MARKOOO̱

Éntjatsii̱eee̱ e̱ Jesukristooe̱ xikó tsꞌén ítꞌa

Markooe̱

1

Bi tsꞌén ínii̱jmi Jua Bautistaae̱ eén Néná (Matiooo̱ 3:1-12; Rkaao̱ 3:1-9,15-17; Juaao̱ 1:19-28)

Bi tsꞌén ꞌbítsii̱ya éntjatsii̱e O̱ xi chjii̱aO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ JesukristooO̱, xi ndií Néná. 2 Xikó tsꞌén kjitꞌa xoO̱joO̱n xi katsꞌénꞌindó ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná xi ꞌmí IsayaaO̱ nínga bi tsó: Kꞌii̱e O̱ sanguiyatjoón chjii̱nii̱eꞌO̱ énna, tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱ꞌíjñanda ndii̱yáaO̱ nguindyikin ji. 3 Ndaꞌyáa ngo ndaO̱ xi kjandayá nangui kixií xi bi tsó: “TꞌíjñandajnúuO̱ ndii̱yaO̱á Ndii̱aaO̱ ,O̱ tiꞌankixii̱jnú ndii̱yaO̱á kui.” 4 Kó kii̱aO̱ jachó JuaaO̱ nangui kixií tsii̱ꞌeO̱ nga atíndá xtaaO̱, kó ínii̱jmi nga saO̱tíndá tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínkꞌoyá yojooO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ jé xí ndyii̱tsꞌen, tsii̱ꞌeO̱ nga sii̱ꞌanjetakoón. 5 Kó ngayeje xtaO̱ xi tjín nangui JudeaO̱ koO̱jo ngayeje xtaO̱ xi tjín naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, jataxie nga tsintꞌieé. Kó JuaaO̱ atíndá kui xtaaO̱ nguO̱ii̱jiii̱n ndejeꞌ JordaaO̱n, kó kii̱aO̱ katsáyá jeé. 6 Ṉjño xi tsajá JuaaO̱ tsjaO̱aO̱ choO̱ toꞌo yitsꞌen kamándani kó ngo tjii̱xin íkjá ndáyaá, kó chjoO̱boO̱aO̱ koO̱jo ntsjién xi ꞌbé nguindie kꞌijñá ján xi iskjinie. 7 Bi katsó nga ínii̱jmi: –Jaskan an ndibá ngo ndaO̱ xi tjín ngaseeO̱ ngaꞌniú, kó ngaskande an tsoboájínna nga kotíjñando an nga skjíndóoO̱ ńꞌniuú tjii̱xíndieé. 8 An, nga jaO̱koxii̱ ndójoa atindáníjnúꞌun, tanga kui xi sꞌeO̱ kjii̱ndii̱baá, AO̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná xí koO̱tíndánijnú. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

2

MARKOOO̱ 1 Bi tsꞌén kastindá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 3:13-17; Rkaao̱ 3:21-22) 9

Kui nii̱xtjin ján, KjisooO̱ jatjoni naO̱xii̱ńdá NasareO̱t, ngo nguO̱ii̱ndie xi tikón nangui GalileaO̱, kó JuaaO̱ atíndá KjisooO̱ kii̱aO̱ nguO̱ii̱jin ndejeꞌ JordaaO̱n. 10 Kó nga tsꞌénfotaxiejin nguO̱ii̱jin ndójoaaO̱, KjisooO̱ kamábe nga katjoxꞌa ndiꞌakꞌajmi ján, kó nga AO̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná jaO̱ kjiꞌi tójo ma kjiꞌi nga kjindibánié. 11 Kó kandaꞌyáa ngo ndaO̱ ndiꞌakꞌajmi ján xi bi katsó: –Jí xí ndí tjóna, ꞌniú tsjatjínna kjoO̱aaO̱ O̱ ji. Bi tsꞌén kachjatꞌayákón Kjisooe̱ (Matiooo̱ 4:1-11; Rkaao̱ 4:1-13) 12

Nguije kamá kui niii̱, AO̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná tjii̱en O̱ má kijíjoO̱ 13 KjisooO̱ nangui kixií. Kó kii̱aO̱ kisꞌijña yichán nii̱xtjin, kó xindajín SatanaaO̱ askotꞌayákón. Kó nguO̱ii̱jiii̱n choO̱ tamá kisꞌijña, kó ndítsjieeO̱ Néná katsꞌénseén KjisooO̱. Bi tsꞌén ítsꞌii̱yaniii̱ Kjisooe̱ nga katsꞌén xaá (Matiooo̱ 4:12-17; Rkaao̱ 4:14-15) 14

Kó nguije kananguisꞌien ndoO̱boO̱ay O̱ a JuaaO̱, KjisooO̱ kijí nangui GalileaO̱ nga ínii̱jmi éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná. 15 Kó bi katsó: –Je jachó nii̱xtjin, kó Néná je tsá koO̱tíxoma, tiꞌankꞌoyajnú yojojnú, kó tiꞌansꞌijinjnú éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná. Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱aa e̱ e̱ nijún já xi tsoboá tjii̱oe̱ (Matiooo̱ 4:18-22; Rkaao̱ 5:1-11) 16

Kó nga tsoꞌbá KjisooO̱ tꞌa ndáchíkón xi tikón nangui GalileaO̱, kamábe ndaO̱ xi ꞌmí XimooO̱ koO̱jo ṉtsꞌii̱e O̱ kui ndaO̱aO̱ kui xi ꞌmí JandreeO̱ nga ndaO̱ꞌya ndyii̱mején nguO̱ii̱jin ndáchíkoón, ngaO̱tꞌaO̱ xá tjii̱oO̱ katsꞌén kui jaá. 17 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Ndibátjinguijnúꞌun, kó an xí saO̱ꞌinjnúꞌun nga tasá xtaO̱ xi kꞌuitíkójnú xikoó tsi tjii̱oO̱ xi koO̱ndoO̱boO̱ajO̱ nú. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 1 1

3 18

Kó ti kjiꞌa índomasien ndaO̱ꞌyaaO̱, kó kijítjii̱nguiii̱ KjisooO̱. Kó nguO̱ii̱chí boaꞌá kijí KjisooO̱, sꞌeO̱ kamábe ndaO̱ xi ꞌmí Sandiyaá koO̱jo ṉtsꞌii̱e O̱ kui ndaO̱aO̱ xi ꞌmí JuaaO̱, ndií ndaO̱ xi ꞌmí SebedeooO̱, kui jaá ngo nguO̱ii̱ya tjotso je síndo nínga ndyii̱kjóyajin ndaO̱ꞌyaaO̱. 20 Kó KjisooO̱ tjii̱en O̱ má tsíchjii̱aaO̱ ,O̱ kó kui jaá nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱ íjñá SebedeoO̱ kui xi naO̱ꞌmi maniii̱ koO̱jo mosoO̱ xi ngase xi bosikójo kó kijítjii̱nguiii̱ KjisooO̱. 19

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjíjiii̱n ae̱sién nii̱xtjin xi ndajín (Rkaao̱ 4:31-37) 21

SꞌeO̱ KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱aO̱ jachó naO̱xii̱ńdá KapernauO̱m, kó nga nii̱xtjin ndikón tsꞌasꞌien ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná kó ítsꞌii̱yani nga akóyá eén Néná. 22 Kó xtaaO̱ kijíndikoón xikó tsꞌén akóyá KjisooO̱, ngaO̱tꞌaO̱ akóyá xikó maá tsi xá tjiín, jmí tsi xikó tsꞌén bokoyá já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱. 23 Kó kii̱aO̱ ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná kisꞌijña ngo ndaO̱ xi tjíjiii̱n nguO̱ii̱jin yojooO̱ ngo aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín xi bi katsó nga askandáyá: 24 ¿Mí xi tjiín kjoO̱aaO̱ O̱ jii̱n, KjisoO̱ xi chjii̱an O̱ i NasareO̱t? ¿A je kjoéꞌeO̱ niꞌínkjiéjneO̱? Je be an ꞌyání ji, kó je be an nga ji xi xtaO̱ tsjieeO̱ Néná. 25 Kó KjisooO̱ katsꞌénxchánjoO̱ kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín nga bi katsoó: –¡Se niꞌín ji, kó tjii̱taxii̱ejO̱ in yojooO̱ kui ndaO̱a!O̱ 26 Kó kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín ꞌniú ítsanieyá kui ndaO̱a,O̱ kó ꞌniú askandáyá sꞌeO̱ jataxiejiii̱n yojooO̱. 27 Kó ngayeje xtaaO̱ achichí katsakjónní, kó bi katsó jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján nga asíyaá xkjín: –¿Mí ni xiꞌbii̱? ¡Kui ndaO̱aO̱ ngo ni tjaO̱tsii̱e O̱ tsꞌénbokoyá kó xikoó tsi xá tjiín! ¡Ngaskande aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín botixómaá, kó ntꞌiéꞌeén! 28 Kó ꞌniú tsá kandaꞌyá kjoO̱aaO̱ O̱ KjisooO̱, ngayeje nangui xi tjín GalileaO̱.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 1

4

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ṉchiꞌyaá Peé koe̱jo kjín xtae̱ xi ooe̱n (Matiooo̱ 8:14-15; Rkaao̱ 4:38-39) 29

Kó nguije jatjo ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná, KjisooO̱, Sandiyaá koO̱jo JuaaO̱, kijí ndiꞌaaO̱ ndaO̱ xi ꞌmí XimooO̱ koO̱jo JandreeO̱. 30 Kó ṉchiꞌyaá Peé ṉtꞌeO̱ kjiꞌijñajoO̱. Kó ti kjiꞌa kiꞌmíyaá KjisooO̱, 31 kósꞌeO̱ KjisooO̱ kijíkón tiñaaO̱ kui xtaO̱chjoO̱ón, iskjíbé tsja kó katsꞌénkjastjíeO̱n, kó ti kjiꞌa kichiajá ṉtꞌeO̱e,O̱ kó kui xtaO̱chjoO̱ón katsꞌénseén kui jaá. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ kjín xtae̱ xi ooe̱n (Matiooo̱ 8:16-17; Rkaao̱ 4:40-41) 32

Kó nga ma kꞌatjé tsꞌueé, nguije kjimaꞌñaO̱, tsanguínjooO̱ KjisooO̱ ngayeje xtaO̱ xi ooO̱n koO̱jo xi síndojiii̱n xindajín nguO̱ii̱jin yojooO̱, 33 kó ngayeje xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá kamátikó ngaO̱ntjoO̱aaO̱ .O̱ 34 Kó KjisooO̱ katsꞌéndaya ngayeje toO̱koO̱ya chiꞌin xi tjiín kjín xtaO̱, kó kjín xindajín tsꞌaxié kó katsjandiéjiín nga kuO̱ii̱chjii̱a,O̱ ngaO̱tꞌaO̱ kui xindajiín je be ꞌyá kuí boO̱aO̱ KjisooO̱. Bi tsꞌén ínii̱jmi Kjisooe̱ eén Néná nangui Galileae̱ (Rkaao̱ 4:42-44) 35

Ngo ndii̱ya nga achichí tajñó, nga jñóya ngaseeO̱, jastjíeO̱n KjisooO̱ kó kijí ngo nguO̱ii̱ndie tꞌaxín nga kijíchjii̱aaO̱ O̱ Néná. 36 Kó XimooO̱ koO̱jo xtaO̱ xi síndojoO̱ kijíngase KjisooO̱, 37 kó nguije kasakooO̱, bi katsoó: –Ngayeje xtaaO̱ ndyii̱mongaseeO̱ ji. 38 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Tjián nangui xi síndo tꞌa kui nguO̱ii̱ndieeO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱jo kii̱aO̱ kꞌuinii̱jmi an eén Néná, ngaO̱tꞌaO̱ kuí xá jéꞌe an. 39 Kó boO̱aO̱ tsꞌén KjisooO̱ ínii̱jmi eén Néná kii̱aO̱ ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná xi tsii̱ꞌeO̱ kui xtaaO̱ xi síndo ngayeje nangui GalileaO̱, kó tsꞌaxié xindajín xi kisꞌiṉdojiii̱n xtaaO̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 2 1

5

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xin yojoná (Matiooo̱ 8:1-4; Rkaao̱ 5:12-16) 40

Kó jachókoón KjisooO̱ ngo ndaO̱ xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xin yojoná xi asiéntꞌaaO̱ tikoó, kó bi katsoó: –Tsi ji xi mejeén kaO̱ma tiꞌintsjiejínní nga xtjoO̱ꞌóxín chiꞌinna. 41 Kó KjisooO̱ nii̱maO̱kamaá kui ndaO̱a,O̱ yejénnié tsja kó katsꞌénjoO̱, kó bi katsoó: –Mejénna, ngatamatsjiejón ji. 42 Kó ti kjiꞌa kichajá chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xin yojoná xí kooO̱n kui ndaO̱a,O̱ kó kamátsjiejón. 43 Kó KjisooO̱ katsꞌénkjí, kó ꞌniú tsíꞌaá nga bi katsoó: 44 –JéꞌeO̱n, ngataO̱ ꞌyájín xi ꞌmíyéeO̱ kui niii̱, tasá tꞌenchíii̱n chináꞌmiii̱ kó takéeO̱ yojóo, kó teꞌé ji ngo chjii̱e O̱ xikó kjiꞌi xi sii̱ꞌankꞌasꞌien xi tsó kjoO̱ak O̱ itiii̱ MoiseeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga skuO̱ii̱e O̱ kui jaá nga je kamándaya ji. 45 Tanga kui ndaO̱aO̱ nguije kijí, ítsꞌii̱yaniii̱ nga ínii̱jmii̱í ngayeje xtaaO̱ kui ni xi kamátaꞌin, kuíni nga KjisooO̱ nguiti kaO̱majín nga nda tsꞌasꞌien naO̱xii̱ńdaá, tasá tꞌa ṉdii̱aO̱ kisꞌijña nínga jmí xtaO̱jín, kó jachókoón xtaO̱ xi chjii̱aO̱ni tajñá nanguiní.

2

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi majín fí (Matiooo̱ 9:1-8; Rkaao̱ 5:17-26)

Kó nguije jaꞌa chiboa nii̱xtjin, tsꞌasꞌien nguiní KjisooO̱ naO̱xii̱ńdá KapernauO̱m, kó tsintꞌié xtaaO̱ nga nguO̱ii̱ya ndiꞌa tikón KjisooO̱. 2 Kó achichí xtaO̱ kamátikó kó ngaskande nguiti kisꞌiénjín ngase tꞌa ngaO̱ntjoO̱aaO̱ O̱ ndiꞌaaO̱. Kó KjisooO̱ kii̱aO̱ ínii̱jmi eén Néná. 3 KósꞌeO̱ jachó xtjii̱eeO̱ n O̱ nínga tikón KjisooO̱ nijún já xi ndyii̱yaꞌankꞌá ngo ndaO̱ xi nii̱maO̱ xi majín fí. 4 Kó nga kamájiín jachójoO̱ tiñaaO̱ KjisooO̱ kui ndaO̱ xi nii̱maO̱a,O̱ ngaO̱tꞌaO̱ achichí xtaO̱ xi tjín, iskjíxꞌá nkꞌaá ndiꞌaaO̱ kó kii̱aO̱ katsꞌénkjatjajen ṉchaO̱n xi kjiꞌisoón ndaO̱ xi majín fií. 5 Kó nga kamábe KjisooO̱ nga sꞌijiii̱n Néná kui jaá, bi katsoó ndaO̱ xi nii̱maO̱a:O̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

6

MARKOOO̱ 2

–Ji ndí, jéeO̱ je kiniꞌánjetakoón. 6 Tanga nguO̱ii̱jiii̱n kui xtaaO̱ kisꞌiṉdojin já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ iti xi bi tsꞌén yíjin kon: 7 “¿Ánní nga boO̱aO̱ tsꞌén chjii̱aO̱ kui ndaO̱a?O̱ Néná chꞌo tjítsoó. ¿ꞌYání xi kaO̱maaO̱ saO̱ꞌínjetakón ngo jé, a mí tsi ta kuí tsi Néná?” 8 Kó KjisooO̱ kamákjín tjii̱ꞌnii̱uO̱ú aO̱sién nii̱xtjiii̱n ni xi yíjin kon kui jaá, kó bi katsó nga asíyaá: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga boO̱aO̱ tsꞌén ndyii̱fojintakónjnú? 9 ¿Mí ni xi niꞌínjín kjiꞌi ngase xi kꞌuiín ngo ndaO̱ xi majín fí: A nga bi kꞌuiín: “JéeO̱ je kiniꞌánjetakoón”, axaO̱ nga bi kꞌuiín: “Tii̱sítjii̱n, chjábe ṉcháaO̱n kó tꞌen ji”? 10 Tanga tsii̱ꞌeO̱ nga xchaO̱jnú nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n tjiín ngaꞌniú kui tꞌananguiii̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kaO̱maaO̱ saO̱ꞌínjetakón jé. KósꞌeO̱ bi katsoó ndaO̱ xi majín fií: 11 –Kó jí bi tꞌíxiaán, tii̱sítjii̱n, chjábe ṉcháaO̱n kó tꞌen ndiꞌáaO̱. 12 KósꞌeO̱ kui ndaO̱ xi nii̱maO̱a,O̱ tjii̱en O̱ má jastjíeO̱n, iskjíbé ṉchaaO̱n, sꞌeO̱ jataxie nga kamábe ngayeje xtaaO̱, kó achichí kijíndikoón ngayejeeO̱ kó katsjaá kjoO̱ajO̱ e Néná nga bi katsoó xkjín: –Kjii̱e O̱ ngo ndii̱ya yajneO̱ ngo ni xi xikoó xiꞌbii̱. Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱aa e̱ e̱ Matiooe̱ (Matiooo̱ 9:9-13; Rkaao̱ 5:27-32) 13

Kó ti kijí nguiní KjisooO̱ tꞌa ndáchíkoón, kó kjín xtaO̱ kijíkón tiñaaO̱, kó KjisooO̱ akóyaá kui xtaaO̱. 14 Kó nga jaꞌa kii̱aaO̱ ,O̱ kamábe ndaO̱ xi ꞌmí Lebiii̱ xi ndií AlfeooO̱ nga tikóntꞌa yamíxaO̱ nínga machjítjé niii̱, kó bi katsoó: –Ndibétjii̱nguiní. Kó Lebiii̱ JastjíeO̱n kó kijítjii̱nguiii̱ KjisooO̱. 15 Ngo ndii̱ya nga KjisooO̱ tikóntꞌa yamíxaO̱ nga tsꞌénkjinie ṉñoO̱ ndiꞌaaO̱ Lebiii̱, achichí ma já xí foaꞌáꞌyá toO̱n xi machjítjé ni koO̱jo xtaO̱ jé koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ xi síndotꞌajoO̱, ngaO̱tꞌaO̱ achichí kamá xtaO̱ xi kijítjii̱nguiii̱. 16 Kó já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ koO̱jo já fariseooO̱, nga kamábe nga KjisooO̱ tsꞌénkjiniejoO̱ ṉñoO̱ já xí foaꞌáꞌyá toO̱n xi machjítjé ni koO̱jo xtaO̱ jé, bi katsó nga asíyaá xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 2 2

7

–¿Mí ni xiꞌbii̱, nga mostroO̱jnú tsꞌénkjiniejoO̱ ṉñoO̱ já xí foaꞌáꞌyá toO̱n xi machjítjé ni koO̱jo xtaO̱ jé? 17 Kó KjisooO̱ nga tsintꞌié kuí niii̱, bi katsó: –XtaO̱ xi ooO̱n xí chjieén chjii̱nii̱en O̱ diki, jmí tsi xtaO̱ xi ndaaO̱. Kó an jmí xtaO̱ xi kixii̱ jéꞌeO̱chjiajáaO̱n, xtaO̱ jé xí jéꞌeO̱chjiáaO̱. Bi tsꞌén akasíyaá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjindiaá (Matiooo̱ 9:14-17; Rkaao̱ 5:33-39) 18

Ngo ndii̱ya nga xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ Jua BautistaaO̱ koO̱jo já fariseooO̱ ndyii̱tsꞌenkjáꞌa kjindiá yojooO̱, jachókoón KjisooO̱ kó bi katsoó: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ JuaaO̱ koO̱jo já fariseooO̱ tsꞌenkjaꞌá kjindiá yojooO̱, kó xtaO̱ tseO̱ tsꞌenkjaꞌájín kjindiá yojooO̱? 19 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¿A kaO̱marií kꞌuíndo kjindiá xtaO̱ xi tjimá ndiꞌibixaaO̱n, tjii̱en O̱ ga kii̱aO̱ tikónjoO̱ ndaO̱ xi kuO̱ii̱xaaO̱n? Tjii̱en O̱ ga kii̱aO̱ tikón ndaO̱ xi kuO̱ii̱xaaO̱n kaO̱majín kꞌuíndo kjindiá. 20 Tanga nga kjoO̱chó nii̱xtjin nga xchjeO̱ꞌéxiín ndaO̱ xi kuO̱ii̱xaaO̱n, kó kui nii̱xtjiii̱n nga kaO̱ma kꞌuíndo kjindiá. 21 Ngojín xtaO̱ xi ṉjño tjaO̱tsii̱e O̱ koO̱óyaá nga kuO̱ii̱ꞌíxtió ṉjñooO̱ ngo xtjí xchá, tsi boO̱aO̱ saO̱ꞌín, ṉjño tjaO̱tsii̱eeO̱ O̱ skjíndiyá ṉjño xchaá, kó tsie ngase xtjóndiyá xtjií. 22 Kó ti nde ngojín xtaO̱ xi kuO̱ii̱ndyiá binoO̱ tjaO̱tsii̱e O̱ ngo tii̱jitjii̱xín xchaá, ngaO̱tꞌaO̱ binoO̱ tjaO̱tsii̱eeO̱ O̱ skjíndiyá tii̱jitjii̱xín xchaá, kó binooO̱ koO̱jo tii̱jitjii̱xiín jmí chjí kaO̱majínniii̱. Kuíni nga binoO̱ tjaO̱tsii̱eeO̱ O̱ tii̱jitjii̱xín tjaO̱tsii̱e O̱ kuO̱ii̱ndyia. Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nii̱xtjin ndikoón (Matiooo̱ 12:1-8; Rkaao̱ 6:1-5) 23

Ngo ndii̱ya nga nii̱xtjin ndikón KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ jaꞌa ngo nguO̱in i̱ die nínga tjitjii̱e O̱ to ndsoO̱koO̱an O̱ ṉñoO̱, kó kui jaá ítsꞌii̱yaniii̱ nga 24 tsꞌenjeO̱n ńtiín. KósꞌeO̱ já fariseooO̱, bi katsoó KjisooO̱ nga asíyaá: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga xtaO̱ tseO̱ ndyii̱tsꞌen ni xi tsjandiéjín kjoO̱ak O̱ itiii̱ nga niꞌán nga nii̱xtjin ndikón? 25 Tanga KjisooO̱ bi katsoó: –¿A jmí nii̱xtjin kiniꞌányajnú xoO̱joO̱n xi kjitꞌa ni xi katsꞌén Ndabiii̱ ngo ndii̱ya nga kamáchjieén koO̱jo nga kamábojoó kui ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 2

8

koO̱jo xtaO̱ xi tsoꞌbájoO̱, 26 kótsꞌen tsꞌasꞌien ndiꞌaaO̱ Néná, nga kamá chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá ndaO̱ xi ꞌmí AbiataaO̱r, kó iskjinie kui koO̱jo xtaO̱aO̱ pan xi je kiniꞌánkꞌasꞌieeO̱n Néná, kui xi tsjandiéjín kjoO̱ak O̱ itiii̱ nga skjii̱nii̱e O̱ kui koO̱jo xtaaO̱, kó ta kuí tsi já chináꞌmiii̱ xi ma kjinie, kó ngaskande katsjaá xtaO̱ xi tsoꞌbájoO̱ nga? 27 Kó bi katsó ngase KjisooO̱: –Nii̱xtjin ndikoón kamánda tangatꞌaniii̱ xtaaO̱, jmí tsi xtaaO̱ xi kamánda tangatꞌaniii̱ nii̱xtjin ndikoón. 28 Kó kuíni nga, ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n ngaskande kui botixómaá nii̱xtjin ndikoón nga.

3

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi kixíyá tsja (Matiooo̱ 12:9-14; Rkaao̱ 6:6-11)

Kó ti tsꞌasꞌien nguiní KjisooO̱ ngo ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná, kó kii̱aO̱ kisꞌijña ngo ndaO̱ xi kixíyá tsja. 2 Kó kichindá ꞌma KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga xchaO̱ tsi saO̱ꞌíndaya kui ndaO̱aO̱ nga nii̱xtjin ndikón, tsii̱ꞌeO̱ nga boO̱aO̱ tsꞌén saO̱koO̱ó ngo kjoO̱aO̱ nga koO̱ónguítaꞌin. 3 KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó ndaO̱ xi kixíyá tsjáa: –Tii̱sítjii̱n kó kꞌii̱e O̱ tindyin ji ngamasieeO̱n. 4 Kó bi katsó nga asíyaá xtaO̱ xi ngaseeO̱: –¿Mí ni xi tsjandié kjoO̱ak O̱ itiii̱ nga ma niꞌán nga nii̱xtjin ndikón: A ni xi nda, axaO̱ ni xi ndajín? ¿A koO̱ꞌnaO̱xiéꞌá, axaO̱ sii̱ꞌankꞌién ngo xtaO̱? Tanga tsíchjii̱ajO̱ ín kui jaá. 5 KósꞌeO̱ nguije askoꞌá tamá ngayeje xtaO̱ xi jaꞌatjiyajooO̱n, ndasen kamaá ngaO̱tꞌaO̱ tanisién tajá inii̱maO̱a,O̱ kó bi katsoó ndaO̱ xi kixíyá tsjáa: –Tjintie ndseO̱. Kó kui ndaO̱aO̱ yejéntie tsja, kó kamándaya tsja. 6 Kó nguije jataxie já fariseooO̱, ítsꞌii̱yaniii̱ nga índajoO̱ xtaO̱ xi majoO̱ ndaO̱ re ErodeeO̱ kótsꞌén saO̱ꞌínkꞌién KjisooO̱. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ kjín xtae̱ tꞌa ndáchíkoón Kó kijí KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ tꞌa ndáchíkoón, kó achichí xtaO̱ xi chjii̱an O̱ i nangui GalileaO̱ xi kijítjii̱nguiii̱ koO̱jo xtaO̱ xi chjii̱an O̱ i 7

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 3 3

9

nangui JudeaO̱. 8 KoO̱jo xi chjii̱an O̱ i naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, koO̱jo xi chjii̱an O̱ i nangui IdumeaO̱, koO̱jo xi chjii̱an O̱ i ngándaá ndejeꞌ JordaaO̱n koO̱jo xtaO̱ xi chjii̱an O̱ i ngaO̱ndeeO̱ nangui TiroO̱ koO̱jo xi chjii̱an O̱ i nangui SidoO̱n, tanisién kjín xtaO̱ xi tsintꞌié ngayeje ni xi katsꞌén KjisooO̱ xi kijítjii̱nguiii̱. 9 Kó KjisooO̱ tsíchjii̱ajO̱ o xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱ꞌíjñandaaO̱ ngo tjotso je kó nga kuO̱ii̱ꞌíndyióꞌniújín xtaO̱ kjín xi kamátikó kii̱aaO̱ .O̱ 10 NgaO̱tꞌaO̱ achichí kjín xtaO̱ xi katsꞌéndaya, kuíni nga kui xtaO̱ xi ooO̱n taxkiya katsanguijin kjoO̱aꞌO̱ niú yojooO̱ nínga tikón KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínjoO̱. 11 Kó kjiꞌa nga kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín kamábe KjisooO̱, indyiátꞌaaO̱ tikoó kó bi katsoó nga askandáyaá: –¡Jí xí ndií Néná! 12 Tanga KjisooO̱ ꞌniú katsꞌénxchánjoO̱ kui xindajiín tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱tsoO̱yajín ꞌyání boO̱aO̱ xi kui. Bi tsꞌén jaꞌájin Kjisooe̱ nga tiejó já apostrooe̱ (Matiooo̱ 10:1-4; Rkaao̱ 6:12-16) 13

Kó KjisooO̱ kijí ngo ngaO̱són tjii̱nguO̱ii̱ kó tsíchjii̱aaO̱ O̱ já xi kamámejeén jaꞌájin kui, kó kui jaá kijíkoón. 14 Tiejó ma já xí jaꞌájin, tsii̱ꞌeO̱ nga kjótsoꞌbájoO̱ koO̱jo tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱nguíya nga kuO̱ii̱ꞌínii̱jmi eén Néná, 15 koO̱jo tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌuieé xá nga kaO̱maaO̱ saO̱ꞌíndaya xi ooO̱n, koO̱jo nga kaO̱maaO̱ kꞌoO̱xié xindajín xi síndojiii̱n xtaaO̱. 16 Kuí xiꞌbii̱ nga tiejó já xí jaꞌájin KjisooO̱: XimooO̱, xi Peé katsoó nga, 17 Sandiyaá ndií SebedeooO̱, koO̱jo JuaaO̱ ṉtsꞌii̱e O̱ Sandiyaá, kui xi BoanerjeO̱ ítꞌa jaꞌén, ndií choO̱ꞌoO̱n tsó kui jaꞌeén, 18 koO̱jo JandreeO̱, koO̱jo NguiripeeO̱, koO̱jo BartolomeeO̱, koO̱jo MatiooO̱, koO̱jo TomaaO̱, koO̱jo Sandiyá ndií AlfeooO̱, koO̱jo TadeooO̱, koO̱jo XimooO̱ ndaO̱ kananistaaO̱, 19 koO̱jo Juda IskarioteeO̱, ndaO̱ xi jaskan katsꞌénkꞌasꞌien KjisooO̱. Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xindajín Belsebuue̱ (Matiooo̱ 12:22-32; Rkaao̱ 11:14-23; 12:10) 20

Jaskan tsꞌasꞌien KjisooO̱ ngo ndiꞌa, kó ti ingo ndii̱ya nguiní nga achichí kjín xtaO̱ kamátikó, kó nde kamájín iskjinie ni ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 3

10

chinie kui koO̱jo xtaO̱a.O̱ 21 Kó kjiꞌa nguije tsintꞌié xtaO̱aO̱ KjisooO̱, kijíkjaꞌá tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱jo, ngaO̱tꞌaO̱ je kjimatsabeé KjisooO̱ katsó. 22 Tanga já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ iti xi kjindibáni naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, katsó nga KjisooO̱ ngaꞌniuú ndaO̱ nguitoO̱koO̱oO̱ xindajín xi ꞌmí BelsebuuO̱ xó tsꞌénkjién nga ꞌboxié aO̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín. 23 Kó KjisooO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ kui jaá, kó ngo énkjín tsíchjii̱ajO̱ o nga bi katsoó: –¿Kótsꞌen kaO̱maaO̱ xindajín SatanaaO̱ nga ti kuiii̱ kꞌoO̱xié soboá yojooO̱? 24 Kó tsi ngo nguO̱ii̱ndie nínga botixómá ngo ndaO̱ re jó tjín kaO̱ma nga skjánjoO̱ xkjín, tsiejín kaO̱maaO̱ kui nguO̱ii̱ndieeO̱, 25 kó tsi xtaO̱ xi síndo ngo ndiꞌa tsi jó tjín kaO̱ma, tsiejín kaO̱maaO̱ nga kꞌuijñá ngase. 26 Kó tsi xindajín SatanaaO̱ kondraO̱ kꞌuijñaá ti kui yojooO̱ kó jó tjín kaO̱ma, nguiti tsiejín kaO̱maaO̱ nga kꞌuijñá, kó je ta kii̱aO̱ tsi tjii̱en O̱ jachó. 27 Taꞌyajín xi kaO̱maaO̱ kꞌoO̱sꞌien ndiꞌaaO̱ ngo ndaO̱ xi tjingáꞌniuú kósꞌeO̱ saO̱ꞌínchéjeé ni xi tjiín, tsi tjónjín kuO̱ii̱ꞌítaꞌniú kuí ndaO̱a.O̱ BoO̱aO̱ tsi tsꞌén nga kaO̱maaO̱ saO̱ꞌínchéjeé ni xi tjiín. 28 JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga kaO̱majetakoón ngayeje jeé xtaaO̱ koO̱jo tsi chꞌo kaO̱tsoO̱, ta ni xi kaO̱tsoO̱ nga kuO̱ii̱chjii̱a,O̱ 29 tanga xi chꞌo kaO̱tsoO̱oO̱ AO̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná, jmí nii̱xtjin sii̱ꞌanjetakoón, tasá kꞌuieé jé ngatsjé nii̱xtjin. 30 NgaO̱tꞌaO̱ kui jaá katsó nga ngo xó aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín tikónjiii̱n KjisooO̱. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ ꞌyání xi nae̱aae̱ koe̱jo xi ṉtsꞌii̱e e̱ (Matiooo̱ 12:46-50; Rkaao̱ 8:19-21) 31

Kó jaskan jachó naO̱aaO̱ koO̱jo já ṉtsꞌii̱e O̱ koO̱jo ínchjín ndichja KjisooO̱, kó ndii̱tsen kisꞌiṉdo sꞌeO̱ katsanguiya xi tsíchjii̱aaO̱ O̱ KjisooO̱. 32 Kó xtaO̱ xi síndo nga ngo foaꞌatjiyajooO̱n KjisooO̱ bi katsoó: –NaO̱áaO̱ koO̱jo ṉtsꞌie koO̱jo ndichje ndii̱tsen ján síndo, kó jí ndyii̱mongaseeO̱. 33 SꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsó: –¿ꞌYání xi naO̱ana, ꞌyání xi ṉtsꞌié an, kó ꞌyání xi ndichja an? ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

11

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 4 3

34

Kó askotsijeeO̱n xtaO̱ xi síndo nga ngo foaꞌatjiyajooO̱n kósꞌeO̱ bi katsó: –Kuí xiꞌbii̱ xi naO̱ana koO̱jo xi ṉtsꞌié an koO̱jo xi ndichja an. 35 NgaO̱tꞌaO̱ ngayeje xi saO̱ꞌínkjatjosón ni xi mejeén Néná kuí xiꞌbaO̱ xi ṉtsꞌié an, xi ndichja an koO̱jo xi naO̱ana. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ngo ndae̱ xi atítsojo xojmá (Matiooo̱ 13:10-23; Rkaao̱ 8:9-15)

4

Kó ingo ndii̱ya nguiní akóyá KjisooO̱ tꞌa ndáchíkoón, kó achichí ma xtaO̱ xi kamátikótꞌaaO̱ nga ngo foaꞌatjiyajooO̱n, kó KjisooO̱ ngo tjotso je kijíkꞌíjñaya, tjii̱en O̱ ga ngayeje xtaaO̱ tꞌa 2 ndáchíkoón kisꞌiṉdo. Kó achichí ma ni xi tsíchjii̱ajO̱ o nga katsꞌénkjién énkjín, bi katsó nga akóyaá: 3 –Ndaꞌyájnú kui niii̱: Ngo ndaO̱ xi ꞌbítjii̱e,O̱ kijíkꞌitjii̱e O̱ xojmá. 4 Kó nga ítjii̱e O̱ xojmaá, ngo tjín xi ixó tꞌa ndii̱yaO̱á, kó kjindibá nii̱sie xi tjín nkꞌa ján sꞌeO̱ iskjinie. 5 Ingo tjín kuí xojmaá xi ixó nguO̱ii̱jin ndii̱joO̱o,O̱ nínga tsiejín ṉdie tjín, kó tsá katjońtsꞌién, ngaO̱tꞌaO̱ naO̱ngaO̱jín tikón ṉdieeO̱, 6 tanga nga jatjo tsꞌueé, katsꞌénchjaán ngaO̱tꞌaO̱ ꞌniújín naO̱ngaO̱ síndo jaO̱maaO̱, kó kixí. 7 Ingo tjín kuí xojmaá xi ixó nguO̱ii̱jin yándáꞌyaá, kó nga kamánkꞌá yándáꞌyaá, katsꞌénxí, kó jmí to kisꞌiejiín. 8 Tanga ingo tjín kuí xojmaá xi ixó tꞌanangui xi ndaaO̱, íńtsꞌién, kó kamáxchá, kó kisꞌieeO̱ to, tjín xi katsjá kantié to, tjín xi katsjá ichítié koO̱jo tie, kó tjín xi katsjá úchán to nga ngo nga ngo. 9 SꞌeO̱ bi katsó ngase KjisooO̱: –Xi tjín tjii̱boO̱an O̱ ijon nga kuO̱ii̱ntꞌie, ngatasienníjón kui eén. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ mí kjoe̱aa e̱ e̱ nga énkjín katsꞌénkjién (Matiooo̱ 13:10-17; Rkaao̱ 8:9-10) 10

Kó jaskan nguije kisꞌijña soboá KjisooO̱, xtaO̱ xi kisꞌiṉdotꞌaaO̱ koO̱jo nga tiejó xtaO̱a,O̱ asíyaá kjoO̱aaO̱ O̱ kui énkjín xi katsáyá. 11 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Jún je kiꞌmíyajnú ni xi tjiꞌmaá xikó tsꞌén botixómá Néná, tanga kui xtaO̱ xi síndo ndii̱tsen ján énkjín xí tjindókjoO̱ajO̱ o nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

12

MARKOOO̱ 4

tjíꞌmíyaá ngayeje niii̱, 12 tsii̱ꞌeO̱ nga nda tsi skotsíjen, skuO̱ii̱e,O̱ tanga kaO̱makjínjiín, kó nda tsi koO̱siénnijon, kuO̱ii̱ntꞌie, tanga kaO̱makjínjiín, tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱síkjoyajín yojooO̱ kó sii̱ꞌanjetakónjiín jeé. 13 Kó KjisooO̱ bi katsoó nga: –¿A makjínjínjnú kui énkjiín? ¿JaO̱ kótsꞌen kaO̱makjínnijnú énkjín xi ngaseeO̱? 14 NdaO̱ xi ꞌbítjii̱e O̱ xojmaá, kuí xí ꞌbítjii̱e O̱ eén Néná. 15 Kó kuí bí xtaO̱ xi xikoó xojmá xi ixó tꞌa ndii̱yaO̱á: kui xtaO̱ xi nguije ikꞌítjii̱ejO̱ iii̱n eén, tanga nguije ntꞌié, ta tjii̱ꞌnii̱uO̱ ndibá xindajín SatanaaO̱ kó foaꞌáxiín kui eén Néná xi je kamátjii̱e O̱ nguO̱ii̱jin inii̱maO̱a.O̱ 16 Kó ti boO̱aO̱ ti kon xtaO̱ xi xikoó xojmá xí kamátjii̱e O̱ tꞌanangui nínga tjín ndii̱joO̱oO̱: nguije ntꞌié eén Néná, ti kjiꞌa achichí tsja maá nga kjíbé, 17 tanga nga jmí jaO̱maO̱jiín, kuíni nga ta chiboa tsi ꞌbondíyaá, ngaO̱tꞌaO̱ kjiꞌa nga tangatꞌaniii̱ eén Néná foaꞌatio ngo kjoO̱an O̱ ii̱maO̱, koO̱jo tsi miyotjii̱nguiii̱, tjii̱en O̱ má ꞌbijñámasien ni xi tsii̱ꞌeO̱ Néná. 18 Kó kjeO̱ꞌe xtaO̱ xi bi kon xikoó kui xojmá xí kamátjii̱e O̱ nguO̱ii̱jin ndaꞌyaá: ntꞌié eén Néná, 19 tanga ta soboá ndaO̱ kjimaaO̱ ni xi tjiín kui ngaO̱sondieeO̱ kó kjoO̱acO̱ hꞌáṉchaaO̱ kjoO̱acO̱ hoO̱oO̱n koO̱jo kjoO̱an O̱ dikonkoón niii̱ ꞌbosꞌieén kó tsꞌénxí eén Néná, kó kui niii̱ xi tsjandiéjín nga boajaá to. 20 Kó kuí xiꞌbii̱ xi ikꞌítjii̱e O̱ tꞌanangui ndaaO̱: xtaO̱ xi ntꞌié eén Néná kó nda kjíbé, kó kuí xí xikoó xojmá xi tsjá kantié, ichítié koO̱jo tie, koO̱jo ngaskande úchán to nga ngo nga ngo. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ndiꞌií (Rkaao̱ 8:16-18) 21

Kó KjisooO̱ ti bi ti katsoó kui jaá nga: –¿A tjín xtaO̱ xi kuO̱ii̱ꞌítí ngo ndiꞌixó tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱ꞌíjñá nguindieeO̱ ngo kojoO̱ koO̱jo tsi nguindieeO̱ ngo ṉchaO̱n? ¿A mí tsi ngo ndiꞌixó nínga ꞌbítíyá ndiꞌí xí tsꞌentsíjeeO̱n ꞌbíjñá tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌíntsijen? 22 NgaO̱tꞌaO̱ jmíjín ni xi tjiꞌmá, xi xchaO̱jín mí niii̱ boO̱a,O̱ ti nde jmíjín ni xi tikónꞌmá xi xchaO̱jín nínga tsijeeO̱n. 23 Xi tjín tjii̱boO̱an O̱ ijon nga kuO̱ii̱ntꞌie, ngatasienníjón kui eén. 24 Kó KjisooO̱ bi katsó ngase: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 4 4

13

–Nda nda ma tasiénnijonjnúuO̱ ni xi ndyii̱ndaꞌyájnú, ngaO̱tꞌaO̱ xikó tsꞌén nda koO̱siennijonjnú, boO̱aO̱ tsꞌén tsie ngase koO̱eꞌO̱ éjnú nga kaO̱makjínjnú, kó ngaskande kjósón ngaseeO̱. 25 NgaO̱tꞌaO̱ xi ntꞌié ni xi bokoyá an, tsie ngase koO̱eꞌO̱ eé nga kaO̱makjiín, tanga xi ntꞌiéjín, chjaO̱ꞌáxiín ngaskande ni xi chií makjiín. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín xojmá xi foaꞌá soboaá 26 Kó ti bi ti katsó KjisooO̱ nga: –Nínga botixómá Néná, boO̱aO̱ fóyaniii̱ xikoó ngo ndaO̱ xi kuO̱ii̱ꞌítjii̱e O̱ xojmá nguO̱ii̱jin tꞌananguiii̱. 27 Kui ndaO̱aO̱ tsi kjófé koO̱jo tsi kjoO̱stjíeO̱n, tsi nga nii̱xtjin koO̱jo tsi nga nii̱xtjii̱en O̱ , tanga kui xojmaá kjiꞌbíńtsꞌién kó kjimankꞌa, nda tsi kui ndaO̱aO̱ nde bejín kótsꞌen kjimaxchání. 28 NgaO̱tꞌaO̱ tꞌananguiii̱ tjítsꞌén xchá soboá kui xojmaá: tjón xkaO̱aO̱ tjo, sꞌeO̱ tjo ńtiín, sꞌeO̱ mato ńtiín. 29 Kó nguije kichjí tooO̱, tjii̱en O̱ má nanguiii̱ kii̱chaO̱ nga bichá ngaO̱tꞌaO̱ je jachó nii̱xtjiii̱n nga xtí. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ énkjiín xojmaá mostasaae̱ (Matiooo̱ 13:31-32; Rkaao̱ 13:18-19) 30

Kó ti bi ti katsó KjisooO̱ nga: –¿Mí ni xi kꞌuijñá chii̱boO̱ay O̱ ajnúꞌun nínga botixómá Néná, axaO̱ mí énkjín xi saO̱ꞌinkakíii̱n? 31 Xikónií ngo ndí xojmaá mostasaO̱ xi ꞌbítjii̱e O̱ nguO̱ii̱jin tꞌananguiii̱, kuí ndí xojmaá xi tanisién ꞌniú chichí ngase ngayeje xojmá xi tjín tꞌananguiii̱, 32 tanga nguije sitjii̱e,O̱ maxchá, kó kuí yaá xi ꞌniú je koO̱jo xi ꞌniú nkꞌa ngase ma ta boO̱ajO̱ ínniii̱ ngayeje yá xí kjiꞌitjieé xtaaO̱, kó achichí ꞌniú tsingá ma tjiaaO̱, ngaskande nii̱sie xi tjín nkꞌa ján kii̱aO̱ fochó tsꞌénda ndoO̱boO̱aaO̱ O̱ nguindie tjii̱nkꞌii̱eéO̱ n kui yaá. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kótsꞌen katsꞌénkjién énkjiín (Matiooo̱ 13:34-35) 33

Kó kjín énkjín xikoó xiꞌbii̱ xi katsꞌénkjién KjisooO̱ nga tsíchjii̱ajO̱ o xtaaO̱ eén Néná, ta xikó tsꞌén kamákjínrií kui xtaaO̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 4

14

34

Jmí nii̱xtjin nga énkjínjín katsꞌénkjién nga tsíchjii̱ajO̱ o, tanga xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ katsáyá tꞌaxín chaO̱n chaO̱an O̱ ngayeje niii̱. Bi tsꞌén katsꞌénkꞌíxió Kjisooe̱ tjoe̱oe̱ koe̱jo ndáchíkoón (Matiooo̱ 8:23-27; Rkaao̱ 8:22-25) 35

Kui nii̱xtjin ján nguije kjimajñoó, KjisooO̱ bi katsoó xtaO̱a:O̱ –Tjián ngándá xi ingoboá ján. 36 Kó katsꞌénkjí xtaO̱ kjiín, kó tsanguínjoO̱ KjisooO̱ nguO̱ii̱ya kui tjotso je xi takó tikoón, kó tjín xtaO̱ xi kijítjii̱nguiii̱ xi tjimáya kjeO̱ꞌe tjotso je. 37 Kó nga tjimájin nguO̱ii̱jin ndaá kjindibá ngo tjoO̱ꞌniú xi ndeskande tsꞌenkꞌásꞌién ma ndójoa nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱, kó ngaskande je matingándá ma. 38 Kó KjisooO̱ kjiꞌifé ngaO̱xtoO̱n tjotso jeeO̱, kó ngo nibínguitoko katsꞌénkjién. Kiniꞌánkjaꞌaá kó bi kiꞌmií: –¡Ji mostroO̱! ¿A ndasenjiín nga je matingándá? 39 Kó jastjíeO̱n KjisooO̱, kó ꞌniú tsíchjii̱ajO̱ o tjoO̱oO̱, sꞌeO̱ bi katsoó ndáchíkoón: –¡Xió! ¡Xió tindyin! Kó tjii̱en O̱ má kixixió tjoO̱oO̱, kósꞌeO̱ kisꞌie xió xió ngaO̱són ndójoaaO̱. 40 KósꞌeO̱ bi katsoó xtaO̱a:O̱ –¿Ánní nga ndyii̱ndokonjnú? ¿A sꞌijinjínjnú? 41 Kó achichí katsakjónní kui jaá, kó jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján bi katsoó xkjín: –¿ꞌYá ndaO̱aO̱ boO̱aO̱ xiꞌbii̱, nga ngaskande tjoO̱oO̱ koO̱jo ndáchíkoón ntꞌiéꞌeén?

5

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjíjiii̱n ae̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín (Matiooo̱ 8:28-34; Rkaao̱ 8:26-39)

Kó nga jachó ngándaá ndáchíkoón, nanguiii̱ xtaO̱ JerasaO̱. Nga jatjajen KjisooO̱ tjotso jeeO̱, tjii̱en O̱ má jachókoón ngo ndaO̱ xi tjíjiii̱n ngo aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín. 3 Kui ndaO̱aO̱ naO̱xii̱mikꞌien kjindibáni, ngaO̱tꞌaO̱ kii̱aO̱ kisꞌijña kó taꞌyajín xi kamá 2

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

15

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 5 5

iskjíbé, nda tsi ńꞌniú kii̱chaO̱ ítꞌa. 4 NgaO̱tꞌaO̱ je sa kjín ndii̱ya ikꞌítaꞌniú ńꞌniú kii̱chaO̱ se koO̱jo tsja, kó ta ngongá iskjítindsó ńꞌniú kii̱chaaO̱, kó taꞌyajín xi kamáꞌniuú. 5 Kó nii̱xtjin koO̱jo nii̱xtjii̱en O̱ kistsoꞌbá nga askandáyaboa nguO̱ii̱jin kꞌijñaá koO̱jo naO̱xii̱mikꞌieeO̱n, kó katsꞌénꞌón maá yojooO̱ nga tsatieeO̱ ndii̱joO̱ kui ndaO̱a.O̱ 6 Kó ta kjin tsꞌéndibání KjisooO̱ nga kamábe kui ndaO̱ tsabeé, kó tsanga ma kijíkoón kó tjii̱en O̱ má asiéntꞌaaO̱ tikoó. 7 Kó askandáyá ma nga bi katsoó KjisooO̱: –¿Mí xi tjiín kjoO̱aaO̱ O̱ an, KjisoO̱, ndií Néná xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján? ¡TiꞌingatꞌeeO̱ Néná, nga jmí kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ niꞌínkjeꞌejínní! 8 BoO̱aO̱ tsꞌén tsíchjii̱aO̱ kui ndaO̱ tsabeé ngaO̱tꞌaO̱ KjisooO̱ bi katsoó: –¡Ji aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín, tjii̱taxii̱ejO̱ íii̱n nguO̱ii̱jin yojooO̱ kui ndaO̱a!O̱ 9 Kó KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá: –¿Kó ꞌmií? Kó bi katsoó kui ndaO̱a:O̱ –LejioO̱n ꞌmíjneO̱, ngaO̱tꞌaO̱ tanisién kjín ma jii̱n. 10 Kó kui ndaO̱aO̱ achichí ꞌniú tsíꞌaá KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kjinjín saO̱nguíya ngayeje kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín. 11 Kó kii̱aO̱ tꞌa tjii̱nguO̱ii̱ii̱ tjimá kjín chii̱ngaO̱ xi ndyii̱kjién nguO̱ii̱jin ndii̱xchoO̱oO̱, 12 kó kui xindajiín, ꞌniú tsíꞌaá KjisooO̱ nga bi katsoó: –NanguíyejneO̱ nínga síndo kui chii̱ngaO̱a,O̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱tjásꞌii̱en O̱ jinjneO̱ yojooO̱. 13 Kó KjisooO̱ katsjaá kjoO̱a,O̱ kó kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín jataxiejin nguO̱ii̱jin yojooO̱ kui ndaO̱a,O̱ sꞌeO̱ tsꞌasꞌienjin nguO̱ii̱jin yojooO̱ chii̱ngaO̱ kjiín. Kui chii̱ngaO̱aO̱ ma ra tsi ta jó mii̱, kó taxkiya tsanga tsabé ngo nínga nkꞌa, kó kii̱aO̱ ixó nguO̱ii̱jiii̱n ndáchíkoón nínga jesón ngándá ngayejeeO̱. 14 Kó kui já xí ndyii̱kooO̱n kui chii̱ngaO̱aO̱ tsanga ma kijí nguO̱ii̱jin naO̱xii̱ńdaá koO̱jo tꞌa ṉdii̱aaO̱ O̱ nga ínii̱jmi ni xi kamá kii̱aaO̱ ,O̱ kó xtaaO̱ nguije kiꞌmíyaá, kijíkatsijeeO̱n mí ni xi kamaá. 15 Kó nguije jachó kui xtaO̱ kjiín nínga tikón KjisooO̱, kó nga kamábe nga kii̱aO̱ tikón tꞌaaO̱ kui ndaO̱ xi kisꞌijñajiii̱n xindajiín, nga je tsꞌényajá ṉjñooO̱ kó je nda tikón, achichí katsakjónní kui xtaaO̱. 16 Kó kui ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 5

16

xtaO̱ xi kamábe ni xi kamaá kui ndaO̱ xi kisꞌijñajiii̱n xindajiín koO̱jo ni xi kamaá chii̱ngaO̱a,O̱ ínii̱jmii̱í xtaO̱ xi ngaseeO̱. 17 Kó xtaaO̱ ꞌniú tsíꞌaá KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱tjo kui nguO̱ii̱ndieeO̱. 18 Kó nga tsꞌasꞌien KjisooO̱ nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱, ndaO̱ xi kisꞌijñajiii̱n xindajiín ꞌniú tsíꞌaá tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱jo. 19 Tanga KjisooO̱ katsjandiéjiín, tasá bi katsoó: –Tasá tꞌen ndiꞌáaO̱, tꞌenchíii̱n xinguO̱ii̱ ji, kó tꞌínii̱jmíii̱ ni je xi katsꞌénjóoO̱ Néná, koO̱jo kótsꞌen nga Néná kamánii̱maO̱aO̱ ji. 20 Kó kui ndaO̱aO̱ kijí, kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga ínii̱jmii̱í ngayeje xtaO̱ naO̱xii̱ńdá xi chjii̱an O̱ i nangui Dekápolii̱ kjoO̱aaO̱ O̱ ni xi katsꞌénjoO̱ KjisooO̱, kó ngayeje xtaaO̱ achichí kijíndikoón. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo tsakjin koe̱jo ngo xtae̱chjón (Matiooo̱ 9:18-26; Rkaao̱ 8:40-56) 21

Kó nga kijí nguiní KjisooO̱ ngándá ján nga jaꞌatioya ngo tjotso je, achichí xtaO̱ kamátikótꞌaaO̱, kó kui kii̱aO̱ kisꞌijñatꞌa ndaá. 22 Kó jachókoón KjisooO̱ ngo ndaO̱ nguitoO̱koO̱oO̱ ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná xi ꞌmí JairoO̱, kó nguije kamábe KjisooO̱, asiéntꞌaaO̱ tikoó, 23 kó achichí ꞌniú tsíꞌaá KjisooO̱ nga bi katsoó: –Ndí tsakjinchína je kjiꞌme, tꞌenjeO̱ chiíní kó tꞌenkꞌíjñiséeO̱n ndseO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱tjoꞌa koO̱jo tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌuijñá nguiní ndína. 24 KósꞌeO̱ KjisooO̱ kijíjoO̱ JairooO̱, kó achichí xtaO̱ nijan kijíjoO̱ xi ngaskande ndyii̱ꞌbindyióꞌniú ma. 25 Kó ngo xtaO̱chjón xi tiejó nónií nga tjiín chii̱xójín, 26 achichí kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ je jaꞌatio nga kjín chjii̱nii̱en O̱ diki xi je katsꞌénjoO̱, kó je katsꞌénkjié ngayeje tooO̱n, kó jmí ni kamáchjíjiín ni xi je kiniꞌaán ngaO̱tꞌaO̱ tasá ma kamáꞌniú ngase chiꞌiii̱n. 27 Nga tsintꞌié kui xtaO̱chjoO̱ón ni xi tjítsꞌen KjisooO̱, nguO̱ii̱jiii̱n xtaO̱ kjiín kijíkón tiñaaO̱ tjii̱eeO̱ n O̱ ngaO̱xtoO̱n KjisooO̱ kó katsꞌénjoO̱ ngaO̱ndeeO̱ ṉjñooO̱. 28 NgaO̱tꞌaO̱ bi katsó: “Tsi nde ta ṉjñooO̱ xí saO̱ꞌinjoO̱ an, kó kjoO̱tjoꞌa an.” 29 Ti kjiꞌa kixixió chii̱xójiín, kó tsijen kamaá yojooO̱ nga je kamándaya kui chiꞌin xi kooO̱n. 30 SꞌeO̱ KjisooO̱ kamákjín tjii̱ꞌnii̱uO̱ú nga ngo ngaꞌniú jatjooO̱ yojooO̱, kó bi katsó nga asíyaá xtaO̱ kjiín: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

17

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 5 5

–¿ꞌYá xi katsꞌénjoO̱ ṉjñona? 31 KósꞌeO̱ bi katsó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱: –Ye nde nde nga xtaO̱ kjiín tsꞌénꞌbindyióꞌniuú kó: “¿ꞌYá xi katsꞌénjoO̱na?” Tꞌíse ji. 32 Kó askotsijeeO̱n xtaaO̱ nga ngo foaꞌatjiyajooO̱n, tsii̱ꞌeO̱ nga skuO̱ii̱e O̱ ꞌyání xi katsꞌénjoO̱. 33 KósꞌeO̱ kui xtaO̱chjoO̱ón, katsakjónní kó jatsiéndíkón ma ngaO̱tꞌaO̱ je be ni xi katsꞌén, kó kijíkasiéntꞌaaO̱ tikoó kjeO̱n KjisooO̱, kó kii̱aO̱ katsáyá jaO̱koxii̱ ngayeje ni xi kamaá. 34 Kó KjisooO̱ bi katsoó: Ji chjoón, kjoO̱asO̱ ꞌijíii̱n xí je tsꞌaxiéꞌaá, tꞌen xió xió ji, je kamándaya chiꞌin xi kooO̱n. 35 Ti tsꞌénchjii̱aO̱ ngase KjisooO̱, nga jachó já xi kjindibáni ndiꞌaaO̱ ndaO̱ nguitoO̱koO̱oO̱ ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná nga bi katsoó naO̱ꞌmiii̱ kui tsakjinchií: –Je kꞌien tsakjinchíii̱, ¿mí tsjá tiniꞌínxti ngaseeO̱ MostrooO̱? 36 Tanga KjisooO̱, nde kii̱ajO̱ ín katsꞌénseén kui jaá, kó bi katsoó ndaO̱ nguitoO̱koO̱oO̱ ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná: –NgataO̱ ndakinjín ma ji, ta tiꞌinsꞌijin tsi ji. 37 Kó KjisooO̱ katsjandiéjín nga kjeO̱ꞌe xtaO̱ xi kijítjii̱nguiii̱, ta Peé tsi koO̱jo Sandiyaá koO̱jo JuaO̱ ṉtsꞌii̱e O̱ Sandiyaá xi kijíjoO̱. 38 Kó nguije jachó ndiꞌaaO̱ ndaO̱ nguitoO̱koO̱oO̱ ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná, kamábe KjisooO̱ nga xtaaO̱ je kjima xaO̱n xaO̱n nga ndyii̱kjandá. 39 Kó nga tsꞌasꞌien KjisooO̱ ndiꞌaaO̱, bi katsó: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga kjima xaO̱n xaO̱njnú koO̱jo nga ndyii̱chaꞌájnú? Tsakjinchií kjii̱e O̱ ꞌmejín, ta kjiꞌifé tsi. 40 Kó xtaaO̱ tsajnókie KjisooO̱. Tanga kui katsꞌénkjataxie ngayeje xtaaO̱ kó tsíchjii̱aaO̱ O̱ naO̱ꞌmiii̱ koO̱jo naO̱aaO̱ kui tsakjinchií koO̱jo xtaO̱ xi tsoꞌbájoO̱ kó tsꞌasꞌien nínga kjiꞌijña tsakjinchií. 41 Kó KjisooO̱ iskjíbé tsja tsakjinchií kósꞌeO̱ bi katsó: –Talita Kumi (Tsakjinchií, jí xí tsꞌénchjii̱ajO̱ oo, tii̱sítjii̱n ji: tsó kui eén). 42 Kó ti kjiꞌa kui tsakjinchí xi tiejó noó, jastjíeO̱n kó kistsoꞌbá. Kó xtaaO̱ achichí kijíndikoón kui ni xi kamaá. 43 Kó KjisooO̱ boO̱aO̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 5

18

katsoó xtaaO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga taꞌyajín xi kꞌuiyaá kui ni xi katsꞌén, kó tsíꞌá tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱eꞌO̱ eé ni chinie kui tsakjinchií.

6

Bi tsꞌén kijíndikoón xtaae̱ kjoe̱aa e̱ e̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 13:53-58; Rkaao̱ 4:16-30)

Kó KjisooO̱ jatjo kui nguO̱ii̱ndieeO̱ sꞌeO̱ kijí nanguiii̱, kó nijan kijíjoO̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱. 2 Kó nga jachó nii̱xtjin ndikoón, KjisooO̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga akóyá nguO̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná. Kó achichí ma xtaO̱ xi kijíndikoón nga tsintꞌieé, kó bi katsó nga asíyaá xkjín: –¿Ñá tsꞌaxiéni kui ndaO̱aO̱ ngayeje kui niii̱? ¿Ñá kijíkjaꞌaní kui kjoO̱ak O̱ jínkoón, koO̱jo kui kjoO̱an O̱ dikón xi tsꞌénní nguO̱ii̱ya tsja? 3 ¿A kuijín xí ndaO̱aO̱ ndaO̱ chjii̱nii̱eyO̱ aá, ndií naO̱ RiyaaO̱, ṉtsꞌii̱e O̱ Sandiyaá, KosieeO̱, JudaaO̱ koO̱jo XimooO̱? ¿A kꞌii̱ejO̱ ín síndojoO̱na ínchjín ndichja? Kó kui xtaaO̱ katsꞌénjoO̱ꞌojín KjisooO̱. 4 Tanga KjisooO̱ bi katsoó: –Tajñání nga yandíkón ngo ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná, ngototo kii̱aO̱ nanguiii̱ koO̱jo nguO̱ii̱jiii̱n xkjín koO̱jo ndiꞌaaO̱ nínga yandíkónjín. 5 Kó KjisooO̱ nde ngo kjoO̱an O̱ dikón kamájiín katsꞌén nanguiii̱, ta chiboa tsi xtaO̱ xi ooO̱n xi katsꞌéndaya nga yejénnié tsja. 6 Kó KjisooO̱ achichí kijíndikoón kjoO̱aaO̱ O̱ nga kisꞌijinjiín kui xtaaO̱. Kó kijí ndí nangui xi síndo tꞌa kui nguO̱ii̱ndieeO̱ nga akóyá. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsjáxaá nga tiejó xtae̱ae̱ (Matiooo̱ 10:5-15; Rkaao̱ 9:1-6) 7

Kó KjisooO̱ nguije tsíchjii̱aaO̱ O̱ nga tiejó xtaO̱a,O̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsanguiya xkii̱ jó jó, kó katsjaá xá tsii̱ꞌeO̱ nga kaO̱maaO̱ kꞌoO̱xié aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín. 8 Kó atíxomaaO̱ nga jmí ni koO̱aꞌO̱ aO̱jín tsii̱ꞌeO̱ ndii̱yaO̱á, ti nde pan, ti nde stsa, ti nde toO̱n koO̱aꞌO̱ aO̱jín tꞌa tjii̱xii̱ín, ta ngo tsi yánisie xi koO̱aꞌO̱ aO̱. 9 KoO̱jo ngo tsi ꞌniú tjii̱xíndié xi koO̱óyá, tanga kaO̱majín jó chinga koO̱aꞌO̱ aO̱. 10 Kó bi katsoó: –Ta nínga kuO̱ii̱tjásꞌii̱en O̱ jnú ngo ndiꞌa, kii̱aO̱ tii̱ndyiónjnú ngaskande nga kjoO̱tjo nguiníjnú kui nguO̱ii̱ndieeO̱. 11 Kó tsi ngo ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 6 6

19

nguO̱ii̱ndie xi ndajín sii̱ꞌanjoO̱jnú, koO̱jo tsi koO̱ndaO̱ꞌyájín én xí koO̱ndókjoO̱ajO̱ nú, tjaO̱tjójnú kii̱aaO̱ O̱ kó tꞌítsaniejnú xaO̱ xi koO̱aꞌO̱ aO̱ tjii̱xíndiéjnú, tsii̱ꞌeO̱ nga skuO̱ii̱e O̱ kui xtaaO̱ nga ndajín kjiꞌi ni xi katsꞌén. JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga nii̱xtjin nga kaO̱majeé xtaaO̱, chiboa ngase kaO̱ma jé xí saO̱koO̱ó xtaO̱ naO̱xii̱ńdá SodomaO̱ koO̱jo GomorraO̱ ta boO̱ajO̱ iín xikó kjiꞌi ni xi kaO̱maaO̱ kui xtaO̱ xi boO̱aO̱ saO̱ꞌínjoO̱jnú. 12 Kó kijí xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ nga kijíkꞌinii̱jmii̱í xtaaO̱ nga saO̱ꞌínkꞌoyá yojooO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ jé xí ndyii̱tsꞌen. 13 Kó kjín xindajín xi tsꞌaxié, kó kjín xtaO̱ xi ooO̱n xi katsꞌéndaya nga katsanguijon istii̱. Bi tsꞌén kꞌien Jua Bautistaae̱ (Matiooo̱ 14:1-12; Rkaao̱ 9:7-9) 14

Kó nga tsintꞌié ndaO̱ re ErodeeO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ ni xi katsꞌén KjisooO̱, ngaO̱tꞌaO̱ ꞌniú ton ton kandaꞌyá jaꞌeén, kó bi katsó: –Jua BautistaaO̱ boá xi jaꞌáꞌyaá nguO̱ii̱jiii̱n xtaO̱ xi jesoón, kuíni nga tjiín ngaꞌniú nga tsꞌén kjoO̱an O̱ dikón. 15 KjeO̱ꞌe xtaO̱ xi bi katsó: –ElíaaO̱ boá. Kó kjeO̱ꞌe xi bi katsó: –NdaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná boá, koO̱jo tsi kuí boá xi ngo ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ én xchaá Néná. 16 Tanga nga tsintꞌié kuí niii̱ ndaO̱ re ErodeeO̱, bi katsó: –JuaaO̱ boá. Kui ndaO̱ xi an katsja an kjoO̱aO̱ nga ikichásén toO̱koO̱ kó ngotꞌeO̱ je jaꞌáꞌyaá nguO̱ii̱jiii̱n xtaO̱ xi je jesoón. 17 NgaO̱tꞌaO̱ ti kuíni ErodeeO̱ xi katsanguiya jajuún nga katsanguisꞌien ndoO̱boO̱ay O̱ a JuaaO̱, kó ítaꞌniú ńꞌniú kii̱chaO̱ nguO̱ii̱ya ndoO̱boO̱ay O̱ a ján tangatꞌaniii̱ naO̱ ErodíaaO̱, chjoO̱ón ṉtsꞌii̱e O̱ ErodeeO̱ xi ꞌmí NguiripeeO̱, kjoO̱aaO̱ O̱ nga ErodeeO̱ kisꞌijñajoO̱ naO̱ ErodíaaO̱. 18 NgaO̱tꞌaO̱ JuaaO̱ bi katsoó ErodeeO̱: –KjoO̱ak O̱ itiii̱ tsjandiéjín nga chjóoO̱n kaO̱ma chjoO̱ón ndaO̱ ṉtsꞌie. 19 Kó kuíni nga naO̱ ErodíaaO̱ chꞌo kamaá JuaaO̱ kó kamámejeén katsꞌénkꞌién, tanga kamájiín, 20 ngaO̱tꞌaO̱ ErodeeO̱ katsakjónní JuaaO̱, kjoO̱aaO̱ O̱ nga tanisién ngo ndaO̱ xi kixii̱ kamá koO̱jo tsjie ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 6

20

kistsoꞌbájoO̱ yojooO̱ kó kuíni nga taO̱sá askooO̱n. Kó kjiꞌa nga tsintꞌié ni xi katsáyá JuaaO̱ nde bejín mí xi saO̱ꞌínkjó, tanga ti kuí xi tsja kamaá nga tsintꞌieé. 21 Kó ta kjiꞌa ma kasakondieé nga katsꞌén ngo sꞌué ErodeeO̱ nga jachónó, kó jachó kjiniejoO̱ ṉñoO̱ ngayeje já choO̱n koO̱jo já nguitoO̱koO̱oO̱ jajún, koO̱jo xtaO̱ xi yandíkón xi síndo nangui GalileaO̱. 22 Kó nga tsꞌasꞌien tsakjii̱ín naO̱ ErodíaaO̱, kitié, kó achichí tsja kamaá ErodeeO̱ koO̱jo xtaO̱ xi síndotꞌajoO̱ yamíxaO̱. Kó ndaO̱ reeO̱ bi katsoó kui tsakjii̱ín: Ta ni xi mejeénri chjii̱eꞌO̱ éní kó an tsjaa. 23 Kó bi katsó ngaseeO̱: –Nguiboanéná nga ta ni xi chjii̱eꞌO̱ éní xí tsjaa, ngaskande masien nguO̱ii̱ndie nínga botixoma an tsi mejeén. 24 Kó nga jatjo kui tsakjii̱ín, bi katsoó naO̱aaO̱: –¿Mí xi kuíꞌáaO̱ reeO̱? Kó naO̱aaO̱ bi katsoó: –Chjii̱eꞌO̱ éeO̱ toO̱koO̱ Jua BautistaaO̱. 25 KósꞌeO̱ kui tsakjii̱ín tsá kijíkón nguinií ndaO̱ reeO̱, kó bi katsoó: –Mejénna nga kꞌuiyé tii̱boO̱an O̱ í toO̱koO̱ Jua BautistaaO̱ ngotꞌeO̱ ma. 26 Kó achichí ndasen kisꞌijña ndaO̱ reeO̱, tanga kjoO̱aaO̱ O̱ nga je katsjá tsꞌoa, kó nga ngayeje xtaO̱ xi síndojoO̱ tꞌa yamíxaaO̱ tsintꞌié kui niii̱, kuíni nga kjoO̱aꞌO̱ niútjinnií nga katsꞌénkjatjosoón kui tsakjii̱ín. 27 Kó tjii̱en O̱ má ndaO̱ reeO̱ katsanguiya ngo ndaO̱juuO̱n xi katsjaá kjoO̱aO̱ nga kjoO̱eꞌO̱ éjooO̱ toO̱koO̱ JuaaO̱. 28 Kó kui ndaO̱juuO̱n kijí nguO̱ii̱ya ndoO̱boO̱ay O̱ a ján kó tsatiesen toO̱koO̱ JuaaO̱, sꞌeO̱ íyá ngo tii̱boO̱aO̱ kó katsjaá kui tsakjii̱ín, kó kui tsakjii̱ín naO̱aaO̱ katsjaá toO̱koO̱ JuaaO̱. 29 Nga tsintꞌié xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ JuaaO̱ kui ni xi kamaá, jachókjaꞌá yojo kꞌieeO̱n JuaaO̱, sꞌeO̱ kijíkanijín. Bi tsꞌén katsꞌénkjíén Kjisooe̱ ún mii̱ xtae̱ (Matiooo̱ 14:13-21; Rkaao̱ 9:10-17; Juaao̱ 6:1-14) 30

KósꞌeO̱ já apostrooO̱ kamátikójoO̱ KjisooO̱, kó ínii̱jmii̱í ngayeje ni xi katsꞌén koO̱jo ni xi akóyá kui jaá. 31 Kó KjisooO̱ bi katsoó kui jaá: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

21

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 6 6

–JaO̱bíjnúꞌun ngayejejnú, tjián niꞌankjaꞌyá chií ngo nguO̱ii̱ndie xi xió kjiꞌi. NgaO̱tꞌaO̱ achichí ma xtaO̱ xi boO̱aO̱ fí boO̱aO̱ ndibá katsꞌén, kó ngaskande jmí nguO̱ii̱ndie kisꞌiejiín nga iskjinie ṉñoO̱. 32 Kó ngo tjotso je kijíya nga kijí ngo nguO̱ii̱ndie kjitiya. 33 Kó kjín xtaO̱ xi kamábe nga kijí, kó kamákjiín nga KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱aO̱ xiꞌbaO̱, kó kui xtaO̱ kjiín kijíyase, kó kui tjón ngase jachó kui nguO̱ii̱ndieeO̱. 34 Kó nga jatjajen KjisooO̱ tjotso jeeO̱, kamábe xtaO̱ kjiín, kó nii̱maO̱kamaá ngaO̱tꞌaO̱ kui xtaaO̱ tjimá xikó maá choO̱tsaO̱ngaO̱ xi jmí ndii̱ajO̱ iín, kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga kjín ni akóyaá. 35 Kó nguije kamánguixoón, xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ kijíkón tiñaaO̱ KjisooO̱, kó bi katsoó: –Kjitiya kuí nguO̱ii̱ndieeO̱ kó achichí je sajín. 36 Tiꞌinkjí kui xtaaO̱ ꞌneO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱ejO̱ eO̱ nínga jnooO̱ koO̱jo ndí nangui xi síndo tiñaaO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌoO̱tsie ni chinie. 37 Tanga KjisooO̱ bi katsó: –Jún teꞌéjnúuO̱ ni xi skjii̱nii̱e.O̱ Kó bi katsó kui jaá: –¿A mejeénri nga konguínꞌñátsiéjneO̱ jó úchán poxoO̱ toO̱n denarioO̱ pan, tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱eꞌO̱ eé ni xi skjii̱nii̱e O̱ kui xtaO̱ kjiín? 38 Kó KjisooO̱ bi katsó: –¿Kótjín ma pan xi kichꞌiajnú jún? Tanguínkꞌíxkijnú. Nguije kamábe kui jaá kótjín ma, bi katsó: –Ún pan koO̱jo jó tjii̱oO̱. 39 Kó katsanguiya xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga ńgó tjín ńgó tjín kuO̱ii̱ꞌíndotie nguO̱ii̱jin ndii̱xchoO̱oO̱ xtaaO̱, 40 kó xkii̱ ichítié ichítié koO̱jo xkii̱ úchán úchán kisꞌiṉdo. 41 KósꞌeO̱ iskjíbé pan xi uún koO̱jo tjii̱oO̱ xi joó, askotsijen nkꞌa ján, katsꞌénchikonñé, sꞌeO̱ akjángá paaO̱n kó katsjaá xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga kui jaá saO̱ꞌínkjaꞌasoón ngayeje xtaO̱ xi ngaseeO̱, kó tjii̱oO̱ xi joó ti saO̱ꞌínkjaꞌasoón ngayeje xtaaO̱ nga. 42 Kó ngayeje xtaaO̱ iskjinie, kó kitsie chaO̱n chaO̱an O̱ . 43 Kó ngui tiejó nii̱seO̱nya tjikítsie kamá pan koO̱jo tjii̱oO̱ xi tsꞌangui xi katjoꞌóꞌyaá. 44 Ún mii̱ ma já xii̱ꞌin xi iskjinie kui paaO̱n koO̱jo kui tjii̱oO̱oO̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

22

MARKOOO̱ 6 Bi tsꞌén kistsoꞌbá Kjisooe̱ ngae̱soón ndáchíkoón (Matiooo̱ 14:22-27; Juaao̱ 6:15-21) 45

Kó KjisooO̱ tjii̱en O̱ má katsꞌeén kjoO̱aꞌO̱ niú xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱ejO̱ eO̱ya ngo tjotso je, nga koO̱ejO̱ eO̱tjón kii̱aO̱ naO̱xii̱ńdá BetsaidaO̱ ngándá xi ingoboá ján, tjii̱en O̱ ga katsꞌénkixotꞌa xtaO̱ kjiín. 46 Kó nguije kijí xtaaO̱, KjisooO̱ kijínijínguí tjii̱nguO̱ii̱ii̱ nga tsíchjii̱aaO̱ O̱ Néná. 47 Kó nguije kjimaꞌñaaO̱, tjotso je xi tjimáya xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ je kjochó ngamasieeO̱n ndáchíkoón. KjisooO̱ kisꞌijña soboá tꞌa chjii̱ndii̱eeO̱ .O̱ 48 Kó nga kamábe nga achichí ngaꞌniú ndyii̱tsꞌen kuí jaá nga ndyii̱kjindaá tjotso jeeO̱, ngaO̱tꞌaO̱ tjoO̱oO̱ xtjii̱eeO̱ n O̱ toO̱koO̱ tjotso jeeO̱ yeꞌeé, kó nguije ndibáꞌásieO̱én, KjisooO̱ kijíkoón kui jaá nga kistsoꞌbá són ndáchíkoón, kjoO̱aꞌO̱ atꞌarií xtaO̱aO̱ katsaki. 49 Kó kui jaá nga kamábe nga tsoꞌbá són ngaO̱soón ndáchíkoón, sii̱en O̱ boá, katsó, kó askandáyá ndikón, 50 ngaO̱tꞌaO̱ ngayejeeO̱ nga kamábe kó achichí katsakjónní. Tanga KjisooO̱ tjii̱en O̱ má tsíchjii̱ajO̱ o kui jaá nga bi katsoó: –¡TeꞌéngaꞌniújnúuO̱ yojojnú, an boá, ngataO̱ ndakonjín majnú! 51 Kó nguije tsꞌasꞌien KjisooO̱ nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱ kixixió tjoO̱o,O̱ kó achichí kijíndikoón kui jaá, 52 ngaO̱tꞌaO̱ kjii̱e O̱ ndajín makjiín kjoO̱an O̱ dikón xí katsꞌén KjisooO̱ kjiꞌa nga katsꞌénkjín paaO̱n koO̱jo tjii̱oO̱oO̱, ngaO̱tꞌaO̱ takó tajá síndo ngase inii̱maO̱a.O̱ Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ xtae̱ xi ooe̱n xi tjín nangui Jenesaree̱t (Matiooo̱ 14:34-36) 53

Nguije jaꞌatio ndáchíkoón, KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱aO̱ jachó nangui JenesareO̱t, kó ítaꞌniú tjotso jeeO̱ tꞌa chjii̱ndii̱eeO̱ .O̱ 54 Nga jataxiejoO̱ KjisooO̱ xtaO̱aO̱ nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱, xtaO̱ xi ngaseeO̱ tjii̱en O̱ má kamábe nga KjisooO̱. 55 Kijí ngayeje nangui xi tjín tꞌa kui nguO̱ii̱ndieeO̱, kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga tsanguínjooO̱ xtaO̱ xi ooO̱n xi ṉchaO̱n ma kjiyojosoón xkjín ta nínga tsintꞌié nga tikón KjisooO̱. 56 Kó ngayeje nguO̱ii̱ndie nínga jachó KjisooO̱, tsi ndí nangui xii̱xii̱, tsi naO̱xii̱ńdá ꞌniú koO̱jo tsi nínga jnoO̱, nínga síndo xi ooO̱n, nguO̱ii̱ya ndii̱yatié askoyaá kó ꞌniú ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

23

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 7 6

kichjiáꞌaá tsii̱ꞌeO̱ nga nde ta ṉjñooO̱ xí sii̱ꞌanjoO̱, kó ngayeje xtaO̱ xi ooO̱n xi katsꞌénjoO̱ ṉjñooO̱ KjisooO̱ kamándaya.

7

Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ ni xi sae̱ꞌíndándí xtaae̱ nguindyii̱koe̱n Néná (Matiooo̱ 15:1-20)

Kó kamátikónié KjisooO̱ já fariseoO̱ koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ iti xi kjindibáni naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n. 2 Kó kui jaá tsíchjii̱aO̱taꞌin xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ nga kamábe nga tjín kaꞌa xi aniéjónjín tsja nga iskjinie ni chinie. 3 NgaO̱tꞌaO̱ já fariseooO̱ koO̱jo ngayeje já judíooO̱ kisꞌieeO̱ ngo kjoO̱axO̱ chaO̱á xtaO̱ xi xchaá, nga skjii̱nii̱ejO̱ ín ṉñoO̱ tsi tjónjín ꞌniú nda koO̱níjón tsja. 4 KoO̱jo nguije kjoO̱eꞌO̱ ení ndii̱tseO̱en O̱ tsi tjónjín koO̱níjón tsja, jmí ni skjii̱nii̱ejO̱ ín. Kó kjín ngase kjoO̱axO̱ chá xí tsꞌén kuí jaá xikoó nga tsꞌénkjiénjín ni xi ꞌbiyá ndójoaaO̱, tii̱jindójoaaO̱, tikókii̱chaO̱a,O̱ koO̱jo ṉchaaO̱n tsi tjónjín saO̱ꞌíntsjie kui niii̱ xikó tsꞌén tikoón nga saO̱ꞌín. 5 Kó já fariseooO̱ koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ bi katsó nga asíyaá KjisooO̱: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga xtaO̱ tseO̱ ndyii̱bendikónjín kjoO̱axO̱ chá xí íjñá xtaO̱ xi xcháná, ngaO̱tꞌaO̱ ndyii̱moniéjónjín tsja nga ndyii̱kjinie ni chinie? 6 SꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsó: –XtaO̱ jókjeO̱n, kjénní ni xi tsíchjii̱aO̱ ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná xi ꞌmí IsayaaO̱ nga bi tsꞌén ítꞌa xoO̱joO̱n: Kui xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá ta tsꞌoa tsi nga bendikónna, tanga inii̱maO̱aO̱ achichí kjin tikónniii̱ an. 7 Ta kjoO̱an O̱ daní nga ndyii̱tsꞌendikónna, ngaO̱tꞌaO̱ ni xi ndyii̱bokoyá, kjoO̱ab O̱ otíxomaaO̱ xtaaO̱ boá. 8 NgaO̱tꞌaO̱ jún ꞌbíjñátꞌaxínjnú kjoO̱ab O̱ otíxomaaO̱ Néná, kó ꞌniú ndyii̱monguintjinguí ngasejnú kjoO̱axO̱ chaO̱á xtaaO̱. 9 Kó bi katsó ngase KjisooO̱: –Jún je yajnú kjoO̱ab O̱ otíxomaaO̱ Néná tanga ndyii̱ꞌbíjñátꞌaxínjnú tangatꞌaniii̱ nga ndyii̱niꞌánkjatjosónjnú kjoO̱ax O̱ chájnú. 10 Bi tsꞌén ítꞌa MoiseeO̱ xoO̱joO̱n eén Néná: “CheO̱ndikín jí naO̱ꞌmíii̱ koO̱jo naO̱áaO̱”, koO̱jo ti ítꞌa nga “Xi ngatꞌíkoO̱jooO̱ kaO̱tsoO̱oO̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 7

24

naO̱ꞌmiii̱ koO̱jo naO̱aaO̱, je katsꞌénkꞌién yojooO̱ xiꞌbaO̱.” 11 Tanga jún bi ndyii̱ꞌmíjnú, nga ngo ndí kaO̱ma bi kaO̱tsoO̱oO̱ naO̱ꞌmiii̱ koO̱jo naO̱aaO̱: “KaO̱majín kosikoO̱jooO̱ ngaO̱tꞌaO̱ ngayeje ni xi tjínna je korbaO̱n kamá” (Chjii̱e O̱ xi je katsjáaO̱ Néná, tsó kui eén), 12 kó ti boO̱aO̱ ꞌmíjnú nga kui xtaO̱ xi kui niii̱ kaO̱tsoO̱, nguiti jmíjiín kjoO̱aꞌO̱ niú nga koO̱síkoO̱jo naO̱ꞌmiii̱ koO̱jo naO̱aaO̱. 13 Kó boO̱aO̱ tsꞌén niꞌánchjíjínjnúuO̱ eén Néná nga kui kjoO̱axO̱ chaO̱á ndyii̱bokoyájnúuO̱ xtaaO̱. Kó kjín ngase ni xi xikoó xiꞌbii̱ xi ndyii̱niꞌánjnú. 14 Kó KjisooO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ ngayeje xtaO̱ kjiín, kó bi katsoó: –Ndaꞌyájnúꞌun ngayejejnú kó ngatamakjínjnú kui niii̱: 15 Ngayeje ni xi ndibání ndii̱tsen ján xi kꞌoO̱sꞌien nguO̱ii̱jin yojooO̱ xtaaO̱ kuijín niii̱ xi tsꞌénndándí nguindyii̱koO̱n Néná, tanga kuí ni xi fotjooO̱ inii̱maO̱aO̱ xi tsꞌénndándí. 16 Xi tjín tjii̱boO̱an O̱ ijon nga kuO̱ii̱ntꞌie, ngatasienníjón, kó ngatamakjiín kui eén. 17 Kó nguije íjñámasien KjisooO̱ kui xtaO̱ kjiín, tsꞌasꞌien ngo ndiꞌa, kó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ asíyaá kui énkjín xi tsíchjii̱a.O̱ 18 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¿A ti nde jún makjínjínjnú? ¿A kó makjínjínjnú nga ngayeje ni xi skjii̱nii̱e O̱ xtaaO̱ nga kuijín niii̱ xi saO̱ꞌíndándí nguindyii̱koO̱n Néná, 19 ngaO̱tꞌaO̱ jmí tsi inii̱maO̱aO̱ kꞌoO̱sꞌien ni xi skjii̱nii̱e,O̱ ngaO̱ntsꞌoO̱aO̱ boá nga kꞌoO̱sꞌien, kó nguijeeO̱ ndiꞌamindí ján fochó kuí niii̱? Kó kui niii̱ katsó, ngaO̱tꞌaO̱ tsjie ngayeje ni xi chinieeO̱. 20 Kó bi katsó ngase KjisooO̱: –Kuí ni fotjooO̱ tsꞌoa xtaaO̱ xi tsꞌénndándí nguindyii̱koO̱n Néná. 21 NgaO̱tꞌaO̱ ngaskande nguO̱ii̱jin inii̱maO̱aO̱ xtaaO̱ ndibánií ni xi chꞌo kjiꞌi xi tsꞌénkjó, xikoó xtaO̱ xi ndyii̱tsꞌentꞌaaO̱ kjoO̱aO̱ xkjín, xtaO̱ xi tondoO̱, koO̱jo xtaO̱ xi ndyii̱tsꞌenkꞌién inii̱maO̱, 22 xtaO̱ xi ndyii̱tsꞌenchéjé, xtaO̱ xi xkeO̱ ni, xtaO̱ xi ndyii̱tsꞌen kjoO̱atO̱ on, xtaO̱ xi ndyii̱ꞌboṉchaO̱, xtaO̱ xi mejeén chꞌo saO̱ꞌínjoO̱ yojooO̱, xtaO̱ xi onkon, xtaO̱ xi chꞌoꞌa, koO̱jo xtaO̱ xi nkꞌa xi yiꞌi ꞌboxié yojooO̱, koO̱jo xtaO̱ xi tá kitikjoO̱aO̱ máaO̱ yojooO̱. 23 Ngayeje kui ni chꞌo kjiꞌiii̱ xi nguO̱ii̱jin

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 7 7

25

inii̱maO̱aO̱ xtaaO̱ fotjoniii̱, kó kuí niii̱ xi tsꞌénndándí nguindyii̱koO̱n Néná. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ tsakjii̱ín ngo xtae̱chjón xi judíoe̱jín (Matiooo̱ 15:21-28) 24

Kó nguije jatjo KjisooO̱ kii̱aaO̱ ,O̱ kijí nangui TiroO̱ koO̱jo SidoO̱n. Kó nga tsꞌasꞌien ngo ndiꞌa, kamámejénjiín nga tjín xí skuO̱ii̱e O̱ nga kii̱aO̱ tikón, tanga kamáꞌmájiín yojooO̱, 25 ngaO̱tꞌaO̱ ngo xtaO̱chjón xi tikoón ngo tsakjin xi tikónjiii̱n ngo aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín, nguije tsintꞌié kjoO̱aaO̱ O̱ KjisooO̱, kijíkoón kó nga jachó nínga tikón, asiéntꞌaaO̱ tikoó. 26 Kui xtaO̱chjoO̱ón, xtaO̱chjón judíoO̱jín boá, ngaO̱tꞌaO̱ nangui SirofenisiaO̱ katsen. Kó ꞌniú tsíꞌaá KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌoO̱xié kui xindajín xi tjíjiii̱n tsakjii̱ín. 27 Kó KjisooO̱ bi katsoó kui xtaO̱chjoO̱ón: Tjón ma ra nda nga tsieeO̱ ndíjnú, ngaO̱tꞌaO̱ ndajín kjiꞌi nga chjeO̱ꞌéxiín paaO̱n ndíjnú sꞌeO̱ ńñaá koO̱eꞌO̱ éjnúuO̱. 28 Kó kui xtaO̱chjoO̱ón bi katsó: –JoO̱oO̱n Ndii̱a,O̱ boO̱aO̱ kjiꞌi ni xi tꞌíse, tanga tsi nguindie yamíxaaO̱ síndonguí ńñaá ti kuí xí kjinieni xii̱ii̱ pan xi bixónguií ixtiii̱. 29 Kó KjisooO̱ bi katsó: –Tangatꞌaniii̱ én xí kandokjoO̱e,O̱ tꞌen ꞌneO̱. Kui xindajín xi tjíjiii̱n tsakjíii̱n, je jatjo. 30 Kó nguije jachó ndiꞌaaO̱ kui xtaO̱chjoO̱ón, kamábe nga je xió tikón tsakjii̱ín ngaO̱són ṉchaaO̱n, kó kui xindajiín je jatjojiii̱n yojooO̱. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi xtiya koe̱jo xi tsakjaꞌá 31 Kó nguije jatjo nguiní KjisooO̱ nangui TiroO̱, jaꞌa xtjii̱eeO̱ n O̱ nangui SidoO̱n, sꞌeO̱ jachó nínga tikón ndáchíkoón GalileaO̱ nga jaꞌa kii̱aO̱ nangui xi tjín Dekápolii̱. 32 Kó kii̱aO̱ jachóchinií ngo ndaO̱ xi xtiya koO̱jo xi tsakjaꞌá, kó kichjiáꞌaá KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱en O̱ jénnié tsja kui ndaO̱a.O̱ 33 Kó KjisooO̱ kijíjoO̱ tꞌaxín kui ndaO̱a,O̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 7

26

kó katsanguisꞌien ngo xtiín tsja tixaO̱nijon, sꞌeO̱ atítiá kó ndańtii̱aáO̱ ítꞌaaO̱ najeO̱n ndaO̱a,O̱ 34 kó askotsijen nkꞌa ján, iskjiendá, kó bi katsoó kui ndaO̱a:O̱ –¡Efatá! (Ngatjoxꞌá, tsó kui eén). 35 Kó ti kjiꞌa katjoxꞌa tjii̱boO̱an O̱ ijon, koO̱jo kamándaya najeO̱n kó 36 nda tsíchjii̱aO̱ kui ndaO̱a.O̱ Kó KjisooO̱ boO̱aO̱ katsoó ngayeje xtaaO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga taꞌyajín xi koO̱tsoO̱yaaO̱ ni xi katsꞌén, tanga ngase ma nga ꞌniú atíxomaaO̱ xtaaO̱ nga koO̱tsoO̱yajín ni xi kamábe, tasá ma ínii̱jmi kuí xtaaO̱ ni xi kamaá. 37 Kó achichí kijíndikoón xtaaO̱ kui niii̱, kó bi katsó: –Ngayeje niii̱ xi nda tjítsꞌén. ¡Ngaskande tsꞌénkíntꞌié xtaO̱ xi xtiya, koO̱jo tsꞌénkíchjii̱aO̱ xtaO̱ xi nii̱maO̱!

8

Bi tsꞌén katsꞌénkjíén Kjisooe̱ nijún mii̱ xtae̱ (Matiooo̱ 15:32-39)

Kui nii̱xtjin ján, ti ingo ndii̱ya nguiní achichí xtaO̱ kamátikó, kó kisꞌiejiín ni xi iskjinie, kó KjisooO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kó bi katsoó: 2 –Nii̱maO̱kjimana kui xtaaO̱, ngaO̱tꞌaO̱ je ján nii̱xtjinniii̱ nga síndojoO̱na kꞌii̱eeO̱ O̱ kó jmíjiín ni xi skjii̱nii̱e.O̱ 3 Kó tsi saO̱ꞌinkjí kjindiá an ndiꞌaaO̱, koO̱yayá nguO̱ii̱ya ndii̱yaO̱á, ngaO̱tꞌaO̱ tjín xi kjin kjindibáni. 4 KósꞌeO̱ bi katsó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱: –¿Tanga ñá konguínchjaꞌá ñá kjín pan xi koO̱eꞌO̱ éeO̱ kui xtaO̱ kjiín ngo nguO̱ii̱ndie xi kjitiya xikoó xiꞌbii̱? 5 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¿Kótjín ma pan xi tikónjnú? Kó kui jaá bi katsó: –Yito ma. 6 KósꞌeO̱ KjisooO̱ katsjá kjoO̱aO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌuíndo tꞌanangui xtaO̱ kjiín, kó iskjíbé pan xi yitooO̱, kó nguije katsjaá ndokꞌóchji Néná, akjángá kó katsjaá xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínkjaꞌasoón xtaO̱ kjiín, kó katsꞌén kui jaá ni xi kiꞌmií. 7 Kó ti ndyii̱yaꞌa chiboa tjii̱oO̱ kui jaá nga, kó nguije KjisooO̱ katsjaá ndokꞌóchji Néná, ti katsjá ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

27

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 8 8

kjoO̱aO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kiniꞌánkjaꞌasoón xtaO̱ kjiín. 8 Kó ngayeje xtaaO̱ nga iskjinie ngaskande nga kitsie chaO̱n chaO̱an O̱ , kó jaꞌátikó pan xi tsꞌanguiii̱, yito nii̱seO̱nya kamá. 9 Ma ra nijún mii̱ xtaO̱ xi iskjinie ni chinieeO̱. SꞌeO̱ KjisooO̱ katsꞌénkjí ndiꞌaaO̱ ngayeje kui xtaaO̱. 10 Kó ti kjiꞌa tsꞌasꞌien ngo tjotso je koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kó kijí nangui DalmanutaO̱. Bi katsó Kjisooe̱ kjiꞌa nga kichjiáꞌaá ngo kjoe̱an e̱ dikón (Matiooo̱ 16:1-4; Rkaao̱ 12:54-56) 11

Kó já fariseooO̱ jachókoón KjisooO̱ kó tsíꞌaá ngo chii̱boO̱aaO̱ O̱ ndiꞌakꞌajmiii̱ tsii̱ꞌeO̱ nga skótꞌayákón. 12 Kó KjisooO̱ kasasienjiín kui niii̱, kó bi katsó: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga ngo chii̱boO̱aO̱ ndyii̱míꞌá kui xtaaO̱? JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga nde ngo chii̱boO̱aO̱ koO̱eꞌO̱ éjiín kui xtaaO̱. 13 Kó índo soboá kui jaá, kó ti tsꞌasꞌien nguiní nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱, sꞌeO̱ kijí ngándá xi ingoboaá ndáchíkoón. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ nga íjñá chii̱boe̱ae̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nisaae̱n ndae̱ꞌyoe̱ paae̱n já fariseooe̱ (Matiooo̱ 16:5-12) 14

Kó kui jaá kichíyaá nga koO̱aꞌO̱ aO̱ pan, kó ta ngo chií pan ndyii̱yaꞌa nguO̱ii̱ya tjotso jeeO̱. 15 KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó: –Chónjnú yojojnú kjoO̱aaO̱ O̱ nisaaO̱n ndaO̱ꞌyoO̱ paaO̱n já fariseooO̱ koO̱jo nisaaO̱n ndaO̱ꞌyoO̱ paaO̱n ErodeeO̱. 16 Kó xtaO̱aO̱ KjisooO̱ tsíchjii̱an O̱ ii̱jmíjo xkjín nga bi katsó: –Kui niii̱ xi tsó kjoO̱aaO̱ O̱ nga jmí pan kichꞌiá ján. 17 Kó KjisooO̱ kamákjiín kui niii̱, kó bi katsoó: –¿A ndyii̱chiboánii̱jmijnú nga jmí pan kichꞌiajínjnú? ¿A kjii̱e O̱ yajínjnú kó a kjii̱e O̱ makjínjínjnú? ¿A takó tajá tikón inii̱maO̱jnú? 18 ¿A tjín ndyikonjnú kó yajínjnú? ¿A tjín tjii̱boO̱an O̱ ijonjnú kó ndaꞌyájínjnú? ¿Kó a foaꞌátsjienjínjnú? 19 Kjiꞌa nga akjangáaO̱ ún pan ún mii̱ xtaO̱, ¿kótjín nii̱seO̱nya kamá pan xi tsꞌangui xi kachjaꞌáꞌyájnú? Kó bi katsó kui jaá: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 8

28

–Tiejó nii̱seO̱nya kamá. 20 –Kó nga katsꞌenkjaꞌasóoO̱n yito pan nijún mii̱ xtaO̱, ¿kótjín nii̱seO̱nya kamá pan xi tsꞌangui xi kachjaꞌáꞌyájnú? SꞌeO̱ bi katsó kui jaá: –Yito nii̱seO̱nya kamá. 21 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¿Kó a takó kjii̱e O̱ makjínjínjnú? Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ tii̱kae̱ kii̱ae̱ nangui Betsaidae̱ 22 Kjiꞌa nga jachó KjisooO̱ koO̱jo xtaaO̱ nangui BetsaidaO̱, kii̱aO̱ jachóchinií ngo ndaO̱ xi tii̱kaO̱ kó ꞌniú kichjiáꞌaá tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱ejO̱ énnié tsja kó saO̱ꞌíndaya. 23 Kó KjisooO̱ iskjíbenguí kui ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ kó tsꞌaxié ndii̱tseeO̱n kui ndí nanguií, kósꞌeO̱ ndańtii̱aáO̱ indyiaá ndyii̱koO̱n kui ndaO̱a,O̱ yejénnié tsja, sꞌeO̱ asíyaá tsi je be chií. 24 Kó ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ iskjíxꞌá ndyii̱koO̱n, kó bi katsó: –Je be chií an xtaaO̱ kó xikó maá tsi yá xi tjimá kjimana an. 25 SꞌeO̱ KjisooO̱ ti yejénnié nguinií tsja xtjii̱eeO̱ n O̱ ngaO̱són ndyii̱koO̱n, kó kamándaya kui ndaO̱a,O̱ nda kamátsijeeO̱n kó kamábe chaO̱n chaO̱n ngayeje niii̱. 26 Kó KjisooO̱ katsꞌénkjí ndiꞌaaO̱, kó bi katsoó: –NgataO̱ bitjasꞌii̱njín ji kui ndí nanguií nga tjín xí kꞌuiyéeO̱ ni xi kamaá. Bi tsꞌén katsáyá Peé nga Kjisooe̱ boá xi Kristooe̱ (Matiooo̱ 16:13-20; Rkaao̱ 9:18-21) 27

KósꞌeO̱ jatjo KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kui nguO̱ii̱ndieeO̱ kó kijí nínga síndo ndí nangui xi chjii̱an O̱ i nangui SesareaO̱ nínga tikón xtitjón NguiripeeO̱. Kó nguO̱ii̱ya ndii̱yaO̱á KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱: –¿Kó tsó xtaaO̱, ꞌyá xóní an? 28 Kó kui jaá bi katsoó: –Tjín xi Jua BautistaaO̱ xó ji tsó, kjeO̱ꞌe xi ElíaaO̱ xó ji tsó, kó ti tjín xi tsó nga ngo xó ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná ji tsó. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

29

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 9 8

29

KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó: –Kó jún, ¿ꞌyání an, kó ꞌmíjnú? Kó Peé bi katsó: –Jí xí KristooO̱. 30 Tanga KjisooO̱ atíxomaaO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga taꞌyajín xi koO̱tsoO̱yaaO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ ꞌyání kui. Bi tsꞌén katsáyatjón Kjisooe̱ nga koe̱ya (Matiooo̱ 16:21-28; Rkaao̱ 9:22-27) 31

Kó KjisooO̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga akóyaá xtaaO̱ nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n chjiénga tsie kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ kjoO̱aꞌO̱ atio, koO̱jo nga saO̱ꞌínchꞌó já xchá nguitoO̱koO̱oO̱ naO̱xii̱ńdaá, koO̱jo já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱, koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱, kó katsáyá nga chjiénga sii̱ꞌankꞌien, kó nga xi ma jaán nii̱xtjin kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá. 32 Kó katsáyá chaO̱n chaO̱an O̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kui niii̱. KósꞌeO̱ Peé kijíjoO̱ tꞌaxín KjisooO̱ kó katsꞌénxchánjoO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ ni xi katsó. 33 Tanga KjisooO̱ katsꞌénkꞌafóya nga askotsijeeO̱n ngayeje xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kó katsꞌénxchánjoO̱ Peé, nga bi katsoó: –¡Tjii̱taxínboeꞌéní xindajín SatanaO̱! NgaO̱tꞌaO̱ jmí tsi niii̱ Néná xi tifojintakín, niii̱ xtaaO̱ boá xi tifojintakín. 34 KósꞌeO̱ KjisooO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ koO̱jo xtaO̱ kjiín nga bi katsoó: –Tsi tjín kaꞌa xtaO̱ xi mejeén tsjienguína, ngatsꞌénchíyá yojooO̱, nga kjíbé krooO̱ kósꞌeO̱ ngatjandibatjinguína. 35 NgaO̱tꞌaO̱ ngayeje xi mejeén kꞌoO̱xiéꞌá kjoO̱am O̱ indyiooO̱n, tasá saO̱ꞌínchaja, kó ngayeje xi saO̱ꞌínchaja kjoO̱am O̱ indyiooO̱n tangatꞌaniii̱ an, koO̱jo tangatꞌaniii̱ éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná, kuí boá xi kjoO̱tjoꞌa. 36 NgaO̱tꞌaO̱ ¿mí chjínií tsi ngo ndaO̱ kuO̱ii̱ejO̱ eO̱en O̱ ngayeje ni xi tjín kuí ngaO̱sondieeO̱, tsi kichajá inii̱maO̱a?O̱ 37 ¿AxaO̱ mí ni xi tsjaO̱a ngo ndaO̱ xi koO̱sítꞌa inii̱maO̱a?O̱ 38 NgaO̱tꞌaO̱ ngayeje xtaO̱ xi soboá kaO̱maaO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ an koO̱jo kjoO̱aaO̱ O̱ énna kꞌii̱e O̱ nguindyii̱koO̱n kui xtaO̱ xi ndyii̱tsꞌentꞌaaO̱ kjoO̱aO̱ Néná koO̱jo kui xtaO̱jeé, ti boO̱aO̱ ti tsꞌén ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n soboá kaO̱maaO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ kui, nga kjoO̱eꞌO̱ éjoO̱ kjoO̱ajO̱ eeO̱ NaO̱ꞌmiii̱ koO̱jo ndítsjieeO̱. Kó KjisooO̱ ti bi ti katsó ngase: –JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga tjín kaꞌa xi síndojinná kꞌii̱eeO̱ O̱ xi koO̱yajín ngaskande nga skuO̱ii̱e O̱ nga kjoO̱eꞌO̱ e ngaꞌniuú Néná nga koO̱tíxoma.

9

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

30

MARKOOO̱ 9 Bi tsꞌén kasasikjo ae̱siee̱én Kjisooe̱ (Matiooo̱ 17:1-13; Rkaao̱ 9:28-36) 2

Jun nii̱xtjin nguijeeO̱, KjisooO̱ kijíjoO̱ tꞌaxín Peé, Sandiyaá koO̱jo JuaaO̱ kó ngo tjii̱nguO̱ii̱ nkꞌa kijíjoO̱ soboá kui jaá, kó nguindyii̱koO̱n kui jaá kjeO̱ꞌe kisꞌie KjisooO̱. 3 Kó ṉjño xi yajá KjisooO̱ tiboa xó xó kamá, ꞌniú tiboa kamá xikoó ṉchꞌaán. Nde ngojín xtaO̱ xi ꞌniú maá monié ṉjño xi tjín kuí ngaO̱sondieeO̱ xi boO̱aO̱ tsꞌén tiboa saO̱ꞌín. 4 Kó kii̱aO̱ jatokjátꞌaaO̱ ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná xi ꞌmí MoiseeO̱ koO̱jo ElíaaO̱ nga ndyii̱chjii̱ajO̱ o KjisooO̱. 5 KósꞌeO̱ Peé bi katsoó KjisooO̱: –MostroO̱, ¡a ta nda kjiꞌi nga kꞌii̱e O̱ tindyión xtín! KaO̱ma sii̱ꞌanda ján ndiꞌańkꞌién: ngo tseO̱, ngo tsii̱ꞌeO̱ MoiseeO̱, sꞌeO̱ ngo tsii̱ꞌeO̱ ElíaaO̱. 6 Nde bejín mí xi kaO̱tsoO̱ Peé, ngaO̱tꞌaO̱ ndyii̱tsakjónní kui jaá. 7 KósꞌeO̱ ngo ṉdii̱ kitsjien xi katsꞌén tjii̱nkꞌii̱eéO̱ n nínga síndo kui jaá. Kó nguO̱ii̱jiii̱n kui ṉdii̱ii̱ kandaꞌyáa ngo ndaO̱ xi bi katsó: –Kuí xiꞌbii̱ xi ndí tjóna, kui ndaꞌyájnúuO̱. 8 Kó ti kjiꞌa askotsijen nguiní kui jaá nga ngo foaꞌatjiyajooO̱n kó nde ngojín xi kamábe, ta kuí tsi KjisooO̱ xi tikón soboá. 9 Kó nga ndyii̱fotjajen tjii̱nguO̱ii̱ nkꞌaaO̱, KjisooO̱ boO̱aO̱ katsoó nga jmíjín xi koO̱tsoO̱yaaO̱ ni xi kamábe, ngaskande nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá nguO̱ii̱jiii̱n xtaO̱ xi je jesoón. 10 Kó kuíni nga ta kui kixindyiajin soboárií kui eén, nda tsi asíyá jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngajaán xkjín, kjoO̱aaO̱ O̱ mí ni xi mejeén tsó nga kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá nguO̱ii̱jiii̱n xtaO̱ xi je jesoón. 11 Kó bi katsó kui jaá nga asíyaá KjisooO̱: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ tsó nga tjón xó ElíaaO̱ kjoO̱eꞌO̱ e? 12 Kó KjisooO̱ bi katsó: –JaO̱koxii̱ nga tjón ElíaaO̱ kjoO̱eꞌO̱ e, kó kuí xí saO̱ꞌíndaya ngayeje niii̱. ¿Kó kótsꞌen tjítꞌa xoO̱joO̱n eén Néná kjoO̱aaO̱ O̱ ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n? Tsó nga tsie xó kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ kjoO̱aꞌO̱ atio koO̱jo nga sii̱ꞌanchꞌo xó. 13 Tanga an xiyájnúꞌun nga ElíaaO̱ je jéꞌe, kó ta ni xi mejénrií xtaaO̱ ni xi katsꞌénjoO̱, xikó tsꞌén kjitꞌa xoO̱joO̱n eén Néná kjoO̱aaO̱ O̱ kui.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 9 9

31 Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjíjiii̱n ngo ae̱sién nii̱xtjin xindajín (Matiooo̱ 17:14-21; Rkaao̱ 9:37-43) 14

Kó nga jachó KjisooO̱ nínga síndo xi ngase xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, kamábe nga ngo sen xtaO̱ jaꞌatjindeeO̱, kó tjín já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ xi 15 tsíchjii̱aO̱tijo kui jaá. Kó kjiꞌa nga kui xtaO̱ kjiín kamábe KjisooO̱, ngayejeeO̱ nga kijíndikoón kó tsanga ma nga kijí tsꞌen tínde KjisooO̱. 16 Kó KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá: –¿Mí ni xi ndyii̱chiboátijoO̱jnú kui jaá? 17 Kó ngo ndaO̱ jatjojin nguO̱ii̱jiii̱n xtaO̱ kjiín xi bi katsó: –MostroO̱, kꞌii̱e O̱ kjoéꞌeO̱jooO̱ ndína, ngaO̱tꞌaO̱ ngo aO̱sién nii̱xtjin xi ndajín tikónjiii̱n yojooO̱ xi je katsꞌénnii̱maO̱, majín chjii̱a,O̱ 18 kó ta nínga kjíbé kui aO̱sién nii̱xtjiii̱n ꞌbojmitójó tꞌananguiii̱, kó ngaskande xó ma siꞌa tsꞌoa, kó kjinieya ma ṉꞌnii̱uO̱, kó tsjien tajá. Je tsíꞌáaO̱ xtaO̱ tseO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌoO̱xié kui aO̱sién nii̱xtjiii̱n, tanga kamájiín. 19 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¡XtaO̱ xi sꞌijinjiín! ¿Ngaskande kjiꞌání nga chjiénga kotíjñajojnúꞌun? ¿Ngaskande kjiꞌání nga takó saO̱ꞌinchíkjoO̱ajO̱ núꞌun? ¡NdibájoO̱jnúꞌun kꞌii̱eeO̱ !O̱ 20 Kó jachóchinií kui ndaO̱chií KjisooO̱. Kó kjiꞌa nga kui aO̱sién nii̱xtjiii̱n kamábe KjisooO̱, ítsanieyá xchán kui ndaO̱chií, tsꞌákatójó tꞌananguiii̱ kó ítikjá íṉña, kó ngaskande xó ma kisiꞌa tsꞌoa. 21 Kó KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá naO̱ꞌmiii̱ kui ndaO̱chií: –¿Ndeskande kjiꞌání nga bi máaO̱? SꞌeO̱ naO̱ꞌmiii̱ kui ndaO̱chií bi katsó: –Ndeskande koó nga chichí. 22 Kó kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín je sa kjín ndii̱yanií nga ꞌbojmijin nguO̱ii̱jin ndiꞌií koO̱jo nguO̱ii̱jin ndójoaaO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínkꞌién. JaO̱ kuíni, tsi kaO̱ma xi sii̱ꞌin, ngatamanii̱maO̱aO̱ jii̱n, kó tasíkeO̱jejneO̱. 23 Kó KjisooO̱ bi katsó: –¿Kótsꞌen nga tsi kaO̱ma xi sii̱ꞌin se ji? ¡Ngayeje xtaO̱ xi sꞌijiii̱n Néná, kaO̱marií tajmí niní! 24 Ti kjiꞌa naO̱ꞌmiii̱ ndaO̱chií askandáyá ma nga bi katsó: –¡Sꞌijinna Néná, kó tasíkeO̱jení tsii̱ꞌeO̱ nga ꞌniú ngase sꞌii̱jinna! ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

32

MARKOOO̱ 9 25

Kó nga kamábe KjisooO̱ nga ta sa sá kamátikó xtaO̱ kjiín, katsꞌénxchánjoO̱ kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín nga bi katsoó: –¡AO̱ sién nii̱xtjin xi ndajín xi nii̱maO̱ koO̱jo xi xtiya, an xí boO̱aO̱ tꞌíxiaán, tjii̱taxii̱ejO̱ íii̱n nguO̱ii̱jin yojooO̱ kui ndaO̱chií kó nga nguiti nijánjín kii̱aO̱ bitjasꞌii̱jíii̱n! 26 KósꞌeO̱ askandáyá kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín kó nguije ítsanieyá xchán kui ndaO̱chií jataxiejiii̱n nguO̱ii̱jin yojooO̱, kó kui ndaO̱chií kisꞌie kꞌien kꞌien, ngaskande xtaO̱ kjiín je kꞌien kui ndaO̱chií katsó. 27 Tanga KjisooO̱ iskjíbé tsja, kó katsꞌénkjastjíeO̱n, kósꞌeO̱ kasasien kixii̱ kui ndaO̱chií. 28 Kó nguije tsꞌasꞌien KjisooO̱ ngo ndiꞌa, xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ asíyátꞌaxiín nga bi katsoó: –¿Ánní nga jii̱n kamájínjneO̱ kaꞌnaxiéjneO̱ kui aO̱sién nii̱xtjin xi ndajiín? 29 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Kui xkjín kui xindajiín, taxkiya fotjójín, ta ngototo nga ndokjoO̱aaO̱ O̱ Néná koO̱jo nga sii̱ꞌankjaꞌá kjindiá yojoná. Bi tsꞌén katsáyá nguiní Kjisooe̱ xi ma jó ndii̱ya nga koe̱ya (Matiooo̱ 17:22-23; Rkaao̱ 9:43-45) 30

Kó nguije jatjo kui nguO̱ii̱ndieeO̱ KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱a,O̱ jaꞌa nangui GalileaO̱, kó kamámejénjiín nga tjín xí skuO̱ii̱e O̱ nga kii̱aO̱ jaꞌa, 31 ngaO̱tꞌaO̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ akóyaá, kó bi katsoó: Ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n nguO̱ii̱ya tsja xtaaO̱ sii̱ꞌankꞌasꞌien, kó saO̱ꞌínkꞌién, kó nguije kiniꞌánkꞌién, xi ma ján nii̱xtjin kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá. 32 Tanga kui jaá kamákjínjiín kui eén, kó katsakjónní nga asíyaá. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ ꞌyání xi chjí ngaseniii̱ nínga botixómá Néná (Matiooo̱ 18:1-5; Rkaao̱ 9:46-48) 33

Kó jachó naO̱xii̱ńdá KapernauO̱m. Kó nguije síndo nguO̱ii̱ya ndiꞌaaO̱, KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá xtaO̱a:O̱ –¿Mí xi ndyii̱nchiboájnú nguO̱iy i̱ a ndii̱yaO̱á nga ndyii̱ndibá ngoye? ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

33

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 9 9

34

Tanga kui jaá xió kisꞌiṉdo, ngaO̱tꞌaO̱ nga tjimáya nguO̱ii̱ya ndii̱yaO̱á ndyii̱fotí kjoO̱aaO̱ O̱ ꞌyání xi chjí ngaseniii̱ nguO̱ii̱jiii̱n kui jaá. 35 Kó KjisooO̱ kisꞌijñando, sꞌeO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ nga tiejó xtaO̱a,O̱ kó bi katsoó: –Tsi tjín kaꞌa xtaO̱ xi mejeén nga tjón kaO̱ma, chjiénga kui xi kjuO̱ii̱etO̱ ꞌa kaO̱ma, kó kuí boá xi saO̱ꞌínseén ngayeje xi ngaseeO̱. 36 Kó iskjíbé ngo ndaO̱chí, kó ngamasieeO̱n kui jaá íjñá, sꞌeO̱ iskjíbé tjiaaO̱ ndaO̱chií, kó bi katsó: 37 –Ta ꞌyání xi skíbení ngajona ngo ndaO̱chí xikoó xiꞌbii̱, ti tsꞌénkjíbéna an nga, kó xi tsꞌénkjíbéna an, jmí tsi an xi tsꞌénkjíbéna, kuí Néná xi katsanguiyana xi tsꞌénkjíbé. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga xtae̱ xi kondrae̱nájín, kjoe̱an e̱ da tsae̱ñá tikón (Rkaao̱ 9:49-50; Matiooo̱ 10:42) 38

Kó JuaaO̱ bi katsoó KjisooO̱: –MostroO̱, ngo ndaO̱ kamáya jii̱n xi ngajo tseO̱ tsꞌénꞌboxiéni xindajín, tanga kui kꞌii̱ejO̱ ín tjii̱en O̱ guiná, kó ikꞌíchjájneO̱ ngaO̱tꞌaO̱ jmí tsi kꞌii̱e O̱ tsoꞌbátjii̱nguiná. 39 Tanga KjisooO̱ bi katsoó kui ndaO̱a:O̱ –NgataO̱ ꞌbíchjájínjnúuO̱, ngaO̱tꞌaO̱ ngayeje xi saO̱ꞌín ngo kjoO̱an O̱ dikón ngajona, kaO̱majín ti kjiꞌa chꞌo kaO̱tsoO̱na. 40 NgaO̱tꞌaO̱ xi kondraO̱nájín tikón, kjoO̱an O̱ da tsaO̱ñá tikón. 41 Kó ta ꞌyání xi tsjaO̱ajnú ngo bosoO̱ ndójoa ngaO̱tꞌaO̱ an timatjii̱nguijnúꞌun, jaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga saO̱kórií ni xi je katsꞌén. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi tangatꞌaniii̱ kui nga tsꞌénjé xtae̱ xi ngaseee̱ (Matiooo̱ 18:6-9; Rkaao̱ 17:1-2) 42

Ta ꞌyání xi saO̱ꞌín ngo ni tsii̱ꞌeO̱ nga ngo kui jakjíndí xí sꞌijiii̱n an saO̱ꞌínjé, tasá ngo ndii̱joO̱ je ngatítꞌa kjásén, sꞌeO̱ ngatꞌajmijin yojooO̱ nguO̱ii̱jin ndáchíkoón. 43 Kuíni nga tsi ndseO̱ koO̱nguijeé, tasá tichékjé jí, tasá nda tsi kaO̱ton ndseO̱ nga kꞌuieé kjoO̱am O̱ indyion ngatsjeé, ta boO̱ajO̱ iín tsi síndo nga jó ndseO̱ nga kꞌuín jí ndoO̱boO̱aO̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 9

34

ṉkꞌii̱eeO̱ n O̱ , nguO̱ii̱jiii̱n ndiꞌí xi jmí nii̱xtjin ꞌbooO̱, 44 nínga chii̱ndooO̱ kui xtaaO̱ fesónjín, ti nde ndiꞌií jmí nii̱xtjin ꞌbo. 45 Kó tsi ndsaO̱ki koO̱nguijeé, tasá tichékjé jí, tasá nda tsi kaO̱ton ndsaO̱ki nga kꞌuieé kjoO̱am O̱ indyion ngatsjeé, ta boO̱ajO̱ iín tsi síndo nga jó ndsaO̱ki nga kuO̱ii̱chíjmijiii̱n ndoO̱boO̱aO̱ ṉkꞌii̱eeO̱ n O̱ , nguO̱ii̱jiii̱n ndiꞌí xi jmí nii̱xtjin ꞌbooO̱, 46 nínga chii̱ndooO̱ kui xtaaO̱ fesónjín, ti nde ndiꞌií jmí nii̱xtjin ꞌbo. 47 Kó tsi ndyikin skuO̱ii̱e O̱ ngo ni xi koO̱nguijeé, ꞌnaO̱xié ji, tasá nda ngase nga ta ngo tsi ndyikin ndyii̱aO̱ nga kuO̱ii̱tjásꞌii̱n nínga botixómá Néná, ta boO̱ajO̱ iín tsi nga jó ndyikin ndyii̱aO̱ nga kuO̱ii̱chíjmijiii̱n ndoO̱boO̱aO̱ ṉkꞌii̱eeO̱ n O̱ , 48 nínga chii̱ndooO̱ kui xtaaO̱ fesónjín, ti nde ndiꞌií jmí nii̱xtjin ꞌbo. 49 NgaO̱tꞌaO̱ ndiꞌí boá xi sii̱ꞌanndiani ngayeje xtaaO̱. 50 Nda naO̱xaaO̱, tanga tsi nguiti ndiajín kaO̱ma, ¿mí xi koO̱eꞌO̱ éngaꞌniú nguiníjnú nga kaO̱mandia? Ngasꞌiejnú naO̱xaO̱ nguO̱ii̱jinjnú, kó ngatꞌiéjnú kjoO̱ax O̱ ió jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi je ixán kó ꞌbíndo xkjín (Matiooo̱ 19:1-12; Rkaao̱ 16:18)

10

Kó KjisooO̱ jatjo kii̱aaO̱ ,O̱ sꞌeO̱ kijí nangui JudeaO̱ koO̱jo nangui xi tikón xtjii̱eeO̱ n O̱ xi ingoboaá ndejeꞌ JordaaO̱n, kó kii̱aO̱ ti kamátikótꞌa nguinií xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá, kó xikó tsꞌén ngaá ti ítsꞌii̱ya nguinií nga akóyaá xtaaO̱. 2 Kó já fariseooO̱ jachókón tiñaaO̱ KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga askotꞌayákón kó asíyaá tsi tsjandié kjoO̱ak O̱ itiii̱ nga ngo ndaO̱ xi je ixán saO̱ꞌínkjié kjoO̱ab O̱ ixaaO̱n. 3 Kó bi katsó KjisooO̱: –¿Mí kjoO̱ab O̱ otíxoma xi íjñájnú MoiseeO̱? 4 Kó kui jaá bi katsó: –MoiseeO̱ katsjandié nga kaO̱ma xó tsi ngo ndaO̱ xi je ixán skjinínkꞌá ngo xoO̱joO̱n nínga je je kjoO̱ab O̱ ixaaO̱n kó nga kaO̱ma xó kuO̱ii̱ꞌíjñá chjoO̱ón. 5 KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsó: –Tangatꞌaniii̱ nga tá tajá inii̱maO̱jnú kuíni nga boO̱aO̱ tsꞌén íjñájnú MoiseeO̱ kui kjoO̱ab O̱ otíxomaaO̱. 6 Tanga ndeskande nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

35

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 10 10

Néná ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsꞌénda ngaO̱sondieeO̱ “xi xii̱ꞌin koO̱jo xi chjoón” katsꞌénda. 7 “Tangatꞌaniii̱ kui niii̱ nga ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n kuO̱ii̱ꞌíjñá naO̱ꞌmiii̱ koO̱jo naO̱aaO̱, kó kꞌuijñájoO̱ chjoO̱ón, 8 kó ta ngo tsi yojo kaO̱ma ngajoó, kó boO̱aO̱ tsꞌén nga je nguiti jójín ma, ta ngo tsi ma.” 9 Kó kuíni nga ni xi je katsꞌéngo Néná, kaO̱majiín kꞌoO̱xiékjo xtaaO̱. 10 Kó nguije jachó nguO̱ii̱ya ndiꞌaaO̱, xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ ti asíyá nguinií kjoO̱aaO̱ O̱ kui niii̱. 11 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Ta ꞌyání xi kuO̱ii̱ꞌíjñá chjoO̱ón, kó tsi kjeO̱ꞌe chjoón kuO̱ii̱xanjoO̱, tsꞌén bendikónjín kjoO̱ab O̱ ixaaO̱n, 12 kó tsi xi chjoO̱ón kuO̱ii̱ꞌíjñá xii̱ꞌiii̱n, kósꞌeO̱ kjeO̱ꞌe xii̱ꞌin kuO̱ii̱xanjoO̱, tsꞌén bendikónjín kjoO̱ab O̱ ixaaO̱n nga. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsꞌénchikonñé jakjíndí xii̱xiii̱ (Matiooo̱ 19:13-15; Rkaao̱ 18:15-17) 13

Kó jachóchinií KjisooO̱ jakjíndí xii̱xii̱ tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínjoO̱, tanga xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ katsꞌénxchánjoO̱ xtaO̱ xi jachójoO̱ kui jakjíndií. 14 Kó nga kamábe KjisooO̱ kui niii̱ kamáxtií kó bi katsó: –TeꞌéndiéjnúuO̱ kui jakjíndií nga kjoO̱eꞌO̱ ekónna, kó ngataO̱ ꞌbíchjájínjnúuO̱, ngaO̱tꞌaO̱ nínga botíxomaaO̱ Néná kuí xí kaO̱ma kꞌoO̱sꞌien kui xi xikoó kui jakjíndií. 15 JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun, nga xi kꞌoO̱sꞌienjín nínga botixómá Néná xikoó ngo ndaO̱chí, kaO̱majín kꞌoO̱sꞌien. 16 Kó KjisooO̱ nguije tsankꞌá jakjíndií, katsꞌénchikonñé nga íjñasoón tsja. Bi tsꞌén tsíchjii̱an e̱ ii̱jmíjo Kjisooe̱ ngo ndae̱ choe̱n xoe̱ngo (Matiooo̱ 19:16-30; Rkaao̱ 18:18-30) 17

Kó nga tsꞌénfí KjisooO̱ nguO̱ii̱ya ndii̱yaO̱á, ngo ndaO̱ jachókón manga mangaaO̱, asiéntꞌaaO̱ tikoó, kó bi katsoó nga asíyaá: –Ji MostroO̱ nda, ¿mí ni xi saO̱ꞌin an tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱kóna kjoO̱am O̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n? 18 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¿Mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga nda sení? Taꞌyajín xi nda, ta ngototo Néná. 19 Je ye ji kjoO̱ab O̱ otíxomaaO̱ Néná xi bi tsoó: “CheO̱ndikín jí kjoO̱ab O̱ ixáaO̱n, ngataO̱ niꞌínkꞌinjín ji xtaO̱, ngataO̱ niꞌínjín ji chejé, ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 10

36

ngataO̱ ꞌbíndisetaꞌinjín ji ngo xtaO̱, ngataO̱ chꞌíṉcheO̱jín ji, cheO̱ndikín jí naO̱ꞌmíii̱ koO̱jo naO̱áaO̱.” 20 Kó bi katsó kui ndaO̱a:O̱ –MostroO̱, ngayeje kui niii̱ je katsꞌenkjatjosón an ndeskande koó nga ndaO̱chí an. 21 KósꞌeO̱ KjisooO̱ askotsijen ndá ndaá kui ndaO̱a,O̱ katsꞌéntjó, sꞌeO̱ bi katsoó: –Ta ngo tsi ni xi chajaaO̱: tꞌen, kó tatíñí ngayeje ni xi tjiín, kó tooO̱n kui niii̱ xtaO̱ nii̱maO̱aO̱ teꞌéeO̱, kó boO̱aO̱ tsi tsꞌén nga kꞌuieé ngo kjoO̱acO̱ hoO̱n ndiꞌakꞌajmi ján, sꞌeO̱ ndibétjii̱nguiní nguije kachjábé ji króoO̱. 22 Tanga nga tsintꞌié kui ndaO̱ xoO̱ngoO̱ó kui eén, achichí ndasen kamaá nga kijí, ngaO̱tꞌaO̱ achichí ni tjiín. 23 KósꞌeO̱ KjisooO̱ askotsijeeO̱n xtaO̱ xi jaꞌatjindeeO̱, kó bi katsoó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱: –¡Achichí niꞌin kjiꞌi nga xtaO̱ xi tsie kjoO̱acO̱ hoO̱n tjiín nga kꞌoO̱sꞌien nínga botíxomaaO̱ Néná! 24 Kó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ achichí kijíndikoón kui én xí tsíchjii̱a,O̱ tanga KjisooO̱ ti bi ti katsó nguinií: –Jún boO̱aO̱ ndí, ¡achichí niꞌin kjiꞌi nga kꞌoO̱sꞌien nínga botíxomaaO̱ Néná kui xtaO̱ xi kjimaꞌniátakón kjoO̱acO̱ hoO̱oO̱n! 25 Tasá niꞌínjín kjiꞌi nga ngo choO̱ toꞌo yitsꞌen kjoO̱aꞌO̱ aya ngo tixaO̱aO̱ ngo ṉdo, ta boO̱ajO̱ iín nga ngo ndaO̱ choO̱n kꞌoO̱sꞌien nínga botíxomaaO̱ Néná. 26 Tanga kui jaá tasá ma achichí kijíndikón ngaseeO̱, kó jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján bi katsoó xkjín: –¿JaO̱ ꞌyání xi kjoO̱tjoꞌa tsoboO̱a?O̱ 27 KósꞌeO̱ KjisooO̱ askotsijeeO̱n kui jaá, kó bi katsoó: –KaO̱majiín saO̱ꞌín kui niii̱ ngo xtaO̱, tanga Néná ngayeje niii̱ xi kaO̱maaO̱ saO̱ꞌín. 28 KósꞌeO̱ Peé ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsoó: –JaO̱ je ye, nga jii̱n ngayeje niii̱ ikꞌíjñájneO̱, kó kꞌii̱e O̱ timatjii̱nguijneO̱ ji. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 10 10

37 29

SꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsó: –JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga jmíjín ngo xtaO̱ xi íjñámasien ndiꞌaaO̱, ṉtsꞌii̱e,O̱ ndichja, naO̱ꞌmiii̱, naO̱aaO̱, ndií, tꞌananguiii̱, tangatꞌaniii̱ an koO̱jo éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná, 30 nga saO̱kójiín ngotꞌeO̱ nga tindyión kuí ngaO̱sondieeO̱ úchán boO̱aO̱ kjiꞌi ngase ndiꞌa, ṉtsꞌii̱e,O̱ ndichja, naO̱aaO̱, ndií koO̱jo tꞌananguiii̱, nda tsi kuO̱ii̱yotjinguií. Kó nii̱xtjin xi ndibaá saO̱koO̱ó kjoO̱am O̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n. 31 Kjín ma xtaO̱ xi tjón ngotꞌeO̱, xi fetꞌa kaO̱ma, kó kjín ma xtaO̱ xi fetꞌa ngotꞌeO̱, xi tjón kaO̱ma. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsáyá nguiní xi ma jaán ndii̱ya nga koe̱ya (Matiooo̱ 20:17-19; Rkaao̱ 18:31-34) 32

Kó nga ndyii̱fínijínguí xtjii̱eeO̱ n O̱ naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, KjisooO̱ kistsoꞌbátjoón xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱. Kó kui jaá kijíndikoón kó katsakjónní nga tjimátjii̱nguiii̱. SꞌeO̱ KjisooO̱ ti tsíchjii̱aO̱ tꞌaxín nguinií já xí tiejoó kó ínii̱jmii̱í ni xi sꞌeO̱ kaO̱maaO̱, 33 bi katsoó: –TsitsíjenjnúuO̱ nga kꞌii̱e O̱ ndyii̱monguín nijínguí xtjii̱eeO̱ n O̱ naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, kó ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n sii̱ꞌankꞌasꞌieeO̱n já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱, koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱, kó kuí xí tsjaO̱akjoO̱aO̱ nga sii̱ꞌankꞌien koO̱jo nga sii̱ꞌankꞌasꞌieeO̱n xtaO̱ xi judíoO̱jín. 34 Kó koO̱jnoO̱cha, koO̱titiajón, kjoaá, koO̱jo sii̱ꞌankꞌien, tanga xi ma ján nii̱xtjin kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá. Sandiyaá koe̱jo Juaae̱ bi tsꞌén tsíꞌaá ngo kjoe̱an e̱ da Kjisooe̱ (Matiooo̱ 20:20-28) 35

KósꞌeO̱ jachókón tiñaaO̱ Sandiyaá koO̱jo JuaaO̱ nga jó ndií SebedeooO̱, kó bi katsoó: –MostroO̱, mejénjneO̱ nga sii̱ꞌinjneO̱ ngo kjoO̱an O̱ da, nga koO̱eꞌO̱ éjneO̱ ni xi chjii̱aꞌO̱ ajneO̱. 36 Kó KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá: –¿Mí ni xi mejénjnú nga saO̱ꞌinjnúꞌun? 37 Kó bi katsó kui jaá:

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 10

38

–TeꞌéndiéjneO̱ nga kii̱aO̱ kuO̱ii̱ndyiontꞌajneO̱ ji nga koO̱tixome ji nga kꞌuieé kjoO̱ajO̱ e, ngo xi ngatꞌíjñá nga fojníii̱, sꞌeO̱ ngo xi ngatꞌíjñá nga skóoO̱n. 38 KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó: –Yajínjnú ni xi ndyii̱chjiáꞌájnú. ¿A kjoO̱chíkjoO̱ajO̱ nú nga on xchaO̱jnú xikó tsꞌén on xchaO̱na an, kó a kjoO̱chíkjoO̱ajO̱ nú kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ xi kjoO̱aꞌO̱ atio an? 39 Kó bi katsó kui jaá: –JoO̱oO̱n, kjoO̱chíkjoO̱ajO̱ neO̱. Kó KjisooO̱ bi katsó: –JaO̱koxii̱ nga jún xchikjoajnú xikó tsꞌén chꞌo xꞌii̱an O̱ a koO̱jo kui kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ xi kjoO̱aꞌO̱ atio an, 40 tanga nga kii̱aO̱ kuO̱ii̱ndyiontꞌajnúꞌun nga skónna koO̱jo tsi nga fojnína, ánjín tsoboána nga tsja an kjoO̱a,O̱ NaO̱ꞌmina xí je tikóndaaO̱ ꞌyá xí tsjaO̱á kui nguO̱ii̱ndieeO̱. 41 Kó nga tsintꞌié kuí niii̱ xtaO̱aO̱ KjisooO̱ xi ngui tieeO̱, achichí katsꞌénxchánjoO̱ Sandiyaá koO̱jo JuaaO̱. 42 Kó KjisooO̱ tsíchjii̱aaO̱ ,O̱ kó bi katsoó: –Je yajnú nga kui ngaO̱sondieeO̱, xtaO̱ xi botixómaá nanguiii̱, tsjandiéjiín xtaaO̱ nga taxkiya saO̱ꞌín ngo ni tsi tsja kjoO̱ajO̱ iín. KoO̱jo já xí nguitoO̱koO̱oO̱ naO̱xii̱ńdaá xi nkꞌa xaá, ta ni xi mejénrií tsꞌénjoO̱ xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá. 43 Tanga chjiénjín nga boO̱aO̱ kaO̱ma nguO̱ii̱jinjnú, tasá kui xtaO̱ xi mejeén nga ꞌniú nkꞌa ngase kaO̱ma nguO̱ii̱jinjnú, kuí xí chjiénga saO̱ꞌínseén xtaO̱ xi ngaseeO̱, 44 kó kui xi mejeén nga tjón kaO̱ma nguO̱ii̱jinjnú kuí xí chjiénga saO̱ꞌínseén xtaO̱ xi ngaseeO̱. 45 NgaO̱tꞌaO̱ ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n jmí tsi jeꞌe kui ngaO̱sondieeO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kui xi sii̱ꞌanseeO̱n, tasá jeꞌe tsii̱ꞌeO̱ nga kui xi saO̱ꞌínseén xtaaO̱ koO̱jo tsii̱ꞌeO̱ nga tsjaO̱a yojooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱ꞌíchjítáꞌin kjín xtaO̱. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ndae̱ tii̱kae̱ xi ꞌmí Bartimeooe̱ (Matiooo̱ 20:29-34; Rkaao̱ 18:35-43) 46

KósꞌeO̱ jachó naO̱xii̱ńdá JerikoO̱, kó nga tsꞌénfotjo KjisooO̱ kui naO̱xii̱ńdaá, koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ koO̱jo kjín ngase xtaO̱ xi tjii̱en O̱ jo, ngo ndaO̱ tii̱kaO̱ xi ꞌmí BartimeoO̱ ndií TimeooO̱, tikóndo tꞌa ndii̱yaO̱á nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 11 10

39

tsꞌénmíꞌá toO̱nchjii̱e.O̱ 47 Kó nga tsintꞌié nga KjisooO̱ ndaO̱ NasareO̱t xi kjoaꞌaaO̱, kui ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ bi katsoó nga askandáyaá: –¡KjisoO̱, ji xi xtaO̱ tjii̱eeO̱ O̱ Ndabiii̱ ji, ngatamanii̱maO̱aO̱ an! 48 Kó kjín ma xi katsꞌénxchánjoO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga nguiti skaO̱ndáyajín, tanga kui ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ tasá ma ꞌniú askandáyá ngase nga bi katsó nguiní: –¡XtaO̱ tjii̱eeO̱ O̱ Ndabii̱, ngatamanii̱maO̱aO̱ an! 49 KósꞌeO̱ KjisooO̱ kasasien kó tsíꞌá tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱chóchinií, kó kandokjoO̱aaO̱ O̱ ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ nga bi kiꞌmií: –Teꞌé ngaꞌníii̱ yojóo, tii̱sítjii̱n ji, ngaO̱tꞌaO̱ tsꞌénchjii̱aáO̱ ri. 50 Kó kui ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ tsꞌajmi ṉjño xi kjitꞌa ngaO̱xtoO̱n, sꞌeO̱ jastjíeO̱n kó kijíkoón KjisooO̱. 51 Kó KjisooO̱ bi katsó nga asíyaá: –¿Mí ni xi mejeén nga saO̱ꞌin an nganda tseO̱? SꞌeO̱ ndaO̱ tii̱kaO̱aO̱ bi katsó: –MostroO̱, mejénna nga kaO̱matsijenna. 52 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Tꞌen ꞌneO̱, kjoO̱asO̱ ꞌijíii̱n xí je tsꞌaxiéꞌaá ji. Kó ti kjiꞌa kamátsijen nguinií ndaO̱ tii̱kaO̱a,O̱ sꞌeO̱ kijítjii̱nguiii̱ KjisooO̱ ndii̱ya xí tsoꞌbá. Bi tsꞌén tsꞌasꞌien Kjisooe̱ nae̱xii̱ńdá Jerusalee̱n (Matiooo̱ 21:1-11; Rkaao̱ 19:28-40; Juaao̱ 12:12-19)

11

Kó nguije makjachó tiña naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, tꞌa ndí naO̱xii̱ńdá xi ꞌmí BetfajeO̱ koO̱jo BetaniaO̱, kii̱aO̱ tꞌa tjii̱nguO̱ii̱ nínga tjín yá olibooO̱, KjisooO̱ katsanguiya jó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, 2 xi bi katsoó: –Tanguínjnú kui ndí nangui xi tikón kjeO̱en O̱ , kó nguije kuO̱ii̱tjásꞌii̱en O̱ jnú kui nguO̱ii̱ndieeO̱, kii̱aO̱ saO̱kójnú ngo ndí bórró xi nde kjii̱e O̱ ngo xtaO̱ xi ꞌbíjñasoón, chjándojnú kó ndibájoO̱jnúꞌun kꞌii̱eeO̱ .O̱ 3 Kó tsi tjín xi koO̱síyajnú mí kjoO̱aaO̱ O̱ nga boO̱aO̱ ndyii̱niꞌánjnú, bi tꞌínjnúuO̱: Ndii̱aaO̱ O̱ xí chjieén kó jaskan xó tsjaO̱aꞌóyá nguiníjnú. 4 Kó kijí kui jaá kó kii̱aO̱ kasakooO̱ ngo bórró xi tjitáꞌniú tꞌa ngo ngaO̱ntjoO̱aO̱ xtjii̱eeO̱ n O̱ ndii̱yatieé, kó iskjíndó. 5 Kó tjín xtaO̱ xi síndo kii̱aaO̱ O̱ xi bi katsoó kui jaá: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 11

40

–¿Mí xi ndyii̱niꞌánjnú nga kui bórroó ndyii̱chjándokonjnú? 6 Kó kui jaá boO̱aO̱ tsꞌén tsíchjii̱aO̱ xikó katsoó KjisooO̱, kó katseꞌé kjoO̱aaO̱ .O̱ 7 Kó tsanguínjooO̱ KjisooO̱ kui bórroó, kó kui jaá ísoón ṉjñooO̱, sꞌeO̱ KjisooO̱ kisꞌijñasoón kui chooO̱. 8 Kó kjín ma xtaO̱ xi yítie ṉjñooO̱ nguO̱ii̱ya ndii̱yaO̱á, kó kjeO̱ꞌe xi tjiaaO̱ yá tsatie kó nguO̱ii̱ya ndii̱yaO̱á yíyijo. 9 Kó xtaO̱ xi tjimátjoón koO̱jo xi yajátjii̱nguiii̱ askandáyá ma nga bi katsó: –¡Néná ngatꞌaxiéꞌáná! ¡Ngatama chikonñé xi ndibání ngajooO̱ Ndii̱an O̱ á! 10 ¡Ngatama chikonñé nguO̱ii̱ndie nínga botíxoma xi sꞌeO̱ ndibaá, nínga tsꞌénbotixómá xtaO̱ xi xcháná Ndabiii̱! ¡Néná ngatꞌaxiéꞌáná ndiꞌakꞌajmi ján! 11 Kó tsꞌasꞌien KjisooO̱ naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n kó kijí naO̱ngoO̱xii̱ii̱. Nguije askotsijen ni xi tjín nga ngo foaꞌatjiyajooO̱n, kijíjoO̱ nga tiejó xtaO̱aO̱ naO̱xii̱ńdá BetaniaO̱ ngaO̱tꞌaO̱ je kamásajín. Bi tsꞌén katsꞌénxchánjoe̱ Kjisooe̱ ngo yá igoe̱ xi jmí to tsjájín (Matiooo̱ 21:18-19) 12

Kó nga kamánguindyiojón, nga ndyii̱fotjo naO̱xii̱ńdá BetaniaO̱, KjisooO̱ kamábojoó. 13 Kó ta kjin kamábe ngo yá igoO̱ xi tjiín xkaO̱, kijíkatsijen tiñaaO̱ tsi taꞌa nga yajaá to, kó nga jachó tꞌa yaá, ta jmíjín ni xi kasakooO̱, ta xkaO̱ tsi xi yajaá kui yaá, ngaO̱tꞌaO̱ kuijín nii̱xtjiii̱n nga boajá to igooO̱. 14 SꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó yá igooO̱: –Nguinijánjín tjín xí skjii̱nii̱e O̱ to xi koO̱ajO̱ aO̱a.O̱ Kó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ tsintꞌié ni xi katsó. Bi tsꞌén tsꞌaxié Kjisooe̱ já xi ndyii̱botiñá choe̱ ndii̱tseee̱n nae̱ngoe̱xii̱ii̱ (Matiooo̱ 21:12-17; Rkaao̱ 19:45-48; Juaao̱ 2:13-22) 15

Kó jachójoO̱ xtaO̱aO̱ naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, kó nga jachó ndii̱tsen naO̱ngoO̱xii̱ii̱, KjisooO̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga tsangatjii̱nguiii̱ ngayeje xtaO̱ xi ndyii̱botiñá koO̱jo xi ndyii̱ꞌbotsie ni, kó tsꞌajmitójó yamíxaaO̱ xtaO̱ xi ndyii̱bosíkjo toO̱n, koO̱jo tsꞌajmitójó yáxiríeeO̱ xtaO̱ xi ndyii̱botiñá ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

41

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 11 11

tójo, 16 kó chiíjín katsjandié nga jaꞌaxtikjá jaꞌaxtijen ndii̱tsen naO̱ngoO̱xii̱ii̱ xtaO̱ xi tjimájoO̱ niii̱. 17 Kó bi katsó nga akóyá: –¿A kjitꞌajín xoO̱joO̱n eén Néná nínga bi tsoó: “Ndiꞌana, ndiꞌa nínga kuO̱ii̱chjii̱aaO̱ O̱ Néná ngayeje xtaO̱ naO̱xii̱ńdá xí tjín ngaO̱sondieeO̱ kꞌuiín”? Tanga jún ndoO̱boO̱aaO̱ O̱ chejé je kiniꞌánjnú. 18 Kó tsintꞌieé já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ koO̱jo já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱, kó tsangaseeO̱ kótsꞌén saO̱ꞌínkꞌién KjisooO̱, ngaO̱tꞌaO̱ katsakjónní kjoO̱aaO̱ O̱ nga ngayeje xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá kijíndikoón ni xi akóyá. 19 Kó nguije kjimajñoó, jatjo KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kui naO̱xii̱ńdaá. Bi kamaá yá igoe̱ xi katsꞌénxchánjoe̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 21:19-22) 20

Kó nga tajñoO̱ó nga kamánguindyiojón jaꞌa nínga tikón yá igooO̱, kó kamábe nga je kixí ndeskande jaO̱maaO̱. 21 KósꞌeO̱ Peé jaꞌátsjieeO̱n ni xi kamaá, sꞌeO̱ bi katsoó KjisooO̱: –Ji MostroO̱, jánꞌaO̱n kui yá igoO̱ xi kiniꞌínxchínjeO̱ je kixí. 22 SꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó: –Tiꞌansꞌijinjnú Néná. 23 NgaO̱tꞌaO̱ jaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga taꞌya xtaO̱ní xi bi kaO̱tsoO̱oO̱ kui tjii̱nguO̱ii̱ii̱: “Tixín ji kꞌii̱eeO̱ ,O̱ kó tjajmijin yojóo nguO̱ii̱jin ndáchíkoón”, kaO̱ma ni xi kuO̱ii̱ꞌa, tsi kui xtaaO̱ nga jó nga jánjín kuO̱ii̱ꞌíjñaá inii̱maO̱a,O̱ nga tasá sꞌijiii̱n nga kaO̱ma ni xi katsó. 24 Kuíni nga boO̱aO̱ xianjnúꞌun nga ngayeje ni xi chjii̱aꞌO̱ ajnú nga koO̱ndókjoO̱ajO̱ núuO̱ Néná, sꞌijin ngatamajnú nga saO̱kójnú, kó saO̱kójnú kui niii̱. 25 Kó kjiꞌa nga ndyii̱ndokjoO̱ajO̱ núuO̱ Néná, tiꞌanjetakónjnú tsi tjín kaꞌa xtaO̱ xi ngo ni xi ndajín kjiꞌi katsꞌénjoO̱jnú, tsii̱ꞌeO̱ nga kui NaO̱ꞌmijnú xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján saO̱ꞌínjetakónjnú ni chꞌo xi kiꞌmíjnú jún. 26 NgaO̱tꞌaO̱ tsi sii̱ꞌanjetakónjínjnú, ti nde NaO̱ꞌmijnú xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján saO̱ꞌínjetakónjínjnú kjoO̱acO̱ hꞌo kjiꞌi xi sii̱ꞌánjnú. Bi kamá nga jáxaá asíyaá Kjisooe̱ ꞌyá xi katsjáxaá (Matiooo̱ 21:23-27; Rkaao̱ 20:1-8) 27

Kó ti kijí nguiní naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n, kó tjii̱en O̱ ga tsoꞌbá KjisooO̱ kii̱aO̱ ndii̱tsen naO̱ngoO̱xii̱ii̱, já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱, já ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 11

42

chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ koO̱jo já xchá nguitoO̱koO̱oO̱ naO̱xii̱ńdaá jachókón 28 tiñaaO̱, kó bi katsoó nga asíyaá: –¿Mí xá xi tjiín nga kui niii̱ niꞌín ji? ¿Kó ꞌyá xí katsjaá kui xaá nga niꞌín ji kui niii̱? 29 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Ti boO̱aO̱ ti tsꞌén kosíyajnúꞌun ngo ni, kó tsi kaO̱ma kꞌuiyájnúꞌun, ti boO̱aO̱ ti tsꞌén kaO̱ma xiyájnúꞌun mí xá xí tjínna nga tsꞌen an kui niii̱. 30 ¿ꞌYá xi katsanguiya Jua BautistaaO̱ nga atíndá xtaaO̱? ¿A Néná, axaO̱ xtaaO̱? Tꞌíyajnúꞌun. 31 KósꞌeO̱ kui jaá ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsoó xkjín: –Tsi Néná xí katsanguiya tsi kꞌuíii̱n: “Kó ánní nga kisꞌijinjínjnú”, kaO̱tsoO̱ná, 32 kó tsi xtaaO̱ xí katsanguiya tsi kꞌuíii̱n. Tanga katsakjónní xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá, ngaO̱tꞌaO̱ ngayeje xtaaO̱ xi katsó nga JuaaO̱ xí jaO̱koxii̱ nga ngo ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná. 33 Kó bi katsó kui jaá nga tsíchjii̱ajO̱ o KjisooO̱: –YajínjneO̱. Kó KjisooO̱ bi katsó: –JaO̱ ti xiyájínjnúꞌun mí xá xí tjínna nga tsꞌen an kui niii̱ nga. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín mosoe̱ xi ndajiín (Matiooo̱ 21:33-46; Rkaao̱ 20:9-19)

12

KósꞌeO̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga tsíchjii̱aO̱ KjisooO̱ nga katsáyaá ngo énkjín xi bi tsó: –Ngo ndaO̱ íjñanda ngo jnoO̱ nínga maxchá tostsii̱je, kó íchjáꞌyá, sꞌeO̱ katsꞌénda ngo nguO̱ii̱ndie nínga ꞌnaxié ndaá kui tooO̱, kó ti katsꞌénda ngo tarié xi nkꞌa, kósꞌeO̱ katsjá chjínanguií já xí tsꞌén kuí xaá. SꞌeO̱ kui ndaO̱ xi katsjá chjínanguí kui nguO̱ii̱ndieeO̱ kjin kijí. 2 Kó nga jachó nii̱xtjiii̱n nga je kamáxchá kuí tooO̱ katsanguiya mosooO̱ kui ndaO̱aO̱ nínga síndo já xi katsjaá chjínanguí jnoO̱ tostsii̱jeO̱é, tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱kjángá kó tsjaO̱á to xi tsoboaá ndaO̱ xi tsii̱ꞌeO̱ kui nguO̱ii̱ndieeO̱. 3 Tanga kui já xí ndyii̱tsꞌenxájin kui nguO̱ii̱ndieeO̱ katsoboá kó katsꞌénkijenꞌon kui mosooO̱, kó jmí ni íyatsjajín ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

43

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 12 12

4

Kó ndaO̱ xi tsii̱ꞌeO̱ kui nguO̱ii̱ndieeO̱ ingo mosooO̱ katsanguiyakón nguinií kui jaá, kó kui mosooO̱ ndii̱joO̱ akjaya, kó kachjátjií toO̱koO̱, koO̱jo chꞌo kiꞌmií. 5 Kó ti katsanguiya nguiní ingo mosoO̱, kó kui xiꞌbii̱ kiniꞌánkꞌién. Kó kjín ngase mosoO̱ xi katsanguiya, tjín xí ikꞌieé, kó ti tjín xi kiniꞌánkꞌién. 6 KisꞌijñaaO̱ ingo xi fetꞌa xi katsanguiya: ndí tsii̱ꞌeO̱, kui xi achichí tjoó kó katsanguiyaaO̱ kui jaá ngaO̱tꞌaO̱ bi katsó: “Kui jaá skuO̱ii̱en O̱ díkón ndína.” 7 Tanga kui já xí ndyii̱tsꞌenxájin kui nguO̱ii̱ndieeO̱ jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján bi katsoó xkjín: “Kuí xiꞌbii̱ xi tsii̱ꞌeO̱ kaO̱ma ngayeje kui nguO̱ii̱ndieeO̱, tasá sii̱ꞌankꞌién, kii̱aO̱ kaO̱maaO̱ nga tsaO̱ñá kaO̱ma ngayeje kui niii̱.” 8 Kó boO̱aO̱ tsꞌén katsoboá kui ndaO̱aO̱ kó katsꞌénkꞌién, sꞌeO̱ tsꞌaxié kii̱aO̱ nguO̱ii̱ndie nínga tjitjii̱e O̱ tostsii̱jeO̱é. 9 KósꞌeO̱ bi tsꞌén asíyá KjisooO̱: –¿Kó mí xi saO̱ꞌín ndii̱aO̱ xi tsii̱ꞌeO̱ kui jnoO̱ tostsii̱jeO̱é? JaO̱ kjii̱ndii̱bá kó saO̱ꞌínkjié ngayeje já xí ndyii̱tsꞌenxájin kui nguO̱ii̱ndieeO̱, kósꞌeO̱ kjeO̱ꞌe xi tsjaO̱á kui nguO̱ii̱ndieeO̱. 10 ¿A kjii̱e O̱ niꞌányajínjnú xoO̱joO̱n eén Néná? Nínga bi tsoó: Ndii̱joO̱ xi katsꞌénchꞌó já chjii̱nii̱exO̱ oO̱ó, kuí xí ndii̱joO̱ ngaꞌniuú ndiꞌaaO̱ kamá. 11 Néná boá xi katsꞌén kui niii̱, kó achichí fíndikoón ndyikón. 12 Kó kamámejeén stsoO̱boO̱aO̱ KjisooO̱, ngaO̱tꞌaO̱ kui tsakiín énkjín xi tsíchjii̱a,O̱ tanga kjoO̱aaO̱ O̱ nga katsakjónnií xtaO̱ kjiín, jmí ni katsꞌénjoO̱jín, tasá íjñámasien, sꞌeO̱ kijí kui jaá. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyá xí chjiénga kꞌuíchjií ni xi machjítjeé (Matiooo̱ 22:15-22; Rkaao̱ 20:20-26) 13

Kó kananguiyachooO̱n KjisooO̱ já fariseoO̱ koO̱jo xtaO̱ xi majoO̱ ErodeeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga kuO̱ii̱ntꞌie tsi taꞌa ngo ni xi ndajín kjiꞌi kuO̱ii̱chjii̱aO̱ KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱ónguítaꞌin. 14 Kó nguije jachó kui jaá bi katsoó: –MostroO̱, je yajneO̱ nga jaO̱koxii̱ ni xi bokoyé ji, kó nga ndasenjiín ni xi tsó xtaO̱ xi ngaseeO̱ kjoO̱aaO̱ O̱ ni xi ndokjoO̱e O̱ ji, ngaO̱tꞌaO̱ jmí tsi ni xi ya sónkꞌaá xi titsitsijíii̱n, tasá jaO̱koxii̱ii̱ ndii̱ya xi tsii̱ꞌeO̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 12

44

Néná xi tibokoyé ji. ¿A tsjandié kjoO̱ak O̱ itiii̱, axaO̱ tsjandiéjín nga kꞌuíchjíjneO̱ toO̱n xi machjítjé ni ndaO̱ xtitjón xi ꞌmí SesaaO̱? ¿A koO̱eꞌO̱ éjneO̱ axaO̱ koO̱eꞌO̱ éjínjneO̱? 15 Tanga KjisooO̱ tjii̱en O̱ má kamákjiín kjoO̱ajO̱ ókjeO̱en O̱ kui jaá, kó bi katsoó: –¿Ánní nga an ndyii̱chjatꞌayákónjnúꞌun? Teꞌéjnúꞌun ngo toO̱n xi chjii̱an O̱ i RomaO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga skotsijéen. 16 Kó kui jaá katsjaá ngo toO̱n denarioO̱, sꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsó: –¿ꞌYá xi tsii̱ꞌeO̱ kui aO̱sién koO̱jo kui jaꞌén xí kjitꞌa kui tooO̱n? Kó kui jaá bi katsó: –Tsii̱ꞌeO̱ ndaO̱ xtitjón xi ꞌmí SesaaO̱ boá. 17 Kó KjisooO̱ bi katsó: –JaO̱ teꞌéjnúuO̱ ndaO̱ xtitjón xi ꞌmí SesaaO̱ ni xi tsii̱ꞌeO̱ ndaO̱ xtitjoón, kó ni xi tsii̱ꞌeO̱ Néná, Néná teꞌéjnúuO̱. Kó achichí kijíndikoón kui jaá kjoO̱aaO̱ O̱ KjisooO̱. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi foaꞌáꞌyá nguinií nguije fesón (Matiooo̱ 22:23-33; Rkaao̱ 20:27-40) 18

KósꞌeO̱ jachókoón KjisooO̱ já saduseoO̱ xi tsó nga nguiti foaꞌáꞌyájín xoó xtaO̱ xi je jesoón, kó bi katsó nga asíyaá: 19 –Ji MostroO̱, MoiseeO̱ ítꞌaná ngo xoO̱joO̱n xi bi tsó: tsi ngo ndaO̱ koO̱ya kó kuO̱ii̱ꞌíjñá chjoO̱ón kó jmí ndí kꞌuiéjiín, ṉtsꞌii̱e O̱ kui ndaO̱aO̱ chjiénga kuí kuO̱ii̱xanjoO̱ kui xtaO̱chjoO̱ón tsii̱ꞌeO̱ nga xchaO̱jajín tjii̱eeO̱ O̱ ṉtsꞌii̱e O̱ xi kꞌieeO̱n. 20 Ngo ndii̱ya kisꞌiṉdo yito já xi ta ngo ṉtsꞌii̱e O̱ kamá, ndaO̱ xi tjoón ixánjoO̱ chjoO̱ón, kó kꞌien kui ndaO̱a,O̱ kó jmí ndí kisꞌiejiín. 21 Kó ṉtsꞌie xi ma joó ixánjoO̱ kui xtaO̱chjoO̱ón, kó ti kꞌien nguiní kui ndaO̱a,O̱ kó ti jmí ndí kisꞌiejiín nga. Ti boO̱aO̱ ti kamaá xi ma jaán, 22 kó boO̱aO̱ kamaá nga yito kui jaá, kó taꞌyajín xi kisꞌieeO̱ ndí. Nga fetꞌa kꞌien kui xtaO̱chjoO̱ón. 23 Nii̱xtjin nga kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá xtaO̱ xi je jesoón, ¿jaO̱ ꞌyání nga yito kui jaá xi xii̱ꞌiii̱n kui xtaO̱chjoO̱ón kaO̱ma, ngaO̱tꞌaO̱ nga yitooO̱ nga kisꞌiṉdojoO̱? 24 KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

45

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 12 12

–Tanisién boO̱ajO̱ ín kjiꞌi ni xi ndokjoO̱ajO̱ nú ngaO̱tꞌaO̱ yajínjnú ni xi kjitꞌa xoO̱joO̱n eén Néná, ti nde yajínjnú ngaꞌniuú Néná. 25 NgaO̱tꞌaO̱ nguije kjoO̱aꞌO̱ áꞌyaá ngayeje xtaO̱ xi je jesoón, ti nde nguiti kuO̱ii̱xanjín ti nde nguiti saO̱ꞌínkixanjín xkjín, ngaO̱tꞌaO̱ xikónií tsi ndítsjie xi síndo ndiꞌakꞌajmi ján kaO̱ma. 26 Tanga kjoO̱aO̱ ngaá nga foaꞌáꞌyá nguinií xtaO̱ xi je jesoón, ¿a kjii̱e O̱ niꞌányajínjnú xoO̱joO̱n xi katsꞌénda MoiseeO̱, nínga ítꞌa kjoO̱aaO̱ O̱ yá sarsaO̱ xi tjítií? Néná bi katsoó MoiseeO̱: “An boá xi NeeO̱ AbraaO̱m, NeeO̱ IsaaO̱ koO̱jo NeeO̱ JakoO̱b.” 27 ¡Kó Néná jmí tsi NeeO̱ xtaO̱ xi je jesón, NeeO̱ xtaO̱ xi síndo boá, kuíni nga jún kii̱ajO̱ iín ni xi ndokjoO̱ajO̱ nú! Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjoe̱ab e̱ otíxoma xi ꞌniú chjí ngaseee̱ (Matiooo̱ 22:34-40) 28

Nga kamábe nga KjisooO̱ nda tsꞌén tsíchjii̱a,O̱ ngo ndaO̱ chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ iti xi tsintꞌié nga askjotí, kijíkón tiñaaO̱ KjisooO̱ kó bi tsꞌén asíyaá: –¿Ñání kjoO̱ab O̱ otíxoma xi ꞌniú chjí ngaseniii̱ nguO̱ii̱jiii̱n ngayeje kjoO̱ab O̱ otíxoma xi tjiín? 29 SꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó: –KjoO̱ab O̱ otíxoma xi ꞌniú chjí ngaseniii̱ ngayeje kjoO̱ab O̱ otíxomaaO̱, kuí xiꞌbii̱: “Ndaꞌyájnú jún xtaO̱ IsraeO̱l, Ndii̱an O̱ á, ta ngo tsi ma, 30 kó tiꞌintjé ji NéeO̱ kui xi Ndii̱aaO̱ O̱ ngayeje inii̱máaO̱, ngayeje kjoO̱am O̱ indyióoO̱n, koO̱jo ngayeje takín koO̱jo ngayeje ngaꞌniúuO̱.” Kuí bí xiꞌbii̱ xi ꞌniú chjínií koO̱jo xi kjoO̱ab O̱ otíxoma xi tjoón 31 Xi ma joó, ti mején ti bi ti tsó: “Tiꞌintjé ji xtaaO̱ xikó ma tsꞌen tjoó yojóo.” Jmíjín ingo kjoO̱ab O̱ otíxoma xi chjí ngaseniii̱ xikoó nga jó xiꞌbii̱. 32 Kó bi katsó kui ndaO̱ chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱: –Nda kjiꞌi MostroO̱, jaO̱koxii̱ ni xi kase: ta ngo tsi ma Néná, kó jmíjín kjeO̱ꞌe ngase. 33 Kó nga tjó kaO̱maná Néná ngayeje inii̱maO̱ná, ngayeje kjoO̱am O̱ indyionná, ngayeje takón koO̱jo ngayeje ngaꞌniúná, kó nga tjó sii̱ꞌán xtaaO̱ xikó ma tsꞌen tjóná yojoná, ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 12

46

chjí ngaseniii̱ kui niii̱ ta boO̱ajO̱ iín ngayeje kjoO̱atO̱ jó xi ꞌbítí kii̱aO̱ ṉchaO̱n ndikoón koO̱jo chjii̱e O̱ xi niꞌánkꞌasꞌieeO̱n Néná. 34 KósꞌeO̱ nga tsintꞌié KjisooO̱ nga tanisién nda tsíchjii̱aO̱ kui ndaO̱ chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱, bi katsoó: –Kjinjín tindyinníii̱ nínga botixómá Néná. Kó nguiti ingojín xtaO̱ xi kamákón nga asíyá ngaseeO̱. Bi tsꞌén akasíyaá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyání xi xtae̱ tjii̱e e̱ xi kjindibáni Kristooe̱ (Matiooo̱ 22:41-46; Rkaao̱ 20:41-44) 35

Nga tsꞌénbokoyá KjisooO̱ ndii̱tsen naO̱ngoO̱xii̱ii̱, bi katsó: –¿Kótsꞌen nga já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ tsó nga KristooO̱ xtaO̱ tjii̱eeO̱ O̱ Ndabiii̱ xó kjindibáni? 36 Xi ti kuíni Ndabiii̱ xi bi katsó nga AO̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná katsꞌénkíchjii̱a:O̱ Ndii̱an O̱ á bi katsoó Ndii̱aO̱na: “Tii̱ndyintꞌení nga fojnína nínga botixoma an, ngaskande nga kꞌuindo an nguindie ndsaO̱ki kondraO̱ tseO̱.” 37 Ti kuíni Ndabiii̱ xi Ndii̱aO̱ tsoó, ¿kó kótsꞌen nga xtaO̱ tjii̱eeO̱ O̱ kjindibáni KristooO̱? XtaO̱ kjiín achichí tsja kamaá nga tsintꞌieé KjisooO̱. Kjisooe̱ bi tsꞌén yínguítaꞌin já fariseooe̱ koe̱jo já chjii̱nii̱ek e̱ joe̱ak e̱ itiii̱ (Matiooo̱ 23:1-36; Rkaao̱ 11:37-54; 20:45-47) 38

Kó bi katsó ngase KjisooO̱ nga akóyá eén Néná: –Chónjnú já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱, ngaO̱tꞌaO̱ achichí tsja máa nga ꞌbítsoO̱ma nga boajá ṉjño ndio tsjakon, kó tsja máa nga ndikón tsꞌen niꞌántinde nínga síndo ndii̱tseO̱n, 39 kó tsja máa nga ꞌbíndonié yáxiríeO̱ xi tjón síndo nguO̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná, kó tsja máa nga kui tjón ꞌbíndo nguO̱ii̱ndie xi tjón síndooO̱ yamíxaO̱ nínga chinie ṉñoO̱oO̱. 40 Kui jaá kuí boá xi tsꞌénchéjeé ni xi tjiín ínchjín kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n, kó achichí xó tsi Néná ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 13 12

47

chjii̱aaO̱ O̱ ꞌneO̱ jaO̱ma, tsii̱ꞌeO̱ nga skuO̱ii̱en O̱ díkón xtaaO̱. Kuí xtaO̱ xiꞌbaO̱ xi tsie ngase kaO̱majeé. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ toe̱nchjii̱eee̱ e̱ (Rkaao̱ 21:1-4) 41

Ngo nii̱xtjin KjisooO̱ kisꞌijña kjeO̱n nínga mindyia toO̱nchjii̱eeO̱ ,O̱ kó askotsijeeO̱n xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá nga ndyii̱mindyiá toO̱nchjii̱eeO̱ O̱ nguO̱ii̱ya koxaO̱a.O̱ Kó kjín xtaO̱ choO̱n xi tsie toO̱n indyiá. 42 Kjiꞌa ma jachó ngo xtaO̱chjón kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n xi nii̱maO̱ xi jmí toO̱njiín, kó jó ndí toO̱n xi chiboa chjií indyiá nguO̱ii̱ya koxaO̱ toO̱nchjii̱eeO̱ .O̱ 43 Kó KjisooO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, kó bi katsoó: –JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga kui xtaO̱chjoO̱ón kꞌaán nda tsi nii̱maO̱, tsie ngase katsjá ta boO̱ajO̱ iín ngayeje xtaO̱ xi je indyiá toO̱nchjii̱eeO̱ O̱ nguO̱ii̱ya koxaO̱a,O̱ 44 ngaO̱tꞌaO̱ ngayeje xtaaO̱, toO̱n xi ꞌbonguiii̱ xí indyiá, tanga kui xtaO̱chjoO̱ón nda tsi nii̱maO̱, indyiá ngayeje toO̱n xi skjii̱nii̱e O̱ koO̱jo xi kꞌuiní nga kꞌuijñá. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga kue̱ii̱xoe̱ndo nae̱ngoe̱xii̱ii̱ (Matiooo̱ 24:1-2; Rkaao̱ 21:5-6)

13

Kó nga jataxie KjisooO̱ ndii̱tsen naO̱ngoO̱xii̱ii̱, ngo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ bi katsoó: –¡Ji MostroO̱, jánꞌaO̱n xi kon kui ndii̱joO̱ yiꞌiii̱ koO̱jo kui ndiꞌa nkꞌaaO̱! 2 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –¿A ye ji kókón kui ndiꞌa nkꞌaaO̱? NgayejeeO̱ nga kuO̱ii̱xoO̱ndo, kó nde ngo ndii̱joO̱ kꞌuíndojín xi sꞌii̱ṉdosoón xkjín. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ chii̱boe̱ae̱ xi sꞌii̱jña nguindieee̱ nga kjue̱ii̱e e̱ ngae̱sondieee̱ (Matiooo̱ 24:3-28; Rkaao̱ 21:7-24; 17:22-24) 3

Kó kii̱aO̱ kisꞌijñando KjisooO̱ kii̱aO̱ tjii̱nguO̱ii̱ nínga tjín yá olibooO̱ xi tikón kjeO̱n naO̱ngoO̱xii̱ii̱. Kó Peé, Sandiyaá, JuaaO̱ koO̱jo JandreeO̱ xín tjii̱en O̱ asíyaá nga bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 13 4

48

–TꞌíyéjneO̱, ¿kjiꞌání nga kaO̱ma kui niii̱, kó mí chii̱boO̱aO̱ xi sꞌii̱jña nguije makjatjosón nga kaO̱ma kui niii̱? 5 Kó KjisooO̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsoó: –Chónjnú nga jmíjín xi kꞌoO̱ṉchaO̱jojnú. 6 NgaO̱tꞌaO̱ achichí ma xtaO̱ xi kjoO̱eꞌO̱ e ngajona nga bi kaO̱tsoO̱: “An boá xi KristooO̱”, kó kjín xtaO̱ xi kꞌoO̱ṉchaO̱jo. 7 Tanga kjiꞌa nga koO̱ndaꞌyájnú nga je kjima kjoO̱axO̱ chán, ngataO̱ ndakonjín majnú, ngaO̱tꞌaO̱ takó boO̱aO̱ kaO̱ma, tanga kjii̱e O̱ kjoO̱chójín nii̱xtjin nga kjuO̱ii̱e O̱ ngaO̱sondieeO̱. 8 NgaO̱tꞌaO̱ naO̱xii̱ńdaá skjánjoO̱ xkjín, koO̱jo já reeO̱ skjánjoO̱ xkjín. Kꞌuie kjindiá kó kjín nguO̱ii̱ndie nínga kaO̱ma kjoO̱an O̱ dii̱koO̱n, tanga nga kaO̱ma kui niii̱, sꞌeO̱ tsi kuO̱ii̱ꞌítsii̱yaniii̱ xi so xi ndakjaaO̱n. 9 Tanga ti juún chónjnú yojojnú, ngaO̱tꞌaO̱ sii̱ꞌankꞌasꞌienjnú nguO̱ii̱ya tsja jáxaá, kó kjoájnú kii̱aO̱ nguO̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoO̱aO̱ eén Néná kó nguindyii̱koO̱n xtitjón koO̱jo nguindyii̱koO̱n reeO̱ konguínjoO̱jnú tangatꞌaniii̱ an, tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱ndókjoO̱ajO̱ nú kjoO̱aaO̱ O̱ an nguindyii̱koO̱n kui xtaaO̱. 10 NguindieeO̱ nga kjuO̱ii̱e O̱ ngaO̱sondieeO̱ chjiénga ngayeje naO̱xii̱ńdá xí tjín ngaO̱sondieeO̱ kꞌuinii̱jmii̱í éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná. 11 Tanga nga sii̱ꞌankꞌasꞌienjnú nínga síndo jáxaá, ngataO̱ ndaO̱jín majnú kjoO̱aaO̱ O̱ ni xi koO̱ndókjoO̱ajO̱ nú, ti nde ngataO̱ niꞌánkjójínjnú, tasá ni xi kꞌuiyájnú nga kꞌuinjnú kui chii̱boO̱aaO̱ O̱ kui xi ndokjoO̱ajO̱ nú, ngaO̱tꞌaO̱ jmí tsi jún xi koO̱ndókjoO̱ajO̱ nú, AO̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná boá xi kuO̱ii̱chjii̱a.O̱ 12 Kó ngo ṉtsꞌie ti kuiii̱ saO̱ꞌínkꞌasꞌien xi ingo ṉtsꞌieeO̱ nga sii̱ꞌankꞌien, kó naO̱ꞌmiii̱ saO̱ꞌínkꞌasꞌien ndií, kó ti kui ndií kondraO̱ koO̱ejO̱ eO̱e O̱ xi xchaá, kó saO̱ꞌínkꞌién xkjín. 13 Kó ngayeje xtaO̱ saO̱ꞌínchꞌójnú tangatꞌaniii̱ jaꞌénna, tanga xi saO̱ꞌínchíkjoO̱aO̱ ngaskande nga kjuO̱ii̱etO̱ ꞌa, kuí xiꞌbaO̱ xi kjoO̱tjoꞌa. 14 Tanga kjiꞌa nga xchaO̱jnú jún ngo ni xi tanisién ꞌniú chꞌo kjiꞌi xi tsíchjii̱aO̱ ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná xi ꞌmí Ndaniii̱ nga kii̱ajO̱ ín tikón nínga kꞌuijñá (xi saO̱ꞌínyá kui eén, ngatamakjiín), kósꞌeO̱ kjiꞌa boá nga kui xtaO̱ xi síndo JudeaO̱ ngatanga nguO̱ii̱jin kꞌijñá ján. 15 Kó xi tikón nkꞌaaO̱ ndiꞌaaO̱, ngataO̱ fotjajénjín tsii̱ꞌeO̱ nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

49

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 13 13

kꞌoO̱sꞌien ndiꞌaaO̱ nga skíbé ngo niii̱, 16 kó xi nguO̱ii̱jin jnooO̱ tsoꞌbá, ngataO̱ fíꞌoyájín tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱ejO̱ eO̱kjaꞌá ṉjño xi bótꞌa ngaO̱xtoO̱n. 17 ¡Nii̱maO̱ xó ndí ínchjín xi ndí ndyii̱yaꞌa koO̱jo xi ndí ndyii̱tsꞌenxchá kui nii̱xtjin xiꞌbaO̱! 18 NdokjoO̱ajO̱ núuO̱ Néná tsii̱ꞌeO̱ nga, nga kuO̱ii̱yojnú nii̱xtjiii̱n choO̱ṉchꞌánjín nga boO̱aO̱ kaO̱ma, 19 ngaO̱tꞌaO̱ kui nii̱xtjin ján achichí kjoO̱an O̱ ii̱maO̱ kjoO̱aꞌO̱ atio ngayeje xtaaO̱, kó ngo ni xi kjii̱e O̱ jmí nii̱xtjin ma xi kaO̱ma, ndeskande koó nga Néná ítjatsꞌenniii̱ nga katsꞌénda ngaO̱sondieeO̱ ngaskande ngotꞌeO̱, ti nde nguiti kaO̱majín jaskan. 20 Kó tsi Néná chiboajín kuO̱ii̱ꞌíjñaá kui nii̱xtjiii̱n, taꞌyajín xi kjoO̱tjoꞌa, tanga tangatꞌaniii̱ xtaO̱ xi je jaꞌájin, chiboa nii̱xtjin íjñaá nga kaO̱ma kui nii̱xtjiii̱n. 21 Kó tsi tjín kaꞌa xtaO̱ xi bi kaO̱tsoO̱jnú: “JénꞌeO̱n tsitsíjenjnúuO̱, kꞌii̱e O̱ tikón KristooO̱”, koO̱jo tsi “jénꞌeO̱n kii̱aaO̱ O̱ tikón”, ngataO̱ niꞌánsꞌijinjínjnúuO̱. 22 NgaO̱tꞌaO̱ kjín KristoO̱ ndiso xi kuijín xi kjoO̱tjokjá koO̱jo kjín já chjii̱nii̱eꞌO̱ én ndiso xi kjii̱ndii̱bá, kó saO̱ꞌín kjoO̱an O̱ dikón koO̱jo chii̱boO̱aO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌoO̱ṉchaO̱jo xtaaO̱, kó ngaskande kaO̱maaO̱ tsi kꞌoO̱ṉchaO̱jo xtaO̱ xi je jaꞌájin Néná. 23 Tanga jún chónjnú yojojnú, ngaO̱tꞌaO̱ je katsáyatjónjnúꞌun ngayeje ni xi kaO̱ma. Bi kae̱ma nii̱xtjin nga kjoe̱eꞌe̱ e nguiní ndií ndae̱ xii̱ꞌiii̱n (Matiooo̱ 24:29-35,42-44; Rkaao̱ 21:25-36) 24

Tanga kui nii̱xtjin ján, nguije jaꞌa nii̱xtjiii̱n kui kjoO̱an O̱ ii̱maO̱a,O̱ 25 tsꞌueé kaO̱majñó, saá nguiti jmí ndiꞌí tsjaO̱ajín, kó ṉñóo kuO̱ii̱xoO̱nguini ndiꞌakꞌajmi ján kó kjoO̱tsie ngayeje ngaꞌniú xi tjín ndiꞌakꞌajmi ján. 26 KósꞌeO̱ kjiꞌa boá nga xchaO̱ ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n nga ngo ṉdii̱ kjii̱ndii̱bájinni, kó achichí ngaꞌniú kꞌuieé koO̱jo tsie kjoO̱ajO̱ eeO̱ kjindibájoO̱. 27 Kó kjiꞌa boá nga saO̱nguíya ndítsjieeO̱ kó kuO̱ii̱ꞌítikó xtaO̱ xi je jaꞌájin nga nijún tjii̱nguO̱ii̱ii̱ kui ngaO̱sondieeO̱, ndeskande nínga fetꞌaaO̱ tꞌananguiii̱ ngaskande nínga fetꞌaaO̱ ndiꞌakꞌajmiii̱. 28 Ngatamakjínjnú énkjiín yá igooO̱, xi bi tsoó: Nga fotjooO̱ tjia ṉtsꞌieén koO̱jo xkaO̱a,O̱ jaO̱ je ya nga je tikón tiña choO̱ndoboaá. 29 Ti boO̱aO̱ ti tsꞌén jún, nguije xchaO̱jnú nga je kjima kui niii̱, jaO̱ je ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 13

50

yajnú nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n je jeꞌe tiña xikoó tsi je tikón nguO̱ii̱xtio ngaO̱ntjoO̱aaO̱ .O̱ 30 JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun jún nga kjii̱e O̱ koO̱yajín xtaO̱ xi síndo ngotꞌeO̱ tsi tjónjín kjoO̱tjosón kui niii̱. 31 Ndiꞌakꞌajmiii̱ koO̱jo tꞌananguiii̱ kjoO̱aꞌO̱ a, tanga énna kjoO̱aꞌO̱ atiyajín. 32 Tanga kui nii̱xtjin ján koO̱jo kui chii̱boO̱aO̱ ján, taꞌyajín xi be, nde ndítsjieeO̱ Néná xi síndo ndiꞌakꞌajmi ján bejín, nde ndií Néná bejín, ta ngototo NaO̱ꞌmiii̱ xi be. 33 Kó kuíni nga tii̱ndyiondajnú, ngataO̱ tsjayojoféjínjnú, kó ndokjoO̱ajO̱ núuO̱ Néná, ngaO̱tꞌaO̱ yajínjnú nga kjoO̱chó kui nii̱xtjiii̱n. 34 Xikónií ngo ndaO̱ xi kjin kijí, kó íjñámasien ndiꞌaaO̱, kó já mosooO̱ katsjaá xá nga ngo nga ngo, kó ndaO̱ xi konda ngaO̱ntjoO̱aaO̱ O̱ katsanguiya tsii̱ꞌeO̱ nga skondá. 35 Kuíni nga tii̱ndyiondajnú tsoboO̱a,O̱ ngaO̱tꞌaO̱ yajínjnú mí nii̱xtjin nga kjoO̱eꞌO̱ e ndii̱aO̱ xi tsii̱ꞌeO̱ ndiꞌaaO̱, tsi nga kjimajñoó, koO̱jo tsi nga masien nii̱xtjii̱en O̱ , koO̱jo tsi nga skaO̱ndá xaO̱ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n koO̱jo tsi nga ndibáꞌásieO̱én, 36 tsi bi ma tjii̱en O̱ kjoO̱eꞌO̱ e nga kjiꞌájín ndyii̱tsjayojoféjnú. 37 Kó kui ni xi tꞌíxianjnúꞌun jún, ngayeje xtaaO̱ xí boO̱aO̱ tꞌíxiaán: ¡NgataO̱ tsjayojoféjínjnú!

14

Bi tsꞌén índa jáxaá tsii̱ꞌee̱ nga stsoe̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:1-5; Rkaao̱ 22:1-2; Juaao̱ 11:45-53)

Jó nii̱xtjin nguindieeO̱ nga kaO̱ma sꞌué paskuaaO̱ koO̱jo sꞌueé pan xi jmí nisan mindyiajiín. Já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱, tsangaseeO̱ kótsꞌén stsoO̱boO̱aO̱ KjisooO̱ nga kuO̱ii̱ꞌíndisotaꞌin tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínkꞌién. 2 Kó bi katsoó xkjín: –Jmí tsi nguO̱ii̱jiii̱n sꞌueé nga boO̱aO̱ sii̱ꞌán, tsii̱ꞌeO̱ nga kaO̱makjánjiín xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá. Bi tsꞌén akatiéjón ndasíjee̱n toe̱koe̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:6-13; Juaao̱ 12:1-8) 3

Kó nga tikón KjisooO̱ naO̱xii̱ńdá BetaniaO̱ kii̱aO̱ ndiꞌaaO̱ XimooO̱ ndaO̱ xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xin yojoná, kó nga tikóntꞌa ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

51

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 14 14

yamíxaO̱, jachókoón ngo xtaO̱chjón xi tsꞌényaꞌa ngo ndí rámitaO̱ ndasíjeO̱n soboá xi chjí, xi naxó nardoO̱ kamándani, akján ndí rámitaaO̱ kó atiéjón ndasíjeeO̱n toO̱koO̱ KjisooO̱. 4 Tjín já xí síndo kui nguO̱ii̱ndieeO̱ xi katsꞌénxchán kó jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján bi katsoó xkjín: –¿Ánní nga ta tjíniꞌánkjatsón kon kui ndasíjeeO̱n? 5 NgaO̱tꞌaO̱ kamá tsi kastiñá kui ndasíjeeO̱n kó tsꞌatioraO̱ ján úchán toO̱n denarioO̱ kastiñáni, kó kamá tsi kui tooO̱n xtaO̱ nii̱maO̱ xi jmí toO̱njiín katseꞌeé. Kó kui jaá tsíchjii̱atO̱ aꞌin kui xtaO̱chjoO̱ón. 6 Tanga KjisooO̱ bi katsó: –Xióchonjnú, ¿ánní nga jún ndyii̱niꞌánxtijnúuO̱? Nda kjiꞌi ni xi tjítsꞌénjoO̱na. 7 NgaO̱tꞌaO̱ xtaO̱ nii̱maO̱aO̱ ngatsjé nii̱xtjin kꞌuíndojinjnú, kó nga kaO̱ma xi sii̱ꞌánjnú kaO̱ma koO̱sikoO̱jojnú, tanga an jmí tsi ngatsjé nii̱xtjin kotíjñajinjnúꞌun. 8 Kui xtaO̱chjoO̱ón kamá ni xi katsꞌén, je íjñanda yojona nga katsanguinjonna ndasíjeO̱n tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱nijín an. 9 JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga tajñá nguO̱ii̱ndienií ngaO̱sondieeO̱ nínga kꞌuinii̱jmi éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná, ti boO̱aO̱ ti tsꞌén koO̱ndókjoO̱aO̱ ni xi katsꞌén kui xtaO̱chjoO̱ón, kó boO̱aO̱ tsꞌén sii̱ꞌankjaꞌátsjien kui. Bi tsꞌén índa Judaae̱ nga katsꞌénkꞌasꞌien Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:14-16; Rkaao̱ 22:3-6) 10

KósꞌeO̱ Juda IskarioteeO̱, ngo ndaO̱ xi chjii̱an O̱ i nga tiejó xtaO̱aO̱ KjisooO̱, kijíkoón já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌínkꞌasꞌieeO̱n KjisooO̱. 11 Kó kui já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ nga tsintꞌié ni xi katsó Juda IskarioteeO̱, achichí tsja kamaá, kó índajoO̱ nga toO̱n tsjaO̱á. Kó tsangasendie JudaaO̱ kótsꞌen nga saO̱ꞌínkꞌasꞌien KjisooO̱. Kjisooe̱ bi tsꞌén iskjiniejoe̱ ngase ṉñoe̱ xtae̱ae̱ (Matiooo̱ 26:17-29; Rkaao̱ 22:7-23; Juaao̱ 13:21-30; 1 Xtao̱ Korintoo̱ 11:23-26) 12

Nii̱xtjin tjoón nga chinie pan xi jmí nisan mindyiajiín, kjiꞌa nga niꞌánkꞌién ngo choO̱tsaO̱ngaO̱ tsii̱ꞌeO̱ sꞌué paskuaaO̱, xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 14

52

–¿Ñání nga mejeén nga kꞌuijñándajneO̱ ni xi xii̱nii̱ ji sꞌué paskuaaO̱? 13 Kó katsanguiya KjisooO̱ jó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, kó bi katsoó: –Tanguínjnú naO̱xii̱ńdá ꞌniuú, kó kii̱aO̱ saO̱kójnú ngo ndaO̱ xi tsꞌényaꞌa ngo nisa ndójoa, kó kui tanguíntjinguíjnúuO̱, 14 kó ta nínga kꞌoO̱sꞌien kui ndaO̱a,O̱ bi tꞌínjnúuO̱ ndii̱aaO̱ O̱ ndiꞌaaO̱: “NdaO̱ MostrooO̱ bosíyá: ¿Ñá xó tikón nguO̱ii̱ndie nínga skjii̱nii̱ejO̱ o ṉñoO̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ nii̱xtjiii̱n sꞌué paskuaaO̱?” 15 Kó kui ndaO̱aO̱ koO̱kójnú ngo nguO̱ii̱ya tiyá nkꞌaaO̱ ngo ndiꞌa xi je tikónda, kii̱aO̱ tꞌíjñandajnú ni chinie xi xii̱nii̱e.O̱ 16 Kó kijí xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ kó jachó nguO̱ii̱jiii̱n naO̱xii̱ńdá ján, kó boO̱aO̱ tsꞌén kasakooO̱ xikó katsoó KjisooO̱, kó kii̱aO̱ katsꞌénda ni chinie tsii̱ꞌeO̱ sꞌué paskuaaO̱. 17 Kó nga kamájñoó jeꞌejoO̱ KjisooO̱ nga tiejó xtaO̱a.O̱ 18 Kó tjii̱en O̱ ga síndo tꞌa yamíxaaO̱, nga ndyii̱kjinie ṉñoO̱, KjisooO̱ bi katsoó: –JaO̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga ngo jún xi tsꞌénkjiniejoO̱na ṉñoO̱ xi saO̱ꞌínkꞌasꞌienna. 19 KósꞌeO̱ achichí ndasen kamaá kui jaá, kó ńgó ńgó ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsó: –¿A an tsoboO̱a?O̱ Ingo xi bi katsó: –¿A an tsoboO̱a?O̱ 20 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Ngo xi chjii̱an O̱ i nga tiejó xtaO̱na, kuí boá, kui xi nijan ndyii̱nanguindájneO̱ panjneO̱ nguO̱ii̱yaaO̱ ti kuiii̱ tii̱boO̱aaO̱ .O̱ 21 JaO̱koxii̱ nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n chjiénga boO̱aO̱ kaO̱maaO̱ xikó tsꞌén kjitꞌa xoO̱joO̱n eén Néná, tanga ¡nii̱maO̱ xó kui ndaO̱ xi tangatꞌaniii̱ kui nga sii̱ꞌankꞌasꞌien! Ta sa ra nda tsi ta boO̱aaO̱ O̱ katsenjín. 22 Kó tjii̱en O̱ ga ndyii̱kjinie ni chinieeO̱, KjisooO̱ iskjíbé ngo pan, katsꞌénchikonñé, akjángá, sꞌeO̱ katsjaá xtaaO̱ nga bi katsoó: –Chjábejnú, kuí xiꞌbii̱ xi yojona. 23 Kó iskjíbé chii̱tseO̱én, kó nguije katsjaá ndokꞌóchji Néná, katsjaá xtaO̱aO̱ kó ngayejeeO̱ nga katsꞌeyá. 24 Kó KjisooO̱ bi katsó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 14 14

53

–Kuí xiꞌbii̱ xi jínna, nínga tjiꞌbínda ngo kjoO̱atO̱ jaO̱tsii̱e O̱ tsii̱ꞌeO̱ Néná koO̱jo jún. Jín xi xtjoón tangatꞌanií kjoO̱an O̱ daaO̱ kjín xtaO̱. 25 JaO̱koxii̱ nga xiyájnúꞌun nga nguiti kꞌuijín an ndaá tostsii̱jeO̱é, ngaskande nga kꞌuí an xi tjaO̱tsii̱eeO̱ O̱ nga koO̱tíxoma Néná. Bi tsꞌén katsáyatjón Kjisooe̱ nga Peé sae̱ꞌínkiejín yojooe̱ (Matiooo̱ 26:30-35; Rkaao̱ 22:31-34; Juaao̱ 13:36-38) 26

Nguije kisie só xi ndaaO̱ Néná, kijí nínga tikón tjii̱nguO̱ii̱ nínga tjín yá olibooO̱. 27 KósꞌeO̱ KjisooO̱ bi katsoó xtaO̱a:O̱ –Ngayejejnú nga kui nii̱xtjii̱eeO̱ n O̱ nguiti sꞌii̱jinjínjnú an, ngaO̱tꞌaO̱ je kjitꞌa xoO̱joO̱n eén Néná nínga bi tsoó: “SaO̱ꞌinꞌóoO̱n ndaO̱ xi kooO̱n choO̱tsaO̱ngaO̱aO̱ kó choO̱tsaO̱ngaO̱aO̱ stsoO̱joboa.” 28 Tanga nguije kjoO̱aꞌO̱ áꞌyána, kii̱aO̱ kjuíntjónjnúꞌun nangui GalileaO̱. 29 KósꞌeO̱ Peé bi katsoó KjisooO̱: –Nda tsi ngayeje xi nguiti sꞌii̱jinjiín ji, tanga an boO̱ajO̱ ín saO̱ꞌin an. 30 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –JaO̱koxii̱ ni xi xian an nga kui nii̱xtjii̱eeO̱ n O̱ ji, nguindieeO̱ nga jó ndii̱ya skaO̱ndáya xaO̱ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n, ji je ján ndii̱ya je kiniꞌínkiejín yojóo nga yení. 31 Tanga Peé achichí ꞌniú katsꞌén nga bi katsó: –KjoO̱ajO̱ iín nda tsi ngaskande nijan koO̱ya, tanga jmí nii̱xtjin nga saO̱ꞌinkiejín an yojona nga beeO̱ ji. Kó ngayeje xtaO̱aO̱ xi ngaseeO̱ ti boO̱aO̱ ti katsó nga. Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱aa e̱ e̱ Néná (Matiooo̱ 26:36-46; Rkaao̱ 22:39-46) 32

Kó jachó KjisooO̱ koO̱jo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ ngo nguO̱ii̱ndie xi ꞌmí Jetsemanii̱, kó KjisooO̱ bi katsoó xtaO̱a:O̱ –Kꞌii̱e O̱ tii̱ndyionrajnú kꞌii̱eeO̱ ,O̱ tjii̱en O̱ ga kuichjiáaO̱ NaO̱ꞌmina. 33 Kó kijíjoO̱ Peé, koO̱jo Sandiyaá koO̱jo JuaaO̱, kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga ꞌniú ndasen koO̱jo ꞌniú ndaO̱ kamaá. 34 Kó KjisooO̱ bi katsoó: –Achichí ndasen tikón inii̱maO̱na ngaskande nga koO̱ya an, tii̱ndyionrajnú kꞌii̱eeO̱ ,O̱ kó ngataO̱ tsjayojoféjínjnú. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 14

54

35

Ti kjiꞌa KjisooO̱ nguO̱ii̱chí kijíboaꞌá, asién tikoó kó yejénxtien kjeO̱n ngaskande nga kisitꞌaaO̱ tꞌananguiii̱, sꞌeO̱ tsíchjii̱aaO̱ O̱ Néná tsii̱ꞌeO̱ nga tsi taꞌa kaO̱ma nga kjoO̱chójín chii̱boO̱aO̱ nga boO̱aO̱ kaO̱mataꞌin. 36 Kó bi katsó nga tsíchjii̱aaO̱ O̱ Néná: –Abba, (NaO̱ꞌmi, tsó kui eén), ji xi ngayeje niii̱ xi máa niꞌín, tsi kaO̱ma, chjeO̱ꞌéxín boeꞌéní kui kjoO̱an O̱ ii̱maO̱a,O̱ tanga jmí tsi ni xi xian an ni xi ngatama, tasá ngatama ni xi mejeén ji. 37 Kó nga jachó KjisooO̱ nínga síndo xtaO̱aO̱ kamábe nga kjiyojofé, sꞌeO̱ bi katsoó Peé: –XimoO̱, ¿a titsjafé? ¿A kamájín chií ikindyie ndyikin tsi ta ngo oraO̱? 38 NgataO̱ tsjayojoféjínjnú, tasá Néná ndokjoO̱ajO̱ núuO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga chjátꞌayákónjínjnú, nga jaO̱koxii̱ aO̱sién nii̱xtjinjnú ꞌniú tikón, tanga inda tikón yojojnú. 39 Kó ti kijí nguiní KjisooO̱ ingo ndii̱ya, ti tsíchjii̱aO̱ nguinií Néná nga ti kui én tsíchjii̱a.O̱ 40 Kó nga jachó nguiní KjisooO̱ nínga síndo kui jaá, ti kamábe nguiní nga kjiyojofé, ngaO̱tꞌaO̱ ngaskande tjísichjá ma ndyii̱koO̱n nga ńjñaá, kó nde bejín mí ni xi kaO̱tsoO̱ nga kuO̱ii̱chjii̱ajO̱ o KjisooO̱. 41 Xi ma ján ndii̱ya nga jachókón nguiní KjisooO̱ nínga síndo xtaO̱a,O̱ bi katsoó: –Tsjayojoféjnú ꞌneO̱, kó tiꞌankjaꞌyájnú, je jachó chii̱boO̱aO̱ nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n sii̱ꞌankꞌasꞌien nguO̱ii̱ya tsja xtaO̱ jé. 42 ¡Tii̱sítjii̱en O̱ jnú, tjián ꞌneO̱! Kꞌii̱e O̱ je ndibá tiña xi saO̱ꞌínkꞌasꞌienna. Bi tsꞌén kandobá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:47-56; Rkaao̱ 22:47-53; Juaao̱ 18:2-11) 43

Kó ti tsꞌénchjii̱aO̱ ngase KjisooO̱ nga jachókoón ndaO̱ xi ꞌmí JudaaO̱, ngo ndaO̱ xi chjii̱an O̱ i nga tiejó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, kó kjín xtaO̱ tjii̱en O̱ jo xi ndyii̱yaꞌa kii̱chaO̱ koO̱jo yá, kó kui xtaaO̱, já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱, koO̱jo já xchá nguitoO̱koO̱oO̱ naO̱xii̱ńdaá xi katsanguiya. 44 Kó kui ndaO̱ xi katsꞌénkꞌasꞌien KjisooO̱ ngo chii̱boO̱aO̱ katsjaá kui xtaaO̱ nga bi katsoó: –Kui xi ngo ndsó tsjáaO̱ tꞌanijon, kuí boá xi KjisooO̱, ndoO̱boO̱ajO̱ nú, kó nda tꞌítaꞌniújnú nga konguínjoO̱jnú. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

55

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 14 14

45

Kó JudaaO̱ nga jachókón tiñaaO̱ KjisooO̱, kó bi katsoó: –¡MostroO̱, MostroO̱!, Kó ngo ndsó katsjaá tꞌanijon. 46 KósꞌeO̱ kui jaá katsoboá KjisooO̱. 47 Tanga ngo ndaO̱ xi tikón kii̱aaO̱ ,O̱ tsꞌaxié kii̱chaO̱ ndojoó, kó katsꞌénꞌoón nga tsatie tjii̱boO̱an O̱ ijon ngo ndaO̱ mosooO̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá. 48 Kó KjisooO̱ bi katsoó kui xtaaO̱: –¿A chejé an nga kii̱chaO̱ ndojó koO̱jo nga yá kichꞌiajnú nga jéꞌeO̱ndoboájnúꞌun? 49 Ndyiojón ndyiojón akoyá an ndii̱tsen naO̱ngoO̱xii̱ii̱, kó kandobájínjnúꞌun, tanga kui niii̱ kjima tsii̱ꞌeO̱ nga kjoO̱tjosón ni xi kjitꞌa xoO̱joO̱n eén Néná. 50 KósꞌeO̱ ngayeje xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ íjñámasien, sꞌeO̱ tsanga. 51 Tanga ngo ndaO̱ xi tsoꞌbátjinguiii̱ KjisooO̱ xi tjítsakjájón yojooO̱ ngo ṉjñonńtjibé tiboa, kandobá kui ndaO̱a.O̱ 52 Kó kui ndaO̱aO̱ íjñámasien ṉjñonńtjibé xi tjítsakjájón kó ta tsanga kjiꞌixtí. Bi tsꞌén tsanguínjoe̱ Kjisooe̱ nguindyii̱koe̱n jáxaá (Matiooo̱ 26:57-68; Rkaao̱ 22:54-55,63-71; Juaao̱ 18:12-14,19-24) 53

Kó tsanguínjoO̱ KjisooO̱ nínga tikón chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá, kó kii̱aO̱ kamátikó ngayeje já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmi xi ngaseeO̱, koO̱jo já xchá nguitoO̱koO̱oO̱ naO̱xii̱ńdaá koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱. 54 Kó Peé nkjin nkjin kijítjii̱nguiii̱ KjisooO̱ ngaskande nga jachó ndii̱tsen ndiꞌaaO̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá, kó kii̱aO̱ kisꞌijñajiii̱n jajún xi kondaaO̱ nínga ndyii̱tsꞌenꞌásooO̱ yojooO̱ tꞌa ndiꞌí xi tjitsieé. 55 Kó já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ koO̱jo ngayeje jáxá nguitoO̱koO̱oO̱ ndyii̱mongase ngo én ndiso kondraaO̱ KjisooO̱ ta tsii̱ꞌeO̱ nga sii̱ꞌankꞌién, tanga jmí ni kasakojiín. 56 NgaO̱tꞌaO̱ nda tsi kjín ma xtaO̱ xi índisotaꞌin KjisooO̱, tanga kamáchjíjiín ni xi katsó, ngaO̱tꞌaO̱ ndseO̱jeO̱njín kamá eén. 57 Kó tjín xtaO̱ xi jastjíeO̱n ma nga índiso nga yínguítaꞌin KjisooO̱ nga bi katsó: 58 –Jii̱n ma xi kandaꞌyájneO̱ nga bi katsó: “An saO̱ꞌinkixóndó an kui naO̱ngoO̱xii̱ii̱ xi katsꞌénda tsja xtaaO̱, kó ta ján tsi nii̱xtjin saO̱ꞌinda nguiñá an xi jmí tsja xtaO̱ saO̱ꞌíndajín.” 59 Kó ti nde boO̱aO̱ tsꞌén kamángojín én xí katsó kui jaá. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 14

56

60

Kó chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá jastjíeO̱n ngamasieeO̱n xtaO̱ kjiín, kósꞌeO̱ asíyaá KjisooO̱ nga bi katsoó: –¿A jmí ni sejín? ¿Mí ni xi ndyii̱chjii̱aO̱ kui jaá kondraO̱ tseO̱? 61 Tanga KjisooO̱ jmí ni katsójín, kó nde ngo én tsíchjii̱ajO̱ ín. SꞌeO̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá ti asíyá nguinií nga bi katsoó: –¿A jí xí KristooO̱ ji, a jí xí ndií Néná ji? 62 Kó KjisooO̱ bi katsó: –JoO̱oO̱n, an boá, kó xchaO̱jnú nga ndií ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n kꞌuijñá nínga kixiii̱ ngaꞌniuú Néná, koO̱jo nga kjoO̱eꞌO̱ éjinni nguO̱ii̱jin ṉdii̱ nga kjii̱ndii̱báni ndiꞌakꞌajmi ján. 63 KósꞌeO̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá, katsꞌénxchán kó iskjíndiyájón ma ṉjño xi yajá kui nga bi katsó: –¿Kó sii̱ꞌan ngase chistikoO̱? 64 JaO̱ je kandaꞌyájnú nga chꞌo katsoó Néná, ¿kótsꞌen sasiénjnú kui niii̱ jún? Kó ngayeje xtaaO̱ nga ndseO̱jeO̱n kamá nínga boO̱aO̱ katsó nga tjiín jé koO̱jo nga chjiénga sii̱ꞌankꞌien. 65 Kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga tjín xi atítiajón, yíꞌmá kjeO̱n, kó yeꞌeé tjii̱ngoO̱, kósꞌeO̱ bi kiꞌmií KjisooO̱: –¡Tꞌíyétjén ji xikoó ngo ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná ꞌyá xi yeꞌeé tjii̱ngoO̱! Kó jajún xi ndyii̱konda KjisooO̱ tsatꞌa tꞌanijon. Bi katsó Peé nga katsꞌénkiejín yojooe̱ nga be Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:69-75; Rkaao̱ 22:55-62; Juaao̱ 18:15-18,25-27) 66

Kó kjiꞌa nga tikón Peé nguindie ndii̱tseeO̱n kui ndiꞌaaO̱, jachó ngo naO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ booO̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá, 67 kó nga kamábe nga Peé xi tjítsꞌenꞌásooO̱ yojooO̱ tꞌa ndiꞌií, askotsijen ndá ndaá kó bi katsoó: –KoO̱jo jí boá xi tiṉtjeO̱je ji KjisoO̱ xi chjii̱an O̱ i NasareO̱t nga. 68 Tanga Peé katsꞌénkiejín yojooO̱ nga bi katsó: –Bejín an kui ndaO̱a,O̱ ti nde bejín an ni xi tꞌíse ji.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

57

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 15 14

Kó jataxie ndii̱tsen ján kii̱aO̱ tꞌa ngaO̱ntjoO̱aaO̱ .O̱ Kó askandáyá ngo ndii̱ya xaO̱ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n. 69 Kó kui naO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ booO̱, ti kamábe nguiní ingo ndii̱ya Peé, kó bi katsoó xtaO̱ xi síndo kii̱aaO̱ :O̱ –Kui xiꞌbii̱, xtaO̱aO̱ KjisooO̱ boá nga. 70 Tanga Peé ti katsꞌénkiejín nguiní yojooO̱ nga be KjisooO̱. Kó nguO̱ii̱chí sajín, já xí síndo kii̱aaO̱ O̱ ti bi ti katsó nguinií Peé: –Tanisién jaO̱koxii̱ nga xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ KjisooO̱ ji, ngaO̱tꞌaO̱ xtaO̱ GalileaO̱ jí, kó xikó tsꞌén chjii̱aO̱ kui jaá, boO̱aO̱ tsꞌén ndokjoO̱e O̱ ji. 71 KósꞌeO̱ Peé ítsꞌii̱yaniii̱ nga chꞌo tsꞌén tsíchjii̱a,O̱ koO̱jo nga nguiboanéná katsó nga bi katsó: –¡Bejín an kui ndaO̱ xi ndyii̱ꞌmíjnú! 72 Kó askandáyá xaO̱ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n xi ma jó ndii̱ya, kósꞌeO̱ Peé jaꞌátsjieeO̱n ni xi katsó KjisooO̱ nga bi katsoó: “NguindieeO̱ nga jó ndii̱ya skaO̱ndáya xaO̱ndaO̱ xii̱ꞌiii̱n, ji ján ndii̱ya je kiniꞌínkiejín yojóo nga yení.” Kó katsꞌénkjó kui niii̱, sꞌeO̱ askandá. Bi tsꞌén tsanguínjoe̱ Kjisooe̱ nguindyii̱koe̱n xtitjón Pilatooe̱ (Matiooo̱ 27:1-2,11-14; Rkaao̱ 23:1-5; Juaao̱ 18:28-38)

15

Kó nga ꞌniú tajñoO̱ó, nguije kamátikó xtín já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ koO̱jo já xchá nguitoO̱koO̱oO̱ naO̱xii̱ńdaá koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ koO̱jo ngayeje jáxaá, tsanguínjoO̱ KjisooO̱ kó ńꞌniú ikindyia, sꞌeO̱ kiniꞌánkꞌasꞌieeO̱n PilatooO̱. 2 Kó PilatooO̱ asíyaá: –¿A jí xí ndaO̱ ReeO̱ xtaO̱ judíooO̱ ji? Kó KjisooO̱ bi katsó: –JaO̱ boO̱aO̱ kjiꞌi ni xi tꞌíse ji. 3 Kó já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ achichí kjín ni xi yínguítaꞌinni. 4 Tanga PilatooO̱ ti bi ti katsó nguiní nga asíyaá KjisooO̱: –¿A koO̱ndókjoO̱ejO̱ ín ji? JánꞌaO̱n achichí ni xi tjifonguítaꞌinniii̱. 5 Tanga KjisooO̱ nguiti jmí ni katsójín, kó ngaskande kijíndikón maá PilatooO̱.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 15

58

Bi tsꞌén katseꞌéjeé nga sii̱ꞌankꞌien Kjisooe̱ (Matiooo̱ 27:15-31; Rkaao̱ 23:13-25; Juaao̱ 18:38-19:16) 6

Kó xkii̱ nga ma sꞌué paskuaaO̱ PilatooO̱ ꞌbijñándé ngo ndaO̱ xi tjiꞌyá ndoO̱boO̱ay O̱ a, ta xi míꞌá xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá. 7 Kó ngo ndaO̱ xi ꞌmí BarrabaO̱ kisꞌijña ndoO̱boO̱ay O̱ a, kó kii̱aO̱ nijan kisꞌijñajoO̱ xtaO̱ xi nijan katsꞌénkꞌién inii̱maO̱ nga askjanjoO̱ xtín jajún xi chjii̱an O̱ i RomaO̱. 8 Kó nga jachó xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá, ítsꞌii̱yaniii̱ nga tsíꞌaá PilatooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga saO̱ꞌín xikó tsꞌén síkijí. 9 Kó PilatooO̱ bi katsoó xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá: –¿A mejénjnú nga kꞌuijñándé an ndaO̱ ReeO̱ xtaO̱ judíooO̱? 10 BoO̱aO̱ katsó ngaO̱tꞌaO̱ jaO̱ boO̱aO̱ je be PilatooO̱ nga já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ ta kjoO̱aaO̱ O̱ kjoO̱aꞌO̱ ontakón nga katsꞌénkꞌasꞌien KjisooO̱. 11 Tanga já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ indyiátsabeé xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá, tsii̱ꞌeO̱ nga BarrabaaO̱ kuO̱ii̱ꞌa nga kꞌuijñándé. 12 Kó PilatooO̱ ti bi ti katsó nguinií xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá: –¿JaO̱ mí xi mejénjnú nga saO̱ꞌinjoO̱ an ndaO̱ xi ReeO̱ xtaO̱ judíoO̱ ndyii̱ꞌmíjnú? 13 Kó kui xtaaO̱ ti askandáyá ma nguiní nga bi katsó: –¡Tjatꞌe ji kroO̱! 14 Tanga PilatooO̱ bi katsoó: –JaO̱ ¿mí ni xi ndajín xi katsꞌén? Tanga tasá ma ꞌniú ngase askandáyá xtaaO̱ nga bi katsó: –¡Tjatꞌe ji kroO̱! 15 Kó PilatooO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga katsꞌénnikon xtaO̱ naO̱xii̱ńdaá, íjñandé BarrabaaO̱, sꞌeO̱ jaskan katsjá kjoO̱aO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga akjaaO̱ KjisooO̱, sꞌeO̱ katsꞌénkꞌasꞌien tsii̱ꞌeO̱ nga kjótꞌa krooO̱. 16 KósꞌeO̱ jajuún iskjíbé KjisooO̱ kó kijíjoO̱ ndii̱tsen ndiꞌa nínga niꞌánjeé xtaaO̱, kó kii̱aO̱ kamátikó jajún xi ngaseeO̱. 17 Kó ngo ṉjño koán kiniꞌánkajá, kósꞌeO̱ kiniꞌándaaO̱ ngo koronaO̱ ndaꞌyá, sꞌeO̱ ikꞌíꞌá toO̱koO̱. 18 Kó ítsꞌii̱yani xtaaO̱ nga askandáyá nga bi katsoó: –¡Tinde ndaO̱ ReeO̱ xtaO̱ judíoO̱! 19 Kó ngo yáxá tsꞌanié toO̱koO̱ koO̱jo atítiajón, kó indyiátꞌa xó tsií tikoó tsii̱ꞌeO̱ nga kamábendikón ꞌneO̱ jaO̱ma. 20 SꞌeO̱ nguije tsajnókie, jaꞌáxiín ṉjño koán xi katsꞌénkajá, sꞌeO̱ ti katsꞌénkajá nguiní ṉjño ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

59

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 15 15

xi tsii̱ꞌeO̱, xi jaO̱ boO̱aO̱ yajá, kósꞌeO̱ tsꞌaxié kui nguO̱ii̱ndieeO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga koO̱ótꞌa kroO̱. Bi tsꞌén akjatꞌa kroe̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 27:32-56; Rkaao̱ 23:26-49; Juaao̱ 19:17-30) 21

Kó ngo ndaO̱ xi ꞌmí XimoO̱ xi chjii̱an O̱ i naO̱xii̱ńdá SireneO̱ naO̱ꞌmiii̱ Rijaá koO̱jo RufooO̱, xi kjoeꞌeni nguO̱ii̱jin jnooO̱ kó ta kuí ma oraO̱ kjoaꞌa kii̱aaO̱ ,O̱ kiniꞌaán kjoO̱aꞌO̱ niú kuí ndaO̱aO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga asíkoO̱jo nga yaꞌajoO̱ krooO̱ KjisooO̱. 22 Kó tsanguínjoO̱ KjisooO̱ ngo nguO̱ii̱ndie xi ꞌmí GólgotaO̱, nguO̱ii̱ndieeO̱ ṉdatoO̱koO̱ inii̱maO̱: tsó kui eén. 23 Kó katseꞌeé binoO̱ xi kiniꞌánkꞌájinni ni sa xi ꞌmí mirraO̱, tanga KjisooO̱ katsꞌejín. 24 Nguije akjatꞌa kroO̱, jajuún katsatonjoO̱ kjoO̱acO̱ hꞌáṉchaO̱ ṉjñooO̱ KjisooO̱, mí ra xi saO̱koO̱ó nga ngo nga ngo. 25 Chii̱boO̱aO̱ nijan nga tajñó nga akjatꞌa kroO̱. 26 Kó ngo yátie akjatꞌa toO̱koO̱ krooO̱ xi kjitꞌa ngo én xi bi tsó: “NDAO̱ REEO̱ XTAO̱ JUDÍOOO̱ .” 27 Kó nijan akjatꞌa kroO̱ jó já chejé, ngo nga fojnií koO̱jo ngo nga skoón. 28 Kó boO̱aO̱ tsꞌén jatjosón ni xi tsó xoO̱joO̱n eén Néná nínga bi tsó: “Kó boO̱aO̱ tsꞌén kii̱aO̱ kamáxkii̱jo xtaO̱ xi ndajín.” 29 Kó xtaO̱ xi jaꞌa kii̱aaO̱ O̱ achichí chꞌo katsoó KjisooO̱, kó katsꞌénkatjí ma toO̱koO̱ nga bi katsó: –¡Ji xi niꞌínkixóndé jí naO̱ngoO̱xii̱ii̱ Néná, sꞌeO̱ xi ma ján nii̱xtjin niꞌínde nguiní, 30 ꞌnaO̱xiéꞌé soO̱boO̱e O̱ ji yojóo kó titjajeO̱n ji krooO̱! 31 Ti boO̱aO̱ ti tsꞌén tsajnókie já nguitoO̱koO̱oO̱ chináꞌmiii̱ koO̱jo já chjii̱nii̱ekO̱ joO̱ak O̱ itiii̱ nga jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngaján bi katsoó xkjín: –Tsꞌaxiéꞌá kjeO̱ꞌe xtaO̱, tanga majiín ꞌboxiéꞌá soboá yojooO̱. 32 ¡Kui KristooO̱, ndaO̱ ReeO̱ IsraeO̱l! ¡Ngatjatjajen krooO̱ ngotꞌeO̱, tsii̱ꞌeO̱ nga xchaO̱jneO̱ kó sꞌii̱jinjneO̱ kui! Kó ngaskande kui já xi nijan kisitꞌajoO̱ kroO̱ KjisooO̱ xi chꞌo katsoó. 33 Kó nga kamá ndisꞌueé, kisꞌiejñó ngayeje ngaO̱sondieeO̱ ngaskande nga kamá chii̱boO̱aO̱ ján. 34 Kó nga kamá chii̱boO̱aO̱ ján nga kamánguixón, KjisooO̱ ꞌniú askandáyá nga bi katsó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ 15

60

–Eloí, Eloí, ¿lama sabaktani? (Ne tsaꞌaO̱n, Ne tsaꞌaO̱n, ¿ánní nga tiꞌbíjñímasiénní? Tsó kui eén.) 35 Kó tjín xtaO̱ xi síndo kii̱aaO̱ ,O̱ nga tsintꞌié ni xi katsó KjisooO̱, bi katsó: –JánꞌaO̱n xi tjítsó nga tsꞌénchjii̱aaO̱ O̱ ndaO̱ chjii̱nii̱eꞌO̱ eO̱én Néná xi ꞌmí ElíaaO̱. 36 Kó ngo ndaO̱ tsanga ma nga kijíkjaꞌá ngo nixó xi katsꞌénkꞌandyii̱ni binoO̱ san, sꞌeO̱ ngo yáxá ítokó, sꞌeO̱ katsjaá KjisooO̱ tsii̱ꞌeO̱ nga kꞌuí, kó bi katsó kui ndaO̱a:O̱ –Xióchonjnú, akjenráaO̱ nga ElíaaO̱ kjoO̱eꞌO̱ ekꞌénjeO̱ngui. 37 Tanga KjisooO̱ ꞌniú askandáyá, jeꞌetsíꞌoón, sꞌeO̱ kꞌien. 38 KósꞌeO̱ ṉjñonńtjibé xi tjíchjáni nguO̱ii̱ya nínga ꞌniú ndikoón naO̱ngoO̱xii̱ii̱ jó tjín kamá nga katjondiyá, ndeskande nkꞌa ján ngaskande nguindie ján. 39 Kó kui ndaO̱jun nguitoO̱koO̱, xi sikón kjeO̱n KjisooO̱, nga boO̱aO̱ tsꞌén jeꞌetsíꞌoón KjisooO̱ nga kꞌien, bi katsó: –JaO̱koxii̱ nga kui ndaO̱aO̱ xi ndií Néná. 40 Kó kjín ma ínchjín xi ta kjín askotsijeeO̱n ni xi kamaá, nguO̱ii̱jiii̱n kui ínchjiín kisꞌiṉdo naO̱ RiyaO̱ LenaaO̱, naO̱ RiyaO̱ naO̱aaO̱ Sandiyaá koO̱jo KosieeO̱, koO̱jo naO̱ SalomeeO̱. 41 Kuí ínchjiín xi tsajátjii̱nguiii̱ KjisooO̱, kó kuí boá xi katsꞌénseén nga kisꞌijña nangui GalileaO̱. Kó ti kjín ngase ínchjín xi kisꞌiṉdo kii̱aaO̱ O̱ xi nijan kijíjoO̱ KjisooO̱ nga kijí naO̱xii̱ńdá JerusaleO̱n. Bi tsꞌén akjanijín Kjisooe̱ (Matiooo̱ 27:57-61; Rkaao̱ 23:50-56; Juaao̱ 19:38-42) 42

Kó nga kamánguixoón, nga nii̱xtjin nga tjimíndyionda, ngo nii̱xtjin nguindieeO̱ nga kjoO̱chó nii̱xtjin ndikoón, 43 jachó ngo ndaO̱ xi ꞌmí KosieO̱, ndaO̱ xi chjii̱an O̱ i naO̱xii̱ńdá ArimateaO̱, xi tjiín xá kii̱aO̱ nguO̱ii̱jiii̱n já nguitoO̱koO̱o,O̱ kui xi ti tsꞌénkoyaaO̱ nga koO̱tíxoma Néná, kamákón nga kijíkoón PilatooO̱ kó tsíꞌaá yojo kꞌieeO̱n KjisooO̱. 44 Kó PilatooO̱ achichí kijíndikoón nga tsintꞌié nga je kꞌien KjisooO̱, kó tsíchjii̱aaO̱ O̱ ndaO̱jun nguitoO̱koO̱oO̱, kó asíyaá tsi je tsieniii̱ nga je kꞌien, 45 kó nguije katsáyá ndaO̱jun nguitoO̱koO̱oO̱ nga je kꞌien ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

MARKOOO̱ MARKOOO̱ 16 15

61

KjisooO̱, PilatooO̱ katsꞌénkꞌasꞌieeO̱n yojo kꞌieeO̱n ndaO̱ xi ꞌmí KosieeO̱. 46 Ngo ṉjñonńtjibé tsꞌatsie kui ndaO̱a,O̱ kó nguije tsꞌenjeO̱ngui krooO̱ yojo kꞌieeO̱n KjisooO̱ ítsakjájón kui ṉjñonńtjibeé sꞌeO̱ íjñá yojooO̱ KjisooO̱ ngo nguO̱ii̱ya ngaO̱tsjo xí tikón ngo naO̱xii̱, sꞌeO̱ katsꞌéngátíkjayá ngo ndii̱joO̱ xi íchjáni ngaO̱ntjoO̱aaO̱ O̱ kui tixaO̱ ngaO̱tsjoO̱ó. 47 Kó naO̱ RiyaO̱ LenaaO̱ koO̱jo naO̱ RiyaO̱ naO̱aaO̱ KosieeO̱ askotsijeeO̱n nínga akjanijín KjisooO̱. Bi tsꞌén jaꞌáꞌyaá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 28:1-10; Rkaao̱ 24:1-12; Juaao̱ 20:1-10)

16

Kó nguije jaꞌa nii̱xtjin ndikoón, naO̱ RiyaO̱ LenaaO̱, naO̱ RiyaO̱ naO̱aaO̱ Sandiyaá koO̱jo naO̱ SalomeeO̱, tsꞌatsie ni sijeO̱n xi saO̱nguínjón yojooO̱ KjisooO̱. 2 Kó nga tajñoO̱ó nii̱xtjin tjoón xomanaaO̱, nguije tjitjó tsꞌueé, jachó nínga tikón ngaO̱tsjoO̱ó KjisooO̱, 3 tanga bi katsó jaO̱ kꞌii̱e O̱ jaO̱ ngajaán xkjín: –¿ꞌYá xi kjoO̱aꞌO̱ áxínná ndii̱joO̱ xi kjiꞌixtio ngaO̱ntjoO̱aaO̱ O̱ ngaO̱tsjoO̱ó? 4 Tanga nga askotsijen kamábe nga je kamátíyaá ndii̱joO̱ je xi kjiꞌixtio ngaO̱ntjoO̱aaO̱ O̱ ngaO̱tsjoO̱ó. 5 Kó nga tsꞌasꞌien nguO̱ii̱ya tixaO̱ ngaO̱tsjoO̱ó, kamábe ngo ndaO̱ xoO̱ngo xí yajá ngo ṉjño ndio tiboa, xi tikón xtjii̱eeO̱ n O̱ nga fojnií nínga kisꞌie KjisooO̱, kó kui ínchjiín achichí katsakjónní, 6 tanga kui ndaO̱ xoO̱ngoO̱ó bi katsoó: –NgataO̱ ndakonjín majnú. Je be an nga KjisoO̱ xi chjii̱an O̱ i NasareO̱t xi ndyii̱mindyiséjnú, ndaO̱ xi akjatꞌa krooO̱. Je jaꞌáꞌyaá, je nguiti jmíjín kꞌii̱eeO̱ ,O̱ tsitsíjenjnúuO̱ nguO̱ii̱ndie nínga kisꞌie. 7 Tanga tanguínjnú, kó tꞌíyajnúuO̱ xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, koO̱jo Peé, nga “KjisooO̱ kii̱aO̱ tsꞌénfítjónjnú nangui GalileaO̱, kii̱aO̱ xchaO̱jnú kui, xikó katsó.” 8 Kó kui ínchjiín nguije boO̱aO̱ kiꞌmií tsanga ma nga jataxie nguO̱ii̱ya ngaO̱tsjoO̱ó, ngaskande jatsié ma nga katsakjónní, nde taꞌyajínni xi katsáyaá kui niii̱ ngaO̱tꞌaO̱ katsakjónní. Kjisooe̱ tjón nae̱ Riyae̱ Lenaae̱ akoó yojooe̱ (Juaao̱ 20:11-18) 9

Kó nguije jaꞌáꞌyaá KjisooO̱ nga tajñoO̱ó, nii̱xtjin tjoón xomanaaO̱, tjón ma naO̱ RiyaO̱ LenaaO̱ akoó yojooO̱ KjisooO̱. Kuí ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

62

MARKOOO̱ 16

xtaO̱chjoO̱ón xi KjisooO̱ tsꞌaxiéjiii̱n yito xindajín. 10 Kijí kui xtaO̱chjoO̱ón kó kijítsáyaá xtaO̱ xi nijan kistsoꞌbájoO̱ KjisooO̱, ngaO̱tꞌaO̱ kjén nga ta ndasen síndo koO̱jo ndyii̱kjandá kui jaá. 11 Kó kui jaá nga tsintꞌié nga tikón KjisooO̱, koO̱jo nga kamábe an tjítsó kui xtaO̱chjoO̱ón, nde kisꞌijinjiín. Kjisooe̱ bi tsꞌén akoó yojooe̱ jó xtae̱ tsii̱ꞌee̱ (Rkaao̱ 24:13-35) 12

Kó nguije kamá kui niii̱, KjisooO̱ kjeO̱ꞌe kisꞌie nga akoó yojooO̱ jó xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱ xi ndyii̱fí ndii̱ya jnooO̱. 13 Kó kui jaá kijítsáyaá já xí ngaseeO̱, tanga ti nde kui kisꞌijinjiín. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsjáxaá koe̱jo katsanguiya apostrooe̱ (Matiooo̱ 28:16-20; Rkaao̱ 24:36-49; Juaao̱ 20:19-23) 14

Nga fetꞌa KjisooO̱ akoó yojooO̱ nga tiengo xtaO̱ tsii̱ꞌeO̱, tjii̱en O̱ ga síndo tꞌa yeje yamíxaO̱ kó katsꞌénxchánjoO̱ ngaO̱tꞌaO̱ kisꞌijinjiín, koO̱jo kjoO̱aaO̱ O̱ nga tanisién tajá kamá inii̱maO̱a,O̱ ngaO̱tꞌaO̱ nga katsꞌénsꞌijinjiín xtaO̱ xi je kamábe nga je jaꞌáꞌyaá KjisooO̱. 15 Kó bi katsoó: –Tanguínjnú ngayeje són ngaO̱sondieeO̱ kó tꞌínii̱jmijnúuO̱ éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná ngayeje xtaO̱ xi tjín. 16 Xi sꞌii̱jiii̱n kó koO̱tíndá yojooO̱, kuí xiꞌbaO̱ xi kjoO̱tjoꞌáaO̱ yojóo, tanga xi sꞌii̱jinjiín, kuí xiꞌbaO̱ xi kaO̱majeé. 17 Kó kui chii̱boO̱aO̱ xiꞌbii̱ xi kꞌuitsómajoO̱ xi sꞌii̱jiii̱n éntjatsii̱eeO̱ O̱ Néná: ngajona kꞌoO̱xiéni xindajín, kó kuO̱ii̱chjii̱aO̱ éntjatsii̱e,O̱ 18 nda tsi skíbé ngo yeO̱, koO̱jo nda tsi kꞌuí ni xi tsꞌenkꞌiénná, jmí ni saO̱ꞌínjiín, kó ti boO̱aO̱ ti tsꞌén tsi kuO̱ii̱ꞌíjñasoón tsja xtaO̱ xi ooO̱n, kaO̱mandaya. Bi tsꞌén kijí Kjisooe̱ ndiꞌakꞌajmi ján (Rkaao̱ 24:50-53) 19

Kó boO̱aO̱ tsꞌén Ndii̱aO̱ KjisooO̱ nguije tsíchjii̱ajO̱ o xtaO̱a,O̱ kachjaninkꞌa nga kijí ndiꞌakꞌajmi ján, kó tsja fojnií Néná kisꞌijñatꞌa. 20 Kó kui jaá kijíkꞌínii̱jmi eén Néná ngayeje són ngaO̱sondieeO̱, kó Néná asíkoO̱jo nga katsjá ngaꞌniuú eén nga katsꞌén kjoO̱an O̱ dikón. BoO̱aO̱ kjiꞌi. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc