San Lucas en el Mazateco de Ixcatlán (mzi) - Scripture Earth

xikó ts'én ít'a. Rkaa. Bi ts'én íts'iyanii Rkaa nga kats'énda kui xojoon. Achichí ma xta xi kamámejeén índonda nga kats'
422KB Größe 0 Downloads 21 Ansichten
Éntjatsii̱eee̱ e̱ Jesukristooe̱ xikó tsꞌén ítꞌa

Rkaae̱ Bi tsꞌén ítsꞌii̱yaniii̱ Rkaae̱ nga katsꞌénda kui xoe̱joe̱oe̱n Achichí ma xtaa̱ xi kamámejeén índonda nga katsꞌénꞌindó kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi kamá ngua̱ii̱jinná, 2 xikó tsꞌén akóyáná ndeskande nga ítjatsꞌenniii̱ kui xtaa̱ xi chistikoa̱ kamá nga kamábe koa̱jo nga mosooa̱ eén Néná kamá. 3 Nda kasasienna an nga nguije tsangase ndii̱yáaa̱ kótsꞌen kjindibáni, indonda an nga katsꞌenꞌindoó ji ndí Teofiloa̱, 4 tsii̱ꞌea̱ nga nda xchii̱e a̱ ji nga jaa̱koxii̱ boá kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi je akakoyaá.

1

Bi tsꞌén katsáyatjón ngo ndítsjie nga stsee̱n Jua Bautistaae̱ 5 Kui nii̱xtjin ján nga kamá Erodeea̱ ndaa̱ reea̱ nangui Judeaa̱, kisꞌijña ngo chináꞌmi xi ꞌmí Sakaríaa̱ xi tsíchjii̱an a̱ i já chináꞌmiii̱ ndaa̱ xi ꞌmí Abíaaa̱. Chjoa̱ón kamániii̱ Sakaríaa̱ naa̱ xi ꞌmí naa̱ Sabeea̱, naa̱ xi chjii̱an a̱ i xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ ndaa̱ xi ꞌmí Aarooa̱n. 6 Ngajoó nga kixii̱ kisꞌiṉtsoa̱ma nguindyii̱koa̱n Néná kó jmíjín xi chꞌo tsꞌen tsíchjii̱aa̱taꞌin, ngaa̱tꞌaa̱ katsꞌénkjatjosón kjoa̱ab a̱ otíxomaaa̱ koa̱jo 7 kjoa̱ak a̱ itiii̱ Néná. Tanga jmí ndí kisꞌiejiín, ngaa̱tꞌaa̱ nga ndii̱ kamá naa̱ Sabeea̱, kó ngajoó nga je ꞌniú xchá. 8 Ngo nii̱xtjin nga kui já chináꞌmi xi chjii̱an a̱ i Sakaríaaa̱ kasakooa̱ nga saa̱ꞌín xaá Néná xi tsꞌén ngua̱ii̱ya naa̱ngoa̱xii̱ii̱, 9 xikó kisꞌie kjoa̱ax a̱ chaa̱á já chináꞌmiii̱, Sakaríaaa̱ nda kamá nii̱xtjiii̱n ngaa̱tꞌaa̱ kui kasakooa̱ nga kui xi kua̱ii̱ꞌítí ni sijea̱n naa̱ngoa̱xii̱ ndikoón Néná. 10 Kó ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá ndyii̱chjii̱aaa̱ a̱ Néná ndii̱tseea̱n naa̱ngoa̱xii̱ii̱ chii̱boa̱aa̱ nga tjítí ni sijea̱n xi niꞌánkjién nga niꞌándikón Néná. 11 Kó ngo ndítsjieea̱ Néná jatokjaá xtjii̱eea̱ n a̱ nga fojnií ṉchaa̱n ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 1

2

ndikón nínga ꞌbítí ni sijea̱n xi niꞌánkjién nga niꞌándikón Néná. 12 Kó nga kamábe Sakaríaaa̱ kui ndítsjieea̱ achichí kijíndikoón kó katsakjónní. 13 Tanga ndítsjieea̱ bi katsoó: –¡Sakaríaa̱, ngataa̱ ndakinjín ma ji! Ngaa̱tꞌaa̱ Néná je tsintꞌieé ji koa̱jo chjóoa̱n nga ndyii̱ndokjoa̱aja̱ núua̱, kó naa̱ Sabeea̱ ngo ndí kꞌuieé, xi Juaa̱ kuítꞌe jaꞌén. 14 Kó achichí tsja kꞌuieé ji, koa̱jo kjín xtaa̱ xi tsja kaa̱maaa̱ nga stsea̱n kuí ndií. 15 Ngaa̱tꞌaa̱ ndíii̱ achichí ꞌniú nkꞌa xá xí kꞌuieé nguindyii̱koa̱n Néná. Jmí binoa̱ koa̱jo jmí xán kꞌuijín kó ndeskande nga tjiyáꞌmá nga Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná tsjaa̱ngaꞌniuú. 16 Kó kui boá xi saa̱ꞌín nga kjín xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Israea̱l 17 xi kjoa̱eꞌa̱ ekón nguinií Néná kui xi Ndii̱aaa̱ a̱ kui xtaaa̱. Kó kui boá xi koa̱eja̱ ea̱tjoón Ndii̱an a̱ á, kó kꞌuijñájiii̱n aa̱sién nii̱xtjiii̱n koa̱jo ngaꞌniuú Néná xikoó ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí Elíaaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱óndaaa̱ inii̱maa̱aa̱ xi naa̱ꞌmi koa̱jo xi ndí, koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga xi kitikjoa̱aaa̱ a̱ kixii̱ kaa̱ma, koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga kua̱ii̱ꞌíjñandaaa̱ Ndii̱an a̱ á xtaa̱ naa̱xii̱ńdá xi mejeén nga saa̱ꞌín xaá. 18 Sꞌea̱ Sakaríaaa̱ bi katsoó ndítsjieea̱: –¿Kótsꞌen skuiéni an nga kaa̱ma kui niii̱? Ngaa̱tꞌaa̱ an koa̱jo chjoa̱ónna je ꞌniú xchájnea̱. 19 Sꞌea̱ bi katsó ndítsjieea̱: –An xí ꞌmína Ngabriea̱, kó ngatsjé nii̱xtjin nga nguindyii̱koa̱n Néná tikón an, kó an xí kananguiyana nga kꞌuinii̱jmií ji kui éntjatsii̱eea̱ .a̱ 20 Kó ngotꞌea̱ ꞌnea̱ nguiti kaa̱majín koa̱ndókjoa̱e a̱ ji ngaskande nii̱xtjin nga kaa̱ma kui niii̱, ngaa̱tꞌaa̱ kisꞌijinjiín énna, kui xi kjoa̱tjosón nga kjoa̱chó nii̱xtjin. 21 Kó xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá ndyii̱koyaaa̱ ndyii̱koyaaa̱ Sakaríaaa̱, kó ta bi tamaaa̱ nga tá tsie kjiꞌbondíyaá ngua̱ii̱ya naa̱ngoa̱xii̱ ndikoón Néná. 22 Kó nga jataxie Sakaríaaa̱, nguiti kamájín tsíchjii̱a,a̱ kó kjiꞌa boá nga kamákjiín kui xtaaa̱ nga ngo ni akakooa̱ ngua̱ii̱ya naa̱ngoa̱xii̱ ndikoón Néná, ngaa̱tꞌaa̱ ta tsja tsi Sakaríaaa̱ xi katsꞌéntíyaá nga tsíchjii̱aja̱ o. Kó boa̱aa̱ tsꞌén kistsoꞌbá nga kamájín tsíchjii̱a.a̱ 23 Kó nguije jatjosón nii̱xtjiii̱n xaá, Sakaríaaa̱ kijí ndiꞌaaa̱. 24 Kó nguije jaꞌa kui nii̱xtjiii̱n, chjoa̱ón Sakaríaaa̱ xi ꞌmí naa̱ Sabeea̱ tsaꞌa ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 1 1

3

ndí, kó ún sá nga jatjojín ndiꞌaaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ bi tsꞌén katsꞌénkjó: 25 “Kuí niii̱ xi katsꞌénjoa̱na Ndii̱an a̱ á nii̱xtjin nga nii̱maa̱kamaá an, tsii̱ꞌea̱ nga jaꞌáxín kjoa̱asa̱ oboána ngua̱ii̱jiii̱n xtaaa̱.” Bi tsꞌén katsáyatjón ngo ndítsjie nga stsee̱n Kjisooe̱ Xi ma jun sá, Néná katsanguiya ndítsjieea̱ xi ꞌmí Ngabrieea̱ ngo ndí nangui xi chjii̱an a̱ i Galileaa̱ xi ꞌmí Nasarea̱t, 27 nínga tikón ngo tsakjin xoa̱ngo xi ꞌmí naa̱ Riyaa̱ xi kjii̱e a̱ jmí xii̱ꞌin ꞌbéjiín, tanga je kichjiáꞌá nga kua̱ii̱xanjoa̱ ndaa̱ xi ꞌmí Kosieea̱, xi chjii̱an a̱ i tjii̱eea̱ a̱ ndaa̱ re Ndabiii̱. 28 Kó nga tsꞌasꞌien kui ndítsjieea̱ nínga tikón naa̱ Riyaaa̱, bi katsoó: –¡Tinde naa̱ Riyaaa̱, achichí kjoa̱an a̱ daaa̱ Néná tsꞌéntsjaá!, Ndii̱an a̱ á tikónjooa̱ ji. 29 Naa̱ Riyaaa̱ ta bi ta kamaá nga tsintꞌié kui eén, kó katsꞌénkjó mí ni xi mejeén kaa̱tsoa̱ kui kjoa̱ata̱ indeea̱. 30 Sꞌea̱ ndítsjieea̱ bi katsoó: –Naa̱ Riyaa̱, ngataa̱ ndakinjín ma ji, ngaa̱tꞌaa̱ Néná tsꞌéntsjaá kjoa̱an a̱ daaa̱. 31 Ngotꞌea̱ ꞌnea̱ ngo ndí xꞌii̱e a̱ ji, kó nguije stsea̱n kuí ndií, KJISOa̱ kuítꞌe jaꞌén. 32 Kuí xí ꞌniú nkꞌa kaa̱ma xaá, kuí xí ndií Néná xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján kꞌuiín, kó Ndii̱an a̱ á kui xi Néná tsjaa̱á nga koa̱tíxoma xikoó Ndabiii̱, kui xi xtaa̱ tjii̱eea̱ ,a̱ 33 kó ngatsjé nii̱xtjin nga koa̱tíxoma naa̱xii̱ńdaá, kui xi ndiꞌaaa̱ xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ ndaa̱ xi ꞌmí Jakoa̱b, kó kui kjoa̱ab a̱ otíxomaaa̱ jmí nii̱xtjin kjua̱ii̱e.a̱ 34 –Kó naa̱ Riyaaa̱ bi katsoó ndítsjieea̱: ¿Kó kótsꞌen nga kaa̱ma kui niii̱, xi kjii̱e a̱ jmí xii̱ꞌin tikónjoa̱jín an? 35 Kó ndítsjieea̱ bi katsoó: –Aa̱sién Nii̱xtjiii̱n Néná kjii̱ndii̱bánieé ji, kó ngaꞌniuú Néná xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján koa̱óꞌmániii̱ tjii̱nkꞌii̱eéa̱ n, kuíni nga kui ndí xi stsea̱én ji, ndií Néná kꞌuiín. 36 Kó koa̱jo naa̱ xingua̱ii̱ ji xi ꞌmí naa̱ Sabeea̱ ngo ndí kꞌuieé nda tsi je ꞌniú xchá, kó je jun sánií nga yaꞌa ndí, kui naa̱ xi ndii̱ kiꞌmií. 37 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje niii̱ xi kaa̱maaa̱ saa̱ꞌín Néná. 38 Kó naa̱ Riyaaa̱ bi katsó: –Kꞌii̱e a̱ tikón an nga naa̱ mosooa̱ Ndii̱an a̱ á an, kó ngatsꞌénjoa̱na kui xikó kasení ji. Kó kui ndítsjieea̱ nguije katsó kui niii̱, kijí. 26

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 1

4

Nae̱ Riyaae̱ bi tsꞌén kijítsabekooe̱n nae̱ Sabeee̱ Kui nii̱xtjin ján, naa̱ Riyaaa̱ jastjíea̱n kó tsá kijí ngua̱ii̱jin naa̱xiii̱ ngo ndí naa̱xii̱ńdá xi tikón nangui Judeaa̱, 40 kó nga jachó, tsꞌasꞌien ndiꞌaaa̱ ndaa̱ xi ꞌmí Sakaríaaa̱, sꞌea̱ katsꞌéntinde naa̱ Sabeea̱. 41 Kó nga tsintꞌié nga katsꞌéntinde naa̱ Riyaaa̱, kui ndí xi yaꞌa naa̱ Sabeea̱ iskjínkꞌá ma ngua̱ii̱ya ngaa̱ntsꞌoa̱a,a̱ kó naa̱ Sabeea̱ ti kjiꞌa tsꞌasꞌienjiii̱n Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná. 42 Kó ꞌniú ma tsíchjii̱aa̱ nga bi katsó: –Néná ꞌniú ngase tsꞌenchíkonñeé ji, ngua̱ii̱jiii̱n ngayeje ínchjiín, kó tsꞌenchíkonñé ndíii̱ nga. 43 ¿Kó ꞌyání an, tsii̱ꞌea̱ nga an kjii̱ndii̱bátsobekonna naa̱aaa̱ Ndii̱an a̱ a? 44 Ngaa̱tꞌaa̱ nga tsintꞌie an nga kiniꞌíntindení, ndí xi yaꞌa an, iskjínkꞌatsja ma ngua̱ii̱ya ngaa̱ntsꞌoa̱aa̱ an. 45 Kó ¡achichí ra tsjaaa̱ nga kisꞌijiii̱n ji ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱tjosón ni xi kiꞌmíya xi katsó Ndii̱an a̱ á! 46 Kó bi katsó naa̱ Riyaaa̱: Inii̱maa̱na tjítsꞌentsjá kjoa̱aja̱ eea̱ Ndii̱an a̱ a. 47 Kó aa̱sién nii̱xtjinna iskjínkꞌá ma nga tsja kamaá kjoa̱aaa̱ a̱ Néná xi ꞌboxiéꞌána. 48 Ngaa̱tꞌaa̱ an askotsijenna nga jaꞌájinna, nga ndí mosooa̱ ma an, kꞌii̱e a̱ tikón an, kó ndeskande ngotꞌea̱, achichí ra tsjaaa̱ kaa̱tsoa̱na ngayeje tjii̱eea̱ a̱ xtaa̱. 49 Ngaa̱tꞌaa̱ achichí tsie ni xi je katsꞌénjoa̱na Néná xi tjiín ngaꞌniuú. ¡Tsjie jaꞌeén! 50 Néná tsjaá kjoa̱an a̱ ii̱maa̱takón ngayeje tjii̱eea̱ a̱ xtaa̱ xi skua̱ii̱en a̱ díkón kui. 51 Néná katsꞌénkjién ngaꞌniuú, kó katsꞌénkjatsón ni xi katsꞌénkjó xtaa̱ xi yiꞌi maá yojooa̱ ngua̱ii̱jin inii̱maa̱a.a̱ 52 Jaꞌáxiín xaá nga atíxoma kui xtaa̱ xi tjiín ngayeje ngaꞌniuú, kó iskjininkꞌa xtaa̱ xi nda inii̱maa̱a.a̱ 53 Xtaa̱ xi bojoó katsjaá ni chinie, kó xtaa̱ xi choa̱oa̱n katsꞌénkjítiya. 39

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 1 1

5 54

Asíkoa̱jo xtaa̱ Israea̱l, kui xi mosoa̱ tsii̱ꞌea̱, tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱aꞌa̱ átsjieea̱n kjoa̱an a̱ ii̱maa̱takoón. 55 Xikó tsꞌén tsíchjii̱aja̱ o xtaa̱ tjii̱e a̱ xcháná xi ꞌmí Abraaa̱m koa̱jo xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ ngatsjé nii̱xtjin. 56 Kó naa̱ Riyaaa̱ ján sá kamaá nga kisꞌijñajoa̱ ndiꞌaaa̱ naa̱ Sabeea̱, kósꞌea̱ jaskan kijí ndiꞌa tsii̱ꞌea̱. Bi kamá nga katsen Jua Bautistaae̱ Kó nga jachó nii̱xtjin nga stsea̱n ndií naa̱ Sabeea̱, ngo ndí xii̱ꞌin kisꞌieea̱. 58 Kó xtaa̱ tꞌa ndiꞌaaa̱ koa̱jo xtaa̱ xkjín, nga tsintꞌié nga Néná katsjaá kjoa̱aja̱ e nga kamánii̱maa̱a,a̱ tsja kamaá nga. 59 Kó xi ma jin nii̱xtjin, tsanguínjoa̱ kui ndií nga kiniꞌaán sirkunsisiooa̱n, kó Sakaríaa̱ ikítꞌa jaꞌén xikó ꞌmí naa̱ꞌmiii̱ kui ndií. 60 Tanga naa̱aaa̱ ndií bi katsó: ¡Jmí, chjiénga Juaa̱ kꞌuín! 61 Kó bi kiꞌmií naa̱ Sabeea̱: Nde ngojín xtaa̱ xingua̱ii̱ ji xi boa̱aa̱ ꞌmí. 62 Kó kui xtaaa̱ ta tsja tsi katsꞌéntíyaá nga asíyaá naa̱ꞌmiii̱ ndií, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱tsoa̱ya mí jaꞌeén xi kua̱ii̱ꞌíjñaá. 63 Kó Sakaríaaa̱ tsíꞌá ngo ndí yátie xi niꞌánꞌindó, kósꞌea̱ bi tsꞌén katsꞌénꞌindó: “Juaa̱ kꞌuín jaꞌeén.” Kó ngayeje xtaaa̱ kijíndikoón. 64 Kó ti kjiꞌa Sakaríaaa̱ kamátsíchjii̱aa̱ nga katjondó najea̱n, kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsꞌéntsjaá Néná. 65 Kó ngayeje xtaa̱ tꞌa ndiꞌaaa̱ katsakjónní ni xi kamá, koa̱jo ngayeje xtaa̱ xi síndo naa̱xii̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Judeaa̱ ta soboá kuí niii̱ tsíchjii̱a.a̱ 66 Kó ngayeje xtaa̱ xi tsintꞌié kui niii̱, katsꞌénkjó kó bi katsó nga asíyaá xkjín: ¿ꞌYání boa̱aa̱ xi kaa̱ma kui ndií nga kjoa̱chó nii̱xtjin? Ngaa̱tꞌaa̱ nga jaa̱koxii̱ ngaꞌniuú Ndii̱an a̱ á tikónjiii̱n. 57

Bi tsꞌén katsáyatjón Sakaríaae̱ xikoó ngo chjii̱nii̱eꞌe̱ ee̱én Néná kjoe̱aa e̱ e̱ Juaae̱ 67 Kó Sakaríaaa̱, naa̱ꞌmiii̱ kui ndií kisꞌikitsieea̱ Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná kó bi katsó nga tsíchjii̱aa̱ xikoó ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná: 68 ¡Nga niꞌántsjaá Ndii̱an a̱ á, Néná xi tsii̱ꞌea̱ Israea̱l, ngaa̱tꞌaa̱ je jeꞌekoón kó je íchjítjé nga tsꞌaxiéꞌá xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá! ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 1 69

6

Kó katsanguiya ngo xi ꞌniú tjiín ngaꞌniú nga kꞌoa̱xiéꞌaná, xi chjii̱an a̱ i xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Ndabiii̱, ndaa̱ xi mosooa̱ Néná, 70 Xikó tsꞌén tsíchjii̱ata̱ jón Néná nga katsꞌénkíchjii̱aa̱ já chjii̱nii̱eꞌa̱ én tsjieea̱ ndeskande koó ngasꞌea̱. 71 Nga kui xi kꞌoa̱xiéꞌaná kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje kondraa̱ná koa̱jo ngua̱ii̱ya tsja ngayeje xtaa̱ xi katsꞌénchꞌóná, 72 tsii̱ꞌea̱ nga nii̱maa̱kaa̱maaa̱ xtaa̱ tjii̱e a̱ xcháná, koa̱jo nga kjoa̱aꞌa̱ átsjieea̱n ni nda xi índajoa̱. 73 Kui én xi jaa̱koxii̱ nga saa̱ꞌin an katsoó xtaa̱ xi xcháná Abraaa̱m nga tsjaa̱aná, 74 nga nguije tindyiondéea̱ kondraa̱ná, koa̱ndokoa̱n ján nga sii̱ꞌanxátꞌaaa̱. 75 Nga ngatsjé nii̱xtjin nga tsjie koa̱jo nga kixii̱ kua̱ii̱ndyión nguindyii̱koa̱n Néná. 76 Kó kjoa̱aaa̱ a̱ ji nga ꞌnea̱, ndí ndí tsaꞌaa̱n, ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján kꞌuiín ji, ngaa̱tꞌaa̱ jí xi kua̱ii̱ṉtjetjéea̱n Ndii̱an a̱ á, nga kꞌuíjñinde ji ndii̱ya xi tsii̱ꞌea̱, 77 tsii̱ꞌea̱ nga kꞌuiyéea̱ xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá nga Néná kꞌoa̱xiéꞌá, tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱majetakoón jeé. 78 Ngaa̱tꞌaa̱ Néná kamánii̱maa̱aa̱ ñá, nga kui xi jeꞌekónná ndeskande nkꞌa ján, 79 Tsii̱ꞌea̱ nga tsjaa̱á ndiꞌí ngayeje xtaa̱ xi síndo nínga ꞌniú jñoó koa̱jo nínga tjín kjoa̱ab a̱ oa̱yaaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga kui xi koa̱koa̱ó ndsaa̱ko ngo ndii̱ya nínga tjín kjoa̱axa̱ ió. 80 Kó kui ndií nga kjimaxchá kisꞌieea̱ ngaꞌniuú Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná, kó kii̱aa̱ kisꞌijña nangui kixií ngaskande nga akoó yojooa̱ xtaa̱ naa̱xii̱ńdá xi chjii̱an a̱ i Israea̱l. Bi tsꞌén katsen Kjisooe̱ (Matiooo̱ 1:18-25)

2

Kó kui nii̱xtjin ján, ndaa̱ xtitjoón Romaa̱ xi ꞌmí Augusto Sesaaa̱, katsjá kjoa̱aa̱ nga kaa̱ma xkii̱ ngayeje xtaa̱ xi tjín ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

7

RKAAa̱ RKAAa̱ 2 2

ngaa̱sondieea̱. 2 Ndaa̱ xi ꞌmí Sireniooa̱ tjiín xá nangui Siriaa̱ nga tjón tjón katjoꞌóꞌyá xkii̱ii̱ xtaa̱. 3 Ngayeje xtaaa̱ kijíkítꞌa xoa̱joa̱n yojooa̱, kó kjaa̱ kijí kjaa̱ kijí naa̱xii̱ńdá nínga chjii̱an a̱ i. 4 Kó Kosieea̱ jatjoni naa̱xii̱ńdá Nasarea̱t, xi tikón nangui Galileaa̱, sꞌea̱ kijí ndí naa̱xii̱ńdá Belea̱n xi tikón nangui Judeaa̱, nínga katsen ndaa̱ re Ndabiii̱, ngaa̱tꞌaa̱ Kosieea̱ xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ ndaa̱ re Ndabiii̱ chjii̱an a̱ i, 5 tsii̱ꞌea̱ nga kii̱aa̱ sii̱tꞌa xoa̱joa̱n Kosieea̱ koa̱jo naa̱ Riyaaa̱, kui naa̱ xi ixánjoa̱ nga jaa̱ boa̱aa̱ je yaꞌa ndí. 6 Kó nga síndo naa̱xii̱ńdá Belea̱n, jachó nii̱xtjiii̱n nga stsea̱n ndií naa̱ Riyaaa̱. 7 Kó kii̱aa̱ katsen ndí xii̱ꞌin xi tjoón, sꞌea̱ ítsakjájón ndí ṉjño, kó ngua̱ii̱ya kojoa̱ nínga kjiényá chooa̱ kii̱aa̱ yíjñaya, ngaa̱tꞌaa̱ nguiti jmí ngua̱ii̱ndie nínga tsjayojo kasakojiín kui ndiꞌaaa̱. Já xi kooe̱n choe̱tsae̱ngae̱ bi tsꞌén kijíkatsijeee̱n ndí ndí Kjisooe̱ 8 Kó kisꞌie kui ngua̱ii̱ndieea̱ já xi kooa̱n choa̱tsaa̱ngaa̱ xi askooa̱n chooa̱ nga jñoó kii̱aa̱ ngua̱ii̱jin kꞌijñaá. 9 Kó kii̱a,a̱ ngo ndítsjieea̱ Néná jachókoón, kó kjoa̱aja̱ eea̱ Néná katsꞌéntsijen yejeea̱, kó achichí katsakjónní. 10 Kó kui ndítsjieea̱ bi katsoó: –Ngataa̱ ndakonjín majnú, ngaa̱tꞌaa̱ éntjatsii̱e a̱ boá xi kjoéꞌea̱ xiyájnúꞌun, tsii̱ꞌea̱ nga ngayeje xtaa̱ xi tsja kaa̱maaa̱: 11 Nga ngotꞌea̱ je katsen naa̱xii̱ńdaá Ndabiii̱ ngo xi kꞌoa̱xiéꞌájnú, kui xi KRISTOOa̱ , xi Ndii̱aja̱ nú. 12 Kó kui niii̱ xi chii̱boa̱aa̱ kaa̱majnú: Kii̱aa̱ saa̱kójnú ngo ndí ndí xi tjíxtiení ṉjño nga kjiꞌijñaya ngo kojoa̱ nínga kjiényá chooa̱. 13 Kó ta niján ma jatokjátꞌaaa̱ kui ndítsjieea̱ achichí kjín ngase ndítsjie xi katsꞌéntsjaá Néná nga bi katsó: 14 ¡Ngatꞌieé kjoa̱aja̱ e Néná ndiꞌakꞌajmi ján! ¡Kó ngatꞌieé kjoa̱axa̱ ió kꞌii̱e a̱ tꞌananguiii̱ xtaa̱ xi ndyii̱tsꞌenkjátjosoón kjoa̱an a̱ daaa̱ Néná! 15 Kó nguije kijí nguiní ndítsjieea̱ ndiꞌakꞌajmi ján, já xí ndyii̱kooa̱n choa̱tsaa̱ngaa̱aa̱ jaa̱ kꞌii̱e a̱ jaa̱ ngaján bi katsoó xkjín: –Tjián naa̱xii̱ńdá Belea̱n tsoboa̱a,a̱ tjiantsitsíjéea̱n ni xi kamá, kui ni xi Néná katsáyáná nga kaa̱ma. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 2

8

16

Kó achichí tsá kijí kó kii̱aa̱ kamábe naa̱ Riyaaa̱ koa̱jo Kosieea̱, koa̱jo ndí ndií nga kjiꞌijñaya ngua̱ii̱ya kojoa̱ nínga kjiényá chooa̱. 17 Kó nguije kamábe, ínii̱jmi ni xi kiꞌmií kjoa̱aaa̱ a̱ kui ndií. 18 Kó ngayeje xi tsintꞌié kui eén, kijíndikoón ni xi katsó já xi kooa̱n choa̱tsaa̱ngaa̱a.a̱ 19 Tanga naa̱ Riyaaa̱ inii̱maa̱aa̱ íjin ngayeje kui ni xi kamaá, kó ta kui ni katsꞌénkjó. 20 Kó kui já xi kooa̱n choa̱tsaa̱ngaa̱aa̱ nga kijíꞌoyá nguiní nínga kjindibá, katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi tsintꞌié koa̱jo ni xi kamábe, ngaa̱tꞌaa̱ jatjosón ngayeje ni xi kiꞌmií. Bi tsꞌén akako ndí ndí Kjisooe̱ nguindyii̱koe̱n Néná Kó nga jachó xi ma jin nii̱xtjin, kiniꞌaán sirkunsisiooa̱n kui ndií, kósꞌea̱ KJISOa̱ ikítꞌa jaꞌén, ti kuiii̱ jaꞌén xi katsáyatjón ndítsjieea̱ nguindieea̱ nga koa̱aꞌa̱ aa̱ ndí naa̱ Riyaaa̱. 22 Kó nguije jatjosón nii̱xtjin nga katsꞌéntsjie yojooa̱ nguindyii̱koa̱n Néná, xikó tsꞌén íjñá kjoa̱ak a̱ itiii̱ Moiseea̱, naa̱ꞌmiii̱ koa̱jo naa̱aaa̱ kui ndií kijíjoa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n tsii̱ꞌea̱ nga kijíkakoó Néná, 23 xikó tsꞌén kjitꞌa kjoa̱ak a̱ itiii̱ Néná nínga bi tsoó: “Ngayeje ndí xii̱ꞌin xi tjón stsea̱n, chjiénga ndí xi tsjieea̱ Néná kꞌuiín.” 24 Kó boa̱aa̱ tsꞌén kijítsꞌenkꞌásꞌieén Néná ngo kjoa̱ata̱ jó xikó tsꞌén botixómá kjoa̱ak a̱ itiii̱ Néná nínga bi tsoó: chjiénga ngo ꞌniú toṉñaa̱ koa̱jo tsi jó tójo sii̱ꞌankꞌasꞌieea̱n Néná. 25 Kó kii̱aa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n kisꞌijña ngo ndaa̱ xi ꞌmí Simeooa̱n xi tikónjiii̱n Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná, ngo ndaa̱ xi kixii̱ koa̱jo xi nii̱maa̱takón kamá, xi tsꞌénkoyaaa̱ nga Néná kꞌoa̱xiéꞌá xtaa̱ Israea̱l, 26 kó Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná katsáyatjoón kui ndaa̱aa̱ nga kjii̱e a̱ koa̱yajín tsi tjónjín skua̱ii̱e a̱ Kristooa̱, kui xi saa̱nguíya Néná. 27 Kó Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná kijíjoa̱ kui ndaa̱ xi ꞌmí Simeooa̱n nga kijí kii̱aa̱ naa̱ngoa̱xii̱ii̱, kó kjiꞌa nga xi xchaá ndí ndí Kjisooa̱ kijíjoa̱ ndatsa kui tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌínkjatjosón xikó tsó kjoa̱ak a̱ itiii̱, 28 kui ndaa̱aa̱ tsankꞌá kui ndií, kó katsjaá ndokꞌóchji Néná nga bi katsó: 29 Ngotꞌea̱ ꞌnea̱ Ndii̱a,a̱ je jatjosón ni xi kaseyetjénní: 21

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 2 2

9

Kó je kaa̱ma koa̱eꞌa̱ éndie ji nga kui mosóoa̱ xió koa̱ya. 30 Ngaa̱tꞌaa̱ je kamábe an kjoa̱aꞌa̱ naxiéꞌáaa̱, 31 kui xi je ikꞌíjñinde nga kaa̱ma nguindyii̱koa̱n ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, 32 kui xi xikoó ngo ndiꞌí xi saa̱ꞌíntsijeea̱n xtaa̱ xi judíoa̱jín, kui xi kaa̱ma kjoa̱aja̱ eea̱ xtaa̱ naa̱xii̱ńdáaa̱ Israea̱l. 33 Kó Naa̱ꞌmiii̱ koa̱jo naa̱aaa̱ ndí Kjisooa̱ achichí kijíndikoón ni xi tjíꞌmí kjoa̱aaa̱ a̱ kui ndií. 34 Kó ndaa̱ xi ꞌmí Simeooa̱n katsꞌénchikonñé, kó bi katsoó naa̱ Riyaaa̱ naa̱aaa̱ ndí Kjisooa̱: –Kui ndí bí, je boa̱aa̱ tsꞌén kjindibáni nga kui xi saa̱ꞌínkꞌáka koa̱jo saa̱ꞌínkjaꞌáꞌyaá kjín xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Israea̱l. Ngaa̱tꞌaa̱ kuí xí xikoó tsi ngo chii̱boa̱aa̱ kaa̱ma, kó kjín xtaa̱ xi saa̱ꞌínchꞌó, 35 tsii̱ꞌea̱ nga kꞌuijñátsijen ni xi ndyii̱tsꞌenkjó inii̱maa̱aa̱ kjín xtaa̱. Tanga ngayeje kui niii̱, xikó maá tsi ngo kii̱chaa̱ xi kjoa̱aꞌa̱ axtikjá inii̱maa̱aa̱ kaa̱ma. 36 Kó ti kii̱aa̱ tikón ngo naa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí naa̱ Anaa̱, tsakjii̱ín ndaa̱ xi ꞌmí Fenuea̱l xi chjii̱an a̱ i xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ ndaa̱ xi ꞌmí Aseea̱r, je tanisién ꞌniú tjii̱an a̱ kamá kui xtaa̱chjoa̱ón ngaa̱tꞌaa̱ achichí xoa̱ngo nga ixán, kó yito tsi nó kamaá nga kisꞌijñajoa̱ xii̱ꞌiii̱n ngaa̱tꞌaa̱ kꞌien kui ndaa̱a,a̱ 37 kó je ichítié koa̱jo kantié nijún nó tjiín, kó ngatsjé nii̱xtjin nga kii̱aa̱ kisꞌijña ngua̱ii̱ya naa̱ngoa̱xii̱ii̱, nga katsꞌén xaá Néná nga nii̱xtjin koa̱jo nga nii̱xtjii̱en a̱ nga katsꞌén kjindiá koa̱jo nga 38 tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná. Kui ndí tjii̱aaa̱ n a̱ ti kui chii̱boa̱aa̱ jachó nga ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsjaá ndokꞌóchji Néná kó tsíchjii̱aja̱ o kjoa̱aaa̱ a̱ kui ndí Kjisooa̱ ngayeje xtaa̱ xi ndyii̱koyaaa̱ nga Néná kꞌoa̱xiéꞌá xtaa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. Bi kamá nga kijíꞌoyá nguiní nae̱xii̱ńdá Nasaree̱t Kó nguije katsꞌénkjatjosón ngayeje ni xi chjii̱aa̱ kjoa̱ak a̱ itiii̱ Néná, kijíꞌoyá nguiní nangui Galileaa̱ nínga tikón naa̱xii̱ńdá tsii̱ꞌea̱, kui xi ꞌmí Nasarea̱t. 40 Kó kui ndií ta sa sá kamáxchá, kó kisꞌieea̱ ngaꞌniú, koa̱jo kjoa̱ak a̱ jínkón, kó kjén nga ta ꞌniú tsie kjoa̱an a̱ daaa̱ Néná kisꞌieea̱. 39

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 2

10

Ndí ndae̱chí Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱an e̱ ii̱jmíjo já chjii̱nii̱ek e̱ joe̱ak e̱ itiii̱ 41 Kó xi xchaá Kjisooa̱ xkii̱ nó xkii̱ nó fí sꞌué paskuaa̱ xi fotjo naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. 42 Kó nga kamá tiejó noó Kjisooa̱, kijí naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, xikó tsꞌén tikón kjoa̱axa̱ chaa̱á. 43 Kó nga ndyii̱fíꞌoyá nguiní ndiꞌaaa̱ nguije jaꞌa kui sꞌueé, ndí Kjisooa̱ kisꞌijñamasien naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, kó nde kamábejín xi xchaá tsi boa̱aa̱ kamá. 44 Kó naa̱ꞌmiii̱ koa̱jo naa̱aaa̱ Kjisooa̱ katsꞌénkjó nga Kjisooa̱ ngua̱ii̱jiii̱n xtaaa̱ kii̱aa̱ rá tsoꞌbájin kamaá, kó je ngo nii̱xtjinniii̱ ndii̱ya nga ndyii̱fí, tanga nguije tsangasejiii̱n xtaa̱ xi be koa̱jo xi xkjín, 45 kasakojiín, kó kijíꞌoyá nguiní naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n tsii̱ꞌea̱ nga kii̱aa̱ koa̱ngase. 46 Kó xi ma ján nii̱xtjin kasako kii̱aa̱ naa̱ngoa̱xii̱ii̱, nga tikónjiii̱n já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, nga tsintꞌieé koa̱jo nga asíyaꞌa. 47 Kó ngayeje xtaa̱ xi tsintꞌieé ndí ndaa̱chí Kjisooa̱, achichí kijíndikoón kjoa̱aaa̱ a̱ nga tanisién kjínkón koa̱jo kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi tsíchjii̱a.a̱ 48 Kó nguije kasako Kjisooa̱, naa̱ꞌmiii̱ koa̱jo naa̱aaa̱, ta bi ta kamaá, kó naa̱aaa̱ bi katsoó: –Ndí xiánna, ¿ánní nga bi kjiꞌi ni xi kiniꞌínjea̱jnea̱? Naa̱ꞌmíii̱ koa̱jo an achichí ndaa̱ kjimajnea̱ nga ndyii̱mindyiséjnea̱ ji. 49 Sꞌea̱ ndí ndaa̱chí Kjisooa̱ bi katsó: –¿Mí kjoaá nga an ndyii̱mindyiséjnúꞌun? ¿A yajínjnú nga chjiénga ndiꞌaaa̱ Naa̱ꞌmina kotíjña an? 50 Tanga naa̱ꞌmiii̱ koa̱jo naa̱aaa̱ kamákjínjiín kui ni xi katsó kui ndií. 51 Kó boa̱aa̱ tsꞌén nijan kijíjoa̱ nguiní naa̱xii̱ńdá Nasarea̱t, kó Kjisooa̱ tsintꞌiéꞌén ngayeje ni xi kiꞌmií. Kó naa̱aaa̱ ndí ndaa̱chí Kjisooa̱ ngua̱ii̱jin inii̱maa̱aa̱ jaꞌátjó ngayeje niii̱. 52 Kó ndí ndaa̱chí Kjisooa̱ kjimaxchá kó kjiꞌbeé kjoa̱ak a̱ jínkón, kó kisꞌieea̱ kjoa̱an a̱ daaa̱ Néná kó xtaaa̱ nda kasasieea̱n.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 3 2

11

3

Bi tsꞌén ínii̱jmi Jua Bautistaae̱ eén Néná (Matiooo̱ 3:1-12; Markooo̱ 1:1-8; Juaao̱ 1:19-28)

Nó tjiꞌún nga kisꞌijña xá ndaa̱ xi ꞌmí Tiberio Sesaaa̱, ndaa̱ xi ꞌmí Ponsio Pilatooa̱ kisꞌijña xtitjoón nangui Judeaa̱, Erodeea̱ atíxoma nangui Galileaa̱ kó ṉtsꞌii̱e a̱ xi ꞌmí Nguiripeea̱ atíxoma nangui Itureaa̱ koa̱jo Trakonitea̱, kó Lisaniaaa̱ atíxoma nangui Abilenea̱, 2 kui nii̱xtjin nga kamá chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá ndaa̱ xi ꞌmí Anáaa̱ koa̱jo Kaifaaa̱, kui nii̱xtjin ján, Néná tsíchjii̱aja̱ o Juaaa̱ ndií Sakaríaa̱ kii̱aa̱ nangui kixií. 3 Kó Juaaa̱ kijí ngayeje nangui xi síndo tꞌa ndejeꞌ Jordaaa̱n, kó ínii̱jmii̱í nga saa̱tíndá xtaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ jé xí ndyii̱tsꞌen, tsii̱ꞌea̱ nga sii̱ꞌanjetakoón, 4 xikó tsꞌén kjitꞌa xoa̱joa̱n xi katsꞌénda ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí Isayaaa̱ nínga bi tsó: Ndaꞌyáa ngo ndaa̱ xi kjandayá nangui kixií xi bi tsó: “Tꞌíjñandajnúua̱ ndii̱yaa̱á Ndii̱aaa̱ ,a̱ tiꞌankixii̱jnú ndii̱yaa̱á kui. 5 Ngayeje nínga konga, xii̱ndyiándié, kó ngayeje naa̱xii̱ koa̱jo tjii̱ngua̱ii̱, són kaa̱ma, kó ndii̱ya xi ńkjá ngájén kaa̱ma naa̱xoa̱, kó ndii̱ya xi nkꞌaya nkꞌajon són kaa̱ma. 6 Kó ngayeje xtaaa̱ xi skua̱ii̱e a̱ kui kjoa̱aꞌa̱ naxiéꞌá xi katsanguiya Néná.” 7 Kjiꞌa nga jataxie xtaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kastindá, Juaaa̱ bi katsoó: –¡Xtaa̱ xi jaa̱kon yea̱ kónjnú! ¿ꞌYá xi boa̱aa̱ katsójnú nga kaa̱ma kua̱ii̱yojnúua̱ kjoa̱axa̱ chaa̱án Néná xi je kjimatiñaaa̱? 8 Tasá tiꞌánjnú ni xi koa̱kó nga je kiniꞌánkꞌoyajnú yojojnú, kó ngataa̱ bijín tsꞌén fojintakónjnú: “¡Tjii̱eea̱ a̱ ndaa̱ xi ꞌmí Abraaa̱m ndokjoa̱aa̱ ñá!” Ngaa̱tꞌaa̱ xiyájnúꞌun nga tsi Néná xi mejeén ngaskande kui ndii̱joa̱oa̱ kaa̱ma saa̱ꞌín xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Abraaa̱m. 9 Kó ti je tikónda jachaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga koa̱tie yaá ndeskande jaa̱maaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje yá xi jmí to xi nda tsjájín, bichá kó ngua̱ii̱jin ndiꞌí ján bichijmijin. 10 Kó xtaa̱ kjiín bi katsó nga asíyaá Juaaa̱: –¿Mí ni xi sii̱ꞌanjnea̱ jii̱n? 11 Kó bi katsó Juaaa̱: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

12

RKAAa̱ 3

–Xi jó chinga tjiín, ngo nga tsjaá xi jmíjiín, kó xi tjiín ni chinie, nga tsjaá xi jmíjiín nga. 12 Ti boa̱aa̱ ti tsꞌén jachókatíndá yojooa̱ já xí foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni, kó bi katsó nga asíyaá Juaaa̱: –Ji Mostroa̱, ¿mí ni xi kaa̱ma sii̱ꞌanjnea̱ jii̱n? 13 Kó Juaaa̱ bi katsoó: –Ngataa̱ tsꞌatiojín chjaꞌáchjíjnú xikó kjiꞌi chjaꞌáchjíjnú. 14 Ti boa̱aa̱ ti tsꞌén tjín jajún xi bi katsó nga asíyaá: –Kó jii̱n, ¿mí ni xi sii̱ꞌanjnea̱? Kó Juaaa̱ bi katsoó: –Ngataa̱ taꞌyajínni xi chjaa̱ꞌáxín kjoa̱aꞌa̱ niújnú ni xi tjiín, ti nde ngataa̱ ꞌbíndisotaꞌinjínjnú xtaaa̱, kó ngatamanijnú toa̱n xi niꞌánjnú. 15 Kó ngayeje xtaaa̱ nga kijíndikoón kui niii̱, katsꞌénkjó ngua̱ii̱jin inii̱maa̱aa̱ tsi taꞌa nga Juaaa̱ xi Kristooa̱, 16 tanga Juaaa̱ bi katsoó ngayeje kui xtaaa̱: –An, nga jaa̱koxii̱ ndójoa xi botindá an, tanga sꞌea̱ ndibá ngo xi tjín ngaseea̱ ngaꞌniú ta boa̱aja̱ iín an, kui xi ngaskande tsoboájínna nga an skjíndóoa̱ ńꞌniuú tjii̱xíndieé, kó kui boá xi Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná koa̱jo ndiꞌí xi koa̱tíndánijnú. 17 Je tsꞌényaꞌa ngua̱ii̱ya tsja ni xi saa̱ꞌíntsjie to ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱oa̱ nga xín saa̱ꞌínkjaꞌa xtjieé. Kó kjoa̱aꞌa̱ átjó to ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱oa̱ ngua̱ii̱ndie nínga xii̱ndyiá, kó kua̱ii̱ꞌítí xtjieé ngo ngua̱ii̱jiii̱n ndiꞌí xi jmí nii̱xtjin kꞌoa̱. 18 Kó kui niii̱ koa̱jo kjín ngase kjoa̱ab a̱ otíxoma xi katsáyá Juaaa̱ nga tsíchjii̱aja̱ o xtaaa̱ éntjatsii̱eea̱ a̱ Néná. 19 Kó ti boa̱aa̱ ti tsꞌén Juaaa̱ katsꞌénxchánjoa̱ ndaa̱ xtitjón xi ꞌmí Erodeea̱, ngaa̱tꞌaa̱ naa̱ Erodíaaa̱ tikónjoa̱, chjoa̱ón ṉtsꞌii̱e a̱ Erodeea̱ kui xi ꞌmí Nguiripeea̱, koa̱jo kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi ndajín kjiꞌi xi katsꞌén, 20 kó ingo ni xi ndajín katsꞌén ngase nga katsanguisꞌien ndoa̱boa̱ay a̱ a Juaaa̱. Bi tsꞌén kastindá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 3:13-17; Markooo̱ 1:9-11) 21

Kó nii̱xtjin nga ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá jachókatíndá yojooa̱, ti jachó Kjisooa̱ nga, kó ti kastindá, kó nga tsꞌénchjii̱aaa̱ a̱ Néná, ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 3 3

13

katjoxꞌa ndiꞌakꞌajmi ján, 22 kó Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná nga yojo jaa̱ kjiꞌi tójo ma kjiꞌi nga kjindibánié Kjisooa̱, kó kandaꞌyá ngo ndaa̱ ndiꞌakꞌajmi ján xi bi katsó: –Jí xí ndí tjóna, ꞌniú tsjatjínna kjoa̱aaa̱ a̱ ji. Kui xiꞌbii̱ xtae̱ tjii̱e e̱ xi yaꞌaniii̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 1:1-17) 23

Kjisooa̱ tjín raá tsi ta kantié nó nga ítsꞌii̱yani xaá. Kjisooa̱ kuí xí ndií Kosieea̱ katsó xtaaa̱, kó Kosieea̱ ndií Eliii̱, 24 kó Eliii̱ ndií Matat, kó Matat, ndií Lebiii̱, kó Lebiii̱, ndií Melkiii̱, kó Melkiii̱, ndií Janaaa̱, kó Janaaa̱, ndií Kosieea̱, 25 kó Kosieea̱, ndií Matatíaaa̱, kó Matatíaaa̱, ndií Amóoa̱, kó Amóoa̱, ndií Naua̱m, kó Naua̱m, ndií Esliii̱, kó Esliii̱, ndií Nagaiii̱, 26 kó Nagaiii̱, ndií Maaa̱t, kó Maaa̱t, ndií Matatíaaa̱, kó Matatíaaa̱, ndií Semeiii̱, kó Semeiii̱, ndií Kosieea̱, kó Kosieea̱, ndií Judáaa̱, 27 kó Judáaa̱, ndií Joanaaa̱, kó Joanaaa̱, ndií Resaaa̱, kó Resaaa̱, ndií Sorobabel, kó Sorobabel, ndií Salatiea̱l, kó Salatiea̱l, ndií Neriii̱, 28 kó Neriii̱, ndií Melkiii̱, kó Melkiii̱, ndií Adiii̱, kó Adiii̱, ndií Kosam, kó Kosam, ndií Elmadaa̱m, kó Elmadaa̱m, ndií Er, 29 kó Er, ndií Josueea̱, kó Josueea̱, ndií Elieseea̱r, kó Elieseea̱r, ndií Joriii̱m, kó Joriii̱m, ndií Matat, 30 kó Matat, ndií Lebiii̱, kó Lebiii̱, ndií Simeooa̱n, kó Simeooa̱n, ndí Judáaa̱, kó Judáaa̱, ndií Kosieea̱, kó Kosieea̱, ndií Jonaaa̱n, kó Jonaaa̱n, ndií Eliakii̱m, 31 kó Eliakii̱m, ndií Meleaaa̱, kó Meleaaa̱, ndií Mainaaa̱n, kó Mainaaa̱n, ndií Matataaa̱, kó Matataaa̱, ndií Nataaa̱n, 32 kó Nataaa̱n, ndií Ndabiii̱, kó Ndabiii̱, ndií Isaíii̱, kó Isaíii̱, ndií Obeea̱d, kó Obeea̱d, ndií Booa̱, kó Booa̱, ndií Salmooa̱n, kó Salmooa̱n, ndií Naasooa̱n, 33 kó Naasooa̱n, ndií Aminadab, kó Aminadab, ndií Araaa̱m, kó Araaa̱m, ndií Esrooa̱m, kó Esrooa̱m, ndií Fareea̱, kó Fareea̱, ndií Judáaa̱, 34 kó Judáaa̱, ndií Jakoa̱b, kó Jakoa̱b, ndií Isaaa̱, kó Isaaa̱, ndií Abraaa̱m, kó Abraaa̱m, ndií Tareea̱, kó Tareea̱, ndií Nakoa̱r, kó Nakoa̱r, 35 ndií Seruj, kó Seruj, ndií Ragau, kó Ragau, ndií Peleea̱g, kó Peleea̱g, ndií Ebeea̱r, kó Ebeea̱r, ndií Salaaa̱, 36 kó Salaaa̱, ndií Kainaaa̱n, kó Kainaaa̱n, ndií Arfajad, kó Arfajad, ndií Seea̱m, kó Seea̱m, ndií Noéea̱, kó Noéea̱, ndií ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

14

RKAAa̱ 3 Lamea̱k, 37 kó Lamea̱k, ndií Matusaleea̱n, kó Matusaleea̱n, ndií Enoa̱k, kó Enoa̱k, ndí Jareea̱d, kó Jareea̱d, ndií Maalaleea̱l, kó Maalaleea̱l, ndií Kainaaa̱n, 38 kó Kainaaa̱n, ndií Enooa̱, kó Enooa̱, ndií Sea̱t, kó Sea̱t, ndií Adaaa̱n, kó Adaaa̱n, ndií Néná.

4

Bi tsꞌén kachjatꞌayákón Kjisooe̱ (Matiooo̱ 4:1-11; Markooo̱ 1:12-13)

Kó Kjisooa̱ kisꞌikitsie maá Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná nga kjindibáni ndejeꞌ Jordaaa̱n, kó Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n kijíjoa̱ nangui kixií, 2 kó yichán nii̱xtjin kisꞌijña kii̱aaa̱ ,a̱ kó xindajín diablooa̱ askotꞌayákón. Kó jmí ni iskjiniejín kui nii̱xtjiii̱n, kó nguije jaꞌa kui nii̱xtjin xi yichaán, kamábojoó. 3 Kósꞌea̱ xindajín diablooa̱ bi katsoó: –Tsi jaa̱koxii̱ nga ji xi ndií Néná, boa̱aa̱ tꞌíii̱n kui ndii̱joa̱oa̱ nga pan ngatama. 4 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Je kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná nínga bi tsoó: “Jmí tsi ta pan tsi xi kꞌuijñáni ngo xtaa̱, chjiénrií ngayeje ni xi tsó eén Néná.” 5 Kó kui xindajín diablooa̱ kijíjoa̱ Kjisooa̱ ngo tjii̱ngua̱ii̱ xi ꞌniú nkꞌa kó akoó ngotjón chií ngayeje ngua̱ii̱ndie nínga botíxoma xi tjín ngaa̱sondieea̱. 6 Kó xindajín diablooa̱ bi katsoó: –Ji tsjaa ngayeje kui ngaꞌniuú koa̱jo kjoa̱aja̱ eea̱ kui naa̱xii̱ńdaá, ngaa̱tꞌaa̱ an je katseꞌéna, kó kaa̱ma tsjáaa̱ ta ꞌyání xi mejénna nga tsjáaa̱, 7 tsi koa̱sintꞌéní tikóoa̱ nga sii̱ꞌindikínní, ngayeje kui niii̱ xi tsea̱ kaa̱ma. 8 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Chjéndii̱yáaa̱ xindajín Satanaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ je kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná nínga bi tsoó: “Ndii̱aa̱ xi Ne tsea̱ xi tiꞌindikín ji, kó ta kuí tsi xi sii̱ꞌinxétꞌéea̱.” 9 Kó kui xindajiín kijíjoa̱ Kjisooa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n kó kii̱aa̱ asiénsón nkꞌaaa̱ naa̱ngoa̱xii̱ii̱, kó bi katsoó: –Tsi jaa̱koxii̱ nga ndií Néná ji, tjajminguí yojóo, 10 ngaa̱tꞌaa̱ je kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná nínga bi tsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 4 4

15

Néná saa̱nguíya ndítsjieea̱ tiña nínga tindyin, tsii̱ꞌea̱ nga skoón. 11 Kó tsja koa̱óꞌniúnií, tsii̱ꞌea̱ nga ngojín ndii̱joa̱ stinguí ndsaa̱ki. 12 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Ti bi ti tsó xoa̱joa̱n eén Néná: “Kaa̱majín chjátꞌayékín ji Ndii̱aaa̱ a̱ kui xi Néea̱.” 13 Kó kui xindajín diablooa̱ nguije kasakojiín kótsꞌen skótꞌayákón ngase Kjisooa̱, kjín nii̱xtjin katsꞌénkjiii̱n yojooa̱. Bi tsꞌén ítsꞌii̱yaniii̱ Kjisooe̱ nga katsꞌén xaá (Matiooo̱ 4:12-17; Markooo̱ 1:14-15) 14

Kó Kjisooa̱ kijí nguiní nangui Galileaa̱ nguije ꞌniú tjíjiii̱n Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná, kó ngayeje xtaa̱ xi síndo nangui Galileaa̱ tsíchjii̱aa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ kui. 15 Kó Kjisooa̱ akóyá xkii̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná xi tjín kii̱aaa̱ ,a̱ kó ngayeje xtaa̱ xi kijíndikoón ni xi katsꞌén. Bi tsꞌén kijíndikoón xtaae̱ kjoe̱aa e̱ e̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 13:53-58; Markooo̱ 6:1-6) 16

Kó Kjisooa̱ jachó naa̱xii̱ńdá Nasarea̱t, kii̱aa̱ nínga kamáxchá, kó ngo nii̱xtjin ndikón tsꞌasꞌien ngua̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, xikó tsꞌén ngaá, kó kasasien kixii̱ nga katsꞌényá xoa̱joa̱n eén Néná. 17 Kó katseꞌeé nga katsꞌényá ngo chꞌoa̱ xoa̱joa̱n xi katsꞌénda ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí Isayaaa̱ kó nga iskjíxꞌá xoa̱joa̱oa̱n kii̱aa̱ ma kasakooa̱ nínga bi tsó: 18 Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Ndii̱aaa̱ a̱ tikónjinna, ngaa̱tꞌaa̱ je katsjáxána tsii̱ꞌea̱ nga an xi kꞌuinii̱jmíii̱ éntjatsii̱eea̱ a̱ ngayeje xtaa̱ nii̱maa̱, katsanguiyana nga xiyáaa̱ nga je kꞌuitsomandé xtaa̱ xi ndyii̱aꞌa̱ ya ndoa̱boa̱ay a̱ a koa̱jo nga tsjáaa̱ nga kaa̱matsijeea̱n xtaa̱ xi tii̱kaa̱, koa̱jo nga kꞌuindondé an xtaa̱ xi ndajín tjíniꞌánjoa̱, 19 koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga kꞌuinii̱jmíii̱ ngayeje xtaaa̱ kui nó ndaaa̱ Néná. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 4 20

16

Kó nguije íchjá kui chꞌoa̱ xoa̱joa̱oa̱n, katsjaá ndaa̱ xi tikónda ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, kósꞌea̱ kisꞌijña, kó ngayeje xtaa̱ xi síndo kii̱aaa̱ a̱ askotsijen ndá ndaá Kjisooa̱. 21 Kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsoó xtaaa̱: Ngotꞌea̱ ꞌnea̱ nga nguindyikónjnú nga je jatjosón ni xi tsó xoa̱joa̱n eén Néná. 22 Kó ngayeje xtaaa̱ nda tsíchjii̱aa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ Kjisooa̱, kó kijíndikoón kjoa̱aaa̱ a̱ kui én tsjatsó xi tsíchjii̱a,a̱ kó bi katsó nga asíyá jaa̱ kꞌii̱e a̱ jaa̱ ngajaán xkjín: –¿A kuijín xiꞌbii̱ xi ndií Kosieea̱? 23 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui xtaaa̱: –Jaa̱koxii̱ nga jún bi ra ndyii̱ꞌmíjnúꞌun xikó tsó kui énkjiín: “Chjii̱nii̱en a̱ diki, ti jiii̱ tiꞌindaye yojóo.” Kó ti bi ra ndyii̱ꞌmíjnú nga: “Ti tiꞌin ji kꞌii̱e a̱ nanguíii̱, ni xi kandaꞌyá jii̱n kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi kamá naa̱xii̱ńdá Kapernaua̱m.” 24 Kó bi katsó ngase Kjisooa̱: –Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga ngojín ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi nda tsꞌén xchaa̱ ti kii̱aaa̱ a̱ nanguiii̱. 25 Tanga jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga achichí ínchjín kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n kisꞌie Israea̱l kui nii̱xtjin nga kisꞌijña ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí Elíaaa̱, kjiꞌa nga jmí stsé tsaꞌajín ján nó koa̱jo jun sá, kó achichí kjindiá kisꞌie ngayeje ngaa̱sondieea̱, 26 kó nde ngojín kui ínchjín kꞌaán xi chjii̱an a̱ i Israea̱l xi kananguiyachooa̱n Elíaaa̱, ta ngo tsi chjoón kꞌán xi asíkoa̱jo xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Sareptaa̱, nangui xi tiña máaa̱ 27 nangui Sidoa̱n. Kó ti boa̱aa̱ ti tsꞌén kii̱aa̱ Israea̱l kjín ma xtaa̱ xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xii̱n yojoná kisꞌie kui nii̱xtjin ján nga kisꞌijña ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí Eliseooa̱, tanga nde ngojín kui jaá xi kamátsjiejón, ta kuí tsi ndaa̱ xi ꞌmí Naamaaa̱n xi chjii̱an a̱ i nangui Siriaa̱. 28 Kó nga tsintꞌié kuí niii̱ kui xtaa̱ xi síndo ngua̱ii̱yaaa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, achichí katsꞌénxchán. 29 Kó jastjíea̱n kui xtaaa̱ nga tsangatjii̱nguiii̱ Kjisooa̱ ngua̱ii̱jin naa̱xii̱ńdá ꞌniuú kó kijíjoa̱ ngo tjii̱ngua̱ii̱ nkꞌa nínga tikón xoó kui naa̱xii̱ńdaá, tsii̱ꞌea̱ nga kii̱aa̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 4 4

17

kꞌoa̱jminguí. 30 Tanga Kjisooa̱ jaꞌájin masien masieea̱n ngua̱ii̱jiii̱n kui xtaaa̱, sꞌea̱ kijí. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjíjiii̱n ae̱sién nii̱xtjin xi ndajín (Markooo̱ 1:21-28) 31

Kó Kjisooa̱ kijí Kapernaua̱m, ngo ndí naa̱xii̱ńdá xi chjii̱an a̱ i nangui Galileaa̱, kó nga nii̱xtjin ndikón akóyaá xtaaa̱. 32 Kó xtaaa̱ kijíndikoón xikó tsꞌén akóyá Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ tsíchjii̱aa̱ xikó maá tsi xá tjiín. 33 Kó kii̱aa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná kisꞌijña ngo ndaa̱ xi tikónjiii̱n ngo aa̱sién nii̱xtjin xi ndajín, kó ꞌniú askandáyá nga bi katsó: 34 –¿Mí xi tjiín kjoa̱aaa̱ a̱ jii̱n, Kjisoa̱ xi chjii̱an a̱ i Nasarea̱t? ¿A je kjoéꞌea̱ niꞌínkjiéjnea̱? Je be an nga ji xi xtaa̱ tsjieea̱ Néná. 35 Kó Kjisooa̱ katsꞌénxchánjoa̱ kui aa̱sién nii̱xtjin xi ndajiín nga bi katsoó: –¡Se niꞌín ji, kó tjii̱taxii̱eja̱ in yojooa̱ kui ndaa̱a!a̱ Kó kui xindajiín tsꞌajmitójó kui ndaa̱aa̱ nguindyii̱koa̱n ngayeje xtaaa̱, kósꞌea̱ jataxiejiii̱n ngua̱ii̱jin yojooa̱ kó katsꞌénꞌónjiín. 36 Kó ngayeje xtaaa̱ nga kijíndikoón, kó jaa̱ kꞌii̱e a̱ jaa̱ ngaján bi katsoó xkjín: –¿Mí eén xiꞌbii̱, nga kui ndaa̱aa̱ tjiín xá kó tjiín ngaꞌniú nga botixómaá aa̱sién nii̱xtjin xi ndajín kó fotjo? 37 Kó ngayeje ngua̱ii̱ndie xi síndo tꞌa kui nanguiii̱ nga kandokjoa̱aa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ Kjisooa̱. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ṉchiꞌyaá Peé koe̱jo kjín xtae̱ xi ooe̱n (Matiooo̱ 8:14-15; Markooo̱ 1:29-31) 38

Kósꞌea̱ Kjisooa̱ jastjíea̱n kó jatjo ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, kó kijí ndiꞌaaa̱ ndaa̱ xi ꞌmí Ximooa̱. Ṉchiꞌyaá Ximooa̱ achichí ṉtꞌea̱ ndyii̱aaa̱ ,a̱ kó ꞌniú kichjiáꞌaá Kjisooa̱ nga saa̱ꞌíndaya kui xtaa̱chjoa̱ón. 39 Kó Kjisooa̱ kixixtien ngaa̱són nínga kjiꞌijña kui ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

18

RKAAa̱ 4

xtaa̱chjoa̱ón kó katsꞌénxchánjoa̱ ṉtꞌea̱e,a̱ sꞌea̱ katjoꞌóxín, kó tjii̱en a̱ má jastjíea̱n kui xtaa̱chjoa̱ón, sꞌea̱ katsꞌénseén kui jaá. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsꞌéndaya kjín xtae̱ xi ooe̱n (Matiooo̱ 8:16-17; Markooo̱ 1:32-34) 40

Kó nga tsꞌatjé tsꞌueé, ngayeje xtaa̱ xi tjín xkjín xi tjiín chiꞌin xi kꞌii̱e a̱ xi ngaján jachóchinií Kjisooa̱, kó kui katsꞌénjoa̱ nga ngo nga ngo kui xtaaa̱ kó kamándayaaa̱. 41 Kó kjín ma kui xtaaa̱ xi jataxiejin ngua̱ii̱jin yojooa̱ xindajín xi askandáyá ma nga bi katsó: –¡Jí xí ndií Néná ji! Tanga Kjisooa̱ katsꞌénxchánjoa̱, kó katsjandiéjiín nga tsíchjii̱a,a̱ ngaa̱tꞌaa̱ kui xindajiín jaa̱ boa̱aa̱ je be nga Kjisooa̱ xi Kristooa̱. Bi tsꞌén ínii̱jmi Kjisooe̱ eén Néná nangui Galileae̱ (Markooo̱ 1:35-39) 42

Kó nga kisisiea̱én, jataxie Kjisooa̱ kó kijí ngo ngua̱ii̱ndie tꞌaxín, kó xtaaa̱ tsangase, kó nga jachókoón nínga tikón, kamámejeén íjñaꞌniú tsii̱ꞌea̱ nga kua̱ii̱ꞌíjñámasienjín kui xtaaa̱. 43 Tanga Kjisooa̱ bi katsoó: –Ti chjiénga kꞌuinii̱jmi an kjea̱ꞌe naa̱xii̱ńdá kui éntjatsii̱e a̱ xi chjii̱aa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ nínga botixómá Néná, ngaa̱tꞌaa̱ kuí xá kananguiyana. 44 Kó boa̱aa̱ tsꞌén Kjisooa̱ ínii̱jmi eén Néná kii̱aa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná xi síndo nangui Judeaa̱.

5

Bi kamá nga kjín tjii̱oe̱ kjíyaá (Matiooo̱ 4:18-22; Markooo̱ 1:16-20)

Ngo ndii̱ya nga tikón Kjisooa̱ tꞌa ngua̱ii̱ndii̱oa̱ tsie xi ꞌmí Jenesarea̱t, achichí xtaa̱ kamátikónié xi kamámejeén kintꞌié eén Néná. 2 Kó Kjisooa̱ kamábe jó tjotso je tꞌa ndaá, kó já xi tsoboá tjii̱oa̱oa̱ jatjajen nga ndyii̱moniéjón ndaa̱ꞌyaaa̱. 3 Kó Kjisooa̱ tsꞌasꞌien ngua̱ii̱ya tjotso jeea̱ ndaa̱ xi ꞌmí Ximooa̱, kó tsíꞌaá nga saa̱nguíṉña chií ngua̱ii̱jin ndójoaaa̱, kó kisꞌijñaya ngua̱ii̱ya tjotso jeea̱, kó kii̱aa̱ ngua̱ii̱ya tjotso jeea̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga akóyaá xtaa̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 5 5

19

kjiín. 4 Nguije kamaá nga tsíchjii̱a,a̱ Kjisooa̱ bi katsoó Ximooa̱: –Tꞌenjea̱ ji tjotso jeea̱ nínga ꞌniú naa̱ngaaa̱ ngua̱ii̱ndii̱oa̱ó kó kii̱aa̱ tjienjnú ndaa̱ꞌyajnú, tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱yajnú tjii̱oa̱. 5 Kó bi katsó Ximooa̱: –Mostroa̱, nga ngo nii̱xtjii̱eea̱ n a̱ ikjienjnea̱ ndaa̱ꞌyajnea̱, kó nde ngo tjii̱oa̱ kjíyajínjnea̱, tanga tjii̱en a̱ ga ji xi boa̱aa̱ tꞌíse, kuijen an ndaa̱ꞌyaaa̱. 6 Kó nguije yején ndaa̱ꞌyaaa̱, achichí tjii̱oa̱ kjíyaá, ngaskande katjondiyájoa̱ ma ndaa̱ꞌyaaa̱. 7 Kó yejeén tsja nga tsíchjii̱aaa̱ a̱ já xi tjimájoa̱ kjea̱ꞌe tjotso je, tsii̱ꞌea̱ nga kijíkasikójo, kó jachó kui jaá, kó íkitsie nga jó tjotso jeea̱ nga ta ngua̱ii̱chí chajaaa̱ nga matingándá ma. 8 Kó nguije kamábe kui niii̱ ndaa̱ xi ꞌmí Ximoa̱ Peé, asiéntꞌaaa̱ tikoó Kjisooa̱ kó bi katsoó: –¡Tjii̱taxíntꞌení Ndii̱a,a̱ ngaa̱tꞌaa̱ xtaa̱ jé an! 9 Ngaa̱tꞌaa̱ Ximooa̱ koa̱jo já xí ngaseea̱ achichí katsakjónní kjoa̱aaa̱ a̱ kui tjii̱oa̱ xi boa̱aa̱ nda kjíyaá, 10 kó ti boa̱aa̱ ti kamaá Sandiyaá koa̱jo Juaaa̱, ndií ndaa̱ xi ꞌmí Sebedeooa̱, já xi nijan tsoꞌbájoa̱ tjii̱oa̱ Ximooa̱, kó Kjisooa̱ bi katsoó Ximooa̱: –Ngataa̱ ndakinjín ma, ngaa̱tꞌaa̱ ngotꞌea̱ ꞌnea̱ nguiti tjii̱oa̱jín xi koa̱ndoa̱boa̱e,a̱ xtaa̱ xi kꞌuitíkí. 11 Kó nguije kijíjoa̱ tjotso jeea̱ tꞌa ndaá, kii̱aa̱ íjñámasien ngayeje ni xi ndyii̱yaꞌa, kósꞌea̱ kijítjii̱nguiii̱ Kjisooa̱. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xii̱n yojoná (Matiooo̱ 8:1-4; Markooo̱ 1:40-45) 12

Kó ngo ndii̱ya nga tikón Kjisooa̱ ngo naa̱xii̱ńdá, kii̱aa̱ jachókoón ngo ndaa̱ xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xii̱n yojoná, kó nga kamábe Kjisooa̱, kui ndaa̱aa̱ kisꞌijñaxtien ngaskande nga jachótꞌaaa̱ kjea̱n tꞌananguiii̱, kó ꞌniú tsíꞌaá Kjisooa̱ nga bi katsoó: –Ndii̱a,a̱ tsi ji xi mejeén, kaa̱ma tiꞌintsjiejínní nga xtjoa̱ꞌóxín chiꞌinna. 13 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ yejénnié tsja kó katsꞌénjoa̱, nga bi katsoó: –¡Mejénna, ngatamatsjiejón ji! ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 5

20

Kó ti kjiꞌa katjoꞌóxín chiꞌin xi kooa̱n kui ndaa̱a.a̱ 14 Kó Kjisooa̱ ꞌniú tsíꞌáaa̱ nga bi katsoó: –Ngataa̱ ꞌyájín xi ꞌmíyéea̱, tasá tꞌenchíii̱n chináꞌmiii̱ kó takéea̱ yojóo, kó teꞌé ji ngo chjii̱e a̱ nga je kamátsjiejón ji xikó katsó Moiseea̱nga atíxoma, tsii̱ꞌea̱nga skua̱ii̱ea̱kui jaá nga je kamándaya ji. 15 Tanga ta sa sá ꞌniú kamáya ngase ni xi katsꞌén Kjisooa̱, kó achichí xtaa̱ kamátikó xi tsintꞌieé ni xi katsó, koa̱jo xi jachókoón tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌíndaya chiꞌin xi kooa̱n. 16 Tanga Kjisooa̱ tsangasendie nga kijítꞌaxín ngo ngua̱ii̱ndie nínga jmíjín xi tjín nga kijíchjii̱aaa̱ a̱ Néná. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi majín fí (Matiooo̱ 9:1-8; Markooo̱ 2:1-12) 17

Kó ngo nii̱xtjin nga tsꞌénbokoyá Kjisooa̱, kii̱aa̱ kisꞌiṉdojiii̱n já fariseoa̱ koa̱jo mostrooa̱ kjoa̱ak a̱ itiii̱ xi kjindibáni ngayeje ndí naa̱xii̱ńdá xi chjii̱an a̱ i nangui Galileaa̱, koa̱jo nangui Judeaa̱ koa̱jo naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. Kó ngaꞌniuú Néná kisꞌijñajiii̱n Kjisooa̱ nga katsꞌéndaya xtaa̱ xi ooa̱n. 18 Kó kii̱aa̱ jachó já xi ndyii̱yaꞌankꞌá ngo ndaa̱ xi nii̱maa̱ xi majín fí xi je ta ngo ṉchaa̱n kjiꞌijña són, kó kui jaá kamámejeén kijíjoa̱ ngaskande ngua̱ii̱ya ndiꞌa nínga tikón Kjisooa̱ kó kii̱aa̱ koa̱ójñá nguindyii̱koa̱n. 19 Kó nga kasakojiín ñá xtjii̱eea̱ n a̱ saa̱ꞌínkꞌasꞌien ngaa̱tꞌaa̱ achichí xtaa̱ xi tjín, katsꞌénkjínijínguí kui ndaa̱ xi ooa̱n nkꞌaaa̱ ndiꞌaaa̱, sꞌea̱ ngo tixaa̱ katsꞌénda, nínga katsꞌénkjatjajen ṉchaa̱n xi kjiꞌisón kui ndaa̱ xi nii̱maa̱a,a̱ kii̱aa̱ ngamasieea̱n xtaaa̱, kó nguindyii̱koa̱n Kjisooa̱ yíjñá. 20 Kó nga kamábe Kjisooa̱ nga sꞌijiii̱n Néná kui jaá, bi katsoó ndaa̱ xi nii̱maa̱a:a̱ –¡Ji ndaa̱, jéea̱ je kiniꞌánjetakoón! 21 Kósꞌea̱ já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já fariseooa̱ bi tsꞌén yíjin kon: “¿ꞌYání kui ndaa̱aa̱ nga Néná chꞌo tjítsoó? ¿ꞌYání xi kaa̱maaa̱ saa̱ꞌínjetakón ngo jé, a mí tsi ta kuí tsi Néná?” 22 Tanga Kjisooa̱ kamákjiín ni xi katsꞌénkjó kui jaá, sꞌea̱ bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 5 5

21

¿Mí xi ndyii̱niꞌánkjójnú ngua̱ii̱jin inii̱maa̱jnú? 23 ¿Mí ni xi niꞌínjín kjiꞌi nga kꞌuín, a nga bi kꞌuín: “Jéea̱ je kiniꞌánjetakoón”, axaa̱ nga bi kꞌuín: “Tii̱sítjii̱n kó tꞌen ji”? 24 Tanga tsii̱ꞌea̱ nga xchaa̱jnú nga ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n tjiín xá kui ngaa̱sondieea̱ tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱maaa̱ saa̱ꞌínjetakón jé. Kósꞌea̱ bi katsoó ndaa̱ xi majín fií: –Tii̱sítjii̱n, chjábe ṉcháaa̱n kó tꞌen ndiꞌáaa̱. 25 Kó ti kjiꞌa, ndaa̱ xi nii̱maa̱aa̱ jastjíea̱n nguindyii̱koa̱n ngayeje xtaaa̱, kó iskjíbé ṉchaa̱n xi kisꞌie són, sꞌea̱ kijí ndiꞌaaa̱ nga katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná. 26 Kó ngayeje xtaaa̱ kijíndikoón kó katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná kó achichí katsakjónní nga bi katsoó xkjín: –¡Ngotꞌea̱ ꞌnea̱ nga je kamáya ngo ni xi tanisién ꞌniú kijíndikónná! Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱aa e̱ e̱ Lebiii̱ (Matiooo̱ 9:9-13; Markooo̱ 2:13-17) 27

Kó jaskan nguije kamá kui niii̱, Kjisooa̱ jataxie kósꞌea̱ askotsijen ndá ndaá ngo ndaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni, Lebii̱ ꞌmí kui ndaa̱aa̱ kó kii̱aa̱ tikóntꞌa yamíxaa̱ nínga machjítjé niii̱, kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Ndibétjii̱nguiní. 28 Kó Lebiii̱ jastjíea̱n kó íjñámasien ngayeje ni xi tjítsꞌén, sꞌea̱ kijítjii̱nguiii̱ Kjisooa̱. 29 Kó Lebiii̱ ngo sꞌué ꞌniú katsꞌeén Kjisooa̱ kii̱aa̱ ndiꞌaaa̱, kó kjín já xí foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni, koa̱jo kjea̱ꞌe xtaa̱ xi nijan kisꞌiṉdotꞌajoa̱ yamíxaa̱. 30 Kó já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já fariseooa̱ tsíchjii̱aa̱taꞌin xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Kjisooa̱ nga bi katsó: –¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga jún ndyii̱chiniejoa̱ koa̱jo ndyii̱ꞌyójoa̱jnú xtaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni koa̱jo xtaa̱ jé? 31 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Xtaa̱ xi ooa̱n xí chjieén chjii̱nii̱en a̱ diki, jmí tsi xtaa̱ xi ndaaa̱. 32 Kó an jmí xtaa̱ xi kixii̱ jéꞌea̱chjiajáaa̱n, xtaa̱ jé xí jéꞌea̱chjiáaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

22

RKAAa̱ 5 Bi tsꞌén akasíyaá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjindiaá (Matiooo̱ 9:14-17; Markooo̱ 2:18-22) 33

Kósꞌea̱ kui jaá bi katsoó Kjisooa̱: –¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Juaaa̱ koa̱jo já fariseooa̱ kjín ndii̱ya tsꞌenkjaꞌá kjindiá yojooa̱ koa̱jo achichí chjii̱aaa̱ a̱ Néná, tanga xtaa̱ tsea̱ ndyii̱kjinie koa̱jo ndyii̱ꞌbi kui? 34 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –¿A kaa̱majnú sii̱ꞌankjaꞌájnú kjindiá xtaa̱ xi tjimá ngo ndiꞌibixan, tjii̱en a̱ ga ndaa̱ xi kua̱ii̱xaaa̱n kii̱aa̱ tikónjoa̱? 35 Tanga nga kjoa̱chó nii̱xtjin nga xchjea̱ꞌéxiín ndaa̱ xi kua̱ii̱xaaa̱n, kó kui nii̱xtjiii̱n nga kaa̱ma kꞌuíndo kjindiá. 36 Kó Kjisooa̱ ti boa̱aa̱ ti tsꞌén katsáyaá ngo énkjín: –Ngojín xtaa̱ xi koa̱tie chií ṉjñooa̱ ngo xtjí tjaa̱tsii̱e,a̱ sꞌea̱ koa̱óyaá nga kua̱ii̱ꞌíxtió ngo xtjí xchá, tsi boa̱aa̱ saa̱ꞌín, jmí tsi ta skjíndiyá tsi ngase xtjí tjaa̱tsii̱eea̱ ,a̱ ngaa̱tꞌaa̱ koa̱jo kui xii̱ii̱ ṉjño tjaa̱tsii̱eea̱ a̱ ndajín koa̱kiín xtjí xchaá. 37 Ti nde ngojín xtaa̱ xi kua̱ii̱ndyiá binoa̱ tjaa̱tsii̱e a̱ ngo tii̱jitjii̱xín xchá, ngaa̱tꞌaa̱ binoa̱ tjaa̱tsii̱eea̱ a̱ skjíndiyá tii̱jitjii̱xín xchaá, kó binooa̱ koa̱jo tii̱jitjii̱xiín jmí chjí kaa̱majínniii̱. 38 Kuíni nga binoa̱ tjaa̱tsii̱eea̱ a̱ tii̱jitjii̱xín tjaa̱tsii̱e a̱ kua̱in i̱ dyia. 39 Kó nde ngojín xtaa̱ xi je katsꞌe binoa̱ xi je tsie ndyii̱an a̱ i, sꞌea̱ jaskan binoa̱ tjaa̱tsii̱e a̱ kaa̱mamejeén, ngaa̱tꞌaa̱ bi tsó: “Binoa̱ xi xchá ndyii̱aaa̱ a̱ nda ngase ꞌyó.”

6

Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nii̱xtjin ndikoón (Matiooo̱ 12:1-8; Markooo̱ 2:23-28)

Kó ngo ndii̱ya nga nii̱xtjin ndikón, Kjisooa̱ jaꞌa ngo ngua̱ii̱ndie nínga tjitjii̱e a̱ to ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱, kó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ tsꞌenjea̱n ńtiín to ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱oa̱ kó ngua̱ii̱ya tsja katsꞌéngaya nga itjiá, sꞌea̱ iskjinie kui tooa̱. 2 Kó tjín já fariseooa̱ xi bi katsó: –¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga ndyii̱niꞌánjnú ngo ni xi tsjandiéjín kjoa̱ak a̱ itiii̱ nga niꞌán nga nii̱xtjin ndikón? 3 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –¿A kjii̱e a̱ niꞌányajínjnú ni xi katsꞌén Ndabiii̱ nga kamábojoó kui koa̱jo xtaa̱ xi tsoꞌbájoa̱? 4 ¿Kótsꞌen tsꞌasꞌien ndiꞌaaa̱ Néná, kó ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 6 6

23

iskjinie kui koa̱jo xtaa̱aa̱ pan xi je kiniꞌánkꞌasꞌieea̱n Néná, kui xi tsjandiéjín kjoa̱ak a̱ itiii̱ nga skjii̱nii̱e a̱ kui koa̱jo xtaa̱a,a̱ kó ta kuí tsi já chináꞌmiii̱ xi ma kjinie, kó iskjinie kó ti katsjaá xtaa̱ xi tsoꞌbájoa̱ kui nga? 5 Kó bi katsó ngase Kjisooa̱: –Ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n ngaskande kui botixómaá nii̱xtjin ndikoón nga. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi kixíyá tsja (Matiooo̱ 12:9-14; Markooo̱ 3:1-6) 6

Kó bi kamá kjea̱ꞌe nii̱xtjin ndikón, Kjisooa̱ tsꞌasꞌien ngua̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná kó akóyá, kó kii̱aa̱ kisꞌijña ngo ndaa̱ xi kixíyá tsja xi kixiii̱, 7 kó já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já fariseooa̱ ndyii̱konda ꞌma Kjisooa̱, tsii̱ꞌea̱ nga skua̱ii̱e a̱ tsi saa̱ꞌíndaya kui ndaa̱aa̱ nga nii̱xtjin ndikón, tsii̱ꞌea̱ nga boa̱aa̱ tsꞌén saa̱koa̱ó ngo kjoa̱aa̱ nga koa̱ónguítaꞌin. 8 Tanga Kjisooa̱ kamákjiín ni xi ndyii̱tsꞌenkjó kui jaá, kó bi katsoó ndaa̱ xi kixíyá tsjáa: –Tii̱sítjii̱n, kó kꞌii̱e a̱ tindyin ji ngamasieea̱n. Kó kui ndaa̱aa̱ jastjíea̱n sꞌea̱ kasasien kixii̱. 9 Kó Kjisooa̱ bi katsoó xtaa̱ xi ngaseea̱: –Ngo ni kosíyajnúꞌun: ¿Mí ni xi tsjandié kjoa̱ak a̱ itiii̱ nga ma niꞌán nga nii̱xtjin ndikón: a ni xi nda, axaa̱ ni xi ndajín? ¿A koa̱ꞌnaa̱xiéꞌá, axaa̱ sii̱ꞌankꞌién ngo xtaa̱? 10 Kó askotsijeea̱n xtaa̱ xi jaꞌatjiyajooa̱n, kó bi katsoó kui ndaa̱ xi kixíyá tsjáa: –Tjintie ndsea̱. Kó kui ndaa̱aa̱ boa̱aa̱ katsꞌén, kó kamándaya tsja. 11 Kó kui já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já fariseoa̱ xi ngaseea̱ achichí katsꞌénxchán, kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga askjoyá kótsꞌen koa̱eja̱ ea̱e a̱ kondraa̱ Kjisooa̱. Bi tsꞌén jaꞌájin Kjisooe̱ nga tiejó já apostrooe̱ (Matiooo̱ 10:1-4; Markooo̱ 3:13-19) 12

Kui nii̱xtjin ján, Kjisooa̱ kijí ngo tjii̱ngua̱ii̱ nga tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná kó kii̱aa̱ jaꞌaaa̱ ngo nii̱xtjii̱en a̱ nga tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná. 13 Kó nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 6

24

kisisiea̱én, tsíchjii̱aaa̱ a̱ ngayeje xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, kó tiejó ma já xí jaꞌájin xi já apostroa̱ katsoó. 14 Kuí xiꞌbii̱ nga tiejó já xí jaꞌájin Kjisooa̱: Ximooa̱, ndaa̱ xi ti Peé katsoó nga, koa̱jo ndaa̱ xi ꞌmí Jandreea̱, ṉtsꞌii̱e a̱ Ximooa̱, koa̱jo Sandiyaá, koa̱jo Juaaa̱, koa̱jo Nguiripeea̱, koa̱jo Bartolomeea̱, 15 koa̱jo Matiooa̱, koa̱jo Tomaaa̱, koa̱jo Sandiyá ndií ndaa̱ xi ꞌmí Alfeooa̱, koa̱jo Ximooa̱ ndaa̱ xi Chii̱nii̱ kiꞌmií nga, 16 koa̱jo Judaaa̱ ṉtsꞌii̱e a̱ ndaa̱ xi ꞌmí Sandiyaá, koa̱jo Juda Iskarioteea̱, ndaa̱ xi jaskan atíñá Kjisooa̱. Kjisooe̱ bi tsꞌén akóyaá koe̱jo katsꞌéndaya kjín xtae̱ (Matiooo̱ 4:23-25) 17

Kó Kjisooa̱ jatjajen nguiní kii̱aa̱ tjii̱ngua̱ii̱ii̱ koa̱jo xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ kó kii̱aa̱ nínga soón kixindyia, kó achichí ma xtaa̱ xi kisꞌiṉtsoa̱matjinguiii̱ xi chjii̱an a̱ i ngayeje nangui Judeaa̱, koa̱jo naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n koa̱jo naa̱xii̱ńdá xi tikóntꞌa ndáchíkoón xi ꞌmí Tiroa̱ koa̱jo Sidoa̱n, 18 xi jachókintꞌieé Kjisooa̱ koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌíndaya chiꞌin xi tjiín, koa̱jo kui xtaa̱ xi tsie kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ jaꞌa tangatꞌaniii̱ aa̱sién nii̱xtjin xi ndajiín, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén kamándaya nga. 19 Kó ngayeje xtaaa̱ nga kamámejeén katsꞌénjoa̱ Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ ngo ngaꞌniú jatjooa̱ yojooa̱ xi katsꞌéndaya ngayeje xtaaa̱. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyá xtae̱ xi tsja tjiín koe̱jo xi tsjajín tjiín nguindyii̱koe̱n Néná (Matiooo̱ 5:1-12) 20

Kó Kjisooa̱ askotsijeea̱n xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, kó bi katsoó: –Achichí ra tsjajnú jún xi nii̱maa̱jnú, ngaa̱tꞌaa̱ tsaa̱jún boá nínga botixómá Néná. 21 Achichí ra tsjajnú jún xi bojójnú ngotꞌea̱, ngaa̱tꞌaa̱ sꞌea̱ stsii̱eja̱ nú. Achichí ra tsjajnú jún xi ndyii̱chaꞌájnú ngotꞌea̱, ngaa̱tꞌaa̱ sꞌea̱ kojnoa̱jnú. 22 Achichí ra tsjajnú jún nga xtaaa̱ saa̱ꞌínchꞌójnú, koa̱jo nga koa̱ngatjii̱nguijnú, koa̱jo nga chꞌo kaa̱tsoa̱jnú koa̱jo nga chꞌo kaa̱maaa̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 6 6

25

jaꞌénjnú xikoó ngo ni xi ndajín, tangatꞌaniii̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 23 Tsja ngatamajnú kui nii̱xtjin ján kó tsja ngatꞌiéjnú, ngaa̱tꞌaa̱ tanisién je ni xi saa̱kójnú ndiꞌakꞌajmi ján, ngaa̱tꞌaa̱ boa̱aa̱ ti tsꞌén xtaa̱ xi xchaá kui xtaaa̱ boa̱aa̱ katsꞌénjoa̱ já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná. 24 Tanga, xii̱xꞌii̱an a̱ jnú jún xtaa̱ xi choa̱n, ngaa̱tꞌaa̱ je kisꞌiejnú kjoa̱ata̱ sjajnú jún. 25 Xii̱xꞌii̱an a̱ jnú jún xi ngotꞌea̱ kitsiejnú, ngaa̱tꞌaa̱ sꞌea̱ kaa̱ma bojójnú. Xii̱xꞌii̱an a̱ jnú jún xi ngotꞌea̱ ndyii̱mojnú jún, ngaa̱tꞌaa̱ sꞌea̱ on kaa̱majnú koa̱jo sꞌea̱ xchaꞌájnú. 26 Xii̱xꞌii̱an a̱ jnú jún kjiꞌa nga ngayeje xtaaa̱ nda tsꞌén kua̱ii̱chjii̱aa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ jún, ngaa̱tꞌaa̱ xtaa̱ xi xchaá kui xtaaa̱ boa̱aa̱ ti tsꞌén katsꞌénjoa̱ já chjii̱nii̱eꞌa̱ én ndisoó. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga niꞌánngojo (Matiooo̱ 5:38-48; 7:12) 27

Tanga jún xi ndyii̱ndaꞌyájnúꞌun, bi xianjnúꞌun: Tjó tiꞌánjnú xtaa̱ xi kondraa̱jnú, nda tiꞌanjoa̱jnú xtaa̱ xi chꞌooa̱ jún, 28 tiꞌanchikonñéjnú xtaa̱ xi chꞌo tjítsójnú, chjii̱aꞌa̱ atjejnú kui xtaa̱ xi kua̱ii̱chjii̱ata̱ aꞌinjnú. 29 Tsi tjín xi koa̱tꞌa ngo tꞌanijin, teꞌéea̱ nga koa̱tꞌa xi ingooa̱ nga, kó tsi tjín xi kjoa̱aꞌa̱ áxiín ṉjño xi kjitꞌa ngaa̱xten, teꞌéea̱ chingáaa̱ nga. 30 Ta ꞌyání xi kua̱ii̱ꞌaaa̱ ngo ni, teꞌéea̱, kó tsi tjín xi kjoa̱aꞌa̱ áxiín ni xi tsea̱, ngataa̱ chjiéꞌéjíii̱n nga tsjaa̱aꞌóyá nguinií. 31 Xikó tsꞌén mejénjnú nga sii̱ꞌanjoa̱jnú jún, boa̱aa̱ ti tiꞌanjoa̱jnú xtaa̱ xi kjea̱ꞌe nga. 32 Ngaa̱tꞌaa̱ tsi ta kuí tsi xtaa̱ xi tjoó jún xi sii̱ꞌantjójnú, ¿mí kjoa̱an a̱ da xi tjínjnú? Ngaa̱tꞌaa̱ ngaskande xtaa̱jeé tsꞌéntjó xtaa̱ xi ndyii̱tsꞌentjó kui. 33 Kó tsi ta kuí tsi xtaa̱ xi nda saa̱ꞌínjoa̱jnú jún xi nda sii̱ꞌanjoa̱jnú, ¿mí kjoa̱an a̱ da xi tjínjnú? Ngaa̱tꞌaa̱ ngaskande xtaa̱jeé tsꞌén kui niii̱. 34 Kó tsi ta kuí tsi xtaa̱ xi sii̱ꞌankíyajnú xi ndyii̱chiyájnúua̱ nga tsja nguiníjnú, ¿mí kjoa̱an a̱ da xi tjiín kui niii̱? Ngaskande xtaa̱jeé tsꞌénkíyaá ngo ni xkjín, nga ndyii̱koyaaa̱ nga ingo boa̱aa̱ kjiꞌi tsjaa̱a nguinií xkjín. 35 Tanga jún chjiénga sii̱ꞌantjójnú kondraa̱jnú, kó nda tiꞌanjoa̱jnú, kó tiꞌankíyajnúua̱ ngo ni, nga jmí tsi xchiyájnúua̱ nga kjea̱ꞌe ni koa̱eꞌa̱ é nguiníjnú, kó boa̱aa̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

26

RKAAa̱ 6

tsꞌén nga saa̱kójnú ngo kjoa̱an a̱ da xi ꞌniú je, kó jún, ndií Néná xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján kaa̱majnú, kui Néná xi nda tsꞌénjoa̱ xtaa̱ xi bejín ni xi nda niꞌánjoa̱ koa̱jo xtaa̱ xi ndajín ndyii̱tsꞌen. 36 Chjiénga nii̱maa̱takón ngatamajnú, xikó tsꞌén nii̱maa̱ máa Naa̱ꞌmijnú. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga ndikón nga fonguitaꞌin jé ngo xtae̱ (Matiooo̱ 7:1-5) 37

Ngataa̱ fonguitaꞌínjínjnú jé ngo xtaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga Néná koa̱ónguitaꞌínjínjnú ngo jé. Tii̱ꞌanjetakónjnúua̱ xingua̱ii̱jnú, kó Néná saa̱ꞌínjetakónjnú jún. 38 Teꞌéjnúua̱ ni xi kaa̱machjieén ngo xtaa̱, kó Néná tsjaa̱ajnú ni xi kaa̱machjiénjnú jún. Tsjaa̱ajnú ngo stsa chii̱boa̱aa̱ xi sꞌii̱kitsie ma nga ꞌniú xii̱ndyiá. Ngaa̱tꞌaa̱ ti kuiii̱ yáchii̱boa̱aa̱ xi sii̱ꞌankjiénjnú nga xꞌii̱chii̱boa̱aja̱ nú, ti kuiii̱ xi saa̱ꞌínkjién Néná nga kꞌoa̱chii̱boa̱aja̱ ojnú jún. 39 Kó Kjisooa̱ katsáyaá ngo énkjín xi bi tsó: –¿A kaa̱marií ngo ndaa̱ xi tii̱kaa̱ koa̱koa̱ó ndii̱ya kjea̱ꞌe ndaa̱ xi tii̱kaa̱? ¿A mí tsi ngajoó nga kua̱ii̱xoa̱ya tixaa̱a?a̱ 40 Ndaa̱ xi tjibókoyaá ꞌniújín ngase kaa̱maaa̱ ta boa̱aja̱ ínniii̱ mostrooa̱, tanga nguije akakoyaá kui ndaa̱aa̱ boa̱aa̱ ti tsꞌén kaa̱maaa̱ xikoó kui mostrooa̱. 41 ¿Ánní nga xtjié xi kjingui ndyii̱koa̱n ṉtsꞌie titsitsijíii̱n, kó yejín ji yáxtió xi kjingui ndyikin ji? 42 ¿Axaa̱ kótsꞌen ma takín nga bi séea̱ ṉtsꞌie: “Ṉtsꞌie, teꞌéndiéní nga kꞌoxié an xtjié xi kjingui ndyikin ji”, nga yejín ji yáxtió xi kjingui tsea̱? ¡Jókjea̱n! Tjón ma ra ꞌnaa̱xié ji yáxtió xi kjingui ndyikin ji, sꞌea̱ nda kaa̱matsijéen tsii̱ꞌea̱ nga xchii̱e a̱ ji xtjié xi kjingui ndyii̱koa̱n ṉtsꞌie. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xikó tsꞌén ya xtaae̱ (Matiooo̱ 7:17-20; 12:33-35) 43

Ngojín yá xi nda, xi to xi ndajín koa̱aja̱ aa̱a,a̱ ti nde ngojín yá xi ndajín, xi to xi nda koa̱aja̱ aa̱a.a̱ 44 Ngaa̱tꞌaa̱ nga ngo nga ngo yaá ya kjoa̱aaa̱ a̱ to xi tsjá, ngaa̱tꞌaa̱ ngojín yá ndaꞌyá xi to igoa̱ koa̱aja̱ aa̱a,a̱ ti nde ngojín yá sarsaa̱ xi tostsii̱je koa̱aja̱ aa̱a.a̱ 45 Ndaa̱ xi ndaaa̱, ni xi nda ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 7 6

27

ꞌboxié xi tikónjiii̱n ngua̱ii̱jin inii̱maa̱a,a̱ kó ndaa̱ xi ndajiín, ni xi ndajín ꞌboxié xi tikónjiii̱n ngua̱ii̱jin inii̱maa̱a.a̱ Ngaa̱tꞌaa̱ ni tsie xi tjíjiii̱n ngua̱ii̱jin inii̱maa̱aa̱ xtaaa̱ kuí ni xi chjii̱aa̱ tsꞌoa. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ jó já xi katsꞌénda ndiꞌaae̱ (Matiooo̱ 7:24-27) 46

¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga jún, “Ndii̱a,a̱ Ndii̱a”a̱ ndyii̱ꞌmíjnúꞌun, kó niꞌánjínjnú ni xi xian an? 47 Ngayeje xtaa̱ xi ndibakónna, kó ntꞌié énna kó tsꞌenkjátjosón, kꞌii̱e a̱ xiyájnúꞌun xi kókón kui: 48 Boa̱aa̱ fóyaniii̱ xikoó ngo ndaa̱ xi katsꞌénda ngo ndiꞌa, kó tjón katsꞌénda ngo tixaa̱ xi naa̱ngaa̱, kó ítjatsꞌenniii̱ xoó ndiꞌaaa̱ ngaa̱soón ngo ndii̱joa̱ xi je, kó nga kamáje ndejeéꞌ, ndójoaaa̱ yeꞌétꞌa xchaán kui ndiꞌaaa̱, tanga nde katsꞌéntíyajiín, ngaa̱tꞌaa̱ ngaa̱soón ngo ndii̱joa̱ kamánda. 49 Tanga xi tsintꞌié kó katsꞌénkjatjosónjín, kꞌii̱e a̱ xiyájnúꞌun xi kókón kui: boa̱aa̱ fóyaniii̱ xikoó ngo ndaa̱ xi katsꞌénda ngo ndiꞌa ngaa̱soón tꞌananguiii̱ kó jmí xó ítjatsꞌenjínniii̱ nga katsꞌénda, kó nga kamáje ndejeéꞌ, ndójoaaa̱ yeꞌétꞌa xchaán kui ndiꞌaaa̱, kó tjii̱en a̱ má tsꞌáka, kó tsie ni xi jeea̱.

7

Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo mosooe̱ ndae̱ nguitoe̱koe̱oe̱ jajuún (Matiooo̱ 8:5-13)

Nguije kamaá Kjisooa̱ nga tsíchjii̱aja̱ o xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, kijí Kapernaua̱m. 2 Kó ngo mosoa̱ xi achichí tjoó ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ jajuún, ndajín tjiín kó je mején ma kꞌien. 3 Kó nga tsintꞌié kui ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ jajuún kjoa̱aaa̱ a̱ Kjisooa̱, katsanguiya kaꞌa xtaa̱ xi xchá judíooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga ꞌniú tsíꞌáaa̱ Kjisooa̱ nga kjii̱ndii̱bá tsꞌendáya kui mosooa̱. 4 Kó kui xtaa̱ xi xchaá jachókoón Kjisooa̱, kó ꞌniú tsíꞌaá nga bi katsoó: –Nda inii̱maa̱aa̱ kui ndaa̱a,a̱ tsobárií nga koa̱sikea̱je, 5 ngaa̱tꞌaa̱ tjórií naa̱xii̱ńdájnea̱, kó ngaskande ngo ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná katsꞌéndajnea̱. 6 Kó Kjisooa̱ kijíjoa̱ kui xtaa̱ xi xchaá. Tanga nguije makjachó ma ndiꞌaaa̱, kui ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ katsanguiya kaꞌa já amingooa̱ xi bi katsoó Kjisooa̱: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 7

28

–Ndii̱a,a̱ mejénjínna saa̱ꞌinxtií, ngaa̱tꞌaa̱ nde tsoboájínna nga kua̱ii̱tjásꞌii̱n ji ndiꞌana, 7 kuíni nga ngaskande kamájín nga an ma xi kijíkjaꞌaaa̱, tanga ndokjoé ji ngo én, kó kaa̱mandaya mosoa̱na. 8 Ngaa̱tꞌaa̱ ti boa̱aa̱ ti tsꞌén an tjínna ngo nguitoa̱koa̱ xi botixómána, kó ti tjínna jajún xi botixomáaa̱, kó tsi bi xiáaa̱n xiꞌbii̱: Tꞌen ji, kó koa̱eja̱ ea̱, kó tsi kjea̱ꞌe xi jaa̱bíꞌii̱n xiáaa̱n, kó kjii̱ndii̱bá, kó kjiꞌa nga mosoa̱na tsanguiya an nga saa̱ꞌín ngo ni, tsꞌenkjátjosónna. 9 Nga tsintꞌié kui niii̱ Kjisooa̱ achichí kijíndikoón, kó askotsijeea̱n xtaa̱ xi yajánguií kó bi katsoó: –Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga kjii̱e a̱ ngo ndaa̱ sakóna kꞌii̱e a̱ Israea̱l xi bi tsꞌén ꞌniú sꞌijiii̱n. 10 Kó nga jachó nguiní kui já xi kananguiyaaa̱ kii̱aa̱ ndiꞌaaa̱ ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ jajuún, kamábe nga je kamándaya kui ndaa̱ mosoa̱ xi ooa̱n. Bi tsꞌén katsꞌénkjaꞌáꞌyaá Kjisooe̱ ndií ngo xtae̱chjón kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n 11 Kó jaskan Kjisooa̱ kijí ngo naa̱xii̱ńdá xi ꞌmí Naín, kó nijan kijíjoa̱ xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ koa̱jo kjín ngase xtaa̱. 12 Nguije makjachó kui naa̱xii̱ńdaá, kamábe nga tjífíkanijín ngo inii̱maa̱, ndí ngooa̱ ngo naa̱a kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n, kó achichí ma xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá xi nijan kijíkanijínjoa̱. 13 Kó Ndii̱aaa̱ a̱ nga kamábe, nii̱maa̱kamaá kui xtaa̱chjoa̱ón, kó bi katsoó: –Ngataa̱ cheꞌéjín ji. 14 Kó Kjisooa̱ tjii̱en a̱ má kijíkón tiñaaa̱ koxaa̱ xi kjiꞌiya kui ndaa̱ xoa̱ngo xi je kꞌieea̱n, kó katsꞌénjoa̱ kui koxaa̱a,a̱ kó já xi ndyii̱yaꞌankꞌaá xió kixindyia, kó Kjisooa̱ bi katsoó ndaa̱ xoa̱ngo xi je kꞌieea̱n: –Ndaa̱ xoa̱ngo, jí xi bi tꞌíxiaán: ¡Tii̱sítjii̱n! 15 Kó kui ndaa̱ xi kꞌieea̱n, tjii̱en a̱ má kisꞌijñando, sꞌea̱ tsíchjii̱a,a̱ sꞌea̱ Kjisooa̱ kijíjoa̱ kui ndaa̱aa̱ nínga tikón naa̱aaa̱. 16 Kó ngayeje xtaaa̱ xi katsakjónní, kó katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná nga bi katsó: –Ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌniú nkꞌa xaá jatjojinná. Kó tjín xi bi katsó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

29

RKAAa̱ RKAAa̱ 7 7

–Néná je kjoeꞌekoón xtaa̱ naa̱xii̱ńdá xi tsii̱ꞌea̱. 17 Kó ngayeje nangui Judeaa̱ koa̱jo ngayeje naa̱xii̱ńdá xi síndo tꞌa tiñaaa̱, kamábe ni xi katsꞌén Kjisooa̱. Bi tsꞌén tsíchjii̱aje̱ o Kjisooe̱ xtae̱ xi katsanguiyajoe̱ én Jua Bautistaae̱ (Matiooo̱ 11:2-19) 18

Kó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Juaaa̱ kiniꞌánkintꞌié kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje kui niii̱. Kó Juaaa̱ tsíchjii̱aaa̱ a̱ jó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, 19 kó katsanguiyakooa̱n Kjisooa̱, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱síyaá tsi kuí Kjisooa̱ xi kjii̱ndii̱baá, axaa̱ chjiénga kjea̱ꞌe xi skoyaá. 20 Kó kui jaá jachókoón Kjisooa̱ kó bi katsoó: Jua Bautistaaa̱ xí katsanguiyajnea̱ tsii̱ꞌea̱ nga koa̱siyajnea̱ ji: ¿A ji xó boá kui ndaa̱ xi kjoa̱eꞌa̱ ea̱é, axaa̱ xchiyá xó jii̱n kjea̱ꞌe? 21 Ti kuiii̱ chii̱boa̱aa̱ Kjisooa̱ achichí ma xtaa̱ xi katsꞌéndaya chiꞌin xi tjiín, koa̱jo xi kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ ndyii̱foaꞌatio, kó tsꞌaxié aa̱sién nii̱xtjin xi ndajín xi tjíjiii̱n xtaaa̱, kó kjín ma xtaa̱ xi tii̱kaa̱ xi katsꞌéntsijeea̱n. 22 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –Tanguínjnú, kó tꞌíyajnúua̱ Juaaa̱ ni xi je kamáyajnú koa̱jo ni xi je kandaꞌyájnú, tꞌínii̱jmijnúua̱ nga xi tii̱kaa̱aa̱ je kamátsijeea̱n, xi nii̱maa̱ seea̱ je ma fí, xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xii̱n yojoná je kamándaya, xi xtiyaaa̱ je tsintꞌié, xi kꞌieea̱n je jaꞌáꞌyaá, kó nga xtaa̱ nii̱maa̱aa̱ je tjíꞌmíyaá éntjatsii̱eea̱ a̱ Néná. 23 Kó achichí ra tsjaaa̱ kui xi tangatꞌajiín an nga stii̱nguíni. 24 Kó nguije kijí xtaa̱ xi katsanguiya Juaaa̱, Kjisooa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsáyaá xtaaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ Juaaa̱, kó bi katsoó: –¿Mí xi tsanguíntsitsijenjnúua̱ nangui kixií? ¿A ngo yáxá xi ítsanie tjoa̱oa̱? 25 Tsi jmí, ¿mí xi tsanguíntsitsijenjnúua̱? ¿A ngo ndaa̱ xi ṉjño tsjakon tsꞌényajá? Jún je yajnú nga kui xtaa̱ xi boajá ṉjño tsjakooa̱n koa̱jo xi nda síndooa̱, ndiꞌaaa̱ re nínga síndo. 26 Kó, ¿mí xi tsanguíntsitsijenjnúua̱? ¿A ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná? A joa̱oa̱n, jaa̱ kui boá xian an, kó nkꞌa ngase xaá ta boa̱aja̱ iín ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná. 27 Kjoa̱aaa̱ a̱ kuiii̱ bí xi kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná nínga bi tsoó: Kꞌii̱e a̱ tsꞌéntsanguiyatjoón chjii̱nii̱eꞌa̱ énna, ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 7

30

tsii̱ꞌea̱ nga kua̱ii̱ꞌíjñanda ndii̱yáaa̱, nga koa̱eja̱ ea̱tjoón. Tsꞌénxiyajnúꞌun nga kꞌii̱e a̱ kui ngaa̱sondieea̱ kjii̱e a̱ tsenjín ingo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ én xi nkꞌa ngase xaá xikoó Jua Bautistaaa̱, tanga kui ndaa̱ xi ꞌniú chichí ngase xaá nínga botíxomaaa̱ Néná, nkꞌa ngase xaá ta boa̱aja̱ iín Juaaa̱. 29 Kó ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdá koa̱jo já xí foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni, nga tsintꞌieé Juaaa̱, katsꞌénkixii̱ yojooa̱ nguindyii̱koa̱n Néná, nga katsjandié nga Juaaa̱ atíndá, 30 tanga já fariseooa̱ koa̱jo já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ katsꞌénchꞌó ni xi mejeén Néná, nga kamámejénjiín nga Juaaa̱ atíndá. 31 Kó Ndii̱aaa̱ a̱ bi katsó: –¿Mí xi boa̱aa̱ ma kon xi kókón kui xtaa̱ xi tjín kui nii̱xtjin xiꞌbii̱? 32 Boa̱aa̱ ma kon xikoó já xoa̱ngo xi síndo ndii̱tsea̱en a̱ xi bi ndyii̱tsoó xkjín: “Kiniꞌánkjaniejnea̱ yánaxoa̱ xi fonieea̱, tanga jún kichájínjnú, kandajnea̱ só xi ndasen tsó, tanga jún kichaꞌájínjnú.” 33 Ngaa̱tꞌaa̱ jeꞌe Jua Bautistaaa̱, xi iskjiniejín pan, ti nde katsꞌejín binoa̱, kó jún bi kiꞌmíjnúua̱ nga xindajín tjíjiii̱n. 34 Jaskan jeꞌe ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n, ndaa̱ xi iskjinie, koa̱jo xi katsꞌe, kó bi kiꞌmíjnúua̱: Kui ndaa̱a,a̱ ndaa̱ xkii̱ꞌá, ndaa̱ chꞌii̱, ndaa̱ amingooa̱ já xí foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni koa̱jo xtaa̱ jé boá xiꞌbii̱. 35 Tanga kjoa̱ak a̱ jínkoón Néná sꞌijñatsijen kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi tjítsꞌén kui. 28

Bi kamaá Kjisooe̱ ndiꞌaae̱ ndae̱ fariseoe̱ xi ꞌmí Ximooe̱ Kó ngo ndaa̱ fariseoa̱ tsíꞌáaa̱ Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kijíkjiniejoa̱ ṉñoa̱ ndiꞌaaa̱, kó nga tsꞌasꞌien Kjisooa̱ ndiꞌaaa̱ kui ndaa̱a,a̱ kisꞌijñatꞌa yamíxaaa̱. 37 Kósꞌea̱ kjiꞌa ma jachókoón ngo naa̱ xi tjiín jé, xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdaá kó nga tsintꞌié nga Kjisooa̱ tikóntꞌa yamíxaa̱ ndiꞌaaa̱ ndaa̱ fariseooa̱, jachójoa̱ ngo ndí rámitaa̱ ndasíjea̱n, 38 kó kisꞌijñando tꞌa se Kjisooa̱, askandá sꞌea̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga ndándyii̱koa̱n aniéjónni se Kjisooa̱, kó tsjaa̱toa̱koa̱ katsꞌénxíjónni, sꞌea̱ atíndsoaꞌá se, kósꞌea̱ katsanguijon ndasíjeea̱n. 39 Nga kamábe kui niii̱ ndaa̱ fariseooa̱, bi tsꞌén katsꞌénkjó: “Tsi jaa̱koxii̱ nga kui ndaa̱aa̱ xi ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná, kamákjínrií ꞌyá naaa̱ boa̱aa̱ xi tjítsꞌénjoa̱, ngaa̱tꞌaa̱ naa̱ xi tjiín jé boá.” 40 Kó Kjisooa̱ bi katsoó ndaa̱ fariseooa̱: 36

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

31

RKAAa̱ RKAAa̱ 7 7

–Ji Ximoa̱, ngo ni tikónna xi xiyaá ji. Sꞌea̱ bi katsó ndaa̱ fariseooa̱: –Tꞌíyéní, Mostroa̱. 41 Sꞌea̱ Kjisooa̱ katsáyaá ngo énkjín xi bi tsó: –Jó ma já xi kitsjieea̱n tooa̱n ngo ndaa̱ xi tsꞌénkíya toa̱n, ngo ma xi kitsjieea̱n ún úchán toa̱n denarioa̱, kó xi ingooa̱ ichítié ma xi kitsjieea̱n. 42 Kó nga jmíjiín kui jaá kótsꞌen saa̱ꞌínsón toa̱n xi kitsjieea̱n, ndaa̱ xi tsꞌénkíya tooa̱n katsꞌénjetakoón nga jó kui jaá. Ngotꞌea̱ ꞌnea̱ tꞌíyéní, ¿ñání nga jó kui jaá xi ꞌniú tjó ngase kaa̱maaa̱ kui ndaa̱a?a̱ 43 Sꞌea̱ Ximooa̱ bi katsó: –Beea̱ koa̱n an nga kuí ndaa̱ xi ꞌniú tsie ngase katsꞌénjetakoón. Kó Kjisooa̱ bi katsó: –Boa̱aa̱ kjiꞌi ni xi kase ji. 44 Kó Kjisooa̱ askotsijeea̱n kui naaa̱, kósꞌea̱ bi katsoó ndaa̱ xi ꞌmí Ximooa̱: –¿A titsitsijíii̱n kui naaa̱? Tsꞌasꞌien an ndiꞌáaa̱, kó jmí ndójoa katseꞌéjínní xi aniejón an ndsaa̱ko an, tanga kui naaa̱ ndándyii̱koa̱n aniéjónni ndsaa̱ko an, kó tsjaa̱toa̱koa̱ katsꞌénxíjónni nga. 45 Katseꞌéjíii̱n ngo ndsó tꞌanijón an nga kiniꞌíntindení, tanga kui naaa̱, ndeskande koó nga tsꞌasꞌien an ndiꞌáaa̱ tsꞌénbotíndsoaꞌá ndsaa̱ko an. 46 Jmí istii̱ kananguijinjín tokó an, tanga kui naaa̱, ndasíjea̱n katsanguijon ndsaa̱ko an. 47 Kuíni nga boa̱aa̱ xianñaaa̱ nga nda tsi kjín ma jeé, je kiniꞌánjetakoón, ngaa̱tꞌaa̱ achichí ꞌniú katsꞌéntjó, tanga kui xtaa̱ xi chiboa niꞌánjetakoón, chiboa tsi tsꞌéntjó. 48 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui naaa̱: –Ji chjoón jéea̱ je kiniꞌánjetakoón. 49 Kó xtaa̱ xi ngase xi síndojoa̱ tꞌa yamíxaaa̱, ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsó jaa̱ kꞌii̱e a̱ jaa̱ ngajaán xkjín: –¿ꞌYání boa̱aa̱ kui xiꞌbii̱, nga ngaskande jé tsꞌenjétakoón? 50 Kó Kjisooa̱ bi katsó ngaseea̱ kui naaa̱: –Tangatꞌaniii̱ kjoa̱asa̱ ꞌijíii̱n, kuíni nga je jatjoꞌa ji, tꞌen xió xió ji ꞌnea̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 8

32

Ínchjín xi asíkoe̱jo Kjisooe̱ Kó jaskan nguije kamá kui niii̱, Kjisooa̱ kijí ngayeje naa̱xii̱ńdá koa̱jo ndí nangui nga katsáyá éntjatsii̱eea̱ a̱ kjoa̱aaa̱ a̱ nínga botixómá Néná. Nga tiejó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ kii̱aa̱ nijan kistsoꞌbájoa̱, 2 koa̱jo boa̱aa̱ tsꞌén tjín ínchjín xi Kjisooa̱ katsꞌéndaya nga tsꞌaxieé aa̱sién nii̱xtjin xi ndajín koa̱jo kjín toa̱koa̱ya chiꞌin. Ngua̱ii̱jiii̱n kui ínchjiín kii̱aa̱ tsoꞌbájin naa̱ Riyaaa̱, kui xi ti naa̱ Leé kiꞌmií nga, kui xi yito aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín jatjo ngua̱ii̱jin yojooa̱, 3 koa̱jo naa̱ Juaá, chjoa̱ón kui ndaa̱ xi ꞌmí Kusaaa̱, ndaa̱ xi katsꞌénxájoa̱ Erodeea̱, koa̱jo naa̱ Susaá koa̱jo kjín ngase kjea̱ꞌe ínchjín xi katsꞌénseén nga asíkoa̱jo nga katsjaá ta ni xi tjínrií.

8

Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ndae̱ xi atítsojo xojmaá (Matiooo̱ 13:1-9; Markooo̱ 4:1-12) 4

Kó kjiꞌa nga kjín xtaa̱ kamátikó xi kjindibáni xkii̱ naa̱xii̱ńdá xi kijíkoón Kjisooa̱, ínii̱jmii̱í kui énkjín xi bi tsoó: 5 –Ngo ndaa̱ xi ꞌbítjii̱e,a̱ kijíkꞌitjii̱e a̱ xojmá. Kó nga ítjii̱e a̱ xojmaá, ngo tjín xi ixó tꞌa ndii̱yaa̱á, kó xtaa̱ xi jaꞌaaa̱ katsjánié, kó nii̱sieea̱ iskjinie. 6 Kó ingo tjín kuí xojmaá xi ixó ngaa̱són ndii̱joa̱oa̱, kó nguije katjońtsꞌién, kixí ngaa̱tꞌaa̱ jmí ndójoa kisꞌiejiín. 7 Kó ingo tjín kuí xojmaá xi ixó ngua̱ii̱jin yándáꞌyaá, kó nga kamánkꞌá yándáꞌyaá nijan kamánkꞌá nga, kó katsꞌénxí. 8 Kó ingo tjín kuí xojmaá xi ixó tꞌanangui xi ndaaa̱, kó kisꞌieea̱ to, kó íńtsꞌién, kó nda to katsjá, ngaskande úchán to katsjá nga ngo xojmaá. Nga katsáyá Kjisooa̱ kui niii̱ ꞌniú tsíchjii̱aa̱ nga bi katsó: –Xi tjín tjii̱boa̱an a̱ ijon nga kua̱ii̱ntꞌie, ngatasienníjón kui eén. 9 Kó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Kjisooa̱ asíyaá, mí ni xi mejeén tsó kui énkjín xi katsáyá. 10 Kó Kjisooa̱ bi katsó: –Jún je kiꞌmíyajnú ni xi tjiꞌmaá xikó tsꞌén botixómá Néná, tanga xtaa̱ xi ngaseea̱ énkjín xí tjindókjoa̱aja̱ o, tsii̱ꞌea̱ nga nda tsi skotsíjen, skua̱ii̱eja̱ ín, kó nda tsi kua̱ii̱ntꞌie, kaa̱makjínjiín.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 8 8

33

Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín ndae̱ xi ꞌbítjii̱eee̱ e̱ (Matiooo̱ 13:18-23; Markooo̱ 4:13-20) 11

Kuí niii̱ xi mejeén tsó kui énkjiín: Xojmaá, kuí xí eén Néná, kó kui xi ixó tꞌa ndii̱yaa̱á, kuí xí xikoó xtaa̱ xi ntꞌié eén Néná, tanga ta tjii̱ꞌnii̱ua̱ ndibá xindajín diablooa̱ kó foaꞌáxiín ngua̱ii̱jin inii̱maa̱aa̱ kui eén, tsii̱ꞌea̱ nga sꞌii̱jinjiín, kó kjoa̱tjoꞌájín. 13 Kó kui xojmá xi ixó ngaa̱són ndii̱joa̱oa̱, kuí xí xikoó xtaa̱ xi ntꞌié eén Néná kó tsja máaa̱ nga kjíbé, tanga nga jmí jaa̱maa̱jiín, ta ngotjón tsi sꞌijiii̱n, kó nga fochó chii̱boa̱aa̱ nga chjátꞌayákón tsꞌenkjié kjoa̱a.a̱ 14 Kó kui xojmá xi ixó ngua̱ii̱jin ndaꞌyaá, kuí xí xikoó xtaa̱ xi ntꞌié eén Néná, tanga chíchii̱ chíchii̱ ꞌbijñá kui eén, ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱an a̱ daa̱a,a̱ kjoa̱aca̱ hoa̱oa̱n koa̱jo kjoa̱ata̱ sja xi tjiín kui ngaa̱sondieea̱, tsꞌenchája, kó jmí to ꞌbéjiín nga maxchá. 15 Kó kui xojmá xi ixó tꞌanangui ndaaa̱, kuí xí xikoó xtaa̱ xi kixii̱ koa̱jo xi ngayeje inii̱maa̱aa̱ nga ntꞌié eén koa̱jo nga tsꞌenkjátjosón ni xi tsó eén Néná, kó ꞌniú mindyia, kó nda to xi tsjá. 12

Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ndiꞌií (Markooo̱ 4:21-25) 16

Ngojín xtaa̱ xi kua̱ii̱ꞌítí ngo ndiꞌí xi tsꞌentsíjenná, tsii̱ꞌea̱ nga jaskan skíbé ngo tii̱ji xi kua̱ii̱ꞌíꞌmáni, koa̱jo tsi nguindie ngo ṉchaa̱n kua̱ii̱ꞌíjñá, a mí tsi tasá nínga ꞌbítíyá ndiꞌí xí tsꞌentsíjeea̱n kua̱ii̱ꞌíjñá, tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌíntsijeea̱n xtaa̱ xi kꞌoa̱sꞌien ngua̱iyi̱ a ndiꞌaaa̱. 17 Ngaa̱tꞌaa̱, nde ngojín ni xi ꞌma xi xchaa̱jín, ti nde jmíjín ngo ni xi koa̱ndókjoa̱asa̱ ii̱ena̱ xi xchaa̱ nda ndajín koa̱jo tsi xchaa̱jín nínga tsijeea̱n. 18 Tsitsíjenjnúua̱ kótsꞌen ndaꞌyájnú, ngaa̱tꞌaa̱ xi ntꞌié ni xi bokoyá an, tsie ngase koa̱eꞌa̱ eé nga kaa̱makjiín, tanga xi ntꞌiéjín, chjaa̱ꞌáxiín ngaskande ni chií xi tsꞌénkjó nga makjiín. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ ꞌyání xi nae̱aae̱ koe̱jo ṉtsꞌii̱e e̱ (Matiooo̱ 12:46-50; Markooo̱ 3:31-35) 19

Kó naa̱aaa̱ koa̱jo já ṉtsꞌii̱e a̱ koa̱jo ínchjín ndichja jachó nínga tikón Kjisooa̱, tanga kamájín jachókón tiñaaa̱ ngaa̱tꞌaa̱ achichí xtaa̱ tjín. 20 Kó tjín xi katsáyaá Kjisooa̱ nga bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 8

34

–Naa̱áaa̱ koa̱jo ṉtsꞌie koa̱jo ndichje ndii̱tsen ján síndo kó mején xoó skua̱ii̱eea̱ .a̱ 21 Tanga Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –Naa̱ana koa̱jo ṉtsꞌié an koa̱jo ndichja an kuí xí ntꞌié koa̱jo xi tsꞌén ni xi tsó eén Néná. Bi tsꞌén katsꞌénkꞌíxió Kjisooe̱ tjoe̱oe̱ koe̱jo ndáchíkoón (Matiooo̱ 8:23-27; Markooo̱ 4:35-41) 22

Kó ngo ndii̱ya nga Kjisooa̱ koa̱jo xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, tsꞌasꞌien ngo ngua̱ii̱ya tjotso je, bi katsoó: –Tjián ngándá xi ingoboá ján. Kósꞌea̱ kijí. 23 Tanga tjii̱en a̱ ga ndyii̱foaꞌatio ngua̱ii̱jin ndójoaaa̱, kisꞌifé Kjisooa̱. Kó ta kjiꞌa ma kjindibá ngo tjoa̱ꞌniú xi kitsjieea̱n ndójoaaa̱, kó ndeskande tsꞌenkꞌásꞌién ma ndójoa ngua̱ii̱ya tjotso jeea̱, kó je mejeén matingándá. 24 Kó tsanguínchooa̱n Kjisooa̱, kó kiniꞌánkjaꞌaá nga bi kiꞌmií: –¡Mostroa̱! ¡Mostroa̱! ¡Je matingándá! Sꞌea̱ nguije jaꞌaá Kjisooa̱ katsꞌénxchánjoa̱ tjoa̱oa̱ koa̱jo ngaꞌniuú ndójoaaa̱, kó kixixió, sꞌea̱ kisꞌie xió xió ngaa̱són ndójoaaa̱. 25 Kó Kjisooa̱ bi katsoó xtaaa̱: –¿Ñá tsanguínjoa̱jnú kjoa̱asa̱ ꞌijinjnú? Kó kui jaá achichí katsakjónní koa̱jo kijíndikoón, kó jaa̱ kꞌii̱e a̱ jaa̱ ngaján asíyaá xkjín nga bi katsoó: –¿ꞌYá ndaa̱aa̱ boa̱aa̱ xiꞌbii̱, nga ngaskande tjoa̱oa̱ koa̱jo ndójoaaa̱ tsjaá kjoa̱aa̱ kó ntꞌiéꞌeén? Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjíjiii̱n ae̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín (Matiooo̱ 8:28-34; Markooo̱ 5:1-20) 26

Kó tichaaa̱n jachó nanguiii̱ xtaa̱ Jerasaa̱, kui nangui xi tikón ngándá xi ingoboaá, kjea̱n nangui Galileaa̱. 27 Kó nga jatjajen Kjisooa̱ tjotso jeea̱, kijí ngaa̱són kixí ján, kó jachókoón ngo ndaa̱ xi kjindibáni naa̱xii̱ńdá ján, xi je kjín nii̱xtjinniii̱ nga tikónjiii̱n ngua̱ii̱jin yojooa̱ ngo aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín, kó jmí ṉjño yajájín ti ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

35

RKAAa̱ RKAAa̱ 8 8

nde nguiti jmí ndiꞌa kisꞌijñajín, ngaa̱tꞌaa̱ kii̱aa̱ ngua̱ii̱jin naa̱xii̱mikꞌieea̱n kisꞌijña. 28 Kó kui ndaa̱aa̱ nga kamábe Kjisooa̱, ꞌniú askandáyá kó asién tikoó tꞌa se Kjisooa̱ sꞌea̱ bi katsó: –¡Mí xi tjiín kjoa̱aaa̱ a̱ an, Kjisooa̱, ndií Néná xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján! ¡ꞌNiú tsꞌénmíꞌaá nga jmí kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ niꞌínkjeꞌejínní! 29 Kuíni nga bi katsó ngaa̱tꞌaa̱ Kjisooa̱ tsíꞌaá kui aa̱sién nii̱xtjin xi ndajiín tsii̱ꞌea̱ nga jatjojin ngua̱ii̱jin yojooa̱ kui ndaa̱a.a̱ Ngaa̱tꞌaa̱ achichí kjín nii̱xtjinniii̱ kui aa̱sién nii̱xtjiii̱n nga katsꞌén tsii̱ꞌea̱ yojooa̱ kui ndaa̱a,a̱ kó xtaaa̱ nda tsi ńꞌniú kii̱chaa̱ ma ítaꞌniú tsja koa̱jo se, tsii̱ꞌea̱ nga jmí ni saa̱ꞌínjín, ti kuí xí iskjítindsóni, kó kui xindajiín taxkiya katsꞌénkjí ngua̱ii̱ndie kjitiya kui ndaa̱a.a̱ 30 Kó Kjisooa̱ bi katsoó nga asíyaá: –¿Kó ꞌmií? Kó kui ndaa̱aa̱ bi katsó: –Lejioa̱n ꞌmíjnea̱. Ngaa̱tꞌaa̱ achichí kjín ma aa̱sién nii̱xtjin xindajín xi tsꞌasꞌienjin ngua̱ii̱jin yojooa̱. 31 Kó kui xindajiín ꞌniú tsíꞌáaa̱ Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kii̱aja̱ ín katsanguiya tixaa̱ naa̱ngaaa̱ tꞌananguiii̱. 32 Kó kii̱aa̱ tjii̱ngua̱ii̱ii̱ achichí ma chii̱ngaa̱ tjimá xi ndyii̱kjién ngua̱ii̱jin ndii̱xchoa̱oa̱, kó kui aa̱sién nii̱xtjin xindajiín ꞌniú tsíꞌaá Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga ngua̱ii̱jin yojooa̱ kui chii̱ngaa̱aa̱ kꞌoa̱sꞌienjin, kósꞌea̱ Kjisooa̱ katsjaá kjoa̱a.a̱ 33 Kó kui aa̱sién nii̱xtjiii̱n jatjojiii̱n kui ndaa̱a,a̱ kó chii̱ngaa̱aa̱ kijíkꞌíndojiii̱n, kó taxkiya tsanga tsabé ngo nínga nkꞌa kó kii̱aa̱ ixó ngua̱ii̱jin ndójoaaa̱ nínga jesón ngándá ngayejeea̱. 34 Kó kui já xí ndyii̱kooa̱n kui chii̱ngaa̱aa̱ nga kamábe ni xi kamaá, tsanga ma nga kijí ngua̱ii̱jin naa̱xii̱ńdá ján koa̱jo tꞌa ṉdii̱aa̱ nga kijíkꞌínii̱jmi kui niii̱. 35 Kó xtaaa̱ kijíkatsijen mí ni xi kamaá, kó nga jachó nínga tikón Kjisooa̱ kamábe kui ndaa̱ xi kjín aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín kisꞌiṉdojin yojooa̱ nga je xió tikóntꞌa se Kjisooa̱, je tsꞌényajá ṉjñooa̱ kó je nda tikón, kó kui xtaaa̱ achichí katsakjónní. 36 Kó xtaa̱ xi kamábe ni xi kamaá, ínii̱jmii̱í kótsꞌen jatjoꞌa kui ndaa̱ xi kisꞌijñajiii̱n aa̱sién nii̱xtjin xindajiín. 37 Kósꞌea̱ ngayeje xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Jerasaa̱, ꞌniú tsíꞌáaa̱ Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱tjoni kui nanguiii̱, ngaa̱tꞌaa̱ achichí katsakjónní kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 8

36

kamaá. Kó Kjisooa̱ tsꞌasꞌien ngua̱ii̱ya tjotso jeea̱ sꞌea̱ kijí. 38 Kó kui ndaa̱ xi jatjojiii̱n aa̱sién nii̱xtjin xindajiín ngua̱ii̱jin yojooa̱, ꞌniú tsíꞌaá Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱jo, tanga Kjisooa̱ bi katsoó: 39 –Tasá tꞌen nguiní ndiꞌáaa̱, kó tꞌínii̱jmi ji ni je xi katsꞌénjooa̱ Néná. Kó kui ndaa̱aa̱ kijí kó ínii̱jmii̱í xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá ni xi katsꞌénjoa̱ Kjisooa̱. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo tsakjin koe̱jo ngo xtae̱chjón (Matiooo̱ 9:18-26; Markooo̱ 5:21-43) 40

Kó kjiꞌa nga kijí nguiní Kjisooa̱, achichí ma xtaa̱ xi tsja kamaá nga jachókoón, ngaa̱tꞌaa̱ ngayejeea̱ nga je ndyii̱koyaaa̱. 41 Kósꞌea̱ ta niján ma jachókoón ngo ndaa̱ xi ꞌmí Jairoa̱, kui xi ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná. Kó asién tikoó tꞌa se Kjisooa̱, kósꞌea̱ ꞌniú tsíꞌaá nga kjoa̱jo ndiꞌaaa̱, 42 ngaa̱tꞌaa̱ ta ngo tsi ma ndí tsakjin xi tikoón xi ma ra tsi ta tiejó noó, xi je mején ma kꞌien. Kó tjii̱en a̱ ga tsꞌénfí Kjisooa̱ ndiꞌaaa̱ Jairooa̱, achichí xtaa̱ xi nijan kijíjoa̱ xi ngaskande ndyii̱ꞌbindyióꞌniú ma. 43 Kó ngo xtaa̱chjón xi tiejó nónií nga tjiín chii̱xójín xi je katsꞌénkjié ngayeje tooa̱n nga kijíkoón chjii̱nii̱en a̱ diki kó nde 44 ngojín xi katsꞌéndaya. Kui xtaa̱chjoa̱ón kijíkón tiñaaa̱ xtjii̱eea̱ n a̱ ngaa̱xtoa̱n Kjisooa̱ kó katsꞌénjoa̱ ngaa̱ndeea̱ ṉjñooa̱, kó ti kjiꞌa kixixió kui chii̱xójín xi kooa̱n. 45 Kó Kjisooa̱ bi katsó nga asíyá: –¿ꞌYání boa̱aa̱ xi katsꞌénjoa̱na? Kó xtaa̱ xi tsoꞌbájoa̱ jii̱njín katsó, sꞌea̱ Peé bi katsó: –Mostroa̱, xtaa̱ kjiín tsꞌénꞌbindyióꞌniuú kó ndyii̱tsanguiṉña kꞌii̱e a̱ ndyii̱tsanguiṉña jaán, kó bi tꞌíse ji “¿ꞌYání boa̱aa̱ xi katsꞌénjoa̱na?” 46 Tanga Kjisooa̱ bi katsó: –Tjín xi katsꞌénjoa̱na, ngaa̱tꞌaa̱ tsijen kamána nga ngua̱ii̱jin yojona jatjojin ngo ngaꞌniú. 47 Kósꞌea̱ kui xtaa̱chjoa̱ón nga kamábe nga kamáꞌmájiín yojooa̱, jatsié ma nga kijíkoón Kjisooa̱ kósꞌea̱ asién tikoó tꞌa se Kjisooa̱, sꞌea̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 9 8

37

katsáyaá ngua̱ii̱jiii̱n ngayeje xtaaa̱ mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga katsꞌénjoa̱ ṉjñooa̱ Kjisooa̱, koa̱jo kótsꞌen nga ti kui chii̱boa̱aa̱ kamándaya. 48 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Ji chjoón, kjoa̱asa̱ ꞌijíii̱n xí je tsꞌaxiéꞌaá ji, tꞌen xió xió ꞌnea̱. 49 Ti tsꞌénchjii̱aa̱ ngase Kjisooa̱ nga jachó ngo ndaa̱ xi kjindibáni ndiꞌaaa̱ ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná nga bi katsoó: –Je kꞌien tsakjinchíii̱, nguiti niꞌínxtijíii̱n Mostrooa̱. 50 Tanga Kjisooa̱ tsintꞌié kui eén kósꞌea̱ bi katsó: –Ngataa̱ ndakinjín ma, ta tiꞌinsꞌijin tsi ji, kó tsakjinchíii̱ kjoa̱tjoꞌa. 51 Kó nga jachó Kjisooa̱ ndiꞌaaa̱ Jairooa̱, taꞌyajín xi nijan tsꞌasꞌienjoa̱ ngase, ta Peé, Sandiyaá, Juaaa̱, naa̱ꞌmiii̱ koa̱jo naa̱aaa̱ kui tsakjinchií tsi. 52 Kó ngayeje xtaaa̱ ndyii̱kjandá nga ndasen kjimaaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ kui tsakjinchií, tanga Kjisooa̱ bi katsoó: –Ngataa̱ chaꞌájínjnú, tsakjinchií kjii̱e a̱ ꞌmejín, ta kjiꞌifé tsi. 53 Kó ngayeje xtaaa̱ tsajnókie Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ nga be nga je kꞌien kui tsakjinchií. 54 Tanga Kjisooa̱ iskjíbé tsja tsakjinchií kó bi katsoó: –¡Tsakjinchí, tii̱sítjii̱n! 55 Kó nguije jaꞌáꞌyaá aa̱sién nii̱xtjiii̱n tjii̱en a̱ má jastjíea̱n, kó Kjisooa̱ katsjá kjoa̱aa̱ nga koa̱eꞌa̱ eé ni chinie. 56 Kó xi xchaá kui tsakjinchií achichí kijíndikoón, tanga Kjisooa̱ tsíꞌaá nga taꞌyajín xi koa̱tsoa̱yaaa̱ ni xi kamaá.

9

Kjisooe̱ bi tsꞌén katsjáxaá nga tiejó xtae̱ae̱ (Matiooo̱ 10:5-15; Markooo̱ 6:7-13)

Kó Kjisooa̱ nguije ítikó nga tiejó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, katsjaá ngaꞌniú koa̱jo xá tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱maaa̱ kꞌoa̱xié ngayeje toa̱koa̱ya aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín koa̱jo nga saa̱ꞌíndaya ngayeje xtaa̱ xi tjiín chiꞌin. 2 Kó katsanguiya tsii̱ꞌea̱ nga kua̱iꞌi̱ ínii̱jmi kjoa̱aaa̱ a̱ nínga botixómá Néná koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌíndaya xtaa̱ xi ooa̱n. 3 Kó bi katsoó kui jaá: –Ngataa̱ jmí ni chꞌiajínjnú tsii̱ꞌea̱ ndii̱yaa̱á: nde yánisie, nde stsa, nde ni chinie, nde toa̱n, koa̱jo ngataa̱ chꞌiajínjnú jó ꞌniú ṉjño. 4 Kó tajñá ndiꞌaní nínga kjóchojnú kii̱aa̱ tii̱ndyiónjnú, ngaskande nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

38

RKAAa̱ 9

konguín nguiníjnú kjea̱ꞌe nangui. 5 Kó tsi tjín xtaa̱ xi saa̱ꞌínsenjínjnú, tjii̱taxii̱eja̱ nú kui naa̱xii̱ńdaá, kó tꞌítsaniejnú xaa̱aa̱ ndsaa̱kojnú, tsii̱ꞌea̱ nga skua̱ii̱e a̱ kui xtaaa̱ nga ndajín kjiꞌi ni xi katsꞌén. 6 Kó jatjo kui jaá, kó kijí ngayeje ndí nangui nga ínii̱jmi kui éntjatsii̱eea̱ a̱ koa̱jo nga katsꞌéndaya xtaa̱ xi ooa̱n. Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Erodeee̱ xikó tsꞌén katsꞌénkꞌién Jua Bautistaae̱ (Matiooo̱ 14:1-12; Markooo̱ 6:14-29) 7

Kó Erodeea̱ ndaa̱ xi tjiín xá nangui Galileaa̱ tsintꞌié kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi katsꞌén Kjisooa̱, kó nde bejín mí xi saa̱ꞌínkjó, ngaa̱tꞌaa̱ tjín xtaa̱ xi katsó nga Juaaa̱ xó xi je jaꞌáꞌyaá ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ xi je jesoón, 8 kó kjea̱ꞌe xi katsó nga ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi ꞌmí Elíaaa̱ xó xi jatokjá nguiní, kó ti kjea̱ꞌe xi katsó nga ngo xó ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ én xchaá Néná xi jaꞌáꞌyá nguinií. 9 Kó Erodeea̱ bi katsó: –Ti ánní xi katsja an kjoa̱aa̱ nga ikichásén toa̱koa̱ Juaaa̱, jaa̱, ¿ꞌyá ndaa̱aa̱ xiꞌbii̱ tsoboa̱a,a̱ kui xi tsꞌéntꞌie an nga tsie ni xi tjítsꞌén? Kó Erodeea̱ kamámejeén nga skua̱ii̱e a̱ Kjisooa̱. Bi tsꞌén katsꞌénkjíén Kjisooe̱ ún mii̱ xtae̱ (Matiooo̱ 14:13-21; Markooo̱ 6:30-44; Juaao̱ 6:1-14) 10

Kó nguije jachó nguiní já apostrooa̱, ínii̱jmii̱í Kjisooa̱ ngayeje ni xi katsꞌén. Kó Kjisooa̱ kijíjoa̱ tꞌaxín kui jaá ngo ngua̱ii̱ndie kjitiya tiñaaa̱ naa̱xii̱ńdá Betsaidaa̱. 11 Tanga nguije kamábe xtaa̱ kjiín kijítjii̱nguiii̱ nínga kijí Kjisooa̱, kó Kjisooa̱ katsꞌénseén nga ínii̱jmii̱í kjoa̱aaa̱ a̱ nínga botixómá Néná, koa̱jo katsꞌéndaya xtaa̱ xi ooa̱n. 12 Kó nga je mején kjimaꞌñaa̱, jachókoón Kjisooa̱ nga tiejó xtaa̱a,a̱ kó bi katsoó: –Tiꞌinkjí kui xtaaa̱ ꞌnea̱, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱eja̱ ea̱ nínga jnooa̱ koa̱jo ndí nangui xi síndo tiñaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kꞌoa̱tsie chií ni xi skjii̱nii̱e a̱ ngaa̱tꞌaa̱ kjitiya kui ngua̱ii̱ndieea̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 9 9

39 13

Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Jún teꞌéjnúua̱ ni xi skjii̱nii̱e.a̱ Kó kui jaá bi katsó: –Ta ún tsi pan koa̱jo jó tjii̱oa̱ xi kichꞌiájnea̱, ngototo tsi konguínꞌñátsiéjnea̱ ni xi skjii̱nii̱e a̱ ngayeje kui xtaaa̱. 14 Ma ra tsi ta ún mii̱ já xii̱ꞌin. Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: –Xkii̱ ichítié ichítié tiꞌankꞌíndotiejnú. 15 Kó kui jaá katsꞌén ni xi kiꞌmií, kó boa̱aa̱ katsoó xtaaa̱ nga kii̱aa̱ kꞌuíndotie ngua̱ii̱jin ndii̱xchoa̱oa̱. 16 Kó Kjisooa̱ iskjíbé pan xi uún koa̱jo tjii̱oa̱ xi joó, askotsijen nkꞌa ján, katsꞌénchikonñé, sꞌea̱ akjángá kó katsjaá xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, tsii̱ꞌea̱ nga kui jaá saa̱ꞌínkjaꞌasoón ngayeje xtaa̱ xi ngaseea̱. 17 Kó ngayeje xtaaa̱ iskjinie kó kitsie chaa̱n chaa̱aa̱n, kó ngui tiejó nii̱sea̱nya kamá pan xi tsꞌanguiii̱. Bi tsꞌén katsáyá Peé nga Kjisooe̱ boá xi Kristooe̱ (Matiooo̱ 16:13-20; Markooo̱ 8:27-30) 18

Kó ngo ndii̱ya nga Kjisooa̱ tsꞌénchjii̱aa̱ tꞌaxiín Néná, kó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ nijan tikónjoa̱, sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó nga asíyaá: –¿Kó tsó xtaaa̱, ꞌyá xóní an? 19 Kó kui jaá bi katsoó: –Tjín xi Jua Bautistaaa̱ xó ji tsó, kjea̱ꞌe xi Elíaaa̱ xó ji tsó, kó ti tjín xi ngo xó ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ én xchaá Néná xi je jaꞌáꞌyaá xó ji tsó. 20 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Kó jún, ¿ꞌyání an, kó ꞌmíjnú? Kósꞌea̱ Peé bi katsó: –Jí xi Kristoa̱ xi Néná katsanguiyaaa̱. Bi tsꞌén katsáyatjón Kjisooe̱ nga koe̱ya (Matiooo̱ 16:21-28; Markooo̱ 8:31-9:1) 21

Tanga Kjisooa̱ ꞌniú atíxomaaa̱ kui jaá nga taꞌyajín xi koa̱tsoa̱yaaa̱ kui niii̱. 22 Kó bi katsoó: –Ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n chjiénga tsie kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ kjoa̱aꞌa̱ atio, koa̱jo saa̱ꞌínchꞌó já xchá nguitoa̱koa̱oa̱ naa̱xii̱ńdaá, koa̱jo já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱, koa̱jo já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

40

RKAAa̱ 9

Kó katsáyá nga chjiénga sii̱ꞌankꞌien, kó nga xi ma jaán nii̱xtjin kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá. 23 Kó bi katsoó ngayeje xtaaa̱: –Tsi tjín kaꞌa xtaa̱ xi mejeén tsjienguína, ngatsꞌénchíyá yojooa̱, nga kjíbé krooa̱ ndyiojón ndyiojón, kósꞌea̱ ngatjandibatjinguína. 24 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xi mejeén kꞌoa̱xiéꞌá kjoa̱am a̱ indyiooa̱n, tasá saa̱ꞌínchaja, kó ngayeje xi saa̱ꞌínchaja kjoa̱am a̱ indyiooa̱n tangatꞌaniii̱ an, kuí boá xi kjoa̱tjoꞌa. 25 Ngaa̱tꞌaa̱ ¿mí chjínií tsi ngo ndaa̱ kua̱ii̱eja̱ ea̱en a̱ ngayeje ni xi tjín kuí ngaa̱sondieea̱, tsi saa̱ꞌínchaja koa̱jo tsi saa̱ꞌínkjatsón ti kuiii̱ yojooa̱? 26 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xtaa̱ xi soboá kaa̱maaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ an koa̱jo kjoa̱aaa̱ a̱ énna, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n soboá kaa̱maaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ kui, kjiꞌa nga kjoa̱eꞌa̱ éjoa̱ kjoa̱aja̱ e tsii̱ꞌea̱, koa̱jo kjoa̱aja̱ eea̱ Naa̱ꞌmiii̱, koa̱jo tsii̱ꞌea̱ ndítsjieea̱. 27 Tanga jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga tjín kaꞌa xi síndojinná kꞌii̱eea̱ a̱ xi koa̱yajín ngaskande nga skua̱ii̱e a̱ nga koa̱tíxoma Néná. Bi tsꞌén kasasikjo ae̱siee̱én Kjisooe̱ (Matiooo̱ 17:1-8; Markooo̱ 9:2-8) 28

Kó ma ra jin nii̱xtjin jaskan nga ínii̱jmi kui eén, Kjisooa̱ kijínijínguí ngo tjii̱ngua̱ii̱ nínga kijíchjii̱aaa̱ a̱ Néná, kó nijan kijíjoa̱ Peé, Sandiyaá koa̱jo Juaaa̱. 29 Kó tjii̱en a̱ ga tsꞌénchjii̱aaa̱ a̱ Néná, kjea̱ꞌe kisꞌie kjea̱n, kó ṉjño xi yajá tiboa xó xó kamá. 30 Kó kii̱aa̱ jatokjátꞌaaa̱ jó já xi tsíchjii̱an a̱ ii̱jmíjo. Moiseea̱ koa̱jo Elíaaa̱ boá, 31 kui jaá jaꞌatjiyajooa̱n kjoa̱aja̱ eea̱ Néná, kó tsíchjii̱an a̱ ii̱jmi kjoa̱aaa̱ a̱ kjoa̱ab a̱ oa̱ya xi saa̱koa̱ó Kjisooa̱ kii̱aa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. 32 Tanga Peé koa̱jo já xi nijan tjimájoa̱ achichí je ńjñaá tanga kisꞌiyojoféjín, kó kamábe kjoa̱aja̱ eea̱ Kjisooa̱, koa̱jo nga jó já xi nijan tikónjoa̱. 33 Kó nguije ndyii̱fí kui jaá, Peé bi katsoó Kjisooa̱: –Mostroa̱, ¡a ta nda kjiꞌi nga kꞌii̱e a̱ tindyión xtín! Kaa̱ma sii̱ꞌanda ján ndiꞌańkꞌién: ngo tsea̱, ngo tsii̱ꞌea̱ Moiseea̱, sꞌea̱ ngo tsii̱ꞌea̱ Elíaaa̱. Ngaa̱tꞌaa̱ nde bejín mí xi katsó Peé. 34 Kó tjii̱en a̱ ga tsꞌénchjii̱aa̱ kui niii̱, ngo ṉdii̱ kitsjien xi íꞌmá kui jaá, kó achichí katsakjónní nga

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

41

RKAAa̱ RKAAa̱ 9 9

kamámejeén tsꞌasꞌienjin ngua̱ii̱jiii̱n kui ṉdii̱ii̱. 35 Kó ngua̱ii̱jiii̱n kui ṉdii̱ii̱ kandaꞌyá ngo ndaa̱ xi bi katsó: –¡Kuí xiꞌbii̱ xi ndí tjóna xi jaꞌajin an, kui ndaꞌyájnúua̱! 36 Kó nguije nguiti kandaꞌyájín kui ndaa̱a,a̱ Kjisooa̱ kisꞌijña soboá. Kó kui jaá taꞌyajín xi katsáyaá ni xi kamábe kui nii̱xtjin ján. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tjíjiii̱n ngo ae̱sién nii̱xtjin xindajín (Matiooo̱ 17:14-21; Markooo̱ 9:14-29) 37

Kó nga kamánguindyiojón, nga kjindibájayani tjii̱ngua̱ii̱ii̱, achichí ma xtaa̱ xi kijíkjaꞌayindii̱ya Kjisooa̱. 38 Kó ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ kjiín kandaꞌyaá ngo ndaa̱ xi ꞌniú tsíchjii̱aja̱ o Kjisooa̱ nga bi katsó: –Mostroa̱, ꞌniú míꞌaá, tsitsíjin chíii̱ ndína, ngaa̱tꞌaa̱ ngo chií ma, 39 ngo aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín xi kjíbé, kó tsꞌenkjándayá, kó tsꞌenkjátsié, kó nisién xó ma siꞌa tsꞌoa, kó tsꞌenꞌoón, kó taꞌya mejeén tsjiuen, 40 je ꞌniú tsíꞌáaa̱ xtaa̱ tsea̱, tsii̱ꞌea̱ nga kꞌoa̱xié kui aa̱sién nii̱xtjiii̱n, tanga kamájiín. 41 Kó Kjisooa̱ bi katsó: –¡Xtaa̱ xi sꞌijinjiín koa̱jo xi ndajín! ¿Ngaskande kjiꞌání nga chjiénga kotíjñajojnúꞌun? ¿Ngaskande kjiꞌání nga takó saa̱ꞌinchíkjoa̱aja̱ núꞌun? Ndibéjea̱ní ndíii̱ kꞌii̱eea̱ .a̱ 42 Kó tanga tjii̱en a̱ ga kui ndaa̱aa̱ tsꞌenfíkón tiñaaa̱ Kjisooa̱, kui xindajiín, tsꞌajmitójó tꞌananguiii̱, kó katsꞌénkjatsiéxchán, tanga Kjisooa̱ katsꞌénxchánjoa̱ kui aa̱sién nii̱xtjin xi ndajiín tsii̱ꞌea̱ nga jatjo, kó tjii̱en a̱ má kamándaya kui ndaa̱a,a̱ sꞌea̱ katsꞌénkjíkón nguinií naa̱ꞌmiii̱. 43 Kó ngayeje xtaaa̱ ꞌniú kijíndikoón kjoa̱aja̱ eea̱ Néná. Bi tsꞌén katsáyá nguiní Kjisooe̱ xi ma jó ndii̱ya nga koe̱ya (Matiooo̱ 17:22-23; Markooo̱ 9:30-32) Kó tjii̱en a̱ ga ngayeje xtaaa̱ kijíndikoón ni xi tjítsꞌén Kjisooa̱, kó kui bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

42

RKAAa̱ 9 44

–Nda ma tasiénnijonjnúua̱ kui niii̱ kó nga niꞌánchíyajínjnú, ngaa̱tꞌaa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n ngua̱ii̱ya tsja xtaaa̱ sii̱ꞌankꞌasꞌien. 45 Tanga kui jaá kamákjínjiín kui eén, ngaa̱tꞌaa̱ Néná íꞌmaá tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱makjínjiín ni xi kaa̱ma, kó katsakjónní nga asíyaá Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga koa̱tsoa̱ya chaa̱n chaa̱n ni xi tjítsó. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ ꞌyání xi chjí ngaseniii̱ nínga botixómá Néná (Matiooo̱ 18:1-5; Markooo̱ 9:33-37) 46

Kósꞌea̱ xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Kjisooa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga askjoyá ꞌyání xi ꞌniú chjí ngaseniii̱ ngua̱ii̱jiii̱n kui jaá. 47 Kó nga kamákjiín Kjisooa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi ndyii̱tsꞌenkjó ngua̱ii̱jin inii̱maa̱aa̱ kui jaá, iskjíbé ngo ndaa̱chí xi íjñatꞌaaa̱ yojooa̱, 48 kó bi katsoó: –Ta ꞌyání xi skíbení kui ndaa̱chií ngajona, ti tsꞌénkjíbéna an nga, kó ta ꞌyání xi tsꞌénkjíbéna, tsꞌénkjíbé kui Néná xi katsanguiyana, ngaa̱tꞌaa̱ kui xi ꞌniú chichí ngua̱ii̱jiii̱n jún, kuí xiꞌbaa̱ xi chjí ngaseniii̱. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga xtae̱ xi kondrae̱nájín, kjoe̱an e̱ da tsae̱ñá tikón (Markooo̱ 9:38-40) 49

Kósꞌea̱ Juaaa̱ bi katsoó Kjisooa̱: –Mostroa̱, ngo ndaa̱ kamáya jii̱n xi ngajo tsea̱ tsꞌénꞌboxiéni xindajín, kó ikꞌíchjájnea̱ ngaa̱tꞌaa̱ jmí tsi kꞌii̱e a̱ tsoꞌbátjii̱nguiná. 50 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui ndaa̱a:a̱ –Ngataa̱ ꞌbíchjájínjnúua̱, ngaa̱tꞌaa̱ xi kondraa̱nájín tikón, kjoa̱an a̱ da tsaa̱ñá tikón. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsꞌénxchánjoe̱ Sandiyaá koe̱jo Juaae̱ Kó nguije kjimatiña nii̱xtjin nga Kjisooa̱ koa̱eja̱ ea̱ nkꞌa ján, katsjaá kon nga kijí naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. 52 Kó katsanguiyatjón kaꞌa xtaa̱ xi katsꞌénkaꞌa én, xi kijí ngo ndí nangui xi chjii̱an a̱ i nangui Samariaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga koa̱ngasendieea̱ nínga saa̱ꞌínkjaꞌyá, 51

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

43

RKAAa̱ RKAAa̱ 9 9

53

tanga xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Samariaa̱ katsꞌénjoa̱ꞌojín nga kii̱aa̱ kjoa̱chó Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ kamákjiín nga xtjii̱eea̱ n a̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n tsꞌénfí. 54 Kó nga kamábe kui niii̱ xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ xi ꞌmí Sandiyaá koa̱jo Juaaa̱, bi katsoó Kjisooa̱: Ndii̱a,a̱ ¿a mejeén nga chjii̱aꞌa̱ a jii̱n nga kjii̱ndii̱bájén ndiꞌí ndiꞌakꞌajmi ján, kó ngatsꞌénkjié ngayeje kui xtaaa̱? 55 Tanga Kjisooa̱ askoꞌá kui jaá, kó katsꞌénxchánjoa̱ nga bi katsoó: –Jún yajínjnú mí aa̱sién nii̱xtjin xi ndokjoa̱an a̱ ijnú, 56 ngaa̱tꞌaa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n jmí tsi jeꞌe tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌínchaja inii̱maa̱aa̱ xtaaa̱, tasá jeꞌe tsii̱ꞌea̱ nga kꞌoa̱xiéꞌá. Kósꞌea̱ jaskan kijí kjea̱ꞌe ndí nangui. Bi tsꞌén tsíchjii̱aje̱ o Kjisooe̱ xtae̱ xi kamámejeén kijítjii̱nguiii̱ (Matiooo̱ 8:18-22) 57

Kó tjii̱en a̱ ga ndyii̱fí ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á, ngo ndaa̱ bi katsoó: –Ndii̱a,a̱ mejénna kjuintjinguií ta nínga kꞌuín ji. 58 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Xaṉñaá tixaa̱ tjiín nínga ꞌbíndoꞌyá, kó nii̱sieea̱ ndoa̱boa̱aa̱ tjiín nínga ꞌbíndo, tanga ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n jmíjiín ngo ngua̱ii̱ndie nínga saa̱ꞌínkjaꞌyá. 59 Kó Kjisooa̱ ingo xi bi katsó nguinií: –Ndibétjii̱nguiní. Tanga kui ndaa̱aa̱ bi katsó: –Ndii̱a,a̱ teꞌé ndíé ma raní nga tjón kjuinkánijín an naa̱ꞌmina. 60 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Teꞌéndiéea̱ nga xtaa̱ xi xikoó tsi je jesoón nga kui koa̱ónijín xtaaa̱ xi je jesoón, kó ji tꞌenkꞌínii̱jmi tajñání kjoa̱aaa̱ a̱ nínga botixómá Néná. 61 Kó kjea̱ꞌe ndaa̱ xi bi katsoó: –Ndii̱a,a̱ mejénna kjuintjinguií, tanga tjón teꞌé ndíé ma raní nga saa̱ꞌinkixotꞌa an xtaa̱na xi síndo ndiꞌana. 62 Tanga Kjisooa̱ bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 9

44

–Nde ngojín xtaa̱ xi je íjñasoón tsja kii̱chaa̱ xi bokján nanguiii̱ kó kotsijen nguiní ngaa̱xtoa̱n, xi nda kaa̱maaa̱ nga kꞌoa̱sꞌien nínga botixómá Néná. Bi tsꞌén katsanguiya Kjisooe̱ já xi ichítié koe̱jo kan joó Jaskan nguije kamá kui niii̱, Ndii̱an a̱ á boa̱aa̱ ti tsꞌén jaꞌájin ngui ichítié koa̱jo kan jó já, kó jó jó katsanguiyatjón ngayeje naa̱xii̱ńdá nínga koa̱eja̱ ea̱ kui. 2 Kó bi katsoó: –Nga jaa̱koxii̱ achichí kamá ni xi kamáxchaá, tanga chiboa tsi ma xtaa̱ xi ndyii̱tsꞌenxaá, kuíni nga ꞌniú chjii̱aꞌa̱ ajnúua̱ Ndii̱aa̱ xi tsii̱ꞌea̱ ni xi kamáxchaá tsii̱ꞌea̱ nga saa̱nguíya ngase xtaa̱ xi saa̱ꞌínxá ngua̱ii̱jin jnooa̱. 3 Tanguínjnú, kꞌii̱e a̱ tsꞌéntsanguiyájnúꞌun xikó maá choa̱tsaa̱ngaa̱ xi tjimá ngua̱ii̱jiii̱n choa̱loboa̱. 4 Ngataa̱ jmí stsa chꞌiajínjnú, ti nde stsatoa̱n, ti nde jmí ndiétjíboa̱aa̱ chꞌiajínjnú, kó nga taꞌyajín xi niꞌántindejnú ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á. 5 Kó kjiꞌa nga kua̱ii̱tjásꞌii̱en a̱ jnú ngo ndiꞌa, tjón tiꞌantindejnú, nga bi kꞌuinjnú: “Ngatꞌieé kjoa̱axa̱ ió kui ndiꞌaaa̱.” 6 Kó tsi kii̱aaa̱ a̱ síndo xtaa̱ xi tjiín kjoa̱ax a̱ ió, kui kjoa̱axa̱ ió xi ndyii̱ꞌmíjnú sꞌii̱jñaaa̱, tanga tsi jmí, kui kjoa̱ax a̱ ioó kjii̱ndii̱bákón nguiníjnú. 7 Kó ti kuiii̱ ndiꞌaaa̱ tii̱ndyiónjnú, kó chii̱nii̱eja̱ nú, kó tꞌii̱oa̱jnú ta ni xi tjínrií xi tsjaa̱ajnú kui xtaaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ ndaa̱ xi tsꞌénxaá tjínrií kjoa̱an a̱ da nga kaa̱machjií. Ngataa̱ xkii̱ 8 ndiꞌajín miṉtjaa̱jnú. Kó ta naa̱xii̱ńdá nínga kua̱ii̱tjásꞌii̱en a̱ jnú, nga sii̱ꞌankꞌasꞌienjnú, chii̱nii̱eja̱ nú ni xi koa̱eꞌa̱ éjnú, 9 kó tiꞌandayajnú xtaa̱ xi ooa̱n xi síndo kui ngua̱ii̱ndieea̱, kó bi tꞌínjnúua̱: “Je tsá koa̱tíxomajnú Néná.” 10 Tanga tajñá naa̱xii̱ńdá nínga kua̱ii̱tjásꞌii̱en a̱ jnú, kó tsi ndajín sii̱ꞌanjoa̱jnú, tjii̱taxii̱eja̱ nú ngua̱ii̱ya ndii̱yatieé, kó bi tꞌínjnúua̱: 11 “Ngaskande xaa̱aa̱ ṉdie xi tjín kui naa̱xii̱ńdájnú xi tsajájón ndsaa̱kojnea̱, ꞌbítsaniejnea̱ kondraa̱ tsaa̱jún. Tanga ngatamayajnú kui niii̱, nga je tsá koa̱tíxomajnú Néná.” 12 Kó xiyájnúꞌun nga kui nii̱xtjin ján, nga kui naa̱xii̱ńdaá tsie ngase jé xi saa̱koa̱ó, ta boa̱aja̱ ínniii̱ naa̱xii̱ńdá Sodomaa̱.

10

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

45

RKAAa̱ RKAAa̱ 10 10 Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi tsintꞌiéꞌénjín (Matiooo̱ 11:20-24)

13

¡Nii̱maa̱ xó jún xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Korasín! ¡Nii̱maa̱ xó jún xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Betsaidaa̱! Ngaa̱tꞌaa̱ tsi kii̱aa̱ nangui Tiroa̱ koa̱jo Sidoa̱n nínga kamá kjoa̱an a̱ dikón xi kamá ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱jnú, antꞌea̱raa̱na je katsꞌénkꞌoyá yojooa̱ kui xtaaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi ndajín xi katsꞌén, je ra tsajá ṉjño tokjuie kó je ra indyiaá ndiso toa̱koa̱ tsii̱ꞌea̱ nga akó nga nguiti mejénjiín saa̱ꞌínjé. 14 Tanga nii̱xtjin nga kaa̱majé tsie ngase jé xi saa̱kójnú ta boa̱aja̱ iín xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Tiroa̱ koa̱jo Sidoa̱n. 15 Kó jún xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Kapernaua̱m, a berií takónjnú nga ngaskande ndiꞌakꞌajmiii̱ xchjanínkꞌajnú jún, jmí, tasá xiyájnúꞌun nga ngaskande ndoa̱boa̱aa̱ ṉkꞌii̱eea̱ n a̱ sii̱ꞌankjatjajénjnú. 16 Kui xi kua̱ii̱ntꞌiejnú jún, ndyii̱ntꞌiena an nga, kó xi saa̱ꞌínchꞌójnú jún, ti tjítsꞌenchꞌóna an nga, kó xi tjítsꞌenchꞌóna an, tjítsꞌenchꞌó kui Néná xi katsanguiyana nga. Bi tsꞌén jeꞌeꞌoyá nguiní já xi ichítié koe̱jo kan joó Kó achichí tsja kamaá nga jeꞌe nguiní já xi ichítié koa̱jo kan joó, kó bi katsó: –¡Ndii̱a,a̱ ngaskande xindajín ntꞌiéꞌénjnea̱ nga ndokjoa̱aja̱ nea̱ jaꞌéea̱n! 18 Kó Kjisooa̱ bi katsó: –An kamábe an nga xindajín Satanaaa̱ tsꞌákani ndiꞌakꞌajmi ján xikó maá nga foaꞌatꞌe. 19 Tsitsíjenjnú nga an boá xi tsꞌéntsjajnúꞌun ngaꞌniú tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱ma konguínjinjnú yea̱ koa̱jo choa̱ndáya, koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga sii̱ꞌánjnúua̱ ngayeje ngaꞌniuú kondraaa̱, kó jmí ni kaa̱majínjnú jún. 20 Tanga nga tsjajín majnú kjoa̱aaa̱ a̱ nga aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín kua̱ii̱ntꞌiéꞌénjnú, tasá tsja ngatamajnú kjoa̱aaa̱ a̱ nga jaꞌénjnú je kjitꞌa ndiꞌakꞌajmi ján. 17

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

46

RKAAa̱ 10 Bi tsꞌén tsja kamaá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 11:25-27; 13:16-17) 21

Ti kuiii̱ chii̱boa̱aa̱ Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná achichí tsjatsꞌén íjñá inii̱maa̱aa̱ Kjisooa̱, kó bi katsó: –An tjítsꞌentsjaá Naa̱ꞌmi, ndii̱aaa̱ a̱ ndiꞌakꞌajmiii̱ koa̱jo tꞌananguiii̱, ngaa̱tꞌaa̱ kui niii̱ ikꞌíjñiꞌmíii̱ xtaa̱ xi kjínkón koa̱jo xi makjiín, kó akakéea̱ jakjíndií. Joa̱oa̱n, Naa̱ꞌmi, ngaa̱tꞌaa̱ boa̱aa̱ tsꞌén kamátsjaá ji. 22 Ngayeje niii̱ Naa̱ꞌmina xi katsꞌénkꞌasꞌienna, kó taꞌyajín xi be ꞌyání xi ndií, ta kuí tsi Naa̱ꞌmiii̱, kó taꞌyajín xi be ꞌyání xi Naa̱ꞌmiii̱, ta kuí tsi ndií, koa̱jo xtaa̱ xi kui ndií mejeén koa̱tsoa̱yaaa̱. 23 Kó xín tsíchjii̱aja̱ o soboá nguiní xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga bi katsoó: –Achichí ra tsjaaa̱ ndyikonjnú nga ndyii̱be ni xi ndyii̱yajnú, 24 ngaa̱tꞌaa̱ xiyájnúꞌun nga achichí ma já chjii̱nii̱eꞌa̱ én koa̱jo já re xi kamámejeén nga skua̱ii̱e a̱ ni xi ndyii̱yajnú ngotꞌea̱, tanga kamábejín, kó kamámejeén tsintꞌié, ni xi ndyii̱ndaꞌyájnú ngotꞌea̱, tanga kamájín tsintꞌié. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ndae̱ ndaxtae̱ xi chjii̱an e̱ i Samariae̱ 25 Kó ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ jastjíea̱n kó bi katsoó Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga skótꞌayákón: –Mostroa̱, ¿mí ni xi saa̱ꞌin an tsii̱ꞌea̱ nga saa̱kóna kjoa̱am a̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n? 26 Kó Kjisooa̱ bi katsó: –¿Mí ni xi kjitꞌa kjoa̱ak a̱ itiii̱? ¿Kótsꞌen niꞌínye ji? 27 Kó kui ndaa̱ chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ bi katsó: –“Tiꞌintjé ji Ndii̱aaa̱ a̱ kui xi Néea̱ ngayeje inii̱máaa̱, ngayeje kjoa̱am a̱ indyióoa̱n, koa̱jo ngayeje ngaꞌniúua̱, koa̱jo tiꞌintjé ji xtaaa̱ xikó ma tsꞌen tjoó yojóo.” 28 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó: –Nda tsꞌén kandokjoa̱e,a̱ tsi sii̱ꞌin ji kui niii̱, kua̱ii̱ndyin ji. 29 Tanga ndaa̱ chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, kamámejeén nga akó yojooa̱ nga kixii̱ tikón nguindyii̱koa̱n Néná, kó bi katsoó Kjisooa̱: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

47

RKAAa̱ RKAAa̱ 10 10

–¿Kó ꞌyání xi xtaa̱na? 30 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó: –Ngo ndaa̱ kijíjayani ndii̱ya xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, xtjii̱eea̱ n a̱ naa̱xii̱ńdá Jerikoa̱, kó já chejé kasakooa̱ kó katsꞌénchejeé kó ngaskande ṉjñooa̱ kachjeꞌéxiín, kó kiniꞌánkijenꞌon, sꞌea̱ kijí kui já chejeé, kó kii̱aa̱ yíjñá nga mején katsꞌénkꞌién. 31 Ta kjiꞌa ma jaꞌa ti kui ndii̱yaa̱á ngo chináꞌmi, tanga nga kamábe kui ndaa̱aa̱ askotsijeea̱n, sꞌea̱ kijí ndojó. 32 Ti jaꞌa kui ngua̱ii̱ndieea̱ ngo ndaa̱ lebitaa̱, kó nga kamábe, askotsijeea̱n kó ti kijí ndojó nga. 33 Tanga ngo ndaa̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Samariaa̱, xi jaꞌa ti kui ndii̱yaa̱á, nga kamábe, nii̱maa̱kamaá, 34 kijíkón tiñaaa̱ kui ndaa̱a,a̱ aniéjón nínga ooa̱n nga indyiaá istii̱ koa̱jo binoa̱, sꞌea̱ ítsakjájón ṉjño. Sꞌea̱ jaskan katsꞌénkꞌíjñasoón kui choa̱ xi tsoꞌbájoa̱, kó kijíjoa̱ nínga tikón ngo ndiꞌa nínga tsjayojo kó askooa̱n. 35 Kó nga kamánguindyiojón, ndaa̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Samariaaa̱, tsꞌaxié jó toa̱n denarioa̱, kó katsjaá ndaa̱ xi konda ndiꞌa nínga tsjayojooa̱, sꞌea̱ bi katsoó: “Chíii̱n kui ndaa̱a,a̱ kó tsi tsie ngase toa̱n kjua̱ii̱eea̱ ,a̱ nga kjoéꞌea̱ nguiñá an kꞌuichjií.” 36 Jaa̱, ¿ꞌyání nga ján kui jaá, xi xtaa̱aa̱ katsꞌén kui ndaa̱ xi kiniꞌánchejeé? 37 Ndaa̱ chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ bi katsó: Kui ndaa̱ xi kamánii̱maa̱a.a̱ Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Jaa̱, tꞌen ji, kó ti tiꞌin ji kui niii̱ nga. Kjisooe̱ bi tsꞌén kijítsabekooe̱n nae̱ Martaae̱ koe̱jo nae̱ Riyaae̱ Kó tjii̱en a̱ ga ndyii̱fí ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á, Kjisooa̱ tsꞌasꞌien ngo ndí nangui, kó ngo naa̱ xi ꞌmí naa̱ Martaa̱ katsjaá ngua̱ii̱ndie nínga katsꞌénkjaꞌyá. 39 Naa̱ Martaaa̱ kisꞌieea̱ ngo ndichja xi ꞌmí naa̱ Riyaa̱, kui xi kisꞌijñatꞌaaa̱ se Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga tsintꞌieé ni xi katsó. 40 Tanga naa̱ Martaaa̱ achichí ndaa̱ kamaá xá xi tjítsꞌén, kó kijíkón tiñaaa̱ Kjisooa̱, sꞌea̱ bi katsoó: –Ndii̱a,a̱ ¿a ndaa̱jín maá nga ndichja an íjñá soboána, ngaa̱tꞌaa̱ an tjítsꞌen soa̱boa̱aa̱ an xaá? Boa̱aa̱ tꞌíii̱n nga koa̱síkoa̱jona. 41 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: 38

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

48

RKAAa̱ 10 –Naa̱ Martaa̱, naa̱ Martaa̱, achichí ndaa̱ kjimaaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ kjín ni, tanga ta ngo tsi ni xi ꞌniú ndasen ngase, kó naa̱ Riyaaa̱ je jaꞌájin ni xi ndaaa̱, kó jmíjín xi kjoa̱aꞌa̱ áxiín kui niii̱. 42

Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kótsꞌen koe̱ndókjoe̱aa e̱ e̱ Néná (Matiooo̱ 6:9-15; 7:7-11)

11

Kó ngo ndii̱ya nga tikón Kjisooa̱ ngo ngua̱ii̱ndie nga tsꞌénchjii̱aaa̱ a̱ Néná, kó nguije kamaá, ngo xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ bi

katsoó: –Ji Ndii̱a,a̱ takoyéjnea̱ kótsꞌen koa̱ndókjoa̱aja̱ nea̱ Néná, xikó tsꞌén Juaaa̱ akóyaá xtaa̱ tsii̱ꞌea̱. 2 Kó bi katsoó kui jaá: –Kjiꞌa nga koa̱ndókjoa̱aja̱ núua̱ Néná bi tꞌínjnú: Ji Naa̱ꞌmi tsaa̱jii̱n xi tindyin ji ndiꞌakꞌajmi ján, ngachjaninkꞌa jaꞌéea̱n. Ngatama kꞌii̱eea̱ a̱ ngo ngua̱ii̱ndie xi ji koa̱tixome. Ngatama ni xi mejeén kꞌii̱e a̱ tꞌananguiii̱ xikó kjima ndiꞌakꞌajmi ján. 3 Teꞌéjnea̱ ngotꞌea̱ ni xi xii̱nii̱e a̱ jii̱n ndyiojón ndyiojón. 4 Kó tiꞌinjetakínjnea̱ jéjnea̱, ngaa̱tꞌaa̱ jii̱n ti niꞌánjetakónjnea̱ ngayeje xtaa̱ xi tjitjieén tsaa̱jii̱n. Kó ngataa̱ boeꞌéndiejín ji nga chjátꞌayákónjnea̱, kó xín tiꞌinkjeꞌejnea̱ ni xi ndajín. 5 Kó Kjisooa̱ bi katsó ngase: –¿ꞌYá jún xi tikoón ngo amingoa̱, xi kjoa̱kooa̱n nga masien nii̱xtjii̱en a̱ kó bi kaa̱tsoa̱oa̱: “Ji amingoa̱, tiꞌinkíyení ján pan, 6 ngaa̱tꞌaa̱ ngo ndaa̱ amingoa̱na kjin kjindibáni kó ndiꞌana jachó, kó jmíjínna ni xi tsjáaa̱.”? 7 Kó kui amingooa̱ bi kaa̱tsoa̱oa̱ nga tikón ngua̱ii̱ya ndiꞌaaa̱: “Ngataa̱ niꞌínxtijínní, je íchjá an ngaa̱ntjoa̱an a̱ a, kó ndína koa̱jo an je ndyii̱tsjayojoféjnea̱, kaa̱majín kjoa̱stjíea̱n an nga ngo ni tsjáa.” 8 Xiyájnúꞌun, nga kui ndaa̱aa̱ nda tsi kjoa̱stjíea̱njín nga tsjaa̱á ngo ni ngaa̱tꞌaa̱ amingooa̱ ma, tsjaa̱arií ngaa̱tꞌaa̱ ꞌniú tsꞌénmíꞌaá kó tsjaa̱arií ngayeje ni xi chjieén. 9 Kó kuíni nga bi xianjnúꞌun: Chjii̱aꞌa̱ ajnú, kó koa̱eꞌa̱ éjnú, tindyii̱séjnú, kó saa̱kójnú, ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

49

RKAAa̱ RKAAa̱ 11 11

ndokjoa̱aja̱ nú tꞌa ngo ngaa̱ntjoa̱a,a̱ kó chjáxꞌajnú. 10 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xtaa̱ xi kua̱ii̱ꞌa, koa̱eꞌa̱ eé, kó xi koa̱ngase, saa̱koa̱ó, kó xi kua̱ii̱chjii̱aa̱ tꞌa ngo ngaa̱ntjoa̱a,a̱ chjáxꞌaá. 11 ¿A tjín ngua̱ii̱jinjnú ngo naa̱ꞌmi, xi tsi ndií kua̱ii̱ꞌaaa̱ ngo pan, kó ngo ndii̱joa̱ tsjaa̱á? ¿Koa̱jo tsi ngo tjii̱oa̱ kua̱ii̱ꞌa kó ngo yea̱ tsjaa̱á? 12 ¿Axaa̱ tsi ngo chjoa̱ kuíꞌaaa̱ kó ngo choa̱ndáya tsjaa̱á? 13 Ngaa̱tꞌaa̱ nda tsi jún ndajínjnú xtaa̱, majnú boeꞌéjnúua̱ ngo ni xi nda ndíjnú, ¡akjaa̱ꞌmíraa̱ nga Naa̱ꞌmijnú xi tikón ndiꞌakꞌajmi ján tsjaa̱ajiín Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n tsi tjín xi kua̱ii̱ꞌaaa̱! Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ngo ndiꞌa xi ti kuiii̱ tsakjanga (Matiooo̱ 12:22-30; Markooo̱ 3:20-27) 14

Kó ngo ndii̱ya nga Kjisooa̱ tsꞌénꞌboxié ngo aa̱sién nii̱xtjin xindajín xi tjíjiii̱n ngo ndaa̱ xi kamájín tsíchjii̱a,a̱ kó nguije tsꞌaxié kui aa̱sién nii̱xtjin xindajiín, ndaa̱ xi majín chjii̱aaa̱ ,a̱ tsíchjii̱a,a̱ kó xtaaa̱ kijíndikoón kui niii̱. 15 Tanga tjín xi bi katsó: –Ngaꞌniuú ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ xindajín xi ꞌmí Belsebuua̱ xi tsꞌénkjién Kjisooa̱ nga ꞌboxié aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín. 16 Kó kjea̱ꞌe xtaa̱ xi kamámejeén askotꞌayákón Kjisooa̱, tsíꞌáaa̱ ngo chii̱boa̱aaa̱ a̱ ndiꞌakꞌajmiii̱. 17 Tanga Kjisooa̱ xi je be ni xi katsꞌénkjó kui jaá, bi katsoó: –Ngayeje ngua̱ii̱ndie nínga botixómá ngo ndaa̱ re tsi jó tjín kaa̱ma nga skjánjoa̱ xkjín, je sꞌii̱jña soboá, kó tsi xtaa̱ xi síndo ngo ndiꞌa tsi jó tjín kaa̱ma, nguiti kaa̱majiín kꞌuijñá ngase. 18 Kó tsi xindajín tsakjanga yojooa̱, ¿kótsꞌen kꞌuijñá ngase ngua̱ii̱ndie nínga botixómá? Ngaa̱tꞌaa̱ jún ndyii̱ꞌmíjnú nga ngaꞌniuú xindajín Belsebuua̱ tsꞌenkjién an nga ꞌboxié an xindajín. 19 Ngaa̱tꞌaa̱ tsi an tangatꞌaniii̱ xindajín Belsebuua̱ nga ꞌboxié an xindajín, ¿kó xtaa̱jnú kjoa̱aaa̱ a̱ ꞌyání nga ꞌboxié kui? Kuíni nga, ti kuíni kui xtaaa̱ xi ne ndiꞌamasienjnú kaa̱ma. 20 Ngaa̱tꞌaa̱ tsi tangatꞌaniii̱ ngaꞌniuú Néná, nga ꞌboxié an aa̱sién nii̱xtjiii̱n xindajín, jaa̱koxii̱ nga Néná je koa̱tíxomajnú. 21 Kjiꞌa nga ngo ndaa̱ xi tjingáꞌniuú koa̱jo xi tjíndaaa̱ yojooa̱ nga skjaa̱n xi tsꞌénkoón ndiꞌaaa̱, jmíjín xi saa̱ꞌínjoa̱ ni xi tjiín. 22 Tanga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

50

RKAAa̱ 11

kjiꞌa nga ndibá ingo ndaa̱ xi tjín ngaseea̱ ngaꞌniú, kó tsi saa̱ꞌiín, kjoa̱aꞌa̱ áxiín ni xi tsꞌénkjién nga kján xi kamáꞌniátakón, kó ni xi saa̱koa̱ó saa̱ꞌínkabisón. 23 Xtaa̱ xi kjoa̱an a̱ danajín tikón, kondraa̱ tsaꞌaa̱n tikón, kó xi ánjín kjoa̱aꞌa̱ átikójoa̱na ngo ni, tsꞌénbotitsojó. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kui Ae̱ sién nii̱xtjin xindajín xi foeꞌeꞌoyá nguiní (Matiooo̱ 12:43-45) 24

Kjiꞌa nga ngo aa̱sién nii̱xtjin xi ndajín fotjooa̱ ngo ndaa̱, kui aa̱sién nii̱xtjiii̱n ngua̱ii̱ndie nínga kixí fotsoꞌbá nga mongase ngua̱ii̱ndie, kó nga sakójiín bi tsꞌén tsꞌénkjó: “Kjuinꞌoyá nguiñá an ndiꞌa nínga jatjo an.” 25 Kó nguije fochó nguiní, je akatíchá kui ngua̱ii̱ndieea̱ kó je kiniꞌánchooa̱n. 26 Kósꞌea̱ fí kó ꞌbitíkó ngui yito aa̱sién nii̱xtjin xi ꞌniú ndajín ngase ta boa̱aja̱ iín kui, kó ꞌbosꞌienjin nguinií kui ndaa̱a,a̱ kó kii̱aa̱ ꞌbíndo, kó kui ndaa̱aa̱ chꞌo ngase tsꞌén ꞌbíjñá ta boa̱aja̱ iín ngasꞌea̱. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi jae̱koxii̱ nga achichí ra tsjaae̱ 27 Tjii̱en a̱ ga Kjisooa̱ katsó kui niii̱, ngo xtaa̱chjón xi jatjo ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ kjiín askandáyá ma nga bi katsó: –¡Achichí ra tsjaaa̱ xtaa̱chjón xi yeꞌeé koa̱jo xi katsjaá chiki xi akaki ji! 28 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –¡Tasá tjón ma ra achichí ra tsjaaa̱ xtaa̱ xi ntꞌié eén Néná, kó tsꞌenkjátjosón ni xi tsó! Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi mejeén skue̱ii̱e e̱ ngo kjoe̱an e̱ dikón (Matiooo̱ 12:38-42; Markooo̱ 8:12) 29

Kó xtaa̱ kjiín kamátikótꞌaaa̱ Kjisooa̱, kó kui ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

51

RKAAa̱ RKAAa̱ 11 11

–Ndajín xtaa̱ xi tjín kui nii̱xtjiii̱n, ngaa̱tꞌaa̱ ngo chii̱boa̱aa̱ ndyii̱míꞌá, tanga jmí chii̱boa̱aa̱ koa̱eꞌa̱ éjiín, ta kuí tsi chii̱boa̱aaa̱ a̱ ndaa̱ xi ꞌmí Jonaaa̱. 30 Ngaa̱tꞌaa̱ xikó tsꞌén Jonaaa̱ chii̱boa̱aa̱ kamaá xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Nínibea̱, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén chii̱boa̱aa̱ kaa̱maaa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n xtaa̱ xi tjín kui nii̱xtjiii̱n. 31 Kó naa̱ reinaa̱ xi atíxomaaa̱ nangui Sabaaa̱ kjoa̱stjíea̱n kondraaa̱ kui xtaa̱ xiꞌbii̱ kó ti koa̱tíjeé, ngaa̱tꞌaa̱ ngaskande nínga fetꞌaaa̱ tꞌananguiii̱ kjindibáni nga tsintꞌieé kjoa̱ak a̱ jínkoón Salomooa̱, kó ngotꞌea̱ kꞌii̱e a̱ tikónjoa̱jnú ngo ndaa̱ xi nkꞌa ngase xaá ta boa̱aja̱ iín Salomooa̱. 32 Xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Nínibea̱ kjoa̱stjíea̱n nii̱xtjin nga sii̱ꞌanjeé kui xtaaa̱, kó kuí xí saa̱ꞌínjeé kui xtaaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ nga tsintꞌié ni xi ínii̱jmi Jonaaa̱ katsꞌénkꞌoyá yojooa̱, kó ngotꞌea̱ ꞌnea̱ kꞌii̱e a̱ tikónjoa̱jnú ngo ndaa̱ xi nkꞌa ngase xaá ta boa̱aja̱ iín Jonaaa̱. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ndiꞌixoó yojoná (Matiooo̱ 5:15; 6:22-23) 33

Ngojín xtaa̱ xi kua̱ii̱ꞌítí ngo ndiꞌixó tsii̱ꞌea̱ nga ngo nguindieea̱ ngo kojoa̱ kua̱ii̱ꞌíjñá, koa̱jo tsi nguindieea̱ ngo koxaa̱, a mí tsi tasá nínga ꞌbítíyá ndiꞌí xí tsꞌentsíjeea̱n kua̱ii̱ꞌíjñá, tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌíntsijeea̱n xtaa̱ xi kꞌoa̱sꞌien ngua̱ii̱ya ndiꞌaaa̱. 34 Ndiꞌixoó yojoná kuí xí ndyikón, kó kjiꞌa nga nda ndyikin, ngayeje yojóo nga kꞌuieé ndiꞌí, tanga kjiꞌa nga ndajín ndyikin, koa̱jo yojóo tikón jñó. 35 Chíii̱n nga jñójín kaa̱ma kui ndiꞌí xi tjiín. 36 Joa̱oa̱n, kuíni nga, tsi ngayeje yojóo tjiín ndiꞌí, kó tsi jmíjiín chií nínga jñó, ngayejeea̱ nga kꞌuijñá ꞌnaa̱ ꞌnaa̱, xikó maá kjiꞌa nga ngo ndiꞌixó tsꞌentsíjen xo xo ndiꞌií. Kjisooe̱ bi tsꞌén yínguítaꞌin já fariseooe̱ koe̱jo já chjii̱nii̱ek e̱ joe̱ak e̱ itiii̱ (Matiooo̱ 23:1-36; Markooo̱ 12:38-40; Rkaao̱ 20:45-47) 37

Kó nguije kamá nga tsíchjii̱aa̱ Kjisooa̱, ngo ndaa̱ fariseoa̱ ꞌniú tsíꞌaá tsii̱ꞌea̱ nga koa̱eja̱ ea̱kjiniejoa̱ ṉñoa̱ ndiꞌaaa̱, kó nguije tsꞌasꞌien Kjisooa̱, kisꞌijñatꞌa yamíxaa̱. 38 Kósꞌea̱ ndaa̱ fariseooa̱ nga kamábe, ta bi ta kamaá nga Kjisooa̱ katsꞌénkjatjosónjín kjoa̱axa̱ chaa̱á xtaa̱ xi ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 11

52

xchaá nga aniéjónjín tsja nguindieea̱ nga skjii̱nii̱e a̱ ni chinie. 39 Kósꞌea̱ Ndii̱aaa̱ ,a̱ bi katsoó kui ndaa̱a:a̱ –Jún já fariseoa̱, niꞌántsjiejnú ngaa̱xtoa̱n tii̱boa̱aa̱ koa̱jo bosoa̱jnú, tanga ngua̱ii̱yaaa̱ inii̱maa̱jnú tjikítsie maá ni xi kasakojnú tangatꞌaniii̱ kjoa̱aca̱ hejéjnú koa̱jo kjoa̱an a̱ dajínjnú. 40 ¡Já kitikjoa̱a!a̱ ¿A yajínjnú nga xi katsꞌénda ngaa̱xtoa̱n kui niii̱, ti kuíni xi katsꞌénda ngua̱ii̱yaaa̱ nga? 41 Tanga teꞌéjnú chjii̱e a̱ ni xi tjíjiii̱n inii̱maa̱jnú, kósꞌea̱ boa̱aa̱ tsi tsꞌén nga tsjie kaa̱ma ngayeje niii̱ nguindyii̱koa̱n Néná. 42 ¡Nii̱maa̱ xó jún já fariseoa̱! Nga boeꞌéjnú jún ngo tjín xi tie nga úchaán xkaa̱ mentaaa̱, xkaa̱ rudaaa̱, koa̱jo ngayeje xkaa̱ xi maxchájnú, tanga chꞌiáxkii̱jínjnú kjoa̱ak a̱ ixii̱ii̱ koa̱jo kjoa̱ata̱ joó Néná. Chjiénga sii̱ꞌánjnú kui niii̱, tanga ti chjiénga sii̱ꞌánjnú ni xi ingooa̱ nga. 43 ¡Nii̱maa̱ xó jún já fariseoa̱! Nga tjójnú kui yáxiríea̱ xi tjón síndo ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, koa̱jo mejénjnú nga ndikón tsꞌén sii̱ꞌantindéjnú ndii̱tsea̱en a̱ . 44 ¡Nii̱maa̱ xó jún já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ iti, koa̱jo já fariseoa̱, jókjea̱n! Nga jún boa̱aa̱ kónjnú xikó maá ngo ngaa̱tsjo xi tjiꞌmá, xi xtaaa̱ ndyii̱tsjánié nga nde bejín. 45 Ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, bi katsoó Kjisooa̱: –Mostroa̱, kjiꞌa nga boa̱aa̱ tꞌíse ji, ngaskande jii̱n chꞌo tꞌísejnea̱. 46 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –¡Nii̱maa̱ xó jún ndatsa jún nga já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ iti! Ngaa̱tꞌaa̱ xtaaa̱ ꞌbíniéjnú chꞌia xi é xi kajiín, tanga jún nde ngo ndsaa̱jnú niꞌántíyajínjnúua̱ nga bosíkoa̱jojnú. 47 ¡Nii̱maa̱ xó jún já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ iti, ngaa̱tꞌaa̱ niꞌándajnúua̱ ngaa̱tsjoa̱ó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná kui xi ti kui xtaa̱ xi xchájnú katsꞌénkjiesón! 48 Kuíni nga chistikoa̱jnú koa̱jo nda kamájnú ni xi katsꞌén xtaa̱ xi xchájnú, ngaa̱tꞌaa̱ jaa̱koxii̱ nga kuí xí katsꞌénkjiesón já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná, kó jún kiniꞌándajnúua̱ ngaa̱tsjoa̱ó. 49 Kuíni nga Néná bi katsó nga katsꞌénkjién kjoa̱ak a̱ jínkoón: “An sanguiyajnúꞌun já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én koa̱jo já apostroa̱, kó kui xtaaa̱ tjín xi sii̱ꞌankꞌien, kó ti tjín xi kua̱ii̱yotjinguií.” 50 Tsii̱ꞌea̱ nga Néná ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 12 11

53

kua̱ii̱ꞌaaa̱ xkii̱ xtaa̱ xi síndo ngotꞌea̱ kjoa̱aaa̱ a̱ jín xi iskjitjón nga kiniꞌánkꞌién ngayeje já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná ndeskande nga ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsꞌénda kui ngaa̱sondieea̱, 51 ndeskande jiín nga kiniꞌánkꞌién Abeea̱, ngaskande jiín nga kiniꞌánkꞌién Sakaríaaa̱, kui ndaa̱ xi kiniꞌánkꞌién ngua̱ii̱ndyioó tꞌa ṉchaa̱n ndikoón koa̱jo naa̱ngoa̱xii̱ii̱ Néná. Kuíni nga xiyájnúꞌun nga Néná kua̱ii̱ꞌaaa̱ xkii̱ xtaa̱ xi síndo ngotꞌea̱ kjoa̱aaa̱ a̱ nga kiniꞌánkꞌién kui já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná. 52 ¡Nii̱maa̱ xó jún já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ iti! Ngaa̱tꞌaa̱ jún kachjeꞌéxínjnú yibiii̱ kjoa̱ak a̱ jínkoón, tanga ti nde jún ikitjasꞌii̱en a̱ jínjnú, kó xtaa̱ xi tsꞌasꞌien katseꞌéndiejínjnúua̱ nga kꞌoa̱sꞌien. 53 Nguije katsó kui niii̱ Kjisooa̱, já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já fariseooa̱ achichí katsꞌénxchán, sꞌea̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga kjín ni asíyaá tsii̱ꞌea̱ nga katsꞌénxtií Kjisooa̱, 54 íjñaá chjaa̱yaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga tsi taꞌa ngo ni xi ndajín kjiꞌi kua̱ii̱chjii̱aa̱ tsii̱ꞌea̱ nga koa̱ónguítaꞌin. Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjoe̱aje̱ ókjee̱en e̱ Tjii̱en a̱ ga achichí kjín mii̱ xtaa̱ kamátikótꞌaaa̱ Kjisooa̱ xi ngaskande katsjánié ma xkjín, Kjisooa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga tjón bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: –Chónjnú yojojnú kjoa̱aaa̱ a̱ nisaaa̱n ndaa̱ꞌyoa̱ paaa̱n já fariseooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ kuí niii̱ xi kjoa̱aja̱ ókjea̱en a̱ . 2 Ngaa̱tꞌaa̱ jmíjín ni xi tjiꞌmá, xi xchaa̱jín mí niii̱ boa̱a,a̱ ti nde jmíjín ni xi tikónꞌmá xi xchaa̱jín. 3 Kó kuíni nga, ngayeje ni xi je kandokjoa̱aja̱ nú nínga jñoó, koa̱ndaꞌyá nínga tsijeea̱n, kó ni xi kandokjoa̱aja̱ nú ngua̱ii̱yaꞌmaaa̱, ngaskande nkꞌaaa̱ ngo ndiꞌa ꞌniú koa̱ndókjoa̱a.a̱

12

Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyá xi koe̱ndokoe̱nní (Matiooo̱ 10:26-31) 4

Jaa̱ kuíni nga bi xianjnúꞌun já amingoa̱, nga ngataa̱ ndakonjín majnú xi tsꞌenkꞌién yojoná, sꞌea̱ nguiti jmí ni tsꞌénjín nguijeea̱. 5 Kꞌii̱e a̱ kokojnúꞌun ꞌyání xi kaa̱ma koa̱ndokoa̱njnú: Tindaa̱konjnú kui xi nguije jaꞌáxínná kui kjoa̱am a̱ indyiooa̱n, tjiín ngaꞌniú nga kaa̱maaa̱ saa̱ꞌínkjíná ndoa̱boa̱aa̱ ṉkꞌii̱eea̱ n a̱ . Joa̱oa̱n, kuí xiꞌbaa̱ xi tindaa̱konjnú. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

54

RKAAa̱ 12 6

¿A kua̱ii̱eja̱ ea̱njiín jó ndí toa̱n ún ndí nii̱sie? Kó nde ngojín kui nii̱sieea̱ xi kichíyá nguindyii̱koa̱n Néná. 7 Ngaa̱tꞌaa̱ ngaskande nga ngo nga ngo tsjaa̱ xi tjiín tokó tjixkii̱. Jaa̱ kuíni ngataa̱ ndakonjín majnú, ngaa̱tꞌaa̱ chjí ngaseniii̱ jún ta boa̱aja̱ iín kjín nii̱sie. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi koe̱tsoe̱ya nga kii̱ae̱ tjimátjii̱nguiii̱ (Matiooo̱ 10:32-33; 12:32; 10:19-20) 8

Xiyájnúꞌun nga ngayeje xtaa̱ xi koa̱tsoa̱ya nguindyii̱koa̱n xtaaa̱ nga bena, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n koa̱tsoa̱ya nga be kui nguindyii̱koa̱n ndítsjieea̱ Néná. 9 Tanga xi koa̱tsoa̱ya nguindyii̱koa̱n xtaaa̱ nga bejínna, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén xiyá an nga bejín an kui nguindyii̱koa̱n ndítsjieea̱ Néná. 10 Ngayeje xtaa̱ xi chꞌo kaa̱tsoa̱oa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n, sii̱ꞌanjetakoón, tanga xi chꞌo kaa̱tsoa̱ kondraaa̱ Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná, sii̱ꞌanjetakónjiín. 11 Kó kjiꞌa nga konguínjoa̱jnú ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, koa̱jo tsi nguindyii̱koa̱n ne ndiꞌamasien, koa̱jo tsi nguindyii̱koa̱n xtaa̱xá, ngataa̱ ndaa̱jín majnú kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi koa̱ndókjoa̱aja̱ nú, koa̱jo tsi ni xi kꞌuinjnú, 12 ngaa̱tꞌaa̱ Aa̱ sién Nii̱xtjiii̱n Néná koa̱kóyajnú ti kuiii̱ chii̱boa̱aa̱ ni xi kꞌuinjnú jún. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín ndae̱ choe̱n chiniii̱ 13 Sꞌea̱ ngo ndaa̱ jatjojin ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ kjiín xi bi katsoó Kjisooa̱: –Mostroa̱ boa̱aa̱ tꞌíii̱n ṉtsꞌié an nga koa̱kjángá kó nga tsjaa̱ana ni xi tsoboána xi kisꞌieea̱ naa̱ꞌmina. 14 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Ji ndaa̱, ¿ꞌyá xi katsjána xá nga ne ndiꞌamasien an koa̱jo nga tsi an xi kokjangájnúꞌun nijnú? 15 Kósꞌea̱ bi katsó ngase: –Tsitsíjenjnú, kó chónjnúua̱ yojojnú kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje kjoa̱axa̱ kii̱ꞌá toa̱n, ngaa̱tꞌaa̱ kui kjoa̱am a̱ indyiooa̱n xtaaa̱ jmí tsi tsii̱ꞌea̱ nga kjín ni kꞌuieé nga síndo. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

55

RKAAa̱ RKAAa̱ 12 12

16

Sꞌea̱ katsáyá kui énkjín xi bi tsoó: –Ngo ndaa̱ choa̱n kisꞌijñaaa̱ ngo tꞌanangui xi achichí ni katsjá. 17 Kó kui ndaa̱ choa̱oa̱n bi tsꞌén katsꞌénkjó: “¿Mí xi saa̱ꞌin an, ngaa̱tꞌaa̱ jmíjínna nínga kjoaꞌatjó an ngayeje ni xi je kamáxchána?” 18 Kó bi katsó kui ndaa̱a:a̱ “Kuí niii̱ xi saa̱ꞌin an: saa̱ꞌinkixóndó an ndiꞌa nínga foaꞌatjó an ni xi maxchána, kó ndiꞌa xi yiꞌi ngase xi saa̱ꞌinda an, kii̱aa̱ kaa̱maaa̱ nga kii̱aa̱ kjoaꞌatjó an ni xi kaa̱maxchána koa̱jo ni xi tjínna, 19 sꞌea̱ nguijeea̱ bi xiáaa̱n yojona: Ji ndaa̱, achichí ni je tikóntjoó, kó kjín nó kjoa̱chíkjoa̱aaa̱ ,a̱ tiꞌinkjaꞌyé ꞌnea̱, chinii̱, tꞌii̱, kó tsjatsꞌén tindyin.” 20 Tanga Néná bi katsoó: “Chini, a yejín nga kui nii̱xtjii̱eea̱ n a̱ koa̱ye ji, kó ni xi je kachjeꞌétjé, ¿ꞌyá xi tsii̱ꞌea̱ kaa̱ma?” 21 Boa̱aa̱ máa kui xtaa̱ xi tsie kjoa̱aca̱ hoa̱n ꞌbitíkoó yojooa̱, tanga achichí nii̱maa̱ síndo nguindyii̱koa̱n Néná. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga Néná kooe̱n ndií (Matiooo̱ 6:25-34) 22

Sꞌea̱ jaskan Kjisooa̱ bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: –Kuíni nga bi xianjnúꞌun: Ngataa̱ ndaa̱jín majnú kjoa̱aaa̱ a̱ kjoa̱am a̱ indyionjnú, kjoa̱aaa̱ a̱ mí ni xi xii̱nii̱eja̱ nú, koa̱jo kjoa̱aaa̱ a̱ yojojnú koa̱jo kjoa̱aaa̱ a̱ ṉjño xi xchaa̱jajnú. 23 Ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱am a̱ indyiooa̱n chjí ngaseniii̱ ta boa̱aja̱ iín ni chinieea̱, kó yojoná chjí ngaseniii̱ ta boa̱aja̱ iín ṉjño xi chajaá. 24 Tsitsíjen chii̱boa̱ay a̱ ajnúua̱ nii̱sieea̱ nga jmí ni ꞌbítjii̱eja̱ ín, jmí ni maxchájiín, ti nde jmíjiín nínga foaꞌátjó ni xi kjinie, kó Néná tsjaá ni xi kjinie. ¿Kó a chjíjín ngaseniii̱ jún ta boa̱aja̱ iín nii̱sieea̱? 25 ¿ꞌYání jún xi kaa̱maaa̱ nga masien metroa̱ saa̱ꞌínkꞌa ngase yojooa̱ tangatꞌaniii̱ nga ꞌniú ndaa̱ kaa̱maaa̱? 26 Jaa̱ tsi majínjnú niꞌánjnú ngo ni xi chichí, ¿mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga ndaa̱ kjimajnú kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi ngaseea̱? 27 Tsitsíjen chii̱boa̱ay a̱ ajnúua̱ naxó xi tjín ngua̱ii̱jin kꞌijñaá, kótsꞌen kjimaxchá, kó tsꞌénxájín ti nde jmí ṉjño kjóyajín, tanga xiyájnúꞌun nga nde ndaa̱ re Salomooa̱, nda tsi tsie kjoa̱aja̱ e kisꞌieea̱, kamájiín tsajá ngo ṉjño xikoó xi boajá naxoó. 28 Kó tsi kui kꞌijñá xi ngotꞌea̱ tikón ngua̱ii̱jin kꞌijñaá kó ndyiojón ngo ngua̱ii̱yaaa̱ ngo orjnoa̱ je kití, boa̱aa̱ tsꞌén tsꞌénkajá ṉjño Néná, ¿jaa̱ kókjiꞌi ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 12

56

ngase ni xi saa̱ꞌín Néná kjoa̱aaa̱ a̱ jún? ¡Ánní nga tá chiboa sꞌijinjnú! 29 Kó kuíni nga ngataa̱ ndasenjín mindyionjnú nga kua̱ii̱ndyii̱sejnú mí ni xi xii̱nii̱eja̱ nú, koa̱jo mí ni xi sꞌii̱oa̱jnú. 30 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje kui niii̱ xi mongase xtaaa̱ kui ngaa̱sondieea̱, tanga jún, tikónjnú ngo Naa̱ꞌmi xi je be mí ni xi chjiénjnú. 31 Tanga tasá tindyii̱séjnú kjoa̱ab a̱ otíxomaaa̱ Néná, kó ngayeje kui niii̱ ta sꞌii̱sónrií nga saa̱kójnú. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjoe̱ace̱ hoe̱oe̱n ndiꞌakꞌajmiii̱ (Matiooo̱ 6:19-21) 32

Ngataa̱ ndakonjín majnú, jún ndí choa̱tsaa̱ngaa̱ xi tsaꞌaa̱n xi chiboa majnú, ngaa̱tꞌaa̱ Naa̱ꞌmijnú, tangatꞌaaa̱ kjoa̱an a̱ daaa̱, je boa̱aa̱ katsó nga tsjaa̱ajnú ngua̱ii̱ndie nínga botixómá. 33 Tatíñájnú ngayeje ni xi tjínjnú, kó tooa̱n toa̱nchjii̱e a̱ tiꞌánjnú nga koa̱eꞌa̱ éjnúua̱ xtaa̱ xi chjieén, tiꞌandajnú stsa xi kaa̱maxchájín, kó chjaa̱ꞌátjójnú ndiꞌakꞌajmi ján kjoa̱aca̱ hoa̱n xi kjua̱ii̱eja̱ ín, nínga chejeé kjoa̱chójín, koa̱jo nínga xobií kaa̱majiín saa̱ꞌínkjié. 34 Ngaa̱tꞌaa̱ nínga tikón kjoa̱aca̱ hoa̱njnú, ti kii̱aa̱ kꞌuijñá inii̱maa̱jnú nga. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ngo mosoe̱ xi nda kondaae̱ Tꞌíjñandajnú yojojnú, kó tꞌítí síkijíjnú ndiꞌíjnú, 36 kó jún boa̱aa̱ ti tiꞌánjnú xikoó mosoa̱ xi koyaaa̱ ndii̱aa̱ xi tsii̱ꞌea̱ xaá nga kjoeꞌe tsi ngo ndiꞌibixan kijí, nga saa̱ꞌínkjanie ngaa̱ntjoa̱a,a̱ kó kui mosooa̱ tatra skjíxꞌá. 37 Achichí ra tsjaaa̱ mosoa̱ xi kjiꞌiféjín nga kjoa̱chó ndii̱aaa̱ ,a̱ jaa̱koxii̱ nga ti kui ndii̱aaa̱ a̱ saa̱ꞌínkꞌijñátꞌa yamíxaa̱ kó ti kuiii̱ saa̱ꞌínseén. 38 Kó nda tsi masien nii̱xtjii̱en a̱ koa̱jo nda tsi ndibáꞌásiea̱én kjoa̱eꞌa̱ e, kó skua̱ii̱e a̱ nga mosooa̱ kjiꞌiféjín, achichí ra tsjaaa̱ kui mosooa̱. 39 Tanga ngatamakjínjnú kui niii̱: Tsi ndaa̱ xi tsii̱ꞌea̱ ndiꞌaaa̱ skua̱ii̱e a̱ mí chii̱boa̱aa̱ nga kjoa̱chó chejeé ndiꞌaaa̱, jaa̱koxii̱ nga nde kjóféjín, kó nde tsjaa̱ndiéjín raaa̱ nga kꞌoa̱sꞌien chejeé tsoboa̱a.a̱ 40 Jaa̱ kuíni jún, chjiénga kua̱ii̱ndyiondajnú, ngaa̱tꞌaa̱ nde xchaa̱jínjnú, mí chii̱boa̱aa̱ nga kjoa̱eꞌa̱ e ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 35

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 12 12

57

Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ mosoe̱ xi majín ꞌniátakoón (Matiooo̱ 24:43-51) 41

Sꞌea̱ bi katsó Peé: –Ndii̱a,a̱ ¿A jii̱n xi kiniꞌínkakínjnea̱ kui énkjiín, axaa̱ ngayeje xtaaa̱ boá? 42 Kó Ndii̱aaa̱ a̱ bi katsó: –¿ꞌYá mosoa̱ xi kixii̱ koa̱jo xi ꞌniátakón xi kaa̱maaa̱ sii̱ꞌankjatjosón, kjiꞌa nga ndii̱aaa̱ a̱ saa̱ꞌínkonda ndiꞌaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga chii̱boa̱aaa̱ a̱ ma tsjaa̱á ni chinie xtaaa̱? 43 Achichí ra tsjaaa̱ ndaa̱ mosoa̱ xi nga kjoa̱eꞌa̱ e ndii̱aa̱ tsii̱ꞌea̱ tjítsꞌén xá xi katseꞌeé. 44 Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga kui mosooa̱ kuí xí sii̱ꞌankonda ngayeje ni xi tjiín ndii̱aaa̱ .a̱ 45 Tanga tsi kui mosooa̱ bi tsꞌén saa̱ꞌínkjó inii̱maa̱a:a̱ “Kꞌoa̱ndíyarií ndii̱an a̱ a nga kjoa̱eꞌa̱ e”, kó kua̱ii̱ꞌítsii̱yaniii̱ nga koa̱ꞌon mosoa̱ xi ngaseea̱ xi xii̱ꞌiii̱n koa̱jo xi ínchjiín, kó skjii̱nii̱e a̱ koa̱jo kꞌuí, kó kaa̱ma chꞌii̱, 46 kó nii̱xtjin koa̱jo chii̱boa̱aa̱ nga skoyájín kui mosooa̱ nga kjoa̱chó ndii̱aaa̱ ,a̱ kó nga skua̱ii̱e a̱ kui niii̱, ndii̱aaa̱ a̱ achichí koa̱ꞌon kui mosooa̱, kó kii̱aa̱ nínga síndo xtaa̱ xi maꞌniátakónjiín saa̱nguíya. 47 Kui mosoa̱ xi je be mí ni xi mejeén ndii̱aaa̱ ,a̱ kó kisꞌijñandajín, ti nde katsꞌénjín ni xi mejeén ndii̱aaa̱ ,a̱ achichí kjín ńꞌniú kjoaá. 48 Tanga kui mosoa̱ xi bejín mí ni xi mejeén ndii̱aaa̱ ,a̱ kó katsꞌén ni xi be nga kjoánií, chiboa tsi ńꞌniú kjoaá. Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xi tsie katseꞌeé, tsie xkii̱ chjii̱aꞌa̱ aaa̱, kó xi tsie kiniꞌánꞌniátakón, tsie ngase xkii̱ chjii̱aꞌa̱ aaa̱ nga. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ nga tangatꞌaniii̱ kui nga koe̱kjanga xtaae̱ (Matiooo̱ 10:34-36) 49

Jéꞌea̱kꞌitíngá an kui ngaa̱sondieea̱, ¡kó achichí mejénna nga je kua̱ii̱tinga! 50 Tanga tjón ma ra ngo kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ xi ꞌniú kjoa̱aꞌa̱ ajin an, ¡kó achichí ndaa̱ kjimana ngaskande nga kjoa̱tjosón! 51 ¿A ndyii̱niꞌánkjójnú nga kjoa̱axa̱ ió jéꞌea̱jóoa̱ kui tꞌananguiii̱? Xiyájnúꞌun nga jmí, jéꞌea̱kakjangá an. 52 Ngaa̱tꞌaa̱ ngotꞌea̱ kua̱ii̱ꞌítsii̱yaniii̱ nga nínga síndo ún xtaa̱ ngo ndiꞌa, koa̱kjanga, ján kaa̱ma xi kondraa̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 12

58

kꞌuíndoniii̱ xi ngui joó, kó xi joó kondraa̱ kꞌuíndoniii̱ xi ngui jaán. 53 Naa̱ꞌmiii̱ kondraa̱ kaa̱maaa̱ ndií, kó ndií kondraa̱ kaa̱maaa̱ naa̱ꞌmiii̱, naa̱aaa̱ kondraa̱ kaa̱maaa̱ ndí chjoa̱ón, kó ndí chjoa̱ón kondraa̱ kaa̱maaa̱ naa̱aaa̱, ṉchiꞌyaá kondraa̱ kaa̱maaa̱ kjaa̱ndaaa̱, kó kjaa̱ndaaa̱ kondraa̱ kaa̱maaa̱ ṉchiꞌyaá. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kótsꞌen nga yajín kui nii̱xtjiii̱n (Matiooo̱ 16:1-4; Markooo̱ 8:11-13) 54

Bi katsoó Kjisooa̱ xtaa̱ kjiín nga: –Kjiꞌa nga yajnú ṉdii̱ xi ndibání nínga ꞌbotjé tsꞌueé, tjii̱en a̱ má bi ꞌmíjnú: Stsé koa̱aꞌa̱ a, kó boa̱aa̱ ma. 55 Kó nga foaꞌa tjoa̱ xi ndibání xtjii̱eea̱ n a̱ naa̱nguiii̱, bi ꞌmíjnú: Sibé kaa̱ma, kó boa̱aa̱ ma. 56 ¡Xtaa̱ jókjea̱n! ¿Ánní nga yajnú nga nda, axaa̱ ndajín kaa̱ma nii̱xtjiii̱n nga tsitsíjenjnúua̱ kókjiꞌi nkꞌa ján koa̱jo tꞌananguiii̱, kó ánní nga makjínjínjnú kui nii̱xtjin xiꞌbii̱? Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ tsii̱ꞌee̱ nga tsá sii̱ꞌandajinjnú kjoe̱ax e̱ tijnú (Matiooo̱ 5:25-26) 57

¿Ánní nga ti júnjín xi boa̱aa̱ ꞌmíjnú mí ni xi kixii̱ kó mí ni xi kixii̱jín? 58 Tsi tjín xi koa̱tíjétáꞌiín kó tsi nguindyii̱koa̱n jáxaá kꞌuínjea̱, tiꞌin ji ngo kjoa̱aꞌa̱ niú nga tꞌíndejea̱ kui ndaa̱aa̱ nguindieea̱ nga kjóchojnú nínga tikón ne ndiꞌamasieea̱n, ngaa̱tꞌaa̱ tsi kꞌuíndajínjnú nguindieea̱, ne ndiꞌamasieea̱n saa̱ꞌínkꞌasꞌieea̱n ji ngo ndaa̱jun xi kjoa̱jooa̱ ndoa̱boa̱ay a̱ a. 59 Kó xiyaá nga kjoa̱tjejín ji ngaskande nga ikꞌíchjí ji ngayeje toa̱n xi tjitjiéea̱n. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga a sae̱ꞌínkꞌoyá inii̱mae̱ae̱ xtaae̱, axae̱ xchae̱ja Ti kuiii̱ nii̱xtjin kii̱aaa̱ a̱ tjín já xi katsáyaá Kjisooa̱ nga ndaa̱ xtitjón xi chjii̱an a̱ i Romaa̱ xi ꞌmí Pilatooa̱, kjín xó ma xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Galileaa̱ xi katsꞌénkꞌién, kó jiín kii̱aa̱ xó katsꞌénkꞌájiii̱n choa̱ xi katsꞌénkꞌién nga katsꞌénkꞌasꞌien kjoa̱ata̱ jó. 2 Kó Kjisooa̱ bi katsó:

13

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

59

RKAAa̱ RKAAa̱ 13 13

–¿A berií takónjnú nga kui xtaa̱ Galileaa̱ xi boa̱aa̱ kamaá, jesón kjoa̱aaa̱ a̱ nga ꞌniú kisꞌie ngaseea̱ jé ta boa̱aja̱ iín ngayeje xtaa̱ Galileaa̱ xi ngaseea̱? 3 Xiyájnúꞌun nga jmí, tanga tsi sii̱ꞌankꞌoyájínjnú yojojnú tsii̱ꞌea̱ nga sii̱ꞌankjatjosónjnúua̱ Néná, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén koa̱yajnú ngayejejnú. 4 ¿Axaa̱ a berií takónjnú nga xtaa̱ xi tjiꞌún ján xi jesón nga tsꞌákanieé tarié kii̱aa̱ Siloea̱ nga tsie ngase jé kisꞌieea̱ ta boa̱aja̱ iín ngayeje xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n? 5 Xiyájnúꞌun nga jmí, tanga tsi sii̱ꞌankꞌoyájínjnú yojojnú tsii̱ꞌea̱ nga sii̱ꞌankjatjosónjnúua̱ Néná, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén koa̱yajnú ngayejejnú. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín yá igoe̱ xi jmí to boajájiín 6 Sꞌea̱ katsáyá Kjisooa̱ kui énkjiín: –Ngo ndaa̱ kisꞌijñaaa̱ ngo yá igoa̱ ngua̱ii̱jin nínga ꞌbítjii̱e a̱ tostsii̱jea̱é, kó kijíkatsijeea̱n tsi taꞌa yajaá igoa̱, tanga nde ngo kasakojiín. 7 Kó bi katsoó ndaa̱ xi tsꞌénkonda kui ngua̱ii̱ndieea̱: “Je ján nónií nga foéꞌekatsijéea̱n kui yaá tsi taꞌa nga yajaá igoa̱, tanga nde kjii̱e a̱ ngo ndii̱ya sakóna tooa̱, kó kuíni nga tasá tiché ji, ¿mítsja nga tꞌanangui tsꞌénꞌbixꞌii̱an a̱ ?” 8 Sꞌea̱ kui ndaa̱ xi konda kui ngua̱ii̱ndieea̱ bi katsó: “Ji Ndii̱a,a̱ ngatꞌíjñá ra kui noó, ngaskande nga kuindyiakaxóoa̱ tꞌananguiii̱, kó kua̱ii̱ndyiámáraaa̱ abonoa̱. 9 Kó tsi tsjaa̱a to, ngatꞌíjñá, tanga tsi jmí to tsjaa̱ajín, kaa̱ma ngatichá nguijeea̱.” Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo xtae̱chjón nga nii̱xtjin ndikón 10 Ngo nii̱xtjin ndikón Kjisooa̱ tsꞌénbokoyá ngua̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, 11 kó kii̱aa̱ kisꞌijña ngo xtaa̱chjón xi tjiꞌún ján nónií nga kisꞌijñajiii̱n ngo aa̱sién nii̱xtjin xi ndajín xi katsjaá ngo chiꞌin, kó ta kistsoꞌbá ṉña, kó nde kamájín kisꞌijñakixii̱. 12 Nga kamábe Kjisooa̱, tsíchjii̱aaa̱ a̱ kó bi katsó: –Xtaa̱chjoa̱ón, je íjñandeé chiꞌíii̱n. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

60

RKAAa̱ 13 13

Kó Kjisooa̱ íjñasoón tsja kui xtaa̱chjoa̱ón, kó tjii̱en a̱ má kisꞌijñakixii̱, kó kui xtaa̱chjoa̱ón ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná. 14 Tanga ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, katsꞌénxchán ngaa̱tꞌaa̱ Kjisooa̱ katsꞌéndaya nga nii̱xtjin ndikón, kó bi katsoó xtaaa̱: –Jun nii̱xtjin tjiín xomanaaa̱ nga ma niꞌánxá, sꞌea̱ ngo nii̱xtjin nga niꞌánkjaꞌyá. Jún chjiénga nii̱xtjin nga niꞌánxá nga kjii̱ndii̱bájnú nga kaa̱mandayajnú, jmí tsi nga nii̱xtjin nga niꞌánkjaꞌyá. 15 Sꞌea̱ Ndii̱aaa̱ a̱ bi katsó: –Xtaa̱ jókjea̱n, ¿a ꞌnaxiéjínjnú ngua̱ii̱ndie nínga síndo choa̱yojojnú koa̱jo bórrójnú tsii̱ꞌea̱ nga koa̱eja̱ ea̱kꞌi ndójoa nga nii̱xtjin ndikón? 16 Kó kui xtaa̱chjoa̱ón xi xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Abraaa̱m, kui xi xindajín Satanaaa̱ tjiꞌún ján nónií nga tjitáꞌniuú nga katsꞌénꞌoón, ¿a kamájín kachjándó nga sꞌii̱jñandé nga nii̱xtjin ndikón? 17 Nga katsó kui niii̱ Kjisooa̱, achichí soboá kamaá xtaa̱ xi kondraaa̱, tanga ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá achichí tsja kamaá kjoa̱aaa̱ a̱ kjoa̱aja̱ e xi katsꞌén Kjisooa̱. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ énkjiín xojmaá mostasaae̱ (Matiooo̱ 13:31-32; Markooo̱ 4:30-32) 18

Kó Kjisooa̱ bi katsó nga: –¿Mí ni xi kꞌuijñá chii̱boa̱ay a̱ ajnúꞌun nínga botixómá Néná, kó mí ni xi saa̱ꞌinkakíii̱n? 19 Xikó maá ngo ndí xojmaá mostasaa̱ xi ngo ndaa̱ iskjíbé kó ítjii̱e a̱ ngua̱ii̱jin jnooa̱, kó kamáxchá, kó kamáje kó nii̱sie xi tjín nkꞌa ján kii̱aa̱ índo ndoa̱boa̱aaa̱ a̱ tjiaaa̱ yaá. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín nisan xi mindyiakátjoe̱ paae̱n (Matiooo̱ 13:33) 20

Kó ti bi ti katsó nguiní:

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

61

RKAAa̱ RKAAa̱ 13 13

–¿Mí ni xi kaa̱ma kꞌuijñá chii̱boa̱ay a̱ ajnúꞌun, nínga botíxomaaa̱ 21 Néná? Xikó maá nisan xi mindyiaaa̱ ndaa̱ꞌyoa̱ paaa̱n, xi ján chii̱boa̱aa̱ iskjíbé ngo xtaa̱chjón sꞌea̱ kii̱aa̱ indyiaá ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱oa̱ ngaskande nga kaxongatjoa̱ ngayejeea̱. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ngae̱ntjoe̱ae̱ xkjoó (Matiooo̱ 7:13-14,21-23) 22

Kó Kjisooa̱ kijí ngayeje naa̱xii̱ńdá, koa̱jo nangui xii̱xii̱ nga akóyá eén Néná, kó nga kijí naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. 23 Ngo xi bi katsoó: –Ndii̱a,a̱ ¿a chiboa tsi ma xi fotjoꞌaaa̱? Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: 24 –Tii̱ꞌánjnú ngo kjoa̱aꞌa̱ niú nga kua̱ii̱tjásꞌii̱en a̱ jnú ngaa̱ntjoa̱aa̱ xkjoó, ngaa̱tꞌaa̱ xiyájnúꞌun nga achichí ma xtaa̱ xi kaa̱mamejeén kꞌoa̱sꞌien, kó kaa̱majiín. 25 Nguije jastjíea̱n ndii̱aaa̱ a̱ ndiꞌaaa̱ kó nguije kua̱ii̱ꞌíchjá ngaa̱ntjoa̱aaa̱ ,a̱ kó nguije tindyiajnú ndii̱tsen ján nga sii̱ꞌankjaniéjnú ngaa̱ntjoa̱aaa̱ a̱ nga bi kꞌuinjnú: “Ndii̱a,a̱ Ndii̱a,a̱ chjáxꞌejnea̱”, kó nga kua̱ii̱chjii̱aa̱ kui, bi kaa̱tsoa̱jnú: “Bejín an ñá kjindibájnú jún.” 26 Kósꞌea̱ jún bi kꞌuinjnúua̱: “Nguindyikin ji nga kichinie koa̱jo nga kiꞌyójnea̱, kó nínga síndo ndii̱tsea̱njnea̱ akakayé ji.” 27 Kó kuí bi kaa̱tsoa̱jnú: “Bejín an ñá kjindibájnú, tixión boaꞌájnúꞌun, ngaa̱tꞌaa̱ xtaa̱ xi ndajín boá jún.” 28 Kii̱aa̱ xchaꞌájnú koa̱jo kii̱aa̱ xii̱nii̱eya̱ ajnú ṉꞌniujnú, kjiꞌa nga xchaa̱jnú Abraaa̱m, Isaaa̱, Jakoa̱b koa̱jo ngayeje já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná nga síndo nínga botixómá Néná, kó jún ndii̱tsen kua̱ii̱ndyionjnú. 29 Kó nga nijún tjii̱ngua̱ii̱ii̱ ngaa̱sondieea̱ nga kjii̱ndii̱báni xtaaa̱, kó kꞌuíndotꞌa yamíxaaa̱ nínga botixómá Néná. 30 Kó nga kii̱aaa̱ ,a̱ xtaa̱ xi kjua̱ii̱eta̱ ꞌaaa̱ kui xi tjón kaa̱ma, kó xi tjoón kui xi kjua̱ii̱eta̱ ꞌa kaa̱ma. Bi tsꞌén kamándaseee̱n Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ nae̱xii̱ńdá Jerusalee̱n (Matiooo̱ 23:37-39) 31

Ti kuiii̱ chii̱boa̱aa̱ jachó já fariseooa̱ xi bi katsoó Kjisooa̱: –Tjaa̱tje ji Kjisoa̱, xín tꞌen ji ngaa̱tꞌaa̱ Erodeea̱ mejeén saa̱ꞌínkꞌieén. 32 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 13

62

–Tanguínjnú kó bi tꞌínjnúua̱ kui xaṉñaá: “Nga kꞌoxié an xindajín xi tjíjiii̱n xtaaa̱, kó saa̱ꞌindaya an ngotꞌea̱ koa̱jo ndyiojón, kó xi ma ján nii̱xtjin kaa̱ma ni xi saa̱ꞌin an.” 33 Tanga chjiénga ngotꞌea̱ koa̱jo ndyiojón, koa̱jo nguiii̱ kjuin rá an ndii̱yana ngaskande nga kjócho an naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, ngaa̱tꞌaa̱ kaa̱majín tsi xín nangui koa̱ya ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná. 34 ¡Jún xtaa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, jún xtaa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, xi niꞌánkꞌiénjnú já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná kó ndii̱joa̱ foyájnú xtaa̱ xi nanguiyajnú! ¡Kótjín ndii̱ya kamámejénna itikojnúꞌun, xikó tsꞌén ꞌbitíkó ndií xaa̱ndaa̱ naa̱a nguindie ngaa̱a,a̱ kó kamámejénjínjnú! 35 Ngotꞌea̱ ꞌnea̱, ngua̱ii̱ndiejnú kꞌuijñá masien, kó xiyaá nga nguiti xchea̱jínní, ngaskande nga kjoa̱chó nii̱xtjin nga bi kꞌuinjnú: “Ngatama chikonñé xi ndibání ngajooa̱ Ndii̱an a̱ á.” Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi ma ske yojooe̱ Kó ngo nii̱xtjin ndikón, Kjisooa̱ kijíkjinie ṉñoa̱ ndiꞌaaa̱ ngo ndaa̱ xi tjiín xá, xi ndaa̱ fariseoa̱, kó já fariseoa̱ xi ngaseea̱ askotsijen ndá ndaá ni xi tjítsꞌén Kjisooa̱. 2 Kó ngo ndaa̱ xi ske yojooa̱ kisꞌijña nguindyii̱koa̱n kui. 3 Kó Kjisooa̱ bi katsoó já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já fariseooa̱: ¿A tsjandié kjoa̱ak a̱ itiii̱ nga kaa̱ma, axaa̱ kaa̱majín sii̱ꞌandayá ngo xi ooa̱n nga nii̱xtjin ndikón? 4 Xió kisꞌiṉdo kui jaá, kó Kjisooa̱ katsꞌéndaya ndaa̱ xi ooa̱n, sꞌea̱ katsꞌénkjí. 5 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –Tsi ngo ndíjnú koa̱jo tsi choa̱yojojnú kꞌoa̱kayá ngo ndańchꞌi, ¿a mí tsi ti kjiꞌa koa̱ꞌnaa̱xiéjnú nda tsi nii̱xtjin ndikón? 6 Kó nde jmíjín xi kamákón nga tsíchjii̱a.a̱

14

Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi fí ngo ndiꞌibixan Kjisooa̱ kamábe kótsꞌen xtaaa̱ foaꞌájin yáxiríea̱ xi tjón síndo tꞌa yamíxaaa̱, kó bi katsoó nga ínii̱jmii̱í kui énkjiín: 7

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

63

RKAAa̱ RKAAa̱ 14 14

8

–Kjiꞌa nga tjín kaꞌa xtaa̱ xi koa̱tsoa̱yaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kꞌuín ji ngo ndiꞌibixan, ngataa̱ jijín tjón mindyin ji ngua̱ii̱ndie xi tjoón, ngaa̱tꞌaa̱ tsi kjoa̱chó ngo xi ndikón ngase ta boa̱aja̱ iín ji, 9 kó tsi kjoa̱chó xi katsáyaá kui sꞌueé kó bi kaa̱tsoa̱oa̱: “Teꞌéndiéea̱ nga kꞌuijñá kui ngua̱ii̱ndieea̱ kui xiꞌbii̱”, kó achichí soboá kaa̱maaa̱ nga kua̱ii̱ndyin ji ngua̱ii̱ndie xi fetꞌaaa̱. 10 Tasá kjiꞌa nga tjín xi koa̱tsoa̱yaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kꞌuín ji ngo ndiꞌibixan, tꞌen ji, kó ngaskande ngua̱ii̱ndie nínga fetꞌaaa̱ tindyin, tsii̱ꞌea̱ nga, nga skua̱ii̱eea̱ a̱ xi tsii̱ꞌea̱ sꞌueé, bi kaa̱tsoa̱oa̱: “Ndaa̱ amingoa̱, jaa̱bíꞌii̱n tasá kꞌii̱e a̱ tindyin nínga tikón kui ngua̱ii̱ndie xi tjón xiꞌbii̱”, kó kjiꞌa boá nga kꞌuieé kjoa̱aja̱ e nguindyii̱koa̱n xtaa̱ xi nijan síndojooa̱ tꞌa yamíxaaa̱. 11 Ngaa̱tꞌaa̱ taa̱ꞌyaní xi je kꞌoa̱xié yojooa̱, nii̱maa̱kjoa̱aa̱ sii̱ꞌanjoa̱, kó xi nii̱maa̱kjoa̱aa̱ kꞌoa̱xié yojooa̱, kuí xí je koa̱ꞌnaa̱xié. 12 Kjisooa̱ ti bi ti katsoó ndaa̱ xi katsáyaá sꞌué xi katsꞌén: –Kjiꞌa nga sii̱ꞌin ji ngo sꞌué koa̱jo tsi ni chinie koa̱eꞌa̱ éea̱ xtaaa̱, ngataa̱ ꞌmíyejíii̱n já amingooa̱, koa̱jo já ṉtsꞌie, koa̱jo xingua̱ii̱, koa̱jo xtaa̱ tꞌa ndiꞌáa xi choa̱oa̱n, ngaa̱tꞌaa̱ kui xtaaa̱ koa̱tsoa̱ya nguinií ni xi saa̱ꞌín kó tsjaa̱aꞌóyá nguinií ni xi tiboeꞌéea̱. 13 Tasá kjiꞌa nga ngo sꞌué sii̱ꞌin, tꞌíyéea̱ xtaa̱ nii̱maa̱a,a̱ xtaa̱ xi nii̱maa̱ tsja, xtaa̱ xi majín fí, koa̱jo xtaa̱ xi tii̱kaa̱, 14 kó achichí tsja ngatamaaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ kui xtaaa̱ kaa̱majiín kua̱ii̱ꞌíchjií, tanga kjiꞌa boá nga kaa̱machjií kjiꞌa nga kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá xtaa̱ xi kixiii̱. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín nga chinie ṉñoe̱ nga jñoó 15 Nga tsintꞌié kui niii̱, ngo ndaa̱ xi tikóntꞌajoa̱ yamíxaa̱ Kjisooa̱, bi katsó: –Achichí ra tsjaaa̱ xi skjii̱nii̱e a̱ ni chinie nga koa̱tíxoma Néná. 16 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó kui ndaa̱a:a̱ –Ngo ndaa̱ katsꞌénda ni chinie nga jñoó, kó achichí xtaa̱ katsáyaá. 17 Kó nga jachó chii̱boa̱aa̱ nga xii̱nii̱e a̱ kui niii̱, katsanguiya ndaa̱ mosooa̱ nga bi kaa̱tsoa̱oa̱ xtaa̱ xi katsáyaá: “Ndibájnú ꞌnea̱ ngaa̱tꞌaa̱ je tikónda ngayeje niii̱.” 18 Kó ngayeje xtaaa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga tsíꞌá ngo kjoa̱an a̱ iꞌánjetakón, ngaa̱tꞌaa̱ kijíjín, kó xi tjoón bi katsó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 14

64

“Kjoa̱aaa̱ a̱ nga ngo nangui tsꞌatsie an, kó chjiénga kui kjuinkátsijéen, tiꞌinjetakínní.” 19 Ingo xi bi katsó: “Kjoa̱aaa̱ a̱ nga ún ꞌniú choa̱yojo xii̱ꞌin xi niꞌánxájoa̱ tsꞌatsie an, kó kui tsꞌenfíkjitꞌoyájoa̱ an, tiꞌinjetakínní.” 20 Kó ingo xi bi katsó: “Kjoa̱aaa̱ a̱ nga ngotꞌea̱ maá ixán an, kuíni nga kaa̱majín kjuin an.” 21 Nga jachó nguiní mosooa̱, katsáyaá ndii̱aa̱ xi tjítsꞌén sꞌueé, kó achichí katsꞌénxchán kui ndaa̱a,a̱ sꞌea̱ bi katsoó mosooa̱: “Tꞌen ji ngayeje nínga síndo ndii̱tsea̱n, koa̱jo ndii̱yatié, kó ndibéjea̱ ngayeje xtaa̱ nii̱maa̱, xtaa̱ xi nii̱maa̱ tsja, xtaa̱ xi nii̱maa̱ se, koa̱jo xtaa̱ xi tii̱kaa̱.” 22 Kó ndaa̱ mosooa̱ bi katsó: “Ndii̱a,a̱ je katsꞌen an ngayeje ni xi kasení, kó takó síndo ngase ngua̱ii̱ndie.” 23 Kó ndii̱aa̱ xi tsii̱ꞌea̱ sꞌueé bi katsoó mosooa̱: “Tꞌen ji ngayeje ndii̱yanguí, koa̱jo ndii̱ya kꞌijñá, kó ndibéjea̱ kjoa̱aꞌa̱ niú ngayeje xtaaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga stsii̱e a̱ ndiꞌana.” 24 Ngaa̱tꞌaa̱ xiyaá nga nde ngojín xtaa̱ xi xá katsáyáñáa xi skótꞌa ni chinie xi kachján ndiꞌana. Bi tsꞌén tsíchjii̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga xtaae̱ chjí sꞌinguiii̱ nga koe̱eje̱ ee̱tjii̱nguiii̱ Kristooe̱ 25 Ngo ndii̱ya nga achichí xtaa̱ xi tjimájoa̱ Kjisooa̱, tatra kasasien, kó bi katsoó ngayeje xtaaa̱: 26 –Tsi tjín kaꞌa xtaa̱ xi mejeén koa̱eja̱ ea̱tjii̱nguina kó tsi ꞌniú tjó ngaseea̱ naa̱ꞌmiii̱, naa̱aaa̱, chjoa̱ón, ndií, ṉtsꞌii̱e,a̱ ndichja koa̱jo ngaskande yojooa̱, kaa̱majín xtaa̱na kaa̱ma. 27 Kó xi mejénjiín nga koa̱aꞌa̱ a krooa̱, sꞌea̱ koa̱eja̱ ea̱tjii̱nguina, kaa̱majín xtaa̱ tsaꞌaa̱n kaa̱ma. 28 ¿ꞌYá jún xi tsi ngo tarié sii̱ꞌandajnú, nga tjónjín xchísónjnúua̱ kótjín toa̱n kjoa̱jo, tsii̱ꞌea̱ nga xchaa̱jnú tsi kjoa̱chóꞌá koa̱jo tsi jmí? 29 Tsii̱ꞌea̱ nga tsi ta nguije ítsꞌii̱yaniii̱ xoó kó tsi kaa̱mandoa̱jojiín, ngayeje xtaaa̱ koa̱jnoa̱kiejnú, 30 nga bi kaa̱tsoa̱: “Kui ndaa̱aa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsꞌénda ngo tarié, kó kamándoa̱jojiín.” 31 ¿Axaa̱ ꞌyá ndaa̱ re xi koa̱eja̱ ea̱kjánjoa̱ kjea̱ꞌe ndaa̱ reea̱, kó tjónjín ma ra skósoón tsi saa̱ꞌín, nga tie mii̱ ma jajuún kui, kó kan mii̱ ma jajuún ndaa̱ re xi kondraaa̱? 32 Kó tsi kaa̱majiín, nga sꞌea̱ kjin tsꞌéndibá ndaa̱ re xi kondraaa̱, tasá nga tsanguiyaaa̱ xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga koa̱eja̱ ea̱kíꞌa kjoa̱axa̱ ió. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 15 14

65 33

Boa̱aa̱ tsꞌén, taa̱ꞌyaní jún xi tjónjín kꞌuijñá masienjnú ngayeje ni xi tjínjnú, kaa̱majín xtaa̱na kaa̱majnú. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nae̱xaae̱ (Matiooo̱ 5:13; Markooo̱ 9:50) 34

Nda naa̱xaaa̱, tanga tsi nguiti ndiajín kaa̱ma, ¿kótsꞌen kaa̱mandia nguiní? 35 Tasá kua̱ii̱chíjmi ngaa̱tꞌaa̱ nguiti kaa̱machjienjín tsii̱ꞌea̱ orjnooa̱, ti nde tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱ma kꞌuítí yeꞌeea̱ chooa̱. Xi tjín tjii̱boa̱an a̱ ijon nga kua̱ii̱ntꞌie, ngatasienníjón kui eén.

15

Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín choe̱tsae̱ngae̱ xi kichajaá (Matiooo̱ 18:10-14)

Achichí xtaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni koa̱jo xtaa̱ jé kijíkón tiñaaa̱ Kjisooa̱, tsii̱ꞌea̱ nga tsintꞌieé ni xi tsíchjii̱a,a̱ 2 kó já fariseooa̱ koa̱jo já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, bi katsó nga tsíchjii̱aa̱taꞌin Kjisooa̱: –Kui ndaa̱aa̱ achichí nda yaꞌa xtaa̱ jé, kó ngaskande ṉñoa̱ kjiniejoa̱. 3 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ katsáyaá kui énkjiín: 4 –¿ꞌYá ndaa̱ xi tsi úchán ma choa̱tsaa̱ngaa̱ xi tjiín, kó tsi ngo xchaa̱jaaa̱, nga kua̱ii̱ꞌíjñámasienjín xi ngui ichítié koa̱jo yichán nijaaa̱n nangui kixií, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱eja̱ ea̱ngase xi ngooa̱ ngaskande nga saa̱koa̱ó? 5 Kó nguije saa̱koa̱ó, ngaskande tsja ma kaa̱maaa̱ nga ngaa̱són tjiaaa̱ kua̱ii̱ꞌíjñasón, 6 kó nga kjoa̱chó ndiꞌaaa̱, kua̱ii̱ꞌítikó xtaa̱ xi nda yaꞌa koa̱jo xtaa̱ tꞌa ndiꞌaaa̱ kó bi kaa̱tsoa̱oa̱: “Tsja ngatamajnú, ngaa̱tꞌaa̱ je kasakona choa̱tsaa̱ngaa̱ xi kichajána.” 7 Jaa̱ boa̱aa̱ tꞌíxian an nga tsie ngase kjoa̱ata̱ sja kꞌuié ndiꞌakꞌajmi ján tangatꞌaniii̱ nga ngo xtaa̱ jé saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱, ta boa̱aja̱ iín xi ngui ichítié koa̱jo yichán nijan xi kixiii̱ xi chjiénjiín nga saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín toe̱n xi kichajaá 8 ¿Axaa̱ ꞌyá xtaa̱chjón xi tsi tie toa̱n tikoón kó tsi ngo xchaa̱jaaa̱, nga kua̱ii̱ꞌítíjín ngo ndiꞌixó koa̱jo koa̱tíchá ndiꞌaaa̱, kó koa̱ngase chaa̱n ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 15

66

chaa̱n ngaskande nga saa̱koa̱ó? 9 Kó nguije saa̱koa̱ó, kua̱ii̱ꞌítikó xtaa̱ xi nda yaꞌa koa̱jo xtaa̱ tꞌa ndiꞌaaa̱ kó bi kaa̱tsoa̱oa̱: “Tsja ngatamajnú, ngaa̱tꞌaa̱ je kasakona toa̱n xi kichajána.” 10 Jaa̱ boa̱aa̱ xian an nga, nga ꞌbé kjoa̱ata̱ sja nguindyii̱koa̱n ndítsjieea̱ Néná nga ngo xtaa̱ jé saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín ngo ndí xi katsꞌénkjié ni xi katsjaá nae̱ꞌmiii̱ 11 Ti bi ti katsó Kjisooa̱ nga: –Ngo ndaa̱ kisꞌijñaaa̱ jó já xii̱ꞌin. 12 Kó ndaa̱ xi kjindií bi katsoó naa̱ꞌmiii̱: “Naa̱ꞌmi, teꞌéní ni xi tsoboána, ni xi tjiín ji.” Kó naa̱ꞌmiii̱ katsjaá ni xi tsoboaá kui ndií. 13 Kó nguije jaꞌa chiboa nii̱xtjin, kui ndaa̱aa̱ ítikó ngayeje ni xi katseꞌeé sꞌea̱ kijí kjea̱ꞌe naa̱xii̱ńdá kjin, kó kii̱aa̱ kisꞌijña nga taxkiya katsꞌénkjié ngayeje tooa̱n nga katsꞌéntsjajoa̱ yojooa̱. 14 Nguije katsꞌénkjié ngayeje tooa̱n, kjindibá ngo kjindiá kui ngua̱ii̱ndieea̱, kó kui ndaa̱a,a̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga jaꞌa kjindiá ndatsa kui nga. 15 Kó kijí, sꞌea̱ tsangasexaá ngo ndaa̱ xi chjii̱an a̱ i kui ngua̱ii̱ndieea̱, xi katsꞌénkjí nínga chooa̱n chii̱ngaa̱. 16 Kó kui ndaa̱aa̱ kamámején maá iskjinie ni chinieea̱ chii̱ngaa̱a,a̱ tanga jmíjín xi katsjaá. 17 Sꞌea̱ tichaaa̱n kamákjiín kui niii̱, kó bi katsó: “¡Achichí kjín mosooa̱ naa̱ꞌmina xi tjiín ni chinie ndiꞌana, kó an kjiꞌme kjindiá an! 18 Tasá kjuin nguiñá an ndiꞌana, kó bi xiáaa̱n naa̱ꞌmina: Naa̱ꞌmi, je katsꞌenjé an kondraaa̱ ndiꞌakꞌajmiii̱ koa̱jo katsꞌenjé an nguindyikin ji. 19 Ngaskande nguiti kaa̱majín ndíii̱ sení, teꞌéxéní xikoó ngo mosooa̱.” 20 Sꞌea̱ kijí nguiní ndiꞌaaa̱ naa̱ꞌmiii̱. Ti sꞌea̱ kjin tsꞌéndibání nga kamábe naa̱ꞌmiii̱ kó nii̱maa̱kamaá, sꞌea̱ kijíkjaꞌayindii̱ya, janíkjá kó ngo ndsó katsjaá tꞌanijon. 21 Kó kui ndaa̱aa̱ bi katsó: “Naa̱ꞌmi, je katsꞌenjé an kondraaa̱ ndiꞌakꞌajmiii̱ koa̱jo katsꞌenjé an nguindyikin ji, kó ngaskande nguiti kaa̱majín ndíii̱ sení.” 22 Tanga naa̱ꞌmiii̱ bi katsoó mosooa̱: “ꞌNaa̱xiéjnú ngo ṉjño xi tsjakjiꞌi, kó tiꞌankajajnú ndína kó tꞌíyajnúua̱ ngo stingaro tsja, koa̱jo tjayájnúua̱ tjii̱xíndié. 23 Kó ndibájoa̱jnú choa̱yojo ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 16 15

67

xi ꞌniú jeea̱, sꞌea̱ tiꞌankꞌiénjnú, xii̱nii̱e a̱ kó tsja ngatꞌiéná, 24 ngaa̱tꞌaa̱ kui ndína kꞌien katsaki, kó jaꞌáꞌyaá, kichajá katsaki, kó kasakona.” Kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsꞌén sꞌué. 25 Ndaa̱ xi xchaá xingaá ngua̱ii̱jin jnoa̱ tjitsꞌénxá, kó nga jachó tiña ndiꞌaaa̱ tsintꞌieé só kó kamábe nga tjíchá, 26 kó tsíchjii̱aaa̱ a̱ ngo mosooa̱ naa̱ꞌmiii̱, kó asíyaá mí ni xi kjima. 27 Sꞌea̱ bi katsó kui mosooa̱: “Ṉtsꞌie jeꞌe, kó naa̱ꞌmíii̱ ngo choa̱yojo xi ꞌniú je katsꞌénkꞌién, kjoa̱aa̱ xoó nga nda jeꞌe ndií kó nga jmí chiꞌinjín xoó.” 28 Kósꞌea̱ katsꞌénxchán kui ndaa̱ xi xchaá kó kamámejénjiín tsꞌasꞌien. Sꞌea̱ jataxie naa̱ꞌmiii̱ kó índaseea̱n tsii̱ꞌea̱ nga tsꞌasꞌien. 29 Tanga kui ndaa̱ xi xchaá bi katsoó naa̱ꞌmiii̱: “Tsitsíjin naa̱ꞌmi, kótjín nónií nga tjítsꞌenxájóoa̱, kó ngatsjé nii̱xtjin tjítsꞌenkjatjosoón, kó nde ngo ndí choa̱tsaa̱ngaa̱ boeꞌéjínní tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌin an ngo sꞌué kó skjínii̱eja̱ o an já amingoa̱na. 30 Tanga nga jeꞌe ndíii̱, xi je katsꞌénkjié ngayeje toa̱n xi katseꞌéea̱ ndoa̱boa̱aa̱ ínchjínmasien, kiniꞌínkꞌíii̱n ngo choa̱yojo xi ꞌniú je.” 31 Sꞌea̱ bi katsó naa̱ꞌmiii̱: “Ji ndí, ngatsjé nii̱xtjin tindyinjení, kó ngayeje ni xi tjínna je ji tsea̱. 32 Tanga chjiénga katsꞌen an kui sꞌueé tsii̱ꞌea̱ nga tsja kamána, ngaa̱tꞌaa̱ ṉtsꞌie, je kꞌien katsaki, tanga ngotꞌea̱ je jaꞌáꞌyaá, kichajá katsaki, tanga ngotꞌea̱ je kasakona.” Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín mosoe̱ xi majín ꞌniátakoón Kjisooa̱ bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: –Ngo ndii̱ya kisꞌijña ngo ndaa̱ choa̱n xi kisꞌieea̱ ngo mosoa̱ xi askooa̱n ngayeje niii̱ koa̱jo xi katsꞌénxájoa̱ tooa̱n, kó kui ndaa̱ choa̱oa̱n tsintꞌié nga mosooa̱ katsꞌénkjién tooa̱n. 2 Kó kui ndaa̱ choa̱oa̱n tsíchjii̱aaa̱ a̱ kó bi katsoó: “¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga bi kjiꞌi ni xi tsꞌénntꞌie an kjoa̱aaa̱ a̱ ji? Tiꞌinkasꞌínní xkii̱ kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni koa̱jo toa̱n xi tjínna, ngaa̱tꞌaa̱ je nguiti kaa̱majín nga mosoa̱na kaa̱ma ngase ji.” 3 Kósꞌea̱ ndaa̱ mosooa̱ bi tsꞌén katsꞌénkjó: “¿Mí xi saa̱ꞌin an? Ngaa̱tꞌaa̱ nguije nguiti tsjaxájínna ndii̱an a̱ a, kaa̱majínna tsi tꞌanangui kokjan an, kó achichí soboána nga toa̱nchjii̱e a̱ kuíꞌa an. 4 Áan, je be an mí ni xi saa̱ꞌin an tsii̱ꞌea̱ nga nguije

16

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 16

68

koa̱ngatjii̱nguina ndii̱an a̱ a kjoa̱aaa̱ a̱ xá mosoa̱ xi tjítsꞌen an, ngayeje xtaaa̱ skjíxꞌána ngaa̱ntjoa̱aa̱ ndiꞌaaa̱.” 5 Kó tsíchjii̱aaa̱ a̱ ngayeje xtaa̱ xi tjitjieén tooa̱n ndii̱aaa̱ ,a̱ kó bi katsoó xi tjoón: “¿Kótjín tjitjiéea̱n tsii̱ꞌea̱ ndii̱an a̱ a?” 6 Bi katsó kui ndaa̱a:a̱ “Úchán barrii̱ istii̱.” Sꞌea̱ bi katsó mosooa̱: “Jiꞌín chjábe ji xoa̱joa̱n nínga kjitꞌa xkii̱ii̱, kó ichítié tsi tꞌíjñíii̱.” 7 Sꞌea̱ bi katsoó kjea̱ꞌe xi tjitjiéea̱n nga: “Kó ji, ¿kótjín tjitjiéea̱n?” Sꞌea̱ bi katsó kui ndaa̱a:a̱ “Tie mii̱ koxtaa̱ to ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱.” Kó bi katsó mosooa̱: “Jiꞌín chjábe ji xoa̱joa̱n nínga kjitꞌa xkii̱ii̱, kó jin mii̱ koxtaa̱ tꞌíjñíii̱.” 8 Nga kamábe kui niii̱ ndaa̱ xi tsii̱ꞌea̱ xaá, achichí katsꞌéntsjajoa̱ kui mosoa̱ xi ndajiín ngaa̱tꞌaa̱ tanisién kjínkón kamá nga katsꞌén kui niii̱. Ngaa̱tꞌaa̱ xtaa̱ xi tjín kui ngaa̱sondieea̱, mañaa̱ ngase tsꞌénjoa̱ xtaa̱ xkjín, ta boa̱aja̱ iín ni xi tsꞌen xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Néná. 9 Kó an bi xianjnúꞌun jún: Tiꞌankjiénjnú kjoa̱aca̱ hoa̱n xi tjín kui ngaa̱sondieea̱ nga koa̱sikoa̱jojnú xtaaa̱, tsii̱ꞌea̱ nga kjín ngase amingoa̱ kꞌuiéjnú, kii̱aa̱ kaa̱ma nga kjua̱ii̱e a̱ kui kjoa̱aca̱ hoa̱oa̱n, Néná tsjaa̱ajnú ngua̱ii̱ndie xi tikón ngatsjé nii̱xtjiii̱n. 10 Xtaa̱ xi nda maꞌniátakón nga skoón ni xi chiboa, ti kaa̱maꞌniátakón nga skoón ni xi tsie, kó xtaa̱ xi kixii̱jín tsꞌenkjátjosón ni xi chiboa, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén ni xi tsieea̱ kixii̱jín kaa̱ma nga. 11 Jaa̱ tsi kamáꞌniátakónjínjnú nga kichonjnú kjoa̱aca̱ hoa̱oa̱n kui ngaa̱sondie jeé, ¿ꞌyá xi tsjaa̱ajnú nga xchindájnú kjoa̱aca̱ hoa̱n xi ndaaa̱? 12 Kó tsi ni xi tsii̱ꞌea̱ kjea̱ꞌe xtaa̱ kamáꞌniátakónjínjnú nga kamájínjnú kichonjnú, ¿ꞌyá xi tsjaa̱ajnú ni xi tsaa̱jún? 13 Nde ngojín mosoa̱ xi jó ndii̱aa̱ saa̱ꞌínseén, ngaa̱tꞌaa̱ ngo chꞌo kaa̱maaa̱, kó xi ingooa̱ tjó kaa̱maaa̱, koa̱jo tsi ngo ndasen kaa̱maaa̱, kó xi ingooa̱ ndasenjín kaa̱maaa̱. Kaa̱majín mosooa̱ Néná koa̱jo mosooa̱ kjoa̱aca̱ hoa̱oa̱n kaa̱majnú. 14 Kó tsintꞌié kui niii̱ já fariseooa̱, kui xtaa̱ xi achichí tsja kamaá tooa̱n, kó tsajnókie Kjisooa̱. 15 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá:

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

69

RKAAa̱ RKAAa̱ 16 16

–Jún nguindyii̱koa̱n xtaaa̱ kixii̱ majnú yojojnú, tanga Néná be kókjiꞌi inii̱maa̱jnú. Ngatamakjínjnú nga ni xi achichí bendikón xtaaa̱, nguindyii̱koa̱n Néná ni xi tanisién ꞌniú chꞌo kjiꞌi boá. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjoe̱ak e̱ itiii̱ koe̱jo nínga botixómá Néná 16 Kjoa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo ni xi katsꞌénꞌindó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná jetꞌani ngaskande nga kisꞌijña Jua Bautistaaa̱, kó ndeskande koó kjiꞌa tjiꞌbínii̱jmi éntjatsii̱eea̱ a̱ nínga botixómá Néná, kó ngayeje xtaaa̱ xi tsꞌén ngo kjoa̱aꞌa̱ niú tsii̱ꞌea̱ nga kꞌoa̱sꞌien kui ngua̱ii̱ndieea̱. 17 Tanga nde chií niꞌínjín tsi kjua̱ii̱e a̱ ndiꞌakꞌajmiii̱ koa̱jo tꞌananguiii̱, ta boa̱aja̱ iín nga xchaa̱jatꞌa chií ni xi kjitꞌa xoa̱joa̱n kjoa̱ak a̱ itiii̱ Néná. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi je ixán kó ꞌbíndo xkjín (Matiooo̱ 19:1-12; Markooo̱ 10:1-12) 18

Ta ꞌyání xi kua̱ii̱ꞌíjñá chjoa̱ón, kó tsi kjea̱ꞌe chjoón kua̱ii̱xanjoa̱, tsꞌén bendikónjín kjoa̱ab a̱ ixaaa̱n, kó xi kua̱ii̱xanjoa̱ chjoón xi je ikꞌíjñaá, ti tsꞌén bendikónjín kjoa̱ab a̱ ixaaa̱n kui nga. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ndae̱ choe̱oe̱n koe̱jo Laá Ngo ndaa̱ choa̱n kisꞌijña xi achichí tsjakon ṉjño tsajá, kó ndyiojón ndyiojón katsꞌén sꞌué nga katsjá ni chinie xi chjí. 20 Ngaa̱ntjoa̱aa̱ ndiꞌaaa̱ kui ndaa̱ choa̱oa̱n kisꞌijña ngo ndaa̱ nii̱maa̱ xi tsíꞌá chjii̱e a̱ xi ꞌmí Lá xi tsajaá ṉdoa̱, 21 kó achichí bojó kamaá kui ndaa̱aa̱ kó kamámején maá iskjinie ni xi ixónguií yamíxaaa̱ ndaa̱ choa̱oa̱n, kó ngaskande ńñaá katomájón ma ṉdooa̱ Laá. 22 Tichaaa̱n jachó nii̱xtjin nga kꞌien Laá, kó ndítsjieea̱ Néná kijíjoa̱ ngua̱ii̱ndie nínga tikón Abraaa̱m, kó ti kꞌien ndaa̱ choa̱oa̱n nga, kó akjanijín kui. 23 Kó ndaa̱ choa̱oa̱n ndoa̱boa̱aa̱ ṉkꞌii̱eea̱ n a̱ kiniꞌánkjí, kó achichí kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ kiniꞌánkjaꞌa kii̱aaa̱ ,a̱ sꞌea̱ tichaaa̱n kamábe nínga tikón Abraaa̱m kó nga Laá kii̱aa̱ tikón tꞌaaa̱. 24 Kósꞌea̱ ndaa̱ choa̱oa̱n tsíchjii̱aaa̱ a̱ Abraaa̱m nga bi katsoó: “Naa̱ꞌmi Abraaa̱m, ngatamanii̱maa̱aa̱ an, kó nanguíye ji Laá tsii̱ꞌea̱ nga kua̱ii̱ꞌíngandá ndójoa toa̱koa̱tsja kósꞌea̱ 19

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 16

70

ngatsꞌénkꞌandyii̱ chií najen an, ngaa̱tꞌaa̱ achichí kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ 25 tsꞌénfoaꞌatio an ngua̱ii̱jin kui ndiꞌií.” Tanga Abraaa̱m bi katsoó: “Ji ndí, ngatjaꞌátsjieea̱n nga kjiꞌa nga kixindyin ji ngaa̱sondie achichí ni katseꞌeé, kó Laá achichí ni xi ndajín xi katseꞌeé kui, tanga ngotꞌea̱ ꞌnea̱ Laá achichí tjíniꞌándajooa̱n kꞌii̱eea̱ ,a̱ kó ji achichí tsie kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ tibitjatí. 26 Kó kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje kui niii̱, ngo tixaa̱ naa̱ngaa̱ tikón ngamasienná kó achichí kjin tindyionñáa xingua̱ii̱, kó majín tsi ngo xi kꞌii̱e a̱ koa̱eja̱ ea̱ni ján ján, koa̱jo tsi ngo xi ján ján kjii̱ndii̱báni nga kjii̱ndii̱bá kꞌii̱eea̱ .a̱ ” 27 Sꞌea̱ bi katsó kui ndaa̱ choa̱oa̱n: “ꞌNiú míꞌaá naa̱ꞌmi, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱nanguíye ji Laá ndiꞌaaa̱ naa̱ꞌmina, 28 ngaa̱tꞌaa̱ ún ma ṉtsꞌié an xi koa̱tsoa̱yaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga ti kꞌii̱eja̱ ín kjii̱ndii̱bá kꞌii̱e a̱ kui ngua̱ii̱ndie nínga tsie kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ bitjatioó.” 29 Sꞌea̱ Abraaa̱m bi katsoó: “Je tikoón kjoa̱ak a̱ itiii̱ Moiseea̱ koa̱jo ni xi katsꞌénꞌindó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná, ¡Ngatintꞌiéꞌeén ni xi ítꞌa kui jaá!” 30 Sꞌea̱ bi katsó nguiní kui ndaa̱ choa̱oa̱n: “Jmí naa̱ꞌmi Abraaa̱m, tanga tsi tjín xtaa̱ xi je kꞌien xi koa̱eja̱ ea̱kooa̱n kui jaá, saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi ndajín kjiꞌi xi ndyii̱tsꞌen.” 31 Tanga bi katsó Abraaa̱m: “Tsi ntꞌiéjiín kjoa̱ak a̱ iti xi ítꞌa Moiseea̱ koa̱jo ni xi katsꞌénꞌindó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná, ti boa̱aa̱ ti tsꞌén nde sꞌii̱jinjiín nga tjín xtaa̱ xi je kꞌien xi kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá.” Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi tangatꞌaniii̱ kui nga tsꞌénjé xtae̱ xi ngaseee̱ (Matiooo̱ 18:6-7,21-22; Markooo̱ 9:42)

17

Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó nga tsíchjii̱aja̱ o xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: Achichí niꞌin kjiꞌi nga jmíjín xi stinguí kjoa̱aaa̱ a̱ nga ngo jé saa̱ꞌín, ¡tanga nii̱maa̱ xó xi saa̱ꞌín ngo ni tsii̱ꞌea̱ nga kjea̱ꞌe xi saa̱ꞌínjé! 2 Tasá ngo ndii̱joa̱ je ngatítꞌa kjásén, sꞌea̱ ngatꞌajmijin yojooa̱ ngua̱ii̱jin ndáchíkoón, ta boa̱aja̱ iín tsi ngo ni saa̱ꞌín tsii̱ꞌea̱ nga ngo kui jakjíndií saa̱ꞌínjé. 3 Kuíni nga, ¡chónjnú ngayeje ni xi sii̱ꞌánjnú! Tsi ngo ṉtsꞌie saa̱ꞌín ngo jé, tiꞌinxchínjea̱, kó tsi saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱ nga nguiti boa̱aja̱ ín saa̱ꞌín, tiꞌinjetakíii̱n. 4 Tsi yito ndii̱ya ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

71

RKAAa̱ RKAAa̱ 17 17

saa̱ꞌínjé kondraa̱ tsea̱ nga ngo nii̱xtjiii̱n, kó tsi yito ndii̱ya bi kaa̱tsoa̱o:a̱ “Saa̱ꞌínkꞌoyá an yojona, tiꞌinjetakínní”, tiꞌinjetakíii̱n. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ kjoe̱ase̱ ꞌijiii̱n Kó já apostrooa̱ bi katsoó: –Ndii̱a,a̱ tasíkea̱jejnea̱ tsii̱ꞌea̱ nga ꞌniú ngase sꞌii̱jinjnea̱. 6 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Tsi nde ta chií tsi sꞌijinjnú Néná xikó ma tsꞌen xii̱xii̱ xojmaá mostasaa̱, kaa̱ma bi kꞌuinjnúua̱ kui yá sikómorooa̱: “Ngatjoníyá ji, kó ngua̱ii̱jin ndáchíkoón ngatamatjii̱e a̱ ji”. Kua̱ii̱ntꞌiéꞌénjnú kui yaá. 5

Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ mosoe̱ xi tsꞌenkjátjosón xaá 7 ¿ꞌYání jún xi tsi ngo mosoa̱ tikónjnú xi tjitsꞌénxá ngua̱ii̱jin jnooa̱ koa̱jo tsi choa̱ tsꞌénkoón, kó nguije kjoeꞌeni nga kijitsꞌénxá, bi kꞌuinjnúua̱: “Titjé, kó tindyintꞌe ji yamíxaaa̱”? 8 ¿A mí tsi tasá bi kꞌuinjnúua̱: “Tiꞌindení ni chinie, kó tꞌínde yojóo kó tiꞌinsenní nga tꞌíyéní ni xi skjínii̱e a̱ an koa̱jo ni xi kꞌuí an, kó nguije kamána kaa̱ma xii̱nii̱ ji koa̱jo sꞌii̱ ji”? 9 ¿A koa̱eꞌa̱ éjnúua̱ ndokꞌóchji kui mosooa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ nga je katsꞌén ni xi kiꞌmií? Jmí ra xian an. 10 Ti boa̱aa̱ ti tsꞌén jún, nguije kiniꞌánjnú ngayeje ni xi kiꞌmíjnú, kaa̱ma bi kꞌuinjnú: “Mosoa̱ xi nde jmí ni chjíjiín ñá, ngaa̱tꞌaa̱ ta kuí tsi ni xi tsoboáná xi kiniꞌán.” Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ tie já xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xii̱n yojoná 11 Kó kjiꞌa nga kijí Kjisooa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n kó nga jaꞌa xtjii̱eea̱ na̱ nangui Samariaa̱ koa̱jo nangui Galileaa̱. 12 Nga tsꞌasꞌien ngo ndí nangui, jachókoón tie já xi tjiín chiꞌin xi tsꞌenkjátsón tjii̱xii̱n yojoná, kó ta kjin kixindyia, 13 kó ꞌniú askandáyá nga bi katsoó: –¡Ji Kjisoa̱, Mostroa̱, ngatamanii̱maa̱aa̱ jii̱n! 14 Nga kamábe Kjisooa̱ kui jaá, bi katsoó: –Tanguínjnú kó takójnúua̱ yojojnú chináꞌmiii̱. Kó tjii̱en a̱ ga ndyii̱fí ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á kamátsjiejón nga katjoꞌóxiín chiꞌiii̱n. 15 Kósꞌea̱ ngo kui jaá, nga kamábe nga je kamándaya, kijíꞌoyá nguiní nínga tikón Kjisooa̱, kó askandáyá ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 17

72

ma nga katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná, 16 kó nga jachókoón Kjisooa̱, aa̱sién tikoó, ngaskande nga jachótꞌaaa̱ kjea̱n tꞌananguiii̱ nga katsjaá ndokꞌóchji, kui ndaa̱aa̱ kii̱aa̱ chjii̱an a̱ i nangui Samariaa̱. 17 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó kui ndaa̱a:a̱ –¿A tiejín majnú xi kamátsjiejón chiꞌinjnú? ¿Kó xi ngui nijaaa̱n ñá síndo? 18 ¿A jmíjín ngase xi kjindibátsjaá kjoa̱aja̱ e Néná, a ta kuí tsi ndaa̱ xi chjii̱an a̱ i nangui Samariaa̱? 19 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui ndaa̱a:a̱ –Tii̱sítjii̱n, kó tꞌen ꞌnea̱, kjoa̱asa̱ ꞌijíii̱n xí je tsꞌaxiéꞌaá ji. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nii̱xtjin nga koe̱tíxoma Néná (Matiooo̱ 24:23-28,36-41) 20

Já fariseooa̱ asíyaá Kjisooa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ kjiꞌání nga kjii̱ndii̱bá nii̱xtjin nga koa̱tíxoma Néná, kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Jmí tsi tsijen kaa̱ma kjiꞌa nga koa̱tíxoma Néná, 21 jmíjín xi bi kaa̱tsoa̱: “Kꞌii̱e a̱ tikón”, koa̱jo tsi “ján ján tikón”, ngaa̱tꞌaa̱ Néná je tsꞌénbotixómá ngua̱ii̱jinjnú. 22 Kósꞌea̱ bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: –Kjoa̱chó ngo nii̱xtjin nga kaa̱mamejénjnú nga nde ta ngo nii̱xtjin xchaa̱jnú ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n, kó xchaa̱jínjnú. 23 Kó tjín xi bi kaa̱tsoa̱jnú: “¡Kꞌii̱e a̱ tikón!” Koa̱jo tsi “¡ján ján tikón!” Tanga ngataa̱ monguínjínjnú, ti nde ngataa̱ monguíntjinguijínjnúua̱. 24 Ngaa̱tꞌaa̱ xikó maá nga foaꞌatꞌe nga ꞌnaa̱ ma ndeskande ngo ngaa̱nde ngaskande xi ingo ngaa̱ndeea̱ ndiꞌakꞌajmiii̱, boa̱aa̱ ma kaa̱ma nii̱xtjin nga kjoa̱eꞌa̱ e ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 25 Tanga tjón ma ra achichí kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ kjoa̱aꞌa̱ atio, kó ngayeje xtaa̱ xiꞌbii̱ xi saa̱ꞌínchꞌó. 26 Kó xikó kamá nii̱xtjin nga kisꞌijña Noéea̱, boa̱aa̱ ma kaa̱ma nii̱xtjin nga kjoa̱eꞌa̱ e ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 27 Xtaaa̱ Iskjinie, katsꞌe, ixán, koa̱jo katsꞌénkixan xkjín, ngaskande nga Noéea̱ tsꞌasꞌien ngua̱ii̱ya tjotso jeea̱, sꞌea̱ kjindibá stsé ꞌniuú kó katsꞌénkjié ngayeje xtaaa̱. 28 Ti boa̱aa̱ ti kaa̱ma xikó kamá nii̱xtjin nga kisꞌijña Loa̱t, xtaaa̱ iskjinie, katsꞌe, tsꞌatsie, atíñá, ítjii̱e a̱ koa̱jo katsꞌénda ndiꞌa, 29 tanga nii̱xtjin nga jatjo Loa̱t naa̱xii̱ńdá Sodomaa̱, ixó ndiꞌí koa̱jo asufrea̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 18 17

73

ndiꞌakꞌajmiii̱ kó katsꞌénkjié ngayeje xtaaa̱. 30 Boa̱aa̱ ma kaa̱ma nga koa̱kó yojooa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 31 Kui nii̱xtjin ján, xi tikón nkꞌaaa̱ ndiꞌaaa̱, kósꞌea̱ niii̱ ngua̱ii̱ya ndiꞌaaa̱ ndyii̱aa̱ ngataa̱ fotjajénjín tsii̱ꞌea̱ nga skíbé, kó xi ngua̱ii̱jin jnooa̱ tsoꞌbá, ngataa̱ fíꞌoyájín. 32 Ngatjaꞌátsjienjnú ni xi kamaá chjoa̱ón Loa̱t. 33 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xi mejeén kꞌoa̱xiéꞌá kjoa̱am a̱ indyiooa̱n, tasá saa̱ꞌínchaja, kó ngayeje xi saa̱ꞌínchaja kjoa̱am a̱ indyiooa̱n tangatꞌaniii̱ an, kuí boá xi kjoa̱tjoꞌa. 34 Xiyájnúꞌun jún nga kui nii̱xtjii̱eea̱ n a̱ tsi jó xtaa̱ xi kjiyojo ngo ngaa̱són ṉchaa̱n, ngo konguínjoa̱, sꞌea̱ ngo kꞌuijñá. 35 Tsi jó ínchjín xi nijan kꞌó, ngo konguínjoa̱, sꞌea̱ ngo kꞌuijñá. 36 Tsi jó já ndyii̱tsꞌenxá ngua̱ii̱jin jnooa̱, ngo konguínjoa̱, sꞌea̱ ngo kꞌuijñá. 37 Kó bi katsó xtaa̱aa̱ Kjisooa̱: –¿Ñání nga boa̱aa̱ kaa̱ma Ndii̱aa̱? Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Nínga tikón yojo kꞌieea̱n, kii̱aa̱ kaa̱matikó ríkieé. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín xtae̱chjón kꞌaán Kjisooa̱ ínii̱jmii̱í kui énkjiín xtaaa̱, kjoa̱aaa̱ a̱ nga chjiénga kua̱ii̱chjii̱aaa̱ a̱ Néná ngatsjé nii̱xtjin, kó nga koa̱yayajín, 2 bi katsoó: –Ngo naa̱xii̱ńdá kisꞌijña ngo ne ndiꞌamasien xi katsakjónjín Néná, kó kamábendikónjín xtaaa̱. 3 Kó ngo xtaa̱chjón kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n kisꞌijña ti kui naa̱xii̱ńdaá, kui xtaa̱chjoa̱ón ngotjón ngotjón kijíkoón kui ne ndiꞌamasieea̱n nga bi katsoó: “Kixii̱ tiꞌinsenní kjoa̱aaa̱ a̱ kjoa̱axa̱ ti xi tjínna an koa̱jo kondraa̱na.” 4 Kó kjín nii̱xtjin nga kamámejénjiín kui ne ndiꞌamasieea̱n nga katsꞌénseén, tanga tichaaa̱n bi tsꞌén yíjin kon: “Nda tsi tsakjonjín an Néná, kó ti bendikónjín an xtaaa̱, 5 tanga, kui xtaa̱chjoa̱ón tjítsꞌénxtína, tasá kixii̱ saa̱ꞌinséea̱n, ngaa̱tꞌaa̱ tsi ngotjón ngotjón kjii̱ndii̱bákónna, tichaaa̱n saa̱ꞌínxtindana.” 6 Kó bi katsó Ndii̱aaa̱ :a̱ –Ndaꞌyájnú ni xi katsó ne ndiꞌamasieea̱n xi kixii̱jiín. 7 ¿Kó Néná a kixii̱jín tsꞌen saa̱ꞌínseén xtaa̱ xi je jaꞌájin xi nga jñó koa̱jo

18

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 18

74

nga nii̱xtjii̱en a̱ ndyii̱chjii̱aaa̱ a̱ kui? ¿A saa̱ꞌínkꞌandíyarií nga koa̱síkoa̱jo 8 kui xtaaa̱? Xiyájnúꞌun nga Néná tsá koa̱jo kixii̱ tsꞌén saa̱ꞌínseén xtaaa̱. Tanga nga kjoa̱eꞌa̱ e nguiní ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n, ¿a saa̱kórií kjoa̱asa̱ ꞌijin kꞌii̱e a̱ tꞌananguiii̱? Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ énkjiín ndae̱ fariseooe̱ koe̱jo ndae̱ xi foaꞌáchjí toe̱n xi machjítjé niii̱ 9 Ngo ndii̱ya, Kjisooa̱ tsíchjii̱aja̱ o kui énkjiín xtaa̱ xi ti kuí xí sꞌijiii̱n nga kixii̱ síndo nguindyii̱koa̱n Néná kó tsꞌenchꞌó xtaa̱ xi ngaseea̱, kó bi katsó nga tsíchjii̱aja̱ o kui énkjiín: 10 –Jó já kijí naa̱ngoa̱xii̱ii̱ nga tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná, ngo xi ndaa̱ fariseoa̱ kó ngo xi ndaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni. 11 Ndaa̱ fariseooa̱, kasasien kixii̱, kó bi katsó nga tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná: “Naa̱ꞌmi, tsjáa ndokꞌóchji ngaa̱tꞌaa̱ an jmí tsi boa̱aa̱ koa̱n an xikoó xtaa̱ xi ngaseea̱ nga chejé, nga kixii̱jín, nga ndyii̱tsꞌentꞌaaa̱ kjoa̱aa̱ xkjín, ti nde boa̱aja̱ ín kon an xikoó kui ndaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé niii̱, 12 jó ndii̱ya tsꞌenkjaꞌa an kjindiá yojona nga ngo xomanaa̱, kó tsja an tie nga úchán toa̱n xi tsꞌen an.” 13 Tanga ndaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé niii̱, kjin kisꞌijña, nde kamámejénjiín askotsijen ndiꞌakꞌajmi ján, kó ta soboá tjii̱ngoa̱ yeꞌeé nii̱sea̱en a̱ nga bi katsoó Néná: “Naa̱ꞌmi, ngatamanii̱maa̱aa̱ an, ngaa̱tꞌaa̱ xtaa̱ jé an.” 14 Xiyájnúꞌun nga kjiꞌa nga jachó ndiꞌaaa̱ kui ndaa̱ xi foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé niii̱, je kixii̱ tikón nguindyii̱koa̱n Néná ta boa̱aja̱ iín ndaa̱ xi ingooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ taa̱ꞌyaní xi je kꞌoa̱xié yojooa̱, nii̱maa̱kjoa̱aa̱ sii̱ꞌanjoa̱, kó xi nii̱maa̱kjoa̱aa̱ kꞌoa̱xié yojooa̱, kuí xí je koa̱ꞌnaa̱xié. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsꞌénchikonñé jakjíndí xii̱xiii̱ (Matiooo̱ 19:13-15; Markooo̱ 10:13-16) 15

Jachóchinií Kjisooa̱ jakjíndí xii̱xii̱, tsii̱ꞌea̱ nga saa̱ꞌínjoa̱, tanga xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ katsꞌénxchánjoa̱ xtaa̱ xi jachójoa̱ kui jakjíndií. 16 Kó Kjisooa̱ tsíchjii̱aaa̱ a̱ xtaa̱aa̱ kó bi katsoó: –Teꞌéndiéjnúua̱ kui jakjíndií nga kjoa̱eꞌa̱ ekónna, kó ngataa̱ ꞌbíchjájínjnúua̱, ngaa̱tꞌaa̱ nínga botíxomaaa̱ Néná kuí xí kaa̱ma ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

75

RKAAa̱ RKAAa̱ 18 18

kꞌoa̱sꞌien kui xi xikoó kui jakjíndií. 17 Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun, nga xi kꞌoa̱sꞌienjín nínga botixómá Néná xikoó ngo ndaa̱chí, kaa̱majín kꞌoa̱sꞌien. Bi tsꞌén tsíchjii̱an e̱ ii̱jmíjo Kjisooe̱ ngo ndae̱ choe̱n xoe̱ngo (Matiooo̱ 19:16-30; Markooo̱ 10:17-31) 18

Kó ngo ndaa̱ nguitoa̱koa̱ bi katsó nga asíyaá Kjisooa̱: –Ji Mostroa̱ nda, ¿mí ni xi saa̱ꞌin an tsii̱ꞌea̱ nga saa̱kóna kjoa̱am a̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n? 19 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga nda sení? Taꞌyajín xi nda, ta ngototo Néná. 20 Je ye ji kjoa̱ab a̱ otíxomaaa̱ Néná xi bi tsoó: “Kaa̱majín sii̱ꞌintꞌéea̱ kjoa̱aa̱ chjóoa̱n, kaa̱majín sii̱ꞌinkꞌin ji xtaa̱, kaa̱majín sii̱ꞌinchejé, kaa̱majín kꞌuindísétaꞌin ji ngo xtaa̱, chea̱ndikín jí naa̱ꞌmíii̱ koa̱jo naa̱áaa̱.” 21 Sꞌea̱ bi katsó kui ndaa̱a:a̱ –Ngayeje kui niii̱ je katsꞌenkjatjosón an ndeskande koó nga ndaa̱chí an. 22 Nga tsintꞌié Kjisooa̱ kui niii̱, bi katsó: –Ingo ni chajaaa̱: tatíñí ngayeje ni xi tjiín, kó tooa̱n kui niii̱ xtaa̱ nii̱maa̱aa̱ teꞌéea̱, kó boa̱aa̱ tsi tsꞌén nga kꞌuieé ngo kjoa̱aca̱ hoa̱n ndiꞌakꞌajmi ján, sꞌea̱ ndibétjii̱nguiní nguijeea̱. 23 Kósꞌea̱ kui ndaa̱aa̱ nga tsintꞌié kuí niii̱, achichí ndasen kamaá, ngaa̱tꞌaa̱ achichí choa̱n kamá. 24 Nga kamábe Kjisooa̱ nga ndasen kisꞌijña kui ndaa̱a,a̱ bi katsó: –¡Achichí niꞌin kjiꞌi nga xtaa̱ xi tsie kjoa̱aca̱ hoa̱n tjiín nga kꞌoa̱sꞌien nínga botíxomaaa̱ Néná! 25 Ngaa̱tꞌaa̱ tasá niꞌínjín kjiꞌi nga ngo choa̱ toꞌo yitsꞌen kjoa̱aꞌa̱ aya tixaa̱aa̱ ngo ṉdo, ta boa̱aja̱ iín nga ngo ndaa̱ choa̱n kꞌoa̱sꞌien nínga botíxomaaa̱ Néná. 26 Kó xtaa̱ xi tsintꞌié kui niii̱ bi katsó: –Jaa̱, ¿ꞌyání xi kjoa̱tjoꞌa tsoboa̱a?a̱ 27 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Ni xi kaa̱majiín saa̱ꞌín ngo xtaa̱, kaa̱marií saa̱ꞌín Néná. 28 Kósꞌea̱ bi katsó Peé: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 18

76

–Jaa̱ je ye, nga jii̱n ngayeje ni xi tjínjnea̱ ikꞌíjñámasienjnea̱, kó kꞌii̱e a̱ timatjii̱nguijnea̱ ji. 29 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga jmíjín ngo xtaa̱ xi íjñá ndiꞌaaa̱, xi xchaá, ṉtsꞌii̱e,a̱ chjoa̱ón koa̱jo ndií, tangatꞌaniii̱ nínga botixómá Néná, 30 xi saa̱kójiín tsie ngase ni kui ngaa̱sondie xiꞌbii̱ kó nga ngaa̱sondie xi sꞌea̱ ndibaá saa̱koa̱ó kjoa̱am a̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n. Kjisooe̱ bi tsꞌén katsáyá nguiní xi ma jaán ndii̱ya nga koe̱ya (Matiooo̱ 20:17-19; Markooo̱ 10:32-34) 31

Sꞌea̱ Kjisooa̱ tsíchjii̱aja̱ otꞌaxín já xí tiejoó, kó bi katsoó: –Tsitsíjenjnúua̱ nga kꞌii̱e a̱ ndyii̱monguín nijínguí xtjii̱eea̱ n a̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, kó kjoa̱tjosón ngayeje ni xi katsꞌénꞌindó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná kjoa̱aaa̱ a̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 32 Ngaa̱tꞌaa̱ sii̱ꞌankꞌasꞌien ngua̱ii̱ya tsja xtaa̱ xi judíoa̱jín, kó koa̱jnoa̱cha, chꞌo kꞌuiín koa̱jo koa̱titiajón. 33 Kó nguije kjoaá, sii̱ꞌankꞌien, tanga xi ma ján nii̱xtjin kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá. 34 Kó kui jaá nde chií kamákjínjiín kui niii̱. Akjaꞌmaaa̱ kui eén, kó kamákjínjiín ni xi kiꞌmií. Bi tsꞌén katsꞌéndaya Kjisooe̱ ngo ndae̱ xi tii̱kae̱ (Matiooo̱ 20:29-34; Markooo̱ 10:46-52) 35

Nguije makjachó ma Kjisooa̱ naa̱xii̱ńdá Jerikoa̱, ngo ndaa̱ tii̱kaa̱ tikóndo tꞌa ndii̱yaa̱á nga tsꞌénmíꞌá toa̱nchjii̱e.a̱ 36 Kó nga tsintꞌié nga xtaa̱ kjiín xi ndyii̱foaꞌa, asíyá mí ni xi kjima. 37 Kó kiꞌmíyaá nga Kjisooa̱ ndaa̱ Nasarea̱t xi kjoaꞌaaa̱. 38 Kósꞌea̱ ndaa̱ tii̱kaa̱aa̱ bi katsó nga askandáyá: –¡Kjisoa̱, ji xi xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Ndabiii̱ ji, ngatamanii̱maa̱aa̱ an! 39 Kó xtaa̱ xi tjimátjoón Kjisooa̱ katsꞌénxchánjoa̱ tsii̱ꞌea̱ nga nguiti skaa̱ndáyajín, tanga kui ndaa̱ tii̱kaa̱aa̱ tasá ma ꞌniú askandáyá ngase nga bi katsó nguiní: –¡Xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Ndabii̱, ngatamanii̱maa̱aa̱ an!

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 19 18

77 40

Kósꞌea̱ Kjisooa̱ kasasien kó tsíꞌá tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱chóchinií ndaa̱ tii̱kaa̱a,a̱ kó nguije jachó, bi katsoó Kjisooa̱: 41 –¿Mí ni xi mejeén nga saa̱ꞌiii̱n? Kó ndaa̱ tii̱kaa̱aa̱ bi katsó: –Ndii̱a,a̱ mejénna nga kaa̱matsijenna. 42 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Ngatamatsijeen. Kjoa̱asa̱ ꞌijíii̱n xi je tsꞌaxiéꞌaá ji. 43 Ti kjiꞌa kamátsijen nguinií ndaa̱ tii̱kaa̱a,a̱ kó kijítjii̱nguiii̱ nga katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná, kó ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdá xi kamábe kui niii̱, katsꞌéntsjaá Néná. Bi tsꞌén tsꞌasꞌien Kjisooe̱ ndiꞌaae̱ ndae̱ xi ꞌmí Sakeooe̱ Kjisooa̱ jachó naa̱xii̱ńdá Jerikoa̱ kó nga jaꞌajin kui naa̱xii̱ńdaá. 2 Kii̱aa̱ kisꞌijña ngo ndaa̱ choa̱n xi ꞌmí Sakeoa̱, kó nguitoa̱koa̱oa̱ já xí foaꞌáꞌyá toa̱n xi machjítjé ni kamá kui ndaa̱a,a̱ 3 kó Sakeooa̱ kamámejeén kamábe ꞌyání xi Kjisooa̱, tanga kamájiín ngaa̱tꞌaa̱ achichí xtaa̱ xi tjín, kó kato kamá kui ndaa̱a.a̱ 4 Kó tsanga ma kijítjón nínga kjoa̱aꞌa̱ a Kjisooa̱, sꞌea̱ kijíkijin ngo yá sikómoroa̱ tsii̱ꞌea̱ nga skua̱ii̱e.a̱ 5 Nga jaꞌa Kjisooa̱ kui ngua̱ii̱ndieea̱, askotsijen nkꞌa ján, kó bi katsoó kui ndaa̱a:a̱ –Sakeoa̱, tsá titjajea̱n, ngaa̱tꞌaa̱ chjiénga ndiꞌáaa̱ kjojña an ngotꞌea̱. 6 Kó achichí tsá jatjajen, kó ꞌniú tsja kamaá nga Kjisooa̱ kisꞌijña ndiꞌaaa̱. 7 Kó nga kamábe, ngayeje xtaaa̱, bi katsoó xkjín: ndiꞌaaa̱ ngo ndaa̱ jé kꞌuijñá. 8 Kósꞌea̱ Sakeooa̱ kasasien kixii̱, kó bi katsoó Ndii̱aaa̱ :a̱ –Ngotꞌea̱ ꞌnea̱ Ndii̱a,a̱ masien ni xi tjínna tsjáaa̱ ngayeje xtaa̱ nii̱maa̱a,a̱ kó tsi tjín kaꞌa xtaa̱ xi katsꞌenchejéea̱, nijún boa̱aa̱ kjiꞌi tsjaꞌoyá nguiñáaa̱. 9 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Ngotꞌea̱ je jatjoꞌa xtaaa̱ kui ndiꞌaaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ ti xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Abraaa̱m xiꞌbii̱. 10 Ngaa̱tꞌaa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n jeꞌekꞌaxiéꞌá xtaa̱ xi je ndii̱ya kichajá tjimá.

19

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 19

78

Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín tooe̱n (Matiooo̱ 25:14-30) 11

Nguije tsintꞌié kui eén xtaaa̱, Kjisooa̱ katsáyá kui énkjiín, ngaa̱tꞌaa̱ je tikón tiña naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, kó kui jaá katsꞌénkjó nga Néná je koa̱tíxoma tjii̱ꞌnii̱ua̱. 12 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Ngo ndií ngo ndaa̱ choa̱n kijí ngo naa̱xii̱ńdá xi achichí kjin tsii̱ꞌea̱ nga kii̱aa̱ sii̱ꞌan re nga koa̱tíxomaaa̱ ngo ngua̱ii̱ndie, sꞌea̱ kjoa̱eꞌa̱ ea̱ꞌóyá nguiní. 13 Kuíni nga kui ndaa̱aa̱ tsíchjii̱aaa̱ a̱ tie já mosooa̱ kó katsjaá toa̱n, nga bi katsoó: “Tiꞌanxájoa̱jnú kui tooa̱n, ngaskande nga kjoéꞌea̱ nguiní an.” 14 Tanga xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i kui naa̱xii̱ńdaá chꞌo kamaá kui ndaa̱a,a̱ kó katsanguiyaaa̱ xtaa̱xchá xi bi katsoó: “Mejénjínjnea̱ nga kui ndaa̱aa̱ koa̱tíxomajnea̱.” 15 Kó nguije jeꞌe nguiní kui ndaa̱aa̱ nguije re kamá, katsanguiyakjaꞌá kui já mosoa̱ xi katsjaá toa̱n tsii̱ꞌea̱ nga skua̱ii̱e a̱ kótsꞌen kiniꞌánxájoa̱ tooa̱n. 16 Jachó ndaa̱ xi tjoón kó bi katsoó: “Ndii̱a,a̱ toa̱n xi katseꞌéní katsꞌénxájoa̱ an kó tie boa̱aa̱ kjiꞌi askjasón ngase.” 17 Kó bi katsó ndaa̱ reea̱: “Nda kiniꞌín, mosoa̱ nda, kjoa̱aaa̱ a̱ nga chiboa toa̱n xi kamáꞌniátakón ji nga kichíii̱n, tie naa̱xii̱ńdá koa̱tixoméea̱.” 18 Jachó xi ingo mosooa̱, kó bi katsó: “Ndii̱a,a̱ toa̱n xi katseꞌéní ún boa̱aa̱ kjiꞌi askjasón ngase.” 19 Kó ti bi ti katsoó kui ndaa̱a:a̱ “Ti ún naa̱xii̱ńdá koa̱tixoméea̱ ji nga.” 20 Kó jachókoón xi ingo mosooa̱, kó bi katsoó: “Ndii̱a,a̱ kꞌii̱e a̱ tikón tóon, ngo poño ixtie an kó jaꞌatjó an, 21 ngaa̱tꞌaa̱ katsakjonñaaa̱ ji, kjoa̱aaa̱ a̱ nga be an nga tanisién tajá ji, ngaa̱tꞌaa̱ chjábe ji ni xi jmí tsi ji ikꞌíjñí, kó chꞌijii̱n ji ni xi jijín ikꞌítjii̱e.a̱ ” 22 Kósꞌea̱ bi katsó kui ndaa̱ reea̱: “Mosoa̱ xi ndajín ji, ti kuiii̱ ndsoa̱ꞌboe xi kotijéñaá. Tsi jaa̱ boa̱aa̱ je ye nga tajá an, nga kjíbé an ni xi ijñajín an, koa̱jo nga ꞌbojea̱n an ni xi itjii̱eja̱ ín an, 23 kósꞌea̱, jaa̱ ¿kó mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga bankoa̱jín ikꞌíjñí toa̱nna, tsii̱ꞌea̱ nga kjiꞌa nga kjoéꞌea̱ nguiñá an kjoaꞌachjí an ndyii̱koa̱n?” 24 Kó kui ndaa̱ reea̱ bi katsoó xtaa̱ xi síndo kii̱aaa̱ :a̱ “Chjea̱ꞌéxínjnúua̱ tooa̱n kui ndaa̱a,a̱ kó xi je tie kamá tsii̱ꞌea̱ kui teꞌéjnúua̱.” 25 Sꞌea̱ bi katsó kui jaá: “Ndii̱a,a̱ tanga kui ndaa̱aa̱ je tie boa̱aa̱ kjiꞌi ma tsii̱ꞌea̱.” 26 Tanga bi katsó ndaa̱ reea̱: “An xiyájnúꞌun nga ngayeje xi tjiín, koa̱eꞌa̱ eé, tanga xi ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

79

RKAAa̱ RKAAa̱ 19 19

jmíjiín, ngaskande ni xi tjiín xi chjea̱ꞌéxiín. 27 Kó kui xtaa̱ xi kondraa̱na xi kamámejénjiín nga re kaa̱ma an, ndibájoa̱jnúꞌun kꞌii̱eea̱ a̱ kó nguindyikón an tichásenjnú nga sii̱ꞌankꞌiénjnú.” Bi tsꞌén tsꞌasꞌien Kjisooe̱ nae̱xii̱ńdá Jerusalee̱n (Matiooo̱ 21:1-11; Markooo̱ 11:1-11; Juaao̱ 12:12-19) 28

Kó nguije tsíchjii̱aa̱ kui niii̱, Kjisooa̱ kijítjoón xtaaa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n. 29 Kó nguije makjachó ma ngo nangui xi ꞌmí Betfajea̱ koa̱jo Betaniaa̱, kii̱aa̱ tꞌa tjii̱ngua̱ii̱ nínga tjín yá olibooa̱, katsanguiya jó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, 30 xi bi katsoó: –Tanguínjnú kui ndí nangui xi tikón kjea̱en a̱ , kó nguije kua̱ii̱tjásꞌii̱en a̱ jnú kui ngua̱ii̱ndieea̱, kii̱aa̱ saa̱kójnú ngo ndí bórró xi nde kjii̱e a̱ ngo xi ꞌbíjñasoón, chjándojnú kó ndibájoa̱jnúꞌun kꞌii̱eea̱ .a̱ 31 Kó tsi tjín xi bi kaa̱tsoa̱jnú nga koa̱síyajnú: ¿Ánní nga ndyii̱chjándojnú? Bi tꞌínjnúua̱ jún: Kjoa̱aaa̱ a̱ nga Ndii̱aaa̱ a̱ xí chjieén. 32 Sꞌea̱ kijí kui jaá kó kasakooa̱ bórroó xikó kiꞌmií. 33 Kó nguije ndyii̱kjíndó bórroó, xi tsii̱ꞌea̱ chooa̱ bi katsoó: –¿Ánní nga ndyii̱chjándojnú bórroó? 34 Kósꞌea̱ bi katsó kui jaá: –Kjoa̱aaa̱ a̱ nga Ndii̱aaa̱ a̱ xí chjieén. 35 Kó tsanguínjooa̱ Kjisooa̱, kó nguije ísoón ṉjñooa̱ bórroó, kiniꞌánkꞌíjñasón Kjisooa̱. 36 Tjii̱en a̱ ga ndyii̱fí, ngayeje xtaaa̱ yítie ṉjñooa̱ ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á. 37 Kó nguije makjachó tiña xtjii̱eea̱ n a̱ nga fíjaya nínga tikón tjii̱ngua̱ii̱ nínga tjín yá olibooa̱, ngayeje xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Kjisooa̱ tsja kamaá kó ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsꞌéntsjaá Néná kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje kjoa̱an a̱ dikón xi je kamábe, 38 bi katsó nga askandáyá: –¡Ngatama chikonñé nda re xi kjindibáni ngajooa̱ Ndii̱an a̱ á, xió ngatjaꞌbé ndiꞌakꞌajmiii̱, kó ngatꞌieé kjoa̱aja̱ e Néná nkꞌa ján! 39 Kó ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ kisꞌiṉtsoa̱ma já fariseoa̱ xi bi katsoó Kjisooa̱: –Mostroa̱, tiꞌinxchínjea̱ xtaaa̱ ánní nga boa̱aa̱ ndyii̱tsó kon. 40 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui xtaaa̱: –Bi xianjnúꞌun jún, tsi xió kꞌuíndo kui xtaaa̱, ndii̱joa̱oa̱ xí skaa̱ndáya. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 19

80

41

Kó nguije makjachó tiña naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, nga askotsijen Kjisooa̱, askandá kjoa̱aaa̱ a̱ kui naa̱xii̱ńdaá, 42 kó bi katsó: –¡Tsi yera ji nda tsi ta kuí tsi nii̱xtjiii̱n, ni xi tsjaa̱á kjoa̱axa̱ ió! Tanga ngotꞌea̱ tjiꞌmárií ndyikin kui niii̱. 43 Ngaa̱tꞌaa̱, sꞌea̱ ndibaá nii̱xtjin xi ndajín, kjiꞌa nga kondraa̱ tsea̱ skinínkꞌá nga ngo foaꞌatjiyajooa̱n ji ngo xó xi kua̱ii̱ꞌíchjáꞌyaá, kó ngayeje ngua̱ii̱ndie nga skjánjooa̱, 44 kó kꞌoa̱jmiii̱ ji koa̱jo ndíii̱ ngua̱ii̱yaaa̱ xó xi tjichjáꞌyáni ji, kó nde ngojín ndii̱joa̱ kua̱ii̱ꞌíndo xi sꞌii̱ndosoón xkjín, ngaa̱tꞌaa̱ kamáyejín ji nii̱xtjin nga jeꞌekoón Néná. Bi tsꞌén tsꞌaxié Kjisooe̱ já xi ndyii̱botiñá choe̱ ndii̱tseee̱n nae̱ngoe̱xii̱ii̱ (Matiooo̱ 21:12-17; Markooo̱ 11:15-19; Juaao̱ 2:13-22) 45

Kó nga jachó Kjisooa̱ ndii̱tsen naa̱ngoa̱xii̱ii̱, ítsꞌii̱yaniii̱ nga tsangatjii̱nguiii̱ ngayeje xtaa̱ xi ndyii̱botiñá koa̱jo xi ndyii̱ꞌbotsie ni, 46 kó bi katsoó: –Je kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná nínga bi tsoó: “Ndiꞌana, ndiꞌa nínga kua̱ii̱chjii̱aaa̱ a̱ Néná ngayeje xtaa̱ kꞌuiín, tanga jún ndoa̱boa̱aaa̱ a̱ chejé je kiniꞌánjnú.” 47 Kó ndyiojón ndyiojón akóyá Kjisooa̱ ndii̱tseea̱n naa̱ngoa̱xii̱ii̱, tanga já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱, já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já nguitoa̱koa̱oa̱ naa̱xii̱ńdaá kamámejeén katsꞌénkꞌién Kjisooa̱. 48 Kó kasakondiéjiín kótsꞌén saa̱ꞌínkꞌién, ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá tsintꞌié ndá ndaá ni xi tsíchjii̱a.a̱ Bi kamá nga jáxaá asíyaá Kjisooe̱ ꞌyá xi katsjáxaá (Matiooo̱ 21:23-27; Markooo̱ 11:27-33)

20

Kó ngo ndii̱ya nga Kjisooa̱ akóyaá koa̱jo ínii̱jmii̱í éntjatsii̱eea̱ a̱ Néná xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá ndii̱tsen naa̱ngoa̱xii̱ii̱, jachókón tiñaaa̱ já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱, já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, koa̱jo já xchá nguitoa̱koa̱oa̱ naa̱xii̱ńdaá, 2 kó bi katsoó nga tsíchjii̱aja̱ o: –Tꞌíyéjnea̱, ¿mí xá xi tjiín nga kui niii̱ niꞌín ji, axaa̱, ꞌyá xí katsjaá kui xaá? ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

81

RKAAa̱ RKAAa̱ 20 20

3

Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó: –Ti boa̱aa̱ ti tsꞌén ngo ni kosíyajnúꞌun kó tꞌíyajnúꞌun: 4 ¿ꞌYá xi katsanguiya Jua Bautistaaa̱ nga atíndá xtaaa̱? ¿A Néná axaa̱ xtaaa̱? 5 Kósꞌea̱ kui jaá ítsꞌii̱yaniii̱ nga bi katsoó xkjín: –Tsi Néná xí katsanguiya tsi kꞌuíii̱n, kó: “Ánní nga kisꞌijinjínjnú”, kaa̱tsoa̱ná. 6 Kó tsi xtaaa̱ xí katsanguiya tsi kꞌuíii̱n, ngayeje xtaaa̱ ndii̱joa̱ kꞌoa̱yaná, ngaa̱tꞌaa̱ ngayejeea̱ nga sꞌijiii̱n nga Jua Bautistaaa̱ ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná boá. 7 Kó bi katsó kui jaá: –Yajínjnea̱ ꞌyá xi katsanguiya. 8 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Jaa̱ ti xiyájínjnúꞌun mí xá xí tjínna nga tsꞌen an kui niii̱ nga. Bi tsꞌén íjñá chii̱boe̱ae̱ Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ énkjiín mosoe̱ xi ndajiín (Matiooo̱ 21:33-44; Markooo̱ 12:1-11) 9

Kósꞌea̱ Kjisooa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga katsáyaá kui xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá kui énkjín xi bi tsoó: –Ngo ndaa̱ íjñanda ngo jnoa̱ nínga maxchá tostsii̱je, kó katsjá chjínanguií já xí tsꞌén kuí xaá, sꞌea̱ kjin kijí kó tsie tsꞌandíyaá. 10 Kó nga jachó nii̱xtjiii̱n nga je kamáxchá kuí tooa̱, katsanguiya mosooa̱ kui ndaa̱aa̱ nínga síndo já xi katsjaá chjínanguí jnoa̱ tostsii̱jea̱é, tsii̱ꞌea̱ nga koa̱kjángá kó saa̱ꞌínkꞌasꞌieea̱n kui to xi tsoboaá ndaa̱ xi tsii̱ꞌea̱ kui ngua̱ii̱ndieea̱, tanga kui já xí ndyii̱tsꞌenxájin kui ngua̱ii̱ndieea̱ katsꞌénkijenꞌon kui mosooa̱, kó jmí ni íyatsjajín. 11 Kó katsanguiya nguiní ingo mosoa̱, tanga ti ikꞌié nguinií, chꞌo kiꞌmií, kó ti jmí ni ikꞌíyatsjajín nguiní. 12 Kó ti katsanguiya nguiní xi ma ján mosooa̱, kó kui jaá ti katsꞌénꞌón nguinií, sꞌea̱ tsꞌaxié kui ngua̱ii̱ndieea̱. 13 Kósꞌea̱ bi katsó ndii̱aa̱ xi tsii̱ꞌea̱ kui ngua̱ii̱ndieea̱: “¿Mí xi saa̱ꞌin an? Tasá ndí tjóna sanguiya an, tsi taꞌaní nga kjiꞌa nga skua̱ii̱e,a̱ skua̱ii̱en a̱ díkón ndína kui jaá.” 14 Tanga nga kamábe já xí ndyii̱tsꞌenxájin kui ngua̱ii̱ndieea̱, bi katsoó xkjín: “Kuí xiꞌbii̱ xi tsii̱ꞌea̱ kaa̱ma ngayeje kui ngua̱ii̱ndieea̱, tasá sii̱ꞌankꞌién, kii̱aa̱ kaa̱maaa̱ nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 20

82

tsaa̱ñá kaa̱ma ngayeje kui niii̱.” 15 Kó katsꞌénkꞌién ndií ndii̱aa̱ xi tsii̱ꞌea̱ kui ngua̱ii̱ndieea̱, sꞌea̱ tsꞌaxié nínga tjitjii̱e a̱ tostsii̱jea̱é. Kósꞌea̱ Kjisooa̱ asíyá: –¿Kó mí xi saa̱ꞌín ndii̱aa̱ xi tsii̱ꞌea̱ kui jnoa̱ tostsii̱jea̱é? 16 Jaa̱ kjii̱ndii̱bá kó saa̱ꞌínkjié ngayeje já xí ndyii̱tsꞌenxájin kui ngua̱ii̱ndieea̱, kósꞌea̱ kjea̱ꞌe xi tsjaa̱á kui ngua̱ii̱ndieea̱. Nga tsintꞌié kui niii̱ kui xtaaa̱, bi katsó: –¡Néná xín ngatsꞌénkjaꞌaná kui niii̱! 17 Kjisooa̱ askotsijen ndá ndaá xtaaa̱, sꞌea̱ bi katsó: –¿Mí xi mejeén tsó ni xi bi tsó xi tjítꞌa xoa̱joa̱oa̱n: Ndii̱joa̱ xi katsꞌénchꞌó já chjii̱nii̱exa̱ oa̱ó, kuí xí ndii̱joa̱ ngaꞌniuú ndiꞌaaa̱ kamá? 18 Ngayeje xtaa̱ xi kꞌoa̱kasón kui ndii̱joa̱oa̱ kaa̱ma xii̱, kó tsi tjín xi kꞌoa̱kanieé kui ndii̱joa̱oa̱ kaa̱ma ndsoa̱koa̱an a̱ . Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyá xí chjiénga kꞌuíchjií ni xi machjítjeé (Matiooo̱ 21:45-46; 22:15-22; Markooo̱ 12:12-17) 19

Kó já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ koa̱jo já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱, kamámejeén nga ti kui chii̱boa̱aa̱ stsoa̱boa̱aa̱ Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ kamákjiín nga kui énkjiín tangatꞌaniii̱kuí nga kandokjoa̱aa̱, tanga katsakjónní xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá. 20 Kó kananguiyachooa̱n xtaa̱ xi askondá xi tixꞌii̱an a̱ xtaa̱ kixii̱ saa̱ꞌín yojooa̱, tsii̱ꞌea̱ nga kua̱ii̱ntꞌie ngo én xi ndajín xi kaa̱tsoa̱, kó boa̱aa̱ tsꞌén saa̱ꞌínkꞌasꞌien Kjisooa̱ ngua̱ii̱ya ngaꞌniuú koa̱jo xaá ndaa̱ xi xtitjoón kui ngua̱ii̱ndieea̱. 21 Kó bi kiꞌmií nga akasíyaá: –Mostroa̱, je yajnea̱ nga kixii̱ ni xi se koa̱jo ni xi bokoyé ji, koa̱jo nga jmí tsi skján niꞌínjea̱ xtaaa̱, nga tasá jaa̱koxii̱ii̱ ndii̱ya xi tsii̱ꞌea̱ Néná xi tibokoyé ji. 22 ¿A tsjandié kjoa̱ak a̱ itiii̱, axaa̱ tsjandiéjín nga kꞌuíchjíjnea̱ toa̱n xi machjítjé ni ndaa̱ xtitjón xi ꞌmí Sesaaa̱? 23 Tanga Kjisooa̱ kamákjiín kjoa̱am a̱ añaaa̱ kui jaá, sꞌea̱ bi katsoó: –¿Ánní nga an ndyii̱chjatꞌayákónjnúꞌun? 24 Takójnúꞌun ngo toa̱n xi chjii̱an a̱ i Romaa̱. ¿ꞌYá xi tsii̱ꞌea̱ kui aa̱sién koa̱jo kui jaꞌén xí kjitꞌa kui tooa̱n? ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

83

RKAAa̱ RKAAa̱ 20 20

Kó bi katsó kui jaá: –Tsii̱ꞌea̱ ndaa̱ xtitjón xi ꞌmí Sesaaa̱ boá. 25 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Jaa̱ teꞌéjnúua̱ ndaa̱ xtitjón xi ꞌmí Sesaaa̱ ni xi tsii̱ꞌea̱ ndaa̱ xtitjoón, kó ni xi tsii̱ꞌea̱ Néná, Néná teꞌéjnúua̱. 26 Kó nde kamájiín kui jaá nga tsintꞌieé Kjisooa̱ nga tsíchjii̱aa̱ ngo én xi ndajín tsó nguindyii̱koa̱n xtaaa̱, tasá achichí kijíndikoón kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi katsó, kó xió kisꞌiṉdo. Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ xtae̱ xi foaꞌáꞌyá nguinií nguije fesón (Matiooo̱ 22:23-33; Markooo̱ 12:18-27) 27

Kósꞌea̱ jachókón tiñaaa̱ já saduseoa̱ xi tsó nga nguiti foaꞌáꞌyájín xoó xtaa̱ xi je jesoón, bi katsó nga asíyaá: 28 –Ji Mostroa̱, Moiseea̱ ítꞌaná ngo xoa̱joa̱n xi bi tsó: tsi ngo ndaa̱ koa̱ya xi tjiín chjoón kó tsi jmí ndíjiín, ṉtsꞌii̱e a̱ kui ndaa̱aa̱ chjiénga kuí kua̱ii̱xanjoa̱ kui xtaa̱chjoa̱ón tsii̱ꞌea̱ nga xchaa̱jajín tjii̱eea̱ a̱ ṉtsꞌii̱e a̱ xi kꞌieea̱n. 29 Ngo ndii̱ya kisꞌiṉdo yito já xi ta ngo ṉtsꞌii̱e a̱ kamá, ndaa̱ xi tjoón ixánjoa̱ chjoa̱ón, kó kꞌien kui ndaa̱a,a̱ kó jmí ndí kisꞌiejiín. 30 Kó ṉtsꞌie xi ma joó ixánjoa̱ kui xtaa̱chjoa̱ón, kó ti kꞌien nguiní kui ndaa̱a,a̱ kó ti jmí ndí kisꞌiejiín nga. 31 Ndaa̱ xi ma jaán ixánjoa̱ nguiní kui xtaa̱chjoa̱ón, kó ti boa̱aa̱ ti kamaá nga. Kó nga yito kui jaá nga jesón kó nde ngojín xi kisꞌieea̱ ndí. 32 Nga fetꞌa kꞌien kui xtaa̱chjoa̱ón. 33 Nii̱xtjin nga kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá xtaa̱ xi je jesoón, jaa̱, ¿ꞌyání nga yito kui jaá xi xii̱ꞌiii̱n kui xtaa̱chjoa̱ón kaa̱ma, ngaa̱tꞌaa̱ nga yitooa̱ nga kisꞌiṉdojoa̱? 34 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Xtaa̱ xi tjín kui nii̱xtjin xiꞌbii̱ bixan kó tsꞌénkixán xkjín, 35 tanga xtaa̱ xi saa̱koa̱ó nga kꞌuíndo kui ngaa̱sondie xiꞌbaa̱, kó nga kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá xtaa̱ xi je jesoón, ti nde nguiti kua̱ii̱xanjín kó ti nde nguiti saa̱ꞌínkixanjín xkjín, 36 nguiti koa̱yajín, ngaa̱tꞌaa̱ xikónií ndítsjieea̱ Néná kaa̱ma, kó ndií Néná boá, ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱aꞌa̱ áꞌyá nguinií. 37 Tanga kjoa̱aa̱ ngaá tsi foaꞌáꞌyá nguinií xtaa̱ xi je jesoón, ngaskande Moiseea̱ akóyá nga katsáyá énkjiín yá sarsaaa̱, nga bi ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

84

RKAAa̱ 20

tsoó Ndii̱an a̱ á, Neea̱ Abraaa̱m, Neea̱ Isaaa̱ koa̱jo Neea̱ Jakoa̱b boá. 38 Ngaa̱tꞌaa̱ Néná jmí tsi Neea̱ xtaa̱ xi je jesón, Neea̱ xtaa̱ xi síndo boá, ngaa̱tꞌaa̱ tangatꞌanií Néná nga tindyión ngaa̱sondieea̱. 39 Tjín já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ xi bi katsó: –Mostroa̱, nda kase. 40 Kó nguiti ingojín xtaa̱ xi asíyá ngaseea̱ kjea̱ꞌe ni. Bi tsꞌén akasíyaá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyání xi xtae̱ tjii̱e e̱ xi kjindibáni Kristooe̱ (Matiooo̱ 22:41-46; Markooo̱ 12:35-37) 41

Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó kui xtaaa̱: –¿Kótsꞌen nga xtaaa̱ tsó nga Kristooa̱ xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Ndabiii̱ xó kjindibáni? 42 Ngaa̱tꞌaa̱ ti kuíni Ndabiii̱ bi tsó nínga ítꞌa xoa̱joa̱n Salmooa̱: Ndii̱an a̱ á bi katsoó Ndii̱aa̱na: “Tii̱ndyintꞌení nga fojnína nínga botixoma an, 43 ngaskande nga kꞌuindo an nguindie ndsaa̱ki kondraa̱ tsea̱.” 44 Ndabiii̱ Ndii̱an a̱ a katsoó. ¿Jaa̱ kótsꞌen nga xtaa̱ tjii̱eea̱ a̱ Ndabiii̱ kjindibáni Kristooa̱? Kjisooe̱ bi tsꞌén yínguítaꞌin já chjii̱nii̱ek e̱ joe̱ak e̱ itiii̱ (Matiooo̱ 23:1-36; Markooo̱ 12:38-40; Rkaao̱ 11:37-54) 45

Nga tsintꞌieé ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, Kjisooa̱ bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: 46 –Chónjnú já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, ngaa̱tꞌaa̱ achichí tsja máa nga ꞌbítsoa̱ma nga boajá ṉjño ndio tsjakon, kó tsja máa nga ndikón tsꞌen niꞌántinde nínga síndo ndii̱tsea̱n, kó tsja máa nga ꞌbíndonié yáxiríea̱ xi tjón síndo ngua̱ii̱ya ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná, kó tsja máa nga kui tjón ꞌbíndo ngua̱ii̱ndie xi tjón síndooa̱ yamíxaa̱ nínga chinie ṉñoa̱oa̱. 47 Kui jaá kuí boá xi tsꞌénchéjeé ni xi tjiín ínchjín kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n, kó achichí xó tsi Néná chjii̱aaa̱ a̱ ꞌnea̱ jaa̱ma, tsii̱ꞌea̱ nga skua̱ii̱en a̱ díkón xtaaa̱. Kuí xtaa̱ xiꞌbaa̱ xi tsie ngase kaa̱majeé. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 21 20

85

21

Bi tsꞌén akóyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ toe̱nchjii̱eee̱ e̱ (Markooo̱ 12:41-44)

Kjisooa̱ askotsijeea̱n xtaa̱ choa̱n xi indyiá toa̱nchjii̱eea̱ a̱ ngua̱ii̱ya koxaa̱ toa̱nchjii̱eea̱ .a̱ 2 Kó ti kamábe ngo xtaa̱chjón kꞌán xi je kꞌien xii̱ꞌiii̱n xi indyiá ngua̱ii̱ya koxaa̱ toa̱nchjii̱eea̱ a̱ jó ndí toa̱n xi chiboa chjií. 3 Kó Kjisooa̱ bi katsoó xtaa̱ tsii̱ꞌea̱: –Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun nga kui xtaa̱chjoa̱ón kꞌaán tsie ngase katsjá ta boa̱aja̱ iín ngayeje xtaa̱ xi ngaseea̱. 4 Ngaa̱tꞌaa̱ ngayeje xtaa̱ xi ngaseea̱ toa̱n xi ꞌbonguiii̱ xí indyiá, tanga kui xtaa̱chjoa̱ón indyiá ngayeje toa̱n xi skjii̱nii̱e a̱ koa̱jo xi kꞌuiní nga kꞌuijñá ngaa̱sondie. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ nga kue̱ii̱xoe̱ndo nae̱ngoe̱xii̱ii̱ (Matiooo̱ 24:1-2; Markooo̱ 13:1-2) 5

Kó tjín xtaaa̱ xi tsíchjii̱aa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ naa̱ngoa̱xii̱ii̱ nga achichí ndii̱joa̱ tsjakon tjiín koa̱jo nga chjii̱e a̱ xi katsjá xtaaa̱ xi kiniꞌánchonniii̱, tanga Kjisooa̱ bi katsó: 6 –Kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi ndyii̱yajnú kꞌii̱eea̱ ,a̱ kjoa̱chó nii̱xtjin nga kua̱ii̱xoa̱ndo ngayejeea̱ kó ngaskande nde ngo ndii̱joa̱ kꞌuíndojín xi sꞌii̱ṉdosoón xkjín. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ chii̱boe̱ae̱ xi sꞌii̱jña nguindieee̱ nga kjue̱ii̱e e̱ ngae̱sondieee̱ (Matiooo̱ 24:3-28; Markooo̱ 13:3-23) 7

Kó bi kiꞌmií Kjisooa̱: –Mostroa̱, ¿kjiꞌání nga kaa̱ma kui niii̱? ¿Kó mí chii̱boa̱aa̱ xi sꞌii̱jña nguije ma kaa̱ma kui niii̱? 8 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Tsitsíjenjnúua̱ nga jmíjín xi kꞌoa̱ṉchaa̱jojnú, ngaa̱tꞌaa̱ achichí ma xtaa̱ xi kjoa̱eꞌa̱ e ngajona xi bi kaa̱tsoa̱: “An boá xi Kristooa̱”, koa̱jo bi kaa̱tsoa̱: “Je kjimatiña nii̱xtjiii̱n”, tanga nga kuijín xi monguíntjinguijnú. 9 Kó kjiꞌa nga koa̱ndaꞌyájnú nga je kjima kjoa̱ax a̱ chán, nguije tjíbixkán, ngataa̱ ndakonjín majnú, ngaa̱tꞌaa̱ chjiénga tjón kui niii̱ kaa̱ma, tanga jmí tsi tsá kjua̱ii̱e a̱ ngaa̱sondieea̱. 10 Kósꞌea̱ bi katsó ngase: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 21

86

–Naa̱xii̱ńdaá skjánjoa̱ xkjín koa̱jo já reea̱ skjánjoa̱ xkjín, 11 kó kꞌuié kjoa̱an a̱ dii̱koa̱n xi ꞌniú, kjín toa̱koa̱ya ngua̱ii̱ndie kꞌuié kjindiá koa̱jo chiꞌin, achichí ni xi koa̱ndakon kꞌuié, kó a xii̱xii̱ yiꞌi chii̱boa̱aa̱ xi kꞌuié ndiꞌakꞌajmiii̱. 12 Tanga nguindieea̱ nga boa̱aa̱ kaa̱ma, tjón ma ra kua̱iy i̱ otjinguijnú koa̱jo koa̱ndoa̱boa̱aja̱ nú, kó sii̱ꞌankꞌasꞌienjnú ngua̱ii̱ya tsja nguitoa̱koa̱oa̱ ndiꞌa nínga ndokjoa̱aa̱ eén Néná koa̱jo koa̱nanguísꞌiénjnú ndoa̱boa̱ay a̱ a, kó konguínjoa̱jnú nguindyii̱koa̱n re koa̱jo xtitjón tangatꞌaniii̱ jaꞌénna. 13 Kó kui niii̱ xi kaa̱ma sii̱ꞌankjiénjnú nga koa̱ndókjoa̱aja̱ nú kjoa̱aaa̱ a̱ an. 14 Tꞌíjñájnúua̱ inii̱maa̱jnú nga sii̱ꞌankjójínjnú kjoa̱aaa̱ a̱ mí ni xi kꞌuinjnú nga koa̱ꞌnaa̱xiéꞌájnú yojojnú, 15 ngaa̱tꞌaa̱ ti ánní xi tsja an én koa̱jo kjoa̱ak a̱ jínkón, kó kui eén nde ngojín kondraa̱jnú xi saa̱ꞌiín. 16 Ngaskande xi xchájnú, ṉtsꞌiéjnú, xingua̱ii̱jnú, amingoa̱jnú saa̱ꞌínkꞌasꞌienjnú, kó tjín jún xi sii̱ꞌankꞌiénjnú, 17 kó ngayeje xtaaa̱ saa̱ꞌínchꞌójnú tangatꞌaniii̱ jaꞌénna. 18 Tanga nde ngojín tsjaa̱tokójnú xi xchaa̱ja. 19 ꞌNiú tii̱ndyiajnú tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱tjoꞌajnú. 20 Tanga kjiꞌa nga xchaa̱jnú nga naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n je jaꞌatjiyajooa̱n jajún, jaa̱ je yajnú nga je jachó nii̱xtjin nga je sii̱ꞌankjie. 21 Kósꞌea̱ kjiꞌa boá nga kui xtaa̱ xi síndo Judeaa̱ ngatanga ngua̱ii̱jin kꞌijñá ján, kó xi síndo ngua̱ii̱ya naa̱xii̱ńdaá, ngatjatjo, kó xi ngua̱ii̱jin kꞌijñá ján síndo ngataa̱ ꞌbosꞌienjín naa̱xii̱ńdaá. 22 Ngaa̱tꞌaa̱ nii̱xtjin nga kaa̱mangojo boá kui nii̱xtjiii̱n, tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱tjosón ngayeje ni xi je kjitꞌa xoa̱joa̱oa̱n. 23 ¡Nii̱maa̱ xó ndí ínchjín xi ndí ndyii̱yaꞌa koa̱jo xi ndí ndyii̱tsꞌenxchá kui nii̱xtjin xiꞌbaa̱! Ngaa̱tꞌaa̱ achichí kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ kꞌuié kui tꞌananguiii̱, kó kjoa̱axa̱ chaa̱án Néná kꞌoa̱kanieé kui xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá. 24 Kó tjín xi kii̱chaa̱ sii̱ꞌankꞌienni, kó tjín xi konguínjoa̱ꞌniú ngayeje naa̱xii̱ńdá kó xtaa̱ xi judíoa̱jiín tsjaa̱nié tsjaa̱fe naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n ngaskande nga kjoa̱tjosón nii̱xtjiii̱n kui xtaaa̱. Bi kae̱ma nii̱xtjin nga kjoe̱eꞌe̱ e nguiní ndií ndae̱ xii̱ꞌiii̱n (Matiooo̱ 24:29-35,42-44; Markooo̱ 13:24-37) 25

Kósꞌea̱ tjín chii̱boa̱aa̱ xi kꞌuieé tsꞌueé, saá koa̱jo ṉñóo, kó kꞌii̱e a̱ tꞌananguiii̱ boa kaa̱maaa̱ ngayeje xtaaa̱, ta bi ta kaa̱maaa̱ nga kjoa̱nii̱e a̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 22 21

87

koa̱jo nga xchaa̱ ngaꞌniuú ndáchíkoón, 26 xtaaa̱ ngaskande koa̱yayá ma nga stsaa̱kjonní kjoa̱aaa̱ a̱ ni chꞌo xi kaa̱ma ngaa̱sondieea̱, ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱tsie yeje ngaꞌniú xi tjín ndiꞌakꞌajmi ján. 27 Kósꞌea̱ kjiꞌa boá nga xchaa̱ ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n nga ngo ṉdii̱ kjii̱ndii̱bájinni kó achichí ngaꞌniú kꞌuieé koa̱jo tsie kjoa̱aja̱ eea̱ kjindibájoa̱. 28 Kjiꞌa nga kua̱ii̱ꞌítsii̱yani nga kaa̱ma ngayeje kui niii̱, tii̱ndyiondajnú, kó chjanínkꞌájnú kjea̱njnú ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱aꞌa̱ naxiéꞌájnú je tikón tiña. 29 Kjisooa̱ ti katsáyaá ingo énkjín xi bi tsó: –Tsitsíjenjnúua̱ yá xi boajaá to igooa̱ koa̱jo yá xi ngaseea̱, 30 kjiꞌa nga ya nga fotjooa̱ xkaa̱, ti júnní xi je yajnú nga je tikón tiña choa̱ndoboaá. 31 Ti boa̱aa̱ ti tsꞌén jún, nguije xchaa̱jnú nga kjima kui niii̱, jaa̱ je yajnú nga nii̱xtjin nga koa̱tíxoma Néná je tikón tiña. 32 Jaa̱koxii̱ ni xi xianjnúꞌun jún nga kjii̱e a̱ koa̱yajín xtaa̱ xi síndo ngotꞌea̱ tsi tjónjín kjoa̱tjosón kui niii̱. 33 Ndiꞌakꞌajmiii̱ koa̱jo tꞌananguiii̱ kjoa̱aꞌa̱ a, tanga énna kjoa̱aꞌa̱ atiyajín. 34 Chónjnúua̱ yojojnú kó ngataa̱ ꞌbíjinjínjnú inii̱maa̱jnú, kjoa̱ax a̱ kii̱ꞌaá, kjoa̱aca̱ hꞌii̱ii̱, koa̱jo ni ngaa̱sondieea̱, ngaa̱tꞌaa̱ tsi ta bimátjii̱en a̱ kjoa̱chó kui nii̱xtjiii̱n, 35 ngaa̱tꞌaa̱ boa̱aa̱ kaa̱ma xikó maá ngo chjaa̱yaa̱ xi kꞌuijñaá ngayeje xtaa̱ xi síndo tꞌananguiii̱. 36 Tii̱ndyionda síkijíjnú kó ndokjoa̱aja̱ núua̱ Néná tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱tjoꞌajnú yojojnú kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi sꞌea̱ kaa̱maaa̱ kó tsii̱ꞌea̱ nga kii̱aa̱ kjóchójnú nguindyii̱koa̱n ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 37 Xkii̱ nga nii̱xtjiii̱n akóyá Kjisooa̱ ndii̱tsen naa̱ngoa̱xii̱ii̱ kó nga jñoó kijí nínga tikón tjii̱ngua̱ii̱ nínga tjín yá olibooa̱. 38 Kó ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá xkii̱ nga tajñoa̱ó jachó ndii̱tsen naa̱ngoa̱xii̱ii̱ nga kijíntꞌieé ni xi tsíchjii̱aaa̱ a̱ Kjisooa̱. Bi tsꞌén índa jáxaá tsii̱ꞌee̱ nga sii̱ꞌankꞌien Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:1-5,14-16; Markooo̱ 14:1-2; 10-11; Juaao̱ 11:45-53)

22

Nguije makjachó nii̱xtjiii̱n sꞌueé pan xi jmí nisanjiín, xi ꞌmí sꞌué paskuaaa̱. 2 Já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱ koa̱jo já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ tsangaseea̱ kótsꞌén nga saa̱ꞌínkꞌién Kjisooa̱, tanga katsakjónnií xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 22

88

3

Kósꞌea̱ xindajín Satanaaa̱ tsꞌasꞌienjin yojooa̱ Judaaa̱, ngo ndaa̱ apostrooa̱ Kjisooa̱ xi Iskariotea̱ kiꞌmií nga, kui xi chjii̱an a̱ i ngo já xí tiejoó. 4 Kó kijí Judaaa̱ kó tsíchjii̱aja̱ o já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱ koa̱jo já nguitoa̱koa̱oa̱ jajún xi konda naa̱ngoa̱xii̱ii̱, kó índa kótsꞌen saa̱ꞌínkꞌasꞌieea̱n Kjisooa̱. 5 Kó kui jaá achichí tsja kamaá, kó índajoa̱ nga toa̱n koa̱eꞌa̱ eé Judaaa̱. 6 Kó Judaaa̱ katsꞌénjoa̱ꞌo, kó tsangasendie kótsꞌen nga saa̱ꞌínkꞌasꞌien Kjisooa̱ ngaa̱xtoa̱n xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá. Kjisooe̱ bi tsꞌén iskjiniejoe̱ ngase ṉñoe̱ xtae̱ae̱ (Matiooo̱ 26:17-29; Markooo̱ 14:12-25; Juaao̱ 13:21-30; 1 Xtao̱ Korintoo̱ 11:23-26) 7

Tichaaa̱n jachó nii̱xtjin nga chinie pan xi jmí nisan mindyiajiín, kjiꞌa nga chjiénga niꞌánkꞌién ngo choa̱tsaa̱ngaa̱ tsii̱ꞌea̱ sꞌué paskuaaa̱. 8 Kó Kjisooa̱ katsanguiya Peé koa̱jo Juaaa̱ nga bi katsoó: –Tanguínjnú kó tꞌíjñandajnú ni xi xii̱nii̱e a̱ ñá nga kaa̱ma sꞌué paskuaaa̱. 9 Sꞌea̱ bi katsó kui jaá: –¿Ñání mejeén nga kꞌuijñándajnea̱ ni chinieea̱? 10 Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –Kꞌii̱e a̱ xiyájnúꞌun, nga kua̱ii̱tjásꞌii̱en a̱ jnú naa̱xii̱ńdaá kii̱aa̱ saa̱kójnú ngo ndaa̱ xi tsꞌényaꞌa ngo nisa ndójoa, kó kui tanguíntjinguíjnúua̱ ngaskande ndiꞌa nínga kꞌoa̱sꞌien, 11 kó bi tꞌínjnúua̱ ndii̱aaa̱ a̱ ndiꞌaaa̱: “Bi tsó ndaa̱ Mostrooa̱ nga bosíyá: ¿Ñá xó tikón ngua̱ii̱ndie nínga skjii̱nii̱eja̱ o ṉñoa̱ xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ nii̱xtjiii̱n sꞌué paskuaaa̱?” 12 Kósꞌea̱ kui ndaa̱aa̱ koa̱kójnú ngo ngua̱ii̱ya tiyá nkꞌaaa̱ ngo ndiꞌa xi je tikónda, kii̱aa̱ tꞌíjñandajnú ni chinieea̱. 13 Nguije kijí kui jaá, boa̱aa̱ tsꞌén kasakooa̱ xikó katsoó Kjisooa̱, kó kii̱aa̱ katsꞌénda ni chinie tsii̱ꞌea̱ sꞌué paskuaaa̱. 14 Kó nga jachó chii̱boa̱a,a̱ Kjisooa̱ koa̱jo já apostrooa̱ kisꞌiṉdotꞌa yamíxaa̱. 15 Kó bi katsoó kui jaá: –Achichí kamámejénna nga skjínii̱eja̱ o ngasejnúꞌun ṉñoa̱ kui sꞌué paskuaaa̱ nguindieea̱ nga kjoa̱aꞌa̱ atio an kjoa̱an a̱ ii̱maa̱. 16 Ngaa̱tꞌaa̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

89

RKAAa̱ RKAAa̱ 22 22

xiyájnúꞌun nga nguiti skjínii̱eja̱ ín an ngase ṉñoa̱ ngaskande nga kjoa̱tjosón nii̱xtjin nga koa̱tíxoma Néná. 17 Kó Kjisooa̱ iskjíbé ngo chii̱tsen, katsjaá ndokꞌóchji Néná, kó bi katsó: –Chjábejnú kui niii̱, kó tiꞌangasónjnú xingua̱ii̱jnú, 18 ngaa̱tꞌaa̱ xiyájnúꞌun nga nguiti kꞌuijín an ndaá tostsii̱jea̱é, ngaskande nii̱xtjin nga koa̱tíxoma Néná. 19 Ti iskjíbé paaa̱n nga, katsjaá ndokꞌóchji Néná, akjángá, nga bi katsó: –Kuí xiꞌbii̱ xi yojona, kui xi sii̱ꞌankꞌien tangatꞌaniii̱ nga kjoa̱tjoꞌajnú, tiꞌánjnú kui niii̱ tsii̱ꞌea̱ nga kjoa̱aꞌa̱ átsjienjnú an. 20 Kó ti boa̱aa̱ ti tsꞌén iskjíbé chii̱tsea̱én nguije iskjinie ni chinieea̱, kó bi katsó: –Kuí xiꞌbii̱ xi chii̱tsen nínga tjiꞌbínda ngo kjoa̱ata̱ jaa̱tsii̱e a̱ tsii̱ꞌea̱ Néná koa̱jo jún. Jín xi xtjoón tangatꞌanií kjoa̱an a̱ daaa̱ kjín xtaa̱. 21 Tanga ngotꞌea̱, tsja ndaa̱ xi saa̱ꞌínkꞌasꞌienna kꞌii̱e a̱ tikóntꞌajoa̱na yamíxaaa̱. 22 Jaa̱koxii̱ nga ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n chjiénga boa̱aa̱ kaa̱maaa̱ xikó tsꞌén je kisꞌinda, tanga ¡nii̱maa̱ xó kui ndaa̱ xi tangatꞌaniii̱ kui nga sii̱ꞌankꞌasꞌien! 23 Kó kui jaá ítsꞌii̱yaniii̱ nga askjoyájoa̱ xkjín ꞌyá kuií xi saa̱ꞌín kui niii̱. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ ꞌyá kuií xi nkꞌa ngase xaá 24 Sꞌea̱ kui jaá askjotíjoa̱ xkjín kjoa̱aaa̱ a̱ ꞌyá kuií xi nkꞌa ngase xaá. 25 Tanga Kjisooa̱ bi katsoó: –Já re xi botixómaá naa̱xii̱ńdaá, tsjandiéjiín xtaaa̱ nga taxkiya saa̱ꞌín ngo ni tsi tsja kjoa̱aja̱ iín kó jáxaá kui boá xi nda tsꞌén tsó xtaaa̱. 26 Tanga jún nga boa̱aja̱ ín niꞌánjnú, tasá xi nkꞌa xaá chjiénga xikoó tsi ngo xi nguindie xaá saa̱ꞌín, kó kui xi nguitoa̱koa̱jnú, chjiénga kuí xi kaa̱ma xi saa̱ꞌínseén xtaaa̱. 27 Ngaa̱tꞌaa̱, ¿ꞌyání xi nkꞌa ngase xaá, a xi tikóntꞌa yamíxaaa̱, axaa̱ mosoa̱ xi tsꞌénꞌbiyá ni chinieea̱? ¿A kuijín xi tikóntꞌa yamíxaaa̱? Tanga kꞌii̱e a̱ tikónjin an ngamasienjnú xikoó ngo mosoa̱ xi tjítsꞌensénjnú. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 22

90

28

Tanga jún boá xi ngatsjé nii̱xtjin tindyionjoa̱jnúꞌun nga jaꞌa an ngayeje kjoa̱aca̱ hjatꞌayákón. 29 Kó kuíni nga an tsjajnúꞌun nga koa̱tixomajnú, xikó tsꞌén katsjána Naa̱ꞌmina, 30 tsii̱ꞌea̱ nga xii̱nii̱eja̱ nú koa̱jo sꞌii̱oa̱jnú tꞌa yamíxaa̱ kjiꞌa nga kotixoma an, koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga koa̱tixomajnú nga boa̱aa̱ kꞌuinjnú tsi tjiín koa̱jo tsi jmíjiín jé nga tiejó tjii̱eea̱ a̱ xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Israea̱l. Bi tsꞌén katsáyatjón Kjisooe̱ nga Peé sae̱ꞌínkiejín yojooe̱ (Matiooo̱ 26:30-35; Markooo̱ 14:27-31; Juaao̱ 13:36-38) 31

Kó Ndii̱aaa̱ a̱ ti bi ti katsoó Peé nga: –Ximoa̱, Ximoa̱, xindajín Satanaaa̱ tsíꞌá kjoa̱a,a̱ tsii̱ꞌea̱ kua̱ii̱ꞌítsanieyajnú xikoó to ndsoa̱koa̱an a̱ ṉñoa̱ nga skítꞌayákónjnú. 32 Tanga an je ꞌniú tsíꞌáaa̱ Néná tsii̱ꞌea̱ nga sꞌii̱jin raaa̱ an, kó ji, kjiꞌa nga koa̱sikje yojóo, teꞌéngaꞌníii̱ já ṉtsꞌie. 33 Tanga Peé bi katsó: –Ndii̱a,a̱ kꞌii̱e a̱ tikónjooa̱ nga tikónda an, kó jmí tsi ta ndoa̱boa̱ay a̱ a tsi nga nijan konguín, ngaskande nda tsi sii̱ꞌankꞌienna. 34 Kó Kjisooa̱ bi katsó: –Pé, xiyaá nga ngotꞌea̱ nguindieea̱ nga skaa̱ndáya xaa̱ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n, ján ndii̱ya je kiniꞌínkiejín yojóo nga yení. Bi tsꞌén katsáyá Kjisooe̱ kjoe̱aa e̱ e̱ stsaae̱, ni chinieee̱ koe̱jo kii̱chaae̱ 35 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –Kjiꞌa nga katsanguiyajnúꞌun jmí stsatoa̱n, koa̱jo jmí ni chinie koa̱jo jmí ndié kichꞌiajínjnú, kó, ¿a tjín ni xi kichajájnú? –Ta jmíjín ni. Katsó kui jaá. 36 Sꞌea̱ bi katsó Kjisooa̱: –Tanga ngotꞌea̱ ꞌnea̱ xi tjiín stsa koa̱jo ni chinie nga kjíbé, kó xi jmíjiín kii̱chaa̱ ndojó, ngatatiñá ṉjño xi bótꞌa ngaa̱xtoa̱n, sꞌea̱ ngatꞌatsie ngo. 37 Ngaa̱tꞌaa̱ xiyájnúꞌun nga chjiénga kjoa̱tjosón ngayeje ni xi je kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná kjoa̱aaa̱ a̱ an, nínga bi tsoó:

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 22 22

91

“Kó ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ xi ndajín kamáxkii̱”, ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi kjitꞌa kjoa̱aaa̱ a̱ an je tikoón kótsꞌen kjua̱ii̱eta̱ ꞌa. 38 Sꞌea̱ bi katsó kui jaá: –Ndii̱a,a̱ jéꞌea̱n, kꞌii̱e a̱ tikón jó kii̱chaa̱ ndojó. Kó Kjisooa̱ bi katsó: –Je nda kjiꞌi. Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱aa e̱ e̱ Néná (Matiooo̱ 26:36-46; Markooo̱ 14:32-42) 39

Kó nguije jataxie Kjisooa̱ kui naa̱xii̱ńdaá, xikó tsꞌén síkijí, kijí nínga tikón tjii̱ngua̱ii̱ nínga síndo yá olibooa̱, kó kii̱aa̱ kijítjii̱nguiii̱ xtaa̱ tsii̱ꞌea̱. 40 Kó nga tsꞌasꞌien kui ngua̱ii̱ndieea̱, bi katsoó kui jaá: –Ndokjoa̱aja̱ núua̱ Néná tsii̱ꞌea̱ nga chjátꞌayákónjínjnú. 41 Kó Kjisooa̱ kijíboaꞌá, mejeén xikó kjiꞌi kjin fochóná nga bichjijmi ngo ndii̱joa̱, kó kii̱aa̱ asién tikoó, sꞌea̱ tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná, 42 nga bi katsó: –Naa̱ꞌmi, tsi mejeén, chjea̱ꞌéxín boeꞌéní kui kjoa̱an a̱ ii̱maa̱a,a̱ tanga jmí tsi ni xi xian an ni xi ngatama, tasá ngatama ni xi mejeén ji. 43 Kósꞌea̱ ngo ndítsjie xi chjii̱an a̱ i ndiꞌakꞌajmi ján jatokjátꞌaaa̱ xi 44 katsjá ngaꞌniuú. Kó kjiꞌa nga achichí ndaa̱ kamaá Kjisooa̱, tasá ma ꞌniú ngase tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná, kó ndándóboaá kitín xikó maá tsi jín xi tjítín ngaa̱són tꞌananguiii̱. 45 Kó nguije jastjíea̱n nga tsíchjii̱aaa̱ a̱ Néná, kijíkoón xtaa̱ tsii̱ꞌea̱, kó kamábe nga kjiyojofé tangatꞌaniii̱ kjoa̱an a̱ daseea̱n, 46 kó bi katsoó kui jaá: –¿Ánní nga ndyii̱tsjafejnú? Tii̱sítjii̱en a̱ jnú kó ndokjoa̱aja̱ núua̱ Néná, tsii̱ꞌea̱ nga chjátꞌayákónjínjnú. Bi tsꞌén kandobá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:47-56; Markooo̱ 14:43-50; Juaao̱ 18:2-11) 47

Kó ti tsꞌénchjii̱aa̱ ngase Kjisooa̱ nga jachó ngo sen xtaa̱, koa̱jo ndaa̱ xi ꞌmí Judaaa̱ ngo ndaa̱ xi chjii̱an a̱ i nga tiejó xtaa̱aa̱ Kjisooa̱, kui ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 22

92

kijítjoón kui jaá kó kijíkón tiñaaa̱ Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga ngo ndsó tsjaa̱á tꞌanijon. 48 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó: –Judaa̱, ¿a ngo ndsó niꞌínkꞌasꞌinni ji ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n? 49 Nga kamábe kui já xi síndojoa̱ Kjisooa̱ ni xi kamaá, bi katsó: –Ndii̱a,a̱ ¿a koa̱ꞌnaa̱xiéjnea̱ kii̱chaa̱jnea̱? 50 Kó ngo xtaa̱ tsii̱ꞌea̱ Kjisooa̱ katsꞌénꞌoón nga tsatie tjii̱boa̱aa̱nijon kixiii̱ ngo ndaa̱ mosooa̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá. 51 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Je nda kjiꞌi, xióchonjnú ꞌnea̱. Kósꞌea̱ Kjisooa̱ katsꞌénjoa̱ tjii̱boa̱an a̱ ijon kui ndaa̱a,a̱ sꞌea̱ katsꞌéndaya. 52 Kó Kjisooa̱ bi katsoó já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱, já nguitoa̱koa̱oa̱ jajún xi konda naa̱ngoa̱xii̱ii̱ koa̱jo já xchá nguitoa̱koa̱ xi jachótsoboá: –¿A chejé an nga kii̱chaa̱ ndojó koa̱jo nga yá kichꞌiajnú nga jéꞌea̱ndoboájnúꞌun? 53 Ndyiojón ndyiojón kisꞌijñajoa̱jnúꞌun kii̱aa̱ ndii̱tsen naa̱ngoa̱xii̱ii̱, kó ikjienjínjnú ndsaa̱jnú nga kandobájnúꞌun, tanga kui xiꞌbii̱ xi oraa̱jnú, kó je koa̱tíxoma nínga jñoó. Bi katsó Peé nga katsꞌénkiejín yojooe̱ nga be Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:57-58,69-75; Markooo̱ 14:53-54,66-72; Juaao̱ 18:12-18,25-27) 54

Nguije kandobá Kjisooa̱, tsanguínjoa̱ ndiꞌaaa̱ chináꞌmi xi ꞌniú nkꞌa xaá. Kó Peé nkjin nkjin kijítjii̱nguiii̱ Kjisooa̱. 55 Kó kui jaá nguije ítsié ndiꞌí ngamasieea̱n ndii̱tseea̱n, kii̱aa̱ kisꞌiṉdotꞌa, kó Peé kii̱aa̱ ngamasieea̱n kui jaá kisꞌijñajin. 56 Nga kamábe ngo naa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ booa̱ nga Peé kii̱aa̱ tikóntꞌa ndiꞌií, askotsijen ndá ndaá sꞌea̱ bi katsó: –Koa̱jo kuí xtaaa̱ xi kistsoꞌbájoa̱ Kjisooa̱ nga. 57 Tanga Peé katsꞌénkiejín yojooa̱ nga bi katsó: –¡Ji xtaa̱chjón, bejín an ꞌyá kui boa̱a!a̱ 58 Kó ngua̱ii̱chí sajín, ngo ndaa̱ kamábe nguiní kó bi katsoó: –¡Koa̱jo ji kii̱aa̱ ndokjoa̱en a̱ i kui jaá nga! Tanga Peé bi katsó: –¡Jmí ndaa̱, ánjín boa̱a!a̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ RKAAa̱ 22 22

93 59

Kó nguije jaꞌa ma ra tsi ta ngo oraa̱, ingo ndaa̱ xi bi katsó nguinií: –Jaa̱koxii̱ nga kui ndaa̱aa̱ xi kistsoꞌbájoa̱ Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ Galileaa̱ chjii̱an a̱ i. 60 Kó bi katsó Peé: –Ji ndaa̱, bejín an ni xi tꞌíse ji. Kó nguije boa̱aa̱ katsó, ti kjiꞌa askandáyá xaa̱ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n. 61 Kósꞌea̱ Ndii̱aaa̱ a̱ kjiꞌa ma askoꞌá Peé, kó Peé jaꞌátsjieea̱n ni xi katsó Ndii̱aaa̱ a̱ nga bi katsoó: “Nguindieea̱ nga skaa̱ndáya xaa̱ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n, ján ndii̱ya je kiniꞌínkiejín yojóo nga yení.” 62 Kó Peé jataxie ndii̱tsen ján, kó achichí on askandá. Bi tsꞌén akajnóchá koe̱jo akjaae̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 26:67-68; Markooo̱ 14:65) 63

Kó kui já xi askondá Kjisooa̱ tsajnókie koa̱jo tsaꞌon. 64 Kó yíꞌmá ndyii̱koa̱n Kjisooa̱, yeꞌeé tjii̱ngoa̱ kjea̱n sꞌea̱ bi katsoó nga asíyaá: –Tꞌíyétjén ji xikoó ngo ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná, ¿ꞌyání xi yeꞌeé tjii̱ngoa̱? 65 Kó achichí kjín én chꞌo tsó xi kiꞌmií Kjisooa̱. Bi tsꞌén tsanguínjoe̱ Kjisooe̱ nguindyii̱koe̱n jáxaá (Matiooo̱ 26:59-66; Markooo̱ 14:55-64; Juaao̱ 18:19-24) 66

Nga kisisiea̱én, kamátikó ngayeje já xchá nguitoa̱koa̱oa̱ naa̱xii̱ńdaá, koa̱jo já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱ koa̱jo já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱ kó kijíjoa̱ Kjisooa̱ nínga kamátikó já xi tjiín xá, kó bi katsoó: 67 –Tsi ji xi Kristooa̱, tꞌíyéjnea̱. Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –Tsi xiyájnúꞌun, sꞌii̱jinjínjnú, 68 kó tsi ngo ni kosíyajnúꞌun, koa̱ndókjoa̱aja̱ ojínjnúꞌun, ti nde kua̱ii̱ntjoenjínjnúꞌun. 69 Tanga ndeskande ngotꞌea̱ kua̱ii̱ꞌítsii̱yani nga ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n kꞌuijñá nga fojnií Néná xi tsii̱ꞌea̱ ngayeje ngaꞌniú xi tjiín. 70 Sꞌea̱ ngayeje xtaaa̱ bi katsó xtín: –¿A ji xi ndií Néná ji? ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 22

94

Sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsó: –Ti júnní xi boa̱aa̱ ndyii̱ꞌmíjnú. 71 Kósꞌea̱ bi katsó kui jaá: –Je nde nguiti jmí chistikoa̱ chjiénjínná. Ngaa̱tꞌaa̱ ñá ma xi kandaꞌyá nga tsíchjii̱aa̱ tsꞌoa. Bi tsꞌén tsanguínjoe̱ Kjisooe̱ nguindyii̱koe̱n xtitjón Pilatooe̱ (Matiooo̱ 27:1-2,11-14; Markooo̱ 15:1-5; Juaao̱ 18:28-38)

23

Kó nga jastjíea̱n ngayeje xtaa̱ kjiín, tsanguínjoa̱ Kjisooa̱ nguindyii̱koa̱n xtitjón Pilatooa̱. 2 Kó ítsꞌii̱yaniii̱ xtaaa̱ nga yínguítaꞌin nga bi katsó: –Kui ndaa̱aa̱ kamáyajnea̱ nga indyiátsabeé xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, kó íchjaá xtaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kua̱ii̱ꞌíchjíjiín toa̱n xi machjítjé ni ndaa̱ xtitjón Sesaaa̱, kó kandaꞌyájnea̱ nga kui xó xi Kristooa̱, ngo ndaa̱ re, katsó. 3 Kósꞌea̱ Pilatooa̱ bi katsó nga asíyaá: –¿A jí xí ndaa̱ Reea̱ xtaa̱ judíooa̱ ji? Kó Kjisooa̱ bi katsó: –Jaa̱ boa̱aa̱ kjiꞌi ni xi tꞌíse ji. 4 Kósꞌea̱ Pilatooa̱ bi katsoó já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱ koa̱jo xtaaa̱: –Saa̱kójínna mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga sii̱ꞌanjénií kui ndaa̱a.a̱ 5 Tanga kui jaá ꞌniú katsꞌén nga bi katsó: –Indyiátsabeé xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá nga akóyá ngayeje nangui Judeaa̱, kii̱aa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nangui Galileaa̱ ngaskande kꞌii̱eea̱ .a̱ Bi tsꞌén kisꞌijña Kjisooe̱ nguindyii̱koe̱n Erodeee̱ Kó Pilatooa̱ nga tsintꞌié kuí niii̱, asíyá tsi nangui Galileaa̱ chjii̱an a̱ i kui ndaa̱a,a̱ 7 kó nga tsintꞌié nga Kjisooa̱ kii̱aa̱ chjii̱an a̱ i nangui xi botixómaá ndaa̱ re Erodeea̱, kui katsanguiyakooa̱n, ngaa̱tꞌaa̱ kui nii̱xtjiii̱n kii̱aa̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n tikón Erodeea̱. 8 Kó ndaa̱ re Erodeea̱ nga kamábe Kjisooa̱ achichí tsja kamaá, ngaa̱tꞌaa̱ antꞌea̱na nga kamámejeén kamábe ꞌyá kuí xi Kjisooa̱, ngaa̱tꞌaa̱ achichí ni tsintꞌié kjoaá kui, kó tsꞌénkoyaaa̱ nga skua̱ii̱e a̱ nga saa̱ꞌín ngo kjoa̱an a̱ dikón. 9 Kó achichí ni xi asíyaá, tanga jmí nii̱xtjin tsíchjii̱aa̱ 6

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

95

RKAAa̱ RKAAa̱ 23 23

Kjisooa̱. 10 Kó já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱ koa̱jo já chjii̱nii̱eka̱ joa̱ak a̱ itiii̱, 11 achichí ꞌniú yínguítaꞌin. Kósꞌea̱ Erodeea̱ koa̱jo jajuún, katsꞌénchꞌó koa̱jo tsajnókie Kjisooa̱, kó ngo ṉjño xi tsjakjiꞌi katsꞌénkajá, sꞌea̱ katsanguiyaꞌoyá nguinií Pilatooa̱. 12 Kó Erodeea̱ koa̱jo Pilatooa̱ kamátjoó xkjín kui nii̱xtjiii̱n, ngaa̱tꞌaa̱ kamáchꞌomararií xkjín ngasꞌea̱. Bi tsꞌén katseꞌéjeé nga sii̱ꞌankꞌien Kjisooe̱ (Matiooo̱ 27:15-26; Markooo̱ 15:6-15; Juaao̱ 18:38-19:16) 13

Kósꞌea̱ Pilatooa̱ ítikó ngayeje já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱, koa̱jo já xí botixómaá nanguiii̱ koa̱jo xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, 14 kó bi katsoó kui jaá: –Jún jéꞌea̱chiníjnúꞌun kui ndaa̱aa̱ nga kui xi tsꞌénmindyiátsabeé xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, tanga je asíyáaa̱ nguindyikónjnú kó jmí jéjiín kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi akjanguitaꞌinjnú. 15 Kó ti nde Erodeea̱ katsꞌénjéjiín ngaa̱tꞌaa̱ an katsanguiyaꞌoyána, kó jaa̱ je yajnú, jmí jéjiín xi kaa̱ma sii̱ꞌankꞌiénmáni, 16 nguije kjoaá, sꞌea̱ kua̱ii̱ntjoen an nguijeea̱. 17 Xkii̱ nga ma sꞌueé ngo xi tjiꞌyá ndoa̱boa̱ay a̱ a ꞌbíjñándé. 18 Tanga ngayeje xtaaa̱ ta ngo ndaa̱ kamá nga bi katsó nga askandáyá: –¡Nga niꞌánkꞌién kui ndaa̱a,a̱ kó chjándejnea̱ Barrabaaa̱! 19 Kui ndaa̱ xi ꞌmí Barrabaaa̱ ndoa̱boa̱ay a̱ a kananguisꞌien ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱ax a̱ chán katsꞌén naa̱xii̱ńdaá, koa̱jo kjoa̱aaa̱ a̱ nga ngo ndaa̱ katsꞌénkꞌién. 20 Pilatooa̱ ingo ndii̱ya tsíchjii̱aja̱ o nguiní xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, nga kamámejeén tsintjoen Kjisooa̱. 21 Tanga kui xtaaa̱ achichí ꞌniú tsíꞌá nga bi katsó nga askandáyá: –¡Tjatꞌe ji kroa̱, tjatꞌe ji kroa̱! 22 Tanga Pilatooa̱ xi ma ján ndii̱ya tsíchjii̱aja̱ o xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, kó bi katsoó: –Jaa̱, ¿mí ni xi ndajín xi katsꞌén? Nde ngojín ni xi katsꞌén xi kaa̱ma sii̱ꞌankꞌienni, nguije kjoaá, kua̱ii̱ntjoen an. 23 Tanga xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá ꞌniú askandáyá nga tsíꞌá tsii̱ꞌea̱ nga akjatꞌa kroa̱, kó ndaa̱aa̱ xtaaa̱ tasá ma ꞌniú kandaꞌyá ngase. 24 Kósꞌea̱ ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 23

96

Pilatooa̱ katsjá kjoa̱aa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kaa̱ma ni xi tsíꞌá xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, 25 kó íjñandé kui ndaa̱ xi kananguisꞌien ndoa̱boa̱ay a̱ a ngaa̱tꞌaa̱ kjoa̱axa̱ chán tsꞌaxieé koa̱jo nga ngo ndaa̱ katsꞌénkꞌién, kó katsꞌénkꞌasꞌien Kjisooa̱ xikó tsꞌén kamámejeén xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá. Bi tsꞌén akjatꞌa kroe̱ Kjisooe̱ (Matiooo̱ 27:32-55; Markooo̱ 15:21-32; Juaao̱ 19:17-27) 26

Kó nguije tjifíjoa̱ Kjisooa̱, ngo ndaa̱ xi kjoeꞌeni ngua̱ii̱jin jnooa̱ xi ꞌmí Ximoa̱, xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Sirenea̱, kiniꞌaán kjoa̱aꞌa̱ niú nga tsaꞌanijín krooa̱ nga kijítjii̱nguiii̱ Kjisooa̱. 27 Kó achichí ma xtaa̱ kjiín xi kijítjii̱nguiii̱, koa̱jo kjín ínchjín xi achichí askandá nga on kamaá ni xi kiniꞌánjoa̱ Kjisooa̱. 28 Tanga Kjisooa̱ askoꞌá kui ínchjiín kó bi katsoó: –Jún boa̱aa̱ ínchjín Jerusalea̱n, ngataa̱ ánjín chaꞌátjéjnúꞌun, tasá ti jún xi chaꞌátjéjnú yojojnú koa̱jo ndíjnú xi chaꞌátjéjnú, 29 ngaa̱tꞌaa̱ sꞌea̱ kjii̱ndii̱bá nii̱xtjin nga bi kaa̱tsoa̱ xtaaa̱: “¡Achichí ra tsjaaa̱ ínchjín xi ndii̱ kamá, koa̱jo ndoa̱boa̱an a̱ dí xi jmí ndí kisꞌieyájín, koa̱jo chiki xi jmí ndí katsꞌénxchájín!” 30 Kósꞌea̱ kua̱ii̱ꞌítsii̱yani nga xtaaa̱ bi kaa̱tsoa̱oa̱ kꞌijñaá: “Ngatꞌákaniéjnea̱ yojojnú, kó naa̱xiii̱ ngataꞌmájnea̱.” 31 Ngaa̱tꞌaa̱ tsi kui niii̱ niꞌánjoa̱ yá xkjuieén, ¿mí ni xi sii̱ꞌanjoa̱ ngase xi kixií? 32 Ti jó já xi ndajín nijan tsanguínjoa̱ koa̱jo Kjisooa̱ tsii̱ꞌea̱ nga sii̱ꞌankꞌien nga. 33 Kó nga jachó ngo ngua̱ii̱ndie xi ꞌmí ṉdatoa̱koa̱ inii̱maa̱a,a̱ kii̱aa̱ akjatꞌa kroa̱ Kjisooa̱ koa̱jo nga jó kui já xi ndajiín, ngo nga fojnií koa̱jo ngo nga skoón. 34 Kó Kjisooa̱ bi katsó: –Naa̱ꞌmi, tiꞌinjetakíii̱n kui xtaaa̱, ngaa̱tꞌaa̱ bejín ni xi ndyii̱tsꞌen. Kó jajuún katsatonjoa̱ kjoa̱aca̱ hꞌáṉchaa̱ ṉjñooa̱. 35 Kó ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá kii̱aa̱ síndo nga askotsijen ndá ndaá ni xi kamá, kó ngaskande jáxaá tsajnókie Kjisooa̱ nga bi katsó: –Tsꞌaxiéꞌá kjea̱ꞌe xtaa̱, ngatꞌaxiéꞌá soboá yojooa̱ tsi kui xi Kristooa̱, ndaa̱ xi Néná jaꞌájin. 36 Koa̱jo jajuún kijíboaꞌátꞌaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga tsajnókie, kó binoa̱ san katsjaá, 37 kó bi katsoó: ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

97

RKAAa̱ RKAAa̱ 23 23

–Tsi ji xi ndaa̱ reea̱ xtaa̱ judíooa̱, ꞌnaa̱xiéꞌé soa̱boa̱e a̱ ji yojóo. 38 Kó toa̱koa̱ krooa̱ kisitꞌa ngo yátie xi bi tsó: “KUI XIꞌBI a̱ XI NDAa̱ REEa̱ XTAa̱ JUDÍOOa̱ .” 39 Ngo ndaa̱ xi nijan tjii̱en a̱ boaꞌa kroa̱ ítsꞌii̱yaniii̱ nga chꞌo katsoó Kjisooa̱ nga bi katsoó: –Tsi ji xi Kristooa̱, ꞌnaa̱xiéꞌé yojóo kó ꞌnaa̱xiéꞌéjnea̱ jii̱n nga. 40 Kó nga tsíchjii̱aa̱ ndaa̱ xi ingooa̱ katsꞌénxchánjoa̱ ndaa̱ xi tsíchjii̱aaa̱ a̱ nga bi katsoó: –¿A nde Néná ndakinjín ji nga ti kui jé tiꞌbíchjí ji? 41 Ñá, nga jaa̱koxii̱, nda kjiꞌi nga kiniꞌánjéná ngaa̱tꞌaa̱ ndyii̱ꞌbíchjí ñá ni xi tsoboáná kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi kiniꞌán, tanga Kjisooa̱ jmí ni katsꞌénjín. 42 Kó kui ndaa̱aa̱ bi katsoó Kjisooa̱: –Ngatjaꞌátsjieea̱n an nga kꞌuitsíyeníii̱ nga koa̱tixome ji. 43 Kó Kjisooa̱ bi katsoó: –Jaa̱koxii̱ ni xi xiáan, nga ngotꞌea̱ ma kua̱ii̱ndyinjení ndiꞌakꞌajmiii̱. 44 Kó nga kamá ndisꞌueé, ngaskande nga kamá chii̱boa̱aa̱ ján nga kamánguixón, ngayeje ngaa̱sondieea̱ kisꞌiejñó, 45 tsꞌueé kamájñó, kó ṉjñonńtjibé xi tjíchjáni ngua̱ii̱ya nínga ꞌniú ndikoón naa̱ngoa̱xii̱ii̱ jó tjín kamá nga katjondiyá. 46 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ achichí ꞌniú askandáyá nga bi katsó: –¡Naa̱ꞌmi, ngua̱ii̱ya ndsea̱ ꞌbijñá an inii̱maa̱na! Nguije boa̱aa̱ katsó, jeꞌetsíꞌoón sꞌea̱ kꞌien. 47 Nga kamábe ndaa̱ nguitoa̱koa̱oa̱ jajuún ngayeje kui ni xi kamaá, katsjaá kjoa̱aja̱ e Néná nga bi katsó: –Jaa̱koxii̱ nga ndaa̱ kixii̱ kamá kui ndaa̱a.a̱ 48 Kó ngayeje xtaa̱kjín xi kamátikó kui ngua̱ii̱ndieea̱ xi kamábe kui ni xi kamaá, nga kijí ndiꞌaaa̱ ngaskande yeꞌé maá nii̱sea̱en a̱ . 49 Ngayeje xtaa̱ xi nda kamábe Kjisooa̱, koa̱jo ínchjín xi tsajátjii̱nguiii̱ ndeskande nangui Galileaa̱, ta kjín kixindyia nga askotsijeea̱n ni xi kamaá.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 23

98

Bi tsꞌén akjanijín Kjisooe̱ (Matiooo̱ 27:57-61; Markooo̱ 15:42-47; Juaao̱ 19:38-42) 50

Kó ngo ndaa̱ xi ꞌmí Kosiea̱, xi chjii̱an a̱ i naa̱xii̱ńdá Arimateaa̱ ngo ndí nangui xi chjii̱an a̱ i Judeaa̱, xi tjiín xá, xi ndaxtaa̱ koa̱jo xi kixii̱, 51 kui ndaa̱a,a̱ ti tsꞌénkoyaaa̱ nga koa̱tíxoma Néná nga, kó ndsea̱jea̱njín kamá kui jaá kjoa̱aaa̱ a̱ ni xi katsꞌén, 52 kijíkoón Pilatooa̱, kó tsíꞌaá yojo kꞌieea̱n Kjisooa̱, 53 kó nguije tsꞌenjea̱ngui krooa̱ yojo kꞌieea̱n Kjisooa̱ ítsakjájón ngo ṉjñonńtjibé sꞌea̱ íjñá yojooa̱ Kjisooa̱ ngo ngua̱ii̱ya ngaa̱tsjo xi kjii̱e a̱ jmíjín xi fonijín xi tikóntꞌa ngo ndii̱joa̱ naa̱xii̱. 54 Nii̱xtjin nga pirjñea̱ ma nga boa̱aa̱ kamá, kó je ma makjítsꞌii̱yaniii̱ nii̱xtjin ndikoón. 55 Ínchjín xi tsajátjii̱nguiii̱ Kjisooa̱ ndeskande nangui Galileaa̱ kamábe ngaa̱tsjoa̱ó koa̱jo kótsꞌen akjajña yojo kꞌieea̱n Kjisooa̱. 56 Kui ínchjiín kijí ndiꞌaaa̱ kó íjñanda ndasíjea̱n koa̱jo ni sijea̱n, kó katsꞌénkjaꞌyá nii̱xtjin ndikoón ngaa̱tꞌaa̱ boa̱aa̱ tsꞌén kjitꞌa kjoa̱ab a̱ otíxomaaa̱. Bi tsꞌén jaꞌáꞌyaá Kjisooe̱ (Matiooo̱ 28:1-10; Markooo̱ 16:1-8; Juaao̱ 20:1-10)

24

Nii̱xtjin tjoón xomanaaa̱, kjiꞌa nga tajñóya ngaseea̱, kijí kui ínchjiín koa̱jo kjea̱ꞌe ngase ínchjín nínga tikón ngaa̱tsjoa̱ó Kjisooa̱, kó ndyii̱yaꞌa ni sijea̱n xi íjñanda. 2 Kó kamábe nga ndii̱joa̱ xi kjiꞌixtiooa̱ ngaa̱tsjoa̱ó je kamátíyaá, 3 kó nga tsꞌasꞌien ngua̱ii̱yaaa̱, nguiti kasakojiín yojooa̱ Ndii̱aa̱ Kjisooa̱. 4 Kó ta bi ta kamaá kjoa̱aaa̱ a̱ kui niii̱, kó jó já jaꞌa tꞌa tiñaaa̱ xi ndyii̱yajá ṉjño xi ꞌnaa̱, 5 kó achichí katsakjónní, kó ítꞌa maá kjea̱n tꞌananguiii̱, sꞌea̱ bi kiꞌmií kui ínchjiín: –¿Mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ xi jesoón ndyii̱mindyiséjnú kui xi tikoón? 6 Kꞌii̱eja̱ ín tikón, je jaꞌáꞌyaá. Ngatjaꞌátsjienjnú ni xi tsíchjii̱aa̱ ngasꞌea̱ nga kisꞌijña nangui Galileaa̱, 7 nga bi katsó: Chjiénga ndií ndaa̱ xii̱ꞌiii̱n sii̱ꞌankꞌasꞌien ngua̱ii̱ya tsja xtaa̱ jé, sꞌea̱ kjótꞌa kroa̱, kó xi ma ján nii̱xtjin kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

99

RKAAa̱ RKAAa̱ 24 24

8

Kó kui ínchjiín jaꞌátsjieea̱n én xí tsíchjii̱aa̱ Kjisooa̱. 9 Kó nguije jataxie ngaa̱tsjoa̱ó, katsáyaá kui niii̱ nga tiengo já apostrooa̱ koa̱jo ngayeje xtaa̱ xi ngaseea̱. 10 Naa̱ Riyaa̱ Lenaaa̱, naa̱ Juaá, koa̱jo naa̱ Riyaaa̱ naa̱aaa̱ Sandiyaá, koa̱jo ínchjín xi ngaseea̱ boá xi katsáyaá kui niii̱ já apostrooa̱. 11 Tanga kui jaá ta kjoa̱ata̱ sabé kamaá ni xi katsáyá kui ínchjiín, kó kisꞌijinjiín. 12 Tanga Peé jastjíea̱n, tsanga ma kijí nínga tikón ngaa̱tsjoa̱ó, kó nga askotsijen ngua̱ii̱yaaa̱, kamábe nga ta ṉjñooa̱ Kjisooa̱ xi síndo, kó kijí ndiꞌaaa̱ nga kijíndikoón ni xi kamaá. Kjisooe̱ bi tsꞌén tsíchjii̱aje̱ o jó xtae̱ae̱ xi ndyii̱fí ndii̱ya Emaue̱s (Markooo̱ 16:12-13) 13

Kó ti kui nii̱xtjin jó já kijí xtjii̱eea̱ n a̱ ngo ndí nangui xi ꞌmí Emaua̱s, xi ma ra tiengo kilometroa̱ tikónniii̱ naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, 14 kó kui jaá ndyii̱chjii̱aja̱ o xkjín kjoa̱aaa̱ a̱ kui ni xi kamaá. 15 Kó tjii̱en a̱ ga ndyii̱chjii̱aja̱ o koa̱jo ndyii̱chjii̱ata̱ ijoa̱ xkjín, ti kui Kjisooa̱ kijíkón tiñaaa̱, kó nijan kitsjien nga kijí koa̱jo kui jaá, 16 tanga kui jaá akjaꞌmaaa̱ ndyii̱koa̱n tsii̱ꞌea̱ nga skua̱ii̱eja̱ ín tsi Kjisooa̱ xiꞌbaa̱. 17 Kósꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –¿Mí ni xi ndyii̱ndokjoa̱aja̱ nú tjii̱en a̱ ga ndyii̱monguínjnú, kó mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga ndasen tindyiónjnú? 18 Sꞌea̱ bi katsó ndaa̱ xi ꞌmí Kleofaaa̱: –¿A ta ji tsi ndaa̱ xi kii̱aja̱ ín ndokjoa̱en a̱ i naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n xi bejín ngayeje ni xi kamá kui nii̱xtjiii̱n? 19 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –¿Mí ni xi kamá? Sꞌea̱ bi katsó kui jaá: –Kjoa̱aaa̱ a̱ Kjisooa̱, ndaa̱ xi chjii̱aa̱ni naa̱xii̱ńdá Nasarea̱t, ndaa̱ chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná, xi nkꞌa kamá xaá kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje ni xi katsꞌén, koa̱jo ni xi akóyá kó kamáyandikón nguindyii̱koa̱n Néná koa̱jo nguindyii̱koa̱n ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, 20 koa̱jo kótsꞌen kiniꞌánkꞌasꞌieea̱n já nguitoa̱koa̱oa̱ chináꞌmiii̱ koa̱jo já xí botixómaá naa̱xii̱ńdaá tsii̱ꞌea̱ nga kiniꞌánkꞌién nga akjatꞌa kroa̱. 21 Tanga jii̱n kichiyájnea̱ nga kui xi kꞌoa̱xiéꞌá ngayeje xtaa̱ xi chjii̱an a̱ i Israea̱l, kó ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

RKAAa̱ 24

100

je ján nii̱xtjinniii̱ nga kamá ngayeje kui niii̱. 22 Kó kjín ma ínchjín xi ndokjoa̱an a̱ i jii̱n xi kijíndikoón ngoye tajñó nga kijí ngaa̱tsjoa̱ó, 23 kó nga kasakojiín yojooa̱ Kjisooa̱, ndyii̱tsó nga akako xoó ndítsjieea̱ Néná xi katsáyá xoó nga tikón Kjisooa̱. 24 Kó kijí já xi ndokjoa̱an a̱ i jii̱n kii̱aa̱ ngaa̱tsjoa̱ó, kó xikó ma kjiꞌi ni xi katsó ínchjiín, boa̱aa̱ ma kjiꞌi ni xi kamábe, tanga kamábejín Kjisooa̱. 25 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –¡Mí xi ta chininijnú koa̱jo mí xi ta chjiya inii̱maa̱jnú nga kisꞌijinjínjnú ngayeje ni xi katsó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná! 26 ¿A yajínjnú nga Kristooa̱ chjiénga tsie kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ kjoa̱aꞌa̱ atio nguindieea̱ nga saa̱koa̱ó kjoa̱aja̱ e xi tsii̱ꞌea̱? 27 Kó katsáyaá ni xi kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná nga ítsꞌii̱yaniii̱ ndeskande kjoa̱ak a̱ iti xi katsꞌénda Moiseea̱, sꞌea̱ ngayeje ni xi katsꞌénꞌindó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná xi tsáyá kjoa̱aaa̱ a̱ Kjisooa̱. 28 Nguije makjachó ma nangui Emaua̱s, Kjisooa̱ katsꞌén xikoó tsi kjin ngase kijí. 29 Kó kui jaá ꞌniú tsíꞌáaa̱ nga bi katsoó: –Kꞌii̱e a̱ tindyinjejnea̱ kꞌii̱eea̱ a̱ ngaa̱tꞌaa̱ je kamánguixón kó je mején kjimajñó. Kó Kjisooa̱ kii̱aa̱ kisꞌijñajoa̱ kui jaá. 30 Kó nguije síndo tꞌa yamíxaaa̱, Kjisooa̱ iskjíbé paaa̱n, katsꞌénchikonñé, akjángá sꞌea̱ katsjaá kui jaá, 31 kjiꞌa boá nga katjoxꞌa ndyii̱koa̱n kui jaá, kó kamákjiín nga Kjisooa̱ xiꞌbaa̱, tanga ta yajín ñá kijí Kjisooa̱ nguijeea̱. 32 Kó jaa̱ kꞌii̱e a̱ jaa̱ ngaján bi katsoó xkjín kui jaá: –¿A kitíngájín inii̱maa̱ná ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á tjii̱en a̱ ga tsíchjii̱aja̱ oná kjoa̱aaa̱ a̱ xoa̱joa̱n eén Néná? 33 Kó ti kui chii̱boa̱aa̱ jastjíea̱n kó kijíꞌoyá nguiní kui jaá naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, kó kamábe nga je síndotikó nga tiengo já apostrooa̱ koa̱jo xtaa̱ xi síndojoa̱ kui jaá, 34 xi bi ndyii̱tsó: –Jaa̱koxii̱ nga je jaꞌáꞌyaá Ndii̱aaa̱ a̱ kó je jatokjaá Ximooa̱. 35 Kó kui jaá katsáyá kui ni xi kamá ngua̱ii̱ya ndii̱yaa̱á koa̱jo kótsꞌen kamábe nga Kjisooa̱ boá xi tikónjoa̱ kjiꞌa nga akjángá paaa̱n.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

101

RKAAa̱ RKAAa̱ 24 24 Kjisooe̱ bi tsꞌén akoó yojooe̱ xtae̱ tsii̱ꞌee̱ (Matiooo̱ 28:16-20; Markooo̱ 16:14-18; Juaao̱ 20:19-23)

36

Tjii̱en a̱ ga takó ndyii̱chjii̱aa̱ kui niii̱, Kjisooa̱ jachó kó kii̱aa̱ kisꞌijñajiii̱n ngamasieea̱n kui jaá kó bi katsoó: –Ngasꞌiejnú kjoa̱axa̱ ió. 37 Kósꞌea̱ achichí katsakjónní, ngaa̱tꞌaa̱ katsꞌénkjó nga aa̱sién nii̱xtjin kamaá xi ndyii̱be. 38 Kó Kjisooa̱ bi katsoó kui jaá: –¿Ánní nga ndyii̱ndakonjnú, kó mí kjoa̱aaa̱ a̱ nga kui niii̱ ndibaá inii̱maa̱jnú? 39 Tsitsíjenjnúua̱ ndsaa̱ an koa̱jo ndsaa̱ko an, an boá, tiꞌanjoa̱jnúꞌun kó tsitsíjenjnúꞌun, ngaa̱tꞌaa̱ ngo aa̱sién nii̱xtjin jmíjiín yojo koa̱jo ṉda, xikó tsꞌén yajnú nga tjínna an. 40 Kó nguije boa̱aa̱ katsó akoó tsja koa̱jo se. 41 Kó nde kjii̱e a̱ sꞌijin nda ndajiín kjoa̱aaa̱ a̱ kjoa̱ata̱ sjaaa̱ kó achichí kijíndikoón, sꞌea̱ Kjisooa̱ bi katsoó: –¿A tjín chiíjnú ni chinie? 42 Sꞌea̱ kui jaá chií tjii̱oa̱ tsjó katsjaá, 43 kó Kjisooa̱ iskjíbé, sꞌea̱ iskjinie nguindyii̱koa̱n kui jaá. 44 Sꞌea̱ bi katsoó kui jaá: –Kuí eén xi tsíchjii̱aa̱ an, kjiꞌa nga takó tikónjoa̱jnúꞌun: nga chjiénga kjoa̱tjosón ngayeje ni xi kjitꞌa kjoa̱aaa̱ a̱ an ngua̱ii̱ya kjoa̱ak a̱ itiii̱ Moiseea̱, xoa̱joa̱n xi katsꞌénꞌindó já chjii̱nii̱eꞌa̱ ea̱én Néná koa̱jo xoa̱joa̱n Salmooa̱. 45 Sꞌea̱ iskjíxꞌá kjoa̱ak a̱ jíntakoón kui xtaaa̱ tsii̱ꞌea̱ nga kamákjiín ni xi kjitꞌa xoa̱joa̱n eén Néná, 46 kó bi katsoó: –Boa̱aa̱ tsꞌén je kjitꞌa xoa̱joa̱oa̱n nga chjiénga tsie kjoa̱an a̱ ii̱maa̱ kjoa̱aꞌa̱ atio Kristooa̱ koa̱jo nga xi ma ján nii̱xtjin kjoa̱aꞌa̱ áꞌyaá ngua̱ii̱jiii̱n xtaa̱ xi je jesoón, 47 koa̱jo nga chjiénga jaꞌeén Kjisooa̱ kꞌuinii̱jmii̱í xtaaa̱ nga saa̱ꞌínkꞌoyá yojooa̱ kjoa̱aaa̱ a̱ jé xí ndyii̱tsꞌen koa̱jo tsii̱ꞌea̱ nga sii̱ꞌanjetakoón jeé ngayeje xtaa̱ naa̱xii̱ńdaá, kó nga naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n kua̱ii̱ꞌítsii̱yani kui niii̱. 48 Kó jún xi chistikoa̱jnú kjoa̱aaa̱ a̱ ngayeje kui niii̱. 49 Kó ngotꞌea̱ ꞌnea̱ sanguiyajnúꞌun ni xi katsáyatjón nga tsjá Naa̱ꞌmina, tanga kꞌii̱e a̱ tii̱ndyiónjnú naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, ngaskande nga saa̱kójnú ngaꞌniú xi kjii̱ndii̱báni ndiꞌakꞌajmi ján. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

102

RKAAa̱ 24 Bi tsꞌén kijí Kjisooe̱ ndiꞌakꞌajmi ján (Markooo̱ 16:19-20) 50

Kjisooa̱ kijíjoa̱ já apostrooa̱ ngaskande naa̱xii̱ńdá Betaniaa̱, kii̱aa̱ iskjininkꞌa tsja, kó katsꞌénchikonñé. 51 Kó tjii̱en a̱ ga katsꞌénchikonñé, kijíboaꞌátꞌaxiín, kó Kjisooa̱ kachjaninkꞌa ndiꞌakꞌajmi ján. 52 Kó kui jaá, nguije katsꞌéntsjaá, achichí tsja kisꞌieea̱ nga kijí nguiní naa̱xii̱ńdá Jerusalea̱n, 53 kó ngatsjé nii̱xtjin katsꞌéntsjaá Néná ngua̱ii̱ya naa̱ngoa̱xii̱ii̱. Boa̱aa̱ kjiꞌi.

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc