Tūꞌún Xuva kō vatā ó ntákaꞌan ña ñuú Coatzospan EL NUEVO TESTAMENTO en el mixteco de Coatzospan

La Liga Bíblica Las Sagradas Escrituras para Todos

El Nuevo Testamento en el mixteco de Coatzospan

La Liga Bíblica 6C primera edición 2003 [miz] La Liga Bíblica versión electrónica 2009 Publicado por

© La Liga Bíblica 2003

Se permite copiar, distribuir y comunicar públicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: ‣ Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bíblica los derechos que tiene en la impresión o distribución de esta obra, deslindándola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicación. ‣ No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. ‣ Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de ésta.

Índice

de los libros del Nuevo Testamento

SAN MATEO............................................................................1 SAN MARCOS........................................................................60 SAN LUCAS..........................................................................100 SAN JUAN...........................................................................166 HECHOS..............................................................................212 ROMANOS...........................................................................272 1 CORINTIOS.......................................................................298 2 CORINTIOS.......................................................................322 GÁLATAS.............................................................................338 EFESIOS...............................................................................347 FILIPENSES..........................................................................356 COLOSENSES.......................................................................362 1 TESALONICENSES............................................................367 2 TESALONICENSES............................................................372 1 TIMOTEO..........................................................................375 2 TIMOTEO..........................................................................382 TITO....................................................................................387 FILEMÓN.............................................................................390 HEBREOS.............................................................................392 SANTIAGO...........................................................................411 1 PEDRO..............................................................................418 2 PEDRO..............................................................................425 1 JUAN................................................................................429 2 JUAN................................................................................436 3 JUAN................................................................................437 JUDAS.................................................................................439 APOCALIPSIS.......................................................................442

Tūꞌun é vāꞌa iña Xuva ko e xntée naꞌa San Mateu Ezēquia; 10 xíō iꞌxá Ezequia é nani Manāsee; xíō iꞌxá Manasee é nani Āmuun; xíō iꞌxá Amuun é nani Jōsia; 11 xío ūun iꞌxá Josia é nani Jecōniá ne, xíō ení ña dɨ. Ntoo ña ntuvi dá xee ñáꞌa, ña ñuú Babiloniá san ne, kueꞌen níꞌi ña ña Israeé san ñuú ña kān é nantōꞌo ña ña. 12 Dā rkontûvi xíō iꞌxá Jeconia é nani Salātiee; xíō iꞌxá Salatiee é nani Zorobābee; 13 xíō iꞌxá Zorobabee é nani Abīuu; xíō iꞌxá Abiuu é nani Eliāquiin; xíō iꞌxá Eliaquiin é nani Āsoo; 14 xíō iꞌxá Asoo é nani Sādoo; xíō iꞌxá Sadoo é nani Āquiin; xíō iꞌxá Aquiin é nani Elīuu; 15 xíō iꞌxá Eliuu é nani Lāzaa; xíō iꞌxá Lazaa é nani Mātaan; xíō iꞌxá Mataan é nani Jācoo; 16 xíō iꞌxá Jacoo é nani Jōseé, dɨvi xɨ ̄ɨ Maríā. Maríā sán ne, dɨꞌɨ Jēsuú, dɨvi ñā é kākaꞌan o é Cristu, ña é taxnuu Xuva kō. 17 Xío ūxkɨmi úvata ñā nté Abraan un tsi nté Davii. Xíō tuku uxkɨmi úvata ñā nté Davii un tsi da nté kueꞌen niꞌi ña ña Israeé san ñuú Babiloniá ne, xíō tuku uxkɨmi úvata ñā un tsi da nté ntūvi e káku Cristú san.  

Tatá viꞌi Jesucristu (Lc. 3:23‑38)

1

Xuꞌu é Mateú u ne, iꞌa kakaꞌán u iña táta viꞌi Jesucristu, iꞌxá ika Dāvii, iꞌxá ika Ābraan. 2 Xíō iꞌxá Abraan é nani Īsaa; xíō iꞌxá Isaa é nani Jācoo; xíō iꞌxá Jacoo é nani Jūdaa; xíō ení ña dɨ. 3 Xíō iꞌxá Judaa é nanī Fare ní Zara (dɨꞌɨ ñā ne, Tamaa nani ña); xíō iꞌxá Fare é nani Ēruun; xíō iꞌxá Eruun é nani Āraan; 4 xíō iꞌxá Araan é nani Aminādaa; xíō iꞌxá Aminadaa é nani Nāsuun; xíō iꞌxá Nasuun é nani Sālmuun; 5 xíō iꞌxá Salmuun é nanī Boó (dɨꞌɨ ñā né, Raa nani ña); xíō iꞌxá Boo é nani Ōbeé (dɨꞌɨ ñā né, Ruu nani ña); xíō iꞌxá Obee é nani Isāii; 6 xíō iꞌxá Isaii é nani Dāvii, ña e kúvi rei. Ēni viꞌi rei Davií san ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií, ñadɨ ̄ꞌɨ ́ Uriá, ne, xíō iꞌxá ña é nani Salāmuun. 7 Xíō iꞌxá Salamuun é nani Robōaan; xíō iꞌxá Roboaan é nani Ābia; xíō iꞌxá Abia é nanī Asa; 8 xíō iꞌxá Asa é nani Josāfaa; xíō iꞌxá Josafaa é nani Jōraan; xíō iꞌxá Joraan é nani Ūzia; 9 xíō iꞌxá Uzia é nani Jōtaan; xíō iꞌxá Jotaan é nani Ācaa; xíō iꞌxá Acaa é nani

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

SAN MATEO 1​, ​2

2

Dā káku Jesucristu 18 Dukuan

(Lc. 2:1‑7)

ō kúvi da káku Jesucristu: María, dɨꞌɨ Jēsuú ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña e tántaꞌa ña ni Jōseé ne, ntá tsi diꞌna dá kuntoo niꞌi tāꞌan ña ne, kūtuni ña tsí ñuꞌu iꞌxá ña kuenta iña Espíritū Sántū san. 19 Dōo vaꞌá ñaꞌa xɨɨ ña Joseé san. Ña ni ntío ña é kāꞌan kíni ñaꞌa san iña Maríā. Dukuān né, dē kuení ña é diin diin tsi naxtuvī mii ña ña. 20 Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san. 21 Nakāku ña uun iꞌxa tií ne, xntēén dɨvī í é Jēsuu, tsí dɨvi ñā é nakakū ñá ña ñuú ña, ña é iō kuetsí i —kaꞌan ánjē san. 22 Un ntɨꞌɨ sāꞌa kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko: 23 Kuꞌun īꞌxá uun ñadɨ ̄ꞌɨ kuétsī, ña é vāta kiní ñatīí ne, nakāku ña uun iꞌxa tii é kunani ña Emānuee, kaꞌan ña. Emanueé ne, kani túꞌun: Xuva kō nuu méꞌñu ña kō. 24 Dā ntóto Joseé ne, dē ntaa ñá vatā ó kakaꞌan ánje Xuva kō san. Nākiꞌi ñá ñadɨꞌɨ ̄ ña, 25 ntá tsi ña ni kántoo niꞌi tāꞌan ña da nté ita ntíꞌxin ntuvi e káku iꞌxá ña. Xnteē ñá dɨvī í é Jēsuu.  

 

 

 

 

 

2

Dā ixkoto níꞌni ña e dóo kiꞌin inī í san Jesuu

Kāku Jesuu ñuú Beleen ntuvi dá inúu rei Heróde ñūú tsikan.

Kidáā né, ēka ña e dóo kiꞌin inī í san ñuú e dóo ikā ne, xée ña ñūú Jerusaleen. 2 Ntátsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña. 3 Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú Jerusaleen. 4 Kāna ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña. 5 Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ñuú Beleen é kāduku ntée ñuú Judea, tsí kuan ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā: 6 Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú naꞌnu mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san. 7 Kidáā né, kāna xuꞌu Heródē ña dóo kiꞌin inī í san, tsixeꞌe ña ñā nee ntúvi ntiꞌxe é kii díto kɨ ́mī san. 8 Kidáā né, taxnūu ña ña ñuú Beleén san, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó, nantuku vāꞌá nto iꞌxá san. Te nāniꞌi nto í ne, taxnūu nto túꞌūn vata koo é kikunúu ini kó i dɨ —kaꞌan ña. 9 Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu  

 

 

 

 

 

 

3

SAN MATEO 2​, ​3

ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san. 10 Dā íni ña kɨ ́mī sán ne, ñá tē nté kaa diní ña. 11 Dá kūkɨ ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi. 12 Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko ūun xénī é kākaꞌan é ña ku ntiko koó ña mí tuví Heródē. Dukuān ne, tuku itsi kunúꞌu ña.  

 

 

Dá kuēꞌen Jésuu ñuú Egítō

13 Dā

kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña. 14 Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kueꞌen níꞌi ña ña ñūú Egíto, kuān te niñu. 15 Ikān tsi kantóo ña dā nté xiꞌi Heródē san. Sáꞌā kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko nte kídaā: “Nté ñūu Egítō nákaná u iꞌxá ko”, kaꞌan ña.  

 

Dā táxnuu Heródē é kūví ntɨꞌɨ iꞌxa tií san

16 Dā

kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san. 17 Kidáā né, kūntaá vata ō kaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko nte éma tsi, ñá nani Jerēmia:  



18 Dîtó

un tsi nte ñuú Ramaa ntákachuꞌu ntáa ña, ntaéku ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́ Israeé ne, ntaéku nteé ña iꞌxá ña. Ña ni ntío ña ntukaꞌnu iní ña, tsí é xiꞌi ntɨ ́ꞌɨ iꞌxá ña, kaꞌan ña. 19 Ntá tsi dā xiꞌi Heródē ne, kéni Josee é xee uun ánje Xuva kō, kakaꞌan ña: 20 —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kunúꞌu nto ñuú Israee, tsí e xíꞌi ña é ncho kaꞌní iꞌxá san —kaꞌan ña. 21 Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī ne, dá kunúꞌu ña ñuú Israee. 22 Ntá tsi dā téku ña é dɨvi tsi īꞌxá Heródē, ñá nani Arquēlau, nakunúu ña naa ñá ne, úꞌvī ña é ntiko koō ña. Kūtuni ña ñuu éni kān ne, da díta ña itsi ñuú Galilea. 23 Kuéꞌen ña, kūkuntóo ña ñuu é nani Nazāree. Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Kaꞌan ñáꞌa san tsí nazarenu ña”, kaꞌan ña.  

 

 

 

 

Dá kākaꞌan ntódo Juaan Bautista ñuu itsí kān (Mr. 1:1‑8; Lc. 3:1‑9, 15‑17; Jn. 1:19‑28)

3

Ntuvi tsikán ne, xée Juaan Baūtista ñuu itsi é nani Jūdea, kakaꞌan ntódo ña, 2 kakaꞌan ña: —¡Natɨvi iní nto, tsí e xée ētsin ntuvi é kiꞌxi Xuva ko, kixkadā kúꞌvē ña! —kaꞌan ña. 3 Ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāiá ne, kakaꞌan ñá iñá Juaán san dá kākaꞌan ña: Dîtó tatsin úun ñaꞌa, ña e dóo ntii kākaꞌan ñuu itsí kān: “Nakōo túꞌvē ntó itsi Xuva kō; Ntantaa ntó itsi ña”, kaꞌan ña, kaꞌan Ísaiá san.  

 

4

SAN MATEO 3​, ​4 4 Ínūú

Juaán san doo e kúvi idi kameu. Ñɨɨ íꞌxi ña ne, ñɨɨ kúvi dɨ. Skuntí ini éꞌxi ña ne, īni xiꞌi ñá ntudin ñuñu. 5 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleén ni ñūú Judeá, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é ntoo etsin nú ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, kuéꞌen ñā mí nuu Juaán san. 6 Natɨ ̄vi iní ña kuétsi ñā ne, da ítsi ntute ña ntaꞌa Juaán san nú ntute kaꞌnu san. 7 Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ ̄tɨ ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō? 8 Vií nto é vāꞌá vata koo e díto é natɨ ̄vi iní ntiꞌxe nto. 9 Ñá ku kaꞌān nto: “Ntɨꞌɨ ́ ne, Abraan úva ikā ntɨ”, é kuān o ntákaꞌan nto. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí kuvi vií Xuva kō é ntāda ña xuú san iꞌxá Abraán, tē dɨ ́ ntio ña. 10 É iō tuꞌve kaá ntee é nakɨɨ̄ n ña utun san. Da nēé ka utun é ña taꞌxi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨɨ̄ n ña ne, dá kaꞌmi ña. 11 Xuꞌú ne, ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakutsi ntute ú nto é nātɨvi iní nto kuétsi ntō, ntá tsi ña é dā vé véꞌxi ne, dií ka kaꞌnu ña é xuꞌu. Ntē ña váꞌa u é kuidō ú ntiꞌxen ñā. Dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū san ni ñúꞌu dáꞌvi ña nto. 12 Niꞌi ntaꞌa ña ūtun é kākani ña kɨtɨ trigú ne, dá nākaxnúu ña é vāꞌá ne, dá nātsuꞌun váꞌa ña. Ntá tsi e ña kaidiáꞌvi ne, kaꞌmi ña meꞌñú ñuꞌu é ña kantáꞌva —kaꞌán Juaán san.  

 

 

 

 

 

 

 

Dā ítsi ntute Jesuu

(Mr. 1:9‑11; Lc. 3:21‑22)

13 Kidáā

ne, véꞌxi Jēsuu nte ñúú Galileá, ne, xée ñā nú ntute kaꞌnu

Jordaán san, mí nuu Juaán san, vata koo é kūtsi ntute ña ntaꞌa Juaán san. 14 Ña ni ntío Juaán san é nakūtsi ntute ña ña, ne, kakaꞌan ña: —Xuꞌu é kantio ko é dɨvi nto nakūtsi ntute nto ko. ¿Vá kūvi ntu é xuꞌú nakūtsi ntute ú nto? —kaꞌan ña. 15 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuan tsī koo, tsi é vāꞌá ō é kāda ntaa o é un ntɨꞌɨ ̄ é kāꞌan Xúva kō — kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌán Juaán san tsí vií ña. 16 Dā kúvi ítsi ntute Jesuú ne, ntii ña diñɨ ntute kān ne, ura dúꞌva tsi i nákaan e dukún kan ne, īní ña Espíritu Xuva kō, é īnu ña vata kaa paloma, kátavi ntódo ña ña. 17 Kakaꞌan tátsin nte e dukún kān: —Sáꞌā é Iꞌxá miī kó e dóo kakuinimá ko. Dōo diní ko ni ñā — kaꞌan tátsín san.  

 

 

 

Dā íto nteé tóꞌō e ña váꞌā san Jesuu

4

(Mr. 1:12‑13; Lc. 4:1‑13)

Kidáā ne, íntēka Espíritū Sántū san Jésuu ñuu itsí kān é kōto nteé tóꞌō e ña váꞌā san ñá te kōꞌxó nteē ña. 2 Úvi dīkó ntuvi, úvi dīkó niñu ña ni eꞌxí ña ne, kidáā né, kākɨn ña. 3 Kidáā ne, xéē tóꞌō e ña váꞌā san ne, kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, káꞌan ni xūú san na ntūví tañúꞌū —kaꞌan. 4 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña. 5 Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen, mí tuvi  

 

 

 

5

SAN MATEO 4

xúkun Xuva kō. Xntitsī ña míꞌī e dií ka dūkun rkɨ úkūn sán ne, 6 kakaꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ ́n xuu. Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan. 7 Kakaꞌan Jésuu ni i: —Tsí uve naꞌa xtúku kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá ku koto ntēen Tóꞌo o, Xuva ō.” Kuān ó uve naꞌa — kaꞌan ña. 8 Kuēꞌen níꞌi xtūku tóꞌō e ña váꞌā san ña. Kúxēe ña uun xuku mi dóo dūkún ne, náñēꞌe ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é īó ñuxiví sa. Ñá tē nté kaa váꞌā o. 9 Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Te nākunchɨ ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san —kaꞌan. 10 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña. 11 Kidáā né, xtūvi mii tóꞌō e ña váꞌā san ña ne, xéē ánje Xuva kō é viī ñá ña kuenta.  

 

 

 

kaꞌnu san, etsin nú rāxa Zabúluun ni nú rāxa Néftalii. 14 Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia: 15 Ñuú Zabuluún ni ñūú Neftalií ne, ñuu é ntoo etsin diñɨ míni kaꞌnu kān, uun xo diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san, ñuú Galilea, mí ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san. 16 Ñaꞌa, ña ntoo ikan mí nēé ni kuētsí i ne, īní ña ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kaꞌnu. Ñaꞌa, ña ntoo ní ntatɨ dóxiꞌí ne, xiꞌí nuu kaꞌnu mí ntoo ña. Kuan ō kaꞌan Isáia. 17 Nté ntūvi tsikan éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ntódo ña: —Natɨvi iní nto, tsí dokó sa xee ntúvi é kixkadā kûꞌvé Xuva kō — kaꞌan ña.  

 

Kāna Jesuu kɨ ́mi ñáꞌa, ña ntátɨɨn tsákā

 

 

Dā éni ntuꞌu Jēsuu dé tsiñu ña ñuú Galilea 12 Dā

(Mr. 1:14‑15; Lc. 4:14‑15)

téku Jesuu tsí nuu kutū Juaán ne, kuéꞌen ña ñūú Galilea. 13 Ntāka ña ñuú Nazaree é tuvi ñuú Galileá ne, kuéꞌen ñā é kutuvī ñá ñuú Capernau, é tuví diñɨ míni  

18 Dā

(Mr. 1:16‑20; Lc. 5:1‑11)

íka Jesuu úun xo diñɨ míni Galileá san ne, īní ña Simuun, ña é kākaꞌan ña é Pedrú, ni enī ñá, Andree. Ntánakuītá nuu ñá xunu ña nú ntute kān, tsí ntátɨɨn ña tsákā. 19 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨn ntó ko ne, taꞌxi ú nto tsiñu é kāna nto ñaꞌa é kuntīkɨn ñá ko —kaꞌan ña. 20 Ura tsí i xtúvī mii ña xunu ñá ne, íntīkɨn ñá ña. 21 Kuéꞌēn ká ña, ne, īní ña uvi ñāꞌá ka ñaꞌa, ñá nani Sāntiau ni ení ña Juaan. Ntuvi ña é iꞌxá Zebedeu ña. Ñúꞌu ña tun ntōó ni uva ñā, ntántaváꞌa ña xunu ña mí ntátsin.  

 

 

6

SAN MATEO 4​, ​5 Kāna Jesuu ñá ne, 22 ura tsí i xtúvī mii ña tún ntōó ña ni uva ñā ne, íntīkɨn ñá ña.  

Ñá te da dīi ñaꞌá nakuaꞌa Jésuu 23 Īka

(Lc. 6:17‑19)

Jesuu kanɨ ́ɨ ñūú Galilea, nakuāꞌa ña ñaꞌa san má ūkún ña Israee. Kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iña i é kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ kuiꞌi, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é kākuvi ñaꞌa san. 24 Kūtuni ñáꞌa iña ñá kanɨɨ ñūú Siria ne, ntēka ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nchokuví san, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntákuvi kuiꞌi, o te ūꞌvi kúñu ñā, o te ñūꞌu e ña váꞌā nima ñá, o te kāxiꞌi míi ñā, o tē natɨ ́ɨn ña ne, ntaváꞌa ña ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. 25 Ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña nté ñūú Galilea, nté ñūu é nani Ūꞌxi Ñúú ne, nté Jerusāleen, nté Jūdea, nté ñūu é ntoo uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan.  

 

Dá kakāꞌan ntódo Jesuu xúku kān

5

Dā íni Jesuu tsí ña te da díi ñaꞌá san ne, kuxée ña dɨkɨ ukú san. Dā itúvi ña ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña. 2 Eni ntuꞌu ñā nakuaꞌa ña ña, kakaꞌan ña:  

Xoo e dóo vaꞌá ni ī 3 —Nté

(Lc. 6:20‑23)

kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kūtuni i tsí ña kúvi vii ña te ña xntii Xuva ko ña, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 4 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña nuu ntaꞌxa nima í, tsi náxnuu kaꞌnu Xuva kō nima ña. 5 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ña ntáde kaꞌnu, tsí kanɨɨ ñūxiví sa niꞌi ña kídaā.  

 

6 ʼNté

kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kanɨɨ ̄ nima í ncho kutúꞌve i iña Xuva ko, tsí kuéꞌe ña é kūtuꞌve váꞌa ña. 7 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kantuntāꞌví ini i taꞌan i, tsí ntuntāꞌví ini Xuva ko ñā dɨ. 8 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntūntoo nima í, tsi kiní ña Xuva kō. 9 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántukū é vāꞌá koo kuntoo ni tāꞌan i, tsí kaꞌan Xúva kō tsí dɨvi ñā é iꞌxā ñá ña. 10 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántoꞌo i tsí kuíntiꞌxe ña Xuva kō, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 11 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ntō dá ntákaꞌan kíni ñaꞌa san íña nto, dá ntádē xení ña ni ntō, dá ntákaꞌan ña dovete e ntáde nto é kīni kaa da ntáde nto é ntio ko. 12 Kūntoo dínī nto, ñá ku kuntoo ntaꞌxa ntō, tsí niꞌi ntó doméni é vāꞌá kueꞌen e dukún kān, tsí kuān o dé xení ñaꞌa san ni ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā dɨ.  

 

 

 

 

 

Vata ntáa ñɨɨ ni ñūꞌu ntáa o ñuxiví a 13 ʼDɨvi

(Mr. 9:50; Lc. 14:34‑35)

ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san. 14 ʼVata ntáa ñūꞌu ntáa nto ñuxiví a. Tē uun ñuú tuví dɨkɨ uku kán ne, ña kúvi kutūvi xuꞌu. 15 Ntē ña kañíi ñaꞌa san kantílīn vata koo é xnuu xuꞌū ña má kɨdɨ. Tsí xkaa iko dukūn ña vata koo é nāxiꞌí nuu kanɨɨ ̄ má viꞌi kān. 16 Vata ntáa ñūꞌu é kaxiꞌí nuu ntáa nto da ntáde ntō é vāꞌa.  

 

 

7

SAN MATEO 5

Kuan kōo vií nto é vāꞌá vata koo é na kīní ñaꞌa ne, na kāꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān. Dá kanakuāꞌa Jesuu ñáꞌa san iñá lei 17 ʼÑá

ku dē kuení nto te véꞌxī ú é nakuītá u lei Muíseé san ni tūꞌun é kāꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Ñá te vēxnákuītá u leí san, tsí véꞌxī ú é na kūntaa é kākaꞌan leí san. 18 Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nté ntɨ ̄ꞌɨ e dukún kān, da nté ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, ñá kunāa nté uun letra, nté uun puntu leí san da nté kūntaa ntɨ ́ꞌɨ. 19 Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kuenta leí san, kuān te dií ka lúꞌntī né, kuān ó kanakuāꞌa ña tuku ñaꞌa é kuān koo vií ña dɨ ́ ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é kāde ntaá leí san ne, kuān ó kanakuāꞌa ña ñaꞌa san é kuān koo vií ña dɨ ́ ne, dōo kaꞌnu ñaꞌa ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 20 Kakaꞌán u ni ntō: ñá kɨ ̄ꞌɨn nto mí tuví Xuva ko tē ña dií dií ka váꞌa koo vii nto é kāꞌan Xúva ko vatā ó ntáde ña fariseú san nī mastrú leí san.  

 

 

Dá kakāꞌan Jésuu nté koo vií ō dá kākudiin o 21 ʼIni

(Lc. 12:57‑59)

nto tsí kakaꞌan ñátā san kídaā: “Ñá kaꞌnī ntó ñaꞌa, tsí xoo é kaꞌní i ñaꞌa ne, níꞌi ña e dóo ntoꞌo ña”, kaꞌan ña. 22 Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō né, tē xoó kudiin í ni tāꞌan i ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i é kīni kaa iña taꞌan i ne, kuéꞌē ña tsiñu i é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i tsí tuntu táꞌan i ne, kɨ ́ꞌɨn ñā dôꞌvi kan. 23 ʼTē kixtúvī ntó doméni ntaꞌa Xúva kō nú nāa ñá kān ne, kidáa  

 

nakaꞌan ntō é iō nuu i é kāꞌan ntée taꞌan nto nto ne, 24 xtuvī mii ntó doméní san nú nāá san ne, kueꞌēn nto mí tuví taꞌan nto. Diꞌna ntuváꞌa nto ni tāꞌan nto ne, kidáa kuēꞌé nto doméni ntaꞌa Xúva kō. 25 ʼTe kɨ ̄ꞌɨn niꞌi taꞌan nto nto ntaꞌa ña tsíñu i ne, ntuváꞌa nto ni ña itsi kān, vata koo é ña tsiꞌi kuétsi ña nto ntaꞌa ña tsiñu i san. Tsí dɨvi ñā ne, káꞌan ña nī mau kui nuu ne, xnuu kutu ña ntō. 26 Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña ntíi nto dā nte ntáꞌvi ntɨꞌɨ nto diuꞌun é katāvi nto.  

 

 

27 ʼÉ

Dá kakāꞌan Jésuu dá kaito o tuku ñadɨ ̄ꞌɨ

īni nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Ñá ku kukīdi niꞌi nto ñádɨ ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ntō”, kaꞌan. 28 Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñaꞌa ntio ña é viī ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ dá kaito ña ña ne, vata te kīdi niꞌi ña ña, tsí edé kuení ña é viī ña é kīni kaa san ni ña. 29 ʼTe ntūxnúu kuāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, tavá nto, dá nakuitā nto. Dií kaa váꞌā ó te kūnaá ntuxnūú nto é kɨ ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan. 30 Te ntāꞌa kuaꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, kaꞌnté nto, dá nakuitā nto. Dií ka váꞌā o é kūnaá ntaꞌa nto é kɨ ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.  

 

 

Nté o kakaꞌan Jésuu é natsoo mii taꞌan ō (Mt. 19:9; Mr. 10:11‑12; Lc. 16:18)

31 ʼKuān

ó kakaꞌan ña intóo kídaā dɨ: “Xoó ñatīi é naxtuvī mii ña ñadɨꞌɨ ́ ña ne, da miī é nakatsin ña tutú ña”, kaꞌan ña. 32 Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán  

8

SAN MATEO 5​, ​6 u ni ntō: Tē xoó ñatīí xtuvī mii ña ñadɨꞌɨ ́ ña ne, tē ña ni ide ñadɨꞌɨ ́ san é kini kaa ni tuku ñatīí ne, kaxéꞌe ñatīí san itsi é vīí ñadɨꞌɨ ̄ ña é kīni kaa. Tē xoó ñaꞌa natántaꞌa niꞌi ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, kade ña é kini kaa ni ñā dɨ.

33 ʼÉ

Dá kakāꞌan Jésuu é ña natekú o Xuva kō

nto ña duꞌnu ntó ne, kuéꞌe nto ñā kutuun ntó dɨ. 41 Tē kade ñaꞌa é kuētsi kuido nto iña ñá uun sīin né, ikā ká kueꞌēn niꞌi nto íña ña. 42 Te da xōó ka ñaꞌa kaikan ñá nto ne, kuéꞌe ntō nee iña é kaīkan ña. Ñá ku dēvíni nto tē xoó ñaꞌa ncho nakiꞌi nteé ña iña nto.  

 

Kuinima ntó ña kadē xení ni ntō

(Lc. 6:27‑28, 32‑36) tēkú nto dɨ dá kakāꞌan ñátā 43 san: “Tē xeꞌé nto xuꞌu nto ni Xuva ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌan ñáꞌa: kō né, da miī é kāda ntaa nto”, “Kuinima ntó taꞌan nto, ne, ña ku kaꞌan ña. 34 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō, kuinima ntó ña kadē xení ni ntō”, ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto da nēé kaꞌan ña. 44 Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ka nuu i. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi ni ntō e kuinima ntó ña kadē xení ntō e dukún kān, tsí ikan kadē ni ntō. Kaꞌan ntáꞌvī ntó iña ña é kûꞌvé Xuva kō. 35 Ñá ku dotō tsí kainúu ntiꞌu nto. 45 Kidáā ne, kuvi kakuniꞌi nto ñūxiví sa, tsí ñuxiví ntiꞌxe nto iꞌxá Xuva kō, ña tuví e sa nteku ntiꞌi dɨꞌɨn Xuva kō. Ñá ku dukún kān. Tsí kataꞌxi Xuva kō é dotō tsí kakuniꞌi nto ñūú Jerusaleen, dadɨɨ tsi kaxiꞌí nuu ngantií san mí tsí ikān ñuú Rei, ña e dóo kaꞌnu. ntoo ñaꞌa, ña é vāꞌá, nī mí ntoo ñaꞌa, 36 Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto dɨ ̄kɨ ña é kīni ntáa san, ne, kataxnūu nto, tsi nté uun idi nto ña kuvi vií ña é dadɨɨ tsi o kakɨɨn daví san mí nto é ntukuīꞌxín, o ntuntēe. 37 Dá ntoo ñaꞌa, ña é vāꞌá, nī mí ntoo ñaꞌa, ntákaꞌan ntó ne, da mii tsī é kāꞌan ña é kīni ntáa san dɨ. 46 Te da mii tsī nto tsí kuvi ne, o ña kúvi. Tē nteku kuinima ntó ñaꞌa, ña é kakuinima é kāꞌan ntó ne, kade nto é kanañēꞌe í nto ne, ¿míꞌi ntu nīꞌi nto é vāꞌá tóꞌō e ña váꞌā san nto é viī nto. ntaꞌa Xuva kō? Kuān ó de ña ntaído diuꞌún san dɨ. 47 Te da mii tsi tāꞌan Dá kanañēꞌe Jésuú kō dá ñūꞌu iní ntó kaꞌan ntó ni ñā ntiusí ne, ¿neé taꞌan kō ntu é kāꞌan nto e dóo váꞌā ó kade (Lc. 6:29‑30) nto? ¿Ñā ntu te kuán o de ñaꞌā, ña é 38 ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌán lei ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō dɨ? 48 Dɨvi ntō ne, vií nto é vāꞌá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ Muísee: “Tē xoó tavā i ntuxnúū ñaꞌa, vatā ó de Xuva kō, ña tuví e ntó ne, tavá nto ntuxnūú ña dɨ. Tē dukún kān. xoó tavā i núꞌu ntō ne, tavá nto núꞌu ñā dɨ”, kaꞌan. 39 Ntá tsi xuꞌú Dá kanañēꞌe Jésuu núu ī é vāꞌa ne, kakaꞌán u ni ntō tsí ña náā ntó nī ña kini ntáa san. Te kuēꞌé nuu ʼDá kāde nto nuu i é vāꞌá ne, ña vinuu ntó ne, kuéꞌe ntō é na ña kú de nto nūu ñaꞌa da ti é kuēꞌé nuu ña é uun sán dɨ. 40 Tē xoó kāꞌan ñá tsi dóo vaꞌá ñaꞌa nto. Tsi kakiꞌni nteē í nto é kuētsi e kuéꞌe kidáā ne, ña táꞌxi Xuva kō, ña tuví e  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6

9

SAN MATEO 6

dukún kān, doméni é kāduku ntée nto. 2 Dukuān ne, dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, ñá ku kaꞌān ntó ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa vatā ó de ñaꞌa é rkɨ xaa ña ntéku e ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ. Kuān ó de ña vata koo é kāꞌan ñáꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí e dɨ ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña. 3 Ntá tsi dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, nté ña váꞌa tiin niꞌi ntō ña ku ntáa nto ni ñā. 4 Xntii xuꞌū ntó ña. Tsí ini Xúva kō neé ntáde xuꞌū ntó ne, dɨvi ña taꞌxī ña doméni é kāduku ntée nto.  

 

 

Dā nañéꞌe Jésuu nté koo kaꞌan ntâꞌví ō 5 ʼDā

(Lc. 11:2‑4)

ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku kaꞌān ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Tsi dóo ntio ña é kuntitsī ña kaꞌan ntâꞌví ña má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ ́, vata koo é kīní ñaꞌa san ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña. 6 Ntá tsi dá kakāꞌan ntâꞌví nto ne, kukunūu nto mí xoxó ñaꞌa ne, nakadɨ ̄ ntó xiꞌí nto. Kidáā ne, diin diin tsi káꞌan ntâꞌví nto ni Xuva kō. Xuva kō ne, ini ña neé é diin diin tsi kade ntó ne, táꞌxi ñā é vāꞌá iña nto. 7 ʼDá kakāꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku dotō tsí kaꞌan ntó vatā ó ntáde ñaꞌa, ña é ñá ini Xúva kō. Tsí tē dóo kiꞌin ito kāꞌan ña é dɨvi dɨvi tsī ne, kuétsī é tēkú Xuva ko ñā, kuiní ña. 8 Ñá ku kuān xkoó de nto, tsí Xuva kō ne, ini ña nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ kantio nto diꞌna dá kākan ntó ntaꞌa ña. 9 Duꞌva koo kaꞌan ntâꞌví nto: Xuvā ntɨ é tuví nto e dukún kān,  

 

 

 

na nakuiko ñuꞌū ntɨ ́ dɨvī nto. kúꞌvē ntó iñá ntɨ. Vií nto é ntio nto ñuxiví a, vatā tsi ó de nto e dukún kān. 11 Tāꞌxi nto ita é kāꞌxí ntɨ é vīꞌa é uten, vatā ó ntántio ntɨ. 12 Kada kaꞌnu iní nto nī ntɨ kuétsī ntɨ ́, vatā ó kade kaꞌnu iní ntɨ ni ñāꞌa, ña e ntáde é kini kaa nī ntɨ. 13 Ñá ku dā váꞌa ntō é ntōꞌo ntɨ ́ ntaꞌa tóꞌō e ña váꞌā san, ntá tsi xntii ntō ntɨ é ña vií ntɨ é kīni kaa é ntio i é vīí ntɨ. Tsí dɨvi ntō é kadē kúꞌvē nto; dɨvi ntō e dóo iō nto é viī ntó ne, dɨvi ntō e dóo kaꞌnu nto ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo. Kuan kōo kaꞌan ntó ni Xuva kō. 14 ʼTsí te kāda kaꞌnu iní nto ni ñāꞌa dá ntáde ña é kini kaa ni ntō né, kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ntō dɨ. 15 Ntá tsi tē ña kada kaꞌnú ini nto ni ñāꞌa dá ntáde ña é kini kaa ni ntō ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ntō dɨ.



10 Kixkada

 

 

Dá kakāꞌan Jésuu nté koo kuntoo ixu ō 16 ʼDá

ntaíntoo ixu ntō ne, ñá kū xkuntóo ntaꞌxa ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Ntánakoto ntaꞌxa ña vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí ña ntaéꞌxi ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña. 17 Ntá tsi dá ntoo ixu ntō né, nekɨ ̄n ntó dɨkɨ ntó ne, kɨtɨ nto dɨ, 18 vata koo é ña kutúni ñáꞌa san é ña ntaéꞌxi nto. Tsí Xuva kō ne, ini ñá nēe é diin diin tsi ntáde ntó ne, niꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa ña.  

 

Dokuíka īña ko é tuví e dukún kān 19 ʼÑá

(Lc. 12:33‑34)

ku nātee kuitɨn nto é vāꞌá iña nto ñuxiví a, tsí iꞌa ne, kaduku

10

SAN MATEO 6​, ​7 tɨ ne, ō kakuduꞌxe káa nto ne, ō teꞌú ne, ō kɨꞌɨn duꞌu. 20 Ntá tsi natee kuitɨn nto é vāꞌá iña nto e dukún kān. Tsí ikān ne, ña túvi kɨtɨ é duku tɨ iña nto, ntē ña téꞌu, ntē xoxó ña duꞌu é kiꞌi dúꞌu ña iña nto. 21 Tsí dā míꞌī ká ñuꞌu váꞌa é vāꞌá iña ntó ne, ikān tuví nima ntó dɨ.  

 

Ñúꞌū é kāxiꞌí nuu kúñu kō (Lc. 11:34‑36)

22 ʼNtuxnúu

kō ne, vata kaa ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kúñu ko kāa. Te vāꞌá ntuxnūú nto ne, kanɨɨ ̄ kúñu nto kāxiꞌí nuu. 23 Ntá tsi tē ña váꞌa ntuxnūú nto ne, kanɨɨ ̄ kúñu nto ñɨnēe. Te ñūꞌú san kuneé ne, kuneé kueꞌen. Ñɨnēé kueꞌen kúñu ntō.  

Xuva kō né, ō diuꞌún san 24 ʼÑa

(Lc. 16:13)

kúvi kada tsiñu o ni ūvi ñaꞌa tóꞌo kō é uun kaa tsi. Tsí te ntio ko ñá uun ña ne, ñá uun sán ne, ñá ntīo ko ña. Tsí uun ñaꞌa ña ne, kuiko ñuꞌu o ñā; ñá uun sán ne, ñá kuiko ñuꞌu o ñā. Dukuān ne, ña kúvi kada tsiñu ō é nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ko īña Xuva kó te dadɨɨ tsi kadā kuení ko nté koo kukuika ō. Kade Xuva ko kuēnta íꞌxá ña 25 ʼDukuān

(Lc. 12:22‑31)

ne, kakaꞌán u ni ntō: Ñá ku dē kuení nto ntuvi iña nto, míꞌi kīꞌxi é kōꞌo é kāꞌxi nto, míꞌi kīꞌxi doo é kunūu nto. ¿Ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi ntuvi iña nto é vata kaa e é kāꞌxi nto? ¿Ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi kúñu ntō é doo san é kunūu nto? 26 Koto nto láa, kɨtɨ ntaíko e dukún kān. Ñá tē ntaítu tɨ, ntē ña te ntátaꞌvi tɨ. Ña  

túvi xāka tɨ mí ñuꞌu váꞌa é kāꞌxi tɨ. Ntá tsi kaxéꞌe Xuva kō, ñá tuví e dukún kān, e ntaéꞌxi tɨ. ¿Vá dií ka ntu nuu áꞌvi a láa san é dɨvi ntō? 27 ¿Vá kūvi vií ntu nto é kuēꞌnu ká nto te dāva métru, kuān te dóo kutsuꞌun ntō? 28 ʼ¿Nté kui kuān nte ntádē kuení nto nēe é kunūu nto? Koto nto itá laa san nté ō ntaéꞌnu má kūꞌu kan. Ntē ña ntáde tsiñu, ntē ña ntákanɨ. 29 Ntá tsi nté rei Salamuun ña ni xío doo ña e dóo vaꞌá vata kaa laa sán, kuān te dóo kuika ñā. 30 Tē xeꞌé Xuva kō é kuān nte váꞌa ito laa san é kāntíto vevií ne, utén koko meꞌñú ñuꞌu kán ne, ¿ñā ntu te dií dií ka taꞌxi ña é kunūu nto, ntoꞌo é ña ini kuintíꞌxe ntiꞌxe nto? 31 Dukuān ne, ñá ku kutsuꞌun ntō, ñá ku kaꞌān nto: “¿Míꞌi ntu kīꞌxi é koꞌo ō, é kāꞌxi o? ¿Míꞌi ntu kīꞌxi é kunuu kutāvi o?” Ñá ku kuān xkoó kaꞌan nto. 32 Tsí ñaꞌa, ña e ñá ini Xúva kō ne, ntánantuku ña ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌa. Ntá tsi ini Xúva kō, ña tuví e dukún kān, tsí ntátaan núu nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌa. 33 Ntá tsi diꞌna ntukū nuu iní nto é nantuku ntō é kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vií nto é vāꞌa é ntio ña. Kidáā ne, taꞌxi ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é ntátaan núu nto. 34 Dukuān ne, ñá ku ntɨꞌɨ inī nto nté koo vií nto uten, tsí utén ne, īó ka ntuvi é ntɨꞌɨ iní nto. Tsí utén utén ne, xée miī é ntɨꞌɨ iní nto nēe é viī nto.  

 

 

 

 

 

 

 

Ña kaꞌan ntée o tuku ñaꞌa

7

(Lc. 6:37‑38, 41‑42)

ʼÑá ku kāꞌan ntée nto tuku ñaꞌa, vata koo é ña kaꞌan ntée ña nto dɨ. 2 Tsí vata tsī ó kakaꞌan  

11

SAN MATEO 7

ntée nto tuku ñaꞌa ne, kuan kōo kaꞌan ntée ña nto dɨ. Vatā ó kakii kúꞌvē ntó ne, kuan koo kuntēkú kūꞌve ntó dɨ. 3 ¿Nté kui kaiton ntun utsi xákā é nuu ntuxnūú taꞌan o ne, ñá kaīton ntuꞌu é nuu ntuxnúu o? 4 Te kāꞌán ni tāꞌan o: “Tāꞌxin ntuxnúu o, na nātavá u utsi xákā é nūu san”, koo kaꞌan, ntá tsi ¿míꞌi ntu kūvi kinin é natāvan, tsí ntuꞌu san núu ntuxnúu o? 5 Dɨvīn é kaeni ntaꞌvín, diꞌna natāván ntuꞌu é nūu ntuxnúu o ne, kidáa kūvi kinin é natāván utsi xákā san é nuu ntuxnūú taꞌan o. 6 ʼÑá ku kuēꞌé nto tínā sán nuu i e kúviko san. Tē ñaꞌá ne, tɨɨn tɨ nto. Ntē ña ku xéꞌe nto kutsín san xoꞌo kɨtɨ e áꞌvi san, tsí kaka nuu tɨ. Kidáā né, ntuku kuiꞌī tɨ ́ nto.  

 

 

 

Kakan nto, nantuku ntō né, nakeꞌxen ntō xiꞌi (Lc. 11:9‑13; 6:31)

7 ʼKákan

nto ntaꞌa Xuva kō ne, níꞌi ntō. Nantuku ntō né, naniꞌi nto. Nakeꞌxen ntō xiꞌí ne, nakaán ña é kɨ ̄ꞌví nto. 8 Da xōó ka ñaꞌa é kakan ña ne, niꞌi ña. Da xōó ka ñaꞌa é nantuku ñā ne, níꞌi ñā. Da xōó ka ñaꞌa é nakeꞌxen ñā xiꞌí san ne, nakaan. 9 ʼ¿Vá iō ntú nto, te kaīkán iꞌxá nto tañúꞌū ne, vá xūu ntu kuéꞌe nto i? 10 O te kākán tsákā ne, ¿vá kōo ntu kuéꞌe nto i? 11 Ntōꞌo é kīni kaa nima ntó ne, kaxéꞌe nto é vāꞌá iꞌxá nto. ¿Ñā ntu te dií dií ka taꞌxi Xuva kō, ña tuví e dukún kān, é vāꞌá, tē xoó kakan í ña? 12 ʼDa nēé ka nuu i é ntio nto é vīí ñaꞌa ni ntō né, kuan kōo vií nto ni ñā dɨ. Tsi sáꞌa kakāꞌan lei Muísee, ni ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā.  

 

 

 

 

Xiꞌi é ña niꞌi 13 ʼKūkɨ ́ꞌvi

(Lc. 13:24)

nto xiꞌi é ña niꞌí san. Tsi dóo nīꞌí xiꞌi é kañeꞌe dôꞌvi kan. Ñá tē neé ntii tūꞌun é kɨ ̄ꞌɨn o itsi tsíkan ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntáñeꞌe ña ikān. 14 Ntá tsi ña te niꞌí xiꞌi mí kuīta ntíꞌxin ō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. Dōó ntii tūꞌun é kɨ ̄ꞌɨn o itsí sāꞌá ne, ñá tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa ntánanīꞌi ña.  

Kutuni kó te vāꞌá utun san te kíi kɨtɨ i 15 ʼKuenta

(Lc. 6:43‑44)

tsí vií nto ña e ntákaꞌán naa Xuva ko, ña é ña te nuu é ntaā i ntákaꞌan. Ntio ña é kadā kuení nto é vāta ntáa leꞌntu ntáa ña, ntá tsi nima ñá ne, vata ntáa tína kūꞌu ntáa. 16 Kutuni ntó nee ñáꞌa ntiꞌxe ña tē íni nto nté o de ña. ¿Vá ntákii ntu tɨntiꞌo xoꞌo iñū? ¿Vá ntákii ntu kɨtɨ ígu tun veñuu? 17 Te vāꞌá utun sán ne, váꞌā kɨtɨ i. Tē ña váꞌa utun sán ne, ñá vāꞌá kɨtɨ i dɨ. 18 Te vāꞌá utun sán ne, ña kíi kɨtɨ é ña váꞌā. Tē ña váꞌa utun sán ne, ña kíi kɨtɨ é vāꞌa. 19 Da nēé ka utun é ña kakíi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨɨn ō né, kaꞌmi ō. 20 Dukuān ne, kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨ ́tɨ i.  

 

 

 

 

Ñá te un ntɨꞌɨ ñāꞌa é kūvi kɨ ́ꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō 21 ʼKuān

(Lc. 13:25‑27)

te dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa ntákaꞌan ña e Tóꞌo ñā ko, ntá tsi ña te un ntɨꞌɨ ña xēe ñá ntaꞌa Uva kō. Da mii tsī ña e dé ntaa é kākaꞌan Úvā ko, ñá tuví e dukún kān, é xēe ña. 22 Ntuvi tsikán ne, ñá te da dīi ñaꞌa káꞌan ñá nī ko: “Tōꞌó ntɨ, ntɨꞌɨ ́ ne, káꞌān  

12

SAN MATEO 7​, ​8 ntɨ ́ kuenta iña ntó ne, nakúnū ntɨ ́ é ña váꞌa kuēnta iña nto. Nuu i é dóo naꞌnu é idé ntɨ kuenta iña ntó dɨ”, koo kaꞌan ña. 23 Kidáā ne, káꞌān ú ni ñā: “Xuꞌú ne, ñá īní u nto. ¡Koo xio nto, tsí ña váꞌā ó ni ide nto!”, koo kaꞌán u ni ñā.  

Uvi núu i ētɨ ́ viꞌi

24 ʼDá

(Lc. 6:47‑49; Mr. 1:22)

xōó ka ñaꞌa é kātekú i é kākaꞌán u, te kāda ntaa ña túꞌūn é kākaꞌán u ne, vata kaa ña e dóo kiꞌin inī í kaa ña, ña é xntītsí viꞌi i nú xuú san. 25 Dá kɨ ̄ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute san. Un váꞌa tsi ínu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān, ntá tsi ña ni kɨ ́ɨn viꞌí san, tsí ntitsi kutu nú xūú san. 26 Dá xōó ka ñaꞌa, ña é kātekú i é kākaꞌán u ne, ntá tsi ña káde ntaa ña túꞌūn kó ne, vata ntáa ña tuntu ntáa ña, ña é xntītsí viꞌi i nú ñutɨ. 27 Dā kɨ ́ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute. Un váꞌa tsi īnu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān ne, uun ito tsī kɨ ́ɨn. Kūnaá kueꞌen viꞌi ña — kaꞌan Jésuu. 28 Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ñaꞌa san é kuan ō nakuaꞌa ña ña, 29 tsí nakuaꞌa ña ña vatā ó kanakuāꞌa ñaꞌa, ña e dóo kiꞌin inī i. Ñá te ni nakuaꞌa ña ña vatā ó de mastrú leí san.  

 

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ñá kanakóꞌxo kúñu ī

8

(Mr. 1:40‑45; Lc. 5:12‑16)

Dá kūntíi Jesuu xúku san ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña. 2 Xée ūun ñaꞌa, ña kanakóꞌxo kúñu ī, mí tuví ña ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá, kakaꞌan ña:  

—Tōꞌó, tē ntio nto ne, kuvi ntaváꞌa nto ko —kaꞌan ña. 3 Nákāa Jesuu ntaꞌa ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, dá kakāꞌan ña: —Ntio ko. ¡Ntuváꞌan! —kaꞌan ña. Ura tsí i ntuváꞌa ña ne, ntɨ ̄ꞌɨ kuiꞌí san. 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí viin. Ñá ku kāꞌan ni ñaꞌa nté o kuvi o, ntá tsi kuēꞌen mí tuví dutú san, nañēꞌen ña kúñu ō. Da kidáa kuēꞌén doméni iña Xuva ko é kākaꞌan lei Muísee, vata koo é kūtuni ñáꞌa san tsi é ntuváꞌan — kaꞌan ña.  

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ñá kade tsiñu iña tóꞌō sntadun (Lc. 7:1‑10)

5 Dā

xee ñá ñuú Capernaú ne, xéē tóꞌō é uun sientu sntadún san mí tuví ña ne, 6 kakaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó, tuví ña kade tsiñu iñá ko nú viꞌī kó kān ne, nautun ña. Ñá tē nté kaa kantoꞌo ña —kaꞌan ña. 7 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kɨ ́ꞌɨ ̄n u, dá ntaváꞌā ú ña —kaꞌan ña. 8 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌō sntadún san ni ñā: —Tōꞌó, ñá tē neé nuu áꞌvī u é kɨ ̄ꞌɨn nto nú viꞌī kó kān. Te da mii tsī é kaꞌan ntó ne, ntuváꞌa ña. 9 Xuꞌú ne, īó ña kade kúꞌve iña kó ne, kade ú tóꞌō sntadún san dɨ. Te kāꞌán u ni ūun ñaꞌa é na kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, kɨ ́ꞌɨn ntīꞌxe ña. Te kāꞌán u ni tūku ñaꞌa é kīꞌxi ña ne, kiꞌxi ntiꞌxe ña. Te kāꞌán u nī ña kade tsiñu iñá ko é viī ñá tsiñu tsikán ne, kada ntaa ña — kaꞌan ña. 10 Da kúduꞌva Jesuú da téku ña é kākaꞌan tóꞌō sntadún san ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña:  

 

 

 

 

13

SAN MATEO 8

—Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Váta kīní u uun ñaꞌa, ña e dóo kakuintíꞌxe i, nté ña ñuú Israee. 11 Ne, kaꞌán u ni ntō tsí tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa kiꞌxi ña da míꞌī ká ñuú ñuxiví san é kuntoo ña, kaꞌxí dadɨɨ ña ni ñata ika ko Ābraan ni Ísaa ni Jácoo nú mēsa mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 12 Ntá tsi ñaꞌa, ñá kuini i é duku ntée ña kuntōo ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, nakuītá nuu Xuva ko ñā mí dií ka ikā, mí dóo nee. Ikān e kueku ña ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ ña núꞌu ñā —kaꞌan ña. 13 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni tóꞌō sntadún san: —Kunúꞌun. Kuan koo na kūví vata tsī o kuíntiꞌxe o —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña kade tsiñu iña ña.  

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ñuntɨ ́ɨ Pedru 14 Dá

(Mr. 1:29‑31; Lc. 4:38‑39)

kūkɨ ́ꞌvi ña má viꞌī Pedru kán ne, īní Jesuu é tuví ntaa ñuntɨ ́ɨ Pedrú san e dóo kaxéꞌe ña kaꞌni. 15 Kidáā né, tɨɨn ntaꞌa Jēsuu ntáꞌa ña ne, ura dúꞌva tsi i ntikó ña kaꞌni sán ne, dā nakuntítsi ña, de váꞌa ña é kāꞌxi ña.  

Ñá te da dīi ña nchokuvi ntaváꞌa Jesuu 16 Dā

(Mr. 1:32‑34; Lc. 4:40‑41)

kuáa vaꞌá ne, xée ñāꞌa san mí tuví Jesuu. Dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa ntánteka ña ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima i. Jesuú ne, uun tsi túꞌun ñā nakuíta ña é ña váꞌā san ne, ntāváꞌa ña ña nchokuví san dɨ. 17 Kuan ō kúvī vata koo é kūntaa é kākaꞌan Ísaia, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Mii ñā é ntāꞌa ña kuiꞌi ko ne, mii ñā ído ñā nuu i é ntántoꞌo kō”, kaꞌan ña.  

Ña é ntio i kuntīkɨn Jésuu (Lc. 9:57‑62)

18 Dā

íni Jesuu tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntátavi núu ña ña ne, kakaꞌan ña tsí kɨꞌɨn ña, kuita ntiꞌxin ña uun xo diñɨ mínī san. 19 Xée ūun mastrú leí san, ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mastrú, kuntīkɨ ́n u nto dā míꞌī ka mí kɨ ̄ꞌɨn nto —kaꞌan ña. 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xteé san ne, īó mâvi tɨ mí kaintoo váꞌa tɨ. Lāá, kɨtɨ ntaíko e dukún kān né, īó taka tɨ mí kañuꞌu váꞌa tɨ dɨ. Ntá tsi xuꞌú é vēxkúvī ú ñatīí ne, ña túvī mí kutūví daꞌna dɨkɨ ́ ko —kaꞌan ña. 21 Tuku ña ntɨniꞌi ñā né, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó ntɨ, taꞌxi nto é diꞌna kikuꞌxí u uvā kó ne, da kidáa kuntīkɨ ́n u nto —kaꞌan ña. 22 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨ ́n ko. Xtuvīn miin ñá ntɨx̄ ɨ ́ san, na kūꞌxí taꞌan ña ña ntɨx̄ ɨ ́ niꞌi ñā —kaꞌan ña.  

 

 

 

Dā teé kadin Jesuu tátsin ni ntūte mínī san (Mr. 4:35‑41; Lc. 8:22‑25)

23 Kidáā

ne, ñúꞌu ña tun ntōó san nī ña ntántīkɨn ña. 24 Un váꞌa tsi ínu tatsín san kídaa, dā nté kūkɨ ́ꞌvi ntute san iní tun ntōó san. Ntá tsi kakidi Jésuu. 25 Kuéꞌēn ña ntántīkɨn ñá ne, nantóto ña ñā, ntákaꞌan ña: —¡Nakakū ntó ntɨ, Tóꞌō ntɨ, tsí doko sa téni ō! —kaꞌan ña. 26 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui ntaúꞌvī ntú nto? ¿Nté kui ña kueꞌe ntu ntákuintiꞌxe nto? —kaꞌan ña. Kidáā ne, nákuntītsí ña, kakaꞌan ñá ni tātsín san ni ntūte sán ne,  

 

 

14

SAN MATEO 8​, ​9 kūkadin. 27 Koó dā kúduꞌva ña ñuꞌu tun ntōó san, ntátsixeꞌe tāꞌan ña: —¿Neé ntu ñaꞌa ña sāꞌa? Tsí un tsi nte tátsín san ni ntūte san kade ntaa é kākaꞌan ña —kaꞌan ña.  

Ntuvi ñátīí, ña ntoo ñuú Gadara, ñá ñuꞌu é ña váꞌā nima i 28 Dā

(Mr. 5:1‑20; Lc. 8:26‑39)

xee ñá uun xo diñɨ ntute san mí tuví ñuu é nani Gādará ne, úvi ñatīi ntíi ña nú ñaña kapūsantu kán ne, xée ētsin ña mí tuví Jesuu. Ñúꞌū é ña váꞌā san nima ñá ntuvi ñá ne, dōo diin ña. Ntaûꞌví ñaꞌa san é kuīta ntíꞌxin ña mí ntoo ña. 29 Ntákachuꞌu ntáa ñatīí san, ntákaꞌan ña: —¿Ntē ntú koo vií nto nī ntɨ ́, Iꞌxá Xuva kō? ¿Vēxnántoꞌo ntu nto ntɨ ́ diꞌna dá xēe ntúvi ī é ntōꞌo ntɨ? — kaꞌan ña. 30 Daꞌa sán ne, ñuꞌu kutsin, ntaéꞌxi tɨ. 31 Ntaíkan é ña váꞌā san da xeꞌe ntaꞌa Jésuu: —Te nakuitā ntó ntɨ ne, taꞌxī nto é kɨ ̄ꞌví ntɨ nima kútsín san —kaꞌan. 32 Kakaꞌan Jésuu: —Kuēꞌen —kaꞌan ña. Ne, ntīi é ña váꞌā san nima ñátīí san, kúkɨ ̄ꞌví nima kútsín san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ kutsín san ínu tɨ, kueꞌen tɨ ́ xɨꞌntɨ kán, ne, nákōꞌxó nuu tɨ kúñu tɨ ̄ nu mínī san. Ikān ténī ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ tɨ. 33 Īnu ña ntáde kuenta kútsín san, kunúꞌu ñā ñuú ña kān ne, kaꞌan ntáa ñá ni ñāꞌa san un ntɨꞌɨ ̄ e kúvi, nté ō kúvi ni ñāꞌa, ña é ñūꞌu é ña váꞌā san nima i. 34 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú i sán ne, xée ñā mí tuví Jesuu. Dā íni ña ña ne, ntákaꞌan ñáꞌa san ni Jésuu, na viī ñá da xeꞌe, na ntāka ña ñuú tsikan.  

 

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu úun ñaꞌa, ñá xiꞌi dáva kúñu ī

9

(Mr. 2:1‑12; Lc. 5:17‑26)

Kidáā ne, ínūu Jesuu tún ntōó ne, ítā ntiꞌxin ña mínī sán ne, náxee ña ñuú miī ña. 2 Kidáā ne, xee níꞌi ñāꞌa san uun ñaꞌa, ñá xiꞌi dáva kúñu ī, ntekú ña chidō. Dā íni Jesuu tsi dóo ntákuintiꞌxe ña vexníꞌi ñā sán ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsí e dé kaꞌnu iní u ni ō kuétsi ō —kaꞌan ña. 3 Ntá tsi mastrú leí san ne, dē kuení mii ñā: “É kuān ó kakaꞌan ñá sāꞌá ne, dotō tsí kakaꞌan ña túꞌūn é da mii tsi Xuva ko kūvi kaꞌan ña”, dé kuení ña. 4 Ntá tsi ini Jésuu neé ntádē kuení ña, ne, kakaꞌan ña: —¿Nté kui dóo kīni o ntádē kuení ntu nto? 5 ¿Nee iña é dií ka ña ntii tuꞌun é kāꞌán u, te kuinī ntó, ō é kāꞌán u: “Kada ntaa kaꞌnu iní u kuétsi ō”, ō é kāꞌán u: “Nakuntítsin ne, kakan ve”? 6 Ntá tsi ntio ko é kūtuni nto tsí kuvi vií u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi, é kāda kaꞌnu iní u kuétsi ntō ñuxiví a —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: —¡Nakuntítsin ne, nakiꞌin chido ō né, kūnúꞌun nú viꞌi o kān! —kaꞌan ña. 7 Kidáā ne, nákuntītsí ña, kunúꞌu ña nú viꞌi ñā. 8 Dā íni ñaꞌa san sáꞌā né, dōo uꞌví ña. Ntákaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō é xēꞌé ña é kūvi vií ñaꞌa san vatā o dé Jesuu.  

 

 

 

 

 

 

 

Dā kána Jesuu Máteu 9 Dā

(Mr. 2:13‑17; Lc. 5:27‑32)

ntáka Jesuu íkān ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña uun ñatīi, ñá nani

15

SAN MATEO 9

Māteu. Tuví ña mí kaido ña diuꞌun xôó san iña ñá ñuú Roma. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuntīkɨ ́n ko —kaꞌan ña. Nákuntītsí Mateú san ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña. 10 Uun ito ne, dá tuví Jesuu má viꞌi kān ne, ñá te da dīi ña ntaído diuꞌun xôó san xee ña, ni tuku ñaꞌa, ña kini ntáa dɨ. Dadɨɨ tsi intóo ña nú mēsa ni Jésuu ni ña ntántīkɨn ña. 11 Dā íni ña fariseú san ne, tsixeꞌe ñā ña ntántīkɨn Jésuu: —¿Nté kui ntaéꞌxi dadɨɨ ntú mastru ntó san nī ña ntaído diuꞌun xôó san ni ña iō kuetsí i san? — kaꞌan ña. 12 Dā téku Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña é vāꞌá o ni ī ne, ña ntántio ña medíkū; mii tsī ña ntánchokuví san. 13 Kueꞌēn ntó ne, nakuāꞌa nto túꞌūn saꞌa, vata koo é kūtuni nto nee iñá ncho kaꞌan sáꞌā: “Ñá tē doméni é ntio ko, tsi é ntīo kó ne, na ntūntaꞌví ini nto taꞌan nto.” Kuan ō kaꞌan Xúva kō. Tsí xuꞌú ne, ñá te ñaꞌa é vāꞌa véxnantuku ú, tsí ñaꞌa é iō kuetsí i —kaꞌan ña.  

 

 

ña tántaꞌa san ni ñā? Tsi xée ūra i é ntāka ña tántaꞌa san mí ntōo ña ne, kidáā né, kuntoo ixu ñā. 16 ʼTe nāteé nuu ō doo tsudé ne, ñá nāxnteé nuu o doo é vāta natɨx́ ɨ ̄ duꞌnu áta kō mí ntátsin, tsí ntatsin xtuku te natɨxɨ ̄ doo xée sán ne, dií dií ka kukueꞌe ntatsin. 17 Ntē ña tsuꞌun o ntute tɨ ́ntiꞌo xee ini tsáꞌa atā e kúvi ñɨɨ, tsí ntatsin ñɨɨ sán ne, katɨ ntɨꞌɨ ntute tɨ. Nté ñɨ ̄ɨ san ña kaidiáꞌvi ká i dɨ. Tsí tsuꞌun o ntūte tɨntiꞌo xee ini tsáꞌa ñɨɨ xēé, vata koo é xntii ntuvi nuu i —kaꞌan ña.  

 

Íñā diókō Jairu ni ñádɨ ̄ꞌɨ ́, ña tɨ ́ɨn ntaꞌa dōo Jesuu 18 Da

(Mr. 5:21‑43; Lc. 8:40‑56)

nɨɨ kākaꞌan Jésuu ni ñá ne, xée ūun ñaꞌa ña tsiñu i, inchɨ ́tɨ ña nūu Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Dā ve xíꞌi a diókō ko. Ntá tsi te kīꞌxi nto ne, te tɨɨn ntaꞌa nto ī né, ntoto —kaꞌan ña. 19 Nákuntītsí Jesuú ne, kuéꞌen ñā kántīkɨn ñá ña, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn ñá dɨ. 20 Kidáā ne, véꞌxi uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ata Jesuu. Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, é ūxuvi kuía é kaetɨ nɨñɨ ña. Xée ētsin ña ata Jésuú ne, tɨɨn ntaꞌa ña Dā tsíxeꞌe ña Jēsuu nté koo vií ña da ntēte doo ña. 21 Tsí dé kuení ña: ntaíntóo ixu ñā “Te da mii tsi dūꞌnu ña tɨɨn ntáꞌa ú (Mr. 2:18‑22; Lc. 5:33‑39) ne, ntuváꞌa u”, kuini ña. 22 Xkokōto 14 Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨ ́n Jésuu áta ñā ne, īní ña ña. Kakaꞌan Juaán san mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ñá ni ñā: ña ñā: —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsi é —¿Nté kui ntɨꞌɨ ́ nī ña fariseú san ne, ntuváꞌan, tsi kuíntiꞌxe o ko —kaꞌan ntaíntóo ixū ntɨ, ntá tsi ña ntántīkɨn ña. ntó ne, ña ntáde ña? —kaꞌan ña. Ne, ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña. 15 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá 23 Dā xee Jésuu nú viꞌī ña tsiñu i ni ñā: sán ne, īni ña ña ntánakueku san; —¿Vá kuntoo ntaꞌxa ntu ña kaxee tēkú ña é kō da ntákachuꞌu ntáa ñaꞌa viko mí tántaꞌa ñaꞌa dá tuví dukuān san ntaéku ña ne, 24 kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

 

16

SAN MATEO 9​, ​10 —Koo xio nto. Ñá te ni xīꞌí tun; kūdii kakidí tun —kaꞌan ña. Da xkuntée ñaꞌa san Jesuu. 25 Ntá tsi dā kíñuꞌu ña ñaꞌa san kíꞌi kān ne, kúkɨ ̄ꞌví ña má viꞌi kān ne, írkāa ña ntaꞌa tún ne, nákuntītsí tun. 26 Kidáā né, kūtuní un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú i é ntoo etsin nté ō kúvi.  

 

Dā ntaváꞌa Jesuu uvi ñáꞌa, ña kuāa 27 Dā

ntáka Jesuu íkān ne, uvi ñáꞌa, ña kuāá, kuntīkɨn ñá ña, ntákana ña ña: —¡Ntūntaꞌví ini nto ntɨ ́, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña. 28 Dā ita ntíꞌxin Jesuú san má viꞌi kān ne, xée etsin ña kuāá san mí tuví ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Ntákuintiꞌxe ntu nto e kuvi vií u sáꞌā? —kaꞌan ña. —Ntákuintiꞌxe ntɨ ́ nto, Tóꞌō ntɨ — kaꞌan ña. 29 Kidáā ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntuxnūu ñá, kakaꞌan ña: —Na kūví vata tsī ó ntákuintiꞌxe nto —kaꞌan ña. 30 Kidáā né, nāxiꞌi ntuxnúu ña. Dōó kaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí vií nto vata koo é ña kutúni ñáꞌa san —kaꞌan ña. 31 Ntá tsi ura tsí i dá kunúꞌu ña ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ñá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú tsikan nté ō dé Jesuu ni ña.  

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu úun ña ñɨꞌɨ

32 Dā

ve tsi ntáka Jesuu ni ña ntántīkɨn ñá ne, xee níꞌi ñaꞌa san uun ña ñɨꞌɨ, ña nuu é ña váꞌā nima i. 33 Dā nakuíta Jesuu é ña váꞌā san ne, nākaꞌan ñá ñɨꞌɨ san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —¡Nté uun ito vata kíni o é kuan koo kūvi ñuú Israee! —kaꞌan ña.  

34 Ntá

tsi ña fariseú san ne, ntákaꞌan ña: —Kūdii tóꞌō e ña váꞌā san kaxeꞌe é kūvi vií ña sāꞌá nakuitā ñá é ña váꞌā san —kaꞌan ñá iña Jésuu. Dā ntúntaꞌví ini Jesuu ñáꞌa san

35 Īka

Jesuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú kuetsi ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú naꞌnu, kanakuāꞌa ña má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san, kakaꞌan ntódo ña túꞌūn é vāꞌá san iña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña da nēé ka nuu i kuíꞌi e ntákuvi ñaꞌa san. 36 Dā íni ña é ña te da díi ñaꞌá san ne, ntūntaꞌví ini ña ña tsi dóo ntántoꞌo ña é xoxo káde i ña kuenta. Vata ntáa leꞌntu é xoxo páxtu tɨ ntáa ña. 37 Jesuú ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Dōó iō ñáꞌa é vāta tekú ña túꞌun Xuva kō, ntá tsi ña tɨtɨ ́n ñaꞌa ña ntákaꞌan ntódo san. Vata ntáa matu e dóo kuáan ne, xōxó kueꞌe ñáꞌa é taꞌvi ñā. 38 Dukuān ne, kákan ntō Tóꞌo ītú san na taxnūu ña ñaꞌa, ña ntáde tsiñu, e kitáꞌvi ña ītú san — kaꞌan ña.  

 

 

Dā nákaxnuu Jesuu úxuví pustru ña

10

(Mr. 3:13‑19; Lc. 6:12‑16)

Kāna Jesuu úxuvi ñáꞌa, ña é vīí pustru ñá ne, xéꞌe ñā é kuvi nakuitā ña é ña váꞌā san, é kūvi ntaváꞌa ña ñaꞌa san un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é ntákuvi ña. 2 Duꞌva nanī pustru, ña é uxuví san: ña é kuvi ūun ne, Simuun ña (Pedru nani ñá dɨ), ni enī ñá, Andree; ni Sāntiaú, ni enī ñá, Juaan, ntuvi íꞌxá Zebedeu; 3 Felipe, ni Bártulu, ni Tūmaá, ni Māteu, ñá kaido diuꞌun xôo; ni Sāntiau, iꞌxá Alfeú, ni Tādeú, 4 ni Sīmuun, ñá  

 

 

17

SAN MATEO 10

kaduku ntée ña uve taꞌan Zelote, ni Júda Iscāriote, ña é dīko Jésuu. Taxnūu Jesuú pustru ña é na kikaꞌan ntódo ña (Mr. 6:7‑13; Lc. 9:1‑6)

5 Taxnūu

Jesuu ña é uxuvi ñáꞌa san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñá ku ñeꞌē nto mi ña ntákuintiꞌxe ña Xuva kō; ntē ña ku ñeꞌé nto mí ntoo ña Samariá san dɨ. 6 Ntá tsi kueꞌēn nto mí ntoo ña Israee, ña é vāta ntáa a leꞌntu é kunaa ntáa ña. 7 Da nɨɨ ̄ ntaíka nto ne, káꞌan ntōdó nto tsí é xee étsin ntuvi dá kani ntuꞌu Xuva ko kadā kúꞌvē ña. 8 Ntaváꞌa nto ña nchokuvi; nantōto nto ña xiꞌi; ntaváꞌa nto ña é ntee kuiꞌi é kānakóꞌxo kúñu ī; nakūnu nto é ña váꞌā san. Dómēni níꞌi nto é kūvi vií nto sáꞌā. Dukuān ne, ña kíꞌi nto xāꞌví i nee é viī nto. 9 ʼÑa kuído nto ōro, nté diuꞌun kuiꞌxin, nté diuꞌun kuaan, 10 nté itɨ ̄n nto é kūꞌun iña ntó itsi kān. Nté ña kuniꞌi nto uun naꞌa dúꞌnu nto, nté ntiꞌxen nto é nādama nto, nté tatun ntō, tsí ña ntáde tsiñu ne, da miī é nīꞌi ña é kaꞌxī ña. 11 ʼDa nēé ka ñuú, tē lúꞌnti te kāꞌnu, mí xēe ntó ne, ntuku ntō xoó ñaꞌa, ña é vāꞌá ne, kuntoo nto ni ña dā nté ntāka nto ñuú tsikan. 12 Te kūkɨ ́ꞌvi ntō má viꞌi kān ne, káꞌan nto ni ñā Ntiusi. 13 Te vāꞌá ntiꞌxe ñaꞌa sán ne, káꞌan nto, na kuēꞌé Xuva kō é kūntoo váꞌa ña. Tē ña váꞌa ñaꞌa ña ne, ñá kuntoo váꞌa ña. 14 Tē ña taꞌxi ña é kuntōo nto ne, o ña kuintíꞌxe ña é ntákaꞌan ntó ne, nakɨdɨ nto ntiꞌxen nto xákā ñuú san te ntaka nto ikān. 15 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí dií ka váꞌa kōo  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

iña ñuú Sodoma ni ñuú Gomora é kōo iña ñuú tsikan ntuvi tē xeꞌé Xuva kō é ntōꞌo ña. 16 ʼ¡Koto

Nuu i é ntoꞌo kō

nto! Kataxnūu ú nto é kɨ ̄ꞌɨn ntó vatā ó kañeꞌe a léꞌntu méꞌñū tína kūꞌú san. Kantio e dóo ntíto víí nto vatā ó de koó san, ntá tsi vií nto vata kaa paloma, é ña te díin tɨ. 17 Kuenta tsí vií nto, tsí ñaꞌa sán ne, kɨꞌɨn níꞌi ña nto nūu ña tsíñu i sán ne, kani ña nto ntuku iní viꞌi mi ntánataká nuu ña Israeé san. 18 Ntada ña nto kuenta ntáꞌa ña tsiñu naꞌnu i san ni ntāꞌa reí san kuenta iñá ko vata koo é kāꞌan ntó kuenta iñá ko ni ña, ni ñāꞌa, ña e ñá ini Xúva kō. 19 Ntá tsi te ntāda ña nto kuenta ntáꞌa ña tsiñu i sán ne, ñá ku itsuꞌun ntō nee é kāꞌan nto. Tsí taꞌxi Xuva kō nté koo kaꞌan ntó ura tsíkan. 20 Ña te míi ntō é kāꞌan nto kídaā, tsi Espíritū Sántū san taꞌxi ña túꞌūn é kāꞌan nto. 21 ʼÑatīí san ne, ntada ña kuenta éní ña ntaꞌa ñaꞌa e kaꞌní ña ña ne, uva īꞌxá san ne, kuan kōo vií ña ni iꞌxā ñá dɨ; iꞌxá san ne, kiꞌi nchuꞌvi ñá uva ñā ne, kaꞌní ña ña. 22 Ñá ntīo kueꞌen ñaꞌa san nto kuenta iñá ko. Ntá tsi xoó ñaꞌa kutíi ña dā nté nainu xtuku ú ne, nakáku ña. 23 Dā ntádē xení ña ni nto ūun ñuú ne, kunu nto kueꞌēn ntó tuku ñuu. Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, ñá kunēꞌé nto xee nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é ntoo ñuú Israee díꞌna dá nainu xtúku ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 24 ʼNté uun ña kanakuāꞌa san é dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é mastru ñá ne, nté uun ña kade tsiñu san é dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña e tóꞌo ñā. 25 Vata ō kúvi mastrú san  

 

 

 

 

 

 

 

 

18

SAN MATEO 10​, ​11 ne, kuan kōo kuvi ña ntántīkɨn ñá dɨ. Vata ō kúvi tóꞌo ñā ne, kuan kōo kuvi ña kade tsiñu iña ñá dɨ. Tē ntákaꞌan ñáꞌa tsí xuꞌú e tóꞌō e ña váꞌā sán u ne, kuan tsi kōo kaꞌan ñá iña ntó dɨ. Xoo é uꞌvī ko (Lc. 12:2‑7)

26 ʼÑá

ku uꞌvī ntó ñaꞌa. Tsí ña tuví nee iña é tuvi xuꞌú vevii é ña tuvi dîtó rkontûvi; ña túvī nee é ntáde xuꞌu o vevii é ña kutúni ñaꞌa san. 27 Nēe é kākaꞌán u ni ntō dá nēé ne, káꞌan nto ni ñāꞌa sán ntuvi a. Nēe é tekú nto é kākaꞌan xúꞌu ú ni ntō ne, kachuꞌu ntó nte dɨkɨ viꞌi nto kan. 28 Ñá ku uꞌvī ntó ñaꞌa, ña é kūvi kaꞌní da miī kúñu kō, ntá tsi ña kuvi kaꞌní ña nima ko. Xuva kō é uꞌvī ntó ña, tsí dɨvi ñā é kuvi nantɨ ̄ꞌɨ ña nima kó nī kúñu kō dôꞌvi kan. 29 ʼKūdii uun séntavu ntádiko ña uvi a láā skuaán san. Ntá tsi nté uun tɨ ña kuví tɨ, te Xuva kō ña ntío ña. 30 Ntōꞌó ne, un tsi nté idi dɨkɨ nto ntántéꞌvi. 31 Dukuān ne, ñá ku uꞌvī nto, tsí dií dií ka nuu áꞌvi nto é vāta ntáa a láā sán, kuān te tɨtɨ ́n tɨ.  

 

 

 

 

Ña ntákaꞌan é ini Jesuu 32 ʼUn

(Lc. 12:8‑9)

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntákaꞌan nuu ñaꞌa san e ini ña kó ne, káꞌān ú ni Uvā kó, ña tuví e dukún kān, tsí ini ú ña dɨ. 33 Ntá tsi tē xoó ñaꞌa kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san e ñá ini ñá ko ne, káꞌān ú ni Uvā kó, ña tuví e dukún kān, tsi ñá īni ú ña dɨ.  

Ntánāa ñaꞌa kuenta iña Jésuu 34 ʼTē

(Lc. 12:51‑53; 14:26‑27)

kuiní nto ne, véꞌxī u é kūntoo váꞌa ñaꞌa ñuxiví a. Ñá te

vēꞌxí u é kūntoo váꞌa ña, tsi véꞌxī u é na nāa núu ña. 35 Tsi véꞌxī u é na nāa núu iꞌxá ni uva ī, é nāa núu dióko ña ni dɨꞌɨ ̄ ña, é nāa núu énu ña ni ñuntɨɨ ñā. 36 Kiꞌi nchuꞌvi ña ñaviꞌi mii ñā. 37 ʼTē xoó ñaꞌa é dií ka ntio ña dɨꞌɨ ña ni uva ñā é xūꞌú ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña é kuntīkɨn ñá ko. Ne, tē xoó ñaꞌa é dií ka ntio ña iꞌxá ña ō dióko ñā é xūꞌú ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña é kuntīkɨn ñá ko. 38 Tē xoó ñaꞌa ña ntío ña kuví ña kuenta iñá ko dá kantīkɨn ñá ko ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña é kuntīkɨn ñá ko. 39 Tē xoó ñaꞌa dóo ntio ña é koo é vāꞌá ntuvi iña ña ñuxiví a ne, ñá nīꞌi ña é vāꞌá e dukún kān. Ntá tsi tē xoó ñaꞌa nakunáa ña ntuvi iña ña ñuxiví a kuenta iñá ko ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña e dukún kān.  

 

 

 

 

Dómēni é duku ntée o (Mr. 9:41)

40 ʼTē xoó ñaꞌa kade ña ni ntō é vāꞌá

ne, dɨvī ú kade ña nī ko é vāꞌá dɨ. Tē xoó ñaꞌa e váꞌā ó de ña nī kó ne, váꞌā ó de ña nī ña táxnūu kó dɨ. 41 Tē xoó ñaꞌa e váꞌā ó de ña ni ūun ñaꞌa kuenta iña i é kākaꞌan ñá naa Xuva kó ne, níꞌi ña é vāꞌá vata kaa doméni é kāduku ntée ña ntákaꞌán naa Xuva ko. Tē xoó ñaꞌa e váꞌā ó de ña ni ūun ñaꞌa, tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña ne, níꞌi ña é vāꞌá vata kaa doméni é kāduku ntée ña é vāꞌá ñaꞌa san. 42 Tē xoó ñaꞌa kuéꞌe ña uun eꞌxin ntute vīꞌxin é kōꞌo uun á na kuetsi, na kantīkɨ ́n ko ne, nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí niꞌi ntiꞌxe ña doméni —kaꞌan Jésuu.  

 

Dā táxnūu Juaan Bautista ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuu

11

(Lc. 7:18‑35)

Dā kúvi teé tsiñu Jesuu úxuvi ñáꞌa pustru ñá ne,

19

SAN MATEO 11

ntaka ña ikan, kūkaꞌan ntódo ña taꞌán ñuu taꞌán ñuú, kanakuāꞌa ña ñaꞌa san. 2 Da nɨɨ nuu kutū Juaán ne, kūtuni ña un ntɨꞌɨ ̄ nuu i é kade Cristú ne, taxnūu ña ña ntántīkɨn ña 3 é tsixeꞌe ña Jēsuu té dɨvi ntiꞌxe ñā é kāꞌan ñátā san kídaā tsí kiꞌxi ña, o te kuntetū ká ña tuku ñaꞌa. 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kueꞌēn nto mí tuví Juaán ne, káꞌan nto ni ñā nuu i é ntátekú nto ni nūu i é ntaíni nto. 5 Káꞌan ntō tsi náxiꞌí ntuxnūú ña kuāá, tsi nákaka ña xnéꞌe, tsí ntuváꞌa ñá kanakóꞌxo kúñu ī, tsi nátekú ña loꞌō, tsi ntóto ña xiꞌi, tsí kakaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko ni ñá ntāꞌví san. 6 ¡Nté kuān nte váꞌā ó ni ñaꞌa, ña é ña kákukaꞌan núu i ko! —kaꞌan ña. 7 Dā kunúꞌu ña ntántīkɨ ́n Juaán san ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá nī ñāꞌa, ña e dóo tɨtɨ ́n, ña ntántoo san, kuenta iñá Juaan: —¿Nee iñá ntu ixkoto nto má kūꞌu kan? ¿Vá ixkoto ntú nto choo é kākantá nuu da kainu tatsín san? 8 ¿Nté kui ñeꞌe ntu nto? ¿Ō é kōto ntu nto uun ña kuika, ña é nuu doo e dóo vaꞌa? Ña kuān ntáa sán ne, nú viꞌī reí san ntoo ña. 9 ¿Nté kui ñeꞌe ntu nto? ¿Ō é kīni ntó uun ñaꞌa, ña kakaꞌán naa Xuva ko? Juaán ne, kakaꞌan ntíꞌxe ña naa Xuva ko ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é da xōó ka ñaꞌa, ña e ntákaꞌán naa Xuva ko. 10 Tsí uve naꞌa túꞌun Xuva ko, kākaꞌan íña ña: Iꞌa taxnūu ú maú ko é kodo nuū ña, é nakōo túꞌve ña itsi mí kɨ ̄ꞌɨn, kaꞌan. 11 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí xoxó ñaꞌa, ña e káku ñuxiví  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a, e dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é Juaan Bautista. Ntá tsi xoo ñaꞌa é dií ka lúꞌnti ñā mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é Juaán san. 12 ʼNté ntūvi dá eni ntuꞌū Juaan kakaꞌan ntódo ña ne, un tsi da nté vevií ne, ncho vií ñaꞌa san dúꞌxen ni ñāꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō. Ña ntákudiin san ne, ncho nantɨ ̄ꞌɨ ña ña. 13 Un tsi da nté xeé Juaán san ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaa, nī lei Muísee ne, ntákaꞌan ñá nté koo kuvi ntuvi dá kixkadā kûꞌvé Xuva kō. 14 Tē ntio nto é kuīntiꞌxe nto ne, tsí Juaán san ne, dɨvi ñā é Elia ña. 15 Xoo é kātekú i ne, na kīni ña. 16 ʼ¿Nee iñá ntu é natee taꞌan o ñaꞌa san, ña ntántoo vevii, ña é ñá ncho tekú i? Vata ntáa iꞌxá e ntánadɨkɨ nu âꞌví kān ntáa ña, iꞌxa é ntákaꞌan níꞌi tāꞌan i: 17 “Nakuékū ntɨ choo iña viko ña tántaꞌa san ne, ñá ni iteꞌe ntō; īta ntaꞌxa ntɨ ́ vatā ó kaita ña da kaíntuꞌxi ñaꞌa ne, ña ni éku ntō”, kaꞌan na. 18 Tsí kiꞌxi Juaán san ne, ntē ñá ini xiꞌi ñá ne, ntē ñá ini eꞌxi ñá ne, ntákaꞌan ñaꞌa san tsí nuu é ña váꞌā nima ña. 19 Vevií ne, xéē ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kaeꞌxí u ne, kaxiꞌi ú ne, ntákaꞌan ña tsi dóo ini eꞌxí u, dóo ini xiꞌi ú dɨ ne, ntákaꞌan ña tsí xuꞌú ne, dōo váꞌa tiin ú nī ña ntaído diuꞌun xôó san nī ña kini ntáa san. Ntá tsi kutuni ko tsi dóo kiꞌin īní ntiꞌxe Xuva kō da ntaíni o nté o de ña ntántīkɨn ña — kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

Ñuu mí ña ni kuintíꞌxe ñaꞌa san 20 Kidáā

(Lc. 10:13‑15)

né, eni ntuꞌu Jēsuu kade tíi ña nī ña ñuú i san, mí dóo kiꞌin

20

SAN MATEO 11​, ​12

itó ede ña nuu i é dóo naꞌnu, tsí ña mii tsi Iꞌxā ñá, ni da xōó ka ñaꞌa ni nátɨvi īní ña kuétsi ña. Kakaꞌan é ntio Iꞌxá ña é kūtuni ña. 28 Kiꞌxi ña: nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto e ntákuitā nto 21 —¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ña ñuú kuenta iña tsíñu e ntáde nto, ni kuēnta iña i e ntántoꞌo nto ne, taꞌxi Coraziin! ¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ña u é kūntoo daꞌna nto. 29 Kuntīkɨn ñuú Betsaida! Tē dɨ ́ ni īni ña ñuú Tiru ni ñá ñuú Siduun núu i e dóo ntó ko ne, nakuāꞌa ú nto. Tsí ña te naꞌnu é īni nto ne, nté ēmá tsi é díin u, ñá te kaꞌnu ñāꞌa ú ne, níꞌi nātɨvi iní kueꞌen ñá ne, ínūu ña doo nto dāꞌna. 30 Ñá vīꞌxín kaa itsi ko, lakɨ ́ ne, dáꞌvi ñā dɨkɨ ña xáā vátā ntē ña ntii tuꞌún tsiñu é tāꞌxi ú nto xkoó ini ña dá ntoo ntaꞌxa ña. 22 Ntá dɨ —kaꞌan ña. tsi kakaꞌán u ni nto, tē xee ntúvī é Dā tɨ ́ɨn pustrú san xoko trigu ntúvi xntēkú kūꞌvé Xuva kō ne, níꞌi ntō e dá iō dáꞌna dií dií ka ntoꞌo nto é vāta káa ñuú (Mr. 2:23‑28; Lc. 6:1‑5) Tiru ni Síduun, tsí ña ni kuintíꞌxe 23 nto ko. Dɨvi ntō, ña ñuú Capernaú Kidáā ne, ítā ntiꞌxin Jesuu ne, dōó kuika ntō né, dōo ntáde má trigu kán ntuvi dá iō naꞌnu ñaꞌa nto. Ntá tsi nakuītá nuu dáꞌna. Ntákakɨn ña ntántīkɨn ñá ne, ña nto dôꞌvi kan, tsí ña ni kuintíꞌxe tɨ ̄ɨn ña xoko trigú san ne, da éꞌxi nto ko. Tē dɨ ́ ni īni ña ñuú Sodoma ña. 2 Ntá tsi dā íni ña fariseú san ne, núu i e dóo naꞌnu é īni ntó ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: tuvi dukuan ñuú tsikan nté vevii. —Uun ō ntáde ña ntántīkɨn nto é 24 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí dií dóo xií kaa é vīi o ntuvi dá iō dáꞌna ka donchuꞌvi koo ntoꞌo nto, é vatā —kaꞌan ña. 3 Kakaꞌan Jésuu ni ña: o kúvi ñūú Sodomá tē xee ntúvī é xntēkú kūꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu. —¿Vāta nakuaꞌa ntu nto nte o dé Davii da kákɨn ña kídaa, ni ña Kiꞌxi nto nī kó ne, níꞌi nto dāꞌna ntɨniꞌi ñā? 4 Kúkɨ ̄ꞌví ña má viꞌi Xuva (Lc. 10:21‑22) kō né, ēꞌxí ña tañúꞌu kuiko e dóo xií 25 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: kaa é kaꞌxī ña, tsí da mii tsi dūtú —Ntadiáꞌvi nto, Xuvā ko, Tóꞌō e san ntaéꞌxí ña tañúꞌu tsikan. 5 ¿Ō dukún kān ni ñūxiví a dɨ, tsí xnuu vata nakuaꞌa ntu nto mí uve naꞌa xuꞌū ntó nuu i é nuu é ntaā í san é kakaꞌan léi Muísee? É dūtú san ña kiní ña dóo kiꞌin inī í san nī ña ntáde tsiñu ña ini ukún kaꞌnu kān dóo tuꞌvé i sán dɨ ne, nañēꞌe ntó ntuvi dá iō dáꞌna ne, ña túvi nēe ña ntāꞌví san. 26 Kuán ō dé nto, tsí nuu i é kīni kaa ntáde ña. 6 Kakaꞌán kuan ō ntío nto é viī nto —kaꞌan ñá u ni ntō tsí iꞌa tuví e dií ka kaꞌnu é ni Xuva kō. xukún kaꞌnu san. 7 Ñá īni nto neé 27 Kakaꞌan xtúku Jesuu: ncho kaꞌan Xúva kō dá kakāꞌan ña —É taꞌxi Xuva kō é un ntɨꞌɨ nuu i sáꞌā: “Ñá tē doméni é ntio ko, tsi ntāꞌa ko. Xōxó ñaꞌa é īni ntíꞌxe ña é ntio kó ne, na ntūntaꞌví ini nto xoo é Iꞌxá Xuva ko, da mii Uvā kó taꞌan nto”, kaꞌan ña. Tē dɨ ́ ni ñeꞌe ini ña. Xōxó īni i xoo é Xuva kō, da dɨkɨ ntíꞌxe nto sáꞌā ne, ñá ni kāꞌan  

 

 

 

 

12

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21

SAN MATEO 12

ntée nto ñaꞌa, ña é ña tuvi kuétsi ī. 8 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, xuꞌu é kadē kûꞌvé u ntuvi dá iō dáꞌna dɨ —kaꞌan ña.  

Ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i 9 Ntāka

(Mr. 3:1‑6; Lc. 6:6‑11)

Jesuu íkān ne, kúkɨ ̄ꞌví ña iní viꞌī mí ntánataká nuu ña Israee. 10 Ikān tuví uun ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i. Tsixeꞌe ñāꞌa san Jésuu: —¿Ña xíi kaa ntu é ntaváꞌa o ñaꞌa ntuvi dá iō dáꞌna? —kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é nīꞌi ña é tsiꞌi kuétsi ña ña. 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xoó ñaꞌa nto, te ūun kudii á leꞌntu nto īó tɨ ne, te kōꞌxó nuu tɨ xavi ntuvi dá iō dáꞌna ne, ¿ñā ntu natavá nto tɨ? 12 ¿Ñā ntu te dií ka nuu áꞌvi ñaꞌa san é a leꞌntu? Dukuān ne, ñá te xīi kaa é vīi o é vāꞌá ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña. 13 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñatīí san: —Nakaan ntaꞌa o —kaꞌan ña. Nákaa ntiꞌxe ña ntaꞌa ña ne, ntuváꞌa vata tsi kaa ntaꞌa ña é uun san. 14 Kidáā ne, ntíi ña fariseú san ne, natíin ña nté koo kaꞌní ña Jesuu.  

 

 

 

 

É kāꞌan Ísaia iña Jésuu

15 Kūtuni

Jesuu nté ō dé ña fariseú san. Ntáka ña ikān ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña ne, ntaváꞌa ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nchokuví san. 16 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san é ña káꞌan ña nte o dé ña. 17 Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia: 18 Iꞌa tuví ña kade tsiñu iñá ko, ña e nákaxnúu ú, dɨvi ñā e dóo ntio ko, e dóo diní ko ni ñā.  

 

Taxnūu ú Espíritū Sántū kó ni ñā ne, kaꞌan ntódo ña dá kanɨɨ ñūxiví san nté koo niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 19 Ñá nāa núu ña, ntē ña káchuꞌū ña. Ntē xoxo tekú i tátsin ña itsi kān. 20 Ntē ña káꞌnu ka ña choo é tāꞌnu, ntē ña nantáꞌva ña metsa é dā vé kakene uꞌme un tsi da nté kūvi vií ña é kōo é vāꞌa. 21 Kuenta iña ñá ne, kuntetu dá kanɨɨ ñūxiví san é niꞌi i é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō, kaꞌan Ísaia. Dā ntákaꞌan ñáꞌa san é nuu é ña váꞌā san nima Jésuu (Mr. 3:19‑30; Lc. 11:14‑23; 12:10)

22 Xee

níꞌi ña uun ñatīi mí tuví Jesuu. Ñatīí san ne, skuaa ña ne, ñɨꞌɨ ñā dɨ, tsí nuu é ña váꞌā nima ña. Ntaváꞌa Jesuu ñá ne, nakaꞌan ñá ne, nākoto ña. 23 Koó dā kúduꞌva un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, ntákaꞌan ña: —¿Vá ña sāꞌá ntu é iꞌxá ika Dāvii? —kaꞌan ña. 24 Ntá tsi dā téku ña fariseú san ne, kaꞌan ña: —Kūdii Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san, kaxéꞌe é kākuvi kade ña kanakunu ña é ña váꞌā san —kaꞌan ña. 25 Ini Jésuu nee é ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Da nēé ka ñuu mi ntánāa míi ñā ne, kunaa. Uun ñuú, ō uun ñaviꞌi é kuvi ña uvi dava ña ne, ñá kūtíi ña, tsí kīi nteé xio taꞌan mii ñā. 26 Te miī tóꞌō e ña váꞌā san  

 

 

 

22

SAN MATEO 12 kanakūnu é ña váꞌa nīꞌi i ne, ntánāa míi i. ¿Nté ntu koo niꞌi ntii i é viī í, kuan? 27 Dɨvi ntō ne, ntákaꞌan nto é kanakūnu u é ña váꞌā san kuenta iña Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san. ¿Xoó ntu kuenta iña í kanakūnu ña ntántīkɨn nto é ña váꞌā san? Ña ntántīkɨn ntó san ne, dɨvi ñā é ini ña tsí ña te kuenta iña tóꞌō e ña váꞌā san é kūvi nakunu o é ña váꞌā san. 28 Xuꞌú ne, kuenta iña Espíritu Xuva kō san é kanakūnu ú e ña váꞌā san. Dukuān ne, e xée Xuva kō mí ntoo nto é kadē kúꞌvē ñá iña nto ve. 29 ʼ¿Xoó ntu kuvi kɨ ́ꞌvi i má viꞌi ña dóo xení i é kiꞌi dúꞌu iña ñá tē ña diꞌna kiꞌní ña ña? Kidáā ne, kuvi ntada ixu ña viꞌi ña. 30 ʼXoo é ña kákuiniꞌi ī kó ne, ñá kañēꞌe ñá da xeꞌé ko. Xoo é ña kánatee kuitɨn i iñá ko ne, katsoo xaa ña. 31 ʼTsíkān é kākaꞌán u ni ntō tsí kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñāꞌa san kuétsi ña, da nēé ka nuu i é viī ña, é kāꞌan ña, ntá tsi te kāꞌan kíni ña iña Espíritū Sántū sán ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā. 32 Xoo é kāꞌan ntée i ko, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, kuvi kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā, ntá tsi xoo é kāꞌan ntée i Espíritū Sántū sán ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā nté vevii, nté ntūvi é vēꞌxi.  

 

 

 

 

 

Kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨtɨ i 33 ʼTe

(Lc. 6:43‑45)

vāꞌá utun sán ne, váꞌā kɨtɨ i. Tē ña váꞌa ūtun sán ne, ña váꞌā kɨtɨ i. Kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨtɨ i. 34 ¡Tatá koo nto! ¿Nté koo kuvi kaꞌan nto é vāꞌa dá ña váꞌā  

nima nto? Da nēé ka é nuu tsitu nima kó ne, dɨvī é kākaꞌan xúꞌu kō. 35 Ña é vāꞌá ñaꞌa ne, váꞌā nima ñá ne, váꞌā ó kakaꞌan ña. Ña é ña váꞌa ñāꞌa ne, nuu tsitu nima ñá é kīni kaa, ne, kakaꞌan ñá é kīni kaa. 36 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō, tsí dɨvi ntūvi é taꞌxi Xuva kō é ntōꞌo nto ne, káꞌān un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa nté kui kuan ō kaꞌan ñá da nēé ka túꞌūn é dotō tsí kaꞌan ña. 37 Tsi kídaā ne, káꞌan Xuva ko te vāꞌá nto, o tē ña váꞌa nto kuenta iña i é kāꞌan nto —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Ña kini ntáa san ntaíkan ña nuu i é dóo kaꞌnu (Mr. 8:12; Lc. 11:29‑32)

38 Kidáā

ne, nantíko kōó mastrú leí san nī ña fariseú san, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastrú, ntio ntɨ é viī ntó uun nuu i é dóo kaꞌnu —kaꞌan ña. 39 Ntá tsi nantiko koó ña, kakaꞌan ña: —Koó da ña kini ntáa san, ña é ña ntákuintiꞌxe i san, ntio ña nuu i e dóo kaꞌnu. Ntá tsi ñá kīní ka ña nuu i e dóo kaꞌnu, mii tsī nuu i é idé ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Jōnaa. 40 Tsí vata ō kúvi Jonaá san é uni ntúvi, uni níñu inúu ña ini iꞌxi tsáka kaꞌnu sán ne, kuan koo kunūu ntúꞌxi u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 41 Viꞌi a vé ne, xée ntūvi é kāꞌan Xúva ko xōo e váꞌa i ne, xoo é ña váꞌa i, ña ntántoo ntuvi sāꞌa. Kidáā ne, ña ñuú Nínive san ne, káꞌan ntēé ña ña. Tsí ña ñuú Nínive sán ne, nātɨvi iní ña da téku ña é kākaꞌan ntódo Jonaa. Vevií ne, iꞌa xee ú e dií ka kaꞌnu ñaꞌa u é Jonaa. 42 Uun ká tuku ne: Ñadɨ ̄ꞌɨ, ñá é īdé  

 

 

 

23

SAN MATEO 12​, ​13

reina ñuú Sebá ne, nákuntītsí ña é kāꞌan ntée ña ña ntántoo vevii. Tsí dɨvi ñā é kīꞌxi ña uun ñuú e dií ka ikā vata koo é tekū ña túꞌūn e dóo kiꞌin inī i, é kākaꞌan rei Salamuun. Vevií ne, iꞌa xee ú e dií ka kaꞌnu ñaꞌa u é Salamuun. É ña váꞌā é kantiko kōo (Lc. 11:24‑26)

43 ʼTe

ntīí uun é ña váꞌā san nima ñáꞌa ne, dotō tsí kaika ñuú itsi, kanantukū míꞌi kūtuví daꞌna, ntá tsi ña kaníꞌi. 44 Kidáā né, kadē kuení i: “Ntiko kōó u nú viꞌī kó kān mí ntáka u”, dé kuení i. Dā náxeé ne, ixu dukuān. É ntūntoo ne, kaníne ve. 45 Kɨ ́ꞌɨ ̄n né, kuntēka ká uꞌxe é ña váꞌā e dií dií ka kini ntáā é dɨvī. Kɨ ́ꞌvī ntɨꞌɨ nima ñáꞌa sán ne, ikan kuntōo. Kidáā ne, dií dií ka kini koo kuvi ni ñāꞌa san é dīꞌna. Kuan kōo kuvi ñaꞌa, ña é kīni ntáa, ña ntántoo vevii —kaꞌan Jésuu.  

 

ñā é ēní ko, dɨvi ñā é tāꞌan kó, dɨvi ñā é dɨꞌɨ ̄ kó dɨ —kaꞌan ña. Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu iña ñá kaeté xaa ntɨ ́kɨn (Mr. 4:1‑9; Lc. 8:4‑8)

13

Dɨvi tsi ntūvi tsikan kíi Jesuu nú viꞌī sán ne, kuéꞌen ña kukūtúvi ña diñɨ mínī san. 2 Un váꞌa tsi tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa nátaká nuu ña mí tuví ña. Dukuān ne, ínuu ña tun ntōó san ne, ikan tsī itúvi ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntáñɨ ̄ ñá diñɨ ntute san. 3 Ñá te da dīi núu i e ntáa ña ni ñāꞌa san é kanakuāꞌa ña ña. Kakaꞌan ña: —Uun ntuvi ne, uun ñaꞌa kúkāté xaa ña ntɨkɨn. 4 Da nɨɨ ̄ kaeté xaa ña ntɨkɨn sán ne, īó ne, kóꞌxo itsī san. Xéē láā sán ne, ēꞌxí tɨ. 5 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí dóo xuu mí ña túvi kuēꞌe ntéꞌu. Váta tsī e náꞌa ne, kēne xuku i, tsí ña túvī mí kɨ ̄ꞌɨn xóꞌo i. 6 Ntá tsi da dóo naíꞌnī ne, xiꞌi dîí xuku i. Tsí ña ni naniꞌi xoꞌo i ntéꞌu ne, ítsī. 7 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí kaa xuku íñū. Xíꞌi nūu xuku váꞌā san, tsí un tavi nuu tsi xuku íñū san da éꞌnu. 8 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxo ñuꞌu vāꞌá ne, kīi kɨtɨ i. Īó e kíi uun sientu kɨ ́tɨ i é uun ditsin í ne, īó ne, kii te ūni díko ne, īó e kíi te ōko uꞌxi. 9 Xoo e katéku í ne, na kīni — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña

(Mr. 3:31‑35; Lc. 8:19‑21)

46 Kakaꞌan

dúkuan Jesuu ni ñáꞌa sán da xée dɨꞌɨ ña ni enī ñá ne, ntáñɨ ̄ ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ñā. 47 Uun ñaꞌa ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Dɨꞌɨ nto ni enī ntó ne, ntáñɨ ̄ ntée ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ntō —kaꞌan ña. 48 Ntá tsi nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Xoó ntu é dɨꞌɨ ̄ ko? ¿Xoó ntu é ení ko? —kaꞌan ña. 49 Kāta nteé ña ntaꞌa ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ña: —Ña sāꞌa é dɨꞌɨ ̄ kó ni ēní ko. 50 Tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é kade é ntio Uvā kó, ña é tuví e dukún kān né, dɨvi  

 

 

 

 

 

Nté kui nteé nteé tsi kakaꞌan ña (Mr. 4:10‑12; Lc. 8:9‑10)

10 Kidáā

ne, véꞌxī ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui kuān ó kantaa ntu nto ni ñāꞌa san? —kaꞌan ña. 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntōꞌó ne, ntáduku ntée nto é kūtuni nto nuu i é iō xuꞌu iña i  

SAN MATEO 13

24

mí kadē kûꞌvé Xuva kō, ntá tsi ña ntáduku ntée tuku ñaꞌa san. 12 Tsí xoo ñáꞌa, ña é iō iña í ne, níꞌī ká ña ne, kuéꞌē ká koo iña ña. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é ña tuvi íña í ne, nakiꞌi ka é iō iña ña. 13 Dukuān né, kuān ó kantaa ú ni ñāꞌa san, tsí kuān te ntaíto ña ne, ña ntaíni ña. Kuān te ntátekú ña ne, ña ntaíni ña. Ña ntaéni túꞌun ñā. 14 É kūntaa ntíꞌxe vatā ó kakaꞌan Ísaia, ña é kaꞌán naa Xuva ko, dá kakāꞌan ña kídaā: Kuān te tekú ña, ntá tsi ña kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña; kuān te koto ña, ntá tsi ña kiní ña. 15 Tsí ña sāꞌá ne, é ntukaꞌxī nima ñá ne, vata te neé nuu ntído loꞌxo ña ne, kantiꞌu núu ña, vata koo é ña kiní ña, vata koo é ña tekú ña, vata koo é ña kani tútun ña, vata koo é ña káꞌān ñá nī ko é ntaváꞌa ú ña, kuan ō kaꞌan Xúva kō, kaꞌan Ísaia. 16 ʼNtá tsi ntoꞌó ne, dōo diní nto tsi ntaíní nto ne, ntátekú nto. 17 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña te da díi ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, un váꞌa tsi ncho kini ña é ntaíni nto vevii, ntá tsi ña ni iní ña. Ncho tekú ña é ntátekú nto, ntá tsi ña ni tekú ña.  

 

 

 

 

Kakaꞌan Jésuu neé kani túꞌun īña ñá kaeté xaa ntɨkɨn san (Mr. 4:13‑20; Lc. 8:11‑15)

18 ʼKini

nto sáꞌa īña ñá kaeté xaa ntɨkɨn san. 19 Te tēkú ñaꞌa túꞌun īña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō né, tē ña  

kani tútun ña ne, kiꞌxi tóꞌō e ña váꞌā san ne, nakiꞌi nuu túꞌūn é īnúu nima ñá, vatā ó de láā sán ni ntɨ ̄kɨn é kōꞌxó itsi san. 20 Dɨvi ntɨ ̄kɨn é kōꞌxo mi dóo xuú ne, vata kaa túꞌūn vaꞌá san kaa, e ntátekú ñaꞌa san ne, ura tsí i xkúntee iní ña. 21 Ntá tsi da ñā ni kuintíꞌxe váꞌa ña ne, ña náꞌa tsī kutíi ña. Tē ntákaꞌan ntée ñaꞌa san ña ne, tē ntáde xení ña ni ñā kuenta iña i e kuíntiꞌxe ña ne, ura tsí i xtuvī mii ña e kuíntiꞌxe ña. 22 Ntɨ ̄kɨn é kōꞌxó nuu mí kaa xuku íñu sán ne, vata kaa da ntátekú ñaꞌa san túꞌūn vaꞌá san kaa, ntá tsi dií dií ka ntio ña é īó ñuxiví sa. Ntánantuku ñā diuꞌun é kukuika ñā ne, ntákunáa inī ña túꞌūn vaꞌá san. Ña kaidiáꞌvi ká i iña ña. 23 Ntɨkɨn é kōꞌxó nuu ñuꞌu vāꞌá san ne, vata kaa te téku uun ñaꞌa ne, kuintiꞌxe ña. Kade ña é kākaꞌán ne, iō ntúvi vāꞌá iña ña. Vata kaa ditsin utun váꞌā san kaa, e kíi uun sientu kɨ ́tɨ i, o te ūni díko, o te ōko uꞌxi —kaꞌan ña.  

 

 

 

Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu íña xuku é ña váꞌā má trīgu

24 Ntāa

xtuku Jesuu nuu i sáꞌa, kakaꞌan ña: —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa, ña e éte xaa ntɨkɨn trigu máña ña kan, kāa. 25 Ntá tsi da nɨɨ ̄ ntákidi ñáꞌa san ne, xée ūun ñaꞌa, ña kakuneꞌu iní i ni ñā né, ēté xaa ña ntɨkɨn é ña váꞌā san má trīgú san ne, da ínu ña. 26 Dā kéne xuku trigú san ne, ntaꞌá kɨtɨ i ne, kēne xuku é ña váꞌā sán dɨ. 27 Xéē ña ntáde tsiñu iña tóꞌo vīꞌi sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: “¿Ñá te ntɨkɨn vāꞌá ntu éte xaa nto máña nto kān? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi xuku é ña váꞌā san?”, kaꞌan ña. 28 Kakaꞌan tóꞌo vīꞌi  

 

 

 

25

SAN MATEO 13

sán ni ñā: “Á tē ñá kakuneꞌu iní i nī ko éte xaa ña ntɨkɨn é ña váꞌā san”, kaꞌan ña. Kidáā ne, ntákaꞌan ñá ntáde tsiñu san ni ñā: “¿Ntio ntu nto é tūꞌun ntɨ ́ xuku é ña váꞌā san?”, kaꞌan ña. 29 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo ñā: “Ñáꞌā, tsí dā ná tūꞌun nto xuku trigú san ni xūku é ña váꞌā san. 30 Na kueꞌnu miī ntuvi nuu i da nté xēe ntúvi é taꞌvi ō. Kidáā ne, káꞌān ú ni ña kataꞌvī sán te dīꞌna tuꞌun ña xuku é ña váꞌā sán ne, na ntada ña dōko í dá kāꞌmi ña. Kidáā né, na tsūꞌun váꞌa ña kɨtɨ trigú san ini xaká ko”, kaꞌan ña —kuan ō kaꞌan Jésuu.  

 

Nteé nteé tsi kantaa Jesuu iña ntɨkɨn kúli (Mr. 4:30‑32; Lc. 13:18‑19)

31 Ntāa

xtuku Jesuu úun nuu i, kakaꞌan ña: —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa, ña e éte xaa ntɨkɨn kuli mâña i kan, kaa. 32 Dií ka kuetsi ntɨ ̄kɨn kúlí san é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨkɨn, ntá tsi dā kúnaꞌnu ne, dií ka naꞌnu xuku i; vata ntáa utun ntáa. Ntáxee láā, kɨtɨ ntaíko e dukún kān ne, ikān ntáde váꞌa tɨ taka tɨ má ntaꞌa i kān —kaꞌan ña.  

Nteé nteé tsi kantaa ña iña uꞌxen íā 33 Ntāa

(Lc. 13:20‑21)

xtuku ña uun nuu i, kakaꞌan ña: —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uꞌxen íā kaa, é kānadaká ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san uni xkuꞌve árina váta koo é nāneñu uꞌxen san —kaꞌan ña. Nté kui kuān ó kantaa Jesuu núu i sáꞌa 34 Nteé

(Mr. 4:33‑34)

nteé tsi kakaꞌan Jésuu ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Da mii kuēꞌen

tsí nuu i sáꞌa kantaa ñá ni ñā dá kakāꞌan ñá ni ñā kuenta iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 35 Kuān o dé ña vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā: Ntaa ú ni ntō nuu i sáꞌa, káꞌān ú nuu i é iō xuꞌu un tsi nte dá dé kûꞌvé Xuva ko ñūxiví san, kaꞌan ña.  

Kakaꞌan Jésuu nee iñá ncho kaꞌan iña xuku é ña váꞌā san é kāa má trigu

36 Kidáā

né, ntāka Jesuu mí dóo ntoo ñaꞌa sán ne, kɨ ́ꞌvi ñā má viꞌi kān. Xéē ña ntántīkɨn ñá ne, ntaíkan ña é kāꞌan ñá nee iñá ncho kaꞌan é ntāa ña iña xuku é ña váꞌā san e éꞌnu máña ña kān. 37 Kakaꞌan Jésuu: —Ña éte xaa ntɨkɨn vāꞌá san ne, vata kaa xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí kaa ña. 38 Mâña ñá kān né, vata kaa kanɨɨ ñūxiví san kaa. Ntɨkɨn vāꞌá san ne, vata ntáa ña ntáduku ntée Xuva kō ntáa. Ntɨkɨn é ña váꞌā san ne, vata ntáa ña ntáduku ntée tóꞌō e ña váꞌā san ntáa. 39 Ña kakuneꞌu iní i nī kó ne, vata kaa ña éte xaa ntɨkɨn é ña váꞌā san kaa ña ne, tōꞌo é ña váꞌā san ña. Ntuvi é taꞌvi ō ne, vata kaa ntuvi tē ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa kaa. Ña ntátaꞌvi sán ne, vata ntáa ánje Xuva kō ntáa ña. 40 Vata ō ntáda ña dōko i é ña váꞌā sán ne, ēꞌmi ña né, kuan koo kuvi tē ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. 41 Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, taxnūu ú ánjē ko mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, nakuitā ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntáde é vīí tuku ñaꞌa é kini kaa, nī ña é ntáde miī é kīni kaa san. 42 Katé nuu ña ña iní ñuꞌu dūꞌxé  

 

 

 

 

 

26

SAN MATEO 13​, ​14 san. Un váꞌa tsi kueku ñaꞌa sán ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ ña núꞌu ñā. 43 Kidáā ne, xoó ñaꞌa, ña ntáde é ntio Xuva kō ne, xiꞌí nuu kaꞌnu ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō, vatā ó kaxiꞌí nuu ngántií san. Xoo é kātekú i ne, na kīni i.  

Kantaa Jesuu úun nuu i é vāꞌa é nuu ntúꞌxi

44 ʼMí

kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun nuu i e dóo vaꞌa é nuu ntúꞌxi má ñuꞌu kan kāa. Nāniꞌi uun ñaꞌa ne, ikan tsī náxnuu ntúꞌxi xtuku ña. Ñá tē nté kaa diní ña. Kɨ ́ꞌɨn ñā né, nadiko ntɨ ̄ꞌɨ ña é īó iña ñá ne, dá kuīin ña ñuꞌu san. Kantaa Jesuu íña kɨtɨ e dóo nuu áꞌvi i é kaēꞌnu ini tsɨꞌxɨ

45 ʼMí

kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ña kadiko kaa, ña é kanantukū kɨtɨ e dóo nuu áꞌvi i, e dóo vaꞌa. 46 Uun tsi kɨtɨ e dóo vaꞌa, é nuu áꞌvi kueꞌen nāniꞌi ñá ne, kɨ ́ꞌɨn ñā né, nadiko ntɨ ̄ꞌɨ ña é īó iña ñá ne, dá kuīin ña tɨ.  

47 ʼMí

Kantaa Jesuu íña xunu

kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa xunu kaa, é kanakuītá nuu ñaꞌa san ini míni kān é tavā ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu tsákā san. 48 Dā tsítū ne, nantíi ña diñɨ ntute kān. Ikān intóo ña nakaxnúu ña tɨ. Tsāká vāꞌá san ne, nātsuꞌun ña tɨ ini xiká san. Kɨtɨ é ña váꞌā san ne, ēte ñá tɨ. 49 Kuan koo kuvi tē ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa dɨ. Kiꞌxi ánje Xuva kō ne, nakaxnúu ña xoo é vāꞌá i, xoo é ña váꞌa i. 50 Nakuitā ñá xoo é ña váꞌa i méꞌñu ñūꞌu duꞌxé san. Ikān dóo kueku ñaꞌa san ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ ña núꞌu ñā —kaꞌan Jésuu.  

 

Núu ī e dóo vaꞌa é xēé nī é ata

51 —¿Ntáñeꞌe

dɨkɨ ntɨ ́ꞌɨ ntu nto un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa? —tsixeꞌe Jēsuu ña. —Ntáñeꞌe dɨkɨ ́ ntɨ —kaꞌan ña. 52 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ mastrú lei, da ntánakuaꞌa ña iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa tóꞌo vīꞌi san kaa ña. Tsi tóꞌo vīꞌi sán ne, kanatava ña é xēé nī é atā san mí ñuꞌu váꞌa iña ña dá ntio ña —kaꞌan ña.  

Dá tūví Jesuu ñuú Nazaree 53 Dā

(Mr. 6:1‑6; Lc. 4:16‑30)

kúvi ntáa Jesuu sáꞌā né, ntaka ña ikān. 54 Kuéꞌen ña ñūu míi ñā ne, nakuáꞌa ña ñaꞌa má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —¿Míꞌi ntū nakuaꞌa ñá sāꞌa e dóo ini ña, e dóo kade ña nuu i é dóo kaꞌnu san? 55 ¿Ñā ntu te dɨvi ña é iꞌxá ña kade vaꞌa utun? ¿Ñā te María ntu dɨꞌɨ ñā? ¿Ñā ntu te ení ña Santiau ni Jósee ni Símuun ni Júdā? 56 ¿Ñā te dɨvi taꞌan ña taꞌnú ntoo ñuú ko ā dɨ? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi é dóo kiꞌin īní ña sāꞌá kuan? —kaꞌan ñáꞌa san. 57 Ncho kudiin ñáꞌa san ni ñā, ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ña kakaꞌán naa Xuva kó ne, ntaíko ñuꞌu ñāꞌa san ña; ntá tsi ña ñuú mii ña nī ñaviꞌi ña ne, ña ntaíko ñuꞌu ña ñā —kaꞌan ña. 58 Ñá kuēꞌe núu ī e dóo naꞌnu ide ña ikān, tsí ña ni kuintíꞌxe ñaꞌa san ña.  

 

 

 

 

 

Dā xiꞌi Juaán Bautista

14

(Mr. 6:14‑29; Lc. 9:7‑9)

Ntuvi sāꞌá ne, Heródē, ña é de kuꞌvé iña ñuú Galileá ne,

27

SAN MATEO 14

tēkú ña iña Jésuu. 2 Kakaꞌan ñá nī ña ntáde tsiñu iña ña: —Ña tsīkán ne, á tē Juaan Bautista ña. Á tē ntóto ñā e xiꞌi ña. Dukuān é kūvi ide ña nuu i e dóo kaꞌnu san —kaꞌan ña. 3 Tsí Heródē sán ne, tɨ ̄ɨn ña Juaán ne, kīꞌní ña ña ne, xnuu kutu ña ñā kuenta iña Heródia, ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ení ña, ñá nani Fēlipe. 4 Tsí kakaꞌán Juaan ni Heródē: —Dōo xii kaa é nakiꞌi nto ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ení nto —kaꞌan ña. 5 Heródē sán ne, ntīo ña é kāꞌní kueꞌen ñá Juaán san, ntá tsi uꞌví ña ñaꞌa san, tsi dé kuení ñaꞌa san tsí Juaán san ne, ña kakaꞌán naa Xuva ko. 6 Ntá tsi dā xee víko é kāku Heródē ne, ítēꞌe dióko Herōdia nuu ñaꞌá san, ña vexkáꞌxi viko san. Ñá tē nté kaa dīní Heródē san kídaā ne, 7 xéꞌe ña xuꞌu ña nī dioko Herodia tsí nuu é ntāa ntíꞌxe i é kuēꞌé ña tún da nēé ka é kākán tun. 8 Tsiꞌi dɨꞌɨ ̄ tún dɨkɨ ́ tun nēe é kākán tun ne, kakaꞌán tun: —Tāꞌxi nto kó dɨkɨ ́ Juaan Bautista vevíi. Xntekū nto nú kōꞌo —kaꞌán tun ni Hērode. 9 Kidáā né, kūntaꞌxa iní rei Heródē san. Ntá tsi kakaꞌan ñá te kuan kōo kuvi, tsí méꞌñū ñaꞌá san xeꞌé ña xuꞌu ña. 10 Taxnūu ña é na kāꞌnté tuꞌun ña dɨkɨ ́ Juaán san viutun kān. 11 Xntekū ñá dɨkɨ ́ Juaan nú kōꞌo ne, xéꞌe ñā tún, dā nakuéꞌē tún dɨꞌɨ ̄ tun. 12 Dā xeé ña ntántīkɨ ́n Juaán san ne, nākiꞌi ña kúñu ñā ne, ixkúꞌxi ña ñā. Kidáā ne, kuéꞌen ña kūkoto ñá Jēsuu nté ō kúvi.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā xeꞌé Jesuu é kāꞌxí uꞌun míil ñāꞌa (Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17; Jn. 6:1‑14)

13 Dā

téku Jesuu nté ō kúvi Juaan Bautistá san ne, ínuu ña tun ntōó

ne, kuéꞌen ñā mí xoxó ñaꞌa. Ntá tsi dā kútuni ñáꞌa sán ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña. Ntaíka ña dɨ ́ꞌɨn ñā. 14 Dā ntíi Jesuu tún ntōó san ne, īní ña tsí ña te nté kaa tɨtɨ ́n ñaꞌa. Ntúntāꞌví ini ña ña ne, ntaváꞌa ña ña nchokuví san, ña é ntēka ñaꞌa san. 15 Dā kuáa ne, xéē ña ntántīkɨn ñá ne, ntákaꞌan ña: —Xoxó kantoo i iꞌa. É kuāá ve. Taxnūu nto ñaꞌa san é na kɨ ̄ꞌɨn ña ñúu kuetsī san vata koo é kuīin ña é kāꞌxí ña —kaꞌan ña. 16 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá kuētsi é kɨ ̄ꞌɨn ña. Dɨvi nto kuēꞌé xnto é kāꞌxí ña —kaꞌan Jésuu. 17 Kidáā ne, nantíko koō ña, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Úꞌun kūdii tañúꞌu īó ni ūvi kudii a tsákā —kaꞌan ña. 18 Kakaꞌan Jésuu: —Tāꞌxi nto —kaꞌan ña. 19 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san é na kuntōo ña nu ité sān. Kīꞌi ña uꞌun tañúꞌū sán ni ntūvi a tsákā sán ne, īto ña e dukún kān ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō né, kātsin dava ña tañúꞌū sán ne, xéꞌe ñā ña ntántīkɨn ña é na tsīꞌi ña ntaꞌa ñaꞌa san. 20 Ēꞌxí ntaꞌa ñaꞌa san, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. Kidáā ne, natákā ñá taꞌvi ī é ntoó ka ne, natsuꞌun tsitu ña ūxuví ka xika. 21 Ñá te da ūꞌun míil ñatīí san éꞌxi ña. É ntē ña ni kaꞌvi ña ñadɨꞌɨ ́ san, nté īꞌxá san.  

 

 

 

 

 

 

 

Dá īka Jesuu nú ntūte kan (Mr. 6:45‑52; Jn. 6:16‑21)

22 Kidáā

ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntántīkɨn ña é kūꞌun ña iní tun ntōó san e kɨ ́ꞌɨn ña uun xo diñɨ ntute san. Dɨvi ñā ne, ítūví ka ña da nté ntaka ntɨꞌɨ ñaꞌa san. 23 Dā nátaxnūu  

28

SAN MATEO 14​, ​15 ña ñaꞌa san kunúꞌu ñā ne, kúxee ña xuku kān vata koo é da mii tsi ñā kaꞌan ntâꞌví ña. Dā kuáa ne, ínuu mii ña ikān né, 24 dōo kuíka tun ntōó san méꞌñū mínī san. Un váꞌa tsi kanaduku ntúte san ata tún ntōó e dóo kainu tatsín san. 25 Dá vēꞌxi túvi ne, kuéꞌen Jēsuu mí ñūꞌu ña, kaika ña nú ntūte san. 26 Ntá tsi dā íni ña ntántīkɨn ñá ña tsí kaika ña nú ntūte sán ne, ñá tē nté kaa ntaúꞌvī ña. Ntákachuꞌu ntáa ña, ntákaꞌan ña: —¡Un kaa ña ntɨx̄ ɨ! —kaꞌan ña. 27 Ntá tsi ura tsí i kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ñá ku uꞌvī nto, tsí xuꞌu! —kaꞌan ña. 28 Kakaꞌán Pedru ni ña: —Te dɨvi ntiꞌxe ntō, Tóꞌō, káꞌan ntō é na kīꞌxi u mí kaika nto nú ntūte san —kaꞌan ña. 29 Kakaꞌan Jésuu: —Kiꞌxin ni —kaꞌan ña. Pedrú ne, ntīi ña tún ntōó san ne, īka ña nú ntūte san é kɨ ̄ꞌɨn ña mí ntitsí Jesuu. 30 Ntá tsi dā íni ña tsi dóo kainu tatsín san ne, úꞌvī ñá ne, iñɨ ntuꞌu kūkií ntoꞌo ña iní ntute san. Un ntíi tsī kána ña: —¡Xntii ntō ko, Tóꞌō! —kaꞌan ña. 31 Ura tsí i nakurkáa Jesuu ntáꞌa ña ne, nātava ña ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Nté ō ntú iña o é ña kákuintiꞌxe o! ¿Nté kui ña ni kuintíꞌxe ntu o? — kaꞌan ña. 32 Dā nakúꞌun ña ntuvi ñá tun ntōó san ne, kūkadin tatsín san. 33 Ñá ñuꞌu iní tun ntōó san ne, nákunchɨtɨ ña nūu Jésuu, ntákaꞌan ña: —¡Nuu é ntaā i tsí Iꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ntō! —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ñá nchokuvi ñuú Genesaree (Mr. 6:53‑56)

34 Dā

kúvi ita ntíꞌxin ña ntute sán ne, xée ña ñūu é nani Genesāree. 35 Dā íni ñaꞌa san, ña ntántoo ikān, e véꞌxi Jesuú ne, taxnūu ña túꞌun īña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú tsikán ne, ntēka ñaꞌa san ña ntánchokuví san, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. 36 Īkan ña Jesuu é kuān te ntete dóo ña na tɨɨn ntáꞌa ñā. Ña é tɨɨn ntaꞌā sán ne, ntūváꞌa ña.  

 

Nee iña é kade i é kānatɨ ́vi ñaꞌa sán nuu Xuva ko (Mr. 7:1‑23)

15

Kidáā ne, xéē ña fariseu ní mastrú leí san, ña ntoo ñuú Jerusaleén, nte mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: 2 —¿Nté kui ña ntáde ntaa ña ntántīkɨn ntó vatā xkoó ini ñáta kō? Tsí ña ntántaꞌa ña dá ntaéꞌxi ña — kaꞌan ña. 3 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui dɨvi ntō ne, ña ntáde ntaa nto é kākaꞌan Xúva kō, é ntio nto kuntīkɨn ntó vatā xkoó ini míi ntō? 4 Tsí kakaꞌan Xúva kō: “Kuiko ñuꞌu nto uva nto ni dɨꞌɨ ntō”, kaꞌan ña. Káꞌan xtūku ña dɨ: “Xoo é kāꞌan kíni i iña uva i ni iña dɨꞌɨ í ne, da miī é kūvi i”, kaꞌan ña. 5 Ntá tsi ntōꞌó ne, ntákaꞌan nto tsí kuvi kaꞌan ñáꞌa san ni uva ña ni dɨꞌɨ ñā: “Ña kúvi xntīi ú nto, tsí iñá ko ne, nākuéꞌe ú ntaꞌa Xuva kō.” 6 Te kuan kōo kaꞌan ñá ne, ñá kantīo é xntii ña uva ñā nté dɨꞌɨ ñā, kaꞌan nto. Dukuān ne, ntáde nto vatā xkoó ini ñáta ntō e ntánakuitā nto é kākaꞌan Xúva kō. 7 Ntákaꞌan ntó tsi ntáde  

 

 

 

 

 

29

SAN MATEO 15

ntaa nto é kākaꞌan Xúva kō, ntá tsi ña ntáā. Dōo váꞌā o kaꞌan Ísaia kuénta iña nto dá kakāꞌan ñá naa Xuva ko: 8 Ña sāꞌá ne, kūdii rkɨ xaa ña ntéku da ntákaꞌan ñá e dóo ntánuu iní ña ko, ntá tsi ña te ntánɨɨ ̄ nima ñá e ntánuu iní ña ko. 9 E ntaā í e ntánuu iní ña ko, tsi e ntánakuāꞌa ñá ne, da mii tsī e ntákaꞌan ñáꞌa san. Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan Jésuu. 10 Kidáā né, kāna ña ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Kini nto né, na kɨꞌɨn dɨkɨ nto: 11 Ñá te dɨ ̄vi é kakɨꞌvi ini xúꞌu ko kān kade i é kakudentū nima ko, ntá tsi nee iña é ntii xuꞌu kō né, dɨvī é kade i é kakudentū nima ko —kaꞌan ña. 12 Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Kútuni ntú nto é kūdiin ñá fariseú san da téku ña é kākaꞌan nto? —kaꞌan ña. 13 Kakaꞌan Jésuu: —Da nēé ka utun é ña ni íꞌxi Uvā kó ne, nātuꞌun ña uun tsi nte xóꞌo i. 14 Na koo mii nto ñā. Vata ntáa ña kuāa ntáa ña é dotō tsi ntántēka ña ñaꞌa. Te uun ña kuāá nteka ña ña kuāa niꞌi ña ne, ntuvi tsí ña kóꞌxo nuu ña xaví san —kaꞌan ña. 15 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: —Káꞌan nto nī ntɨ ́ nee iñá ncho kaꞌan núu i sáꞌa —kaꞌan ña. 16 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Vāta tekú kueꞌen xntú nto? 17 ¿Ñá ini ntú nto tsí da nēé ka é kākɨ ́ꞌvi xuꞌu kō ne, kaita ntiꞌxin iꞌxí ko kān ne, da kidáa ntīi xtuku kúñu kō? 18 Ntá tsi nēe é kīni kaa é kakii  

 

 

 

 

 

 

 

 

xuꞌu kō né, ntē nima ko kakéne ne, dɨvī é kade i é kakudentu ō. 19 Tsi nté nima ko kakéne é kinī ó kadā kuení kō, é kāꞌni o ñaꞌa, é kadā xení o ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ tuku ñaꞌa, é kadā xení o ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña vata tántaꞌa, e kiꞌi dúꞌu ō, é kāꞌan ó dovete, é kāꞌan kíni o iña ñaꞌa. 20 Sáꞌa kāde i e ntákudentū ñaꞌa sán nuu Xuva ko. Ntá tsi te ña ntaꞌa o da kaꞌxi o vatā xkoó ini ntó ne, ña te dɨ ́vi ī é kade i é kakudentu ō nuu Xuva ko.  

 

Ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña véꞌxi tuku ñuu, kuíntiꞌxe ña Jesuu 21 Ntāka

(Mr. 7:24‑30)

Jesuu íkān ne, kuéꞌen ña ētsin ñuú Tiru ni ñuú Siduun. 22 Ikān tuví uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña véꞌxi ñuú Canaán ne, ñéꞌe ñā mí tuví Jesuú ne, kakaꞌan ña: —¡Ntuntāꞌví ini nto ko, Tóꞌō, Iꞌxá Davii! ¡Un váꞌa tsi kantoꞌo diókō kó kuenta iña é ña váꞌā san é nuu nimá tun! —kaꞌan ña. 23 Nté uun túꞌūn ña ni káꞌan Jésuu ni ña. Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā é na nakunu ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Kaꞌan ña: —Nakūnu nto ña, tsi dóo duꞌxen kaꞌān ña é ntīkɨn ñá kō —kaꞌan ña. 24 Kakaꞌan Jésuu: —Taxnuu Xuva kō ko é xntiī ú da mii tsī ña kúnaa, ña ntáduku ntée tatá ña Israee —kaꞌan ña. 25 Ntá tsi xée etsin ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ínchɨtɨ ña nūu ña ne, kakaꞌan ña: —¡Vií nto da xeꞌe, Tóꞌo, xntii ntō ko! —kaꞌan ña. 26 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá vāꞌá ō é nakiꞌi o tañúꞌū é kāꞌxí iꞌxá kō dá kuēꞌé ō tínā san — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

SAN MATEO 15​, ​16

30

27 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san

ne, kakaꞌan ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌan nto, Tóꞌō, ntá tsi tínā sán ne, ntaéꞌxi tɨ utsi i é kākoꞌxo má mēsa tóꞌo tɨ ̄ —kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Dōo váꞌā ó kakuintiꞌxe o. Kuan koo na kuvi vatā ó ntio o —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa dióko ñā.  

Dōó tɨtɨ ́n ña nchokuvi ntaváꞌa Jesuu 29 Ntāka

Jesuu íkān ne, kuéꞌen ña dīñɨ míni Galileá san. Kúxee ña xuku kān né, ikān itúvi ña. 30 Ñá te da dīi da díi ñaꞌa xée ña mí tuví ña ne, ntēka ña ña xnéꞌe, ña niꞌi kuiꞌí i, ña kuāá, ña ñɨꞌɨ ̄, ni tɨ ̄tɨ ́n ka ña ntánchokuví san. Tsōo ña ñaꞌa san nú dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuú ne, ntaváꞌa ña ña. 31 Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san da íni ña e ntákaꞌan ñá ñɨꞌɨ ̄ san, e ntuváꞌa ña niꞌi kuiꞌí i san, e nakaka ña xneꞌé san, e nakiní ña kuāá san. Ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva ña Israeé san.  

 

Dā xeꞌé Jesuu é kāꞌxí kɨmi míil ñaꞌa 32 Kidáā

(Mr. 8:1‑10)

ne, kāna Jesuu ñá ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Kantuntaꞌví ini kó un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san tsi é īta ntíꞌxin uni ntúvi e ntántoo ña iꞌa nī ko. Ña túvī ka é kaꞌxī ña. Ñá ntīo kó nataxnūu ú ña é kuan tsī koo, tsi ntákakɨn ña, tsí dā ná koo vita ña itsi kān dókō — kaꞌan Jésuu. 33 Ntákaꞌan ñá ntántīkɨn ña: —¿Míꞌi ntu kikīꞌi o tañúꞌū iꞌa mí xoxo ntoo i? ¿Nté ntu koo xee táꞌan é kaꞌxī ña, é ñā te da díi ñaꞌá san? —kaꞌan ña. 34 Kakaꞌan Jésuu ni ña:  

 

—¿Tɨtɨ ̄n ntú tañúꞌū niꞌi nto? — kaꞌan ña. Nantíko koō ña, ntákaꞌan ña: —Úꞌxe kūdii tañúꞌu ni ūvi kudii a tsákā —kaꞌan ña. 35 Kakaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san é na kuntoo ña ñuꞌu kān. 36 Kīꞌi ña e uꞌxé tañúꞌū sán nī tsákā sán ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kidáā ne, taꞌvi dāva ñá ne, xéꞌe ñā ña ntántīkɨn ña é na tsīꞌi ña ntaꞌa ñaꞌa san. 37 Ēꞌxí ntaꞌā ñá, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. Dā kúvi ne, natáka ña é ntoó ka ne, úꞌxe xīka nátsuꞌun tsītu ká ña taꞌvi ī. 38 Ñá te da kɨ ̄mi míil ñatīí san éꞌxi ña ne, ntē ña ni intéꞌvi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, nté iꞌxá san dɨ. 39 Nataxnūu ña ñaꞌa san kídaā ne, nákunūu Jesuu tún ntōó san ne, da kuéꞌen ña ñūú Madala.  

 

 

 

 

Dā íkan ña fariseu ni ñá saduceú san uun nuu i e dóo kaꞌnu

16

(Mr. 8:11‑13; Lc. 12:54‑56)

Xéē ña fariseú san nī ña saduceú san é ncho koto nteé ña Jesuu. Ntaíkan ña te nañēꞌe ñá ña uun nuu i e dóo kaꞌnu é vēꞌxí e dukún kān. 2 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Da kakuáā ne, ntákaꞌan nto: “Váꞌa iñɨ ̄ teváā, tsi dóo dito xntɨvi e dukún kan”, xkoó kaꞌan nto. 3 Tévāá ne, ntákaꞌan nto: “Dōo xóo iñɨ ̄ vevii, tsi dóo ñuꞌu viko xéꞌe i kan”, kaꞌan nto. Te īni nto nté iñɨ ̄ da ntaíto nto e dukún kān, ¿nté kui ñá ini ntu nto nté koo kuvi ñuxiví sa, da ntaíto nto nté o kakuvi vevii? 4 Ña kini ntáa, ña ntáde é kīni kaa sán ne, dɨvi ñā ntaíkan ña nuu i e dóo kaꞌnu, ntá tsi ña kuéꞌē ká Xuva ko  

 

 

31

SAN MATEO 16

nūu i é ntio ña, tsí da mii nūu i váta ō kúvi Jonaá san —kaꞌan ña. Kidáā né, ntāka Jesuu íkān né, tsoo mii ña ñā. Uꞌxen íā iña ñá fariseu 5 Dā

(Mr. 8:14‑21)

xee ñá ntántīkɨn ña uun xo diñɨ ntute sán ne, kūtuni ña tsí kunánī ña é kuīdo ña tañúꞌū. 6 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kini nto ne, kuenta tsí vií nto ni ūꞌxen íā iña ñá fariseu ni ñá saduceú san —kaꞌan ña. 7 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: —Kuan ō kaꞌan ñá, tsi ña ni ído ō tañúꞌū san —kaꞌan ña. 8 Īni Jesuu née iña ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ña: —¡Mpá! ¿Nté kui ña ntákuintiꞌxe váꞌa ntu nto? ¿Nté kui ntaítsuꞌun ntu nto tē ña ni ido nto tañúꞌū san? 9 ¿Vāta kutúni ntú nto? ¿Ñā ntu nakaꞌan nto tsí uꞌun tañúꞌū san éꞌxi uꞌun míil ñāꞌa sán ne, tɨ ̄tɨ ́n xiká ka ñuꞌu taꞌvi ī e ntóo ka é natāká nto? 10 ¿Ntē ña ntu nakaꞌan nto e uꞌxe tsi tañúꞌū san e éꞌxi kɨmi míil ñāꞌa sán ne, tɨ ̄tɨ ́n xiká ka ñuꞌu taꞌvi ī e ntóo ka é natāká nto? 11 ¿Nté kui ña kañeꞌe dɨkɨ ntu nto e ña te iña tañúꞌu ntīꞌxe san kakaꞌán u? Kuenta tsí vií nto ni ūꞌxen íā iña ñá fariseu ni ñá saduceú san —kaꞌan ña. 12 Kidáā né, kūtuni ña tsí ña te kakáꞌan ña iña uꞌxen íā é kaidáka tañúꞌū san, tsí kakaꞌan ñá iña nuu i é ntánakuāꞌa ña fariseu ni ñá saduceú san.  

 

 

 

 

 

 

Dá kakāꞌán Pedru tsí Jesuu é Cristu ña 13 Dā

(Mr. 8:27‑30; Lc. 9:18‑21)

xee Jésuu ñuú é nani Cesārea Filipú ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña:

—Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ¿neé ntu ñaꞌa ú, te kāꞌan ñáꞌa san? — kaꞌan ña. 14 Nantíko koō ña, ntákaꞌan ñá: —Iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Juaan Bautista nto. Iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Elia nto. Īo xtúku ña ne, ntákaꞌan ñá tsi Jeremia ntó, ō tuku ñaꞌa ña kakaꞌán naa Xuva ko nto — kaꞌan ña. 15 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntōꞌó ne, ¿xoó ñaꞌa ntu ú, te kuinī nto? —kaꞌan ña. 16 Kakaꞌan Símuun Pedru: —Cristu ntó, Iꞌxá Xuva kō ña kantíto san nto —kaꞌan ña. 17 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nté kuān nte váꞌā ó ni o, Sīmuun, iꞌxá Jonaa. Sáꞌā ne, ña te ñáꞌa ni nañēꞌe ñá o, tsí mii tsi Uvā kó, ña tuví e dukún kān. 18 Kakaꞌán u ni ō tsí dɨvīn é Pedrú ne, dɨvī ó ne, xúu nchó kaꞌan. Nú xūu saꞌá xntītsí u xúkūn ko. Ña kúvi vīí doxiꞌí san nī ñaꞌa, ña ntákuintiꞌxe i ko. 19 Taꞌxí u o ntakāá iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō e dukún kān. Da xōó ka ñaꞌa, ña é īó kuetsí i ñuxiví a ne, káꞌān tsí ña kúvi kɨ ́ꞌvi ña e dukún kān. Kuan kōo vií Xuva kō e dukún kān dɨ. Da xōó ka ñaꞌa, ña é ntuváꞌa ni Xuva ko ñuxiví a ne, káꞌān tsí kuvi kɨ ́ꞌvi ña e dukún kān. Kuan kōo vií Xuva ko ni ñā e dukún kān dɨ —kaꞌan ña. 20 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña é ña ku kaꞌán kueꞌen tsí ña ni da xōó ka ñaꞌa é Cristu ña.  

 

 

 

 

 

 

Dá kakāꞌan Jésuu é kuvī ña 21 Nté

(Mr. 8:31‑9:1; Lc. 9:22‑27)

ntūvi tsikán ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña

32

SAN MATEO 16​, ​17 é kantio é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Jerusaleen. Ikān ne, ñá te da dīi núu ī dóo ntoꞌo ña ntaꞌa ñatā sán nī tóꞌō dutú nī mastrú leí san. Kaꞌní ña ña ne, te kūvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku ña, kaꞌan ña. 22 Kidáā ne, kuéꞌen xīo Pedrú san ni ñā né, ikān de tíi ña ni Jēsuu, kákaꞌan ña: —Ñá te sāꞌá e ntio Xuva ko, Tóꞌō. Ñá te kuan kōo kuvi nto —kaꞌan ña. 23 Ntá tsi xkokoto Jēsuú ne, kakaꞌan ñá nī Pedru: —¡Ñá kuān xkoó kaꞌan, tsí kakaꞌan vátā ó kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san! Ñá ku koton ntēén ko. Ñá te vatā ó kade kuení Xuva kō é kadē kuení o, tsí vata tsī ó de ñaꞌa san káden —kaꞌan ña. 24 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntántīkɨn ña: —Tē xoó ncho kuntīkɨn í ko ne, ñá vīí ka ña é ntio mii ña, ntá tsi na kuntīkɨn ñá ko, kuān te na kuví ña. 25 Tē xoó ntio i é nakāku ntuvi iña í ne, kunaá ña ntii dañu ntūvi. Ntá tsi tē xoó nakunaa i ntuvi iña i kuenta iñá ko ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. 26 ¿Neé ntu niꞌi ñatīí san te nīꞌi ña dá kanɨɨ ñūxiví sa, te nākunaá ña é tduiña ña? ¿Nté ntu kaa ntáꞌvi ñatīí san é tduiña ña? 27 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kiꞌxi ú nī ánjē ko. Dōó kaꞌnu ñaꞌa ú, vatā ó kaꞌnu Uva kō. Kidáā ne, ntanáa ú ni ñāꞌa nee iñá idé ña xé un xé un ñā. 28 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Iō ñáꞌa e ntáñɨ ̄ ñá iꞌa vevií ne, ña kúvī ñá da nté kinī ña é kixkadā kûꞌvé u ñuxiví sa —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

Dā nádama kúñu Jēsuu

17

(Mr. 9:2‑13; Lc. 9:28‑36)

Dā kúvi iñu ntúvi ne, ntēká Jesuu Pedrú san ni Sāntiau,

ni ení ña, ñá nanī Juaan, kueꞌen níꞌi ña ña ūun xuku e dóo dūkún ne, 2 nuu tsi ña ne, nadama kúñu Jēsuu. Nuu ña ne, xiꞌí nuu vatā ó kaxiꞌí nuu ngántii san ne, dóō é nuu ñā né, ntukuiꞌxīn kueꞌen. 3 Ura tsíkan ntii dîtó Muisee ni Élia, ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu. 4 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni Jésuu: —Dōo váꞌā o tsí ntoo ntɨ ́ iꞌa, Tóꞌō. Tē ntio nto ne, xntītsí ntɨ uni á viꞌi íꞌa, uun iña nto, uun iña Muísee ne, uun iña Éliá dɨ —kaꞌan ña. 5 Da nɨɨ kākaꞌán Pedrú san ne, xée ūun viko e dóo kaxiꞌí nuu mí ntoo ña ne, távi nūu ña. Kakaꞌan tátsin Xúva kō méꞌñū vikó san: —Ña sāꞌá ne, Iꞌxá miī kó, ña e dóo ntio ko. Dōo diní ko ni ñā. Kini nto é kākaꞌan ña —kaꞌan tátsín san. 6 Dā téku ña ntántīkɨn ñá san sáꞌā ne, nántūvé ña kúñu ña ñuꞌu kān né, dōo uꞌví ña. 7 Ntá tsi véꞌxi Jēsuú ne, tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, kakaꞌan ña: —¡Nakuntáñɨ ̄ nto! ¡Ñá ku uꞌvī nto! —kaꞌan Jésuu. 8 Dā íto ña ne, xōxó ka ña nguiī san. Da mii tsi Jēsuu ntítsi ña. 9 Dá kūntíi ña xuku sán ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá ku kaꞌān ntó ni da xōó ka ñaꞌa nee e íni nto da nté nantōto ú rkontûvi é xiꞌí u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi —kaꞌan ña. 10 Ntátsixeꞌē ña ntántīkɨn ña: —¿Nté kui ntákaꞌán ntu mastrú leí san é dīꞌna Eliá san kíꞌxi ña? — kaꞌan ña. 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i tsí diꞌna Elia kíꞌxi ña ne, xtūví tuꞌvē ña é un ntɨꞌɨ ̄. 12 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsi e kíꞌxi  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

33

SAN MATEO 17

Elia, ntá tsi ña ni kutúni ñáꞌa san te dɨvi ñā né, ide ña ni ña da nēé ka é ntio ña. Kuan kōo ntoꞌo kó ntaꞌa ña dɨ, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi —kaꞌan Jésuu. 13 Kidáā ne, kutuni ña ntántīkɨn ña tsí kakaꞌan ñá iña Juaan Baútista.  

Dā ntaváꞌa Jesuu úun na kudii, ná kaxiꞌi míī 14 Dā

(Mr. 9:14‑29; Lc. 9:37‑43)

xeé ña mi dóo ntoo ñaꞌa ne, véꞌxi uun ñatīi mí tuví Jesuu. Ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, kakaꞌan ña: 15 —Tōꞌó, ntuntāꞌví ini nto iꞌxá ko, tsí kaxiꞌi míi nā ne, xntii nto nā. Dōó kantoꞌo na. Nuu nuu tsi kantava nuu na nchúꞌun kān ne, kakoꞌxó nuu na nú ntute kān dɨ. 16 E kíxniꞌi ú na é ntāváꞌa ña ntántīkɨn ntó na, ntá tsi ña ni kuvi vií ña — kaꞌan ña. 17 Kakaꞌan Jésuu: —¡Nté o ntu! ¿Nté kui ña ntákuintiꞌxe ñaꞌa sán ko, ña e ntáde é kīni kaa? ¿Tɨ ̄tɨ ́n ka ntu ntuvi kutíi ú ni ntō? Kixníꞌi nto na īꞌa —kaꞌan ña. 18 De tíi Jesuu ni é ña váꞌā san ne, ntīi é ña váꞌā san é nuu nima na. Ura dúꞌva tsi ntuváꞌa na. 19 Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kui ña ni kuvi vií ntu ntɨ é nakūnu ntɨ ́ e ña váꞌā san? —kaꞌan ña. 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tsí ña te kanɨɨ ̄ nima ntó ntákuintiꞌxe nto. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí kuān te un síin kueꞌen tsi ntákuintiꞌxe nto ne, kuān te vata kaa uun kudii ntɨkɨn kulí  

 

 

 

 

 

san é kuintiꞌxe nto ne, kuvi kaꞌan ntó ni xūku san: “Kuēꞌén ikān”, ne, kɨ ́ꞌɨ ̄n. Ña túvī neé kueꞌen tsi é ña kuvi vií nto. 21 Ntá tsi e ña váꞌa vāta kaa sáꞌa ne, ña ntíi tē ña kuntóo ixu ō né, tē ña dóo kaꞌan ntâꞌví ō dɨ — kaꞌan Jésuu.  

É kūvi uvi íto kakaꞌan Jésuu é kūví ña 22 Dá

(Mr. 9:30‑32; Lc. 9:43‑45)

ntoo ña ñuú Galileá ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ntuvi ú kuenta ntáꞌa ñaꞌa san. 23 Kaꞌní ña kó ne, te kūvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku u —kaꞌan ña. Dōo kántoo ntaꞌxa ña ntántīkɨn ña.  

Dā ntáꞌvi Jesuu ni ña ntántīkɨn ña diuꞌun xôo iña xúkūn

24 Dā

xee Jésuu ñuú Capernau ni ña ntántīkɨn ñá ne, véꞌxi ña ntaído diuꞌun xôo iña xúkūn san mí tuví Pedrú san ne, ntákaꞌan ña: —¿Ña kantáꞌvi ntu mastru ntó diuꞌun xôó san? —kaꞌan ña. 25 Kakaꞌán Pedrú san: —Kantáꞌvi ña —kaꞌan ña. Dā kɨ ́ꞌvi Pedrú san má viꞌi kān ne, diꞌna kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté ntu de kuéni o, Simuun? ¿Xoó ntu ntaꞌa i ntaído rei ñúxiví san diuꞌun xôó ni diūꞌun iña ñuꞌú san? ¿Ntaꞌa ña ñuú mii ñā né, ō ntaꞌa ña tuku ñuú san? —kaꞌan ña. 26 Kakaꞌán Pedru: —Ntaꞌa ña tuku ñuu —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Dukuān ne, ñá kantio é ntáꞌvi ña ñuú mii ñā. 27 Ntá tsi vata koo é ña kudíin ña ne, kueꞌēn nu míni  

 

 

34

SAN MATEO 17​, ​18 kān ne, nakuitan xuꞌve é kantīkɨn kaa xuꞌu tsákā san. Tavan da nēé ka tsákā, kɨtɨ é tɨɨn diꞌna. Dá ntɨ ̄kán xuꞌu tɨ ne, naníꞌi o uun diuꞌun kuetsi. Kiꞌin ne, da ntaꞌvin diuꞌun xôo ó ne, íñā kó dɨ —kaꞌan ña. ¿Xoó ntu é dií ka kaꞌnu i?

18

(Mr. 9:33‑37; Lc. 9:46‑48)

Ntuvi tsikán ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ña: —¿Xoó ntu é dií ka kaꞌnu i mí kadē kûꞌvé Xuva kō? —kaꞌan ña. 2 Kāná Jesuu úun iꞌxá san ne, xtuvī ñá i méꞌñū ñaꞌa san. 3 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni nto: Tē ña nadáma nto nima nto é kuintiꞌxe nto vatā ó de a iꞌxá kuetsī sán ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌví nto mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 4 Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kaꞌnu vata kaa iꞌxa saꞌá ne, dɨvi ñā é dií ka kaꞌnu ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 5 Xoó ñaꞌa é kiꞌi ña uun iꞌxá vata kaa sáꞌa kuēnta iñá ko ne, vata te xūꞌu kíꞌi ña ko.  

 

 

 

Dōo xií kaa é vīi o é kīni kaa 6 ʼNtá

(Mr. 9:42‑48; Lc. 17:1‑2)

tsi da xōó ka ñaꞌa é kuēꞌé ña itsi é vīi é kini kaa da nēé ka iꞌxá san é kakuintiꞌxe i kó ne, dií ka váꞌā ó te kunūꞌni uun xuu xodo kaꞌnu dúkun ñá ne, na kunuu ntoꞌo mii ñā má ntute ñuꞌu kān. 7 ¡Ntāꞌvi ide ñá ñuxiví a tē kade ña é vīí tuku ñaꞌa kuétsī! Kuan tsi īó nuu i é kīni kaa, ntá tsi ¡ntāꞌvi ide ñaꞌa san, ña é kaxéꞌe itsi é vīí taꞌan ña é kīni kaa san! 8 ʼTe ntāꞌa nto, o te dɨ ̄ꞌɨ ́n nto kade i é viī nto é kīni kaa san ne, kaꞌnté  

 

nto ne, nakuitā nto. Dií ka váꞌā ó te uꞌntu nto xēe ntó e dukún kān, te kāka xnéꞌe nto, é xēe niꞌi nto ntuvi ntáꞌa nto, ntuvi dɨ ́ꞌɨn ntō dôꞌvi kan mi dóo kaiꞌxi ñúꞌú san. 9 Te ntūxnúu nto kade i é viī nto é kīni kaa sán ne, tavá nto ne, nakuitā nto. Dií ka váꞌā ó te xēe ntó e dukún kan ni ūun tsi ntuxnúu nto, é xēe niꞌi nto ntuvi ntúxnūu nto dôꞌvi kan mi dóo kaiꞌxi ñúꞌú san.  

Kuenta iña á leꞌntu é kúnaa 10 ʼKoto

(Lc. 15:3‑7)

ntó tē ña kadá kuení nto tē ña nuu áꞌvi iꞌxá san. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí e dukún kān ne, ánjē san é kade ña i kuentá ne, utén utén ntoo ña ntaꞌa Xuva kō, ña é tuví e dukún kān. 11 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, véꞌxī u é nakākú u ñaꞌa, ña ntákunaá san. 12 ʼ¿Nee iñá ntu ntádē kuení nto? Te ūun ñaꞌa né, īó uun sientu á leꞌntu ña ne, uun xtɨ kunaa tɨ ne, ¿ñā ntu te tsoo míi ña kɨtɨ kɨmi díko xeꞌun kɨmí san má kūꞌu kan dá kɨ ̄ꞌɨn ña kínantúku ña kɨ ̄tɨ uun, kɨtɨ kunaá san? 13 Te nāniꞌi ña tɨ ́ ne, nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí dií dií ka diní ña ni kɨ ̄tɨ nániꞌi ña san é kɨtɨ kɨmi díko xeꞌun kɨmí, kɨtɨ ña ni kunáa san. 14 Kuān ó ni Uva kō, ña tuví e dukún kān. Ñá ntīo ña é kūnaa nté uun iꞌxá san.  

 

 

 

Nté koo kada kaꞌnu iní o ni taꞌan kō 15 ʼTē

(Lc. 17:3)

kade taꞌan nto é kini kaa ni ntō né, kueꞌēn ntó mí tuví ña ne, káꞌan nto ni ñā nte o dé ña, da mii xnto ni ñā. Te kīni ña é kākaꞌan ntó ne, é ntūváꞌa nto ni tāꞌan nto. 16 Ntá  

35

SAN MATEO 18

tsi tē ña kini ña é kākaꞌan ntó ne, kuntēka nto uun ne, ō uvi ñaꞌá ka ñaꞌa vata koo é kīni ña. 17 Tē ña ntío ña kini ña e ntákaꞌan ñá tsīkán ne, káꞌan nto nī ña ntákuintiꞌxe i san, ña ntánataká nuu má ūkún kān. Tē ña ntío ña kini ña ña ntákuintiꞌxe i sán ne, ña kú de ká nto ña kuenta. Vií xnto kuenta tsí vata ntáa ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i, nī ña ntaído diuꞌun xôó san. 18 ʼNuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Da xōó ka ñaꞌa é kāꞌan ntó ni ñā ñuxiví a e ña kuvi kɨꞌɨn ña mí tuví Xuva kō ne, kuan tsi kōo kaꞌan Xúva ko ni ñā e dukún kān dɨ. Da xōó ka ñaꞌa é kāꞌan ntó ni ñā ñuxiví a é kūvi kɨꞌɨn ña mí tuví Xuva kō né, kuan kōo kaꞌan Xúva ko ni ñā e dukún kān dɨ. 19 ʼSáꞌa kākaꞌan xtúku ú ni ntō tsí te ūun tsi ntáde nto nima ntó uvi ñáꞌa nto da ntaíkan ntó ntaꞌa Xuva kō ne, Xuva kō, ña tuví e dukún kān ne, taꞌxi ña é ntaíkan nto. 20 Dā míꞌī ka mí nataká nuu uvi uni ñáꞌa kuenta iñá ko ne, ikān tuví u méꞌñu ñā dɨ —kaꞌan Jésuu. 21 Kidáā ne, xéē Pedru, kakáꞌan ñá ni Jēsuu: —Tōꞌó, ¿kiꞌin ito ntū kada kaꞌnu iní u ni tāꞌan ko dá kadē xení ña nī ko? ¿Vá ūꞌxe íto ntu? —kaꞌan ña. 22 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Ñá kāꞌán u ni o te da mii tsī é ūꞌxe íto, tsí un tsi nté kɨ ̄mí sientu kɨmi díko uꞌxi íto.  

 

 

 

 

 

Kuenta iña ñá kade tsiñu é ña ni ntío ña kada kaꞌnú ini ña ni tāꞌan ña 23 ʼKuvi

kaꞌan ó tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun rei é

iō tɨtɨ ́n ña ntáde tsiñu iña ñá kaa. Ntio ña natava ñá kuenta ñá ntáde tsiñu iña ña. 24 Dā éni ntuꞌu ña tāvá ña kuentá san ne, xee níꞌi ña uun ñaꞌa, ña tanūu diuꞌun é vāta kaa uvi diko uun kuía xáꞌvi ñā. 25 Ña ni kúvi ntanáa ña. Dukuān ne, kakaꞌan tóꞌo ñā é diko ña ñā, ni ña dɨꞌɨ ̄ ñá, ni iꞌxā ñá, ni un ntɨꞌɨ ̄ é īó iña ña, vata koo é na ntūnaa é tanūu ña. 26 Nákunchɨtɨ ̄ ña kade tsiñu san núu ñá ne, íkan ña dā xeꞌe, kakaꞌan ña: “Na kūtíi ká nto nī ko, Tóꞌō. Ntanáa ntɨꞌɨ u é tanūu u”, kaꞌan ña. 27 Ntūntaꞌví ini tóꞌo ñā ñá ne, nangava ña ñā né, nakadɨ ̄ ñá kuenta ña. 28 Dā ntíi ña kade tsiñu san viꞌi tóꞌo ñā né, tāꞌán ña uun ñaꞌa, ña é kade tsiñu dadɨɨ ni ñā. Ña sāꞌá ne, tanūu ña diuꞌun taꞌan ña é vāta kaa uun sientu ntúvi xáꞌvi ñā. Ñaꞌa, ña é tanūu ña iña í san ne, írkāa ña dukun ña é nakuēꞌne ña ña ne, kakaꞌan ña: “Ntáꞌvīn ko é tanūun”, kaꞌan ña. 29 Nákunchɨtɨ ña tanūu san núu ñá ne, kaikan ña kakaꞌan ña: “Na kūtíī ká nto nī kó, tsi ntáꞌvi ntɨ ̄ꞌɨ ́ u”, kaꞌan ña. 30 Ntá tsi ña ni ntío ña tsikán ne, tsiꞌi kuétsi ña ñā ne, xnuu kutu ña ña dā nte ntáꞌvi ña é ita nūu ña. 31 Dā íni ña ntáde tsiñu, ña nguiī san, nté ō kúvi ne, dōo dé kuení ña. Kuéꞌen ñā ne, káꞌan ña nī tóꞌo ñā nté ō kúvi. 32 Kidáā né, kāna tóꞌo ña ña kuān ó de sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: “Ñá tē nté kaa kinī ó kaden. Xuꞌú ne, nakādɨ ́ u kuenta ó tsi íkān kó da xeꞌe. 33 ¿Nté kui ña ni ntuntaꞌví ini ntu o taꞌan o, vatā o dé u ni ō?”, kaꞌan ña. 34 Kūdiin kuéꞌēn tóꞌo ña ni ñā né, ntāda ña ña kuenta ntáꞌa maú san é xnuu kutu ña ña dā nté  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

36

SAN MATEO 18​, ​19 ntanáa ntɨꞌɨ ña é tanūu ña —kaꞌan Jésuu ni ña. 35 Da kidáā ne, kakaꞌan ña: —Kuān koo vií Uva kō, ña tuví e dukún kan, ni nto tē ña kada kaꞌnú ini nto kanɨɨ ̄ nima ntó ni tāꞌan nto dɨ —kaꞌan Jésuu.  

Dá kakāꞌan Jésuu iña ña ntánatsoo mii tāꞌan

19

(Mr. 10:1‑12; Lc. 16:18)

Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌā né, ntāka ña ñuú Galileá ne, kuéꞌen ña ñūú Judea é tuví uun xo diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san. 2 Ñá te da dīi da díi ñaꞌa ntīkɨn ñá ña ne, ikān ntaváꞌa ña ña. 3 Véꞌxī ña fariseú san mí tuví Jesuu é kōto nteé ña ña ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Kākaꞌan ntú lei Muísee é xīi kaa é natsoo miī ntɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ntɨ dá nēé ka nuu i kuvi? —kaꞌan ña. 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Vāta nakuáꞌa ntu nto túꞌun Xuva kō mí kākaꞌan tsí dɨvi ñā é dēváꞌa ña ñaꞌa ne, dē kúꞌvē ñá ñatīí ni ñadɨ ̄ꞌɨ é kuntōo dadɨɨ ña? 5 Dukuān né, xtuvī mii ñátīí san uva ña ni dɨꞌɨ ñā é kuntōo dadɨ ́ɨ ña ni ñadɨꞌɨ ̄ ña. Uun tsi kúñū kúvi ña ntuvi ña. 6 Viꞌi a vé ne, ñá te ūvi ñáꞌa ká ña, tsí uun sá ña. Dukuān ne, ña váꞌā o é nantii ntee taꞌan ñāꞌa san neé e teé taꞌan Xuva kō —kaꞌan ña. 7 Ntátsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Nté kui kakaꞌan ntú Muisee é kuvi natsoo miī ntɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ntɨ kuan? —kaꞌan ña. 8 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Dā xe dóo kaꞌxi nima ntó ne, dukuān e táꞌxi Muisee é natsoo  

 

 

 

 

 

 

mii nto ñadɨꞌɨ ̄ nto, ntá tsi ña te kuán o ni ntio Xuva ko nte ntúvi diꞌna. 9 Kakaꞌán u ni ntō tsí da xōó ka ñaꞌa é natsoo mii ña ñadɨꞌɨ ̄ ña, ntá tsi tē ña te neé ni ide ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san é kini kaa ni tuku ñatīí san ne, tē natántaꞌa ñatīí san ni tuku ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ne, kade ña kuētsi — kaꞌan ña. 10 Ntákaꞌan ña ntántīkɨn ña: —Te kuan kōo kuvi uun ñatīí ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, dií ka váꞌā ó ē ña tántaꞌa ō —kaꞌan ña. 11 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá te ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa é kūtíi ña é nīꞌi ña sáꞌā, tsí mii tsi ñā é xeꞌe Xúva kō é kuan koo kuntōo ña. 12 Īó ñatīi é ña kuvi kóo iꞌxá ña, tsi e dúkuan kāa ña da káku ña. Iō túku ñatīí ne, ñaꞌa san ide ña e ña kuvi koo iꞌxá ña. Iō túku ñatīí ne, ña ntío ña tántaꞌa ña kuenta iña tsiñu e ntáde ña iña Xuva ko. Xoo kutíi i e kuintíꞌxe i sáꞌā né, na kuīntiꞌxe i —kaꞌan ña.  

 

 

 

Dā náxnuu viko Jesuu ún ntɨꞌɨ īꞌxá san (Mr. 10:13‑16; Lc. 18:15‑17)

13 Kidáā

ne, xee níꞌi ña īꞌxá san mí tuví Jesuu é tɨɨn ntaꞌa ñā í, é kāꞌan ntâꞌví ña iña i. Ña ntɨniꞌi Jēsuú san ne, de tíi ña ni ñā ntánteka iꞌxá san, 14 ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —Kuéꞌe ntō itsi é na kīꞌxi iꞌxá san mí tuví u. Ñá ku kādɨ ́ nuu nto i, tsí ñaꞌa é īó nima í vatā ó nima íꞌxá san ne, dɨvi ñā é kāduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 15 Dā kúvi tɨ ́ɨn ntaꞌa ntɨꞌɨ ña ī ne, da kidáā ntáka ña.  

 

37

SAN MATEO 19​, ​20

Uun ñatīí kuetsī, ña kuika, kátsixeꞌe ña Jēsuu (Mr. 10:17‑31; Lc. 18:18‑30)

16 Xée

uun ñatīi mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ñā: —Mastrú, ¿neé ntu nuu i é vāꞌá kantio é vīí u vata koo é nīꞌí ko ntuví vaꞌá iñá ko ntii dañu ntūvi? —kaꞌan ña. 17 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui katsixeꞌēn kó iña é vāꞌa? Da mii Xuva kō é vāꞌá ña. Te ntio o ntuvi vāꞌá iña o ntii dañu ntúvi ne, kadan ntaan é kākaꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. 18 Kidáā ne, kakaꞌan ña: —¿Neé ntu é kāda ntaa u? —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu: —Ñá ku ēꞌnín ñaꞌa. Ñá ku nakiꞌin ñadɨ ̄ꞌɨ ñáꞌa. Ñá ku kīꞌin dúꞌun. Ñá ku kāꞌán dovete. 19 Kuikon ñuꞌun uva o ni dɨꞌɨ ō. Kuinima ó taꞌan o vatā ó kakuinima míi ō kúñu ō —kaꞌan Jésuu. 20 Kakaꞌan ñá ni ñā: —É un ntɨꞌɨ sāꞌá kade ntaa ú ntē da ku lúꞌntī u. ¿Neé ka ntu é kākunaa? —kaꞌan ña. 21 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē ncho viin é un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌá ne, kuēꞌén, nadikon īña o ne, kuéꞌēn diuꞌún san ña ntāꞌví san vata koo e níꞌi o nuu i é vāꞌa é dukún kān. Kidáā né, kixntikɨ ̄n ko —kaꞌan ña. 22 Dā téku ña é kākaꞌan Jésuú ne, kuntaꞌxa iní ña, tsi dóo kuika ña. Kuan tsi ō ntaka ña. 23 Kakaꞌan Jésuu ni ñá ntántīkɨn ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Tsi dóo ntii tuꞌun é xee ñá kuiká san  

 

 

 

 

 

 

mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 24 Kakaꞌán xtuku ú ni ntō tsí dií ka ña ntii tuꞌun é kɨ ̄ꞌví uun kameu xávī xɨ ́kɨ natee ō san é kɨ ̄ꞌví uun ña kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 25 Dā téku ña ntántīkɨn ñá sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ña. Ntákaꞌan ña: —¿Xoó ntu kūvi nakáku i kuan? —kaꞌan ña. 26 Īto Jesuu ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñaꞌa sán ne, ña kúvi nakākú mii ña nima ñá, ntá tsi Xuva kō ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ kuvi vií ña —kaꞌan ña. 27 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru: —Ntɨꞌɨ ́ ne, é xtuvī mii ntɨꞌɨ ́ ntɨ é kuntīkɨ ́n ntɨ nto. ¿Nee iñá ntu niꞌi ntɨ? —kaꞌan ña. 28 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ikan ñūxiví xēé san ne, kutūví u, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi, nú teu kaꞌnú ko ne, dɨvi ntō e ntántīkɨn ntó ko ne, kuntōo nto uxuvi teu naꞌnú san dɨ, kadā kúꞌvē nto iñá uxuvi táta ña Israeé san. 29 Da xōó ka ñaꞌa, ña é xtuvī mii i viꞌi i, ō ení ña, ō taꞌan ñá, o uva ñā, o dɨꞌɨ ñā, ō iꞌxá ña, o ñūꞌu ña kuenta iñá ko ne, níꞌi ña ūun sientu íto ká xtuku. Níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi dɨ. 30 Ntá tsi tɨtɨ ́n ñaꞌa, ña é odo nūu vevií ne, nte áta i kan kuntōo ña te kúvi ne, ña é ntoo ata i kān vevií ne, kodo nuū ñá kídaā.  

 

 

 

 

 

 

Kuenta iña ñá ntáde tsiñu

20

ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa tóꞌo vīꞌí san kaa. Tévāá tsi kañeꞌe ñá, kaixntuku ñā xoó kada tsiñu i matú ña. 2 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san tsi ntáꞌvi nɨɨ ña ña ntūvi é kāda tsiñu ña ne, taxnūu  

38

SAN MATEO 20 ña ña matú ña. 3 Kaeku ɨɨn teváa ne, īní ña tsi ntâñɨ ́ ka tuku ñaꞌa nú āꞌví kān é ña te neé ntáde ña. 4 Kakaꞌan ñá ni ñā: “Kūkada tsiñu nto matú ko kān ne, ntáꞌvi vaꞌa ú nto”, kaꞌan ña. Ne, kuéꞌen ña kūkada tsiñu ña. 5 Kuan tsī ó de ña dá kii xtúku ña da káꞌñu ntuvi ne, kaeku uni kuáa dɨ. 6 Dā kaéku uꞌun kuáa ne, kii xtūku ña ne, níꞌī ká ña ñaꞌa, ña é ña tuví nee é vii. Kakaꞌan ñá ni ñā: “¿Nté ntū ó de nto iꞌa? ¿Nté kui ña ntáde tsiñu ntu nto?”, kaꞌan ña. 7 Ntákaꞌan ñá ni ñā: “Ñá ni nīꞌí ntɨ xoó taꞌxi i ntɨ ́ tsiñu”, kaꞌan ña. Kakaꞌan tóꞌo ī sán ni ñā: “Kueꞌēn ntó matú ko kan kūkada tsiñu nto dɨ”, kaꞌan ña. 8 Dā kúneé ne, kakaꞌan tóꞌo tsīñu sán ni ña odo nūú nuu tsiñú san: “Kūkaná nto ña ntáde tsiñu sán ne, ntáꞌvi nto ñā, diꞌna ña é xeé rkontuvi. Nté ata i na ntīi ña xee nte díꞌna”, kaꞌan ña. 9 Ña xee kaéku uꞌun kuáa ne, níꞌi ña xāꞌví ña é uun ntúvi. 10 Ña xee díꞌna ne, dií ka kueꞌe níꞌi ña, kuíni ña. Ntá tsi kuédadɨɨ tsi niꞌi ña é un é un ñā. 11 Dā ntuáꞌvi ña ne, káꞌan ntēé ña tóꞌo tsīñu san, 12 ntákaꞌan ña: “Uun ura kúdii dé tsiñu ñaꞌa san, ña xeé rkontuvi é ntɨꞌɨ ́ ne, dadɨɨ tsi o ntuáꞌvī ntɨ ́ ni ñā. Ntɨꞌɨ ́ ne, nɨɨ ntuvī dé tsiñu ntɨ. Dōo ntóꞌo ntɨ ́ kaꞌni san”, kaꞌan ña. 13 Kakaꞌan tóꞌo tsīñu san ni ña: “Ñá te kāde u é kini kaa ni ntō. ¿Ña ni káꞌan ntú nto nī ko tsi váꞌā o xaꞌví nto dá kākaꞌán u ni ntō? 14 Kūniꞌi nto xáꞌvi ntō né, kueꞌēn nto. Xuꞌú ne, ncho vii ú nī ña xee da rkontuví san vatā o dé u ni ntō. 15 ¿Vá ña kuvi ntu vií u é ntio kó nī diuꞌún ko? ¿Ō ntákuneꞌu iní ntu nto tsí ña kade víni u?”, kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16 Kuan

kōo kuvi ni ña véꞌxi ata i kán dɨ; diꞌna ña kodo núu ña ne, ña é odo nūú diꞌna ne, kuntōo ña nte ata i kan. Tsí kuān te tɨtɨ ́n ñaꞌa kana ú ña ne, ñá tɨ ̄tɨ ́n ña kuéꞌe u é kodo nuū ña —kaꞌan Jésuu. É kūvi uni íto kakaꞌan Jésuu é kuvī ña 17 Dá

(Mr. 10:32‑34; Lc. 18:31‑34)

kuēꞌen Jésuu itsi Jerusaleén ne, nakana xio ña uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 18 —Kiní nto, tsí kɨꞌɨn o ñuú Jerusaleen. Ikān ntada ña kó kuenta ntáꞌa tóꞌō dutú san nī mastrú leí san. Káꞌan ñā tsí kuví u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 19 Ntada ña kó kuenta ntáꞌa ña tuku ñuú vata koo é kīni dɨ ́kɨ ña ko ne, natii nuu ña kó xoꞌo. Xnteē ñá ko ntiká krusi kán dɨ. Ntá tsi ntoto xtuku ú te kuvi ūni ntúvi — kaꞌan ña.  

 

Dɨꞌɨ Sāntiau ní Juaán ne, íkan ña da xeꞌe 20 Kidáā

(Mr. 10:35‑45)

ne, xée dɨꞌɨ īꞌxá Zebedeú san mí tuví Jesuu, xee níꞌi ña iꞌxā ña. Nakunchɨtɨ ña nūu ña ne, íkan ña da xeꞌe. 21 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nee iñá ntu ntio nto? —kaꞌan ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Káꞌan nto na kadā kûꞌvé dadɨɨ ntuvi iꞌxá ko ni ntō mí kadā kúꞌvē nto; uun chí ne, diñɨ kuaꞌa nto ne, uun chí ne, diñɨ datsin nto —kaꞌan ña. 22 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá īni nto nee é kaikan nto. ¿Kūtíi ntu ntō é ntōꞌo nto é vāta koo ntoꞌo ko? —kaꞌan ña.  

 

39

SAN MATEO 20​, ​21

Ntuvi ñátīí san ntákaꞌan ñá ni ñā: —Kuvi vií ntɨ —kaꞌan ña. 23 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntoꞌo ntiꞌxe nto vata koo ntoꞌo ko, ntá tsi ña te xúꞌú kaduku ntée u é kuēꞌé u xoó kutūvi í diñɨ kuaꞌa kó, ō xoó kutūvi í diñɨ datsin ko, tsí Xuvā ko e dé kuꞌvē ña xoo é kuntoo dadɨɨ i nī ko —kaꞌan ña. 24 Dā kútuni uꞌxi ñáꞌa ña nguiī sán ne, kūdiin ñá nī Juaan ni Sántiaú san. 25 Ntá tsi kána Jesuu ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Īni ntó tsi tóꞌō ña é ña te ñá Israeé ne, dōo ntáde naꞌnu ña ni ñāꞌa ña. Dōó ntii ntádē kúꞌvē ña. 26 Ñá ku kuān xkoó de nto. Da xōó ka ñaꞌa nto é ncho vií kaꞌnu nto ne, xntii nto tāꞌan nto. 27 Da xōó ka ñaꞌa nto é ncho kodo nuū ntó ne, xntii nto tāꞌan ntó, 28 vatā ó de ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. Ñá te vēꞌxi u é xntii ñāꞌa sán ko, tsí véꞌxī u é xntīi ú ña ne, é kuēꞌé u ntuvi iñá ko kuenta iña ña —kaꞌan ña.  

 

32 Íntītsí

Jesuú ne, kāna ña ña. Kakaꞌan ña: —¿Nee iñá ntu é ntio nto é vīí u ni ntō? —kaꞌan ña. 33 Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Nakaán nto ntuxnūú ntɨ, Tóꞌō — kaꞌan ña. 34 Ntuntāꞌví ini Jesuu ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntūxnúu ñā ne, ura tsí i náxiꞌí ntuxnūú ña. Kidáā ne, íntīkɨn ñá ña.  

 

 

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu uvi ñá kuāa 29 Dā

(Mr. 10:46‑52; Lc. 18:35‑43)

ntáka ña ñuú Jericoó ne, ñá te da dīi da díi ñaꞌa ntántīkɨn ñá Jesuu. 30 Uvi ñá kuāa san ntántoo ña diñɨ itsi san. Dā téku ña tsi kuítā ntiꞌxin Jesuú ne, un ntii tsī ntákaꞌan ña: —¡Ntuntāꞌví ini nto ntɨ ́, Iꞌxá ika Dāvii, ña táxnuu Xuva kō é kadā kúꞌvē ntó iñá ntɨ! —kaꞌan ña. 31 Ntáde tíi ñaꞌa san ni ña, ntákaꞌan ña é diin diin tsi kuntōo ña. Ntá tsi da dií dií ka ntii ntákaꞌan ña: —¡Ntuntāꞌví ini nto ntɨ, Tóꞌō, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña.  

 

Dā xee Jésuu ñuú Jerusaleen

(Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40; Jn. 12:12‑19)

21

Dā xee étsin ña ñuú Jerusāleen, dá ntoo ña ñuú Befagee mí tuví xuku Olivú san ne, taxnūu Jesuu úvi ñaꞌa ña ntántīkɨn ña, 2 kakaꞌan ñá ni ñā: —Kueꞌēn ntó ñuu é tuví daꞌa san. Ikān ne, naniꞌi nto uun búru é ntee tɨ ́ɨn tɨ ni iꞌxā tɨ. Nantuté nto tɨ ne, dá kixniꞌi nto tɨ ̄. 3 Te tsixeꞌe ñāꞌa san nto nté kui kánantute nto tɨ ́ ne, káꞌan ntō tsi tóꞌo nto kāntio ña tɨ. Tē kúvi dé tsiñu niꞌi ña tɨ ne, ura tsí i nataxnūu ña tɨ —kaꞌan ña. 4 Kuan ō kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: 5 Káꞌan nto nī ña ñuú Siuun: “Koto nto, tsi véꞌxi reí nto mí ntoo nto. Ñá te kāꞌnu ñaꞌa kade ña; ntekú ña buru, uun a búru, kɨtɨ é vāta xoo kuntéku í tɨ, iꞌxá buru ntíi, kɨtɨ kaido san.” Kuan kōo kaꞌan nto, kaꞌan ña. 6 Kuéꞌēn ña ntántīkɨn ñá ne, de ntaa ña vatā ó kakaꞌan Jésuu. 7 Kueꞌen níꞌi ña būrú san ni iꞌxā tɨ ́  

 

 

 

 

40

SAN MATEO 21 ne, tsodo ña dōo ña áta iꞌxá tɨ ne, ikān intéku Jesuu tɨ. 8 Ñá te da dīi ñaꞌa ntáñɨ ̄ ñá ikān né, tsōo ña doo ñá itsi kān. Iō ñá ne, katsin ña ntáꞌa utun ne, tsoo ña itsi san. 9 Ñá te da dīi ñaꞌa odo nuú ña nuu ñá ne, ñá te da dīi ñaꞌa véꞌxi ña atā ñá dɨ. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña ntákaꞌan ña: —¡Dōo váꞌa Iꞌxá ika Dāvii, ña táxnuu Xuva kō! ¡Na xnuu viko Xuva ko ñā, ña é vēꞌxí kuenta iña ña! ¡Dōo káꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān! —kaꞌan ña. 10 Dā xee ñá ñuú Jerusaleén ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú i san ne, itsuꞌun ñā, ntákaꞌan ña: —¿Xoó ñaꞌa ntu ña sāꞌa? —kaꞌan ña. 11 Ntákaꞌan ñáꞌa san, ña vexníꞌi ña: —Ña sāꞌá ne, ña é kākaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Jēsuu, ñá vēꞌxi ñuú Nazaree é tuví ñuú Galilea — kaꞌan ña.  

 

 

 

Dā ntántoo Jesuu ini ukún kaꞌnu

(Mr. 11:15‑19; Lc. 19:45‑48; Jn. 2:13‑22)

12 Kúkɨ ̄ꞌví

Jesuu má ūkún Xuva kō ne, nakúnu ña ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntádikō, ña e ntáñii kɨtɨ é kuēꞌé ña doméni iña Xuva ko. Ini ukún san ntoo ña. Nantáva Jēsuu mesa ñáꞌa, ña ntánadama diuꞌún san, ni sīa ña ntádiko pāloma. 13 Kakaꞌan ñá ni ñā: —É ūve naꞌa túꞌun Xuva kō: “Viꞌi kó ne, viꞌi mí kaꞌan ntâꞌví ñaꞌa”, kaꞌan. Ntá tsi ntōꞌó ne, ntáde nto mâvi ñá duꞌu —kaꞌan ña. 14 Dá tūví Jesuu má ūkún kān ne, véꞌxi ña kuāá san nī ña xneꞌé ne, ntāváꞌa ña ña. 15 Ntá tsi kúdiin tóꞌō dutú san nī mastrú leí san dā íni ña nté ō dé Jesuu nuu i e dóo naꞌnu san. Īní ña tsí un ntii tsī ntákaꞌan  

 

 

iꞌxá san má ūkún kān: “¡Dōó kaꞌnu Iꞌxá ika rei Dāvii!” Kuān o ntákaꞌan iꞌxá san. 16 Ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —¿Ña katéku ntu nto tsí dovéte ntákaꞌan iꞌxá san iña nto? —kaꞌan mastrú leí san. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Katekú ko nté ō ntákaꞌan. Vāta kiní ntu nto mí kakāꞌan túꞌun Xuva kō: Iꞌxá kuetsī sán ni īꞌxá ɨkɨn ne, xéꞌe Xuva kō é kāta é vāꞌá kueꞌen Xúva kō. Kuan ō kaꞌan —kaꞌan Jésuu. 17 Kidáā né, ntāka Jesuu mí ntoo ña ne, kuéꞌen ña ñūú Betania mí itúvi ña uun ñúu.  

 

Dā kúdiin Jésuu ni tun ígū é ña ni kii kɨ ́tɨ i (Mr. 11:12‑14, 20‑26)

18 Tévāá,

dā ntíko kōo ñá ñuú Jerusaleén ne, kakakɨn Jesuu. 19 Īní ña uun tun ígu dīñɨ itsi san. Kuéꞌen ñā mí ntitsí ne, da mii xūku í uve. Kakaꞌan ña: —¡Ña kóō ká kɨtɨ o! —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i ítsi ūtun san. 20 Koó dā kúduꞌva ña ntántīkɨn ña da íni ña utun san. Ntákaꞌan ña: —¿Nté ō ntu é uun daꞌna tsi ítsi tun ígū san? —kaꞌan ña. 21 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Te kuintiꞌxe nto Xuva ko, tē ña kadá kuení nto é ña kuvi vií ña ne, ñá te sāꞌá tsi é kūvi vií nto, vatā o dé u nī tun ígū san. Tsí kuvi kaꞌan ntó ni xūku sáꞌā dɨ: “Kuēꞌén, kōꞌxón nuun ntute ñuꞌu san.” Te kuan kōo kaꞌan ntó ne, kuan kōo kuvi. 22 Da nēé ka é kakan ntó ntaꞌa Xuva kō dá ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, te kanɨɨ inī ntó ne, níꞌi ntō —kaꞌan ña.  

 

 

 

41

SAN MATEO 21

Xoo de kúꞌvē i é kūvi vií Jesuu núu i é kade ña (Mr. 11:27‑33; Lc. 20:1‑8)

23 Dá

kūkɨ ́ꞌvi Jesuu má ūkún kān ne, véꞌxī tóꞌō dutú san ni ñatā san mí tuví Jesuu dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté o ntu é kūvi vií nto nuu i é kade nto? ¿Xoó ntu de kúꞌvē i é viī nto sáꞌā? —kaꞌan ña. 24 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tsixēꞌé u nto uun nuu í dɨ. Te nantiko koō ntó ne, kidáa kāꞌán u ni ntō nté ō kúvi é kūvi vií u nuu i sáꞌa. 25 ¿Xoó ntu de kúꞌvē i é nakūtsi ntute Juaan ñáꞌa san? ¿Xuva ntu kō de kúꞌvē ñá, o kūdii ñaꞌa ntú san de kúꞌvē ña? —kaꞌan ña. Ntákaꞌan míi tóꞌō dutú san ni ñatā san: —Te kāꞌan o tsí Xuva kō de kúꞌvē ñá ne, kidáā ne, tsixeꞌe ña kō nté kui ña ni kuintíꞌxe kō Juaan. 26 Ntá tsi te kāꞌan o tsí kūdii ñaꞌá san de kúꞌvē ñá ne, uꞌvī kó te kūdiin ñaꞌá san ni kō tsí ñá kaꞌán naa Xuva kó Juaán san, kuiní ña —kuan ō dé kuení ña. 27 Dukuān ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Ñá iní ntɨ —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntē ña kaꞌán u dɨ xoó de kúꞌvē i é vīí u sáꞌā —kaꞌan ña.  

 

 

 

Núu i īña úvi iꞌxá san

28 Kakaꞌan

Jésuu: —¿Nee iñá ntu kadē kuení nto iña nuu i sáꞌa? Uun ñatīí ne, xío ūvi iꞌxá ña. Kuéꞌen ñā mí tuví iꞌxá nuu í san ne, kakaꞌan ña: “Ō daꞌ, kukutun vevíi”, kaꞌan ña. 29 Kakaꞌan na: “Ñá  

kɨ ̄ꞌɨ ́n u”, kaꞌan na. Ntá tsi dā ku e víꞌi ne, nātɨvi iní na ne, kuéꞌen nā. 30 Kidáā ne, kuéꞌen uva nā mí tuví iꞌxa é kui ūví ne, dadɨɨ tsi o kakaꞌan ñá ni nā. Na sāꞌá ne, kakaꞌan na: “Kɨ ́ꞌɨ ̄n ú, ūva”, kaꞌan na, ntá tsi ña ni ñéꞌe na. 31 ¿Neé ntu naꞌa dé ntaa na é ntio uva nā, kuan? —kaꞌan Jésuu. —Iꞌxa nuu í san —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí diꞌna xee ña ntaído diuꞌun xôó san ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini ntáa san mí kadē kûꞌvé Xuva kō é dɨvi ntō. 32 Tsi dá kīꞌxi Juaan Bautistá ne, kakaꞌan ñá ni ntō nté koo vií nto é vāꞌa, ntá tsi ña ni kuintíꞌxe nto ña. Da mii tsī ña ntaído diuꞌun xôó san ni ñadɨ ̄ꞌɨ kini kaa san kuíntiꞌxe ña ña. Kuān te íni nto nté ō dé ña kini ntáa san ne, ñá ni nātɨvi iní nto, ntē ña ni kuintíꞌxe nto é kākaꞌan Juaán san —kaꞌan Jésuu—.  

 

 

Nuu i iña ñá ntáde tsiñu, ña kini ntáa (Mr. 12:1‑12; Lc. 20:9‑19)

33 ʼKini

tuku nto nuu i sáꞌa. Uun tóꞌo vīꞌi ne, íꞌxi ñā xoꞌo tɨntiꞌo. De váꞌa ña xaku diñɨ i kān. Ēte nuu ña xavi mí kādin ñá tɨntiꞌó san ne, xntitsī ñá uun viꞌi dūkun mí kotō dítō ña. ʼKidáā ne, tsuꞌun nteé ña tuku ñaꞌa é viī ñá kuentá ne, dá kueꞌēn ñá tuku ñuu. 34 Dā xee ntúvi é tɨ ̄ɨn ña kɨtɨ i ne, taxnūu ña ña ntáde tsiñu iña ña e kínakuido ñá vata kaa é kāduku ntée ña mí ñūꞌu ña ñuꞌu ntee é tātá san. 35 Ña ñuꞌu ntee é tātá san ne, tɨ ̄ɨn ña ña ntáde tsiñu san. Uun ñaꞌa ñā né, nákāꞌxí vaꞌa ñá ña. Uun ña ne, ēꞌní kueꞌen  

 

42

SAN MATEO 21​, ​22 ñá ña. Uun ña ne, xeꞌe xúu ña ñā. 36 Taxnūu xtuku tóꞌo ī sán dií ka tɨtɨ ́n ña ntáde tsiñu iña ña e ña táxnūu diꞌna ña. Kuan tsi ō dé xtuku ña ñuꞌu nteé xoꞌo tɨntiꞌó san ni ñā. 37 ʼDa rkontûví ne, taxnūu ña iꞌxá mii ñā, tsí da miī é kuiko ñūꞌu ñaꞌa san iꞌxá mii ña, kuíni ña. 38 Ntá tsi dā íni ña ñuꞌu ntee xoꞌo tɨntiꞌó san tsi véꞌxi mii īꞌxa tóꞌo ñā ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: “Na sāꞌá ne, na kiꞌi na iña uva na tē xiꞌi ña. Kɨ ́ꞌɨn ō ne, kaꞌní o nā. Kidáā ne, níꞌi ko īña uva na”, kaꞌan ña. 39 Tɨ ̄ɨn ña na ne, nákuitā ñá na ata ī mí kaeꞌnu xoꞌo tɨntiꞌó san ne, eꞌní ña na — kaꞌan ña. 40 Kidáā né, katsixeꞌe Jēsuu: —Tē xee míi tóꞌō xoꞌo tɨntiꞌó san ne, ¿nté koo vií ntu ña nī ña ñuꞌu ntee é tatā ña? —kaꞌan Jésuu. 41 Ntákaꞌan ñátā san ni tóꞌō dutú san: —Uun ito tsi kaꞌní kueꞌen ña ña ñuꞌu ntee, ña é kīni ntáa san. Kidáā ne, kuéꞌe ñā é tātá san ntaꞌa tuku ñaꞌa, ña é nakuéꞌe i ña kɨtɨ tɨntiꞌó san ntuvi te tɨ ̄ɨn ña tɨ, vata kaa é kāduku ntée ña —kaꞌan ña. 42 Kakaꞌan xtúku Jesuu ni ña: —Vāta nakuaꞌa ntu nto mí ūve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Xuu é nakuītá ña ntádamá san ne, dɨvi kūvi xuu kuꞌve etɨ ́ viꞌi san. Sáꞌā né, Xuva kō de kúꞌvē ñá ne, íña kō né, dōo váꞌā o dé ña, kaꞌan. 43 Dukuān ne, kakaꞌán u ni ntō tsí nakiꞌi Xuva ko tsīñu nto ne, nakuéꞌe xio ña tuku ñaꞌa, ña é īni de ntáa é ntio ña. 44 Kuenta iña xuú san ne, da xōó ka ñaꞌa, ña é nākɨꞌɨ ́  

 

 

 

 

 

 

 

 

xuú san ne, táꞌnu kueꞌen ñā. Ntá tsi da xōó ka ñaꞌa, ña é kōꞌxó ntōdó xuú san ne, tádin kuēꞌen ñá dɨ — kaꞌan Jésuu. 45 Dā téku tóꞌō dutú san nī ña fariseu núu i sáꞌa ne, kueꞌen dɨ ́kɨ ña é kākaꞌan Jésuu íña ña. 46 Ntá tsi kuān té ncho tɨɨn ña Jesuú ne, úꞌvī ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, tsi ntádē kuení ñaꞌa san tsí Jesuú ne, ñá kaꞌán naa Xuva ko.  

 

Núu i īñá viko é kātantáꞌa ñaꞌa

22

Ntāa xtuku Jesuu núu i sáꞌa ni ñā. Kakaꞌan ña: 2 —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun rei, ña é dé kaꞌnu viko dá tántaꞌa iꞌxá ña. 3 Taxnūu ña ña ntáde tsiñu iña ña é kāna ña ñaꞌa san é kāꞌan ñá ni ña te kīꞌxi ña viko san. Ntá tsi ña ni ntío ñaꞌá san kiꞌxi ña. 4 Taxnūu xtuku ña tuku ñaꞌa, ña ntáde tsiñu iña ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: “Kūkaná nto ñaꞌa san, ña é kāꞌan niꞌí u nte díꞌna. Káꞌan ntō tsi é iō tuꞌve é kāꞌxi o. Ēꞌní u duntɨkɨ ́ ko ni kɨ ̄tɨ e dóo váꞌā ó ni ī. É iō tuꞌvé ntɨꞌɨ ́ ve. Na kīꞌxi xña viko e tántaꞌa iꞌxá ko”, kaꞌán reí san. 5 Ña ni íde ñāꞌa san kuéntá ne, xío kuēꞌen ña. Uun ña ne, kukútu ñā ne, uun ña ne, kudíko ñā. 6 Ña nguiī sán ne, tɨ ̄ɨn ña ña ntáde tsiñu iña reí san ne, dē xení ña ni ñā né, ēꞌní ña ña. 7 Un váꞌa tsī kúdiin reí san ne, taxnūu ña sntadun ña é kaꞌnī ñá ña éꞌni ña ntáde tsiñu iña ñá ne, é na kāꞌmi ña ñuú ña. 8 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña ntáde tsiñu iña ña: “Iō tuꞌvé viko e tántaꞌa iꞌxá ko, ntá tsi ña e kána ú ne, ñá ni de ntāa ña é kīꞌxi ña. 9 Dukuān né, kueꞌēn ntó itsi kān ne, káꞌan nto ni da xōó ka ñaꞌa é nīꞌi  

 

 

 

 

 

 

 

43

SAN MATEO 22

nto é kīxkaꞌxí ña, kuān te tɨtɨ ́n ña”, kaꞌán reí san. 10 Kuéꞌēn ña ntáde tsiñu iña ñá itsi kān ne, xee níꞌi ña ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é niꞌi ña, kuān te váꞌa ñaꞌa ña, kuān té ña váꞌa ñaꞌa ña. Dā xee un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, tsitu kuēꞌen ñáꞌa san viꞌi mí kākuvi viko san. 11 ʼNtá tsi dā xee reí san é kōto ña ña xee sán ne, īni ña é tuví uun ñaꞌa, ña é ña tuvi dúꞌnu váꞌa i iña vikó san. 12 Kakaꞌan ñá ni ñā: “O dee, ¿nté kui táꞌxi ntu ña é kɨ ̄ꞌví nto iꞌa, tsí ña te núu nto doo váꞌa nto iña vikó san?”, kaꞌan ña. Ntá tsi nté uun ña ni káꞌan ña. 13 Kidáā ne, kakaꞌan reí san nī ña ntáxntii ñā: “Kiꞌní nto ntaꞌa ña sāꞌá ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ña dɨ ́ ne, nakene iko nto ñā kíꞌi kān mi dóo nee. Ikān dóo kueku ñaꞌa san ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ ña núꞌu ñā”, kaꞌán reí san. 14 Tsí kuān te tɨtɨ ́n ñaꞌa kana ú ña ne, ñá te tɨtɨ ̄n ñá nakaxnúū ú ña —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

Nuu i iña diuꞌun xôó san (Mr. 12:13‑17; Lc. 20:20‑26)

15 Kidáā

né, ntāka ña fariseú san ne, ntántukū nuu iní ña nté koo vií ña é nadāna ña Jesuu núu i é kākaꞌan ñá ni ñā. 16 Taxnūu ña ña ntántīkɨn ñá nī ña ntántīkɨ ́n Heródē san mí tuví Jesuu. Ntákaꞌan ña: —Mastrú, iní ntɨ tsi nuu é ntaā i é kākaꞌan nto, tsí kanakuāꞌa ntiꞌxe nto iña Xuva ko. Ñá kāde nto kuenta née iñá ntádē kuení ñaꞌa san. Ntē ña kaúꞌvī ntó ña, kuān te naꞌnu ñáꞌa ña. 17 Káꞌan nto vē, nee iñá kadē kuení nto. ¿Vāꞌá ntu o é kuēꞌé ō diuꞌun xôó san ntaꞌa ña tsiñu naꞌnu i ñuú Romá san ne, ō ñaꞌa? —kaꞌan ña.  

 

18 Ntá

tsi ini Jésuu tsi dóo kinī o dé kuení ña iña ñá ne, kakaꞌan ña: —¿Nté kui ntaíto nteé nto ko, ntōꞌo e ntaéni ntaꞌví nto ñaꞌa? 19 Nañēꞌe ntó ko diuꞌun e ntáꞌvi nto diuꞌun xóō nto —kaꞌan ña. Xéꞌe ña ña ūun diuꞌun é kōto nteé ña. 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Xoó ntu nuu i é ntee íꞌa? ¿Xoó ntu dɨvī í e ntée naꞌá san? —kaꞌan ña. 21 Ntákaꞌan ña: —Íña ña tsiñu naꞌnu i ñuú Romá san —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nakuéꞌe nto ntaꞌa ña tsiñu naꞌnu i san nee é kāduku ntée ña ne, nakuéꞌe nto ntaꞌa Xuva ko nēe é kāduku ntée ña dɨ —kaꞌan ña. 22 Dā téku ña sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ña. Ntaka ña ikān ne, kúnūꞌú ña.  

 

 

 

Ntátsixeꞌē ña saduceu te ntoto xtúku o tē xiꞌi o (Mr. 12:18‑27; Lc. 20:27‑40)

23 Ntuvi

tsikán ne, xéē ña saduceú san mí tuví Jesuu. Ña sāꞌá ne, ña ntóto xtuku o tē xiꞌi o, kuíni ña. Tsixeꞌe ña Jēsuu: 24 —Mastrú, káꞌān Muísee tsí te kūví uun ñatīí ne, ñá ni xīó iꞌxá ña ne, kuétsī e tántaꞌa ení ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií san vata koo é kōo iꞌxá ña kuenta iña ení ña. 25 Viꞌi a vé ne, ña ntoo niꞌī ntɨ ́ ne, xío ūꞌxe ñáꞌa ení ña. Iꞌxa nuu í san ne, tántaꞌa ña, ntá tsi xiꞌi ñá diꞌna dá kōo iꞌxá ña. Kidáā ne, tántaꞌa xtuku ení ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií san. 26 Kuan ō kúvi nī ña é kuvi ūví san dɨ, nī ña é kuvi ūní san, dā nte tántaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ kií san nī ña é kuvi ūꞌxe san. 27 Dā xiꞌi ntɨ ́ꞌɨ ña ne, kidáā  

 

 

 

44

SAN MATEO 22​, ​23 ne, xíꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ. 28 Dukuān né, te ntoto xtuku ō né, ¿Xoó ntu kuvi ntiꞌxe ñadɨ ̄ꞌɨ i é ūꞌxe ñáꞌa san? Tsí un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña tántaꞌa niꞌi ña ñā — kaꞌan ña. 29 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntádana nto, tsi ñá ini nto nté o kakaꞌan túꞌun Xuva kō, ntē ñá ini nto e dóo kaꞌnu Xuva kō. 30 Tsí te ntoto xtuku ō ne, ña tántaꞌa ká ñaꞌa, tē tií, te ñadɨ ̄ꞌɨ. Tsí vata ntáa ánje Xuva kō ntáa ō e dukún kān. 31 Kuenta iña í te ntoto xtuku ō né, vāta ntu nakuaꞌa nto mí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: 32 “Xuꞌú ne, Xuva Ābraan, Xúva Īsaa, Xúva Jācoó san u”, kaꞌan ña. Xuva kō ne, ñá te Xuvā ñá xiꞌí san ña, tsí Xuvā ña ntantíto san ña —kaꞌan Jésuu. 33 Dā téku ña ntâñɨ íkān ne, koó dā kúduꞌva ñā nuu i é nañeꞌe ña ña.  

kaꞌan. 40 Te kāda ntaa ntó ntuvi nuu i sáꞌa ne, kuan kōo kada ntaa nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ lei Muísee ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ túꞌūn e ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva kó san dɨ —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

Tūꞌun é dií ka kaꞌnu é kāꞌan Xúva kō é kāda ntaa o (Mr. 12:28‑34)

34 Dā

téku ña fariseú san tsí ña tuví nee iña é kūvi kaꞌan ñá saduceú san dá kaꞌan Jésuu iña ñá ne, nátaká nuu ña fariseú san. 35 Uun ñaꞌa, ñá ini váꞌa leí san ne, īto nteé ña Jesuu, kakáꞌan ña: 36 —Mastrú, ¿neē ntú tuꞌun e dií ka kaꞌnu é kāꞌan Xúva kō? —kaꞌan ña. 37 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —“Kuinima nto Tóꞌo nto Xuva ko kanɨɨ ̄ nima ntó, kanɨɨ ̄ é tduiña nto, kanɨɨ ūꞌxen dɨkɨ nto.” Kuan ō kaꞌan Xúva kō. 38 Sáꞌā e túꞌūn e dií ka kaꞌnu é dīꞌna kada ntaa o. 39 Dókō sá dadɨɨ ni tūꞌun é kuvi ūví san. Kakaꞌan: “Kuinima ntó taꞌan nto vatā ó kakuinima míi nto kúñu ntō”,  

 

 

 

 

¿Xoó ntu iꞌxá i Cristu?

41 Dá

(Mr. 12:35‑37; Lc. 20:41‑44)

ntōo ká ña fariseú san ne, Jēsuu ña: —¿Nee iñá ntu ntádē kuení nto iña Cristu, ña táxnuu Xuva kō? ¿Xoó ntu iꞌxá i ña? —tsixeꞌe ñā. Nantíko kōó ña fariseú san, kakaꞌan ña: —Iꞌxá ika Dāvii ña —kaꞌan ña. 43 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Te īꞌxá ikā ñá ña ne, ¿nté kui kakaꞌan ntú Davii é Tóꞌo ña ña, vata ō xeꞌe Espíritū Sántū san ña é kāꞌan ña? Tsí kaꞌan Dávii kídaā: 44 Kakaꞌan Xúva ko nī Tóꞌō ko: “Kutūvín diñɨ kuaꞌa ko é xntiīn kó dā nté kūvi vii ú nī ña ntaínchuꞌvi o.” Kuan ō kaꞌan Dávii. 45 Te kāꞌan Dávii tsi Tóꞌo ña ñā ne, ¿nté ntu koo kaꞌan ña tsí iꞌxá ña ña dɨ? — kaꞌan Jésuu. 46 Nté uun ña ña ni kuvi nantiko koó ña nté uun túꞌūn. Nté ntūvi tsikán ne, ña ni ntío ká ñaꞌa san tsixéꞌē ká ña ña. 42 tsixeꞌe

 

 

 

Dā tsíꞌi kuétsi Jesuu ña faríseu ni mastrú lei (Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47)

23

Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán, nī ña ntántīkɨn ña: 2 —Mastrú leí san nī ña fariseú san ne, ntánakuāꞌa ña ntó nēe é  

45

SAN MATEO 23

ncho kaꞌán lei Muíseé san. 3 Dukuān ne, kini nto é ntákaꞌan ñá ne, vií nto vatā ó ntákaꞌan ña, ntá tsi ña vií nto vatā ó de ña, tsí ña ntáde ña vatā ó ntánakuāꞌa ña nto. 4 Dōo ntátee tsiñu ña ñaꞌa núu i e dóo ntii tūꞌun e ña kutíi ñaꞌa san, ntá tsi mii ñā ne, ña ntío ña tɨɨn ntaꞌa ñā nté un siin. 5 Un ntɨꞌɨ ̄ e ntáde ña ne, ntáde ña vata koo é kīni ñaꞌa san. Ntátsuve ña tūtú e dóo nīꞌí xteén ña ni ntāꞌa ña, tutu é ūve naꞌa túꞌun Xuva kō. Ñá tē nté kaa nani ntete duꞌnu ña. 6 Ncho kuntōo ña míꞌī e dií ka váꞌā ó viꞌi viko sán ne, ncho kuntōo ña sia é ntoo un tsi nte núu i kan ini ukún kān. 7 Ntio ña é kāꞌan ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa ntiusi ni ña nú āꞌví kān ne, é kāꞌan ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa tsí mastru ñá ña. 8 ʼNtá tsi ña ku kaꞌán ñaꞌa tē mastru ñá nto, tsí uun tsi Mastru nto. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó ne, taꞌan nto. 9 Ñá ku kaꞌān ntó Uva nto ni da xōó ka ñaꞌa ñuxiví a, tsí uun tsi Uva ntō, ña é tuví e dukún kān. 10 Ñá ku dā váꞌa nto é kāꞌan ñáꞌa san e tóꞌo ña ntō, tsí mii tsī ú e Tóꞌo ntō, xuꞌu é nāni ú Cristu. 11 Ntōꞌo é dií ka naꞌnu ñaꞌa nto ne, kada tsiñu nto iña táꞌan nto. 12 Ntoꞌo e ntáde naꞌnu ñaꞌa nto ni tāꞌan nto ne, vií Xuva kō é nainu xuvi ntō. Ntōꞌo é ña ntáde naꞌnu ñaꞌa nto ne, Xuva kō taꞌxi ña é ntunaꞌnu ñaꞌa nto. 13 ʼNtá tsi ¡ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú leí nī ña fariseu!, tsi úvi nuu i é ntáde nto. Tsí ntánakadɨ núu nto itsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Nté mii ntō ña ntío nto é kuīta ntíꞌxin nto ne, ntē ña ntaxéꞌe nto itsi é kuīta ntíꞌxin tuku ñaꞌa, ña e dóo ncho kuíta ntiꞌxin.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

14 ʼ¡Ntāꞌvi

ide ntó, ña vete, mastrú leí nī ña fariseu!, tsi úvi nuu i é ntáde nto. Ntánakiꞌi nto viꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ kií san ne, dōó naꞌa ntákaꞌan ntâꞌví nto vata koo é tēe xuꞌu nto e ntáde nto. Dukuān ne, dií dií ka niꞌi nto é ntōꞌo nto. 15 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú leí nī ña fariseu!, tsi úvi nuu i ntáde nto. Ña túvī míꞌī é ña kɨ ́ꞌɨn nto vata koo é viī nto é kuintiꞌxe kuān té uun kúdii ñaꞌa vatā o ntákuintiꞌxe nto. Kidáā, dá kakuīntiꞌxe ña ne, ntáde nto é kūvi ña é dií dií ka kini kaa é dɨvi ntō. Dadɨɨ kɨꞌɨn ntó ni ñā dôꞌvi kan. 16 ʼ¡Ntāꞌvi ide nto! tsí ntōꞌó ne, vata ntáa ña kuāa ntáa nto, ña é dotō tsí kanañēꞌe túku ñaꞌa nté koo kɨ ̄ꞌɨn ña. Ntákaꞌan nto: “Tē xoó ñaꞌa kakuniꞌi ñā xúkūn sán ne, ñá tē neé kaidiáꞌvi. Ntá tsi te kakuniꞌi ña ōro é naxeꞌe ini ukún san ne, da miī é viī ña é kākaꞌan ña”, xkoó kaꞌan nto. 17 ¡Ña kuāá tuntu! ¿Nee iñá ntu é dií ka nuu áꞌvi: ōró san ne, o xūkún san é kāde i e kúviko oro san? 18 Ntákaꞌan nto: “Tē xoó ñaꞌa kakuniꞌi ña nāá san ne, ñá tē neé kaidiáꞌvi. Ntá tsi te kakuniꞌi ñā doméní san é ntēku nú nāá san ne, da miī é viī ña é kākaꞌan ña”, xkoó kaꞌan nto. 19 ¡Ña kuāa! ¿Nee iñá ntu é dií ka nuu áꞌvi: doméní san ne, ō nú nāá san mí kade i e kúviko doméní san? 20 Xoó ñaꞌa é kakuniꞌi ña nāá san ne, kakuniꞌi ña nāá san nī é un ntɨꞌɨ ̄ é ntekú nuu i kan. 21 Xoó ñaꞌa é kakuniꞌi ña xūkún san ne, kakuniꞌi ña Xuva kō dɨ, tsí tóꞌo xūkún san ña. 22 Xoó ñaꞌa é kakuniꞌi ñā é dukún kān ne, kakuniꞌi ña Xuva kō dɨ, tsí ikān tuví ña, kadē kúꞌvē ña.  

 

 

 

 

 

 

 

46

SAN MATEO 23 23 ʼ¡Ntāꞌvi

ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu!, tsi úvi nuu i é ntáde nto. Tsi ntánakuéꞌe nto ntaꞌa Xuva ko uun taꞌvi ī é uꞌxi xuku mínū ngatsí, ni ānií, ni kōminú san, ntá tsi ña ntáde nto kuenta née iña é dií ka nuu áꞌvi é kākaꞌan leí san, mí kākaꞌan é vīi o é vāꞌá ni taꞌan kō, é ntuntāꞌví ini ko ñā, é kuintiꞌxe ko Xuva kō. Ña xtúvī mii nto é viī ntó tsikan, ntá tsi kantio é viī nto sáꞌā dɨ. 24 ¡Vata ntáa ña kuāa ntáa nto é dotō tsi ntánañeꞌe nto tuku ñaꞌa nté koo kɨ ̄ꞌɨn ña! ¡Ntōꞌó ne, ntákaꞌan ntée nto ñaꞌa, ña é ña kuéꞌe nuu i é kīni kaa ntáde, ntá tsi dɨvi ntō ne, dií dií ka kueꞌe kuétsi ntō! 25 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu! ¿Nté kui ata tásá xntu san ni ata kóꞌó san ntánakate nto? Tsi iní i kān ne, dentu kueꞌen kuenta iña í e dóo dúꞌu nto, e dóo ntio nto é un ntɨꞌɨ ̄. 26 ¡Fariseu kuaa! Diꞌna nakate nuu nto tásá san ni kōꞌó san dɨ ne, kidáā ne, ntoo atá i dɨ. 27 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu! Vata ntáa nú ñañā é naxeꞌe dúꞌxe kuīꞌxin ata i ntáa nto. Dōo tí ntaa é koto ō ne, ntá tsi iní i kān ne, ñuꞌu tsitu xɨkɨ tēꞌú ni nūu i é dentū. 28 Kuān ntáa nto dɨ, tsi dóo vaꞌá nto, kuiní ñaꞌá san, ntá tsi dóo vete nto, tsí ñuꞌu tsitū nima nto é kīni kaa, e úvi nuu i ntáde nto. 29 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu! Ntáde váꞌa nto ñañā ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, ntántakutu nto ñaña ñāꞌa, ña e dóo vaꞌá ñaꞌa san. 30 Ntákaꞌan nto: “Tē dɨ ́ ni kántoo ntɨ ́ ntuvi dá ntoo uva ikā ntɨ ́ ne, ña ni xntíī ntɨ ́ ña é kaꞌnī ñá ña ntákaꞌán naa Xuva ko  

 

 

 

 

 

 

san.” Kuān ó ntákaꞌan ntó, kuān té ña ntáa. 31 É kuān ó ntákaꞌan ntó ne, ntákaꞌan nto tsí iꞌxá ntiꞌxe nto ña éꞌni ña kaꞌán naa Xuva ko san, tsí dé nɨɨ ̄ kueꞌen ñáꞌa nto dɨ. 32 Ntōꞌó ne, nantɨ ̄ꞌɨ ntó nēe e éni ntuꞌu uva ata ntō. 33 ʼ¡Ntōꞌó ne, vata ntáa iꞌxá e ña váꞌā ntáa nto, vata ntáa tatá koo ntáa nto! ¿Nté ntu koo nakáku nto te kāꞌan Xúva kō é kɨ ̄ꞌɨn nto dôꞌvi kan? 34 Dukuān né, taxnūu ú ña kaꞌán naa ko mí ntoo nto, nī ña e dóo kiꞌin inī í, nī mastrú san. Iō ñá ne, kaꞌní nto ña. Iō ñá ne, xnteē ntó ña ntiká krusi kan. Iō ñá ne, natii nuu nto ña xoꞌo má viꞌī mi ntánataká nuu nto. Iō ñá ne, kadā xení nto ni ñā da míꞌī ká ñuú mí kɨ ̄ꞌɨn ña. 35 Kaxntēé naꞌa Xúva ko kuēnta ntó kuenta iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña é vāꞌá ñaꞌa, ña é xiꞌi, uun tsi nté iꞌxá Adaán san, ñá nani Ābee, ña é ña ni ide núu ī é kīni kaa ne, uun tsi da nté Zacaria, íꞌxá Berequia, ña e éꞌní nto méꞌñū má viꞌī mí kuviko nī nú nāa Xuva ko. 36 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí niꞌi ña ntántoo vevii é ntōꞌo ña kuenta iña i é un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa.  

 

 

 

 

 

Dā éku Jesuu kuénta iña ñuú Jerusaleen 37 ʼ¡Ña

(Lc. 13:34‑35)

ntáꞌvi ide ntu nto, ñuú Jerusaleen! Kaeꞌní nto ña ntákaꞌán naa Xuva ko. Kaxéꞌe xuu nto ña é taxnuu Xuva kō é kāꞌan ñá ni ntō. Dōó kiꞌin itō ntío ko é nātee taꞌan ntɨꞌɨ ú nto vatā ó kanatsiꞌi tsúꞌūn san á iꞌxá tɨ má ntīꞌxin tɨ, ntá tsi ña ni ntío nto. 38 Kiní nto ve, tsí ña kuntóo ká ñaꞌa ñuú nto kān. 39 Tsí  

 

47

SAN MATEO 23​, ​24

kakaꞌán u ni ntō tsi nté uun itó ka ña kiní nto kó dā nté kāꞌan nto: “Dōó kaꞌnu ñaꞌa, ña é vēꞌxí naa Xuva ko”, koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu. Dá kakāꞌan Jésuu é nakatsīn ñaꞌa úkūn ñá Israeé san

24

(Mr. 13:1‑2; Lc. 21:5‑6)

Ntīi Jesuu má ūkún kān. Kuéꞌēn ká ña itsi kān dá xee ña ntántīkɨn ña, ntákaꞌan ñá e na kōto ña úkūn sán e dóo váꞌā o. 2 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Ñā ntu kaíni nto é un ntɨꞌɨ sāꞌa? Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí ña tuvi nté uun xuu é ōdo ntiꞌi taꞌan vevii é ña nakátsin ñaꞌa san rkontûvi —kaꞌan ña.  

¿Nté ntu koo kuvi diꞌnā dá ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví san? (Mr. 13:3‑23; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24)

3 Dá

tūví Jesuu tɨ ́ꞌɨ i é nani Ōlivú ne, xée ētsin ña ntántīkɨn ña, tsíxeꞌe ña ñā: —Káꞌan nto vē: ¿Amá ntu kuvi sáꞌā? ¿Nté ntu koo kuvi te xee ntúvi e nainu nto, te ntɨꞌɨ ñuxiví sa? — kaꞌan ña. 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta tsí vií nto e ña xoxo kaní ntaꞌví i nto. 5 Tsi dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa kaꞌan ña é dɨvi ñā é Cristu ña. Kaꞌan ña: “Xuꞌu é Cristú u”, koo kaꞌan ña. Ñá te da dīi ñaꞌa kaní ntaꞌví ña. 6 Tekú nto tsi é xio xío kakuvi duꞌxēn. Ntá tsi koto nto tē ña kuꞌví nto. Tsí kantio é kuān koo kuvi. Ntá tsi vata xée ntuvi e ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. 7 Tsí nāa uun ñuú ni tūku ñuu. Ña tsiñu naꞌnu i sáꞌā ne, naa ñá ni tūku ña tsiñu i. Kutamá ne, táan dā míꞌī ká ñuu. 8 Te kūvi sáꞌā né, dā ve kaiñɨ ntuꞌu é ntōꞌo ñaꞌa san.  

 

 

 

 

9 ʼKidáā

ne, ntada ñá nto kuenta ntáꞌa ñaꞌa, ña é kadā xení ni ntō, é kaꞌnī ñá nto. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kuneꞌu iní ña ni nto kuēnta iñá ko. 10 Ntuvi tsikán ne, dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa xtuvī mii ña e ntákuintiꞌxe ña ko. Káꞌan ntēé taꞌan ña. Kuneꞌu iní ña ni tāꞌan ña. 11 Dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa kiꞌxi ña é kāꞌan ñá tsi naa Xuva ko kakaꞌan ñá ne, ñá te da dīi ñaꞌa kaní ntaꞌví ña. 12 Tsi dóo kukueꞌe é kīni kaa e ntáde ña ne, xtuvī mii ña é kākuinima ñá taꞌan ña. 13 Ntá tsi xoó ñaꞌa é kūtíi ñā da nté tē ntɨ ́ꞌɨ ntuvi tsikán ne, nakáku ña. 14 Túꞌūn vaꞌá iña mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, káꞌān ntodó ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví, vata koo é kīni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. Kidáā ne, ntɨꞌɨ ñuxiví sa. 15 ʼUun ntuvi ne, kūví vata ō kaꞌan Dániee, ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Kiní nto tsí kuntitsi uun nuu i e dóo kīni kaa, nuu i é ña ntío kueꞌen Xúva ko, mēꞌñú i mí dóo kuikó san. (Xoó ntánakuāꞌa i né, na kɨ ̄ꞌɨn dɨkɨ ña.) 16 Kidáā ne, ña ntántoo ñuú Judeá ne, na kūnu ña kɨꞌɨn ñá nte xúku kān. 17 Xoó ñaꞌa, ña ntoo daꞌna dɨkɨ viꞌi i kán ne, ñá kunēꞌé ña nuu ña má viꞌi ña kān é kīꞌi ña iña ña. 18 Xoó ñaꞌa, ña é ñuꞌu mâtú i kān ne, ñá kunēꞌé ña kínakiꞌí ña kutuun ña. 19 ¡Ntāꞌvi ide ñá ñuꞌu iꞌxá i ntuvi tsikán, nī ñá e ntánatsitsi iꞌxá i! 20 Kákan nto ntaꞌa Xuva kō e ña kantío é kūnu nto ntuvi víꞌxin, nté ntūvi dá iō dáꞌna. 21 Kidáā ne, un váꞌa tsi ntoꞌo ñaꞌa san. Váta kīní ñaꞌa e dóo ntoꞌo ña nuu i é kīni kaa sáꞌa nte ntúvi é iñɨ ntuꞌu ñūxiví sa. Nté uun ito ka ñá kuan kōo kuvi dɨ. 22 Tē ña nantɨꞌɨ Xuva ko ntuvi tsíkán ne, nté uun ñaꞌa ña nakáku ña. Ntá  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SAN MATEO 24

48

tsi nainu Xúva ko ntūvi tsikan da xe dóo kakuinima ñá ña nákaxnúu ña. 23 ʼTe kākaꞌán uun ñaꞌa ni ntō kídaā: “Koto nto, tsí iꞌa tuví Cristu”, o te kākaꞌan ña: “Ikān tuví ña”, ne, ñá ku kuintīꞌxe nto ña. 24 Tsí kiꞌxi ña veté ne, kaꞌan ña tsí Cristu ña. Tuku ña veté san ne, kaꞌan ña tsí kakaꞌan ñá naa Xuva ko. Vií ña nuu i é kīní ñaꞌa san ne, vií ña nuu i e dóo naꞌnu é kāni ntaꞌví ña ñaꞌa san. Tē dɨ ́ kuvi ne, un tsi nte ñá ntákuintiꞌxe i ko kaní ntaꞌví ña ña. 25 Koto nto, tsi é diꞌna kakaꞌán u ni ntō é kuān koo kuvi. 26 Dukuān né, te kākaꞌan ñá ni ntō: “Koto nto tsí tuví ña má kūꞌu kan”, ne, ñá ku ñeꞌē nto. Te kākaꞌan ña: “Tuví ña má viꞌi kān”, ne, ñá ku kuintīꞌxe nto. 27 Tsí vatā ó kaxiꞌí nuu nté uun diñɨ i e dukún kān un tsi nté tuku diñɨ i kān né, kuan kōo xiꞌí nuu kaꞌnu ú ne, da née inī xnto nainu ú, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi. 28 Dā míꞌī ká tuví kúñu tēꞌú ne, ikān ntátaká nuu skuilú san.  

 

 

 

 

 

Nté koo nainu Jesucristu

(Mr. 13:24‑37; Lc. 21:25‑33; 17:26‑30, 34‑36) 29 ʼUra

tsí i tē ntɨ ́ꞌɨ e dóo ntántoꞌo ñaꞌa ntuvi tsikán ne, kuneé ngantií san; ntē ña xiꞌí nuu ká xoó san. Kóꞌxō kɨm ́ ī san e dukún kān ne, kantá nuu e dukún kān. 30 Kidáā ne, ntii díto nuu i e dukún kan īña kó, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi. Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa ñuxiví sa ne, uꞌvī ña. Kiní ña tsi véꞌxī ú, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi, méꞌñū viko é ñuꞌu e dukún kān. Kiní ña tsi dóo iō ntii kó, tsi dóo kaꞌnu u. 31 Taxnūu ú ánjē kó e dóo ntii nakuēku ña trunpetá ne, natee taꞌan ña ñaꞌa,  

 

ña é nakaxnúu ú, dā míꞌī ka mí ntoo ña da kanɨɨ ñūxiví sa. 32 ʼKoto nto tun ígū sán ne, kiní nto: Dá dā vé ute ntaꞌa utun san, dá dā vé kakene xuku í ne, ini nto tsí dokó sa xee ntúvi kaꞌni. 33 Kuan kōo kuvi dɨ ́ te inī ntɨꞌɨ ntó nuu i tsíkan. Kutunī nto tsí é ntītsí nteé u xiꞌi nto. 34 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña kuví ñaꞌa, ña ntántoo ntuvi sáꞌa, dā nté kuvi ntɨꞌɨ nuu i sáꞌa. 35 E dukún kan ni ñūxiví sa ne, kunaa, ntá tsi túꞌūn kó ne, ñá kunāa kueꞌen. 36 ʼNtá tsi nté uun ñaꞌa ñá ini ña neé ura kuvi sáꞌā, nté ánje Xuva kō, ña ntoo e dukún kān, nté xuꞌu é Iꞌxā ñá ko ñá iní u. Da mii Uvā kó ini ña. 37 ʼVata ō kúvi ntuvi dá ītúvi ña ata ika ko Nōeé ne, kuan kōo kuvi te nainú u dɨ, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi. 38 Tsi kidáā ne, ntuvi diꞌna dá nakuntéku ntute ñuxiví san ne, ntaéꞌxī ña ntáxiꞌi ña ne, ntatántaꞌa ña. Kuan ō dé ña da nté xee ntúvi é kɨ ̄ꞌví Noee íni arká san. 39 Ñá ni kutūni ña nté koo kuvi ña dā nté xee ntúte san é natavi núu ña un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. Kuan kōo kuvi te nainú u dɨ, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi. 40 Kidáā ne, uvi ñáꞌa ñatīí san ne, ntaítu ña. Uun ña kɨ ́ꞌɨn ña nī kó ne, uun ña kutuvī mii ña. 41 Úvi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ntántiko ña. Uun ña kɨꞌɨn ñá nī kó ne, uun ña kutuvī mii ña. 42 ʼKoto nto ve, tsi ñá ini ntó nee ntúvi, neé ura nainú u, xuꞌu é Tóꞌo ntō ko. 43 Ntá tsi kuenta tsí vií nto. Tē dɨ ́ īni tóꞌo vīꞌi san neé ura kíꞌxi ña duꞌú san niñú a ne, koo túꞌvē ñá ne, ñá kuēꞌé ña é kiꞌi dúꞌu ña duꞌú san iña ña. 44 Dukuān ne, koo túꞌvē nto ve. Tsí ura dá ña kantétu nto ne, ura í tsikan naínú u.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

49

SAN MATEO 24​, ​25

Ña é kāde tsiñu váꞌa nī ña é ña káde tsiñu váꞌa (Lc. 12:41‑48)

45 ʼXoó

ñaꞌa, ña kade tsiñu e dóo ini de ntáa ña, ña e dóo kiꞌin inī í ne, kaꞌan tóꞌo ñā é kuvi kodo nuū ñá iña viꞌi ña, é kuēꞌé ña é kāꞌxí ña ntáde tsiñu niꞌi ña te xee úra i. 46 ¡Nté kuī váꞌa nī ña é kade tsiñu te kāde ntaa ñá tē xee tóꞌo ñā! 47 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsi kuéꞌe tóꞌo ñā é kūnteé ntaꞌa ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iña ña. 48 Ntá tsi te ña kade tsiñu san kini kaa ña ne, kadē kuení ña te kukuií ka tóꞌo ñā ne, 49 kade xení ña nī ña ntáde tsiñu niꞌi ñā né, da mii kuēꞌen tsi e ntáxiꞌi ntaéꞌxi ña nī ña kɨꞌvi niꞌi ñá ne, kidáā ne, da née inī ñá naxee tóꞌo ña 50 ūun ntuvi dá ña kantétu ña. 51 Kidáā ne, taꞌxi tóꞌo ña ñā. Káꞌan ñā tsí niꞌi ña é ntōꞌo ña é kāduku ntée ña vete. Ikān né, dōó kueku ña ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ ña núꞌu ñā.  

 

 

 

 

 

Kuenta iña úꞌxi ñádɨ ̄ꞌɨ kuétsī

25

ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uꞌxi ñádɨ ̄ꞌɨ kuétsī é kuēꞌen niꞌí tun kantílīn tun é kuēꞌén tun é nāniꞌi taꞌán tun ña da vé tántaꞌa san. 2 Úꞌun ñāꞌa tún ne, ña túvi dɨ ̄kɨ ́ tun nté koo vií tun. Úꞌun ñāꞌa tún ne, dōó iō dɨkɨ ́ tun é vīí tun. 3 Taꞌnu é ña tuvi dɨ ́kɨ í san ne, dā kueꞌen niꞌí tun kantílīn tún ne, ña ni ídō tún asete. 4 Ntá tsi taꞌnu íō dɨkɨ í ne, odō tún tsáꞌa āseté tun ni kāntílīn tun. 5 Da nɨɨ kākukuii ña da vé tántaꞌa sán ne, kídī tun. 6 Dā kú dava ñúu ne, kakaꞌan ñáꞌa: “Koto nto tsi véꞌxi ña da vé tántaꞌa san. Kueꞌēn ntó  

 

 

 

 

te nāniꞌi taꞌan nto ña”, kaꞌan ña. un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tun, vata koo é tsoo túꞌve tún kantílīn tun. 8 Kidáā ne, ntákaꞌan táꞌnu é ña tuvi dɨ ́kɨ í san ni tāꞌnu e dóo iō dɨkɨ í san: “Tāꞌxi kudii nto áseche nto, tsí kantaꞌva míī kanchílīn ntɨ”, kaꞌán tun. 9 Ntá tsi nantiko koó taꞌnu íō dɨkɨ í san: “Á chē ña xee táꞌan iñá ntɨ che tāꞌxi ntɨ ́ nto. Dií ka váꞌā ó che kuēꞌen ntó, kūkuiín nto iña mii nto nu âꞌví kān”, kaꞌán tun. 10 Da nɨɨ kuēꞌen tún kūkuiín tun ne, kidáā xeé ña da vé tántaꞌa san. Taꞌnu é iō tuꞌvé i ne, kúkɨ ̄ꞌví tun má viꞌi kān mí kakūvi viko sán ne, nakādɨ tóꞌo vīꞌi sán xiꞌí san. 11 Dā rkontûví ne, xée tāꞌnú nguiī sán ne, ntákaꞌán tun: “¡Nakaán nto xiꞌi nto, tóꞌo vīꞌi!”, kaꞌán tun. 12 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo vīꞌi san: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí ña iní u nto”, kaꞌan ña —kaꞌan Jésuu. 13 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntōo túꞌve ntó ve, tsí ña ini nto nee ntúvi, neé ura é naínú u. 7 Nákuntāñɨ ́ tun,  

 

 

 

 

 

14 ʼMí

Kuenta iña diúꞌun

kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa kaa, ña é dā ve kɨꞌɨn túku ñuu. Kāna ña ña ntáde tsiñu iña ñá ne, xéꞌe ñā é kuēnta víi ña iña ña. 15 ʼXéꞌe ña ūun ña kade tsiñu san uꞌun míil diuꞌún san. Uun ñaꞌa ñā né, uvi míil. Ña kuvi ūní san ne, xéꞌe ña ña ūun míil. Xéꞌe ñā é un é un ña vata tsi kaa kutíi ña kuenta víi ña. Kidáā ne, kuéꞌen ñā. 16 Ña é niꞌi í uꞌun míil sán ne, ura tsí i kueꞌen ñá ne, dé tsiñu niꞌi ña é uꞌun míil sán ne, níꞌi ka xtūku ña uꞌun míil ka. 17 Kuan tsī o dé ña é nīꞌi i  

 

 

50

SAN MATEO 25 uvi míil sán dɨ. Níꞌī ká xtukú ña uvi míil ká dɨ. 18 Ntá tsi ña é niꞌi i uun míil sán ne, ēte ña xavi ne, íꞌxi ñā diuꞌun tóꞌo ñā. 19 ʼDā kú naꞌa ne, nāxee tóꞌō ña ntáde tsiñu san ne, nadita ñá kuenta. 20 Ña é nīꞌi i é uꞌun míil sán ne, nāxee ñá ne, nākuéꞌe ñā tóꞌo ña ūꞌun míil ká xtuku é nīꞌi ña. Kakaꞌan ñá nī tóꞌo ñā: “É ūꞌun míil e táꞌxi nto kó ne, iꞌa niꞌi xtuku ká u uꞌun míil ká iña nto”, kaꞌan ña. 21 Kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Dōo váꞌā o den, e dén ntaan. Tsí da xe dén ntaan un sīin e táꞌxī ú o ne, kuéꞌē ká xtuku táꞌxī ú o é kadān kuꞌven. Kiꞌxin nī kó, kutūvin dînín nī ko”, kaꞌan ña. 22 Ña é nīꞌi i uvi míil sán ne, nāxee ñá dɨ. Kakaꞌan ñá nī tóꞌo ñā: “É ūvi míil e táꞌxi ntō kó ne, iꞌa niꞌi ká u uvi míil ká xtuku, é nīꞌí ko”, kaꞌan ña. 23 Kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Dōo váꞌā o dén, e dén ntaan. Tsi dén ntaan é un siin e táꞌxī ú o ne, kuéꞌē ká xtuku táꞌxī ú o é kadān kúꞌvēn. Kiꞌxin nī kó, kūtuvin dínin nī ko”, kaꞌan ña. 24 Ña é nīꞌi i uun míil sán ne, xée ñā dɨ. Kakaꞌan ñá ni tōꞌó ña: “Iní u tsi dóo diin nto. Katava nto mí ña ni íꞌxi nto ne, kataꞌvi nto mí ña ni itu nto. 25 Dukuān ne, ûꞌví ko ne, ixkúꞌxī ú diuꞌun nto. Uꞌun nto diuꞌun nto”, kaꞌan ña. 26 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Dɨvīn né, dōo kini iden, dōó duꞌxen ō. Inin tsí katāvá u mí ña ni íꞌxī ú ne, kataꞌvī ú mí ña ni itú u. 27 ¿Nté kui ña ni xtuvín ntun diuꞌún ko mí kueꞌnu iꞌxá i, vata koo é te ntiko kōó u ne, naniꞌí ko diuꞌún ko ni īꞌxa i?”, kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ña ntoo ikān: “Nakiꞌi nto é uun míil é nīꞌi ñá ne, kuéꞌe  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

nto ñā é nīꞌi i uꞌxi míil san. 29 Tsí da xōó ka ñaꞌa é īo iña ñá ne, níꞌī ká ña; kukuika ñā. Ntá tsi ña é ña kuéꞌe īó iña í ne, nakiꞌi ká ña é īó iña ña. 30 Ña é ña váꞌā ó kade tsiñu sán ne, kiñuꞌu nto ña kíꞌi kān mi dóo nee. Ikān né, dōó kueku ña ne, kaꞌxí kaꞌñɨ ̄ ña núꞌu ñā”, kaꞌan ña.  

 

Nté koo xntēkú kūꞌvé Xuva kō iña ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví sa

31 ʼTē

naínú u, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, dōó kaꞌnu ñaꞌa u. Kiꞌxi ú ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ánjē kó ne, kutūví u nú tēú ko e dóo kaꞌnu u. 32 Nataká nuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuxiví san nuú ko ne, tsoo xio ú ña, é un é un ña, vatā ó katsoo xio paxtú san ndiꞌu ñá ni lēꞌntu ña. 33 A leꞌntú san ne, tsoo ú tɨ diñɨ kuaꞌa kó ne, ndiꞌu sán ne, tsoo ú tɨ diñɨ datsin ko. 34 Kidáā ne, xuꞌu é Rei ú kaꞌán u nī ña ntoo diñɨ kuaꞌa ko: “Kiꞌxi nto, tsi dóo ntio Uva kó nto. Kuntōo nto mí kadē kûꞌvé Xuva kō tsi é īó tuꞌve iña nto un tsi nte díꞌna dá de kúꞌvē ñá ñuxiví san. 35 Tsí dā kákɨ ̄n kó ne, taꞌxī nto é kāꞌxí u. Dā itsí ko ne, taꞌxī nto é kōꞌo u. Kuān te xio ñuú véꞌxī ú ne, dōo diní nto é kutūví u ni ntō. 36 Dá kantɨ ̄ɨ ́ u ne, taꞌxī nto doo é kunūu u. Dá nchokuví u ne, īxkoto niꞌni nto ko. Dá inuu kutu ú ne, īxkoto niꞌni nto ko”, koo kaꞌán u. 37 Kidáā ne, káꞌān ña é vāꞌá ñaꞌa san ní ko: “¿Amá ntu ini ntɨ e kákɨn ntō ne, tāꞌxí ntɨ é kāꞌxi nto? ¿Amá ntu ini ntɨ e itsi ntó ne, tāꞌxí ntɨ é kōꞌo nto? 38 ¿Amá ntu ini ntɨ ́ e xio ñuú veꞌxi nto ne, tāꞌxí ntɨ mí kutuvī nto? ¿Amá ntu ini ntɨ e kantɨɨ ́ nto ne, tāꞌxí ntɨ doo é kunūu nto? 39 ¿Amá ntu íni ntɨ é nchokuví nto, o nuu  

 

 

 

 

 

 

 

51

SAN MATEO 25​, ​26

kutu ntō ne, ixkóto nīꞌni ntɨ ́ nto?”, koo kaꞌan ña. 40 Kidáā ne, xuꞌu é Reí u ne, káꞌān ú ni ñā: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí da kuān ó de nto ni tāꞌan nto, ña é dií ka dutsi ne, vata te xūꞌu kuán o de nto nī ko”, koo kaꞌán u. 41 ʼKidáā ne, xuꞌu é Reí u ne, káꞌān ú nī ña ntoo diñɨ datsin kó: “Kunu nto nuú ko, ña kini ntáa. Kueꞌēn nto mí kaiꞌxi ñúꞌu ntii dañu ntūvi, é de kûꞌvé u iña tóꞌō e ña váꞌā san nī ánje ī. 42 Tsí dā kákɨn kó ne, ña ni táꞌxi ntō é kāꞌxí u. Dā itsí ko ne, ña ni táꞌxi ntō é kōꞌo u. 43 É xīo ñuú véꞌxī ú ne, ña ni táꞌxi ntō mí kutūví u. Íntɨ ̄ɨ ́ u ne, ña ni táꞌxi nto dōo é kunūu u. Nchokuví u ne, ínuu kutū ú ne, ñá ni īxkoto níꞌni nto ko”, koo kaꞌán u. 44 Kidáā né, tsixeꞌe ñāꞌa sán ko: “¿Amá ntu kákɨn ntō? ¿Amá ntu itsi nto? ¿Míꞌi ntū é xio ñuú veꞌxi nto? ¿Amá ntu kantɨ ́ɨ nto, ō é nchokuví nto, o inuu kutu ntō ne, ña ni xntíi ntɨ ́ nto?”, koo kaꞌan ña. 45 Kidáā ne, káꞌān ú ni ñā: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí te ña ni xntii nto taꞌán nto, ña é dií ka ntāꞌví san ne, ña ni xntíi nto kó dɨ”, koo kaꞌán u. 46 Kidáā ne, kɨ ́ꞌɨn ñā mí nīꞌi ña é ntoꞌo ña ntii dañu ntūvi. Ntá tsi ña é vāꞌá san ne, kuntoo ña ni Xuva ko ntii dañu ntūvi —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

Dā ntúkū nuu iní ña nté koo tɨɨn ña Jesuu (Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2; Jn. 11:45‑53)

26

Dā kúvi kāꞌan Jésuu sáꞌā ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: 2 —Ini nto tsí uvi ntúvi ve xee viko dá nātavá Xuva kō ña Israee  

ñuú Egítō. Kidáā ne, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, ntada ñá ko kuenta ntáꞌa ñaꞌa san é naxnteē ñá ko ntiká krusi kan —kaꞌan ña. 3 Ntuvi tsikán ne, nataká nuu tóꞌō dutú san ni ñatā san má viꞌi kāꞌnu dutu ñá odo nūu, ñá nani Caīfaa. 4 Nātíin ña ni tāꞌan ña nté koo tɨɨn xuꞌū ñá Jesuu é kāꞌní ña ña. 5 Ntá tsi ntákaꞌan ña: —Ñá vīi o méꞌñū vikó san vata koo é ña kudíin ñaꞌá san ni kō — kaꞌan ña.  

 

 

Dā daꞌví ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san choꞌo vîdin dɨ ́kɨ Jésuu 6 Dá

(Mr. 14:3‑9; Jn. 12:1‑8)

tūví Jesuu ñuú Betania, má viꞌi Sīmuun (ña é kānakóꞌxo kúñu ī kídaā) ne, 7 xée uun ñadɨ ̄ꞌɨ mí tuví ña, niꞌi ntaꞌa ña ūun xuxu choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi. Dáꞌvi ña dɨ ̄kɨ Jésuu chóꞌo vídin san da túvi ña nú mēsa kan. 8 Ntá tsi kudiin ña ntántīkɨn ña da íni ña ne, kakaꞌan ña: —¿Nté kui doto xntu kanatɨvi ñá choꞌo vîdín san? 9 Tē dɨ ́ ni diko ñā né, dōo kueꞌé diuꞌun níꞌi ña. Kidáā ne, kuvi kuéꞌe ña diuꞌún san ñá ntāꞌvi —kaꞌan ña. 10 Ntá tsi tēkú Jesuu nee iña ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñá ku natēku duꞌxen ntó ña, tsí nuu i é vāꞌá kade ña nī ko. 11 Ña túvī nté uun ntuvi é ña kuntóo ña ntāꞌví san ni ntō, ntá tsi xuꞌú ne, ñá nāꞌá ka kutuví u ni ntō. 12 Dā daꞌví ña kúñū kó choꞌo vîdín san ne, kaxtūví tuꞌve ñá ko é kuntūꞌxí u. 13 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí dā míꞌī ká e ntákaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iñá ko kanɨɨ ñūxiví sa  

 

 

 

 

 

 

52

SAN MATEO 26 ne, káꞌan ñāꞌa nté ō dé ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, nakaꞌan ña ñā —kaꞌan Jésuu. Dā diko Júda Jēsuu

tē nté kaa íntoo ntaꞌxa ña ne, é un é un ña ntátsixeꞌe ña ñā: —¿Vá dɨvi ntū u, Tóꞌō? —kaꞌan ña. 23 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ña é dadɨɨ tsi xnuu ntóꞌo tañúꞌu i ini koꞌó san nī kó ne, dɨvi ñā e díko ñá ko. 24 Xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, kuví u vatā ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō, ntá tsi ntāꞌvi ide ña é dīkó ko. Dií ka váꞌā ó tē dɨ ́ ña ni kaku ña —kaꞌan ña. 25 Júdā, ña é dikō ñá ne, tsixeꞌe ñā: —¿Vá xūꞌú ntu, Tóꞌō? —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuān ó kakaꞌan —kaꞌan ña. 26 Da nɨɨ ̄ ntaéꞌxī ñá ne, kīꞌi Jesuu tañúꞌū sán ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, kátsin dava ña ne, xéꞌe ñā ña ntántīkɨn ñá, kakaꞌan ña: —Kiꞌi ntó, kaꞌxí nto. Sáꞌā ne, kúñū kó —kaꞌan ña. 27 Kīꞌi ña eꞌxin sán ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, xéꞌe ña ña, kakaꞌan ña: —Koꞌo nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó, 28 tsi sáꞌā ne, nɨ ́ñɨ ̄ ko é xēꞌé u xuꞌu kó é kātɨ ú kuenta iña dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa san vata koo é nakate Xuva kō kuetsí ña. 29 Kakaꞌán u ni ntō tsí ña koꞌó ka ú ntute tɨntiꞌó sa dā nté koꞌō dadɨɨ ú ni ntō ntute tɨntiꞌó xēé san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu.  

(Mr. 14:10‑11; Lc. 22:3‑6)

14 Kidáā

ne, uun ñaꞌa ñā é uxuvi ñáꞌa san, ñá nanī Júda Iscārioté ne, kuéꞌen ñā mí ntoo tóꞌō dutú san, 15 kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté ntu kaa taꞌxi nto kó te ntāda ú kuenta Jésuu ntáꞌa nto? — kaꞌan ña. Xéꞌe ña ña ōko uꞌxí diuꞌun kuiꞌxín ne, 16 nté ūra tsikan ntúkū nuu iní ña nté koo ntada ña kuenta Jésuu.  

 

Dā éꞌxi dadɨɨ Jesuu ni ñá ntántīkɨn ña 17 Dā

22 Ñá

(Mr. 14:12‑25; Lc. 22:7‑23; Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26)

kíi ūun viko da nátava Xuva kō ña Israee ñuú Egítō sán ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ña: —¿Míꞌi ntū ntio nto é xtūví tuꞌvé ntɨ é kāꞌxi ntó iña vikó sāꞌa? — kaꞌan ña. 18 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kueꞌēn ntó ñuú Jerusaleen, nú viꞌī ña tsikán ne, káꞌan nto ni ñā: “Kakaꞌan Mástrú san: É dokó sa xee ura iñá ko. Iꞌa nú viꞌi nto kān kaꞌxí u iña vikó san nī ña ntántīkɨ ́n ko”, koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu. 19 Kuan ō dé ña ntántīkɨn ñá vata ō kaꞌan ñá ne, ikan xtūví tuꞌvē ña é kāꞌxi ñá iña vikó san. 20 Dā kuáā ne, íntōo dadɨɨ Jesuu ní uxuvi ñáꞌa, ña ntántīkɨn ña. 21 Da ntaéꞌxi ña ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí uun nto ne, díko ntō ko —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dá kakāꞌan Jésuu tsí kaꞌan Pedru tsí ña íni ñá ña (Mr. 14:26‑31; Lc. 22:31‑34; Jn. 13:36‑38) 30 Dā

kúvi íta ña nchuꞌun iña Xuva kó ne, ntīi ña, kueꞌen ña xuku Olívu. 31 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto kunu nto kó niñú ve. Tsí kuān ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō é kākaꞌan: “Kaꞌní u paxtú san ne,  

53

SAN MATEO 26

kaka xaa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ a leꞌntu san”, kaꞌan túꞌun Xuva kō. 32 Ntá tsi te ntoto xtuku ú ne, kɨ ́ꞌɨ ̄n ú, kodo nūú u ñuú Galilea —kaꞌan ña. 33 Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu —Kuān té un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá kunu ña nto ne, ñá kuan koo vīí u —kaꞌán Pedru. 34 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā. —Nuu é ntaā í kakaꞌán u ni ō tsí niñú ve ne, diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ sán ne, é uni īto kaꞌan tsí ña inín ko — kaꞌan Jésuu. 35 Kakaꞌan xtúku Pedru ni ña: —Kuān te kuví u ni ntō ne, ñá kāꞌán u e ñá iní u nto —kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn ñá dɨ.  

 

 

 

Dá kūkaꞌan ntâꞌví Jesuu má utun mí é nani Getsemānii (Mr. 14:32‑42; Lc. 22:39‑46)

36 Kidáā

ne, kueꞌen níꞌi Jēsuu ña mí é nani Getsemānii. Kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: —Kuntōo nto iꞌa, na kɨ ̄ꞌɨ ́n u daꞌa san, kikaꞌan ntâꞌví u —kaꞌan Jésuu. 37 Ntēka ña ntuvi íꞌxá Zebedeú san nī Pedru. Dōo kúntaꞌxa iní ña. Dōo dé kuení ña. 38 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ntuni ñáꞌā san: —Dóko sā ña kutií u e dóo nuu ntaꞌxa nimá ko. Kuntōo nto iꞌa ne, kuntitō ntó nī ko —kaꞌan ña. 39 Kuéꞌēn ká ña un sīin ne, nakani ɨtɨ ña da nté tantée xteen ña ñuꞌu kān ne, dá kakāꞌan ntâꞌví ña, kakaꞌan ña: —Ūvá, te kūvi né, tāꞌxi nto é ña ntoꞌó ko. Ntá tsi ña te é ntio mii ko, tsí nté koo é ntio nto —kaꞌan ña. 40 Nāxee ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, ntákidi ña. Kakaꞌan ñá nī Pedru:  

 

 

 

—¿Nté uun urá ntu ña ni kutii nto kuntito nto nī ko? 41 Kuntito nto ne, kaꞌan ntáꞌvī ntó vata koo é ña vií nto é kīni kaa. Nima ntó ne, ncho vii é vāꞌa, ntá tsi kúñu ntō ne, ñá kākutíi i —kaꞌan ña. 42 Dā kúvi uvi íto kueꞌen ñá kūkaꞌan ntâꞌví ña ne, kakaꞌan ña: —Uva, tē ña kuvi kuíta ntiꞌxin sáꞌā é ña ntoꞌó ko ne, na kuān koo kuví vatā ó ntio nto —kaꞌan ña. 43 Dā náxee xtúku ña ne, ntákidi xtuku ntuni ñá ntántīkɨn ña, tsí kantadɨ ́ mii ntuxnūú ña maꞌna. 44 Tsoo mii xtūku ña ña ne, dá kuēꞌen ñá, kukaꞌan ntâꞌví xtuku ña é kūvi uni íto. Kuan tsī o kakaꞌan ntâꞌví xtuku ña. 45 Kidáā ne, naxeé xtuku ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Ntákidi dúkuan ntu ntō? ¿Ntoo daꞌna ntu nto? Koto nto tsi e xée ūra í ve é xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, ntada ña ko kuenta ntáꞌa ña kini ntáa san. 46 Nakuntáñɨ ̄ nto, kɨ ́ꞌɨn ō, tsi é xee ña é dikó ko —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Nté ō tɨ ́ɨn ña Jesuu

(Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53; Jn. 18:2‑11)

47 Da

nɨɨ kākaꞌan dúkuan ñā ne, xéē Júdā, uun ñaꞌa ña é uxuvi ñáꞌa san. Ñá tē nté kaa ñaꞌa ntéka ña, ña odo káa ni ūtun. Véꞌxi ña kuēnta iña tóꞌō dutú san ni ñatā san. 48 Ña é diko ñá ne, é kāꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Xoó ñaꞌa, ña é kaꞌxí u xuꞌu i ne, dɨvi ña tɨ ̄ɨn nto ña —kaꞌán Júdā. 49 Ura tsí i xee ña mí tuví Jesuu, kakáꞌan ña: —Soꞌo ntō dá, Mastru —kaꞌan Júdā. Ne, ēꞌxí ña xuꞌu ña. 50 Kakaꞌan Jésuu ni ña:  

 

 

54

SAN MATEO 26

—Viín nee iña é vēꞌxin é vīin — ñá odo nūú san. Kúkɨ ̄ꞌví ña iní i kān kaꞌan ña. né, ikān itúvi ña nī sntadún san Kidáā ne, xée ñāꞌa sán ne, tɨ ̄ɨn ña vata koo é kōto ntodo ña nté koo Jesuu é kɨꞌɨn niꞌi ña ñá nuu ña tsiñu kuvi Jesuu. 59 Dutu ñá odo nūú san ni ūn ntɨɨ ́ naꞌnu i san. 51 Uun ñaꞌa, ña ntántīkɨn Jésuú ntɨ ̄ɨ ́ ña tsiñu i sán ne, ntuku ñā ña ne, tāvá ña káa ñā ne, ēꞌní ña ña é dāꞌví dovete ata Jesuu, vata koo kade tsiñu iña dutu ñá odo nūú san. é kāꞌan ña é na kuvī ña. 60 Ntá tsi 52 Nákuītá tuꞌun ña loꞌxo ña. Kidáā kuān te tɨtɨ ́n ña vete xee ña ne, ñá ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: tē kuédadɨɨ ni kāꞌan ñá vata koo —Nāxnuu váꞌan káa o. Xoó ñaꞌa é é kuēꞌé ña ña doxiꞌí san. Kidáā ne, naā ñá nī káā ne, káā kuvi niꞌi ñá dɨ. xée ūvi ñaꞌá ne, 61 ntákaꞌan ña: 53 ¿Vá ña kuvi ntu káꞌān ú ni Uvā kó, —Ñatīí saꞌá ne, kakaꞌan ña: “Kuvi kuiní nto ne, ura dúꞌva tsi i táxnūu nanūu u xúkun Xuva kō sán ne, úni ña uni diko uꞌxi míil ánje ñā? 54 Ntá ntūvi tsí naxntītsi xtúku u”, kaꞌan tsi tē dɨ ́ kuan kōo ne, ¿nté ntu koo kú ña —kaꞌan ñáꞌa san. 62 Nákuntītsí dutu ñá odo nūú san kuntaa vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō é da miī é kuān koo kuvi? — ne, kakaꞌan ña: kaꞌan ña. —¿Ña tuvi ntu é nantiko koō nto? 55 Ura tsíkán ne, kakaꞌan Jésuu ni ¿Nee iñá ntu sáꞌā é ntákaꞌan ñáꞌa ñáꞌa san: san iña nto? —kaꞌan dútu ñá odo —¿Vēꞌxí ntu nto é tɨ ̄ɨn nto uun nūú san ni Jēsuu. 63 Ntá tsi nte un siin ña ni káꞌan ña duꞌu, é kuan o odo ntō káa nto ni ūtun san é vēxtɨ ́ɨn nto ko? Utén Jésuu. Kidáā ne, kakaꞌan dútu ñá utén tuví u má ūkún nto kān ne, ña odo nūú san ni Jēsuu: ni tɨ ́ɨn nto ko. 56 Ntá tsi kuan kōo —Kakaꞌán u ni ntō nuu Xuva ko, kuví vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva ña kantíto san, kaꞌan ntó nī kó tē kō, vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá Cristu ntíꞌxe nto, te Īꞌxá Xuva ko ntō kaꞌán naa Xuva ko kídaā —kaꞌan —kaꞌan ña. 64 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: Jésuu. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn Jésuú ne, —É kākaꞌan ntú ku nto. Ntá tsi inu ña ne, xtuvī mii ña ña. kakaꞌán u ni ntō tsí viꞌi a vé ne, kiní nto ko, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi, te Dā ntitsí meꞌñu Jesuu núu dutu ñá tuví u diñɨ kuaꞌa Xuva kō, ña e dóo odo nūú san ntii inī í san. Kiꞌxi ú méꞌñū viko e (Mr. 14:53‑65; Lc. 22:54‑55, dukún kān —kaꞌan Jésuu. 65 Kidáā né, kūdiin dútu ñá odo 63‑71; Jn. 18:12‑14, 19‑24) 57 Ña e tɨ ́ɨn Jesuú ne, kueꞌen níꞌi nūú san ni ñā ne, ntata ña dōo ñá vatā xkoó ini ñá ne, kakaꞌan ña: ña ña mí tuví dutu ñá odo nūú san, —¡Dōó kinī ó kakaꞌan ña tsí dadɨɨ ñá nani Caīfaa. Ikān ntoo mastrú ña ni Xuva kō! ¿Vá kāntio ká ntu ko lei ni ñátā, ña ntádē kûꞌvé san dɨ. 58 Ntá tsi ntīkɨn íka Pedrú san ña dá ñāꞌa, ña é ntada ntaa? É tekū nto tsi dóo kinī ó kakaꞌan ñá iña Xuva ko. ntē xee ña nu kíꞌi kān nú viꞌī dutu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

55

SAN MATEO 26​, ​27

66 ¿Nté

o kadē kuení nto? —kaꞌan ña. Nantíko kōó ña nguiī san, ntákaꞌan ña: —Iō kuetsí ña. Kuétsī é kuvī ña — kaꞌan ña. 67 Kidáā né, tɨ ̄ꞌvi dɨɨ ́ na nuu ñá ne, ēꞌní ña ña ne, xéꞌē nuu na vinuu ña. 68 Ntákaꞌan na: —Káꞌan ntō ve, Cristu: ¿Xoó ntu éꞌni i nto? —kaꞌan na.  

—Nuu é ntaā i, ñá īni ntíꞌxe ú ña tsīkan —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i kána lɨ ́ꞌxɨ ̄ san. 75 Kidáā né, nakaꞌān Pedru é kākaꞌan Jésuu ni ña: “Diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ sán ne, úni īto kaꞌan e ñá inín ko”, kaꞌan ña. Kidáa ne, kīi Pedrú ne, ēkú kueꞌen ña.  

 

Dá kakāꞌán Pedru e ñá ini ñá Jesuu (Mr. 14:66‑72; Lc. 22:56‑62; Jn. 18:15‑18, 25‑27)

69 Kuan

tsi ō itúvi Pedrú san nu kíꞌi kān. Xée ūun taꞌnu kade tsiñu nú viꞌī dutú san mí tuví ña ne, kakaꞌán tun: —Dɨvi ntō né, dadɨɨ tsi kaika nto ni Jēsuu, ña véꞌxi ñuú Galileá san —kaꞌán tun. 70 Ntá tsi núu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kakáꞌan ña: —Ñá īní u nee é kākaꞌan nto — kaꞌán Pedru. 71 Dā ntíi ña xiꞌi kán ne, é tūku taꞌnu kade tsiñu íni tún ña ne, kakaꞌan tún nī ña ntâñɨ étsin san: —Ña sāꞌá ne, dadɨɨ kaika ña ni Jēsuu, ña véꞌxi ñuú Nazaree —kaꞌán tun. 72 Kakaꞌan xtúku Pedru e ñá ini ñá ña. Kakaꞌan ña: —Ni Úva kō, ñá īní u ña sāꞌa — kaꞌan ña. 73 Dā ku e víꞌi ne, xéē ña ntâñɨ ́ san ne, ntákaꞌan ñá nī Pedru: —Nuu é ntaā i é ntoꞌo ne, kaduku ntée nto ña tsikan, tsí kakaꞌan ntó vatā ó kakaꞌan ña —kaꞌan ña. 74 Kidáā ne, kakaꞌan ña é na kuēꞌé Xuva ko ñā é na ntōꞌo ñá tē ña nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. Kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

Dā ntáda ña kuenta Jésuu ntáꞌa Pilatu (Mr. 15:1; Lc. 23:1‑2; Jn. 18:28‑32)

27

Dā tuví ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ tóꞌō dutú san ni ñatā sán ne, nātaká nuu ña é kāꞌan ña é na kūví Jesuu. 2 Kīꞌní ña ña ne, kueꞌen níꞌi ña ña nūu Pílatu, ña tsiñu kaꞌnu i iña ñuú Roma.  

3 Júdā,

Dā xiꞌi Júdā

ña é diko Jésuu, dā kútuni ña tsí kuví Jesuú ne, nātɨvi iní ña ne, ntāda xtuku ña kuenta é ōko uꞌxí diuꞌun kuiꞌxín san ntaꞌa tóꞌō dutú ni ñatā san. 4 Kakaꞌan ña: —Ēdé u kuétsī, tsí ña té nee é kini kaa ni īdé ña é kuvī ña —kaꞌan ña. Ntá tsi ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ñá tē neé kuenta iñá ntɨ. Kuenta iña míi ō —kaꞌan ña. 5 Ēté xaa Júdā sán diuꞌún san má ūkún kān né, ntīi ña, kueꞌen ñá ne, nakuéꞌne mii ñā kúñu ñā. 6 Ntá tsi nátaka tóꞌō dutú san diuꞌún san ne, ntákaꞌan ña: —Dōo xií kaa é xnūu o diuꞌun sáꞌa ini etun mí ñuꞌu é kāxéꞌe ñaꞌa san doméni iña Xuva ko, tsí nɨñɨ é īnuu áꞌvi sáꞌā —kaꞌan ña. 7 Ēdé kuení ña ne, ñīi ña ñuꞌu iña ñá kade váꞌa kɨ ́dɨ ̄ nteꞌú san mí kuntūꞌxí ña véꞌxi xio ñuu. 8 Dukuān ne, kakaꞌan ñá Ñuꞌú Nɨñɨ ñuꞌú san un  

 

 

 

 

56

SAN MATEO 27 tsi nté vevii. 9 Kuan ō kúntaa vata ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Jerēmia, dá kāꞌan ña: “Kīꞌi ña é oko uꞌxí diuꞌun kuiꞌxín san, (dɨvi xāꞌví e ntákaꞌan ña Israeé san tsi ntáꞌvi ña iña ñá ne), 10 xéꞌe ñā diuꞌún san é ñīi ña ñuꞌu ña kade váꞌa kɨ ́dɨ ̄ sán, vata ō kaꞌan Xúva ko nī ko.” Kuan ō kaꞌan ña.  

 

Dā kantítsi mēꞌñú Jesuu nuu Pílatu (Mr. 15:2‑5; Lc. 23:3‑5; Jn. 18:33‑38)

11 Íntītsí

meꞌñu Jesuu núu ña tsiñu naꞌnu i ne, tsixeꞌe ña tsiñu i san ña: —Dɨvi ntō ne, ¿vá Rei iña ñá Israee ntú nto? —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —É kākaꞌan ntú ku nto —kaꞌan ña. 12 Da nɨɨ ̄ ntátsiꞌi kuetsi tóꞌō dutú san ni ñatā san ñá ne, ñá ni kāꞌan kuéꞌen tsi ña. 13 Kidáā ne, kakaꞌan Pílatú san ni ñā: —¿Ña katéku ntu nto e dóo tɨtɨ ́n nuu i ntátsiꞌi kuetsi ña nto? —kaꞌan Pílatú san. 14 Ntá tsi nté uun túꞌūn ña ni káꞌan ña. Koó dā kúduꞌva ña tsiñu naꞌnu i san.  

 

 

Dá kakāꞌan ña tsí kuví Jesuu

(Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25; Jn. 18:38‑19:16) 15 Dá

kakuvi viko sāꞌá ne, kanantíi ña tsiñu naꞌnu i san da xōó ka ñaꞌa, ña ñuꞌu kutu san, ña é ntio ñaꞌa san. 16 Ntuvi tsikán ne, nuu kutu uun ñatīi, ña é īní un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ñá nani Barābaa. 17 Dā nátaká nuu ñaꞌa sán ne, kakaꞌan Pílatú san ni ñā: —¿Xoó ñaꞌa ntu ntio nto é nantīi ú ña: Barabaá san ne, o Jēsuu, ña e ntákaꞌan ñáꞌa tsí Cristu ñá, ña vexnákakū nto? —kaꞌan ña. 18 Tsí ini ña é ñaꞌa sán ne, doneꞌu ini ntáda ña kuenta Jésuu.  

 

 

19 Da

nɨɨ ̄ tuví Pilatu kádē kúꞌvē ñá ne, taxnuu ñadɨꞌɨ ̄ ña túꞌūn, kakaꞌan ña: “Ñá ku kiꞌnin nūun iña ñá saꞌa, ña e dóo vaꞌá ñaꞌa san, tsi dóo kantoꞌo kó vevii e dóo kinī o kénī kó kuenta iña ña”, kaꞌan ña. 20 Ntá tsi tóꞌō dutú san ni ñatā san tsíꞌi ña dɨkɨ ñaꞌa san é na kākan ña é ntīi Barabaá san ne, na kūví Jesuu. 21 Kakaꞌan xtúku ña tsiñu naꞌnu i san ni ñā: —¿Xoó ntu é ntuvi ñá saꞌá ntio nto é nantīi u? —kaꞌan ña. Ntákaꞌan ñáꞌa san: —¡Barabaa! —kaꞌan ña. 22 Kakaꞌan Pílatú san ni ñā: —¿Nté ntu koo vií u ni Jēsuu, ña é ntákaꞌan nto é Cristu ña? —kaꞌan ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntákaꞌan ña: —¡Naxnteē ntó ña krusi! —kaꞌan ña. 23 Kakaꞌan Pílatú san ni ñāꞌa san: —¿Nté kui? ¿Neé ntu nuu i é kīni kaa é idé ña? —kaꞌan ña. Ntá tsi dií dií ka ntii ntákaꞌan ña: —¡Naxnteē ntó ña krusi! — ntákachuꞌu ña, ntákaꞌan ña. 24 Dā íni Pilatú san tsí ña kuvi vií ña, tsí e éni ntuꞌu ñāꞌa san kudiin ñá ne, kīꞌi ña ntute né, ntaꞌa ñā nuu ñaꞌá san. Kakaꞌan ña: —Ña túvi kuētsí ko te kūví ñatīí sāꞌa. Mii nto ini nto nté koo vií nto ni ñā —kaꞌan ña. 25 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —Kuenta iña míi ntɨ é kuvī ñá, dɨvī ntɨ ́ ni īꞌxá ntɨ —kaꞌan ña. 26 Kidáā ne, nantii ña Barābaa, tsí kuan ō ntío ñaꞌa san. Dā kúvi natií nuu ña Jesuu xóꞌō ne, da táxnūu ña ña é naxnteē ñá ña ntiká krusi kan.  

 

 

 

 

 

 

57

SAN MATEO 27

27 Kidáā

ne, sntadun ñá tsiñu naꞌnu i san ne, kueꞌen níꞌi ña Jēsuu má viꞌī méꞌñu kān. Nātaká nuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadun, ñá ntoo ikān, mí tuví Jesuu. 28 Nantɨ ́ɨ ̄ ñá ña ne, xnūu ña ña doo kueꞌe. 29 Dēváꞌa ña leꞌé iñū né, xntekū ñá dɨkɨ Jésuu. Xniꞌnī ña uun chɨɨn ntaꞌa kuaꞌa ña ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, da narkɨ ́nteē ñá ña, ntákaꞌan ña: —¡Na kutūví vaꞌā ntó, Rei iña ñá Israee! —kaꞌan ña. 30 Tɨ ̄ꞌvi dɨɨ ́ ña nuu ñá ne, kīꞌí ña chɨ ̄ɨn é niꞌi ntaꞌa ñā ne, da káni ña dɨkɨ Jésuu. 31 Dā kúvi narkɨ ́nteē ñá ña ne, nākiꞌi ña doo kueꞌé san ne, naxnūu xtuku ña ña doo mii ña. Kidáā ne, kueꞌen níꞌi ña ñā é naxnteē ñá ña ntiká krusi kan.  

 

 

 

Dā náxnteē ñá Jesuu ntíkā krusi

(Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43; Jn. 19:17‑27) 32 Dá

kuēꞌen ña ítsi kān né, tāꞌán ña uun ñatīi, ña véꞌxi ñuú Cirene, ñá nani Sīmuun. Ēde ña ña kuétsi é kuīdo ña krusi Jésuu. 33 Dā xee ña mí nani Gōlgota, é kāni túꞌun Xɨkɨ Dɨkɨ ́ Ntɨxɨ ne, 34 xéꞌe ña ntute tɨntiꞌo é kādaká rkave é kōꞌo ña. Dā íto nteé ña ne, ña ni ntío ña koꞌo ña. 35 Dā kúvi naxnteē ñá ña ntiká krusi kán ne, nādɨkɨ ́ sntadún san xoo é nīꞌi i doo Jésuu, é un é un ña. Kuan ō dé ña vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Kātsin dava ña doó ko. Nadɨkɨ ña xoo é nīꞌi i dúꞌnú ko”, kaꞌan. 36 Kidáā ne, íntōo ña é kuēnta víi ña ña ikān. 37 Xnteē ñá uun taꞌvi rkunu dɨ ̄kɨ ́ krusi kan é kākaꞌan neé kuetsi é idé ña. Taꞌvi rkunū sán ne, kakaꞌan: “Ña sāꞌá ne, Jesuu, Rei iña ñá Israee”, kaꞌan.  

 

 

 

 

38 Xnteē

ñá uvi ñaꞌa ña duꞌú ntiká krusi kán ni ñā ntuvi tsikán dɨ. Uun ñaꞌa ña ne, diñɨ kuaꞌa ña ne, uun ñaꞌa ña diñɨ datsin ña. 39 Da xōó ka ñaꞌa, ña é īta ntíꞌxin ne, nārkɨ ́nteē ñá ña, nakuíko ña dɨ ̄kɨ ñá ne, 40 ntákaꞌan ña: —Ntōꞌo é kānakatsin nto xúkūn sán ne kanaxntitsi xtúku nto té kuvi ūni ntuvi ne, ¡nakākú mii nto kúñu nto vē! Te nuu é ntaā i é Īꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ntō né, ¡nāntii ntee mii nto kúñu ntō ntiká krusí san! —kaꞌan ña. 41 Kuan ō dé tóꞌō dutú san, nī mastrú leí san, ni ñatā sán dɨ. Nārkɨ ́nteē ñá ña, ntákaꞌan ña: 42 —Ña sāꞌá ne, nakakū ñá tuku ñaꞌa, ntá tsi ña kuvi nakakú mii ñā kúñu ñā. Kakaꞌan ña tsí Rei iña ñá Israeé san ña. Te ntīi ntee mii ña krusí san ve ne, kuintiꞌxe ntɨ ́ ña. 43 Kakaꞌan ñá tsí kakuintiꞌxe ña Xuva kō. Na nakākú Xuva ko ña ve, tē ntio ntiꞌxe ña ña. Tsí kakaꞌan ña é Iꞌxá Xuva ko ñā —kaꞌan ñáꞌa san. 44 Ña duꞌú san é uve dadɨɨ ña ni ñā ntiká krusi kán ne, nārkɨ ́nteē ñá ña dɨ.  

 

 

 

 

 

Dā xiꞌi Jésuu

(Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49; Jn. 19:28‑30) 45 Kūneé

da kanɨɨ ñūxiví san da káꞌñu ntuvi un tsi da nté kaeku uni kuáa. 46 Ura tsikán ne, dōó ntii kaꞌan Jésuu, kakaꞌan ña: —Elii, Elii, ¿lama sabatani? (é kani túꞌun: Xuvā kó, Xuvā kó, ¿nté kuī xtúvī mii ntu ntó ko?) —kuan ō kaꞌan ña. 47 Tēkú ña ntáñɨ étsin ne, ntákaꞌan ña: —Kakana ña ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Ēlia —kaꞌan ña.  

 

58

SAN MATEO 27​, ​28 48 Ura

tsí i kueꞌen úun ñaꞌa ne, ña ini xuú san. Ēdɨ ́ nuu ñá uun xuu koó da kaīnu ña, kúkiꞌí ña uun doo kaꞌnu xiꞌi ñáña sán ne, dā ntaka ña. 61 Ntá tsi Maria Madálena ni Maria é xnuu ntoꞌo ña ntɨdi íā né, xntekū ñá dɨkɨ chɨ ́ɨn sán ne, xéꞌe ñā é kōꞌo ñá uun sán ne, ñūꞌu nteé ña nú Jesuu. 49 Ntá tsi ña nguiī sán ne, ñañā san. ntákaꞌan ña: Dā idé sntadún san kuenta —Nakoo mii nto ñā. Koto o tē kiꞌxi nú ñaña Jēsuu Eliá san é nakakū ñá ña —kaꞌan ña. 50 Kidáā ne, kachuꞌu ntáa Jesuú ne, 62 Tévāá duꞌva tsi ntuvi dá iō xíꞌi ñā. 51 Ura dúꞌva tsi í ne, ntáta dáꞌna ne, nātaká nuu tóꞌō dutú san ntāa dôxi é rkaa iko īni ukun kan, nī ña fariseú san mí tuví Pilatú ne, 63 ntákaꞌan ña: nte dɨ ́kɨ í un tsi nte xéꞌe i kān. Táān 52 ne, ntɨ ́ka xūú san. Nakaan ñáña —Ntánakaꞌán ntɨ tsí kaꞌan ñá veté ñāꞌa sán ne, tɨtɨ ́n ña kuíntiꞌxe i, ña san dá kāntíto dukuan ñā tsí te é xiꞌi sán ne, ntōto ña. 53 Ntīi ña nú kuvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku ña. 64 Dukuān ne, káꞌan nto na nākadɨ ́ ñaña ñā da ntóto Jesuú ne, kuéꞌen ñāꞌa san ñuú Jerusaleen. Tɨtɨ ́n ñaꞌa vaꞌā ñá ñañā san da nté tē kúvi íni ña ña. uni ntúvi, vata koo é ña kɨ ́ꞌɨ ̄n ña 54 Dā íni tóꞌō sntadún san ni ña ntántīkɨn ñá ne, natava ña kúñu ñā. ntoo niꞌi ñā, ña ntáde Kuenta Jésuu, Kidáā ne, kuvi kaꞌan ñá ni ñāꞌa san tsí taán ne, dā íni ña kuán ō kúvi tsí e ntóto tóꞌo ñā é xiꞌi ña. Dií dií ne, koó dā kúduꞌva ña. Ntákaꞌan ña: ka kini kaa dovete sáꞌa é vata kaa —Iꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ña sāꞌa — dovete é kāꞌan diꞌna ña é ntōto ña kaꞌan ña. —kaꞌan ña. 55 Tɨtɨ ́n ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña véꞌxī nté ñūú 65 Kakaꞌan Pílatu ni ña: Galilea, ñá ntántīkɨn Jésuu é xntii —Dikan ntâñɨ ́ sntadun é kuēnta ña ñā ne, ntáñɨ ika ñā, ntaíto dítō víi ña. Kueꞌēn ntó ni ña, nakadɨ ̄ ña. 56 Maria Madálena ni María, dɨꞌɨ kutu ntó te kūvi vií nto —kaꞌan ña. 66 Kuéꞌen ñā né, nakadɨ ̄ kutu ñá Sāntiau ni Jóseé san, ni dɨꞌɨ īꞌxá Zebedeú san ne, ntâñɨ ́ dadɨɨ ña ni ñañā san. Ēdɨ ́ nuu ña xume ntíkō ñadɨ ̄ꞌɨ, ñá nguiī san. diñɨ i mí ntee táꞌan xuú san ni ñañā san. Ñūꞌu ntee sntadún san é kuēnta Dā intúꞌxi Jesuu víi ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56; Jn. 19:38‑42) 57 Dā

kuáā ne, xée ūun ña kuika, ña ñuú Arimatea, ñá nani Jōsee, ñá kantīkɨn Jésuu. 58 Kuéꞌen ñā mí tuví Pilatú ne, ntákan ñā kúñu Jēsuu. Kidáā ne, kakaꞌan Pílatú san é nākuéꞌe ña ña. 59 Nākiꞌi Joseé san kúñu ñā ne, dá xnuu taꞌán ña ña doo xee e dóo vaꞌá ne, 60 xnuu ñá ña ini ñaña mii ñā é dā ve éte nuu  

 

 

Dā ntóto Jesuu

(Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12; Jn. 20:1‑10)

28

Dā ita ntíꞌxin ntuvi dá iō dáꞌna, dá tuvi é kuvi ūun ntuvi vité san ne, kuéꞌen María Madālena ni María ñá uun san é kūkoto ntodo ñá ñañā san. 2 Kidáā ne, un váꞌa tsi taan. Tsi ntíi uun ánje Xuva kō nte e dukún kān. Kīꞌxi  

59

SAN MATEO 28

ña, náxtixio ña xuú san ne, dā itúvi ntiꞌi ña. 3 Núu ñā ne, vata kaa dá kāxiꞌi núu kaa ne, kuiꞌxīn kueꞌen dóo ña vata katsi. 4 Ñá tē nté kaa uꞌví sntadún san dá ini ña ña. Koó dā ntanɨ ́ꞌɨ ña ne, vata dɨ ́ tē xiꞌi ña. 5 Ntá tsi kakaꞌan ánje Xuva ko ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —Ñá ku uꞌvī nto, tsí iní u e ntánantuku nto Jēsuu, ña intée ntiká krusí san. 6 Xóxō ña, tsí e ntóto ña vata ō kaꞌan ña. Kiꞌxi nto, koto nto míꞌi īnúu ña ne, 7 Kuēꞌen náneꞌe nto, kūkoto ntó ña ntántīkɨn ñá tsi e ntóto ña é xiꞌi ña. Dīꞌna ña kɨ ́ꞌɨn ña é ntōꞌó ñuú Galilea. Ikan nāniꞌi taꞌan nto ña. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō —kaꞌan ánjē san. 8 Ura tsí i ntáka ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san nú ñaña kān. Úꞌvī ña, ntá tsi dóo diní ña dɨ. Koó dā ntaínu ñā kueꞌen ña é kāꞌan ñá nī ña ntántīkɨn Jésuu. 9 Da née ini tsí ña nániꞌi taꞌan ña Jesuú ne, kakaꞌan ñá ntiusi ni ña. Kuéꞌen etsin ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san mí ntitsí Jesuú ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña dɨ ̄ꞌɨ ́n ña, da ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña. 10 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá ku uꞌvī nto. Kueꞌēn ntó, kukoto ntó taꞌan ko, na kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Galileá ne, ikan kinī ñá ko —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

Dovéte e ntáa sntadún san

11 Da

nɨɨ kuēꞌen ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san itsi kān né, īó sntadún san é kuēꞌen ña ñuú Jerusaleen, kúnakoto ñá tóꞌō dutú san un ntɨꞌɨ ̄ é kúvi. 12 Dā xee un ntɨɨ ́  

ntɨ ̄ɨ ́ ñatā san e kána ña ne, natíin ña ni ñā. Dōo kueꞌe diuꞌun xeꞌé ña sntadún san ne, 13 ntákaꞌan ña: —Káꞌan nto ni ñāꞌa san: “Xéē ña ntántīkɨn ña niñú ne, kīꞌi dúꞌu ñā kúñu ña da nɨɨ ̄ ntákidí ntɨ”, koo kaꞌan nto. 14 Te tēkú tóꞌo ntō e ntákaꞌan ntó ne, káꞌān ntɨ ́ ni ñā vata koo é ña kuéꞌe ña é ntōꞌo nto —kaꞌan ñá nī sntadún san. 15 Kīꞌi sntadún san diuꞌún san ne, ide ña vata ō kaꞌan tóꞌō dutú san. Kuan tsī ó ntákaꞌan ñá Israeé san un tsi nté vevii.  

 

 

Dā teé tsiñu Jesuu ñá ntántīkɨn ña (Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49; Jn. 20:19‑23) 16 Kidáā

ne, kuéꞌen ūꞌxi ɨ ́ɨn pustrú san ñuú Galilea. Kuéꞌen ña xūku mí taxnūu Jésuu ña. 17 Dā íni ña ña ne, ínūu iní ña ña. Ntá tsi iō ñá e ña ni kuintíꞌxe ña te dɨvi ntīꞌxe ña é Jēsuu ña. 18 Xée Jēsuu mí ntoo ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —É taꞌxi Xuva kō é kadā kûꞌvé u un ntɨꞌɨ ̄ é tuví ñuxiví a nī e dukún kān dɨ. 19 Dukuān é kākaꞌán u ni ntō é kueꞌēn ntó kanɨɨ ñūxiví sa ne, káꞌan nto vata koo é kuīntiꞌxe ñaꞌa san un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san túꞌūn kó ne, nakūtsi ntute nto ña kuenta iña Xuva ko, kuenta iñá ko, xuꞌu é Iꞌxā ñá, ni kuēnta iña Espíritū Sántū san. 20 Nakuāꞌa nto ñá na kāda ntaa ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ vatā ó kakaꞌán u ni ntō. Kunūu meꞌñu ú nto ntii dañu ntūví un tsi da nté ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa. Kuan tsi koo na kōo —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

Tūꞌun é vāꞌa iña Xuva ko e xntée naꞌa San Marcu 6 Dóō

Juaán san ni ñɨ ̄ɨ íꞌxi ña ne, ñɨɨ kameu kúvi. E ini éꞌxi ña ne, skunti; ini xiꞌi ñá ntūdín ñuñu. 7 Kakaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa san: —Viꞌi a vé ne, xée uun ñaꞌa ñatīi, ña é dií ka kaꞌnu ñaꞌa é xuꞌu. Ntē ña té nee nuu áꞌvi ko é nākoó tɨxɨ ̄ u é nāntuté u ntiꞌxen ña. 8 Xuꞌú ne, kūdii ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakūtsi ntute ú nto. Ntá tsi dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū taꞌxi ña nto é kunūu ña nima nto —kaꞌan Juaan.

Kakaꞌan ntódo Juaan Bautista ñuu itsí kān (Mt. 3:1‑12; Lc. 3:1‑9, 15‑17; Jn. 1:19‑28)

1

 

Dukuān o iñɨ ntuꞌu e dóo váꞌā ó kakaꞌan túꞌun īña Jesúcristu, dɨ ́vi Īꞌxá Xuva kō, ña tuví e dukún kān. 2 Nté ntūvi diꞌna uve naꞌa kakaꞌan Ísaia, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā, tsí duꞌvā ó kakaꞌan Xúva ko ni Iꞌxā ña: Diꞌna taxnūu ú uun ñaꞌa, ña é xtūví tuꞌvé itsi o, ne, dá taxnūu ú o. 3 Uun tatsín ne, dōo ditó kakaꞌan ñuu itsí kān: “Nākoo túꞌvē ntó itsi vaꞌa, tsí e véꞌxi Xuva kō”, kaꞌan, kaꞌan Ísaia san. 4 Ña é taxnuu Xuva kō ne, dɨvī Juaan, ña é kaika má kūꞌu kan é kanakūtsi ntute ña ñaꞌa san. Kakaꞌan ña é diꞌna natuꞌvi ñaꞌa san kuétsi ña ne, dá kutsi ntute ña. Dukuān é kāda kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā kuetsí ña. 5 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú Judea ni ñá ñuú Jerusaleén, dā xee ñá ne, natɨ ̄vi iní ña kuetsi ña ne, da itsi ntute ña ntaꞌa Juaán san méꞌñu ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaan.

 

 

Dā ítsi ntute Jesuu

(Mt. 3:13‑17; Lc. 3:21‑22)

9 Ntuvi

tsikán ne, ntaka Jesuú ñuú mii ñā é nani Nazāree, é tuví ñuú Galilea. Xée ñā mí tuví Juaan. Juaán san ne, nakútsi ntute ña Jesuu méꞌñu ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaan. 10 Kidáā né, dā ntíi Jesuu diñɨ ntute kaꞌnu san ne, īni ña tsí nákaan e dukún kan ne, ikān ntíi Espíritū Sántū san é vata kaa uun paloma é īrkaá nuu dɨkɨ ña. 11 Kakaꞌan tátsin Xúva kō nte e dukún kān: —Dɨvīn é Iꞌxá miī ko e dóo kakuinimá ko o. Ñá te nté kaa diní nu nimá ko kuenta iña o —kaꞌan Xúva ko ni Jēsuu.  

 

 

 

60

61

SAN MARCOS 1

Ntīo tóꞌō e ña váꞌā san é kōꞌxo Jesuu nuu i é kīni kaa (Mt. 4:1‑11; Lc. 4:1‑13)

12 Espíritū

Sántū sán ne, kueꞌen níꞌi ña Jesuu ñuu itsí kān. 13 Úvi dīkó ntuvi, úvi dīkó niñu íka Jesuu íkān. Kaika ña mí ntaíka kɨtɨ kuꞌu san. Ikān xée tóꞌō e ña váꞌā san ne, ntio i é kōꞌxo Jesuu núu i é kīni kaa. Ntá tsi xee ánjē san é kade ña ña kuenta.  

Eni ntuꞌu Jēsuu kakáꞌan ntódo ña ñuú Galilea 14 Dā

(Mt. 4:12‑17; Lc. 4:14‑15)

inúu kutu Juaan viútun sán ne, xée Jēsuu ñuú Galilea, kakaꞌan ntódo ña, kakaꞌan ña nté kuān nte váꞌā ó kadē kûꞌvé Xuva kō. 15 Kakaꞌan ña: —E xée ūra í ve. Ña náꞌā ka dá kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Dukuān né, natuꞌvi ntó kuetsi nto ne, kuintiꞌxe nto túꞌūn é vāꞌá san —kaꞌan ña.  

Nākaxnúu Jesuu kɨmi ñaꞌa, ña ntátava tsákā san (Mt. 4:18‑22; Lc. 5:1‑11)

16 Kaika

Jesuu díñɨ míni Galileá san ne, ikān nániꞌi ña Simuun ni ení ña, ñá nani Āndree. Ntánakuītá nuu ña xunu ña iní ntute san, tsí dɨvi tsīñu ntáde ña é tsāká ntátava ña. 17 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨn ntó ko. Ñá tāvá ka nto tsákā, tsí viꞌi a vé ne, káꞌan nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa é na ntūváꞌa nima ña —kaꞌan ña. 18 Kidáā ne, ura tsí i tsoo mii ña xunu ña ne, dá kuēꞌen ñá ni Jēsuu. 19 Kūdii tsi kuéꞌen Jesuú ne, nāniꞌi taꞌan ña ni Sántiau ni ení  

 

 

ña, ñá nanī Juaan. Ntuvi ña é īꞌxá Zebedeu. Ñuꞌu ña ni uva ñā iní tun ntoō ñá, ntántaváꞌa ña xunu ña. 20 Kidáā né, kāna Jesuu ña é kuntīkɨn ñá ña ne, ura tsí i xtúvi mii ña uva ña nī ña ntáde tsiñu iña ña iní tun ntōó san, dá kuēꞌen ñá kuntīkɨn ñá Jesuu.  

Uun ñaꞌa, ñá nuu é ña váꞌā nima i 21 Xée

(Lc. 4:31‑37)

ña ñūu é nani Capērnau. Ntuvi é ntoo kadin ñaꞌa sán ne, kuéꞌen Jēsuu má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé ne, eni ntuꞌu ñā nakuaꞌa ña ñaꞌá san. 22 Ñaꞌa sán ne, dōo vaꞌá kuinī ñá da téku ña é kuān nte váꞌā ó kakaꞌan Jésuu. Ñá te ni kāꞌan ñá ni ña vatā ó kakaꞌan mastrú lei íña Xuva ko, tsi dóo iō ña é kāꞌan ña dá kanakuāꞌa ña. 23 Tuví uun ñaꞌa má ūkún kān, ña é nuu e ña váꞌā nima i. Kakaꞌan ñátīí san: 24 —¿Nté kui kānateñu nuu nto ntɨ ́, Jesuu, ñá ñuú Nazaree? ¿Vēxkáꞌni ntu nto ntɨ? Iní ntɨ nto, tsí Xuva kō táxnūu ña nto —kaꞌan ña. 25 Ntá tsi de tíi Jesuu ni é ña váꞌā san, kakaꞌan ña: —¡Ntiin iꞌa, tsí ña te íña o sáꞌā! — kaꞌan ña. 26 Īde é ña váꞌā san é xiꞌi mii ñatīí san ne, dōó ntii kachuꞌu ntáa é ña váꞌā san da ntíi, kueꞌen. 27 Koó dā kúduꞌva ña ntâñɨ ́ san ne, ntákaꞌan ña: —¿Xoó ñaꞌa ntu ña sāꞌa e kúvi idé ña é nakūnu ña é ña váꞌā san? Ña sāꞌá ne, e túku o kadē kúꞌvē ña. Kakutíi ña kanakūnu ña é ña váꞌā san. ¿Né ntu nchuꞌún kanakuāꞌa ña kō? ¿Ō nchuꞌún xeé ntu, ne, nté kaa? —kaꞌan ñáꞌa san.  

 

 

 

 

 

62

SAN MARCOS 1 28 Ura

dúꞌva tsi i kútuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú ntaꞌvi san, ñuú e ntáduku ntée ñuú Galilea, nté ō dé Jesuu, tsí dóo ntákaꞌan ñáꞌa san. Ntāváꞌa Jesuu ñuntɨ ́ɨ Sīmuun 29 Dā

(Mt. 8:14‑15; Lc. 4:38‑39)

ntáka Jesuu mí ntánataká nuu ña Israeé san ne, kueꞌen níꞌi ña Santiau ní Juaan nú viꞌi Sīmuun. Ikān tuví Andreé dɨ. 30 Kakaꞌan ñáviꞌi Sīmuun ni Jésuu tsí etsin ñuntɨ ́ɨ Sīmuun. Tuví ntaa ña má viꞌi ña kān, tsí kaꞌni kaxéꞌe ña. 31 Kúkɨ ̄ꞌví Jesuu má viꞌī mí tuví ña ne, karkāa ña ntaꞌa ña, náxntitsī ñá ña. Ura tsí i ntikó ña kaꞌni. Kidáā ne, kuéꞌen ña, kūkaváꞌa ña é kāꞌxí ñaꞌa san.  

 

Dōó tɨtɨ ́n ña nchokuvi ntaváꞌa Jesuu 32 Dā

(Mt. 8:16‑17; Lc. 4:40‑41)

kuáā, da idó nuu ngántii sán ne, ñá tē nté kaa ñaꞌa xee ña mí tuví Jesuu, xee níꞌi ña ña nchokuví ni ñā é ñuꞌu é ña váꞌā nima i. 33 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuu í san ne, nātaká nuu ña xiꞌi kan. 34 Ñá tē nté kaa ñaꞌa ntaváꞌa Jesuú da nēé ka kuiꞌi ntákuvi ña. Nakúnu ñā é ña váꞌā san é ñūꞌu nima ñáꞌa san dɨ. Ñá ni xēꞌé Jesuu itsi é kāꞌan é ña váꞌā san xoo é dɨvi ñā, tsí e ña váꞌā san ne, ini tsí Iꞌxá Xuva ko ñā.  

 

Kaika Jesuu kanɨ ́ɨ ñūú Galilea, kákaꞌan ntódo ña 35 Tévāá

(Lc. 4:42‑44)

duꞌva tsi, dá ntɨkɨn niꞌnī ká ne, nákuntītsí Jesuu, kuéꞌen ñā mí xoxó ñaꞌa, tsí ntio ña é kunuu mii ñā é kāꞌan ñá ni Xuva kō, ña tuví e dukún kān. 36 Simuun ni ñá  

ntoo niꞌi ñā ne, íxnantuku ña Jēsuu. 37 Dā nániꞌi ña ñá ne, ntákaꞌan ña: —Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntánantuku ña ntō —kaꞌan ña. 38 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xio ñuu é ntoo etsin iꞌa kɨꞌɨn o ve. Ikān kíkaꞌan ntódo ú dɨ, tsí dukuān é vēꞌxi u —kaꞌan ña. 39 Dōo íka ña é un ntɨꞌɨ ītsi ñuú Galilea. Kakaꞌan ntódo ña má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san ne, nakūnu ña é ña váꞌā san.  

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu uun ñaꞌa, ña kanakoꞌxo kúñu ī 40 Xée

(Mt. 8:1‑4; Lc. 5:12‑16)

ūun ñaꞌa, ña kanakoꞌxo kúñu ī, mí tuví Jesuu. Kanchɨtɨ ña, kakaꞌan ña: —Tē ntio nto ne, kuvi ntaváꞌa nto ko —kaꞌan ña. 41 Kidáā ne, ntuntaꞌví ini Jesuu ña. Tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, kakaꞌan ña: —Ntio ko. Ntuváꞌan —kaꞌan ña. 42 Ura tsí i ntɨ ́ꞌɨ kuiꞌí san ne, ntuváꞌa ña. 43 Nataxnūu Jesuu ñá ne, dōo kaꞌan ñá ni ñā: 44 —Ñá ku kāꞌan tsín ni ñāꞌa nté ō kúvi é ntuváꞌan. Kuēꞌén ve mí tuví dutú san, na kōto nteé ña o ne, dá nakuēꞌen sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō tsi é ntuntoo kúñu o, vatā ó kakaꞌan Muísee é vīin. Dukuan kōo é kūtuni ñáꞌa tsí ntuváꞌan —kaꞌan Jésuu ni ña. 45 Ntá tsi ña ntuváꞌa sán ne, kuéꞌen ña itsi kān né, ikān éni ntuꞌu ña kākaꞌan ñá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san nté ō dé Jesuu é ntaváꞌa ña ña. Dukuān ne, ña ni kúvi xee ditó ka Jesuu nté uun ká ñuu. Da mii tsī e íka ña mí xoxó ñaꞌa. Ntá tsi dóo  

 

 

 

 

63

SAN MARCOS 1​, ​2

kiꞌin itsi ñūu véꞌxi ñaꞌa san é nātaká nuu ña mí tuví ña é ntio ña kini ña ña. Ntāváꞌa Jesuu úun ñaꞌa, ñá xiꞌi kúñu ī (Mt. 9:1‑8; Lc. 5:17‑26)

2

Dā kútɨtɨ ́n ntuvi ne, nāxee Jésuu ñuu é nani Capērnau. Ura tsí i kútuni ñáꞌa san é tuví ña uun viꞌi. 2 Ñá tē nté kaa ñaꞌa nátaká nuu ña; ntē ña ni xee táꞌan viꞌi san é kuntōo ña má viꞌi kān é kīni ña é kākaꞌan ña. 3 Kidáā ne, xée kɨ ̄mi ñaꞌa, odo ña uun ñaꞌa, ña xiꞌi kúñu ī. 4 Ñá nī kúvi kuīta ntíꞌxin ña má viꞌī mí tuví Jesuu, tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntáñɨ ̄ ña. Dukuān ne, kúxēe ña dɨkɨ viꞌi kan né, nākaán ña un siin dɨkɨ ̄ viꞌí san mí tuví Jesuu. Mí kantīí ne, nákīí ña chidō é nuu ña xiꞌi kúñu ī san iní viꞌi kān. 5 Dā íni Jesuu tsí ña odō ña xiꞌi kúñu ī sán ne, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ña ntákuintiꞌxe ña ne, kakaꞌan ñá nī ña nchokuví san: —É ntōo kuétsi o vē, daꞌ —kaꞌan ña. 6 Īó mastrú lei Xúva kō é ntoo ña ne, ntádē kuení ña: 7 “¿Nté kui kuān ó kakaꞌan ntú ña sāꞌa? ¿Ña kaíko ñuꞌu ntu ña Xuva kō? Tsí xoxó ñaꞌa ñuxiví sa é kūvi nakate ña kuétsi kō. Da mii tsi Xuva kō é kūvi vií ña”, dé kuení ña. 8 Kūtuni Jésuu nté ō ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui kuān ó ntádē kuení nto? 9 ¿Neé ntu e dií ka ña víꞌxin kaa é kāꞌán u ni ña sāꞌá, te kuinī nto? ¿Ō kaꞌán ntu u: “É ntōo kuétsi o”, ō kaꞌán ntu u: “Nakuntítsin, kuniꞌin chido ō, kunúꞌūn nú viꞌi o kān”, koo kaꞌán u? 10 Ntio ko é na kūtuni nto tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí  

 

 

 

 

 

 

 

 

ne, kuvi nakate u kuétsi ntō ñuxiví sa —kaꞌan Jésuu ni mastrú leí san. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña xiꞌi kúñu ī san: 11 —Dɨvīn é kākaꞌán u ni ō ne, nakuntítsin, kuniꞌin chido ō, kunúꞌūn nú viꞌi o kān —kaꞌan Jésuu ni ña. 12 Ura tsí i nakuntítsi ña, nákiꞌi ña chido ñā ne, kúnūꞌú ña nú viꞌi ña kān. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san ne, nánūꞌu ñá iní ña Xuva kō, ntákaꞌan ña: —Váta ūun ito kini o é kuān ó kakuvi, é kāntuváꞌa ñaꞌa san — kaꞌan ña.  

 

Kāna Jesuu Lévii

(Mt. 9:9‑13; Lc. 5:27‑32)

13 Kidáā

ne, kuéꞌen xtūku Jesuu diñɨ míni Galilea. Dōo xee ñáꞌa san mí tuví ña ne, nakuáꞌa ña ñaꞌa san. 14 Kuéꞌēn ká Jesuu ítsi kān né, ikān nániꞌi ña uun ñaꞌa, ñá nani Lēvii, iꞌxá Alfeu. Tuví Levii nú viꞌī mí kaido ña diuꞌun xôo iña ñuú Roma. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨ ́n ko —kaꞌan ña. Nákuntītsí Levií ne, kuéꞌen ña ni Jēsuu. 15 Uun ntuvi ne, tuví Jesuu nú viꞌi Lēvii, ntaéꞌxi ña. Ñá te da dīi ña ntaído diuꞌun xôó san ntoo ña nú mesa, ni ñá iō kuetsí i. Ikān tuví Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā. Tsí ña te da díi ñaꞌa san ntántīkɨn ñá Jesuu. 16 Ntá tsi mastrú lei ni ñá fariseú san ne, īní ña tsí ntaéꞌxí dadɨɨ Jesuu ni ñá kini ntáa san, nī ña ntaído diuꞌún san ne, ntákaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi Jēsuu: —¿Nté kui ntaéꞌxí dadɨɨ ntu mastru ntó nī ña kini ntáa san, nī  

 

 

64

SAN MARCOS 2​, ​3 ña ntaído diuꞌún san? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. 17 Tēkú Jesuu é ntákaꞌan ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñaꞌa é vāꞌá o ni ī ne, ñá vādá ntio ña medíkū; tsí ña nchokuví tsi san é ntio ña medíkū. Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ñá tē ña é vāꞌá san kanantukū u, tsí ñá iō kuetsí i san —kaꞌan Jésuu.  

Kakaꞌan Jésuu iña é kuān xkoó ini ña é kuntoo ixu ñā 18 Ña

(Mt. 9:14‑17; Lc. 5:33‑39)

ntɨniꞌī Juaan ni ñá ntɨniꞌī ña fariseú san ne, dukuān xkoó ini ña é kuntoo ixu ñā. Xée ñāꞌa san, ntátsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Nté kui ña kuan xkoó ini ntú ña ntɨniꞌi ntō é kuntoo ixu ña vatā ó de ña ntɨniꞌī Juaan ni ñá ntɨniꞌī ña fariseú san? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. 19 Jesuú ne, kakaꞌan ña: —¿Vá kuvi ntu kuntoo ixu ñāꞌa, ña ntóo viko mí katántaꞌa ñaꞌa, te tuví dukuan ñatīí, ña tántaꞌa san? Ñáꞌā, tsí kaꞌxí ntɨꞌɨ ña. 20 Ntá tsi tē xee úra i é ntaka ña tántaꞌa sán ne, kidáā né, īó ntuvi é kuntoo ixu ñā. 21 ʼÑá tē doo xée san naxntēé nuu o doo tsude, tsí doo xée sán ne, kanatɨxɨ tē ntóo. Kidáā ne, ntátsin ntɨꞌɨ ne, dií dií ka kini koo kuvi. 22 Tē xnuu váꞌa o ntute tɨntiꞌo xee iní ñɨɨ ̄ sán ne, ñá te ñɨɨ ata kūꞌun, tsí ntata té kukāve. Uun ito tsi kunaá ntute tɨntiꞌo san ni ñɨɨ ī sán dɨ. Tsí ntute tɨntiꞌo xeé san ne, kantio é kūꞌun iní ñɨɨ xēe —kaꞌan Jésuu, kánañēꞌe ñá ña.  

 

 

Ntákatsin ña ntɨniꞌi Jēsuu xóko trigu ntúvi dá iō dáꞌna (Mt. 12:1‑8; Lc. 6:1‑5)

23 Ntuvi

dá iō dáꞌna ne, kuéꞌen Jēsuu ni ña ntɨníꞌi ñā, ítā ntiꞌxin ña mí kaa trigú san. Ña ntɨniꞌi Jēsuú ne, kātsin ña xoko trigu é kāꞌxí ña. 24 Īní ña fariseú san é kuān ó de ña ne, ntákaꞌan ña: —¿Nté kui ntákatsin ntu ña xoko trigú san? Ñá vāꞌá ō é kada tsiñu o ntūvi dá iō dáꞌna, tsi dóo xii kaa é kuān koo vii o —kaꞌan ña. 25 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —¿Ña íni ntú nto nté ō dé uvata ko Dāvii da taan núu ña ni ña ntɨniꞌi ñā da kákɨn ña? 26 Tsí kɨꞌví ña iní viꞌi Xuva kō kidáā dá tuví dutu ñá odo nūu, ñá nani Abīata. Davií ne, íkan ña tāñúꞌu kuíko san é kāꞌxi ñá ni ña ntɨniꞌi ña, kuān te dóo xií kaa, tsí da mii tsī dutú san é kūvi kaꞌxí ña tañúꞌū e kúviko san —kaꞌan ña. 27 Kakaꞌan Jésuu ni ñá fariseú san: —Tsí Xuva kō ne, ñá te nī de kúꞌvē ñá ñaꞌa vata koo é na kāda kaꞌnu ña ntuvi dá iō dáꞌna, tsí dē kúꞌvē ñá ntuvi dá iō dáꞌna vata koo é na kūntoo daꞌna ñaꞌa san. 28 Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kuvi kāꞌán u nee iña é vāꞌa é vīi o ntúvi dá iō dáꞌna —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

Ntaváꞌa Jesuu úun ñaꞌa, ña kádun ntaꞌa i

 

3

(Mt. 12:9‑14; Lc. 6:6‑11)

Kuéꞌen xtūku Jesuu má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israee. Ikān tuví uun ñaꞌa, ña e kádun ntaꞌa i. 2 Ntâñɨ ́ ñaꞌa má viꞌī san, ntaíto díto ña te ntāváꞌa Jesuu ña kádun ntaꞌa i  

65

SAN MARCOS 3

ntuvi dá iō dáꞌna. Tsí ntántukū nuu iní ña nté koo tsiꞌi kuétsi ña Jesuu. 3 Kakaꞌan Jésuu ni ña kádun ntaꞌa i san: —Kuntītsín méꞌñū ñaꞌa san — kaꞌan ña. 4 Kidáā né, tsixeꞌe Jēsuu ñá nguiī san: —¿Nee iñá ntu é dií ka váꞌā o é vīi o ntuvi dá iō dáꞌna, te kuinī nto: é vīi o é vāꞌá ne, ō é kīni kaa? ¿É ntaváꞌa o ñaꞌa ne, ō é nakunaa o ña? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ña ñā. Koó dā diin diin sa intóo ñaꞌa san. 5 Dā íto Jesuu ñáꞌa san ne, dōó dutsi kuíni ña ne, dōo uꞌvi kakúvi ña é kuān nte káꞌxi nima ñáꞌa san. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña kádun ntaꞌa i san: —Nakāan ntáꞌa o —kaꞌan ña. Nákāa ñá ntaꞌa ña ne, ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa. 6 Kidáā né, ntāka ña fariseú san, kueꞌen ñá, kūnatiín ña ni ña ntɨniꞌi Hēródē nté koo kaꞌní ña Jesuu.  

 

 

 

Ñá tē nté kaa ñaꞌa nataká nuu ña diñɨ míni kān

7 Kuéꞌen

Jēsuu ni ña ntɨníꞌi ñā diñɨ míni Galilea. Ñá te da dīi ña ñuú Galilea ntántīkɨn ñá Jesuu. 8 Dōó kiꞌin itsi vēꞌxí ñaꞌa san é kinī ñá Jesuu da téku ña nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ nuu i é kade ña. Dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa ntáka ña ñuú Judea, Jerusáleen, Idúmeá, ni ñūu é ntoo xio diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, xée ñā é kīni ña é kākaꞌan ña. Véꞌxi ñā nte ñúú Tiru ni Síduun. 9 Kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā é na kutūví tuꞌve tsi úun tun ntōo é kunūu ña vata koo é ña taꞌu núu ña méꞌñū ñaꞌa san. 10 Ñá te da dīi ñá nchokuví san ntaváꞌa  

 

 

ña ña. Dukuān ne, un tsi ntátɨꞌvi nuu taꞌan ña é ntio ña tɨɨn ntaꞌa ña Jēsuu. 11 Dā íni é ña váꞌā san Jésuú ne, nákunchɨtɨ ̄ nú xeꞌe ña. Dōó ntiī kachuꞌu ntáa, kakaꞌan: —Dɨvīn é Iꞌxá mii Xuva ko ō —kaꞌan. 12 —Ñá ku kuān xkoó kaꞌan xoó ñaꞌa u méꞌñū ñaꞌa san —kaꞌan Jésuu.  

 

Dā nakaxnúu Jesuu uxuvi ñáꞌa pustru ña (Mt. 10:1‑4; Lc. 6:12‑16)

13 Kidáā

ne, kúxēe Jesuu rkɨ ́ uku kán ne, kāna ña xoó ñaꞌa e ntío ña. Ne, xée ñā mí tuví Jesuu. 14 Kidáā ne, nákaxnuu Jesuu uxuvi ñáꞌa, ña é kuntɨniꞌi ñā. Taxnūu Jesuu ña é na kɨ ̄ꞌɨn ña, kíkaꞌan ña túꞌun Xuva kō. 15 Xéꞌe Jēsuu ítsi é kūvi ntaváꞌa ña ña ntánchokuví san nī é nakūnu ña é ña váꞌā san. 16 Uxúvi ñaꞌa ña sāꞌa, ña é nakaxnúu Jesuu: Simuun, é kākaꞌan Jésuu é Pedru kunáni ña; 17 Santiau, iꞌxá Zebedeú, ni enī ña, ñá nanī Juaan, ntuvi ña é xntántēe Jesuu ña é Boanege ña, é kāni túꞌun Iꞌxa É Kākatsin, tsí dóo dutsi ini ña; 18 Andree, Félipe, Bartulúmee, Máteu, Túmaa, Sántiau, iꞌxá Alfeu, Tádeu, tuku Símuun; 19 ni Júda Scarīote, ña é diko Jésuu.  

 

 

 

 

 

Ntákaꞌan ñáꞌa san tsí nuu é ña váꞌā nima Jésuu (Mt. 12:22‑32; Lc. 11:14‑23; 12:10)

Rkontûví ne, xée Jēsuu nú viꞌī ñaꞌa ne, kúkɨ ̄ꞌví ñā má viꞌi kān. 20 Ntá tsi dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa xee ntikɨn ñá ña, é ntē ña ni kunéꞌe kaꞌxí ña. 21 Kūtuni ñáviꞌi Jesuu é kuān ó kantoꞌo ña ne, xée ñā é nākuntéka ña ña, tsí kakuluku Jésuu, kuíni ña.  

 

66

SAN MARCOS 3​, ​4 22 Mastrú

lei, ña véꞌxi ñuú Jerusaleén ne, ntákaꞌan ña: —Ñatīí saꞌá ne, nteé kɨmi ña īña é ña váꞌā é nani Belsēbuu. Dukuān é kakuvi kanakūnu ña é ña váꞌā san —kaꞌan ña. 23 Kidáā né, kāna Jesuú mastrú leí san ne, náñēꞌe ñá ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté ntu koo vii tóꞌō e ña váꞌā san é nakuīta é ñā váꞌa niꞌi ī? 24 Tē ntánāa míi ña ñuu i sán ne, ntánakunaá ña ñuú ña. 25 Tē ntánāa míi ñaꞌa sán nī ñavíꞌi ña ne, ntánakūnaá ña ñaviꞌi ña. 26 Te miī tóꞌō e ña váꞌā san naa núu miī ne, ¿nté ntu koo kutíi i? Tsí kanakunaa mii tsi kúñu ī. 27 ʼNté uun xoxo kuvi kɨ ́ꞌvi i iní viꞌi ña dóo ntii inī í san é kiꞌi dúꞌu iña ñá tē ña diꞌna kiꞌní ña ña dóo ntii inī í san. Kidáā ne, kuvi kiꞌi dúꞌu ña é un ntɨꞌɨ īña ña. 28 ʼNuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí kuvi vií Xuva ko nākate ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ kuétsī é īó iña ñaꞌa, nī é ntákaꞌan kíni ña. 29 Ntá tsi ña kada kaꞌnú ini Xuva ko ni ñāꞌa te ntákaꞌan kíni ña iña Espíritū Sántū san. Koo kuétsi ña ntii dañu ntūvi —kaꞌan ña. 30 Duꞌvā ó kakaꞌan Jésuu, tsí ntákaꞌan ñáꞌa san é nuu é ña váꞌā nima ña.  

 

33 Kidáā

ne, kakaꞌan Jésuu: —¿Xoó ntu é dɨꞌɨ ̄ ko? ¿Xoó ntu é ēní ko? —kaꞌan ña. 34 Kidáā né, īto Jesuu ñáꞌa san, ña ntoo diñɨ ña ne, kakaꞌan ña: —Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña sāꞌá ne, dɨꞌɨ ̄ kó ña, ení ko ni tāꞌan ko. 35 Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntáde é ntio Uva kó ne, dɨvi ñā é ēní ko ña ne, taꞌan kó ña; dɨvi ñā é dɨꞌɨ ̄ kó ña dɨ —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

Kantaa Jésuu úun nuu i iña ñá katsoo ntɨkɨn

 

 

 

 

 

 

Dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña

(Mt. 12:46‑50; Lc. 8:19‑21)

31 Kidáā

ne, xée dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña. Ntáñɨ ̄ ntée ña ña nu kíꞌi kān, ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa san é ncho kaꞌan ñá ni Jēsuu. 32 Ña ntoo niꞌi Jēsuú ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Dɨꞌɨ nto ni enī ntó ne, ntáñɨ ̄ ntée ña nto kíꞌi kān, ntánantuku ña ntō —kaꞌan ña.  

(Mt. 13:1‑9; Lc. 8:4‑8)

4

Ēni ntuꞌu xtuku Jesuu kánakuāꞌa ña ñaꞌa san diñɨ mínī san. Ñá te da dīi ñaꞌa nátaká nuu ña. Dukuān ne, kúxēe Jesuu íni tun ntōo é tuví nu mínī sán ne, itúvi ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, ntoo ña nú ñutɨ kan. 2 Tɨtɨ ́n nuu i kakaꞌan Jésuu é kanakuāꞌa ña ñaꞌa san iña Xuva ko. Kantaa ña uun nuu i ni ñāꞌa san, kakaꞌan ña: 3 —Kini nto é kākaꞌán u ni ntō: Uun ñaꞌa ne, kuéꞌen ña, kūtsoó ña ntɨkɨn. 4 Dá katsōo ña né, īó ntɨkɨn san é itsi kan kōꞌxo. Kidáā ne, xée láā, éꞌxi tɨ ntɨkɨn san. 5 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxo neꞌu xuú san mí ña kuéꞌe ntéꞌu iō. Uun dáꞌna tsi kéne xuku i, tsí ña tuvi kuéꞌe nteꞌu é kāka xoꞌo i. 6 Dā naíꞌni ne, kādún xoꞌo ī ne, xíꞌī, tsí ña tuvi kuéꞌe nteꞌu mí kāka xoꞌo i. 7 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí kākene xuku íñū. Ntá tsi da kéne xuku íñū mi kéne xuku vaꞌá san ne, távi nūu xuku vaꞌá san ne, xíꞌī; ña ni kíi kɨ ̄tɨ i. 8 Tuku ntɨkɨn sán ne, kóꞌxo ñuꞌu vāꞌa. Kēne xuku í ne, kukaꞌnu. Oko úꞌxi kɨ ̄tɨ i kíi tɨ é uun dítsin ī. É tūku ditsin í ne, úni dīkó  

 

 

 

 

 

 

67

SAN MARCOS 4

kɨtɨ i kíi tɨ. É ūun ká ditsin í ne, uun sientu tɨ ́ kíi tɨ —kaꞌan ña. 9 Kakaꞌan ña: —Xoo é kātekú i ne, na kīni i — kaꞌan Jésuu.  

Nté kui kuan ō ntáda ntaa Jesuu núu i sáꞌa 10 Dā

(Mt. 13:10‑17; Lc. 8:9‑10)

kunúꞌu ñaꞌa sán ne, uxuvi ñá ntɨniꞌi Jēsuú nī ña intóo ká ne, tsixeꞌe ña Jēsuu nee iñá ntu kani túꞌun nuu i é kākaꞌan ña. 11 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntōꞌó ne, kataꞌxi Xuva ko é kūtuni nto nté o kadē kúꞌvē ña. Ntá tsi ña nguiī sán ne, ñá īni ña. Dukuān né, da mii kuēꞌen tsi túꞌūn é ña káñeꞌe dɨkɨ ñáꞌa san kakaꞌán u ni ñā. 12 Kakuvi vata ō kaꞌan Ísaia kídaā, tsí kuān te ntaíni ña, ntá tsi ña te ntaíni ntíꞌxe ña. Ntátekú ña é kākaꞌán u, ntá tsi ña ntáñeꞌe dɨkɨ ña. Dukuān ne, ñá natūꞌvi ña kuétsi ñā ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā —kaꞌan Jésuu.  

 

¿Nee iñá ntu kani túꞌun é kākaꞌan Jésuu iña ñá katsoo ntɨkɨn? (Mt. 13:18‑23; Lc. 8:11‑15)

13 Tsixeꞌe

Jēsuu ña: —¿Ñá nī ñeꞌe dɨkɨ ntu nto é kākaꞌán u? ¿Nté koo kɨꞌɨn dɨkɨ ntu nto te kāꞌán ka ú ni ntō kuan? 14 Tsí ñaꞌa, ña kakaꞌan túꞌun Xuva kō né, vata kaa ñaꞌa, ña katsoo ntɨkɨn san, kaa ña. 15 Iō ñáꞌa ne, dā téku ña túꞌun Xuva kō ne, vata kaa nteꞌu ítsi san mí koꞌxó ntɨkɨn san kaá nima ña. Tsí ura tsí i da téku ña túꞌun Xuva kō ne, véꞌxi tóꞌō e ña váꞌā san é nakiꞌi túꞌūn san é īnúu nima ña. 16 Iō ñá e dóo diní ña e ntátekú ña  

 

 

túꞌun Xuva kō. Dɨvi ñā ne, vata kaa kudii ntéꞌu nú xūú san mí koꞌxó ntɨkɨn san kaa ña. 17 Ntá tsi ña naꞌa kakutíi i, tsí ña tuvi kuéꞌe xoꞌo i. Ña sāꞌá ne, ña náꞌa ntáxnuu ña nima ña é kākaꞌan Xúva kō. Tē nee iña é ntoꞌo ña, o tē dóo kini o ntákaꞌan ñáꞌa tsí kuintiꞌxe ña túꞌun Xuva kō né, xtuvī mii ña é kuntīkɨn ñá Xuva kō. 18 Iō ñá e ntátekú ña túꞌun Xuva kō ne, vata ntáa nteꞌu mí kākene xuku íñū mí kōꞌxó ntɨkɨn san ntáa ña. 19 Ña ni éꞌnu ntɨ ̄kɨn san, tsí xuku íñu san tɨ ́ɨn nuu ditsin i. Kuan tsī ó kakuvi ni ñāꞌa sán dɨ. Dōo ntántɨꞌɨ iní ña nee iñá vií ña. É kukuika ña ñuxiví sa é ntio ña. Ntaéni ntaꞌví mii ñā kúñu ñā tsí diuꞌun dóo ntio ña, ne, ntio ña da nēé ka ntɨꞌɨ ̄ é īó ñuxiví sa. Ña ntákuneꞌe ña é viī ña kuenta túꞌun Xuva kō. Dukuān ne, ña ntaéꞌnu ña. 20 Iō ñá e dóo váꞌā o téku ña túꞌun Xuva kō. Dɨvi ñā ne, vata ntáa nteꞌu vaꞌá san mí kōꞌxó nuu ntɨkɨn san ntáa ña. Tsí ntákuintiꞌxe ña túꞌun Xuva kō ne, ntáde ntaa ña é kākaꞌan Xúva kō. Īó ntuvi vāꞌá iña ña. Vata ntáa ditsin i mi kíi oko uꞌxi, uni díko, ni ūun sientu kɨ ́tɨ i ntáa ña —kuan ō kaꞌan Jésuu ni ñá ntoo niꞌi ñā.  

 

 

 

Tūꞌun iña kantilin 21 Kakaꞌan

(Lc. 8:16‑18)

xtúku Jesuu ni ña: —Te nātuún o kāntílīn má viꞌi kān ne, ¿vá ma etun ntú kan xtuvi o, ō má itó kān? ¿Ñā ntu te xntekú dukún ō vata koo é nāxiꞌí nuu? 22 Nee iña é vīi xúꞌu o vēvií ne, kutuni ñáꞌa sán rkontûvi. 23 Xoo é ntátekú i ne, na kīni i é kākaꞌán u —kaꞌan ña.  

 

68

SAN MARCOS 4 24 Kakaꞌan

xtúku ña: —Kini váꞌa nto é kaini nto. Vata tsī o xntéku kúꞌvē ntó ne, dadɨɨ tsi kúꞌve i nīꞌi ntó ne, ntekú ka niꞌi ntó dɨ. 25 Tsí ñaꞌa, ña é īo iña í ne, dií ka kueꞌe níꞌi ña, ntá tsi ñaꞌa, ña é ña tuvi íña í ne, kunaá ntɨꞌɨ iña ña — kaꞌan Jésuu ni ñá ntoo niꞌi ñā.  

Kuenta iña ntɨkɨn é kaeꞌnu

26 Kakaꞌan

xtúku Jesuu: —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō né, vata kaa uun ñaꞌa, ña katsoo ntɨkɨn matú i. 27 Ña sāꞌá ne, kakidi ñá niñú a ne, dá kanākuntítsi ña ntuvi ā. Tē ita ntíꞌxin ntuvi ne, kene ntɨkɨn san, dá kēne xuku i. Ntē ñá ini ña nté ō kúvi kéne, 28 tsí nteꞌú san kade miī é kēne ntɨkɨn san. Diꞌna tsi xuku i kakéne ne, dá ntɨ ̄ka íta i. Kidáā ne, kakii kɨtɨ i. 29 Tē íꞌxe tɨ ne, tɨɨn ña tɨ, tsí xee ntúvi ī —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Kuenta iña ntɨkɨn kúli

(Mt. 13:31‑32; Lc. 13:18‑19)

30 Kakaꞌan

Jésuu: —¿Nee iñá ntu é ntudadɨɨ vatā o mí kadē kûꞌvé Xuva kō? ¿Ō neé ntu kuvi ntada dadɨɨ o ni ī? 31 Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ntɨkɨn kuli kaa. Ntɨkɨn kulí san ne, dií ka kuetsī é da nēé ka ntɨkɨn é kūꞌxí ō. 32 Ntá tsi tē kantúꞌxi ne, kaeꞌnu da nte dií ka dukun é da nēé ka tuku xuku. Lāá san ne, katsodo tɨ tāka tɨ ́ ntaꞌa i mí vētɨ, tsi dóo naꞌnu xuku ī —kaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san.  

 

Mí idiáꞌvi nuu i é kāntaa Jesuu 33 Núu

(Mt. 13:34‑35)

ī é vāta kaa sáꞌa kantaa Jesuu dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa san un

tsi da nte míꞌi kɨ ̄ꞌɨn dɨkɨ ña. 34 Da mii kuēꞌen tsí nuu i sáꞌa kantaa ña ni ñā. Ntá tsi dá ntoo mii ña ni ña ntɨniꞌi ñā ne, xéꞌe ñā é kūtuni ña nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ kani túꞌun é kākaꞌan ña.  

Dā natúꞌu Jesuu tátsin ni ntūté san 35 Dā

(Mt. 8:23‑27; Lc. 8:22‑25)

kuáa ntuvi tsikán ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā: —Kuíta ntiꞌxin o ūun xo diñɨ ntute san ve —kaꞌan ñá ni ñā. 36 Kidáā né, ña ntɨniꞌi Jēsuu tsóo mii ña ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, dá kūxée ña iní tun ntōo mí nuu Jesuu. Tɨtɨ ́n ñaꞌa kūxée ña tuku tun ntōo é kɨ ̄ꞌɨn ñá ni Jēsuu. 37 Kidáā ne, iñɨ ntúꞌu ínu tātsín ō ne, uun ito tsi kukɨ ́ꞌvi ntūte iní tun ntōó san un tsi da nte tsítu ntute. 38 Jesuú ne, kakidi ña ata tún ntōó san, xɨꞌɨ téu ña doo dɨ ́kɨ. Nantóto ña ntɨniꞌi Jēsuu ña, ntákaꞌan ñá ni ñā: —¡Mastrû! ¿Ñā ntu te káde nto kuenta é dóko sa téni ō? —kaꞌan ñá ntɨniꞌi ñā. 39 Kidáā ne, nákuntītsí Jesuu, dá kakāꞌan ñá ni tātsin ni ntuté san: —¡Nakunúun kadin! ¡Diin diin tsi kutūvin! —kaꞌan ña. Xíō kadin tatsin ni ntuté san. 40 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā: —¿Nté kui ntaúꞌvī ntú nto? ¿Ña ntákuintiꞌxe ntu nto tsi dóo kaꞌnu Xuva kō? —kaꞌan ña. 41 Dā kúduꞌva ña ntɨniꞌi ñā ne, ntánatíin mii ñā: —¿Nēe ñáꞌa ntu ña sāꞌa é un tsi nte tatsin ni ntuté san ntáde ntaa é kākaꞌan ña? —kaꞌan ñá ntɨniꞌi ñā.  

 

 

 

 

 

69

SAN MARCOS 5

Ña ñuú Gadara, ñá ñuꞌu é ña váꞌā nima i (Mt. 8:28‑34; Lc. 8:26‑39)

5

Xée ña ūun xo diñɨ mínī san, nté ñūu é nani Gādara. 2 Dā ntíi Jesuu tún ntōó san ne, xée ētsín uun ñatīi, ña é ñuꞌu é ña váꞌā nima i. Kapusantú kān véꞌxi ñatīí san, 3 tsí ikān nuu ña mí ntoo ñaña ñāꞌa san. Xōxó kuvi xnūꞌni í ña, nté kadena. 4 Kiꞌin itō xnúꞌni ñā kadena dɨ ́ꞌɨn ña ni ntāꞌa ña, ntá tsi uun ito tsi kátsin tuꞌun ña kadená san. Nté uun xoxo ni kuvi vií i ni ñā. 5 Nté ntūvi nte níñu kaika ña má kūꞌu kán, nī nú ñañā sán dɨ; ñá te xkūtíkadin ña. Un váꞌa tsi kakachuꞌu ntáa ña, kaxéꞌe ña xuú san kúñu ñā. 6 Ikā ká veꞌxí Jesuú ne, koó da kainu ñatīí san kueꞌen ña, kukunchɨ ́tɨ ña nuu ña. 7 Dōó ntii kakaꞌan: —¿Nté kui kanatekū duꞌxen ntu ntó ntɨ, Jesuu, Iꞌxá Xuva kō, ña tuví e dukún kān? Natekū ntó Xuva kō tsí ña ku nakutsuꞌun ntō ntɨ —kaꞌan é ña váꞌā san é ñuꞌu nima ñátīí san. 8 Tsí kakaꞌan Jésuu ni é ña váꞌā san: —¡Ntiin nima ñá sāꞌa, é ña váꞌā! —kaꞌan ña. 9 Tsixeꞌe Jēsuu ña: —¿Nté ntu nanin? —kaꞌan ña. —Ligiuun naní ntɨ, tsí ña te da dií ntɨ —kaꞌan é ña váꞌā san é ñuꞌu nima ña. 10 Īkan dá xeꞌe ntaꞌa Jesuu: —Vií nto da xeꞌe, ñá ku nakunū ntó ntɨ é kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ xio ñuu —kaꞌan é ña váꞌā san. 11 Ikan tsi ētsin ne, ñá te da dīi kútsin ñuꞌu tɨ, ntaéꞌxi tɨ má kūꞌu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kan. 12 Kidáā ne, íkan é ña váꞌā san da xeꞌe ntaꞌa Jesuu: —Taꞌxi nto na kūꞌun ntɨ ́ nima kútsín san —kaꞌan é ña váꞌā san. 13 Kakaꞌan Jésuu tsí kuvi. Kidáā né, ntīi é ña váꞌā san nima ñátīí san ne, kuéꞌen, kūkuꞌun nima kútsín san. Ñá te da ūvi míil kútsín san ne, īnu tɨ un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ tɨ ́, kueꞌen tɨ rkɨ deꞌve kán ne, ikan tsī éte nuu tɨ kúñu tɨ ̄ ini mínī san, ne, uun ito tsi téni ntɨꞌɨ tɨ. 14 Ña ntáde kuenta kútsín san ne, koó dā ntaínu ña kunúꞌu ña, kantaa ña ni ñāꞌa san ítsi kan nī má ñūu kan nté ō kúvi ni kūtsin ña. Ñaꞌa sán ne, kuéꞌen ña, ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá, kūkoto ditó ña nté ō kúvi. 15 Xée ñāꞌa san mí ntitsí Jesuú ne, īní ña ñatīí san, ña é dīꞌna ñuꞌu é ña váꞌā san nima i. Vevií ne, diin diin sá tuví ña. É nakunūu ña duꞌnu ña, tsí é ntūváꞌa ña. Ña xeé san ne, dōo uꞌví ña. 16 Ñaꞌa, ña ini nté ō kúvi ne, ntákaꞌan ñá nī ña ñuú ña nté ō kúvi nī ña lukú san, nté ō kúvi ni kūtsín san da téni tɨ. 17 Ña ñuu i sán ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu é na ntāka ña ñuú ña. 18 Dā nakunúu xtuku Jesuu tún ntōó san ne, ñatīí, ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima í ne, íkan ñā é kɨ ̄ꞌɨn ñá ni Jēsuu. 19 Ntá tsi ña ni ntío Jesuu é kuntēka ña ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kūnúꞌūn nú viꞌi o kān. Káꞌan nī ñaviꞌi o nté ō dé Tóꞌo o ni ō. Káꞌān nté ō ntúntaꞌví ini ña o —kaꞌan ña. 20 Kidáā ne, kúnūꞌú ña nú viꞌi ña kān, da ntáa ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo ñuú Decapuli nté ō dé Jesuu ni ña. Ñaꞌa sán ne, koó dā kúduꞌva ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

70

SAN MARCOS 5 Diōkó Jairu ni ñádɨ ̄ꞌɨ ́, ña tɨ ́ɨn ntaꞌa dōo Jésuu (Mt. 9:18‑26; Lc. 8:40‑56)

21 Nákunūu

xtuku Jesuu tún ntōó san, kuéꞌen ña, nāxee ña tuku diñɨ mínī san. Ñá tē nté kaa ñaꞌa nátaká nuu ña mí xee Jésuu díñɨ mínī san. 22 Ikan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña nteé ntaꞌa i xiꞌi úkūn ña Israeé san, ñá nanī Jairu. Dā íni ña Jesuú ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, 23 kakaꞌan ña: —Dóko sā kúvi iꞌxá ko. Kiꞌxi nto, tɨɨn ntaꞌa ntō í, na kūtíi ntuváꞌa — kaꞌan ña. 24 Kidáā ne, kuéꞌen Jēsuu ni ña. Ñá te da dīi ñaꞌa kuéꞌen ñá dɨ. Dōo táꞌu nūu Jesuu méꞌñū ñaꞌa san. 25 Véꞌxi uun ñaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña nchokuví san, méꞌñū ñaꞌa sán dɨ. É uxuvi kuíā e nteé kɨmi ña kuīꞌi é kaetɨ nɨñɨ ña. 26 Ñá te da dīí ntaꞌa medíku ñeꞌe ñá ne, dōo ntóꞌo ña. Uun ito tsi nantɨꞌɨ ñá diuꞌun ñá ne, ntē dúkuan ña ni ntuváꞌa ña; dā dií dií ka kúkaꞌvī ña. 27 Dā téku ña é kāntaváꞌa Jesuu ñáꞌa sán ne, kuéꞌen ñā, nuu taꞌán ña méꞌñū un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ata Jésuu, da tɨ ́ɨn ntaꞌa ña dōo Jésuu, 28 tsí dé kuení mii ña te da mii tsī é tɨɨn ntaꞌa ña dōo Jésuú ne, ntuváꞌa ña, kuiní ña. 29 Kidáā ne, ura tsí i tuꞌu é kaetɨ nɨñɨ ña. Kūtuni ña tsí é ntuváꞌa ña. 30 Jesuú ne, kūtuni ña tsí kuvi idé ña ntaváꞌa ña ña nchokuví san. Xkokōto ña méꞌñū ñaꞌa sán ne, dā tsíxeꞌe ñā: —¿Xoó ntu tɨɨn ntaꞌa i dōó ko? — kaꞌan ña. 31 Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ntákaꞌan ña: —Dōó kataꞌu nūu nto, tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntáñɨ ̄ ña. ¿Nté kui kuān ó  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kakaꞌan ntú nto tē xoo tɨ ́ɨn ntaꞌa i ntō? —kaꞌan ña. 32 Ntá tsi Jesuú ne, kaito ña ñaꞌa san, kánantuku ñā xoo ñáꞌa ña tɨ ́ɨn ntaꞌa ñā. 33 Kidáā ne, véꞌxi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, tsí ini ña tsí ntuváꞌa ña ne, ínchɨtɨ ña nūu Jésuu. Koó dā kanɨ ́ꞌɨ ña é kauꞌvī ña. Kakaꞌan ntáa ña tsí dɨvi ñā e tɨ ́ɨn ntaꞌa ña ñā. 34 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —É ntūváꞌan ve, tsí kuíntiꞌxe o. Vā váꞌa tsi kunúꞌun, tsí é ntūváꞌan kueꞌen ve —kaꞌan Jésuu ni ña. 35 Nɨɨ dukuan kākaꞌan Jésuu ni ñadɨꞌɨ ́ san ne, xée ñāꞌa, ña véꞌxī nte nú viꞌī Jairu, ña é nchokuvi dióko ī. Ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —E xíꞌi dióko ntō. ¿Nté kui kanatekū duꞌxén ka ntú nto Mastrú san? —kaꞌan ña. 36 Ña ni íde Jesuu kuénta é ntákaꞌan ñáꞌa san, ntá tsi kakaꞌan ñá ni uva īꞌxá san: —Ñá ku uꞌvī ntó; kuintiꞌxe nto Xuva kō —kaꞌan ña. 37 Ñá ni xēꞌé Jesuu itsi é kɨ ̄ꞌví ñaꞌa san ni ña; mii tsī Pedru ni Sántiau ní Juaan, ení Santiaú san. 38 Dā xee Jésuu ni ña nú viꞌī ña nteé ntaꞌa i xiꞌi úkūn sán ne, dōo dito ntaéku ñaꞌa san é ntaéku nteé ña diókō Jairu. 39 Kidáā ne, kúkɨ ̄ꞌví Jesuu má viꞌi kān ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —¿Nté kuān nte dúꞌxen eku ntu ntō? Tsí iꞌxá san ne, ñá te ni xīꞌi, tsí kūdii kakídi —kaꞌan ña. 40 Ntá tsi ñaꞌa sán ne, da ntáxkuntée ña é kākaꞌan Jésuu, tsí ini ña tsí e xíꞌi kueꞌen iꞌxá san. Ntá tsi kíñuꞌu Jesuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san nu kíꞌi kān. Da mii tsi dɨꞌɨ īꞌxá san ni uva i, nī ntuni ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā kúkɨ ̄ꞌví niꞌi ñā mí tuví iꞌxá san. 41 Dā  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

71

SAN MARCOS 5​, ​6

karkáa Jesuu ntáꞌa i ne, kakaꞌan ñá ni ī: —Talita, kumi (é kāni túꞌun: Nākuntítsin, laꞌ) —kaꞌan ña. 42 Kidáā ne, nákuntītsí iꞌxá san ne, nakaka, tsí é uxuvi kuíā i. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san. 43 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni uva īꞌxá san é ña ku kaꞌán ña ni ñāꞌa san nté ō kúvi ntóto a dióko ñā. Kakaꞌan ñá ni dɨꞌɨ ī é na kuēꞌé ña é kāꞌxi.  

 

Dá kūnúꞌu Jesuu ñuú Nazaree

6

(Mt. 13:53‑58; Lc. 4:16‑30)

Ntāka Jesuu ñuú mí tuví ña ne, dá kūnúꞌu ña ñuú mii ña ni ña ntɨniꞌi ñā. 2 Dā xee ntúvi dá iō dáꞌna ne, eni ntuꞌu Jēsuu kánakuāꞌa ña ña Israeé san má viꞌī mi ntánataká nuu ña. Ña ntáteku í ne, koó dā kúduꞌva ña, ntákaꞌan ña: —¿Xoó ntu nakuāꞌa i ñá saꞌa é kuān ó kakaꞌan ña? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi e dóo kiꞌin inī ña, é kakuvi kade ña un ntɨꞌɨ nūu i e dóo naꞌnu? 3 ¿Vá ñā te dɨvi ntu ña kade váꞌa utun, iꞌxá Maríā? Ini o ení ña, Santiau, Jósee, Júda, ni Sīmuun. Vata te īꞌa ntoo taꞌan ña ñuú kō dɨ —kaꞌan ña. Dukuān ne, ñá ni kuintīꞌxe ña Jesuu. 4 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Da míꞌī ká ñuú ne, ntaíko ñuꞌu ñāꞌa san ña kakaꞌán naa Xuva ko. Ntá tsi ña ñuú mii ñā ne, ñá ini iko ñuꞌu ña ña —kaꞌan Jésuu. 5 Ikān ne, ña ni kúvi viī ña nté uun nuu i e dóo kaꞌnu. Nteꞌvi tsī ña nchokuví san tɨ ́ɨn ntaꞌa ña ñā ne, ntaváꞌa ña ña. 6 Koó dā kúduꞌva Jesuu é xoxo ni kuintíꞌxe i ña. Kidáā ne, e tuku e túku ñuú kueꞌen ña, kunañéꞌe ñá ñaꞌa san túꞌun Xuva kō.  

 

Dā táxnuu Jesuu ña ntɨníꞌi ñā é kikaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva kō 7 Kidáā

né, kāna Jesuu uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā ne, uvi uvi ñáꞌa ña táxnūu ña ña. Xéꞌe ñā é kūvi vií ña nakūnu ña é ña váꞌā san. 8 Kakaꞌan Jésuu é ña te neé kuido ña é ntio ña itsi kān. Ntē ña kuido ña é kāꞌxí ña; nté diuꞌún ña kuido ña; da mii tsi tatun ñā é kɨtuun ña. 9 Kuvi kɨꞌɨ ña ntiꞌxen ña, ntá tsi ña kuido ña dúꞌnu ña é nadama ña. 10 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē xee ntó uun viꞌi ne, ikan tsi kuntōo nto da nté ntāka nto ñuú san. 11 Tē ña taꞌxi ña viꞌi ña é kuntōo nto, o tē ña ntío ña kini ña é ntákaꞌan ntó ne, nakɨdɨ ntō ntiꞌxen nto nteꞌu ñuú san ne, dá ntāka ntó ikān. Kuan kōo kutuni ñáꞌa san tsi íō kuetsí ña —kaꞌan ña. 12 Kidáā ne, kuéꞌen ña, kūkaꞌan ntódo ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, na nātɨvi iní ña kuétsi ñā né, na kuintiꞌxe ña Xuva kō. 13 Dōó tɨtɨn é ña váꞌā é ñūꞌu nima ñáꞌa san nakunu ña. Nákutsi nūu ña asete ñá nchokuví san ne, ntuváꞌa ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

(Mt. 10:5‑15; Lc. 9:1‑6)

Dā xiꞌí Juaan Bautista (Mt. 14:1‑12; Lc. 9:7‑9)

14 Kūtuní

rei Heródē nté ō dé Jesuu, tsí ntákaꞌan un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Iō ñá ntákaꞌan ña: —Á tē e ntóto Juaan Bautista. Dukuān né, dōó iō ña é kūvi vií ña nuu i e dóo naꞌnu —kaꞌan ña. 15 Iō ñá ne, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, á tē ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Ēlia —kaꞌan ñáꞌa san.  

SAN MARCOS 6

72

Tuku ñaꞌa ne, ntákaꞌan ña: —Kuan kāa ntíꞌxe ña, vata kaa ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā —kaꞌan ña. 16 Ntá tsi dā téku Heróde nūu i sáꞌa ne, kakaꞌan ña: —Dɨvi ñā é Juaan, é nakɨꞌɨ tūꞌún u dukun ña. Á tē ntóto ña —kaꞌan ña. 17 Tsí mii Hēródē táxnūu ña é tɨ ̄ɨn ña Juaán san. Xnuu kutu ña ñā viutun kuenta iña ñádɨ ̄ꞌɨ ení ña, tsi Heródē sán ne, nakiꞌi ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ení ña, ña nani Fēlipe, é kūvi tún ñadɨꞌɨ ̄ ña. 18 Tsí kakaꞌan Juaan ni Heródē san tsi dóo xii kaa é nakiꞌi ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ení ña. 19 Táꞌnu dɨ ̄ꞌɨ ́, táꞌnu nani Herōdiá ne, dōó dutsi kuíni tún nī Juaán san ne, ncho kaꞌní tun ña, ntá tsi ña ni kuvi, 20 tsí Heródē ne, úꞌvī ñá Juaan, tsí ini ña tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña ne, kade ntaa ña un ntɨꞌɨ ̄ é ntio Xuva ko. Dōo diní ña da téku ña é kākaꞌan Juaán san, ntá tsi un tsi kúdana iní ña nté koo vií ña é kākaꞌan ña. 21 Ntá tsi xee ntúvi e ntúku nuu ini Herodia nté koo vií ña nī Juaán san. Tsí da táva Heródē viko ña ntuvi da káku ña ne, xée ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña tsiñu i ñuú san, nī tóꞌō sntadún san, ni ñāꞌa, ña ntoo naꞌnu ñuú Galilea, é kāꞌxi ñá ni ñā. 22 Kidáā ne, xéē dióko Herōdiá san mí kakuvi viko sán ne, iteꞌē tun. Dōo inténi Heródē né, dōo inténi ña xeé san dɨ da íteꞌē tun. Kidáā ne, kakaꞌan Heródē sán nī tun: —Kákān kó nee iña é ntio o ne, dá tāꞌxi ú o. 23 Xéꞌe ña xuꞌu ña, kakaꞌan ña: Kuān te dava ñuꞌu mí kadē kûꞌvé u kákan ne, taꞌxi u —kaꞌán rei Heródē san. 24 Ntīi tún ne, kútsixeꞌē tún dɨꞌɨ ̄ tun: —¿Nee iña é vāꞌá kakán u? — kaꞌan tún, tsixeꞌē tun.  

 

 

 

 

 

 

 

 

—Kákan dɨ ̄kɨ ́ Juaan Bautista — kaꞌan táꞌnu dɨꞌɨ ̄ tun. 25 Kaxkainu tún kueꞌen tun mí tuví rei Heródē ne, kakaꞌán tun: —Nchio ko é tāꞌxi nto vevií tsi dɨkɨ ́ Juaan Bautista; kunūu iní tɨchiꞌi — kaꞌán tun. 26 Dōo kúntaꞌxa iní rei Heródē san, tsí e xeꞌé ña xuꞌu ña nuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo viko san. Ña ni kúvī ká natɨ ̄vi iní ña. 27 Ura tsí i táxnūu ña sntadún san é nā kíkiꞌí ña dɨkɨ ́ Juaan. 28 Kuéꞌēn sntadún san ne, ēꞌnte túꞌun ña dɨkɨ ́ Juaán ne, dā xee niꞌi ña, nuu iní tɨtiꞌí san. Xéꞌe ña tāꞌnú dɨ ̄ꞌɨ ́ san, da nakuéꞌe tún dɨꞌɨ ̄ tun. 29 Dā kútuní ña ntɨniꞌī Juaán san ne, kūnakíꞌi ña kúñu ñā, dá kūkuꞌxí ña.  

 

 

 

 

Dā xeꞌé Jesuu é kāꞌxi uꞌun míil ñaꞌa (Mt. 14:13‑21; Lc. 9:10‑17; Jn. 6:1‑14)

30 Rkontûví

ne, nāxeé ña ntɨniꞌi Jēsuu é īxkaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa sán ne, ntaa ña ni Jēsuu ún ntɨꞌɨ ̄ é idé ña, é nakuaꞌa ña ñaꞌá san dɨ. 31 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Niꞌí nto, kɨ ́ꞌɨn ō, kíkūntóo daꞌna ō mí xoxó ñaꞌa —kaꞌan ña. Tsi dóo ntánaxee ñáꞌa; ntē ñá ntákuneꞌé ña é kāꞌxí ña. 32 Nakúꞌun ña tun ntōó san ne, dá kuēꞌen ña mí xoxó ñaꞌa. 33 Ntá tsi dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa san íni ña ña dá kuēꞌen ñá ne, nakiní ña xoó ñaꞌa ña. Kīi ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ña ñuú i san, kuéꞌen ña. Koó dā ntaínu ña kueꞌen ña mí kuēꞌen Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā ne, diꞌna ñaꞌa sán xeé ña é dɨvi ñā. 34 Dā xee tún ntōo é nuu Jesuu díñɨ ntute kān né, īní ña tsí ña te nté kaa ñaꞌa xee ña. Ntūntaꞌví ini Jesuu ña, tsí ntántétu ñaꞌa san xoo é  

 

 

 

73

SAN MARCOS 6

kāꞌan í ni ñā iña Xuva ko, vata tsī ó ntántétu a leꞌntú san xoo é kɨꞌɨn niꞌi i tɨ é kīkaꞌxí tɨ tē xoxó tóꞌo tɨ ̄. Kidáā ne, ñá te da dīi núu ī é nāñéꞌe Jesuu ña. 35 Dā kuáā ne, xée etsin ña ntɨniꞌi Jēsuu, ntákaꞌan ñá ni ñā: —É dōo kuáa ne, xoxó ntoo i iꞌa. 36 Nataxnūu nto ñaꞌa sán, nā kíkuiín ña é kāꞌxí ña. Na kɨ ̄ꞌɨn ñá rantsú san, o na kɨ ̄ꞌɨn ñá xio ñuu, kintúku ñā é kāꞌxí ña —kaꞌan ña. 37 Ntá tsi Jesuu kakáꞌan ña: —Dɨvi nto kuēꞌé nto é kāꞌxí ñaꞌa san —kaꞌan ña. —¿Míꞌi ntū? Kuān te kíkuiín ntɨ uvi sientu aꞌví tañúꞌū ne, ¿míꞌi ntu xēe táꞌan é kāꞌxí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san? —kaꞌan ñá ntɨniꞌi ñā. 38 Kidáā né, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kūkoto nto: ¿tɨtɨ ̄n ntú tañúꞌu odo nto? —kaꞌan ña. Īxkóto ñā ne, da ntákaꞌan ña: —Úꞌun tsī tañúꞌu ni ūvi tsákā san ió tɨ —kaꞌan ña. 39 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu é na kuntōo ñaꞌa san nú ité san é xio xío kuntōo ña: 40 kuenta úvi díko uꞌxi ña, kuenta siéntu ñá dɨ. 41 Kidáā né, kīꞌi Jesuu é ūꞌun tañúꞌū sán nī ntuvi tsákā san. Da ntániꞌi ña nuu ña e dukún kān ne, nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kidáā né, kātsin dava ña, 42 dā xeꞌé ña éꞌxi ntaꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 43 Dā kúvī éꞌxi ñaꞌa sán ne, natáka ña ntɨniꞌi ña taꞌvī tañúꞌu nī tsákā san é ntoó ka. Uxúvi xīká ka tsítū é ntoo. 44 Uꞌun míil ñatīí san éꞌxi ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā íka Jesuu nú ntūte

(Mt. 14:22‑27; Jn. 6:16‑21)

45 Kidáā

ntɨníꞌi ñā:

ne, kakaꞌan Jésuu ni ña

—Kueꞌēn ntó, kūnakuꞌún nto iní tun ntōó san ne, kueꞌēn ntó uun xo diñɨ ntute san mí tuví ñuú Betsaida. Nɨɨ dukuan na kāꞌán u ni ñāꞌa san é na ntāka ña —kaꞌan ña. 46 Dā nátaxnūu ña ñaꞌa sán ne, kuéꞌen ñā má kūꞌu kán, kūkaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō. 47 Dā kúneé ne, nuu tun ntōó san méꞌñū ntute san. Jesuú ne, ítuvī mii ñá ñuꞌu kan. 48 Īní ña tsi dóo ntántoꞌo ña ntɨniꞌi ñā, ntánakaka ña tun ntōó san, tsi dóo kainu tatsin. Dā dokó sa tuví ne, xée Jēsuu mí ñūꞌu ña méꞌñū ntute san. Ntitsí Jesuu nú ntūte san, kaíka ña, vata tsi tē ncho kuido ntúu ña ña, 49 ntá tsi dā íni ña ntɨniꞌi ña ñā, ñá ñuꞌu tun ntōó san, é kaika ña nú ntūte sán ne, dōo uꞌví ña, tsí ntɨxɨ, kuiní ña. Un ntii tsī ntáchuꞌu ntáa ña, 50 tsi íni ntɨꞌɨ ña ña ne, úꞌvī kueꞌen ña. Ntá tsi ura tsí i kakaꞌan Jésuu ni ña: —¡Na kōo ntii nto! Ñá ku uꞌvī nto, tsí xuꞌu —kaꞌan ña. 51 Kidáā ne, kúxēe ña iní tun ntōo mí ñūꞌu ña ne, ura tsí i xío kadin tatsín san. Koó dā kúduꞌva ña ntɨniꞌi ñā é kuān o idé ña. 52 Tsí ña ní ñeꞌe dɨkɨ ñá ntɨniꞌi ñā san nté ō kúvi da kátsin dava Jesuu tañúꞌū san da éꞌxi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Tsí vata kutúni ña xoó ñaꞌa é Jēsuu.  

 

 

 

 

 

 

Ntaváꞌa Jesuu ñá nchokuvi, ña ñuú Genesaree 53 Dā

(Mt. 14:34‑36)

kúvi ita ntíꞌxin ña mínī sán ne, xée ña ñūu é nani Genesāree. Ikān né, kīꞌní ña tun ntōó san diñɨ ntute san. 54 Ura tsí i da ntíi ña iní tun ntōó san ne, kūtuni ñáꞌa san  

74

SAN MARCOS 6​, ​7 tsí dɨvi Jēsuu. 55 Koó dā ntaínu ña, kueꞌen ña kanɨɨ ñūú tsikan, kūkuidó ña ña nchokuví san. Chidō san tsódo ña ñā ne, kueꞌen níꞌi ña ña dā míꞌī ka é kākaꞌan ñáꞌā é tuví Jesuu. 56 Dā míꞌī ka mí kuēꞌen Jésuú ne, kuān te ñuú naꞌnu, kuān te ñuú kuetsi, kuān te má kūꞌú ne, ikān xee niꞌi ñaꞌá san ñá nchokuví san, dā tsóo ña ña mí kāxíō xáꞌvī. Ña ntánchokuví san ne, ntaíkan ña itsi te kuēꞌé Jesuu é tɨɨn ntaꞌa ña kuān te da míi tsi ntēte doo ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña tɨ ́ɨn ntaꞌa dōo ñá, ntūváꞌa ña.  

 

É kāde i é kudentu ñāꞌa (Mt. 15:1‑20)

7

Kidáā ne, xée ētsin ña fariseú san mí tuví Jesuu. Nātaká nuu ña nī mastrú lei, ña véꞌxi ñuú Jerusaleen. 2 Ini ña tsí ña ntɨniꞌi Jēsuú ne, ña ni ntáꞌa ñā. Kuan tsi ō éꞌxi ña é dentu ntāꞌa ña. —¿Nté kui kuān ó de ntu ña? — kaꞌan ña. 3 (Tsí kuān xkoó ini ña fariseu ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san, é ña kaéꞌxi ña tē ña diꞌna ntoo váꞌa ntáꞌa ña, vatā o idé ñata ñā. 4 Tē náxee ña é ñēꞌe ña nu âꞌví ne, ñá īni eꞌxí ña tē ña diꞌna dáꞌvi ña ntute kúñu ñā. Dōó īó ka xtuku nuu i é xkoó ini ña é īni de ntáa ña: é ntūntoo eꞌxin e ntáxiꞌi nuu ña, ni sālú, ni kɨ ̄dɨ ́, ni ītó ña.) 5 Dukuān ne, ña fariseú san nī mastrú lei ntátsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Nté kui ña ntɨniꞌi ntō ne, ña ntáde ña vatā xkoó ini ñáta kō? ¿Nté kui ña ntántaꞌa ntu ña diꞌna dá kaꞌxi ña? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ña Jēsuu. 6 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

—Ntōꞌó ne, ñá te kanɨɨ ̄ nima ntó ntánuu iní nto Xuva kō. Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌan úvata ko Isāia íña nto da xntée naꞌa ña túꞌun Xuva kō é kākaꞌan: Ña sāꞌá ne, kūdii rkɨ ́ xaa ña ntéku é kākaꞌan ña é kānuu iní ña ko; ñá tē nima ñá kakene. 7 Kuān te kanúu ini ña kó ne, ñá vādá kaidiáꞌvi i, tsí ña te leí ko é ntánakuāꞌa ña ñaꞌa san, tsí kūdii lei é de váꞌa ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví sa, ntánañēꞌe ñá ña, kaꞌan. 8 Tsí ntōꞌó ne, ntánakunaá nto lei Xúva kō ne, vata tsī xkoó ini ñáꞌa san ntáde ntaa nto. Tsi xkoó ini nto é ntōo nuu salu ni vásu é ntáxiꞌi nuu nto ne, dōó tɨtɨ ́n ka nuu i é xkoó ini nto —kaꞌan Jésuu ni ña. 9 Kakaꞌan xtúku ña ni ñā: —¿Vāꞌá ntu ō ntáde nto, kuiní nto, é kuān o ntánakuitā ntó lei Xúva kō vata koo é nakuntīkɨn nto nte xkoó ini nto iña mii nto? 10 Tsí vatā ó kakaꞌan Muísee: “Kuiko ñuꞌu o uva ko ni dɨꞌɨ kō”, ne, “Xoo é kīni koo kaꞌan í ni uva i, ni dɨꞌɨ ī ne, kuvi”, kaꞌan ña. 11 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ntaxéꞌe nto itsi é kāꞌan ñáꞌa san ni uva ña, ni dɨꞌɨ ñā: “Ña kúvi xntīi ú nto, tsí un ntɨꞌɨ īñá ko ne, é nākuéꞌē ú ntaꞌa Xuva kō”, kaꞌan ña. 12 Da é kuān ó kakaꞌan ñá ne, ntaxéꞌe nto itsi é ña xntii ña uva ña ni dɨꞌɨ ñā. 13 Kuān ó ntánakunaá nto é kākaꞌan Xúva kō ne, é tūku nuu i ntánaxtuvī nto. Dōó kiꞌin nuū i ntáde nto é kuān xkoó ini nto —kaꞌan Jésuu ni ña. 14 Kidáā né, kāna Jesuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

75

SAN MARCOS 7

—Kini nto ve, un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva nto. Kini váꞌa nto é kākaꞌán u ni ntō: 15 Ña túvī nee iña é kaēꞌxí ñaꞌa é kade i é kudentu ñā. Mii tsī é kākene nima ñá é dentū. 16 Tē xoó katekú i ne, na kīni —kaꞌan Jésuu. 17 Dā xntáñɨ mii ña ñaꞌá san ne, kúkɨ ̄ꞌví ña iní viꞌi san. Ña ntɨniꞌi ñā né, tsixeꞌe ña ñā kídaā: —¿Nee iñá ntu kani túꞌun é kākaꞌan nto? —kaꞌan ña. 18 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntōꞌó ne, ¿ñā ntu ntátekú nto dɨ? ¿Ñá ini ntú nto tsí ña tuví nee iña é kaēꞌxí ñaꞌa é kakiꞌxi nte kiꞌi kan é kade i é kakudentū nima ña? 19 Tsí ña te nima ñá kakɨ ́ꞌvi, tsí mii tsi īni iꞌxí ña kakɨ ́ꞌvi ne, dá kantīi kúñu ñā —kaꞌan ña. Dukuān ne, nee iña é ntaéꞌxi ó ne, váꞌā; ña te déntū. 20 Kakaꞌan ñá dɨ: —É kakēne nima ñáꞌa sán ne, dɨvī é kade i é kakudentu ñā. 21 Tsí un tsi nté nima ñá kakene e ntádē kuení ña é kīni kaa, e ntáde ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ñáꞌa san, e ntáde luku ña, e ntaéꞌní ña ñaꞌa, 22 e ntáde ña é kīni kaa, e ntaéni ntâꞌví ña ñaꞌa, e ntáde xení ña, e ntákuneꞌu iní ña, e ntákaꞌan ñá dovete, e dóo naꞌnu ncho vií ña, e ntáde tuntu ña. 23 É un ntɨꞌɨ ̄ é kīni kaa sán ne, nima ñá kakene. Dukuān é ntákudentu ñā —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña é ña te ña Israeé, kuīntiꞌxe ña Jesuu 24 Kidáā

(Mt. 15:21‑28)

né, ntāka Jesuu, xée ētsin ña diñɨ ñuú Tiru ni ñūú Siduun. Ikan kūkɨ ́ꞌvi ña má viꞌi kān. Ña ni ntío ñā é kūtuni ñáꞌa san mí tuví

ña. Ntá tsi ña ni kúvi kutūvi xuꞌú ña. 25 Ura tsí i dá kutuni úun ñadɨ ̄ꞌɨ mí tuví ña ne, xée ñā, nakunchɨ ́tɨ ña nūu ña. Diōkó ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, nuu é ña váꞌā nimá tun. 26 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, tuku ñuu véꞌxi ña. Ñá te ña Israee ña, tsí ñuú Sirofenicia véꞌxi ña. Íkan ña ntāꞌa Jesuu é na nakūnu ña é ña váꞌā san é nuu nima dióko ñā. 27 Dá kakāꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui xntii ntū ú o? Tsí ña te ña Israeen. Diꞌna ña Israeé san xntiī ú ña. Tsí ñá vāꞌá ō é kiꞌi ō é kaēꞌxi iꞌxá san ne, dá kuēꞌé ō é kāꞌxi tínā san —kaꞌan ña. 28 Nāntíko kōó ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, kakaꞌan ña: —Ntáa nchiꞌxe, Mastru. ¿Ntá tsi vá ñā che ntaéꞌxi ntu chínā sán utsi ita é ntánakōꞌxo iꞌxá san má mēsa? —kaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san. 29 Kakaꞌan Jésuu ni ña kídaā: —Dōo váꞌā ó kakaꞌan. Kunúꞌun ve, tsi é ntīi é ña váꞌā san nima dióko ō —kaꞌan ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. 30 Dá kūnúꞌu ña ne, nāxee ña nú viꞌi ña kān. Ikān tuví ntaa dióko ñā nú ītó tun. Ntīi ntiꞌxe é ña váꞌā san é īnúu nimá tun.  

 

 

 

 

 

Ntaváꞌa Jesuu uun ñaꞌa, ña é loꞌō

31 Kidáā

né, ntāka Jesuu ñuú Tirú ne, ítā ntiꞌxin ña ñuú Siduun. Kūntii ña ñuú Decapulí, ne, xée ñā nu míni Galilea. 32 Ikān ne, xee níꞌi ñaꞌa san uun ñáꞌa, ña loꞌō ne, ñá kakūvi kaꞌan vaꞌá ña. Íkan ñāꞌa san é na tɨɨn ntaꞌa Jēsuu ña é na ntāváꞌa ña ña. 33 Jesuú ne, kueꞌen niꞌi xío ña ña, tsi dóo ntâñɨ ́ ñaꞌa san. Nákɨꞌvī ñá rkɨntaꞌa ña ini loꞌxo ña ne, dáꞌvi ñā dɨ ́ɨ ña rkɨntaꞌa ña ne, da tɨ ́ɨn ntaꞌa ñā rkɨ xaa ña. 34 Kidáā né, ntāa niꞌi  

 

 

76

SAN MARCOS 7​, ​8 ña nuu ña e dukún kān né, dā xkóo kani ña, kakaꞌan ña: —¡Efata! (é kāni túꞌun: ¡Nakaan!) —kaꞌan ña. 35 Ura tsí i nákaan loꞌxo ña. Ntūváꞌa xaa ña dɨ. É kākaꞌan vaꞌá ña ve. 36 Kakaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san é ñā ku kaꞌán ña ni da xōó ka ñaꞌa nte o kúvi. Ntá tsi vata tē da nakuaꞌa Jésuu ña é kuān koo kaꞌan ña. 37 Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san, ntákaꞌan ña: —¡Ñá tē nté kaa váꞌā o é kade ña sāꞌa! Un tsi nté ña loꞌo kāntaváꞌa ña. Un tsi nté ña ñɨꞌɨ ̄ sán nákaꞌan ñá dɨ —kaꞌan ñáꞌa san.  

 

 

Xéꞌe Jēsuu é kāꞌxi kɨmi míil ñaꞌa

8

(Mt. 15:32‑39)

Ntuvi tsikán ne, dōo kueꞌe ñaꞌa nátaká nuu ña. Ña túvī é kāꞌxí ña. Kāna Jesuu ña ntɨníꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 2 —Kantuntāꞌví ini kó ñaꞌa san, tsi é uni ntūvi é ntoo ña nī ko. Ña túvī nee iñá kaꞌxi ña. 3 Te nataxnūu ú ña é na nūꞌu ñá nu viꞌi ña kān é ñā káꞌxi ña ne, koó vitā ñá itsi kān, tsí iō ñá ne, dōó ika vēꞌxí ña —kaꞌan ña. 4 Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ntákaꞌan ña: —¿Nté ntu koo niꞌi ña é kāꞌxí ña? Tsí kūdii ñuu itsi iꞌa, mí xoxó ñuꞌu i —kaꞌan ña. 5 Ntá tsi Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Tɨtɨ ̄n ntú tañúꞌu odo ntō? —Úꞌxē sa —kaꞌan ña. 6 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ñaꞌá san é na kūntoo ña ñuꞌu san. Kīꞌi ña tañúꞌū sán ne, da nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kātsin dava ña tañúꞌū sán ne, dā xeꞌé ña ña  

 

 

 

 

ntɨniꞌi ñā é na tsīꞌi ña é kāꞌxí ñaꞌa san. 7 Odō ká kudii ña tsákā sán dɨ. Nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña í, dā xeꞌé ña ña ntɨniꞌi ñā é na tsīꞌi ña é kāꞌxí ñaꞌa san. 8 Dā kúvi éꞌxi ntāꞌá ñaꞌa sán ne, natákā ñá taꞌvi ī é ntoó ka. Úꞌxē ká xika i nátsuꞌun tsitu ñā é ntoó san. 9 Ñá te da kɨ ̄mi míil ñátīí san éꞌxi ña. Kidáā né, nataxnūu ña ñaꞌa san é na nūꞌu ñá viꞌi ña. 10 Kidáā ne, kuéꞌen Jēsuu ni ñá ntɨníꞌi ñā, nakúꞌun ña īní tun ntōó san é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuu é nani Damānuta.  

 

 

 

Ntaíkān ñá fariseu é vīi Jesuu nuu i e dóo kaꞌnu 11 Xéē

(Mt. 16:1‑4; Lc. 12:54‑56)

ña fariseú san é kōto nteé ña Jesuu. Eni ntuꞌu ñā ntatíin nuu ña, ntákaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté ntu koo kutuní ntɨ tē nuu é ntaā i é kākaꞌan nto? Vií nto uun nuu i e dóo kaꞌnu, na kīní ntɨ nuú ntɨ, tē nuu é ntaā i é vēꞌxí nto ntaꞌa Xuva kō —kaꞌan ña. 12 Jesuú ne, un tsi xkóo kani ña, kakaꞌan ña: —¿Nté kuān nte ntaíkan ntu ña ntoo vevii nuu i e dóo kaꞌnu? Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Ñá vīí u nté uun nuu i e dóo kaꞌnu é kinī ña —kaꞌan ña. 13 Kidáā né, tsoo mii Jēsuu ñá ne, nákunūu xtuku ña tun ntōó san, kueꞌen ñá xio diñɨ ntute san.  

 

Uꞌxen ía īña ñá fariseu 14 Ña

(Mt. 16:5‑12)

ntɨniꞌi Jēsuú ne, kūnáa inī ña é kuīdo ña é kaꞌxī ña. Uun kudii tañúꞌū san níꞌi ña iní tun ntōó san. 15 Kakaꞌan Jésuu ni ña:  

77

SAN MARCOS 8

—Koto xnto uꞌxen ia īña ñá fariseú san ni īña Heródē dɨ —kaꞌan ña. 16 Nātiín mii ña ntɨniꞌi ñā kídaā, ntákaꞌan ña: —¿Nee iñá ntu kani túꞌun é kākaꞌan ñá iña uꞌxen íā san? ¿Ō dé ña tuvi ntu tañúꞌu niꞌi ō né, ō nté ō ntu? —kaꞌan ña. 17 Kūtuni Jésuu é ntánatíin ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kuān o ntákaꞌan ntú nto é ña tuvi tañúꞌū? ¿Vāta ntu kiní nto? ¿Vāta ntu kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ nto é kākaꞌán u ni ntō? ¿Nté kuān nte káꞌxi ntu nto? 18 Īó ntuxnūú nto ne, ña ntaíni nto. Īó tutun ntó ne, ña ntátekú nto. ¿Ña nakaꞌan ntu nto nuu i é dóo kaꞌnu é idé u víꞌi, 19 dā kátsin dava u é ūꞌun tsí tañúꞌū sán ne, úꞌūn míil ñāꞌa san éꞌxi ña? ¿Tɨtɨ ̄n ntú xika i é ntoó ka san nataká nto? —kaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā. —Uxúvī ka —kaꞌan ña. 20 —Dā kátsin dava u uꞌxe tañúꞌū sán ne, kɨ ́mī míil ñāꞌa san éꞌxi ña ne, ¿tɨ ̄tɨ ́n ka ntu xika i é ntoó ka nataká nto? —kaꞌan Jésuu, tsíxeꞌe ña ñā. —Úꞌxē ka —kaꞌan ña. 21 —¿Ntē dúkuān ña ntáñeꞌe dɨkɨ ntu nto? —kaꞌan ñá ni ñā.  

 

 

 

 

 

Ntāváꞌa Jesuu úun ñaꞌa, ña kuāa, ña ñuú Betsaida

22 Xée

ña ñūú Betsaida. Ñaꞌa sán ne, xee níꞌi ña uun ña kuāá ne, íkan ña ntāꞌa Jesuu é na tɨɨn ntaꞌa ña ñā. 23 Jesuú san ne, írkaa ña ntaꞌa ña kuāá san ne, ñeꞌe níꞌi ña ña diñɨ ñuú san. Kidáā ne, nákāꞌa ña dɨ ́ɨ ña ntuxnūú ña kuāá san ne, dā xntékū ñá ntaꞌa ña dɨkɨ ña. Tsixeꞌe ña ñā: —¿É kainín ntun ve? —kaꞌan ña.  

24 Nākaán

ña kuāá san ntuxnūú ña ne, dá kakāꞌan ña: —Kainí u ñatīi vata ntáa utun ntáa ña, ntá tsi ntaíka ña —kaꞌan ña. 25 Kidáā né, tɨɨn ntaꞌa xtūku ñá ntuxnūú ña kuāá san. Nākiní vaꞌā ñá un ntɨꞌɨ ̄ kídaā. 26 Kidáā né, nataxnūu Jesuu ña é na nūꞌu ña nú viꞌi ña kān: —Kūnúꞌun ntaan tsin; ñá ku kuīta ntíꞌxin má ñūú san. Ñá kū xoo kaꞌan niꞌin —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

Kakaꞌán Pedru tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é taxnuu Xuva kō (Mt. 16:13‑20; Lc. 9:18‑21)

27 Kidáā

ne, kuéꞌen Jēsuu ni ña ntɨníꞌi ña ñūú kuetsī é ntoo ñuú Cesarea Filipu. Dá kuēꞌen ñá itsi kān né, tsixeꞌe Jēsuu ña: —¿Nté ntū ó ntákaꞌan ñáꞌa san iñá ko? ¿Xoó ntu ñaꞌa ú, te kuīní ñaꞌa san? —kaꞌan Jésuu. 28 Ña ntɨniꞌi ñā ne, ntákaꞌan ña: —Iō ñá ne, Juaan Bautista nto, kaꞌan ña. Iō ñá ne, Elia nto, kaꞌan ña. Īo túku ña ne, ña é kaꞌán naa Xuva ko nto, kaꞌan ña —kaꞌan ñá ntɨniꞌi ñā. 29 —Ntōꞌó ni, ¿xoó ntu ñaꞌa ú, te kuinī nto? —kaꞌan ña. —Ntōꞌo é Cristu ntó, ña táxnuu Xuva kō —kaꞌán Pedru. 30 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña é ña ku kaꞌán ña ni ñāꞌa san xoó ñaꞌa ña.  

 

 

Kakaꞌan Jésuu é kuvī ña (Mt. 16:21‑28; Lc. 9:22‑27)

31 Kidáā

né, eni ntuꞌu Jēsuu nañéꞌē ñá ña ntɨniꞌi ñā tsí dɨvi ñā é vēxkúvi ña ñatīí ne, da miī e dóo kiꞌin nuū i

78

SAN MARCOS 8​, ​9 é ntōꞌo ña. Tsí ñatā sán, ni dūtu ñá odo nūú, nī mastrú leí san ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ña xkuntée iní ña ña ne, kaꞌní ña ña, ntá tsi tē kúvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku ña. 32 Kakaꞌan ntáa ña nuu i sáꞌa ni ña ntɨniꞌi ñā. Pedrú ne, kueꞌen níꞌi ña Jēsuu mí xoxo ntáñɨ ̄ í ne, eni ntuꞌu ñā de tíi ña ni ñā. 33 Ntá tsi Jesuú ne, xkokōto ña mi ntâñɨ ́ ña ntɨniꞌi ña, ña nguiī sán ne, dē tíi ña nī Pedru, kákaꞌan ña: —¡Duꞌxēn! ¡Kiin nteén xion! tsí túꞌūn é kākaꞌan ní ko ne, xuꞌu tóꞌō e ña váꞌā san kakéne. Ñá te kadē kuení o vatā ó kade kuení Xuva kō, tsí kadē kuení o vatā ó ntáde kuení ñaꞌa san —kaꞌan Jésuu ní Pedru. 34 Kidáā né, kāna Jesuu ña ntɨníꞌi ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tē xoó ñaꞌa ntio ña é kuntīkɨn ñá ko ne, ña kúvi vīí ka ña nee iña é ntio mii ña, tsí utén uten é kuntīkɨn ñá ko, kuān te kuví ña. 35 Tsí tē xoó ñaꞌa ncho nakakū ñá ntuvi iña ñá ne, da nākunaá ña ntuvi iña ña. Ntá tsi xoó ñaꞌa é nākunaá ña ntuvi iña ña kuenta iñá ko ni kuēnta iña túꞌūn vaꞌá iña Xuva kó ne, nakáku ña ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntaꞌa Xúva kō. 36 ¿Míꞌi ntū kaidiáꞌvi é nīꞌi ko é un ntɨꞌɨ ̄ é īó ñuxiví sa, te nākunaá o nima ko? 37 ¿Nee iñá ntu e dóo nuu áꞌvi i é nadama o ntūvi iña ko? 38 Tē xoó ñaꞌa kukaꞌan nuu ña kuenta iñá ko nī kuenta iña túꞌūn ko méꞌñū ña ntoo ñuxiví sa, ña é ña ntákuintiꞌxe i, ña kini ntáa sán ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kukaꞌan nuú ko ñá dɨ tē naínu u. Tē naínú u ne, nainu niꞌí u ánjē, ña e dóo vaꞌa.  

Kidáā ne, kiní nto tsi dóo kaꞌnu ú, vatā ó kaꞌnu uva miī kó, ña tuví e dukún kān —kaꞌan Jésuu. Jesuú ne, kakaꞌan xtúku ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí iō ntó ne, ña kúvī ntó da nté kinī nto tsí Xuva kō né, dōó iō ña é viī ña é kadā kúꞌvē ña —kaꞌan ña.

9

Dā nádama kúñu Jēsuu

 

 

 

 

 

 

2 Dā

(Mt. 17:1‑13; Lc. 9:28‑36)

ita ntíꞌxin iñu ntúvi ne, Jesuú ne, kueꞌen níꞌi ñā Pedru, Sántiau ní Juaán san, kuéꞌen ña ūun xuku mi dóo dūkun, mí xoxó ñaꞌa. Ikān né, nādama kúñu Jēsuu núu ntuni ñáꞌa, ñá ntɨniꞌi ñā. 3 Īñɨ ntúꞌu kāxiꞌí nuu doo ña. Ntukuiꞌxīn kueꞌen, e nté uun ñaꞌa ña kuvi nakáte ña vatā ó kuīꞌxin. 4 Kidáā né, ntīi dîtó Elia ni Muísee, ña xiꞌí nte kídaā, ne, ntatíin ña ni Jēsuu. 5 Kidáā ne, kakaꞌán Pedrú san: —Mastru, ¡ñá tē nté kaa váꞌā o é ntoo ntɨ ́ ni ntō iꞌa! Xntāñɨ ́ ntɨ uni viꞌi xóꞌo vē: uun iña nto, uun iña Muíseé, ni ūun iña Élia —kaꞌan ña. 6 Dotō tsí kakaꞌan ñá, tsi dóo uꞌvī ñá, ntuni ña. 7 Kidáā ne, nákunūu taꞌán ña vikó san ne, méꞌñū vikó san véꞌxi tatsín san é kākaꞌan: —Ña sāꞌa é Iꞌxá miī ko e dóo kakuinimá ko ña. Kīni nto é kāꞌan ña —kaꞌan tátsín san. 8 Ña ntɨniꞌi Jēsuú san ne, ura í da xkókōto ña ne, ntoko ñuꞌu mii ntuvi ñáꞌa san. Da miī sá Jesuu ntítsi ña. 9 Dā ntáka ña rkɨ ukú san ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá kū dɨ ́ ntaa nto ni ñāꞌa san nuu i é ini nto vevii da nte rkontûví tē xiꞌí u ne, ntoto xtuku ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

79

SAN MARCOS 9

10 Dukuān

ne, ñá ni kāꞌan ñá ni ñāꞌa san, ntá tsi tsixeꞌe taꞌan mii ñā, ntákaꞌan ña: —¿Nté kui kuān ó kakaꞌan ntú ña é kuvī ñá ne, dá ntōto xtuku ña? — kaꞌan ña. 11 Kidáā né, tsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Nté kui ntákaꞌan ntú mastrú leí san é kuētsi é dīꞌna Eliá san naxee ña? —kaꞌan ña. 12 Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i é dīꞌna Eliá san kiꞌxi ña vata koo é nātɨvi iní ñaꞌa san kuétsi ñā, nakuntíkɨ ̄n ñá Xuva kō. Ini nto tsí nte ntúvi diꞌna uve naꞌa Túꞌun Xuva ko īñá ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. Uve naꞌa nté koo ntoꞌo ko ñuxiví a ne, dōó kada xení ñaꞌa san ní ko. 13 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí e kíꞌxi ntiꞌxe Eliá san. Īde ñaꞌa san ni ña nee iña é ntio ña, vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō nté koo kuvi ni ñā. Kuan ō kúvi ntiꞌxe —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Ntaváꞌa Jesuu uun iꞌxa é nuu é ña váꞌā nima i 14 Dā

(Mt. 17:14‑21; Lc. 9:37‑43)

ntíko koō ña mí ntoo ña ntɨniꞌi ña, ña nguiī sán ne, īní ña tsí ña te da díi ñaꞌa nátaká nuu ña ni ñā. Ikān ntâñɨ ́ mastrú leí san dɨ, ntatíin nuu ña ni ña ntɨniꞌi Jēsuu. 15 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa san, da íni ña Jesuú ne, koó dā kúduꞌva ña. Koó dā ntaínu ña kueꞌen ña, kukaꞌan ñá ni ñā ntiusi. 16 Kidáā né, tsixeꞌe Jēsuu ña: —¿Nee iñá ntu ntatíin nuu nto ni ña tsīkan? —kaꞌan ña. 17 Uun ñaꞌa, ña nuu taꞌan méꞌñū ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ña: —Mastru, iꞌa vexníꞌi ú iꞌxá ko, tsí e ña váꞌā san káde i é ñɨꞌɨ ̄. 18 Da  

 

 

 

míꞌī ká kaika iꞌxá ko ne, e ña váꞌā san katɨ ́ɨn i, da kaxéꞌe ntēe í ñuꞌu kān. Kakēne tiñú xuꞌu i. Kanakuiō ne, kanakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ núꞌu ī dɨ. É dōo kúkāꞌvi. É kākaꞌán u ni ña ntɨniꞌi ntō é na nakūnu ña é ña váꞌā san, ntá tsi ña ni kuvi vií ña —kaꞌan úva īꞌxá san. 19 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —¡Ña ntâꞌví nto, ñaꞌa é ña ntákuintiꞌxe nto! É tɨ ̄tɨ ́n ntuvi tuví u ni ntō ne, váta kuintīꞌxe nto ko. ¿Tɨtɨ ̄n ntú ntuvi kutuví ka ú ni ntō da nté kuīntiꞌxe nto ko? Kixniꞌi nto īꞌxá san —kaꞌan Jésuu. 20 Kidáā ne, xee níꞌi ntīꞌxe ña iꞌxá san. Dā íni e ña váꞌā san Jesuú ne, īde é xiꞌi míi iꞌxá san ne, ntáva ñuꞌu kān. Dōó itsuꞌūn ne, tiñu kéne xuꞌu i. 21 Kidáā né, tsixeꞌe Jēsuu úva ī: —¿Ē tɨ ́tɨn ntu ntuvi kuán ó kakuvi iꞌxá nto? —kaꞌan Jésuu. Kakaꞌan úva īꞌxá san: —Nté dā ku lúꞌntī. 22 É dōó kiꞌin itō nakóꞌxo nuu é ña váꞌā san i nchúꞌun kān, nú ntute kān dɨ, é ncho kaꞌní iꞌxá ko. Ntá tsi te kūvi vií nto é ntūváꞌa ne, vií nto da xeꞌé, xntii ntō ntɨ —kaꞌan úva ī. 23 —¡Míꞌi ntū é ña kuvi vií u! tsí te kākuintiꞌxe o ne, ña túvī nee iña é ña kuvi vií Xuva kō —kaꞌan Jésuu. 24 Kidáā ne, un ntii tsi kākaꞌan úva īꞌxá san: —¡Kakuintiꞌxe ko! ¡Xntii ntō ko é dií ka na kuīntiꞌxe ko! —kaꞌan ña. 25 Dā íni Jesuu tsi dóo ntánataká nuu ñaꞌa sán ne, de tíi ña nī é ña váꞌā san, kakaꞌan ña: —Xōꞌon, é ña váꞌā é kaden é ñɨꞌɨ īꞌxá sa nī é loꞌō dɨ ́, xuꞌu é kadē kûꞌvé u ne, káꞌān u é ntīin nima íꞌxá san. Ña kúvi nakunúun xtukun  

 

 

 

 

 

 

80

SAN MARCOS 9 nima i —kaꞌan Jésuu ni é ña váꞌā san. 26 E ña váꞌā sán ne, kachuꞌu ntáa. Nākuio iꞌxá san ne, dā ntíi e ña váꞌā san. Iꞌxá san ne, vata kaa ntɨx́ ɨ kāa. Ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —¡E xíꞌi īꞌxá san! —kaꞌan ña. 27 Ntá tsi Jesuú ne, írkāa ña ntaꞌa i, ntániꞌi ña i ne, da nakuntítsi. 28 Dá kūkɨ ́ꞌvi Jesuu má viꞌi kān ne, diin diin tsi tsixeꞌe ña ntɨniꞌi ña ñā: —¿Nté kui ña ni kuvi vií ntu ntɨ é nakūnu ntɨ é ña váꞌā san? —kaꞌan ña. 29 Kakaꞌan Jésuu: —E ña váꞌā é kuān ntáa sán ne, ña kúvi vīi o é nakūnu o í tē ña káꞌan ntaꞌví ō, tē ña kuntoó ixu ō dɨ — kaꞌan ña.  

 

 

 

Kakaꞌan xtúku Jesuu tsí kuví ña (Mt. 17:22‑23; Lc. 9:43‑45)

30 Kidáā

né, ntāka Jesuu íkān, kueꞌen níꞌi ña ña ntɨniꞌi ñā. Kuéꞌen ñā, ítā ntiꞌxin ña ñuú Galilea. Ña ni ntío Jesuu é kūtuni ñaꞌa san mí ntaíka ña. 31 Tsí Jesuú ne, kaxéꞌe ña kuenta é kūtuni ñá ntɨniꞌi ñā nté koo kuví ña: —Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ntuví u kuenta ntáꞌa ñaꞌa, ña é kāꞌní ko. Ntá tsi tē kúvi uni ntúvi xiꞌí u ne, ntoto xtuku u —kaꞌan Jésuu. 32 Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ñá nī ñeꞌe dɨkɨ ña nee iña é kākaꞌan ñá, ne, úꞌvī ña é tsixeꞌe ña ñā.  

 

¿Xoó ñaꞌa ña e dií ka kaꞌnu ñaꞌa? 33 Xée

(Mt. 18:1‑5; Lc. 9:46‑48)

ñā ñuú Capernau. Dā intóo ña má viꞌi kān né, katsixeꞌe Jēsuu ña ntɨníꞌi ñā:

—¿Nee iñá ntu ntatíin nto dá vēꞌxi o itsi kan? —kaꞌan ña. 34 Ña ntɨniꞌi ñā ne, diin diin tsi intóo ña; nté uun ña ña ni káꞌan ñā. Tsi dá vēꞌxí ña itsi kān ne, ntatíin mii ñā xoo é dií ka kaꞌnu ñaꞌa i. 35 Kidáā ne, katuví daꞌna Jēsuú ne, kāna ña uxuvi ñáꞌa, ña ntɨniꞌi ñā, kakaꞌan ñá ni ñā: —Te iō nto é ncho kodo nuū ntó ne, vií nto ña tuví ata i kān. Vií nto ña ntáde tsiñu iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san —kaꞌan ña. 36 Kidáā né, kīꞌi Jesuu uun iꞌxá san ne, dā xntítsī ñá i méꞌñu ña ntɨniꞌi ñā. Kánīꞌi nteé ña iꞌxá san ne, kakaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: 37 —Xoo é kantuntāꞌví ini i iꞌxá vata kaa sáꞌa kuenta iñá ko ne, vata tsi te miī ú kantuntāꞌví ini ña kó, ni ñā táxnūu kó dɨ —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

 

Xoo é ña kainchuꞌvi í kō ne, kaduku ntée ña kō (Lc. 9:49‑50; Mt. 10:42)

38 Juaán

san ne, kakaꞌan ña: —Mastru, iní ntɨ uun ñaꞌa, ña é kanakūnu é ña váꞌā san kuenta iña nto. Ntá tsi ña tsīkán ne, ñá te ntɨniꞌi ña kō. Dukuān ne, ñá ni xēꞌé ntɨ itsi é kuān koo vií ña —kaꞌán Juaan. 39 Ntá tsi nantiko koó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ñá ku kāꞌnté nuu nto é kuān koo vií ña. Te kuēnta iñá ko kade ña nuu i e dóo kaꞌnu ne, ña kúvi kāꞌan kíni ña iñá ko. 40 Tē xoó ñaꞌa ña kainchuꞌvi ñá kō ne, kaduku ntée ña kō. 41 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Da xōó ka ñaꞌa, ña é kataꞌxi  

 

 

81

SAN MARCOS 9​, ​10

ntute é kōꞌo nto tsí ntántīkɨn ntó ko ne, níꞌi ñā é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. É ña vií ō é kīni kaa 42 ʼDa

(Mt. 18:6‑9; Lc. 17:1‑2)

xōó ka é kade i é vīi iꞌxa é kākuintiꞌxe i ko é kīni kaa ne, dií ka váꞌā o iña ñá te kunūꞌní nuu xuu dúkun ñā, dá nakuītá nuu ña ña nú ntute ñuꞌu kān. 43 Te ntāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, dií ka váꞌā ó te kaꞌntē ntó ntaꞌa nto. Tsí dií ka váꞌā o é kɨ ̄ꞌɨn ntó ntaꞌa Xuva kō é ūun tsi ntaꞌa nto, naa i é kɨ ̄ꞌɨn nto dôꞌvi kán nī ntuvi ntáꞌa nto, tsí ikān kaiꞌxi ñúꞌū é ña kantáꞌva. 44 Ikān né, ñá kākukadin é ntaéꞌxi tɨntákū san; ntē ña kantáꞌva ñúꞌú san. 45 Te dɨ ̄ꞌɨ ́n nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, dií ka váꞌā o é kaꞌntē ntó dɨ. Tsí dií ka váꞌā o é kɨ ̄ꞌɨn ntó ntaꞌa Xuva kō é uꞌntu nto, naa i é kɨ ̄ꞌɨn ntó nī ntuvi dɨ ́ꞌɨn ntō dôꞌvi kan, mí ña kantáꞌva ñúꞌú san. 46 Ikān ne, ñá kākukadin é ntaéꞌxi tɨntákū san; ntē ña kantáꞌva ñúꞌú san. 47 Te ntuxnūú nto kade i ne, dií ka váꞌā o é tāva nto. Tsí dií ka váꞌā o é kɨ ̄ꞌɨn ntó ntaꞌa Xuva kō é ūun tsi ntúxnūú nto, naa i é kɨ ̄ꞌɨn nto dôꞌvi kán nī ntuvi ntúxnūú nto. 48 Ikān ne, ñá kākukadin é ntaéꞌxi tɨntákū san; ntē ña kantáꞌva ñúꞌú san. 49 ʼVatā ó idiáꞌvi ñɨɨ ́ san é ña tɨ ́vi kúñū é kuēꞌe o doméni iña Xuva kó ne, kuān ó kaidiáꞌvi nuu i é ntoꞌo kō, vata koo é ña tɨ ́vi nima kó dɨ. 50 Ñɨɨ́ ̄ sán ne, váꞌā. Ntá tsi tē ña véñɨɨ ́ ka ne, ¿míꞌi ntū kaidiáꞌvi ká i? ¿Nté ntu koo ntuveñɨɨ xtúku? Vií nto vata kaa ñɨɨ váꞌa. Kuenta tsí vií nto é ña natɨví nto nima nto. Váꞌa koo kuntoo nto ni tāꞌan nto —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

 

 

 

 

 

Kakaꞌan Jésuu kuénta iña ña ntánatsoo mii tāꞌan

10

(Mt. 19:1‑12; Lc. 16:18)

Ntāka Jesuu ñuú Capernau, kuéꞌen ña dīñɨ ñuú Judeá dā nté xee ña xio diñɨ ntute Jordaán san. Ñá te da dīi ñaꞌá xee xtúku ña, nātaká nuu ña mí tuví ña ne, nakuáꞌa Jēsuu ña vatā xkoó ini ña. 2 Kidáā ne, xée ētsin ña fariseú san dɨ é kōto nteé ña Jesuu. Tsixeꞌe ña ña tē ña xíi kaa é naxtuvī mii ñátīí san ñadɨꞌɨ ̄ ña. 3 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —¿Nte ntū ó kakaꞌan Muísee é viī nto? —kaꞌan Jésuu. Kakaꞌan ñá fariseú san: 4 —Muiseé ne, tāꞌxi ña itsi é ntaváꞌa o tūtu iña ñadɨꞌɨ ́ kō ne, dá kūvi ntii nteé xio taꞌan o ni ñadɨꞌɨ ̄ ko —kaꞌan ña. 5 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Un váꞌa tsi doꞌo ntō. Dukuān é xntéku kūꞌvé Muisee é viī nto. 6 Ntá tsi ntē dá de kûꞌvé Xuva ko ñūxiví sa ne, “de kúꞌvē ñá ñatīí ni ñadɨ ̄ꞌɨ”. 7 “Dukuān ne, xtúvī mii ñátīí san uva ña ni dɨꞌɨ ñā vata koo é kuntoo ña ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, 8 uun tsi kúñū kúvi ña ntuvi ña.” Sáꞌā ne, kani túꞌun é ñā té uvi ñaꞌá ka ña, tsí uun tsi kúñū kúvi ña ntuvi ña. 9 Dukuān né, nēe é teé taꞌan Xuva kō ne, ña kúvi nātsoo xio ñaꞌa san —kaꞌan Jésuu. 10 Dá ntōo ña nú viꞌi kān né, tsixeꞌe xtuku ña ntɨniꞌi ñā nuu i sáꞌa. 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xoó ñaꞌa é natsoo mii ña ñadɨꞌɨ ̄ ña, dá nātántaꞌa xtuku ña ne, dōó kinī ó kade ña nuu ñadɨꞌɨ ́ ña. 12 O te ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san naxtuvī mii ña xɨɨ ña, dá  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

82

SAN MARCOS 10 nātántaꞌa xtuku ña ni tuku ñatīí san ne, dɨvi ñā kade ña é kīni kaa nuu xɨɨ ña dɨ —kaꞌan ña. Nāxnuu viko Jesuu íꞌxá kuetsī (Mt. 19:13‑15; Lc. 18:15‑17)

13 Ñaꞌa

sán ne, xee níꞌi ña iꞌxá kuetsī nuu Jésuu vata koo é tɨɨn ntaꞌa ña ī. Ntá tsi ña ntɨniꞌi Jēsuú ne, ntáde tíi ña nī ña xee niꞌi iꞌxá i san. 14 Ntá tsi dā kútuni Jésuú ne, dōó dutsi kuiní ña ni ña ntɨniꞌi ñā. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuéꞌe ntō itsi é na kīꞌxi iꞌxá kuetsī san mí tuví u. Ñá ku kādɨ ́ nuu nto itsi é kīꞌxi; tsí mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, kaduku ntée ña vata ntáa iꞌxá kuetsī san. 15 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí te xōo ñáꞌa é ña kákuintiꞌxe ña vatā ó de uun iꞌxa luꞌntí ne, ñá kadūku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu. 16 Īdo nteé Jesuu iꞌxá san xe un xé ūn, da tɨ ́ɨn ntaꞌa ña ī e náxnuu viko ña i.  

 

 

Ñatīi, ña e dóo kuikā, kakaꞌan ñá ni Jēsuu 17 Dā

(Mt. 19:16‑30; Lc. 18:18‑30)

nákaka Jesuu ítsi kān é kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, uun ñatīí ne, koó da kaxkaīnu ña xee ña, inchɨ ́tɨ ña nūu Jésuu, tsíxeꞌe ña ñā: —Mastrû, ntoꞌó e dóo vaꞌá nto, ¿nté ntu koo vií u é nīꞌí ko ntuvi vāꞌa iñá ko ntii dañu ntūvi? —kaꞌan ña. 18 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui kakaꞌan ntun e dóo vaꞌá u? Tsí da mii tsi Xuva kō e dóo vaꞌá ña. 19 É īnín lei e xtúvi Xuva kō  

 

é kākaꞌan: “Ñá kāꞌní o ñāꞌa; ñá viī o é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ; ñá kīꞌi dúꞌu ō; ñá dāꞌví o ñāꞌa dovete; ñá kanī ntaꞌví o ñāꞌa, ne, na kuiko ñuꞌu o uva ko ni dɨꞌɨ kō” —kaꞌan Jésuu. 20 Ñatīí san ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Mastru, é un ntɨꞌɨ ̄ lei tsíkan káde ntaa ú nte da ku lúꞌntī u —kaꞌan ña kuiká san. 21 Dā íto Jesuu ñá ne, dōó kuinima ñá ña. Kakaꞌan ña: —Uun sá nuu i é kākunaá ka: Kuēꞌén, kunadikon un ntɨꞌɨ ̄ é kāduku ntée o ne, dá kuēꞌén diuꞌun i iña ña ntâꞌví san. Kidáā ne, niꞌi o nee iña é dokuika ntiꞌxé san e dukún kān. Dá kiꞌxin, kixntīkɨ ́n ko —kaꞌan Jésuu. 22 Ntá tsi dōo ntɨ ́ꞌɨ iní ña é kuān ó kakaꞌan Jésuu. Dōó ntaꞌxa kunúꞌu ña, tsi dóo īo iña ña e dóo nuu áꞌvi. 23 Kidáā né, xkokōto Jesuu, kakáꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: —¡Ñá tē nté kaa ntii tūꞌun é kɨ ̄ꞌɨn ña kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō! —kaꞌan ña. 24 Koó dā kúduꞌva ña ntɨniꞌi ñā é kuān ó kakaꞌan ña. Ntá tsi kakaꞌan xtúku Jesuu: —Kini nto, īꞌxá ko, ¡ñá tē nté kaa ntii tūꞌun é kɨ ̄ꞌɨn ñáꞌa, ña é kākuinima í diuꞌún san, mí kadē kûꞌvé Xuva kō! 25 Dií ka ña ntii tuꞌun é kɨ ̄ꞌví kameú san xavi xɨ ́kɨ natēe é kɨ ̄ꞌɨn ñá kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 26 Koó dā kúdana iní ña ntɨniꞌi ñā é kuān ó kakaꞌan ña. Ntátsixeꞌe tāꞌan ña: —Kidáā né, ¿xoó ñaꞌa ntu kuvi vií ña é nākáku ña kuan? —kaꞌan ña. 27 Īto Jesuu núu ñá ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

83

SAN MARCOS 10

—Ñaꞌa sán ne, ña kúvi viī ña é nākáku mii ñā. Ntá tsi Xuva kō ne, kuvi vií ña, tsí ña tuví nee iña é ña kuvi vií ña —kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: —Ntɨꞌɨ ́ ne, tsoo mii ntɨ ̄ꞌɨ ntɨ ́ iñá ntɨ é vēxntíkɨ ́n ntɨ nto —kaꞌan ña. 29 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñaꞌa tsoo mii ña vīꞌi ña, ení ña, taꞌan ña, uva ña, dɨꞌɨ ñā, iꞌxá ña, o ñūꞌu ña kuenta iñá ko ni kuēnta iña túꞌūn vaꞌá san ne, 30 dií dií ka kueꞌe níꞌi ña ñuxiví a é vata kaa viꞌi ñá, ení ña, taꞌan ña, dɨꞌɨ ñā, iꞌxá ña, ni ñūꞌu ña. Ntá tsi dóo ntoꞌo ña dɨ, tsí kada xení ñaꞌa san ni ñā. Ntá tsi tē ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa ne, níꞌi ñā é kuntoo ña ni Xuva ko ntii dañu ntūvi. 31 Ntá tsi ña te da díi ñaꞌa, ña e dóo naꞌnu ñaꞌa vevií ne, ñá vādá nuu áꞌvi ká ña kídaā; ñaꞌa, ña é ña vádā nuu áꞌvi vevií ne, dōó naꞌnu ñaꞌa kuvi ña rkontûvi —kaꞌan Jésuu.

kó ne, tɨꞌvi dɨɨ ́ ña nuú ko. Kani diín ña ko, dá kāꞌní kueꞌen ñá ko. Kidáā né, tē kúvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku u —kaꞌan Jésuu.

 

 

 

 

Kakaꞌan xtúku Jesuu tsí kuví ña (Mt. 20:17‑19; Lc. 18:31‑34)

32 Kuéꞌen

ña itsi kan, kūntáa ña ñuú Jerusaleen. Odo nūú Jesuú ne, áta ña vēꞌxí ña ntɨniꞌi ñā. Koó dā ntákuduꞌva ña ntɨniꞌi ñā san. Dōo ûꞌví ña nguiī san, ña ntántīkɨn ña. Kidáā ne, xio kueꞌen níꞌi xtuku Jésuu ña ntɨníꞌi ñā né, dā éni ntuꞌu ña kākaꞌan ñá ni ñā nté koo ntoꞌo ña: 33 —Ntaa o ñūú Jerusaleén ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ikan ntāda ña kó kuenta ntáꞌa dutu ñá odo nūú nī mastrú leí san ne, dɨvi ña kāꞌan ña é kūví u. Ntada ña kó kuenta ntáꞌa ñaꞌa, ña é ña te ña Israee. 34 Ña tsīkán ne, kini dɨkɨ ́ ña  

 

Nuu i e íkan Santiau ní Juaan (Mt. 20:20‑28)

35 Kidáā

ne, xée ētsin Santiau ní Juaan, iꞌxá Zebedeu, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastru, vií nto da xeꞌe, tāꞌxi nto nee iña é kākán ntɨ ntaꞌa nto ve — kaꞌan ña. 36 —¿Nee iñá ntu ntio nto é tāꞌxi u? —kaꞌan ña. 37 —Tāꞌxi nto é kuntōo ntɨ ́ diñɨ nto tē xee nto mí kadā kúꞌvē nto. Uun ñaꞌā ntɨ ́ ne, diñɨ kuaꞌa nto kutuví ntɨ; uun ñaꞌā ntɨ ́ ne, diñɨ datsin nto kutuví ntɨ —kaꞌan ña. 38 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá īni ntó nee iña é ntaíkan nto. ¿Kūtií ntu nto é dadɨɨ ntoꞌo nto nī kó un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é ntōꞌo ko? — kaꞌan ña. 39 —Kutíi ntɨ, ¿nté kui ñaꞌa? — kaꞌan Sántiau ní Juaan. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntoꞌo ntiꞌxe nto vata tsi koo ntoꞌo ko. 40 Ntá tsi é kuntōo nto diñɨ kuaꞌa ko o diñɨ datsin kó ne, ña kúvi tāꞌxi u, tsí mii Uva ko īni ña xoo é kuntōo i diñɨ ko —kaꞌan Jésuu ni ña. 41 Dā téku ña uꞌxi ñáꞌa ká san ne, dōo kúdiin ña ni Sāntiau ní Juaan. 42 Kidáā né, kāna Jesuu ñá uxuvi ñáꞌa san, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ini nto tsí ñaꞌa, ña odo nūu iña ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé ne, dōo ntáde kaꞌnu ña kúñu ñā. Ña tsiñu i sán ne, dōó ntii ntádē kúꞌvē ña iña ñaꞌa ña. 43 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ñá te  

 

 

 

 

 

 

 

84

SAN MARCOS 10​, ​11 kuan koo viī nto. Tē xoó ñaꞌa ncho vií kaꞌnu ña ne, kantio é xntii ña ntō un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. 44 Xoó ñaꞌa, ña ncho kodo nūu iña ntó ne, kantio é viī ñá vata kaa ña ntáde tsiñu iña ñá nguiī san. 45 Nté xūꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ñá te vēꞌxí u ñuxiví a é vīí kaꞌnu u, tsí véꞌxi ú vata koo é xntīi ú ñaꞌa san. Xuꞌú ne, véꞌxi u e ntáꞌvi u kuétsi ī é ña te da díi ñaꞌa san —kaꞌan Jésuu.  

 

Ntāváꞌa Jesuu úun ña kuāá, ña nani Bartīmeu (Mt. 20:29‑34; Lc. 18:35‑43)

46 Kidáā

ne, xée ña ñūu é nani Jerīcoo. Ntāka xtuku Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntántīkɨn ñá ña. Diñɨ itsi mí kuēꞌen ñá ne, tuví uun ña kuāá, kaikan ña diuꞌun. Bartimeu nani ña, tsí uva ñā ne, Timeu nani ña. 47 Dā kútuni ña tsi véꞌxi Jesuu, ña ñuú Nazareé san ne, dōó ntii kākaꞌan ña: —¡Ō Jésuu, Iꞌxá Davii, ntuntāꞌví ini nto ko! —kaꞌan ña. 48 Ñaꞌa sán ne, dē tíi ña ni ñā: —¡Duꞌxēn! ¡Ñá ku kuān xkoó kaꞌan! —kaꞌan ña. Ntá tsi ña kuāá san ne, da dií dií ka ntii kākaꞌan ña: —¡O Iꞌxá Davii, ntuntāꞌví ini nto ko! —kaꞌan ña. 49 Íntītsí Jesuu, kakáꞌan ña: —Kana nto ña —kaꞌan ña. Kana ña ña kuāá san ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Nāxnuu kaꞌnu nto iní nto. Nakuntítsi nto, tsí kakana ña nto — kaꞌan ñáꞌa san nī á ña kuāá san. 50 Kidáā né, xtuvī mii ña kútuun ñá ne, nákuntītsí ntaa ña, kueꞌen ña mí ntitsí Jesuu. 51 Dā tsíxeꞌe Jēsuu ña:  

 

 

 

 

—¿Nee iñá ntu ntio o é vīí u iña o? —kaꞌan ña. —Mastrû, ntio ko é nāxiꞌi ntúxnūú ko —kaꞌan ñá ni Jēsuu. 52 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Kūnúꞌun ve. Tsí e kuíntiꞌxe o kó ne, ntuváꞌan ve —kaꞌan Jésuu. Ura dúꞌva tsi i náxiꞌí ntuxnūu ñá kuāá san ne, dá kuēꞌen ñá, kuntikɨ ̄n ñá Jesuu mí kuēꞌen ña.  

Véꞌxī Rei, ntéku ña buru

(Mt. 21:1‑11; Lc. 19:28‑40; Jn. 12:12‑19)

11

Xée ētsin ña ñuú Jerusaleen, mí ntoo ñuú Befagee ni ñuú Betania má xūku é nani Ōlivu. Jesuú ne, taxnūu ña uvi ñaꞌa ñá ntɨniꞌi ñā, 2 kakaꞌan ñá ni ñā: —Kueꞌēn ntó ñuú luꞌnti é tuví daꞌa san. Ura tsí i te kūkɨ ́ꞌvi nto ikān ne, naniꞌi nto uun a búru kɨtɨ ntee tɨ ́ɨn é ntē vata xoó kunteku í tɨ. Nantuté nto tɨ ne, kixníꞌi nto tɨ īꞌa. 3 Tē xoó ñaꞌa tsixeꞌe ña ntō é kuān ó de nto ne, káꞌan ntō tsi Tóꞌo ko kāntio ña tɨ; vevií nantiko koō ñá tɨ, koo kaꞌan ntó ni ñā —kaꞌan Jésuu. 4 Kuéꞌen ñā né, nāniꞌi ña uun a búru san, ntee tɨ ́ɨn tɨ atá viꞌi é tuví itsi kān. 5 Ña ntâñɨ ́ ikān ne, ntátsixeꞌe ñā: —¿Nté koo vií nto burú san é kānantuté nto tɨ? —kaꞌan ña. 6 Nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá vatā ó kakaꞌan Jésuu ni ñá ne, xéꞌe ñāꞌa san itsi é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña búrú san. 7 Nāxee niꞌi ña búrú san mí kāntétu Jesuu. Xntekū ñá kutuun ña áta tɨ ́ ne, dā kantéku Jesuu tɨ. 8 Ñá te da dīi ñaꞌá san tsóo ña kutuun ñá itsi kān dɨ. Iō ñá ne, kātsin ña nta utun má kūꞌu kán ne, tsoo ña itsi kān. 9 Ñá tē nté kaa ñaꞌa odo nuū ñá nuu  

 

 

 

 

 

 

 

85

SAN MARCOS 11

Jésuú ne, ñá te da dīi ña véꞌxi ata ñá dɨ. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña koó dā vantiñɨ ña ntákaꞌan ña: —¡Dōó kaꞌnu Xuva kō! ¡Ñá tē nté kaa váꞌā o iña ñá véꞌxi ntaꞌa Xuva kō! 10 ¡Na naxnuu viko Xuva kō ña vexkádā kûꞌvé iña ko, é viī ñá Rei naa úvata ko Dāvii! ¡Dōó kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān! — kaꞌan ña. 11 Xée Jēsuu ñuú Jerusaleén ne, dá kūkɨ ́ꞌvi ña ini ukún kaꞌnu san. Ito ña un ntɨꞌɨ ̄ é īó iní i kān. Dā kuáā né, ntīi ña, kueꞌen ña ñuú Betania ni ña uxuvi ñáꞌa san.  

 

Tun ígū é ña kakíi kɨtɨ i 12 Tévāá

 

 

Dā ntántoo Jesuu ini ukún kaꞌnu san (Mt. 21:12‑17; Lc. 19:45‑48; Jn. 2:13‑22)

xtúku ña ñuú Jerusaleén ne, kuéꞌen Jēsuu má ūkún kaꞌnu san. Ikān éni ntuꞌu ñā nakunu ña ña ntádiko ni ñā ntáñii ini ukún san. Nantáva ña mesa mí ntoo ña ntánadama diuꞌún san ne, nantáva ña sia mí ntoo ña ntádiko palomá san. 16 Ñá ni xēꞌé ña itsi é kuīta ntíꞌxin ñaꞌa san má ūkún san tē nee  

 

 

 

É kuintiꞌxe ko Xuva kō

(Mt. 21:18‑19)

tsi ntáka ña ñuú Betaniá ne, kakakɨn Jesuu. 13 Īni ika ña tsí ntitsi uun tun ígū é ūve xuku i. Kūkóto ntōdó ña tē ntaꞌá kɨtɨ i. Ntá tsi dā xee ñá ne, da mii xūku í uve, tsí vata xee ntúvī é kīi kɨtɨ i. 14 Kidáā né, kakaꞌan Jésuu ni tun ígū san: —Nté uun ito ña koó ka kɨtɨ o é kāꞌxí ñaꞌa san —kaꞌan ñá ni ūtun san. Tēkú ña ntɨniꞌi ñā é kuān ó kakaꞌan ña.

15 Nāxee

iñá odo ñā. 17 Dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa, ña ntoo ini ukún san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Ñā ntu te uve náꞌa nte díꞌna é kākaꞌan Xúva kō: “Tsí viꞌi kó ne, viꞌi mí kaꞌan ntâꞌví ñaꞌa, ña dā míꞌī ká ñuu i”, kaꞌan ña? Ntá tsi ntōꞌó ne, viꞌi ña dūꞌu káde nto —kaꞌan Jésuu. 18 Dā téku dutu ñá odo nūú nī mastrú leí san ne, kidáā né, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Jesuu. Tsí ntaúꞌvī ñá Jesuu, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, ncho kini ká ña túꞌūn é kanakuāꞌa Jesuu ña. 19 Ntá tsi dā kuáa ne, Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā né, ntāka ña ñuú Jerusaleen.

20 Utén

(Mt. 21:20‑22)

san ne, dā ntíko kōo xtúku ña ni ña ntɨniꞌi ñā ne, ítā ntiꞌxin ña mí ntitsi tun ígū san. Īní ña tsí xiꞌi dií kueꞌen, un tsi nte dítsin i. 21 Kidáā ne, nánūꞌú Pedrú san iní ña é kākaꞌan Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Un kaa, Mastru. Dɨvī tun ígū san é kāꞌan ntée nto i ne, e xiꞌi dîi —kaꞌan ña. 22 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuintiꞌxe nto Xuva kō. 23 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni nto: tē xoó kaꞌan í ni xūku sáꞌā: “Kuēꞌen dáꞌan vé, na kōꞌxón nuun méꞌñu ntute ñuꞌu kān”, né, te kanɨɨ ̄ nima ñá kakuintiꞌxe ña é kuān koo kuvi ne, kuān koo kuvi ntiꞌxe. 24 Dukuān ne, kakaꞌán u ni ntō: nee iña é kākan ntó ntaꞌa Xuva kō da ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, kuintiꞌxe nto tsí niꞌi ntó ne, níꞌi ntīꞌxe nto. 25 Dā ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, te īó xoo é kanāa núu niꞌi ntō ne, kada kaꞌnu iní nto ni ñā vata koo é Xuva kō, ñá tuví e dukún  

 

 

 

 

86

SAN MARCOS 11​, ​12 kān, kada kaꞌnu iní ña ni nto kuētsí nto dɨ. 26 Tsí tē ña kada kaꞌnú ini nto ni tāꞌan nto kuétsi ñā ne, nté Xuva kō, ña tuví e dukún kān, ña kada kaꞌnú ini ña ni nto kuētsí nto dɨ —kaꞌan Jésuu.

Kuenta iña ña ntáde tsiñu, ña kini ntáa

 

¿Xoó ntu xéꞌe i itsi é kuān koo vií Jesuu? (Mt. 21:23‑27; Lc. 20:1‑8)

27 Kidáā

né, nāxee xtúku ña ñuú Jerusaleen. Kaika Jesuu ini ukún kaꞌnu kān né, ikan tsī xee dútu ñá odo nūú nī mastrú leí ni ñatā sán ne, 28 ntátsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Xoó ntu kakaꞌan i é kuān koo vií nto? ¿Xoó ntu táꞌxi i itsi é kuān koo vii nto nuu i sáꞌa? —kaꞌan ña. 29 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Xuꞌú ne, ntio kó tsixeꞌē ú nto dɨ. Te kūvi kaꞌan nto é tsixeꞌē ú nto ne, dá kāꞌán u xoo táꞌxi i itsi é kade u. 30 ¿Xoó ntu xeꞌé i itsi Juaán san é nakūtsi ntute ña ñaꞌa san? ¿O Xuva kō né, o kūdii ñaꞌa ntú san xeꞌé ña? Káꞌan nto vē —kaꞌan Jésuu. 31 Kidáā ne, ntatíin nuu mii ñā: —Te kāꞌan o tsí Xuva kō xeꞌé ña ña itsi ne, káꞌan ñā: “¿Nté kui ña ni kuintíꞌxe nto ña kuan?” koo kaꞌan ña. 32 ¿Nté koo kuvi te kāꞌan o tsí ñaꞌa san xeꞌé ña ña itsi? — kaꞌan ña. Tsi ntaúꞌvī ñá ñaꞌa san, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntákuintiꞌxe ña tsí ntaꞌa Xuva kō niꞌi ntíꞌxe Juaán san é kūvi vií ña. 33 Dukuān ne, nantíko koō ñá, ntákaꞌan ña: —Ñá īní ntɨ —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Xuꞌú ne, ntē ñá kaꞌán u dɨ xoo táꞌxi i itsi é kuān ó kade u —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

12

(Mt. 21:33‑46; Lc. 20:9‑19)

Kidáā né, eni ntuꞌu Jēsuu ntáa ña nuu i é nañéꞌē ñá ñaꞌa san: —Uun ñatīí ne, íꞌxi ña xoꞌo tɨntiꞌō. Ēdɨ ́ nuu ña xákū ntíkō diñɨ i. Uvi ítsī éte nuu ña nú xuu kaꞌnu san mí kādin núu ña tɨntiꞌō sán ne, dā xntítsi tsíñu ña uun viꞌi dūkun mí kunūu ña é vīí kuenta xóꞌo tɨntiꞌō san. ʼKidáā ne, xéꞌe ña ñāꞌa san é na kūntoo taan ña é viī ña kuenta xóꞌo tɨntiꞌō sán ne, dā kíi ña, kueꞌen ñá xio ñuu e dóo ikā. 2 Xée ntūvi é tɨ ̄ɨn ña tɨntiꞌó san. Tōꞌó i ne, taxnūu ña uun ñaꞌa ña ntáde tsiñu é nā kínakuīdó ña é kāduku ntée ña. 3 Ntá tsi ña ntáde kuentá san ne, ña ni ntío ña nakuéꞌe ña é kāduku ntée tóꞌo ī. Ēꞌní diīn ñá ña táxnūu tóꞌo ī san. Nté uun kɨtɨ i ña ni xéꞌe ña é kunīꞌi ña é kūvi iña tóꞌo ñā; da mii ntāꞌa ña kunúꞌu ña. 4 Kidáā né, taxnūu xtuku tóꞌo ī san uun ñáꞌa ka ña ntáde tsiñu san. Ntá tsi ña ntáde kuentá san ne, ntuku kuiꞌī ñá dɨkɨ ña táxnūu ña. Dōo dé xení ña ni ñā. 5 Tōꞌó i san ne, taxnūu xtuku ña uun ñaꞌa ká ña. Ntá tsi éꞌni kueꞌen ñá ña. Kidáā ne, ñá te da dīi ña ntáde tsiñu san táxnūu ká ña. Iō ñá ne, ēꞌní diīn ñá ña. Iō ñá ne, ēꞌní kueꞌen ñá ña. 6 ʼKoó da ūun sá ña ntoo ña: dɨvi īꞌxá mii ñā e dóo kakuinima ña. Kidáā né, taxnūu ña iꞌxá ña. Kuiní ña tsí te kuiko ñūꞌu ñaꞌa san iꞌxá ña. 7 Ntá tsi ña ntáde kuentá san ne, ntánatíin ña: “Ña sāꞌá ne, iꞌxa  

 

 

 

 

 

87

SAN MARCOS 12

tóꞌo ī, ña é nākunteé ntaꞌa i tē xiꞌi ña. Kīkáꞌni o ñā ne, kidáā ne, kuvi iña ko un ntɨ ́ꞌɨ ̄ é īo iña ña”, kaꞌan ña. 8 Tɨ ̄ɨn ña ña, da éꞌni kueꞌen ñá ña, dā ínakuido káva ña ña ata xákū san —kaꞌan Jésuu. 9 Kidáā ne, katsixeꞌe Jēsuu: —¿Nté koo vii tóꞌo ī san ve? Mii ña kɨ ̄ꞌɨn ñá ve, kaꞌní ntɨꞌɨ ña ña ntáde kuenta xóꞌo tɨntiꞌō san, dá nakuéꞌe ña tuku ñaꞌa, ña é vīí kuenta. 10 ʼNtōꞌó ni, ¿vāta nakuaꞌa ntu nto Túꞌun Xuva kō? Tsí kakaꞌan: Xúū é nāntii níꞌni ña xntîtsí viꞌi sán ne, dɨvī é kūvi xuu núu i. 11 Sáꞌā dé kûꞌvé Xuva kō é kōo ne, ñá tē nté kaa váꞌā ó, kuiní ntɨ. Kuān ó uve naꞌa nte diꞌna Túꞌun Xuva kō —kaꞌan Jésuu. 12 Ña tsiñu i sán ne, kūtuni ña tsí dɨvi kuēnta iña ñá é kāntáa ña nuu i sáꞌa. Ntukū nuu iní ña nté koo vií ña é tɨ ̄ɨn ña Jesuu. Ntá tsi uꞌví ña ñaꞌa sán ne, xnuu mii ña Jēsuu, kuéꞌen ñā.  

 

 

 

Katsixeꞌe ña kuēnta iñá diuꞌun xôo (Mt. 22:15‑22; Lc. 20:20‑26)

13 Kidáā

ne, táxnūu ñaꞌa san ña fariseu ni ña ntántīkɨn rei Heródē san mí tuví Jesuu. Ncho vií ña vata koo é kāꞌan Jésuu nuu i e dóo xíi kaa, vata koo é nāniꞌi itsi ña nté koo dáꞌvi ña ña dovete. 14 Xée ñā mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, iní ntɨ tsí kakaꞌan nto é nuu é ntaā i. Iní ntɨ tsí dadɨɨ tsi kaiko ñuꞌu ntō un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, dadɨɨ tsi kade nto ni ña, kuān te ntaꞌví ña, kuān te kuika ña. Kanañēꞌe ntó ntɨ é nuu é ntaā í vata  

ō xtûví Xuva ko īñá ntɨ. ¿Vāꞌá ntu ō é ntáꞌvi ō diuꞌun xôó san ntaꞌa ña tsiñu i san, ō ñaꞌa, te kuiní nto? ¿Ntáꞌvi ntu ō né, ō ña ntáꞌvi ō? — kaꞌan ñá, tsixeꞌe ña ñā. 15 Jesuú ne, kūtuni ña tsí da ntaéni dɨkɨ ́ ña ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui ntaíto nteé ntu nto ko? Tāꞌxi nto uun diuꞌun kuiꞌxín san, na kōto nteé u —kaꞌan ña. 16 Xéꞌe ña ñā ne, da tsíxeꞌe Jēsuu ña: —¿Xoó ntu dɨkɨ i é ntēé diuꞌun sáꞌa? ¿Xoó ntu dɨvī í e nteé naꞌa? — kaꞌan ña. —Dɨ ́kɨ ̄ Césa ni dɨvī ña —kaꞌan ña. 17 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Váꞌa ō é nākuéꞌe o ntāꞌa ña tsiñu naꞌnu i nee iña é kāduku ntée ña ne, váꞌa ō é nākuéꞌe o ntaꞌa Xuva kō nee iña é kāduku ntée ña dɨ —kaꞌan ña. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san e dóo ini Jesuu nté koo nantiko koō ña é kākaꞌan ña.  

 

 

Nantíko kōó Jesuu e tsíxeꞌē ña saduceú san (Mt. 22:23‑33; Lc. 20:27‑40)

18 Xéē

ña saduceú san dɨ. Ña sāꞌá ne, ñá tē ntákuintiꞌxe ña tē ntántoto ña xiꞌí san. Da ntaéni dɨkɨ ́ ña Jesuu, ntákaꞌan ña: 19 —Mastrû, uve naꞌa mí kakāꞌan Muísee nté koo vií o tē xiꞌí ení kō. Tē xiꞌi ñá ne, ítuvī mii ñadɨꞌɨ ́ ña ne, ña ni xīó iꞌxá ña ne, nātántaꞌa ení ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií san vata koo é na kōo iꞌxá ña iña ení ña. 20 Uun ito ne, xío ūꞌxe ení ña. Iꞌxá nuu í san ne, tāntaꞌa ña. Dā xiꞌi ñá ne, váta kōó iꞌxá ña. 21 Ení ña, ña é kuvi ūví san ne, tantaꞌa ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií san. Dā  

 

 

88

SAN MARCOS 12 xiꞌi ñá dɨ ne, váta kōó iꞌxá ña. Ení ña, ña é kuvi ūní san ne, kuan tsi ō kúvi ni ñā dɨ. 22 Kidáā ne, é un é un ña tántaꞌa ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Dā kúvi ne, xíꞌi ña ntɨꞌɨ ūꞌxe ñáꞌa ña ne, nté uun iꞌxá ña ña ni xío. Kidáā ne, xíꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ kií san dɨ. 23 Tē ntóto ña xiꞌí san ne, ¿xoó ntu ñadɨ ̄ꞌɨ ́ i kuvi ña? Tsí un ntɨꞌɨ ̄ ña uꞌxe ñáꞌa san e tántaꞌa ña ni ñā —kaꞌan ña. 24 Dá kakāꞌan Jésuu ni ña: —Ñá vāꞌá ō e ntádē kuení nto, tsi ñá ini nto nté o uve naꞌa Túꞌun Xuva kō ne, ñá īni nto tsi dóo īo é vīí Xuva kō. 25 Dá ntōto ña xiꞌí san ne, ñá nātántaꞌa ká ñatīí san. Ña xoxó ka é kuēꞌé i itsi é tantaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ. Tsí kuntoo ña vatā ó ntántoo ánjē san e dukún kān. 26 Kuenta iña i e ntóto ña xiꞌí san ne, ¿vāta nakuaꞌa ntu nto tutu e xtûví Muiseé san, mí uve naꞌa iña xuku é kaiꞌxi? Ikan kākaꞌan Xúva ko ni Muīsee: “Xuꞌú ne, Xuva uvata ika nto Ābraan ni Ísaa ni Jácoo”, kaꞌan ña. 27 Xuva kō ne, ñá te Xuvā ñá xiꞌí san, tsí Xuvā ñá ntantíto san. Dukuān né, kūdii dovete ntákuintiꞌxe nto — kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

Tūꞌun é dií ka kaꞌnu 28 Xée

(Mt. 22:34‑40)

ūun mastrú leí ne, tēkú ña é kākaꞌan Jésuu ni ñá saduceú san. Īní ña tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan Jésuu é kanantiko koō ña. Tsixeꞌē mastrú leí san dɨ: —¿Neé ntu túꞌūn e táꞌxi Xuva kō é dií ka kaꞌnu é kāda ntaa o? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. 29 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —É kuvi ūun sán ne: “Kiní nto, ña Israee: uun tsi Xuva kō e dóo kaꞌnu  

ña. 30 Kuinima ntó Xuva ko kanɨɨ ̄ nima ntó, kanɨɨ ̄ é tduiña nto, kanɨɨ ūꞌxen dɨkɨ nto. Nɨɨ ̄ kuéꞌen ini nto kunuu inī ntó ña.” 31 É kuvi ūví san ne: “Kuinima ntó taꞌan nto vata tsī ó kakuinima ntó kúñu mii ntō.” Ña túvī ká xtuku é kadā kûꞌve é vata kaa sáꞌa —kaꞌan Jésuu. 32 Kakaꞌán mastrú leí san: —Ntáa ntīꞌxe, Mastru. Nuu é ntaā i é kākaꞌan nto, tsi úun tsi Xuva kō. Xoxó ka xtúku Xuva kō, tsí mii tsi ñā. 33 Na kuīnima kó ña kanɨɨ ̄ nima kó, kanɨɨ ūꞌxen dɨkɨ ko, nɨɨ kuéꞌen ini kō ne, na kuīnima kó taꞌan ko vata tsī ó kakuinima kó kúñu mii kō. Tē kada ntaa o sáꞌā ne, dií ka kaidiáꞌvi é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ doméni é kāꞌmi o nú nāa kan íña Xuva ko, o da nēé ka doméni é kuēꞌé o ñā — kaꞌan ña. 34 Iní Jesuu tsi dóo váꞌā ó nantiko koó ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña íka tsi tūví nto mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. Kidáā ne, nté uun xoxo ni tsixeꞌe ká i Jesuu.  

 

 

 

 

¿Xoó ntu iꞌxá ntiꞌxe i Cristu? 35 Dá

(Mt. 22:41‑46; Lc. 20:41‑44)

kanakuāꞌa ká Jesuu ñaꞌa san má ūkún kaꞌnu kān né, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui ntákaꞌan ntu mastrú leí san tsí ña é taxnuu Xuva kō é kuvi ña Cristú ne, iꞌxa íka rei Dāvii ña? 36 Tsí nte díꞌna kakaꞌan Dávií san vata ō nañéꞌe Espíritū Sántū san ña: Kakaꞌan Xúva ko nī Tóꞌō ko: “Kutūvín diñɨ kuaꞌa ko da nté kūvi tsoo ú ña ntaínchuꞌvi ō nú xēꞌe o”, kaꞌan Xúva kō,  

89

SAN MARCOS 12​, ​13

kaꞌan Dávii. 37 ¿Nté ō ntu é Cristú san ne, iꞌxá ika Dāvii kúvi ña? Tsí mii Dāvií san kakaꞌan ñá tsi Tóꞌo ñā kúvi ña —kaꞌan Jésuu. Ñá te da dīi ñaꞌá san dóo xkúntee iní ña é kīni ña túꞌūn é kākaꞌan Jésuu.  

Katsiꞌi kuétsi Jēsuu mastrú leí san (Mt. 23:1‑36; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47)

38 Jesuú

ne, dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ña: —Koto xnto mastrú lei, ñá e dóo naꞌnu ncho vií san. Dōó xkuntée iní ña duꞌnu nani da ntaíka ña itsi kān. Dōó ntio ña é kuiko ñuꞌu ñāꞌa san ña, é kāꞌan ñá ntiusi ní ña núu ñaꞌa san nu âꞌví kān. 39 Má ūkún kān dɨ ́ ne, dōó ntio ña é kuntōo ña nte nuu i kan. Tē xee ñá viko sán ne, dōó ntio ña é nīꞌi kuntoó ña míꞌī e dií ka váꞌā o. 40 Ntaéni ntáꞌvi ña ñadɨ ̄ꞌɨ kií san vata koo é nakiꞌi ña un tsi nte víꞌi ña. Dōó naꞌa ntákaꞌan ntâꞌví ña, vata koo é kadā kuení ñaꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Ntá tsi ña sāꞌá ne, dií ka kueꞌe níꞌi ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō —kaꞌan ña.  

 

Kuenta iña diuꞌun é xēꞌé ñadɨ ̄ꞌɨ kií san 41 Tuví

(Lc. 21:1‑4)

Jesuu má ūkún kān ne, tuví nteē ña etún diuꞌun mí ntátsuꞌun ñaꞌa san. Kaito ntee ña nté o de ñaꞌa san é ntátsuꞌun ña diuꞌun. Īni ña tsí ña kuiká san ne, ñá tē nté kaa diuꞌun ntáxeꞌé ña. 42 Kidáā ne, véꞌxi uun ñadɨ ̄ꞌɨ kií san ne, xnūu ña uvi kúdii á diuꞌun kuetsí san e dóo xuvi nuu áꞌvi. 43 Kidáā né, kāna Jesuu ña ntɨníꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

—Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Tsí ñadɨ ̄ꞌɨ kií sāꞌá ne, dií ka nuu áꞌvi é xēꞌé ña é ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī san e ntátsuꞌun ña diuꞌun ña ini etún san. 44 Tsí ña nguiī sán ne, dōó īó iña ñá ne, kūdii diuꞌun é kāntoo e ntáxeꞌé ña. Ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ kií san ne, kuān té ña te neé īó iña ñá ne, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ña xeꞌé ña un ntɨꞌɨ ̄ é īó iña ña —kaꞌan Jésuu.  

Kakaꞌan Jésuu tsí nantatsin xúkūn kaꞌnu san

13

(Mt. 24:1‑2; Lc. 21:5‑6)

Dā ntáka Jesuu má ūkún kaꞌnu kān ne, kakaꞌan úun ña ntɨniꞌi ñā: —¡Un kaa dií xuú san, Mastru! ¡Ñá te da kūdii! ¡Xūkún san dɨ! ¡Ñá tē nté kaa váꞌā o! —kaꞌan ña. 2 Kakaꞌan Jésuu: —Koto váꞌa nto xúkūn e dóo váꞌā ó san, é ña te da kúdii. Ntá tsi véꞌxī ntuvi é nantatsin kueꞌen. Nté uun ká xuu ña kodo ntiꞌi táꞌān ka kídaā —kaꞌan ña.  

Kakaꞌan Jésuu nté koo kuvi diꞌna dá ntɨ ̄ꞌɨ ñuxivi (Mt. 24:3‑28; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24)

3 Dā

itúvi Jesuu tɨ ́ꞌɨ i é nani Ōlivú ne, dōo dîto tuví xúkūn san. Pedru, Sántiau, Juaan, ni Ándreé ne, xée ētsin ña nuu Jésuu, ntákaꞌan xuꞌú ña ni ña, tsixeꞌe ña ñā: 4 —Káꞌan nto vē amá kuān koo kuvi é kākaꞌan nto. ¿Neé ntu nuu i é tāꞌxi Xúva kō é na kūtuní ntɨ tē xee úra i é kūvi? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. 5 Kidáā né, eni ntuꞌu Jēsuu kakáꞌan ñá ni ñā: —Kuenta tsí vií nto é ña kaní ntaꞌvi nté uun ñaꞌa san nto. 6 Tsi  

 

 

90

SAN MARCOS 13 dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa kiꞌxi ña é vata te xūꞌú ne, káꞌan ñā: “Xuꞌu é Cristú u”, koo kaꞌan ña. Dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa san kaní ntaꞌví ña ña. 7 ʼTē kútuni nto tsí kakuvi duꞌxēn da ntátekú nto tsi ntákaꞌan ñáꞌa san iña duꞌxén ne, ñá ku uꞌvī nto. Tsi kuétsī é kuān koo kuvi, ntá tsi vata xee táꞌan ntuvi é ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa. 8 Tsí uun ñuú san ne, nāá ni tūku ñuu. Uun reí ne, naā ñá ni tūku reí san. Dōó kiꞌin itsi ñūú san ne, táān; kutama ñáꞌa sán dɨ. Tē kúvī sáꞌā né, dā ve nuu i é īñɨ ntuꞌu é ntōꞌo ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví sa. 9 ʼNtōꞌó ne, kuenta tsí vií nto. Tsí ñaꞌa sán ne, ntada ña nto kuenta ntáꞌa ña tsiñu i sán ne, kaꞌní diīn ñá nto má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san. Nuu ña tsiñu naꞌnu i, nuu reí san kuntāñɨ ́ meꞌñū ntó dɨ vata koo é kāꞌan nto nté kui ntántīkɨn ntó ko. 10 Diꞌna dá ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, kɨ ́ꞌɨn ñāꞌa, kíkaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san dá kanɨɨ kāꞌnu ñuxiví san. 11 Te tɨɨ̄ n ña nto ne, ntada ña nto kuenta ntáꞌa ña tsiñu i sán ne, ñá ku kadā kuení nto nté koo kaꞌan nto. Tsí taꞌxi Xuva kō é kāꞌan ntó tē xee úra i é kāꞌan nto. Ñá te kene mii ntō é kāꞌan nto, tsí Espíritū Sántū san taꞌxi ña túꞌūn é kāꞌan nto. 12 Kidáā né, ñatīí san ne, ntada ña ení mii ña kuēnta ntáꞌa ña tsiñu i é kaꞌnī ñá ña. Uva īꞌxá san ne, ntada ña iꞌxá ña kuenta ntáꞌa ña dɨ. Iꞌxá san ne, tsiꞌi kuétsi uva i ni dɨꞌɨ ī ne, ntada ña kuenta ntáꞌa ña tsiñu i dɨ é kaꞌnī ñá ña. 13 Ñá ntīo kueꞌen ñáꞌa san nto, ntá tsi tē xoo é ña xtuví mii ī é kuīntiꞌxe i kó dā nté ntɨ ̄ꞌɨ ntuvi iña ñá ne, nakáku ña. 14 ʼTē íni nto tsi é ntītsi nuu i é kīni kaa san má ūkún kaꞌnu kān míꞌī e dóo  

 

 

 

 

 

 

 

xii kaa ne, ntōꞌo é ntoo nto ñuú Judeá ne, kunu nto kueꞌēn ntó, kukūntoó xuꞌū ntó ata uku kan. 15 Tē xoó ñaꞌa tuví daꞌna ña ata viꞌi ña kan kídaā ne, ñá ku ntɨ ̄ꞌví ña má viꞌi kān e kínakíꞌi ña iña ña. 16 Tē xoó ñaꞌa nuu ña matú ña kān ne, ñá ku nūꞌu ña e kínantúku ña kutuun ña é kɨꞌɨn niꞌi ña. 17 ¡Ntāꞌvi ide ñádɨ ̄ꞌɨ, ña é ñūꞌu iꞌxá i! ¡Ntāꞌvi ide ñádɨ ̄ꞌɨ, ña é kanatsītsi iꞌxá i kídaā! 18 Kákan nto ntaꞌa Xuva kō é ña kuan kōo kúvi dá ntūvi víꞌxin. 19 Tsi kídaā né, un váꞌa tsi ntoꞌo ñaꞌa. Un tsi nte dá de kûꞌvé Xuva ko ñūxiví sa ne, vata ntóꞌo ñāꞌa san vata koo ntoꞌo ña ntuvi tsikan. Ntē ña kuan koo ntóꞌo xtuku ñaꞌa san é kuān koo ntoꞌo ña. 20 Tē dɨ ́ ña ni dé kûꞌvé Xuva kō é ntudutsi ntūvi tsikán ne, nté uun ñaꞌa ña nakáku ña. Ntá tsi ntadutsi ña ntuvi tsikan kuenta iña ñaꞌá san, ña e dóo kakuinima Xúva kō, ña é nakaxnúu ña é kūvi iꞌxá ña. 21 ʼKidáā né, tē xoó kaꞌan í ni ntō: “¡Koto nto! ¡Ikān tuví Cristu!”, ne, ñá ku kuintīꞌxe nto é kākaꞌan ñá naa Xuva ko. 22 Tsí iō ñáꞌa, ña é kīꞌxi kídaā ne, káꞌan ñā é Cristu ña. Káꞌan ñā tsí kakaꞌan ñá naa Xuva ko. Vií ña nuu i e dóo naꞌnu ne, vií ña nuu i e dóo vaꞌa. Ntá tsi da ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa san. Tē dɨ ́ kuvi vií ña ne, un tsi nte ña nakaxnúu Xuva kō kaní ntaꞌví ña ña. 23 Kuenta tsí vií nto. Dukuān é dīꞌna kakaꞌán u ni nto ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌā nté koo kúvi.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Kakaꞌan Jésuu tsí nainu xtúku ña ñuxiví a (Mt. 24:29‑35,42,44; Lc. 21:25‑36)

24 ʼKidáā

ne, rkontûví e dóo ntoꞌo ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví a ne, kuneé ngántii, kuneé xoo. 25 Kóꞌxo kɨ ̄mi é ūve e dukún kān dɨ ́ ne, kantá nuu e  

91

SAN MARCOS 13​, ​14

dukún kān. 26 Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, nainú u meꞌñú vikó san. Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kiní ña tsi dóo kaꞌnu ú ne, dōó īó ko é vīí u é un ntɨꞌɨ ̄. 27 Kidáā né, taxnūu u ánjē é nākuido ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é nākaxnúu u. Dā míꞌī ká ñuxiví sa mí ntoo ña un tsi nte e dukún kān nakuido ánjē san ña. 28 ʼKoto nto nté o de tun ígū san. Te ūte ntaꞌa i é da ve kantɨka xúku ī ne, ini o tsí dokó sa xee ntuví kaꞌni san. 29 Kuan kōo dɨ ́, tē ntaíní nto tsi é kakūvi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌā é kākaꞌán u ni ntō vevií ne, kutuni nto tsi dóko sā xee ntúvī é nainú u ñuxiví a. 30 Átā xiꞌi xnto túvi u. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí kuntaa é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌán u ni nto dīꞌna dá ntɨ ̄ꞌɨ ntuvi iña ñá ntoo ñuxiví sa vevii. 31 Kuān te ntɨꞌɨ ñuxiví sa nī e dukún kān ne, ntá tsi túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō ne, ña ntɨ ́ꞌɨ ̄. 32 ʼNtá tsi xoxó ini í nee ntúvi ō neé ura kúntaa é kākaꞌán u; nté uun ánjē, ña ntoo e dukún kan, nté xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ñá īní u; mii tsi Uvā ko é ini ña. 33 ʼDukuān ne, koto váꞌa nto. Na kōo túꞌve nto, tsi ñá ini nto amá xee ntúvi tsikan. 34 Sáꞌā né, vata kaa uun ñatīí, ña é tūví tuꞌve e dóo ika kɨ ̄ꞌɨn ñá, ne, xtuvī ñá viꞌi ña ntaꞌa ña ntáde tsiñu iña ña. Káꞌan ña nī é un é un ña ntáde tsiñu iña ña nté koo vií ña ne, xtuvī ñá uun ñaꞌa, ña é kōto xiꞌi ña. 35 Ntōꞌó ne, koto váꞌa nto dɨ, tsí ñá ini nto neé ura naínú u: tē kuaa vaꞌá ne, o dava ñūu, o ura í tē kána lɨ ́ꞌxɨ, o tē tuví vaꞌa. 36 Tē ntákidi dúkuan ntō ne, da née inī ntó nainú u. 37 Ntá tsi nuu i é kākaꞌán u ni ntō ne, kakaꞌán u ni ūn  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san: ¡Kuntitō nto! ¡Ñá kū xkúkidi naá nto! —kaꞌan Jésuu. Ntukū nuu iní ñaꞌa san nté koo kaꞌní ña Jesuu (Mt. 26:1‑5; Lc. 22:1‑2; Jn. 11:45‑53)

14

Kakunaá ka uvi ntúvi dá xēe viko da ntánakaꞌan ña nté ō nakáku Xuva kō ña Israeé san ñuú Egítō. Kidáā ne, ñá kāꞌxi ña tañúꞌū é kadāka úꞌxen iā. Tōꞌó dutu ní mastrú leí san ne, ntukū nuu iní ña nté koo vií ña é diin diin tsi tɨɨn ña Jesuu é kaꞌnī ñá ña. 2 Ntatíin mii ñā: —Ña tɨ ́ɨn o ña ntūvi viko san, vata koo é ña kudíin ñaꞌa san —kaꞌan ña.  

Uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́ daꞌví ña choꞌo vîdin dɨ ́kɨ Jésuu 3 Tuví

(Mt. 26:6‑13; Jn. 12:1‑8)

Jesuu ñuú Betania nú viꞌi Sīmuun, ña é nakoꞌxo kúñu ī kídaā. Dá ntōo ña, ntaéꞌxi ña ne, xée uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, niꞌi ña uun xuxu e kúvi xuu mí nuu choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi. Taꞌvi ña xuꞌū i ne, dáꞌvī ntɨꞌɨ ña choꞌo vîdín san dɨkɨ Jésuu. 4 Dā íni ña ntoo sán ne, dōó dutsi kuiní ña. Ntatíin mii ñā: —¿Nté kui natɨvī ntú ña choꞌo vîdín sa? 5 Dií ka váꞌā ó tē dɨ ́ ni nadiko ñā ne, níꞌi ña te ūní sientu, dá kuēꞌé ña ña ntāꞌvi —kaꞌan ña. Dōó dutsi kuiní ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. 6 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Koo mii nto ñā. ¿Nté kui ntánatekū duꞌxen ntu nto ña? Dōo váꞌā ó de ña nī ko. 7 Nguentúvi ntoo niꞌi nto ña ntāꞌví san ne, amá ntio nto ne, kuvi xntii nto ñā. Ntá tsi xuꞌú ne, ña náꞌā ká kutūví u ni ntō. 8 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, īde ña é kūvi vií ña.  

 

 

 

 

92

SAN MARCOS 14 Dáꞌvi ñā kó choꞌo vîdín san diꞌna dá kuntuꞌxi u. 9 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Dā míꞌī ká kɨꞌɨn ñáꞌa é kikaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san iña Xuva ko dá kanɨɨ ñūxiví sa ne, káꞌan ñā é kuān nte váꞌā o dé ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san nī kó ne, nakaꞌan ñāꞌa san ña.

iní viꞌi dūkún san. É iō tuꞌve. Ikān ne, kaváꞌa nto é kāꞌxi o iña vikó san —kaꞌan Jésuu. 16 Kuéꞌen ña ntɨniꞌi ñā ne, xée ña ñūú Jerusaleen. Nāniꞌi ntiꞌxe ñá vatā ó kakaꞌan Jésuú ne, ikān de váꞌa ña é kāꞌxí ña. 17 Dā kuáā ne, xée Jēsuu ni uxuvi Dā diko Júdā san Jésuu ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā. 18 Dā intóo ña (Mt. 26:14‑16; Lc. 22:3‑6) ntaéꞌxi ñá ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 10 Uun ña ntɨniꞌi Jēsuu, ñá nanī —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Uun ñaꞌa nto, ña é kaēꞌxí dadɨɨ nto Júda Scārioté ne, kuéꞌen ñā mí ntoo nī kó vevií ne, diko ntō ko —kaꞌan tóꞌō dutú san ne, tíin ña ni ñā nté Jésuu. koo vií ña é diko ña Jēsuu. 11 Dā 19 Kūntaꞌxa iní ña ntɨniꞌi ñā kídaā téku tóꞌō dutú san é kākaꞌan Júdā ne, é un é un ña tsixeꞌe ña Jēsuu: né, dōó diní ña. Xéꞌe ñā xuꞌu ña e —¿Vá xuꞌú ntu u? —kaꞌan ñá, ntáꞌvi ña ña te kuvi vií ña. Júdā sán tsixeꞌe ñā. ne, ntukū nuu iní ña nté koo vií ña 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: é diko ña Jēsuu. —Uxúvi ñāꞌa nto ntaéꞌxi dadɨɨ nto Dā éꞌxi Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā nī ko. Uun tsi koꞌo kaexnúu ú nī (Mt. 26:17‑29; Lc. 22:7‑23; ña dikō ko. 21 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26) ñatīí ne, kuntaá vata tsī ó uve naꞌa 12 Kidáā ne, xée ntūvi é kii viko da nte díꞌna. Ntá tsi ntaꞌvi idé ña sāꞌá, kaꞌxi ña tañúꞌū é ña kadáka uꞌxen iā, ña dikó ko. Dií ka váꞌā ó tē dɨ ́ ña ni kāku ña —kaꞌan Jésuu. ntuvi da ntaéꞌní ña iꞌxá leꞌntú san é 22 Dā ntaéꞌxi ñá ne, kīꞌi Jesuu kāꞌxí ña iña vikó san. Ntákaꞌan ñá tañúꞌū san. Nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntɨniꞌi Jēsuu ni ña: ntaꞌa Xuva kō né, kātsin dava ña —¿Míꞌi ntū ntio nto é kīkaváꞌa tañúꞌū sán ne, xéꞌe ña ña ntɨniꞌi ñā, ntɨ é kāꞌxi o vikó san? —kaꞌan ñá, kakaꞌan ña: tsixeꞌe ñā. 13 Kidáā né, teé tsiñu Jesuu úvi —Kiꞌi nto sáꞌā, tsi kúñū ko —kaꞌan ña. ñáꞌa, ña ntɨniꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá ni 23 Kidáā né, kīꞌi ña eꞌxin é ñūꞌu ñā: ntute tɨntiꞌo. Diꞌna nakuéꞌe ña —Kueꞌēn ntó má ñūú san. Tē xee sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō né, dā xeꞌé ntó ikān ne, taꞌán nto uun ñatīí, ña é kōꞌo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntɨniꞌi ñā. ña niꞌi xoó ntute sán ne, kuntīkɨn 24 Kakaꞌan Jésuu ni ña: ntó ña. 14 Neé viꞌi mí kɨ ̄ꞌví ña ne, —Sáꞌā é nɨñɨ ́ ko é kātɨ ú kuenta káꞌan nto nī tóꞌo vīꞌi san: “Kakaꞌan iña ñá te da díi ñaꞌá san, vata ō Mástrú ntɨ: ¿Míꞌi ntū má viꞌi kuntōo xtúvi Xuva kō da táꞌxi ña xuꞌu ña ntɨ ́ ni ña ntɨniꞌī ntɨ é kāꞌxí ntɨ iña kuenta iña núu ī é xēe é viī ña. vikó san?”, koo kaꞌan nto. 15 Kidáā 25 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: né, nañēꞌe ñá nto uun má viꞌi kāꞌnu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

93

SAN MARCOS 14

Ña kóꞌō ká u ntute tɨntiꞌó san da nté ntūvi é kōꞌo ú ntute tɨntiꞌo xeé san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu. Kakaꞌan Jésuu tsí kaꞌán Pedru é ñá ini ñá ña (Mt. 26:30‑35; Lc. 22:31‑34; Jn. 13:36‑38) 26 Dā

kúvi íta ña nchuꞌun Xúva kō ne, kuéꞌen ña ūun tɨꞌɨ i é nani Ōlivu. 27 Ikān ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā: —Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó xtuvī mii ntó ko ve, vata tsī ó uve naꞌa kakaꞌan: “Kaꞌní u paxtú san ne, da míꞌī ká kunu á leꞌntú san”, kaꞌan. 28 Ntá tsi tē ntóto xtuku ú ne, diꞌna ú kɨ ́ꞌɨ ̄n ú ñuú Galilea é dɨvi ntō —kaꞌan ña. 29 Kakaꞌán Pedru ni ña: —Kuān te un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá xtuvī mii ña nto, xuꞌú ne, ñá xtuvī mii ú nto —kaꞌan ña. 30 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō: Niñú sāꞌa, diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ san uvi íto ne, úni īto kaꞌan tsí ña inín ko —kaꞌan Jésuu. 31 Dā dií dií ka ntii kakaꞌán Pedru: —¡Ñaꞌá ni san! Kuān te kuví u ni ntō ne, ñá kāꞌán u é ñá iní ú nto — kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntɨniꞌi ñā dɨ.  

 

 

 

 

Kakaꞌan ntâꞌví Jesuu má utun Getsemānii (Mt. 26:36‑46; Lc. 22:39‑46)

32 Kuéꞌen

Jēsuu ni ña ntɨníꞌi ñā uun itsi é nani Getsemānii. Kakaꞌan ña: —Kuntoo nto iꞌa, nɨɨ dukuan na kɨ ̄ꞌɨ ́n u daꞌa kān, kíkaꞌan ntâꞌví u — kaꞌan ña.

33 Da

mii tsī Pedru, Sántiau ní Juaán san kueꞌen níꞌi ña. Kidáā né, dōo uꞌvi kakúvi nima Jésuu; dōo kúntaꞌxa iní ña. 34 Kakaꞌan ñá ni ñā: —Vevií ntɨka nimá ko dontɨ ́ni. Dóko sā kúvi ú dontaꞌxa. Kuntōo nto iꞌa ne, ñá ku xkukídi nto — kaꞌan ña. 35 Kuéꞌēn ká Jesuu ún siin ne, nákūtínteɨ ña ñuꞌu kān. Íkan ña ntaꞌa Xuva ko te kūvi ne, ña kóo ura í e dóo ntoꞌo ña. 36 Kakaꞌan ña: —Uvā, uva miī ko, kuvi vií nto un ntɨꞌɨ ̄. Tāꞌxi nto é ña kuan kōo ntóꞌo ko. Ntá tsi ña te vata kaa é ntio mii ko, tsí vata kaa é ntio mii nto —kaꞌan ña. 37 Nāxee ña mí ntoo ña uni ñáꞌa san ne, ntákidi ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī Pedru: —Simuun Pedru, ¿nté kui kakidin ntun? ¿Nté uun ura ñá ni kutíin ntun kuntītón nī ko? 38 Kuntitō xnto. Kákan nto ntaꞌa Xuva kō é ña kóꞌxo nto nuu i é kīni kaa. Kuān te ntío nto é viī nto é vāꞌá ne, ña kúvī, tsí e kuíni kúñu ntō é viī nto é kīni kaa —kaꞌan Jésuu ni ña. 39 Kuéꞌen xtūku Jesuu, kúkaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō né, kuan tsī ó kakaꞌan ñá vata tsī ó kakaꞌan ña dá kāꞌan díꞌna ña. 40 Dā náxee xtúku ña ne, ntákidi xtúku ña, tsi dóo tavī ñá maꞌna. Ñá ni kutūni ini ña nté koo kaꞌan ñá ni Jēsuu. 41 É kūvi uni íto kueꞌen Jésuu, kúkaꞌan ntâꞌví ña, ne, dā náxee xtúku ña ne, kakaꞌan ña: —¿Ntákidi dúkuan ntu ntō? ¿Ntoo daꞌna ntu nto dɨ? Xée ō tsí kukidi nto ve, tsí e xée ūra i é ntuvī ú kuenta ntáꞌa ña kini ntáa, dɨvī u é vēxkúvi ú ñatīi. 42 Nakuntáñɨ ̄ nto, kɨ ́ꞌɨn o vē, tsí e véꞌxi ña dikó ko — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

SAN MARCOS 14

94

nuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ tóꞌō dutu ni ñáta nī mastrú leí san. 54 Pedrú ne, íntīkɨn (Mt. 26:47‑56; Lc. 22:47‑53; Jn. 18:2‑11) íka ña Jesuu ún tsi da nté xee ña 43 Dá kakāꞌan dúkuan Jesuú ne, xéē nú viꞌī dutu ñá odo nūú san. Ítūví Pedru ni ña ntáde tsiñu iña dutu ñá Júdā, uun ñaꞌa ñá uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi odo nūú san nu kíꞌi kān mí ntátuní ñā. Ñá te da dīi ñáꞌa san nteka ña. ña nchúꞌun kān. Odo ñā káa, odo ña ūtun. Tōꞌó dutú nī 55 Tōꞌó dutú san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña mastrú leí ni ñatā sán ne, taxnūu ña 44 tsiñu i ne, ntántukū nuu iní ña nēe ñaꞌa san. Júdā sán ne, nté dīꞌna tíin é tsiꞌi kuétsi ña Jesuu, vata koo é na ña nī tóꞌō dutú san: kuvī ña, ntá tsi ña ni níꞌi ña. 56 Ñá te —Xoó ñaꞌa é kāꞌxi ú xuꞌu i ne, é da dīi ñaꞌa daꞌví ña ña dovete, ntá dɨvi ñā. Tɨɨn nto ña, kunteka váꞌa tsi ña ni kudadɨ ́ɨ e ntákaꞌan ñá ni ña nto ña —kaꞌan ña. 45 Dā xee Júdā sán ne, ura tsí i kuéꞌen nguiī san. 57 Iō ñá nakuntáñɨ ̄ ña é dāꞌví ña dovete Jesuu, kakaꞌan ña: ñā mí ntitsí Jesuu, káꞌan ñá ni ñā: 58 —Tēkú ntɨ é kākaꞌan Jésuú ne: —¡Mastru! —kaꞌan ña. 46 “Nakatsín u xúkun kaꞌnu sa é de Ēꞌxí ña xuꞌu Jesuu. Kidáā né, váꞌa ñaꞌa san. Tē kúvi uni ntúvi ne, tɨ ̄ɨn ñaꞌa san Jésuu. 47 Ntá tsi uun ñaꞌa ña ntitsí etsin naxntītsí u túku xukun é ña te ñaꞌa kada váꞌa ña”, kaꞌan kú ña —kaꞌan ne, tāvá ña káa ñā, da éꞌnte tuꞌun ñáꞌa san. ña loꞌxo ñá kade tsiñu iña tóꞌō dutú 59 Ntá tsi ña ni kudadɨ ́ɨ ña é un san. 48 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ūn ntɨꞌɨ ̄ e ntákaꞌan ña. ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san: 60 Kidáā ne, nákuntītsí dutu ñá —¿Nté kuān ntu ódo nto káa ni ūtun odo nūú san méꞌñū ñaꞌa sán ne, é vextɨ ́ɨn nto ko? ¿Vá ña duꞌu ntú u? 49 Nguentúvi itúvī ú ni ntō má ūkún kan, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —¿Ña kuvi ntu nantiko koon é kanakuāꞌa ú nto ne, ña ni tɨ ́ɨn nto ko. kuan ō ntákaꞌan ñaꞌa sa íña o? — Ntá tsi kuān koo kuvi vata koo é kūntaa kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. é ūve naꞌa Túꞌun Xuva kō —kaꞌan ña. 61 Ntá tsi Jesuú ne, diin diin tsi 50 Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntɨniꞌi katúvi ña. Nté uun túꞌūn ña ni Jēsuú ne, xtuvī mii ña ña, ínu ña. káꞌan ña. Kakaꞌan xtúku dutu ñá Na tīí, na ínu odo nūú san: 51 Uun na tīí kuetsī sá ne, ntikɨ ̄n ná —¿Vá dɨvin ntun é Cristu? ¿Iꞌxá Xuva ntu ko ō? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. Jesuu. Da miī doo kuiꞌxín katinúu na. 62 —Dɨvī u —kaꞌan Jésuu—. Kiní Tɨ ̄ɨn ña na ne, 52 dá xtuvī mii na dóo na. nto ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi, é Koó da kantɨ ̄ɨ ́ na ínu na. kutūví u diñɨ kuaꞌa Uvā ko, ña dóo Tuví Jesuu ntáꞌa tóꞌō dutu kaꞌnu san. Kiní nto ko te nainu u (Mt. 26:57‑68; Lc. 22:54‑55, méꞌñū viko san dɨ —kaꞌan Jésuu. 63 Dutu ñá odo nūú san ne, kūdiin 63‑71; Jn. 18:12‑14, 19‑24) 53 Íntēka ña Jesuu mí tuví dutu ña é kuān ó kakaꞌan Jésuu. Kātsin diin ña dúꞌnu ñá ne, kakaꞌan ña: ñá odo nūu iña ñá Israee. Nātaká Dā tɨ ́ɨn ña Jesuu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

95

SAN MARCOS 14​, ​15

—Ñá vādá ntio ká ko ñaꞌa, ña é tsiꞌi kuétsi ña sāꞌa. 64 É tēkú nto é kuān nte kini o kakaꞌan ña tsí Iꞌxá mii Xuva ko ñā ne, ¿nté ō ntádē kuení ntu nto? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ña ñāꞌa san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña tsí kantio é kūví Jesuu. 65 Iō ñá ne, tɨ ̄ꞌvi dɨɨ ́ ña Jesuu. Ēdɨ ́ nuu ña doo ntuxnúu ña ne, da éꞌni ña ña, ntákaꞌan ña: —¡Kaꞌan ve xoo éꞌni i o! —kaꞌan ña. Un tsi nte ña ntáde kuenta xúkūn sán ne, xēꞌe nuu ña nuu Jésuú dɨ.  

 

Kakaꞌán Pedru tsi ñá īni ña xoo é Jēsuu 66 Dá

(Mt. 26:69‑75; Lc. 22:56‑62; Jn. 18:15‑18, 25‑27)

tuví dukuān Pedru nu kíꞌi kān ne, xée ūun taꞌnu kade tsiñu iña dutu ñá odo nūu. 67 Īni tun tsí katuní Pedru nchúꞌun kān. Kaito nteé tun ña, kakaꞌán tun: —Dɨvīn né, dadɨɨ kaikan ni Jēsuu, ña véꞌxi ñuú Nazaree —kaꞌán tun. 68 Ntá tsi Pedrú ne, kakaꞌan ña: —Ñá īní u ña; ntē ña katéku ko é kākaꞌan nto —kaꞌan ña. Kidáā ne, kuéꞌen ña xiꞌi kan. Ura tsí i kána lɨ ́ꞌxɨ ̄ san. 69 Īní taꞌnu kade tsiñu iña dutú san ña ne, kakaꞌán tun nī ña ntâñɨ: —Ña sāꞌá ne, ña ntɨniꞌi Jēsuu — kaꞌán tun. 70 Kakaꞌan xtúku Pedru tsí ñaꞌa. Da kū e víꞌi ne, kakaꞌan ña ntâñɨ ́ san nī Pedru: —Dɨvīn ntiꞌxen é ntɨniꞌin Jēsuu. Tsí dɨvīn ne, ña ñuú Galilea —kaꞌan ña. 71 Kidáā né, eni ntuꞌū Pedru kakáꞌan ña:  

 

 

 

 

—Na taꞌxi Xuva kō é ntōꞌo kó tē ña te nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō e ñá iní u xoo é kākaꞌan nto —kaꞌan ña. 72 Ura tsí i ne, kāna xtuku lɨ ́ꞌxɨ ̄ san. Kidáā nákaꞌan Pedru nté ō kaꞌan Jésuu ni ña tsí diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ san uvi íto ne, úni īto kaꞌán Pedru tsi ñá īni ña xoo é Jēsuu. Dā nákaꞌan ñā né, dōo éku ña.  

Tuví Jesuu nuu Pílatu

(Mt. 27:1‑2, 11‑14; Lc. 23:1‑5; Jn. 18:28‑38)

15

Dā tuví ne, nātaká nuu tóꞌō dutú, ni ñata, nī mastrú leí, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña tsiñu i san, ntatíin ña nté koo vií ña ni Jēsuu. Kidáā né, kīꞌní ña Jesuú ne, dā kueꞌen niꞌi ña ña mí tuví Pilatu. 2 Pilatú ne, tsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Dɨvīn ntun é Rei iña ñá Israee? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. —Kuān ó vatā ó kakaꞌan —kaꞌan Jésuu. 3 Dōó tɨtɨ ́n nuu i é ntátsiꞌi kuétsi tóꞌō dutú san Jesuu. 4 Kidáā ne, kakaꞌan xtúku Pilatu ni Jésuu: —¿Ñā ntu kuvi káꞌan? Koton tsi ñá te da dīi núu ī e ntátsiꞌi kuétsi ñaꞌa san o —kaꞌan ña. 5 Koó dā kúduꞌva Pilatú san dá ña ni kaꞌan kuéꞌen tsi Jesuu.  

 

 

 

Kakaꞌan ña é kūví Jesuu

(Mt. 27:15‑31; Lc. 23:13‑25; Jn. 18:38‑19:16) 6 Kuia

kuíā dá kaxee víko e nákaꞌan ñāꞌa san nté ō nakáku Xuva kō ña Israeé san ñuú Egítō né, vatā xkoó ini Pílatú san ne, kanantīi ñá uun ñaꞌa ña ñuꞌu kutū san, ntá tsi ñaꞌa san ntaíkan ña xōo ñáꞌa é ntio ña. 7 Tɨtɨ ́n ñaꞌa ñuꞌu kutu ña viūtun san ntuvi tsikan, tsí naá ña ni ña  

96

SAN MARCOS 15 tsiñu ī sán ne, ēꞌní ña ñaꞌa. Uun ñaꞌa ñā né, Barabaa nani ña. 8 Ñá te da dīi ñaꞌá san xee ña, ntákaꞌan ñá ni Pīlatu té nantīi ña uun ñaꞌa ña ñuꞌu kutu viūtun san, vatā ó de ña kuia kuia dá kakuvi viko sāꞌa. 9 Kakaꞌan Pílatu ni ñaꞌá san: —¿Ntio ntu nto é nantiī ú Rei iña ñá Israeé san? —kaꞌan ña. 10 Tsi kútuni Pílatu tsi tóꞌō dutú san kuneꞌu iní ña ni Jēsuu. Dukuān e ntáda ña ña kuenta ntáꞌa ña. 11 Ntá tsi tóꞌō dutú san ne, ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa san é kāꞌan ñá ni Pīlatu é na nantīi ña Barabaá san. 12 Kakaꞌan xtúku Pilatu ni ñaꞌá san: —¿Nté ntu koo vií u ni ña sāꞌá kuan, ña e xntánteē ntó Rei iña ñá Israee? —kaꞌan ña, tsíxeꞌe ñā. 13 Koó da vāntiñɨ ñáꞌa san ntákaꞌan ña: —¡Naxnteē ntó ña ntiká krusi kan! —kaꞌan ña. 14 Kakaꞌan Pílatu ni ña: —¿Nté kui san? ¿Neé ntu kuetsi idé ña sāꞌa? —kaꞌan ña, tsíxeꞌe ñā. Ntá tsi dā dií dií ka vāntiñɨ ñáꞌa san ntákaꞌan ña: —¡Naxnteē ntó ña ntiká krusi kan! —kaꞌan ña. 15 Pilatú san ne, ña ni ntío ña é kūdiin ñáꞌa san ni ñá, ne, nantíi ña Barābaa. Kidáā ne, kakaꞌan Pílatu ni sntadún san é na kāni ña Jesuu xóꞌo ūme ne, dá ntāda ña ña kuenta ntáꞌa sntadún san é na naxnteē ñá ña ntiká krusi. 16 Sntadún san ne, kueꞌen níꞌi ña Jēsuu nu kíꞌi viꞌi mēꞌñú san. Kāna ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadun, ñá ntoo ikān, na nātaká nuu ña. 17 Naxnūu ña Jesuú doo kueꞌe, ne, de váꞌa ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

leꞌe e kúvi ntuku íñū né, dā xntéku ña dɨkɨ Jésuu. 18 Ntákaꞌan sntadún san ni ñā: —¡Ntiusi o, Rei iña ñá Israee! — kaꞌan na. 19 Kāni na chɨɨn dɨkɨ Jésuú ne, tɨ ̄ꞌvi dɨɨ ́ na ña dɨ. Nakani ɨtɨ ná nuu ña, ntaéni dɨkɨ ́ na ña e ntaíko ñuꞌu na ñā. 20 Dā kúvi narkɨ ́nteē ná ña ne, natāvá na doo kueꞌe é nuu ña, dā náxnuu na ña doo mii ña. Kidáā ne, kueꞌen níꞌi na ñā é naxnteē ná ña ntiká krusi.  

 

 

Dā náxnteē ná Jesuu ntíkā krusi kan (Mt. 27:32‑44; Lc. 23:26‑43; Jn. 19:17‑27) 21 Ítā

ntiꞌxin uun ñaꞌa, ñá nani Sīmuun, úva Alējandru ni Rúfu, ña véꞌxi ñuú Cirene. Xeꞌe kuétsi na sntadún san Simuun é na kuīdo ña krusi Jésuu. 22 Kueꞌen níꞌi na Jēsuu uun itsi mí nani Gōlgota, é kāni túꞌun: Xkɨdɨkɨ Ntɨx́ ɨ. 23 Xéꞌē na sntadún san é kōꞌo Jesuu ntúte tɨntiꞌo íā é kadāka chóꞌō é nanī mira. Ntá tsi ña ni xiꞌi ña. 24 Kidáā ne, náxnteē ná Jesuu ntíkā krusi kan. Nākaꞌnté dava na doo ñá ne, dā nadɨkɨ ́ nteē na, nee é niꞌi na, xé un xé un nā. 25 Kaeku ɨɨn teváa náxnteē ná Jesuu ntíkā krusi kan. 26 Dā de váꞌa na taꞌvi rkunū e nteé naꞌa kakaꞌan nee é kuētsí ña. Dɨ ́kɨ ̄ krusí san xntée ná taꞌvi rkunū san é ūve naꞌa kakáꞌan: “Rei iña ñá Israee”. 27 Xnteē ná uvi ñaꞌa ñá duꞌu ntíkā krusi kán dɨ é kūví dadɨɨ ña ni Jēsuu. Uun ñaꞌa ñā ne, ntitsí krusi ña diñɨ datsin Jesuú ne, uun ñaꞌa ñā ne, ntitsí krusi ña diñɨ kuaꞌa ña. 28 Kuntaa vatā ó uve naꞌa Túꞌun Xuva kō mí kakāꞌan: “Kuvi dadɨɨ ña ni ña kini ntáa san”, kaꞌan.  

 

 

 

 

 

 

97

SAN MARCOS 15

29 Ña

ntaíta ntíꞌxin sán ne, dōó kini ntákaꞌan ñá ni Jēsuu. Ntánakuiko ña dɨ ̄kɨ ña, ntákaꞌan ña: —Dɨvīn é kanakatsin xukún kaꞌnu sán ne dá naxntītsín xtukun te kuvi uni ntúvi ne, 30 nakākún miin kúñu ō ve. Ntii nteen miin ntíkā krusí san —kaꞌan ña. 31 Tōꞌó dutu ni mastrú leí san ne, narkɨ ́nteē ñá Jesuú dɨ. Ntánatíin mii ña: —Kuvi nakakū ñá tuku ñaꞌa sán ne, ntē ña kakúvi ntu ku nakāku mii ña kúñu ñā. 32 Tē Rei iña ñá Israee ntíꞌxe ña ne, o tē ña é taxnuu ntiꞌxe Xuva kō né, na ntīi ntee mii ña ntiká krusi kan. Kidáā ne, kini ó ne, kuintiꞌxe kō dɨ —kaꞌan ña. Ntuvi ñáꞌa, ñá uve niꞌi ña ntīká krusi kán ne, dōó kini kaꞌan ñá ni ñā dɨ.  

 

 

Dā xiꞌi Jésuu

(Mt. 27:45‑56; Lc. 23:44‑49; Jn. 19:28‑30) 33 Dā

káꞌñu ntuvi ne, un tsi da nte kaeku uni kuáa ne, kūneé da kanɨɨ ñūxivi. 34 Ura tsíkan ne, un ntii tsī kéne Jesuu, kakáꞌan ña: —Eluii, Eluii, ¿lama sabatani? (é kāni túꞌun: Xuvā kó, Xuvā ko, ¿nté kui xtuvī mii ntó ko?) —kaꞌan ña. 35 Dā téku ña ntâñɨ étsin sán ne, ntákaꞌan ña: —Kini nto ña. Vata te kakana ña ña kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Ēlia —kaꞌan ña. 36 Uun ñaꞌa ñā né, kaxkainu ña kueꞌen ña, kuxnúu ntoꞌo ña tɨꞌntɨ dóo san iní ntute tɨntiꞌo ía, dā xnuu ntído ña dɨkɨ útun, dā xeꞌé ña é kōꞌo Jesuu. Kakaꞌan ña: —Na koo mii nto ñā. Koto o ve te kīꞌxi ntíꞌxe Eliá san é nāntii nteé ña ña ntiká krusi kan —kaꞌan ña.  

 

 

37 Kidáā

né, kāchuꞌu ntáa Jesuu, ntíꞌxi nuu kakan inī ñá ne, xíꞌi ñā. 38 Ntáta ntāa dôxi é rkaa íko má ūkún kaꞌnu san. Nte dɨ ́kɨ i un tsi nte xeꞌe i ntíi. 39 Uun tóꞌō é uun sientu sntadún san ntitsí ña nuu Jésuu. Dā íni ña nté ō xiꞌi Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i é ña sāꞌá ne, Iꞌxá Xuva ko ñā —kaꞌan ña. 40 Ntaíto díto ika ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ. Ikān ntâñɨ Maria Madálena, María, dɨꞌɨ Sāntiau lúꞌnti ni enī ñá Joseé, ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ñá nani Salūmeé dɨ. 41 Ñadɨꞌɨ ̄ saꞌá ne, ntántīkɨn ñá Jesuu é xntii ña ñā da itúvi ña ñuú Galilea. Dōó tɨtɨ ́n ka ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña xee niꞌi Jésuu ñuú Jerusaleen, ntâñɨ ñá dɨ.  

 

 

 

Dā intúꞌxi Jesuu

(Mt. 27:57‑61; Lc. 23:50‑56; Jn. 19:38‑42) 42 Dā

kuáa ntuvi vierné san, ntuvi é koo túꞌve tsí utén ne, ntuvi iō dáꞌna, 43 xée Jōsee, ña véꞌxi ñuú Arimatea. Ña sāꞌá ne, dōó ntaíko ñuꞌu ñaꞌa san ña, tsí ña tsiñu i ña. Kantétu ña ntūvi dá kada kúꞌve Xuva kō. Naxnuu kaꞌxi ñā nima ñá ne, kuéꞌen ñā mí tuví Pilatu é ntākan ña kúñu Jēsuu. 44 Koó dā kúduꞌva Pilatú san tsí e xiꞌi Jésuu. Kāna ña tóꞌō sntadún san, tsíxeꞌe ña ña tē nuu é ntaā i é xiꞌi Jésuu. 45 Kakaꞌan tóꞌō sntadún san tsí nuu é ntaā i. Kidáā ne, xéꞌe Pīlatu ítsi é na nākuníꞌi Joseé san kúñu Jēsuu. 46 Joseé san ne, ñīi ña doo váꞌa é nāxnuu taꞌán ña Jesuu. Nántii ntēé ña ña ntiká krusi kán, dā náxnuu táꞌan ña ña doó san, dā xtúvi ntuvē ñá ña iní ñañā mí ete nuu ña ini xuú san. Xnuu ntiꞌu ñá xiꞌi ñáñā san  

 

 

 

98

SAN MARCOS 15​, ​16 uun xuú kaꞌnu. 47 Maria Madálena ni María, dɨꞌɨ Jōseé ne, ntâñɨ ña, ntaíto dito ña mí kaintúꞌxi Jesuu.  

Dā ntóto Jesuu

(Mt. 28:1‑10; Lc. 24:1‑12; Jn. 20:1‑10)

16

Dā ntɨ ́ꞌɨ ntuvi dá iō dáꞌna ne, Maria Madálena, María, dɨꞌɨ Sāntiau lúꞌntī sán, ni Salūmeé ne, ñīi ña choꞌo e dóo váꞌa ñeꞌe é daꞌvi ña ata dóo é nuu taꞌan kúñu Jēsuu. 2 Tēvaá duꞌva tsi da véꞌxi tuví ntuvi domingú san ne, kuéꞌen ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san nú ñaña Jēsuu. 3 Ntánatíin mii ñā: —¿Xoó ntu kuvi naxtuvī xio i xuu kaꞌnú san é kantīꞌu núu xiꞌi ñáñā san? —kaꞌan ña. 4 Dā íto ña ne, ñá kantīꞌú ka xuu kaꞌnú san xiꞌi ñáñā san. 5 Kɨ ́ꞌvi ña īní i kān né, īní ña tsí tuví uun ñatīí diñɨ kuaꞌa ñañā san. Nuu ña doo kani, doo kuiꞌxin. Ña dɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, dōo uꞌví ña. 6 Kakaꞌan ñátīí san ni ñā: —Ñá ku uꞌvī nto. Iní u tsí ntánantuku nto Jēsuu, ña ñuú Nazaree, ña é intée ntiká krusi kan. Xôxó ka ña íꞌa. É ntōto ña. Koto nto mí inuu ntúꞌxi ña. 7 Kueꞌēn ntó, kukoto nto Pedrú, ni ña ntɨniꞌi Jēsuu, tsí e díꞌna ña kodo nuū ñá nuꞌu ñá ñuú Galileá ne, ikan nakinī ntó ña, vatā ó kākaꞌan ñá ni ntō —kaꞌan ñátīí san. 8 Ntaka ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san nú ñaña kān ne, koó dā ntaínu ña kueꞌen ña. Un váꞌa tsi ntanɨ ́ꞌɨ ña, tsi dóo ntaúꞌvī ña. Nté uun ñaꞌa ña ni kaꞌan níꞌi ña, tsi dóo uꞌví ña.  

 

 

 

 

 

 

Dā xee Jésuu mí ntitsí Maria Madálena 9 Dā

(Jn. 20:11‑18)

ntóto Jesuu ntuvi domingú ne, diꞌna ntii dítō ña nuu Mária

Madálena, dɨvi ñā é natāva Jesuu úꞌxē é ña váꞌā san é ñūꞌu nima ña kídaā. 10 Kuéꞌen Māriá san mí ntoo ña ntɨniꞌi Jēsuu. Dōó ntoo ntaꞌxa ña ne, dōo ntaéku ña. Kakaꞌan María san ni ña tsí e ntóto Jesuu. 11 Ntá tsi da téku ña é kāntíto Jesuú ne, ñá ni kuintīꞌxe ña ña. Kuān te kakáꞌan María tsí mii ñā íni ña Jesuú ne, ñá ni kuintīꞌxe ña ña.  

 

Uvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi Jēsuu íni ña ña (Lc. 24:13‑35)

12 Rkontûví

ne, ntii dîto xtúku Jesuu nuu uvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā da ntaíka ña itsi má kuꞌu kān, ntá tsi e túku ito ña. 13 Ntuvi ñá sāꞌá ne, kuéꞌen ña, kūkóto ña ña nguiī sán tsi íni ña Jesuu. Ntá tsi ña ni kuintíꞌxe ña ña dɨ.  

Kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā nté koo vií ña

(Mt. 28:16‑20; Lc. 24:36‑49; Jn. 20:19‑23) 14 Rkontûví

ne, ntīi dîtó Jesuu mí ntoo uꞌxi ɨ ́ɨn ñaꞌa ña ntɨniꞌi ñā, ntaéꞌxi ña. Dē tíi Jesuu ni ña tsi dóo kaꞌxī nima ñá, tsi dóo loꞌo ñā é kuintiꞌxe ña e ntóto ña, kuān te ntákaꞌan ñáꞌa san tsí é īní ña ña. 15 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kueꞌēn ntó ve, kukaꞌan nto túꞌūn vaꞌá san kuenta iñá ko ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san dá kanɨɨ ñūxivi. 16 Xoó ñaꞌa é kuintiꞌxe ña ne kutsi ntute ña ne, nakākú Xúva ko ñā. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é ña kuintíꞌxe i ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ña kuētsí ña. 17 Xoó ñaꞌa é kuintiꞌxe ña ne, kuvi vií ña nakuitā ñá e ña váꞌā san kuenta iñá ko. Kuvi kaꞌan ña túꞌūn xee e ñá ini ña. 18 Te kurkāa ña koó ne, o te kōꞌo ña é kadāka choꞌo é  

 

 

 

99

SAN MARCOS 16

kaxiꞌi ó san ne, ña kúvī ña. Tɨɨn ntaꞌa ñā ña nchokuví ne, ntuváꞌa ña —kaꞌan ña. Dá kūntáa Jesuu é dukún kān 19 Kidáā

(Lc. 24:50‑53)

né, dā kúvi kaꞌan Tóꞌo ko Jēsuu ni ña ntɨníꞌi ñā ne, kúntāa ña e dukún kān,

kunakutúvi ña diñɨ kuaꞌa Xuva kō. 20 Ña ntɨniꞌi ñā ne, kuéꞌen ña, kūkaꞌan ña túꞌūn vaꞌá san iña Jésuu dá kanɨɨ ñūxivi. Tōꞌó ko Jēsuú ne, xntii ña ñā ne, xéꞌe ñā é kūtuni ñáꞌa san tsí nuu é ntaā i é ntákaꞌan ñá, tsi xéꞌe ñā é kūvi vií ña nuu i e dóo naꞌnu san. Kuan tsī kaa é kāꞌán u ni ntō.  

Tūꞌun é vāꞌá iña Xuva ko e xntée naꞌa San Luca Tūꞌun dá iñɨ ntuꞌu

1

Ñá tē nté kaa ñāꞌa ncho kada váꞌa ña tutú nté ō kúvi nuu i é īta ntíꞌxin iña ko. 2 Vata tsī o nañéꞌē ñá kō, ña é īni nté ō kúvi, ña ntáduku ntée é kāꞌan ntódō túꞌūn sán un tsi nte dá iñɨ ntuꞌu ne, 3 kuan kōo ncho xntée nāꞌá u dɨ, e dóo nántukū u nté ō kúvi ntiꞌxe un tsi nte dá iñɨ ntuꞌu. Vata te vāꞌá ō é kāda váꞌā ú tutú saꞌá iña nto, Teófilu, e dóo kaiko ñuꞌū ú nto, vata koo é ntāa ú ni ntō un ntɨꞌɨ nūu i é vatā o kúvi, 4 vata koo é kīní vaꞌā ntó nee iña é nuu é ntaā i é nāñéꞌe ñá nto.  

 

 

Uun ánje kākaꞌan ña é kaku Juaan Bautista

5 Ntuvi

dá idé Heródē rei iña ñuú Judeá ne, ítūví uun dutu íña ñá Israee, ñá nani Zacāria, ña é ūve taꞌan dutu tatá viꞌi ñá nani Ābia. Ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, Isabee nani ña. Dɨvī ká tatá viꞌi dutu Ároon ña. 6 Zacariá san ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá Isabeé ne, ntuvi ña e dóo vaꞌá ña nuu Xuva ko; dōo dé ntaa ñá lei Xúva kō. Ntē ña tuvi neé nuu i é kaꞌan ntée ñaꞌa san ña, nté uun ña. 7 Ntá tsi ña ni xío iꞌxá ña,  

 

tsí Isabeé san ne, ña ni kúvi kōo íꞌxá ña; ntuvi ñá ne, é dōo áta ñā dɨ. 8 Uun ntuvi ne, dúku ntēé dutu, ñá ntoo niꞌi Zacāria, é kāda tsiñu ña ini ukún Xuva kō. 9 Vata xkoó ini dutú san ne, váꞌā ntuvi Zacariá san é dūku ntée ña é kɨ ̄ꞌví ña ini ukún kaꞌnu Xuva kō é kíkaꞌmí ña kútū. 10 Da nɨɨ ̄ kaiꞌxi kútū sán ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntáñɨ ̄ ña, ntákaꞌan ntâꞌví ña kíꞌi kān. 11 Kidáā ne, xée ūun ánje Xuva kō mí tuví Zacaria. Ntitsi ánjē san diñɨ kuaꞌa nú tēu mí kaiꞌxi kútū. 12 Dā íni Zacariá san ánjē sán ne, un tsi kúduꞌva iní ña nee é viī ña; ñá tē nté kaa uꞌví ña. 13 Da kidáa kakāꞌan ánjē san ni ña: —Ō Zácaria, ñá ku uꞌvī o, tsí Xuva kō né, tēkú ña é kākaꞌan ntaꞌvin. Tsí viꞌi a vé ne, koo iꞌxá ña dɨꞌɨ ̄ ó Isabeé ne, Juaan kunáni. 14 Ñá te da dīi ñaꞌa san dóo dini ña te káku iꞌxá san. Dɨvīn dɨ, dóo kaꞌnu kuinī ó te káku īꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ ó dɨ. 15 Tsí iꞌxá o ne, dōó kaꞌnu ñaꞌa kúvi nuu Xuva ko. Ntē ña koꞌo iꞌxá san vinu, nté ntute kini kaa. Kunuu tsitū Espíritū Sántū nima í nté dīꞌna dá káku. 16 Ña sāꞌá ne, vií ña é ñā te da díi ña ñuú Israee nakuntíkɨ ̄n ñá Xuva kō. 17 Diꞌna ña xee ña dá xēe Tóꞌo kō. Dadɨɨ tsi iō ñá é viī ñá vatā o  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

100

101

SAN LUCAS 1

idé profeta Élia, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā; dadɨɨ tsi nima ñá ni ñā. Vií ña é na nākaꞌan váꞌa iꞌxá san ni ūva i. Vii ña é na ntūváꞌa nima ñá xení i san vata koo é na viī ña é vāꞌa; vií ña é na kōo tûꞌvé ñaꞌa sán tē xee Tóꞌo kō —kaꞌan ánjē san ni ña. 18 Tsixeꞌe Zacāriá san ánjē san: —¿Nté koo kutuní ko te nuu é ntaā i sáꞌā? Tsí xuꞌú ne, dōo átā ú; ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ko dɨ —kaꞌan Zácaria. 19 Kidáā ne, kakaꞌan ánjē san: —Grabiee nání u. Xuꞌu é vēꞌxi u é vāta kaa e táxnuu Xuva kō ko é kāꞌán u ni o tūꞌun e dóo vaꞌa. 20 Viꞌi a vé ne, tsí ña ni kuintíꞌxe o é kākaꞌán u nī ó ne, kuñɨꞌɨn vē. Ña kúvī ká kāꞌan un tsi da nte te xee táꞌan ntuvi é kāku iꞌxá o, vatā ó kakaꞌán u nī o —kaꞌan ánjē san ni ña. 21 Nɨɨ dukuān ntantétu ñaꞌa san Zacariá san nu kíꞌi kān. Kidáa ne, tsixeꞌe taꞌan ña, ntákaꞌan ña: —¿Nté kuān nté kakukuií ntu Zacariá san ini ukún kān? —kaꞌan ña. 22 Dā ntíi Zacariá san ma ukún kān ne, é ña ni kúvī ká kaꞌan ña. Kidáā né, kūtuni ñáꞌa san é īo é īni ña ini ukún kān. Koó da ntāꞌa ña kakuvi é kākaꞌan ña, tsí kúñɨꞌɨ ñā. 23 Dā inú kava tsiñu é kade Zacariá san ne, kúnūꞌú ña nú viꞌi ña kān. 24 Rkontûví ne, ñadɨꞌɨ ̄ ñá, Isabeé ne, ñúꞌū iꞌxá ña. Uꞌun xóō é ntē ña vádā mí ni ñēꞌe ña é dé kuení ña: 25 “Dóo váꞌā o dé Xuva ko nī kó vevii e táꞌxi ña é kōo iꞌxá ko vata koo é ña nantii níꞌnī ká ñaꞌa sán ko”, kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

Kakaꞌan ánjē tsí kaku Jesuu

26 Dā

kúvi iñu xoó ne, Xuva kō né, taxnūu ña uun ánjē, ñá nani

Grābiee é kɨ ̄ꞌɨn ña uun ñuu é nani Nazāree, é kāduku ntée ñuú Galilea, 27 é kīkoto níꞌni ña uun ñadɨ ̄ꞌɨ kuétsi, ñá nani Māria. Dɨvi ñā ne, e tuví ntetu ña é kani víꞌi ña ni uun ñatīi, ñá nani Jōsee, tatá viꞌi rei Davii. 28 Kúkɨ ̄ꞌvi ánjē san mí tuví ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntiusi o! Dɨvīn é nakaxnúu Xuva ko ō é naxnuu viko ña o. Dɨvīn ne, dóo nuu méꞌñu Xuva ko ō —kaꞌan ña. 29 Koó dā kúduꞌva ña é kākaꞌan ánjē san ni ña. Da dé kuení mii ñā: “¿Nté kui kuān ó kakaꞌan ñá sāꞌá nī ko?”, kaꞌan ña. 30 Kidáā ne, kakaꞌan ánjē san ni ña: —Ñá ku uꞌvī ó, Maria, tsí niꞌi o é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 31 Viꞌi a vé ne, kuꞌun iꞌxá o. Koo uun iꞌxá o, iꞌxá tii é kunani Jēsuu. 32 Dɨvī né, dōó kaꞌnu ñaꞌa kúvi. Kunani īꞌxá Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu kueꞌen. Xéꞌe Xuva kō é kuvi ña rei, vata kaa uvata ika ña, rei Dāvii, 33 é kodo nuū ñá iña tatá viꞌi ñá Israeé san ntii dañu ntūvi, é ntē ña ntɨ ́ꞌɨ — kaꞌan ánjē san ni ña. 34 Kidáā ne, katsixeꞌe Mariá san ánjē san: —¿Nté ntu koo kuvi sáꞌā? Tsí xuꞌú ne, ñá te tūvi níꞌi ú ñatīi —kaꞌan Máriá san. 35 Kidáa kākaꞌan ánjē san ni ña: —Kiꞌxi Espíritū Sántū méꞌñu ō. Xuva kō e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña ne, kūnuu méꞌñu kunuu dava ña o. Dāꞌví nuu ña o ntatɨ ñā vata kaa viko san. Dukuān ne, iꞌxa é kaku sán ne, dóo vaꞌa kúvi. Kunani iꞌxá Xuva kō. 36 Viꞌi a vé ne, ñaviꞌi o Isabeé ne, koo iꞌxá ña dɨ, kuān te dóo ata ñā. Dɨvi ñā e ntákaꞌan ñaꞌa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SAN LUCAS 1

102

san é ña kuvi koo iꞌxá ña ne, é kīꞌi iñu xoo é ñuꞌu iꞌxá ña vevii. 37 Tsí Xuva kō ne, ña túvī nee iña é ña kuvi vií ña —kaꞌan ánjē san ni ña. 38 Kidáā ne, kakaꞌan Mária: —Xuꞌú ne, ña kade tsiñu iña Xuva ko kúvi u. Na vīi Xúva ko nī kó vatā ó kakaꞌan ntó nī ko —kaꞌan ña. Da kidáā ne, kuéꞌēn ánjē san.  

 

Dā kueꞌen María kukoto níꞌni ña Isabee

39 Ntuvi

tsikán ne, kantɨ ́ꞌɨ tsi kueꞌen María, kúntāa ña ñuú mí kaduku ntée Judea. 40 Kidáā ne, xée ñā nú viꞌi Zacāriá ne, kakaꞌan ñá ni Isābeé ntiusi. 41 Dā téku Isabeé san ntiusi ñá ne, kāntá nuu iꞌxá san ini iꞌxí ña kān. Isabeé san ne, nuu tsitu Espíritū Sántū san nima ña. 42 Kidáā ne, un nɨɨ kuéꞌen ini ña kakaꞌan ñá: —¡Dɨvīn e dií dií ka naxnuu víko Xuva ko ō é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san! ¡É nāxnuu viko ña iꞌxá o é nuu ini iꞌxí o kān dɨ! 43 ¿Xoó ntu ñaꞌa kúvi u é vēꞌxí dɨꞌɨ ̄ Tóꞌō kó, vexkoto niꞌni ña ko? 44 Tsí ura tsí i da téku ko ntiusi ó ne, iꞌxá ko ne, kāntá nuu ini iꞌxí ko kān e dóo diní i. 45 ¡Nché kuān nche váꞌā o é kākuinchiꞌxe o, tsi sáꞌā ne, kuntaa vátā ó kakaꞌan Xúva ko ni ō! —kaꞌan Ísabee ni ña. 46 Kidáā ne, kakaꞌan Mária: Dōó kaꞌnu kuiní ko kuenta iña Xuva ko. 47 Nimá ko ne, dōó nuu dîni kuenta iña Xuva ko, ña é nakākú ko. 48 Tsí Xuva kō né, ntūntaꞌví ini ña ko, xuꞌu é da kade tsiñu ú iña ña. Un tsi nché vevií ne, é nchii dañu ntūví kaꞌan ñáꞌa san tsi dóo váꞌa ntuvi ko.  

 

 

 

 

 

 

Xuva kō né, dōó iō ña é viī ña; dōó kaꞌnu e táxnūu ña iñá ko. ¡Dɨvi ñā e dóo vaꞌá ña! 50 Nguentúvi tsi kantuntaꞌví ini ña ñaꞌa, da xōó ka ñaꞌa, ña é kānuní i ña. 51 E nañéꞌe Xúva kō kó tsi dóo kaꞌnu ña; īde ña é ntɨꞌɨ miī é ncho vií ñaꞌa, ña e dóo naꞌnu ñaꞌa kuiní i; 52 naīnu ñá ña é naꞌnu ñaꞌa san, nántaa dūkun ñá ña ntāꞌví san. 53 Xéꞌe ña un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌa é nchio ñaꞌa, ña é ntátaan núu i. Dá nakūnu ña ña kuiká san, koó da mii ntāꞌa ña. 54 Xnchii ña ñāꞌa ña, ñá Israee, ña kade tsiñu iña ña; ñá ni kūnáa ini ña é ntuntaꞌví ini ña ña. 55 Dukuan ō xeꞌé Xuva ko xūꞌu ñá ni ñata kō, ni Ābraan ni iꞌxá ña, nchii dañu ntūvi. Kuan ō kaꞌan Mária. 56 Kidáā ne, kátūví Maria ni Isábeé te ūni xoo. Rkontûví ne, kúnūꞌún ña nú viꞌi ña kān.



49 Tsí

 

57 Dā

Dā káku Juaan Bautista

kúntaa ntúvī é kāku iꞌxá Isabeé ne, xío ūun iꞌxa tii. 58 Kidáā ne, kuéꞌen ñaviꞌi ña, kūkoto níꞌni ña ña, tsi dóo kaꞌnu kuīni ña e káku iꞌxá Isabee. Ini ña tsí Tóꞌo kō né, dōo váꞌa ntuvi xéꞌe ña iña ña. 59 Dā kúvi una ntúvi ne, kueꞌen níꞌi ñā iꞌxá san é kāꞌnté nuu ña un siin kúñū é ixi i, vata ō kaꞌan Xúva kō. Ntīo ñaꞌa san é kunani vata nani uva i Zacāriá ne, 60 ntá tsi dɨꞌɨ ī né, kakaꞌan ña:  

 

 

103

SAN LUCAS 1

—Ñáꞌā, tsí Juaan kunáni —kaꞌan Ísabee. 61 Kidáā ne, ntákaꞌan ñáviꞌi ña: —Ntá tsi xoxó ñaviꞌi o, ña é kuan nanī —kaꞌan ñá ni ñā. 62 Dukuān ne, koó dā ntaꞌa ña kakuvi é tsixeꞌe ña ūva iꞌxá san vata koo é kūtuni ña nté koo kunani. 63 Uva ī ne, íkan ña uun taꞌvi rkunū ne, da kidáā xntée naꞌa ña é Juaan kunáni. Koó dā kúduꞌva ña ntâñɨ ́ san é kuān o xntée naꞌa ña. 64 Ura dúꞌva tsi i nákaꞌan Zácariá san. Eni ntuꞌu ña kākaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. 65 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña ne, koó dā kúduꞌva ña. Da kanɨɨ kāꞌnu ñuú Judeá san e dóo ntákaꞌan ñáꞌa san nté ō kúvi. 66 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña e téku i ne, da dé kuení mii ñā: —¿Neé ntu é vīi iꞌxá san tē kúkaꞌnu? —kaꞌan ña. Tsí kutuní ñaꞌa san tsi dóo nuu méꞌñu Xuva ko ī.



 

 



 

 



 

 

67 Zacaria,





É īta Zacaria

úva īꞌxá san ne, nuu tsitu Espíritū Sántū nima ñá, kakaꞌan ñá túꞌūn é xēꞌé Xuva kō é kāꞌan ña: 68 ¡Na kāꞌan un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, Tóꞌō ña Israee, tsi véꞌxi ñā, vexnákakū ñá ñaꞌa ña! 69 Tsi táxnūu ña ña e dóo ntii inī i é nakakū ñá kō, uun iꞌxá ika rei Dāvii, ña é dé tsiñu iña Xuva ko, 70 vata ō táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña nte ntúvi diꞌna, vata ō ntákaꞌan ñá kaꞌán naa ña, ña e dóo vaꞌa: 71 é nantii ña kō míꞌī ntaínchuꞌvi ñáꞌa san ko,





nī mí ntáde xení ña ni kō, ntuntaꞌví ini ña ni ñata kō, ña intóo ntuvi diꞌna, é ntē ña kunánī ña é kada ntáa ña nuu i e dóo vaꞌa é kākaꞌan ñá ni ñā kídaā. 73 Dɨvi nuū i é kākaꞌan Xúva kō nte ntúvi diꞌna ni uva ata ko Ābraan tsí nuu é ntaā i é viī ña é kākaꞌan ña: 74 é nakāku ñá ko ntaꞌa ña ntaínchuꞌvi ko vata koo é vīi o nee iña é kākaꞌan ña, é ntē ña uꞌví kō, 75 vata koo é kuvi kuntoo dadɨɨ o ni ñā é vīi ó nee iña é vāꞌá da kanɨɨ ntuvi kō. 76 Dɨvin, īꞌxá miī kó, viꞌi a vé ne, káꞌan ntōdon túꞌun Xuva kō, ña é dií ka kaꞌnu, tsí dɨvīn ne, kɨ ́ꞌɨn kodōn núun nuu Xuva ko, viin é koo túꞌve ñaꞌa san te xee míi Xuva kō. 77 Dɨvin kuēꞌen é kūtuni ñáꞌa ña tsí nakate Xuva ko kuētsí ña vata koo é nakáku ña. 78 Tsí Xuva kō né, dōó kantuntaꞌví ini ña kō né, taxnūu ña iꞌxá ña nte e dukún kān vata kaa ntuve ngántii é kakene tevaá duꞌva tsi, 79 vata koo é nāxiꞌí nuu ña iña ñá ntoo mi dóo nee, mí katāvi núu ña ntatɨ ̄ doxiꞌi. Nañēꞌe ñá ko ītsi mí kaka ō vata koo é kūntoo váꞌa o. 72 é

104

SAN LUCAS 1​, ​2 Dukuan ō kaꞌan Zacária. 80 Kūkaꞌnu Juaán san ne, dōo kutúꞌve ña iña Xuva ko. Má kūꞌu kan inúu ña un tsi da nté xee ntúvī é kiī ña é kīní ña Israeé san ña.  

Dā káku Jēsuu (Mt. 1:18‑25)

2

Ntuvi tsikán ne, taxnūu Césa Agustu túꞌūn da míꞌī ká ñuu é uve taꞌan ñūú Roma, kakaꞌan ña é na nākuvé naꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 2 Sáꞌā e kúvi uun ito é nakuvé naꞌa ñáꞌa san dá nūu Círeniu, kade kúꞌvē ña ñuú Siria. 3 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa ntánuꞌu ña ñuú ña é nākuvé naꞌa ña. 4 Dukuān né, ntīi Jósee ñuú Nazaree é kāduku ntée Galilea. Kidáā ne, kuéꞌen ña ñūú Beleen é kāduku ntée Judea, ñuú mí káku rei Davii, tsí Joseé ne, dɨvi tātá viꞌi Davii ña. 5 Kuéꞌen ña, ntūvi ñá ni Māria, tsí dɨvi ñā é kūntaa túꞌun ñā é kani viꞌi ña ni Jōsee. Maria sán ne, é ñūꞌu iꞌxá ña. 6 Da nɨɨ ̄ ntoo ña ñuú Beleén ne, xée ntūvi é kāku iꞌxá ña. 7 Ikān káku iꞌxá ña, iꞌxá nuu i. Náxtīnuu ñá i doo ne, dā xnúu ña i ini etun mí ñūꞌu e ntaéꞌxí kɨtɨ, tsí ña vádā ka mí vāꞌá o é kuntōo ña iní viꞌi kān.  

 

 

 

 

 

Dā xee ánjē mí ñūꞌu paxtu

8 Etsin

ñuú Beleén ne, ñuꞌu paxtu má kūꞌu kan, ntáde ñā kuenta léꞌntú ña niñú san. 9 Dā née inī ña, xéē ánje Xuva kō mí ñūꞌu ña. Nāxiꞌí nuu Xuva ko ntuve ñā kanɨɨ ntíkō diñɨ i mí ñūꞌu ña ne, dōo uꞌví ña. 10 Ntá tsi kakaꞌan ánjē san ni ña: —Ñá ku uꞌvī nto. Tsi dóo vaꞌá túꞌun nīꞌi ú ve. Núu i sāꞌa é kūntoo dínī nto, un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva nto,  

 

vata kaa nto é ntoo nto ñuxiví san. ñuu Dávií ne, é kāku uun iꞌxa é nakakū nto. Dɨvi Crīstu; dɨvi ñā é Tóꞌo kō. 12 Vata koo é nāniꞌi nto iꞌxá san ne, naniꞌi nto i kátīnuu dóo, nuu ntaá ini etun mí ñūꞌu e ntaéꞌxí kɨtɨ —kaꞌan ánjē san ni ña. 13 Ura tsikán ne, ñá te da dīi ánjē san ntii díto ña, e ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva kō: 14 ¡Dōó kaꞌnu kueꞌen Xúva kō, ña tuví e dukún kān! ¡Ñuxiví a ne, váꞌa koo kuntōo ñaꞌa, ña e dóo vaꞌá iña Xuva ko! kaꞌan. 15 Kidáā ne, kuntāa ánjē san e dukún kān. Paxtú san ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ñá xe un xé un ñā: —Kɨ ́ꞌɨn o Bēleén ve, kíkoto ntódo ō nee iñá ntu é kākuvi é tāꞌxi Tóꞌo ko kūtuni ko —kaꞌan ña. 16 Kantɨ ́ꞌɨ duꞌva tsi kueꞌen ña, kunantúku ña Maria ni Jósee ni iꞌxá san. Dā nániꞌi ña ñá ne, ikān nuu ntaa iꞌxá san ini etun mí ñūꞌu é ntaéꞌxí kɨtɨ san. 17 Dā íni ña i ne, ntántaa ña nté o kakaꞌan ánje ni ñā iña iꞌxá san. 18 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña téku i ne, koó dā kúduꞌva ña é kuān o ntákaꞌan páxtú san. 19 Ntá tsi María sán ne, xnuu váꞌa ña nima ñá é un ntɨꞌɨ ̄ é dé kuení ña nuu i sáꞌa. 20 Dá kūnúꞌu paxtú san ne, ntaíta ña nchuꞌún Xuva kō ntánakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa ña kuenta iña i un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é téku ña nī e íni ña, tsí kúntaa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ vatā ó kakaꞌan ánjē san ni ña.

11 Tsí

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā ntúvi kuenta Jesuu ini ukún kān 21 Dā

kúvi una ntúvi ne, ēꞌnté nuu ña un síin kúñū é ixi iꞌxá san vatā

105

SAN LUCAS 2

xkoó ini ña. Kidáā ne, xntánteē ñá i é Jēsuu kunáni, dɨvi dɨ ̄vi é kākaꞌan ánjē sán ni Māría nte díꞌna dá kūꞌun iꞌxá ña. 22 Dā xee táꞌan ntuvi é ntuntoo ña, vatā ó kakaꞌan lei Muíseé ne, kueꞌen níꞌi ña īꞌxá san ñuú Jerusaleen é ntāda ña i kuenta ntáꞌa Xuva kō. 23 Dé ntaa ña sáꞌā, tsí kuān ó kakaꞌan lei íña Xuva ko: “Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ íꞌxa tii, iꞌxa nuu í ne, kuntoo xio kuenta iña Xuva ko”, kaꞌán leí san. 24 Kuéꞌen ña, kūntído ña doméni nú nāa kán dɨ, vatā ó kakaꞌán lei íña Xuva ko: uun naꞌa paloma ntɨ ́kɨ ́n o ūvi páloma naꞌnu. 25 Ntuvi tsikán ne, kátūví uun ñatīí ñuú Jerusaleen, ñá nani Sīmiuun ña e dóo vaꞌá ñaꞌa, e dóo kanuu iní ña Xuva kō. Kantétu ña amá kiꞌxi ña nakākú ñuú Israee. Espíritū Sántū sán tuvī niꞌi ñá Simiuún ne, 26 xéꞌe ñā é kūtuni Símiuun tsí ña kuví ña tē ña diꞌna kiní ña Cristu, ña táxnuu Xuva kō. 27 Kidáā ne, kuéꞌen ñā má ūkún kān, tsí Espíritū Sántū sán ne, náñēꞌe ñá ña é kuān koo vií ña. Dɨvi tsi ntuvi tsīkan kuéꞌen niꞌi Jóseé san ni Māríā san iꞌxá ña Jesuu má ūkún kān dɨ é ntāda ñá i kuenta vátā ó kakaꞌan leí san. 28 Kidáā né, kīꞌi Simiuún san i, iníꞌi nteé ña i ne, dā kidáa kākaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō, kakaꞌan ña: 29 Xuvā kó, viꞌi a vé ne, é vāꞌá o é tāꞌxi nto itsi é na kūví u ve, tsi é kuntaa vatā ó kakaꞌan ntó nī ko. 30 É īní u nuú ko ve, ña e véxnakākú ntɨ, 31 ña e táxnūu nto é kīni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ñá ntoo ñuxiví sa.  

 

 

 

 

 

 

ñā naxiꞌí nuu ña ñuxivi vata kaa ñuꞌu é kaxiꞌí nuu nuu ko. Dōo xiꞌí nuu kaꞌnu ña iña ñaꞌa nto, ña ñuú Israeé san dɨ. Kuan ō kaꞌan Símiuun. 33 Uva Jēsuu ni dɨ ́ꞌɨ ñā ne, koó dā kúduꞌva ña da téku ña é kākaꞌan Símiuun íña iꞌxá ña. 34 Kidáā né, nāxnuu viko Simiuún san ña ne, dá kakāꞌan ñá ni Māría, dɨꞌɨ Jēsuu: —Koton tsí iꞌxa saꞌá ne, véꞌxī é vīi e dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa ña Israee sán ne, kóꞌxo ñā né, ō nakuntáñɨ ̄ ñá kuenta iña i. Dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa san koto ña i ne, nantii niꞌni ña i, 35 vata koo é dukuan koo kūtuni nté ō ntádē kuení ntiꞌxe ñaꞌa san. Dɨvīn dɨ ́, dōo uꞌvi kuvi ó, vata tē káā é ūvi nuu i niꞌni ntído nima ó dɨ —kaꞌan Símiuún san ni Māríā. 36 Íkān ntitsi úun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña e dóo atā, ñá nanī Ana, ña é kaꞌán naa Xuva ko. Iꞌxá Fanuee, tatá viꞌi Asee. Dutsi kuia ña tántaꞌa ña ne, uꞌxe kuía tsi īntóo niꞌi taꞌan ña ni xɨ ̄ɨ ña. 37 É īta ntíꞌxin kɨmi díko kɨmi kuia é ntukíi ñā. Ñá nī ntíi kuēꞌen ña má ūkún kān. Ntē ntúvi ntē níñu kanuu iní ña Xuva kō ne, kaitúvi ixu ña ne, kakaꞌan ntâꞌví ña dɨ. 38 Ura dúꞌva tsi i xeé Aná san mí ntōo ña ne, eni ntuꞌu ña kānakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō, ne, kakaꞌan ñá iña iꞌxá san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, ña ntantétu xoo é xee i é nakakū ñuú Jerusaleen.

32 Dɨvi

 

 

 

 

 

 

Dá kūnúꞌu ña ñuú Nazaree

39 Kidáā

ne, da kúvi dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ ñā é kākaꞌán lei Xúva kō ne, kúnūꞌú ña ñuú Galilea, un tsi nté ñuú mii ñā, mí nani Nazāree. 40 Ikān éni  

SAN LUCAS 2​, ​3

106

ntuꞌu iꞌxá san éꞌnu. Dōó ntii éꞌnu. Dōó kiꞌin inī i. Dōo kuínima Xúva ko ī. Dā tuví Jesuu má ūkún kān

41 Kuia

kuía ntáñeꞌe uva Jēsuu ni dɨꞌɨ ñá ñuú Jerusaleen dá kakuvi viko da nátava Xuva kō ña Israee ñuú Egítō. 42 Dā xee táꞌan uxuvi kuía Jesuú ne, kuéꞌen ntɨ ̄ꞌɨ ña ñuú Jerusaleen váta xkoó ini ña da kaxío viko san. 43 Dā inú kava viko sán ne, ítuvī mii Jésuu Jerusaleen, é ntē ña ni iní dɨꞌɨ ñā, nté uva ñā. 44 Te kūntíꞌxi iꞌxá ña méꞌñu ñāꞌa san, kuíni ña. Uun ntuvi va váꞌa ñúꞌu ña ītsi da kútuni ña é ña te ntīkɨ ́n ntu iꞌxá ña ña. Kidáā ne, eni ntuꞌu ña nántuku ña ñā méꞌñu ñāviꞌi ña ni ña ini ña. 45 Ñá ni nāniꞌi ñá ña. Kidáā né, ntiko kōo xtúku ña, kueꞌen ñá, kūnantúku ña ña ñuú Jerusaleen. 46 Dā kúvi uni ntúvi ne, nāniꞌi ñá ña ini ukún kān. Ntoo niꞌi ña mastrú lei, kaini ña e ntákaꞌan ñá ne, katsixeꞌe Jēsuú san ñá dɨ. 47 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña e téku i ne, koó dā ntákuduꞌva ña, tsi dóo ntíto Jesuú san ne, dōó ini ña nté koo nantiko kōo ñá dɨ. 48 Dā íni uva ñā ne, koó dā kúduꞌva ña. Dɨꞌɨ ñā né, kakaꞌan ña: —Iꞌxá miī ko, ¿nché kui kuān o dén ntun nī ntɨ? ¿Ñá inin ntun tsí ntuví ntɨ uva ō né, dōo ntántɨꞌɨ iní ntɨ ntánantukū ntɨ ́ o? —kaꞌan ña. 49 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui ntánantuku ntu ntō ko? ¿Ñā ntu íni nto tē kantio é iꞌa kutūví u má viꞌi Uvā ko? —kaꞌan Jésuu ni ña. 50 Ntá tsi ña ni ñéꞌe dɨkɨ ñā nee iña é kākaꞌan ñá ni ñā.

51 Kidáā

ne, kúnūꞌú Jesuu ni úva ñā ñuú Nazareé ne, dē ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña nēe e teé tsiñu uva ña ñā. Dɨꞌɨ ñā ne, xnuu váꞌa ntɨꞌɨ ña sáꞌā nima ña. 52 Jesuú ne, kuéꞌēn éꞌnu ña. Dōo kúkiꞌin inī ñá dɨ. Dōo kuínima Xúva ko ña, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán dɨ.  

Dá kākaꞌan ntódo Juaan Bautista ñuu itsi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

(Mt. 3:1‑12; Mr. 1:1‑8; Jn. 1:19‑28)

Dā kúvi xeꞌun kuia é īdé Tiberiu ña é kadē kûꞌve un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ñuú é kāduku ntée Romá ne, kidáa odo nūu Poncio Pílatu ñuú Judeá ne, odo nūu Heródē ñuú Galileá dɨ. Ení Heródē, ñá nani Fēlipé ne, odo nuū ñá ñuú Traconite ni ñūú Ituriá dɨ. Ña nani Līsaniá ne, odo nuū ñá ñuú Abilinia. 2 Anaa ni Caífaa ne, ntáde ña dutu ñá odo nūu. Ntuvi tsikán ne, xée tūꞌún Xuva kō ntaꞌa Juaan Bautista, iꞌxá Zacaria, mí tuví ña ñuu itsí kān. 3 Kidáā ne, kuéꞌēn Juaán san, ita ntíꞌxin ña dá kanɨɨ dīñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan, kakaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa san é na nātɨvi iní ña kuétsi ña ne, na kūtsi ntute ña dɨ, vata koo é na kāda kaꞌnu iní Xuva ko ni ña kuētsí ña. 4 Sáꞌā kúvi vata ō xnteé naꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Isāia, kakáꞌan ña: Xée ñūu îtsí kān uun tatsin é un ntii tsi kākaꞌan: “Nākoo túꞌve ntó itsi Xuva kō; nakaán nuu nto itsi ntaa mí kɨ ̄ꞌɨn ña. 5 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ xɨꞌntɨ ́ ne, ntadɨ ́ nuu. Míꞌi īó xuku ni tɨꞌɨ ̄ í ne, ntuntaa. Itsi mi dóo nakutáꞌnu ne, ntuntaá dɨ. Itsi mí ña váꞌā o ne, ntuváꞌa dɨ.  

 

 

107

SAN LUCAS 3

6 Kidáā

ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kiní ña ña é taxnúu Xuva kō é nakakū ñá kō”, kuan ō kaꞌan tatsín san. Duꞌva ō kaꞌan Isáiá san. 7 Ñá tē nté kaa ñaꞌa xée ña mí tuví Juaan é ntio ña é nakūtsi ntute ña ña ne, kakaꞌan Juaán san ni ñā: —¡Ntōꞌo é tatá koo nto e dóo kīni ntáa nto! ¿Xóo ntu kakāꞌán i ni ntō é kūvi nakáku nto é ntōꞌo nto é taꞌxi Xuva kō ve? 8 Váꞌa tsī koo vií nto vata koo e díto é nadama ntiꞌxe nima nto. Ñá ku kaꞌān ntó ni tāꞌan nto: “Xoꞌō né, tatá viꞌi Abraan o”. Kakaꞌán u tsí Xuva kō ne, kuvi ntada ña xuu tatá Abraán tē dɨ ́ ntio ña. 9 Dukuān ne, é iō tuꞌve káa ntee é nakɨɨ̄ n ntɨꞌɨ ña utun sán un tsi nte nú ditsin i. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ utun é ña kakíi kɨtɨ vāꞌá i ne, katsin ña ne, dá kāꞌmí ña —kuān o kaꞌán Juaán san ni ñāꞌa san. 10 Kidáā né, tsixeꞌe ñāꞌa san ña: —¿Ntē ntú koo vií ntɨ kuan? — kaꞌan ñáꞌa san. 11 Dá kakāꞌan Juaán san ni ñā kídaā: —Xoo é īó uvi duꞌnu i ne, na kuēꞌé ña kunūu tuku ñaꞌa, ña é ña tuvi dúꞌnu i. Tē xoo é īo é kaeꞌxí i ne, na kuēꞌé ña dava na kāꞌxí ñaꞌa, ña é ña tuvi é kāꞌxi —kaꞌan ña. 12 Véꞌxī ña ntaído diuꞌun xôó dɨ é kūtsi ntute ña ne, dā tsíxeꞌe ñā Juaan: —Mastrú, ¿ntē ntú koo vií ntɨ dɨ? —kaꞌan ña. 13 Ne, dá kakāꞌán Juaan: —Ña kuído nto vata kaa ntaído nto diuꞌun xôó san; mii tsī é kuido nto vatā ó kakaꞌan leí san —kaꞌan ñá ni ñā.  

 

 

 

 

 

 

14 Sntadún

san dɨ ́ ne, tsixeꞌe ñā dɨ: —Ntɨꞌɨ ́ ni, ¿ntē ntú koo vií ntɨ? — kaꞌan ña. Ne, kakaꞌán Juaan: —Ña kuído dúꞌu nto nté uun iña ñaꞌa; ntē ña ku nauꞌví nto ña. Ntē ña ku daꞌví nto ña dovete tē ña te neé kade ña. Ñá kākán ka nto xáꞌvi nto, tsí e dɨ ́vi tsī é kaniꞌi nto —kaꞌan ñá ni ñā. 15 Ñaꞌa sán ne, ntaítsuꞌun ñā ntantétu ña. Ntádē kuení mii ña tē nté kaa ne, Juaán san é Cristu ña. 16 Ntá tsi Juaán san ne, kakaꞌan ñá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san: —Xuꞌú ne, kūdii ntute kadáꞌvi ú nto da kanakūtsi ntute ú nto ne, ntá tsi véꞌxi ūun ñaꞌa, ña e dií dií ka kaꞌnu é xuꞌu, é ntē ña kainuu áꞌvi ko é nantúte ú xoꞌo ntiꞌxen ña. Dɨvi ñā ne, ñá tē ntúte dāꞌvi ñá nto, tsí Espíritū Sántu sán dāꞌví nuu ña nto, ni ñūꞌu é kaiꞌxi. 17 Dɨvi ñā né, niꞌi ntaꞌa ña ūtun é kāni ña trigu é nātsoo xio ña xáka i. Nātsuꞌun váꞌa ña trigú san ini aka ña, ntá tsi kaꞌmi ña xáka san méꞌñu ñūꞌú san mí ña ntáꞌva —kaꞌan ña. 18 Ne, tɨtɨ ́n ka nuu i é kākaꞌán Juaán san ni ñāꞌa san dá kakaꞌan ntódo ña ni ñā túꞌūn vaꞌá san dɨ. 19 Ntá tsi de tíi Juaán san nī ña tsiñu kaꞌnu i, ña Heródē, tsi nákiꞌi Heródē san ñadɨ ́ꞌɨ ení ña Felipe, ñá nani Herōdia. Dē tíi ña ni ñā kuenta iña é un ntɨꞌɨ nuū i é kīni kaa é idé ña dɨ. 20 Ntá tsi dā téku Heródē ne, tuku nuu i idé túku ña: tsí xnúu kutu ñā Juaán san viutun.  

 

 

 

 

 

Dā ítsi ntute Jesuú

21 Dá

(Mt. 3:13‑17; Mr. 1:9‑11)

kanakūtsi ntute Juaán san un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, ītsi ntute Jesuu ntáꞌa Juaán san dɨ. Dá kakāꞌan ntâꞌví Jesuú ne, ura dúꞌva

108

SAN LUCAS 3​, ​4 tsi nákaan xíꞌi e dukún kān. 22 Dítō tsi véꞌxi daxi daxi Espíritū Sántū san vata kaa paloma é nākuntéku dɨkɨ ñá ne, dā téku ña uun tatsín e dukún kān é kākaꞌan: —Dɨvīn é iꞌxá miī kó e dóo ntio ko. Dɨvīn é nakaxnúu ú o —kaꞌan tátsín san ni ñā.  

Ñaviꞌi ata Jēsuu (Mt. 1:1‑17)

23 É

kūvi oko uꞌxi kuia Jésuú san da éni ntuꞌu ñā edé tsiñu ña. Dɨvi ñā né, iꞌxá Josee ña, kuíni ñaꞌa san. Joseé san ne, iꞌxá Elii. 24 Elií san ne, iꞌxá Mataa. Mataá san ne, iꞌxá Levii. Levií san ne, iꞌxá Melqui. Melquí san ne, iꞌxá Jana. Janá san ne, iꞌxá Josee. 25 Joseé san ne, iꞌxá Matatia. Matatiá san ne, iꞌxá Amoo. Amoó san ne, iꞌxá Nauun. Nauún san ne, iꞌxá Eli. Elí san ne, iꞌxá Nagai. 26 Nagaí san ne, iꞌxá Maa. Maá san ne, iꞌxá Matatia. Matatiá san ne, iꞌxá Semei. Semeí san ne, iꞌxá Josee. Joseé san ne, iꞌxá Judaa. 27 Judaá san ne, iꞌxá Juanaan. Juanaán san ne, iꞌxá Resa. Resá san ne, iꞌxá Zorobabee. Zorobabeé san ne, iꞌxá Salatiee. Salatieé san ne, iꞌxá Neri. 28 Nerí san ne, iꞌxá Melqui. Melquí san ne, iꞌxá Adi. Adí san ne, iꞌxá Cosan. Cosán san ne, iꞌxá Elmadaan. Elmadaán san ne, iꞌxá Ee. 29 Eé san ne, iꞌxá Jesuu. Jesuú san ne, iꞌxá Eliezee. Eliezeé san ne, iꞌxá Joriin. Joriín san ne, iꞌxá Mataa. 30 Mataá san ne, iꞌxá Levii. Levií san ne, iꞌxá Simiuun. Simiuún san ne, iꞌxá Judaa. Judaá san ne, iꞌxá Josee. Joseé san ne, iꞌxá Jonaa. Jonaá san ne, iꞌxá Eliaquiin. 31 Eliaquiín san ne, iꞌxá Melea.  

 

 

 

 

 

 

 

Meleá san ne, iꞌxá Mena. Mená san ne, iꞌxá Matata. Matatá san ne, iꞌxá Nataan. 32 Nataán san ne, iꞌxá Davii. Davií san ne, iꞌxá Isaii. Isaií san ne, iꞌxá Obee. Obeé san ne, iꞌxá Boo. Boó san ne, iꞌxá Sala. Salá san ne, iꞌxá Nasuun. 33 Nasuún san ne, iꞌxá Aminadaa. Aminadaá san ne, iꞌxá Amiin. Amiín san ne, iꞌxá Arni. Arní san ne, iꞌxá Eruun. Eruún san ne, iꞌxá Fare. Faré san ne, iꞌxá Judaa. 34 Judaá san ne, iꞌxá Jacoo. Jacoó san ne, iꞌxá Isaa. Isaá san ne, iꞌxá Abraan. Abraán san ne, iꞌxá Taree. Tareé san ne, iꞌxá Nacoo. 35 Nacoó san ne, iꞌxá Seruu. Seruú san ne, iꞌxá Ragau. Ragaú san ne, iꞌxá Pelee. Peleé san ne, iꞌxá Hebe. Hebé san ne, iꞌxá Sala. 36 Salá san ne, iꞌxá Cainaan. Cainaán san ne, iꞌxá Afasaa. Afasaá san ne, iꞌxá Seen. Seén san ne, iꞌxá Noee. Noeé san ne, iꞌxá Lamee. 37 Lameé san ne, iꞌxá Matusaleen. Matusaleén san ne, iꞌxá Enoo. Enoó san ne, iꞌxá Jaree. Jareé san ne, iꞌxá Malalee. Malaleé san ne, iꞌxá Cainaan. 38 Cainaán san ne, iꞌxá Enoo. Enoó san ne, iꞌxá See. Seé san ne, iꞌxá Adaan. Adaán san ne, iꞌxá Xuva kō.  

 

 

 

 

 

 

Dā nchó koto ntee tóꞌō e ña váꞌā san Jésuu

4

(Mt. 4:1‑11; Mr. 1:12‑13)

Jesuú ne, nuu tsitu Espíritū Sántū sán nima ñá, ntiko koō ña é ñeꞌē ña nú ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan. Kueꞌen níꞌi Espíritū Sántū san ña, kuéꞌen ña ñūu îtsí kān mí xoxó ñaꞌa. 2 Ikān itúvi ña uvi díko ntuvi ne, ntá tsi tóꞌō e ña váꞌā san ne, īto nteé ña. Ñá ni ēꞌxí kueꞌen ña ntuvi é itúvi ña ikān. Dā rkontûví  

109

SAN LUCAS 4

ne, kākɨn ña. 3 Kidáā né, kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: —Tē nuu é ntaā i é iꞌxá Xuva ko ō né, viin é nantūvi xuu sáꞌa tañúꞌū — kaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña. 4 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Tūꞌún Xuva kō ne, kakaꞌan: “Ñá te da mii tsi tāñúꞌū san kantío ñaꞌa san, tsí kantio ña un ntɨꞌɨ ̄ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō”, kaꞌan —kaꞌan ñá ni ī. 5 Kidáā ne, kúxee niꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña uun itsi mi dóo dūkun. Uun daꞌna tsi nañéꞌē ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é īó da kanɨɨ ñūxiví ne, 6 kakaꞌan ni Jésuú san: —Xuꞌú taꞌxi u é kadā kûꞌven dá kanɨɨ ñūxiví san. Taꞌxi u é un ntɨꞌɨ ̄ e dóo vaꞌá san é kūví iña o. Tsí xuꞌú ne, é ntūvi kuenta ntáꞌa ko é un ntɨꞌɨ ̄ sáꞌā ne, kuéꞌē ú da xōó ka tsi é ntio ko. 7 Te nakūnchɨ ́tɨn nūú ko ne, te kunūu ini ó ko ne, é un ntɨꞌɨ kūvi iña o —kaꞌan ni Jésuu. 8 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ī: —Tūꞌún Xuva ko ne, kākaꞌan: “Kunūu ini o Tóꞌo o Xuva ō. Da mii tsi ñā é kuīntiꞌxe o ña”, kaꞌan — kaꞌan ñá nī tóꞌō e ña váꞌā san. 9 Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen. Nakáa ñā dɨkɨ xúkun kaꞌnu míꞌī e dií dií ka dukún ne, dá kakāꞌan ni ña: —Tē nuu é ntaā i é dɨvīn é Iꞌxá Xuva kō ne, nakōꞌxón nuun kúñu ō un tsi nte íꞌa. 10 Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Tsí taxnūu ña ánje ñā é viī ñá o kuenta, é kūnuu méꞌñu kūnuu dava ña o. 11 Kūrkaa ánjē san o,  

 

 

 

 

 

 

 

vata koo é ña nákɨꞌɨn nté uun xuu, kaꞌan —kaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni Jésuu. 12 Ne, nántiko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ī: —Duꞌvā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō dɨ: “Ñá ku ntē dúkuan kōto nteen Tóꞌo o Xuva ō”, kaꞌan —kaꞌan ñá nī é ña váꞌā san. 13 Dā ña ni kuvi vii tóꞌō e ña váꞌā san nté koo vii é kōꞌxó ntēé Jesuú ne, kīi nteé xio, kueꞌen.  

 

Dā éni ntuꞌu Jēsuu dé tsiñu ña ñuú Galilea (Mt. 4:12‑17; Mr. 1:14‑15)

14 Nāxee

Jésuu ñuú Galilea, nuu tsitu nima ñá Espíritū Sántū san é viī ñá tsiñu ña. É da míꞌī ká ñuú ntákaꞌan ñáꞌa san íña Jésuu. 15 Nakuáꞌa ña ñāꞌa san taꞌán ñuu taꞌán ñuu má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israee. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntákaꞌan ñá e dóo vaꞌá Jesuu.  

Dā itúvi Jesuu ñuú Nazaree (Mt. 13:53‑58; Mr. 6:1‑6)

16 Kidáā

né, nāxee Jésuu ñuú Nazaree, mí éꞌnu ña. Ntuvi dá iō dáꞌna ne, kuéꞌen ñā má viꞌī mí nataká nuu ña Israee váta xkoó ini ña. Nákuntītsí ña é nakuāꞌa ña túꞌun Xuva kō. 17 Xéꞌe ña ña tūtu é de váꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Isāia. Nākaán ña ne, nāniꞌi ña mí duꞌvā ó kakaꞌan: 18 Espíritu Xuva kō ne, nuu méꞌñu nuu dava ña ko, tsí dɨvi ñā teé tsiñu ña ko é kāꞌán u túꞌūn é vāꞌá ni ña ntāꞌvi. Dɨvi ñā táxnūu ña ko  

110

SAN LUCAS 4 é kāꞌán u ni ña ñuꞌu kutū nté koo nakáku ña, nī é nākaán u ntuxnúu ña kuāa, nī é nakākú u ña ntáde xení ñaꞌa ni ī, 19 nī é kāꞌán u tsi é xee ntúvi e dóo vaꞌá koo vií Xuva ko ni ñāꞌa. Kuān ó kakaꞌan túꞌūn é nakuāꞌa ña. 20 Kidáā ne, naxtínuu Jesuu tútú san ne, dā nakuéꞌe ña ña kaxntiī nú viꞌī mi ntánataká nuu ña ne, nákutūví xtuku ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo sán ne, ntaíto ña ña. 21 Kidáā ne, éni ntuꞌu Jēsuu kakáꞌan ñá ni ñā: —Tūꞌún saꞌá ne, é vevii é kākuntaa vata kaa e téku nto dá kanakuāꞌa ú nto —kaꞌan Jésuu. 22 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, váꞌā ó ntákaꞌan ñá iña Jésuu. Da kúduꞌva ña é kuān nte váꞌā ó kakaꞌan ña. Ntatíin mii ñā, ntákaꞌan ña: —¿Ñā ntu te iꞌxá Josee ñá sāꞌa? — kaꞌan ñáꞌa san. 23 Dá kakāꞌan Jésuu ni ña: —Ncho kaꞌan ntó nī kó vatā ó ntákaꞌan ñáꞌa san: “Tē nuu é ntaā i é medíku ntō ne, ntaváꞌa mii ntō kúñu ntō.” O ncho kaꞌan ntó nī ko: “Vatā o téku ntɨ ́ nēe é idé nto ñuú Capernaú ne, kuān koo vií nto iꞌa dɨ, ñuú mii ntō”, te kuan kōo é ncho kaꞌan nto. 24 ʼNuu é ntaā i é kākaꞌán u tsi nté uun ñaꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko ne, ñá ntīo ñaꞌa san, ña ñuú mii ñā, é kīni ña túꞌūn é kākaꞌan ña. 25 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u tsi ñá te da dīi ñadɨꞌɨ ́ kií san ntoo ña ñuú Israee ntuvi da itúvi Elia. Dā kidáā ne, ña ni kɨ ́ɨn kuēꞌen tsi davi uni kuia nte dáva ne, dōo kútama ñaꞌa san da kanɨɨ ñūú san. 26 Ntá tsi ña ni  

 

 

 

 

 

 

taxnúu Xuva kō Eliá san e kixntíi ña ñadɨ ̄ꞌɨ kii, ña ñuú Israee, tsi táxnūu ña ña é kixntíi ña uun ñadɨ ̄ꞌɨ kii, ña ñuú Sareta, ñuu é tuvi étsin Siduun. 27 Ñá te da dīi ña ntákuvi kuiꞌi é kānakoꞌxo kúñu ī ntóo ña ñuú Israee ntuvi da katúvi ña kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Elīseu, ntá tsi nté uun ñaꞌa, ña ntánchokuvi, ña ni ntuváꞌa ña. Tsí mii tsi Nāmaan, ña ñuú Siria, ntuváꞌa ña —kaꞌan Jésuu. 28 Ntá tsi ña ntoo iní viꞌi mí nataká nuu ña Israeé ne, un váꞌa tsi kúdiin ña dā téku ña é kuān ó kakaꞌan ña. 29 Nákuntāñɨ ́ ñaꞌa sán ne, nakunu ña Jesuu ñuú ña. Kueꞌen níꞌi ña ñā rkɨ uku é nakōꞌxó nuu ñá ña. 30 Ntá tsi kíi niꞌni Jēsuu méꞌñū ñaꞌa san, kuéꞌen ñā.  

 

 

 

Ñatīi, ña é nuu é ña váꞌā nima i (Mr. 1:21‑28)

31 Jesuú

ne, kuéꞌen ña ñūú Capernau é tuví ñuú Galileá ne, ikan kanakuāꞌa ña ñáꞌa san ntúvi dá iō dáꞌna. 32 Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san túꞌūn é kanakuāꞌa ña ña, tsi dóo ini Jesuu nee é kākaꞌan ña. 33 Má viꞌī mí nataká nuu ña Israeé san ne, tuví uun ñatīi, ña é nuu é ña váꞌā nima í ne, un ntii tsi kākaꞌan: 34 —¡Na koo mii ntō ntɨ! ¿Neé ntu viī ntó nī ntɨ ́, Jesuu, ña ñuú Nazaree? ¿Vēꞌxí ntu nto é nākunaá nto ntɨ? Xuꞌú ne, iní u nto, tsí dɨvi ntō e dóo vaꞌá nto iña Xuva ko — kaꞌan ni Jésuu. 35 Kidáā ne, de tíi Jesuu ni é ña váꞌā san, kakaꞌan ñá ni ī: —¡Diin tsi kutūvin! ¡Ntiin nima ñátīí sāꞌa! —kaꞌan ñá nī e ña váꞌā san.  

 

 

 

111

SAN LUCAS 4​, ​5

Kidáā né, un ntii tsi nāntava é ña váꞌā san ña ñuꞌu kan, méꞌñū un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san da ntíi nima ña. Ntē ña ni níꞌi kuiꞌí ña da ntii é ña váꞌā san. 36 Dōo uꞌví ñaꞌa san un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá da íni ña. Ntátsixeꞌe taꞌan mii ñā: —¿Neē ntú tuꞌun sáꞌā? Ña sāꞌá ne, ¿nté kui dóo iō ña é viī ña? Tsi dá mii tsi kākaꞌan ñá ne, kūvi idé ña nakúnu ña é ña váꞌā san —kaꞌan ña. 37 Da míꞌī ká ñuú san ntákaꞌan ñá iña Jésuu.

Ntá tsi de tíi Jesuu ni é ña váꞌā san. Ñá ni xēꞌé ña itsi é kāꞌan, tsí ini tsí dɨvi ñā é Cristu ña, ña e táxnuu Xuva kō.

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ñuntɨ ́ɨ Sīmuún Pedru (Mt. 8:14‑15; Mr. 1:29‑31)

38 Kidáā

ne, nákuntītsí Jesuu, ntáka ña viꞌi mi ntánataká nuu ña Israeé san ne, kuéꞌen ñā nú viꞌi Sīmuun Pedru. Ikān tuví ñuntɨ ́ɨ ña ne, dōo kaxéꞌe ña kaꞌni. Íkan ña dā xeꞌe ntáꞌa Jesuu é na ntāváꞌa ña ña. 39 Nákuntēɨ Jesuu nuu ñadɨꞌɨ ́ san mí tuví ntaa ña ne, kakaꞌan ña é na ntīkó kaꞌni san. Ura tsí i nakuntítsi ña, da de váꞌa ña é kāꞌxí Jesuu ni ñáꞌa ña.

Kaika Jesuu kánɨɨ ñūú Galilea, kakaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa san

tuví ne, kuéꞌen Jēsuu díñɨ ñūú san mí xoxo ntóo i. Ntá tsi ñaꞌa sán ne, dōo nántuku ña ñā. Xée ñāꞌa san mí tuví ña ne, ñá ni nataxā ñá ña, tsí ña ni ntío ñaꞌá san é kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ña. 43 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —Da miī é kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ú xio ñuú san, kikaꞌán u ni ñāꞌa san túꞌūn é vāꞌa iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō, tsí dɨvi tsiñu sāꞌa e táxnuu Xuva kō ko — kaꞌan Jésuu. 44 Kuéꞌen ñā ne, kukaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san dá kanɨɨ ñūú Judea.  

 

 

Dōó tɨtɨ ́n ña ntánchokuvi ntaváꞌa Jesuu 40 Ura

(Mt. 8:16‑17; Mr. 1:32‑34)

da kaído nuu ngántií san ne, xée ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, xee níꞌi ña ñaꞌa ña, ña ntánchokuví san, mí tuví Jesuu. Dōó tɨtɨ ́n nuu kuíꞌi ntákuvi ña. Tɨɨn ntaꞌa Jēsuu ñáꞌa san xe un xé un ñā, ntaváꞌa ña ña. 41 Ñá te da dīi ña ntánchokuví san ne, ntīi é ña váꞌā sán nima ña. Koó dā ntákachuꞌu ntáa é ña váꞌā san, ntákaꞌan: —¡Dɨvi ntō é Iꞌxá Xuva ko ntō! —kaꞌan.  

(Mr. 1:35‑39)

42 Dā

Nuu i e dóo kaꞌnu e kúvi nī ña ntátɨɨn tsákā

5

(Mt. 4:18‑22; Mr. 1:16‑20)

Uun ntuvi ne, ntitsí Jesuu díñɨ míni kāꞌnu é nani Genesāree. Ñá te da dīi ñáꞌa xee ña é kīni ñá Jesuu. Un tsi tavi núu ña ñā e dóo ntio ña é kīni ña túꞌun Xuva kō. 2 Īní Jesuu úvi tun ntōo íxū é ntoo diñɨ ntute kān ne, ña ntátava tsákā sán ne, é ntii ña tun ntōó san é nakate ña xunu ña. 3 Kidáā ne, kúxēe Jesuu iní tun ntōo Simuún san ne, dā ikan ñá ña da xeꞌe é na nakɨ ̄ꞌɨn íka ká ña iní ntute san tun ntōó san. Kidáā né, eni ntuꞌu ña kākaꞌan ñá ni ñāꞌa san. 4 Dā kúvi kaꞌan ñá ni ñāꞌa sán ne, kidáā ne, kakaꞌan ñá ni Sīmuun: —Kuēꞌen niꞌi nto tún ntōó san iní ntute mí kūnú san ne, dá nakuītá  

 

 

112

SAN LUCAS 5 nuu nto xunu nto, dá tɨ ̄ɨn nto tsákā san —kaꞌan Jésuu ni ña. 5 Simuún san ne, kakaꞌan ña: —Mastru, kuéꞌen nīñu vétun é ñūꞌu ntɨ, ntáde tsiñu ntɨ ́ ne, nté uun tsákā ña ni níꞌí ntɨ tɨ. Ntá tsi te dɨvi nto kāꞌan ntó ne, nakuītá nuu xtuku ntɨ ́ xunú ntɨ —kaꞌan ña. 6 Kuān o dé ntiꞌxe ña ne, nɨɨ kuēꞌen tsí ñuꞌu tsitu tsákā san xunú ña dā nátavā ña. Dókō sá ni ntātsin tuꞌun xunú ña. 7 Kidáā né, īde ña ntaꞌa ña ni ñá ñuꞌu tuku tun ntōó san vata koo é kīꞌxi ña, kixntíi ña ñā. Kīꞌxi ña ne, natsítu kuēꞌen ñá ntuvi tún ntōó san. Dókō sá te ni ntīí ntoko tun ntōó ña. 8 Dā íni Simuun Pedrú san nté ō kúvi ne, nākunchɨ ́tɨ ntāa ña nuu Jésuu, dá kakāꞌan ña: —Kii nteé xio nto ko, Tóꞌō, tsí xuꞌú ne, dōó iō kuetsí ko —kaꞌan ñá ni Jēsuu. 9 Tsi dóo ūꞌví Simuún san, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī san, tsi dóo kueꞌe tsákā táva ña. 10 Kuan ō kuíni Santiaú san dɨ nī Juaan, iꞌxá Zebedeu, ña é dadɨɨ ntáde tsiñu ni Sīmuún san. Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni Símuun kídaā: —Ñá ku uꞌvī o. Tsí vatā o den da tɨ ́ɨn o tsákā ne, un tsi nté vevií ne, kuan kōo niꞌi o ñaꞌa, ña é kuntīkɨn Xúva kō dɨ —kaꞌan ñá ni Sīmuun. 11 Kidáā né, ntii niꞌi ña tun ntōó san diñɨ ntute kān né, dā tsóo mii ntɨ ̄ꞌɨ ña iña ña, dá kuēꞌen ñá, kuntikɨn ñá Jesuu.  

 

 

 

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ña nakoꞌxo kúñu ī 12 Uun

(Mt. 8:1‑4; Mr. 1:40‑45)

ntuvi ne, tuví Jesuu uun ñuú ne, xée uun ñatīi, ña é

kanakoꞌxo kúñu ī. Dā íni ña Jesuú ne, nákūtínteɨ ña ñuꞌu kān, kaikan ña dá xeꞌe: —Tōꞌó, tē ntio nto ne, kuvi nakuitā ntó kuiꞌí ko —kaꞌan ñá ni Jēsuu. 13 Kidáa ne, tɨɨn ntaꞌa Jēsuu ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ntio ko. ¡Na ntūváꞌan ve! — kaꞌan ñá ni ñā. Ura dúꞌva tsi i kueꞌen ntíꞌxe kuiꞌi é kanakoꞌxo kúñu ñā. 14 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nté uun ñaꞌa san ña ku káꞌan niꞌin ña. Mii tsī é kuēꞌén ntaꞌa dutú san na kinī ñá o. Kuēꞌen niꞌin doméni iña i é ntūváꞌan san vata ō kaꞌan Muísee, vata koo é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kutúni ña tsi é ntuntoon kuiꞌi é kākuvi o —kaꞌan ña. 15 Ntá tsi da dií dií ka kūxée nuu túꞌun īña Jésuu. Ñá te nté kaa ñaꞌa nataká nuu ña é kīni ña é kākaꞌan Jésuú nī é ntuváꞌa ña kuiꞌi ñá dɨ. 16 Ntá tsi Jesuú ne, kīi nteé xio ña mí xoxó ñaꞌa ntoo ña ne, ikan kūkaꞌan ntâꞌví ña.  

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu uun ñaꞌa, ña natɨ ́ɨn 17 Uun

(Mt. 9:1‑8; Mr. 2:1‑12)

ntuvi ne, tuví Jesuu, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san. Ikān ntoo ña fariseu ni mastrú leí dɨ, ña véꞌxi da kanɨɨ ñūú Galilea, ñuú Judeá, ni ñūú Jerusāleen. Dōo xéꞌe Xuva kō é kūvi vií Jesuu é ntaváꞌa ña ña ntánchokuvi. 18 Kidáā ne, xee níꞌi ña uun ñatīi, ña natɨ ́ɨn, ntēkú ña chidō. Ncho kɨ ́ꞌvi niꞌi ña ña īní viꞌi kan é xtuvī ñá ña nuu Jésuu, 19 ntá tsi ña ni naníꞌi ña nté koo kɨ ́ꞌvi ña, tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntáñɨ ̄ ña. Dukuān ne, kúxēe ña rkɨ víꞌi kan, dā nakuído ña xkɨtɨ tsió san ne, da nákiī ñá ña  

 

113

SAN LUCAS 5

nchokuví san, kanɨɨ tsi ña ni chido ñā, nuu Jésuu. 20 Dā íni Jesuu tsi dóo ntánuu iní ña vexníꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá nī ña nchokuví san: —Vevií ne, é dē kaꞌnu iní u ni o kuētsí o ve —kaꞌan ña. 21 Kidáā ne, mastrú leí san nī ña fariseú san ne, eni ntuꞌu ñā ntádē kuení mii ñā: “¿Neē ntú ñaꞌa ña sāꞌa é dotō tsí kakaꞌan ñá túꞌūn e dóo xii kaa? Tsí xoxo kuvi vií i é kāda kaꞌnu iní i ni kuētsí kō. Mii tsi Xuva kō é kūvi vií ña.” Kuān ó ntádē kuení ña. 22 Ntá tsi Jesuú ne, kūtuni ña nté ō ntádē kuení ñaꞌa san ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kuān ó ntádē kuení ntu nto? 23 ¿Neé ntu é dií ka ña ntii túꞌūn é kāꞌán u, te kuinī nto: “É ntōo kuétsi o vē”, o te kāꞌán u: “Nakuntítsin ve, nakakan”? 24 Nañēꞌé u nto tsí xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, kuvi vií u é nakate u kuétsi ñāꞌa ñuxiví sa —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña natɨ ́ɨn san: —Nākuntítsin vé ne, dá nakiꞌin chido ō ne, dá kūnúꞌūn nú viꞌi o kān —kaꞌan Jésuu ni ña. 25 Ura tsí i nakuntítsi ña natɨ ́ɨn san méꞌñu ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ne, da nákiꞌi ña chido ñā, kunúꞌu ña nú viꞌi ña kān, kakaꞌan ñá e dóo kaꞌnu Xuva kō. 26 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, koó dā kúduꞌva ña, ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva kō. Dukuān úꞌvī ñá dɨ, ntákaꞌan ña: —Nté uun ito vata kiní o nuu i e dóo kaꞌnu e íni o vevii —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

diuꞌun xôo iña ñuú Roma. Levii nani ña. Tuví ña uun itsi mí kaido ña diuꞌun xôó ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuntīkɨ ́n ko —kaꞌan ñá ni ñā. 28 Kidáā ne, nákuntītsí Levií san. Tsoo mii ntɨ ̄ꞌɨ ña iña ña, kuéꞌen ña, kantikɨ ̄n ñá Jesuu. 29 Da rkontûví ne, tsūꞌun Levií san viko nú viꞌi ña kan kuēnta iña Jésuu. Ñá te da dīi ñáꞌa, ña ntánataka diuꞌun xôo iña ñuú Romá san, nátaká nuu ña. Kidáā ne, uun tsi itsi intóo ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña nú mesa. 30 Ntá tsi ña fariseú san ni mastrú lei é dadɨɨ tsi ntáde tsiñu ña ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ntée ña ña ntántīkɨn Jésuu, ntákaꞌan ña: —¿Nté kui ntaéꞌxí dadɨɨ nto nī ña ntánataka diuꞌun xôo iña ñuú Romá san, ni ña iō kuetsí i dɨ? —kaꞌan ñá ni Jēsuu. 31 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Xoó ñaꞌa, ña é vāꞌá ne, ñá kantīo ña medíkū. Tsí mii tsī ña ntánchokuví san é ntio ña medíkū. 32 Ñá te ña é vāꞌá san ña é vexnantukū u, tsí ña iō kuetsí i san, vata koo é na natɨ ̄vi iní ña kuétsi ña —kaꞌan ñá nī ña fariseu.  

 

 

 

 

Kuenta iña i é kuntoo ixu ō

 

Dā kána Jesuu ñá nani Lēvii 27 Dā

(Mt. 9:9‑13; Mr. 2:13‑17)

kúvi sáꞌā né, ntīi Jesuu, kuéꞌen ña. Xée ñā mí tuví ña kaido

(Mt. 9:14‑17; Mr. 2:18‑22)

33 Ntákaꞌan

ñá ni Jēsuu: —Ña ntántīkɨn Juaán san nī ña ntántīkɨn fariseú san ne, dōo ini xkuntoo ixu ñā; dōo ini kaꞌan ntâꞌví ña dɨ. Ntá tsi ña ntántīkɨn ntó ne, nguentúvi tsi ntáxiꞌi ntaéꞌxi ña — kaꞌan ña. 34 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā:  

114

SAN LUCAS 5​, ​6 —¿Vá kūvi ntu vií nto é ña káꞌxi ñaꞌa san mí iō víko e ntatántaꞌa ña da ntóo niꞌi ña ña e tántaꞌa san? 35 Ntá tsi tē xee úra i é kɨꞌɨn niꞌi ña ña e tántaꞌa sán ne, da kidáa kuntoo ixu ñā —kaꞌan ña. 36 Kantaa ña ni ñā nuu i sáꞌa dɨ: —Nté uun xoxo kaꞌnté i uun taꞌvi duꞌnu xée i é nākunteé nuu duꞌnu ata. Te kuan kōo vií ña ne, natɨvī ñá duꞌnu xée san ne, ñá vāꞌá ito ka, tsí ña te dadɨ ́ɨ tekú doo xée san nī doo atá san. 37 Ntē xoxo tsuꞌun i ntute tɨntiꞌo xeé san iní ñɨɨ atā san, tsí ntute tɨntiꞌo xeé san ne, dōó ntii inī í ne, ntáta ñɨɨ atā san. Ñɨɨ san ni ntūte tɨntiꞌo sán ne, ntuvi kunáa te ntāta. 38 Dukuān é kantio é kūꞌun ntute tɨntiꞌo xeé san iní ñɨɨ xēé san dɨ. 39 Xoo e ntáxiꞌi i ntute tɨntiꞌo atā sán ne, ñá vādá ntio i ntute tɨntiꞌo xeé san, tsí dií ka váꞌa xiꞌi ntute tɨntiꞌo atā san é ntute tɨntiꞌo xeé san, kuiní i —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

 

 

Dā táva ña ntɨniꞌi Jēsuu xóko trigu ntúvi dá iō dáꞌna

6

(Mt. 12:1‑8; Mr. 2:23‑28)

Uun ntuvi dá iō dáꞌna ne, kuéꞌen Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā, ítā ntiꞌxin ña má trīgu kan. Ña ntɨniꞌi ñā né, tāvá ña xoko trigú san, dā xiín nuu ña ntaꞌa ña ne, dā éꞌxi ña ntɨkɨn i san. 2 Kidáā né, iō ñá fariseú san ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kuān ó ntáde ntu nto? Tsi dóo xií kaa é kuān koo vii o ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña. 3 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —¿Vá ña ntu ni nakuaꞌa nto nté ō dé Davii ni ña ntɨníꞌi ña uun ntuvi da dóo kákɨn ña? 4 Tsí kukɨ ́ꞌvi ña iní viꞌi Xuva kō né, dā kíꞌi ña tañúꞌū  

 

 

e kúviko iña Xuva kó ne, dā éꞌxi ña, dɨvi ña nī ña ntɨníꞌi ña, kuān te da mii tsi dutú san é kūvi kaꞌxí ña tañúꞌū e kúviko san —kaꞌan ña. 5 Kakaꞌan xtúku Jesuu: —Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kadē kûꞌvé u iña ntúvi dá iō dáꞌna san — kaꞌan ña.  

Ñatīi, ña natɨ ́ɨn ntaꞌa i 6 Tuku

(Mt. 12:9‑14; Mr. 3:1‑6)

ntuvi dá iō dáꞌna ne, kuéꞌen Jēsuú san má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san ne, eni ntuꞌu ña kanakuāꞌa ña ñaꞌa san. Ikān tuví uun ñatīí, ña natɨ ́ɨn ntaꞌa i. 7 Mastrú leí san nī ña fariseú san ne, ntaíto xuꞌū ñá Jesuu nté koo vií ña, tē ntaváꞌa ña ñaꞌa ntúvi dá iō dáꞌna san ne, vata koo é nīꞌi tsi ña nté koo tsiꞌi kuétsi ña ñā. 8 Ntá tsi Jesuú ne, iní ña nee e ntádē kuení mastrú leí san nī ña fariseú san ne, kakaꞌan ñá ni ñatīi, ña natɨ ́ɨn ntaꞌa i san: —Nākuntítsin ne, dá kuntītsin méꞌñū ña ntoo san —kaꞌan ña. Nákuntītsí ña ne, íntītsí ña méꞌñū ñaꞌa san. 9 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña nguií san: —Iō é tsixēꞌe ú nto ve. ¿Neé ntu é vāꞌá vii o ntuvi dá iō dáꞌna? ¿Ō vii o é vāꞌá ne, ō vii o é kīni kaa? ¿O nakākú o ñāꞌa sán ne, o nākunaá o ña? —kaꞌan ña. 10 Īto díto Jesuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo diñɨ ña ne, dá kakāꞌan ñá ni ñatīí san: —Katan nteén ntaꞌa o —kaꞌan ña. Kuān o dé ntiꞌxe ñatīí san ne, ura tsí i ntuváꞌa ntaꞌa ña. 11 Ntá tsi ña nguiī sán ne, dōo kúdiin ña. Eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ña neé ntu é viī ñá ni Jēsuu.  

 

 

 

 

115

SAN LUCAS 6

Dā nakaxnúu Jesuu uxúvi ñāꞌa pustru ña (Mt. 10:1‑4; Mr. 3:13‑19)

12 Ntuvi

tsikán ne, kuéꞌen Jēsuú uun itsi xukū mí kūkaꞌan ntâꞌví ña. Nɨɨ nīñú san kakaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō. 13 Dā tuví ne, kāna ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn ñá ne, da nākaxnúu ña uxuvi ñáꞌa xoo é vīí i pustru ña. 14 Ña sāꞌa é nakaxnúu ña é viī ñá pustru ña: Simuun, ña e xntánteē ña é Pedru kunáni ña; ni Āndree, ení Simuun; ni Sāntiau, Juaan, Felipe, Bartulumee, 15 Mateu, Tumaa, ni Sántiau, iꞌxá Alfeu; ni Sīmuun, ña xntánteē ña é Zeloté dɨ; 16 nī Júdā, ení Santiau; ni tūku Júdā, ñá é vēꞌxí ñuú Iscariote, dɨvi ñā é diko ña Jēsuu.  

 

 

 

Ñá tē nté kaa ñaꞌa kanakuāꞌa Jesuu 17 Dá

(Mt. 4:23‑25)

kūntíi Jesuu ni pústru ña xuku sán ne, íntītsí ña mí nenī núu ne, ikān nátaká nuu un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa, ña ntántīkɨn ñá ne, ñá tē nté kaa ñaꞌa san nátaká nuu ña ntuvi tsikán dɨ, ña é vēꞌxí da míꞌī ká ñuú Judea ni Jerusáleén dɨ, ni ñūú Tiru ni Síduun, ñuu é ntoo diñɨ ntute ñuꞌu kān. Xée ñā é kinī ña é kākaꞌan Jésuú ne, é ntaváꞌa ña ña nēe kuiꞌi ntákuvi ña. 18 Ña ntántoꞌo i é ñuꞌu é ña váꞌā nima í ne, ntuváꞌa ña dɨ. 19 Dukuān ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa san ncho tɨɨ́ n ntaꞌa ña Jēsuu, tsí ini ña tsi dóo iō ñá é viī ña é ntaváꞌa ña un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa san.  

 

Xoo e dîní i ne, xoo é ña dîní i 20 Īto

(Mt. 5:1‑12)

Jesuu ña ntɨníꞌi ña ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā:

—Nté kuān nte váꞌā o iña nto é ña tuví neé iō nto, tsí kaduku ntée nto mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 21 ʼNté kuān nte váꞌā o iña nto é vevií e ntákakɨn nto, tsí rkontûví ne, ntaꞌa nto. ʼNté kuān nte váꞌā o iña nto é vevií ne, ntaéku nto, tsí rkontûví ne, naxkuntée nto. 22 ʼNté kuān nte váꞌā o iña nto dá ña ntío kueꞌen tsí ñaꞌa sán nto, da tsoó mii ña ntō, da ntákaꞌan ntée ña nto, da ntánantii níꞌni ña nto tsi ntántīkɨn ntó ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 23 Na nākunuu díni kueꞌén nima nto. Un tsi kantíta mii ntō e dóo dîní nto ntuvi dá kuan kōo vií ña ni ntō. Tsí dɨvi ntō ne, níꞌi nto ūun doméni é taꞌxi Xuva kō. Tsí kuān o dé xení ñata ñā, ña intóo nte ntúvi diꞌna, nī ña kaꞌán naa Xuva ko. 24 ʼNtá tsi ña ntáꞌvi ide ntú nto, xoo é dóo kuika i, tsi é nīꞌi nto é intoo dínī nto. 25 ʼÑa ntáꞌvi ide ntú nto, xoo é dóo īó iña i vevii, tsí rkontûví ne, dōo ntoꞌo nto é kāꞌxi nto. ʼÑa ntáꞌvi ide ntú nto, xoo é dóo dîní i vevii, tsí rkontûví ne, kueku nto ne, kuntoo ntaꞌxa nto dɨ. 26 ʼÑa ntáꞌvi ide ntú nto tē un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, dōo váꞌā ó ntákaꞌan ñá iña nto, tsí kuān o dé ña intóo kídaa nī ña é dotō tsi ntákaꞌan ña é kaꞌan ñá naa Xuva ko, ntá tsi ña te ntáā e ntákaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Kuinima kó ña ntaínchuꞌvi ko 27 ʼNtá

(Mt. 5:38‑48; 7:12)

tsi ntōꞌo e ntaíni nto ne, kakaꞌán u ni ntō: Kuinima ntó xoo é ña ntío i nto. Váꞌa kō vií nto nī ña

116

SAN LUCAS 6 ntaínchuꞌvi ntó dɨ. 28 Nāxnuu viko nto ña e ntákaꞌan ntée nto. Kantáꞌvī ntó iña ña ntákaꞌan kíni iña nto. 29 Tē xoó ñaꞌa kaxéꞌe nuu ña vinuu ntó ne, kuéꞌe ntō tɨnuu nto é ūun xo ká san dɨ, na kuēꞌé ka ñá dɨ. Tē xoó ñaꞌa kanakiꞌi nuu ña kutuun ntó ne, kuéꞌe nto dūꞌnu ntó dɨ, na kunīꞌi ña. 30 Da xōó ka ñaꞌa, ña é kaikan kudii neé ntio i ne, kuéꞌe ntō. Te kiꞌi ña da nēé ka iña ntó ne, ñá ku ntāka nto. 31 Vií nto ni tāꞌan nto vatā ó ntio nto é viī ñá ni ntō. 32 ʼTē ntákuinima ntó da mii tsī ña é kākuinima í nto ne, ¿neé ntu sintiáꞌvi niꞌi nto? Un tsi nté ña kini ntáa san kuān ó ntáde ña. 33 Te vāꞌá o ntáde nto é da mii tsi ni ñāꞌa, ña é vāꞌá o ntáde ni ntō ne, ¿neé ntu sintiáꞌvi niꞌi ntó dɨ? Tsí un tsi nte ñá kini ntáa sán ne, kuān ó ntáde ña dɨ. 34 Te xntii nto tāꞌan nto vata koo é na xntii ña ntō ne, ¿neé ntu sintiáꞌvi niꞌi nto? Tsí ña kini ntáa sán ne, kuān o xntíi ña tāꞌan ña vata koo é na xntii tāꞌan ña ña dɨ. 35 Ntá tsi ntoꞌó ne, kuinima ntó ña ntákuneꞌu iní i ni ntō. Váꞌa kōo vií nto ni ñāꞌa. Xntii nto tāꞌan nto é ña kuntétu nto te xntii ña ntō dɨ. Kidáā né, dōó kaꞌnu nuu i é taꞌxi Xuva ko ntō. Kidáā ne, kuvi ntiꞌxe nto iꞌxá Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu. Tsí dɨvi ñā e dóo váꞌā ó kade ña nī ña kini ntáa san, ña e ñá ini é nakuéꞌe sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. 36 Vata tsī o ntúntaꞌví ini Xuva ko ntō ne, kuan tsi kōo ntuntaꞌví ini nto taꞌan nto dɨ.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Ña kaꞌan ntée o taꞌan kō 37 ʼÑá

(Mt. 7:1‑5)

kū kaꞌan ntée nto taꞌan nto. Dukuān ne, ñá kaꞌan ntée Xuva ko

ntō dɨ. Ñá ku nakuitā ntó taꞌan nto ne, dukuān ne, ñá nakuītá Xuva ko ntō dɨ. Kada kaꞌnu iní nto ni tāꞌan nto ne, kuan kōo kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ntō dɨ. 38 Vata tsī koo kuéꞌe nto ne, kuan tsī koo niꞌi nto. Kūꞌvé vaꞌá niꞌi nto. Nakuédin nuu ña, nakɨdɨ nuu ña ne, kunuu tsitu kuēꞌen da nté nakuīdo káva. Tsí dɨvi tsī kúꞌvē é kānakii kúꞌvē ntó ne, dɨvi tsī kúꞌve nātaꞌxi ña nto dɨ — kuan ō kaꞌan Jésuu. 39 Kidáā ne, nañéꞌē ñá ñaꞌa san nté koo vií ña, kakaꞌan ña: —¿Vá kūvi ntu vií uun ña kuāá san nañēꞌe ñá tuku ña kuāa míꞌi kɨ ̄ꞌɨn ña? ¿Ñā ntu kóꞌxo nuu ña ntuvi ñá xavi? 40 Nté uun ña kanakuāꞌa sán ne, ñá tē káꞌnu ñaꞌa ña vata kaa mastru ña. Ntá tsi tē ntɨ ́ꞌɨ ̄ kútuꞌve ña ne, kudadɨɨ ña ni mastru ña. 41 ʼ¿Nté kui kaiton ntun xáka ūtun é nūu ntuxnúu tāꞌan o? Tsí nte ña kaínin ntuꞌu é nūu ntuxnúu mii ō. 42 Tē ña kaínin ntuꞌu é nūu ntuxnúu mii ō ne, ¿nté kui dōto tsí kakaꞌan ntún ni tāꞌan o é na tāꞌxi ña nuu ña é natāvan xáka ūtun é nūu ntuxnúu ña? Dɨvīn e dá mii tsi rkɨ xaa o ntéku é kākaꞌán ne, diꞌna natāvan ntuꞌu é nūu ntuxnúu mii ō vata koo é kūvi kinín vāꞌan é natāvan xáka ūtun é nūu ntuxnúu tāꞌan o.  

 

 

 

 

Tē kíi kɨtɨ i, kutuni ko neé utun 43 ʼÑa

(Mt. 7:17‑20; 12:34‑35)

túvi utun vāꞌa é kātaꞌxi kɨtɨ é ña váꞌā. Nté utun ña váꞌā san ña katáꞌxi kɨtɨ é vāꞌa. 44 Da nēé ka utun, kutuni ko neé utun dá kakii kɨtɨ i. Ñá kakīi igú san utun iñu, ntē ña kakíi tɨntiꞌó san má xuku íñū.  

117

SAN LUCAS 6​, ​7

45 Ñatīi,

ña é vāꞌá ne, kakaꞌan ña nee é vāꞌa, tsí nuu é vāꞌá san nima ña. Ñatīi, ña é kīni kaa ne, kakaꞌan ña é kīni kaa, tsí nuu é kīni kaa nima ña. Tūꞌun é kākene xuꞌu ña ne, nima ñá kakene. Uvi núu i ētɨ ́ viꞌi (Mt. 7:24‑27)

46 ʼ¿Nté

kui nuu nuu xntu ntákaꞌan nto tsí xuꞌu é Tóꞌo ntō ne, ntá tsi ña ntáde ntaa nto nee é kākaꞌán u ni ntō? 47 Kaꞌán u ni ntō xoo é kantīkɨn ntíꞌxe i ko, xoo é katekú ntiꞌxe i ne, kade ntaa é kākaꞌán u. 48 Ña sāꞌá ne, vata kaa uun ñatīi, ña é kaxntitsi viꞌi sán ne, diꞌna kaete nuu kunū ñá ne, xtuvī ñá etɨ i san nú xūu. Dā éꞌnu ntute sán ne, dōó ntii duku ntée viꞌi san. Ntá tsi ña ni kuvi kantá nuu, tsi dóo kutū tuví etɨ ́ i. 49 Xoó ñaꞌa é katekú i ntá tsi ña te kade ntaa ña é kākaꞌán u ni ñā ne, vata kaa uun natīi, na é xntītsí viꞌi i da mii tsī nú ñūꞌu sán ne; ntē ña ni de váꞌa na etɨ ́ viꞌi sán ne, dā éꞌnu ntute sán ne, dōó ntii duku ntée ne, uun ito tsi nántatsin á viꞌi san —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu ña kade tsiñu iña sntadun, ña ñuú Roma

7

(Mt. 8:5‑13)

Dā kúvi kaꞌan Jesuu ni ñáꞌa sán ne, kuéꞌen ña ñūú Capernau. 2 Ikān tuví uun ñaꞌā tóꞌō sntadun, ña ñuú Roma. Tuví uun ña kade tsiñu iña ña, ña e dóo ntio ña ne, dōó nchokuví ña. E dóko sā kúvi ñā. 3 Da téku tóꞌō sntadún san tsi ntákaꞌan ñáꞌa san iña Jésuú ne, taxnūu ña ñata, ña odo nūu ña Israee, e kíkakan ñá dā xeꞌe ntaꞌa  

 

Jesuu é na kɨ ̄ꞌɨn ña, kintaváꞌa ña ña kade tsiñu san. 4 Dā xee ñátā san mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Vií nto da xeꞌe, xntii kudii nto tóꞌō sntadún san, tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña, 5 tsi dóo kakuinima ñá ñuú kō ne, mii ñā xntítsi ña viꞌi mí ntánataká nuu ña ñuú ntɨ —kaꞌan ña. 6 Kidáā ne, kuéꞌen Jēsuu ni ñátā san. Ntá tsi dóko sā xee ña nú viꞌi ña kān né, taxnūu tóꞌō sntadún san ña dóo váꞌa tiin niꞌi ñā é kūkaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó, ñá tē nté sa váꞌa ñaꞌa u é kuīta ntíꞌxin nto nú viꞌī ko. 7 Ntē ña te nté sa váꞌa ñaꞌa u é xēé u un tsi nte mí tuví nto, kuiní ko. Ntá tsi te mii tsī é kāꞌan ntó ne, ntūváꞌa ña kade tsiñu iñá ko. 8 Tsí xuꞌú ne, īó tóꞌō kó dɨ, ña odo nūu iñá ko ne, dōó tɨtɨ ́n sntadún ko é odo nūu ú iña ñá dɨ, é kātee tsiñú u ña nēe é vií ña. Te kāꞌán u ni ñā é kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, kɨ ́ꞌɨn ñā. Te kāꞌán u ni ñā é na kīꞌxi ña ne, kiꞌxi ña. Te taxnūu ú ña ntáde tsiñu iñá ko é viī ña sáꞌā ne, vií ña —kaꞌan tóꞌō sntadún san. 9 Koó dā kúduꞌva Jesuu da téku ña sáꞌā. Kaito ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u: Váta kīní u nté uun ñaꞌa ña Israee é vata kaa ñatīi sáꞌa e dóo kanuu iní ña ko —kaꞌan Jésuu. 10 Dā náxee ña e táxnūu tóꞌō sntadún san nú viꞌi ña kān ne, é ntūváꞌa tsi ña kade tsiñu iña ña.  

 

 

 

 

 

 

Nantóto Jesuu iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ kii

11 Rkontûví

ne, kuéꞌen Jēsuu uun ñuu é nani Nāiin. Kuéꞌen ña ni ña ntɨniꞌi ñā ne, ñá tē nté kaa ñaꞌa

118

SAN LUCAS 7 kueꞌen ña, kuntikɨ ̄n ñá ña dɨ. 12 Dā xee étsin ña mí kɨ ̄ꞌví ña má ñūú san ne, véꞌxi ñāꞌa, ña odo ñā xiꞌi e kíkuꞌxí ña ña. Ñá te da dīi ña má ñūú san íntīkɨn ñá ña dɨ. Ñatīi, ña xiꞌí san ne, kuan tsī kaa uun kudii ña iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ kií san. 13 Dā íni Jesuu ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ntūntaꞌví ini ña ña, kakaꞌan ña: —Ña kuékūn kan —kaꞌan ña. 14 Kidáā ne, kuéꞌen ētsin ña ne, dā tɨ ́ɨn ntaꞌa ña chidō sán ne, íntāñɨ dáꞌna ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ñá xiꞌí san: —Xuꞌú kakaꞌán u ni ō ne: ¡Nakuntítsin! —kaꞌan ña. 15 Ura tsí i nakuntítsi ña xiꞌí san ne, eni ntuꞌu ñā nákaꞌan ña. Jesuú ne, ntáda ña ña kuenta ntáꞌa dɨꞌɨ ñā. 16 Dā íni ñaꞌa sán é kuān o dé Jesuú ne, dōo uꞌví ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, eni ntuꞌu ñā nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō, ntákaꞌan ña: —Tsí uun ñaꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko, ña e dóo kaꞌnu ne, é xee dîtó ñā mí ntoo ō ve. Tsí Xuva kō ne, xée ña ñūú kō é xntii ña kō —kaꞌan ñáꞌa san. 17 Dá kanɨɨ ñūú Judea ni diñɨ í kūtuni ña nté ō dé Jesuu.  

 

 

 

 

 

Ña táxnuu Juaan Bautista 18 Ña

(Mt. 11:2‑19)

ntántīkɨn Juaan Bautistá ne, ntaa ña ni ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i nté ō dé Jesuu. Kidáā né, kāna Juaán san uvi ñáꞌa, ña ntántīkɨn ñá ne, 19 dā táxnūu ña ña ntaꞌa Jesuu é tsixeꞌe ña te dɨvi ntīꞌxe ña ña é kīꞌxi sán ne, o te kuntētu ká ña uun ká tuku ñáꞌa. 20 Ña e táxnūu Juaán san ne, xée ētsin ña, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Taxnūu Juaan Bautistá ntɨ é tsixeꞌē ntɨ ́ te dɨvi nto ñā é kīꞌxi sán  

 

ne, o kuntētu ká ntɨ uun ká tuku ñáꞌa —kaꞌan ña. 21 Ura dúꞌva tsi i ne, ñá tē nté kaa ñaꞌa ntaváꞌa Jesuu, ña e ntákuvi kuiꞌí san, nī ña e ntántoꞌo i, nī ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima í dɨ. Tɨtɨ ́n ña kuāá nāxiꞌí nuu ñá dɨ. 22 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá nī ña táxnuu Juaán san: —Kueꞌēn ntó, kukaꞌan ntó nī Juaan nee é íni nto, nee é téku nto. Ntaa nto ni ñā tsí ña kuāá ne, é nāxiꞌí ntuxnūú ña; ña natɨ ́ɨn i ne, é nākaka ña; ña ntánakoꞌxo kúñu ī ne, é ntūntoo ña kuiꞌi ña; ña loꞌō ne, é nātekú ña; ña xiꞌí ne, é ntōto ña; ñá ntāꞌví ne, é tēkú ña túꞌūn é vāꞌá san nté koo nakáku ña. 23 ¡Nté kui váꞌā ó xoo ñáꞌa, ña é ña natɨvi iní i é kantīkɨ ́n ko! —kaꞌan Jésuu ni ña. 24 Dā kunúꞌu ña táxnuu Juaán san ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakáꞌan ñá ni ñāꞌa san iñá Juaán san, kakaꞌan ña: —¿Neé ntu ixkoto ditó nto ñuu itsí kān? ¿Vá ñeꞌe ntú nto é ixkoto nto uun ñatīi, ña é dotō tsí kakaꞌan, vata kaa uun choo é kākantá nuu dá kadūku tátsin? 25 ¿Neé ntu ixkoto nto? ¿Vá ixkoto ntú nto uun ñatīi, ña e dóo vaꞌá doo i? É īni nto tsí ña e dóo vaꞌá doo i, ña é iō ntɨ ́ꞌɨ da nēé ka tsi é ntio i ne, ñá tē ñuu itsí kān ñuꞌu ña, tsi nú viꞌī rei kan ntóo ña. 26 ¿Neé ntu ixkoto nto? ¿Īxkoto ntú nto uun ñaꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko? Nuu é ntaā i tsí dɨvi ñā ne, kakaꞌan ñá naa Xuva ko, ntá tsi dií dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é ña kaꞌán naa Xuva ko. 27 Tsí dɨvi ñā é ūve naꞌa iña ña Túꞌun Xuva kō mí kakāꞌan: Taxnūu ú uun ñaꞌa, ña é kunīꞌi túꞌūn san, diꞌna dá xeen,  

 

 

 

 

 

 

119

SAN LUCAS 7

vata koo é nākoo túꞌve ña itsi o. Kuān ó uve naꞌa. 28 Kakaꞌán u ni ntō tsi é un ntɨꞌɨ ñatīi, ña ntoo ñuxiví san ne, nté uun ña ña te dóo naꞌnu ñaꞌa ña vata kaa Juaán san. Ntá tsi ña é kāduku ntée mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, kuān te é dií ka dutsi ntaa ña ne, dií ka naꞌnu ñaꞌa ká ña é Juaán san. 29 ʼUn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña tekú i é kākaꞌan Juaán san ne, ede ntaa ña é kākaꞌan Xúva kō. Un tsi nte ña ntaído diuꞌun xôo iña ñuú Romá san dɨ ítsi ntute ña ntaꞌa Juaán san ne, 30 ntá tsi ña fariseú san nī mastrú leí san ne, ña ni ntío ñā é nakūtsi ntute Juaán san ña ne, kuān o nantii níꞌni ña é vāꞌa koo vií Xuva ko ni ñā. 31 ʼ¿Nté ntu koo ntada dadɨɨ ú ña ntoo vevii? ¿Ntē ntu ntáa ña? 32 Vata ntáa iꞌxá kuetsī é ntoo nu âꞌví i, ntánadɨ ̄kɨ, é un tsi ntákachuꞌú ni tāꞌan i: “Nakuekū ntɨ ́ choo, ntá tsi nté uun nto ñá ni iteꞌe ntō. Īta ntaꞌxa ntɨ ́ ne, nté uun nto ña ni éku nto”, xkoó kaꞌan iꞌxá san. Kuān ntáa ña ntoo vevií dɨ, 33 tsi véꞌxī Juaan Bautista é ntē ña kaéꞌxi ña tañúꞌu ne, ntē ña kaxiꞌí ña ntute tɨntiꞌó dɨ ne, ntákaꞌan nto tsí nuu é ña váꞌā nima ña. 34 Kidáā ne, xeé u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. Xuꞌú ne, kaeꞌxí u, kaxiꞌí u ne, da ntákaꞌan nto tsi dóo kueꞌe kaeꞌxí u, dōo kueꞌe kaxiꞌí u. Ntákaꞌan nto dɨ tsí xuꞌú ne, dōo váꞌa tiin ú nī ña kini ntáa, nī ña ntaído diuꞌun xôo iña ñuú Romá dɨ. 35 Ntá tsi kutuni xoo é kiꞌin īní ntiꞌxe i te kīni o rkontûvi nté koo kuvi —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

 

 

 

 

 

Dá tūví Jesuu nú viꞌi Sīmuun

36 Uun

ñaꞌa, ña fariseú ne, kāna ña Jesuu é kikaꞌxí ña nú viꞌi ña

kān. Dā xee ñá ne, ítūví ña nú mesa kan. 37 Kidáā ne, xée uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña ñuú ikān, ña e dóo iō kuetsí ne, da kutuni ña tsí tuví Jesuu nú viꞌī ña fariseú san ne, xée ñā, niꞌi ña uun xuxu e kúvi xuu é nani alābastru é nūu tsitu choꞌo vîdin. 38 Ítūví ña nú dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuu, kaéku ña ne, nākate ña dɨ ́ꞌɨn Jēsuu ntuté nūú ña. Kidáā né, īdi ña naítsī ña dɨꞌɨn ña, da tánuu ña dɨ ́ꞌɨn ña ne, dā daꞌví ña dɨ ́ꞌɨn ñā choꞌo vîdín san. 39 Ña fariseu, ña kána Jesuú ne, dā íni ña sáꞌā né, dē kuení ña: “Tē dɨ ́ ña kakaꞌan ntíꞌxe naa Xuva ko ñatīí saꞌá ne, kutuni ñá nee ñáꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá, ña katɨɨn ntaꞌa ñā. Tsí ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, dōó iō kuetsí ña.” Kuan ō dé kuení ña. 40 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña fariseú san: —Simuún, iō kúdii é kāꞌán u ni ō —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan fáriseú san: —Káꞌan ntō, Mastrú —kaꞌan ña. 41 Ne dá kantāa Jesuu ni ña, kakaꞌan ña: —Uvi ñáꞌa ñatīi itá nuu ñā diuꞌun é nakiꞌi ntée ña iña ñá kuiká san ne, uun ñaꞌa ñā ne, úꞌūn sientu diúꞌun kuīꞌxín san itá nuu ña. Ña uun ñaꞌa sán ne, úvi dīko uꞌxi tsi. 42 Ña ni kúvi ntáꞌvi ña diuꞌun é nakiꞌi ntée ña ne, īde ña da xeꞌe nákadɨ ̄ ñá kuenta é itá nuu ña ntuvi ña. Káꞌan nto vē: ¿Xoo é ntuvi i é dií ka kuinima í ña kuiká san? —kaꞌan ña. 43 Kidáā ne, kakaꞌan Símuún san: —Vata te ñatīi, ña é dií ka kuēꞌe itá nuu san —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu: —Váꞌā o é kākaꞌan —kaꞌan ña. 44 Kidáā ne, kaito Jesuu ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, dá kakāꞌan ñá ni Sīmuun: —Koton ñadɨ ̄ꞌɨ saꞌa. Xuꞌú ne, xéē u nú viꞌi ō né, ntē ña ni taꞌxin ntute  

 

 

 

 

 

 

 

120

SAN LUCAS 7​, ​8 é ntōo dɨ ́ꞌɨ ̄n ko. Ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, nakate ña dɨ ́ꞌɨ ̄n kó ntute núu ña ne, idi mii ñā naítsi ña. 45 Ntē ña ni éꞌxin xuꞌu kó vata xkoó ini o ne, ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ sāꞌá ne, un tsi nte dá xee ú ne, katanuu ña dɨ ́ꞌɨ ̄n ko. 46 Ntē ña ni dáꞌvin dɨkɨ ́ ko nté un siin aseté san. Ntá tsi dɨvi ñā ne, dáꞌvi ña dɨ ̄ꞌɨ ́n ko choꞌo vîdin. 47 Dukuān é kākaꞌán u tsí kuān te ñá tē nté kaa kueꞌe kuétsi ña īó ne, ntá tsi kutuni tsí e dé kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā, tsi dóo kuínima ña. Ntá tsi ñaꞌa, ña é dutsi kūdii e ntáde kaꞌnu iní o ni ñā ne, un sīin kudií kakuinima ñá kō —kaꞌan ña. 48 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —É dē kaꞌnu iní u ni ō kuétsi ō — kaꞌan ña. 49 Ñaꞌa, ña é vexkáꞌxi ni ña ne, eni ntuꞌu ñā ntátsixeꞌe ñā: —¿Xoō ntu ñáꞌa ña sāꞌa, é un tsi nte kuétsi ñāꞌa san kade kaꞌnu iní ña ni ñā? —kaꞌan ña. 50 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —Tsi kuíntiꞌxe o Xuva kō ne, é ntūváꞌa nima ó ve. Va váꞌa tsi kuēꞌén ve, ñá ku kadā kuení ka o — kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

 

 

 

8

Ñadɨ ̄ꞌɨ, ña e xntíi Jēsuu

R kontûví da kúvi sáꞌā ne, kaika Jesuu taꞌán ñuu taꞌán ñuu, kakaꞌan ntódo ñā túꞌun īña Xuva ko nté o kadē kúꞌvē ña. Uxúvi ñāꞌa pustrú san ntɨniꞌi ña ñā dɨ. 2 Īó ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ne, ntikɨ ̄n ñá ña, ña é ntaváꞌa ña é ñūꞌu é ña váꞌā san nima í nī ña é ntuváꞌa kuiꞌi e ntákuvi i. Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne: María Madalena nani ña, ña e ntíi uꞌxe é ña váꞌā nima í, 3 nī  

 

Juana, ñádɨ ̄ꞌɨ ñá nani Cūsa, ña dé tsiñu iña Heródē; ñá nani Sūsaná ne, nī ña te da díi ka ñadɨ ̄ꞌɨ, kueꞌen ñá vata koo é xntii ña ña nēe é īó iña ña. Dā ntáa Jesuu iña ña katáꞌxi tata (Mt. 13:1‑9; Mr. 4:1‑9)

4 Ñá

te da dīi ñaꞌa kíi ña ñuú ña é kinī ñá Jesuu. Dōo táka nuu ñaꞌa sán ne, kidáa ne, ntāa Jesuu ni ña uun nuu i, kakaꞌan ña: 5 —Uun ñatīí, ña kataꞌxi tatá ne, kuéꞌen ña kūtaꞌxí ña tatá ña. Uun itsi ne, kóꞌxo ntɨ ̄kɨn san itsi kán ne, ixkanúu ñaꞌa sán ne, ēꞌxi láa sán dɨ. 6 Uun itsi xtuku ne, kóꞌxō tuku ntɨ ́kɨn san neꞌu xuú san ne, dā kéne ne, ura tsí xiꞌi dii, tsí kakunaá ntute mí koꞌxo. 7 Kóꞌxō xtuku ntɨkɨn san má kūꞌu íñu kān. Ēꞌnu dadɨɨ ni xuku íñū sán ne, ítāvi núu kueꞌen xúku íñū san i ne, xíꞌī dɨ. 8 Ntá tsi uun itsi xtuku ne, kóꞌxō nuu ntɨkɨn san ñúꞌu vāꞌa. Kidáa ne, ēꞌnu né, dōo váꞌa kúvi. Kīi te uun sientu kɨ ́tɨ i é un é un ditsin i —kaꞌan ña. Sáꞌa kākaꞌan Jésuú ne, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ña kakaꞌan ña: —¡Te īó loꞌxo ntó ne, kini nto! — kaꞌan ña.  

 

 

 

¿Nté kui nuu xntu i sáꞌa kāntaa ña? (Mt. 13:10‑17; Mr. 4:10‑12)

9 Kidáā

né, tsixeꞌe ña ntɨniꞌi ña ñā neé kani túꞌun nuu i sáꞌa é kākaꞌan ña. 10 Ne, kakaꞌan Jésuu: —É taꞌxi Xuva kō é kūtuni ntó nuu i e dóo xūꞌú iō iña i mí kadē kúꞌvē ña. Ntá tsi ña nguiī sán ne, da kantaa ú ni ñā nuu i sáꞌa ne, ntaíto ña ne, ō ntaíni ña, ntá tsi ña kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña neé kani túꞌun.  

121

SAN LUCAS 8

Kantada ntaa Jésuu neé kani túꞌun nuu i iña ñá kataꞌxi tata (Mt. 13:18‑23; Mr. 4:13‑20)

11 ʼNuu

i sáꞌā ne, kani túꞌun: Ntɨ ̄kɨ ́n san ne, dɨvī é vata kaa túꞌun Xuva kō. 12 Uun itsi mí kakóꞌxo ntɨkɨn san itsi kán ne, kani túꞌun vata ntáa ñaꞌa, ña téku i, ntá tsi véꞌxi tóꞌō e ña váꞌā san, véxnakiꞌi túꞌun Xuva kō é ñuꞌu nima ñáꞌa san vata koo é ña kuintíꞌxe ña, vata koo é ña nakáku ña. 13 Mī koꞌxó nuu ntɨkɨn san neꞌu xuú san ne, vata ntáa ñaꞌa, ña e dóo dîní i é kātekú i túꞌun Xuva kō ne, kuīntiꞌxe ña, ntá tsi ña kuéꞌe ni kuīntiꞌxe ña. Vata ntáa utun é ña tuvi kuéꞌe xóꞌo i ntáa ña. Kuīntiꞌxe ña é uun daꞌna. Ntá tsi ntuvi dá kātaan núu ña ne, kaxtuví xio ña túꞌun Xuva kō. 14 Mī koꞌxó nuu ntɨkɨn san má xūku íñū sán ne, vata ntáa ñaꞌa, ña e téku i túꞌūn sán ne, dukuan dukuān sá ne, kakunáa inī ña. Tsi é tūku e túku é kadē kuení ña: é nīꞌi ñá diuꞌun, é viī ñá nee iña é ntio ña ne, dukuān ña kaxio váꞌa iña ña. Vata ntáa utun é ña kaéꞌnu váꞌa kɨtɨ i ntáa ña. 15 Ntá tsi mí koꞌxo ntɨkɨn sán ñuꞌu vaꞌá ne, vata ntáa ñaꞌa, ñá iō nima váꞌa i ne, é iō tuꞌvé ña é kīni ña túꞌun Xuva kō, é viī ñá kuenta túꞌūn san. Ñá nātɨvi iní ña. Vata ntáa utun e dóo váꞌa kakii kɨtɨ i san ntáa ña —kaꞌan Jésuu ni ña.  

ña. Tsí xnteku dukún ña vata koo é nāxiꞌí nuu kanɨɨ ̄ má viꞌi kān. 17 Vata tsi kaa nuu i sáꞌā ne, ña túvī nee iña é kutuvī xuꞌu é ña nátidito, nté uun nuu i é iō xuꞌu é ña kiní o rkontûvi, tsi dá miī é nātidito. 18 ʼDukuān ne, kini vaꞌá nto túꞌūn é kāꞌán u, tsí ñaꞌa, ñá iō iña í ne, níꞌī ká ña. Ntá tsi ña é ña tuvi íña í ne, nakuido nteé ña un tsi nté nuu i é kuini ña é īo íña ña —kaꞌan Jésuu ni ñaꞌá san.  

 

 

 

 

Kantaa ña nuu i iña ñúꞌu 16 Kidáā

(Mr. 4:21‑25)

ne, kantaa ña ni ña nuu i iña ñúꞌu é nāxiꞌí nuu, kakaꞌan ña: —Nté uun xoxo tuún i ñuꞌú san ne, dá dāꞌví nuu. Ntē ña xtuví ña má ītó

Dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña

(Mt. 12:46‑50; Mr. 3:31‑35)

19 Kidáā

ne, xée dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña. Ntá tsi ña ni kuvi xée ētsin ña mí tuví Jesuu, tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntoo ña. 20 Kidáā ne, xée ūun ñaꞌa, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Dɨꞌɨ nto ni enī ntó ne, ntáñɨ ̄ ntée ña nto kíꞌi kān é ncho kiní ña nto —kaꞌan ña. 21 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Xoo é katekú i túꞌun Xuva kō ne, kade ntaa túꞌun ñā, dɨvi ñā é dɨꞌɨ ̄ kó ni ēní ko ni tāꞌan ko —kaꞌan ña.  

 

Dā teé daꞌna Jesuu tátsin ni ntūte mini (Mt. 8:23‑27; Mr. 4:35‑41)

22 Uun

ntuvi ne, ínuu Jesuu tún ntōó ni ña ntɨniꞌi ñā, kakaꞌan ña: —Xio diñɨ ntute san kɨ ́ꞌɨn ō ve — kaꞌan ña. Kuéꞌen ñā kídaā. 23 Da ntaíta ntiꞌxin ña nu ntuté san ne, kídi Jēsuu. Kidáā ne, un ntii tsi vēꞌxí tatsín san méꞌñū ntute san. Iñɨ ntúꞌu nátsitu tun ntōó san ntute ne, dókō sá ni tēni ña. 24 Kidáā ne, kuéꞌen ña kūnantoto ña Jésuu, kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

122

SAN LUCAS 8 —¡Mastru! ¡Mastru! ¡Dóko sā téni ō! —kaꞌan ña. Nákuntītsí Jesuú ne, kakaꞌan ña é nākoó daꞌna tātsín san ni ntūte é kānakuntáñɨ ntaa. Ura tsí i xío kadin ne, diin diin sa kúvi. 25 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: —¿Nté kui ntaúꞌvī ntú nto? ¿Míꞌi ntu kuēꞌen é ntákuintiꞌxe nto? — kaꞌan ña. Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā né, dōo uꞌví ña. Koó dā kúduꞌva ini ña, ntákaꞌan ñá xe un xé un ñā: —¿Xoó ñaꞌa ntu ña sāꞌa, ña é kākaꞌan ni tátsín san ni ntūte san é nākoó kadin ne, ura tsí i xío kadin ntiꞌxe? ¡Un tsi nte tátsín san ni ntūte san kade ntaa é kākaꞌan ña! —kaꞌan ña.  

Ña ñuú Gadara, ñá ñuꞌu é ña váꞌā nima i (Mt. 8:28‑34; Mr. 5:1‑20)

26 Kidáā

ne, xée ña ñūú Gadara é tuví tuku diñɨ ntute é ñūú Galilea. 27 Ntii Jesuu díñɨ ntute sán ne, ikan tsi vēꞌxí uun ñatīi, ña má ñūú san, ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima i. Ñá te dā vévii é ña te núū ká ña duꞌnu ña; ntē ña te túvī ká ña nú viꞌi ña kān. Da nɨɨ kuēꞌen tsí kapusantu kán nuu ña. 28 Dā íni ña Jesuú ne, nákunchɨ ̄tɨ ́ ntaa ñá nuu ñá ne, un ntii tsī kéne ña, kakaꞌan ña: —¿Neé ntu kaduku ntée nto iñá ko, Jesuu, iꞌxá Xuva kō, ña tuví e dukún kān? ¡Vií nto da xeꞌe, ñá ku kini nteē ntó ko! —kaꞌan é ña váꞌā san ni Jésuu. 29 Kuan ō kaꞌan ña, tsí Jesuú ne, kakaꞌan ñá nī é ña váꞌā san é na ntīi nima ñátīí san. Dōó kiꞌin ito kūkɨ ́ꞌvi é ña váꞌā san nima ñá, kuān  

 

 

te ntákiꞌní ñaꞌa san ntaꞌa ña ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ña kadená ne, kanakɨꞌɨ tuꞌun, tsí e ña váꞌā sán ne, kaxntíi ña da tī é kūnu ña é kɨ ̄ꞌɨn ña ñuu itsi. 30 Ntá tsi Jesuú ne, tsixeꞌe ñā: —¿Ntē ntú nanin? —kaꞌan ña. —Ntɨꞌɨ ́ ne, Ligiuun naní ntɨ —kaꞌan. Kuan ō kaꞌan ña, tsí ña te da díi e ña váꞌā san é ñūꞌu níma ña. 31 Íkān é ña váꞌā san ntaꞌa Jésuu é ña taxnuu ña í ini totsin kan. 32 Daꞌa san ne, ñá tē nté kaa ñuꞌu kutsín san ntaéꞌxí tɨ xuku san ne, ntákaꞌan é ña váꞌā san te kūvi ntɨ ́ꞌvi nima kútsín san. Jesuú ne, xéꞌe ña ītsi. 33 Kidáā ne, ntīi é ña váꞌā san nima ñátīí san ne, dā kukɨ ́ꞌvi nima kútsín san. Kidáā né, īnu kutsín san, kueꞌen tɨ un tsi nte mí nuu ntute san ne, ikan tsī téni ntɨꞌɨ tɨ. 34 Ña e ntáde kuenta kútsín san ne, dā íni ña nte o kúvi ne, kuéꞌen ñā, koo da ntaínu ña, kuntaá ña nī ña ntoo má ñūú san nī ña ntoo má kūꞌu kan nté ō kúvi. 35 Ñaꞌa sán ne, ntīi ña, kukoto dîtó ña nté ō kúvi. Dā xee ña mí tuví Jesuú ne, ikān tuvi tɨxɨ ñátīí san nú dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuu, ña e ntíi é ña váꞌā san nima i. E nákunūu ña duꞌnu ña ne, e váꞌā ó kadē kuení ña. Kidáā né, dōo uꞌví ñaꞌa san. 36 Ña é īni nte o kúvi ne, ntántaa ña nté ō ntuváꞌa ña é ñūꞌu é ña váꞌā sán nima i. 37 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ñuú Gadará ne, eni ntuꞌu ñā ntaíkan ña da xeꞌe é na ntāka Jesuu ñuú ña, tsi dóo ntaúꞌvī ña. Dukuān ne, nákunūu Jesuu tún ntōó san ne, dā kunúꞌu ña. 38 Ñatīí, ña e ntíi é ña váꞌā sán nima í ne, kakaꞌan ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ni Jēsuu. Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā é na kutuvī ña. Kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

123

SAN LUCAS 8

39 —Kunúꞌun

nú viꞌi ō ve, ntaan ni ñāꞌa san nté ō dé Xuva ko ni ō — kaꞌan Jésuu. Kidáā ne, kuéꞌen ñatīí san, kuntáa ña ni ñāꞌa san da kánɨɨ ̄ má ñūú san nté ō dé Jesuu ni ña. Diōkó Jairu, ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña tɨ ́ɨn ntaꞌa dūꞌnu Jésuu 40 Ntá

(Mt. 9:18‑26; Mr. 5:21‑43)

tsi dā náxee Jésuu túku diñɨ ntute sán ne, ñá tē nté kaa diní ñaꞌa san e náxee ña, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntantétu ña ña. 41 Ikan tsī xeé uun ñatīi, ñá nanī Jairu, ña odo nūu iña viꞌi mí ntánataká nuu ña Israeé san. Ña sāꞌá ne, nakutuvi nteɨ ñā nú dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuú ne, kaikan ñá da xeꞌe ntaꞌa Jesuu é kɨꞌɨ ̄n ña nú viꞌi ña kān. 42 Kuan tsī kaa uun a dióko ñā né, īó tun te ūxuvi kuiá tun ne, dóko sā kúvi tun. Kidáā ne, kuéꞌen Jesuú ne, ñá tē nté kaa ñaꞌa ntántīkɨn ñá ña. Un tsi taꞌu nuu ña méꞌñu ñāꞌa san. 43 Ikān nuu taꞌán uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é ña kaxio daꞌna é kaetɨ nɨñɨ ña. É uxuvi kuía é kuān ó kantoꞌo ña ne, é dōo kueꞌé diuꞌun nantɨ ́ꞌɨ ña nī medíkū. É nantɨ ́ꞌɨ ñā é un ntɨꞌɨ ̄ é īo íña ña ne, ntē ña ni ntuváꞌa ña. 44 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, xée ētsin ña ata Jésuu. Tɨɨn ntaꞌa ña ntēte duꞌnu Jésuú ne, ura tsí i ntuváꞌa ña é kaetɨ nɨñɨ ña. 45 Kidáā né, tsixeꞌe Jēsuu ñáꞌa san: —¿Xoó ntu tɨ ́ɨn ntaꞌa ī ko? —kaꞌan ña. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, ntákaꞌan ña tsí ña te dɨvi ña e tɨ ́ɨn ntaꞌa ña ñā. Pedrú san ne, kakaꞌan ña: —Mastrú, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntánataꞌu nūu ña nto ne, ntátsiꞌi ntido ña nto —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

46 Ntá

tsi Jesuú ne, kakaꞌan xtúku ña: —Īó xoo tɨ ́ɨn ntaꞌa ī ko. Tsí kutuní ko tsí kúvi ntuváꞌa ña —kaꞌan ña. 47 Dā kutuní ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san tsí ña kuvi kuxuꞌú ña ne, koó da kānɨ ́ꞌɨ ñā, nakunchɨ ́tɨ ña nú dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuu. Kidáā ne, kakaꞌan ña méꞌñū un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san tsí iō nuu i é tɨɨn ntaꞌa ña Jēsuú ne, kakaꞌan ña tsí ura tsi ntuváꞌa ña. 48 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Iꞌxá ko, é ntuváꞌan ve, tsí nuu é ntaā i e kuíntiꞌxe o ko. Vāꞌa váꞌa tsi koo kunúꞌun ve —kaꞌan ña. 49 Kakaꞌan dúkuan Jēsuu dá xēe uun ñaꞌa, ñá nīꞌi túꞌūn iña ñá odo nūu íña viꞌi mí ntánataká nuu ña Israeé san ne, kakaꞌan ña: —Diōkó nto ne, e xíꞌi ñā. Ñá ku nāteku duꞌxén ka nto mastrú san — kaꞌan ña. 50 Ntá tsi téku Jēsuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñá ku uꞌvī o. Mii tsī é kuintiꞌxe o ne, ntuváꞌa dióko ō —kaꞌan ña. 51 Kidáā né, dā xee ña nú viꞌi ña kān ne, ñá ni xēꞌé Jesuu é kɨ ̄ꞌvi nté uun ñaꞌa; mii tsī Pedru ni Sántiau ni Juaán san, ni uva īꞌxá san ni dɨꞌɨ ̄ i. 52 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ntoo sán ne, ntaéku ña, tsi é xiꞌi iꞌxá san. Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ña kuéku ká nto, tsi táꞌnu kūdií san ne, ñá te ni xīꞌí tun, tsí kūdii kakidí tun —kaꞌan ña. 53 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá xkuntée ña ña, tsi íni ñāꞌa san tsi é xiꞌi ntíꞌxe a iꞌxá san. 54 Kidáā ne, kárkāa Jesuu ntaꞌa i ne, un ntii tsi kākaꞌan ña: —¡Tāꞌnú kudii, nakuntítsin! — kaꞌan ña. 55 Ura tsí i ntóto tún ne, nákuntītsí tun ne, kakaꞌan Jésuú é na kuēꞌé ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

124

SAN LUCAS 8​, ​9 é kāꞌxí tun. 56 Uvā tún ni dɨꞌɨ ̄ tún ne, koó dā kúduꞌva ña é kuan ō kúvi. Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ña é ña káꞌan ñá nī nté uun ñaꞌa san nté ō kúvi ntóto tun.  

Dā táxnūu Jesuú pustru ña e kíkaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva kō

9

(Mt. 10:5‑15; Mr. 6:7‑13)

Jesuú ne, nātaká nuu ña uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā ne, xéꞌe ñā é kūvi vií ña kada kúꞌvē ña iña é ña váꞌā san é nakuitā ñá i, nī é kūvi vií ña ntaváꞌa ña ñaꞌa san da nēé ka nuu kuíꞌi e ntákuvi ña. 2 Taxnūu ña ña é kíkaꞌan ntódo ña túꞌūn iña i mí kadē kûꞌvé Xuva ko, nī é ntaváꞌa ña ña nchokuvi. 3 Kakaꞌan ñá ni ñā: —Ñá kū neé kuido nto é kɨꞌɨn ntó itsi kān; nté tatūn, nté itɨn, nté tāñúꞌū, nté diuꞌun, nté uun naꞌa duꞌnu nto ña kuníꞌi nto. 4 Dā míꞌī ká viꞌi mí xēe ntó ne, kuntōo nto un tsi da nté ntāka nto ñuú san. 5 Dā míꞌī ká ñuú san mí ña ntío ña é kuntōo nto ne, ntaka nto ikān ne, nakɨdɨ nto xáka dɨ ̄ꞌɨ ́n nto vata koo é kunīꞌi ña kuenta é nakūnaá mii ñā kúñu ñā é ña ni ntío ña túꞌun Xuva kō — kaꞌan Jésuu ni ña. 6 Kidáā ne, kuéꞌen ñā, ita ntíꞌxin ña taꞌán ñuu taꞌán ñuu, ntákaꞌan ña túꞌūn é vāꞌá san nté koo nakáku ñaꞌa san ne, dā míꞌī ka mí kuēꞌen ñá ne, ntaváꞌa ña ña nchokuvi.  

 

 

 

 

Dā kudana iní Heródē 7 Rei

(Mt. 14:1‑12; Mr. 6:14‑29)

Heródē né, tēkú ña e ntákaꞌan ñáꞌa san iña Jésuu é un ntɨꞌɨ nūu i é kade ña ne, un tsi kúdana iní ña, tsí iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Juaan Bautistá ne, é ntōto

ña ve é xiꞌi ña. 8 Iō ñá ne, ntákaꞌan ñá tsi é ntii díto ña kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Ēliá ne, iō ñá dɨ ne, ntákaꞌan ñá tsí ña kaꞌán naa Xuva ko, ña ntivú dɨ ne, e ntóto ña. 9 Kidáā ne, kakaꞌan Heródē san: —Tsí xuꞌu ntu ku é taxnūu u é kaꞌntē ñá dɨkɨ ́ Juaán san ne, ¿xōo ntú ñaꞌa ña tsīkán kuān, e dóo katekú ko é ña te nté kaa nuu i é kade ña? —kaꞌan ña. Dukuān né, ntukū nuu ini Heródē san nté koo kiní ña Jesuu.  

 

Dā xeꞌé Jesuu é kāꞌxí uꞌun míil ñāꞌa (Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Jn. 6:1‑14)

10 Dā

náxee ñá ntɨniꞌi ñā ne, ntaa ña ni Jēsuu nté o dé ña. Kidáā ne, kueꞌen níꞌi xio Jesuú san ña ntɨniꞌi ñā uun ñuu é nani Bētsaida. 11 Ntá tsi dā kútuni ñáꞌā sán ne, íntikɨ ̄n ñá Jesuu. Jesuú san ne, dōo váꞌā o dé ña ni ñā, kakaꞌan ñá ni ñā iña mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, ntaváꞌa ña ña nchokuvi. 12 Dā kuáā ne, xée etsin ña ntɨniꞌi ñā san mí tuví Jesuu, ntákaꞌan ña: —Káꞌan nto ni ñāꞌa san, na kɨ ́ꞌɨn ña, kintúku ña mí kuntoo daꞌna ña ne, na kintúku ñā é kaꞌxī ña da míꞌī ká ñuu é ntoo étsin iꞌa. Tsí iꞌa ne, ña túvī nee iñá iō kueꞌen tsi é kaꞌxī ña —kaꞌan ña. 13 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mii nto kuēꞌé nto ña é kaꞌxī ña —kaꞌan ña. Ne, kakaꞌan ñá ntɨniꞌi ñā: —Kūdii uꞌún sa tañúꞌu ni ūví sa tsáka iō tɨ. ¿Vá kikuiín ntu ntɨ é kāꞌxí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san? —kaꞌan ña. 14 Tsí iō ñá te ūꞌun míil ñatīí san ntoo ña. Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā:  

 

 

 

125

SAN LUCAS 9

—Káꞌan nto, na kuntōo ña uvi díko uꞌxi uvi díko uꞌxi ñáꞌa ña — kaꞌan ña. 15 Kuan ō dé ña ne, íntōo ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 16 Kidáā né, kīꞌi ntɨꞌɨ Jesuu é ūꞌun tañúꞌu ni ūvi tsákā. Īto ña e dukún kān ne, dā nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kātsin dava ña ne, dā xeꞌé ña ña ntɨniꞌi ñā é tsīꞌi ña ntaꞌa ñaꞌa san. 17 Ēꞌxi ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san da nté ku e ntáꞌa ña. Dā kúvi éꞌxi ña ne, nákuꞌun tsitū ká uxuvi xiká utsi i é ntoó ka.  

 

 

Kakaꞌán Pedru tsí Jesuú ne, ña é taxnuu Xuva kō (Mt. 16:13‑19; Mr. 8:27‑29)

18 Uun

ntuvi ne, kakaꞌan ntâꞌví Jesuu é da mii tsi ña ni ña ntɨniꞌi ñā ntoo ña ne, tsixeꞌe Jēsuu ña: —¿Neē ntú ñaꞌa ú, tē kaꞌan ñáꞌa san? —kaꞌan ña. 19 Nantíko koō ñá, ntákaꞌan ña: —Iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Juaan Bautista nto. Iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Elia nto. Iō túku ña ne, ntákaꞌan ña tsí ña kaꞌán naa Xuva ko, ña ntivu ntó, ña e ntóto xtuku é xiꞌi — kaꞌan ña. 20 —Dɨvi ntō ní, ¿neé ñaꞌa ú, te kuinī nto? —kaꞌan Jésuu. Pedrú ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Dɨvi ntō é Cristu nto, ña e táxnuu Xuva kō —kaꞌan ña.  

 

Dá kakāꞌan Jésuu tsí kuví ña (Mt. 16:20‑28; Mr. 8:30‑9:1)

21 Ntá

tsi dóo kaꞌan Jésuu é ña ku kaꞌán ña nī nté uun ñaꞌa nuu i sáꞌa. 22 Kakaꞌan ña: —Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kantio e dóo ntoꞌo ko. Dōó nantii niꞌni ñatā  

sán ko, dɨvi ña nī tóꞌō dutú san nī mastrú lei. Kaꞌní ña kó ne, ntá tsi tē kúvi uni ntúvi ne, ntoto u —kaꞌan Jésuu. 23 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san: —Tē xoó ncho kuntīkɨ ́n i kó ne, ña kú de ká ña kuenta íña mii ña ne, utén utén san ne, na kuntikɨ ̄n ñá ko, kuān te dóo ntoꞌo dadɨɨ ña nī ko. 24 Xoo é ncho nakakū mii i ntuvi iña í ne, kunaá ña. Ntá tsi tē xoo nakunaá i ntuvi iña í kuenta iñá ko ne, nakáku ña. 25 ¿Neé ntu kaidiáꞌvi ñatīí san te nīꞌi ñá kanɨɨ ñūxiví san, te kūnaá mii ntu ñā ne, o tē natɨ ́vi mii ñā kúñu ñā? 26 Tē xoó kakukaꞌan nuu i túꞌūn kó ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kuan kōo kukaꞌan nuú ko í dɨ ntuvi dá nainú u é koó dā káxiꞌi nuu kaꞌnú u vata kaa Uvā kó nī ánje ñā, ña e dóo vaꞌa. 27 Nuu é ntaā i é kāꞌán u ni nto ne, iō nto é ntoo nto iꞌa vevií ne, ña kúvī ntó tē ña diꞌna kiní nto míꞌi kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

Dā nádama kúñu Jēsuu (Mt. 17:1‑8; Mr. 9:2‑8)

28 E

kúvi te ūna ntúvī é kuān ó kakaꞌan Jésuu ni ñá ne, kúxēe ña uun xuku mí kūkaꞌan ntâꞌví ña. Kuéꞌen ña nī Pedru ni Sántiau ní Juaan. 29 Nɨɨ dukuan kākaꞌan ntâꞌví ña ne, nādama nuu ña. Dóo ñā né, ntukuiꞌxīn kueꞌén ne, dōo kaxiꞌí nuu. 30 Kidáā ne, xee dîtó uvi ñaꞌa ñátīi, ntatíin ña ni ñā. Ña sāꞌá ne, Muisee ni Élia. 31 Un tsi kaxiꞌí nuu kaꞌnu ntīkó diñɨ ña. Ntatíin ña nté koo kada ntaa Jésuu é kuvī ñá ñuú Jerusaleen. 32 Kuān te dóo ncho kidí Pedru ni ña ntɨníꞌi ña ne, kuan tsī  

 

 

 

SAN LUCAS 9

126

ó intíto ña da íni ña Jesuu e dóo kaxiꞌí nuu ña, nī ntuvi ñátīi, ña ntâñɨ niꞌi ña. 33 Kidáā né, kīi nteé xio ñatīí san Jesuu, kuéꞌen ñā ne, kakaꞌán Pedrú san: —Mastru, ¡nté kui váꞌa ō é ntoo o īꞌa! Viꞌi a vé ne, kada váꞌa ō uni á viꞌi xóꞌō san, uun iña nto, uun iña Muísee, ni uun iña Élia —kaꞌan ña. Ntá tsi Pedrú san ne, dotō tsí kakaꞌan ña; ntē ña íni ña ne nuu i é kākaꞌan ña. 34 Nɨɨ dukuan kākaꞌan ñá ne, xée uun vīkó ne, nākunuu táꞌan dava ña ni ntatɨ ī né, dōo uꞌví ña. 35 Kidáā ne, méꞌñū viko véꞌxi uun tātsín, kakaꞌan: —Ña sāꞌa é Iꞌxá miī kó, ña e dé kûꞌvé u. Kini váꞌa nto nee é kākaꞌan ña —kaꞌan tátsín san. 36 Dā kúvi kaꞌan tátsín ne, īní ña tsí da mii tsi Jēsuu tuví ña. Kidáā ne, diin diin tsi ntoo ña. Tɨtɨ ́n ntuvi e nté uun xoxo ni káꞌan í ni tūku ñaꞌa nee iña é īni ña.  

 

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu uun na kudii, ná nuu é ña váꞌā nima i (Mt. 17:14‑21; Mr. 9:14‑29)

37 Utén

san ne, dā núu ña xuku ne, ñá tē nté kaa ñaꞌa kukuetú itsi ña Jesuu. 38 Kidáā né, uun ñaꞌa ñatīí, ña é nuu taꞌan méꞌñū ñaꞌa sán ne, un ntii tsi kākaꞌan ña: —Mastru, vií nto da xeꞌe, koto nto iꞌxá ko, tsí kuan tsī kaa uun iꞌxá ko. 39 Kiní nto tsí uun é ña váꞌā san katɨ ́ɨn i ne, kade é uun ito tsi kakachuꞌu ntáa ne, kaxiꞌi míī ne, kakii tiñu xúꞌu i dɨ. Kantuku kuīꞌi é ña váꞌā san i ne, ñá ncho nangāvá iꞌxá ko. 40 E íkān ú da xeꞌe ntaꞌa ña ntɨniꞌi ntō é nakuitā ña é ña váꞌā san ne, ña ni kúvi viī ña —kaꞌan ña.  

 

 

41 Nantíko

kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —¡Ntoꞌō é ntoo nto vevií ne, ntē ña ntákuintiꞌxe nto! ¡Dōó doꞌo nto! ¿Nté ntu kaa ntuvi é kutūví u ni ntō, é kūtíī kó nimá ko ni ntō? —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni uva īꞌxá san: —Taꞌxin iꞌxá o iꞌa —kaꞌan ña. 42 Dā vé kaxee étsīn á na kudií san ne, nantáva é ña váꞌā san na nte ñúꞌu kān. Ēde e xiꞌi míi xtūku na. Ntá tsi Jesuú ne, dē tíi ña nī é ña váꞌā san. Ntāváꞌa ña na kudií san ne, nakuéꞌe ña na ntaꞌa uva nā. 43 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san koó dā kúduꞌva ña ne, dōó kaꞌnu kuíni ña ni Xuva kō.  

 

Dā kúvi uvi íto kakaꞌan Jésuu é kuví ña (Mt. 17:22‑23; Mr. 9:30‑32)

Nɨɨ dukuān ntaíto díto ñaꞌa san nēe é kade Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: 44 —Kini váꞌa nto é kākaꞌán u ne, ñá ku kūnáa inī nto; tsí xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, ntuví u kuenta ntáꞌa ña ñuú i san —kaꞌan ña. 45 Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ñá ni ñēꞌe dɨkɨ ña túꞌūn é kākaꞌan Jésuu, tsi dóo xūꞌú o, kuiní ña. Dōo ntaúꞌvī ña é tsixeꞌe ña Jēsuu nee iña é kāni túꞌun é kākaꞌan ña.  

 

Xoo é dií ka kainuu áꞌvi i (Mt. 18:1‑5; Mr. 9:33‑37)

46 Kidáā

né, eni ntuꞌu ñā ntánatíin ña xoó ntu ñaꞌa ña é dií ka kainuu áꞌvi i. 47 Dā kútuni Jésuu nee iña é ntádē kuení ña ne, kīꞌi ña uun iꞌxá san, xtuvī ñá i díñɨ ñā ne, 48 dá kakāꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Xoo é kiꞌi i uun a iꞌxá sa kuenta iñá ko ne, vata tsi te xūꞌú kiꞌi ña ko.  

 

127

SAN LUCAS 9​, ​10

Xoo é kīꞌi i kó ne, vata tsi te kīꞌi ña ña táxnūu ko. Dukuān ne, xoó ñaꞌa, ña é ña kainuu áꞌvi iña nto, kuinī ntó ne, dɨvi ñā e dií dií ka kainuu áꞌvi ña kuenta iña Xuva ko —kaꞌan ña. Xoo é ña kakaꞌan ntée i ko ne, kakuiniꞌi ña kō 49 Nantíko

(Mr. 9:38‑40)

kōó Juaán san, kakaꞌan ña: —Mastru, é īní ntɨ uun ñaꞌa, ña é kakaku niꞌi dɨvī nto é kanakuita ñā é ña váꞌā san. Ntɨꞌɨ ́ ne, ña ni ntíō ntɨ é kuān koo vií ña, tsí ña te kaduku ntée ña kō —kaꞌan ña. 50 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá ku kuān xkoó de nto ni ñā, tsi xoo é ña kakaꞌan ntée i kō ne, kakuiniꞌi ña kō —kaꞌan Jésuu.  

Dā de tíi Jesuú san ni Sāntiau ní Juaan

51 Dā

dokó sa xee ntúvi é ntāa Jesuu e dukún kān ne, kakaꞌan ña tsí da miī é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Jerusaleen. 52 Diꞌna dá kɨꞌɨn ñá ne, taxnūu ña ñaꞌa é kɨ ̄ꞌɨn ñá uun ñuú luꞌnti é tuví ñuú Samaria, é nantuku ñā míꞌi kutūví daꞌna Jesuu. 53 Ntá tsi ña ñuú Samariá san ne, ña ni ntío ñā é kutūví Jesuu ñuú ña, tsi é kūtuni ña é Jerusaleen kɨ ́ꞌɨn ñā. 54 Tēkú ña ntántīkɨn ñá, Santiau ní Juaán ne, ntákaꞌan ña: —Tōꞌó, ¿ntio ntu nto é kākán ntɨ é na kīi ñuꞌu e dukún kān é na kōko kueꞌen ñá, vatā o dé Eliá san? — kaꞌan ñá ni Jēsuu. 55 Ntá tsi xkókōó Jesuú ne, dē tíi ña ni ñā, kakaꞌan ña: —¿Ña íni ntú nto xoo é ntántīkɨn nto? 56 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne,  

 

 

 

 

ñá te vēꞌxí u é nākunaá u ñaꞌa san, tsí véꞌxī u é nakākú u ña —kaꞌan ña. Kidáā ne, kuéꞌen ña ūun ka túku ñuú luꞌnti. Ña é ntio i é kuntīkɨn Jésuu 57 Nɨɨ

(Mt. 8:19‑22)

dukuan kuēꞌen ñá itsi kān ne, uun ñaꞌa ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Ntio ko é kuntīkɨ ́n u nto dā míꞌī ka mí kɨꞌɨ ̄n nto —kaꞌan ña. 58 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñúkuīí san ne, iō xavi tɨ mí kaintoo váꞌa tɨ. Lāá, kɨtɨ ntaíko e dukún san ne, iō taka tɨ. Ntá tsi xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ña túvī míꞌi kutūví daꞌna dɨkɨ ́ ko —kaꞌan ña. 59 Kakaꞌan Jésuu ni túku ñáꞌa: —Kuntīkɨ ́n ko —kaꞌan ña. Ntá tsi kakaꞌan ñáꞌa san: —Tōꞌó, kuntētu kudii nto. Diꞌna nā kíkuꞌxí u uvā kó —kaꞌan ña. 60 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Na koo miī ña xiꞌí san. Nā kíkuꞌxí ña ntɨx̄ ɨ ́ niꞌi ña ñā. Dɨvīn né, kuēꞌén kūkaꞌan ntódon ni ñāꞌa iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 61 Kakaꞌan túku ñaꞌa sán ni ñā: —Kuntīkɨ ́n u nto, Tóꞌō. Ntá tsi tāꞌxi nto é dīꞌna kíkaꞌán u nī ña ntoo nú viꞌī kó kān —kaꞌan ña. 62 Ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xoó ñaꞌa, ña é ña kaíka ntaa itsi Xúva kō ne, ñá vādá mí kaidiáꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

Dā táxnuu Jesuu uni díko uxuvi ñáꞌa

10

R kontûví ne, nākaxnúu xtuku Xúva kō uni díko uxuvi ñáꞌa. Uvi úvi ñāꞌa ña táxnuu ña é kodo nuū ñá, kɨꞌɨn ña da míꞌī ká ñuú mí dā vé kɨꞌɨn ñā.

128

SAN LUCAS 10 2 Kakaꞌan

ñá: —Dōó kueꞌe tsíñu iō, ntá tsi ña ntáde tsiñu ne, ñá tɨtɨ ̄n ña. Dukuān ne, kákan nto ntaꞌa tóꞌo tsīñu san é na taxnūu ká ña ña é kāda tsiñu. 3 Viꞌa ve ne, kueꞌēn nto. Ntá tsi koto nto, tsí vata ntáa a leꞌntú san ntáa nto é ñā te díin nto, ntá tsi taxnūú u nto é kɨ ̄ꞌɨn nto mí ntoo ña dóo diin san, é vāta ntáa ñañā ntáa ña. 4 Ñá kū kuído nto ītɨ ́n nto, nte é kāñúꞌu diuꞌun nto, nté ntīꞌxen nto. Ñá ku kāꞌan ntó ntiusi ni ña ntaíka itsi kān. 5 Dā míꞌī ká viꞌi mí xēe ntó ne, nāxnuu viko nto viꞌi san. Káꞌan ntō é na vāꞌá tsi koo kuntōo ña nú viꞌi ñā. 6 Te ikān tuví uun ñaꞌa, ña é ña te dūꞌxen dɨ ́kɨ í ne, kuntaa é kūntoo váꞌa ña nú viꞌi ñā. Ntá tsi tē ña kuan ó ne, ñá kuntāa é kūntoo váꞌa ña. 7 Uun tsi viꞌi san kuntóo nto ne, ñá nadāma nto. Kaꞌxí nto ne, koꞌo nto nee é iō, tsí ña kaika má tsiñu sán ne, váꞌa ō é nakiꞌī ña xáꞌvi ñā. Ñá ku īka nto taꞌán viꞌi taꞌán viꞌi. 8 Tē xee ntó uun ñuu mí ntio ña nto ne, kaꞌxí nto nee iña é tāꞌxi ña. 9 Ntaváꞌa nto ña ntánchokuví san mí kɨ ̄ꞌɨn nto. Káꞌan nto ni ñā tsi é veꞌxi étsin ntuvi é kadā kûꞌvé Xuva kō. 10 Ntá tsi tē xee ntó uun ñuu mi é ña ntío ña nto ne, ntii nto itsi kān ne, káꞌan ntō: 11 “¡Un tsi nte xákā ñuú nto é tɨɨn dɨ ́ꞌɨ ̄n ntɨ ́ ne, nakɨdɨ ntɨ ́ vata koo é na kūtuni nto tsi ñá váꞌa o ni ide nto nī ntɨ! Ntá tsi kini nto sáꞌā, tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, é xee étsin nte mí ntoo ntō”, kuan kōo kaꞌan nto. 12 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí tē xee ntúvi é ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, dií dií ka kueꞌe ntoꞌo ña ñuú tsikan é vata kaa ña ñuú Sodoma.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ñuu mí ña ni kuintíꞌxe ñaꞌa san 13 ʼ¡Ña

(Mt. 11:20‑24)

ntáꞌvi ide nto, ña ñuú Coraziin! ¡Ña ntáꞌvi ide nto, ña ñuú Betsaida! tsí tē dɨ ́ ni kuvi nūu í e dóo naꞌnu san ñūú Tiru ni ñuú Siduun é vata ō kúvi ñuú nto ne, ēmá tsi e natúꞌvi ña kuétsi ñā, nté ēmá tsi ñuꞌú ña doo kueñɨ ne, dáꞌvi ña xāa kúñu ñā e dóo ntoo ntaꞌxa ña. 14 Ntá tsi tē xee ntúvi é ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví san ne, dií ka iō é ntoꞌo nto é vata kaa ña ñuú Tiru nī ña ñuú Siduun. 15 Dɨvi ntō ní, ña ñuú Capernaú ne, ¿kɨ ̄ꞌɨn ntú nto un tsi nte e dukún kan, te kuinī nto? ¿Míꞌi ntū? Tsí un tsi nte e kunú kan kɨ ̄ꞌɨn nto —kaꞌan Jésuu. 16 Kakaꞌan túku ña ni ña ntɨniꞌi ñā: —Xoo é kainí i túꞌun ntō ne, vata tsi te miī ú kainí ña. Xoo é kanakuītá i nto ne, vata tsi te xūꞌú kanakuitā ñá ko dɨ. Xoo é kanakuitā í ko ne, kanakuitā ñá ña táxnūu kó dɨ —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Dā náxee ña é uni diko uxuvi ñáꞌa 17 Ntɨꞌɨ

ūni díko uxuvi ñáꞌa sán ne, dōó diní ña náxee ña, ntákaꞌan ña: —Tōꞌó, un tsi nte é ña váꞌā san ntákuintiꞌxe i ntɨ ́ da ntákaꞌán ntɨ kuenta iña nto —kaꞌan ña. 18 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā ntíꞌxe i tsí iní u dá kōꞌxó tóꞌō e ña váꞌā san e dukún kān é vata kaa ntuve ñūꞌu dá kāxiꞌí nuu. 19 Ini nto tsí xuꞌu táꞌxī u é kūvi vií nto é kāka nuú nto koó san, ō tduꞌmé san. Tāꞌxí u é kūvi vií nto nī é ña váꞌā sán, kuān te dóo ntīi, é ntē ña váda nto niꞌi kuiꞌi. 20 Ntá tsi ña ku nakunuu dîní nima nto tsí é  

 

 

129

SAN LUCAS 10

ña váꞌā san ntákuintiꞌxe i nto, ntá tsi na nākunuu dîní nima nto tsi é ūve naꞌa dɨ ́vī ntó e dukún kān — kaꞌan ña. Dōo dîní Jesuu

21 Ura

(Mt. 11:25‑27; 13:16‑17)

dúꞌva tsi i xéꞌe Espíritū Sántu san é nākunuu dîni kuéꞌen nima Jésuú ne, kakaꞌan ña: —Xuva, Tōꞌó e dukún kan ni ñūxiví san, nataꞌxi ú sintiáꞌvi ntaꞌa nto, tsí nañéꞌe ntó ña ntâꞌví san nuu i é xtúvi xuꞌú nto iña ña e dóo kiꞌin inī í, ña e dóo tuꞌvé i. Dukuān ó de nto, Xuvā, tsí kuan ō ntío nto — kaꞌan ña—. 22 ʼXuvā kó ne, kuān o ntío ña é tāꞌxi ñá ko é un ntɨꞌɨ nūu i é īo. Nté uun xoxo íni i xoo é iꞌxá Xuva kō; mii tsi Xuva ko īni ña. Nté uun xoxo íni i xoo é Xuva kō; mii tsi iꞌxā ñá, nī ña é ncho kuéꞌe īꞌxá ña é kūtuni ña —kaꞌan ña. 23 Kidáā né, īto ña ñá ntɨniꞌi ñā sán ne, diin diin tsi kakaꞌan xío ña ni ñā: —¡Nté kui váꞌā ó xoo é kainí i nuu i é ntaíní nto! 24 Tsí kaꞌán u ni ntō tsí ña te da díi ña kaꞌán naa Xuva ko ni rēí san ntio ña é kīní ña sáꞌā e ntaíní nto, ntá tsi ña ni kuvi kiní ña. Ntio ña é tekū ña sáꞌā e ntátekú nto, ntá tsi ña ni kuvi tekú ña —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Nuu i iña ñá ñuú Samaria, ña dóo vaꞌa 25 Uun

mastrú leí san ne, nákuntītsí ña, kakaꞌan ñá ni Jēsuu é kōto nteé ña ña nté koo kaꞌan ña. Tsixeꞌe ña ñā: —Mastrú, ¿ntē ntú koo vií u vata koo é nīꞌí ko ntuvi vāꞌá iñá ko ntii dañu ntūvi? —kaꞌan ña.

26 Jesuú

ne, kakaꞌan ña: —¿Nte ntū ó uve naꞌa lei e xtûví Xuva kō? ¿Nte ntū ó kakaꞌan, te kuiní o? —kaꞌan ña. 27 Nantíko kōó mastrú leí san, kakaꞌan ña: —“Na kuīnima kó Xuva ko da kanɨɨ ̄ nima kó, nɨɨ kuéꞌen ini kō, kanɨɨ ̄ é kadē kuení kō né, na kuīnima kó taꞌan ko vata tsī ó kakuinima míi kō kúñu kō” —kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Váꞌā ó vata ō nantiko koón kakaꞌan. Te kuān koo viin sáꞌā ne, níꞌi o ntuvi vāꞌá iña o —kaꞌan ña. 29 Ntá tsi mastrú leí san ne, ntīo ña é nadaꞌan ñā kúñu ñā né, tsixeꞌe ña Jēsuu: —Ntá tsi ¿xoó ntu é taꞌan ntiꞌxe i ko? —kaꞌan ña. 30 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Uun ñatīí ne, ntīi ña ñuú Jerusaleen, kuéꞌen ña ītsi ñuú Jericoo. Ítā ntiꞌxin ña mí ñūꞌu ña duꞌú ne, īdo dúꞌu ña iña ña. Nātavá ña un tsi nte dúꞌnu ñá ne, ēꞌní ña ña. Dā náxtūvi íxī ñá ña itsi kān e dóko sā kúvi ña. 31 Dā ku e víꞌi ne, ítā ntiꞌxin uun dutu ítsi san. Īní ña ñatīí san ne, dá xio diñɨ itsi san inteé xio ña, kueꞌen ña. 32 Kuan tsī o ita ntíꞌxin uun ñaꞌa ña levita, ñá kaxntii dūtú ne, dā íni ña ña niꞌi kuiꞌí i san ne, dá xio diñɨ itsi san díta ña, kuéꞌen ñá dɨ. 33 Ntá tsi uun ñatīí, ña véꞌxi ñuú Samariá ne, dɨvi tsi itsī san ítā ntiꞌxin ña dɨ. Dā íni ña ña niꞌi kuiꞌí i sán ne, ntuntāꞌví ini ña ña. 34 Kidáā ne, xée ētsin ña mí tuví ña ne, dé choꞌo ñá ña mí niꞌi kuiꞌí ña. Nakútsi nūu ña asete ni vínu mí niꞌi kuīꞌí san ne, kīꞌní nuu  

 

 

 

 

 

 

 

130

SAN LUCAS 10​, ​11

ña doo. Kidáā né, xntekū ñá ña ata é ntē xoxo kuvi nakiꞌi núu i iña ña idú ña, dā kueꞌen niꞌi ña ña uun viꞌi —kaꞌan Jésuu. mí kutuvī ña. Ikan īdé ña ña kuenta. 35 Tévāá san ne, ña ñuú Samariá ne, Dá nañēꞌe Jésuu ña ntɨníꞌi ñā nté koo kaꞌan ntâꞌví ña tāvá ña uví diuꞌún kuīꞌxin é kuēꞌé (Mt. 6:9‑15; 7:7‑11) ña tóꞌo vīꞌi sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: “Vií kudii nto kuenta ñátīí saꞌa. Te Uun ntuvi ne, tuví Jesuu, kuēꞌe nantɨꞌɨ ñá iña ntó ne, ntaꞌvi ú kakaꞌan ntâꞌví ña. Dā kúvi tē ntíko kōó u”, kaꞌan ña. 36 Viꞌi a vé kaꞌan ntâꞌví ña ne, uun ñaꞌa ña ne, káꞌān: ¿Xoó ntu é ntuni i e kúvi ntɨniꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: taꞌan ntiꞌxe ñatīí, ña ntúku kuīꞌi ña —Tōꞌó, nañeꞌē ntó ntɨ nté koo duꞌú san, te kuinī o? —kaꞌan Jésuu. kaꞌan ntâꞌví ntɨ vatā o nañéꞌe Juaan 37 Ne, kakaꞌan mástrú leí san ni Bautista ñaꞌa, ña ntɨníꞌi ñā —kaꞌan Jēsuu: ña. 2 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ña ntúntaꞌví ini i ña san —kaꞌan ña. —Dā ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, duꞌva Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: koo kaꞌan nto: —Kuēꞌén ne, kuan tsi kōo viín dɨ Xuvā ntɨ ́, ña tuví e dukún kān, —kaꞌan ña. na kuiko ñuꞌu ñāꞌa sán nto. Na kīꞌxi ntuvi é kixkadā kúꞌvē Dá tuví Jesuu nú viꞌī Marta ni Mária ntó ñuxiví a. 38 Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā ne, da Vata tsī ó de nto e dukún kān ne, kueꞌen dá kueꞌen ña itsi kān ne, xée kuān tsi koo vií nto ñuxiví a dɨ. ña ūun ñuu. Ikān né, uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, 3 Taꞌxī nto é kāꞌxi ntɨ é vīꞌa é ūten. ñá nanī Martá ne, xéꞌe ña vīꞌi ña é 4 Kada kaꞌnu iní nto nī ntɨ kuétsī 39 kutūví Jesuú san. Uun taꞌan ña, ntɨ, ñá nani Māriá ne, ítūví etsin ña nú vata tsī ó ntáde kaꞌnu iní ntɨ ni dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuu é kīni ña é kākaꞌan ña. un ntɨꞌɨ tāꞌan ntɨ, 40 Ntá tsi Martá san ne, dōó kadē ña tanuu iñá ntɨ. kuení ña, tsi dóo iō tsíñu ñā é viī Ñá ku dā váꞌa ntō é kōꞌxó ntēé ña. Xée ētsin ña mí tuví Jesuú ne, ntɨ kakaꞌan ñá ni ñā: é kōto ntee é ña váꞌā sán ntɨ. —Tōꞌó, ¿ñā ntu te káde nto kuenta Kuan kōo kaꞌan ntó ni Xuva kō — tsí taꞌan kó ne, ñá te kaxnchíi tún kaꞌan Jésuu. 5 Kakaꞌan xtúku Jesuu ni ña: ko nu tsiñu ko? Káꞌan nto, na xnchii kūdií tun ko —kaꞌan ñá ni Jēsuu. —Vií ka o kuēntá ni: Te ūun ntó 41 Ntá tsi Jesuú ne, nantíko koō ñá, īó ña dóo váꞌa tiin niꞌi ntō ne, kɨ ́ꞌɨn kakaꞌan ñá ni ñā: nto dava ñūu nú viꞌi ña kān, káꞌan —¡Aí, Marta! Dōó kadē kuení ntō: “Ña táꞌxi kudii nto uni íta nto o. ¿Nté kuān nte kueꞌe ntu núu i te nākiꞌi nteé u, 6 Tsí uun ñaꞌa ña é kadē kuení o? 42 Ntá tsi uun tsi dóo váꞌa tiin niꞌī ú ne, dā ve xee nuu i e dóo nuu áꞌvi. Mariá ne, é ña nú viꞌī kó kān é vēꞌxí ña itsi kān nakaxnúu ña uun nuu i e dóo váꞌa ne, ña túvī neé kueꞌen tsi é kuēꞌe ú  

 

11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

131

SAN LUCAS 11

kaꞌxí ña”, koo kaꞌan nto. 7 ¿Vá kāꞌan ntú ña tuvi má viꞌi kān: “Ñá ku natēku duꞌxen ntó ko, tsi xiꞌí ko ne, é kantiꞌu. E tuví ntāá u ni īꞌxá ko. Ña kúvi nākuntítsi u é tāꞌxi u é ntio nto”, koo kaꞌan ña? 8 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí, kuān té ña ntio ña nakuntítsi ña é kuēꞌé ña é kaikán ña váꞌa tiin niꞌi ñā ne, kuéꞌe ña vata kaa é kantio ña vata koo é ña natekú duꞌxen ká ña ña. 9 Dukuān é kākaꞌán u ni ntō: Kákan ntō ne, níꞌi ntō. Nantuku ntō ne, naniꞌi ntó dɨ. Te nakeꞌxen ntō xiꞌí ne, nakaán ña. 10 Tsí xoo é kaikan ī ne, níꞌi i. Xoo é kanantuku ī ne, naniꞌi í dɨ. Xoo é kanakeꞌxen ī xiꞌí ne, nakaán ña dɨ. 11 ʼTe ūun nto é uva īꞌxá nto ne, tē kaikan iꞌxá nto tsákā é kāꞌxí ne, ¿vá kuēꞌé ntu nto i koo é kāꞌxi? 12 O tē kaikan ntɨ ́vi é kāꞌxí ne, ¿vá kuēꞌé ntu nto i tduꞌme é kāꞌxi tɨ? 13 Ntá tsi ntōꞌo é kini ntáa ntō ne, ini nto é kuēꞌé nto é vāꞌá iña iꞌxá nto. ¿Ñā ntu te dií dií ka ini Xúva kō, ña é tuví e dukún kān, é kuēꞌé ña un tsi nte Espíritū Sántū san xoo é kaikan i ntáꞌa ña? —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

Ntákaꞌan ña tsí e ña váꞌā san kaxntíi Jesuu (Mt. 12:22‑30; Mr. 3:20‑27)

14 Uun

ntuvi ne, kanakuītá Jesuu é ña váꞌā san e dé ñɨꞌɨ uun ñaꞌa ñatīi. Dā ntíi ne, kūvi nákaꞌan ñá ñɨꞌɨ ̄ san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san. 15 Ntá tsi iō ñá ne, ntákaꞌan ña: —Ñatīí saꞌá ne, kanakuitā ñá é ña váꞌā san tsí kaxeꞌe Belsēbuu, tóꞌō e ña váꞌā, é kūvi vií ña nakūnu ña i —kaꞌan ña. 16 Iō ñá ne, ncho koto nteé ña ña. Íkan ñā é viī ñá nuu i e dóo kaꞌnu é  

 

vēꞌxí e dukún kān. 17 Ntá tsi kutuni Jésuu nee e ntádē kuení ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Dā míꞌī ká ñuú mi ntánāa núu ña ni tāꞌan ña ne, kunaá ñuú ña. Tē ntánāa núu mii ña nī ña viꞌi ña ne, kɨɨn viꞌi ña. 18 Dukuān né, tē tóꞌō e ña váꞌā sán naa ni tāꞌan í ne, ¿nté ntu koo kuvi vii? Sáꞌa kakāꞌán u ni ntō, tsi ntákaꞌan nto tsí kataꞌxi Belsebuú san é kūvi vií u nákuīta ú e ña váꞌā san. 19 Ntá tsi te kuān ó ne, ¿xoó ntu kaxéꞌe ī é kūvi vií ñaꞌa nto é nakuitā ñá é ña váꞌā san? Dukuān né, mii ñā ntánañēꞌe ña tsí ña te nuu é ntaā i e ntákaꞌan ntó iñá ko. 20 Ntá tsi te Xuva ko kātaꞌxi ña é kākuvi vií u é kanakuītá u é ña váꞌā san ne, kani túꞌun tsi é xee Xúva kō mí ntoo nto é kadā kúꞌvē ñá iña nto. 21 ʼTe uun ñatīí, ña e dóo ntii inī í ne, dōó iō tuꞌvé ña é kade ña kuenta víꞌi ña ne, ñá te neé kuvi iña ña. 22 Ntá tsi te vēꞌxí uun ñaꞌa, ña é dií ka ntii īní ka xtúku i é naā ñá ni ñā ne, kuvi vií ña ni ñā. Kidáā ne, nakuido ña un ntɨꞌɨ káā é kanadaꞌan nūu ña kúñu ña nī é un ntɨꞌɨ īña ñá, dá kuēꞌé xio ña é ido ñā san. 23 ʼXoo é ña kañéꞌe i da xeꞌe kó ne, kakaꞌan ntée ña ko. Xoo é ña kaxntíī ko é natāká u ne, da dií ka kaeté xaa ña.  

 

 

 

 

 

 

E ña váꞌā é kantiko kōo (Mt. 12:43‑45)

24 ʼTē

ntíi uun é ña váꞌā nima ñáꞌa sán ne, kaika ñuu itsí kān, kantukū míꞌi kūtuví daꞌna. Tē ña ni naníꞌi í ne, kada kuení i: “Ntiko kōó u, núꞌū u nú viꞌī kó kān mí kii u”, koo kada kuení i. 25 Te nāxeé ne, naniꞌí i nima ñátīí san vata kaa uun viꞌi mí dóo  

132

SAN LUCAS 11 váꞌa ntúntoo, mí dóo váꞌā o ntúvaꞌa. 26 Kidáā ne, kɨ ́ꞌɨn xtūku kínakueka úꞌxē ká e ña váꞌā e dií dií ka kini ntáa. Kidáā ne, un ntɨꞌɨ ̄ é ūná san kɨ ́ꞌvi é kuꞌun nima ñátīí san. Kidáa ne, dā dií dií ka natɨ ́vi ña é vata kaa díꞌna —kaꞌan ña.  

27 Nɨɨ

Nee iña é dodíni ntíꞌxe

dukuan kākaꞌan Jésuu sáꞌā né, uun ñaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña tuvi méꞌñū ñaꞌa sán ne, kachuꞌu ntáa ña: —¡Nté kui váꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é nakáku nto, ña é nātsitsí nto! —kaꞌan ña. 28 Ntá tsi dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña: —¡Nté kui dóo váꞌā o xoo é kainí i túꞌūn é kākaꞌan Xúva ko ne, dē ntaa ña! —kaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san.  

Ñaꞌa, ña é kīni ntáa, ntaíkan ña nuu i e dóo kaꞌnu 29 Dā

(Mt. 12:38‑42; Mr. 8:12)

dóo nátaká nuu ñaꞌa san mí tuví Jesuú ne, eni ntuꞌu ña kākaꞌan ña: —Ñaꞌa, ña ntoo vevií ne, dōó kini ntáa ña. Ntaíkān ñá nuu i e dóo kaꞌnu, ntá tsi ña kuéꞌe Xuva ko ña nuu i san, mii tsi é kuēꞌé ña nuu i é vata ō kúvi nī ña kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Jōnaa. 30 Tsí vata ō kúvi Jonaa nuu i iña ñaꞌa, ña intóo ñuú Nínive kidáā ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kuan kōo kuvi ú nuu i iña ñá ntoo iꞌa vevii. 31 Tē xee ntúvī é kōto nteé Xuva ko ñāꞌa, ne ñáꞌa ña ne, nakuntítsi reina iña ñuu é tuví nte díñɨ i kān e dóo ikā ne, tsiꞌi kuétsi ña ña, tsí reiná san ne, un váꞌa tsi ika vēꞌxí ña é kīni ñá un ntɨꞌɨ ̄ é īní rei Salamuún san. Koto nto ve, tsí e xee úun ñaꞌa, ña é dií ka kaꞌnu ñaꞌa é Salāmuun. 32 Ña intóo ñuu  

 

 

Nínive kidáā ne, nakuntáñɨ ̄ ñá tē xee ntúvi é koto nteé Xuva ko ñāꞌa sán ne, tsiꞌi kuétsi ña ña ntoo vevii. Tsí ña ñuu Nínive sán ne, nātɨvi iní ña kuétsi ña dā téku ña túꞌūn é kākaꞌan Jonaá san. Koto nto, tsí e xée ūun ñaꞌa, ña é dií ka kaꞌnu ñaꞌa é Jonaa. Ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kúñu kō 33 ʼNté

(Mt. 5:15; 6:22‑23)

uun xoxo natúun i ñuꞌu é kutuvī xuꞌu, nte é kutuvi má ētún san, tsí kuntekū dukun vata koo é naxīꞌi nuu mí kɨ ̄ꞌví ñaꞌa san. 34 Tsí ntuxnuu kó ne, vata kaa ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kúñu kō kaa. Te vāꞌá ntuxnuu kó ne, kanɨɨ ̄ kúñu ko kāxiꞌí nuu. Tē ña váꞌa ntuxnuu kó ne, kūñú ko ne, kutuví nee. 35 Kuenta tsí viin tsí dā née ini o ne, ñúꞌū é īo íña o ne, kūnee. 36 Te kanɨɨ tsī kúñu o īó ñuꞌu ne, nté un siin ña kákunee ne, kinin un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌá ne, vata kaa te ñuꞌu kaxiꞌí nuu kúñu ō —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Dā tsiꞌi kuétsi Jesuu ña faríseu ni mastrú lei

(Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 20:45‑47) 37 Dā

kúvi kaꞌan Jésuú ne, kāna uun ñaꞌa ña fariseú ña é kīkáꞌxi ña nú viꞌi ña kān. Kúkɨ ̄ꞌví ña, itúvi ña nú mesa kán ne, 38 dā kúduꞌva ña fariseú san dá ini ña tsí ña ni dē ntáa Jesuu vátā xkoó ini ña é ntaꞌa ña dīꞌna dá kaꞌxí ña. 39 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Ntōꞌó, ña fariseú ne, ntánakate nto ata vásu ntó ni kōꞌo nto, ntá tsi nima ntó ne, nuu tsitu nuū i é kīni kaa e ntáde nto, e ntadúꞌu nto. 40 ¡Nté kui kuān nte túntu ntú  

 

 

133

SAN LUCAS 11​, ​12

nto! ¿Vá ña íni ntu nto tsí ña é de kúꞌve ata i kān ne, dɨvi tsi ñā é idé kúꞌvē ña iní i kān dɨ? 41 Ntá tsi kuéꞌe nto ña ntāꞌvi é nuu nima ntó ne, dukuān né, ntuntoo ntiꞌxe kanɨɨ ̄ kúñu ntō. 42 ʼNtá tsi ¡ña ntaꞌví ide ntú nto, ña fariseu! Ntōꞌó ne, dōó kuenta ntáde nto ntánakii xio nto uun taꞌvi ī é ūꞌxí san iña é un ntɨꞌɨ nuū i xuku choꞌo nto é nakuéꞌe nto ntaꞌa Xuva kō vata tsī o é kākaꞌan leí san, ntá tsi ña ntáde nto kuenta táꞌan nto te viī nto é vāꞌá ni ñā; ntē ña ntákuinima ntó Xuva kō. Sáꞌā é kantio é viī ntó da ntánakuéꞌe nto ntaꞌa Xuva kō é kāduku ntée ña. 43 ʼ¡Ña ntaꞌví ide ntú nto, ña fariseu!, tsi nú viꞌī mí ntánataká nuu nto ne, dōó ntio nto é kuntōo nto nte nuu i kán ne, dōó ntio nto é kuiko ñuꞌu ñaꞌa san nto itsi mí ntaíka nto. 44 ʼ¡Ña ntaꞌví ide ntú nto! tsí ntōꞌó ne, vata ntáa ñañā é ña dîtó tuvi má ñuꞌu kān ntáa nto. Dā nêní tsi ñaꞌa san, ntaído ntíta ña —kaꞌan Jésuu. 45 Kidáā ne, nantíko kōó uun mastrú leí san, kakaꞌan ña ni Jésuu: —Mastru, dá kuān ó kakaꞌan ntó ni ña tsīkán ne, vata te kakaꞌan kíni nto nī ntɨ ́ dɨ —kaꞌan ña. 46 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —¡Ña ntaꞌví ide ntú nto dɨ, é mastrú lei nto! tsí ntánakuído nto ñaꞌa san da nte koo é ña kutíi ká ña. Ntá tsi ntōꞌó ne, nté un siin ña nchó tɨɨn ntaꞌa nto. 47 ʼ¡Ña ntaꞌví ide ntú nto! tsí vatā o dé ñata ntō, ña intóo kídaā e éꞌní ña ña ntákaꞌán naa Xuva ko ne, kuan tsī ó ntáde nto dɨ e ntáde váꞌa nto  

 

 

 

 

 

 

ñaña ñā. 48 Sáꞌā é kataꞌxi kuenta é kūtuni tsí dadɨɨ tsi nima ntó ni ñata ntō, ña intóo kídaā. Dɨvi ñata ntō san éꞌní ña ña ne, dɨvi ntō ntáde váꞌa nto ñaña ñā. 49 ʼTsí kakaꞌan Xúva kō, ña dóo kiꞌin inī: “Taxnūu ú ña kaꞌán naa kó ni pūstrú ko mí ntoo ña. Iō ñá ne, kaꞌní ñaꞌa san ña. Iō ñá ne, kada xení ñaꞌa san ni ñā.” Kuan ō kaꞌan ña. 50 Dukuān é vevií ne, Xuva kō ne, ntákan ñá kuenta ñáꞌa, ña ntoo vevii, kuenta iña nɨ ́ñɨ e étɨ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kaꞌán naa Xuva ko, ña é xiꞌi un tsi nté da iñɨ ntuꞌu ñúxiví sa. 51 Ēꞌní ña ña ntákaꞌán naa Xuva ko nte ntúvi diꞌna da éꞌni ña Abeé san un tsi da nte rkontûvi da éꞌni ña Zacaria. Ēꞌní ña ña má ūkún kān méꞌñū nú naa kan ni má viꞌī e dóo kuíkó san. Dukuān é kākaꞌán u tsí Xuva kō ne, ntákan ña kuenta íña ñá xiꞌí san nī ña é ntoo vevii. 52 ʼ¡Ña ntaꞌví ntu nto, mastrú lei!, tsi dóo kutu niꞌi nto ntakāá xiꞌi mí ntákūtúꞌve ñaꞌa san. Ntē ña ntakɨ ́ꞌvi mii nto, ntē ña da váꞌa nto é kɨ ̄ꞌví ñaꞌa, ña é ntio i é kūtúꞌve i —kaꞌan Jésuu. 53 Dá kakāꞌan Jésuu nuu i sáꞌā ne, mastrú leí san nī ña fariseú san ne, dōó kudiin ñá ni ñā. Eni ntuꞌu ñā ntánakutsuꞌun ña ñā é ña te da díi nuu i tsixeꞌe ña ñā. 54 Ini xuꞌū ñá te neé nuū i é kūvi xnteé ixi ñá ña kuenta iña túꞌūn é kākaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

Kanañēꞌe Jesuu kuénta iña ña é da miī rkɨ xaa i kakaꞌan

12

Dukuān ne, ñá tē nté kaa nté kaa ñaꞌa nátaká nuu ña. Uun ito tsi ntaédin nuu taꞌan ña. Dā éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá ne, diꞌna tsi ña ntɨniꞌi ñā kakaꞌan ñá ni ñā:

134

SAN LUCAS 12 —Kuenta tsí vií nto ni uꞌxen iā ña fariseu. Tsi dɨ ́vi ñā né, da rkɨ xaa ña odo ntákaꞌan ña, ñá te kanɨɨ ̄ nima ñá ntákaꞌan ña. 2 Tsí ña túvī nee iña é koo xūꞌú iña ko é ña nátidito; ntē ña tuví ne nuu i é ntē xoxo kiní i. 3 Dukuān ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ e ntákaꞌan nto mí nēé san ne, kūtuni ñáꞌā san mí kāxiꞌí nuu ntuve ngántii san. Nēe é diin diin tsi ntákaꞌan nto dá kāntiꞌú xiꞌi ntó ne, uun ito tsi kachuꞌu ña, kaꞌan ña nté rkɨ viꞌi kan.  

 

Xoó ntu é ūꞌvi ntiꞌxe ko (Mt. 10:26‑31)

4 ʼNtōꞌo

e dóo váꞌa tiin ú ni ntō ne, kakaꞌán u ni ntō é ña ku uꞌví nto xoo é kaꞌní i kúñu kō. Tsí te kúvī ne, ña túvī nee é kuvi vií ka ñá ni kō. 5 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō xoo é dií ka uꞌvī nto. Uꞌvī ntó ña é kūvi nakiꞌi ntuvi iña nto ne, da katé nuu ña nto dôꞌvi kan. Dɨvi ñā é uꞌvi ntíꞌxe nto ña. 6 ʼ¿Ñā ntu te kadíko ña ūꞌun láā san é ūvi kúdii diúꞌun san? Ntá tsi nté uun tɨ ña kakunáa ini Xúva ko tɨ ̄. 7 Dɨvi ntō né, un tsi nté idi dɨkɨ nto ntántéꞌvi kui kui uun. Dukuān ne, ñá ku uꞌvī nto. Tsí dɨvi ntō ne, dií dií ka nuu áꞌvi nto é vata ntáa láa, kɨtɨ é ña te da díi san.  

 

 

Xoo é nakíni i Jesuu núu ñaꞌa (Mt. 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20)

8 ʼNtá

tsi kakaꞌán u ni ntō tsí un ntɨꞌɨ ntō xoo é kanakiní i ko nuu ñaꞌa san vevií ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, nakiní u ña nuu ánje Xuva kō kídaā. 9 Ntá tsi xoo é kākukaꞌan nuu i é kāꞌán i iñá ko nuu ñaꞌa san vevií ne, kuan kōo vií u ni ñā nuu ánje Xuva kō kídaā.  

10 ʼDa

xōó ka é kaꞌan ntée i ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí vevií ne, kuvi kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā. Ntá tsi xoo é kaꞌan kíni i iña Espíritū Sántū ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā. 11 ʼTē kueꞌen niꞌi ña nto viꞌi mí nataká nuu ña Israeé ne, ō kɨꞌɨn niꞌi ña nto ntáꞌa ña kaxntēku kûꞌve sán ne, ō ntáꞌa ña tsiñu naꞌnu i ne, ñá ku kadā kuení nto nté koo nantiko koō ntó, nee é kāꞌan nto. 12 Tsí tē xee úra i é kāꞌan ntó ne, Espíritū Sántū sán nañēꞌé ña nto nté koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu.  

 

Nee e dóo xii kaa iña ñá kuika

13 Uun

ñāꞌa, ña nuu taꞌan méꞌñū ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastru, káꞌan nto ni ēní ko, na tāꞌxi na é kāduku ntée ú iña uvá ntɨ —kaꞌan ña. 14 Ntá tsi Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Xoó ntu kakaꞌan i é kadā kûꞌvé u iña nto, é kēꞌnté dava ú iña nto? —kaꞌan ña. 15 Kidáā ne, kakaꞌan xtúku ña ni ñāꞌa san: —Kuenta tsí vií nto tē ña kunéꞌū iní nto é īó iña taꞌan nto. Tsí ña te nee é īó iña ko é kade i é vāꞌá koo kuntoo o ñūxiví sa —kaꞌan Jésuu. 16 Kidáā né, ntaa ña ni ñā uun nuu i: —Uun ñatīi, ña dóo kuikā né, dōo váꞌa kúvī é tātá ña. 17 Kidáā né, dōo dé kuení ña, kakaꞌan ña: “¿Neé ntu vii ú ve? Tsí ña túvī ka míꞌī natsoo vaꞌá u é tātá ko”, kaꞌan ña. 18 Dā dé kuení ña, kakaꞌan ña: “É īní u neé vii ú ve. Nakɨɨ ̄n ú a viꞌi atā sán ne, dá xntītsí u uun é dií ka kaꞌnu  

 

 

 

 

135

SAN LUCAS 12

ka. Ikan nātsuꞌun váꞌa ntɨꞌɨ u é tātá ko ni un ntɨꞌɨ ̄ é īó iñá ko. 19 Kidáā ne, káꞌan miī ú ni nīmá ko: Nima míi ko, dɨvīn ne, ñá tē nté kaa iña o é ntoo váꞌa ve. Kutuvín daꞌnan ve. Kaꞌxín ne, koꞌon; na nākunuu dîní nima o.” Kuan kōo kaꞌan ña. 20 Ntá tsi Xuva ko ne, kākaꞌan ña: “¡Nté kuān nte túntun ntun! tsí niñú ve kuvin. Iña o é ntoo váꞌa ne, ¿xōo ntú iña i kuvi?”, kaꞌan ña. 21 Dukuan ō ntákuvi ñaꞌa, ña e ntátsoo váꞌa dokuika iña mii i, ntá tsi dóo ntaꞌvī ñá nuu Xuva ko — kaꞌan Jésuu.  

 

 

Kade Xuva ko kuēnta íꞌxá ña 22 Kakaꞌan

(Mt. 6:25‑34)

Jésuu ní ña ntɨniꞌi ñā: —Sáꞌa kāꞌán u ni ntō: Ñá ku dē kuení nto nee é kāꞌxi nto; ntē ña ku de kueni nto nee é kuꞌun kutāvi nto. 23 Tsí ntuvi iña kó ne, dií ka nuu áꞌvi é vāta kaa é kāꞌxi o. Dií ka nuu áꞌvi kúñu kō é vāta kaa dóo é kuꞌun ō. 24 Koto nto nté o de rkáka san: Ñá katāꞌxi tɨ é tātá, ntē ña katáꞌvi tɨ, ntē ña tuvi míꞌī ntánatsoo váꞌa tɨ iña tɨ ́ dɨ. Ntá tsi Xuva kō ne, kaxéꞌe ña é kāꞌxi tɨ. Ntōꞌó ne, ¿ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi nto é vāta ntáa láa san? 25 Nté uun ñaꞌa nto ña kuvi vií nto é kuēꞌnu ka kúñu nto, nté un síin ka, kuān te dóo kadā kuení nto. 26 Tē ña kuvi vií nto nte un síin sāꞌá ne, ¿nté kui ntádē kuení ntu nto tuku nuu i? 27 ʼKóto nto nté o ntaéꞌnu láa san, é ntē ña ntáde tsiñu ne, ntē ña ntánakuido xuꞌve. Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí rei Salamuún ne, kuān te dóo vaꞌa kueꞌen dóo ñá ne, ñá tē nté sa váꞌa ito ña é vata ntáa láa san.  

 

 

 

 

28 Te

Xuva ko kāxéꞌe ña e dóo váꞌa ito kuꞌu é kaa má kūꞌú kān vevií ne, tevāá ne, tutun kuvi ne, ¿ñā ntu te dií ka kueꞌe kuenta víi ña nto nēe é kuꞌun nto, ntōꞌo é ña ntákuintiꞌxe nto? 29 Dukuan ne, ñā ku nantɨ ́ꞌɨ nto iní nto é ntuku ntō é kāꞌxi nto. 30 Tsí ñaꞌa, ña é ña ini Xúva kō né, dōo ntaítsuꞌun ña īña é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa. Ntá tsi dɨvi ntō né, īó uun Xuva ntō, ña é īní nee é ntátaan núu nto. 31 Ntukū nuu iní nto nēe e váꞌā é viī nto é ntio Xuva ko ne, níꞌi ntō é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌā.  

 

 

Natsoo váꞌa o é nuu áꞌvi iña ko e dukún kān 32 ʼÑá

(Mt. 6:19‑21)

ku uꞌvī ntó, a leꞌntu míī ko. Ñá tē nté sa tɨtɨ ́n nto, ntá tsi Xuva kō ne, iō ñá dodîni é tāꞌxi ña nto é vāꞌá iña ña. 33 Nadiko ntō é īó iña nto ne, dá kuēꞌé nto ña ntátaan núu i san. Kuan kōo kaváꞌa nto itɨ ́n nto é ña kakuátā é kuntōo váꞌa iña ntó e dukún kan ntii dañu ntūvi. Tsi íkān ne, ña kakɨ ́ꞌvi ña duꞌu, ntē ña kadúku tɨ ́ iña ko. 34 Míꞌi ntōo é nuu áꞌvi iña ntó ne, ikan kuntōo nima ntó dɨ.  

 

35 ʼNa

Kantio é kōo túꞌvē ko

kōo túꞌve nto duꞌnu nto ni ñūꞌu é nātuún nto. 36 Vií nto vata tsī o dé ña ntáde tsiñu, ña ntantétu tóꞌo i, ñā é ñeꞌe mi tántaꞌa ñaꞌa. Tē náxee ñá ne, kanakeꞌxen ñā xiꞌí ne, ura tsí i nakaan. 37 Nté kui dîni tóꞌō ña ntáde tsiñu san e ntántíto ña te naxēé ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí dɨvi tsī tóꞌo ñā ne, nákuntēé ña donúu ñā ne, da káꞌan ñā tsí na kuntōo ña ntáde tsiñu san nú mēsa  

 

136

SAN LUCAS 12 ñá ne, mii toꞌo ñā tsuꞌun koꞌo ña é kāꞌxí ña. 38 Nté kui váꞌa ña ntáde tsiñu san, tsí kuān te davá ñūú ne, ō e veꞌxi túvi ne, ntantíto ña tē née tóꞌo ñā. 39 Na kūtuni nto sáꞌā. Tē dɨ ́ ini tóꞌō viꞌi san neé ura kiꞌxi ñá duꞌú san ne, koo túꞌve ña kuntētu ña. Ñá kuēꞌé ña itsi é kɨ ̄ꞌví ña duꞌú san má viꞌi ñā é kiꞌi dúꞌu ña iña ña. 40 Kuan dɨvi ntō dɨ ́ ne, na kōo túꞌve nto, tsí dā née inī nto ntuvi dá ña ntántétu nto xee ña vexkúvi ñatīi —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Ña ntáde tsiñu vāꞌá nī ña ntáde tsiñu, ña é ña váꞌā (Mt. 24:45‑51)

41 Pedrú

ne, katsixeꞌe ñā: —Tōꞌó, ¿vá kantáa ntu nto nuu i sáꞌa é da mii tsi īña mii ntɨ ́ ne, ō iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san? —kaꞌan ña. 42 Kakaꞌan Tóꞌo kō: —¿Xoó ntu é ña ntáde tsiñu odo nūu, ña é dií ka vāꞌa, ña é dií ka kade ntaa, ña é kākaꞌan tóꞌo ī é kodo nūu ñá iña ñá ntoo nú viꞌi ñā é kuēꞌé ña é kāꞌxí ña te xee úra i? 43 ¡Nté kui váꞌa ña ntáde tsiñu, ña kade ntaá san! Tē náxee tóꞌo ñā ne, é un ntɨꞌɨ kāde ntaa ñá vatā o uvé tsiñu ña. 44 Nuu é ntāa ntíꞌxe i é kākaꞌán u tsi tóꞌo ña ne, xtuvī ñá ña é kuēnta víi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é īo íña ña. 45 Ntá tsi te ña ntáde tsiñu san kade kuení ña tsí kukuií ka dá nāxee tóꞌo ñā ne, kani ntuꞌu ña kadā xení ña ni ña ntáde tsiñu niꞌi ña, te tīí, te ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ne, kani ntuꞌu ñā é kōꞌo ña, é kāꞌxí ña, é kada kɨꞌvi ñā. 46 Kidáā ne, da née inī tsí ña naxee tóꞌo ñā ntuvi dá ña kantétu ña, tsí ña íni ña neé ura naxée ña. Kidáā ne, nakiꞌi ña tsiñu ñā ne, natee xío ña ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ni ñāꞌa, ña é ña ini de ntáa san.  

 

 

 

 

47 ʼÑa

ntáde tsiñu, ña é īní nēe e ntío tóꞌo ī ntá tsi ña te īó tuꞌvé ña, ntē ña ni de ntáa ña é kākaꞌan tóꞌo ñā né, dōo nakáꞌxi vaꞌa tóꞌo ña ñā. 48 Ntá tsi ña ntáde tsiñu, ña e ñá ini nee e ntío tóꞌo ī ntá tsi idé ña nee iña e ñá ini ña ne, níꞌi ñā é ntōꞌo ña dɨ, ntá tsi ña dóo nee. Tsí xoo é dií ka kueꞌe níꞌi i ne, dií ka kueꞌe kantio é kueꞌé ña ña nguiī san. Xoo é dií ka kueꞌe ntada ña kuénta ntáꞌa i ne, dií ka kueꞌe kantio é kāda ntaa ña.  

Kīi nteé xio taꞌan ñaꞌa san kuenta iña Jésuu (Mt. 10:34‑36)

49 ʼVéꞌxī

u e xnteé ñuꞌu ú ñuxiví sa. ¡Dōó ntio kó tē dɨ ́ kaiꞌxi vevíi! 50 Īo úun nuu i e dóo ntoꞌo kó rkontûví ne, un váꞌa tsi kantɨꞌɨ iní ko un tsi da nte inú kava. 51 ¿Vá vēꞌxí ntu ú vata koo é kuntoo váꞌa ñaꞌa san ñuxiví sa, te kuinī nto? ¡Ñaꞌa ní san! tsí veꞌxí u é kii nteé xio taꞌan ñaꞌa san kuenta iñá ko. 52 Tsí un tsi nte vevií ne, kii nteé xio taꞌan ñaꞌa. Uꞌun ñáꞌa san uun tsi viꞌi ntoo ña. Uni ñáꞌa ña naa núu ña nī ña uvi ñáꞌa sán ne, ña uvi ñaꞌa sán ne, naa núu ña nī ña uni ñáꞌa san. 53 Uva ī ne, naa núu ña ni iꞌxā ña. Iꞌxá ña ne, naa núu ña ni uva ñā. Dɨꞌɨ ñā ne, naa núu ña nī dióko ñā. Diōkó ña ne, naa núu ña ni dɨꞌɨ ñā. Ñúntɨɨ̄ ́ ña ne, naa núu ña nī énu ñā. Ēnú ña ne, naa núu ña nī ñuntɨɨ́ ña —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

Nuu i nté koo kuvi ntuvi saꞌa (Mt. 16:1‑4; Mr. 8:11‑13)

54 Kakaꞌan

Jésuu ní ñaꞌa san: —Tē íni nto tsí ñuꞌu vikó san xeꞌe i kán ne, ura tsi ntákaꞌan nto é kɨ ̄ɨn

137

SAN LUCAS 12​, ​13

davi. Kuan kōo kuvi ntiꞌxe. 55 Dá kaīnu tatsin xéꞌe ī kán ne, ntákaꞌan nto é vēꞌxí ntuvi kaꞌni. Kuan kōo kuvi ntiꞌxe. 56 Ntoꞌó ne, da mii tsī rkɨ xaa nto nteku é ntákaꞌan nto. Ntoꞌó e dóo íni nto é kāꞌan nto nté koo kúvi e dukún kan ni ñūxiví a ne, ¿nté kuī ña ntáñeꞌe dɨkɨ ntu nto núu i é kataꞌxi Xuva kō nté koo kuvi ntuvi é ntoo o vevii?  

 

Koón ntiīn é ntūváꞌan nī ña ntaínchuꞌvi o 57 ʼ¿Nté

(Mt. 5:25‑26)

kui ña káde kúꞌven míin nee é vāꞌa iña nto? 58 Tē xoó ñaꞌa kɨꞌɨn níꞌi ña o ntaꞌa ña tsíñu i é tsiꞌi kuétsi i ō ne, koón ntiin nātiin váꞌan ni ña itsi kān vata koo é ña kɨ ́ꞌɨn niꞌi ña o ntaꞌa ña tsíñu i san. Tsí tē ña tsiñu i san ntada ña o kuénta ntáꞌa sntadún san ne, xnuu kutu ña ō viutun. 59 Kakaꞌán u ni ō tsí ña ntiin viútun san un tsi da nte ntáꞌvin ntɨꞌɨn é kakan ña —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

Kantio é nadama ō nima ko

13

Ntuvi tsikán ne, iō ñá san ne, kuéꞌen ñā mí tuví Jesuú ne, ntaa ña ni ñā tsí Pilatú san ne, ēꞌní ña ña ñatīi, ña ñuú Galileá ne, da nádaká ña nɨñɨ ña ni nɨñɨ kɨtɨ ́ san é kuēꞌé ña doméni íña Xuva ko. 2 Jesuú ne, kakaꞌan ña: —¿Vá dií ka ntu iō kuetsí ña kuān o kúvi san é vata ntáa ña ñuú ña, te kuinī nto, é kuān o ntóꞌo ña? 3 Kaꞌán u tsí ñaꞌa. Ntá tsi dɨvi nto, tē ña nadáma nto nima ntó ne, un ntɨꞌɨ ntō kuví nto dɨ. 4 Un ntɨꞌɨ ̄ ña xeꞌun uni ñáꞌa san xiꞌi ñá da núu viꞌi dūkun é nani Silūeé ne, ¿dií ka  

 

 

ntu iō kuetsí ña é vata ntáa ña é īntóo ñuú Jerusaleén, te kuinī nto? 5 Kaꞌán u tsí ñaꞌa. Ntá tsi dɨvi nto, tē ña nadáma nto nima ntó ne, kuví ntɨꞌɨ ntō dɨ —kaꞌan ña.  

Kuenta iña utun é ña kakíi kɨtɨ i

6 Kidáā

ne, kantáa Jesuu núu i sáꞌā: —Uun ñatīí ne, íꞌxi ña uun utun ígu ñuꞌu ña. Kuéꞌen ña kūkoto ntódo ña te kākii kɨtɨ ígū sán ne, nté uun tɨ ña kakii tɨ. 7 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña kade kuenta útun san: “Koto nto tsi é uni kuíā é kakiꞌxi da tāꞌán u ne, nté uun igu sán vata níꞌi ko tɨ. Nakɨ ̄ɨn nto utun tɨ vata koo é ntūnîné ñuꞌu san, tsi é ntaā i é ntitsi”, kaꞌan ña. 8 Ntá tsi ña kade kuenta útun sán ne, kakaꞌan ña: “Na kūntitsi mií ka uun kuiá, nɨɨ dukuan naxtīvitá u nteꞌu nú ditsín i ne, dá tsōo ú choꞌo é kuēꞌnu váꞌa. 9 Te kīi kɨtɨ i kidáā ne, váꞌa ō. Tē ñaꞌá ne, dá nakɨ ̄ɨn nto”, kaꞌan ña. —Kuan ō ntáa Jesuu nuu i sáꞌa.  

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu úun ña dɨꞌɨ ̄, ña kútɨꞌɨ ̄ 10 Uun

ntuvi dá iō dáꞌnā ne, kanañēꞌe Jesuu ñáꞌa san nú viꞌī mí ntánataká nuu ña Israeé san. 11 Ikān tuví uun ña dɨ ̄ꞌɨ, e xéꞌun uni kuīa é nchokuví ña. Tsí uun é ña váꞌā san dé tɨꞌɨ ñā. Ña ni kúvi ntuntāa ña nté un síin. 12 Dā íni Jesuu ñá ne, kāna ña ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —É ntuváꞌan kuiꞌi o vé —kaꞌan Jésuu ni ña. 13 Kidáā ne, xntee táꞌan Jesuu ntáꞌa ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Ura tsí i ntuváꞌa ña ne, dā éni ntuꞌu ña kākaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. 14 Ntá tsi tóꞌō viꞌi mí ntánataká nuu ña ne, dōo  

 

 

 

138

SAN LUCAS 13 kúdiin ña tsí ntaváꞌa Jesuu ñáꞌa san ntuvi dá iō dáꞌna ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Íñu ntuvi īo é kada tsiñu ō né, dɨvi tsi ntūvi é kūvi kiꞌxi nto dá kuchōꞌo nto; ñá te ntūvi dá iō dáꞌna san kiꞌxi nto —kaꞌan ña. 15 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Ntōꞌó ne, da miī rkɨ xaa nto nteku e ntákaꞌan nto. ¿Ñā ntu ntánantuté nto duntɨkɨ nto ni búru nto é kɨ ̄ꞌɨn tɨ kikoꞌó tɨ ntute ntuvi dá iō dáꞌna san? 16 Tsí ña dɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, tatá viꞌi Abraan ña, ntá tsi é kūvi xeꞌun uni kuía e nteé kɨmi ña kuīꞌi sáꞌa é xēꞌé é ña váꞌā san ña. ¿Vá ñā ntu kuvi nakuitá u kuiꞌi ña ntuvi dá iō dáꞌna? —kaꞌan Jésuu. 17 Dá kāꞌan Jésuu sáꞌā ne, un ntɨꞌɨ ñā ntaínchuꞌvi ña kúkaꞌan nuu ña é kuān ó kakaꞌan Jésuu ni ña. Ntá tsi ñaꞌa sán ne, dōó diní ña e dóo kaꞌnu nuu i é idé Jesuu.  

 

 

Kuenta iña tsɨ ́kɨ ̄n kuli

(Mt. 13:31‑32; Mr. 4:30‑32)

18 Kidáā

ne, kakaꞌan Jésuu: —¿Nté ō ntu mí kadē kûꞌvé Xuva kō? ¿Nee iñá ntu é kuvi ntada dadɨɨ o? 19 Vata kaa kudii uun tsɨ ́kɨ ̄n kuli é kuetsi kuēꞌen e kaíꞌxi uun ñatīi má iña ñá kān ne, kēne un tsi da nte kúvi utun. Kukaꞌnu ne, un tsi nte láa, kɨtɨ ntaíko, de váꞌa tɨ taka tɨ ́ ntaꞌa i —kaꞌan ña.  

Kuenta iña úꞌxen íā 20 Ntá

(Mt. 13:33)

tsi kakaꞌan Jésuú dɨ: —¿Nee iñá ntu ntada dadɨɨ ú vata kaa mí kadē kûꞌvé Xuva kō? 21 Tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun tɨꞌntɨ úꞌxen iā e kíꞌi uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́  

san ne, dā nadaka ña uꞌxen san ni uni xkúꞌve utsi trigu un tsi da nte náneñu váꞌa úꞌxen san —kaꞌan Jésuu. Xiꞌi mí ña niꞌi

22 Jesuú

(Mt. 7:13‑14, 21‑23)

ne, ítā ntíꞌxin ña ñuú naꞌnu ni ñūú kuetsi, kanakuāꞌa ña ñaꞌa san mí īta ntíꞌxin ña. 23 Uun ñaꞌa ñá ne, kēne ña, kakaꞌan ña: —Mastru, ¿ña tɨtɨ ́n ntu ñaꞌa san, ña é kanakáku? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. Jesuú ne, kakaꞌan ña: 24 —Koó ntii nto kūkɨ ́ꞌvi nto xiꞌi mí ña niꞌí san. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí ña te da díi ñaꞌa ncho kɨꞌví ña, ntá tsi ña níꞌi ña é kɨ ̄ꞌví ña. 25 Dā nákādɨ ́ Tóꞌo vīꞌi san xiꞌi ñá ne, ntōꞌo é ñuꞌu mii nto kíꞌi kān né, nakeꞌxen ntō xiꞌí san, káꞌan ntō: “Nakaán nto xiꞌi nto, na kɨ ̄ꞌví ntɨ”, koo kaꞌan nto. Ntá tsi dɨvi ñā ne, káꞌan ña: “Ntoꞌó ne, ntē ñá īní u mí vēꞌxí nto”, koo kaꞌan ña. 26 Kidáā ne, kani ntuꞌu nto kāꞌan nto: “Ntɨꞌɨ ́ ne, ēꞌxí dadɨɨ ntɨ ́ ni ntō; xīꞌi dadɨɨ ntɨ ́ ni ntō dɨ. Tsí nakuāꞌa nto ñaꞌa san itsi ñuú miī ntɨ”, koo kaꞌan nto. 27 Ntá tsi nantiko kōo ñá, kaꞌan ña: “É kākaꞌán u tsi ñá īní u nto. Kii nteé xio nto ko, tsí un ntɨꞌɨ ntō ntáde nto é kīni kaa.” Kuan kōo kaꞌan ña. 28 Ikān ne, kueku nto ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ ̄ nto núꞌu nto tē íni nto Abraan ni Ísaa ni Jácoó, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kaꞌán naa Xuva ko tsí ntoo ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Ntá tsi ntoꞌó ne, é ñuꞌu mii ntō kíꞌi kān. 29 Xée ñāꞌa, ñá vēꞌxí dā míꞌī ká diñɨ ñuxiví sa, kixkúntōo ña, kaꞌxí dadɨɨ ña ni Xuva kō mí kadē kúꞌvē ña. 30 Kini nto tsi kidáa ne, īó ñaꞌa vevií ne,  

 

 

 

 

 

 

 

139

SAN LUCAS 13​, ​14

dōó naꞌnu ñaꞌa ña iꞌa ñuxiví sa, ntá tsi ña naꞌnu ñáꞌa ká ña ntaꞌa Xuva kō. Iō ñáꞌa é ña te naꞌnu ñáꞌa ña íꞌa ne, dɨvi ñā e dóo naꞌnu ñaꞌa ña ntaꞌa Xuva kō —kaꞌan Jésuu. Ēku nteé Jesuu ñuú Jerusaleen (Mt. 23:37‑39)

31 Ntuvi

nú viꞌi ña odo nūu iña ñá fariseu. Ntaíto xūꞌú ña nguiī san nté koo vií Jesuu. 2 Ikān tuví nuu Jésuu úun ñatīi, ñá katsitu kuīñu. 3 Jesuú ne, tsixeꞌe ñā mastrú leí san nī ña fariseú san, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Vá kūvi ntu ntaváꞌa ú ña nchokuví san ntuvi dá iō dáꞌna, ō ña kúvi ntu? —kaꞌan ña. 4 Ñaꞌa sán ne, diin diin sá kantóo ña. Kidáa ne, kīꞌi Jesuu ñá nchokuví san ne, dā ntaváꞌa ña ña, dā nátaxnūu ña ña é na nūꞌu ña. 5 Kakaꞌan ñá nī ña fariseú san: —¿Vá iō ntú nto te īꞌxá nto o te dūntɨkɨ nto kóꞌxo nuu tɨ ini pusu kán ne, vá ña natavá ntu nto tɨ, kuān te ntuvi dá iō dáꞌna? —kaꞌan ña. 6 Ña ni kúvi nantiko kōo kueꞌen tsí ña é kākaꞌan Jésuu ni ña.  

 

tsikán ne, xéē ña fariseu, kakáꞌan ña ni Jēsuu: —Ntaka nto iꞌa, tsí Heródē sán ne, ncho kaꞌní ña nto —kaꞌan ña. 32 Ntá tsi dɨvi ñā ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó ne, kaꞌan nto ni ñukuíi tsikan tsí vevií ni ūtén ne, nakuita ká u é ña váꞌā san ne, ntaváꞌa ká u ña nchokuví san dɨ. Īdá ne, ntɨ ̄ꞌɨ tsiñu ko. 33 Ntá tsi kantio é kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ú itsi kān vevií ni ūtén ni īdá dɨ. Tsí ña kúvī é kūví ña kaꞌán naa Xuva ko tē ña te ñuú Jerusaleén kuví ña. Kuan kōo Núu i īña ña kakana ña kaꞌan ntó ni nā —kaꞌan Jésuu—. 34 ʼ¡Dōo uꞌvi kakúvi ko kuenta iña mí kātántaꞌa ñaꞌa 7 nto, ña ñuú Jerusaleen! ¡Tsi ntaéꞌní Dā íni Jesuu tsí ñaꞌa, ña xeé viꞌi nto ña e ntákaꞌan túꞌun Xuva kō ne, viko sán ne, ntánakaxnúu ña míꞌī e ntáxéꞌe xuu nto ña é taxnuu Xuva dóo váꞌā o é kuntōo ña nú mesá san ko kuēnta iña nto! ¡Ñá tē nté kaa ne, kakaꞌan Jésuu ni ña núu i sáꞌa: 8 —Tē xoó kakana i é kɨ ̄ꞌɨn ntó kiꞌin itō ncho nataká nuu ú iꞌxá nto vatā ó de tsúꞌūn san é kānataká nuu viko mí kātántaꞌa ñaꞌa sán ne, tē tɨ iꞌxá tɨ má ntiꞌxin tɨ, ntá tsi ña ni xee ntó ne, ñá kū xkutúvi ntō nte ntío nto! 35 Koto ntō tsí xtuvī mii nuu i kan, tsí te kīꞌxi tuku ñaꞌa, Xuva ko viꞌi nto ve. Ntá tsi kakaꞌán ña é dií ka kaꞌnu ñaꞌa é dɨvi ntō u ni ntō tsi nté uun ito ká ña kīni ne, 9 kidáā ne, xéē ña é kāna ña ntó ko un tsi da nté tē xee ntúvi é nto ntuvi ntó ne, káꞌan ña ni ntō: kāꞌan nto: “¡Nté kui váꞌa ō é vēꞌxí “Xio kudii kutuví nto, tsí ña sāꞌá ña véꞌxi kuenta iña Xuva ko!”, koo ne, kutuvī ñá iꞌa”, koo kaꞌan ñá kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu. ni ntō. Kidáā ne, kukaꞌan nuu nto nakuntítsi nto, kikutúvi nto un tsi Dā ntaváꞌa Jesuu úun ñatīi, nte ata i kan. 10 Ntá tsi tē xee nto ña é katsitu kuīñu mí kākana ña nto é kīkaꞌxi nto ne, kūkutúvi nto un tsi nte ata i kan. Uun ntuvi dá iō dáꞌna ne, Kidáā ne, tē xee ña e kána nto sán kuéꞌen Jēsuu, kúkaꞌxí ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

14

140

SAN LUCAS 14 ne, káꞌan ñā: “Kuítā ntiꞌxin nto nte nuu i san”, koo kaꞌan ña. Kidáā ne, kuiko ñuꞌu ñā ntántoo nú mesá san nto. 11 Tsí xoo é kade kaꞌnu mii ī kúñu ī ne, tē kúvi ne, níꞌi ñā dokaꞌan; ntá tsi xoo é dutsi i vevií ne, rkontûví ne, dií ka kukaꞌnu ñaꞌa ña —kaꞌan Jésuu. 12 Kakaꞌan xtúku ña ni ñatīí, ña e kána ña: —Dá kāde váꞌa nto é kāꞌxí ñaꞌa nú viꞌi nto kān ne, ña ku kána nto ña e dóo váꞌa tiin niꞌi ntō, nté ēní nto, nté ñaviꞌi nto, nté ñā kuika, ña ntoo etsin nú viꞌi ntō. Tsí dɨvi ñā né, kāna ña nto dɨ é kikáꞌxi nto nú viꞌi ña kān né, kuan kōo ntúdadɨɨ ña ni ntō. 13 Ntá tsi da ntáde nto viko ne, kana nto ña ntāꞌví san, nī ña e dúkuan ntāꞌví da káku, nī ña natɨ ́ɨn i san, ni ña kuāá san dɨ. 14 Kidáā ne, dōo diní nto. Tsí dɨvi ñā ne, ña kúvi ntudadɨɨ ña ni ntō. Ntá tsi dɨvi ntō ne, níꞌi nto é vāꞌá iña nto ntuvi te ntóto ñaꞌa, ña é īde é vāꞌá ñuxiví sa —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

Núu i īña viko káꞌnu é ēdé uun ñatīi (Mt. 22:1‑10)

15 Dā

téku ña sáꞌā ne, uun ña é tuví nu mesa kán ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —¡Nté kui váꞌa o xoo e kaeꞌxí dadɨɨ i mí kadē kûꞌvé Xuva kō! — kaꞌan ña. 16 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Uun ñatīí ne, dōó kaꞌnu viko idé ña. Ñá tē nté kaa ñaꞌa san kána ña é kīkáꞌxi ña. 17 Dā xeé ura i é kāꞌxí ña ne, taxnūu ña ña kade tsiñu iña ña é kūkoto ñá ñaꞌa san: “Kueꞌēn ntó ve, tsi é iō tuꞌvé ntɨꞌɨ”, kaꞌan ña. 18 Ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá  

 

 

ne, éni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ña nté kui ña ni kuvi kɨ ́ꞌɨn ña. Ña é kuvi ūun sán ne, kakaꞌan ña: “Ñuꞌu da ve ñíī ú ne, kantio é kɨ ̄ꞌɨ ́n u kikoto ntódo u. Vií nto da xēꞌe, kada kaꞌnú ini nto nī ko tsí ña kúvi kɨ ́ꞌɨn ú ve”, kaꞌan ña. 19 Tuku ñaꞌa ne, kakaꞌan ña: “Dā ve ñíī ú uꞌun náꞌa dūntɨkɨ ne, kantio é kikoto ntée ú tɨ tē vaꞌá tɨ. Vií nto da xēꞌe, kada kaꞌnú ini nto nī ko”, kaꞌan ña. 20 Ña uun ká xtuku sán ne, kakaꞌan ña: “Xuꞌú ne, dā ve kúvi tántaꞌa ú ne, dukuān ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨ ́n u”, kaꞌan ña. 21 Dā náxee ña táxnūu ñá ne, kantaa ntɨꞌɨ ña nī tóꞌo ñā nee iña é kākaꞌan ñá mí ñeꞌe ña. Kidáā né, kūdiin tóꞌo ñā ne, kakaꞌan ñá nī ña kade tsiñu iña ña: “Kuēꞌen náneꞌen nú āꞌví kan ni itsi kaꞌnu kān, ni da kanɨɨ ̄ má ñūú san, dá kuntēkan ña ntaꞌví san, kixniꞌin ña iꞌa, ni ñā dúkuan ntāꞌví da káku, ni ña kuāá san, ni ñā natɨ ́ɨn sán dɨ”, kaꞌan ña. 22 Dā ku e víꞌi ne, nāxee ña táxnuu ña, kakaꞌan ñá nī tóꞌo ñā: “É de ntáa u é kākaꞌan nto, ntá tsi dóo kaniné ka”, kaꞌan ña. 23 Kidáā ne, kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Kuēꞌen ítsi naꞌnu kan ne, kuēꞌén un tsi nte nu ráxa kān, káꞌan ni da xōó ka ñaꞌa, kuétsī é viīn ñá na kīꞌxi ñá vata koo é na tsītu ña ma víꞌi ko. 24 Tsí kakaꞌán u ni ntō tsi nté uun ñaꞌa, ña kana díꞌna ú ne, ñá nīꞌi kuéꞌen tsi ña é kāꞌxí ña”, kaꞌan tóꞌo ñā — kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

Nuu i é ntii tūꞌun é kuntīkɨn ó Cristu 25 Ñá

(Mt. 10:37‑38)

tē nté kaa ñaꞌa ntántīkɨn ñá Jesuu. Jesuú ne, xkokōo ñá ata ña, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san:

141

SAN LUCAS 14​, ​15

26 —Tē

xoó ñaꞌa kiꞌxi ña é ncho kuntīkɨn ñá ko ne, ña kúvi viī ñá tē ñá dií ka kueꞌe ntío ña ko é vata kaa ntío ña uva ña ni dɨꞌɨ ñā, ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá ni īꞌxá ña, ni enī ñá ni tāꞌan ñá, nī kúñu mii ñā dɨ. 27 Tsí ña kúvi viī ñá tē ña ntío ña nākunáa ña kúñu ñā é kuntīkɨn ñá ko. 28 Te iō ntó ne, ntio nto é xntitsī ntó viꞌi kaꞌnu ne, ¿vá ña ntu te diꞌna kutuví nto kadā kuení nto nté kaa nantɨꞌɨ nto, te xēe táꞌan ntu diuꞌun nto é kuvi kuntītsi? 29 Tē ñá ne, xtuvī ntó etɨ ́ viꞌi sán ne, é ntaā i kutuvi dava. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kainí ne, kani ntuꞌu ñā kaꞌan kíni ña iña nto: 30 “Ñatīí saꞌá ne, eni ntuꞌu ña kāde váꞌa ña viꞌi ña ne, ntē ña ni kuvi vií ña nantɨ ̄ꞌɨ ñá”, koo kaꞌan ña. 31 Ō te uun reí san ncho víi ña duꞌxen ni tūku reí ne, ¿vá ña ntu te diꞌna kutuví ña kadā kuení ña te xēe táꞌan uꞌxi míil sntadun ña é kōó ntii ña viī ñá duꞌxen ni tūku rei, ñá īó ōko míil sntadun i? 32 Tē íni ña tsí ña kuvi vií ña ne, taxnūu ña túꞌūn ntaꞌa tuku reí san dá tuvi íka ká ña é kākan ña e nté koo kuntōo váꞌa ña ni ñā. 33 Dukuān né, te xōó ñaꞌa, ña é ña xtuví mii i ūn ntɨ ́ꞌɨ īña í ne, ña kúvi kuntīkɨn ñá ko —kaꞌan Jésuu.

ni túku ñaꞌa, ña é iō kuetsí i ne, xée ētsin ña mí tuví Jesuu é kīni ña é kākaꞌan ña. 2 Dukuān ne, ña fariseú san nī mastrú leí san ne, ntákaꞌan kíni ña iña Jésuu, kakáꞌan ña: —Ñatīí saꞌá ne, ntaíka dadɨɨ ña nī ña é iō kuetsí i ne, ntaéꞌxí dadɨɨ ña ni ñā dɨ —kaꞌan ña. 3 Kidáā ne, kantaa Jesuu kuénta iña i sáꞌā: 4 —¿Xoó ñaꞌa ntu nto, te īó uun sientu léꞌntu ntó, tē kunaá tɨ uun tɨ ne, ñā ntu te tsoo míi nto kɨtɨ kɨmi díko xeꞌun kɨmí san, dá kɨ ̄ꞌɨn nto, kínantúku nto kɨ ̄tɨ kúnaá san da nte ko é naniꞌi nto tɨ? 5 Tē nániꞌi ntó tɨ ne, nakuntéku dokó nto tɨ ne, dōo dîní nto dɨ. 6 Tē náxee nto nú viꞌi nto kān ne, kana nto ña váꞌa tiin niꞌi nto nī ña nú viꞌi ntō ne, káꞌan ntō: “Na nākunuu dîní nima ntó nī ko, tsí e nániꞌí ko á leꞌntú ko, kɨtɨ kúnaa”, koo kaꞌan nto. 7 Dukuān ne, káꞌān ú ni ntō tsí dií ka iō dodîní e dukún kān te uun ñāꞌa, ñá iō kuetsí i, natɨvi iní ña kuétsi ñā, é vāta kaa ña kɨmi díko xeꞌun kɨmi ñáꞌa san, ña é vāꞌa, ña é ña tuvi kuétsi ī nuu Xuva ko —kaꞌan Jésuu—.

Dā ña véñɨɨ ́ ka ñɨɨ ́ san

Kuenta iña ñádɨ ̄ꞌɨ, ña nániꞌí diuꞌun i

 

 

 

 

 

 

 

(Mt. 5:13; Mr. 9:50)

34 Kakaꞌan

xtúku Jesuu nuu i sáꞌa dɨ: —Ñɨ ́ɨ ̄ sán ne, dōo vaꞌa. Ntá tsi tē kúnaa díko i ne, ¿nté ntu koo ntuveñɨɨ ́ ka xtúku? 35 Ñá vādá mi kainuu áꞌvi ká i; da miī sa é nakuīta o. Xoo é kātekú i ne, na kīni i —kaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san.  

Kuenta iña á leꞌntu, kɨtɨ kúnaa

15

(Mt. 18:10‑14)

Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ntaído diuꞌun xôo iña ñuú Roma

 

 

 

 

 

 

8 ʼUun

ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ne, īó uꞌxi diuꞌun kuiꞌxín iña ña. Tē kúnaa úun ne, ¿vá ñā ntu natúun ña ñuꞌu ña ne, dá neꞌxīn ñá da kanɨɨ ̄ má viꞌi ña kān? Kukuií kuduꞌva tsi nantuku ñā da nte ko é naniꞌi ña. 9 Tē nániꞌi ñá ne, nataká nuu ntɨꞌɨ ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña váꞌa tiin niꞌi ña, nī ña ntoo etsin nú viꞌi ña kān, káꞌan ñā: “Nā nakunuu díni nima ntó nī kó, tsi é nāniꞌí ko diuꞌún ko e kúnaa”, koo kaꞌan ña. 10 Kakaꞌán u ni ntō tsí dukuān  

 

142

SAN LUCAS 15 dîni ánje Xuva ko kuēnta iña ñá iō kuetsí i tē nátɨvi iní ña kuétsi ñā — kaꞌan Jésuu. Kuenta iña íꞌxa é kūkáka ntava túku ñuu

11 Kakaꞌan

Jésuú san dɨ: —Uun ñatīí ne, īó uvi iꞌxá ña. 12 Na dutsī sán ne, kakaꞌan ná ni uva nā: “Ūvá, taꞌxi nto iña nto é kāduku ntée u”, kaꞌan na. Kidáa ne, ēꞌnté dava ña é tātá ña é duku ntée na. 13 Ntē vata kutɨ ́tɨn ntuvi ne, iꞌxá ña, na dutsī sán ne, nātsuꞌun váꞌa ntɨꞌɨ na íña ná ne, dá kuēꞌen ná tuku ñuú mí doto tsi nántɨꞌɨ lúku na diuꞌun na. Īde na un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ núu i é kīni kaa vata kaꞌán ini míi nā. 14 Ntá tsi dā ntɨ ́ꞌɨ kuēꞌen diuꞌun ná ne, xée ntūvi da dóo kutama da kanɨɨ ñūu tsíkán ne, iñɨ ntúꞌū kúnaa nteē na é kāꞌxí na. 15 Kidáā ne, kuéꞌen nā, kuntúku na tsiñu ni uun ñatīi, ña ñuú tsikán ne, taxnūu ña ná rantsu ña é kɨ ̄ꞌɨn na, kikuenta víi na kutsin ña. 16 Ntīo na é kāꞌxí na é kaeꞌxí kutsín san da nte ko é ntaꞌa na ne, ntá tsi xoxo ni xéꞌe ī é kāꞌxí na. 17 Kidáā né, dē kuení mii na, kākaꞌan na: “¡Nté ntu kaa dií ña ntáde tsiñu iō ñá nú viꞌi uvā kó kān é iō é ntaéꞌxí ña ne, ntē dúkuan kāntóo ka. Xuꞌú ne, kaxiꞌí u dóko iꞌa! 18 Á te nūꞌú u mí tuví uvā kó kān ne, káꞌān ú ni ñā: Ūva, é ntuku kuētsí u ni Xuva ko, ni dɨvi ntō dɨ. 19 Ña nuu áꞌvi ká u é kāꞌán ka nto é iꞌxā ntó ko. Viꞌi a vé ne, vií nto nī kó vatā ó de nto nī ña ntáde tsiñu iña nto. Kuan kōo káꞌān ú ni ñā”, kaꞌan na. 20 Kidáā ne, nákunūu itsi na, kunúꞌu na mí tuví uva nā. ʼIkā ká veꞌxí na, íni uva na nā né, ntuntāꞌví ini ña na. Koó da  

 

 

 

 

 

 

 

 

kaxkainu uva nā kúnakuētú itsi ña na ne, nánume ña na, da éꞌxi ña xuꞌu na. 21 Kidáā ne, kakaꞌan ná ni uva nā: “Ūva, é kōꞌxo nteé u nuu Xuva ko, ni dɨvi ntō dɨ. Ñá tē nee nuu áꞌvi ká ko é kāꞌán nto é īꞌxá nto ko”, kaꞌan na. 22 Ntá tsi uva nā ne, kakaꞌan ñá ni ña ntáde tsiñu iña ña: “Nantukū náneꞌe nto duꞌnu é dií ka vaꞌa dá nākunúu iꞌxá ko. Naxnūu nto diꞌi ntáꞌa i dɨ. Na nākɨꞌɨ ́ ntiꞌxen váꞌā sán dɨ. 23 Kūkueká nto duntɨkɨ, kɨtɨ dií ka deꞌén ne, dá kaꞌnī ntó tɨ dá kāꞌxi o tɨ é vīi o vikó san. 24 Tsí iꞌxá ko sá ne, e xíꞌi, kuíni ko, ntá tsi e ntóto xtuku. É kūnaá iꞌxá ko, kuíni ko, ntá tsi é naniꞌí ko i ve”, kaꞌan ña. Kidáa ne, eni ntuꞌu ñā idé ña viko san. 25 ʼNtá tsi iꞌxá ña, na kuvi atā sán ne, nuu na má tsīñu na. Dā náxee étsin na nú viꞌi na kān né, tēkú na e dóo kaeku strumentú ne, ntaíteꞌe ñaꞌa sán dɨ. 26 Kidáā né, kāna na uun ña kade tsiñu sán ne, tsixeꞌe nā: “¿Neé ntu kakuvi iꞌa?”, kaꞌan na. 27 Ña kade tsiñu sán ne, kakaꞌan ñá ni nā: “É nāxee ení o. Uva ō ne, táxnūu ña é kūví uun duntɨkɨ, kɨtɨ dóo deꞌén san, tsi váꞌa tsi ō náxee na”, kaꞌan ña. 28 Kidáa ne, kūdiín ení na, na kuvi atā sán ne, ntē ña ni ntio na ntɨ ́ꞌvi na má viꞌi na kān. 29 Kakaꞌan ná ni uva nā: “Dɨvi ntō ne, ini nto tsi éma tsi kaxntiī ú nto, é ntē ña kadé doꞌō ú ni ntō nté uun ito ne. Ntá tsi ntē ña kataꞌxí nto nté uun kudii a ndiꞌú san é vīí u viko ko nī na váꞌa tiin niꞌī u. 30 Ntá tsi vevií ne, nāxee iꞌxá nto na sāꞌá, na é dotō tsí nantɨꞌɨ ́ diuꞌun nto ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kinī ntáa sán ne, kaeꞌní ka nto duntɨkɨ, kɨtɨ dóo deꞌén san”, kaꞌan  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

143

SAN LUCAS 15​, ​16

ení na, na kuvi atā san. 31 Kidáā ne, kakaꞌan úva na ni nā: “Iꞌxá miī kó, xoꞌōn né, nɨɨ ̄ kueꞌen tsí ntuvi tuvín nī kó. Un ntɨꞌɨ ̄ é īó iñá ko ne, íña ō dɨ. 32 Ntá tsi vevií ne, e váꞌa ō é vīi o víko, tsi é nakūnuu dîní nimá ko, tsí na ení o ne, e xíꞌi na, kuíni ko, ntá tsi kantíto na. É kūnáa na, kuíni ko, ntá tsi é naniꞌí ko ná ve”, kaꞌan úva na ni nā —kaꞌan Jésuu.

“¿Ntē ntú kaa tanūu nto?”, kaꞌan ña. Dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña: “Uun sientu etún trigu”, kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ña: “Ūꞌun kuenta o. Kɨmi díko tsi xnteén naꞌan ve”, kaꞌan ña. 8 Tōꞌó ña ne, īní ña tsi ña nteé ntaꞌa i tsiñu, ña e dóo kīni kaa sán ne, dōo ntíto ña nté koo vií ña. Tsí ña ntáduku ntée ñuxiví sa ne, dií ka ntíto ntáde ña ni tāꞌan ña é vāta kaa ñaꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō. 9 ʼXuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō é na Kuenta iña ñá nteé ntaꞌa i tsiñu, ña é dotō tsí nantɨꞌɨ ́ diuꞌun tóꞌo ī kada tsiñu niꞌi ntō diuꞌun nto é īo ñuxiví sa vata koo é na nīꞌi nto Jesuú ne, kantaa ña ni ña ñaꞌa, ña váꞌa tiin niꞌi ntō, vata koo ntɨniꞌi ñā nuu i sáꞌa dɨ: —Uun ñatīí kuika ne, xío uun ñāꞌa, é, tē ntɨ ́ꞌɨ diuꞌun ntó ne, koo xoo é nākuído i nto mí kuntōo nto ntii ña intée ntaꞌa i tsīñu ña. Ntákaꞌan dañu ntūvi. ñáꞌa san tsí ña sāꞌá ne, dotō tsí 10 ʼUun ñaꞌa, ña é kade ntaa núu i kanantɨꞌɨ ña diuꞌun tóꞌo ñā. 2 Kidáa é dutsī né, kuan kōo kada ntaa ña ne, kāna tóꞌo ña ñā, kakaꞌan ñá ni nuu i e dóo kaꞌnu dɨ. Ñaꞌa, ña é ña ñā: “¿Neé ntu nuu i sáꞌa é kākaꞌan kada ntáa nuu i é dutsí ne, ntē ña ñáꞌa san íña o? Ntadan kó kuenta kada ntáa ña nuu i é kaꞌnu dɨ. 11 Ntá tsíñu o ve, tsí ña kunteé ntaꞌa ká o 3 tsi tē ñá ini de ntáa nto nī diuꞌun é tsiñu ko”, kaꞌan ña. Kidáā ne, dóo iō ñuxiví sa ne, ¿xoó ntu é ntāda i dé kueni ña nteé ntaꞌa i tsiñu san: “¿Nté ntu koo vií u ve? Tsi tóꞌō kó ne, kuenta ntáꞌa nto nuu i é vāꞌa ntíꞌxe? 12 Tē ñá ini de ntáa nto nī nuu i iña nakiꞌi ña tsiñu ko. Ña túvi ntiī ko túku ñáꞌa ne, ¿xoó ntu taꞌxi i é kūvi é kīkutú u ne, kakukaꞌan nuú ko é iña mii nto? kākán u doméní dɨ. 4 É īní u nté koo 13 ʼNté uun ñaꞌa, ña kade tsiñu vií u ve, vata koo é nakiꞌi ñaꞌa sán ne, ña kúvī é koo uvi tóꞌo ñā é uun ko nú viꞌi ña kān dá ña tuví ka tsiñu ito tsi. Tsí kada xení ña nī ña uun ko”, kaꞌan ña. 5 Kidáā né, kāna ña ñaꞌa sán ne, ña uun ñaꞌa ká san ña kui uun kui uun ña, ña é tanūu ne, kuinima ñá ña. O ña uun ñaꞌa diuꞌun tóꞌo ñā. Tsixeꞌe ñā ña xee sán ne, kuiníꞌi ña ña ne, ña é uun díꞌna san: “¿Ntē ntú kaa tanūu nto ká san ne, ñá viī ñá ña kuenta. Ña iña tóꞌō ko?”, kaꞌan ña. 6 Nantíko kúvi vīi o tsíñu Xuva ko tē dóo koō ñá, kakaꞌan ña: “Tanūu ú uun kakuinima kó diuꞌún san —kaꞌan sientu varii ásete”, kaꞌan ña. Kidáā Jésuu. ne, kakaꞌán ña nteé ntaꞌa i tsiñu 14 Ña fariseú san ne, dōó kuinima san: “Ūꞌun kuenta o. Kantɨ ́ꞌɨ sá ñá diuꞌun. Dukuān né, eni ntuꞌu ñā kutūvin, dá xntēén naꞌan uvi díko ntákaꞌan kíni ña iña Jésuu. 15 Ntá tsi uꞌxi várii tsi”, kaꞌan ña. 7 Kidáā kakaꞌan Jésuu ni ña: né, tsixeꞌē xtuku ñá tukú ñaꞌa san:  

 

 

 

16

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

144

SAN LUCAS 16 —Dɨvi ntō ne, ntáde nto e dóo vaꞌá nto nuu ñaꞌá san, ntá tsi Xuva kō ne, ini ña nte ntáa nima nto. Tsí nuu i e ntáde kaꞌnu ñaꞌa sán ne, ñá ntīo kueꞌen tsí Xuva kō. Lei Muísee

16 ʼLei

é xntēé naꞌa Muísee ni túꞌūn é kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko ne, idiáꞌvi un tsi nte ntúvī da íka Juaan. Ntá tsi nte ntúvi tsikán ne, e ntákaꞌan ntódo ñaꞌa san túꞌūn vaꞌá san iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntáxio ntii ñā é kɨ ̄ꞌví ña. 17 ʼNtá tsi dií ka ña ntii tuꞌun é ntɨꞌɨ ̄ e dukún kan nī ñuxiví a é nadāma uun kudii letra íña leí san.  

Kuenta iña ñaꞌa, ña ntánatsoo mii taꞌan 18 ʼTe

(Mt. 19:1‑12; Mr. 10:1‑12)

uun ñatīí kanaxtuvī mii ña ñadɨꞌɨ ́ ña ne, tē tántaꞌa ña ni tuku ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, kade ña é koꞌxo nteē ña nuu Xuva ko. Xoo é kātántaꞌa i ni tuku ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña e náxtimii xɨ ̄ɨ í ne, kade ña é kākóꞌxo nteē ña nuu Xuva kó dɨ. Uun ñaꞌa ña kuika ni Lázaru

19 ʼUun

ñatīí kuika ne, dōo vaꞌá duꞌnu ña. Da mii kuēꞌen tsí viko kade ña utén utén; dōó kaꞌnu kade ña. 20 Ikān tuví uun ñatīi, ña e dóo ntāꞌví, ña é nanī Lázaru. Dōó kateꞌu kúñu ñā. Tuví nteē ñá etɨ ́ xiꞌi ñá kuiká san. 21 Vevií tsi kāꞌxí ña é kakóꞌxo má mēsa ñá kuiká san. Un tsi nte tínā sán ne, kaxée ētsin tɨ é ncho nauvi tɨ mí katēꞌú san. 22 Uun ntuvi ne, xíꞌī á ña ntāꞌví san. Kueꞌen níꞌi ánjē san ña é kutuvī  

 

 

ñá ni Ābraan, mí ntoo ña xiꞌi, ña e ntántīkɨn Xúva kō, mi dóo váꞌā o. Xíꞌi ñā kuiká san dɨ ́ ne, kántūꞌxí ña dɨ. 23 ʼDā dóo kantoꞌo ña kuiká san dôꞌvi kán ne, ntāniꞌi ña nuu ñá, īní ña Abraán san e dóo ikā ntáñɨ ña nī Lázaru san. 24 Kidáa ne, kāna ña kuiká san ña, kakaꞌan ña: “Uvatā kó Abraan, na ntuntāꞌví ini nto ko. Taxnūu nto Lázaru san vata koo é na natsiī ña rkɨntaꞌa ña ntuté san ne, dá kīꞌxi kudii ña nantikó ña xaa ko, tsí ña te nté kaa kantoꞌo ko íꞌa mí kaīꞌxí san”, kaꞌan ña. 25 Ntá tsi kakaꞌan Ábraán san ni ñā: “Iꞌxá ko, na nakaꞌān o tsí dɨvīn né, dōo váꞌā o kueꞌén o ntúvi diꞌna. Ntá tsi Lázaru sán ne, dōo ntóꞌo ña diꞌna. Vevií ne, e níꞌi ñā é vāꞌá iꞌa ne, dɨvīn ne, kantóꞌo o. 26 Uun ká tuku nuu í dɨ: Īó uun xɨꞌntɨ kunu méꞌñū ntɨ ́ ni ntō. Dukuān né, tē xoó ñaꞌa ntoo ña iꞌa é ncho kɨꞌɨn ña íkān ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨn ña. Nté ña ntoo ikān ne, ña kúvi kīꞌxi ña iꞌa dɨ”, kaꞌan ña. 27 ʼKidáā ne, kakaꞌan á ña kuiká san: “Vií nto da xeꞌe, úvā kó Abraan, taxnūu nto Lázaru san nú viꞌi uvā kó kān 28 vata koo é na kāꞌan ñá ni ēní ko, ña uꞌun ñaꞌa ká san, vata koo é ña ku kiꞌxi ña iꞌa mi dóo kantoꞌo ko”, kaꞌan ña. 29 Ntá tsi kakaꞌan Ábraan: “Dɨvi ñā ne, ntoo niꞌi ña túꞌūn e xntée naꞌa Muísee ni ña kaꞌán naa Xuva ko san é nakuāꞌa ña. Na viī ñá kuenta sáꞌā”, kaꞌan ña. 30 Kidáā ne, nantíko kōo ñá kuiká san, kakaꞌan ña: “Kuvi ní, uvā kó Abraan, ntá tsi tē dɨ ́ ntoto uun ñaꞌa ña xiꞌí san ne, dā kíkoto ñá ña ne, á te natɨ ̄vi iní ña kuétsi ñā”, kaꞌan ña. 31 Ntá tsi Abraán san ne, kakaꞌan  

 

 

 

 

 

 

 

 

145

SAN LUCAS 16​, ​17

ña: “Tē ña ntáde ña kuenta túꞌūn é kākaꞌan Muísee ni ña kaꞌán naa Xuva ko ne, nté dukuān ña kuintíꞌxe ña, kuān te ntoto ña xiꞌí san”, kaꞌan Ábraán san —kaꞌan Jésuú san ni ñāꞌa san. E dóo xii kaa é ntava nuu o nūu i é kīni kaa

17

(Mt. 18:6‑7, 21‑22; Mr. 9:42)

Kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā: —Nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi īó nuu i é ntava nuu ō é kīni kaa san. Ntá tsi te xōo ñáꞌa kaxéꞌe ña itsi é vīí taꞌan ña é kīni kaa sán ne, ¡ntāꞌvi ide ña! 2 Tē xoó ñaꞌa kade ña é ntava nuu uun á iꞌxá san nuu i é kīni kaa sán ne, dií ka váꞌā ó tē dɨ ́ ni nakuīta núu ña ña nú ntute ñuꞌu kān, kunūꞌní nuu dukun ña xuu xódó san. 3 Kuenta tsí vií nto. ʼTe nēe nuu i káde taꞌan nto ne, kada tíi nto ni ñā vata koo é ña kuan koo víi ña. Te nātɨvi iní ña ne, kada kaꞌnu iní nto ni ñā. 4 Te kadē xení ña ni ntō né, kuān té uꞌxe íto é uun ntuvi ne, te ntiko koō ñá uꞌxe íto é kāꞌan ñá ni ntō tsí ña váꞌa o dé ña ni ntō ne, kada kaꞌnu iní nto ni ñā —kaꞌan Jésuu.  

 

má ntute ñuꞌu kān”, koo kaꞌan nto. Utun sán ne, kuintiꞌxe i é kākaꞌan nto. Kuenta iña ña ntáde tsiñu

7 ʼTe

iō nto é īó ña kade tsiñu iña nto, ña é kaixkutu ñúꞌu nto ō kade ña kuenta kɨ ́tɨ nto ne, tē náxee ña nú viꞌi nto kān ne, ¿vá kākaꞌan ntú nto: “Kuítā ntíꞌxin, kutūvin nú mesá san”? 8 Ñáꞌā, tsí kakaꞌan nto: “Kadan vaꞌān é kāꞌxi u kuenta kuáa ne, kuntēen donúu o, tsuꞌun kóꞌōn é kāꞌxi u. Tē kúvi éꞌxi ú, kúvi xíꞌi ú ne, dá kidáa kutūvín, kaꞌxín dɨ”, xkoó kaꞌan nto. 9 ¿Vá kānakuéꞌe ntu nto sintiáꞌvi ntāꞌa ña kade tsiñu iña nto é kāde ntaa ñá tsiñu e teé tsiñu nto ña? 10 Dukuān né, te dɨvi ntō dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ nto é ntio Xuva ko ne, kantio é kāꞌán ka nto: “Ntɨꞌɨ ́ ne, ñá tē ña kade tsiñu é kaidiáꞌvi ntɨ, tsí kūdii idé ntɨ nuu i é kākaꞌan nto”, koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Dā ntaváꞌa Jesuu uꞌxi ñáꞌa ña nakoꞌxo kúñu ī

 

É kūvi vií o da nēé ka nuu i e dóo kaꞌnu, te kakuintiꞌxe kō

5 Ña

ntɨniꞌi ñā sán ne, ntákaꞌan ñá nī Tóꞌo kō: —Tāꞌxi ká nto e dií dií ka kuintiꞌxe ntɨ —kaꞌan ña. 6 Kidáā ne, kakaꞌan Xúva kō: —Tē dɨ ́ kuintiꞌxe nto ne, kuān té un síin vata kaa uun a tsɨ ́kɨn kulí sa ne, kuvi kaꞌan ntó ni utun sāꞌa: “Nenen iꞌa ne, da nākuntúꞌxin xion  

11 Dā

kueꞌen Jésuu ñuú Jerusaleén ne, ítā ntíꞌxin ña ñuú Samaria ni Gálilea. 12 Dā xee ñá uun ñuu lúꞌnti ne, véꞌxi ūꞌxi ñáꞌa ña ntánchokuvi e ntánakoꞌxo kúñu ñā, ntá tsi kantáñɨ ikā ñá ne, 13 un tsi ntákachuꞌu ña, ntákaꞌan ña: —¡Jesuu, Mastrú, na ntuntāꞌví ini kudii ntó ntɨ! —kaꞌan ña. 14 Dā íni Jesuu ñá ne, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó, kūnañéꞌe nto kúñu nto dūtú san —kaꞌan ña. Da nɨɨ tsi kuēꞌen ñá ne, ntuváꞌa ña. 15 Kidáā ne, uun ña ne, īní ña é ntuváꞌa ña. Ntiko koō ñá ne, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ña kakaꞌan ña e dóo  

 

 

 

146

SAN LUCAS 17 kaꞌnu Xuva kō. 16 Nákunchɨtɨ ntāa ña nuu Jésuu. Un tsi nte ñúꞌu kān nakuntéɨ ña é nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa ña. Ñatīí saꞌá ne, ña ñuú Samaria ña. 17 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —¿Ñā ntu te un ntɨ ́ꞌɨ nto é uꞌxi ñáꞌa nto e ntuváꞌa nto kuiꞌi nto? ¿Míꞌi ntu kuēꞌen ña ɨɨn ñáꞌa ká san? 18 ¿Da mii xntu ñā véꞌxi tuku ñuú san e ntíko koō ña é kākaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva kō? —kaꞌan Jésuu. 19 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ñátīí san: —Nakuntítsin, dā kunúꞌun nú viꞌi o kan vē, tsi é ntūváꞌan, tsi kuíntiꞌxe ō —kaꞌan ña.  

 

 

 

Nté koo kixkadā kûꞌvé Xuva kō 20 Ña

(Mt. 24:23‑28, 36‑41)

fariseú san ne, ntátsixeꞌe ñā amá kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ñā dîtó te kini o núu ko mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 21 Ña kúvi kāꞌan o te iꞌa túvi, o te ikān tuvi, tsi é ñūꞌu taꞌán o ī —kaꞌan ña. 22 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: —Xée ntūvi é ntio nto kini nto kuān te uun ntúvi tsi vata kaa ntuvi dá tuví u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ntá tsi ña kiní ka ntó ko. 23 Iō ñáꞌa sán ne, káꞌan ñā: “Iꞌa tuví ña”, o “Ikān tuví ña”, koo kaꞌan ña; ntá tsi ña ku kuintíꞌxe nto ña; ñá ku ñeꞌē nto é kuntīkɨn ntó ña. 24 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, tē xee ntúvi é nainú u ne, xiꞌí nuu da kanɨɨ dūꞌva e dukún kān. 25 Ntá tsi diꞌna ne, dōó ntoꞌo nto ne, kadā xení ñaꞌa san ni nto, ña ntántoo ntuvi tsikan. 26 Vata ō kúvi ntuvi da íka Noeé san ne,  

 

 

 

 

 

kuan kōo kuvi dɨ ́ ntuvi dá nainú u ñūxiví a. 27 Ntáxiꞌi ntaéꞌxi ñaꞌa san, ntánatántaꞌa taꞌan ña dɨ, un tsi da nte ntúvī é kūkɨ ́ꞌvi Noeé san arká san. Dā née inī ñá da nakuntéku ntute sán ne, xíꞌi ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 28 Kuan tsi ō kúvi ntuvi da íka Loó san dɨ. Ñaꞌa sán ne, ntáxiꞌi ntaéꞌxi ña, ntáñii ña dɨ ́ ne, ntádiko ñā dɨ. Ntátaꞌxi ña tatá ne, ntáxntañɨ ̄ ñá viꞌi dɨ. 29 Ntá tsi dɨvi tsi ntūvi da ntáka Loó san ñuú Sodoma ne, kóꞌxo ñūꞌu dúꞌxē nte e dukún kan, ni xūu é kaiꞌxi vatā ó kakɨɨn daví san ne, uun ito tsi ntɨ ́ꞌɨ ñaꞌa sán xiꞌi ña. 30 Kuan kōo kuvi dɨ ́ tē xee ntúvi é kuēꞌé Xuva ko kūtuni ñáꞌa san xoo ñáꞌa ntiꞌxe u. 31 ʼNtuvi tsikán ne, tē xoó ñaꞌa odo vídin ña rkɨ viꞌi ña kán ne, ñá ku ntɨ ̄ꞌví ña iní viꞌi ña kān é kɨ ̄nakiꞌí ña iña ña. Ña ñuꞌu má kūꞌu kán ne, ntē ña ku naxée ña nú viꞌi ña kān dɨ. 32 Nakaꞌan nto ñadɨ ̄ꞌɨ ́ Loo nté ō kúvi ña. 33 Xoó ñaꞌa é ntio ña é nakakū ñá ntuvi iña ñá ne, nakunaá ña. Ntá tsi xoo ñáꞌa é kanakunaá ña ntuvi iña ña kuenta iñá ko ne, nakáku ña. 34 ʼSáꞌa kakāꞌán u ni ntō tsí niñu tsikan ne, ntoo uvi ñáꞌa san, é uun tsi nu ito ntákidi dádɨɨ ña. Uun ña ne, nakiꞌi Xuva ko ñā ne, uun ña ne, kutuvī mii ña. 35 Uvi ñáꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ntántiko ña. Uun ña ne, nakiꞌi Xuva ko ñā; uun ña ne, kutuvī mii ña. 36 Uvi ñáꞌa ñatīí ñuꞌu ña má kūꞌu kán ne, uun ñaꞌa ñā né, nakiꞌi Xuva ko ñā; uun ñaꞌa ñā né, kutuvī mii ña —kaꞌan ña. 37 Kidáā ne, ntátsixeꞌe ña Jēsuu: —¿Míꞌi ntū é kuān koo kuvi sáꞌā? —kaꞌan ña. Nántiko kōó Jesuu, kakáꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

147

SAN LUCAS 17​, ​18

—Mí ntōo kúñu tēꞌú san ne, ikān ntaíko nūu skuilú san —kaꞌan ña.

18

Kuenta iña ñádɨ ̄ꞌɨ kií ni ña kaxntēkú kûꞌve

Jesuú ne, kantaa ña uun nuu i é nañéꞌe ña é kāꞌan ntâꞌví ō é nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi é ntē ña natɨvi iní kō. 2 Kakaꞌan ña: —Xío uun ña kaxntēkú kûꞌvé san uun ñuu é ntē ña kaúꞌvī ñá Xuva kō né, ntē ña kaíko ñuꞌu ña ñāꞌa sán dɨ. 3 Dɨvi tsi ñūú tsikán ne, tuví uun ñadɨ ̄ꞌɨ kii é īó duꞌxen īña ña. Kuéꞌen ña ntaꞌa ña kaxntēkú kûꞌvé san, kukakan ña kuétsi kuēnta iña ñá kanaa núu niꞌi ñā. 4 Dā dóo kútɨtɨ ́n ntuvi ne, ña ni íde ña kaxntēkú kûꞌvé san ñá kuenta. Ntá tsi da rkontûví ne, dē kuení ña: “Ña kaûꞌví ko Xuva ko, ntē ña kaíko ñūꞌú u ñaꞌa sán dɨ, 5 ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ kií, ña sāꞌá ne, dōó kanatekū duꞌxen ñá ko. Nadaꞌān ú ña vata koo é ña kiꞌxí ka ña é natekū duꞌxén ka ñá ko”, kaꞌan ña. 6 ʼSáꞌā é kākaꞌan ñá kaxntēkú kûꞌve, ña dóo kini kaa san. 7 Xuva kō ni, ¿vá ñā ntu te nadáꞌan ña xoo é nakaxnúu ña é kūvi iña ña, ña é kaikan ntáꞌa ña ntē ntúvi ntē níñu? ¿Vá viī ntú Xuva kō é kuntētu ña? 8 Káꞌān u tsí nadaꞌan ña ñā é nte ña kukuíi. Ntá tsi te vēꞌxi u, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, ¿vá nāniꞌí ka ntú ko ñaꞌa, ña e ntákuintiꞌxe i ñuxiví a? —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

Kuenta iña ñá fariseu ni ñá kaido diuꞌun xôo

9 Kantaa

Jesuu úun ká xtuku nuu i iña ñá e dóo vaꞌá, kuiní mii ī, ña ntánantii niꞌni tuku ñāꞌa. Kakaꞌan ña:

10 —Uvi

ñáꞌa ñatīí ne, kuéꞌen ñā má ūkún kan, kūkaꞌan ntâꞌví ña. Uun ña ne, ña fariseu. Ña uun ñaꞌa ká san ne, ña kaido diuꞌun xôo íña ñuú Roma. 11 Ña fariseú san ne, ntitsí ña ne, duꞌvā ó kakaꞌan ntâꞌví ña: “Xuvā kó, kanataꞌxi ú sintiáꞌvi ntaꞌa nto tsí xuꞌú ne, ñá te vāta ntáa ña nguiī san kaa u: é dūꞌú ña, kini ntáa ña ne, iō kuetsí ña dɨ; ntē ña te váta kaa ña kaido diuꞌun xôó san kaa ú dɨ. 12 Xuꞌú ne, úvi īto é uun vite kaitúvi ixú u. Kuéꞌe kanatāꞌxi ú ntaꞌa nto vata kaa é kāniꞌí ko”, kaꞌan ñá fariseú san. 13 Ntá tsi ña kaido diuꞌun xôó san ne, dōo íka kātuví ña; ntē ña ni ntaa níꞌi ña dɨ ̄kɨ ña ni nuu ña e dukún kān. Da mii tsī e kaxéꞌe ña ntaꞌa ña nima ñá, kakaꞌan ña: “¡Xuva ko, na ntūntaꞌví ini nto ko, tsí xuꞌú ne, dōó iō kuetsí ko!”, kaꞌan ña. 14 Kakaꞌán u ni ntō tsí ña kaido diuꞌun xôó san ne, é dé kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā kuetsí ña, kúnūꞌú ña viꞌi ña. Ntá tsi ña fariseú san ne, ñáꞌā. Tsí ña é kade kaꞌnu miī kúñu ī né, dōo kakóꞌxo nteē ñá ntaꞌa Xuva kō. Á ña ntāꞌví san ne, dɨvi ñā e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña ntaꞌa Xuva kō —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

Dā náxnuu viko Jesuu á iꞌxá kuetsī (Mt. 19:13‑15; Mr. 10:13‑16)

15 Kueꞌen

níꞌi ñāꞌa san iꞌxá ña mí tuví Jesuu váta ko é na tɨɨn ntaꞌa ña ī. Ntá tsi dā íni ña ntɨniꞌi ñā né, eni ntuꞌu ñā de tíi ña ni ña vexníꞌi iꞌxá i. 16 Kidáa ne, kāna Jesuú ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuéꞌe nto ītsi é na kiꞌxi mii īꞌxá san ntaꞌa ko. Ñá ku kādɨ ́ nuu nto, tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa ne, vata ntáa iꞌxá san ntáa  

148

SAN LUCAS 18 ña. 17 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Xoó ncho kɨ ́ꞌvi i mí kadē kûꞌvé Xuva ko ne, da miī é kuintiꞌxe ña Xuva ko vatā ó kakuintiꞌxe iꞌxá san. Tē ñaꞌá ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌví ña —kaꞌan Jésuu.  

Uun ñatīí kuika kakaꞌan ñá ni Jēsuu (Mt. 19:16‑30; Mr. 10:17‑31)

18 Uun

ñatīí, ña odo nūú ne, katsixeꞌe ña Jēsuu: —Mastru vaꞌá, ¿neé ntu vii ú vata koo é nīꞌí ko ntuvi vāꞌa iñá ko ntii dañu ntūvi? —kaꞌan ña. 19 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —¿Nté kui kakaꞌan ntun é vāꞌá u? Tsí xoxo e váꞌa i; mii tsi Xuva kō e dóo vaꞌá ña. 20 Inin nté o kakaꞌan túꞌūn e xtúvi Xúva kō: “Ñá ku kukīdi niꞌi nto ñadɨꞌɨ, ña é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ō. Ñá ku ēꞌnín ñaꞌa. Ñá ku dūꞌun. Ñá ku kāꞌán dovete iña ñaꞌa. Kuikon ñuꞌun uva ō, ni dɨꞌɨ ō dɨ”, kaꞌan —kaꞌan Jésuu. 21 Kakaꞌan ñátīí san: —É un ntɨꞌɨ sāꞌá ne, é dē ntaa ntɨ ́ꞌɨ ú un tsi nte dá ku lúꞌnti u —kaꞌan ña. 22 Dā téku Jesuu sáꞌā ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Uun sá nuu i é kākunaá iña o: nadikon ntɨ ̄ꞌɨn neé īo iña ó ne, dá tsiꞌin ntaꞌa ña ntāꞌví san, tsí kuan kōo é koo dokuika iña o e dukún kān. Kidáā ne, kiꞌxin, dá kuntīkɨ ́n ko —kaꞌan ña. 23 Ntá tsi dā téku ñatīí san sáꞌā né, dōo kúntaꞌxa iní ña, tsi dóo kuika ñā. 24 Īní Jesuu tsí dóo kúntaꞌxa iní ña ne, kakaꞌan ña: —¡Nté kui dóo ntii tūꞌun é kɨ ̄ꞌví ña kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō! 25 Dií ka ña ntii tuꞌun é kɨ ̄ꞌví  

 

 

 

 

 

 

uun kameú san xavi xɨ ́kɨ san é vāta kaa ña kuiká san é kɨ ̄ꞌví ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 26 Ña téku i sán ne, ntákaꞌan ña: —¿Xoó ntu é kūvi nakáku i kuan? —kaꞌan ña. 27 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Nee iña é ña kuvi vií ñaꞌa sán ne, Xuva kō ne, kuvi vií ña —kaꞌan ña. 28 Pedrú ne, kakaꞌan ña: —Ntɨꞌɨ ́ ne, é tsoo mii ntɨ ̄ꞌɨ ntɨ ́ iñá ntɨ e ntántīkɨ ́n ntɨ nto —kaꞌan ña. 29 Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u: Da xōó ka ñaꞌa é xtuvī mii ña viꞌi ña, o dɨꞌɨ ña, o ēní ña, o uva ñā, ō iꞌxá ña kuenta iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, 30 dií ka kueꞌé ka niꞌi ña ñuxiví a; rkontûví ne, níꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko ntii dañu ntūvi —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

Dá kūvi uni íto é kākaꞌan Jésuu é kuvī ña (Mt. 20:17‑19; Mr. 10:32‑34)

31 Kāna

xio Jesuú san uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā: —Vevií ne, kɨ ́ꞌɨn o ñūú Jerusaleen, mí kuntaa é un ntɨꞌɨ ̄ é uve naꞌa e ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko san kuenta iñá ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 32 Tsí ntada ña kó kuenta ntáꞌa ña véꞌxi tūku ñuú san é kadā xení ña nī ko, é viī ña é kini kaa nī ko, é tɨꞌvi dɨɨ ́ ña kó dɨ. 33 Kani ña kó ñɨɨ é kanuꞌni nuu utun ne, dá kaꞌnī ñá ko dɨ, ntá tsi te kúvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku u —kaꞌan Jésuu. 34 Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ñá ni ñēꞌe dɨkɨ ña; ntē ñá ini ña nee iña é kākaꞌan Jésuu, tsí nuu i sáꞌa ne, dōó xūꞌú ō kakaꞌan ña; ntē ña ni kuvi kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña.  

 

 

149

SAN LUCAS 18​, ​19

Dā ntaváꞌa Jesuu úun ña kuāa, ña ñuú Jericoo (Mt. 20:29‑34; Mr. 10:46‑52)

35 Kuéꞌen

Jēsuú ne, dā xee étsin ña ñuú Jericoó ne, ikān tuví uun ña kuāá itsi kān, kaikan ñá doméni. 36 Da téku ña é ña te nté kaa ñaꞌa san ntaíta ntíꞌxin ña ne, katsixeꞌe ñā neé kakuvi. 37 Ntákaꞌan ñáꞌa san tsi Jésuú ne, ikan kuīta ntíꞌxin ña. 38 Kidáa ne, un ntii tsi kakana ña kuāá san: —¡Jesuu, iꞌxá Davii, na ntuntāꞌví ini nto ko! —kaꞌan ña. 39 Ña odo nūú ne, de tíi ña ni ñā vata koo é na kūtuvi kadin ña. Ntá tsi dā dií dií ka ntii kána ña: —¡Iꞌxá Davii, na ntuntāꞌví ini nto ko! —kaꞌan ña. 40 Kidáā ne, kántītsí Jesuú ne, dā táxnuu ña ñā é kūkueká ña á ña kuāá san. Dā xee ñá ne, tsixeꞌe Jēsuu ña: 41 —¿Neé ntu ntio o é vīí u ni ō? —kaꞌan ña. Ña kuāá san ne, kakaꞌan ña: —Mastru, ntio ko é ntūváꞌa ntuxnuú ko —kaꞌan ña. 42 Jesuú san ne, kakaꞌan ña: —Nakoton ve. É ntūváꞌa ntuxnúu o vē, tsí nɨɨ ̄ kuéꞌen ini o kuíntiꞌxe o —kaꞌan Jésuu. 43 Ura dúꞌva tsi i náxiꞌí nuu ñá kuāá san ne, dá kuēꞌen ña kuntikɨn ñá Jesuu, kakáꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, dā íni ña nuu i sáꞌa ne, ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva kō dɨ.  

 

 

 

 

 

 

 

19

Jesuu ni Záqueu

Xée Jēsuu ñuú Jericoo. Ítā ntíꞌxin ña méꞌñū ñuú

san. 2 Ikān tuví uun ñatīi, ñá nani Zāqueu, ña é odo nūu iña ña ntaído diuꞌun xôo íña ñuú Roma. Dōó kuika ñā. 3 Ña sāꞌá ne, dōó ncho kiní ña xoo ñáꞌa é Jēsuu ña, ntá tsi ña ni kuvi kiní ña, tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntáñɨ nteē ñá ña ne, Zaqueú san ne, dōo lúꞌnti ñā. 4 Kidáā ne, kuéꞌen ña ōdó nuū ña ne, kúxēe ña rkɨ utun é ntitsi ítsi kān mí kuīta ntíꞌxin Jesuu é kinī ñá ña. 5 Dā ita ntíꞌxin Jesuu íkān né, īto ña rkɨ utún san, kakaꞌan ña: —Zaqueu, kamá san nuun ve, tsí vevií ne, kantio é kutūví u nú viꞌi o kān —kaꞌan ña. 6 Kidáā ne, kantɨ ́ꞌɨ duꞌva tsī núu ñā e dóo diní ña é kɨ ̄ꞌɨn Jesuu nú viꞌi ña kān. 7 Dā íni ñaꞌa sán ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña ntákaꞌan kíni ña é kuēꞌen Jésuu kúkutúvi ñā nú viꞌī ña é iō kuetsí i. 8 Kidáā ne, nákuntītsí Zaqueu, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Koto nto, Mastru. Kuéꞌē ú ña ntāꞌví san dava é un ntɨꞌɨ ̄ é īó iñá ko. Tē xoó ñaꞌa kiꞌi dúꞌu ú iña ñá ne, nantiko kōó u kɨmi itó ka xtúku —kaꞌan ña. 9 Kakaꞌan Jésuu: —Ē vevií xee ntúvi é nakáku ña ntoo nú viꞌi sāꞌa, tsí ñatīí saꞌá ne, tatá ntiꞌxe Abraan ña. 10 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, véꞌxī u é kanantukū ú ña ntákunaa vata koo é nakākú u ña —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Kuenta iñá diuꞌun 11 Dā

(Mt. 25:14‑30)

ntaíni ñaꞌa san é kākaꞌan Jésuu núu i sáꞌa ne, ntaa ña ni ña ūun nuu i, tsí e xee étsin ña ñuú Jerusaleén ne, kūtuni ña tsi ntádē kuení ñaꞌa san tsi é vevií xee ntúvī

150

SAN LUCAS 19

é kuiñɨ ntuꞌū é kadā kûꞌvé Xuva ko kaꞌxī nima nto. Kanakuido nto nee ñūxiví sa. iña é ña ni tsoo ntó ne, katɨɨn nto 12 Kakaꞌan ña: é tāta mí ña ni íꞌxi nto”, kaꞌan ña. 22 Kidáā ne, kakaꞌán reí san: “Dɨvīn —Uun ñatīí, ña e dóo kaꞌnu ñaꞌa ne, kuéꞌen ña tūku ñuu vata koo é ña váꞌā o ni den tsíñun, vatā ó é nīꞌi ña é viī ñá rei. Rkontûví ne, kakaꞌán ne, nuu é ntaā i e dóo kaꞌxī ntiko koō ñá. 13 Diꞌna dá kiī ña é nimá ko. Tsí inin tsí kanakuido ú kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, kāna ña uꞌxi ñáꞌa, ña nee iña é ña ni tsoó u ne, katɨɨn ntáde tsiñu iña ñá ne, kuéꞌē diuꞌún u mí ña ni íꞌxi ú dɨ. 23 Dukuān ne, san xeꞌé ña ña, xe un xé un ñā, ¿nté kui ña ni de tsiñu níꞌin ntun kakaꞌan ña: “Kada tsiñu niꞌi ntō diuꞌún ko vata koo é nīꞌi kúdii kó diuꞌun sáꞌa un tsi da nté nāxeé u”, iꞌxá i tē náxeé u nú viꞌī ko?”, kaꞌan kaꞌan ña. 14 Ntá tsi ña ñuú mii ñā né, ña. 24 Kakaꞌan ñá nī ña ntoo san: kūnéꞌū iní ña ni ñā. Taxnūu ña ña “Nakiꞌi nto diuꞌún san ne, dá kuēꞌé é kūkaꞌan ni ñá odo nūú san: “Ñá nto ña é kuvi ide uꞌxi íto san”, kaꞌan ntīo ntɨ ́ ñatīí sāꞌa é viī ñá rei iñá ña. 25 Ntákaꞌan ña: “Tōꞌo, ntá tsi ña ntɨ”, kaꞌan ña. tsīkán ne, é io ūꞌxi íto ká xtuku iña 15 ʼNtá tsi kūkúꞌvē ña é viī ñá reí ña”, kaꞌan ña. 26 Nantíko kōó reí san, ne, ntiko koō ña, náxee ña ñuú ña kakaꞌan ña: “Sáꞌā ne, káꞌān u: Xoo é kān. Dā náxee ñá ne, taxnūu ña é iō iña í ne, níꞌī ká ña, ntá tsi xoo é kīkaná ña ña ntáde tsiñu iña ña, ña ña tuvi íña í ne, nakíꞌi ntɨꞌɨ ña, kuān é xēꞌé ña diuꞌun, vata koo é kūtuni té ña kuéꞌe é iō íña ña. 27 Kuenta iña ñá te kuēꞌe iꞌxá diuꞌun ña éꞌnu é ña é ntákuneꞌu iní i nī kó ne, ña é xe un xé un ñā. 16 Ña é kuvi ūun ña ni ntio i é viī ú reí ne, kixníꞌi nto sán ne, ntāda ña kuenta, kakáꞌan ña īꞌa ne, dá kaꞌnī ntó ña nuú ko”, ña: “Tōꞌo, diúꞌun ntō ne, úꞌxi īto kaꞌán reí san —kaꞌan Jésuu. nteku éꞌnu”, kaꞌan ña. 17 Kakaꞌán reí Dā xee Jésuu ñuú Jerusaleen san: “Nté kui dóo váꞌā o, tsí dɨvīn (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Jn. 12:12‑19) né, dōo vaꞌá kaden tsiñun. Viꞌi a 28 vé ne, kadān kúꞌven uꞌxi ñuu, tsi Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌā ne, dén ntaan kuān te nté kaa kudii é kuéꞌēn ká ña ñuú Jerusaleen. 29 Dā tāꞌxí u o”, kaꞌan ña. 18 Xée xtuku ña dokó sa xee ña ñuú Befagee ni ñuú uun ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ña: “Tōꞌo, Betaniá etsin nú xūku é nani Ōlivú diúꞌun ntō ne, úꞌun īto ká xtuku niꞌi ne, taxnūu ña uvi ñaꞌa, ñá ntɨniꞌi ñā, 30 kakaꞌan ñá ni ñā: é vāta kaa”, kaꞌan ña. 19 Dukuān ne, kakaꞌan xtúku reí san ni ñā dɨ ́: —Kueꞌēn ntó ñuú luꞌnti é tūvi étsin “Dɨvīn ne, kada kûꞌven uꞌun ñúu”, iꞌa. Tē xee ntó ne, ikān ntee tɨɨn kaꞌan ña. uun a búru é ntē vata xoxó kuntēku 20 ʼKidáā ne, xée ña uun ñaꞌa ká í tɨ. Nantuté nto tɨ ne, dá kixniꞌi san, kakaꞌan ña: “Tōꞌo, iꞌa niꞌi ú nto tɨ ̄. 31 Tē xoó tsixeꞌe ī nté kui diuꞌun nto é xtuví vaꞌá u, e xnúu kanantuté nto a búru sán ne, káꞌan taꞌán u dodúkun ko. 21 Tsí uꞌví ko ntō tsi Tóꞌo nto kāntio ña tɨ —kaꞌan nto, tsí dɨvi ntō né, uun ñatīi e dóo ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

151

SAN LUCAS 19​, ​20

32 Kuéꞌen

ñā táxnuu ña san ne, nāniꞌi ña é un ntɨꞌɨ vatā ó kakaꞌan Jésuu ni ña. 33 Dā nántuté ña burú san ne, katsixeꞌē tóꞌo tɨ ̄: —¿Nté kui kanantuté ntu nto burú ko? —kaꞌan ña. 34 Nantíko koō ña, ntákaꞌan ña: —Tōꞌó kāntio ña tɨ —kaꞌan ña. 35 Kueꞌen níꞌi ña tɨ ̄ mí tuví Jesuu. Tsido ña dōo ñá ata a búru sán ne, dā nakaa ña Jésuu áta tɨ. 36 Ñaꞌa sán ne, tsōo ña doo ña ítsi kān mí ita ntíꞌxin Jesuu. 37 Dā xee étsin ña mí dokuntíi xuku Olívu sán ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn ñá ne, dōo diní ña. Kidáā né, uun tsi vāntiñɨ ña ntákaꞌan ñá e dóo kaꞌnu Xuva ko kuēnta iña i é un ntɨꞌɨ nūu i e dóo kaꞌnu é idé ña e íni ña. 38 Ntákaꞌan ña: —¡Dōó kaꞌnu Rei, ñá vēꞌxí ntaꞌa Xuva kō! ¡Na taꞌxi Xuva kō é kuntoo váꞌa o ni ñā viꞌi antɨvi! ¡Dōó kaꞌnu Xuva ko, ñā tuví e dukún kān! — kaꞌan ña. 39 Kidáa ne, iō ñá fariseú, ña ñuꞌu taꞌan méꞌñu ñāꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: —Mastru, kada tíi nto nī ña ntántīkɨn nto —kaꞌan ña. 40 Ntá tsi nantiko kōo Jesuu, kakáꞌan ña: —Te ñāꞌa san koo kádin ñā ne, un tsi nte xúú san kani ntuꞌu kāchuꞌu —kaꞌan ña. 41 Dā xee étsin Jesuu ñuú Jerusaleén ne, īto ña ñuú san ne, da éku ña kuénta iña í, 42 kakaꞌan ña: —¡Tē dɨ ́ ni īnín kuān te uun ntúvi vevii e nté koo kutūvín vaꞌan! Ntá tsi vevií ne, núu i sāꞌá ne, dōó xuꞌu íō. Ña kúvi kīnin. 43 Viꞌi a vé ne, véꞌxi ntūvi é kini kaa iña o é ña  

 

ntaínchuꞌvi ó ne, kada xení ña ni ō. Kidáa ne, xntitsī ña ntóꞌō é kādɨ ́ nuu ña ntíko diñɨ o. 44 Dá uun ito tsi nāntɨꞌɨ ntodó ña o. Kaꞌní ña ñaꞌa o. Nākatsin ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá da nēé ka e kátūví iña o, tsí ña ni kutúni ō ura dá kiꞌxí Xuva kō é nakakū ñá o — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā ntántoo Jesuu íni ukun

(Mt. 21:12‑17; Mr. 11:15‑19; Jn. 2:13‑22)

45 Kidáā

ne, kúkɨ ̄ꞌví Jesuu má ukún kaꞌnu kān né, eni ntuꞌu ñā kíñuꞌu ñā ña ntádikō nu kíꞌi kān. 46 Kakaꞌan ñá ni ñā: —Tūꞌún Xuva kō ne, kakaꞌan: “Viꞌi kó ne, viꞌi mí kaꞌan ntâꞌví ñaꞌa”, kaꞌan Xúva kō. Ntá tsi dɨvi ntō ne, ntáde tsiñu niꞌi nto vata kaa viꞌi ña duꞌu —kaꞌan Jésuu. 47 Utén utén xee Jésuu ini ukún kān é nañēꞌe ñá ñaꞌa san. Ntá tsi tóꞌo dūtu ni mastrú lei, ni ña tsíñu i ne, ntánantukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Jesuu. 48 Ntá tsi ña ni kuvi níꞌi ña nté koo vií ña, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, ntaíni va váꞌa sa ña é kākaꞌan Jésuu.  

 

 

¿Xoó ntu teé tsiñu i Jesuu? (Mt. 21:23‑27; Mr. 11:27‑33)

20

Uun ntuvi ne, tuví Jesuu má ukún kan, kanañēꞌe ñá ñaꞌa san nté koo nakáku ña. Xée dūtu ñá odo nūu, ni mastrú leí san, ni ñatā san. 2 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá, tsixeꞌe ña Jēsuu: —Kaꞌan ntó nī ntɨ: ¿Xoó ntu kakaꞌan i é kuān koo vií nto sáꞌā? ¿Xoó ntu teé tsiñu i nto? —kaꞌan ña. 3 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Xuꞌú dɨ ne, tsixeꞌē ú nto uun nuu i. Nantiko koō ntó, kaꞌan nto: 4 ¿Xoó  

 

 

SAN LUCAS 20

152

ntu teé tsiñu ī Juaan é kuan kōo nakutsi ntute ña ñaꞌa san: Xuva kō né, ō ñaꞌa san? —kaꞌan ña. 5 Kidáa ne, eni ntuꞌu ñā natíin mii ñā, ntákaꞌan ña: —Te kāꞌan o é Xuva kō teé tsiñu ña ña ne, nantiko koō ñá, kaꞌan ña: “¿Nté kui ña ni kuīntíꞌxe ntu nto ña kuan?”, koo kaꞌan ña. 6 Ntá tsi te kāꞌan o tsí ñaꞌa san teé tsiñu ña ña ne, kudiin ñáꞌa sán ne, kuéꞌe xuu ña kō. Tsí un ntɨꞌɨ ñāꞌa sán ne, iō ntaa íña ña tsí Juaán san ne, kakaꞌan ñá kuenta iña Xuva ko —kaꞌan ña. 7 Dukuān ne, nantíko koō ña, ntákaꞌan ñá tsi ñá ini ña xoo teé tsiñu i Juaan é nakūtsi ntute ña ñaꞌa san. 8 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Xuꞌú dɨ ne, ña káꞌan ú xoo teé tsiñu i ko é kūvi vií u nuu i sáꞌa — kaꞌan ña.  

 

 

 

Kuenta iña ñá ñuꞌu ntaꞌa ī é tāta (Mt. 21:33‑44; Mr. 12:1‑11)

9 Kidáa

ne, eni ntuꞌu Jēsuu kántaa ña nuu i sáꞌa, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Uun ñatīí ne, íꞌxi ña xōꞌo tɨntiꞌo mâña ñá kān. Rkontûví ne, dēꞌxé ña é tāta ña é kada tsiñu niꞌi tāan tuku ñaꞌa. Kidáā ne, kuéꞌen ña xīo ñuu. Dā kútɨtɨ ́n ntuvi kueꞌen ñá ne, 10 taxnūu ña ña kade tsiñu iña ña e kíkakan ña é kadūku ntée tóꞌo ñā, ntá tsi dā xee ñá kade tsiñu sán ne, ēꞌní ña ña, dá nantīko koó ña ña da mii ntāꞌa ña. 11 Kidáā né, taxnūu tóꞌo tɨ ̄ntiꞌó san uun ká tuku ñaꞌa, ña kade tsiñu iña ña, ntá tsi ña tsīkán dɨ ne, dōó kini ō kaꞌan ñá ni ñā né, ēꞌní ña ña dɨ. Da mii tsi ntāꞌa ña ntíko koō ña. 12 Tōꞌó i sán  

 

 

ne, taxnūu xtuku ña ña kade tsiñu iña ña, ñá kuvi ūní san. Ntá tsi ña ñuꞌu ntaꞌa ī tɨntiꞌó san ne, ntuku kuiꞌī xtúku ña ña ne, dā kíñuꞌu ña ña kíꞌi kān. 13 ʼKidáā né, tōꞌó ñuꞌu sán ne, kakaꞌan ña: “¿Neé ntu vii ú ve? Á te taxnūu ú iꞌxá miī ko. Da miī é kuiko ñuꞌu ña ñā”, kaꞌan ña. 14 Ntá tsi ña ñuꞌu ntaꞌa tɨntiꞌo sán ne, dā íni ña iꞌxá ña ne, ntákaꞌan ñá xe un xé un ñā: “Ña sāꞌa é dūku ntée ña iña uva ña. Kaꞌní o ña vata koo é xoꞌo vīí o tóꞌo ñūꞌu san”, kaꞌan ña. 15 Dukuān né, kīñuꞌu ña ña ñuꞌu uva ñā ne, dā éꞌni kueꞌen ñá ña —kuan ō kaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san. Kidáa ne, tsixeꞌe Jēsuu: —¿Neé ntu vīi tóꞌo ī sán nī ñá ñuꞌu ntaꞌa ī é tātá san, te kuinī nto? 16 Viꞌi a vé ne, á te kɨ ̄ꞌɨn ña kikáꞌni ña ña ñuꞌu ntaꞌa ī san, dá tsuꞌun ntaꞌa ña é tāta ña tuku ñáꞌa —kaꞌan Jésuu. Ntá tsi dā téku ñaꞌa san sáꞌā ne, ntákaꞌan ña: —¡Nté kui sa! ¡Ña te kuan koo kúvi! —kaꞌan ña. 17 Ntá tsi Jesuú ne, īto ña ña ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā: —Viꞌi a vé ne, kaꞌan nto neé kani túꞌun é ūve naꞌa sáꞌa: Xúū é nantii níꞌni ña xntâñɨ víꞌi sán ne, dɨvī e dií ka nuu áꞌvi i, kaꞌan. 18 Da xōó ka ñaꞌa, ña é ntāva ntodo nú xūu sáꞌa ne, táꞌnu kuēꞌen ña. Ntá tsi te xōo ñáꞌa kóꞌxo nuu xuú san ata ñá ne, un tsi kuvi utsi kúñu ñā —kaꞌan Jésuu. 19 Tōꞌó dutú san nī mastrú leí san ne, ntīo ña é tɨ ̄ɨn ña Jesuu úra í tsíkan, tsi kútuni ña é kāntaa Jesuu  

 

 

 

 

 

 

153

SAN LUCAS 20

núu i sáꞌa kuenta iña ña, ntá tsi uꞌvī ñá ñaꞌa san. Kuenta iñá diuꞌun xôo

(Mt. 22:15‑22; Mr. 12:13‑17)

20 Kidáa

ne, taxnūu ña ñaꞌa é kīkoto xúꞌu ña Jesuú ne, īde sá ña vatā ó de ñaꞌa, ña e dóo váꞌa, tsi ntántukū nuu iní ña nté koo tsiꞌi kuétsi ña Jesuu ntáꞌa ña tsiñu i. 21 Kidáa ne, tsixeꞌe ña Jēsuu: —Mastru, iní ntɨ tsi nuu é ntaā i é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan nto dá kanañēꞌe ntó ntɨ ne, iní ntɨ tsí ña káde nto kuenta ñáꞌa san nte ntáa ña, tsí kakaꞌan ntáa nto nté koo kuntoo o vatā ó ntio ntiꞌxe Xuva kō. 22 Dukuān né, ¿vāꞌá ntu ō e ntáꞌvi ō diuꞌun xôó san iña ñuú Romá ne, ō ña váꞌa ntu ō? —kaꞌan ña. 23 Ntá tsi Jesuú ne, kūtuni ña é ña te nɨɨ kuéꞌen ini ña katsixeꞌe ñā ne, kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui ncho koto nteé ntu nto ko? 24 Viꞌi a vé ne, nāñeꞌe ká nto ko uun diuꞌún san. ¿Xoō ntú nuu i é ntēé san; ō xoó ntu dɨvī í e ntée naꞌá san? —kaꞌan ña. Nantíko koō ñá, ntákaꞌan ña tsí nuu ña tsiñu kaꞌnu i ñuú Roma ntée. 25 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Kuéꞌe ntō ña tsiñu kaꞌnu i san nee é kāduku ntée ña ne, kuéꞌe nto Xuva kō nee iña é iña ña —kaꞌan Jésuu. 26 Ña ni kúvi nīꞌi ña nté koo tsiꞌi kuétsi ña Jesuu kuénta iña túꞌūn é kākaꞌan ñá méꞌñū ñaꞌa san. Koó dā kúduꞌva ña é kuān nte íni ña nté koo nantiko koō ñá ne, diin diin sa intóo ña.  

 

 

 

 

 

Kuenta iña i é ntoto o tē xiꞌi o (Mt. 22:23‑33; Mr. 12:18‑27)

27 Rkontûví

ne, kuéꞌēn ña saduceú san, kukoto ñá Jesuu. Tsí dɨvi ñā ne,

ña ntákuintiꞌxe ña te nuu é ntaā i é ntoto o tē xiꞌi o. Dukuān né, tsixeꞌe ña Jēsuu núu i sáꞌa: 28 —Mastru, ini nto tsí Muiseé ne, xntée naꞌa ña tsí te uun ñatīí kuví ña ne, ntukíi ñadɨꞌɨ ̄ ña é ntē ña ni xío iꞌxá ña ne, kantio é nātántaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ kií san ni ēní xɨɨ ña vata koo é kōo iꞌxá ña ni ñā kuenta iña ñá xiꞌí san. 29 Uun ito ne, īó uꞌxe ñáꞌa ení ña. Ña é kuvi ūun sán ne, tántaꞌa ña ne, xíꞌi ña dīꞌna dá kōo iꞌxá ñadɨꞌɨ ̄ ña. 30 Ña é kuvi ūví san ne, natántaꞌa ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií san. Xíꞌi ñā dɨ ́ ne, nté uun iꞌxá ña ña ni xío. 31 Kidáa ne, nātántaꞌa ña é kuvi ūní san ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Dukuān né, un ntɨꞌɨ ñā e kúvi uꞌxe ñáꞌa sán ne, xíꞌi ntɨ ̄ꞌɨ ña e nté uun iꞌxá ña ña ni xío. 32 Kidáā ne, xíꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ. 33 Viꞌi a vé ne, tē ntóto ña da xiꞌí ña ne, ¿xoó ntu é kuvi ña dɨꞌɨ ī ña? Tsí un ntɨꞌɨ ̄ ña é uꞌxe ñáꞌa san tántaꞌa ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san —kaꞌan ña. 34 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ñuxiví sa ne, ñatīí ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ntátántaꞌa ña. 35 Ntá tsi tē xoo é nīꞌi i é xēe e dukún kān ne, ntoto dadɨɨ ña nī ña xiꞌí san ikān ne, tē tií te ña dɨꞌɨ ̄ ñá ne, ña tántaꞌa ká ña. 36 Tsí ña kuví ka ña, tsí ntuvi ña vata ntáa ánjē san, ntuvi ña iꞌxá Xuva kō, tsi e ntóto ña. 37 Uun tsi nte míi Muīsee kakáꞌan ña tsí ntoto ña xiꞌí san da xntée naꞌa ña iña xuku é kaiꞌxi san. Ikān ne, kakaꞌan ña tsí Xuva kō né, dɨvi Xuva Ābraan ni Ísaa ni Jácoo. 38 Xuva kō ne, ñá te Xuva ñā xiꞌi i, tsí Xuvā ña ntantíto ña. Tsí kuenta iña Xúva kó ne, é un ntɨꞌɨ ñā ntantíto ña —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

154

SAN LUCAS 20​, ​21 39 Kidáā

né, īó mastrú leí san ne, ntákaꞌan ña: —Váꞌā ó kakaꞌan ntó, Mastru — kaꞌan ña. 40 Kidáā ne, úꞌvī ña e tsíxeꞌē ká ña ña.

níꞌi ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō — kaꞌan Jésuu. Diúꞌūn é xēꞌé ña dɨ ̄ꞌɨ kii, ña dóo ntāꞌvi

 

¿Xoó ntu é uvatā Cristu? (Mt. 22:41‑46; Mr. 12:35‑37)

41 Jesuú

ne, tsixeꞌe ñā: —¿Nté kui kuān ó kakaꞌan ntú nto é Cristú ne, iꞌxá Davii ña? 42 Dɨvi tsi Dāvii kakáꞌan ña ini tutú Sálmū san: Xuva kō ne, kakaꞌan ñá nī Tóꞌō ko: “Kutūvín diñɨ kuaꞌa kó san 43 un tsi da nté natsiꞌi ú ña ntaínchuꞌvi o má xeꞌē ó san”, kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan Dávii. 44 Ntá tsi ¿nté ntu koo kuvi vií Cristu iꞌxá ika Dāvii? Tsí mii Dāvií san ne, kakaꞌan ña e Tóꞌo ña ñā —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

Dā tsiꞌi kuétsi Jesuu mástrú lei

(Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54) 45 Un

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntaíni ña dá kakāꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā: 46 —Kuenta tsí vií nto nī mastrú lei, tsí dóo ini xkuꞌun ña doo nani, taꞌan i e ntañúꞌu ña e dóo kiꞌin inī í san, da ntaíka ña. Dōó ntio ña é kāꞌan ñáꞌa san ni ñā ntiusi da ntaíka ña méꞌñū ñuú san. Tē xee ñá má viꞌī mí ntánataká nuu ña Israeé san ni vīꞌi viko sán ne, ntánantuku ñā míꞌī e dií ka váꞌā o é kuntōo ña. 47 Ña tsīkán ne, ntánakuido nuu ña viꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ kií san. Ntá tsi dóo naꞌa ntákaꞌan ntâꞌví ña vata koo é ña kutuni ñáꞌa san te dóo kini ntáa ña. Ña kuān ntáa sán ne, dií ka kueꞌe  

 

(Mr. 12:41‑44)

21

Jesuú ne, ntāniꞌi ña nuu ña, kaito ña ña kuika nté o de ña e ntátsuꞌun ña diuꞌun ini etún san. 2 Ikān dɨ ́ ne, īní ña uun ñadɨ ̄ꞌɨ kií ntāꞌví, kaxnūu ña úvī diuꞌun kuaán kuetsī sán ini etún san. 3 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u tsi dií ka nuu áꞌvi diuꞌun é kaxnuu ñadɨ ̄ꞌɨ ntâꞌví san é vāta kaa e tsúꞌun un ntɨꞌɨ ña nguiī san. 4 Tsí ña nguiī sán ne, kūdii diuꞌun é ntoó ka iña ña xeꞌé ña, ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ ntâꞌví san ne, xéꞌe ntɨ ̄ꞌɨ ña vata kaa é īó iña ña — kaꞌan Jésuu.  

 

 

Dá kakāꞌan Jésuu é nāntatsin xúkūn kaꞌnu san (Mt. 24:1‑2; Mr. 13:1‑2)

5 Iō

ñáꞌa sán ne, ntákaꞌan ña tsi xúkūn kaꞌnu sán ne, ñá tē nté kaa váꞌā o, tsi dóo vaꞌá xuu kúvi, nī é iō iní i kān é xēꞌé ñaꞌa san doméni. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: 6 —Véꞌxi ntūvi é un ntɨꞌɨ sāꞌa e ntaíní nto ne, nantatsin ntɨꞌɨ. Nté uun ká xuu ña kodo ntiꞌi táꞌan — kaꞌan ña.  

Núu ī é vēꞌxí é kūvi diꞌna dá ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa (Mt. 24:3‑28; Mr. 13:3‑23)

7 Kidáa

ne, tsixeꞌe ña ñā: —Mastru, ¿amá ntu é kuān koo kuvi sáꞌa? ¿Neé ntu nuu i kuvi diꞌna dá kuan kōo kuvi? —kaꞌan ña. 8 Kakaꞌan Jésuu:  

155

SAN LUCAS 21

—Kuenta tsí vií nto vata koo é ña kaní ntaꞌví ñaꞌa san nto, tsi ñá te da dīi ñáꞌa kiꞌxi ña é kāꞌan ña é dɨvi ñā é Cristu ña ne, káꞌan ñā tsi é xee ntûvi i é ntɨꞌɨ ñūxiví sa dɨ, ntá tsi ña ku xkuntíkɨn ntó ña. 9 Te tēkú nto mí kakuvi duꞌxēn, mí ntánāa ñáꞌa sán ne, ñá ku uꞌvī ntó, tsi sáꞌā ne, kuétsī é kuān koo kuvi diꞌna, ntá tsi vata xée ntúvi é ntɨ ̄ꞌɨ —kaꞌan ña. 10 Kidáā ne, kakaꞌan xtúku ña ni ñā: —Uun ñuú ne, nāá ni tūku ñuú san ne, ña tsiñu i sán ne, vií ña duꞌxen ni tūku ña tsiñu i. 11 Iō vadá ñuú san ne, dōó ntii tāan; kutamá ñaꞌa sán ne, kunūu kuiꞌi e dóo ntii inī i, e dóo katɨ ́ɨn ñaꞌa san. Koo nuu i e dóo donchuꞌví koo kuvi é vēꞌxí e dukún kān dɨ. 12 ʼNtá tsi diꞌna dá kuvi un ntɨꞌɨ sāꞌá ne, dɨvi ntō ne, tɨɨn ña nto. Kada xení ña ni ntō. Kɨꞌɨn níꞌi ña ntō é kōto nteé ña nto viꞌi mí ntánataká nuu ña Israee. Tsuꞌun kutu ña nto viūtun. Kɨꞌɨn níꞌi ña nto ntāꞌa rei ni ñá tsiñu kaꞌnu i san dɨ kuenta iña i e ntákuintiꞌxe nto ko. 13 Kuan kōo niꞌi nto itsi é ntaa nto ni ñāꞌa kuenta iñá ko. 14 Tsun rkó tsiñu nto vií nto é ña koo túꞌvē nto diꞌna nté koo nantiko koō nto é nadaꞌan ntō kúñu ntō. 15 Tsí xuꞌú taꞌxi u túꞌūn e dóo kukiꞌin inī ntó vata koo e nté uun ña ntaínchuꞌvi nto ña kuvi vií ña ni ntō, é ntē ña kuvi kaꞌan ntée ña nto. 16 Ntá tsi dɨvi ntō ne, dáꞌvī ñaꞌa san nto dóvete, un tsi nté uva nto, ni ēní nto, nī ñaviꞌi ntó, nī ña dóo váꞌa tiin niꞌi ntō dɨ. Iō ntó ne, kaꞌní ña nto. 17 Dá kanɨɨ ñūxiví san ne, ñá ntīo kueꞌen ñáꞌa san nto kuenta iñá ko. 18 Ntá tsi nté uun idi  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dɨkɨ nto ña kunáa. 19 Na kūtií nto nima ntó ne, kuan kōo niꞌi ntó ntuvi iña nto. 20 ʼNtá tsi tē íni nto tsi ntántiꞌu nuu sntadún san ñuú Jerusaleén ne, kidáa ne, kūtuni nto tsi e xée ntúvi é nantatsin ntɨꞌɨ. 21 Kidáā ne, ña ntoo ñuú Judeá ne, na kūnu ñá, ntaa ñá rkɨ uku kan. Ña ntoo ñuú Jerusaleén ne, na ntii ña, kɨ ̄ꞌɨn ña. Ña ñuꞌu má kūꞌu kán ne, ñá ku naxēé ka ña viꞌi ña. 22 Tsí ntuvi tsikán ne, kiní ñaꞌa san dóxo, tsí da miī é kūntaa ntɨ ́ꞌɨ é ūve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō. 23 ¡Ntāꞌvi ide ñádɨ ̄ꞌɨ, ña é ñuꞌu iꞌxá i ntuvi tsikán, ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña ntánatsītsí iꞌxá i! tsí ña te kúꞌve ntoꞌo ñaꞌa san, tsí uun doxo kaꞌnu kuvi ñuú saꞌa. 24 Iō ñá ne, kaꞌní nuu ña ñā káa. Iō ñá ne, kɨꞌɨn níꞌi ña ña viūtun é tuku e túku ñuu dá kanɨɨ ñūxiví sa. Ñaꞌa, ña é ña ni kuintíꞌxe i Xuva kō ne, kodo ntíꞌi ña ñūú Jerusaleen un tsi da nté ku é kūntaa ntúvi e xtúvi Xúva kō.  

 

 

 

 

 

Nté koo nainu xtúku u, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi

(Mt. 24:29‑35, 42‑44; Mr. 13:24‑37)

25 ʼKidáā

ne, koo dóxo é kīni o núu ngántii, ni xōo, ni kɨ ́mī san. Ñuxiví sa ne, dōo kúdana ñaꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san ne, dōo úꞌvī ña e dóo donchūꞌví koo kuvi ntute ñuꞌu kān é kākaꞌan ñuꞌu. 26 Ñaꞌa sán ne, kūví nuu ña e dóo ntaúꞌvī ña e ntádē kuení ña nee iña é kākuvi ñuxiví sa. Un váꞌa tsi kantá nuu nuu i é īó e dukún kān. 27 Kidáā ne, kiní ña tsí xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, nainú u méꞌñū viko nuꞌu e dóo iō ko é vīí u é un ntɨꞌɨ ̄, e dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu u. 28 Te īñɨ ntuꞌu é kuān koo kuvi sáꞌa  

 

 

156

SAN LUCAS 21​, ​22 ne, nākuntáñɨ ̄ nto, ntaa niꞌi nto dɨkɨ nto, tsí ntuvi tsikán ne, nakáku nto —kaꞌan Jésuu. 29 Kakaꞌan ñá kuenta iña i sáꞌa: —Koto nto utun ígu san, o da nēé ka utun. 30 Tē íni nto tsí kanakōdó xuku i ne, kutuni ntó tsi é vēꞌxi étsin ntuvi kaꞌni. 31 Dukuān né, tē íni nto é kuān koo kuvi sáꞌa ne, kutuni ntó tsi é vēꞌxi étsin ntuvi é kadā kûꞌvé Xuva kō. 32 ʼNuu é ntaā i é un ntɨꞌɨ sāꞌá kuntaa díꞌna dá kūví ñaꞌa, ña ntántoo vevii. 33 E dukún kan ni ñūxiví sa ne, ntɨꞌɨ ̄, ntá tsi túꞌūn é kākaꞌán u ne, da miī é kuntaa. 34 ʼKuenta tsí vií nto. Ñá ku dā váꞌa nto é na ntūkaꞌxi nima ntó é viī nto é kīni kaa. Ñá ku nakuinī nto kúñu ntō é kada kɨꞌvi ntō. Ñá ku ntē dúkuan kadā kuení nto nee é kantio nto ñuxiví a, vata koo é ña da née inī nto xee ntúvi tsikan, 35 é vata kaa chitō. Tsi véꞌxi ntiꞌxe ntuvi tsīkan iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, ña ntoo da kanɨɨ dūꞌva ñuxiví a. 36 Na kōo túꞌvē ntó ne, nguentúvi tsi kaꞌan ntâꞌví nto vata koo é nakáku nto é un ntɨꞌɨ nūu i é kuān koo kuvi, vata koo é kūvi xee ntó ntaꞌa ko, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi —kaꞌan Jésuu. 37 Ntuvi ā ne, tuví Jesuu má ukún kan, kanañēꞌe ñá ñaꞌa san. Niñú a ne, rkɨ uku é nani Ōlivu kañéꞌe ña. 38 Tévāá duꞌva tsi ntáxee ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san má ukún kān é kīni ña é kākaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā nátaká nuu ñaꞌa san é ntukū nuu iní ña nté koo tɨɨn ña Jesuu (Mt. 26:1‑5, 14‑16; Mr. 14:1‑2, 10‑11; Jn. 11:45‑53)

22

E xée ētsin viko da ntaéꞌxí ña tañúꞌū é ña kadáka

uꞌxen íā. Viko sāꞌá ne, é nakaꞌān ña Israeé san nté ō nakáku Xuva ko ña dā ntáka ña ñuú Egítō. 2 Kidáā né, tōꞌó dutu ní mastrú leí san ne, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Jesuu, tsi ntaúꞌvī ñá ñaꞌa san. 3 Kidáā ne, kúkīi é ña váꞌā san nima Júda, ñá nani Iscāriote, ña é uun ñaꞌa uxuvi ñáꞌa pustrú san. 4 Ña sāꞌá ne, kuéꞌen ña, kūkoto ñá tóꞌō dutu ni ñá odo nūú ini ukún kān, nté koo vií ña é ntāda ña kuenta Jésuu ntáꞌa ña. 5 Kidáā né, dōo diní ña. Xéꞌe ñā xuꞌu ña é kuēꞌé ña diuꞌun Júdā san. 6 Dɨvi ñā dɨ ́ ne, xéꞌe ñā xuꞌu ñá ne, dā éni ntuꞌu ña ntukū nuu iní ña nté koo ntada ña Jesuu kuénta ntáꞌa dutu é ntē xoxó kiní i.  

 

 

 

 

Dā xee ntúvi é kāꞌxí ña tañúꞌū é ña kadáka uꞌxen íā (Mt. 26:17‑29; Mr. 14:12‑25; Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26)

7 Kidáā

ne, xée ntūvi é kāꞌxí ña tañúꞌū é ña kadáka uꞌxen íā ne, dɨvi tsi ntūvi dɨ ́ ne, kantio é kaꞌnī ñá a leꞌntu iña vikó san. 8 Kidáā né, taxnūu Jésuú Pedru ní Juaán san, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó, kūtsoo túꞌve nto é kāꞌxi o iña viko san —kaꞌan ña. 9 Dɨvi ñā né, tsixeꞌe ñā: —¿Míꞌi ntū ntio nto é kāda váꞌa ntɨ? —kaꞌan ña. 10 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Te kūkɨ ́ꞌvi nto ñuú san ne, naniꞌi taꞌan nto úun ñatīi, ñá niꞌi uun xoó ntute. Kuntīkɨn ntó ña un tsi nte nú viꞌi mí ntɨ ̄ꞌvi ña ne, 11 dá kāꞌan ntó nī tóꞌo vīꞌi san: “Katsixeꞌē Mastrú san nto: ¿Míꞌi ntu vāꞌá o mí kūvi kaꞌxí u nī pustrú ko iña vikó san?”,  

 

 

 

157

SAN LUCAS 22

kuan kōo kaꞌan nto. 12 Kidáā né, nañēꞌe ñá nto uun neꞌu viꞌi kaꞌnu mí odo ntiꞌi taꞌan san mí iō tuꞌvé ne, ikan kāda váꞌa nto é kāꞌxi o —kaꞌan ña. 13 Kuéꞌen ñā né, nāniꞌi ntíꞌxe ña un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan Jésuú ne, dā de váꞌa ña é kāꞌxí ña kuenta iña vikó san. 14 Dā xee úra í ne, Jesuu ní pustru ñá ne, kántōo ña nú mesa kan. 15 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Ñá tē nté kaa ntio ko é kāꞌxí dadɨɨ ú ni nto viko sāꞌa diꞌna dá kūví u. 16 Káꞌān ú ni ntō tsi nté uun ito ká ña kaꞌxí ka ú iña viko san un tsi da nté kūntaa é un ntɨꞌɨ īña Xuva ko mí kadē kúꞌvē ña —kaꞌan ña. 17 Kidáā né, kīꞌi ña eꞌxin é ñuꞌu ntute tɨntiꞌó ne, dā nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō, kakaꞌan ña: —Kiꞌi nto sáꞌā ne, dá koꞌo dava nto ni tāꞌan nto xe un xé un ntō. 18 Káꞌān ú ni ntō tsi nté uun ito ña koꞌó ka ú ntute tɨntiꞌo un tsi da nté kiꞌxi Xuva ko, kīxkada kúꞌvē ña — kaꞌan ña. 19 Kidáa ne, kīꞌi ña tañúꞌū san, da nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kātsin dava ña é kāꞌxí ña, kakaꞌan ña: —Sáꞌā né, kūñú ko é ntūvi kuenta dóxiꞌí kān kuenta iña nto. Vii nto sáꞌā vata koo é nakaꞌan ntō ko nté ō dé u kuenta iña nto —kaꞌan Jésuú san. 20 Kuan ō dé ña ni eꞌxin san dɨ dā kuvi éꞌxi ña, kakaꞌan ña: —Eꞌxin sāꞌá ne, núu ī é xēe é taꞌxi Xuva ko xūꞌu ña é kātɨ ú nɨñɨ ́ ko kuenta iña nto. 21 Ntá tsi vevií ne, ñatīi, ña diko xuꞌú ko ne, tuví dadɨɨ ña nī ko nú mesá sa. 22 Vevií ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, da miī é  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kɨ ̄ꞌɨ ́n u itsi e táꞌxi Xuva kō, ntá tsi ¡ñā ntu ntáꞌvi ide á ñatīi, ña é diko xūꞌú ko san! —kaꞌan ña. 23 Kidáa ne, eni ntuꞌu ñā ntátsixeꞌe tāꞌan ña xe un xé un ñā: —¿Xoō ntu ñáꞌa, ña diko xūꞌu ñá san? —kaꞌan ña.  

¿Xoó ntu é dií ka nuu áꞌvi i?

24 Kidáā

ne, ntánatíin ñā kuenta iña i xoo é dií ka nuu áꞌvi i, te kuinī ña. 25 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —Rei iña ña túku ñuú san ne, dōo ntádē kúꞌvē ñá iña ñá ñuú ña. Ntá tsi ntákaꞌan míi ñā e dóo váꞌā ó de ña ni ñāꞌa ña. 26 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ñá ku kuān xkoó de ntō. Dā xóo ká ñaꞌa nto, ña dóo nuu áꞌvi i ne, na viī ña vata tsi kaa uun ña kuetsī, ña é kui dutsi i. Xoo é kade kúꞌve i ne, na viī ñá vata kaa ña é kaxntiī. 27 ¿Xoó ntu é dií ka nuu áꞌvi i kuan: ña tuví ntu nú mesá san ne, ō ña katsuꞌun koꞌo? ¿Ñā ntu te ñá tuvi nú mesá san? Ntá tsi xuꞌú ne, vata kaa ña katsuꞌun koꞌo san kaa u é tuví u ni ntō. 28 ʼDɨvi ntō né, nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi é ntoo nto nī ko dá kantoꞌo kó da nēé ka nuu i. 29 Xuꞌú ne, taꞌxi ú itsi é kadā kúꞌvē ntó vata ō táꞌxi uva kō é kada kúꞌve u. 30 Mí kadē kûꞌvé u ne, dadɨɨ tsi koꞌo káꞌxi o ni ntō nú mesá ko. Kuan koo kuntōo nto é kadā kúꞌvē nto íña uxuvi táta ña Israeé san dɨ —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Dá kakāꞌán Jesuu é kāꞌán Pedru tsi ñá ini ñá ña (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Jn. 13:36‑38) 31 Sáꞌa

kākaꞌan Jésuu: —¡Aí, Simuun! Koton tsí tóꞌō e ña váꞌā san ne, kaikan o é kɨ ̄dɨ ́ nuu o

SAN LUCAS 22

158

vatā ó de o nī trigu. 32 Ntá tsi xuꞌú ne, é īkán u kuenta iña o vata koo é ña xtuvín miin é kākuintiꞌxe o. Dɨvīn né, te ntiko kōon é kuintiꞌxe o kó ne, xntiin ēní o vata koo é dií ka kuintiꞌxe ña dɨ —kaꞌan Jésuu ni ña. 33 Kakaꞌan Símuún san: —Tōꞌo, é iō tuꞌvé u é kɨ ̄ꞌɨ ́n u ni nto, kuān te viútun, kuān te dóxiꞌí kān dɨ —kaꞌan ña. 34 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Pedru, kakaꞌán u ni ō tsí vevií ne, diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ sán ne, úni īto kaꞌan tsí ñá inín ko —kaꞌan ña.  

 

 

Dā xee ura é kōto nteé ña Jesuu

35 Kidáā

né, tsixeꞌe Jēsuu ña ntɨníꞌi ñā: —Dā táxnūu ú nto é kɨ ̄ꞌɨn nto e nté ītɨn ntó ne, nté ñɨ ̄ɨ e kañúꞌu diuꞌun nto, nté ntīꞌxen ntó dɨ, ¿vá neé ntu kunaá nteē nto? —kaꞌan Jésuu. —Ñá tē nee —kaꞌan ña. 36 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Ntá tsi vevií ne, nadama. Xoo é īó itɨ ́n i ne, na kuīdo ñá, ni ñɨ ̄ɨ é xkuꞌún diuꞌun ña. Xoo é ña tuvi káa i ne, na nadiko ña kūtuun ñá ne dá kuīin ña káa ña. 37 Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí kantio é kūntaa ntɨ ́ꞌɨ é kākaꞌan túꞌun Xuva kō: “Ide ña ni ña vatā ó de ña nī ñá iō kuetsí i”, kaꞌan. Tsi é un ntɨꞌɨ ̄ é ūve naꞌa kuenta iñá ko ne, kuetsi é kūntaa ntɨ ́ꞌɨ —kaꞌan Jésuu. 38 Ña ntɨniꞌi ñā ne, ntákaꞌan ña: —Tōꞌó, iꞌa īó uvi káa —kaꞌan ña. Dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña: —Xée ō tsi sáꞌā —kaꞌan ña.  

 

 

Dá kākaꞌan ntâꞌví Jesuu má utun Getsemanii (Mt. 26:36‑46; Mr. 14:32‑42)

39 Kidáā

né, kīi Jesuu, kuéꞌen ña xūku é nani Ōlivu vátā xkoó ini ña. Ña ntɨniꞌi ñā ne, ntántīkɨn ñá ña, kueꞌen ña. 40 Dā xee ña íkān ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kantáꞌvī ntó vata koo é ña kóꞌxo nto nuu i é kīni kaa —kaꞌan ña. 41 Kidáa ne, kīi nteé xio Jesuu, kuéꞌen ika ñā vata kaa mí nakuita ō xuu. Nákunchɨtɨ ñā é kaꞌan ntâꞌví ña. 42 Kakaꞌan ña: —Ūvá, tē ntio nto ne, nakakū ntó ko é kantoꞌo kó nuu i sáꞌa. Ntá tsi ña vií nto é ntio kó, tsi é ntio mii ntō —kaꞌan ña. 43 Kidáā ne, véꞌxi ūun ánjē iña Xuva ko é xntii ña ñā. 44 É kuān nte kantóꞌo ña ne, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ña kakaꞌan ntâꞌví ña ne, uun tsī katoó naꞌnu nte ñúꞌu kan tīin ña é vata ito nɨñɨ. 45 Dā kúvi kaꞌan ntâꞌví ña ne, nákuntītsí ña, kueꞌen ña mí ntoo ña ntɨniꞌi ñā. Dɨvi ñā ne, e ntákidi ña, tsi dóo kuntaꞌxa iní ña. 46 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté kui kuān nte ntákidi ntú nto? Nakuntáñɨ ̄ ntó ne, dá kaꞌan ntâꞌví nto vata koo é ña kóꞌxo nto nuu i é kīni kaa —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

Dā tɨ ́ɨn ña Jesuu

(Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Jn. 18:2‑11)

47 Kakaꞌan

dúkuan Jesuu da xée ñáꞌa san é ña te da dií ña. Ña é nanī Júdā, ña é kuvi ūxuvi ñáꞌa pustru ñá ne, odo nuū ña véꞌxi ña nuu ñaꞌá san ne, dā xee ñá mí tuví Jesuú san

159

SAN LUCAS 22

ne, dā éꞌxi ña xuꞌu ña. 48 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Xoꞌōn, Júdā, ¿vá xūꞌu ntu kó kaꞌxin é dikōn kó, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi? —kaꞌan ña. 49 Ña ntántoo ni Jēsuú san ne, ntaíto ña nee é kuvi ne, tsixeꞌe ñā: —Tōꞌó, ¿kaꞌní nuu ntu o ñā káa san? —kaꞌan ña. 50 Uun ñaꞌa ñā né, ntuku kuiꞌī ñá ña kade tsiñu iña tóꞌō dutú san, ēꞌnté ña loꞌxo kuaꞌa ña. 51 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: —Na koo mii nto ñā. Kuan tsi koo na kōo —kaꞌan ña. Kidáā ne, tɨɨn ntaꞌa Jēsuu lóꞌxo ña kade tsiñu san ne, ntuváꞌa. 52 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī tóꞌō dutu ni ñá odo nūu ini ukún kan, ni ñatā san, ña xee é tɨɨn ña: —Dɨvi ntō ne, odo nto káa ni ūtun, é vāta te ña duꞌú u. 53 Da ītúvī ú ni ntō utén utén ini ukún kān ne, ntē ña ni tɨɨn ntáꞌa ntō ko, ntá tsi ura í e dóo neé sa ne, dɨvi ūra i é kāduku ntée nto e ntáde ntō nuu i é kīni kaa —kaꞌan Jésuu.

tsi Pedrú san ne, tee xuꞌū ña, kakaꞌan ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —Xuꞌú ne, ñá īní u ña é kākaꞌan ntó san —kaꞌan ña. 58 Dā kú e víꞌi ne, é tūku ñaꞌa íni ña ña ne, kakaꞌan ña: —Dɨvīn né, kakuiniꞌi o ña tsīkan —kaꞌan ña. Ntá tsi Pedrú san ne, kakaꞌan ña: —¡Ñāꞌá ni san! Ña te dɨ ́vī ú — kaꞌan ña. 59 Dā kúvi uun urá ne, é tūku ña kakaꞌan ña: —Nuu é ntaā ntíꞌxe i tsí ña sāꞌá ne, dadɨɨ íka ña ni ña tsīkan, tsí dadɨɨ ñuu ña ñuú Galilea —kaꞌan ña. 60 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: —Ñá īní u nee é kākaꞌan nto — kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i dá kakāꞌán Pedrú ne, kāna tsi lɨ ́ꞌxɨ ̄ san. 61 Kidáa ne, xkokōtó Jesuu, mí tuví Pedru. Kidáā ne, nánūꞌú Pedru iní ña nté o kakaꞌan Jésuu ni ña tsí diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ sán ne, úni īto kaꞌan ñá e ñá ini ñá xoo ñáꞌa ña. 62 Kidáa ne, kīí Pedru kíꞌi kān ne, dōo éku ña.

Dá kakāꞌán Pedru é ñá ini ñá Jesuu

Dā narkɨ ́nteē ñá Jesuu

 

 

 

 

 

 

(Mt. 26:57‑58, 69‑75; Mr. 14:53‑54, 66‑72; Jn. 18:12‑18, 25‑27)

54 Kidáa

ne, tɨ ̄ɨn ña Jesuu, kuéꞌen niꞌi ña ña nú viꞌī dutu ñá odo nūú san. Kuéꞌēn Pedru, kántikɨn íka ika tsi ñā. 55 Ikān tɨ ́vi ña ñuꞌu nu kíꞌi kān ne, da túni ña ntíkō diñɨ nchúꞌūn san. Kátūvi Pedrú san ni ñā dɨ. 56 Kidáā né, uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é kade tsiñu sán ne, īní ña é ikān tuví Pedrú san nchúꞌūn san katúni ña ne, íntēꞌá ña ña ne, kakaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, dadɨɨ íka ña ni ña tsīkan —kaꞌan ña.  

 

57 Ntá

 

 

 

 

 

(Mt. 26:67‑68; Mr. 14:65)

63 Ñatīí,

ña ntáde kuenta Jésuú ne, nārkɨ ́nteē ñá ña ne, ēꞌní ña ña. 64 Ēdɨ ́ ña ntuxnúu Jesuú ne, dā ntákaꞌan ñá ni ñā: —Káꞌān ve, ¿xoó ntu éꞌni i o? — kaꞌan ña. 65 Dōó tɨtɨ ́n ka nuu i é ntákaꞌan kíni ña ni ñā dɨ.  

 

Dā intítsi mēꞌñu Jesuu nuu ñá tsiñu i (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Jn. 18:19‑24) 66 Dā

tuví san ne, nátaká nuu ñatā ña Israeé san nī tóꞌō dutu ní mastrú

160

SAN LUCAS 22​, ​23

4 Kidáā ne, kakaꞌan Pílatu ni tóꞌō leí san. Kueꞌen níꞌi ña Jēsuu méꞌñū ña tsiñu naꞌnu i ne, dā íkān tsíxeꞌe dutu ní ñaꞌa san: ña ñā: —Ñá kānaniꞌí ko kuétsi ñatīí saꞌa 67 —Káꞌan é nuu é ntaā i te Cristu —kaꞌan ña. 5 Dā dií dií ka xío ntii ñāꞌa san, ntíꞌxen —kaꞌan ña. Dɨvi ñā né, kakaꞌan ña: ntákaꞌan ña: —Te kāꞌán u tsí dɨvī ú ne, ntē ña —Véꞌxi ña, kanakutsuꞌun ña ñāꞌa kuintíꞌxe nto ko. 68 Te tsixeꞌē ú nto dɨ ́ san nchúꞌun é kanañēꞌe ñá kanɨɨ ne, ntē ña nantiko koó nto é kāꞌán u. ñūú Judeá ne, nté ñūú Galileá ne, 69 Ntá tsi un tsi nté vevií ne, xuꞌu é un tsi nte íꞌa dɨ —kaꞌan ña. vēxkúvī ú ñatīí ne, tuví u diñɨ kuaꞌa Dā intítsi mēꞌñú Jesuu nuu Heródē Xuva kō, ña é dií ka kaꞌnu kueꞌen 6 Dā téku Pilatu sáꞌa ne, tsixeꞌe —kaꞌan ña. 70 Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña tsíxeꞌe ña te ñatīí saꞌá ne, ña ñuú Galilea ña ñā: ña. 7 Dá kakāꞌan ña tsí dɨvi ñūu ñá —Kidáa ne, ¿dɨvi ntūn é iꞌxá Xuva ne, taxnūu ña ña ntaꞌa Heródē, ña kō kuan? —kaꞌan ña. tsiñu naꞌnu i ñuú Galilea, tsí tuví ña Kakaꞌan Jésuu: ñuú Jerusaleen ntúvi tsikan. 8 Dā —Mii xntō ntákaꞌan ntó nee ñáꞌa íni Heródē san Jésuú ne, dōo diní u —kaꞌan ña. ña tsí e tɨ ́tɨn ntuvi é ntio ña é kinī 71 Kidáā ne, ntákaꞌan ña: ñá ña, tsi téku ña e ntákaꞌan ñáꞌa —¿Míꞌi ntū kantio ká kō ña é san íña ña. Ntio ña é kinī ña é vīí kāꞌan ntaa? Tsí tutun mii ko téku ko ña nuu i e dóo kaꞌnu. 9 Dōo tsíxeꞌe e kéne ña kakaꞌan ña —kaꞌan ña. ña ñā, ntá tsi ña ni káꞌan kueꞌen tsí Jesuu. 10 Ikān ntâñɨ tóꞌō dutú Dā intítsi mēꞌñú Jesuu núu Pílatu san nī mastrú leí san, e dóo ntátsiꞌi (Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Jn. 18:28‑38) kuetsi ña ña. 11 Kidáā ne, Heródē san ni sntadun ñá ne, dē xení ña ni Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá Jēsuu. Nārkɨ ́nteē ñá ña ne, naxnūu nakuntáñɨ ̄ ñá ne, dā ña ña duꞌnu e dóo vaꞌa vata kaa kueꞌen niꞌi ña Jésuu ntáꞌa Pilatu. 2 Ikān éni ntuꞌu ñā daꞌví ña ña é kainúu rei. Kidáā né, nataxnūu xtuku Heródē san ña ntaꞌa Pilatú dovete, ntákaꞌan ña: san. 12 Ntuvi tsikán ne, dōo váꞌā o —E níꞌī ntɨ ́ ñatīi saꞌa é kanatɨvī tiin Pilatú san ni Hēródē sán, kuān ñá ñuú ntɨ. Kakaꞌan ñá tsí ña váꞌa te ntuvi díꞌna ne, dōo ínchuꞌvi taꞌan ō e ntáꞌvi ntɨ ́ diuꞌun xôo íña ñuú ña. Romá san. Kakaꞌan ñá dɨ tsí dɨvi ñā é Cristu ñá, dɨvi ñā é kuvi ña reí dɨ Dā ntúvi kuenta Jésuu é kuvī ña —kaꞌan ña. 3 Kidáa ne, tsixeꞌe Pīlatú san Jesuu: (Mt. 27:15‑26; Mr. 15:6‑15; Jn. 18:39‑19:16) 13 Kidáā ne, Pilatú san ne, nātaká —¿Vá dɨvin ntūn é kūvin Rei iña ñá Israeé san? —kaꞌan ña. nuu ña nī tóꞌō dutú san, nī ña tsiñu —Mii xnto kākaꞌan nto —kaꞌan i, ni ñāꞌa sán ne, 14 dá kakāꞌan ñá Jésuu. ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

23

 

 

 

 

 

 

161

SAN LUCAS 23

—Dɨvi ntō é vēxníꞌi nto ñatīí saꞌá ntaꞌa kó ne, ntákaꞌan nto tsí kanatɨvī ñá ñaꞌa san, ntá tsi xuꞌú ne, tsixeꞌē ú ña nuu ntó ne, ñá ni nanīꞌí ntɨ kuétsi ñā nté uun nuu i vatā o ntákaꞌan nto. 15 Nte Heródē ña ni naníꞌi ña kuétsi ñā. Dukuān é nataxnūu xtuku ña ña ntaꞌa ko. Koto nto tsí ña té neé ni īde kueꞌen tsí ña é kuvī ña. 16 Nantoꞌo ú ña ne, dá nakāka xaa ú ña —kaꞌan Pílatú san. 17 Tsi dá kakūvi viko sá ne, da miī é nakāka xaa Pilatú san uun ñaꞌa, ña ñuꞌu kutu, xoó ñaꞌa é ntio ñaꞌa san é ntīi ña. 18 Ntá tsi kuédadɨɨ tsī éni ntuꞌu ñā ntákachuꞌu ña: —¡Kaꞌní nto ña sāꞌá ne, nakāka xaa nto Barabaá san! —kaꞌan ña. 19 Barabaá san ne, nuu kutu ñā, tsí idé ña duꞌxen nī ña ñuu í ne, ēꞌní ña ñaꞌa. 20 Pilatú san ne, ntīo ña é nakāka xaa ña Jesuú ne, kakaꞌan xtúku ña ni ñāꞌa san. 21 Ntá tsi dií dií ka ntii káchuꞌu xtúku ña: —¡Na xnteē ntó ña ntiká krusi kan! ¡Na xnteē ntó ña ntiká krusi kan! —kaꞌan ña. 22 É kuvi ūni íto kākaꞌan xtúku Pilatú san: —¿Nee iñá ntu é kīni kaa idé ña? Tsí ña kánaniꞌí ko kuétsi ñā é kuētsi é kuvī ña. Nantoꞌo ú ña ne, dá nakāka xaa ú ña —kaꞌan ña. 23 Ntá tsi ñaꞌa sán ne, ntaxío ntii ña ntákaꞌan ña tsí da miī é na nākuntée ña ntīká krusí san. Un tsi vāntiñɨ ña ntákaꞌan ña. Kūvi idé ña niꞌi ña é ntio ña. 24 Pilatú san ne, íde ña vatā o ntákaꞌan ñáꞌa san. 25 Nakáka xaa ña ñatīi, ña nuu kutu viutun san kuenta iña i é idé ña duꞌxen nī e éꞌní ña ñaꞌa sán dɨ, ntá  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

tsi ntāda ña kuenta Jésuú san ntaꞌa ñaꞌa san vata koo é viī ñá ni ñā nee é ntio ña. Dā intée Jesuu ntíkā krusi

(Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Jn. 19:17‑27) 26 Dā

kueꞌen niꞌi ña Jesuu é na xnteē ñá ña ntiká krusí ne, tɨɨn ña uun ñatīi, ña ñuú Cirene, ñá nani Sīmuun, ñá véꞌxi uun rantsu. Kuétsī é īdé ñaꞌa san ña é kunīꞌi ña krusí san é kuntīkɨn ñá ata Jésuú san. 27 Ñá tē nté kaa ñaꞌa ntántīkɨn ñá ña ne, ñá te da dīi ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san dóo uꞌvi ntákuvi ña, ntaéku ña kuenta iña Jésuu. 28 Dā íto Jesuú san ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, kakaꞌan ña: —Ntoꞌó, ñadɨ ̄ꞌɨ ́ Jerusaleen, ñá ku ntē dúkuan ēku nto kuenta iñá ko, ntá tsi kueku nto kuenta iña mii nto ni iꞌxá nto. 29 Tsi véꞌxi ntūvi é kāꞌan nto: “Nté kuān nte vaꞌá ñaꞌa san, ña é ña ni kuvi kóo iꞌxá i, nī ña é ña ni ñúꞌu īꞌxá i íꞌxi i, nī ña é ña ni natsitsi íꞌxá dɨ”, koo kaꞌan nto. 30 Kidáā né, kani ntuꞌu ñāꞌa san káꞌan ña é na nūu xuku san mí ntántoo ña, é ntio ña é kutāvi núu ña é kunuu xūꞌu ña. 31 Ntá tsi te kuan ō ntáde niꞌi ña utun xɨꞌɨ ̄ sán ne, ¿ntē ntú koo vií ña ni ūtun itsí san kuan? —kaꞌan Jésuú san. 32 Kueꞌen níꞌi ña ūvi ñaꞌa ña kini ntáa é dādɨɨ kaꞌní ña ña ni Jēsuu. 33 Dā xee ñá xuku é nani Xkɨ ̄dɨkɨ Ntɨ ́xɨ sán ne, ikān náxnteē ñá Jesuu ntíkā krusi, ní ntuvi ñáꞌa ña kini ntáa san: uun ña ne, diñɨ kuaꞌa Jesuu intée ña; uun ña ne, diñɨ datsin ña intée ña. 34 Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Ūvá, kada kaꞌnu iní nto ni ñā, tsi ñá ini ñá nee iña ntáde ña —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

162

SAN LUCAS 23 Sntadún san ne, nārkɨ ́nteē ñá doo Jésuu xoo é kūvi vií i niꞌi i. 35 Ñaꞌa sán ne, ntáñɨ ̄ ña, ntaíto ña ne, un tsi nté ña tsiñu i san ntánarkɨ ́nteē ñá Jesuu, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, nakākú ña tuku ñaꞌa. Viꞌi a vé ne, na nakākú mii ñā kúñu ña, tē nuu é ntaā i é Cristu, ña é nakaxnúu Xuva kō —kaꞌan ña. 36 Sntadún san ne, nārkɨ ́nteē ñá ña. Xée ētsin ña ne, xéꞌe ña ntɨ ̄di íā é kōꞌo ña. 37 Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Te dɨvīn é Rei iña ñá Israeé ne, nakākún miīn kúñu ō —kaꞌan ña. 38 Nteé letra dɨ ́kɨ krusí san é kākaꞌan túꞌūn griegú, ni tūꞌún latiín, ni tūꞌún hebreu, kakáꞌan: “Ña sāꞌa é Rei iña ñá Israee”, kaꞌan. 39 Uun ñaꞌa ñā duꞌú san, ña nteé ntiká krusí san ne, kakaꞌan ña: —¡Tē nuu é ntaā i é Cristún ne, nakākún miīn kúñu ō ne, nakākún ntɨ dɨ! —kaꞌan na. 40 Ntá tsi ña uun ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni tāꞌan ña: —¿Ña kaúꞌvī ntú o Xuva kō? Tsí dɨvīn né, dɨvi tsi nūu i kantóꞌo o dɨ. 41 Ntá tsi xoꞌō né, iō nuu i e ntántoꞌo kō, tsi ntantáꞌvi o kuētsí kō e ntúku nuu ō. Ntá tsi ña sāꞌá ne, ñá tē neé kueꞌen tsí ni īde ña é kīni kaa —kaꞌan ña. 42 Kidáā ne, kakaꞌan ña: —Jesuu, na nakaꞌan ntō kó tē xee nto mí kadā kúꞌvē nto —kaꞌan ña. 43 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō tsí vevií kutūvín dadɨɨn nī ko mí ntántoo ña kuíntiꞌxe i, ña é xiꞌi —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā xiꞌi Jésuu

(Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Jn. 19:28‑30) 44 Un

tsi nte da káꞌñu ntuvi ne, un tsi nte kaeku uni kuáa ne, kūneé

da kanɨɨ ñūxiví sa. 45 Kūnee ngántií san. Uvi dávā ntíi dôxi é rkāa nuu ini ukún kaꞌnu kān. 46 Kidáā né, un ntii tsī káchuꞌu ntáa Jesuu, kakáꞌan ña: —¡Ūva, ntada ú kuenta nímá ko ntaꞌa nto ve! —kaꞌan ña. Dā kúvi kāꞌan ña sáꞌa ne, xíꞌi ñā. 47 Dā íni tóꞌō sntadun ñá ñuú Romá san nté ō kúvi ne, kakaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Kakaꞌan ña: —Nuu é ntaā i é ñatīí saꞌá ne, dōo vaꞌá ña; ña túvi kuētsí ña —kaꞌan ña. 48 Un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva ña ntaíto neé kuvi ne, kúnūꞌú ña, koó dā ntaxéꞌe ña ntaꞌa ña nima ñá e dóo uꞌvi ntákuvi ña. 49 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ñá ini Jesuú, ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña ntántīkɨn ñá un tsi nte ñúu Galileá ne, intáñɨ ika ñā, ntaíto ña nté ō kúvi.  

 

 

 

 

Dā inuu ntúꞌxi Jesuu

(Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Jn. 19:38‑42) 50 Uun

ñatīi, ñá nani Jōsee, ña véꞌxi ñuú Arimatea é kāduku ntée ñuú Judeá ne, dōo vaꞌá ñaꞌa ña. Úvē taꞌan ña ña tsiñu naꞌnu i san iña ñá Israee. 51 Ña sāꞌá ne, kantétu ñā amá xee ntúvi é kadā kûꞌvé Xuva kō. Ñá ni kui dadɨɨ ña ni ña tsiñu i, ña nguiī san. 52 Dɨvi ñā ne, kuéꞌen ña, kūkoto ña Pilatú san é ntākan ña kúñu Jēsuu. 53 Kidáā ne, nanúu ña ña ntīká krusí san ne, dā náxnuu taꞌán ña ña doo kuiꞌxin e dóo vaꞌá ne, dā kukúꞌxi ña ña iní ñañā mí kāntii iní xuu, mí vāta kunuu ntúꞌxi ñaꞌa. 54 Ntuvi tsikán ne, ntuvi e ntáxio túꞌve ña é kuiñɨ ntuꞌu ntúvi é iō dáꞌna san. 55 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña vexníꞌi Jēsuu un tsi nte ñuú Galileá ne, kuéꞌen ñā né, dā  

 

 

 

 

163

SAN LUCAS 23​, ​24

íto nuu ña ñañā san, ntaíto ña nté ō kanúu kúñu Jēsuu. 56 Kidáā ne, kúnūꞌú ñā ne, da de váꞌa ña ntute choꞌo vîdin e dóo vá xkonuu, ni ūꞌxen xukú san dɨ. Kidáā ne, íntoo daꞌna ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ntuvi dá iō dáꞌna san, vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō.  

Dā ntóto Jesuu

(Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Jn. 20:1‑10)

24

Ntuvi dá nakiꞌi o vīté san ne, kuéꞌen xtuku ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san nú ñaña Jēsuu, niꞌi ña choꞌo vîdin é de váꞌa ña. 2 Dā xee ñá ne, īní ña tsí xuu é ītávī núu nú ñañā sán ne, é xīo nakutúvi. 3 Kúkɨ ̄ꞌví ña, ntá tsi ña ni naníꞌi ka ña kúñū Tóꞌo ko Jēsuu. 4 Koó dā kúduꞌva ña. Ntē ñá iní ka ña nté koo vií ña. Kidáā ne, da née inī ña íni ña uvi ñatīi é ntañɨ etsin ña nuu ña. Ñuꞌu ña doo kuíꞌxin é kāxiꞌí nuu kueꞌen. 5 Ñá tē nté kaa uꞌví ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, naxkāꞌnu nteɨ ña dɨkɨ ña nte ñúꞌu kān. Ntá tsi ñatīí san ne, kakaꞌan ña: —¿Nté kui ntánantuku ntu nto ña é kāntíto san méꞌñū ña xiꞌí san? 6 Xóxō ñá iꞌa, tsi e ntóto ña. Nakaꞌan ntō nté o kaꞌan ña dá itúvi ká ña ñuú Galilea. 7 Dɨvi ñā é vēxkúvi ña ñatīí ne, kaꞌan ña é da miī é ntūvi ña kuenta ntáꞌa ñá iō kuetsí i é na xnteē ñá ña ntiká krusi kan. Ntá tsi tē kúvi uni ntúvi xiꞌi ñá ne, ntoto xtuku ña, kaꞌan ña —kaꞌan ñátīí san. 8 Kidáā ne, nánūꞌu ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san iní ña túꞌūn é kākaꞌan Jésuú san ni ñā. 9 Dā ntáka ña nú ñañā sán ne, ntántaa ña un ntɨꞌɨ sāꞌá ni ūꞌxi ɨ ́ɨn pustrú san, ni ña nguiī sán dɨ. 10 Ña niꞌi túꞌun īña pustrú san ne: Maria Madálena, ní Juana, ni María, dɨꞌɨ  

 

 

 

 

 

 

 

 

Sāntiaú san dɨ, ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña nguiī san. 11 Da ntákaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san, kuiní pustrú san da téku ña. Ntē ña ni kuintíꞌxe ña. 12 Ntá tsi Pedrú ne, kīi ña, koó da kaīnu ña kueꞌen ñá nú ñañā san. Dā íto nuu ña iní i kān ne, koó da miī sá doo kuiꞌxín san íni ña. Kidáā ne, kúnūꞌú ña nú viꞌi ña kān. Koó dā kúduꞌva ña é kuan ō kúvi.  

 

Itsi ñuú Emauu (Mr. 16:12‑13)

13 Dɨvi

tsi ntūvi tsikán ne, uvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi Jēsuu kuéꞌen ña ñūú Emauu, ñuu é tuví te ūꞌxi ɨ ́ɨn kilumétru é un tsi nté Jerusaleen. 14 Kuéꞌen ñā, ntántaa ña un ntɨꞌɨ nuū i e kúvi. 15 Nɨɨ dukuān ntatíin ña ne, xée Jēsuú san, eni ntuꞌu ñā ntaíka dadɨɨ ña ni ñā. 16 Kuān te íni ña Jesuú san ne, ñá ni kutūni ña xoo ñáꞌa ña. 17 Kidáā né, tsixeꞌe Jēsuu ña: —¿Neé ntu e ntántaa nto dā veꞌxí nto ítsi kān? —kaꞌan ña. Íntāñɨ ́ ntaꞌxa ñā. 18 Uun ñaꞌa ña, ñá nanī Cliofá san ne, kakaꞌan ña: —¿Vá xīo ñuú ntu véꞌxi nto e ñá ini nto nté ō kúvi ñuú Jerusaleen ntúvi saꞌa? —kaꞌan ña. 19 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —¿Ntē ntu o kúvi? —kaꞌan ña. Ntákaꞌan ña: —Ntántaa ntɨ ́ kuenta iña Jésuu, ña véꞌxi ñuú Nazaree. Dɨvi ñā ne, ña é kaꞌán naa Xuva ko ña. Dōó iō ña é viī ña; dōó ini ña nté koo kaꞌan ña núu Xuva ko, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 20 Ntá tsi tóꞌō dutú san nī ña tsiñu i sán ne, ntāda ña ña kuentá vata koo é na kuvī ñá ne, xnteē ñá ña ntiká krusi kan. 21 Ntɨꞌɨ ́ ne, ntantétu  

 

 

 

 

 

 

 

164

SAN LUCAS 24 ntɨ é dɨvi ñā é nakakū ñá ña Israeé san. Ntá tsi vevií ne, é kūvi uni ntúvī é īta ntíꞌxin un ntɨꞌɨ sāꞌa. 22 Iō ñá dɨ ̄ꞌɨ ́, ña ntɨniꞌī ntɨ ́ ne, dā kúduꞌva ntɨ ́ nuu i e ntákaꞌan ña. Tsí tevaá duꞌva tsi ñeꞌe ña nú ñañā san. 23 Ntá tsi ña ni naníꞌi ña kúñu Jēsuú ne, ntiko koō ña, náxee xtúku ña mí ntoo ntɨ ́ kān. Ntántaa ñā tsi xée ánjē san nuu ña. Ntákaꞌan ánjē san tsí Jesuú ne, kantíto ña. 24 Kidáa ne, iō ñá ntɨniꞌī ntɨ ́ ne, ñéꞌe ñā nú ñañā san, ixkoto ntódo ña. Īní ña vatā o ntákaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ntá tsi ña ni iní ña Jesuu —kaꞌan ña. 25 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Neé ntu dɨkɨ dɨ ́kɨ nto é ña ni kuintíꞌxe nto é un ntɨꞌɨ ̄ e ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko? 26 ¿Vá ñā ntu te kantío é ntōꞌo Cristu, ña táxnuu Xuva kō, diꞌna dá kuēꞌé Xuva kō é kodo nuū ña? —kaꞌan ña. 27 Kidáā né, eni ntuꞌu ñā nañéꞌe ñá ña nté o kakaꞌan túꞌun Xuva ko kuēnta iña ña. Eni ntuꞌu ñā nté tutu é de váꞌa Muiseé ne, ni un ntɨꞌɨ tūtu é de váꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko. 28 Dā xee étsin ña ñuú mí kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, íde Jesuú vata tsi te kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ña itsi kān. 29 Ntá tsi tee kóo ña ña, ntákaꞌan ña: —Kutuvī ntó nī ntɨ tsí e kuáa vevii. E dóko sā kúnee —kaꞌan ña. Kidáā ne, kuéꞌen Jēsuu é kuntoo ña ni ñā. 30 Dā intóo dadɨɨ ña ni ñā nú mesa kán ne, kīꞌi Jesuu tañúꞌū ne, da nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Dā kátsin dava ña tañúꞌū sán ne, dā tsíꞌi ña ntaꞌa ña. 31 Ura dúꞌva tsi i náxiꞌi nuu ñá ne, kūtuni ña tsí dɨvi ñā é Jēsuu. Kidáā né, ntoko ñuꞌu mii Jēsuu. 32 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá xe un xé un ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

—¿Ñā ntu te ntáa e dóo diní ñuꞌu nima kó dá kantaa ñá ni ko dā véꞌxi o ítsi kān, dá kanañēꞌe ñá kō túꞌun Xuva kō? —kaꞌan ña. 33 Ura dúꞌva tsi i nakuntáñɨ ña, ntíko koō ñá, kūnúꞌu xtuku ña ñuú Jerusaleen, mí nāniꞌi taꞌan ña uꞌxi ɨ ́ɨn ñaꞌa pustru é nātaká nuu ña ni ña ntɨniꞌi ñā. 34 Ntákaꞌan pustrú san ni ñā: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i e ntóto Jesuu. É īní Simuun ña —kaꞌan ña. 35 Kidáā ne, ntuvi ña ntántaa ña nté ō kúvi itsi kān ne, nté ō nákiní ña Jesuú dā kátsin dava ña tañúꞌū san.  

 

 

Dā ntii díto Jesuu méꞌñū pustru ña (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Jn. 20:19‑23) 36 Ntoo

dukuan ñā, ntákaꞌan ñá nuu i sáꞌa ne, da née inī xñá ntii dîto Jesuú san méꞌñu ñā, kakaꞌan ñá ni ñā: —Váꞌa tsi koo kuntōo nto —kaꞌan ña. 37 Dōó uꞌví ña. Ntádē kuení ña tē ntaíní ña ntatɨ ñā. 38 Ntá tsi kakaꞌan Jésuú san: —¿Nté kui kuān nte ntaúꞌvī ntú nto? ¿Nté kui kuān ó ntádē kuení nto? 39 Koto nto ntaꞌa kó ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ko. Dɨvi tsī ú. Koto nto kó ne, tɨɨn ntaꞌa ntō kó dɨ, tsí te uun ntatɨ ñāꞌa ne, ña túvī kúñu ī, nté xɨkɨ i vata kaa ú xuꞌu —kaꞌan ña. 40 Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌā ne, náñēꞌe ñá ña ntaꞌa ña ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ña dɨ. 41 Dā íni ña ntoo sán ne, nakuꞌun dîní nima ñá, ntá tsi koó dā ntákuduꞌva ña é ña ni kuintíꞌxe ña é dɨvi ntiꞌxe ñā. Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Īo ntú kudii é kāꞌxi ó iꞌa? — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

165

SAN LUCAS 24

42 Kidáā

ne, xéꞌe ña ñā un síin tsákā, kɨtɨ kádun nuu. 43 Kīꞌi ña né, dā éꞌxi ña méꞌñū ña ntoo san. 44 Kidáā ne, kakaꞌan ña: —E kúvi kó ne, dɨvī é kākaꞌán u dá tūvi dukuan ú ni ntō. É kākaꞌán u tsí kantio é kūntaa un ntɨꞌɨ ̄ é ūve naꞌa tutu é de váꞌa Muiseé san nī ña kaꞌán naa Xuva ko, ni tūtu é nanī Sálmū dɨ, mi é kākaꞌan kuénta iñá ko —kaꞌan ña. 45 Kidáā ne, náñēꞌe ñá ña é nakīni váꞌa ña túꞌun Xuva kō ne, 46 kakaꞌan ña: —Kuān ó uve naꞌa tsí Cristú ne, kantio é kuvī ñá ne, kantio é ntōto ña dɨ tē kúvi uni ntúvi. 47 Kantio é kaꞌan ntódo nto ni ñāꞌa san kuénta iña ñá kanɨɨ ñūú Jerusaleen ni dá kanɨɨ ñūxiví san dɨ. Kuéꞌe nto na kūtuni ñáꞌa san kuénta iña ña tsí da miī é kantio é natɨ ̄vi iní ña kuétsi ñā ne, dukuān ne, kada kaꞌnu iní  

 

 

 

 

Xuva ko ni ñā. 48 Dɨvi ntō é ini nto ne, ntada ntaa ntó nuu i sáꞌa. 49 Kiní nto ve tsí xuꞌú ne, taxnūu ú Espíritu Xuva ko kuēnta iña ntó, vatā o táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña nte díꞌna. Ntá tsi kuntōo xnto iꞌa ñuú Jerusaleén san un tsi da nté tē niꞌi nto ntíi ntō é taꞌxi Xuva kō —kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

Dā kuntáa Jesuu e dukún kān 50 Kidáā

(Mr. 16:19‑20)

ne, kueꞌen níꞌi Jēsuu ña ntɨníꞌi ñā diñɨ ñuú san, un tsi nte ñuú Betania. Ntāniꞌi ña ntaꞌa ña ne, dā náxnuu viko ña ña. 51 Nɨɨ dukuan kānaxnuu viko ña ña ne, kīi nteé xio ña ña, kuntáa ña e dukún kān. 52 Ña intóo sán ne, ntákaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Kidáā né, ntiko koō ña, kunúꞌu ña ñuú Jerusaleen e dóo diní ñuꞌu nima ña. 53 Nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi ntoo ña má ukún kān, ntákaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō.  

 

 

Tūꞌun é vāꞌa iña Xuva ko e xntée naꞌa San Juaan Tūꞌún Xuva kō e kúvi ñatīi

1

Nte dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví sa ne, e dúkuan tuvi Túꞌūn san. Tuví dadɨɨ ña ni Xuva kō né, Xuva ko ñā dɨ. 2 Dɨvi ñā é tuví dadɨɨ ña ni Xuva ko ūun tsi nte dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví sa. 3 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é īó ne, mii ñā de kúꞌvē ña. Ña túvī nee iñá te ña ni de kúꞌvē ña. 4 Dɨvi ñā é kantito ña ne, tāꞌxi ña un ntɨꞌɨ ̄ é īo. Ntuvi iña ñá ne, kaxiꞌí nuu iña ko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. 5 Kaxiꞌí nuu ñuꞌú san mi dóo neé ne, ña kúvi vīi é nēé san nántaꞌva. 6 Xío uun ñāꞌa, ña táxnuu Xuva kō, ñá nanī Juaan. 7 Dɨvi tsīñu ña é kāda ntaa ña iña ñuꞌú san, vata koo é na kuīntiꞌxe un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san Xuva ko kuēnta iña túꞌūn é kākaꞌan ña. 8 Ñá tē dɨ ́vi ñā e kúvi ñā ñuꞌú san, tsí da ti tsi táxnuu Xuva ko ñā é kāꞌan ñá kuenta iña ñúꞌú san. 9 Ña e kúvi ñuꞌu ntiꞌxe ne, véꞌxi ña ñūxiví san ne, nāxiꞌí nuu ña iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 10 Īka ña ñuxiví sa ne, kuān te mii ña de kúꞌvē ñá ne, ña ntoo ñuxiví sa ne, ñá ni nakīní ña ña xoo ñáꞌa ña. 11 Xée ña ñūú mii ñā, ntá tsi ña ñuú ña ne, ña ni ntío ña nakīní ña ña. 12 Ntá tsi xoo ñáꞌa,  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ña é nakīní ña ne, xéꞌe ñā é kūvi ña iꞌxá Xuva kō, da xōó ka ñaꞌa, ña e ntákuintiꞌxe i ña. 13 Kuvi ña iꞌxá Xuva kō ne, ñá tē ntákaku ña vata ō ntákaku ñaꞌa ñuxivi; ñá te ñāꞌa san ntáde ña é kōo iꞌxá ña, tsí mii Xuva kō ntío ña é kūvi ña iꞌxá ña. 14 Dɨvi Tūꞌún tsikán ne, kuvi ñatīí ne, íntoo ña ni kō. Iní o tsi dóo vaꞌá ña ne, dōo kakuinima ñá kō. Da mii tsī é nuu é ntaā í kakaꞌan ña. Váꞌā kueꞌen ñá vata ō vaꞌá Xuva kō, tsí da xé Iꞌxá mii ña ñā. 15 Juaan sán ne, kakaꞌan ñá kuenta iña ña: —Ña sāꞌá ne, dɨvi ñā é kākaꞌán u kuenta iña ña. Dɨvi ñā é véꞌxi ña ata kō ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é xuꞌu, tsí dií ka diꞌna tuví ña da káku u —kaꞌan ña. 16 É nīꞌi ko, un ntɨɨ ́ ntɨ ɨ̄ o, é vāꞌá iña ña, e dá mii tsī é ntēkú ka doméni e táꞌxi ña kō. 17 Tsí leí san ne, xée ntāꞌa Muísee, ntá tsi e dóo kakuinima Xúva ko ko, ni tūꞌun é nuu é ntaā í san ne, xée kuēnta iña Jesúcristu. 18 Nté uun ito vata xoó kiní i Xuva kō. Ntá tsi Iꞌxá mii ñā e dóo kakuinima ñá ne, kantada ntaa ñá ni kō nté kaa Xuva kō.  

 

 

 

 

 

166

167

SAN JUAN 1

É kākaꞌán Juaan Bautista kuenta iña Jesúcristu (Mt. 3:11‑12; Mr. 1:7‑8; Lc. 3:15‑17)

19 Ña

Israee, ñá ntoo Jerusaleén ne, taxnūu ña dutú san nī ña levitá san é tsixeꞌe ñā Juaán san xoo ñáꞌa ntu ña. 20 Juaán san ne, kantada ntaa ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña te dɨ ́vi u é Cristú u —kaꞌan ña. 21 Tsixeꞌe xtuku ña ñā: —¿Xoó ntu ñaꞌa nto kuan? ¿Ō ña Elia ntú nto, kuān? —kaꞌan ña. —Ñāꞌá ni san —kaꞌán Juaan. —¿Vá dɨvi ntu ntō ña kaꞌán naa Xuva ko, ña tsíkan? —kaꞌan ña. —Ñáꞌā —kaꞌan Juaan. 22 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Káꞌan nto xoo ñáꞌa nto vata koo é kūvi kaꞌan ntɨ ́ nī ña táxnūu ntɨ. ¿Nté ntu koo kaꞌan nto kuenta iña mii nto? —kaꞌan ña. 23 Kidáā ne, kakaꞌán Juaan: —Xuꞌú ne, kūdii uun tatsin é kaika má kūꞌu kan, é kakana: “Na kōo túꞌve ntó itsi ntaa kuénta iña Tóꞌo kō”, vata ō xntée naꞌa ñá kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Isāia, kídaā — kaꞌan ña. 24 Ña táxnūu ña fariseu é kāꞌan ñá nī Juaán ne, 25 tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kui kanakūtsi ntute ku nto ñaꞌa sán tē ña te Crístu nto, tē ña te Élia nto, tē ña te dɨvi ña kaꞌán naa Xuva ko ntō? —kaꞌan ña. 26 Kakaꞌán Juaan ni ña: —Xuꞌú ne, kūdii ntute kánakūtsi ntute ú ñaꞌa san. Ntá tsi ntitsí uun ñaꞌa méꞌñu ntō, ña é vāta kíni nto. 27 Dɨvi ñā ne, rkontûvi véꞌxi ña é xūꞌu, ntá tsi dɨvi ñā né, odo nuū ña é xuꞌu. Tsí xuꞌú ne, ñá tē neé nuu  

 

 

 

 

 

 

 

áꞌvi ko, nté nantīi ú ntiꞌxen ña — kaꞌan ña. 28 Sáꞌā kúvi ñuú Betania, dɨvi ñūu é tuví uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan, mí kanakūtsi ntute Juaán san ñaꞌa.  

Jesuu, ña kúvi a leꞌntu Xúva kō

29 Utén

san ne, īní Juaan tsí véꞌxi Jesuu mí tuví ña ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —¡Un kaa Á Leꞌntu Xúva kō, ña e ntáꞌvi kuétsi i īña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntántoo ñuxiví sa! 30 Dɨvi ñā é kākaꞌán u ni ntō tsí rkontûvi véꞌxi uun ñaꞌa, ña é odo nūu kueꞌen é xuꞌu, tsí e dúkuān tuví ña da káku u. 31 Nté xuꞌu ñá īní u xoo ñáꞌa ña, ntá tsi véꞌxī u, véxnakutsi ntūte ú ñaꞌa san vata koo é ña Israeé san ne, na nā kiní ña ña —kaꞌan ña. 32 Kakaꞌan xtúku Juaan: —Īní u Espíritu Xuva kō dá vēꞌxí ña nte e dukún kān é vāta kaa paloma káa ña ne, kántēkú ntiꞌi ña ata tsío ña. 33 Xuꞌú ne, ntē vata kutúni ko xoo ñáꞌa ña, ntá tsi ña táxnūu ko é nakūtsi ntute ú ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá nī ko: “Te kīní nto tsí inu ñúꞌu Espíritū mí ntitsi úun ñaꞌa, te kutuvī niꞌi ña ñá ne, dɨvi ñā é kuēꞌé ña é kūnuu Espíritū Sántū nima ñáꞌa san.” Kuan ō kaꞌan ña. 34 Xuꞌú ne, īní u ña ve ne, kaꞌán u ni ntō tsí dɨvi ñā é Iꞌxá mii Xuva ko ñā —kaꞌán Juaan.  

 

 

 

 

Ña ntántīkɨn díꞌna Jesuu

35 Utén

san ne, ntâñɨ xtúku Juaan ni uvi ñáꞌa, ña ntántīkɨn ña. 36 Dā íni ña tsi ita ntíꞌxin Jesuú ne, kakaꞌán Juaan: —¡Un kaa Á Leꞌntu Xúva kō! — kaꞌan ña.  

168

SAN JUAN 1​, ​2 37 Ntúvi

ñaꞌa, ña ntántīkɨ ́n Juaán san ne, tēkú ña é kuān ó kakaꞌan ñá ne, kuéꞌen ña, kūntíkɨn ña Jēsuu kídaā. 38 Xkokoto Jesuu áta ña ne, īní ña tsi ntántīkɨn úvi ñāꞌa ñaꞌá san ñá ne, dá kakāꞌan ñá, tsixeꞌe ñā: —¿Neé ntu ntánantuku ntō? Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, ¿míꞌi ntū tuví nto? — kaꞌan ña. 39 Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kixkóto nto —kaꞌan ña. Kuéꞌen ñā né, īní ña mí tuví Jesuú ne, ikān intóo ña ni ña ntūvi tsikan ūun ñúu, tsí e kuáa xee ña. 40 Uun ñaꞌa, ña e téku i é kākaꞌán Juaán ne, kuntíkɨn ña Jesuu. Andree náni ña. Ení Simuun Pedru ña. 41 Diꞌna nántuku ña ēní ña Simuún ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —É nāniꞌí ntɨ Mesia, ña e ntákaꞌan ña é Cristu, ña táxnuu Xuva kō — kaꞌan ña. 42 Ntēka Andreé ña mí tuví Jesuu. Īto Jesuu ñá ne, kakaꞌan ña: —Dɨvīn né, Simuun, iꞌxá Juaan. Ntá tsi xntántēe ú o Cefa —kaꞌan ña. (Cefá ne, Pedru káni túꞌun é griegu.)  

 

 

 

 

Dā kána Jesuu Félipe ni Natánaee 43 Utén

san ne, kakaꞌan Jésuu tsí kɨꞌɨn ña ñuú Galilea. Ikān nániꞌi ñá Felipé ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuntīkɨ ́n ko ve —kaꞌan ña. 44 Felipé ne, ñuú Betsaida véꞌxi ña, ikan ñūú Andree ni Pedrú dɨ. 45 Felipé ne, nántuku ña Natānaeé ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —É nāniꞌí ntɨ ña é kākaꞌan Muísee íni librú leí san, nī é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva kó dɨ. Dɨvi Jēsuu,  

 

iꞌxá Josee, ña véꞌxi ñuú Nazaree — kaꞌan ña. 46 Kidáā ne, kakaꞌan Natánaee ni ña: —¿Vá iō ntu é vāꞌa e kií nuu ñuú Nazaree? —kaꞌan ña. Kakaꞌan Félipe ni ña: —Kīxkóton ve —kaꞌan ña. 47 Dā íni Jesuu tsi véꞌxi Natanaee mí tuví ña ne, kakaꞌan ña: —Un kaa ntíꞌxe uun ñaꞌa ña Israee. Ñá īni eni ntaꞌví ña ñaꞌa —kaꞌan ña. 48 Kakaꞌan Nátanaee ni ña: —¿Nté ō íni ntu nto ko? —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Īní u o dá nuun má tun ígu san diꞌna dá kāna Felipe o —kaꞌan ña. 49 Kakaꞌan Nátanaee ni ña kídaā: —Mastru, Iꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ntō. Rei iña ñá Israeé san nto —kaꞌan ña. 50 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Kakuintiꞌxe o tsí da xé kakaꞌán u é īní u o má tun ígu san? Ntá tsi da ve kinín nuu i é dií ka naꞌnu é vāta kaa nuu i sáꞌa —kaꞌan ña. 51 Kakaꞌan xtúku Jesuu: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Viꞌi a vé ne, kiní nto e dukún kān é kantii ne, kiní nto ánje Xuva kō kantaa kantíi ña mí tuví u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Viko e katántaꞌa ñaꞌa ñuú Canaa

2

Dā kúvi uni ntúvi ne, viko kakuvi é katántaꞌa ñaꞌa ñuú Canaa é kāduku ntée ñuú Galilea. Ikān tuví dɨꞌɨ Jēsuu. 2 Kāna ña Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā é kɨ ̄ꞌɨn ña víko sán dɨ. 3 Dā ntɨ ́ꞌɨ ntute tɨntiꞌō sán ne, kakaꞌan dɨ ́ꞌɨ Jēsuu ni ña: —Ña túvī ká ntute tɨntiꞌō san — kaꞌan ña.  

 

169

SAN JUAN 2

4 Kakaꞌan

Jésuu ni ña: —¿Nté kui kuān ó kakaꞌan ntú nto nī kó, ñadɨ ̄ꞌɨ, tsí vata xée ura i íñá ko? —kaꞌan ña. 5 Kidáā ne, kakaꞌan dɨ ́ꞌɨ ña nī ña ntátsuꞌun koꞌo san: —Vií nto nee iña é kāꞌan iꞌxá ko ni ntō —kaꞌan ña. 6 Ikān ne, īó iñu kɨdɨ é kūvi xuu, e dé tsiñu niꞌi ña e ntúntoo ña vatā xkoó ini ña. É un é un kɨ ́dɨ ̄ ne, kakii kúꞌve te uun siēntu lítru. 7 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tsuꞌun tsitu nto ntūte kɨ ́dɨ san —kaꞌan ña. Tsuꞌun tsitu ña ntūte un tsi nte xúꞌu i ne, 8 kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kiꞌi ntodó nto ne, kueꞌēn niꞌi nto mí tuví vartuma kuinúu san — kaꞌan ña. Kuān o dé ña. 9 Dā íto ntee vartuma kuinúu sán ntute e ntúvi ntute tɨntiꞌō sán ne, ñá ni inī ña míꞌi vēꞌxi. Ntá tsi ña ntátsuꞌun koꞌo sán ne, ini ña, tsí dɨvi ñā táva ña. Kāna vartuma kuinúu san ñatīi, ñá dā ve tántaꞌa sán ne, 10 kakaꞌan ñá ni ñā: —Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa sán ne, diꞌna katsuꞌun ña ntute tɨntiꞌō é dií ka vaꞌá san. Ntá tsi te īta ntíꞌxin kueꞌe xiꞌi ña ntántoo sán ne, kidáā táva ña ntute tɨntiꞌō é ña te nté sa vaꞌa. Ntá tsi dɨvi ntō ne, dá ntē vevií katavá nto ntute tɨntiꞌō é dií ka vaꞌa —kaꞌan ña. 11 Sáꞌa īdé Jesuu ñuú Canaa é kāduku ntée ñuú Galileá ne, kūvi diꞌna nuu i e dóo kaꞌnu idé ña vata koo é kūtuni ñáꞌa san tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ña. Kidáā né, kuīntiꞌxe ña ntɨniꞌi ñā. 12 Kidáā ne, kuéꞌen ña ñūú Capernau ni dɨꞌɨ ña ni enī ñá, ni ña  

 

 

 

 

 

 

 

ntɨniꞌi ñā dɨ. Ikān intóo ña te ūvi uni ntúvi. Dā ntántoo Jesuu ini ukún ña Israee (Mt. 21:12‑13; Mr. 11:15‑18; Lc. 19:45‑46) 13 Dā

doko sá xee ntuvi viko e nákaꞌan ña Israeé san ntuvi da nátāvá Xuva ko ñā ñuú Egítō ne, kúntāa Jesuu ñuú Jerusaleen. 14 Dā kukɨ ́ꞌvi ñā má ūkún kaꞌnu kān né, nāniꞌi ña ña ntádiko duntɨkɨ, leꞌntú, ni pālomá san. Ikān ntoo ña ntánadama diuꞌún dɨ. 15 Dā íni Jesuú ne, de váꞌa ña uun xoꞌo xume ne, dā táꞌxi nūu ña ñaꞌā sán, nakúnu ña ñā má ūkún kan, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ duntɨkɨ ́ ni lēꞌntú ne, nantáva ña mēsa ñá ntánadama diuꞌún san. 16 Kakaꞌan ñá nī ña ntádiko pālomá san: —Kueꞌēn niꞌi nto láa san kíꞌi kān. Ña kú de nto viꞌi Uvā kó viꞌi xáꞌvī —kaꞌan ña. 17 Kidáā né, ña ntɨniꞌi ñā san nánūꞌu ña iní ña tsí kuān ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Dōo uꞌvi kakúvi ko é kuān ó ntáde niꞌi ña viꞌi Uvā ko”, kaꞌan. 18 Kidáā ne, tsixeꞌē ña Israeé san ña: —¿Neé ntu nuu i e dóo kaꞌnu nañéꞌe ntó ntɨ kuān, vata koo é nīꞌi itsi nto é viī nto sáꞌa? —kaꞌan ña. 19 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nakatsin nto xúkūn saꞌá ne, tē kúvi uni ntúvi naxntītsi xtúku u — kaꞌan ña. 20 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá Israeé san: —Úvi dīko iñu kuia dé tsiñu ñaꞌa e xntítsi ña xúkūn sán ne, dɨvī ntó ne, úni ntuvi tsi naxntitsī ntó, kaꞌan nto —kaꞌan ñá Israee.  

 

 

 

 

 

 

170

SAN JUAN 2​, ​3 21 Ntá

tsi xúkūn é kākaꞌan Jésuú ne, kūñú mii ñā kúvi. 22 Dukuān né, dā ntóto Jesuu rkontûvi é xiꞌi ñá ne, nánuꞌu ña ntɨniꞌi ña inī ña tsí kuan ō kaꞌan ñá saꞌá ne, kuīntiꞌxe ña túꞌun Xuva kō é ūve naꞌá san, ni tūꞌun é kākaꞌan Jésuu ni ñá dɨ.  

23 Dá

Iní Jesuu níma ñáꞌa san

tūví Jesuu ñuú Jerusaleen ntuvi dá ñuꞌu viko, ñá te da dīi ñaꞌa kuíntiꞌxe ña ña dá ini ña nuu i e dóo naꞌnu é idé ña. 24 Ntá tsi Jesuú ne, ñá ni intée ini ña ñaꞌa san, tsí ini ña nte ntáa nima ña. 25 Ña ni ntío é kāꞌan ñáꞌa san ni ñā nte ntáa taꞌan ña, tsí ini ña nté ntaa nima ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san.  

 

3

Jesuu ni Nicódemu

Xío ūun ñaꞌa ña fariseu, ñá nani Nicōdemu, ñá tsiñu ñuú Israee. 2 Xée ñā é nīñu mí tuví Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, iní ntɨ tsí taxnuu Xuva ko ntō é nañeꞌē ntó ntɨ. Tsí nté uun ñaꞌa ña kuvi vií ña nuu i e dóo kaꞌnu vatā ó de nto tē ña te Xuva ko túvi niꞌi ña ña —kaꞌan ña. 3 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō: Xoxó kuvi kini i mí kadē kûꞌvé Xuva ko tē ña kaku é kuvi uvi ito —kaꞌan ña. 4 Kakaꞌan Nicódemu ni ña: —¿Nté ntu koo kaku xtuku o tē kuáta ō? ¿Vá kūvi ntu nakunuu xtuku o ini iꞌxí dɨꞌɨ kō é kaku xtuku ō? —kaꞌan ña. 5 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō: Xoo é ña kaku i ni ntute ni Ēspíritū ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌví ña mí kadē kûꞌvé  

 

 

 

Xuva kō. 6 Nee é kakaku nī kúñū né, kūñu kúvi; ntá tsi nee é kakaku ni Ēspíritū ne, Espíritu kāduku ntée. 7 Ñá ku da kudūꞌva o é kākaꞌán u ni ō é kantio é kāku xtukun. 8 Tátsīn sán ne, kainu da míꞌī ka mí ntio i. Kuān te díto é kākaꞌan ñuꞌú ne, ntá tsi ntē ña kutúni mí vēꞌxí, ntē ña kutúni mí kɨ ̄ꞌɨ ́n dɨ. Kuan tsi īó iña un ntɨ ́ꞌɨ ñāꞌa, ña é kakuniꞌi Ēspíritu Xuva kō —kaꞌan ña. 9 Kidáā né, tsixeꞌe xtuku Nicōdemu: —¿Nté ntū ó sáꞌa? —kaꞌan ña. 10 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Dɨvīn é mastrun iña ñá Israeé ne, ¿vá ña ntu inin sáꞌā? 11 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō. Ntákaꞌán ntɨ nēe é īní ntɨ. Ntántaa ntɨ ́ nēe é iní ntɨ, ntá tsi dɨvi ntō ne, ña ntákuintiꞌxe nto nēe é ntákaꞌán ntɨ. 12 Tē ña ntákuintiꞌxe nto é kākaꞌán u ni nto iña i é īó ñuxiví sa ne, ¿nté ntu koo kuintiꞌxe nto te kāꞌán u ni ntō iña i é īó e dukún kān? 13 ʼTsi nté uun ñāꞌa vata ntaa ña e dukún kān. Mii tsī u é vēꞌxí u e dukún kān é vēxkúvi ú ñatīi. 14 Vata tsī o dé Muisee é xkaa dukūn ñá koó san ñuu itsí kān né, kuan tsī koo ntaa ntita dūkún u dɨ, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 15 Da xōó ka ñaꞌa é kuīntiꞌxe i kó ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

E dóo ntio Xúva ko ñūxiví sa

16 ʼE

vánchuꞌūn ntío Xuva ko ñūxiví sa ne, tāꞌxi ña Iꞌxá mii ñā, vata koo é un ntɨꞌɨ ñāꞌa, ña é kakuintiꞌxe i ña ne, ñá kunāá ña, tsí ntii dañu ntuvi kuntoo ña ni Xuva kō. 17 Tsi ñá ni taxnuu Xuvā kó ko, xuꞌu é Iꞌxā ñá, ñuxiví sa é na  

171

SAN JUAN 3​, ​4

nākunaá u nto, tsí táxnūu ña ko é nakākú u nto. 18 ʼXoo é kākuintiꞌxe i kó ne, ñá nīꞌi ña é ntōꞌo ña kuenta iña kuétsi ña. Ntá tsi xoo é ña kákuintiꞌxe i kó ne, é īo é ntōꞌo ña, tsí ña ni kuintíꞌxe ña ko, xuꞌu é Iꞌxá mii Xuva kō. 19 Dukuān ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña, tsí xee ñúꞌú san ñuxiví a, ntá tsi dií dií ka xkúntee iní ña mí nēe é mí kaxiꞌí nuu san, tsí da mii kuēꞌen tsi é kīni kaa ntáde ña. 20 Da xōó ka ñaꞌa, ña é kade é kīni kaa ne, ña ntío kueꞌen tsí ña ñuꞌú san. Ntē ña kaxee étsin ña mí kāxiꞌí nuu, vata koo é ña tídito nuu i é kāde ña. 21 Ntá tsi xoo ñáꞌa, ña é kade é nuu é ntaā í ne, kaika ña mí kāxiꞌí vata koo é na tīdito tsí kade ntaa ña vatā ó kakaꞌan Xúva kō é viī ña —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

22 Dā

Kakaꞌan xtúku Juaan Bautista ni Jésuu

 

 

 

ne, kakaꞌán Juaan ni ña: —Ña túvī nee iña é nīꞌi kó tē ña te Xuva ko táꞌxi ña. 28 Tēkú nto loꞌxo mii ntō é kākaꞌán u tsí ña te xuꞌu é Cristú u, ntá tsi xuꞌu diꞌna táxnūu ña ko. 29 Xuꞌú ne, vata kaa ña váꞌa tiin niꞌī ña é da vé tántaꞌa kaa u. Dukuān dîni ña da téku ña é kākaꞌan ñá tántaꞌa san. Dukuān dîní ko dɨ. 30 Dɨvi ñā ne, kantio é dií ka kaa dukún ka ña. Xuꞌú ne, kantio é nainu xuví u —kaꞌán Juaan.  

 

 

31 Ña

Ña véꞌxi e dukún kān

véꞌxi e dukún kān ne, dií dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é un ntɨꞌɨ ō. Ña véꞌxi ñuxiví a ne, ñuxiví sa kaduku ntée ña. Kakaꞌan ñá iña i é īó ñuxiví sa. Ntá tsi ña véꞌxi e dukún kān ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o. 32 Kakaꞌan ñá nēe é īni ñá, nēe e téku ña, ntá tsi ña ntákuintiꞌxe ñaꞌa san é kākaꞌan ña. 33 Xoó ñaꞌa, ña é kakuintiꞌxe i é kākaꞌan ñá ne, ini ña tsí nuu é ntaā í kakaꞌan Xúva kō. 34 Ña véꞌxi ntaꞌa Xuva kō ne, kakaꞌan ña túꞌun Xuva kō, tsi kaxéꞌe Xuva kō Espíritu ñā. 35 Dōó kuinima Xúva ko Iꞌxā ñá ne, xéꞌe ñā é kadā kúꞌvē ñá da nēé ka ntɨꞌɨ nuu i. 36 Xoo é kākuintiꞌxe i Iꞌxá Xuva kō ne, īó ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. Xoo é ña kakuintiꞌxe i Iꞌxá ña ne, ña túvi ntuvi vāꞌá iña i tsí ntii dañu ntūvi kuéꞌe Xuva kō é ntōꞌo ña.  

 

kúvī sáꞌā ne, kuéꞌen Jēsuu ni ña ntɨníꞌi ña ñūú Judea. Ikān intóo ña, ntánakutsi ntute ña ñaꞌa san. 23 Juaán dɨ ne, kanakūtsi ntute ña ñaꞌa, ña ñuú Enoo é tuvi étsin ñuú Saliin, tsí dóo iō ntúte ikān. Ntáñeꞌe ñáꞌa san ne, ntaítsi ntute ña. 24 Tsí vata kúnuu kutū Juaan. 25 Íō ña ntántīkɨ ́n Juaán ne, eni ntuꞌu ñā ntátiin nuu ña nī uun ñaꞌa ña Israee kuénta iña í vatā xkoó ini ña é ntántoo ña kúñu ñā. 26 Kuéꞌen ñā mí tuví Juaán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, ña itúvi niꞌi nto diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san, ña é kākaꞌan ntó nī ntɨ ́ ne, é kanakūtsi ntute ña ñaꞌa dɨ. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa san ntáñeꞌe ñá ntaꞌa ña ve —kaꞌan ña.  

27 Kidáā

 

 

 

4

Jesuu ni ñádɨ ̄ꞌɨ ñuú Samaria

Kūtuni ñá fariseú san tsí dií ka ntántīkɨn ñaꞌa san Jesuú ne, dií ka tɨtɨ ́n ñaꞌa kanakūtsi ntute ña é Juaán; 2 kuān te ñá te mii Jésuu kánakūtsi ntute ñá ñaꞌa san, tsí ña  

172

SAN JUAN 4 ntɨniꞌi ñā san. 3 Tēkú Jesuu sáꞌa ne, ntāka ña ñuú Judea, kúnūꞌú xtuku ña ñuú Galilea. 4 Dá kuēꞌen ñá itsi kān ne, ítā ntiꞌxin ña ñuú Samaria. 5 Xée ña ñūú Sica é kāduku ntée ñuú Samariá san. Ikān tuvi étsin ñúꞌu é xēꞌé Jacoo íña iꞌxá ña Josee. 6 Ikān tuví pusu é xtûví Jacoo. Dōo kuitá Jesuu, tsí dóo kueꞌe íka ña ne, ínūu daꞌna ña uun xo diñɨ pusú san. E dóko sa káꞌñu ntuvi kídaā. 7 Xée uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña ñuú Samaria, é tavā ñá ntute ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tāꞌxin kudiin ntuté san na kōꞌó u —kaꞌan ña. 8 (Tsí ña ntɨniꞌi ñā ne, kuéꞌen ñā má ñūú san, kukuiín ña é kāꞌxí ña.) 9 Kakaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ, ña ñuú Samariá san, ni Jēsuu: —¿Nté kui xuꞌú ntu kaikan ntó ntute é kōꞌo nto? Tsí xuꞌú ne, ña ñuú Samariá u ne, ntoꞌó ne, ña Israee nto —kaꞌan ña. (Tsí ñá vāꞌá odo niꞌi tāꞌan ña Israeé san nī ña ñuú Samariá ne, ntē ña ntákaꞌan niꞌi taꞌan ñá dɨ.) 10 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —Tē dɨ ́ inin neé kataꞌxi Xúva kō doméni; tē dɨ ́ inin xoo ñáꞌa kaikan ñá ntute ne, dɨvīn é kākan ntúte ntaꞌa ña ne, taꞌxi ña ntute é kataꞌxi ntuvi vāꞌá iña o —kaꞌan ña. 11 Kakaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ni ñā: —Ntá tsi ña túvi nee iña é tāvá nuu nto ntute san, tsí dóo kūnu pusú san. ¿Míꞌi ntu tāva nto ntute é taꞌxi ntuvi vāꞌá iña kó kuan? 12 ¿Vá dií ka kaꞌnu ntu nto é uva ata ko Jācoo? Tsí dɨvi ñā xtúvi ña pusú saꞌá ne, iꞌa xíꞌi ña ntute, ni iꞌxā ñá, ni kɨ ̄tɨ ña dɨ —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13 Nantíko

kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Xoó ñaꞌa é kaxiꞌi ntute sāꞌá ne, da nuu da kuií tsi kaitsi ñá ntute. 14 Ntá tsi tē xoó koꞌo i ntute é tāꞌxí u ne, nté uun ito ñá ītsí ka ña ntute. Ntute é kuēꞌé u ne, vata kaa mí kakene mii ntūte é kataꞌxi ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi, kuan kāa nima ña —kaꞌan ña. 15 Kakaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ni ñā: —Ún tāꞌxi nto kó ntute tsikán ni, vata koo é ña itsí ka kó ntute ne, ñá kixtāvá ka ú ntute iꞌa —kaꞌan ña. 16 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kunakuekán xɨɨ o ne, dá kīꞌxin xtukun. 17 Nantíko kōó ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, kakaꞌan ñá ni ñā: —Xôó xɨɨ ko —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña kídaā: —Váꞌā ó kakaꞌan tsí xoó xɨɨ o. 18 Tsi é ūꞌun xɨɨ o ne, ña é tuvin niꞌin vevií ne, ñá te xɨɨ mii ō. Nuu é ntaā i é kākaꞌan —kaꞌan ña. 19 Kakaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ni ñā: —Dɨvi ntō ne, kutuní ko ve tsí ña é kākaꞌán naa Xuva ko nto. 20 Tatá viꞌi ntɨ ́, ña intóo diꞌna ne, iꞌa kixkaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō rkɨ ukú saꞌa, ntá tsi dɨvi ntō é ña Israee ntó ne, ntákaꞌan nto é ntio é kɨ ̄ꞌɨn o ñuú Jerusaleen é kāꞌan ntâꞌví o ni Xuva kō —kaꞌan ña. 21 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Na kuīntiꞌxe o é kākaꞌán u ni ō: Tsi véꞌxī ura é ña kiꞌxí ka nto nte íꞌa, nté ñuú Jerusaleen é kaꞌan ntâꞌví nto ni Xuva kō. 22 Ntē ña ini nto xoo é ntánuu iní nto, ntá tsi ntɨꞌɨ ́ ne, iní ntɨ xoo é ntánuu iní ntɨ, tsí tatá Israee véꞌxī ña é nakākú un ntɨꞌɨ ñāꞌa san. 23 Ntá tsi véꞌxi  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

173

SAN JUAN 4

ntuvi ne, dɨvī é ntoo ō vevií, é ñaꞌa, ña ntánuu iní ntiꞌxe i Xuva kō né, kanɨɨ ̄ nima ñá ntikɨ ̄n ña é nuu é ntaā i. Ña kuān ntáa san, dɨvi ñā é kanantuku Xuva kō é nanūꞌu ñá iní ña ña. 24 Tsí Xuva kō ne, vata kaa tatsín kaa ña; ña kúvi kīní o ña. Xoó ñaꞌa é ntio ña é kuīnima ntíꞌxe ña Xuva kō ne, ntio é nɨɨ kueꞌén ini ña nanūꞌu ñá iní ña ña —kaꞌan ña. 25 Kakaꞌan ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ni ñā: —Ini u tsí kiꞌxi uun ñaꞌa, ña taxnuu Xuva kō, ña é kunanī Cristu. Tē xee ñá ne, dɨvi ña nañēꞌe ñá ko é un ntɨꞌɨ ̄ —kaꞌan ña. 26 Kakaꞌan Jésuu ni ña kídaā: —Dɨvī san xuꞌu é kākaꞌan níꞌin — kaꞌan ña. 27 Kidáā ne, naxee ñá ntɨniꞌi ñā. Koó dā kúduꞌva ña é kākaꞌan ñá ni uun ñadɨ ̄ꞌɨ. Ntá tsi nté uun ñaꞌa ña ña ni kene iní ña é tsixeꞌe ña ñā nté koo, ō nee núu i ntatíin ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. 28 Ikan tsī xtúvi mii ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san xoó ña, dá kūnúꞌu ña má ñūú san, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: 29 —Kamá san nto, kixkoto nto uun ñatīi, ña é kākaꞌan ní ko nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ é idé u. ¿Vá ñā ntu te dɨvi ña é Cristu ña, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña. 30 Kidáā né, kīi ña, kueꞌen ñá ni ñā mí tuví Jesuu. 31 Nɨɨ dukuan ña ntɨniꞌi Jēsuú ne, xeꞌe kuétsi ña ñā é kāꞌxi ña. 32 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Īo é kāꞌxí u e ñá ini nto —kaꞌan ña. 33 Ntátsixeꞌe tāꞌan ña: —¿Vá xoó ntu e kíxniꞌi i é kāꞌxí ña? —kaꞌan ña. 34 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —É kāꞌxí u ne, dɨvī é kāda ntaa u é ntio ña táxnūu ko, é vīi ntɨ ́ꞌɨ ú  

 

 

 

 

 

 

tsiñu ña. 35 ¿Vá ñā ntu té xkoó kaꞌan nto: “Kakunaá kɨmi xôo dá taꞌvi ō”? Xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō: Koto nto itú san, tsi e dóo kakuaan é taꞌvi o vē. 36 Xoo é kitaꞌvi i ne, ntuáꞌvi ña; nakuido ña nuu i e dóo nuu áꞌvi i ntii dañu ntūvi. Kidáā ne, ña ntaíꞌxi san kuntoo díni dadɨɨ ña nī ña ntátaꞌvi san te kúvi. 37 Nuu é ntaā í vata xkoó kaꞌan ña tsí uun ña kataꞌxi tatá ne, tuku ña katáꞌvi i. 38 É taxnūú u nto é kitáꞌvi nto mí ña ni ixkúꞌxi nto. Tuku ñaꞌa dé tsiñu ña ne, dɨvi ntō vaꞌá nto tsiñu ña ve —kaꞌan ña. 39 Ñá te da dīi ña ñuú Samariá san kuíntiꞌxe ña Jesuu kuénta iña i e ntáa ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ni ñā, dá kakāꞌan ña: “Ña tsīkán ne, kakaꞌan ñá nī ko é un ntɨꞌɨ ̄ é idé u diꞌna”, kaꞌan ña. 40 Dā xee ñá ñuú Samaria mí tuví Jesuú ne, tēe koó ña ña é kutuvī ña. Íntoo ña ni ña ūvi ntúvi. 41 Kidáā ne, dií dií ka kueꞌe ñaꞌa san kuíntiꞌxe ña Jesuu kuénta iña túꞌūn é kākaꞌan ña. 42 Ntákaꞌan ñáꞌa sán ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —Ntákuintiꞌxe ntɨ ́ ve, ntá tsi ñá te da mii tsī é kākaꞌan ntó nī ntɨ, tsí téku mií ntɨ é kākaꞌan ña. Kūtuní ntɨ tsí dɨvi ntīꞌxe ña ña kixnákaku ñuxiví sa —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

43 Dā

Dā ntaváꞌa Jesuu iꞌxá ña tsiñu kaꞌnu i iñá rei

kúvi uvi ntúvi ne, ntaka ña ikān, kúnūꞌú ña ñuú Galilea. 44 Tsí vata ō kaꞌan míi Jesuú ne, nté uun ñaꞌa, ña kakaꞌán naa Xuva ko ne, ñá tē ntaíko ñuꞌū ña ñuú ña ña. 45 Ntá tsi dā náxee Jésuu ñuú Galileá ne, dōo diní ñaꞌa san é vēꞌxi ña. Tsí da xé ñeꞌe ña ñuú Jerusaleen da kúvi viko sán ne, īní ña nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ nuu i é idé Jesuu íkān.  

 

174

SAN JUAN 4​, ​5 46 Nāxee

xtúku Jesuu ñuú Canaa é kāduku ntée ñuú Galilea, mí ntáda ña ntute kuīí san ntute tɨntiꞌo. Ñuú Capernaú san ne, ikān tuvi úun ñatīí, ña kade tsiñu iñá reí ne, ētsin iꞌxá ña. 47 Dā téku ña tsí e ntáka Jesuu ñuú Judeá ne, nāxee ña ñuú Galileá ne, kuéꞌen ñā mí tuví ña, kúkoto ñá te kɨ ̄ꞌɨn ñá, kintaváꞌa ña iꞌxá ña, tsí dokó sa kúvi. 48 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē ña kiní nto nuu i é tāꞌxi kuentá, tē ña kiní nto nuu i e dóo kaꞌnu ne, ñá kuintīꞌxe nto —kaꞌan ña. 49 Kakaꞌan ñá tsiñu kaꞌnu i iñá reí san ni ñā: —Vií nto da xēꞌe, kɨꞌɨn kúdii nto, tsí dokó sa kúvi iꞌxá ko —kaꞌan ña. 50 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kunúꞌu nto nú viꞌi nto kān, tsí iꞌxá nto ne, kantíto —kaꞌan ña. Kuīntiꞌxe ña tsiñu i san é kākaꞌan Jésuu ni ñá ne, kúnūꞌú ña. 51 Dā ve tsi kunúꞌu ña itsi kān ne, véxnākuetu itsi ña ntáde tsiñu iña ña. Ntákaꞌan ñá ni ñā tsí kantíto iꞌxá ña. 52 Kidáā né, tsixeꞌe ña ñā neé ura iñɨ ntúꞌu ntuváꞌa iꞌxá ña. Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Iku kaeku uun kuáa ntíko kaꞌni san —kaꞌan ña. 53 Kūtuní uva iꞌxá san tsí dɨvi tsi ūra é kākaꞌan Jésuu ni ña tsí kantíto iꞌxá ña. Kidáā né, kuīntiꞌxe ña Jesuu, ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña. 54 Sáꞌa kuvi ūvi núu i e dóo kaꞌnu é idé Jesuu da ntáka ña ñūú Judea, da náxee ña ñuú Galilea.  

 

 

 

 

 

 

 

5

Dā ntaváꞌa Jesuu uun ña natɨ ́ɨn, ña ñuú Betseda

Dā kútɨtɨ ́n ntuvi ne, īde tuku ña Israeé san viko ne, kúntāa

Jesuu ñuú Jerusaleen. 2 Ikān ne, tuví uun ntóꞌo mí kāñúꞌu ntute etsin Xiꞌi Leꞌntú san é nani Bētseda é tūꞌun hébreu. Īó uꞌun corídoo díñɨ ntute sán ne, 3 ñá te da dīi ñá nchokuví san ntoo ña ñuꞌu kān. Iō ñá ne, skuaā ña, xnéꞌē ña, ñá natɨ ́ɨn i dɨ ́ ne, ntantétu ña neé ura tē kanta nuu ntute san. 4 Tsí un véꞌxi ne, kakaꞌan ñá é kanainu uun ánjē nú ntūte san ne, kakanta nuu ntūte san. Xoó ñaꞌa é diꞌna nakōꞌxó nuu i kúñu ī iní ntute sán tē kánta ne, ntūváꞌa ña da nēé ka nuu kuíꞌi kakúvi ña. 5 Ikān tuví uun ñatīi é ōko xeꞌun uni kuíā é nchokuví ña. 6 Iní Jesuu ña mí tuví ntaa ñá ne, kutūni ña tsí ña te dá vevii tuví nteē ñá ikān. Kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Ntio ntu o é ntuváꞌan? —kaꞌan ña. 7 Kakaꞌan ñá natɨ ́ɨn i san ni ña: —Xōxó ñaꞌa xntii ī ko é nakīí ntoꞌo kó iní ntute san te kánta ntute san. Dā ve tsi ncho kɨ ́ꞌvi ú ne, é tūku ñaꞌa kúnēꞌé ña kūkɨ ́ꞌvi ña —kaꞌan ña. 8 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nakuiñɨn. Nakíꞌin xuvi o ne, nakakan ve —kaꞌan ña. 9 Ura tsí i ntuváꞌa ña. Ntaa niꞌi ña xuvi ña ne, nakaka ña. Ntuvi tsikán ne, ntuvi iō dáꞌna. 10 Dukuān ne, ntáde tíi ña Israeé san ni ña dā vé ntuváꞌa san: —Vevií ne, ntuvi é ntoo daꞌna ō. Ña kuvi é ntaa niꞌi nto xuvi ntō vevii —kaꞌan ña. 11 Kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña é ntaváꞌa kó ne, dɨvi ña kākaꞌan ñá nī ko: “Ntaan niꞌin xuvi o ne, nakakan ve” —kaꞌan ña. 12 Kidáa ne, tsixeꞌe ña ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

175

SAN JUAN 5

—¿Xoó ntu ñaꞌa kakaꞌan ñá ni ō é na ntaan niꞌin xuvi ō ne, dá nakakan? —kaꞌan ña. 13 Ntá tsi ña ntuváꞌa sán ne, ñá īni ña xoo ñáꞌa ña ntaváꞌa ña. Tsi Jesuú ne, kīi nteé xio ña méꞌñū ñaꞌa san é ña te da díi ña ntoo ña ikān. 14 Dā rkontûvi nániꞌi tāꞌan Jesuu ña ini ukún kaꞌnu sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Koton ve, tsi é ntuváꞌan. Ñá ku vīín kan é kīni kaa, tsí tē ñáꞌa ne, dií ka kueꞌe kuiꞌi níꞌi o —kaꞌan ña. 15 Ñatīí san ne, ntāka ña, kueꞌen ña, kakaꞌan ñá ni ñā Israeé san tsí Jesuu náni ña é ntaváꞌa ña. 16 Dukuān ne, íntīkɨn nuu iní ña Israeé san Jesuu. Ncho kaꞌní ña ña, tsí idé ña sáꞌa ntuvi é iō dáꞌna. 17 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Uvā kó ne, kade tsiñu ña un tsi nte vevií ne, dukuān é xūꞌú ne, kade tsiñu ú dɨ —kaꞌan ña. 18 Dukuān ne, dií dií ka ncho kaꞌní ña Israeé san ña. Ñá te da mii tsī é ña ni de ntáa ña é kūtuví daꞌna ña ntuvi dá iō dáꞌna, tsí da xé kakaꞌan ña tsí Xuva kō né, dɨvi ñā é uva mii ñā ne, kade ña tsí dadɨɨ ña ni Xuva kō.  

 

 

 

 

 

Tsiñu é kūvi vií Iꞌxá Xuva kō

19 Kidáā

ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Ña kúvi neé vii u é kuenta iña mií ko, xuꞌu é Iꞌxā ñá ko. Tsi dá miī é viī ú vatā ó de Uvā ko. Da nēé ka nuu i é kade ña ne, dɨvi tsī kade ú dɨ, xuꞌu é Iꞌxā ña. 20 Tsi dóo kakuinima Úvā kó ko, xuꞌu é Iꞌxā ñá ko ne, kanañēꞌe ñá ko é un ntɨꞌɨ nuū i é kāde ña. Nuu i é dií dií ka naꞌnu nañēꞌe ñá ko vata koo é un  

tsi kudūꞌva nto. 21 Vatā ó de Uvā kó é kanantōto ña ña xiꞌí san ne, vata ō kaxeꞌé ña ntuvi iña ñá ne, kuān o táꞌxi ña kó dɨ é kūvi vií u kuéꞌē ú ntuvi iña i dá xōó ka tsi é ntio ko. 22 Ñá te mii Uvā kó é kāꞌan ñá xoo é váꞌa i, xoo é ña váꞌa i, tsi é naxnuu ntaꞌa ñā ko é xūꞌu vií u sáꞌa, 23 vata koo é kuan tsi koo kuiko ñuꞌu ntō kó xuꞌú vatā o ntaíko ñuꞌu nto Uvā ko. Xoo é ña kaíko ñuꞌu ī kó ne, ñá te kaiko ñuꞌu ña Uvā kó dɨ, tsí dɨvi ñā é táxnūu ña ko. 24 ʼNuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Xoó ñaꞌa, ña é katekú i túꞌūn kó ne kakuintiꞌxe ña ña táxnūu kó dɨ ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. Ñá nīꞌi ña é ntōꞌo ña. Tsí é itā ntíꞌxin doxiꞌí san iña ñá ne, e níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ñá ve. 25 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsi véꞌxi ūra ne, e xéē vevii, é tēkú un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña xiꞌí san tatsín ko, xuꞌu é Iꞌxá Xuva kō u. Xoó ñaꞌa é kaeni tutun ñá ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña. 26 Tsí vata tsi kaa Uvā ko, é īó ntuvi iña mii ñá ne, kuan tsi ō táꞌxi ña ko é kōo ntuvi iña mií ko dɨ, tsí xuꞌu é Iꞌxá mii ñā né, 27 tāꞌxi ña ko é kadā kûꞌvé u é un ntɨꞌɨ īña ñaꞌa, tsí xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi. 28 Ñá ku da kudūꞌva nto é kākaꞌán u sáꞌa, tsí xee úra i é un ntɨꞌɨ ̄ ña xiꞌí san tekú ña tatsín ko. 29 Kidáa ne, ntii ñā nú ñaña ñā. Xoó ñaꞌa é ēdé ña é vāꞌá ne, ntoto ña é nīꞌi ña ntuví vaꞌá iña ña. Ntá tsi xoo ñáꞌa é ēdé ña é kīni kaa ne, ntoto ña é nīꞌi ña dôꞌvi kan.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Xoo táꞌxi i é kūvi vií Jesuu e káde ña 30 ʼÑa

kúvī nee iña é vii ú kuenta iña mií ko. Vata tsī o tékū ko é kākaꞌan Úvā kó ne, kuan tsī ó kade

176

SAN JUAN 5​, ​6 kûꞌvé u dɨ ́ ne, váꞌa tsī ó e kade kûꞌvé u, tsi ñá te kuēnta iña mií ko kade u, tsí kuenta iña Xuva ko, ña táxnūu ko. 31 Ña kúvi ntantaa u iña mií ko, tsí ña kaidiáꞌvi. 32 Ntá tsi iō ña é ntantaa ña kuenta iñá ko. Iní u tsí kakaꞌan ñá nee iña é nuu é ntaā i iñá ko. 33 Ntoꞌó taxnūu nto ña é tsixeꞌē Juaan iñá ko ne, nee iña é nantíko koō ñá ne, nuu é ntaā i. 34 Ntá tsi ña káde ú kuenta é kākaꞌan ñáꞌa san iñá ko. Da ti tsi kakaꞌán u ni nto sāꞌá vata koo é kūvi nakáku nto. 35 Juaán ne, vata kaa ñuꞌu é kaiꞌxí ne, kaxiꞌí nuu ne, dōo diní nto é kuntōo daꞌna nto mí kāxiꞌí nuu ñuꞌu ña. 36 Ntá tsi īó xoo é ntāda ntaa í iñá ko é dií ka nuu áꞌvi ka é vāta kaa é kāꞌán Juaan. Tsí tsiñu é kade ú vevií ne, mii tsī é kāntada ntaa é Uvā kó xnúu ntāꞌa ña ko. 37 Tsí Uvā kó, ña e táxnūu kó ne, mii ña kāntada ntaa ñá iñá ko. Nté uun ito vata téku nto tátsin ña. Ntē vata kiní nto ña nté kaa ña. 38 Ntē ña ni kánūu nima ntó túꞌun ñā dɨ. Tsí ña ni kuīntíꞌxe nto ña táxnuu ña. 39 Dōo váꞌā ó ntánakuaꞌa váꞌa nto túꞌun Xuva kō é ūve naꞌa vata koo é nīꞌi ntó ntuví vaꞌá iña ntó ntii dañu ntūvi, kuiní nto. Dɨvī kuenta iñá ko é ūve naꞌa san. 40 Ntá tsi ñá ntio nto kuntīkɨn ntó ko vata koo é nīꞌi ntó ntuví vaꞌá iña nto. 41 ʼXuꞌú ne, ñá te kantukū u é kada kaꞌnu ñaꞌa sán ko. 42 Ntá tsi xuꞌú ne, iní u nto ne ñáꞌa nto é ña te ntákuinima ntíꞌxe nto Xuva kō. 43 Xuꞌú ne, véꞌxī ú kuenta iña Uvá ko ne, ña ntío nto é kutūví u ni ntō. Ntá tsi te tūku ñáꞌa kiꞌxi ña kuenta iña mii ñá ne, kidáā né, xtuvī ntó ña. 44 ¿Nté ntu koo kuintiꞌxe nto ve?  

 

 

 

Tsí kūdii ntáde naꞌnu mii xnto tāꞌan nto, ntá tsi ña ntáde nto kuenta te kaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá nto. 45 Ñá ku dē kuení nto te xūꞌú tsiꞌi kuétsi ú nto nuu Uvá ko, tsí mii Muīseé san, ña ntántīkɨn nto. 46 Tsí tē dɨ ́ ni kuīntiꞌxe nto é kākaꞌan Muíseé ne, kuintiꞌxe nto kó dɨ, tsí dɨvi kuēnta iñá ko é kāꞌan ña. 47 Ntá tsi tē ña kuintíꞌxe nto e xntée naꞌa ñā ne, ¿nté ntu koo kuintiꞌxe nto túꞌūn kó kuan? —kaꞌan Jésuu.  

 

 

Dā xéꞌe Jesuu éꞌxi uꞌun míil ñaꞌa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17)

6

Dā kúvī sáꞌā ne, Jesuú ne, kuéꞌen ña xīo diñɨ míni Galīlea, dɨ ́vi tsī é kākaꞌan ña é Tiberiá dɨ. 2 Ñá te da dīi da díi ñáꞌa san ntántīkɨn ñá ña, tsí da xé īni ña nuu i e dóo kaꞌnu é kade ña, tsí kantaváꞌa ña ña ntánchokuví san. 3 Kúxēe Jesuu rkɨ ́ ukú ne, da intóo daꞌna ña ni ña ntɨniꞌi ñā. 4 E dokó sa xée ētsin viko é nátava Xuva kō ña Israee ñuú Egítō, viko é kanatsuꞌun kaꞌnu ña Israeé san. 5 Dā xkókoto Jesuú ne, īní ña tsí ña te da díi ñaꞌa ntántīkɨn ñá ña ne, kakaꞌan ñá ni Fēlipe: —¿Míꞌi ntū kíkuiin o é kāꞌxí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san? —kaꞌan ña. 6 Da ti tsi kakaꞌan ña é ntio ña é kōto nteé ña Felipe nté koo kaꞌan ña. Tsí ini míi ñā nté koo vií ña. 7 Kakaꞌan Félipe ni ña: —Ntē ña xee táꞌan é ūvi sientu âꞌví tañúꞌu kuiin ō é kāꞌxi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, kuān té un síin —kaꞌan ña. 8 Uun ñaꞌa ña ntɨniꞌi ñā, ñá nani Āndree, ení Simuun Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 9 —Iꞌa ntitsí uun na kudii, na é niꞌi úꞌūn tañúꞌu sēvada ni úvi tsákā san,  

 

 

 

 

 

 

 

177

SAN JUAN 6

ntá tsi ¿nté ntu koo vii o sáꞌa é ña te da díi ñaꞌa? —kaꞌan ña. 10 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Káꞌan nto ni ñāꞌa sán, na kūntoo ña —kaꞌan ña. Tsi dóo váꞌā o nú ité san ne, ikan īntóo ña, vata ūꞌun míil é da mii tsi ñatīi. 11 Kidáa ne, kīꞌi Jesuu tañúꞌū sán ne, dā nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kātsin dava ñá, dā tsíꞌi ña ntaꞌa ñaꞌa san, ña ntoo nú īté san. Kuan tsī o dé ña nī tsákā sán dɨ. Xéꞌe ñā vata kaa e kutíi ñaꞌa san é kaꞌxí ña. 12 Dā kúvi éꞌxi ntāꞌa ñá ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntɨníꞌi ñā: —Nakuido nto utsi i é ntoó ka vata koo é ña te neé kate —kaꞌan ña. 13 Nākuido ña é ntoó ka ne, uxúvī ká xika útsi tañúꞌū san kúvi. 14 Kidáa ne, dā íni ñaꞌa san nuu i e dóo kaꞌnu é idé Jesuú ne, ntákaꞌan ña: —Nuu é ntaā i tsí ña sāꞌá ne, dɨvi ñā é kākaꞌán naa Xuva ko, ña é kīꞌxí ñuxiví a —kaꞌan ña. 15 Ntá tsi Jesuú ne, kūtuni ña tsí ntio ñaꞌa san ña é kueꞌe kuétsi ña ña é viī ñá rei. Kidáā né, kīi nteé xio ña ñaꞌa sán ne, dā kuntáa xtuku ña rkɨ uku, mí kutuvī mii ña.  

 

 

 

 

 

Dā íka Jesuu nú ntūte

16 Dā

(Mt. 14:22‑27; Mr. 6:45‑52)

kuáā ne, kúntīí ña ntɨniꞌi Jēsuu nú ntūte san. 17 Kidáā ne, ñúꞌu ña īní tun ntōó san ne, īñɨ ntúꞌu ita ntíꞌxin ña méꞌñū ntute san é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Capernau. É dōo kúneé ne, váta xēe Jesuu mí ñūꞌu ña. 18 Kidáā né, dōo ido ntúte san, tsi dóo ntii kainu tatsin. 19 Dā ku íka tun ntōó san te ūꞌún ne, o īñu kilumétru ne, īní ña Jesuu é vēꞌxí ña dɨ ́ꞌɨn ña,  

 

 

kaika ña nú ntūte san. Dā xee étsin ña nú tun ntōó san ne, dōo úꞌvī ña. 20 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá ku uꞌvī nto, tsí xuꞌu —kaꞌan ña. 21 Kidáā né, dōo diní ña tsí kūxée Jesuu iní tun ntōó san ne, ura tsí xee ñá diñɨ ntute san mí kɨ ̄ꞌɨn ña.  

 

Ntánantuku ñāꞌa san Jésuu

22 Dā

tuví teváā sán ne, ña ñuꞌu uun xo diñɨ ntute sán ne, kūtuni ñá tsí ña ntɨniꞌi Jēsuú ne, ntāka ña dɨvi tsi tun ntōó san ntíko kōo niꞌi ña, ntá tsi ña ni ñéꞌe Jésuu ni ña. 23 Nɨɨ ̄ dukuan ntánaxee tun ntōo é vēꞌxí ñuú Tiberia, etsin mi éꞌxi ña tañúꞌū é nakuéꞌe Tóꞌo kō sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. 24 Dā íni ñaꞌa san tsí xoxó Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā ne, nakúꞌun ña tun ntōó san, kueꞌen ña ñuú Capernau, kúnantúku ña Jēsuu.  

 

Tañúꞌū é kataꞌxi ntuvi iña ko

25 Dā

nániꞌi taꞌan ña uun xo diñɨ ntúte sán ne, tsixeꞌe ña ñā: —Mastrú, ¿nté ntu ō xee ntó iꞌa? —kaꞌan ña. 26 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u tsí da ti tsi ntánantuku ntō ko tsí da xe táꞌxi ú e éꞌxi ntaꞌā nto, ntá tsi ntē ña te ni ñéꞌe dɨkɨ nto nuu i e dóo kaꞌnu e íni nto é idé u. 27 Ñá ku kada tsīñu nto é nīꞌi nto tañúꞌū é kantɨ ́ꞌɨ te kāꞌxi o. Kada tsiñu nto vata koo é nīꞌi nto tañúꞌū é kataꞌxi ntuvi vāꞌá iña nto ntii dañu ntúvi, tsí kaxntiī. Táñūꞌú saꞌá taꞌxi ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi, tsí e xntée Uvā kó ko seu ña —kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, tsixeꞌe ñāꞌa san ña: —¿Ntē ntú koo kada tsiñu ntɨ ́ vatā ó ntio Xuva ko? —kaꞌan ña.  

 

 

178

SAN JUAN 6 29 Nantíko

kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Sáꞌa tsīñu é ntio Xuva ko é viī nto: Na kuīntiꞌxe nto ña táxnūu ña —kaꞌan ña. 30 Kidáa ne, tsixeꞌe ñā: —¿Neé ntu nuu i nañéꞌe ntó ntɨ vata koo é kuīntiꞌxe ntɨ ́ nto tē íni ntɨ? ¿Neé ntu nuu i e dóo kaꞌnu vií nto? 31 Uva ata ika kō ne, éꞌxi ña é nani mānaa ñuu itsí kān. Tsí vatā ó uve naꞌa kakáꞌan é Xuva kō ne, xéꞌe ñā tañúꞌū é vēꞌxí e dukún kān é kāꞌxí ña —kaꞌan ña. 32 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Ñá te Muīsee ni taꞌxi ña tañúꞌū é vēꞌxí e dukún kān, tsí mii Uvā kó táꞌxi ña tañúꞌū é nuu é ntaā i é vēꞌxí e dukún kān. 33 Tsí tañúꞌū é kataꞌxi Xuva kō né, dɨvī é vēꞌxí e dukún kān, é kataꞌxi ntuvi vāꞌá iña ña ñuxiví sa —kaꞌan ña. 34 Ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: —Tāꞌxi nto ntɨ ́ tañúꞌu tsīkan utén utén ni —kaꞌan ña. 35 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xuꞌu e kúvi ú tañúꞌū é taꞌxi ntuvi vāꞌá iña nto. Xoó ñaꞌa, ña é kuntīkɨn í ko ne, nté uun ito ká ña kakɨn ña. Xoó ñaꞌa, ña é kakuintiꞌxe i kó ne, nté uun ito ka ña ítsī ñá ntute dɨ. 36 Ntá tsi vatā ó kakaꞌán u ni ntō é kuān té ini ntó ko ne, ntá tsi vata kuintíꞌxe nto ko. 37 Tsí un ntɨꞌɨ ñā é kataꞌxi Uvā kó ne, ntaꞌa kó xee ña. Xoó ñaꞌa, ña é kantīkɨ ́n ko ne, nté uun ito ña kiñūꞌu ú ña kíꞌi kān. 38 Tsi véꞌxi ú e dukún kān é vīí u vatā ó ntio ña é taxnūu ko, ñá tē dɨkɨ tsi mií ko vií u. 39 Sáꞌā táꞌxi ña é vīí u: é ña nakunáa u nté uun e xnúu ntaꞌa ñā ko, tsí nantōto ntɨꞌɨ ú ña ntuvi te ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. 40 Tsí Uvā  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ko ntio ña é na kīní un ntɨꞌɨ ñāꞌa sán ko, xuꞌu é Iꞌxā ñá ne, na kuīntiꞌxe ña ko. Níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi ne, nantōtó u ña ntuvi te ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa —kaꞌan ña. 41 Dukuān ne, káꞌan ntēé ña Israeé san ña, tsí kakaꞌan ña é dɨvi ñā kúvi ña tañúꞌū é vēꞌxí e dukún kān. 42 Ntákaꞌan ñáꞌa san: —¿Vá ña ntu te ña sāꞌa é Jēsuu, iꞌxá Josee? Tsí ini o úva ña ni dɨꞌɨ ñā. Dá kakāꞌan xkú ña tsí e dukún kan vēꞌxí ña —kaꞌan ña. 43 Dukuān ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —E xée ō tsí kaꞌan ntée nto kó ni tāꞌan nto. 44 Xoxó kuvi kuntīkɨ ́n i ko tē ña te Uvá ko táxnuu ña i, vata ō táxnuu ña kó dɨ ne, nantōtó u ña ntuvi te ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. 45 Tsí vatā ó uve naꞌa kakaꞌan ña kaꞌán naa Xuva ko: “Mii Xuva ko nañēꞌe ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san”, kaꞌan ña. Dukuān né, dā xóo ká ñaꞌa, ña é kateku í ña, é kakutúꞌve i é kākaꞌan Úvā kó ne, kantīkɨn ñá ko dɨ. 46 ʼNté uun xoxo vata kiní i Uva kō. Mii tsī u é vēꞌxí u ntaꞌa ña é īní u ña. 47 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí xoo ñáꞌa, ña é kuintiꞌxe i kó ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. 48 Xuꞌu é tañúꞌū é taꞌxi ntuvi vāꞌá san. 49 Tsí uva ata ika ntō ne, eꞌxí ña manaa ñuu itsí kān né, dā dúkuan tsi xiꞌi ña. 50 Ntá tsi xoo ñáꞌa, ña é kāꞌxí i tañúꞌū é vēꞌxí e dukún kān ne, ña kúvī ña. 51 Xuꞌu kúvi ú tañúꞌū é kāntíto é vēꞌxí e dukún kān. Xoó ñaꞌa, ña é kāꞌxí tañúꞌu sāꞌá ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. Táñūꞌu é tāꞌxi ú ne, kūñú miī kó kúvi. Taꞌxí u kúñū ko é nīꞌi ña ñuxiví sa ntuvi iña ña —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

179

SAN JUAN 6

52 Kidáa

ne, tsixeꞌe tāꞌan ña Israeé san, ntákaꞌan ña: —¿Ntē ntú koo taꞌxi ña sāꞌa kúñu ñā é kāꞌxi o, é kuān ó kakaꞌan ñá sa? —kaꞌan ña. 53 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Tē ña káꞌxi nto kúñū ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí, tē ña koꞌo nto nɨ ́ñɨ ́ ko dɨ ́ ne, ña túvi ntuvi vāꞌá iña nto. 54 Tsí xoo ñáꞌa, ña é kāꞌxí kúñū kó, nī ña é kōꞌo nɨñɨ ́ ko ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi ne, nantōto ú ña ntuvi tē ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. 55 Tsi kúñū kó ne, ita ntíꞌxe nto kuvi; nɨñɨ ́ ko ne, ntute ntiꞌxe nto kúvi. 56 Xoo é kāꞌxí i kúñū kó, nī é kōꞌo nɨñɨ ́ ko ne, nuu ña nimá ko ne, nuu ú nima ñá dɨ. 57 Uva kō, ña táxnūu kó, īó ntuvi iña ña. Dukuān né, īó ntuvi iñá ko kuenta iña ña. Xoo é kāꞌxí i kúñū kó ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ñá kuenta iñá ko. 58 Kakaꞌán u kuenta iña tañúꞌū é vēꞌxí e dukún kān. Táñūꞌú saꞌá ne, ñá te vāta kaa manaa e éꞌxi ñata ntō, ña intóo kídaā, tsí dā dúkuan tsi xiꞌi ña. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é kāꞌxi tañúꞌū saꞌá ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi —kaꞌan ña. 59 Sáꞌa kākaꞌan Jésuu dá nañéꞌe ña ña Israeé san má viꞌī mí ntánataká nuu ña ñuú Capernau.  

 

 

 

 

 

 

Tūꞌun e nté koo niꞌi ko ntúvi vāꞌá iña ko ntii dañu ntūvi

60 Dōó

tɨtɨ ́n ña ntántīkɨn ñá ne, dā téku ña sáꞌa ne, ntákaꞌan ña: —Dōo viꞌxín ō túꞌūn saꞌa. ¿Xoó ntu kutií i é kɨꞌɨn dɨkɨ i? —kaꞌan ña. 61 Kūtuni Jésuu tsí ña ni xkúntee iní ña é kākaꞌan ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā:  

—¿Ñá xkúntee iní ntu nto é kākaꞌán u san? 62 ¿Ntē ntú koo kuvi tē íni nto ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí, te kūntáa u e dukún kān míꞌī e dúkuān tuví u? 63 Tsí Espíritū sán ne, dɨvi ñā é kātaꞌxi ña ntuvi iña ko. Ña kuntīto ó te da mii tsī kúñu kō. Tūꞌun é kākaꞌán u ni nto ne, dɨvī é vata kaa espíritū é kataꞌxi ntuvi vāꞌá iña nto. 64 Ntá tsi iō ntó ne, ña ntákuintiꞌxe nto é kākaꞌán u —kaꞌan ña. Tsí iní Jesuu nte díꞌna xoo é kuintíꞌxe i ña ne, xoo é nadíko i ñā dɨ. 65 Kakaꞌan ña: —Dukuān é kākaꞌán u ni nto dīꞌna tsí xoxó kuvi kuntīkɨn í ko tē ña te Uvá ko táꞌxi ña i —kaꞌan ña. 66 Nté ntūvi tsikán ne, dōó tɨtɨ ́n ña ntántīkɨn ña, kii nteé xio ña ña. Ñá nī kántīkɨ ́n ka ñá ña. 67 Kidáā né, tsixeꞌe Jēsuu ña é uxuvi ñáꞌa, ña ntántīkɨn ña: —¿Ncho kɨꞌɨn ntú nto dɨ? —kaꞌan ña. 68 Nantíko kōó Simuun Pedru, kakáꞌan ña: —Xoó ka ntu é kuntīkɨ ́n ntɨ, tsi túꞌun ntō né, dɨvī é kataꞌxi ntuvi vāꞌá iñá ntɨ ntii dañu ntūvi. 69 Ntɨꞌɨ ́ ne, é kuīntiꞌxe ntɨ, é īni vaꞌá ntɨ dɨ tsí dɨvi ntō é Cristu nto, ña e dóo vaꞌá nuu Xuva ko. 70 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Vá ñā ntu te ni nakaxnúu ú nto, é uxuvi ñáꞌa nto? Ntá tsi uun ñaꞌa ntō ne, e ña váꞌa kúvi nto —kaꞌan ña. 71 Kakaꞌan ñá iña Júda Iscariote, iꞌxá Simuun. Tsí dɨvi ñā é diko ña Jēsuu rkontûvi, kuān té kaduku ntée ña uxuvi ñáꞌa, ña ntɨniꞌi ñā san.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SAN JUAN 7

180

Ñá ni kuīntíꞌxe ení Jesuú san ña

7

Dā kúvī sáꞌā ne, īka Jesuu ñuú Galilea. Ñá ni ntīo ká ña kɨ ̄ꞌɨn ña ñuú Judeá san, tsí ncho kaꞌní ña Israeé san ña. 2 Dóko sā xee ntúvi e ntáde ña Israee víko é kāñúꞌu ña viꞌi xoꞌo. 3 Dukuān ne, ntákaꞌan éní Jesuu ni ña: —Ñá ku kutūvín iꞌa. Kuēꞌén ñuú Judea vata koo é na kīní ña ntɨniꞌi ō san núu ī é kaden. 4 Tsí te xōo ñáꞌa ntio ña é kutuvī ditó ña ne, ñá tē neé ka vii xuꞌú ña. Tē ncho viin nuu i e dóo kaꞌnu ne, kuēꞌen mí kīní ñaꞌa san o é da kanɨɨ ñūxivi —kaꞌan ña. 5 Nté enī ñá ña ni kuintíꞌxe ña ña. 6 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Váta xēe ura iñá ko, ntá tsi dɨvi ntō ne, kuvi vií nto da nēé ka ura nee iña é ntio nto vii nto. 7 Ñá te nēe nuu i kainchuꞌvi ñáꞌa nto. Ntá tsi xuꞌú ne, dōo ntaínchuꞌvi ñá ko, tsí da xé kakaꞌan ntáa ú ni ñā nee é kīni kaa ntáde ña. 8 Kueꞌēn ntó viko san. Xuꞌú ne, ñá kɨ ̄ꞌɨ ́n u vevii, tsí vata xee úra iñá ko —kaꞌan ña. 9 Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌa ni ñā ne, ítūví ka ña ñuú Galilea.  

 

 

 

 

 

 

 

10 Ntá

Dā kueꞌen Jésuu víko

tsi dā kueꞌen éní ña viko sán ne, da rkontûvi kíi ña, kueꞌen ñá dɨ. Ntá tsi ña ni ñeꞌe ditó ka ña, tsí diin diin sá kueꞌen ña. 11 Ntánantukū ña Israeé san ña mí kakuvi viko sán ne, ntákaꞌan ña: —¿Míꞌi ntū tuví ñatīi tsíkan? — kaꞌan ña. 12 Dōo ntákaꞌan ñáꞌa san kuénta iña ña. Iō ñá ne, ntákaꞌan ña: “Ñatīi tsikán ne, dōo vaꞌá ñaꞌa ña.” Iō ñá  

 

ne, ntákaꞌan ña: “Ñaꞌá ni san. Kūdii kaéni ntaꞌví ña ñaꞌa”, kaꞌan ña. 13 Ntá tsi xoxó ni kāꞌan ntée i ñā méꞌñu ñāꞌa san, tsí uꞌví ña ña Israee. 14 Dā kúdava viko sán ne, kúkɨ ̄ꞌví Jesuu íni ukún kan, eni ntuꞌu ñā nañéꞌe ñá ñaꞌa san. 15 Koó dā kúduꞌva ña Israeé san, ntákaꞌan ña: —¿Nté kuān nte íni ntú ña sāꞌa? Tsí ntē ña ni nakuáꞌa ña —kaꞌan ña. 16 Kidáā ne, nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —É kanañēꞌé u ntó ne, ñá te dɨ ̄kɨ mií ko kakiꞌxi, tsí iña ña táxnuu ko. 17 Tē xoó ntio i é viī i é ntio Xuva kō ne, kutuni ñá te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi é kanañēꞌé u san, o te dɨkɨ mií ko katavá u. 18 Xoo é katavá i dɨkɨ mií i é kākaꞌán ne, da ti tsi kanantuku ñā é vāꞌá iña mii ña. Ntá tsi xoo é kanantuku ī é vāꞌá iña ña táxnuu i ne, kakaꞌan ña é nuu é ntaā i. Ñá tē nee iña é kīni kaa nuu nima ña. 19 ʼ¿Vá ña ntu te dɨvi ntō e táꞌxi Muisee lei? Ntá tsi nté uun nto ña ntáde ntaa nto é ūve naꞌa. ¿Nté kui ntánantukū nuu iní ntu nto nté koo kaꞌní nto ko? —kaꞌan ña. 20 Ntákaꞌan ñáꞌa san: —¡Vá ña váꞌa ntu nuu nima o! ¿Xoó ntu ncho kaꞌní i o? —kaꞌan ña. 21 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Uun kudii núu i é idé u ne, un tsi da ntákuduꞌva nto. 22 Muiseé ne, náñēꞌe ñá nto vatā xkoó ini nto é tēꞌnté un siin kúñū é īxi nto. (Ntá tsi ña te Muísee ni xtuví ña kuān xkoó ini nto, tsí uva ata ika kō, ña intóo nte kidaa.) Ntōꞌó ne, kuān te ntuvi íō dáꞌna, kaeꞌnté nto é īxi íꞌxa tií san. 23 Tē kuvi teꞌnte é īxi íꞌxa tií san ntuvi é iō dáꞌna vata koo é kāda ntaa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

181

SAN JUAN 7

nto lei Muíseé ne, ¿nté kui ntákudiin ntu nto ní ko e ntaváꞌa ú ñatīí san kanɨɨ ̄ kúñu ñā ntuvi dá iō dáꞌna? 24 Ñá ku kāꞌan ntée nto ñaꞌa san dá dotō tsí ntaíni nto ña, ntá tsí te kāꞌan ntó iña ñaꞌá san ne, koto váꞌa nto nee iña é ntákaꞌan nto —kaꞌan ña.  

Kakaꞌan Jésuu mí vēꞌxí ña

25 Īó

ña ñuú Jerusaleén san éni ntuꞌu ñā tsíxeꞌe taꞌan ñā: —¿Vá ña ntu te ñá sāꞌa é ntánantuku ñāꞌa san é kaꞌnī ñá ña? 26 Un kaa ña ntitsi ña, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san, ntá tsi nté xoxo kakaꞌan í ni ñā. ¿Tē kuiní ntu ña tsiñu i san é dɨvi ntīꞌxe ña é Cristu ña? 27 Xoꞌō ne, ini ntú ku ō míꞌi vēꞌxí ña sāꞌa. Tsí te vēꞌxí Cristú ne, nté uun xoxó ini i míꞌi kii ña te vēꞌxí ña —kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, un ntii tsī kéne Jesuu, kakáꞌan ña mí kanakuāꞌa ña ñaꞌa san ini ukún ña Israee: —Te īni ntó ko ne, ini nto míꞌi vēꞌxí u. Ntá tsi ña te ni kiꞌxí u é miī ú ntio ko, tsí ña kakaꞌan é nuu é ntaā i san táxnūu ña ko. Ntoꞌó ne, ntē ñá ini ntó ña. 29 Ntá tsi xuꞌú ne, iní u ña, tsi íkan vēꞌxí u mí tuví ña ne, dɨvi ñā e táxnūu ña ko —kaꞌan ña. 30 Kidáā né, ncho tɨɨn ña ña, ntá tsi nté uun xoxo ni tɨɨn ntáꞌa i ña, tsí vata xee táꞌan ura íña ña. 31 Ntá tsi ña te da díi ña kuíntiꞌxe i ña ne, ntákaꞌan ña: —Tē xee ñá táxnuu Xuva kō ne, ¿vá kūvi ntu vií ña e dií ka kueꞌe núu ī e dóo kaꞌnu vatā ó de ña sāꞌa? —kaꞌan ña.  

 

ñá odo nūú san ne, tēé tsiñu ña ña mau ukun é tɨ ̄ɨn ña Jesuu. 33 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Uun daꞌna sá kutūví u ni ntō dá ntāa ú, kínakutúvi ú nī ña táxnūu ko. 34 Dōó nantuku ntō ko, ntá tsi ña naníꞌi ntó ko. Ntē ña kuvi xée nto mí kíkutúvi u —kaꞌan ña. 35 Kidáā né, ēni ntuꞌu ña Israeé san ntátsixeꞌe taꞌan ñā: —¿Míꞌi ntu ntēe kíkutúvi ña sāꞌa é ña kuvi naníꞌi ko ña? ¿Vá kɨ ̄ꞌɨn ntú ña xio ñuú san mí kaintóo xaa tātá ña Israeé? ¿Vá ikan ntu kɨ ̄ꞌɨn ña, kinakuáꞌa ña ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō san? 36 ¿Nee iñá ntu kani túꞌun é kākaꞌan ña: “Nantuku ntō kó, ntá tsi ña naníꞌi ntó ko, tsi ña kúvi xēe nto mí kutūví u”? —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

Ncho tɨɨn ña fariseu Jésuu

32 Tēkú

ña fariseu e ntákaꞌan ñáꞌa san íña Jésuu. Ña fariseu ni dútu

Ntute vāꞌa é ña katúꞌu

37 Ntuvi

da īnú kava viko kaꞌnu sán ne, nákuntītsí Jesuu, kakáꞌan ña: —Tē xoo é kaitsi i ntúte ne, na kīꞌxi ña mí tuví u, na kōꞌo ña. 38 Tsí vatā ó uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō ne, xoo é kuintiꞌxe i kó ne, nima ñá kene ntute vāꞌa é ña katúꞌu nté un síin —kaꞌan ña. 39 Kakaꞌan ñá kuenta iña Espíritū Sántū é kunūu ña nima í xoo é kuintíꞌxe i ña. Tsí vata taꞌxi Xúva kō Espíritū Sántū san, tsí vata ntáa Jesuu e dukún kān.  

 

40 Īó

Dā kii nteé xio ñaꞌa san

ñaꞌa san, da téku ña é kākaꞌan ñá ne, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, ña kaꞌán naa Xuva ntíꞌxe ko ñā, ña kakaꞌan túꞌun Xuva kō —kaꞌan ña.

182

SAN JUAN 7​, ​8 41 Iō

ñá ne, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, Cristu ña —kaꞌan ña. Ntá tsi iō ñá ne, ntákaꞌan ña: —¿Vá ñūú Galilea ntú sa kiꞌxi Cristu? 42 ¿Ñā ntu te uve náꞌa kakáꞌan tsí Cristú ne, tatá viꞌi Davii ña? Kiꞌxi ña ñuú Beleen, tsí ikan ñūú Davii —kaꞌan ña. 43 Dukuān ne, kii nteé xio ñaꞌa san kuénta iña Jésuu. 44 Iō ñá ne, ncho kɨꞌɨn niꞌi ñá ña viutun, ntá tsi nté uun ña ña ni kene iní ña tɨ ́ɨn ña ñā.

uun ñaꞌa é kaꞌán naa Xuva ko vata túvi ditó ña —kaꞌan ña. 53 Kidáā né, nādita ña itsi ña xe un xé un ñā, kunúꞌu ñā nú viꞌi ñā.  

 

 

 

Ñá ni kuintīꞌxe ña tsiñu i san Jésuu 45 Nāxee

mau ukun mí ntoo dutu ñá odo nūú nī ña fariseú san ne, tsixeꞌe ña māu ukún san: —¿Nté kui ña ni kántēka ntu nto ña? —kaꞌan ña. 46 Máu ūkún san ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Nté uun ito vata tekú ntɨ xoó kakaꞌan í vatā ó kakaꞌan ñá tsikan —kaꞌan ña. 47 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá fariseú san ni nā: —¿Vá éni ntaꞌví ntu ña nto dɨ? 48 ¿Vá ntákuintiꞌxe ntu ña odo nūú iña nto nī ña fariseú san? 49 Ntá tsi ñaꞌa, ña e ñá īní leí san ne, da miī é nīꞌi ña é kuntēka é kīni kaa ña — kaꞌan ña. 50 Nicodemu, ña é ixkoto níꞌni Jesuu dá kuáā ne, ña fariseu ñá dɨ ne, kakaꞌan ñá ni tāꞌan ña: 51 —¿Vá kakaꞌan ntu leí san é dotō tsi dáꞌvi o kuētsí kaꞌnu ñaꞌa san te vata kiní o nee iña é kade ña, tē nté ō kakaꞌan ñá dɨ? —kaꞌan ña. 52 Nantíko koō ñá, ntákaꞌan ña: —¿Vá ña Galilea ntú nto dɨ? Nākuaꞌa ixi nto é ūve naꞌa é kākaꞌan Xúva kō, tsí ñuú Galileá san ne, nté  

 

 

 

 

 

 

Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini kaa

8

Ntá tsi Jesuú ne, kuéꞌen ñā tɨꞌɨ i má Tun Ōlivu kan. 2 Dā tuví utun sán ne, nee xtúku ña má ūkún kān. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa xee xtúku ña mí tuví ña. Ítūvi tɨxɨ ñá ne, dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa san. 3 Mastrú lei ni ñá fariseú san ne, xée ñā mí tuví Jesuú ne, nteka ña uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é natúvi, ña é nuu niꞌi uun ñatīi é ña te dɨvi xɨɨ ña. Xntitsī ñá ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san méꞌñū ñaꞌa sán ne, 4 kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastrú, ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, natúvi ña é kade ña é kini kaa ni ñatīí san. 5 Kakaꞌan lei Muísee tsi kuéꞌe xuu o ñaꞌa, ña kuān ó ntáde san. Dɨvi ntō ni, ¿nté kaꞌan nto? —kaꞌan ña. 6 Da ti tsi ntákaꞌan ña é kōto nteé ña ña vata koo é nīꞌi ña uun núu ī é tsiꞌi kuétsi ña ña. Ntá tsi Jesuú ne, ítuvī tɨxɨ ñá ñuꞌu kan ne, dā káꞌu ña rkɨntaꞌa ña nú nteꞌú san, é vata tsi tē ña ni tekú ña. 7 Kiꞌin itō tsíxeꞌe ña Jesuú ne, da kidáa ne, nākuiñɨ ñá, kakaꞌan ña: —Xoó ñaꞌa, ña é ña tuvi kuétsi ī ne, diꞌna ña na kani ntuꞌu ña nakɨ ̄ꞌɨn ñá xuú san —kaꞌan ña. 8 Nákutītɨxɨ xtúku ña ne, dā káꞌu xtūku ña nú nteꞌú san. 9 Dā téku ñaꞌa san sáꞌa ne, eni ntuꞌu ñā ntáka ña kui uun kui uun ña. Diꞌna tsi ñatā san ntáka ña. Dā kúvi ne, koó da miī sá Jesuu ntií koó ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. 10 Kidáā ne, nákuntītsí Jesuu, kátsixeꞌē ñá ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san: —¿Míꞌi ntū ntâñɨ ́ ka ña katsiꞌi kuétsi o? Nté uun ká xoxó katsiꞌi kuétsi ká i o —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

183

SAN JUAN 8

11 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san

ne, nantíko koō ñá,

kakaꞌan ña: —Nté uun ká ña, Mastru —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nté xuꞌú ña tsiꞌi kuétsi ú o. Kuēꞌén ve ne, ña ku ídēn ka é kīni kaa —kaꞌan ña. Jesuú ne, dɨvi ñā e kaxiꞌí nuu ña ñuxiví a

12 Kidáā

ne, kakaꞌan xtúku Jésuu ni ñáꞌa san: —Xuꞌú e kúvi ú ñuꞌu é kaxiꞌí nuu ñuxiví sa. Xoo é kuntīkɨn í ko ne, ña káka mí nēe, tsí naxiꞌí nuu ú itsi ntuvi iña ña —kaꞌan ña. 13 Dukuān ne, ntákaꞌan ñá fariseu ni ña: —Xoꞌōn né, da ti tsi kakaꞌan kuénta iña míi o. É kākaꞌán ne, ñá tē neé nuu áꞌvi —kaꞌan ña. 14 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Kuān te xuꞌú kantada ntaa ú kuenta iña mií ko ne, ntá tsi nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Tsí iní u míꞌi vēꞌxi ú ne, iní u míꞌi kɨ ̄ꞌɨ ́n u dɨ. Ntá tsi dɨvi nto ne, ntē ñá ini nto míꞌi vēꞌxi ú, ntē ñá ini nto míꞌi kɨ ̄ꞌɨ ́n u dɨ. 15 Ntoꞌó ne, ntádē kúꞌvē ntó vatā ó ntádē kueni ña ntoo ñuxiví sa, ntá tsi xuꞌú ne, nté uun ñaꞌa ña kade kûꞌvé u nté o de ña. 16 Ntá tsi tē dɨ ́ kadā kûꞌvé u ne, váꞌa koo kadā kûꞌvé u dɨ, tsí ña te da míi tsi ú, tsí ntuví u Uvā kó, ña táxnuu ko. 17 Uve naꞌá lei nto tsí te ūvi ñaꞌa ntada ntaa ña é dadɨɨ tsi ntákaꞌan ñá ne, nuu é ntaā i e ntákaꞌan ña. 18 Xuꞌú ne, kuvi ú uun é ntada ntaa u iñá ko ne, Uvā kó, ña táxnuu kó ne, dɨvi ña kuvi ūvi ña —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

19 Kidáa

ne, tsixeꞌe ñāꞌa san ña: —¿Míꞌi ntū tuvi úva o? —kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ntoꞌó ne, ñá īni ntó xoo ñáꞌa ú ne, ntē ñá ini nto xoo é Uvā ko. Tē dɨ ́ ini ntó ko ne, ini nto Uvā kó dɨ —kaꞌan ña. 20 Sáꞌa kākaꞌan Jésuu dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa má ūkún ña Israee, mí ñuꞌu váꞌa etún diuꞌun iña ukun. Ntá tsi xoxó ni tɨ ̄ɨn i ña, tsí vata xée úra íña ña.  

“Mí kɨ ̄ꞌɨ ́n u ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨn nto”

21 Kakaꞌan

xtúku Jesuu ni ñáꞌa san: —Kɨ ́ꞌɨ ̄n ú ve ne, nantuku ntō ko, ntá tsi dɨvi ntō ne, kuví nto kuenta iña kuétsi nto. Tsi mí kɨ ̄ꞌɨ ́n u ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨn nto —kaꞌan ña. 22 Ña Israeé san ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: —¿Vá kaꞌni mii ntú ña kúñu ñā é kuān ó kakaꞌan ña tsi mí kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨn o? —kaꞌan ña. 23 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntoꞌó ne, ñuxiví sa ntoo nto. Xuꞌú ne, e dukún kan vēꞌxí u. Ntoꞌó ne, ñaꞌa ñuxiví sa nto. Ntá tsi xuꞌú ne, ñá tē ña ñuxiví sa u. 24 Dukuān é kuan ō kaꞌán u ni ntō tsí kuví nto kuenta iña kuétsi nto. Tsí tē ña kuintíꞌxe nto kó é dɨvī ú ne, da miī é kūvi nto kuenta iña kuétsi nto — kaꞌan ña. 25 Kidáā né, tsixeꞌe ña ñā: —¿Xoó ñaꞌa ntun dɨvīn kuan? — kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nté dīꞌna kakaꞌán u ni ntō. 26 Dōó tɨtɨ ́n nuu i é ntio koo kaꞌán u ni ntō: nee ñáꞌa nto, nte ntáa nto dɨ. Ntá tsi ña táxnūu kó ne, dɨvi ñā  

 

 

 

 

184

SAN JUAN 8 é kākaꞌan ña é nuu é ntaā i. Tūꞌun é kākaꞌán u ni ntō iꞌa ñuxiví sa ne, dɨvī e téku ko é kākaꞌan ñá nī ko — kaꞌan ña. 27 Ntá tsi ña ni ñéꞌe dɨkɨ ña te kakaꞌan ñá iña Xuva ko. 28 Dukuān ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē náxkaa dukun ntó ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, da kidáa kutūni nto tsí dɨvi ntīꞌxe u. Kutuni ntó tsí ña te neé kade u é dɨkɨ mií ko. Tsí vatā o nañéꞌe Úvā kó ko ne, dukuān ó kakaꞌán u ni ntō dɨ. 29 Tsí ña táxnūu kó ne, nuu méꞌñu nuu dava ñā ko. Nté uun ito vata xtuví mii ñá ko, tsí nguentúvi kade ú nee iña é ntio ña. 30 Dā kaꞌan Jésuu sáꞌa ne, dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa kuíntiꞌxe ña ña.  

 

 

 

Iꞌxá Xuva ko nī ña ntáde tsiñu iña kuétsi san

31 Kidáā

ne, kakaꞌan Jésuu ni ñá Israee, ña kuíntiꞌxe i ña: —Te kāda ntaa nto túꞌūn kó ne, kuvi kuntīkɨn ntó ko. 32 Kiní nto nee iña é nuu é ntaā í ne, dɨvī é nakāka xaa nto —kaꞌan ña. 33 Ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ntɨꞌɨ ́ ne, tatá viꞌi Abraán ntɨ. Nté uun ito vata kada tsíñu ntɨ é kuētsi iña tuku ñáꞌa. ¿Nté kuān ó kakaꞌan nto é nakāka xaa ntɨ? —kaꞌan ña. 34 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Xoo é kade i kuétsi ne, ntáde tsiñu ña iña kuétsi san. 35 Ña kade tsiñu sán ne, da tuví taan ña nú viꞌī tóꞌo ñā. Ntá tsi iꞌxá san ne, nguentúvi tsi tuví ni uva ī. 36 Dukuān né, te xūꞌu é Īꞌxá Xuva kō ú nakāka xaa ú nto ne, kaka xaa ntiꞌxe nto. 37 Iní u tsí tatá viꞌi Abraan nto. Ntá tsi  

 

 

 

 

 

ntánantuku ntō nté koo kaꞌní nto ko, tsí ña ntío nto kuintiꞌxe nto túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō. 38 Xuꞌú ne, kakaꞌán u nee iña é īní u iña Uvá ko. Dɨvi ntō ne, ntáde nto nee iña é īni nto iña uva ntó dɨ —kaꞌan ña. 39 Ntákaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntɨꞌɨ ́ ne, Abraan úvā ntɨ! — kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tē dɨ ́ nuu é ntāa ntíꞌxe i é iꞌxá Abraan ntó ne, ntáde nto vatā o dé Abraán san. 40 Ntá tsi ntánantukū nuu iní nto nté koo kaꞌní nto ko, xuꞌu é kākaꞌán u ni ntō é nuu é ntaā i e téku ko é kākaꞌan Xúva kō. Abraán ne, nté uun ito ña ni íde ña sáꞌā. 41 Ntoꞌó ne, ntáde nto vatā o de úva mii ntō —kaꞌan ña. Kidáā ne, ntákaꞌan ña: —¡Ntɨꞌɨ ́ ne, ñá te īꞌxa ntaꞌví ntɨ! tsi úun tsi uvā ntɨ ́, dɨvi ñā é Xuva kō. 42 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē dɨ ́ dɨvi uva ntiꞌxe nto Xuva kō né, kuinima ntó ko tsí dɨvi ntāꞌa ña véꞌxi u é tūví u vevii. Ñá te kuēnta iña mií ko véꞌxi u, tsí dɨvi ñā táxnuu ña ko. 43 ¿Nté kui ña kúvi ntu kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ nto túꞌūn ko? Tsí da xé ña ntío nto kiní nto é kākaꞌán u ni ntō. 44 Ntoꞌó ne, ntaꞌa uva ntō, tóꞌō e ña váꞌā san véꞌxi nto. Tsí ncho vií nto nee iña é ntio i. Dɨvī né, dukuan tsī ó kaeꞌní ñaꞌa nte ntúvi díꞌna. Ñá te īni kaꞌan túꞌūn é nuu é ntaā i, tsí ntē ña tuvi é nuu é ntaā i nuu nima i. Dá kakāꞌan dóveté ne, nima míi i kākene é kākaꞌan. Tsi dóo vete ne, kuān ó kanañēꞌe iꞌxá i dɨ. 45 Ntá tsi xuꞌú ne, é nuu é ntaā i kakaꞌán u ni ntō, ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntákuintiꞌxe nto ko é kākaꞌán  

 

 

 

 

 

 

 

185

SAN JUAN 8​, ​9

u. 46 ¿Vá iō ntú nto, uun ñaꞌa ntō, é kūvi nañeꞌe ntó ko mí kōꞌxó ntee u? Te kākaꞌán u é nuu é ntaā í ne, ¿nté kui ña ntákuintiꞌxe ntu nto ko? 47 Xoo é kāduku ntée i Xuva kō ne, kaini ña túꞌun Xuva kō. Ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntátekú nto, tsí ña te Xuva ko ntáduku ntée nto —kaꞌan Jésuu.  

 

É dukuān tuví Cristu diꞌna dá kaku Abraan

48 Kidáā

—Tē dɨ ́ xuꞌu kaꞌán u tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ú ne, ñá vādá kadiáꞌvi túꞌūn ko. Ntá tsi Uvā kó kakaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ú, dɨvi tsi ñā é ntákaꞌan nto é Uva nto ñā dɨ. 55 Ntoꞌó ne, ñá īni ntó ña, ntá tsi xuꞌú ne, iní u ña. Tē dɨ ́ kaꞌán u e ñá īní u ñá ne, kantaku vēte ú vatā ó de nto. Ntá tsi íni ntiꞌxé u ña ne, kade ntaá u é kākaꞌan ña. 56 Dōo diní uvata nto Ābraan tsi dóo ncho kiní ña ntuvi é xēé u ñuxiví a. Dā íni ña ne, ñá tē nté kaa diní ña —kaꞌan Jésuu. 57 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá Israeé san ni ñā: —Ntē vata xéen uvi díko uꞌxi kuia ó ne, ¿é kakāꞌán sa xkun e ínin Ábraan? —kaꞌan ña. 58 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. É dukuān tuví u diꞌna dá kaku Ábraan —kaꞌan ña. 59 Kidáā né, īdo ña Israeé san xuu é kuēꞌé xuu ña ñā, ntá tsi Jesuú ne, ntii xuꞌū ñá ini ukún kān ne, dá kuēꞌen ña.  

 

ne, ntákaꞌan ña Israeé san ni ñā: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i é kākaꞌán ntɨ tsí ña ñuú Samaria nto, tsí nuu é ña váꞌā sán nima nto —kaꞌan ña. 49 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Nté uun é ña váꞌā san ña tuvi núu nimá ko. Xuꞌú ne, kaiko ñuꞌū ú Uvā ko, ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntío nto kuiko ñuꞌu ntō ko. 50 Ñá te xūꞌu ntío ko é kada kaꞌnu ñáꞌa sán ko, tsí īó xoó ntio i é kuān koo. Dɨvi ñā kada kúꞌvē ña. 51 Nuu é ntaā i é kāꞌán u ni ntō: Xoo é kāda ntaa i túꞌūn é Dā ntaváꞌa Jesuu úun ñaꞌa, ña kākaꞌán u ne, ñá kūví ña —kaꞌan ña. 52 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá Israee ni e dúkuan kuāa da káku ña: Dā ita ntíꞌxin Jesuú ne, īní ña —É īni ntíꞌxe ntɨ ́ ve tsí nuu ntiꞌxe uun ñatīí, ña e dúkuan kuāa é ña váꞌā sán nima nto. Abraán san da káku. 2 Ña ntɨniꞌi ñā né, tsixeꞌe ni un ntɨꞌɨ ̄ ña kaꞌán naa Xuva kó ña ñā: san ne, xíꞌi ñā ne, ¿nté kui dɨvi nto —¿Nté kui e dúkuan kuāá ña sāꞌa kākaꞌan ntó é ña níꞌi ntɨ doxiꞌí san nté da káku ña? ¿Kuētsí mii ntu ñā te kāda ntaá ntɨ túꞌun ntō? 53 ¿Vá né, o kuētsi úva ña, o kuētsí dɨꞌɨ ñā? dií ka ntu kaꞌnu ñaꞌa nto é vata kaa —kaꞌan ña. 3 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá uvatā ntɨ ́ Abraan? Dɨvi ñā ne, xíꞌi ña, ni un ntɨꞌɨ ̄ ña kaꞌán naa Xuva ko. ni ñā: Dɨvīn né, ¿neé ntu ñaꞌa kúvin kuan, —Nté uun ña, ña túvi kuétsi ña. te kuīni o? —kaꞌan ña. Tsí kuaā ña é da ti tsi na kīni ñaꞌa 54 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá san nee iña é kūvi vií Xuva ko īña ni ñā: ña. 4 Vevii é ntuvī né, na ntɨ ̄ꞌɨ o  

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

186

SAN JUAN 9 tsiñu iña ña é táxnūu ko. Tsi nté uun xoxo kuvi kada tsíñu ká i tē kunee. 5 Vevii é tuví u ñuxiví a ne, xuꞌú e kúvi ú ñuꞌu é kaxiꞌí nuu ñuxiví sa. 6 Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, ētɨ ña dɨ ́ɨ ña ñuꞌu kān ne, de váꞌa ña un síin ntóꞌxō san, dá nakutsi núu ña nuu á ña kuāá san, 7 kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuēꞌén, kukɨ ̄tɨ ́n ve mí ñuꞌu váꞌa ntute Silueé san —kaꞌan ña. (Tūꞌún Silueé san ne, kani túꞌun E Táxnūu Ña.) Kuéꞌen ña, kūkɨtɨ ́ ña. Dā ntíko koō ñá ne, é nāxiꞌí nuu ña. 8 Kidáā ne, ña ntoo etsin nú viꞌi ña kān, ñá ini é kuaā ñá ne, ntátsixeꞌe taꞌan ñā: —¿Vá ñā ntu te ña saꞌa é xkūtúvi ña, kaikan ñá diuꞌun ítsi kān? — kaꞌan ña. 9 Iō ñá ne, ntákaꞌan ña: —Dɨvi ntīꞌxe ñá saꞌa —kaꞌan ña. Iō ñá dɨ ne, ntákaꞌan ña: —Ñaꞌá ni san, ntá tsi vata te kuan ito ñā —kaꞌan ña. Ntá tsi mii ña kakāꞌan ña: —Dɨvī ú xuꞌu —kaꞌan ña. 10 Kidáā ne, tsíxeꞌe ñāꞌa sán ña: —¿Nté kui kúvin ntun nákoton ve? —kaꞌan ña. 11 Nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Ñatīí, ñá nani Jēsuú ne, de váꞌa ña ntóꞌxō sán, dā xntáꞌa ña ntuxnūú ko, dá kakāꞌan ñá nī kó: “Kuēꞌén, kūkɨtɨn mí ñuꞌu ntute Silueé san”, kaꞌan ña. Ñéꞌe ntīꞌxe ú ne, dā kúvi kɨ ́tɨ ú ne, ura dúꞌva tsi i nákotó u —kaꞌan ña. 12 Tsixeꞌe ña ñā kídaā: —¿Míꞌi ntū tuví ñatīí tsikan? — kaꞌan ña. —Ñá īní u míꞌi tūví ña —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

Dā dóo tsíxeꞌē ña fariseu ñá naxiꞌí nuu í san

13 Kuēꞌen

níꞌi ña ña kuāá san, ña náxiꞌí ntuxnūú i, mí ntoo ña fariseu. 14 Tsí ntuvi iō dáꞌna da de váꞌa Jesuu ntóꞌxō é nakutsi núu ña ntuxnūú ña kuāá san. 15 Kidáā né, tsixeꞌē ña fariseu ña nté ō náxiꞌí ntuxnūú ña. Kakaꞌan ñá nī ña fariseu: —Ntōꞌxo xntáꞌa ña ntuxnūú ko. Dā kɨ ́tɨ ú ne, nāxiꞌi nuú ko —kaꞌan ña. 16 Kidáā ne, íō ñá fariseu, kakáꞌan ña: —Ñá te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxí ña tsikan, tsí ña kaíko ñuꞌu ña ntūvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña. Ntá tsi iō ñá ne, kakaꞌan ña: —¿Nté ntu koo kuvi vií ñá iō kuetsí i uun nuu i e dóo kaꞌnu vatā o dé ña tsikan? —kaꞌan ña. Ñā te úun tsī ntádē kuení ña. 17 Tsixeꞌe xtūku ña ña ntuváꞌa san: —¿Nté ō dé kuení o iña ña é nakaan ntuxnūú o san? —kaꞌan ña. Kakaꞌan ñá tsikan: —Xuꞌú kuiní ko ne, ña kakaꞌán naa Xuva ko —kaꞌan ña. 18 Ntá tsi ña Israeé san ne, ña ni kuintíꞌxe ña tē nuu é ntaā i é kuaā ña, ntá tsi é kainí ña ve, dá ntē kána ña uva ña ni dɨꞌɨ ñā, 19 tsíxeꞌe ña ñā: —¿Vá dɨvi ntu iꞌxā ntó ña sāꞌa? ¿Ntāa ntu káꞌan nto e dúkuan kuāa ña nté da káku ña? ¿Nté ntu ō kúvi náxiꞌí nuu ña ve? —kaꞌan ña. 20 Kidáā ne, kakaꞌan úva ña ni dɨꞌɨ ñā: —Iní ntɨ tsí iꞌxá ntɨ ña ne, dukuan kuāa ña nté da káku ña. 21 Ntá tsi ñá iní ntɨ nte o kúvi náxiꞌí nuu ña ve. Ntē ñá iní ntɨ xoo nákaan  

 

 

 

 

 

 

 

187

SAN JUAN 9

i ntuxnūú ña. Tsixeꞌe nto ñā, tsí e dukún kuia ñá ne, kuvi kaꞌan míi ña ni ntō. 22 Kuan ō kaꞌan úva ña ni dɨꞌɨ ñā, tsí da xe úꞌvī ñá ña Israeé san. Tsi ntánatíin ña Israeé san te xōo ñáꞌa é kāꞌan ña tsí nuu é ntaā i é Xuva kō táxnuu ña Jesuú ne, natavá ña ña ini ukún kān. 23 Dukuān é kuan ō kaꞌan úva ña ni dɨꞌɨ ñā tsí e dukún kuia ñá ne, é kuvi kaꞌan míi ñā. 24 Kāna xtuku ña ña náxiꞌi ntuxnúu i sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Kuiko ñuꞌu nto Xuva kō. Iní ntɨ tsí ña tsikán ne, iō kuetsí ña — kaꞌan ña. 25 Nantíko kōo ñátīí san, kakaꞌan ña: —Ñá īní u te iō kuetsí ña ō ñaꞌa, ntá tsi é iní u ne, kuāá u nte díꞌna, ntá tsi vevií ne, é kainí u ve —kaꞌan ña. 26 Tsixeꞌe xtuku ña ñā: —¿Neé ntu dé niꞌi ña o dā nákaán ña ntuxnūú o? —kaꞌan ña. 27 Nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —É kākaꞌan ntú ku ú ni ntō. Ntá tsi ntē ña ni ide ntó ko kuenta. ¿Nté kui ntio ntu nto é kaꞌan xtúku ú ni ntō? ¿Vá ncho kuntīkɨn ntú nto ña dɨ? —kaꞌan ña. 28 Kidáā ne, náuꞌvī ñá ña, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Xoꞌōn né, kuntīkɨn ñá tsīkan. Ntɨꞌɨ ́ ne, Muisee ntántīkɨ ́n ntɨ. 29 Iní ntɨ tsí Xuva kō káꞌan ñá ni Muīseé, ntá tsi ñá tsīkán ne, ntē ñá īní ntɨ míꞌi vēꞌxí ña —kaꞌan ña. 30 Nantíko kōo ñátīí san, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Mpá! ¿Nté ō ntu e ñá īni nto míꞌi vēꞌxí ña? Tsí dɨvi ñā ne, nakaán  

 

 

ña ntuxnūú ko. 31 Ini ntú ku o tsí Xuva kō ne, ñá kaīni ña ñá iō kuetsí i, tsí da ti tsi ña é kanuu iní i ña, nī ña é kade ntaa é ntio ña. 32 Nté uun ito vata tekú ko īña ña é kakuvi nakaan ntuxnūú ña e dúkuan kuāa nté da káku. 33 Tē dɨ ́ ña te ntaꞌa Xuva ko ni kīꞌxi ñá ne, ñá tē neé kuvi vií ña —kaꞌan ña. 34 Nantíko koō ñá, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Xoꞌōn é iō kuetsí o nté da kákun ne, ntio sá ku o é nakuāꞌan ntɨ ́ ve —kaꞌan ña. Kidáā ne, kíñuꞌu ña ña ini ukún kān.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ña é ña ntaíni iña Xuva ko

35 Tēkú

Jesuu é kiñúꞌu ña ñatīí san. Dā nániꞌi taꞌan ñá ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Kākuintiꞌxe ntu o ña vexkúvi ñatīi? —kaꞌan ña. 36 Nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Káꞌan nto nī ko xoo ñáꞌa, vata koo é kuīntiꞌxe kó ña —kaꞌan ña. 37 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —É īnin ña. Dɨvī u é kākaꞌan níꞌin vevii —kaꞌan Jésuu. 38 Kidáā ne, nákunchɨtɨ ntāa ña nuu Jésuu, kakaꞌan ña: —Kakuintiꞌxe ko é ntoꞌo é Tóꞌo kō —kaꞌan ña. 39 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Xuꞌú ne, véꞌxī ú ñuxiví a é kadā kûꞌvé u, vata koo é na kīní ña kuāá san ne, vata koo é ña kiní ka ña é vāꞌá ntuxnūú i san —kaꞌan ña. 40 Īó ña fariseu, ña ntáñɨ étsin ne, tēkú ña dá kakāꞌan ñá sāꞌá ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ntɨꞌɨ ́ ne, ¿vá kuaā ntú ntɨ dɨ? — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

188

SAN JUAN 9​, ​10 41 Kakaꞌan

Jésuu ni ña: —Tē dɨ ́ kuāa ntíꞌxe nto ne, ña túvi kuētsí nto. Ntá tsi ntákaꞌan nto tsi kainí nto. Dukuān né, iō kuetsí nto —kaꞌan ña.

10

Paxtú san ni lēꞌntu ña

Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: xoó ñaꞌa, ña é dotō tsí kakɨ ́ꞌvi ini aku mí ñūꞌu leꞌntú san, tē ña té xiꞌi kan kukɨ ́ꞌvi ña ne, ña duꞌu ña. 2 Ntá tsi ña é kakɨ ́ꞌvi xiꞌi kán ne, dɨvi ñā é paxtu ntíꞌxe ña. 3 Ña nteé ntaꞌa i xiꞌi áku sán ne, nakaán ña tē xee páxtú san. Paxtú san ne, nākana ña tɨ, kui uun kui uun xtɨ, kána dɨvī ñá tɨ ne, ntátekú tɨ tatsin ña. Kidáā ne, kakiñuꞌu ña tɨ é kɨ ̄ꞌɨn tɨ ́ ni ñā. 4 Tē kúvi kií ntɨꞌɨ tɨ ne, dá kɨ ̄ꞌɨn ñá, kodo nuū ñá, kuntīkɨn tɨ ́ ña, tsí ini tɨ ́ tatsin ña. 5 Ntá tsi ña ntaíntíkɨn tɨ ́ tuku ñáꞌa. Ntaínu tɨ ña, tsí ña ini tɨ ́ tatsin ña xoo ñáꞌa ña —kaꞌan ña. 6 Sáꞌā nátee taꞌan Jesuu, kakaꞌan ñá ni ñā, ntá tsi ña ni ñéꞌe dɨkɨ ña nee iñá ncho kaꞌan túꞌūn saꞌa.  

 

 

 

 

Jesuú ne, dɨvi ñā é paxtu vaꞌá ña

7 Kidáā

ne, kakaꞌan xtúku Jesuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Xuꞌu e kúvi ú xiꞌi mí kantɨ ́ꞌvi á leꞌntú san. 8 Da xóō ká ñaꞌa, ña kiꞌxi díꞌna é xuꞌú ne, kūdii ñá duꞌu ña. Ntá tsi ña ni íde leꞌntú san ñá kuenta. 9 Xuꞌú ne, xíꞌī san kúvi u. Xoo é kɨ ̄ꞌví i kuenta iñá ko ne, nakáku ña. Níꞌi ñā é vāꞌa é vata kaa leꞌntu, kɨtɨ kantɨ ́ꞌvi, kɨtɨ kantii ne, ntániꞌi tɨ ́ ite vaꞌa é kāꞌxi tɨ. 10 ʼÑa duꞌú san ne, da ti tsi kantukū nuu iní ña nté koo kiꞌi dúꞌu  

 

 

ña tɨ, nté koo kaꞌní ña tɨ, vata koo é nantɨ ̄ꞌɨ ña tɨ. Ntá tsi xuꞌú ne, véꞌxī ú vata koo é nīꞌi tɨ ntuví vaꞌá iña tɨ, é ña te neé kunaá nteē tɨ nté un siin. 11 Xuꞌu é paxtu vaꞌá u. Paxtu vaꞌá san ne, uun tsi nte ntúvi iña ña kaxéꞌe ña kuenta iña léꞌntu ña. 12 Ña kade tsiñu, ña é dā ti tsi kantuáꞌvi é kade ña tɨ kuenta, é ña te dɨvi ñā é tóꞌo tɨ, tē íni ña tsi véꞌxi kɨtɨ kueꞌɨ ̄ sán ne, kuan tsī ó katsuꞌun mii ña lēꞌntú san da kainu ña. Kidáā né, kɨtɨ kueꞌɨ ̄ sán katɨ ́ɨn tɨ tɨ ne, dá katsoo xaa tɨ tɨ. 13 Ña tsīkán ne, dā ti tsi kade ña tɨ kuenta é kaxɨꞌɨ áꞌvi ña; ñá te kuēnta iña ñá te kūnaá tɨ ne, o ñáꞌa. 14-15 ʼXuꞌu é paxtu vaꞌá u. Vata tsi kaa Uvā ko é īni ñá ko ne, iní u ñá dɨ. Kuān ó iní u leꞌntú ko ne, ini tɨ ́ ko dɨ. Uun tsi nté ntūvi iñá ko kuéꞌe ú kuenta iña tɨ. 16 Ñuꞌu ká tuku leꞌntú ko é ña te kaduku ntée tɨ xáku sāꞌa. Ntio é kínakueká u tɨ ́ dɨ ne, kiní tɨ tatsín ko dɨ. Kidáā ne, uun sá nakuvé taꞌan tɨ, uun sá paxtu tɨ ntuví dɨ. 17 ʼDukuān né, dōó kakuinimá Uvā kó ko, tsi nté ntūvi iñá ko kaxéꞌe u. Ntá tsi naniꞌi xtúku kó ntuvi iñá ko. 18 Nté uun xoxo kúvi nakíꞌi ntuvi iñá ko. Miī u kuéꞌe ú ne, mii tsī ú nakiꞌí u dɨ. Tsí kuan ō kaꞌan Úvā kó nī ko é vīí u —kaꞌan ña. 19 Nāteꞌnte dáva ña Israeé san da téku ña túꞌūn saꞌa. 20 Tɨtɨ ́n ña ntákaꞌan ña: —Nuu é ña váꞌā nima ña. Kūdii kákuluku ña. ¿Nté kui ntáde ntu nto kuenta é kākaꞌan ñá sa? —kaꞌan ña. 21 Ntá tsi ña nguiī sán ne, ntákaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

189

SAN JUAN 10

—Ñá te kuān ó kakaꞌan ña é nuu é ña váꞌā nima i. ¿Vá kūvi ntu vii é ña váꞌā san nakaan nuu ñá kuāá san? —kaꞌan ña. Ñá ni kuintīꞌxe ña Israeé san Jesuu 22 Ntuvi

vīꞌxín kídaā da nátsuꞌun kaꞌnu ña viko é nakaꞌan ña ntūvi da ntáda ña kuenta xúkūn ñuú Jerusaleen. 23 Tuví Jesuu má ukún kān, kaika ña Coridoo Sálamuun. 24 Uun tsi tavi núu ñá Israeé san Jesuu, ntákaꞌan ñá ni ñā: —¿Amá ntu kaꞌan ntaan ní ntɨ xoo ñáꞌan? Tē nuu é ntaā i é dɨvīn é táxnuu Xuva kō ne, kaꞌan ntáan tsīn vevii; ñá ku tee xūꞌun —kaꞌan ña. 25 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —É kākaꞌan ntú ku ú ni ntō, ntá tsi ña ntákuintiꞌxe nto ko. Tsí tsiñu é kade ú kuenta iña Uvá ko ne, dɨvī é kantada ntaa iñá ko. 26 Ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntákuintiꞌxe nto, tsí ña te dɨvi ntō é leꞌntú ko, vatā ó kakaꞌán u ni ntō. 27 Tsí leꞌntú ko ne, ntátekú tɨ tatsín ko. Iní u tɨ ́ ne, ntántīkɨn tɨ ́ ko dɨ. 28 Xuꞌú ne, kaxéꞌe ú ntuvi iña tɨ ntii dáñu ntūvi. Nté uun ito ña kunáa tɨ, tsi nté uun xoxo kuvi nakuido núu i tɨ ntaꞌa ko. 29 Uvā kó, ña ntáda tɨ kuenta ntáꞌa kó ne, dií ka kaꞌnu ña é da xóo ká ñaꞌa. Nté uun xoxo kuvi nakuido núu i tɨ ntaꞌa Uvā ko. 30 Uun tsi kúvī ú ni Uvā ko —kaꞌan ña. 31 Kidáā né, īdo xtuku ña Israeé san xuu é kuēꞌé xuu ña ñā. 32 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —É nañēꞌé u nto tɨtɨ ́n nuu i é vāꞌa e táꞌxi Uvā ko é vīí u. ¿Neé ntu nuu i é ncho kuéꞌe xuu ntō ko? —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

33 Nantíko

kōo ña Israeé san, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ñá te kuēnta iña núu i é vāꞌa e kuéꞌe xuū ntɨ ́ o, tsí da xé kakaꞌan túꞌūn e dóo xii kaa íña Xuva ko. Tsí xoꞌōn ne, kūdii ñá ñuxiví san kúvin ne, dadɨɨ ncho viín vata kaa Xuva kō —kaꞌan ña. 34 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Ñā ntu te uve náꞌa kakaꞌan leí san iña nto: “Xuꞌú kaꞌán u tsí ntiusi kúvi nto”, kaꞌan? 35 Tsí ntiusi xntánteē ña é dɨvi ntaꞌa ī e xee túꞌun Xuva kō ne, ña kúvi kuīdo ntíta o lei e xtúvi Xuva kō. 36 Te duꞌva ntū ó kakaꞌan Xúva kō ne, ¿nté kui ntákaꞌan ntú nto tsí ña váꞌa o kakaꞌán u tsí xuꞌu é Iꞌxá Xuva kō u? Tsí xuꞌú ne, nté diꞌna nákaxnúu ña ko é kīꞌxi ú ñuxiví sa. 37 Tē ña te tsiñu iña Uvá ko kadé u ne, na koo mii kuīntiꞌxe nto ko. 38 Ntá tsi kade u. Kuān té ña kuintíꞌxe ntō kó xuꞌú ne, kuintiꞌxe nto tsiñu é kade ú vata koo é kūtuni ntó, na kuīntiꞌxe nto tsí uun tsi kúvi ú ni Uvā kó, uun tsi kuvi ña nī kó dɨ —kaꞌan Jésuu. 39 Dukuān né, ntukū nuu iní xtuku ña nté koo tɨ ́ɨn ña ña, ntá tsi ña ni kuvi vií ña, tsi ntií niꞌni ña ntaꞌa ña. 40 Kidáā né, ntiko kōo xtúku Jesuu, kuéꞌen ña ūun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan, mí dīꞌna nakutsi ntúte Juaan ñáꞌa san. Ikān kanúu ña. 41 Ñá te nté kaa ñaꞌa xee xtúku ñā mí nuu ña ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Nté uun nuu i é dóo kaꞌnu ña ni idé Juaán san, ntá tsi un ntɨꞌɨ ̄ é kāꞌan ñá iña ñá saꞌá ne, nuu é ntaā i —kaꞌan ña. 42 Dōo tɨtɨ ́n ñaꞌa san kuíntiꞌxe ña Jesuu íkān dɨ.  

 

 

 

 

 

 

 

 

190

SAN JUAN 11

11

Dā xiꞌi Lázaru

Ítūví uun ñatīi, ña nchokuvi, ñá nanī Lázaru, ñuú Betania. Ikan ñūú María san ni tāꞌan ña, ñá nanī Martá dɨ. 2 María, taꞌan Lázaru sán ne, dɨvi ñā é daꞌvi ña choꞌo vîdín san Jesuú ne, idi ña naítsi ña dɨ ́ꞌɨn ña. 3 Dukuān ne, xéꞌe ña kuēnta ntáꞌa Jesuu tsí taꞌan ña, ña e dóo váꞌa tiin niꞌi Jēsuú ne, ētsin ña. 4 Ntá tsi dā téku Jesuu sáꞌa ne, kakaꞌan ña: —Ñá te kuīꞌi é kuvī ña sáꞌa. Tsí da ti é na kīní ñaꞌa san tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, vata koo é na kīní ña tsi dóo kaꞌnu Iꞌxá Xuva kō dɨ —kaꞌan ña. 5 Kuān te dóo kuinima Jésuu Márta ni Mária, ni taꞌan ña Lázaru ne, 6 dā téku ña tsi étsin Lázaru sán ne, ítūví ka ña uvi ntúvi mí tuví ña kān. 7 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: —Kɨ ́ꞌɨn xtuku o ñūú Judea —kaꞌan ña. 8 Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, vátā e náꞌa ntu ku ntántukū nuu iní ña Israeé san e kuéꞌe xuu ña ntō ne, ¿vá kɨ ̄ꞌɨn xtúku ntu nto ikān? —kaꞌan ña. 9 Nāntíko kōo Jésuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Vá ña ntu te ntáā é uxuvi ura ió ntuvi ā? Tē xoó kaika i ntuvi ā ne, ñá kānakɨꞌɨ ́ ña, tsí kaxiꞌi. 10 Ntá tsi tē xoo é kaika i niñú a ne, kanakɨꞌɨ ́ ña, tsí kakunáa ntēe ñuꞌú san mí kaika ña. 11 Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

—Lázaru, ña e dóo vá tiin niꞌi ō ne, e kídi ñā. Ntá tsi kɨ ̄ꞌɨ ́n u ve vata koo é nantōtó u ña —kaꞌan ña. 12 Kidáā ne, ntákaꞌan ña ntɨniꞌi ñā: —Te kākidi ñá ne, é kantuváꞌa ña ve —kaꞌan ña. 13 Ntá tsi Jesuú ne, ncho kaꞌan ña tsí e xíꞌi ña, ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, maꞌná san xee ña, kuiní ña. 14 Kidáā ne, xéꞌe Jēsuu kútuni ntaa ña, kakáꞌan ña: —E xíꞌī Lázaru. 15 Dōó diní ko é xoxó u ikān, tsí dií ka váꞌā o xtuku é kuenta iña nto, vata koo é na kuīntiꞌxe nto ve. Ntá tsi kɨꞌɨn ó ve mí tuví ña —kaꞌan ña. 16 Kidáā ne, kakaꞌan Túmaá san, ña e ntántēe Iꞌxa Uví ne, kakaꞌan ñá ni enī ñá, ña nguiī san: —Kɨ ́ꞌɨn ō vé, na kūví dadɨɨ o ni ña ikān —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jesuu é kanantoto ña kō, é kataꞌxi ña ntuvi iña ko

17 Dā

xee Jésuu íkān ne, kūtuni ña tsi e ntúkɨmi ntuvi Lázaru san. 18 Ñuú Betaniá ne, etsin tsi tuví ñuú Jerusaleén te io te ūni kilumétru tsi é ikā. 19 Ñá te da dīí ña Israeé san xee ña nú viꞌī Marta ni Mária é kuēꞌé ña dokaꞌan nuú ini kuenta iña taꞌan ña. 20 Ura dúꞌva tsi dā kútuní Marta tsi véꞌxi ētsin Jesuú ne, kuéꞌen ña, kūkuetú itsi ña ña. Ntá tsi Maríā ne, ítuvī mii ña nú viꞌi ña kān. 21 Kidáā ne, kakaꞌan Márta ni Jésuu: —Tē dɨ ́ iꞌa tuví nto ne, ñá ni xīꞌi táꞌān ko. 22 Ntá tsi iní u tsí, kuān te vevíi kakan nto ntaꞌa Xuva ko da nēé ka nuu í ne, taꞌxi ña —kaꞌan ña. 23 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Taꞌan o ne, ntoto xtuku ña — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

191

SAN JUAN 11

24 Kakaꞌán

Marta ni ña: —Iní u tsí ntoto ña ntuvi te ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa tē ntóto ntɨꞌɨ ña xiꞌí san — kaꞌan ña. 25 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xuꞌu é kanantōtó u ñaꞌa. Xuꞌu é kataꞌxí u ntuvi iña ñá dɨ. Xoo é kuintiꞌxe i kó ne, kuān té xiꞌí ne, ntoto xtuku. 26 Xoó ñaꞌa é kāntíto ká ña ne, te kuīntiꞌxe ña kó ne, ña kúvī ñá ntii dañu ntūvi. ¿Kakuintiꞌxe ntu o sáꞌa? —kaꞌan ña. 27 Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kakuintiꞌxe kó nto, Mastru, tsí dɨvi ntō ña é táxnuu Xuva ko, dɨvi ntō é Iꞌxá Xuva ko ntō, ña é kīꞌxi ñuxiví sa —kaꞌan Mártá san.  

 

 

Dā éku Jesuu nú ñañā Lázaru

28 Dā

kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, ntiko kōo ñá kunúꞌu ña ne, dā kána xūꞌu ña taꞌan ña Maria, kakáꞌan ña: —E xéē Mástru ko iꞌa, kakana ña o —kaꞌan ña. 29 Ura dúꞌva tsi dā téku Mariá ne, nákuntītsi náneꞌe ña, kueꞌen ñá, kukoto ña mí tuví Jesuu. 30 Váta xēe ña má ñūú san, tsí ikān tuvi dukuan ña mi nániꞌi taꞌan ñá Marta. 31 Ña Israee, ñá ntoo nú viꞌi ña kān, ña ntaxéꞌe dokaꞌnú inī sán ne, dā íni ña Maria é kantɨ ́ꞌɨ duꞌva tsi nákuntitsi ña ne, kīi ña, kuntikɨn ñá ña. Tsí kukuéku ña nú ñaña tāꞌan ña, kuíni ña. 32 Kidáa ne, dā xee Mária mí tuví Jesuú ne, nákunchɨtɨ ntāa ña nú dɨ ̄ꞌɨn Jesuu, dá kakāꞌan ñá ni ñā: —Mastrû, tē dɨ ́ tuví nto iꞌa ne, taꞌan kó ne, ñá ni xīꞌi ña —kaꞌan ña. 33 Dā íni Jesuu tsí kaeku Maria ni ñá Israeé san ne, dōo uꞌvi kúvi ña. Kuntaꞌxa iní ña. 34 Kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

 

 

—¿Míꞌi ntu ixkūꞌxí nto ñā? — kaꞌan Jésuu. Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Niꞌí nto, kíkoto ntódo ō —kaꞌan ña. 35 Jesuú ne, ēku ña. 36 Kidáā ne, ntákaꞌan ña Israeé san: —Koto ntō kuan. ¡Ntē ntu kaa dii ntío ña ña! —kaꞌan ña. 37 Ntá tsi iō ñá ne, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ntu ku é kúvi īdé ña nakáan nuu ñá kuāá san. ¿Nté kui ña ni kuvi vií ntu ña vata koo é ña kuvi Lázaru san? —kaꞌan ña.  

 

 

38 Jesuú

Dā ntótō Lázaru

ne, dōo uꞌvi kúvi xtuku ña dā xee ña nú ñañā san. Mâvi kúvi ne, xúu kantīꞌu nuu mí kuīta ntíꞌxin ña. 39 Kakaꞌan Jésuu: —Nakiꞌi nto xuú san —kaꞌan ña. Márta, taꞌan ña xiꞌí san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, á tē dóo kaxkonūu ña ve, tsí e ntu kɨmi ntuvi ña —kaꞌan ña. 40 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Ñā ntu te kakaꞌán u ni ō tsí te kākuintiꞌxe o ne, kinin nté kaa dií kaꞌnu Xuva kō? —kaꞌan ña. 41 Kidáā né, nākiꞌi ña xuú san ne, dā ntániꞌi Jesuu núu ña e dukún kān ne, kakaꞌan ña: —Ō Úva, ntadiáꞌvi nto tsi téku nto é kākaꞌán u. 42 É īní u tsí nguentúvi kaini nto nee é kākaꞌán u ni ntō. Ntá tsi kakaꞌán u é na tēkú ña ntâñɨ íꞌa vata koo é na kuīntiꞌxe ña tsi nuu é ntaā i é dɨvi ntō táxnūu nto ko —kaꞌan ña. 43 Dā kúvi kāꞌan Jésuu sáꞌa ne, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ña kána ña:  

 

 

 

 

192

SAN JUAN 11​, ​12 —¡Ntiin dikan, Lázaru! —kaꞌan ña. 44 Ntīi ntiꞌxe ña ntɨxɨ ́ san ikān. Katinuu ntaꞌa ña ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ña doó san ne, katavi núu nuu ña uun doo dúkun. Kakaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san: —Nantuté nto ña, na nākaka ña —kaꞌan ña.  

Ntánantukū nuu iní ñaꞌa san nté koo kaꞌní ña Jesuu (Mt. 26:1‑5; Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2)

45 Kidáā

ne, kuintiꞌxe tɨtɨ ́n ña Israeé san, ña é ntēka Mariá, dā íni ña nuu i é idé Jesuu. 46 Ntá tsi iō ñá ne, kuéꞌen ña kūkaꞌan véte ña nī ña fariseú san nté ō dé Jesuu. 47 Kidáa ne, nātaká nuu dutu ñá odo nūú nī ña fariseú san, da ntákaꞌan ña: —¿Neé ntu vii o ve? Tsi dóo kuēꞌe núu i e dóo naꞌnu é kāde ña sáꞌā. 48 Tē xtúvi ō ñá ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kuintíꞌxe ña ña. Kidáā né, kiꞌxi ña odo nūú ñuú Romá ne, nakatsin ntɨꞌɨ ña xúkun ko ni ñūú kō dɨ — kaꞌan ña. 49 Uun ñaꞌa, ñá nani Caīfaa, dutu ñá odo nūu kuia tsikán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ntoꞌó ne, ñá tē neé ini nto. 50 ¿Ñā ntu te dií ka váꞌā o, kuiní nto, te uun ñaꞌa tsi kūví kuenta iña ko é un ntɨꞌɨ ō vata koo é ña kunáa ñūú kō? —kaꞌan ña. 51 Ntá tsi ña te dɨ ́kɨ tsi mii ñā é kākaꞌan ña sáꞌa, tsí da xé dutu ñá ódo nūu kuia tsíkan ne, Xuva kō xeꞌé ña é kāꞌan ñá tsi Jesuú san ne, kuví ña kuenta iña ñuú ña. 52 Ñá te da mii tsi ñuū ñá dɨ, tsí vata koo é nātaká nuu ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxá Xuva ko dā míꞌī ka mí ntántoo ña. 53 Nté ntūvi tsikán ne, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Jesuu.  

 

 

 

 

 

 

 

54 Dukuān

é Jesuú ne, ña ni íka ditó ka ña méꞌñū ña Israeé san, tsi kií ña ñuú Judeá san, kuéꞌen ña dīñɨ i ñuu itsí san ne, dā xee ñá ñuu é nani Ēfraín ne, ikān intóo ña ni ña ntɨniꞌi ñā. 55 Dóko sā xee víko dá nakaꞌan ñā da nátava Xuva kō ña Israee ñuú Egítō ne, ñá te da dīi ñá ñuꞌu rantsú san ne, kúntāa ña ñuú Jerusaleen díꞌna dá xēe víko san vatā xkoó ini ña é ntāntoo ña kúñu ñā. 56 Dōo nántuku ña Jēsuú ne, ntatíin ña ni tāꞌan ña da nɨɨ ntáñɨ ̄ ñá ini ukún kān: —¿Vá ña ntu kiꞌxi ña vikó saꞌá, te kuinī nto? —kaꞌan ña. 57 Tsi é kākaꞌan tóꞌō dutú san nī ña fariseú san ne, tē xoo iní i mí tuví Jesuú ne, na kāꞌan ñá vata koo é kūvi tɨɨn ña ña.  

 

 

Uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña daꞌvi choꞌo vîdin dɨ ́ꞌɨ ̄n Jesuu

12

(Mt. 26:6‑13; Mr. 14:3‑9)

Íñu ntūvi diꞌna dá kūvi vikó san ne, xée Jēsuu ñuú Betania. Ikān tuví Lázaru, ña nantōto ña dá xiꞌi ña. 2 Dēváꞌa ña é kāꞌxí dadɨɨ ña ni Jēsuu kuénta kuáa. Martá ne, tsūꞌun koꞌo ña. Lázaru ne, tuví dadɨɨ ña nī ña ntoo nú mesá san. 3 Kidáā ne, kiꞌi María dāva lítru choꞌo vîdin e dɨ ́ miī nardu kúvi. Ñá te nté kaa nuu áꞌvi. Dáꞌvi ña dɨ ̄ꞌɨ ́n Jesuú ne, dā naítsi ña idi ña. Īka díko choꞌo vîdín san kanɨɨ ̄ má viꞌi ña kān. 4 Ntá tsi ntee táꞌan uun ñaꞌa ña ntɨniꞌi ñā, ñá nanī Júda Iscāriote, iꞌxá Simuun, dɨ ́vi ñā é rkontûvi diko ña Jésuú ne, kakaꞌan ña: 5 —¿Nté kui ña ni nadíko ntu ña choꞌo vîdín sa uní sientú ne, dá  

 

 

 

193

SAN JUAN 12

kuēꞌé ña diuꞌun i iña ñá ntāꞌví san? —kaꞌan ña. 6 Ntá tsi Júdā sán ne, ñá te ni kāꞌan ña sáꞌā é kantuntāꞌví ini ña ña ntāꞌví san. Kakaꞌan ña sáꞌa, tsí kūdii ñá duꞌu ña. Dɨvi ñā nteé ntaꞌa ña itɨ ́n diuꞌún san ne, kaido miī ña é ñuꞌu iní i. 7 Jesuú ne, kakaꞌan ña: —Koo mii nto ñā. Tsí e dúkuan kāxnuu váꞌa ña choꞌo vîdín san iñá ko te īntúꞌxi u. 8 Tsí ña ntaꞌví san ne, nguentúvi tsi kuntoo ña ni ntō, ntá tsi xuꞌú ne, ñá te nguentúvi é kinī ntó ko —kaꞌan ña.  

 

 

9 Ñá

Ncho kaꞌní ña Lázaru

te da dīi ñá Israeé san ne, kūtuni ña é tuví Jesuu ñuú Betaniá ne, xée ñā mí tuví ña, ne, ñá te da mii tsī é kinī ñá Jesuú san, tsí da ti tsi é kinī ña Lázaru, ña é nantōto Jésuu. 10 Ntá tsi tóꞌō dutú san ne, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Lázaru san. 11 Tsí da xé dɨvi kuetsí ña é ña te da díi ña Israeé san ntaúve xío ña tsi ntákuintiꞌxe ña Jesuu.  

14 Dā

nániꞌi Jesuu uun a búru ne, íntēkú ña tɨ, vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: 15 Ñá ku uꞌvī o, ñúu Siuun. Un kaa Rei o, véꞌxi ña, ntekú ña uun a búru, kaꞌan. 16 Ñá ni ñēꞌe dɨkɨ ñá ntɨniꞌi ñā san nuu i sáꞌa kídaā. Ntá tsi dā kuntáa Jesuu e dukún kān ne, nánūꞌu ñá iní ña tsí kuān o úve naꞌa kakaꞌan iña ña é kuān koo vií ñaꞌa san ni ña. 17 Ña é ntoo niꞌi ñā da nantoto ña Lázaru e kána ña ña ntē nú ñaña ña kān ne, ntákaꞌan ñá neé ini ña. 18 Dukuān ne, ñá te da dīi da díi ñáꞌa kueꞌen ña é kūkuetú itsi ña ña, tsí da xé kutuni ña e dóo kaꞌnu nuu i idé ña. 19 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá fariseú san ni tāꞌan ña: —Íni nto ve, tsí ña te neé kuvi vií nto. ¡Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntaíntīkɨn ñá ña! —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

Dā kukɨ ́ꞌvi Jesuu ñuú Jerusaleen (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40)

12 Ñá

te da dīi ñáꞌa kuéꞌen ña ñuú Jerusaleen é kūvi viko dá natāvá Xuva kō ña Israeé san ñuú Egítō. Utén san ne, kutuni ña é vēꞌxí etsin Jesuu ñuú Jerusaleen. 13 Kidáā né, kātsin ña ntaꞌa tun ñuú san ne, dā kíi ña, kuēꞌen ña, kukuetú itsi ña ña. Un tsi ntákachuꞌu ña, ntákaꞌan ña: —¡Ntadiáꞌvi Xuva kō! ¡Nté kui dóo vaꞌá ña é vēꞌxí kuenta iña Xuva ko, ña é kūvi Rei iña ñá Israee! —kaꞌan ña.  

Ña griegu ntánantuku ña Jēsuu

20 Ntádaka

núu ña griegú san méꞌñū ña xee ñuú Jerusaleen é kada kaꞌnu ña Xuva kō viko san. 21 Ña sāꞌá ne, xée ētsin ña mí ntitsí Felipe, ña véꞌxi ñuú Betsaida é kadūku ntée ñuú Galileá ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ntio ntɨ ́ kiní ntɨ Jesuu —kaꞌan ña. 22 Felipé ne, kuéꞌen ña kūkoto ñá Andree. Kidáā ne, ntuvi ñá kūkaꞌan ñá ni Jēsuu. 23 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —E xée ētsin ura é nāxiꞌí nuu kaꞌnu ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 24 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí tē ña kuví nuni tatá san tē koꞌxó nuu ñuꞌu kān né, kuan tsī kaa tuvi. Ntá tsi te kūví ne, ñá te  

 

 

 

194

SAN JUAN 12 da dīi nuni katáꞌxi. 25 Xoo e dóo kakuinima i ntuvi iña i ne, kunaá ña. Ntá tsi xoo é ña ntío i ntuvi iña i iꞌa ñuxiví sa ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. 26 Xoó ñaꞌa é ntio ña kada tsiñu ña iñá ko ne, na kuntīkɨn ñá ko. Míꞌi tūví u ne, é ikan kutūví ña kade tsiñu iña kó nī ko. Xoo é kade tsiñu iña kó ne, kada kaꞌnu Uvā kó ña dɨ.  

 

Kakaꞌan Jésuu tsí kuví ña

27 ʼ¡Dóo

kakuntaꞌxa iní ko ve! ¿Nee iñá ntu kaꞌán u? ¿Kāꞌan ntú u na nakākú Uvā kó ko nuu i sáꞌa? ¿Neé ntu kaꞌán u? Tsi é dɨvi tsīñu véꞌxi u é ntōꞌo ko sáꞌa. 28 Ūva, naxiꞌí nuu kaꞌnu ntō ve —kaꞌan Jésuú san. Kidáā né, kīi díto tatsín, nte e dukún kan kākaꞌan: —É nāxiꞌí nuu ú ne, ntá tsi nāxiꞌí nuu xtuku u —kaꞌan tatsín san. 29 Dā téku ña ntáñɨ étsin sán tatsín san ne, kakatsin, kuiní ña. Iō ñá ne, ntákaꞌan ñá tsi ánje kākaꞌan ñá ni ñā. 30 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ñá te kuēnta iñá ko tatsin sáꞌa, tsí dɨvi kuēnta iña nto. 31 E xée ntūvi é kadā kûꞌvé Xuva ko īña ñúxiví sa ve. Viꞌi a vé ne, nantīi ña ña é kadē kûꞌvé ñuxiví sa. 32 Xuꞌú ne, te kūntaá dukún u ñuꞌu sá ve ne, vii ú vata koo é na kuntīkɨn un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ko —kaꞌan ña. 33 Sáꞌa kakāꞌan ña vata koo é kūtuni ñáꞌa san nté koo kuví ña. 34 Dukuān ne, nantíko koó ñaꞌa san, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Tēkú ntɨ tsí uve naꞌa kakáꞌan leí san tsí ña táxnuu Xuva kō sán ne, ntii dañu ntuvi kutuvī ña. ¿Nté kuan ntū ó kakaꞌan é ña vexkúvi  

 

 

 

 

 

 

ñatīí ne, ntaa ña e dukún kān? ¿Xoó ñaꞌa ntiꞌxe ntu é vēxkúvi ñatīí kuan? —kaꞌan ña. 35 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Dutsī sá ntuvi xiꞌí nuu ñuꞌu mí ntoo nto. Kaka ká nto viꞌi a iō ñuꞌú san iña nto vata koo é ña kuaá nto itsi nto. Tsí ña kaika mí nēé ne, ntē ñá ini ña mí kɨ ̄ꞌɨn ña. 36 Na kuīntiꞌxe nto ñuꞌú san viꞌi a īó ka vata koo e xiꞌí nuu kuntōo nto —kaꞌan ña. Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌa ne, kuéꞌen ña kūkutúvi xuꞌu ña mí ñā naníꞌi ñáꞌa san ña.  

 

¿Nté ō ntu é ña ni kuintíꞌxe ña Israeé san Jesuu?

37 Kuān

te ña te da díi núu i e dóo kaꞌnu idé ña nuu ñaꞌá san ne, ñá ni kuintīꞌxe ña ña. 38 Kuān o ntúntaa vatā ó kakaꞌan túꞌun Isāia, ñá kaꞌán naa Xuva ko, dá kakāꞌan ña: ¿Xoó ntu kuíntiꞌxe i túꞌūn é kākaꞌán o? ¿Xoó ntu é nañéꞌe Xuva kō nuu i e dóo kaꞌnu é kākuvi kade ña? kaꞌan ña. 39 Dukuān ne, ña ni kúvi kuintīꞌxe ña, vatā ó kakaꞌan xtúku Isaiá san: 40 Tsí Xuva kō ne, nanée ñá nuu ña. Dé kaꞌxi ña dɨ ̄kɨ ñá dɨ vata koo é ña kuvi kiní ña, ntē ña kuvi kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ñá, vata koo é ña kuvi kuntíkɨn ñá ko ne, ñá ntaváꞌa ú ña dɨ. 41 Sáꞌa kākaꞌan Isaiá san, tsí nte díꞌna íni ña nté koo naxiꞌí nuu kaꞌnu Jesuú ne, kakaꞌan ñá kuenta iña ña. 42 Ntá tsi tɨtɨ ́n ña odo nūú san ne, kuīntiꞌxe ña ña. Ntá tsi ña ni káꞌān ditó ña méꞌñū ñaꞌa san, tsí da xé ūꞌví ña ña fariseú san tē da natava  

 

 

 

195

SAN JUAN 12​, ​13

ña ña má viꞌī mí ntánataká nuu ña Israee. 43 Tsí dií ka ntio ña é vāꞌá koo kaꞌan ñáꞌa san iña ñá, naa i é vāꞌá koo kaꞌan Xúva ko īña ña.  

44 Un

Tūꞌún Jesuu é kada kúꞌve iña ñáꞌa san

ntii tsī kéne Jesuu, kakáꞌan

ña: —Xoo é kākuintiꞌxe i kó ne, ñá te da mii tsī ú kakuintiꞌxe ña, tsí kakuintiꞌxe ña Uvā kó, ña e táxnūu ko. 45 Xoo é kainí i kó ne, kainí ña ña e táxnūu kó dɨ. 46 Xuꞌú e kúvi ú ñuꞌu é vēꞌxí u, vexnaxiꞌí nuu u ñuxiví sa vata koo é da xōó ka ñaꞌa, ña é kuintiꞌxe i kó ne, ña káka ña mí nēé san. 47 Tē xoó kateku i túꞌūn ko, ntá tsi ña káde ntaa ña, ñá te xūꞌú kadā kûꞌvé u iña ña. Tsi ñá te vēꞌxí u ñuxiví sa vata koo é kadā kûꞌvé u iña ñáꞌa san, tsi véꞌxī ú vata koo é na nākáku ña. 48 Xoo é ña ntío i ko, é ña káde kuenta túꞌūn kó ne, īó xoo é kadā kúꞌvē í iña ñá tē xee ntúvi é ntɨ ̄ꞌɨ. Kidáā ne, niꞌi ña é ntoꞌo ña kuenta iña túꞌūn ko, tsí ña ni kuintíꞌxe ña é kākaꞌán u. 49 Tsí ña te dɨ ̄kɨ tsi mií ko kakene túꞌūn é kākaꞌán u san. Tsí Uvā kó, ña táxnūu kó ne, dɨvi ña kākaꞌan ña nté koo kaꞌán u, nté koo nakuāꞌa ú ñaꞌa san. 50 Iní u tsi túꞌun Uvā kó ne, dɨvī é taꞌxi ntuvi vāꞌá iña nto ntii dañu ntūvi. Xuꞌú ne, da nēé ka túꞌūn é kākaꞌán u ne, kakaꞌán u vatā ó ntio Uvā ko —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

Dā nákate Jesuu dɨ ́ꞌɨn ña ntɨniꞌi ñā

13

Dā xee étsin viko da táva Xuva kō ña Israee ñuú Egítō ne, ntoo Jesuu ni ña ntɨníꞌi ñā, ntaéꞌxi dadɨɨ ña kuenta kuáa.

Ini Jésuu tsí e xée ūra i é ntāka ña ñuxiví sa é kɨ ̄ꞌɨn ña, kínakūtúvi dadɨɨ ́ ña ni Xuva kō. Nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi kuínima ñá ñaꞌa ña, ña ntoo ñuxiví a. Nté uun ntūvi ñá ni xtuví mii ñā é kuinima ñá ña. 2 Ntá tsi Júda Iscāriote, iꞌxá Simuún ne, é tsīꞌi tóꞌō e ña váꞌā san dɨ ́kɨ ña é diko ña Jēsuu. 3 Jesuú ne, é īni ña tsí ntaꞌa Xuva ko vēꞌxí ña ne, é īni ña tsí ntaa xtuku ña ntaꞌa Xuva kō dɨ. E īni ña tsí e xnúu ntaꞌa Xuva ko ña un ntɨꞌɨ nūu i. 4 Kidáā ne, nákuntītsí ña é tuví ña nú mēsa kán ne, dā nátavā ñá duꞌnu ña, dā kíꞌi ña doó ne, xnteē ñá íꞌxi ñā. 5 Kidáā né, xnūu ña ntute ini tɨtiꞌí ne, éni ntuꞌu ñā nákate ña dɨ ́ꞌɨn ña ntɨniꞌi ñā, da naítsi ñá doo é ntee íꞌxi ña. 6 Dā xee ña mí tuví Simuun Pedrú ne, kakaꞌán Pedrú san ni ñā: —¿Vá dɨvi ntu nto nākate nto dɨ ́ꞌɨ ̄n ko? —kaꞌan ña. 7 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Vevií ne, váta kɨ ̄ꞌɨn dɨkɨ o nee iña é kade u. Ntá tsi kɨꞌɨn dɨkɨ o rkontûvi —kaꞌan ña. 8 Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Nté uun ito ña da váꞌa ko é nakate nto dɨ ́ꞌɨ ̄n ko! —kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Tē ña nakáte ú dɨ ́ꞌɨn ō ne, ñá kadūkun ntéen ko —kaꞌan ña. 9 Kakaꞌan xtúku Simuún Pedru ni ña: —¡Dukuān ne, ñá te da mii tsi dɨ ̄ꞌɨ ́n ko nakate nto ni; tsí ntaꞌa kó ni dɨ ̄kɨ ́ ko dɨ! —kaꞌan ña. 10 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Xoo e ítsi i ne, ñá ntīo é ntuntoo ká xtuku kanɨɨ ̄ kúñu ī, tsí da mii tsi  

 

 

 

 

 

 

 

 

SAN JUAN 13

196

dɨ ́ꞌɨn ī kantio é ntōo. Tsi e ntúntoo kanɨɨ ̄ kúñu ñā. Kuan ntūntoo nto dɨ ́, kuān té ña te un ntɨ ́ꞌɨ ntō —kaꞌan ña. 11 Tsí ini ña xoo é diko i ñā. Dukuān é kakaꞌan ña tsí ña te un ntɨ ́ꞌɨ ñā e ntúntoo ña. 12 Dā kúvī nákate ña dɨ ́ꞌɨn ña ntɨniꞌi ñā ne, nákunūu xtuku ña duꞌnu ña. Dā nakutúvi ña nú mesa kán ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā: —¿Kañeꞌe dɨkɨ ntú nto nee iña idé u ni ntō? 13 Ntákaꞌan nto tsí mastru ntó ko, tōꞌó nto kó ne, váꞌā ó vatā o ntákaꞌan nto, tsí dɨvi ntīꞌxe u. 14 Te xūꞌu é mastru ntó nī tóꞌo ntō ne, nakate ú dɨ ́ꞌɨn ntō né, kuan tsī koo vií nto, nakate nto dɨ ́ꞌɨn tāꞌan nto dɨ. 15 Tsí xuꞌu díꞌna ú nañēꞌe ú nto nté koo vií nto ne, kuan tsī koo vií nto vatā o dé u ni ntō. 16 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña te dií ka kaꞌnu ña kade tsiñu san e tóꞌo ñā. Ntē ña te dií ka kaꞌnu ña táxnūu tóꞌo ī san é ña e táxnūu ña. 17 Te kāñeꞌe dɨkɨ nto sáꞌa ne, kada ntaa ntó ne, dōo diní koo kuntōo nto. 18 ʼÑá te kuēnta iña nto un ntɨ ́ꞌɨ ntō é kākaꞌán u sáꞌa. Iní u xoo é nakaxnúu u. Ntá tsi kuntaa vatā o úve naꞌa kakáꞌan túꞌun Xuva kō tsi dɨ ́vi ñā é kaeꞌxí dadɨɨ nī kó ne, dɨvi ña ntāa ña atá ko. 19 Sáꞌa kākaꞌán u ni ntō diꞌna da kúvi, vata koo te kúntaá ne, kuintiꞌxe nto é dɨvi ntīꞌxé u. 20 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí xoo é kaiko ñúꞌu i ña táxnūu ú ne, kaiko ñúꞌu ña kó dɨ; xoo é kaiko ñuꞌu i kó ne, kaiko ñuꞌu ña ña táxnūu kó dɨ —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kakaꞌan Jésuu tsí dikō Júdā sán ña (Mt. 26:20‑25; Mr. 14:17‑21; Lc. 22:21‑23) 21 Dā

kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌa ne, dōó kuntaꞌxa iní ña ne, kakaꞌan ña:

—Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Tsí uun ñaꞌa nto ne, diko ntō ko — kaꞌan ña. 22 Ito ña ntɨniꞌi Jēsuú san taꞌan ña, xe un xé un ñā, tsi ñá ini ña xoo iña i é kākaꞌan ña. 23 Uun ñaꞌa ñā e dóo kuinima Jésuú ne, tuví ña diñɨ ña, kaeꞌxí ña. 24 Īde Simuún Pedrú san ntaꞌa ña nī ña tuví diñɨ Jesuu é tsixeꞌe ña ñā xoó kuenta iña í é kākaꞌan ña. 25 Kidáā ne, diin diin tsi katsixeꞌe ña Jēsuu: —Mastru, ¿xoó ntu é kuān ó kakaꞌan ntó san? —kaꞌan ña. 26 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Dɨvi ñā é kuēꞌé u tañúꞌū é xnūu ntoꞌo ú san —kaꞌan ña. Kidáā né, xnuu ntoꞌo ña uun taꞌvī tañúꞌū sán ne, xéꞌe ñā Júdā, iꞌxá Simuun Scarioté san. 27 Dā éꞌxi Júdā san tañúꞌu sán ne, ura tsí i kukɨ ́ꞌvi tóꞌō e ña váꞌā sán nima ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kantɨ ́ꞌɨ dúꞌva tsi viin nee iña é ncho viin —kaꞌan ña. 28 Ntá tsi nté uun ña ntoo ntaéꞌxi nú mesá san ña ni kutúni ña nté kui kuān ó kakaꞌan ñá ni ña sāꞌa. 29 Tsi Júdā sán ne, dɨ ́kɨ i ña, ña nteé ntaꞌa i diúꞌun san. Iō ñá kuiní ña ne, kakaꞌan Jésuu ni ñá tē kíkuiín ña é kantio ña iña vikó san, o te kuēꞌé ña diuꞌun ña ntâꞌví san. 30 Ura tsí i da kúvi éꞌxi Júdā tañúꞌū sán ne, kīi ña kueꞌen ña é nīñu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

31 Dā

Tūꞌún xee e xtûví Jesuu

kíi Júdā san kuéꞌen ñá ne, kakaꞌan Jésuu: —Vevií ne, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kaxiꞌí nuu kaꞌnu u. Dukuān ne, kaxiꞌí nuu kaꞌnu Xuva kō dɨ ́ kuenta

197

SAN JUAN 13​, ​14

iñá ko. 32 Te kāxiꞌí nuu kaꞌnu Xuva ko kuēnta iñá ko ne, kanaxiꞌí nuu kaꞌnu ña kó vatā ó kaxiꞌí nuu kaꞌnu mii ñā ne, ura tsí i kuan kōo vií ña. 33 Iꞌxá miī kó, ña náꞌā ká kutuví dadɨɨ ú ni ntō. Nantuku ntō ko, ntá tsi, vatā ó kakaꞌán u nī ña Israeé san ne, kuan kōo kaꞌán u ni ntō dɨ tsí ña kuvi kɨ ́ꞌɨn ntō mí kɨ ̄ꞌɨ ́n u. 34 Xtuvī niꞌí u nto túꞌūn xeé san: é na kuīnima ntó taꞌan nto, xe un xé un ntō. Vata tsī ó kakuinimá ko nto ne, kuan tsi koo na kuīnima ntó taꞌan nto dɨ ́, 35 vata koo tē íni ñaꞌa san tsi ntákuinima ntó taꞌan nto ne, kutuni ña tsi ntántīkɨn ntó ko —kaꞌan ña.  

 

 

 

Dá kakāꞌan Jésuu tsí kaꞌán Pedru e ñá ini ñá ña (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Lc. 22:31‑34) 36 Kakaꞌan

Símuun Pedru ni ña: —¿Míꞌi ntu kɨ ̄ꞌɨn nto, Tóꞌō? — kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Mí kɨ ̄ꞌɨ ́n u ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨn ní ko vevii, ntá tsi da nté rkontûví ne, nakuntîkɨ ́n ko —kaꞌan ña. 37 Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tōꞌó, ¿nté kui ña kuvi ntu kuntikɨ ́n u nto vevii? ¡Kuān te kuéꞌe ú ntuvi iñá ko kuenta iña nto! —kaꞌan ña. 38 Nantíko kōo xtúku Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Vá nuu é ntāa ntíꞌxe ntu i é kuēꞌen ntuvi iña o kuénta iñá ko? Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō tsí diꞌna dá kāna lɨ ́ꞌxɨ ̄ sán ne, úni īto kaꞌan tsi ñá inín ko xoo ñáꞌa u —kaꞌan ña—.  

 

Jesuú ne, dɨvi ñā é kūvi ña itsi é kɨꞌɨn o ntaꞌa Xuva kō

14

ʼÑá ku dē kuení nto. Kuntee inī ntó Xuva kō né, kuntee

inī ntó ko dɨ. 2 Má viꞌi Uvā kó ne, dōó īo mí kuntoo ō. Tē dɨ ́ ña kuān ó ne, ñá ni kāꞌán u ni ntō. Kɨ ́ꞌɨ ̄n ú, kixtúvi tuꞌvé u mí kuntōo nto. 3 Te kuēꞌén u é xtūví tuꞌvé u mí kuntōo nto ne, kiꞌxi xtuku ú, kixnakueká u nto, vata koo é kuntoo dadɨɨ nto nī ko mí kutuví u. 4 Ini ntó itsi san é xēe nte mí kɨ ̄ꞌɨ ́n u —kaꞌan Jésuu. 5 Kakaꞌan Túmaá san ni ñā: —Mastru, ñá īní ntɨ míꞌi kɨ ̄ꞌɨn nto. ¿Ntē ntú koo naníꞌi ntɨ itsi i san? — kaꞌan ña. 6 Ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Xuꞌu e kúvi u ítsi nto; kakaꞌán u é nuu é ntaā i né, tāꞌxi ú ntuvi iña nto. Xoxó kuvi xee i ntáꞌa Uvā kó tē ña te kuénta iñá ko. 7 Tē dɨ ́ ini ntíꞌxe nto kó ne, ini ntó Uvā kó dɨ. Nte vevií ne, é īni ntó xoo ñáꞌa ña, tsi é dukuan īní nto ña dɨ —kaꞌan Jésuu. 8 Kakaꞌan Félipé san ni ñā: —Nañēꞌe ntó ntɨ Uva ntō ni. Kuan tsī kaa é ntio ntɨ —kaꞌan ña. 9 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —¿Nté ō ntu, Felipe? Ñá te dā vévii ntoo dadɨɨ ú ni ntō né, ¿ntē vata kinín ko? Xoo e íni i kó ne, é īni ñá Uvā kó dɨ. ¿Nté kuān ó kaikan ntun é nañēꞌé u o Uvā ko? 10 ¿Vá ñā ntu te kákuintiꞌxe o tsi úun tsī kúvi ú ni Uvā ko, tsi úun tsī kúvi Uvā kó nī kó dɨ? Tsi túꞌūn san é kākaꞌán u ni ntō ne, ñá te dɨ ̄kɨ tsi mií ko katavá u, tsí Uvā kó e nuu méꞌñu nuu dava ñā kó ne, mii ñā kade ña nuu i e dóo vaꞌá san. 11 Na kuīntiꞌxe nto ko é kākaꞌán u tsi úun tsī kúvi ú ni Uvā kó ne, uun tsi ña nī kó dɨ. Tē ña ntákuintiꞌxe nto é kākaꞌán u ne, kuān te nuu i é kadé u san na kuīntiꞌxe nto. 12 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí te xōo ñáꞌa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

198

SAN JUAN 14​, ​15 é kuintiꞌxe ña kó ne, vií ña nuu i é kadé u dɨ. Ō dií ka kaꞌnu ká nuu i vií ña, tsí ntaa u mí tuvi Úvā ko. 13 Da nēé ka nuu i é kākan ntó ntaꞌa kó ne, vii ú vata koo é xīꞌí nuu kaꞌnu Uvā kó kuenta iñá ko, xuꞌu é Iꞌxā ña. 14 Da nēé ka ntɨꞌɨ nūu i é kākan ntó ntaꞌa kó ne, taꞌxí u nto.  

 

Kakaꞌan Jésuu tsí taxnūu ña Espíritū Sántū san

15 ʼTē

ntákuinima ntíꞌxe ntō kó ne, kada ntaa nto túꞌūn é xtūví u. 16 Kákān ú ntaꞌa Uvā kó, na taxnūu ña uun ñaꞌa, ña é xntii ntō né, kunuu méꞌñu kunuu dava ña nto ntii dañu ntūvi. 17 Espíritu sāꞌá ne, dɨvi ñā é tāꞌxi ña é kūtuni nto nee iña é nuu é ntaā i. Ña kúvi kuintīꞌxe ña ñuxiví sa ña, tsí ña kuvi kiní ña ña, ntē ñá īni ñá xoo ñáꞌa ña. Ntá tsi dɨvi ntō ne, ini ntó ña, tsí nuu ña nima ntó ne, nuu méꞌñu ña ntō. 18 ʼÑá te tsoo mii kuēꞌén u nto, tsí kiꞌxi xtuku ú mí ntoo nto. 19 Ña náꞌā ká kukuii dā ña kiní ka ña ñuxiví san ko. Ntá tsi dɨvi ntō ne, kiní nto ko. Tsí niꞌi nto ntúvi iña nto vatā ó īó ntuvi iñá ko dɨ. 20 Ntuvi tsikán ne, kutuni nto tsí uun tsi kúvi ú ni Uvā kó ne, uun tsi kúvi nto nī kó ne, kuan dɨvī ú ni ntō dɨ. 21 Xoo é kaeni tutun i túꞌūn é xtûví u ne, kade ntaa ña ne, dɨvi ñā é kākuinima ntíꞌxe ña ko. Xoo é kākuinima í ko ne, kuinima Úvā kó ña dɨ. Xuꞌú ne, kuinimá ko ñá dɨ ne, ntii dîtó u é kīni ñá ko —kaꞌan Jésuu. 22 Júdā, ña uun san, ña é ña te Iscarioté ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastru, ¿nté kui ntii díto nto nuú ntɨ ne, ntá tsi nuu ñá ñuxiví san ne, ña ntii díto nto? —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

23 Nantíko

kōó Jesuu, kakaꞌan ñá ni ñā: —Xoo é kākuinima í ko ne, kade ntaa ña túꞌūn e xtûví u. Kuinima Úvā kó ña ne, kixkuntoo dadɨɨ ntɨ ́ ni ña, ntuví u ni Uvā ko. 24 Xoo é ña kákuinima í ko ne, ñá kāde ntaa ña túꞌūn é kākaꞌán u. Tsi túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō ne, ñá te dɨ ̄kɨ mií ko é kākaꞌán u, tsí dɨvi tūꞌún Uvā ko, ña é táxnūu ko. 25 ʼNúu i sāꞌa kakaꞌán u ni ntō viꞌi a tuvi dukuán ka ú ni ntō. 26 Ntá tsi Espíritū Sántū san, ña é xntii ntō, ña é táxnuu Uvā kó kuenta iñá ko ne, dɨvi ña nañēꞌe ñá nto é un ntɨꞌɨ nuū i. Taꞌxi ña é nakaꞌan nto un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌán u ni ntō nte díꞌna. 27 ʼTe kuēꞌén u ne, taꞌxí u é vāꞌá koo kuntōo nto, vatā ó tuví u, ñá te vatā ó kataꞌxi ña ñuxiví sa. Ñá ku dē kuení nto; ntē ña ku uꞌví nto. 28 Tsí kakaꞌán u ni ntō é kɨ ̄ꞌɨ ́n u, ntá tsi kiꞌxi xtuku u é kutūví u ni ntō. Te nūu é ntaā i é ntákuinima ntó ko ne, kūntoo dínī nto, tsí kakaꞌán u tsi kɨ ́ꞌɨ ̄n ú ntaꞌa Uvā ko. Tsí dií ka kaꞌnu Uvā ko é xuꞌu. 29 Sáꞌa kākaꞌan ntáa ú ni ntō diꞌna dá kūvi vata koo é, tē kúntāá ne, kuintiꞌxe nto kídaā. 30 ʼÑá kuēꞌé ka kaꞌán u ni nto vē, tsi véꞌxī é kadē kûꞌve ñuxiví sa. Ñá tē neé kuvi vií nī ko, 31 ntá tsi vií u vata ō kaꞌan Úvā kó, vata koo é kūtuni ñá ñuxiví sa tsi dóo kakuinimá ko Uvā ko. Nakuntáñɨ ̄ ntó ve, dá kɨ ̄ꞌɨn o —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

Xoꞌo tɨntiꞌo é nuu é ntaā i

15

Kakaꞌan xtúku Jesuu: —Xuꞌu é vata kaa xoꞌo tɨntiꞌo é nuu é ntaā i kaá u. Uvā kó ne, dɨvi ñā é kuēnta káde ña. 2 Te  

199

SAN JUAN 15

ūun ntidin i ña kakíi tɨntiꞌo í ne, kaꞌnté ña. Ntá tsi te kakii tɨntiꞌo í ne, kaꞌnté ntodo ñá nuu i vata koo é kuēꞌe kɨ ́tɨ i kii tɨ. 3 Ntoꞌó ne, é ntūntoo nto kuenta iña túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō. 4 Kuve taꞌan nto kó vatā ó ntee táꞌan ú nto. Tsí te da mii tsi ntīdin i sán, tē ña ntee táꞌan xoꞌo i sán ne, ña kúvi kīi kɨtɨ i. Kuan ntōꞌó dɨ, nté uun nto ña te neé kuvi vií nto tē ña ntee táꞌan nto ko. 5 ʼXuꞌú ne, xoꞌo i kúvi u; dɨvi ntō né, ntidin ī kúvi nto. Xoo é ntee táꞌan i kó ne, ntee táꞌan ú ña dɨ ́ ne, dōó kueꞌe é vāꞌá vií ña. Tē ña te ntee táꞌan nto kó ne, ñá tē neé kuvi vií nto. 6 Xoó ñaꞌa é ña ntee táꞌan i kó ne, kiñuꞌu ña ña kíꞌi kān vata kaa ntidin i e kádun e ntánakuido ñaꞌa san e ntátsuꞌun ña nchúꞌun kān é kōko. 7 ʼTe kunteē táꞌan nto kó, te kunuu inī nto túꞌūn kó ne, kákan nto da nēé ka é ntio nto ne, níꞌi ntō. 8 Dōo xiꞌí nuu kaꞌnu Xuva ko tē dóo kuēꞌe núu i é vāꞌa vií nto. Kuan kōo ntuvi ntíꞌxe nto ña ntɨniꞌī ko. 9 Vatā ó kakuinima Úvā kó ko ne, kuān ó kakuinimá ko ntó dɨ. Ñá ku xtuvī mii nto é kāka nto itsí ko, tsi dóo kakuinimá ko nto. 10 Te kāda ntaa nto túꞌūn é xtūví u ne, ña xtúvī mií u é kākuinimá ko nto, vatā o dé ntaa u é kākaꞌan Úvā kó ne, ñá kaxtuvī mii ña é kākuinima ñá ko dɨ. 11 ʼKakaꞌán u ni nto sāꞌá vata koo é na kūntoo dínī ntó nī kó vatā ó tuvi dîní u dɨ. Kidáā ne, kunuu díni kueꞌén nima nto. 12 Sáꞌā e túꞌūn ko é xtūví u: Na kuīnima ntó taꞌan nto vatā ó kakuinimá ko nto. 13 Te nūu é ntaā i é kākuinima kuéꞌen ko ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

e dóo váꞌa tiin niꞌi ō ne, un tsi nte ntúvi iña ko kuéꞌe o kuēnta iña ña. 14 Ntoꞌó ne, ña e dóo váꞌa tiin niꞌī ú nto te viī nto é kākaꞌán u ni ntō. 15 Viꞌi a vé ne, ñá kāꞌán ka u te ña ntáde tsiñu iñá ko nto, tsí ña ntáde tsiñu sán ne, ñá īni ña neé kade tóꞌo ñā. Ntá tsi ña e dóo váꞌa tiin niꞌī ú kakaꞌán u nto, tsí kakaꞌan ntɨ ́ꞌɨ ú ni ntō nee iñá kakaꞌan Úvā kó nī ko. 16 Ña te dɨ ́vi ntō nakaxnúu ntō ko, tsí xuꞌu nakaxnúu ú nto ne, teé tsiñú u nto é kɨ ̄ꞌɨn nto, kinakáxa nto é vāꞌá san vata koo é na xntiī. Kidáā né, da nēé ka nuu i é kākan ntó ntaꞌa Uvā kó kuenta iñá ko ne, níꞌi ntō. 17 Sáꞌa tsī é xtūví u é viī nto: é na kuīnima ntó taꞌan nto.  

 

 

 

Ña ñuxiví san ntaínchuꞌvi ña Jesuu ni ñáꞌa ña

18 ʼTē

ntaínchuꞌvi ñá ñuxiví san ntó ne, na kūtuni nto tsí diꞌna u ínchuꞌvi ñá ko. 19 Tē dɨ ́ kudadɨɨ nto nī ña ñuxiví san ne, dōó ntio ña nto. Ntá tsi ña te iꞌa ntáduku ntée ká nto, tsí nakaxnúu ú nto ñuxiví san. Dukuān ne, ntaínchuꞌvi ñá nto. 20 Nanūꞌu ntó iní nto túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō: Tsi nté uun ña kade tsiñu ne, ñá tē dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña e tóꞌo ñā. Vata ō dé xení ña nī kó ne, kuan kōo kada xení ña ni ntō dɨ. Tē dɨ ́ ni dē ntaa ña túꞌūn kó ne, kada ntaa ña e ntákaꞌan ntó dɨ. 21 Un ntɨꞌɨ sāꞌá nantōꞌo ña nto kuenta iñá ko, tsi ñá īni ña ña táxnūu ko. 22 ʼTē dɨ ́ ña ni kíꞌxi u é kixkaꞌán u ni ñā ne, ña túvi kuētsí ña. Ntá tsi vevií ne, ña túvī ká dokaꞌan núu ini kuenta iña kuétsi ñā. 23 Xoo é kainchuꞌví ko ne, kainchuꞌvi ña Úvā  

 

 

 

 

200

SAN JUAN 15​, ​16 kó dɨ. 24 Ña túvi kuētsí ña tē dɨ ́ ña ni īní ña nuu i é idé u e nté uun ká xtuku ñaꞌa ña kuvi vií ña. Ntá tsi kuān te íni ñá ko ne, ntē dúkuan ña ntío kueꞌen ñá ko, nté Uvā kó dɨ. 25 Ntá tsi kuan ō kúvi vata koo é ntūntaa mí ūve naꞌa lei íña ña é kākaꞌan: “Īnchuꞌvi ñá ko é ntē ña tuví nee nuu i”, kaꞌan. 26 ʼNtá tsi tē xee Espíritū é nuu é ntaā í san, ña véꞌxi ntaꞌa Uvā ko é xntii ña ntō né, dɨvi ña ntāda ntaa ña kuenta iñá ko. 27 Dɨvi nto ntāda ntaa nto kuenta iñá ko dɨ, tsí ntoꞌó ne, intóo dadɨɨ ō un tsi nte dá iñɨ ntuꞌu. ʼNúu i sāꞌá kakaꞌán u ni ntō vata koo é ña natɨvi iní nto e ntántīkɨn ntó ko te kúvi. 2 Tsí nakunu ña nto má viꞌī mí ntánataká nuu ña Israeé san. Xée ntūvi te xoó kaꞌní i nto ne, tsiñu Xuva kō kade ña, kuiní ña. 3 Sáꞌa viī ñá ni ntō tsí vata kiní ña Uvā kó, nté xūꞌú dɨ. 4 Ntá tsi kakaꞌán u sáꞌa ni ntō vata koo tē xee ntúvi tsīkán ne, nanuꞌu ntó iní nto tsí dɨvī é kākaꞌán u ni ntō.  

 

 

 

16

 

 

 

Núu ī é kade Espíritū Sántū

ʼÑá ni kāꞌán u ni nto sāꞌá nte dá iñɨ ntuꞌu, tsí da xé tuví dadɨɨ ká u ni ntō. 5 Ntá tsi vevií ne, kɨ ́ꞌɨ ̄n ú ve, kínakutúvi dadɨɨ ú nī ña táxnūu ko. Nté uun nto ña kátsixeꞌe ntō ko mí kɨ ̄ꞌɨ ́n u. 6 Da uun kakuvi, dōó ntoo ntaꞌxa nto é kuan ō kaꞌán u ni nto sāꞌa. 7 Ntá tsi kakaꞌan ntáa ú ni ntō tsí dií ka váꞌā o íña nto é kɨ ̄ꞌɨ ́n u. Tsí tē dɨ ́ ña kɨ ́ꞌɨn ú ne, ña kúvi kīꞌxi ña é xntii ntō. Ntá tsi te kuēꞌén u ne, taxnūu ú ña é kunuu méꞌñu ña ntō. 8 Te vēꞌxí ña ne, nañeꞌe ñá ña ñuxiví  

 

 

 

san nee iña é kuētsí ña, nee iña é vāꞌá koo vií ña ne, nté koo kada kúꞌve Xúva ko īña ña dɨ: 9 kuenta iña kuétsi ī é ña ni kuintíꞌxe ña ko; 10 kuenta iña i é viī ña é vāꞌa, tsi kɨ ́ꞌɨ ̄n u mí tuví Uvā kó ne, ñá kīní ka ntó ko; 11 kuenta iña i é kadā kûꞌvé Xuva ko īña ñá vatā o dé ña ni ña odo nūú iña ñá ñuxiví sa. 12 ʼDōó tɨtɨ ́n ka nuu i é ncho kaꞌán u ni ntō, ntá tsi ña kutíi nto é tēku ntɨ ́ꞌɨ nto vevii. 13 Ntá tsi te vēꞌxi Espíritū é nuu é ntaā í san ne, nañēꞌe ñá nto é un ntɨꞌɨ ̄ nee iña é nuu é ntāa ntíꞌxe i. Tsi ñá te dɨ ̄kɨ tsi mii ña káꞌan ña, tsí nee iña é tekū ñá ne, dɨvī é kaꞌan ñá ni nto ne, nañēꞌe ña nto nté koo kuvi rkontûvi. 14 Dɨvi ñā né, kada kaꞌnu ña ko, tsí niꞌi ña nee iña e iñá ko ne dá taꞌxī ña é kūtuni nto. 15 Un ntɨꞌɨ ̄ é īó iña Uvá ko ne, kaduku ntée ú dɨ. Dukuān é kākaꞌán u tsí nañēꞌe ñá nto nee iña iñá ko é nīꞌi ña. 16 ʼÑa náꞌā ká kiní nto ko, ntá tsi ña naꞌá ka xtúku ne, nakiní xtuku nto ko —kaꞌan Jésuu.  

 

 

 

 

 

 

 

Nadama dontaꞌxá san dodîni

17 Kidáā

ne, iō ñá ntɨniꞌi Jēsuú ne, tsixeꞌe tāꞌan ña xe un xé un ñā: —¿Nee iñá ntu kani túꞌun sáꞌa é kākaꞌan ñá ni kō tsí ña naꞌá ka kiní o ñā ne, ña náꞌā ká xtuku ne, nakiní xtuku o ñā, tsí kɨꞌɨn ñá ntaꞌa Uva ñā? 18 ¿Nee iñá ntu kani túꞌun é kākaꞌan ña é ña naꞌá ka? Ñá kāñeꞌe dɨkɨ kó ne nuu i é kuān ó kakaꞌan ña —kaꞌan ña. 19 Kūtuni Jésuu tsí ncho tsixeꞌe ña ña kuenta iña i sáꞌa ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Ntátsixeꞌe taꞌan ntu ntō nee iñá ncho kaꞌán u dā kaꞌán u tsí ña  

 

201

SAN JUAN 16​, ​17

naꞌá ka kiní nto ko, ña náꞌā ka dá nakīní xtuku nto ko? 20 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsi kuéku nto ne, kuntaꞌxa iní nto dɨ, nɨɨ ̄ dukuan ña ñuxiví san ne, kuntoo dínī ña. Ntá tsi kuān te kuntaꞌxa iní nto vevií ne, rkontûví ne, nadama dontaꞌxá san dodîni. 21 Vata kaa ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é dā vé kaku iꞌxá i ne, kantɨꞌɨ iní ña tsí e xee úra i. Ntá tsi tē kúvī káku iꞌxá ña ne, kunánī ñá e kaexnúu kúñu ña, tsi dóo diní ña kuenta iña i e káku iꞌxá ña é dā vé xee ñúxiví sa. 22 Dɨvi ntō dɨ ́ ne, ntántɨꞌɨ iní nto vevii. Ntá tsi nakiní xtuku ú nto ne, nakuꞌun dîní nima ntó kídaā, uun dodîni e nté uun xoxo kuvi kaꞌnté nuu i. 23 ʼNtuvi tsikán ne, ñá tē neé tsixeꞌē ká nto ko. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nēé ka ntɨꞌɨ nuu i é kākan ntó ntaꞌa Uvā kó ne, taꞌxi ña te kākan ntó kuenta iñá ko. 24 Vevií ne, váta kākan nto nté uun nuu i kuenta iñá ko. Kákan ntō ne, níꞌi ntō, vata koo é kūntoo díni kueꞌen nto.  

 

 

 

 

Jesuú ne, kūvi idé ña ni ñuxiví sa 25 ʼKantada

dadɨɨ ú nuu i sáꞌa, kakaꞌán u ni ntō. Ntá tsi véꞌxī ntuvi é ña te kuan koo kaꞌán ka u, tsí kaꞌan ntáa ú ni nto īña Uvá ko. 26 Ntuvi tsikán ne, kákan nto kuenta iñá ko. Ntá tsi ña te kakaꞌán u ni ntō te kākán u ntaꞌa Uvā kó kuenta iña nto. 27 Tsi Úvā kó ne, mii ñā dóo kakuinima ñá nto, tsí da xe ntákuinima ntó ko ne, ntákuintiꞌxe nto é vēꞌxi ú ntaꞌa Xuva kō. 28 Tsí ntaꞌa Uvā ko kíi ú, véꞌxī ú ñuxiví sa. Vevií ne, ntaka ú ñuxiví sa dá ntāa xtuku u mí tuví Uvā ko —kaꞌan Jésuu.  

 

 

29 Ntákaꞌan

ñá ntɨniꞌi ña ni ñā: —Vevií ne, kakaꞌan ntáa nto, é ña te kántada dadɨɨ ká nto. 30 É īní ntɨ ve tsi íni nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ núu i. Ntē ña ntio é xoxo tsixéꞌe i ntō. Dukuān e ntákuintiꞌxe ntɨ tsi véꞌxi nto ntaꞌa Xuva kō —kaꞌan ña. 31 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Ntákuintiꞌxe ntu nto ve? 32 Ntá tsi e xée ūra í ne, vevií duꞌva tsi nakuite xáa nto. Da díta da díta xnto itsi nto, xtuvī mii ntó ko. Ntá tsi ña te da mii tsí u tuví u, tsí tuvi niꞌi Úvā kó ko. 33 Kakaꞌán u ni nto un ntɨꞌɨ sāꞌá vata koo é kūntoo váꞌa nto, xoo é kantīkɨn í ko. Ñuxiví a ne, dōó ntoꞌo nto. Ntá tsi kaꞌxi vií nto nima ntó, tsi e kúvi idé u ni ñūxiví sa —kaꞌan ña.  

 

 

 

Kakaꞌan ntâꞌví Jesuu kuénta iña ñá ntɨniꞌi ñā

17

Dā kúvi kaꞌan Jésuu núu i sáꞌa ne, ntāa niꞌi ña nuu ñá e dukún kān, dá kakāꞌan ña: —Ūva, e xée ūra í ve. Nāxiꞌí nuu kaꞌnu nto kó, xuꞌu é Iꞌxā ntó ve, vata koo é nāxiꞌí nuu kaꞌnu ú nto dɨ. 2 Tsi táꞌxi nto tsiñu ko é kodo nūú u iña un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva ñaꞌa san vata koo é kuēꞌé u ntuví vaꞌá iña ña ntii dañu ntúvi, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e nátsuꞌun ntaꞌa nto ko. 3 Sáꞌā é ntuvi vāꞌá iña ña: te īni ñá nto, dɨvi ntō é Xuva ntiꞌxe ko nto, ni Jesūcristu, xuꞌu e táxnūu nto. 4 ʼXuꞌú ne, é dē kaꞌnu ú nto ñuxiví sa. É nantɨ ́ꞌɨ u tsiñu e teé tsiñu nto ko é vīí u. 5 Vevií ne, naxiꞌí nuu kaꞌnu nto kó ntaꞌa nto ve, Ūvá, vata tsī o náxiꞌí nuu kaꞌnu nto kó ntē díꞌna dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví sa.  

 

 

 

202

SAN JUAN 17 6 ʼÑa

é nakaxnúu nto iꞌa ñuxiví sa é tsuꞌun ntaꞌa ntō kó ña ne, é nañēꞌé u ña xoo é dɨvi ntō. Tsí dɨvi īña ntó ña ne, nátsuꞌun ntaꞌa ntō kó ña ne, dɨvi ñā kuíntiꞌxe ña túꞌun ntō. 7 Ini ñá ve tsí da nēé ka nuu i e táꞌxi nto kó ne, ntaꞌa nto véꞌxi. 8 Tsi é nañéꞌe ú ña túꞌūn e táꞌxi nto ko. Tēkú ña ne, kutuni ña é nuu é ntaā i tsí ntaꞌa nto véꞌxi u. Kuīntiꞌxe ña tsí dɨvi ntō táxnūu nto ko. 9 ʼMiī ña é kaikán u kuenta iña ña. Ñá te kuēnta iña ñá ñuxiví san, tsí kuenta iña ña e táꞌxi nto ko, tsí dɨvi īña nto ña. 10 Un ntɨꞌɨ ̄ nee iñá īó iñá ko ne, íña ntō dɨ; nee iña é īña ntó ne, íñā kó dɨ. Dɨvi ñā ne, náxiꞌí nuu kaꞌnu ña ko. 11 ʼXuꞌú ne, ñá kutūví ka ú ñuxiví sa, ntá tsi dɨvi ñā né, kuntōo ká ña ñuxiví sa. Tsí xuꞌú ne, kɨ ̄nakutúvī ú ni ntō. Ūvá, dɨvi ntō é vāꞌá kueꞌen nto ne, kūnuu méꞌñu kunuu dava nto ña e táꞌxi nto ko vata koo é uun tsi kuvi ña vatā ó uun tsi kúvī ú ni ntō dɨ. 12 Dā itúvi dadɨɨ ú ni ñā iꞌa ñuxiví sa ne, xuꞌú nadaꞌan ú ña kuenta iña ntó, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña e táꞌxi nto kó ne, īde ú ña kuenta. Nté uun ñaꞌa ña ña ni kunáa ña (da mii tsi ñā e dúkuan kúnaá san), vata koo é kuntaa vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun ntō. 13 ʼViꞌi a vé ne, ntiko kōó u mí tuví nto dan. Núu i sāꞌá kakaꞌán u da tuví ka u ñuxiví sa vata koo é na nākuꞌun dîni nima ñá vatā ó nuu dîni nimá ko dɨ. 14 É nakuéꞌe ú ña túꞌun ntō. Ntá tsi ña ñuxiví sa ne, ntaínchuꞌvi ñá ña, tsí ña te ntáduku ntée ká ña ñuxiví sa vata kaa u é ntē ña te ña ñuxiví sa ú dɨ. 15 Ñá te kaīkán u ntaꞌa nto te natavā ntó  

 

 

 

 

 

 

 

 

ña ñuxiví sa, tsi é na kūnuu méꞌñu kunuu dava nto ña nuu i é kīni kaa san. 16 Ñá te ntáduku ntée ña ñuxiví sa, vata kaa ú xuꞌú dɨ. 17 Kuéꞌe ntō é viī ñá da mii kuēꞌen tsi é vāꞌa é ntio nto, tsí ini ña túꞌun ntō é nuu é ntaā i. 18 Vata ō táxnuu nto kó ñuxiví sa ne, kuan koo taxnūu ú ña méꞌñū ña ñuxiví sa dɨ. 19 Kuenta iña ñá ne, ntada ú ntuvi iñá ko kuenta ntáꞌa nto vata koo é na ntāda ña ntuvi iña ña kuénta ntáꞌa nto dɨ é na viī ñá nee iña é nuu é ntaā i. 20 ʼÑá te da mii tsi kuēnta iña ña sáꞌa é kākaꞌan ntâꞌví u, tsí kuenta iña ña é kuintiꞌxe i ko rkontûvi kuenta iña túꞌun ñā. 21 Kaikan u é uun tsi na kūvi ña, un ntɨ ́ꞌɨ ñā, vata tsi kaa o xoꞌō dɨ ́, Ūva, é uun tsi kúvī ú ni ntō ne, uun tsi kúvi nto nī kó dɨ. Te uun tsi na kuvi ña ni kō dɨ vata koo é na kuīntiꞌxe ña ñuxiví sa tsí dɨvi ntiꞌxe ntō táxnuu nto ko. 22 Naxiꞌí nuu kaꞌnu ú ña vatā ó naxiꞌí nuu kaꞌnu nto kó vata koo é uun tsi na kūvi ña vata kaa ú ni ntō. 23 Tsi úun tsi kúvī ú ni ñā ne, uun tsi kúvi nto nī kó dɨ, vata koo é uun tsi kuvi ntiꞌxe ña. Kidáā ne, kutuni ñá ñuxiví sa tsí dɨvi ntō táxnuu nto kó ne, dōó kakuinima ntó ña vatā ó kakuinima ntó ko dɨ. 24 ʼŌ Úva, dɨvi ntō tsúꞌun ntaꞌa nto ñā kó ne, ntio ko é kuntoo dadɨɨ ña nī ko mí kutūví u, vata koo é na kinī ñá ko é kāxiꞌí nuu kaꞌnu ú ntaꞌa nto. Tsí kakuinima ntó ko un tsi nte díꞌna dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví sa. 25 Ō Úva, dɨvi ntō e dóo vaꞌá nto. Ña ñuxiví sa ne, ñá īni ñá nto. Ntá tsi xuꞌú ne, iní u nto ne, ña sāꞌá ini ñá tsí dɨvi ntō táxnūu nto ko. 26 É kākaꞌan ntaa ú ni ñā xoo ñáꞌa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

203

SAN JUAN 17​, ​18

ntiꞌxe nto ne, kuan kōo vií ka ú dɨ vata koo é na kuīnima ntó ña vatā ó kakuinima ntó ko ne, vata koo é miī ú kutūví u ni ñā —kaꞌan Jésuu. Dā tɨ ́ɨn ña Jesuu

(Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53)

18

Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌa ne, kuéꞌen ña ni ña ntɨniꞌi ña ūun xo diñɨ xɨꞌntɨ ntúte Cedruun. Ikān kukɨ ́ꞌvi ña má utun tatá kan ni ña ntɨniꞌi ñā. 2 Júdā, ña diko Jésuú ne, ini vaꞌá ña ikān, tsi dóo kiꞌin ito kānakuntóo dadɨɨ Jesuu ni ña ntɨníꞌi ña ikān. 3 Dukuān né, ntēka Júdā sntadun ni ña ntáde kuenta xúkūn, ña e táxnūu tóꞌō dutú nī ña fariseú san. Xée ña ikān, odo ña ñūꞌú, ni chūꞌun, ni káa é kāꞌní nuu ña Jesuu. 4 Ntá tsi é īni Jésuu un ntɨ ́ꞌɨ nūu i neé kuvi ña ne, kīi ña, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —¿Xoó ñaꞌa ntu ntánantuku ntō? —kaꞌan ña. 5 Nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —Jesuu, ñá ñuú Nazaree ntánantukū ntɨ ́ ña —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Dɨvī ú xuꞌu —kaꞌan ña. Júdā, ña é diko ñá san ne, ntitsí dadɨɨ ña ni ñāꞌa san. 6 Dā kaꞌan Jésuu tsí dɨvi ñā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san nákaka ata ñā; ntāva ña kueꞌen ñá ñuꞌu kān. 7 Kidáa ne, tsixeꞌe xtūku Jesuu ña: —¿Xoó ñaꞌa ntu ntánantuku ntō? —kaꞌan ña. Ntákaꞌan xtúku ña: —Jesuu, ñá ñuú Nazaree —kaꞌan ña. 8 Dā nantiko koó xtuku Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

—É kākaꞌan xtúku ú ni ntō tsí dɨvī ú xuꞌu. Te xūꞌú ntánantuku ntō kó ne, na kɨ ̄ꞌɨn ká ña nguiī san —kaꞌan ña. 9 Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é kūntaa túꞌūn é kāꞌan ña: “Ūvá, ña e táꞌxi nto kó ne, nté uun ña ña ni kunáa ña”, kaꞌan ña. 10 Kidáā ne, Simuun Pedru táva nuu ña káa ñā né, dā éꞌnte tuꞌun ña loꞌxo ña káde tsiñu iña dútu ñá odo nūú san; nákɨꞌɨ tūꞌun ñá loꞌxo kuaꞌa ña. Ña kade tsiñu sán ne, Malcu náni ña. 11 Jesuú ne, kakaꞌan ñá nī Pedru kídaā: —Nāxnuu váꞌan káa ō. ¿Vá ñā ntu te ntoꞌó ko dontɨ ̂ni é taꞌxi Uvā kó ko é ntōꞌo ko? —kaꞌan ña.  

 

 

Dá ntītsí meꞌñu Jésuu nuu Ánaa

(Mt. 26:57‑58; Mr. 14:53‑54; Lc. 22:54)

12 Sntadún

san, nī tóꞌo ña, nī ña ntáde kuenta xúkūn ña Israeé san ne, tɨ ̄ɨn ña Jesuu, da kíꞌni kutu ñá ña. 13 Diꞌna intéka ña ña mí tuví Anaa, ñuntɨ ́ɨ dūtu ñá odo nūú kuia tsikan, ñá nani Caīfaa. 14 Dɨvi Caīfaá ne, é kākaꞌan ñá tsi dií ka váꞌā ó te ūun tsi ñaꞌa kuví ña kuenta iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuu í san.  

 

Dá kakāꞌán Pedru e ñá ini ñá Jesuu

(Mt. 26:69‑70; Mr. 14:66‑68; Lc. 22:55‑57) 15 Ña

ntɨniꞌi ñā, ña uun ká san, ni Sīmuun Pedrú ne, ntīkɨn ñá Jesuu. Ini dútu ñá odo nūú san ña ntɨniꞌi ñā, ña é uun sán ne, dukuān ne, kúkɨ ̄ꞌví ña ni Jēsuu iní viꞌi dutu ñá odo nūú san. 16 Ntá tsi Pedrú ne, da nuū ntitsí ña atá xiꞌi kan. Kidáā ne, kuéꞌen ña ntɨniꞌi ñā, ñá ini dútu ñá odo nūú san, kakaꞌan ñá ni tāꞌnu nteé ntaꞌa i xiꞌí san te kūvi kuíta  

SAN JUAN 18

204

ntíꞌxin Pedru iní viꞌi kān dɨ. 17 Taꞌnu nteé ntaꞌa ī xiꞌí san ne, tsixeꞌē tún Pedru: —¿Vá ña ntu te dɨvi ntō é kantīkɨn ntó ña tsikan? —kaꞌán tun. —Ñaꞌa ní san, ñá te xūꞌu —kaꞌan ña. 18 Tsí da xe dóo viꞌxín ne, ña ntáde tsiñu nī ña ntáde kuenta xúkūn sán ne, tūún ña ñuꞌú ne, dā ntátuní ña. Ikān ntitsí dadɨɨ Pedrú san ni ñā, katuní ña dɨ.  

 

Dā íto ntee dutu ñá odo nūú san Jesuu

(Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Lc. 22:66‑71) 19 Kidáā

né, tsixeꞌe dūtu ñá odo nūú san Jesuu kuénta iña ñá ntɨniꞌi ñā ne, kuenta iña nchúꞌūn é kanakuāꞌa ña ñaꞌa san. 20 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Xuꞌú ne, kakaꞌan ntaá u méꞌñū ñaꞌa san un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva ña. Nguentúvi tsi nakuāꞌá u ña má viꞌī mí ntánataká nuu ña Israeé san ne, ini ukún kaꞌnu sán dɨ. Nté uun nuu i ña ni káꞌan xuꞌú u. 21 ¿Nté kui miī ú katsixeꞌe ntu ntō ko? Tsixeꞌe nto ñāꞌa san, ña téku i nté o kakaꞌán u. Dɨvi ña īni ña nee iña é kākaꞌán u —kaꞌan Jésuu. 22 Dá kakāꞌan ña sáꞌa ne, uun ñaꞌa ña ntáde kuenta xúkūn sán, ña ntitsí etsin ne, xēꞌe nuu ña vinuu Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Nté kui kuan ntū ó kanantiko kōón kakaꞌan ni dútu ñá odo nūú san? —kaꞌan ña. 23 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Tē ña váꞌa o kakaꞌán u ne, káꞌan nto nee iña é ña váꞌā ó san ni. Ntá tsi te vāꞌá o kakaꞌán u ne, ¿nté kui  

 

 

 

xéꞌe nuu ntun vinuú ko kuan? — kaꞌan ña. 24 Kīꞌni kutu ña ña kídaā né, dā táxnūu Anaá san ña mí tuví dutu ñá odo nūu, ñá nani Caīfaa.  

Dá kakāꞌan xtúku Pedru tsi ñá ini ñá Jesuu (Mt. 26:71‑75; Mr. 14:69‑72; Lc. 22:58‑62) 25 Da

nɨɨ ̄ ntitsí Pedru, katúni ña nchúꞌun kān ne, kakaꞌan ñáꞌa san ni ñā: —¿Vá ña ntu te dɨvīn é ntɨniꞌin ña tsīkán dɨ? —kaꞌan ña. Ntá tsi dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña: —Ñaꞌá ni san, ñá te xūꞌu —kaꞌan ña. 26 Kidáa ne, uun ñaꞌa ña ntáde tsiñu iña dútu ñá odo nūú san, ñaviꞌi ña e éꞌnte Pedru lóꞌxo í ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Vá ña ntu te dɨvīn é ini ú o ni ñā má utun tatá kān? —kaꞌan ña. 27 Ntá tsi Pedrú ne, kakaꞌan xtúku ña tsi ñá ini ñá ña ne, ura dúꞌva tsi i kána lɨ ́ꞌxɨ ̄ san.  

 

Dá ntītsí mēꞌñú Jesuu nuu Pílatu

(Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Lc. 23:1‑5) 28 Kidáā

né, ntāka ña nú viꞌi Caīfaá ne, dā kueniꞌi ña Jésuu iní viꞌi mēꞌñú ña ñuú Roma. Dā ve véꞌxi katúvi. Ña Israeé san ne, ña dɨ ́ ni kɨ ̄ꞌví ña iní viꞌi meꞌñú san vata koo é ña naxeꞌé ña ntaꞌa ña. Tsí te kuan kōo ne, ña kúvi kāꞌxí ña viko san. 29 Dukuān né, ntīi Pilatu nu kíꞌi kān, kakaꞌan ña: —¿Neē ntú nuu i ntátsiꞌi kuétsi nto ña sāꞌa? —kaꞌan ña. 30 Nantíko koō ñá, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Tē dɨ ́ ña kini kaa ña ne, ña ntádā ntɨ ́ ña kuenta ntáꞌa nto — kaꞌan ña.  

 

205 31 Kidáā

ne, kakaꞌan Pílatu ni ña: —Kueꞌēn niꞌi nto ñá ni. Kada kúꞌvē ntó iña ñá kuenta iñá lei míi ntō — kaꞌan ña. Ntá tsi ña Israeé san ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Dōo xii kaá te ntɨ ̄ꞌɨ kuéꞌe ntɨ doxiꞌi dā xóo ká ñaꞌa —kaꞌan ña. 32 Dukuan ō kúvi vatā ó kakaꞌan Jésuu nté koo kúvi tē xiꞌi ña. 33 Kidáā ne, kúntɨ ̄ꞌví xtuku Pilatu iní viꞌi mēꞌñú san, dā kána ña Jesuu, kátsixeꞌe ña ñā: —¿Vá dɨvin ntūn é Rei iña ñá Israee? —kaꞌan ña. 34 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —¿Vá kuēnta iña mii ntú nto é kuān ó kakaꞌan ntó san ne, o dē xé tuku ñaꞌa san kakaꞌan ñá ni ntō? — kaꞌan ña. 35 Nantíko kōó Pilatu, kakáꞌan ña: —¿Vá ña Israee ntú u? Ña ñuú mii o nī tóꞌō dutú san ne, dɨvi ñā ntáda ña o kuenta ntáꞌa ko. ¿Neé ntu den? —kaꞌan Pilatú san. 36 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ñá te ñūxiví sa kade ú rei. Tē dɨ ́ ñuxiví sa kade kûꞌvé u ne, nté duꞌxen vīí ña ntáde tsiñu iñá ko vata koo é xoxo ntada í ko kuenta ntáꞌa ña Israeé san; ntá tsi ña te iꞌa káde kûꞌvé u —kaꞌan ña. 37 Kakaꞌan Pílatu ni ña kídaā: —¿Vá dukuan ntū é rei ntíꞌxen? — kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Mii nto kākaꞌan nto é reí u. E dɨvi tsiñu káku u. Dukuān ne, véꞌxī ú ñuxiví sa vata koo é kāꞌán u nee iña é nuu é ntaā i. Xoo é ntio i é nuu é ntaā í ne, katekú ña é kākaꞌán u —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

SAN JUAN 18​, ​19 38 Tsixeꞌe

Pīlatu ña kídaā: —¿Nee iñá ntu é nuu é ntaā í kuan? —kaꞌan ña. Dā ntúvi Jesuu kuénta é kuvī ña

(Mt. 27:15‑31; Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25)

Dā kúvi tsixeꞌe ña sāꞌá ne, kii xtuku ña, kakaꞌan ñá nī ña Israeé san: —Nté uun kuétsi ña sāꞌá ña kánaniꞌí ko. 39 Ntá tsi ntoꞌó ne, vatā xkoó ini nto é nantiī ú uun ñaꞌa ña nuu kutū méꞌñū viko sá ne, ¿ntio ntu nto é nantiī ú Rei iña ñá Israee? —kaꞌan Pílatu. 40 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ tsí ñaꞌa san káchuꞌu ña, ntákaꞌan ña: —¡Ñá te ña tsīkan nantii ntó ña, tsí Barabaá san! —kaꞌan ña. Barabaá san ne, ña kaeꞌní ñaꞌa.  

 

19

Kidáā né, kīꞌi Pilatú san Jesuú ne, da táxnūu ña é natīnuu ña ña xoꞌo ume. 2 Sntadún san ne, de váꞌa ña leꞌe e kúvi ntuku íñu, da xntéku ña dɨkɨ Jésuú ne, da xnúu ña ña doo tînta. 3 Xée ētsin ña mí ntītsí ña ne, da ntákaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntiusi ntó, Rei iña ñá Israee! — kaꞌan ñá, dā kátu nuu ña vinuu ña. 4 Kīi xtuku Pilatú san ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Un kaa ña sāꞌa é nantii ú ña nuu nto vata koo é na kūtuni nto tsí ña ni naníꞌi ko nté uun kuétsi ñā — kaꞌan ña. 5 Kidáa ne, ntīi Jesuu é ntēku leꞌe íñu san dɨkɨ ñá ne, nuu ña doo tîntá san. Kakaꞌan Pílatú san ni ñāꞌa san: —¡Un kaa ñatīi saꞌa! —kaꞌan ña. 6 Dá ini tóꞌō dutú san nī ña ntáde kuenta xúkūn sán ne, un tsi ntákachuꞌu ña ntákaꞌan ña:  

 

 

 

 

206

SAN JUAN 19

—¡Na nākuntée ña ntiká krusi! é kāni túꞌun Nú Xūú san é tūꞌun ¡Na nākuntée ña ntiká krusi! — hébreu. 14 Dā káꞌñu ntuvi sispre kaꞌan ña. víkó san ne, kakaꞌan Pílatú san nī Kidáā ne, kakaꞌan Pílatú san ni ña Israeé san: ñā: —¡Un kaa rei nto! —kaꞌan ña. 15 Ntá tsi un tsi ntákachuꞌu ñaꞌa —Kuēꞌen niꞌi mii nto ñá ni, dá naxnteē ntó ña ntiká krusi kan. Tsí san ntákaꞌan ña: xuꞌú kaꞌán u ne, ña túvī nee kuetsí —¡Kuēꞌen niꞌi ntó ña! ¡Kuēꞌen niꞌi ña —kaꞌan ña. ntó ña! ¡Dá naxnteē ntó ña ntiká 7 Dā nantíko kōó ña Israeé san, krusi kan! —kaꞌan ñáꞌa san. ntákaꞌan ñá ni ñā: Kakaꞌan xtúku Pilatú san ni ñāꞌa —Lei iñá ntɨ ne, kakaꞌan tsí da miī san: é kuvī ña, tsí dotō tsí kakaꞌan ña é —¿Vá naxntēe ntú u rei nto ntíkā Īꞌxá Xuva ko ñā —kaꞌan ña. krusi kan? —kaꞌan ña. 8 Dā téku Pilatú san sáꞌa ne, dií ka Nántiko kōo tóꞌō dutú san, ūꞌvi xtúku ña. 9 Kúntɨ ̄ꞌví xtuku ña ntákaꞌan ña: iní viꞌi meꞌñú san ne, dá kakāꞌan ñá —Xoxó ka xtúku é reí ntɨ, tsí da ni Jēsuu: mii tsī Cesá san —kaꞌan ña. 16 Kidáā né, ntāda kuenta Pílatú —¿Míꞌi ntu ñūu véꞌxin? —kaꞌan ña. Ntá tsi Jesuú ne, ñá ni kāꞌan san Jésuu é na naxnteē ñá ña ntiká kueꞌen ña. 10 Dukuān ne, kakaꞌan krusi kan. Tɨ ̄ɨn ña ña né, dā kueꞌen Pílatú san ni ñā: niꞌi ña ña. —¿Nté kui ña kakáꞌan ntún nī Dā nakuntée Jesuu ntiká krusi ko? ¿Vá ña ntu ínin tsí kuvi vií u (Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43) naxntēe ú o ntiká krusí, o kuvi 17 nakāka xaa ú o? —kaꞌan ña. Ntīi Jesuu, ntéku dokó ña krusi 11 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ña, kueꞌen ña mí nani Gōlgota é ni ñā: kāni túꞌun Xkɨdɨkɨ Ntɨx́ ɨ kān é tūꞌun —Ntē ña kuvi kadan kúꞌven īñá hébreu. 18 Ikān náxnteē ñá ña ntiká ko tē ña te Xuva ko ni taꞌxi ña o. krusí san ni ūvi ñaꞌá ka ñatīi. Uun Dukuān ne, dií ka iō kuetsí ña e ña nteé ña diñɨ kuaꞌa ña ne, uun ntáda kó kuenta ntáꞌa o —kaꞌan ña. ña nteé ña diñɨ datsín ña. Jēsuú 12 Nté ūra tsikán ne, ntukū nuu ne, nuu méꞌñu ña. 19 Pilatú san iní Pilatú san nté koo nantīi ña ne, táxnūu ña kuváꞌa taꞌvi rkunū ña. Ntá tsi ña Israeé san ne, un tsi é kuntēé dɨkɨ ́ krusí san é kākaꞌan: ntákachuꞌu ña ntákaꞌan ña: “Jesuu, ñá ñuú Nazaree, Rei iña ñá —¡Te nantii nto ña sāꞌá ne, ñá te Israee”, kaꞌan. 20 Dōó tɨtɨ ́n ña Israeé vāꞌá tiin nto nī Cesa! tsí te xōo ñáꞌa san nakuáꞌa ña túꞌūn saꞌá, tsí mi é kākaꞌan ña é rei ñá ne, kakaꞌan náxnteē ñá Jesuu ntiká krusí ne, ntée ña Cesá san —kaꞌan ña. ētsin ñuú kaꞌnu. Úni tūꞌún san uve 13 Dā téku Pilatu sáꞌa ne, nantíi naꞌa: túꞌun hēbreu, latiín, ni tūꞌún ña Jēsuu. Kidáā ne, nákutūví ña nú griegú dɨ. 21 Tōꞌó dutu íña ñá Israeé mesa víꞌi meꞌñú san mí nani Gābata, san ne, ntákaꞌan ñá ni Pīlatú san:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

207

SAN JUAN 19

—Ñá ku xnteē nto: “Rei iña ñá —Kaitsí ko ntute —kaꞌan ña. 29 Ikān tuví uun kɨ ́dɨ ntɨ ̄di íā ne, xnuu Israee”. Dií ka váꞌā ó te xnteē nto: “Ña é kākaꞌan é Rei iña ñá Israee” —kaꞌan ña. ntoꞌo ña uun tɨꞌntɨ dóó ne, dā xntídō ñá 22 Ntá tsi Pilatú san ne, nantíko dɨkɨ chɨ ́ɨ ̄n ne, da xníꞌni ña xuꞌu ña. 30 Dā koō ñá, kakaꞌan ña: kúvī xíꞌi ña ntɨ ̄di íā sán ne, kakaꞌan ña: —Ē xntée naꞌa ú ne, é kuan tsī koo —É kūntaa ntɨ ́ꞌɨ ve —kaꞌan ña. —kaꞌan ña. Kidáā né, nāxkaꞌnu nteɨ ña dɨkɨ 23 Dā kúvī náxntēé sntadún san ñá ne, xíꞌi ñā. Jesuu ntiká krusí san ne, kīꞌi ña doo Dā íꞌxi nūu uun sntadún san ñá ne, dā kátsin dava ña kɨmi taꞌvi. káa má xkɨntika Jesuu Uun taꞌvi uun taꞌvī niꞌi ñá xe un xé un 31 ñā. Dā kíꞌi ña duꞌnu kani ñá dɨ, ntá Ntuvi sāꞌá ne, ntuvī é koo tuꞌve iña tsi duꞌnu ñá ne, kantāa tsi nte dukun víko kaꞌnu san. Ña Israeé ne, ña ni ntío i un tsi nte xúꞌu i; ña túvī míꞌi xɨ ̄ꞌɨ ña é kūve ka kúñu ña ntīká krusi ntuvi taꞌan. 24 Dukuān ne, sntadún san ne, dá iō dáꞌna, tsi dóo kaꞌnu ntuvi tsikan. ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: Dukuān ne, kakaꞌan ñá ni Pīlatú san —Ñá nakatsin o sāꞌa; dií ka váꞌā ó te kuēꞌé ña itsi é kaꞌnu ña xkɨdáꞌnta ña te nadɨ ̄kɨ ó xoo e níꞌi i —kaꞌan ña. uve ntiká krusí san vata koo é na kūví Kuan ō dé ña vata koo é kuntaa kantɨ ́ꞌɨ ña ne, dá kūvi nanuu nteé ña ña vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva ntiká krusi. 32 Kidáā ne, kuéꞌen sntādún kō: “Kātsin dava ña doó ko. Nadɨkɨ san, kukaꞌnu ña xɨ ̄kɨ dáꞌnta ña ata iko ña xoo é nīꞌi i dúꞌnú ko”, kaꞌan. dīñɨ Jesuú san. 33 Ntá tsi dā xee étsin Kuān o dé sntadún san. ña mí rkāa nteé Jesuú ne, kūtuni ña tsi 25 Dɨꞌɨ Jēsuu ni taꞌan dɨ ́ꞌɨ ña, María, é xiꞌi ña. Dukuān ne, ñá ni ēꞌnu ña xɨkɨ ñadɨ ̄ꞌɨ Cliofa, ni María Madālená ne, dáꞌnta ña. 34 Ntá tsi uun ñaꞌa sntadún san ne, ntáñɨ étsin ña nú krusí san mí ntēé 26 Jesuu. Dā íni Jesuu dɨ ́ꞌɨ ña ni ña iꞌxi nūu ña káa ñā má xkɨntika Jēsuú ntɨniꞌi ñā, ña e dóo kuinima ñá ne, ne, ura tsí i kíi nɨñɨ ni ntute. 35 Xuꞌu é kakaꞌan ñá ni dɨꞌɨ ñā: kantaa ú ni nto sāꞌá ne, īní u nee iña —Nakunúu ntaꞌa nto īꞌxá nto dan kúvi. Kakaꞌan ntáa ú ni ntō vata koo —kaꞌan ña. é na kuīntiꞌxe nto dɨ, tsí iní u tsi nuu 27 Dá kakāꞌan xtúku ña ni ña é ntaā i é kākaꞌán u. 36 É un ntɨꞌɨ nūu i ntɨniꞌi ñā: sáꞌa kúvi vata koo é kuntaa vatā ó uve —Nakunúun ntaꞌan dɨꞌɨ ō dan — naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Nté uun kaꞌan ña. xɨkɨ ña ña ni táꞌnu”, kaꞌan. 37 Uun ká Nté ntūvi tsikán ne, nákunuu xtuku nuu i kakáꞌan túꞌun Xuva kō dɨ: ntaꞌa ña ntɨniꞌi ñā sán dɨꞌɨ Jēsuu. “Kiní ñaꞌa san ña é iꞌxi nūu ña káa kúñu ñā”, kaꞌan.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā xiꞌi Jésuu

(Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49) 28 Dā

kúvī sáꞌa ne, īní Jesuu tsi é kuntaa ntɨ ́ꞌɨ vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō ne, kakaꞌan ña:

Dā intúꞌxi Jesuu

(Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56) 38 Dā

ita ntíꞌxin kúvi sáꞌa ne, véꞌxi uun ñāꞌa, ñá nani Jōsee, ña ñuú

208

SAN JUAN 19​, ​20 Arimatea. Kuintiꞌxe xuꞌū ña Jesuu tsí da xé ūꞌví ña ña Israeé san. Dɨvi ña īkan ñá ntaꞌa Pilatú san te kuēꞌé ña itsi é nakiꞌi ña kúñu Jēsuu. Pilatú san ne, xéꞌe ña ītsi é kuān koo vií ña. Kidáā ne, ixnakíꞌi ña kúñu Jēsuú ne, dā kueꞌen niꞌi ña. 39 Ikan tsī xee Nícodemu, ña é ñeꞌe é nīñu, ixkaꞌan ñá ni Jēsuu, ódo ñā vata oko uꞌxi kílū choꞌo vídin é kadāka dúꞌxe utun ni ūꞌxen xaví san. 40 Ntuvi ña nákiꞌi ña Jesuú ne, dā náxtinuu ñá ña doo kuiꞌxin e xntáꞌa ña uꞌxen choꞌó san vatā xkoó ini ñá Israeé san. 41 Mī náxnteē ñá Jesuu ntíká krusí san ne, ikan ētsin má utun tata. Ikān tuví uun ñaña xēe mí é vāta xoxo kunuu ntúꞌxi ī. 42 Ikan tsī xnuu ntúꞌxi ña Jesuu, tsi íkan ētsin tuví ñañā san, tsí da xé kuenta iña i é kāxio tûꞌve víko iña ñá Israeé san.  

 

 

 

Dā ntóto Jesuu

(Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12)

20

Ntuvi dá nakiꞌi vité san ne, ntɨkɨn nīꞌni ká kueꞌen María Madālena nú ñaña kān. Dā íto ña ne, īní ña tsí e xío tuví xuu é katāvi núu xuꞌu ñañā san. 2 Kaxkainu ña kueꞌen ña mí ntoo Simuun Pedru ni ña ntɨníꞌi ñā, ña e dóo kuinima Jésuu. Kakaꞌan ñá ni ñā: —É nātavá ña Mastru ko nú ñaña ña kān né, ntē ñá īni o míꞌi kūnaxnúu ña ña —kaꞌan Maríā san. 3 Kidáā né, kīi Pedru ni ña ntɨníꞌi ñā, ña uun san, kueꞌen ñá nú ñaña kān. 4 Ntuvi ñá koo da ntaínu ña kueꞌen ña, ntá tsi dií ka inú ka ña é ña uun san. Diꞌna ña xee ña nú ñañā san. 5 Náxkāꞌnu nteɨ ña dɨkɨ  

 

 

 

ña, íto niꞌni ña iní ñañā sán ne, īní ña doó san, ntá tsi ña ni kɨ ́ꞌvi ña. 6 Kidáā ne, xée Sīmuun Pedrú san ne, dā kukɨ ́ꞌvi ña īní ñañā sán ne, ikān íni ña doó san. 7 Taꞌvi dōo é ītínuu dɨkɨ Jésuú ne, ñá te tūví dadɨɨ ká ni dōo kaꞌnú san, tsí e xío tuví kataꞌnu vaꞌa. 8 Kidáā ne, kúkɨ ̄ꞌví ña uun ñaꞌa sán dɨ, ña é xee díꞌna nú ñañā sán ne, dā íni ña ne, kuīntiꞌxe ña. 9 Ntá tsi vata kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña é uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō tsí da miī é ntoto ña tē xiꞌi ña. 10 Kidáā né, ntiko kōó ña ntɨniꞌi ñā, kunúꞌu ña nú viꞌi ña kān.  

 

 

 

 

Dā ntii díto Jesuu núu María Madālena (Mr. 16:9‑11)

11 Ntá

tsi Maríā sán ne, ntitsí ña diñɨ ñáña san, kaéku ña. Kuan tsī ó kaeku ña, náxkāꞌnu nteɨ ña dɨkɨ ña, íto niꞌni ña iní ñañā sán ne, 12 īní ña uvi ñaꞌa ánjē san é ñuꞌu ña doo kuiꞌxin. Ntoo ña nú xuu mí intéku kúñu Jēsuu. Uun ñaꞌa ña tuví ña dɨkɨ ́ ñañā sán ne, uun ñaꞌa ña tuví ña xeꞌe i kan. 13 Tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kui kaekun ntun, ñadɨ ̄ꞌɨ? — kaꞌan ña. —Tsí kueꞌen niꞌi ña Mastru kó ne, ntē ñá iní u míꞌī xnúu ña ña —kaꞌan ñá ni ñā. 14 Dā ve tsi kakaꞌan ña sáꞌa ne, xkokōto ñá ne, ikan tsī íni ña Jesuu ntítsí ña, ntá tsi ña ni iní ña te dɨvi Jēsuu. 15 Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Nté kui kaekun ntun, ñadɨ ̄ꞌɨ? ¿Xoó ñaꞌa ntu kanantukūn? —kaꞌan ña. Ña kaito ntodo útun tatá san, kuíni Maríā sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā:  

 

 

 

209

SAN JUAN 20

—Te dɨvi nto kuēꞌen niꞌi ntó ña ne, káꞌan nto nī ko míꞌī náxnuu nto ñā vata koo é kɨ ̄ꞌɨ ́n u, kínakiꞌí u ña — kaꞌan ña. 16 Dá kakāꞌan Jésuu ni ña: —¡Maríā! —kaꞌan ña. Dā xkókoto ña, kakaꞌan ñá ni ña tūꞌun hébreú san: —¡Rabuni! (é kāni túꞌun Mastru) —kaꞌan ña. 17 Dá kakāꞌan Jésuu ni ña: —Ñá kū dɨ ́ tɨɨn ntaꞌān ko, tsí vata ntáā u mí tuví Uvā ko. Ntá tsi kuēꞌen mí ntántoo ení ko ne, káꞌan ni ñā tsí ntaa u mí tuví Uvā ko, é dɨvi ña Uva ntō dɨ, tsí uun tsi Xuva ko ni ntō —kaꞌan ña. 18 Kidáā ne, kuéꞌen Māría Madālená san, kukaꞌan ñá ni ña ntɨniꞌi ñā: —¡É īní u Mastru kó ve! —kaꞌan ña. Kidáa ne, ntaa ña ni ña tūꞌun é kākaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

Dā ntii díto Jesuu mí ntántoo ña ntɨniꞌi ñā

(Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49) 19 Dā

kuáa dɨvi tsi ntūvi é kuvi uun vité san ne, kantīꞌu tsí xiꞌí san mí ntoo ña ntɨniꞌi ñā, tsí da xe ntaúꞌvī ñá ña Israeé san. Ikan tsi kūkɨ ́ꞌvi Jesuu, ntítsí ña méꞌñu ña kān ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Váꞌa tsi koo kuntōo nto —kaꞌan ña. 20 Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌā ne, náñēꞌe ñá ña ntaꞌa ña ni xkɨntika ñā. Ñá tē nté kaa nakuꞌun díni nima ñá ntɨniꞌi ñā da íni ña Jesuu. 21 Kidáā ne, kakaꞌan xtúku Jesuu ni ña: —Váꞌa tsi koo kuntōo nto. Vata ō táxnuu Uvā kó ko ne, kuan koo taxnūu ú nto dɨ —kaꞌan ña.  

 

22 Dā

kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, tɨ ̄ꞌví nteē ñá ña, kakaꞌan ña: —Nakiꞌi nto Espíritū Sántū san. 23 Da xōó ka ñaꞌa é kāda kaꞌnu iní nto ni ña kuētsí ña ne, é ntɨ ̄ꞌɨ kuétsi ñā. Ntá tsi da xōó ka ñaꞌa é ña kada kaꞌnú ini nto ni ña kuētsí ña ne, é kuan tsī koo kuétsi ñā —kaꞌan ña.  

Dā íni Tumaa e ntóto Jesuu

24 Ntá

tsi Tumaá san, uun ñaꞌa ña é kuvi uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā, ña e ntántēe Iꞌxa Uví ne, xóxō ña da ntii dîtó Jesuu. 25 Ntá tsi ntákaꞌan ñá ntɨniꞌi ña, ña nguiī san ni ña: —É īní ntɨ Mastru kó ve —kaꞌan ña. Ntá tsi Tumaá san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¿Vá ntāa ntu? Tē ña kiní u mí dūku tsɨkɨ ́ san ntaꞌa ña, tē ña nakɨꞌví u rkɨntaꞌá ko mí dūkú san ne, o tē ñá nakɨꞌví u ntaꞌa ko mí kanúu xkɨntika ñā dɨ ́ ne, ña kúvi kuintīꞌxe ko —kaꞌan ña. 26 Dā kúvi ūna ntúvi ne, ntoo xtuku ña ntɨniꞌi ñā má viꞌi kān né, ikān tuví Tumaá san dɨ. Kantiꞌu tsí xiꞌi ntóo ña, ntá tsi xee xtúku Jesuu, ntítsi ña méꞌñu ñā, kakaꞌan ña: —Váꞌa tsi koo kuntōo nto —kaꞌan ña. 27 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni Tūmaá san: —Nakɨ ̄ꞌvín rkɨntaꞌa o iꞌa ne, koton ntaꞌa kó san ve. Tāꞌxin ntaꞌa o, dá nakɨ ̄ꞌvín xkɨntikā kó san. Ñá ku kuān nte dóꞌon; na kuīntiꞌxe o ko —kaꞌan ña. 28 Nantíko kōó Tumaá san, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Tōꞌó miī ko! ¡Xuva ntīꞌxe ko! — kaꞌan ña.  

 

 

 

SAN JUAN 20​, ​21

210

29 Kidáā

ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Viꞌi a vé ne, kakuintiꞌxe o tsí da xe ínin ko. Ntá tsi ¡nté kui vaꞌá ñaꞌa, ña é kakuintiꞌxe i kó kuān te vata kiní ña ko! —kaꞌan ña. Nuu i é de váꞌa ña tutú saꞌa

30 Ñá

te da dīí ka nuu i é idé Jesuu núu ñá ntɨniꞌi ñā é ña ni úve naꞌa tutú saꞌa. 31 Ntá tsi nuu i sáꞌa ūve naꞌa vata koo é kuīntiꞌxe nto tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é táxnuu Xuva ko ñā né, dɨvi ñā é Īꞌxá Xuva ko ñā dɨ. Te kuīntiꞌxe nto ña ne, níꞌi nto ntuvi vāꞌá iña ntó kuenta iña ña.  

Dā ntii dîtó Jesuu núu ūꞌxe ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā

21

Dā rkontûvi e kúvi sáꞌa ntii dîtó Jesuu mí ntoo ña ntɨniꞌi ñā etsin nu míni kāꞌnu é nani Tīberia. Sáꞌā kúvī da ntii díto ña. 2 Ikān ntoo dadɨɨ Simuun Pedrú san ni Tūmaa, ña e ntántēe Iꞌxa Uví, ni Natanāee, ña véꞌxi ñuú Canaa é kāduku ntée ñuú Galilea, nī ntuvi iꞌxá Zebedeu, ni ūví ka xtúku ña ntɨniꞌi Jēsuu. 3 Simuun Pedrú san kakaꞌan ñá ni ñā: —Xuꞌú ne, tsāká kitáva u —kaꞌan ña. Ntákaꞌan ñá ni ñā: —Kɨ ́ꞌɨ ̄n ntɨ ́ ni ntō dɨ —kaꞌan ña. Kuéꞌen ñā, ñuꞌú ña tun ntōó san. Ntá tsi niñu tsikán ne, nté uun tsákā ña ni tavá ña. 4 Ntá tsi dā veꞌxi túvi ne, ikān ntii dîtó Jesuu, ntítsi ña diñɨ ntute san. Ntá tsi ña ntɨniꞌi ñā ne, ñá ni īni ñá te dɨvi Jēsuu. 5 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ō dáꞌ, ¿vāta ntu níꞌi nto tsákā san? —kaꞌan ña.  

 

 

 

—Vátā —kaꞌan ña. 6 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Nakuītá nuu nto xunu nto diñɨ kuáꞌa nto sán ne, ikan nīꞌi ntó tɨ — kaꞌan ña. Kuān o dé ntiꞌxe ña ne, ntē ña ni kuvi natavá ka ña xunu san e dóo ñuꞌu tsitu kuēꞌen tsákā san. 7 Ña ntɨniꞌi ñā, ña e dóo kuinima Jésuú ne, kakaꞌan ñá nī Pedrú san: —¡Dɨvī mastru kó ña! —kaꞌan ña. Dā ve tsi téku Pedrú san é dɨvī Tóꞌo ñā ne, nákunūu ña duꞌnu ña, tsí kantɨɨ ́ ña nuu ña, dā entíta ña iní ntute san. 8 Da nɨɨ vēꞌxí ña nguiī sán iní tun ntōó san, ntáñuꞌu ña taraxá san é ñuꞌu tsitu tsákā san. Ñá te nté sa ikā ñuꞌu ña nú ntūte san; īó te ūun sientu métrū. 9 Dā núu ña tun ntōó san nú ñutɨ kán ne, ikān íni ña é kaiꞌxi ngɨ ́ñuꞌu, nteku ítun tsákā san ni tañúꞌū san. 10 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Na kīꞌxi nto uvi a tsáka, kɨtɨ dā ve táva nto san —kaꞌan ña. 11 Kūxee xtuku Simuun Pedrú san iní tun ntōó san ne, kanañuꞌu ña taraxá san ñuꞌu kān. Uun ito tsi ñúꞌu tsitu kuēꞌen taraxá san tsáka naꞌnu ntɨꞌɨ, uun sientu uvi díko uxuni tɨ. Kuān te dóo kueꞌe tɨ ́ ne, ntē ña ni ntatsin táraxá san. 12 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kixkáꞌxi nto kuenta teváa — kaꞌan ña. Kidáā ne, nté uun ñaꞌa ña ña ni kene iní ña tsixeꞌe ña ñā xoo ñáꞌa ña, tsí da xé ini ña tsí dɨvi ntīꞌxe ña é Tóꞌo ñā. 13 Xée ētsin Jesuú ne, dā nánuu ntáꞌa ña tañúꞌū sán, xeꞌé ña ña. Kuan tsī o dé ña nī tsákā sán dɨ. 14 E sáꞌā kúvi ūni íto e ntii dîtó Jesuu núu ñá ntɨniꞌi ña dā ntóto ña é xiꞌi ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

211

SAN JUAN 21

Kakaꞌan Jésuu ni Símuun Pedru

15 Dā

kuvi éꞌxi ña ne, kakaꞌan Jésuu ni Símuun Pedru: —Simuun, íꞌxá Juaan, ¿vā dií dií ka ntu kakuinima ó ko é sāꞌa? — kaꞌan ña. Kakaꞌán Pedru ni ña: —Ini ntú ku nto, Mastru, tsí ntio kó nto —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuéꞌēn é kāꞌxí a leꞌntú ko sán ni —kaꞌan ña. 16 É kūvi uvi íto tsixeꞌe Jēsuu ña: —Simuun, íꞌxá Juaan, ¿kakuinima ntú o ko? —kaꞌan ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Nuu é ntaā i, Mastru. Ini nto tsí ntio kó nto —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Kuenta víin leꞌntú ko sán ni — kaꞌan ña. 17 É kūvi uni íto tsixeꞌe xtuku ña ñā: —Simuun, íꞌxá Juaan, ¿ntio ntu o ko? —kaꞌan ña. Pedrú san ne, dōo uꞌvi kúvi ña é uni íto tsixeꞌe ña ña tē ntío ña ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mastru, dɨvi nto īni nto é un ntɨꞌɨ ̄. Dɨvi nto īni nto tsí ntio kó nto —kaꞌán Pedrú san. Kakaꞌan Jésuu ni ña kídaā: —Kuéꞌēn é na kāꞌxi leꞌntú ko sán ni. 18 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō. Dā kúvin ñatīí kuetsī ne, nákunūun duꞌnu o dá kɨ ̄ꞌɨn da míꞌī ka mí ntio o. Ntá tsi tē kuátān ne, koó da nakāan ntáꞌa o ne, tuku ñaꞌa naxnūu ña o duꞌnu ó ne, dá kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña o míꞌī ña ntío o é kɨ ̄ꞌɨn.  

 

 

19 Kuan

ō kaꞌan Jésuu vata koo é kūtuní Pedru nté koo kuvi tē xiꞌi ña, vata koo é kāꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Kuntīkɨ ́n ko! —kaꞌan ña. Uun ñaꞌa ña ntɨniꞌi Jēsuu, ña e dóo kuinima ña

20 Dā

xkókoto Pedru ata ñá ne, īní ña tsí kantīkɨ ́n ña uun ñaꞌa ña, ña e dóo kuinima Jésuu, ña e itúvi diñɨ ña da éꞌxi dadɨɨ ña da kúvi viko san, ña é tsixeꞌe xoo ñáꞌa é diko i ñā. 21 Dā íni Pedru ñá ne, katsixeꞌe ña Jēsuu: —Ña sāꞌá ne, ¿nté ntu koo kuvi ña? —kaꞌan ña. 22 Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē ntio ko é kutuvī ñá da nté nainu xtúku ú ne, ¿vá neē ntú kuenta iña o? ¡Dɨvīn né, kuntīkɨ ́n ko! —kaꞌan ña. 23 Dukuān ne, kuiní ña ntákuintiꞌxe i san tsí ña kuví ntiꞌxe ña tsikan. Ntá tsi ña te ni káꞌan Jésuu e ña te kuví ña. Da mii tsī é kākaꞌan ña: “¿Vá neē ntú kuenta iña ó te ntio ko é kutūví ka ña dā nté nainu xtúku u?”, kuan ō kaꞌan ña. 24 Dɨvi ña ntɨniꞌi Jēsuu, ña tsikán ne, dɨvī ú xuꞌu é kantaa ú ni ntō nee iña e íni u. Xuꞌu tée naꞌá u túꞌūn saꞌa. Ini o tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u. 25 Jesuú ne, dií ka tɨ ̄tɨ ́n ka nuu i é idé ña dɨ. Tē dɨ ́ ni ūve naꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ sáꞌa ne, á te ntē ña xee táꞌan ñuxiví sa é kuntōo tutu é ūve naꞌa kakaꞌan íña ña.  

 

 

 

 

Nté ō dé tsiñu pustru Xúva kō

1

Dā ntántétu pustrú san Espíritū Sántū

Dá kūntáa Jesuu é dukún kān

Xuꞌú é Lucá u ne, táxnūú u tutú ntaꞌa nto, Teófilu. Tutú é dé vaꞌá diꞌná u ne, ntaa ú ni nto un ntɨꞌɨ ̄ é edé Jesuu, ni un ntɨꞌɨ ̄ é nakuāꞌa ña ñaꞌa nté ntūvi dá eni ntuꞌu ñā 2 da nté ntūvi é kūntáa ña e dukún kān. Diꞌna dá kūntáa ña e dukún kān né, dē kúꞌvē ñá uxuvi ñáꞌa, ña é vīí pustru íña ña ne, náñēꞌe ñá ña nté koo vií ña. Tsí xeꞌe Espíritū Sántū é kūtuni ña nté koo kaꞌan ñá ni ñā. 3 Kidáā ne, xíꞌi ñā ntiká krusi. Ntá tsi da rkontûvi é xiꞌi ñá ne, mii ñā ntii díto ña mí ntoo pustru ña. Dōó kiꞌin itō ntii díto ká ña da nté xee táꞌan uvi díko ntuvi. Dōó kueꞌe edé ña vata koo é kuīntiꞌxe pustru ña tsí ntoto ntiꞌxe ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā iña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 4 Dā intóo dadɨɨ ká ña nī pustru ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā é ña ku ntaka ña ñuú Jerusaleen. —Kuntētu ntó iꞌa da nté niꞌi nto é kākaꞌan Úvā kó, vata ō kaꞌán u ni nto kídaā. 5 É īni nto tsí Juaán ne, ntute nakutsi ntúte ña kō; ntá tsi ña kukuíi ka dá nainu míi Ēspíritū Sántū san é kunūu ñá nima nto — kaꞌan Jésuu ni ña.  

 

 

 

nátaká nuu ni Jēsuú ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Vevií ntu é nakāku ntó ñuú ña Israeé san? —kaꞌan ña. 7 Kidáā né, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ñá te ntōꞌo é kāduku ntée nto é kūtuni nto nee ntúvi vií Uvā kó nuu i é viī ña. Tsí kuenta iña mii ña é kade ña. 8 Ntá tsi te īnuu Espíritū Sántū san é kunuu ña nima ntó ne, dɨvi ña xntii ña ntō é kāꞌan ntó xoo ñáꞌa ú ni ña ntoo ñuú Jerusaleén san. Da kidáā né, kueꞌēn ntó ñuú Judea ni ñuú Samaria ne, kuēꞌén ka nto dá kanɨɨ ñūxivi. Kueꞌēn ntó, kukaꞌan ntódo nto ni ñāꞌa xoo ñáꞌa ú —kaꞌan ña. 9 Dā kúvi kaꞌan Jésuú ne, kūntáa ña e dukún kān. Mēꞌñú viko nuꞌu kuntáa ña ne, ñá ni īní ka pustru ñá ña. 10 Kuan tsī o ntáñɨ ̄ ña, ntaíto díto ña e dukún kān mí kūntáa ña ne, dā nénī ñá xee uvi ánje Xuva kō, ñuꞌu ña doo kuiꞌxin. 11 Ntákaꞌan ánjē sán ni ñā: —Ō ñá ñuú Galilea, ¿nté kuān nté ntaíto díto ntu nto e dukún kān? Tsí dɨvi tsi Jēsuu, ña é nakiꞌi Xuva kō né, vata tsī ó kūntáa ña e dukún ne, kuan tsī koo nainu xtúku ña ñuxiví a —kaꞌan ña.

212

6 Ña

 

 

 

 

 

213

HECHOS 1​, ​2 Dā de kúꞌve ñá Matia é nākunúu ña naa Júda

12 Kidáā

ne, ntáka ña xuku é nani Ōlivú san. Ntíko koō ñá, kunúꞌu ña ñuú Jerusaleen é ña tuvi nté uun kilumetru. 13 Dā náxee xtúku ña ne, kúxee ña má vīꞌi nínu kān. Dɨvī ña ntoo sán ne: Pedru, ní Juaan, ni Sántiau, ni Ándree, ni Félipe, ni Túmaa, ni Bártulu, ni Máteu, ni túku Santiau, iꞌxá Alfeu, ni Símuun Zélote, ni Júda, ení Santiau. 14 Nguentúvi ntánataká nuu un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá, ni ēní Jesuu, ni dɨ ́ꞌɨ ñā María, ni tuku ñadɨ ̄ꞌɨ ́ dɨ, é ntákaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō. 15 Uun ntuvi ne, nátaká nuu vata te uun sientu oko ñaꞌa, ña kuíntiꞌxe i Jesuu. Kidáā ne, nákuntītsí Pedru é kāꞌan ñá ni ñā ne, kakaꞌan ña: 16 —Eni, é īni nto tsí da miī é kuvi nee iña é kākaꞌan Espíritū Sántū sán ne, nté ntūvi diꞌna xeꞌé ña túꞌūn é xntée naꞌa Davii íña Júdā san. Tsi Júdā sán ne, dɨvi ñā é intéka ña ñaꞌa é tɨ ̄ɨn ña Jesuu. 17 Dɨvi ñā ne, dadɨɨ tsi pustru ntɨ ́ ni ñā. 18 Ntá tsi é īni ntó nté ō kúvi ña. Tsi kíꞌi ña diuꞌun é diko ña Jēsuú ne, ñīi ñá uun itsi ñūꞌu. Kidáā ne, kanteɨ ña, koꞌxó ña. Ntáta īꞌxí ña ne, uun ito tsi kíi ntɨꞌɨ itɨ ́ ña ne, xíꞌi ñā. 19 Tēku ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleen, nté ō kúvi ña. Dukuān né, īntántēé ñuꞌu san Aceldama, é kāni túꞌun Ñūꞌu Nɨñɨ. 20 Kuān ó uve naꞌa libru é nanī Salmu, kakaꞌan: Na kuīñɨ ixu viꞌi ña ve; xōxó kuntōo ká i ikān, kaꞌan líbrú san. Xío ūve naꞌa túku, kakaꞌan: É tūku ñaꞌa nakunúu ña naa ña,  

 

 

 

 

 

 

 

é viī ñá tsiñu é edé ña, kaꞌan líbrú san. 21 ʼIꞌa ntoo ñaꞌa é dadɨɨ tsi íka ntɨ ́ ni ñā nguentúvi dá kātúvi Tóꞌo ko Jēsuu ní ntɨ, 22 nté ntūvi dá itsi ntute ña ntaꞌa Juaan un tsi da nté ntūvi é kūntáa ña viꞌi antɨ ̄vi. É kāntio ne, uun ñaꞌa kuntee táꞌan ña ntɨ ́ é ntuvi nɨɨ ̄ ntɨ ́ uxuvi ñáꞌa ntɨ é ntāda ntaá ntɨ nee é īni ntɨ ́, é kāꞌán ntɨ ni ñaꞌā tsí nuu é ntaā i e ntóto Jesuu dá xiꞌi ña —kaꞌán Pedru. 23 Kidáā ne, nakaxnúu ña úvi ñaꞌa: uun ñaꞌa, ñá nani Jōseé Barsabaa (Justo náni ña dɨ), ni ūun ñaꞌa, ñá nani Mātia. 24 Ntákaꞌan ntâꞌví ña kídaā: —Xuva, dɨvi ntō é īni nto nimá ntɨ xe un xé un ntɨ ́ ne, tāꞌxi ntó na kūtuní ntɨ xōo ñáꞌa é ntio nto 25 é viī ñá pustru nto, é nakunúu ña naa Júda. Tsí Júdā ne, nákunāá ña tsiñu ña dá kuan ō dé ña é kīni kaa, dá kuēꞌen ñá mí kadūku ntée ña — kaꞌan ña. 26 Dā kúvi kaꞌan ntâꞌví ña ne, nadɨ ́kɨ ñá te kīi xoo ñáꞌa é vīí pustrú san. Dā kíi ne, dúku ntēé Matiá san. Ura tsí i intee táꞌan ña ni ūꞌxi ɨ ́ɨn pustru, ñá nguiī san.  

 

 

 

 

 

Dā ínūu Espíritū Sántū

2

Dā xee táꞌan ntuvi é kūvi viko iña ñá Israee, viko é nani Pentecōsteé ne, dadɨɨ ntoo ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i san. 2 Dā nénī ñá uun káñuꞌū tsí nte e dukún kan, vatā ó te tātsin dóo ntii kainu ne, koó da kakeꞌxen nī kava má viꞌī mí ntoo ña. 3 Kidáā ne, ntii díto ñuꞌu kaiꞌxi. Kaxiꞌí nuu ñuꞌu san dɨkɨ ñá xe un xé un ñā. 4 Kidáā ne, ínūu Espíritū Sántū san nima ñá ne, eni ntuꞌu ñā  

 

 

214

HECHOS 2 ntákaꞌan ña é tūku e túku túꞌūn, tsí xeꞌe Espíritū Sántū san é kūvi kaꞌan ña. 5 Ntuvi sāꞌá ne, xee ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tatá viꞌi ña Israee, ña e dóo ntaínuu iní i Xuva kō. Dā míꞌī ká ñuu véꞌxi ña, xée ña ñūú Jerusaleen é viī ñá nchuꞌun Xuva kō. 6 Dā tékū ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san tsi dóo ntii kakaꞌan ñuꞌú ne, ikan tsī nátaká nuu ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. Ña é da ve xée sán ne, é tūku e túku túꞌūn ntákaꞌan ña. Koó dā kúduꞌva ña da téku ña túꞌun ñā e ntákaꞌan ña kuíntiꞌxe i san. 7 Koó dā kúdana iní ña ne, ntánatíin ña ni tāꞌan ña, ntákaꞌan ña: —¿Vá ña ntu te ña ñuú Galilea, ña kuān ó ntákaꞌan san? 8 ¿Nté kuī ntátekú ntu ko tūꞌun é ntákaꞌan ña, vata tsi tē dadɨɨ túꞌun ko ni ñā? 9 Tsí xoꞌō ne, é xīo xío ñuu ko: ñuú Partia, ni ñūú Media, ni ñūú Elan, ni ñūú Mesopotamia, ni ñūú Judea, ni ñūú Capadocia, ni ñūú Puntu, ni ñūú Asia, 10 ni ñūú Frigia, ni ñūú Panfilia, ni ñūú Egítō né, iō ñá ne, véꞌxi ñā un tsi nte ñuu África, é díi ka ikā é ñuú Cirene. Iꞌa ntoo ña ñuú Romá dɨ; iō ñá ne, ña Israee ña; iō ñá ne, dadɨɨ tsi ntántīkɨn ñá Xuva ko nī ña Israee. 11 Iꞌa ntoo ña ñuú Cretá dɨ, nī ña ñuú Arabia. Ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ o ntáteku ko é ntántaa ña ni kō nté o de Xuva kō e dóo kaxntii ña kō né, dɨvi tsi tūꞌún mii kō ntákaꞌan ña —kaꞌan ña. 12 Koó dā kúduꞌva ña nee iña é kākuvi ne, ntátsixeꞌe tāꞌan ña: —¿Míꞌi ntu vēꞌxi é kuan ō ntáde ñaꞌa san? —kaꞌan ña. 13 Ntá tsi iō ñá ne, da ntáxkuntée ña, ntákaꞌan ña: —Tē dóo ñuꞌu tsitū nima ña vínu xee —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Nté ō kaꞌán Pedru ni ñaꞌá san

14 Kidáā

ne, nákuntāñɨ ́ dadɨɨ Pedru ni pustru ñá uꞌxi ɨ ́ɨn san é kāꞌan ñá ni ñāꞌa sán ne, un ntii tsī kéne ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —Un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva ntō, ña ñuú Judea ni ñá ñuú Jerusaleén ne, viꞌa ve ne, kini váꞌa nto é kaꞌán ntɨ ni ntō. 15 Ñaꞌa sāꞌá ne, ña te kɨ ́ꞌvi ñā. Ini nto tsí dā ve kaeku ɨɨn teváa. 16 Ñāꞌá ni san, tsi sáꞌa ne, kakuvi vata ō kaꞌan Jóee dá kaꞌan ñá naa Xuva ko é ūve naꞌa nté ntūvi diꞌna, kakaꞌan ña: 17 Te xēe táꞌān ntuvi é ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví ne, táxnūú u Espíritū Sántū ko é kunūu ña nima ñáꞌa, ña ntoo dá kanɨɨ ñūxivi. Kidáā ne, káꞌan iꞌxā ntó, te tíi, te ñadɨ ̄ꞌɨ, naá ko. Na kuetsī sán ne, vata koo kuvi é nākueni na, kiní na é nāñeꞌé u na. Ñatā sán ne, ñuu ení kān nañēꞌé u ña nté koo kuvi rkontuvi. 18 Ntuvi tsikán ne, taxnūú u Espíritū Sántū ko é kunūu ña nima ñá ntáde tsiñu kuenta iñá ko, te tíi, te ñadɨ ̄ꞌɨ ñá ne, da kidáa kāꞌan ñá naá ko. 19 Taꞌxi ú kuenta é dukún kān ne, ñuxiví a kii nɨñɨ ́ ne, koko ñuꞌú ne, dōo kene uꞌme vata kaa viko nuꞌu. 20 Kuneé ngantií ne, koko kuēꞌe kueꞌé xoo, vata ito nɨñɨ, diꞌna tē xee táꞌan ntuvi é naīnu Tóꞌo kō.  

 

215

HECHOS 2

Kidáa ntūvi e dóo kaꞌnu, e dóo váꞌa ō. 21 Dā xoó ka ñaꞌa, ña é kaku niꞌi i Tóꞌo kō ne, nakáku ña, kaꞌan Jóeé san kídaā. 22 ʼUn ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto, ñatīí Israee, kini váꞌa nto é kāꞌán ntɨ ni ntō: Tsí Jesuu, ñá ñuú Nazareé ne, dɨvi ñā e dóo vaꞌá ña ni Xuva kō. É īni ntó tsí xeꞌé Xuva kō é kūvi vií ña nuu i e dóo naꞌnu méꞌñu ntō né, dōo kueꞌe kuénta táꞌxi ña vata koo é na kūtuni nto tsí mii Xuva kō táxnūu ña ña. 23 Ntá tsi dā ntúvi ña kuenta ntáꞌa nto, vata tsi ō dé kûꞌvé Xuva ko ntē ntúvi diꞌna ne, dɨvi ntō tɨ ́ɨn nto ña ne, ēꞌní nto ña dā xeꞌé nto itsi é naxnteē ñá kini ntáa san ña ntíkā krusi. 24 Ntá tsi Xuva kō ne, nantóto ña ña dá xiꞌi ña. Ña ni kúvi vīí doxiꞌí san ni ñā. 25 Tsí kuān ó uve naꞌa nte ntúvi diꞌna, kakaꞌán rei Davii kuénta iña ña: Iní u tsí nguentúvi katuví u ni Xuva kō. Ñá kauꞌvī kueꞌén ko, tsí dɨvi ñā kunuu méꞌñu kūnuu dava ña ko. 26 Dukuān é nakūnuu dîní nimá ko ne, dōó diní ko, kakaꞌán u. Nakutúvi vāꞌá kueꞌen kúñū ko, 27 tsi ñá xtuvī mii ntó nimá ko doxiꞌí kān; ntē ña taꞌxi nto é tēꞌu kúñū ko, tsí xuꞌu é iꞌxā nto e dóo vaꞌá u. 28 Dɨvi ntō nañéꞌē ntó ko nté koo niꞌí ko ntuví vaꞌá iñá ko. Xuꞌú ne, nakunúu dini kueꞌén nimá ko é kutūví dadɨɨ ú ni ntō. Kuan ō kaꞌan Dávií san kídaā.  

 

 

 

29 ʼĒni,

é īni nto tsí xiꞌi úva ata ko Dāvií ne, dā intúꞌxi ña. Tsí iꞌa tuvi dukuan ñáña ñā mí īntúꞌxi ña. 30 Ntá tsi Davií ne, kakaꞌan ñá naa Xuva ko é kuān ó kakaꞌan ña. Ini ña tsí Xuva kō xeꞌé ña xuꞌu ña tsí uun iꞌxá ika ña kunūu naa ña é viī ñá rei iñá ko, xoꞌō e ñá Israee o. 31 Dukuān né, vata tsī ó te nte díꞌna íni Davii nté koo kuvi ne, kaꞌan ña kuenta iña é ntoto Cristu dá xiꞌi ña, tsí ña kunuu mii nima ña mí ñuꞌu nima ñá xiꞌi; ntē ña téꞌu kúñu ñā dɨ. 32 Ne, kuan ō kúvi ntiꞌxe, tsí Xuva kō ne, nantóto ña Jesuu. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨ é uxuvi ñáꞌa ntɨ ́, ntáde ntaá ntɨ tsí iní ntɨ tsí nuu é ntaā i é ntóto ña dá xiꞌi ña. 33 Kidáā ne, kúntāa ña é kutuvī ñá ntaꞌa kuaꞌa Xuva kō é kada kúꞌvē ñá, tsi dóo iō ñá é viī ña. Kidáā ne, táxnuu Xuva kō Espíritū Sántū sán, vatā ó kakaꞌan ñá nte díꞌna ne, dɨvi ñā kade ña é un ntɨꞌɨ ̄ é ntaíni nto nī é ntátekú nto é kākúvi vevii. 34 Tsí ña te rei Davií san ña é kūntáa viꞌi antɨ ̄vi, tsí mii Dāvii kakáꞌan ña: Kakaꞌan Xúva ko nī Tóꞌō kó: “Kutūvín diñɨ kuaꞌa kó, 35 dā nté kūvi vii ntɨ ́ꞌɨ ú nī ña ntaínchuꞌvi o”, kaꞌan Xúva kō. Kuan ō kaꞌan Dávii kídaā. 36 ʼNa kūtuni ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san tsí nuu é ntaā i tsí dɨvi Jēsuu, ña é náxnteē nto ntíkā krusí ne, dɨvi ñā é nakaxnúu Xuva ko ñā é viī ñá Tóꞌo kō, é viī ñá Cristu, ña é nakākú kō —kaꞌán Pedru ni ña. 37 Dā téku ñaꞌa san é kākaꞌan ñá ni ñā né, dōo uꞌvi kúvi ña. Tsixeꞌe ñā Pedru ní pustru ñá nguiī san: —Ēni, ¿nté ntu koo vií ntɨ é ntūváꞌā ntɨ ́ ni Xuva ko vē? —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

216

HECHOS 2​, ​3 38 Kidáā

ne, kakaꞌán Pedru ni ñā: —Natuꞌvi nto kuétsi nto ntaꞌa Xuva kō ne, kutsi ntute nto xé un xé un nto kuēnta iña Jésuu, vata koo é kāda kaꞌnu iní Xuva ko kuētsí nto ne, taꞌxi ña Espíritū Sántū é kunūu ña nima nto. 39 Tsi táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña é kuān koo vií ña ni ko ni iꞌxā kó, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, kuān te dóo ikā ntoo ña, da xōó ka ñaꞌa e kána Xuva kō é kūvi ña iña ña — kaꞌan ña. 40 Dōó naꞌa kākaꞌán Pedru ni ñá ne, dōó kueꞌe é kākaꞌan ñá ni ñā. Kaxéꞌe ña ña itsi, kakaꞌan ña: —Kii nteé xio nto ña kini ntáa san ve —kaꞌan ña. 41 Dōo tɨtɨ ́n ñaꞌa kuíntiꞌxe ña é kākaꞌan ñá ne, itsi ntute ñā. Iō ñá te ūni míil ñāꞌa, ña é nakuvé taꞌan ntuvi tsikan nī ña kuíntiꞌxe i san. 42 Ña sāꞌá ne, dōo dé ntaa ña un ntɨꞌɨ ̄ é nañéꞌe pustrú san ña ne, dōo dé ntaa ña nataká nuu ña é kātsin dava ña tañúꞌu nī é kāꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō dɨ.

ñuꞌu nima ñá ne, ntē ña ni de náꞌnu ña ni tāꞌan ña. 47 Da mii kuēꞌen tsi é nānuꞌu ñá iní ña Xuva kō ne, dōo váꞌa kaꞌan ñáꞌa san íña ña. Utén utén ne, dukuān ntákutɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa, ña nakáku Xuva kō.  

 

 

 

 

Ntuvi iña ña kuíntiꞌxe i san dá iñɨ ntuꞌu é nataká nuu ña

43 Xuva

kō né, dōo xntíi ña pustrú san é viī ñá nuu i e dóo naꞌnu, e dóo tɨtɨ ́n kuenta xéꞌe ña. Ñaꞌa sán ne, koó dā kúduꞌva ña ne, dōo uꞌví ña. 44 Ña kuíntiꞌxe i sán ne, dadɨɨ tsi ika ña ne, uun tsi nima ña. Kaxntii tāꞌan ñá ni da nēé ka é īo iña ña. 45 Dīko ña iña míi ña ne, dā nákeꞌnté dava ña diuꞌun i, tsíꞌi ña ntaꞌa taꞌan ña xé un xé un ña vata kaa é kātaan núu ña. 46 Utén utén nátaká nuu ña ini ukún kaꞌnu kān ne, dadɨɨ éꞌxi ña nú viꞌi ña kān, katsín dava ña tañúꞌū. Dōo diní  

 

 

Dā ntúvaꞌa ña xnéꞌe

3

Uun ntuvi ne, kuéꞌēn Pedru ní Juaan, kuntáa ña má ūkún kaꞌnu kān dá kaeku uni kuáa, ura i é ntákaꞌan ntâꞌvi ñáꞌa. 2 Dā xee ña xiꞌi úkun kán ne, īní ña é vēxníꞌi ñaꞌa san uun ñátīi, ña é natɨ ́ɨn dɨꞌɨn i nté dā káku. Utén utén kaxee niꞌi ña ña ne, kaxtúvi nteē ñá ña xiꞌi úkun kān, xiꞌi é nanī E Dóo Vaꞌa. Ikān xkutúvi ñá, kaikan ñá doméni ntaꞌa ña ntáxee má ūkún kān. 3 Dā íni ña tsí véꞌxi Pedru ní Juaan é kɨ ̄ꞌvi ña má ūkún kān ne, íkan ñā diuꞌún doméni ntaꞌa ña. 4 Pedru ní Juaán ne, īto ña ña ne, kakaꞌán Pedrú san ni ñā: —Koton nuú ntɨ —kaꞌan ña. 5 Kidáā né, īto ñá nuu ña tē nee kuéꞌe ña ña, kuiní ña. 6 Ntá tsi Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ña túvi kuēꞌen tsí diuꞌún ko. Ntá tsi īó iñá ko é tāꞌxi ú o: kuenta iña Jesúcristu, ña ñuú Nazaree, káꞌān ú ni ō: Nakuntítsin, kakan ve —kaꞌán Pedru. 7 Kidáā ne, írkāa Pedru ntáꞌa ña é xntii ña ñā nakuiñɨ ñá ne, ura tsí i ntuváꞌa dɨ ́ꞌɨn ñā. 8 Koó dā kaentíta ntaa ña nakuntítsi ña ne, dā éni ntuꞌu ñā kaika ña. Kúkɨ ̄ꞌví dadɨɨ ña nī Pedru ní Juaan má ūkún kān ne, koó dā kaentíta eninú ña kaika ña, kakaꞌan ñá e dóo kaꞌnu Xuva kō. 9 Īní ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san é kaika ña, kananuꞌu ñá ini ña Xuva kō ne,  

 

 

 

 

 

 

 

217

HECHOS 3

10 koó

dā kúduꞌva ñaꞌa san dá ini ña é ntūváꞌa ña, tsí ini ña é dɨvi ñā é kaitúvi nteē ña xiꞌi é nanī E Dóo Vaꞌá san é kaikān ñá doméni. Dā kaꞌan ntódo Pedru Corídoo Salámuun kan

11 Ñatīí

san ne, kuan tsī ó karkaa ña Pedru ní Juaan, é ña ni ntío ña é nangāva ña ña. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, koó dā kúduꞌva ña ne, ntaínu ñā, véꞌxi ña mí ntoō ñá, uun itsi ini ukun kan mí é nani Corīdoo Salámuun. 12 Dā íni Pedru é véꞌxi ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ō ñá Israee, ¿nté kui koo da ntákuduꞌva ntu nto é kuan ō kúvi? ¿Nté kui kuān nte ntaíntéꞌa ntu nto ntɨ? ¿Vá dɨvi ntū ntɨ ́ kuvi idé ntɨ é ntūváꞌa ña sāꞌa? ¿Va dóo ntu īó ntɨ é ntaváꞌa ntɨ ́ ña xnēꞌe? Kuān te dóo ntaínuu ini ntɨ ́ Xuva kō ne, ¿vá kūvi ntu vií ntɨ ntaváꞌa ntɨ ́ ña sāꞌa? 13 Ñaꞌá ni san, tsí Xuva kō, ña inúu ini uva ata ko Ābraan ni Ísaa ni Jácoó ne, dɨvi ñā de kúꞌvē ñá é mii iꞌxā ñá Jesuu kodó nuū ña. Dɨvi ñā é ntáda nto ña kuenta ntáꞌa ña tsíñu i. Dā ntío Pilatu é nangāva ña ña ne, dɨvi ntō ne, ña ni ntío ntō. 14 Jesuú ne, dōo váꞌa ña. Ña túvi nee kuetsí ña. Ntá tsi ña ni ntio nto é nangāva ña ña. Dɨvi ntō ne, íkan ntō é nantii ña uun ñaꞌa ñatīi, ña éꞌni ñaꞌa. 15 Dukuan ō éꞌni nto ña kataꞌxi ntuvi iña ko. Ntá tsi Xuva kō ne, nantóto ña ña. Ntɨꞌɨ ́ ne, iní ntɨ tsí nuu é ntaā i é kuan ō kúvi. 16 Vevií ne, dɨvi Jēsuu kúvi idé ña é ntūváꞌa ña sāꞌá, ña é kainí nto, tsí dá kaku niꞌi ña Jēsuú ne, nakunúu ntii ña. Tsí dá kuíntiꞌxe ña Jesuú ne, kutíi ña ntuvaꞌa váꞌa ña, vata tsi ō kaini ntó un ntɨꞌɨ ntō ve.  

 

 

 

 

17 ʼÉ

īní u, ení, tsí dɨvi nto ni ña odo nūú iña nto ne, ña ni ínī ntó xoo ñáꞌa é Jesuu da éꞌni nto ña. 18 Ntá tsi dukuan ō dé ntaa Xuva kō é kākaꞌan ña nté ntūvi diꞌna dá ntákaꞌan ñá kaꞌan naa ña é da miī é ntōꞌo Cristu, ña nakaxnúu ña. 19 Dukuān ne, nadama nto nima kíni kaa nto ne, nakuníꞌi nto nima váꞌá nto. Xnūu nto nima nto é kākaꞌan Xúva kō, vata koo é nākate ña kuétsi ntō. Kidáā ne, taꞌxi ña é nakunuu dîní nima ntó ne, 20 taxnuu ña Jesucristu, ña é nakaxnúu ña nte ntúvi diꞌna é kodo nuū ñá kuenta iña ko. 21 Vevií ne, da miī é kutuvī ñá viꞌi antɨ ̄vi, kantétu ña dā nté xee táꞌan ntuvi é ntāvaꞌa xeé xtuku Xuva ko ñūxiví, vatā ó ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo nte e náꞌa, dá xeꞌé Xuva kō é kūtuni ña nté koo kuvi. 22 Tsí Muiseé ne, kakaꞌan ñá ni ñata kō, ña intóo kídaā: “Xuva kō né, taxnūu ña uun ñaꞌa é dɨvi tsi tātá ko, é kaꞌan ña naa ña, vata tsī o táxnūu ña ko. Kini vaꞌa váꞌa nto nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ é kāꞌan ñá ni ntō, 23 tsí te xoo ñáꞌa ña ntío ña kuintiꞌxe ña é kākaꞌan ñá ne, kunaá ña. Kii nteé xio taꞌan ña ña Israee”, kaꞌan Muísee nte kídaā. 24 ʼKuan ō kaꞌan ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kaꞌán naa Xuva ko. Diꞌna Samuee, ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kaꞌán naa Xuva ko, ña é vēꞌxí ata ña, ntákaꞌan ntódo ña nté koo kuvi vevii. 25 Xuva kō ne, xéꞌe ña xuꞌu ñá uva ata ntō, ña intóo diꞌna. Kuvi iña ntó dɨ, tsí ntoo nto naa ña vevii. Tsí Xuva kō ne, kakaꞌan ñá ni Ābraan: “Kuenta iña íꞌxá nto ntuviko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo dá kanɨɨ ñūxivi”, kaꞌan  

 

 

 

 

 

 

 

218

HECHOS 3​, ​4 ña. 26 Dukuān né, dā táxnuu Xuva ko Iꞌxā ñá ne, diꞌna kuenta iña ntó táxnuu ña, vata koo é ntāviko ña nto, vata koo é nātuꞌvi nto kuétsi ntō —kaꞌán Pedru ni ña.  

Dā ntâñɨ ́ Pedru ní Juaan núu ña tsíñu i

4

Pedru ní Juaán ne, ntákaꞌan dúkuan ña ni ñāꞌa san dá xee dutu íña ñá Israee, ni tóꞌō sntadun íña úkūn kaꞌnu, nī ña saduceu. 2 Dōó dutsī kuiní ña nī Pedru ní Juaan, tsí ntánakuāꞌa ña ñaꞌa san tsí nuu é ntaā i é ntoto xtuku o tē xiꞌi o, tsí ntóto Jesuu dá xiꞌi ña. 3 Kidáā né, tɨ ̄ɨn ña ña, tsúꞌun kutu ña ñā viꞌi utun. Uun ñúū ñúꞌu kutu ñā, tsí e kuáa da tɨ ́ɨn ña ñā. 4 Ntá tsi dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa kuíntiꞌxe ña da téku ña túꞌūn é kākaꞌan ña. Kidáā ne, xée tāꞌan te uꞌun míil ñaꞌa kuíntiꞌxe ña Jesuu, é da mii kuēꞌen tsí ñatīí san ne, kaxio ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ. 5 Utén sān ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña odo nūú iña ñá Israeé san, ni ñata, nī mastru lei iña úkūn sán ne, nātaká nuu ña ñuú Jerusaleen, 6 ni dūtu, ñá odo nūu, ña nani Ānaá, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña, ni Caīfaa, ní Juaan, ni Aléjandrú dɨ. 7 Kidáā né, kāná ña Pedru ní Juaan é xntáñɨ meꞌñū ñá ña, da tsíxeꞌe ña ñā: —¿Xoó ntu táꞌxi i itsī é kuān koo vií nto? —kaꞌan ña. 8 Pedrú ne, dōó nuu Espíritū Sántū nima ñá, kakaꞌan ña: —Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó, ñata, ña odo nūú iña ñá Israee: 9 te ntio nto tsixeꞌe ntō ntɨ ́ nté ō xntíī ntɨ ́ ña xneꞌé ne, nté ō kúvi ntuváꞌa dɨ ́ꞌɨn ñā ne, 10 kini váꞌa nto ve é kākaꞌán ntɨ ni ntō, tsí ntio ntɨ ́ é kūtuni ntó ni  

 

 

 

 

 

 

 

 

ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israee tsí Jesucristu, ñá ñuú Nazaree, ña naxntéē ntó ntiká krusi, ña nantóto Xuva kō né, dɨvi ñā kúvi idé ña é ntūváꞌa ña sāꞌa. Iꞌa ntitsí ña nuu ntoo. Ini nto tsí ña vádā ká ña ntuvi. 11 Jesuú ne, vata kaa xuu núu i kaa ña. Dɨvi ntō ne, vata ntáa ña ntáxntāñɨ ́ viꞌi ntáa nto, é nākuíta nto xuu e dií ka vaꞌá, xuu e kúvi xuu núu i. 12 Tsí xōxó xtuku ka é kuvi nakākú i kō, tsí mii tsi Jēsuu é kūvi vií ña. Kuan ō dé kûꞌvé Xuva kō —kaꞌán Pedru ni ña. 13 Ña tsiñu i sán ne, koó dā kúduꞌva ña dá ini ña tsí ña te kauꞌvi kuéꞌen tsi Pedru ní Juaan é kaꞌan ña, kuān té ñá te tuꞌve ña, ñá te naꞌnu ñāꞌa ña. Da kidáā kútuni ña é dadɨɨ íka ña ni Jēsuu. 14 Ikān ntitsí ña ntuváꞌa sán dɨ. Dukuān ne, ñá ni kútuni ñá nté koo kaꞌan ntée ña ña. 15 Kidáā ne, nantíi ña ña méꞌñū juntá san ne, da ntánatíin mii ñā, 16 ntákaꞌan ña: —¿Nté ntu koo vii o ni ñā? É īní ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleen, tsí idé ña uun nuu i é dóo kaꞌnu. Ña kúvi kāꞌan o té ña nuu é ntaā i. 17 Ntá tsi ña ntío ko é kūkueꞌe núu i. Dukuān ne, kuéꞌe o ña ītsi e nté uun ito ka ña kaꞌan xtúku ña kuenta iña Jésuu —kaꞌan ña. 18 Kidáā né, kāna xtuku ña ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —Nté uun ito ka ñá ku kāꞌán ka nto ni ñāꞌa kuenta iña Jésuu — kaꞌan ña. 19 Ntá tsi Pedru ní Juaán ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: —Mii nto kadā kuení nto ve. ¿Nee iña é dií ka vaꞌa é vīí ntɨ, te kuinī nto: é kuintiꞌxe ntɨ é ntákaꞌan ntó  

 

 

 

 

 

 

 

 

219

HECHOS 4

ne, ō é kuintiꞌxe ntɨ é kākaꞌan Xúva kō? 20 Ntɨꞌɨ ́ ne, da miī é kāꞌán ntɨ ni ñaꞌa un ntɨꞌɨ ̄ é īní ntɨ é edé Jesuu, un ntɨꞌɨ ̄ e téku ntɨ é nakuāꞌa ñá ntɨ —kaꞌan ña. 21 Ña tsiñu i sán ne, da mii tsī de tíi ña ni ñā né, dā nakaka ña ña. Ña ni kúvi kuēꞌé ña ña é ntōꞌo ña, tsi úꞌvī ñá tē dóo kaꞌan ñáꞌa san. Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, da mii kuēꞌen tsi ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva kō é kuan ō kúvi. 22 Tsí ña xneꞌe, ña é kuan ō ntuváꞌa dɨ ́ꞌɨn ī sán ne, e ítā ntiꞌxin uvi díko kuia ña.  

 

 

Nté ō kaꞌan ntâꞌví ña kuíntiꞌxe i san 23 Dā

ntíi Pedru ní Juaan víꞌi utun kān ne, kuéꞌen ñā mí ntoo taꞌan ña, ña kuíntiꞌxe i, kuntáa ña ni ñā nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ nuu i é kākaꞌan dutu ñá odo nūú san ni ñatā san ni ña. 24 Dā téku taꞌan ña ne, uun tsi nima ñá kaꞌan ntâꞌvi ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ni Xuva kō: —Xuvā, dɨvi ntō é Xuva ntiꞌxe ntɨ ́ nto; dɨvi ntō e dóo kaꞌnu nto. Mii ntō dé kúꞌvē ntó e dukún kan ni ñūxiví a, ni ntute ñuꞌu kān, ni un ntɨꞌɨ ̄ é īo. 25 Mii nto ni Ēspíritū Sántu ntō ne, xéꞌe nto túꞌūn é kāꞌan ña kade tsiñu iña nto, rei Davií san, dá kakāꞌan ñá naá nto nté ntūvi diꞌna, kakaꞌan ña: ¿Nté kui dóo ntákudiin ñá tuku ñuú san? ¿Nté kui doto tsī ó ntántukū nuu iní ñaꞌa san? 26 Kuntañɨ ̄ ntée ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ rei iña ñúxivi, nātaká nuu ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ predente ñúú san dá ntāa ña ata Xuva ko ní Cristu, ña nakaxnúu Xuva kō, kaꞌan Dávií san kídaā.  

27 ʼKuan

ō kúvi ntiꞌxe tsí rei Heróde ni Pōncio Pilatú ne, nātaká nuu ña má ñūú a nī ña Israee ni ña é ña te ña Israee, nátee taꞌan ña xuꞌu ñá, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Iꞌxá nto Jesuu, ña e dóo vaꞌá, ña nakaxnúu nto. 28 Dukuan ō dé ntaa ña un ntɨꞌɨ nuu i vata tsi ō dé kúꞌvē ntó nte ntúvi diꞌna é kuān koo kuvi. 29 Viꞌa ve ne, koto nto, Xuvā, nté o ntáde ña e ntaínchuꞌvi ñá ntɨ. Xntii ntō ntɨ ́ é ña ku uꞌví ntɨ é kāꞌan ntódo ntɨ ́ ni ñāꞌa san túꞌun nto, tsí iña nto kade tsiñu ntɨ. 30 Nátānteé nto ntaꞌa nto ña nchokuvi, ntaváꞌa nto ñā. Xntii ntō ntɨ ́ é kūvi vií ntɨ nuu i e dóo naꞌnu, e kueꞌe kuenta kueꞌe u ña kuenta iña Íꞌxá nto Jesuu e dóo vaꞌá ña — kaꞌan ña. 31 Dā kúvi kaꞌan ntâꞌví ña ne, tēꞌxén nuu viꞌi mí ntoo ña. Ínūu Espíritū Sántū nima ñá, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva kō, tsí ña te ntaúꞌvi kueꞌen tsí ña.  

 

 

 

 

32 Un

Da nēé ka é īó iña ñá ne, iña ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i sán ne, uun tsi nima ña, uun tsi é ntádē kuení ña. Nté uun ña ña ni de víni ña é ntio taꞌan ña. Tē nee iña é io īña ñá ne, ñá ni kāꞌan ñá te īña mii ña, tsí iña ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá, kaꞌan ña. 33 Pustrú san ne, dōó iō dɨkɨ ña é kāꞌan ñá ni ñāꞌa tsí ntóto Jēsuu dá xiꞌi ña. Dōo váꞌa ō intóo ña, tsí Xuva ko īnuu méꞌñu ña ñā. 34 Nté uun ña ña ni taan núu ña, tsí tē xoó ñaꞌa é īó ñuꞌu í ne, ō viꞌi i ne, nadiko ñā ne, dá xēe niꞌi ñá diuꞌun i 35 é ntāda ña kuenta ntáꞌa pustrú san. Kidáā ne,  

 

 

HECHOS 4​, ​5

220

nakeꞌnté dava ña, na kuīdo taꞌan ña, xoo ñáꞌa é kātaan núu i. 36 Kuān o dé uun iꞌxá ña Levii, ñá nani Jōsee, ñá vēꞌxí ñuú Chipre. Pustrú san ne, xntánteē ñá ña Bernabee, é kāni túꞌun Ña Kanaxnuu Kaꞌnu Nima Ko. 37 Dɨvi ñā né, nadiko ña ñūꞌu ña ne, da xee niꞌi ñá diuꞌun i, ntāda ña kuenta ntáꞌa pustrú san.  

 

5

Nté ō kúvi Anania ni Sáfira

É tuku ñatīi, ña é nani Anānia, ni ñádɨꞌɨ ̄ ña, ña é nani Sāfirá ne, nádiko ña uun itsi ñūꞌu ña dɨ. 2 Ntá tsi ña sāꞌá ne, kīꞌi ña diuꞌun í ne, xnūu váꞌa ña dava é kūvi iña mii ña. É ntōó ka kúdii ne, ntada ña kuenta ntáꞌa pustrú san. —Kuān sá kaa diuꞌun i —kaꞌan ña. Ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, uun tsi xuꞌu ntáde ña é kuān koo kaꞌan ña. 3 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: —Anania, ¿nté kui xnúu ntu nto nima nto é kākaꞌan Tóꞌō é ña váꞌā san? ¿Nté kui kakaꞌan ntú nto dovete nī Espíritū Sántū dá kīꞌi nto dava diuꞌun ñuꞌu san é kuvi iña mii nto? 4 ¿Ñá ntu te īña mii nto ñuꞌu sán diꞌna dá nadiko ntō? ¿Ñá ntu te īña mii ntó diuꞌun í dɨ? ¿Nté kui kene iní ntu nto é kuan ō dé nto? Tsí ña te ñaꞌá san é kaeni ntaꞌví nto ña, tsí mii Xuva kō —kaꞌán Pedru ni ña. 5 Ananiá ne, dā téku ña é kākaꞌan ñá ni ñā ne, nantúve ña ne, xíꞌi ñā. Dōo uꞌví ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san da kútuni ña nte o kúvi ña. 6 Kidáā ne, xée na kuetsī ne, dáꞌvī nuu na kúñu ña dōó ne, dā kueꞌen níꞌi na ña, kúkuꞌxí na ña. 7 Dā ita ntíꞌxin uni úra ne, xée ñadɨꞌɨ ̄ ña. Váta kutūni ñá nte o kúvi xɨɨ ña. 8 Pedrú ne, tsixeꞌe ña ñā:  

 

 

 

 

 

 

—Káꞌan vē: ¿Dūꞌva ntu kaa inuu áꞌvi ñūꞌu é nádiko ntō? —kaꞌan ña. —Kuan tsī kaa inuu áꞌvi —kaꞌan ña. 9 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: —¿Nté kuī kéne iní ntu o ni xɨɨ̄ o é kuan ō dé vete nto nī Espíritū Sántū? Iꞌa kuntíꞌxi na kuetsī, na ixkúꞌxi xɨɨ o. Viꞌa ve ne, kikuꞌxí na o dɨ —kaꞌan ña. 10 Ura tsí i nantúve ña nuú Pedrú ne, xíꞌi ñā. Kidáā ne, xée na kuetsī sán ne, īní na tsi é xiꞌi ña. Tāvá na ña é kíkūꞌxí na ña diñɨ xɨɨ ña. 11 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i sán nī ña ñuu i sán ne, dōo uꞌví ña da kútuni ña nte o kúvi.  

 

 

Dā ntuváꞌa ña nchokuvi

12 Pustrú

san ne, dōó kueꞌe kuénta xēꞌé ña; dōó kiꞌin itō idé ña nuu i e dóo naꞌnu méꞌñū ñaꞌa san. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ña kuíntiꞌxe i sán ne, dadɨɨ nátaká nuu ña ini ukún kaꞌnu kān mí nani Corīdoo Salámuun. 13 Ñá nguiī sán ne, dōo uꞌví ña é kuve taꞌan ña ña, kuān te dóo váꞌa kaꞌan ñáꞌa san iña ña. 14 Ntá tsi dā dií dií ka kuíntiꞌxe ñaꞌa san Tóꞌo ko Jesūcristú ne, dōo tɨtɨ ́n ña nákuve taꞌan ña ña kuíntiꞌxe i san, te tíi te ñadɨꞌɨ ̄ ña. 15 Xee níꞌi ña ña nchokuví dɨ, tsōo ña ña nú ito, tsōo ña ña nú xūvi ítsi kān vata koo te āma kuita ntíꞌxin Pedrú ne, kuān té ntatɨ kúdii ña duku ntée ña ne, ntuváꞌa ña, kuiní ña. 16 Xée ñāꞌa san, ña ntoo etsin ñuú Jerusaleén dɨ. Ñá te da dīi ñá xee ña, odo ñā ña nchokuví, ni ña ñuꞌū é ña váꞌā nima í ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ntuváꞌa ña.  

 

 

 

Dā ñúꞌu kutū pustrú san viꞌi utun kān

17 Kidáā

ne, dutu ñá odo nūú ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña saduceu, ñá ntɨɨ niꞌi ñā né,

221

HECHOS 5

kūneꞌu iní ña nī pustrú san. 18 Tɨ ̄ɨn ña ña, tsúꞌun kutu ña ñā viꞌi utun. 19 Ntá tsi dɨvi tsi nīñú san xee uun ánje Xuva kō, nákaán ña xiꞌi viꞌi utun, da nantíi ñā pustrú san, kakaꞌan ña: 20 —Kueꞌēn ntó, kuntañɨ ̄ ntó ini ukún kaꞌnu kān ne, káꞌan nto ni ñāꞌa san nté koo niꞌi ña ntuvi xēé iña ña —kaꞌan ñá nī pustrú san. 21 Kuéꞌen ñā. Dā tuví ne, kúntɨ ̄ꞌví ña ini ukún kaꞌnu kān ne, dā éni ntuꞌu ña nakuāꞌa ña ñaꞌá san. Dā xee dútu ñá odo nūú san ni ña ntɨɨ niꞌi ñā né, tāvá ña junta káꞌnu ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñata, ña odo nūú iña ñá Israeé ne, dā teé tsiñu ña maú san é kinakueká ña pustrú san viꞌi utun kān. 22 Dā xee ñá viꞌi utun kān ne, ¿míꞌi ntu kīꞌxi ká pustrú san? Xoxó ka ña. Kuan tsi ō ntíko kōo maú san. Ntántaa ña nī ña ñeꞌe júntā san, kakaꞌan ña: 23 —Dā xeé ntɨ viꞌi utun kān ne, é kantīꞌú xiꞌi i ne, ikān ntáñɨ ̄ ntée sntadún san atá xiꞌi i kan, ntáde ña kuenta; ntá tsi dā nákaán ntɨ xiꞌi í ne, xoxó ñuꞌu ká i —kaꞌan ña. 24 Dutu ñá odo nūú san nī tóꞌō sntadun úkūn kaꞌnu sán ne, dā téku ña é ntákaꞌan máú san ne, dōo ítsuꞌun ña nté koo naīnú kava ña nuu i sáꞌa. 25 Ura tsí i xee úun ñatīi, kakaꞌan ñá ni ñā: —Un ntáa ña é tsuꞌun kutu ntō viꞌi utun. Ikān ntáñɨ ̄ ñá ini ukún kān, ntánakuāꞌa ña ñaꞌa san —kaꞌan ña. 26 Kidáā ne, ñéꞌē tóꞌō sntadún san ni māú san, ixnatɨ ́ɨn ña ñā. Ntá tsi diin diin tsi nátɨɨn ña ña, tsi úꞌvī ñá te kuēꞌé xuu ñāꞌa san ña. 27 Dā náxee niꞌi ña ñá ne, kueꞌen níꞌi ña ña méꞌñū junta káꞌnú san ne, dá kakāꞌan dútu ñá odo nūú san ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28 —Ntɨꞌɨ ́ ne,

un ntii tsi kaꞌán ntɨ ni ntō é ña ku nakuaꞌá ka nto ñaꞌa san kuenta iña Jésuu. Dɨvi ntō né, dā dií dií ka ntáde nto. É īni ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú Jerusaleen túꞌūn é ntánakuāꞌa nto ña ne, ntadáꞌvi ntō ntɨ ́ kuétsi ī é xiꞌi Jésuu —kaꞌan ña. 29 Kidáā ne, Pedru ní pustru ñá nguiī sán ne, nantíko koō ñá, ntákaꞌan ña: —Dií dií ka nuu áꞌvi é kuīntiꞌxe ntɨ ́ Xuva kō é ñaꞌa san. 30 Dɨvi tsi Xuva kō, ña é inúu ini uva ata kō, ña é intóo nte ntúvi diꞌna ne, dɨvi ñā nantoto ñá Jesuu, ña éꞌní nto dá náxnteē ntó ña ntiká krusi kan. 31 Xuva kō ntáa niꞌi ña ña, kuntáa ña é kutuvī ñá diñɨ kuaꞌa ña, é kodo nuū ña, é nakakū ñá kō. Dukuān né, te nātuꞌvi o kuétsi ko, xoꞌō é ña Israeé ō ne, niꞌi ko é kāda kaꞌnu iní Xuva ko ni ko kuētsí kō. 32 Sáꞌā é ntaxéꞌe ntɨ ́ kuenta, ni Espíritū Sántū san, tsí taꞌxi Xuva kō Espíritū Sántū é kunūu ña nima ko te kuíntiꞌxe ko ñā —kaꞌán pustrú san. 33 Dā téku ña tsiñu i san é ntákaꞌan ñá ne, dōó dutsī kuiní ña. Ncho kaꞌní ña pustrú san. 34 Ntá tsi uun ñaꞌa, ña farīseu, ñá nani Gamālieé ne, mastrú lei iña ñá Israee ñá, ne, dōo íko ñuꞌu ñāꞌa san ña. Dɨvi ñā ne, nákuntītsí ña, kakaꞌan ñá te nantīi ña pustrú san kiꞌi kan uun daꞌna. 35 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña tsiñu i san: —Ña Israeé, kadā kuení vaꞌā ntó nté koo vií nto ni ña sāꞌa. 36 Tsí emá tsi ne, xío uun ñatīi, ñá nanī Teudá ne, dōó kaꞌnu ncho vií ña. Xío te kɨ ̄mí sientu ñátīí, ña ntīkɨn ña. Ntá tsi dā kúvi ne, ñaꞌa éꞌní ña ña ne, kidáā nákuite xáa ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́  

 

 

 

 

 

 

 

222

HECHOS 5​, ​6

ña ntɨɨ niꞌi ñā. Kidáā ne, xíō daꞌna. ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i san é nataká 37 Rkontûví, ntuvi dá nakaꞌvi ña nuu ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: ñāꞌa sán ne, ñá nanī Júdā, ña ñuú —Tē ntɨꞌɨ ́ vií ntɨ tsiñu é kuēnta vií Galileá ne, dōó kaꞌnu ncho vií ña ntɨ ñaꞌa sán ne, ña kúvi vīí ntɨ é ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña dɨ. nakuāꞌa ntɨ ́ nto túꞌun Xuva kō. 3 Dií Ntá tsi xiꞌi ñá dɨ ne, dā nákuite xáa ka váꞌā ó, ení, dɨvi ntō nakaxnúu ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña intíkɨn ña. 38 Dukuān é nto uꞌxe ñáꞌa ñaꞌa nto é koto ña kākaꞌán u ni ntō é na tsoo mii nto tsiñu sāꞌa. Nakaxnúu nto ñatīi, ña e ña sāꞌa. Ñá ku kini ntēé ka ntó ña. dóo ini nté koo vii i, ña e dóo nuu Tsí te kuēnta iña ñáꞌa é ntánakuāꞌa Espíritū Sántū nima i, ña ntaíko ña ne, koó daꞌna miī. 39 Ntá tsi te ñuꞌu ñaꞌa sán ne, dɨvi ñā é viī ñá kuēnta iña Xuva ko é ntánakuāꞌa ña tsiñu é kuēnta vii ña ña ñaꞌa san, é ne, ña kúvi viī nto é kini nteē ntó tsīꞌi ña é kāꞌxí ñadɨ ̄ꞌɨ kií san. 4 Dɨvī ña. Kuenta tsí vií nto ve vata koo é ntɨ ́ ne, da mii tsī é kāꞌan ntâꞌví ntɨ ña kaꞌan ntée nto Xuva kō —kaꞌan nī é nakuāꞌa ntɨ ́ ñaꞌa túꞌun Xuva kō Gámalieé san. —kaꞌan ña. 40 Xíō ntaa iní ña tsiñu i san é 5 Ñá nguiī sán ne, xkúntee iní ña kākaꞌan ña. Kidáā ne, nákana ña é ntákaꞌan pústrú san. Kidáā né, pustrú san é ntīꞌxi xtuku ña. Dā nākaxnúu ña uꞌxe ñáꞌa, vatā ó kaꞌan náxee ñá ne, nátiī nuu ña ña xoꞌó ña: diꞌna Esteba, ña e dóo kainuu ne, dá kakāꞌan ñá ni ñā é ña ku iní i Xuva kō, e dóo nuu Espíritū kaꞌán ka ña iña Jésuu. Kidáā ne, Sántū nima ña; kidáā ne, Felipe, ni nakáka ña ña. 41 Dā ntíi pustrú san Prócuru, ni Nicānoo, ni Tīmuún, méꞌñū juntá san ne, dōo diní ña, tsí ni Pārmena, ni Cúlaa. Culaá san xeꞌé Xuva kō é ntōꞌo ña kuenta iña ne, ñuú Antioquia véꞌxi ña, ntá tsi Jésuu. 42 Ñá ni tee dāꞌna kueꞌen tsí kantīkɨn ñá Xuva ko vatā o dé ña ña é nakuāꞌa ña ñaꞌá san. Nguentúvi Israee dá éni ntuꞌu ñā kuíntiꞌxe ña ntákaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa san Cristu. 6 Ntēka ña uꞌxe ñáꞌa ñatīí san, kuenta iña Jésuu ini ukún kaꞌnu kueꞌen niꞌi ña ña mí ntoo pustrú kan nī nú viꞌi ñāꞌa sán dɨ. san. Pustrú san ne, xntekū ñá ntaꞌa ña dɨkɨ ñá uꞌxe ñáꞌa sán ne, kaꞌan Ña uꞌxe ñáꞌa, ña é xntiī ntáꞌvī ñá iña ña da xnuú ntaꞌa ña ña tsīñu san. Ntuvi tsikán ne, kūtɨtɨ ́n ña 7 Kidáā né, dōo ite xáa túꞌun Xuva kuíntiꞌxe i Cristu. Kidáā ne, kō né, kūtɨtɨ ́n ña kuíntiꞌxe i Tóꞌo ko xío ñāꞌa e ntákaꞌan túꞌūn griegu éni Jēsuu, ña ntoo ñuú Jerusaleen. Ikān ntuꞌu ñā tsiꞌi kuétsi ñā ña ntákaꞌan ne, tɨtɨ ́n dutu ñá Israee kuíntiꞌxe ña túꞌun hēbreú san, ntákaꞌan ñá tsí dɨ. ñadɨ ̄ꞌɨ kii, ña ntákaꞌan túꞌūn griegú san ne, ñá kuēꞌe tsi ntániꞌi ña mí Dā tɨ ́ɨn ña Esteba kāxɨꞌɨ é kāꞌxi ñá utén utén, tsi dií ka 8 Estebá san ne, dōó kiꞌin itō idé kueꞌe ntániꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ kii, ña ntákaꞌan ña nuu i e dóo kaꞌnu, tsí Xuva kō túꞌun hēbreú san. 2 Dukuān ne, dóo xntíi ña ña ne, nāxnuu viko uxúvi ñāꞌa pustrú san kāna ña un  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

223

HECHOS 6​, ​7

ña ña. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san da íni ña. 9 Ntá tsi īó ña véꞌxi úkūn é nanī Ña Nakáku, nī ña véꞌxi ñuú Cirene, ñuú Alejandria, ñuú Ciliciá, nī ñuu Ásiā ne, ñá nī xkúntee iní ña é kākaꞌan Ésteba. Tuku ō dé kuení ña ne, eni ntuꞌu ñā ntánāa núu ña ni ñā. 10 Ntá tsi ña ni kuvi vií ña ni ñā, tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan ña, tsí xeꞌe Espíritū Sántū san é kūtuni ña nté koo kaꞌan ña. 11 Kidáā ne, ntáꞌvi ña ñaꞌa san é dāꞌví ña Esteba dóvete. Tsīꞌi ña dɨkɨ ña é kāꞌan ña tsí kākaꞌan kíni Esteba iña Muísee ni íña Xuva kó dɨ. 12 Dukuan ō nateñu núu ña ñaꞌa sán, ni ñata, nī mastrú lei Xúva kō. Kidáā né, dā nénī tsi Esteba, tɨ ́ɨn ña ña, kueꞌen niꞌi ña ña mí ntoo ñá odo nūu, ntáde ña junta. 13 Xee níꞌi ñā ña é kāꞌan dóveté san ne, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, dōó kakaꞌan ntée ña viꞌi Xuva kō né, dōó kinī ó kakaꞌan ñá iña leí san dɨ. 14 Tēkú ntɨ é kākaꞌan ña tsí Jesuu, ñá ñuú Nazareé ne, nakatsin ña viꞌi Xuva kō ne, nadama ña é vatā xkoó ini ō e xtûví Muisee —kaꞌan ñá kaꞌan dóveté san. 15 Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña odo nūú san nī ña ntoo sán ne, īto ña Estebá ne, īní ña nuu ña e xiꞌí nuu vatā ó kaxiꞌí nuu nuu ánjē.  

 

 

 

 

 

 

7

Nté ō nantíko kōó Esteba

Kidáā ne, kakaꞌan tóꞌō dutu íña ñá Israeé san, katsixeꞌe ña Ēsteba: —¿Ntāa ntu é ntákaꞌan ñá sāꞌa? — kaꞌan ña. 2 Kidáā né, eni ntuꞌu Ēsteba kakáꞌan ñá ni ñā: —Un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto, te kuetsi te naꞌnu nto, kini nto é  

kākaꞌán u ni ntō: Ini nto tsí Xuva kō, ña dóo kaꞌnu, ntii díto ñá nuu uva áta ko Ābraan nte ntúvi diꞌna, dá tūvi dukuan ña ñuú Mesopotamia, diꞌna dá kɨ ̄ꞌɨn ña é kikutúvi ña ñuú Haraan. 3 Ne, kakaꞌan Xúva ko ni Ābraan: “Xtuvīn miin ñuú o ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi o, kuēꞌén xio ñuu mí nañēꞌé u o ve”, kaꞌan ña. 4 Kidáā ntáka Abraan ñuú Caldea, kuéꞌen ña, kukutuví ñá ñuú Haraan. Rkontûví ne, xíꞌi uva ñā né, Xuva kō kíxnteká ña ña, xee ña ñuu sáꞌa mí ntoo ó vevii. 5 Ntá tsi Xuva kō ñá ni xēꞌé ña ñuꞌu é kūvi iña mii ña, nté un siin. Ntá tsi xeꞌé ña xuꞌu ña é dā nte rkontûvi kuéꞌe ña ña ñuꞌú san. Tē xiꞌi ñá ne, kuvi iña iꞌxá ña ni īꞌxá ika ñā dɨ ́, kuān te ntuvi tsíkán ne, váta kōo iꞌxá ña. 6 Sáꞌa kākaꞌan Xúva ko ni Ābraan: “Iꞌxá o ne, xio ñuú kuntōo ña; ñá te ñūú mii o kuntoo ña. Kidáā né, dōo kini koo vií ñaꞌa san ni ñā. Kīꞌi ña ña é kuētsi é kāda tsiñu ña iña ña. Kɨ ́mī sientu kuia é kuan koo nantōꞌo ña ña. 7 Ntá tsi kuéꞌē u é ntōꞌo ña ñuu tsíkan e kuán koo nantōꞌo ña iꞌxá o. Kidáa ntīi iꞌxá o ñuu tsíkan, naxee ñá ñuu sáꞌa ne, iꞌa tsi kuntoo ña, kunuu inī ñá ko”, kaꞌan Xúva ko ni ñā. 8 Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraán ne, dē kúꞌvē ña é tēꞌnte un siin kúñū é īxi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxa tií san vata koo é dîto e ntáduku ntée ña Xuva kō. Dukuān né, dā káku iꞌxá ña é nani Īsaá ne, dē ntaa Ábraan, éꞌnté ña kúñū é īxi i da kúvi ūna ntúvi káku ne, kuan tsī o dé Isaa ni íꞌxá ña é nani Jācoó ne, kuan tsī o dé xtuku Jacoo ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxá ña, dɨvi ñā é uva ūxuvi tátá ña Israee.  

 

 

 

 

 

224

HECHOS 7 9 ʼIꞌxá

Jacoó san ne, kūneꞌu iní ña ni enī ña, ñá nani Jōseé ne, díko ña Jōseé san. Ña ñuú Egítō ñíi ña ña é kāda tsiñu ñá iña ña. Ntá tsi ínūu méꞌñu Xuva ko Jōseé san ne, 10 nákākú ña ña é kāntoꞌo ña. Xéꞌe ñā e dóo kiꞌin īní Josee nté koo vií ña ne, xéꞌe ñā e dóo kuinima reí ñuú Egítō sán ña, dɨvī rei, ñá nani Farāuun. Reí san ne, nākaxnúu ña Josee é kodo nuū ñá ñuú Egíto nī nú viꞌi ña kān dɨ. 11 ʼKidáā ne, kútama ñuú Egíto ni ñūú Canaan. Ñá ni nīꞌi ñáta kō é kāꞌxi ña. Dōo ntóꞌo ña dókō. 12 Ntá tsi xee túꞌūn ntaꞌa Jacoo tsí īó trigu ñúú Egítō sán ne, táxnūu ña iꞌxá ña, dɨvi uva ata ika kō. 13 Dā kúvi uvi íto ñeꞌe ñá ne, da kidáā xeꞌé Josee kútuni ña é ēni míi ña ñā ne, kidáā kútuni Fárauun é ñaviꞌi Joseé san ne, tatá Israee ña. 14 Kidáā ne, táxnūu Josee túꞌūn é kɨ ̄ꞌɨn úva ña Jācoo, ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña, kikuntóo ña ñuú Egítō. Úni dīko xeꞌun ñáꞌa ña 15 xée ña é kuntōo ña ñuú Egítō. Ikān xiꞌí Jacoó ni ñata kō, ña intóo diꞌna. 16 Dā rkontûvi dá xiꞌi ñá ne, kueꞌen níꞌi ña ña ñūú Siqueén ne, ikan īntúꞌxi ña ñaña e ñíi Abraan ntáꞌa iꞌxá Hamoo. 17 ʼE dóo káxa ñá Israeé san ñuú Egítō da xee étsin ntuvi é ntūntaa é kākaꞌan Xúva ko dā xeꞌé ña xuꞌu ña ni Ābraan. 18 Kidáā ne, xée tūku ñaꞌa é viī ñá rei ñuú Egítō ne, rei tsikán ne, ña ni ínī ñá xoo e Jósee. 19 Rei saꞌá ne, ēni ntaꞌví ña ñata kō né, dōo nantóꞌo ña ña. Dē kúꞌvē ña é nakuitā ñá un ntɨꞌɨ īꞌxa tií san é dā ve kakaku vata koo é na kūvi, tsí ntio ña é nantɨ ̄ꞌɨ ña tatá kō. 20 Ntuvi tsikán ne, káku Muisee. Uni xóo  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

xtúvi xuꞌu ña i má viꞌi ña kān é nakuēꞌnu ña i, tsi dóo ntio Xuva ko ī. 21 Dā ña ni kuvi vií ka ña ni ī né, da miī é xtuví xaa ña i. Kidáā né, dɨvi tsī diókō reí san kíꞌi ña i ne, nakuéꞌnu ña i vata tsi te iꞌxá mii ñā. 22 Dukuān ne, kutúꞌve Muiseé san é un ntɨꞌɨ ̄ é īni ña Egíto ne, dōo íni ña nté koo kaꞌan ñá ne, dōó iō ña é viī ñá nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ. 23 ʼDā ntɨꞌɨ ña uvi díko kuiá ña ne, dē kuení ña é kɨ ̄ꞌɨn ña, kikoto níꞌni ña ñaꞌa ña, ña Israeé san. 24 Ikān íni ña tsí uun ñaꞌa ña Egíto kanantōꞌo ña uun ñaꞌa ña Israee. Muiseé ne, nadáꞌan ña ñāꞌa ña, ña Israeé san ne, ēꞌní ña ña Egítō san. 25 Kuiní ña té kūtuni ñaꞌa ña é Xuva kō táxnūu ña ña é nakákū ñá ña. Ntá tsi ñá te kuan ō ni ñeꞌe dɨ ́kɨ ña Israeé san. 26 Tuku ntuvi ne, taꞌan túku Muisee úvi ñaꞌa ñá Israee, ntánaā ñá ne, ntio ña é nakaꞌnté nuu ña, kakaꞌan ña: “¿Nté kui kuān ó de ntu nto? Tsí ñá vāꞌá ō é naa o ni taꞌan kō”, kaꞌan ña. 27 Kidáā ne, uun ñaꞌa ña, ña é kadē xení ni tāꞌan i ne, tɨꞌvi nūu ña Muisee, kakáꞌan ña: “¿Xoó ntu kakaꞌan i é kadā kúꞌvē nto iñá ntɨ, é xntēkú kuꞌvē ntó ntɨ? 28 ¿Vá kaꞌnī ntú nto ko vata ō éꞌni nto ña Egítō san iku?”, kaꞌan ña. 29 Dā téku Muisee é kākaꞌan ñá ne, īnu ña ñuú Egítō, kuéꞌen ña, kukutúvi ñá ñuú Madiaan. Ikān éni viꞌi ña ne, xío ūvi iꞌxá ña. 30 ʼÍtā ntiꞌxin uvi díko kuiá ne, uun ntuvi kaika Muisee má kūꞌu kan etsin xuku é nani Sināii. Ikān íni ñá é kaīꞌxi ntáꞌa utun sán ne, ntii díto uun ánje Xuva kō méꞌñū ñuꞌu é kaīꞌxí san. 31 Koó dā kúduꞌva Muisee da íni ña ne, xée ētsin ña é  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

225

HECHOS 7

koto díto ña. Tēkú ña tatsin Xúva kō é kākaꞌan ñá ni ñā: 32 “Xuꞌú ne, Xuva ñáta o Ābraan, Ísaa, ni Jácoo”, kaꞌan ña. Koó dā kanɨ ́ꞌɨ Muisee e dóo ūꞌví ña ne, úꞌvī ñá é kōto ña ñuꞌu san. 33 Ne, kakaꞌan Xúva ko ni ñā: “Nantīin ntiꞌxen o, tsí ñuꞌu mí ntītsín san ne, ñuꞌu kuîko. 34 Xuꞌú ne, é iní u é kuān nte ntántóꞌo ñaꞌa ko ñuú Egítō. É tēkú ko e dóo ntaꞌví o ntátaan nuu ña. Dukuān é vēꞌxi ú é nakākú u ña. Niꞌín ve, tsí nataxnūu ú o ñuú Egítō”, kaꞌan ña. 35 ʼKuān te nántii niꞌni ñata kō san Muisee dá ntákaꞌan ña: “¿Xoó ntu kakaꞌan i é kadā kúꞌvē nto iñá ntɨ, é xntēkú kuꞌvē ntó iñá ntɨ?”, ne, dɨvi ñā é taxnuu Xuva kō é kadā kúꞌvē ntíꞌxe ña, é nakakū ñá ña Israeé san, tsí kuān ó kakaꞌan Xúva ko ni ñā da ntii dîto ánjē san méꞌñu ūtun é kaīꞌxí san. 36 Dɨvi Muīseé san é nátava ña ñata kō san da ntáka ña ñuú Egítō. Dɨvi ñā e dé ña nuu i e dóo naꞌnu. Dōo kueꞌe kuénta xeꞌé ña dā intóo ña ñuú Egíto, dā ita ntíꞌxin ñata ko Ntute Ñuꞌu Kuēꞌé ne, da nɨɨ ̄ íka ña uvi díko kuia má kūꞌu kán dɨ. 37 Dɨvi tsi Muīsee é kākaꞌan ñá nī ña Israeé san: “Xuva ko ne, taxnūu ña uun ñaꞌa, ña é kaꞌán naa ña vata tsī ó de ú xuꞌu, uun ñaꞌa, ña é dɨvi tsi tāta ko”, kaꞌan Muísee. 38 Muisee xtúku tsi san é itúvi ña ni ñata kō da nátaká nuu ña má kūꞌu kán ne, dɨvi ña kākaꞌan ñá nī ánjē rkɨ uku Sínaii da xeꞌé Xuva kō túꞌun ñā é kātaꞌxi ntuvi iña ko é kāda ntaa o. 39 ʼNtá tsi ñata kō sán ne, ña ni ntío ña kuintīꞌxe ña Muiseé ne, nántii nīꞌni ña ña. Tɨ ̄vi ínī ña e ntáka ña ñuú Egíto ne, ntīo ña é ntiko kōo xtúku ña. 40 Kidáā né,  

 

 

 

 

 

 

 

 

kakaꞌan ñáꞌa sán ni Āroon: “É ntīo ntɨ ́ ne, kāda váꞌa nto é kūvi xuva ko, é kodo nūú nuu ko, tsí ñá ini o nté ō kúvi ni Muīsee, ñá natavā ko ñuú Egítō”, kaꞌan ña. 41 Kidáā ntaváꞌa naā ñá uun iꞌxá duntɨkɨ e kúvi tɨ xuva ñā né, ēꞌní ña kɨtɨ kantíto ntiꞌxe é kāꞌmi ña tɨ nuu kɨ ́tɨ ntuváꞌa nāá san vata kaa doméni é kuēꞌé ña tɨ. Tāvá ña dodîni iña xuva ñā e ntaváꞌa nāa míi ña. 42 Xuva kō né, tsoo mii ña ñā kídaa, ku ika ña ñā ne, xéꞌe ñā é dotō tsí kunuu inī ña ngántii ni xoo ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ xntɨvi é īó e dukún kan, vatā ó uve naꞌa iní tutu é de váꞌa ña é kākaꞌán naa Xuva ko kídaā: ¿Amá ntu táꞌxi nto kó doméni kɨtɨ éꞌni nto da íka nto má kuꞌu kan da nɨɨ ̄ é ūvi díko kuiá san? 43 Da mii kuēꞌen tsi é ido nto viꞌi doo iña xuva nto Moloó ne, īdo nto xntɨvi iña xuva nto Refaan. Ñá te dɨvī ú ntánuu iní nto ko, tsí kudii e ntávaꞌa nāa mií nto ntánuu iní nto. Dukuān né, natāvá u nto ñuú nto ne, natsoo ú nto dií ka ikā é ñuú Babilonia, kaꞌan Xúva ko nī ña Israeé san. 44 ʼDā íka ñata kō má kūꞌu kán ne, ínīꞌi ñá viꞌi doo e kúvi xúkūn, mí ñuꞌu váꞌa lei iña Xuva ko, dɨvī é ntávaꞌa nāá ñaꞌa san vata tsi ō nañéꞌe Xuva kō Muisee. 45 Xúkūn viꞌi doó san ne, kuvi iña ñáta kō kídaa ne, kuan tsī ó ntaído ñā dá xee ñá ni Jōsuee dá idé ña duꞌxen nī ña xio ñuu, é kíꞌi ña ñuꞌu ña, tsí Xuva kō nantii ña ña é ña te ña  

 

 

 

226

HECHOS 7​, ​8 Israeé san vata koo é kūvi kuntoó ñata ko ñūú saꞌa. Ne, iꞌa katúvi xúkūn viꞌi doó san nté ntūvi dá itúvi rei Davii. 46 Rei Davií san ne, dōó ntio Xuva ko ñā. Ncho xntitsī ñá xúkun kāꞌnu iña Xuva ko, é dɨvi tsi Xuva ñata ko Jācoo; 47 ntá tsi rei Salamuun kúvi idé ña xntítsī ñá xúkūn san. 48 Ntá tsi Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu sán ne, ñá te īni ukun e xntítsī ñaꞌa san kutuví ña. Tsí vatā ó kakaꞌan ña é kākaꞌán naa Xuva kó ne: 49 Viꞌi antɨvi ā tuví u, kadē kûꞌvé u. Ñuxiví san ne, vata kaa teu é nteku ntiꞌi dɨ ̄ꞌɨn ko kaa. ¿Nté ntu kaa viꞌi é xntitsi ntō iñá ko? ¿Ō míꞌi ntu kūtuví daꞌna u? 50 ¿Ñā ntu te xúꞌu e dé kûꞌvé u neé ntɨꞌɨ ntɨꞌɨ é īo? kaꞌan Xúva kō. 51 ʼUn ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto ne, ¿nté kuān nte lóꞌo ntu nto? ¿Ña ntátekú kueꞌen xnto? Vata tsi tē ña íni nto xoo é Xuva kō. Ñá ntákuintiꞌxe kueꞌen xnto é kākaꞌan Espíritū Sántū san. Dadɨɨ xnto ni ñata ntō. 52 Dōo nantóꞌo ña da xōó ka ñaꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva kó ne, ēꞌní ña ñaꞌa, ña é kākaꞌan é kiꞌxi uun ñatīí, ña e dóo vaꞌa é taxnuu Xuva kō. Vevií ne, é kīꞌxi ñá ne, dɨvi ntō díko nto ñā né, ēꞌní nto ña dɨ. 53 Dɨvi ntō niꞌi ntó lei iña Xuva ko e kíxniꞌi ánjē san kídaa ne, ntē ña ni kuintíꞌxe nto leí san. —Kuan ō kaꞌan Ésteba ni ñá odo nūu iña ñá Israeé san.  

 

 

 

 

 

54 Dā

Dā xiꞌi Ésteba

téku ñaꞌa san é kākaꞌan Éstebá ne, kūdiin kuéꞌen ña. Vevií

tsi kaꞌxí kueꞌen ñá ña, kuiní ña. 55 Ntá tsi Estebá ne, dōo nuu Espíritū Sántū nima ña. Ntāa niꞌi ña nuu ñá e dukún kan, īní ña Xuva kō e dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña ne, ntitsí Jesuu díñɨ kuaꞌa ña. 56 Kidáā né, kakaꞌan ña: —¡Un kaa é kainí u! Nākaán viꞌi antɨ ̄vi ne, kainí u Ña Vexkúvi Ñatīi, ntitsí ña diñɨ kuaꞌa Xuva kō —kaꞌan ña. 57 Ntá tsi dutú san ne, kūdiin kuéꞌen ña é kuān ó kakaꞌan ña. Ēdɨ ́ ña loꞌxo ñá ne, koó da vāntiñɨ ña tɨ ́ɨn ña Esteba, 58 kueꞌen níꞌi ña ña diñɨ ñuú kān né, ikān xeꞌé xuu ña ñā. Ña ntátsiꞌi kuétsi ñā sán ne, tsoo váꞌa ña doo ña ntaꞌa uun ná kuetsī, ná nanī Saúlū. 59 Ntá tsi, da nɨɨ ̄ ntáxeꞌé xuu ña ñā ne, kakaꞌan ntâꞌví Esteba, kakaꞌan ña: —Tōꞌó ko Jesuu, nakiꞌi nto nimá ko —kaꞌan ña. 60 Kidáā ne, nakunchɨ ́tɨ ña ne, un ntii tsi kākaꞌan ña: —¡Xuvā, kaꞌnu vií nto nima ntó ni ña sāꞌa tsí kuān ó ntáde ña nī ko! —kaꞌan ña. Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, xíꞌi ñā.  

 

 

 

 

 

Nté ō nantóꞌo Saúlū ña ntákuintiꞌxe i

8

Saúlū ne, iō ñá dodîni é kāꞌní ñaꞌa san Esteba. Dɨvi tsi ntūvi tsikan iñɨ ntuꞌu é dóo ntánantōꞌo ñaꞌa san ña ntákuintiꞌxe i Jesuu, ña ntoo ñuú Jerusaleen. Ne, īnu ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá, dotō tsí kueꞌen ña, kukuntóo ña ñuú Judea ni ñuú Samaria. Miī sá pustrú san kantóo ña ñuú Jerusaleen. 2 Ntá tsi iō ñaꞌa, ña é dóo ntánuu iní i Xuva kō né, dɨvi ñā iꞌxí ña  

227

HECHOS 8

Estebá ne, dōo éku nteé ña ña. 3 Da nɨɨ ̄ Saúlū né, kuan tsī ó de ña, kanantōꞌo ña ña ntákuintiꞌxe i san. Kataꞌvi ña xiꞌi ñaꞌa sán ne, katavá ña ña, te tií te ñadɨ ̄ꞌɨ, é tsuꞌun kutu ña ña viꞌi utun kān.  

Dá kakāꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san ñuú Samaria

4 Ntá

tsi ña kuíntiꞌxe i, ña e éka ñuú Jerusaleén ne, taꞌán ñuu taꞌán ñuú kueꞌen ña, ntákaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá iña Jésuu. 5 Uun ñaꞌa, ñá nani Fēlipé ne, kuéꞌen ñā uun ñuu é kāduku ntée ñuú Samariá ne, ikan kākaꞌan ñá ni ñāꞌa iñá Cristu. 6 Nātaká nuu ñaꞌa san é kīni ña é kākaꞌan ñá ne, uun ito tsi kuíntiꞌxe ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá é kākaꞌan Félipe. Ntaíni vaꞌa váꞌa sa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san é kākaꞌan ñá ni ñā ne, ntaíní ña tsí kade ña nuu i e dóo naꞌnu. 7 Xíō ñaꞌa, ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima í ne, koó dā ntákachuꞌu ntáa é ña váꞌā san da ntántii nima ñáꞌa san. Ne, dōo tɨtɨ ́n ña natɨ ́ɨn nī ña xneꞌé dɨ ne, ntuváꞌa ña. 8 Uun ito tsi nákuꞌun dini kueꞌen nima ñáꞌa san, ña ntoo ñuu tsíkan. 9 Ntá tsi uun ñatīi, ñá nani Sīmuún ne, tatān ña. Ēmá tsi kade tatan ña, kaeni ntaꞌví ña ña ntoo ñuú Samaria, kakaꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ña. 10 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, te kuetsi te naꞌnu ña ne, dōó ntaíni ña é kākaꞌan ñá ni ñā ne, kuíntiꞌxe ña ña, ntákaꞌan ña: —Ña sāꞌá ne, dōó iō ñá é viī ñá. Vatā ó kade Xuva kō kade ña — kaꞌan ñáꞌa san. 11 Dōo kuíntiꞌxe ñaꞌa san ña, tsí koó dā ntákudúꞌva ña nuu i é kākuvi kade ña. Tsi éma tsi kuān  

 

 

 

 

 

 

ó de ña, kaeni ntaꞌví ña ñaꞌa san. tsi dá xee Félipé ne, eni ntuꞌu ñā kakaꞌan ntódo ña iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō, kakaꞌan ñá kuenta iña Jesúcristu. Kuīntiꞌxe ñaꞌa sán ne, tɨtɨ ́n ña ítsi ntute ña, te tií te ñadɨ ̄ꞌɨ. 13 Uun tsi nte Simuun kuíntiꞌxe ña, ítsi ntute ña dɨ ́ ne, dā éni ntuꞌu ñā intíkɨn ñá Felipe. Koó dā kúduꞌva ña é kaīni ña nuu i é dóo naꞌnu san ni e dóo kueꞌe nuu i é edé ña. 14 Kidáā ne, xée tūꞌun ntaꞌa pustru, ñá ntoo ñuú Jerusaleen, tsí e kuíntiꞌxe ña ñuú Samaria túꞌun Xuva kō né, ikān táxnuu ña Pedru ní Juaan, kuéꞌen ña. 15 Dā xee ña ñuú Samariá ne, kaꞌan ntáꞌvī ñá iña ñá ntoo ikān vata koo é nīꞌi ña Espíritū Sántū. 16 Tsí nté uun ña vata kunūu Espíritū Sántū nima ña; mii tsi kuēnta iña Tóꞌo ko Jēsuu ítsi ntute ña. 17 Kidáā ne, Pedru ní Juaan xntéku ña ntaꞌa ña dɨkɨ ñáꞌa san ne, inúu Espíritū Sántū nima ña. 18 Dā íni Simuun tsí niꞌi ñaꞌa san Espíritū Sántū san dá xntéku pustrú san ntaꞌa ña dɨkɨ ñá ne, kaxeꞌe kuétsi ña ña diuꞌun, 19 kakaꞌan ña: —Taꞌxī nto é kūvi vií u vatā ó de nto, vata koo é tē xntekú u ntaꞌa ko dɨkɨ ñáꞌá san ne, níꞌi ña Espíritū Sántū sán dɨ —kaꞌan ña. 20 Kidáa kakāꞌán Pedru ni ña: —¡Ñá tē diuꞌun o é ntio ko! ¡Na kūnaán miīn ní diuꞌun o, tsí kuān ó kadē kuení o é kuiin diuꞌun o é kataꞌxi Xuva kō doméni! 21 Ñá te sāꞌa é kāduku ntéen, tsí ña te váꞌa nima o nuu Xuva ko. 22 Natuꞌvin kuetsi o, kákan ntaꞌa Xuva kō é kāda kaꞌnu iní ña ni ō é kuān ó kadē kuení o. 23 Tsí dɨvin ne, dōo kûvé nima o, dōo kúkaven ni kuētsí o —kaꞌán Pedru ni ña. 12 Ntá

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

228

HECHOS 8 24 Kidáā

ne, kakaꞌan Símuun: —Mii nto kākan ntó ntaꞌa Xuva kō é ña kuan koo kúvi ko vatā ó kakaꞌan ntó san —kaꞌan ña. 25 Pustrú san ne, dā kúvi kaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva ko, ni dā kúvi ntaa ña ni ñāꞌa é un ntɨꞌɨ ̄ e íni ña ne, kúnūꞌú ña ñuú Jerusaleen. Ítā ntiꞌxin ña tɨtɨ ́n ñuu é kāduku ntée ñuú Samariá dɨ ne, ikān kaꞌan ntódo xtuku ña túꞌūn vaꞌá iña Jesúcristu.  

Dá kakāꞌan Félipe ni ñátīí, ña véꞌxi ñuú Etiopía

26 Kidáā

ne, ntii dîto uun ánje Xuva ko nūu Félipe, kákaꞌan ña: —Kuēꞌen máa i kān mí nuu ítsi é kaīta ntíꞌxin ñuú Jerusaleen é kāñeꞌe ñuú Gaza —kaꞌan ña. Itsi sāꞌá ne, da miī má kūꞌu mí xoxo ntoó i. 27 Felipé ne, kuéꞌen ñā ne, itsi kān táꞌan ña uun ñaꞌa ñatīí, ña véꞌxi ñuú Etiopía. Ña tsīkán ne, ña tsiñu i, dɨkɨ í ña iñá reina ñuú Etiopía, ñá nani Cāndace. Itsi kan vēꞌxí ña saꞌa é ñeꞌe ña ñuú Jerusaleen é viī ñá nchuꞌún iña Xuva ko. 28 Ntiko koō ñá ñuú ña kān ne, nuu váꞌa ña iní viꞌi é kāñuꞌu ídu. Nuu ña, kanakuāꞌa ña tutu é de váꞌa Isaía, ña kakaꞌán naa Xuva ko nte ntúvi diꞌna. 29 Kidáā ne, kakaꞌan Espíritū Sántū sán ni Fēlipe: —Kuēꞌén, kūntikɨn víꞌi é kāñuꞌu idú san —kaꞌan ña. 30 Koó dā kainu ña, kueꞌen ñá ne, xēe ntíkɨn ña viꞌi é kāñuꞌu idú san. Tēkú ña é kanakuāꞌa ña ñuú Etiopía san tutu é de váꞌa Isaía ne, tsixeꞌe ña ñā: —¿Kāñeꞌe dɨkɨ ntu nto é kanakuāꞌa nto san? —kaꞌan ña.  

 

 

 

31 Ña

ñuú Etiopía san ne, kakaꞌan ña: —¿Míꞌi ntu? Dōó xuꞌū ó kakaꞌan. ¿Xoó ntu kuvi vií i nañēꞌe í ko neé kani túꞌun? Kixkene nto, kutuvī ntó diñɨ ko —kaꞌan ñá ni ñā. —Kuvi dɨ —kaꞌan Félipe. 32 Mí kanakuāꞌa ña túꞌun Xuva kō né, duꞌvā ó kakaꞌan: Tsí ntēka ña ña é kaꞌnī ñá ña vata kaa uun a leꞌntu é kāꞌni ña i; vata tsi kaa uun a leꞌntu e dóo toꞌo, é ña te kaítsuꞌūn dá kādeté ña idi i ne, kuān koo kuvi ña; diin diin tsi kutuvī ñá dɨ; ñá kāꞌan kueꞌen tsí ña. 33 Nantii niꞌni ña ña ne, ñá ni ñēꞌe meꞌñu ña é kūtuni ña kuétsi ñā. ¿Míꞌi ntu xio iꞌxá ña? Tsí nákiꞌi ñaꞌa san ntuvi iña ña ñúxiví sa. Sáꞌa kakāꞌan túꞌun Xuva kō mí nakuaꞌa ña. 34 Kidáā né, katsixeꞌē ña ñuú Etiopía san Felipe, kákaꞌan ña: —Vií nto da xeꞌe, káꞌan nto nī ko: ¿Xoó ntu iña i é kākaꞌan ñá sāꞌá, ña é kākaꞌán naa Xuva ko? ¿Īña mii ntu ña kakáꞌan ñá ne, ō iña tuku ñáꞌa? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. 35 Kidáā né, eni ntuꞌu Fēlipe, kakaꞌan ñá ni ña, kanañēꞌe ñá ña nee é kani túꞌun túꞌun Xuva kō mí kanakuaꞌa ña ne, kakaꞌan ñá ni ña īña Jésuu. 36 Kidáā né, dā ita ntíꞌxin ña uun itsi mí īo ntúte ne, kakaꞌan ñá ñuú Etiopía san: —Iꞌa īo ntúte. ¿Vá ña kuvi ntu te kutsi ntuté u vevii? —kaꞌan ña.  

 

 

 

229

HECHOS 8​, ​9

37 —Nté

kui ñaꞌa, te kanɨɨ ̄ nima ntó kakuintiꞌxe nto —kaꞌan Félipe. Ne, kakaꞌan ñá ñuú Etiopía san: —Kakuintiꞌxé ko tsí Jesucristú ne, Iꞌxá Xuva ko ñā —kaꞌan ña. 38 Kidáā ne, kakaꞌan ña é nākuntitsi daꞌna idú san. Nūu ña, ntuvi ñá Felipe, kuéꞌen ña nú ntute san ne, ikan tsī nakutsi ntúte Felipé san ña. 39 Dā ntíi ña diñɨ ntute kān ne, xio kueꞌen níꞌi Espíritū Sántū san Felipe. Nte kidáā ña ni iní ka ña ñuú Etiopía san ña; ne, dōó diní ña, nakunuu itsi xtuku ña. 40 Felipé ne, é ñūú Azoto túvi ña dá kutuni ñá ne, īka ña taꞌán ñuu taꞌán ñuu, kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá iña Jésuu un tsi da nté xee ña ñuú Cesarea.  

 

 

Dā nátɨvi ini Saúlū

9

(Hch. 22:6‑16; 26:12‑18)

Da nɨɨ kākudiin dukuan Saúlū ne, kainchuꞌvi ñá ña kuíntiꞌxe i Tóꞌo ko Jēsuu, ncho kaꞌní ña ña. Dukuān ne, kuéꞌen ña, kūkoto ñá tóꞌō dutu. 2 Íkan ña tūtú é kuēꞌé ña un ntɨꞌɨ dūtu úkun ñūú Damascu é nīꞌi ña itsi é tɨ ̄ɨn ña ña é kuíntiꞌxe i Jesuu, te tíi te ñadɨ ̄ꞌɨ, é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña ña viꞌi utun ñuú Jerusaleen. 3 Ntá tsi da xee étsin ña diñɨ ñuú Damascú ne, koó dā kúduꞌva ña dá xiꞌí nuu ñuꞌu é vēꞌxi e dukún kān. 4 Nantúve Saúlu ñuꞌu kān ne, kidáā téku ña uun tatsin é kākaꞌan ni ña: —Saúlū, ¿nté kui kanantōꞌon ntun ko? —kaꞌan tátsín san. 5 Kidáa ne, tsixeꞌē Saúlū: —¿Xoó ntu ñaꞌa nto? —kaꞌan ña. Ne, kakaꞌan tátsín san: —Xuꞌu é Jesuu. Dɨvī ú e dóo kanantōꞌon ko. ¿Nté kui kantukun  

 

 

 

kuīꞌin míin ntun kúñu ō? —kaꞌan ñá nī Saúlū san. 6 Saúlū ne, koó da kānɨ ́ꞌɨ kanteɨ ña, kakaꞌan ña: —Tōꞌo, ¿neé ntu ntio nto é vīí u? —kaꞌan ña. Ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nakuntítsin, kuēꞌén ñuú Damascú ne, ikan kāꞌan ñá nee iña é vīin —kaꞌan ña. 7 Ñatīi, ña ntaíka dadɨɨ nī Saúlū né, dōo úꞌvī ña, tsí téku ña tatsín san, ntá tsi nté uun xoxo ni iní ña. 8 Kidáā ne, nákuntītsí Saúlū é tūví ña ñuꞌu kān. Ntá tsi dā nákaán ña ntuxnúu ña ne, ñá ni xīꞌí kueꞌen tsi. Kañūꞌu ña ntaꞌa ña, kueꞌen níꞌi ña ña ñuú Damascu. 9 Ikān katúvi ña uni ntúvi ne, ñá ni xīꞌí nuu ña; ntē ña ni eꞌxí ña ne, nté ntūte ña ni xiꞌi ñá dɨ. 10 Ñuú Damascú san tuví uun ñaꞌa ña kuíntiꞌxe i Jesuu, ñá nani Anānia. Kakaꞌan Tóꞌo ko ni ñā, vata tsi tē ntitsí ña nuu ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —¡Ō né, Anania! —kaꞌan ña. —Iꞌa tuví u —kaꞌan ña. 11 Kidáā ne, kakaꞌan Tóꞌo ko ni ñā: —Nakuntítsin ne, kuēꞌén itsi é nani Ītsi Ntaa. Ne, ikan kuēꞌén, tsixeꞌēn nú viꞌi Júda te tuví uun ñatīi, ñá nanī Saúlū, ñá vēꞌxi ñuú Tarsu. Tsí vevií ne, ikān tuví ña, kakaꞌan ntâꞌví ña. 12 Ne, é xéꞌe ú é kinī ñá tsí uun ñatīi, ñá nani Anānia, ntitsí ña nuu ña, kúkɨ ̄ꞌví ña iní viꞌi ña kān né, xntekū ñá ntaꞌa ña dɨkɨ ñá vata koo é nāxiꞌí ntuxnúu ña —kaꞌan Tóꞌo ko ni Anāniá san. 13 Ananiá ne, ntíko koō ñá, kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

HECHOS 9

230

—Ini ntó, Tóꞌō, tsí é dóo ntákaꞌan ñaꞌa iña ñá sāꞌa. Ntákaꞌan ñá tsi dóo kini idé ña ni ña kuíntiꞌxe i nto, ña ntoo ñuú Jerusaleen. 14 Vevií ne, xee ña iꞌa, niꞌi ña tutú é xeꞌe tóꞌō dutú san é tɨ ̄ɨn ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ntákaku niꞌi dɨvī nto —kaꞌan Ánania. 15 Ntá tsi kakaꞌan Tóꞌo ko ni ñā: —Ña té īni. Kueꞌēn kán, tsi é nakaxnúu ú ñatīí saꞌa é kāꞌan ña kuenta iñá ko ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña túku ñuú, ni ña odo nūu íña ñá ne, nī ña Israeé san dɨ. 16 Nañēꞌé u ña é ña te nté kaa īó é ntōꞌo ña kuenta iñá ko —kaꞌan Tóꞌo ko ni Anāniá san. 17 Kidáā ne, kuéꞌen Anānia nú viꞌī mí tuví Saúlū. Kúkɨ ̄ꞌví ña ne, xntekū ñá ntaꞌa ña dɨkɨ ña, kakáꞌan ña: —Ení ko, Saúlū, ña ini nto tsí Tóꞌo ko Jēsuú ne, dɨvi ñā é ntii dítō ña míꞌi ītsi véꞌxi nto ne, dɨvi ñā táxnūu ña ko é vēꞌxi ú vata koo é na nāxiꞌí xtuku ntuxnūú nto ne, vata koo é kunūu Espíritū Sántū san nima nto —kaꞌan Ánaniá san. 18 Ura dúꞌva tsi i ntíi ntee vata kaa diden é nuu ntiꞌu ntuxnúu ña ne, nākiní xtuku ña. Kidáā ne, nákuntītsí Saúlū ne, ura tsí i ítsi ntute ña. 19 Kidáā né, ēꞌxí ña ita ne, nakunúu ntii ñā. Kūkuií ña katúvi ña ni ñā kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Damascu.  

 

 

 

 

 

Dá kakāꞌan ntódo Saúlū ñuú Damascu

20 Ura

tsí i eni ntuꞌū Saúlu kākaꞌan ntódo ña ini ukún ña Israee, kákaꞌan ñá tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é Iꞌxá Xuva kō. 21 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ne, ntaíni ña Saúlū ne, koó dā  

kúduꞌva ña da téku ña é kākaꞌan ña. Ntákaꞌan ñáꞌa san: —¿Ñā ntu te ñá sāꞌa e dóo inchuꞌvi ña ña kuíntiꞌxe Jesuu, ñá ntoo ñuú Jerusaleen? ¿Ñā ntu te iꞌa véꞌxi ña, vextɨɨn xtuku ña ñaꞌa é kūnteka ña ña ntaꞌa tóꞌō dutu? —kaꞌan ñáꞌa san, ntátsixeꞌe tāꞌan ña. 22 Ntá tsi Saúlū ne, dií ka xio ntii ña kakaꞌan ntódo ña. Un tsi kúdana iní ña Israee, ñá ntoo ñuú Damascu, tsí Saúlū ne, kanañēꞌe ña ña tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é Cristu ñá, dɨvi ñā é intétu o ni ñata kō é kixnakakū ñá kō.  

Dā nákaku Saúlū é ncho kaꞌní ña Israeé san ña

23 Dā

kú tɨtɨ ́n ntuvi ne, ña Israeé san natée taꞌan ña xuꞌu ña, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Saúlū san. 24 Ntá tsi kútuní Saúlū é kuān koo vií ña ni ñā. Ntē ntúvi, ntē níñu ntantétu ña ña xiꞌi kan mí kīi ña diñɨ ñuú san, é kaꞌnī ñá ña. 25 Ntá tsi ña kuíntiꞌxe i Jesuú san ne, xnūu ña Saúlu īni xika kaꞌnu niñú a ne, nanúu ña ña ntīká ntoꞌo é kāntiꞌu núu diñɨ ñuú san ne, dukuan ō nakáku ña.  

 

Dā náxee Saúlu ñūú Jerusaleen

26 Dā

náxeé Saúlu ñūú Jerusaleén ne, ntio ña é kuntoo dadɨɨ ña nī ña kuíntiꞌxe i san; ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña úꞌvī ñá ña, tsí ña ni kuintíꞌxe ña te nūu é ntaā i é kuíntiꞌxe Saúlu Jēsuu. 27 Ntá tsi uun ñaꞌa, ñá nani Bernābeé ne, intéka ña ña ntaꞌa pustru, kántaa ña nī pustrú san nté ō íni Saúlū Tóꞌo ko Jēsuu ítsi kān ne, nté ō kakaꞌan Tóꞌo ko ni ñā ne, nté ō dé ña da itúvi ña ñuú Damascu, é ntē ña ni  

231

HECHOS 9​, ​10

uꞌví kueꞌen ña kakaꞌan ntódo ña iña Jésuu. 28 Saúlū ne, kátūví ña ñuú Jerusaleen, ika dadɨɨ ña nī pustrú san da míꞌī ká mí ñēꞌe ña. 29 Ñá te kauꞌvī ñá kakaꞌan ñá iña Tóꞌo ko Jēsuu, kánantiko koō ñá túꞌūn é ntákaꞌan ña Israee, ñá ntákaꞌan túꞌūn griegu; ntá tsi ña Israeé san ne, dōo ntuku nuu ini ña nté koo kaꞌní ña ña. 30 Dā kútuni ña kuíntiꞌxe i sán ne, ntēka ña Saúlu ñūú Cesareá ne, ikān táxnuu tuku ña ña ñūú Tarsu. 31 Da kidáā ne, kántōo váꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i da míꞌī ka mí ntoo ña: ō ñuú Judeá ne, ō ñuú Galilea, ō ñuú Samaria. Dōo váꞌa ō intóo ña ne, dōo ntánuu iní ña Tóꞌo ko Jēsuu. Nāxnuu kaꞌnu Espíritū Sántū nima ñá dɨ ne, dōo kútɨtɨ ́n ña kídaā.  

 

 

 

Da ntuváꞌa Enea

32 Da

nɨɨ ̄ kaika Pedru taꞌán ñuu taꞌán ñuú, kaito níꞌni ña ña kuíntiꞌxe i ne, nakuíta ntíꞌxin ña, íto niꞌni ña ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Lidá dɨ. 33 Ikān nániꞌi ña uun ñatīi, ñá nani Ēnea. E una kuía ntēkú ña nú ītó ña é natɨ ́ɨn ña. 34 Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Nakuntítsin, Enea, tsí Jesucristú ne, é ntāváꞌa ña o. Naxntītsin íto o vē —kaꞌan ña. Eneá ne, ura dúꞌva tsi i nakuntítsi ña. 35 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo ñuú Lida ni ñá ntoo ñuú Saruún ne, iní ña é nakuntítsi ña. Kidáā né, tsoo mii ñā é ntántīkɨn ña díꞌna ne, eni ntuꞌu ñā intíkɨn ña Tóꞌo ko Jēsuu.  

 

 

Dā ntótō Dórcā é xiꞌi ña

36 Xío

uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña kuíntiꞌxe i, ñá nani Tābita (é ncho kaꞌan Dórcā

é tūꞌún griegu), ña tuví ñuú Jope. Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ saꞌá ne, dōo váꞌā o dé ña, dōo xntíi ña ña kataan núu i. 37 Ntuvi tsikán ne, iñɨ ntúꞌū nchókuví ña ne, xíꞌi ñā. Dā kúvī ntántoo ña ña ne, xtuvī ñá ña má viꞌī nínu kān, tsí ūvi odo ntiꞌi táꞌan viꞌi ña. 38 Tuvi étsin ñuú Jopé san ñuú Lida, mí tuví Pedru. Īní ña kuíntiꞌxe i san tsí ikān tuví ña ne, táxnūu ña uvi ñaꞌa ñátīi é kūkoto ña ña: —Kantɨ ́ꞌɨ ̄ sá nto kueꞌēn ntó ñuú Jope —kaꞌan ña. 39 Kidáā ne, kuéꞌēn Pedru ni ña. Dā xee ñá ne, kueꞌen níꞌi ña ña má viꞌī mí tūví ntāa ñá xiꞌí san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ kií ntoo ña, ntaéku nteé ña ña. Náñēꞌe ñá Pedru dáꞌma ni dūꞌnu e dé váꞌa Dórcā dá katúvi ña. 40 Kidáā né, kīi ñuꞌu Pedru ñá, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, inchɨ ́tɨ ña, kakaꞌan ntâꞌví ña. Kidáā ne, kaito ña nuu ñá xiꞌí san, kakaꞌan ña: —¡Tābita! ¡Nakuntítsin! —kaꞌan ña. Ura dúꞌva tsi i nákaán ña nuu ña ne, dā íni ña Pedrú san ne, nákutuvī tɨxɨ ña. 41 Irkāa Pedru ntáꞌa ña, naxntitsī ñá ña. Kidáā ne, kána ña ña kuíntiꞌxe i san ni ñadɨ ̄ꞌɨ kií san, náñēꞌe ñá ña tsi e ntóto ña. 42 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jopé ne, téku ña é kuan ō kúvi ne, ñá te da dīi ña kuíntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jēsuu. 43 Pedrú ne, kūkuií ka ña katúvi ña ñuú tsikan nú viꞌi Sīmuun, ña é katsoo itsi ñɨɨ kɨtɨ.  

 

 

 

 

 

 

10

Pedru ni Córneliu

Ñuú Cesareá ne, tūví uun ñatīi, ñá nani Cōrneliu, ñá de kúꞌve iña uun sientu sntadun é nani Itālianu. 2 Ña sāꞌá ne, dōo  

232

HECHOS 10 vaꞌá ñaꞌa ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña. Kuān te ñá te ña Israee ña, ntá tsi dōo kanúu ini ña Xuva kō né, dōo íni xntii ña nee é kātaan núu ña Israee, é nguentúvi ini kaꞌan ntâꞌvi ña ni Xuva kō. 3 Uun ntuvi dá kaeku uni kuáa ne, koó dā kúduꞌva Corneliu dá xēe núu ña uun ánje Xuva kō. Kakaꞌan ánjē sán ni ñā: —¡Córneliu! —kaꞌan ña. 4 Corneliú ne, dōo uꞌví ña da íto ña nuu ánjē sán ne, katsixeꞌe ña ñā: —¿Neé ntu ntio nto, Tóꞌō? —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ánjē san: —É tēkú Xuva kō é kākaꞌan ntâꞌvín ni ñā ne, ini ña tsí kaxntiin ña kataan núu i. 5 Viꞌa ve ne, taxnūun ñaꞌa ñuú Jope é kikana ña uun ñaꞌa, ñá nani Sīmuun Pedru. 6 Tuví ña nú viꞌi tuku Simuun, ña katsoo itsi ñɨɨ kɨtɨ. Diñɨ ́ ntute ñuꞌu kān tuví viꞌi ña. Sīmuun Pedrú san ne, kaꞌan ñá ni ō nté koo viin — kaꞌan ánjē sán ni Cōrneliu. 7 Dā ntáka ánjē san da kúvi kaꞌan ñá ni ñā ne, kidáā kána ña uvi ñaꞌa ña kade tsiñu iña ñá, ni sntādun, ña e dóo kaxntii ña, ña e dóo kanuu iní i Xuva kō, 8 kantaa ntɨ ́ꞌɨ ña ni ña vata ō kaꞌan ánjē san ni ña, dā táxnūu ña ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Jope. 9 Tévāá san ne, dā xee étsin ña ñuú Jópe ne, dɨvi tsi ūra kuxée Pedru rkɨ ́ viꞌi kān é kūkaꞌan ntâꞌví ña, tsí é kāꞌñú ntuvi. 10 Dōó kakakɨn ña, ntá tsi da nɨɨ kākuváꞌa é kāꞌxi ñá ne, vata kuvi é nakueni o, 11 iñɨ ntúꞌū íni ña é nákaan e dukún kān ne, véꞌxi vāta kaa uun doo mánta kaꞌnu é kantīkɨn kútū ngɨmi ntíkō diñɨ i ne, un tsi nte mi túvi ña nakutúvi. 12 Ini doo mánta sán ñuꞌu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

un ntɨꞌɨ kɨtɨ, kɨtɨ īó kɨmi dɨ ́ꞌɨn i, ni kɨ ̄tɨ ntáñuꞌu xído i, ni un ntɨꞌɨ nūu láa san, kɨtɨ ntaíko e dukún kān. 13 Kidáā né, tēkú ña uun tátsín i é kākaꞌan ni ña: —O ne, Pedru, kaꞌnín kɨtɨ sāꞌa, dá kāꞌxín tɨ —kaꞌan tátsín san. 14 Ntá tsi nantiko kóo Pedru, kakaꞌan ña: —¡Ñáꞌā, Tóꞌō! tsí nté uun ito vata kaꞌxí u kɨtɨ kuān ntáa san, kɨtɨ é kaꞌan nto é ña váꞌa é kaꞌxi o. Tsí dóo xii kaa é kuān koo kaꞌxí u é ña Israeé u —kaꞌan ña. 15 Ntá tsi kakaꞌan xtúku tatsín san ni ñā: —Nuu i é ntantoo Xúva kō ne, ñá ku kāꞌan té ña váꞌa —kaꞌan. 16 Úni īto kuan o kúvi. Kidáā ne, kúntāa doo mántá san e dukún kān. 17 Pedrú ne, koó dā kúdana iní ña nee iñá kani túꞌun é xēe núu ña ne, dɨvi tsi ūra í xee ñátīí san, ña e táxnūu Corneliu, ntáñɨ ̄ ntée ña ña, ntátsixeꞌe ña vīꞌi Simuun. 18 Tsixeꞌe ña xiꞌi kan te ikān tuví ña nani Sīmuun Pedru. 19 Pedrú ne, nteku dukuan ñá rkɨ viꞌi kan, kadē kuení ña nuu i é xēe núu ña. Kidáā ne, kakaꞌan Espíritū Sántū sán ni ñā: —Pedrú, kuēꞌén, kūkoton, tsí uni ñaꞌa ntánantuku ña ō. 20 Kuēꞌén ni ñā míꞌi kɨꞌɨn niꞌi ña o. Kuān te ñá te ña Israee ña, ñá ku dē kueni o, tsí xuꞌú kakaꞌán u é kīxkueka ña o — kaꞌan Espíritū Sántū san. 21 Nūu Pedru mí ntâñɨ ñátīí san, ña táxnūu Corneliu. Kidáā ne, kakaꞌán Pedru: —Xuꞌu é ntánantuku ntō ko. ¿Neē ntú tsiñu véꞌxi nto? —kaꞌan ñá ni ñā. 22 Nantíko koō ñá, kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

233

HECHOS 10

—Ña nani Cōrneliu, tóꞌō sntadun, táxnūu ña ntɨ. Dōo vaꞌá ñaꞌa ña, dōo kanuu iní ña Xuva kō ne, dōo váꞌa tiin ñá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israee. É kākaꞌan ánje Xuva ko ni ñā é kāna ña nto é kɨ ̄ꞌɨn nto nú viꞌi ña kān vata koo é kinī ña nee iña é kāꞌan ntó ni ñā —kaꞌan ña. 23 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: —Kuítā ntiꞌxin nto má viꞌi a, kuntōo daꞌna nto —kaꞌan ña. Tévāá san ne, kuéꞌēn Pedru ni ñá ne, kaxio ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Jope, é kuēꞌen ñá ni ñā dɨ. 24 Uun ká tuku ntuvi ne, xée ña ñūú Cesarea. Ikan kāntétu Corneliu ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña nī ña váꞌa tiin niꞌi ñā, ña e kána ña. 25 Dā xeé Pedru nú viꞌi ña kān ne, véꞌxi Cōrneliu, nákunchɨtɨ ña nūu ña é kunuu ini ñá ña. 26 Ntá tsi Pedrú ne, naxntitsī ñá ña, kakaꞌan ña: —Nakuntítsi nto, tsí ñatīí niꞌi tsi ko ntō —kaꞌan ñá ni Cōrneliu. 27 Ntatíin ña, kūntɨ ́ꞌvi ña iní viꞌi kān né, īní Pedru e dóo ntoo ñaꞌa. 28 Ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Ini nto tsi dóo xii kaa é kuntōo dadɨɨ ñá Israee ni ña tuku ñuu; ntá tsi dā vé nañēꞌe Xúva kō ko tsí ña kúvi kāꞌán u te ña váꞌa da xōó ka ñaꞌa, kuān té ña te ña Israee ña. 29 Dukuān ne, ñá ni de dīkó u é kīꞌxi ú da kána nto ko. Káꞌan nto vē: ¿neé ntu tsiñu kána nto ko? —kaꞌan ña. 30 Kidáā ne, kakaꞌan Córneliu: —Dā kú kɨmi ntuví ne, ura sáꞌa tuví u, kakaꞌan ntâꞌví u má viꞌī kó a ne, dā nêní ko ntitsi uun ñatīí nuú ko, ña e dóo kaxiꞌí nuu doo í ne, 31 kakaꞌan ñá nī ko: “Córneliu, é tēkú Xuva kō é kākaꞌan ntâꞌvín  

ni ñā ne, ini ña tsí kaxntiin ña kataan núu i. 32 Viꞌa ve ne, taxnūun ñaꞌa ñuú Jope é kíkaná ña ña nani Sīmuun Pedru. Tuví ña nú viꞌī tuku Simuun, ñá katsoo itsi ñɨɨ kɨtɨ, ña tuví diñɨ ntute ñuꞌu kān. Te kīꞌxi ña ne, īo é káꞌān ñá ni ō”, kaꞌan ñá nī ko. 33 Dukuān ne, ura dúꞌva tsi i táxnūu ú túꞌūn é kiꞌxī ntó ne, dōo váꞌā o dé nto é vēꞌxí nto. Vevií ne, iꞌa ntoo ntɨꞌɨ ntɨ ́ nuú Xuva kō é kīni ntɨ ́ un ntɨꞌɨ ̄ e ntío Xuva kō é kāꞌan ntó nī ntɨ —kaꞌan Córneliu.  

 

Dā nañéꞌe Pedru ñáꞌa san nú viꞌi Cōrneliu

 

 

 

 

 

 

 

 

34 Kidáā

né, eni ntuꞌū Pedru, kakáꞌan ñá ni ñā: —Vevií ne, kutuní ko tsí nuu é ntaā i é dadɨɨ tsi ntío Xuva ko kō, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ó, kuān te ñá Israee o, kuān te xio ñuú kō, 35 tsí nakiꞌi ña da xóo ka ñaꞌa e kuíntiꞌxe i ña, e kade é vāꞌá, da míꞌī ká ñuu ñuxiví a. 36 Tsí Xuva kō ne, káꞌan ña nī ña Israee nté koo kuntoo váꞌa o ni ña kuēnta iña i é edé Jesucristu, dɨvi ñā é Tóꞌo ko, ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o. 37 É īni nto nte o kúvi dá kanɨɨ ñūú Judea ni ñuú Galilea. Tsí diꞌna Juaan Bautista íka ña, kakaꞌan ntódo ña é nātɨvi iní ko kuētsí kō ne, kutsi ntute ō. 38 Kidáā ne, xée Jesuu, ña véꞌxi ñuú Nazaree. Tsí Xuva kō ntío ña é kūvi vií ña nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ, tsi dóo nuu Espíritū Sántū nima ña. Kidáā né, īka ña, kade ña nuu i é vāꞌá, kantaváꞌa ña ñaꞌa é ñuꞌu ntaꞌa tóꞌō é ña váꞌā san. Tsí mii Xuva kō nuu méꞌñu ña ña. 39 Dɨvī ntɨ ́ ne, kuvi ntada ntaá ntɨ tsí īní ntɨ un ntɨꞌɨ ̄ é edé ña da íka ña ñuú Judea ni ñuú Jerusaleen. Ñaꞌa éꞌni  

 

 

 

 

234

HECHOS 10​, ​11 ña ña, é naxnteē ñá ña ntíkā krusi kan. 40 Ntá tsi da kúvi uni ntúvi ne, nantóto Xuva ko ñā ne, táꞌxi ña é kīní ntɨ ña. 41 Ñá te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ni īni ña ña da ntoto ña, ntá tsi miī ntɨ ́ ini ntɨ ́ ña. Tsí nte díꞌna nákaxnuu Xuva kō ntɨ ́ é ntāda ntaá ntɨ nee é īni ntɨ. Tsí ntɨꞌɨ ́ ne, dadɨɨ intóo ntɨ ́ ni ñā ne, dadɨɨ éꞌxi ntɨ ́ ni ña da ntóto ña é xiꞌi ña. 42 Kidáā né, Xuva kō tée tsiñu ña ntɨ é ntāda ntaá ntɨ tsí dɨvi Jēsuú, ña e dé kûꞌvé Xuva kō é xntēkú kuꞌvē ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntántito ne, ō ña xiꞌi. 43 Tsí nte ntúvi diꞌna ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é kuīntiꞌxe i Jesuú ne, kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ña kuētsí ña kuenta iña Jésuu —kaꞌán Pedru ni ña.

Dā xeꞌé Pedru kuénta ntáꞌa ña kuíntiꞌxe i, ña ñuú Jerusaleen

 

 

 

 

Ña é ña te ña Israeé ne, nīꞌi ña Espíritū Sántū

44 Kakaꞌan

dúkuān Pedru ni ña da xee Espíritū Sántū, inúu ña nima ña ntaíni túꞌūn san, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. 45 Ña kuíntiꞌxe i, ña Israee, ñá véꞌxi dadɨɨ ni Pēdrú ne, koó dā kúduꞌva ña é kuān ó inúu Espíritū Sántū nima ñáꞌa san, kuān te ñá te ña Israee ña. 46 Tsi téku ña é ntákaꞌan ña túꞌūn e ñá ini ñá ne, ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva kō. 47 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru: —¿Nté kui ña kuvi kutsi ntúte ña sāꞌa? Tsí é ntūdadɨɨ ña ni ko é dadɨɨ nuu Espíritū Sántū nima ña —kaꞌan ña. 48 Kidáā ne, xéꞌe ña ītsi é kūtsi ntute ñaꞌa san kuenta iña Jesúcristu. Dā kúvi itsi ntute ña ne, ntákaꞌan ñá ni Pēdrú te kūkuií ka ñá kutuvī ñá ni ñā.  

 

 

 

11

Xée tūꞌun ntaꞌa pustrú san nī ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Jerusaleen, tsí e kuíntiꞌxe ña é ña te ña Israee túꞌun Xuva kō. 2 Ntá tsi dā ntíko kōo Pedru ñuú Jerusaleén ne, dōo ntákaꞌan ña kuíntiꞌxe i, ña Israeé san, ntátsiꞌi kuétsi ña ña, 3 ntákaꞌan ña: —¿Nté kui kɨ ́ꞌvi ntu ntō má viꞌi ña é ña te ña Israee? ¿Nté kui éꞌxi dadɨɨ ntu nto ni ñā? —kaꞌan ña. 4 Kidáā ne, eni ntuꞌū Pedru kantáa ña ni ña un ntɨꞌɨ ̄ e kúvi nte dá iñɨ ntuꞌū, kakaꞌan ña: 5 —Xuꞌú ne, dā itúvi ú ñuú Jope, kakaꞌan ntâꞌví u ni Xuva kō ne, xée nūú ko uun doo mánta káꞌnu é kantīkɨn kútu ngɨmi ntíkō diñɨ i. Nte e dukún kān véꞌxi ne, un tsi nte mi túvi ú nakutúvi. 6 Dā íto váꞌa ú doo mántá san ne, īní u odo da nēé ka nuu kɨtɨ é īó kɨmi dɨ ́ꞌɨn i, kɨtɨ diin, ni kɨ ̄tɨ ntáñuꞌu xído i, nī láa, kɨ ̄tɨ ntaíko e dukún kān. 7 Kidáā téku ko uun tatsin é kākaꞌan ní ko: “Nakuntítsin, Pedru, kaꞌnín kɨtɨ san, dá kaꞌxīn tɨ”, kaꞌan tátsín san. 8 Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán u: “¡Ñáꞌā, Tóꞌō! tsí nté uun ito vata kuan koo vií u ni kɨ ̄tɨ é kāꞌan nto é ña váꞌa é kāꞌxi o”, kaꞌán u. 9 Kidáā ne, kakaꞌan xtúku tátsín san nte e dukún kān, kakaꞌan: “É ntantoo Xuva kō ne, ñá ku kāꞌan té ña váꞌa”, kaꞌan tátsín san. 10 Úni ito kuan ō kúvi ne, dá kūntáa e dukún kān. 11 Ura dúꞌva tsi i xee úni ñaꞌa ñatīí nú viꞌī mí tuví u. Nté ñūú Cesarea véꞌxi ña, vexnántuku ñā ko. 12 Kidáā ne, kakaꞌan Espíritū Sántū san ní  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

235

HECHOS 11

ko é ña ku dé kuení ko é kɨ ̄ꞌɨ ́n u ni ñatīí san mí kɨꞌɨn niꞌi ñá ko, kuān té ña te ña Israee ña. Dadɨɨ ñeꞌé u, ni ntɨꞌɨ īñu ení ko ña sāꞌa, kɨ ́ꞌvī ntɨꞌɨ ntɨ ́ iní viꞌi ñatīi, ñá nani Cōrneliu. 13 Corneliú san ne, kántaa ña nī ntɨ ́ nté ō íni ña uun ánje Xuva kō, ntitsí ña má viꞌi ña kān ne, kakaꞌan ánjē sán ni ñā: “Taxnūún ñaꞌa ñuú Jope, na kīkoto ñá uun ñaꞌa, ñá nani Sīmuun Pedru, 14 tsí dɨvi ña kāꞌan ñá ni ō nté koo nakākú Xuva ko o ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi o”, kaꞌan ña. 15 Kidáā né, dā éni ntuꞌū ú kakaꞌán u ni ñāꞌa sán ne, ura tsí i xée Espíritū Sántū san, inúu ñá nima ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, vata tsī ó inúu ñá nima ko xoꞌo dá iñɨ ntuꞌū. 16 Kidáā né, nakaꞌān kó túꞌūn é kākaꞌan Tóꞌo ko Jēsuu kídaā dá kakāꞌan ña: “Nuu é ntaā i tsí Juaán ne, ntute nakutsi ntúte ña nto. Ntá tsi xuꞌú ne, ña te ntúte nakūtsi ntute ú nto, tsí taꞌxi u é kunūu Espíritū Sántū nima nto”, kaꞌan ña. 17 Vevií ne, te Xuva ko kāxéꞌe ña tuku ñaꞌa vata tsi ō táꞌxi ña ko xoꞌō dá kuíntiꞌxe kō Tóꞌo ko Jesūcristú ne, ña kúvi kāꞌnté nuu ú neé ncho vii ña —kaꞌán Pedru ni ña. 18 Dā téku ñaꞌa san é kākaꞌán Pedru ni ñá ne, ñá ni kāꞌán ka ña. Da mii tsī é dé kaꞌnu ña Xuva kō ne, ntákaꞌan ña: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i tsí kaxéꞌe Xuva kō é vāꞌá iña ña é ña te ña Israeé dɨ. Tsí kaxéꞌe ña é kūvi natɨvi iní ña kuétsi ñā dɨ ́ ne, dukuān é nīꞌi ña ntuví vaꞌá iña ña ntaꞌa Xúva ko vata ō niꞌi ko xoꞌo —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Ña kuíntiꞌxe i, ñá ntoo ñuú Antioquia 19 Ña

kuíntiꞌxe i san kuéꞌen ña, kukuntóo ña un tsi nte ñuú Fenicia

ni ñūú Chipre, ni ñuú Antioquiá dɨ dā dóo nantoꞌo ñaꞌa san ña dá xiꞌi Ésteba. Ikān ntákaꞌan ntódo ña túꞌūn é vāꞌá san. Ntá tsi da mii tsī é ntákaꞌan ñá nī ña Israeé san; ñá ni kāꞌan ñá ni ñāꞌa, ña é ña te ña Israee. 20 Ntá tsi xío ña kuíntiꞌxe i, ña véꞌxi ñuú Cirene ni ñūú Chipré ne, dā xee ñá ñuú Antioquiá ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa, ña é ña te ña Israee túꞌūn vaꞌá iña Tóꞌo ko Jēsuu. 21 Xuva kō xntíi ña ña ne, dukuān né, tɨtɨ ́n ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san tsóo mii ña nēe é kuíntiꞌxe diꞌna ña ne, eni ntuꞌu ñā kuíntiꞌxe ña Tóꞌo kō. 22 Dā téku ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Jerusaleen, é kuíntiꞌxe ña é ña te ña Israeé ne, kidáā táxnūu ña Bernabee, kuéꞌen ña ñuú Antioquia. 23 Dā xeé ña ikān né, īní ña tsí dóo váꞌā o dé Xuva ko ni ñāꞌa sán ne, nakunuu dîní nima ña. Kidáā ne, xéꞌe ña itsi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, ntákaꞌan ña: —Uun tsi nima ntó kuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jēsuu. Ñá ku xtuvī mii nto ña —kaꞌan ña. 24 Tsí Bernabeé san ne, dōo vaꞌá ñaꞌa ña. Dōó nuu Espíritū Sántū nima ñá ne, dōo kuíntiꞌxe ña Xuva kō. Kidáā né, dōó kukueꞌe ñaꞌa, ña kuíntiꞌxe i Tóꞌo kō. 25 Kidáā ne, kuéꞌen Bernābee ñuú Tarsu, kúnantúku ñā Saúlū. 26 Ikān nániꞌi ña ña ne, ñeꞌe níꞌi ña ña ñuú Antioquia. Ikān kantóo ña nī ña kuíntiꞌxe i san uun kuia nɨɨ. Dōo tɨtɨ ́n ñaꞌa nakuāꞌa ña. Dɨvi ñūú Antioquiá san éni ntuꞌu ñā xntánteē ñá cristianu ña kuíntiꞌxe i san. 27 Ntuvi tsikán ne, xío ña ntákaꞌán naa Xuva ko ñuú Jerusaleen. Xée ña  

 

 

 

 

 

 

 

236

HECHOS 11​, ​12 sāꞌa ñuú Antioquia. 28 Ne, uun ñaꞌa ña, ñá nani Āgabú ne, nákuntītsí ña méꞌñū ña kuíntiꞌxe i san, kakaꞌan ntódo ña túꞌūn é xeꞌé Espíritū Sántū é kūtuni ña, kakaꞌan ñá e dóo koo tama dá kanɨɨ ñūxivi. Ne, kuan ō kúvi ntíꞌxe ntuvi dá de kúꞌve ñá nanī Claudiu. 29 Kidáā ne, ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Antioquiá ne, xíō ntaa iní ña é xntii ña tāꞌan ña, ña ntoo ñuú Judea, váta tsi kaa kutíi nuu ña. 30 Dukuān né, tēe tsiñu ña Bernabee ni Saúlū é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña doméni iña ña kuíntiꞌxe i ntaꞌa ñata, ña odo nūú ñuú Judea.  

 

 

Dā xiꞌi Sántiau ni dá inúu kutū Pedru

12

Ntuvi tsikán ne, eni ntuꞌū rei Heróde kanakutsuꞌun ñā ña kuíntiꞌxe i. 2 Tēe tsiñu ña sntadún san é kīkaꞌní ña Santiau, ení Juaan. Kāa é ntiko ntuví o diñɨ i éꞌnté tuꞌun ña dɨ ̄kɨ ña. 3 Dā íni Heróde é xkúntee ini ña Israeé san é kuān o dé ña ne, tɨ ̄ɨn ña Pedrú dɨ. Sáꞌā kúvi da kúvi viko é nakaꞌan ñā nté ō nakáku Xuva ko ñā ñuú Egítō. 4 Dā tɨ ́ɨn ña Pedrú ne, xnuu kutu ña ñā viꞌi utun, tsóo ña kɨmi ítsī kɨmi kɨmi sntadun é viī ñá ña kuenta. Un tsi da nté kuīta ntíꞌxin viko, da kidáa natavā ñá ña é xntītsí meꞌñu ñá ña. 5 Ntá tsi da nɨɨ nuu kutū Pedrú ne, ntákaꞌan ntâꞌví ña kuíntiꞌxe i san íña ña nté ntūvi nte níñu.  

 

 

 

Dā nántii Xuva kō Pedru víꞌi utun kān

6 Uun

niñu diꞌna dá xēe ntúvi e xtûví Heróde é natavā ñá Pedru é xntītsí meꞌñu ñá ña ne, kakidí Pedru méꞌñū sntadun, kanúꞌni ña

uvi kádena. Ntáñɨ ̄ ntée sntadun áta xiꞌi kán dɨ, e ntáde ña kuenta xíꞌi viꞌi útun san. 7 Kidáā ne, véꞌxī ánje Xuva kō ne, xiꞌí nuu iní viꞌi utun kān. Ánjē sán ne, tɨɨn ntaꞌa ñā Pedru vata koo é nantōto ña ña ne, dā náxntitsī ñá ña, kakaꞌan ña: —¡Kamán san, nakuntítsin! — kaꞌan ña. Kidáā ne, kadena é kānúꞌni ntaꞌa ña ne, kóꞌxō. 8 Kakaꞌan ánjē sán ni ñā: —Naxnūꞌnín doo íꞌxi o, nakuníꞌnin ntiꞌxen o —kaꞌan ña. Dā kúvi ña ne, kakaꞌan xtúku ña: —Nakunúun kutuun ó ne, kuntīkɨ ́n ko —kaꞌan ña. 9 Kidáā né, ntīi ña, kuntíkɨn ña ánjē san. Ntá tsi ña ni kutúni ña tē nuu é ntaā i. Da ñuu éni kān, kuiní ña. 10 Dā ita ntíꞌxin ña uvi itsi mí ntoo sntadún san ne, xee ñá uun xiꞌi e kúvi káā é kantii itsi kaꞌnu kān ne, nākaan míī xiꞌí san. Kīi ña, kueꞌen ña nte mí ntíi tuku itsi. Da kidáā xtúvī mii ánjē san ña. 11 Dā ntútuni Pedrú ne, kakaꞌan ña: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i tsí Xuva kō ne, táxnūu ña ánje ñā é nakakū ñá ko, tsí Heróde ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san ncho kaꞌní ña ko —kaꞌan ña. 12 Dā kútuní Pedru tsí nuu é ntaā i é nakáku ña viꞌi utun kān ne, kuéꞌen ñā nú viꞌi Māria, dɨꞌɨ ̄ Juaan, ñá nanī Marcú dɨ. Ikān né, dōó ntoo ñaꞌa, ntákaꞌan ntâꞌví ña. 13 Nakeꞌxen ñā xiꞌí ne, véꞌxi ūun taꞌnú kuetsī, taꞌnú nanī Rode, é kūkotó tun xoo ñáꞌa. 14 Dā téku tun é tātsín Pedrú ne, ñá ni nakāán tun xiꞌí san, tsí dóo dîní tun ne, kaxkainu ntaá tun,  

 

 

 

 

 

 

 

237

HECHOS 12​, ​13

kueꞌén tun, kukotó tun ñaꞌa san, tsí ntitsí ntēé Pedru atá xiꞌi kan. 15 Ntá tsi ña ni kuíntiꞌxe ñaꞌa san. Tē da kakaꞌán tun, kuiní ña. Ntá tsi nɨɨ ̄ kueꞌén ini tún kakaꞌán tun tsí nuu é ntaā i. Kidáā ne, kakaꞌan ñá é kūdii ntɨx́ ɨ Pedru é īní tun. 16 Ntá tsi Pedrú ne, ntitsí ntēe dúkuan ña, kanakeꞌxen ñā xiꞌi kan. Dā nákaán ña xiꞌí san ne, īní ña tsí dɨvi ntīꞌxe ña. Koó dā kúduꞌva ña. 17 Ntá tsi Pedrú ne, kanakuiko ñā ntaꞌa ña vata koo é ña ku neé kaꞌan ñaꞌa san. Kidáā ne, kántaa ña ni ñā nté ō dé Xuva ko ni ñā dá natavā ñá ña viꞌi utun kān, kakaꞌan ña: —Kueꞌēn ntó, kukoto nto Santiau ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ení kō vata koo é kūtuni ña —kaꞌan ña. Kidáa ne, ntāka Pedru, kuéꞌen ñā xio itsi. 18 Dā tuví ne, un váꞌa tsi itsuꞌun sntadún san, tsí xoxó ka Pedrú san viꞌi utun kān. 19 Reí Heróde sán ne, dōo nantúku ña ñā, ntá tsi ña ni naniꞌi kuéꞌen ñá ña. Kidáā né, dōo tsíxeꞌe ñā sntadun, ñá ntáde kuenta xíꞌí san, nte o kúvi ntií Pedru. Dā kúvi tsíxeꞌe ña ñā ne, kakaꞌan ña é na kūví ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadún san. Dɨvi tsi ntūvi kíi Heróde ñuú Judea, kuéꞌen ña kukutúvi ña ñuú Cesarea.  

 

 

 

 

Dā xiꞌí rei Heródē

20 Heróde

ne, dōo kúdiin ña nī ña ntoo ñuú Tíru ni ñūú Siduun. Ntá tsi xee ñáꞌa san, ntákaꞌan ñá nī ñá nanī Blastu, ñá kade tsiñu iña reí san. Ntákaꞌan ña tsí ntio ña é ntūváꞌa ña nī reí san, ntio ña é kuntōo váꞌa ña, tsí dɨvi tsi ñūú reí san e ntákii un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ e ntaéꞌxi ña. 21 Heróde ne, xtuvī ñá uun ntuvi é  

kāꞌan ñá ni ñā. Dā xee ntúvī sán ne, nákunūu ña doo váꞌa ña, nákutūví ña nú tēu ñá ne, dā éni ntuꞌu ña kākaꞌan ñá ni ñāꞌa san. 22 Ñáꞌā sán ne, koó da vāntiñɨ ña, ntákaꞌan ña: —¡Ñá te da ñaꞌa ña kakaꞌan, tsí Xuva kō! —kaꞌan ña. 23 Kidáā ne, ura dúꞌva tsi i xée ūun ánje Xuva ko, ntuku kuiꞌī ñá Heróde, tsí dóo kaꞌnu ncho vií ña ne, ñá te ni de kaꞌnu ña Xuva kō. Kidáā ne, tɨntaku tsi éꞌxi tɨ ña ne, xíꞌi ñā. 24 Ntá tsi kidáā ne, ñá te da dīi ñaꞌa téku ña túꞌun Xuva kō né, dōo kútɨtɨ ́n ña kuíntiꞌxe i san. 25 Bernabee ni Saúlū né, dā ntɨ ́ꞌɨ tsiñu ña ñuú Jerusaleén ne, ntíko kōo xtúku ña ñuú Antioquia ní Juaan, ña é nanī Marcú dɨ.  

 

 

 

Dā éni ntuꞌu Bernābee ni Saúlū dé tsiñu ña iña Xuva ko

13

Ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Antioquia ne, iō ñá ne, ntákaꞌan ñá naa Xuva ko; iō ñá ne, ntánakuāꞌa ña ñaꞌa túꞌun Xuva kō. Ña sāꞌá ne: Bernabee, ni Símuun, ñá nani Ña Nteē dɨ ́; ni Lūciu, ña véꞌxi ñuú Cirene; ni Manāeen, ña éꞌnu dadɨɨ ni Hērode, ñá odo nūu ñuú Galilea; nī Saúlū dɨ. 2 Uun ntuvi sāꞌá ne, ntoo ña, ntákaꞌan ntâꞌví ña ni Xuva kō; ntoo ixu ñā dɨ. Kidáā né, kakaꞌan Espíritū Sántū san ni ña: —Nakaxnúu nto Bernabee ni Saúlū é viī ñá tsiñu é ntio ko —kaꞌan ña. 3 Kidáā né, dā kúvi kaꞌan ntâꞌví ña, dā kúvi intóo ixu ñā né, xntekū ñá ntaꞌa ña dɨkɨ Bernábee ni Saúlū, da táxnūu ña ña é kɨ ̄ꞌɨn ña, kikadá tsiñu ña iña Xuva ko.  

 

Dā kaꞌan ntódo pustrú san ñuú Chipre

4 Kidáā

ne, kuéꞌen ñā, ntuvi ña, e táxnūu Espíritū Sántū sán ña, xée ña

238

HECHOS 13 ñūú Seleucia. Ikān ñúꞌu ña tun ntōó kaꞌnu é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Chipre, ñuu é tuví méꞌñu ntute ñuꞌu kān. 5 Dā xee ñá ñuú Salamina é tuví diñɨ ntute ñuꞌu kān né, ikān éni ntuꞌu ñā kaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva kō ini ukún ña Israee. Ntɨɨ niꞌi ñā Juaan, é xntii na ñā dɨ. 6 Kuéꞌen ñā, ita ntíꞌxin ña kanɨɨ ñūú san dá ntē xee ñá ñuú Pafu. Ikān nániꞌi ñá uun ñaꞌa ña Israee, ñá nani Barjēsuu, ñá tatan. Kaeni ntaꞌví ña ñaꞌa é kākaꞌan ñá naa Xuva ko; ntá tsi ñá tē nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. 7 Ña sāꞌá ne, dōo váꞌa tiin ña ni ña tsiñu i ña odo nūu, ñá nanī Sergiu Paulu, ña e dóo kiꞌin inī i. Kakana Sergiu Paulú san Bernabee ni Saúlū, tsí ntio ña kini ña túꞌun Xuva kō. 8 Ntá tsi ña tatan Barjesuu, ñá nani Ēlima dɨ ́ ne, ēꞌnté nuu ña vata koo é ña kuintíꞌxe Sergiu Paulú san. 9 Kidáā ne, Saúlū, ñá nanī Pablú dɨ ne, dōo xntíi Espíritū Sántu ñā né, īto vaꞌa váꞌa ña Elima, 10 kakaꞌan ña: —Xōꞌon e dóo kaenin ntaꞌvín ñaꞌa, e dóo kini ó den, xōꞌon é iꞌxá Tóꞌō é ña váꞌa, xōꞌon é ña ntío o é vāꞌá, ¿amá ntu teén daꞌnan é kanāxnteén xoꞌon itsi vāꞌá iña Xuva ko? 11 Viꞌa ve ne, Xuva ko tāꞌxi ña o é ntōꞌo o, é kūkuaan ne, ñá īní o nēe ntúvi naxiꞌí nuu o —kaꞌán Pablu ni ña. Ura dúꞌva tsi i kúneé kueꞌen nuu ña. Kaika ña, kantuku ñā xoo é kuñuꞌu i ña, tsí ña kaíni kueꞌén ka ña. 12 Dā íni Sergiu Paulú san é kuan ō kúvi ña ne, kuīntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jēsuu, tsí koó dā kúduꞌva ña é kuān nte váꞌa túꞌūn é kākaꞌán Pablu iña Xuva ko.  

 

 

 

 

 

 

 

Dā xeé Pablu ni Bernábee xío ñuu é nani Antiōquia

13 Kidáā

né, ntāka Pablu ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan ña ñuú Pafu, ñúꞌu ña

tun ntōó kaꞌnu, xée ña ñuú Perge, é kaduku ntee ñuú Panfilia; ntá tsi Juaán ne, tsoo mii ña ña, kunúꞌu ña ñuú Jerusaleen. 14 Kidáā né, ntāka ña ñuú Perge, kueꞌen ña xio ñuu é nani Antiōquia, é kāduku ntee ñuú Pisidia. Ikān ne, ntuvi dá ntoo daꞌna ña ne, kúkɨ ̄ꞌví ña ini ukún ña Israeé ne, ikān intóo ña uun daꞌna. 15 Kidáā ne, da kúvi nakuaꞌa ñaꞌá san tutú lei Muísee ní tutú e de váꞌa ña kaꞌán naa Xuva ko ne, ña odo nūu iña úkūn sán ne, kāna ña Pablu ni Bernábee, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ēní, te iō kúdii é kāꞌan nto é kuēꞌe nto itsi ñaꞌa sán ne, káꞌan nto ni ñā vevii —kaꞌan ña. 16 Kidáā ne, nákuntītsí Pablu, káde ña ntaꞌa ña é diin diin tsi na kuntōo ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ña: —Un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto, ña Israee ni ña nguíī san, ña ntaíko ñuꞌu Xuva kō ne, kini nto é kāꞌán u ni ntō: 17 Xuva kō, ña é nakaxnúu uva ata kō ña Israee, ña intóo kídaā né, de kaꞌnu ña ñata kō da intóo ña ñuú Egítō, é ña te ñuú mii ñā. Xío ntii Xuva kō nátavā ñá ñata ko ñūú tsikan. 18 Ne, kutíi Xuva kō nima ñá ni ñā da dóo duꞌxen dé ña da nɨɨ ̄ íka ña má kūꞌu kan é uvi díko kuiá san. 19 Uun ito tsi nantɨ ́ꞌɨ Xuva kō é ūꞌxe ñuu naꞌnu é intóo ñuú Canaán ne, dā eꞌnté dava ña ñuꞌu san, xéꞌe ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñata kō. 20 ʼRkontûví ne, de kúꞌvē ñá ña kada kúꞌve iña ñaꞌa san kɨmi sientu nte dáva kuia, uun tsi nte ntúvi da íka Samuee, ñá kaꞌán naa Xuva ko. 21 Kidáā ne, íkan ñata kō sán uun rei é kadā kúꞌvē ña. Xéꞌe Xuva ko Sāuu, iꞌxá Kii, ñatīí tatá Benjamiin, é viī ñá rei íña ña uvi  

 

 

 

 

 

 

 

239

HECHOS 13

díko kuia. 22 Rkontûví da nantii Xuva ko Sāuú ne, naxnūu ña Davii é viī ñá rei iña ña. Kakaꞌan Xúva ko īña Dávii: “Iní u tsí Davii, iꞌxá Isaií ne, uun tsi nima ñá nī ko. Viī ñá da nēé ka nuu i é ntio ko”, kaꞌan Xúva kō. 23 Taxnuu Xuva ko ūun iꞌxá ika Dāvií, dɨvi Jēsuu, é nakakū ñá ko, xoꞌō é ña Israee ó, vata ō kaꞌan Xúva kō kídaā. 24 Tsí diꞌna Juaan kíꞌxi ña, kixkaꞌan ntódo ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san é na nātɨvi iní ña kuétsi ñā ne, na kūtsi ntute ña. Da kidáa kīꞌxi Jesuu. 25 Diꞌna da kuví Juaán ne, kakaꞌan ña: “¿Xoó ntu ñaꞌa u, té kuinī nto? Ñá te xūꞌú é nakaxnúu Xuva kō é kadā kûꞌvé u iña nto, tsí dɨvi ñā né, dā ve véꞌxi ña. Xuꞌú ne, ntē ña nuu áꞌvi u é nantīi ú ntiꞌxen ña, tsí dɨvi ñā é kāꞌnu ñaꞌa ña”, kaꞌán Juaan. 26 ʼĒní ko, iꞌxá tatá Abraan, ni ñá nguiī san, ña ntaíko ñuꞌu Xuva kō ne: íña nto túꞌūn e táxnūu ña nté koo nakáku ō. 27 Tsí ña ntoó ñuú Jerusaleen ni ñá odo nūú san ne, ñá ni kutūni ñá xoó ntiꞌxe é Jesuu dá kīꞌxi ña. Ntē ña ni ñéꞌe dɨkɨ ña túꞌūn é ūve naꞌa é ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā. Ntánakuāꞌa ña túꞌūn san ma ukún kān vata dá sábadu, ntá tsi ña ni ini ña é dɨvi tsi ña dé ntaā ñá vata ō uve naꞌa kakaꞌan, dá kaꞌan ña é kūví Jesuu. 28 Kuān té ña tuví nēe kuetsí ña, ntá tsi ikan ña ntaꞌa Pīlatu é na kuēꞌé ña itsi é kāꞌní ña ña. 29 Ne, dā kúvi dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña un ntɨꞌɨ ̄ é ūve naꞌa é kūvi Jesuú ne, nántii ntēé ña ña ntiká krusí ne, kueꞌen níꞌi ña ña nú ñaña ñā. 30 Ntá tsi Xuva kō nantóto ñá ña. 31 Ne, dōó kiꞌin itō ká ntii díto ña. Íni ñaꞌa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ña, dɨvi ñāꞌa é dadɨɨ ntáka ña ñuú Galilea é xee ñá ñuú Jerusaleen. Dɨvi ña sāꞌa ntáda ntaá ña ni ñāꞌa san nee e íni ña. 32 ʼDɨvī ntɨ ́ dɨ ne, ntántaa ntɨ ́ ni ntō túꞌūn e dóo váꞌa é kākaꞌan Xúva ko ni ñata kō, ña intóo diꞌna. 33 Vevií ne, é dē ntaa Xúva kō é kākaꞌan ñá ni ñata kō kídaā, tsí nantóto xtūku ñá Jesuu kuénta iña ko xoꞌo. Vata ō úve naꞌa ini sálmu é kuvi ūví ne: “Dɨvīn é iꞌxá miī ko. E táꞌxi ú ntuvi iña o vevii”, kaꞌan Xúva kō. 34 Nté dīꞌna kakaꞌan Xúva kō tsí nantōto ña ña vata koo é ña teꞌu kúñu ña tē xiꞌi ña, tsí uve naꞌa kakáꞌan ña: “Nuu é ntaā i é tāꞌxi ú o é vāꞌá, vata tsi ō kaꞌán u ni Dāvii”, kaꞌan ña. 35 Dukuān ne, é tūku sálmu úve naꞌa, kakaꞌan: “Ñá kuēꞌé nto itsi é tēꞌu kúñu īꞌxá nto, ña e dóo vaꞌa”, kaꞌan ña. 36 Tsí Davií ne, nuu é ntaā i e xntíi ña ña intóo dá ītúvi ña, vatā ó kākaꞌan Xúva kō é viī ña. Dā xiꞌi ñá ne, dadɨɨ kantúꞌxi ña ni ñata ñā ne, téꞌū kúñu ñā dɨ. 37 Ntá tsi kúñu Jēsuu é nantóto Xuva kō ne, ñá ni tēꞌu. 38 Sáꞌa kākaꞌán u ni ntō, tsí ntio ko é kūtuni nto, ení, tsí kuenta iña Jésuu é kūvi vií Xuva kō kada kaꞌnu iní ña ni ko kuētsí kō. 39 Ne, kuenta iña ñá dɨ ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é kuíntiꞌxe i ña ne, nakate Xuva ko kuetsi ñā. Tsí ña ni kúvi vīí lei Muíseé san nakate kuétsi kō; ntá tsi dɨvi Jēsuú ne, kūvi idé ña é ntuntoo kuétsi kō. 40 Kuenta tsí vií nto vata koo é ña ntoꞌo nto vatā ó uve naꞌa ntákaꞌan ñá intóo diꞌna, ña kaꞌán naa Xuva ko, é kākaꞌan: 41 Koto nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó ve, vata ō nto é kanantii niꞌni ña nto ne,  

 

 

 

 

 

 

 

 

HECHOS 13​, ​14

240

koó dā kúduꞌva nto vé te inī ntó nté koo vií u ne, kuan tsī koo kunaá nto. Tsí xuꞌú ne, vií u uun nuu i e dóo kaꞌnu é ña kuintíꞌxe kueꞌen nto, kuān te káꞌan ñáꞌa ni ntō tsí nuu é ntaā i. Kuan ō kaꞌan Xúva kō kídaā —kaꞌán Pablu. 42 Dā ntíi Pablu ni ña ntɨɨ níꞌi ñā ukún ña Israeé san ne, ntákaꞌan ñáꞌa san ni ñā: —Vií nto da xeꞌe, kiꞌxí xtuku nto sábadu vité ve, kixntaa ntó nī ntɨ ́ vatā ó kantaa ntó vevii —kaꞌan ña. 43 Ne, dā ntíi ña ma ukún kān ne, tɨtɨ ́n ña Israee ni ña túku tatá, ña é dadɨɨ tsi kuíntiꞌxe i Xuva kō ne, kuntíkɨn ñā Pablu ni Bernábee. Dɨvi ñā ne, ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa san te ña tee dáꞌna ña é kuntīkɨn ñá Xuva kō, tsí dɨvi ñā é xntíi ña ña. 44 É kuvi ūvi sabadú san ne, da kanɨɨ ñūú san nátaká nuu ña é kinī ñá túꞌun Xuva kō. 45 Kidáā né, īní ña Israeé san e vánchuꞌun tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa ntoo ña ne, dōo kúneꞌu iní ña. Ēni ntuꞌu ña kaꞌan ntée ña Pablú ne, káꞌan kīni ña iña ñá dɨ. 46 Pablu ni Bernábeé ne, ñá ni ūꞌví kueꞌen ña é nantiko koō ñá ne, kakaꞌan ña: —Diꞌna nto é ña Israee nto é kāntio é kāꞌán ntɨ ni ntō túꞌun Xuva kō, ntá tsi ña ncho kini nto túꞌun ñā. Mii ntō ntádē kuení nto é ña te neé nuu áꞌvi nto é nīꞌi nto ntuví vaꞌá ntaꞌa Xúva kō. Dukuān ne, xio kɨꞌɨ ́n ntɨ, kikaꞌan ntódo ntɨ túꞌun Xuva ko nī ña é ña te ña Israeé san. 47 Tsí kuān o dé kûꞌvé Xuva kō, kakaꞌan ñá ni kō: É xtūví u o é vīin vata kaa uun ñuꞌu íña ñá xio ñuu, ña é ña te ña Israee,  

 

 

 

 

 

vata koo é na nākáku ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxivi, kaꞌan Xúva kō —kaꞌán Pablu. 48 Dā téku ña ntoo san, ña é ña te ña Israeé ne, nákuꞌun díni kueꞌén nima ñá, ntákaꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu túꞌun Xuva kō ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña é nakaxnúu Xuva kō é nīꞌi ña ntuví vaꞌá iña ñá ne, kuīntiꞌxe ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. 49 Kidáā ne, kueꞌen níꞌi ñaꞌa san túꞌun Xuva kō. Kuéꞌen ñā, ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa san da míꞌī ka mí ntaíka ña ñuú saꞌa. 50 Ntá tsi ña Israeé san ne, ntákaꞌan ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña e dóo vaꞌá ñaꞌa, ña e dóo ntánuu iní i Xuva ko, ni ñata, ña odo nūú ñuú san. Tsiꞌí ña dɨkɨ ña é natēñu nuu ña Pablu ni Bernábee, é nantīi ña ña ñuú san. 51 Ntá tsi Pablu ni Bernábeé ne, nakɨdɨ ña xáka dɨꞌɨn ña vata koo é kūtuni ñáꞌa san é ña váꞌa o ni ide ña ni ñā ne, dá kueꞌēn ñá ñuú Iconiu. 52 Ntá tsi ña kuíntiꞌxe i sán ne, dōo dîní ña ntoo ña, tsi dóo nuu Espíritū Sántū nima ña.  

 

 

 

 

Dá kakāꞌan ntódo Pablu ni Bernábee ñuú Iconiu

14

Dā xeé Pablu ni Bernábee ñuú Iconiú ne, kúkɨ ̄ꞌví ña ini ukún ña Israeé ne, eni ntuꞌu ña kākaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa san. Dōo váꞌā ó kakaꞌan ña. Dukuān ne, vánchuꞌun tɨ ̄tɨ ́n ña Israee ni ñáꞌa é ña te ña Israeé dɨ, kuíntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jēsuu. 2 Ntá tsi iō ñá Israee é ña ni kuintíꞌxe ña. Dɨvi ñā nateñu núu ña ña é ña te ña Israeé san ne, tsīꞌi ña dɨkɨ ña é kadā kuení kini ña iña ña kuíntiꞌxe i san. 3 Kidáā né, naꞌā intóo Pablu ni Bernábee ñuú tsikan ne, ñá ni ūꞌví kueꞌen ña é kāꞌan ntódo ña, tsí ini ña tsí Xuva ko  

 

241

HECHOS 14

kaxntii ña ñā. Ntákaꞌan ña é kuān nte váꞌā o dé Xuva ko ni kō. Xuva kō né, ntāda ntaa ña é kākaꞌan ñá iña ña, tsí xeꞌé ña ntii ñā é kūvi vií ña nuu i e dóo naꞌnu, e dóo kueꞌe kuenta kuéꞌe ña. 4 Ntá tsi ña ntoo ñuu tsikán ne, ñá te dadɨɨ tsī ó ntádē kuení ña; tsi íō ñá ne, ña Israee ntántīkɨn ñá ne, iō ñá ne, pustrú san ntántikɨ ̄n ña. 5 Kidáā ne, ña Israeé san ni ña nguiī sán ne, nātee táꞌan ña xuꞌu ña ni ña odo nūu iña ña, é ntukū nuu iní ña nté koo nantōꞌo ña pustrú san ne, nté koo kueꞌé xuu ña ña dɨ. 6 Ntá tsi kútuni Pablu ni Bernábeé ne, īnu ña, kueꞌen ña ñuú Listra ni ñuú Derbe, ñuu é ntáduku ntée ñuú Licaunia. Kuéꞌen ñā ntíkō diñɨ ñuú san dɨ, 7 ntaíka ña, ntákaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá iña Jésuu.  

 

 

 

Dā xeꞌé xuu ña Pablu ñuú Listra

8 Ñuú

Listrá ne, ítūví uun ñatīi, ña natɨ ́ɨn dɨ ́ꞌɨn ī. E dúkuan kāa ña nte da káku ña. Nté uun ito ña ni kuvi kaka ña. 9 Ña sāꞌá ne, tekú ña é kākaꞌan Páblu. Pablú ne, īto váꞌa váꞌa ña ña ne, kūtuni ña tsí nɨɨ ̄ kueꞌén ini ña intée ini ña é kūvi ntuváꞌa ña. 10 Kidáā ne, un ntíi tsi kākaꞌán Pablu ni ña: —¡Nakuntítsin! —kaꞌan ña. Koó dā kaentíta ntaa ñatīí san nakuntítsi ña ne, eni ntuꞌu ña kaīka ña. 11 Dā íni ñaꞌa san é kúvi idé Pablu ntaváꞌa ña ña ne, koó da vañɨ ñā ntatíin ña: —¡É iꞌa xée úvi ñāꞌa é uva kō é vēꞌxí nte e dukún kān ne, vata ntáa ñatīi ntáa! —kaꞌan ñáꞌa san é tūꞌún Licaunia ntákaꞌan ña. 12 Ntákaꞌan ña é Bernābeé ne, dɨvi uva ñā, ñá nanī Zeú ne, ntákaꞌan  

 

 

 

ña é Pablú ne, dɨvi uva ñā, ñá nanī Herme, tsí dɨvi ñā é kākaꞌan ntódo ña. 13 Kidáā ne, xée dutu úkun Zeu é tuví diñɨ ñuú kān. Xée ña, ntēka ña duntɨkɨ ni leꞌe é ntukutu lāa. Tsí ntio ñaꞌa san é kaꞌnī ñá duntɨkɨ ́ san é kuēꞌé ña doméni iña pústrú san, tsí xuva ñā, kuíni ña. 14 Ntá tsi dā kútuni Bernábee ni Páblu é ncho vií ñaꞌa sán ne, nākatsin ña duꞌnu ñá vata xkoó ini ña da dóo uꞌvi kakúvi ña ne, koó dā ntaínu ña kueꞌen ña méꞌñū ñaꞌa san ne, un ntii tsī kaꞌan ñá ni ñā: 15 —¿Nté kui kuān ó ntáde ntu nto? Ntɨꞌɨ ́ ne, ñatīí niꞌī ntɨ ́ nto. É veꞌxi ntɨ é kāꞌan ntódo ntɨ ́ ni ntō vata koo é xtuvī mii nto é dótō tsi ntaíntíkɨn nto é ña kaidiáꞌvi vata koo é kuntīkɨn ntó Xuva kō, ña kantíto. Dɨvi ñā de kúꞌvē ñá viꞌi antɨ ̄ví ni ñūxiví, ni ntute ñuꞌu, ni un ntɨꞌɨ ̄ é īó da míꞌī ka. 16 Ntuvi diꞌna ne, xéꞌe Xuva kō é kuntīkɨn ñáꞌa da nēé ka itsi e ntío ña; ñá ni ēꞌnté nuu ña. 17 Ntá tsi ña ni tsoo mií kueꞌen ñá nto, tsi náñeꞌe ñá nto é Xuva ntiꞌxe ko ñā da é dóo váꞌā o dé ña ni ntō. Tsí kanakɨɨn ña davi nte e dukún kān ne, kataꞌxi ña é kūvi é tata, kataꞌxi ña é kōꞌo é kāꞌxi ntó, kanaxnuu dínī ñá nima nto. 18 Sáꞌā kaꞌán pustrú san ni ñā. Ntá tsi dá kuētsi kúvi idé ña éꞌnte nuu ña é kāꞌní ñaꞌa san duntɨkɨ ́ san kuenta iña ña. 19 Kidáā ne, xéē ña Israee, ña véꞌxi ñuú Antioquia ni ñuú Iconiu, tsíꞌi ña dɨkɨ ñaꞌá san é kuēꞌé xuu ña Pablu. Dā kúvi ne, kīi ñuꞌu ña ña diñɨ ñuú san, tsí e xíꞌi ña, kuīní ña. 20 Ntá tsi ña kuíntiꞌxe i sán ne, nātaká nuu ña, ntáñɨ ̄ ntée ña ña. Kidáā ne,  

 

 

 

 

 

 

 

242

HECHOS 14​, ​15 nákuntītsí Pablu, kúkɨ ̄ꞌví xtuku ña má ñūú Listra. Utén san ne, kuéꞌen ñā, ntuvi ñá Bernabee, ñuú Derbe. 21 Dā kúvi kaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san ñuú Derbé ne, kūvi idé ña e dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa kuíntiꞌxe ña Jesuu. Kidáā ne, ntíko koō ñá, ita ntíꞌxin xtuku ña ñuú Listra, ni ñuú Iconiu, ni ñuú Antioquia. 22 Ikān ne, nátsuꞌun kaꞌnu ña nima ñá kuíntiꞌxe i san, ntákaꞌan ñá ni ñā é ña ku tee dáꞌna ñā é kuintiꞌxe ña Xuva kō ne, xéꞌe ñā é kūtuni ña tsí kueꞌe īo é ntoꞌo ko ñūxiví a é xēe o mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 23 Kidáā ne, nakaxnúu ña ñatā, ña é kodo nūu é un é un xúkun ña kuíntiꞌxe i. Kaꞌan ntáꞌvī ñá, intóo ixu ña ne, dā ntáda ña ña kuenta ntáꞌa Tóꞌo kō, ña é intée ini ña.  

 

 

Dā náxee xtúku Pablu ni Bernábee ñuú Antioquia

24 Kidáā

ne, ítā ntiꞌxin ña, ntuvi ña, dá kanɨɨ ñūú Pisidia, xee ña ñuú Panfilia. 25 Kuéꞌen ña, kūkaꞌan ntódo ña ñuú Pergé ne, dá kuēꞌen ña ñuú Ataliá dɨ. 26 Ikān ñuꞌú ña tun ntōó kaꞌnu, kuéꞌen ña, náxee ña ñuú Antioquia, mí eka ña da táxnūu ña kuíntiꞌxe i san ña é viī ñá tsiñu é xeꞌe Xúva ko ñā. Ne, é kūvi dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña tsiñu san. 27 Dā ve tsi náxee ña ñuú Antioquiá ne, kāna ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i san é na nātaká nuu ña ne, dá ntaa ña ni ña un ntɨꞌɨ ̄ nté ō dé Xuva ko ni ñā, nté ō xeꞌé ña itsi é kuīntiꞌxe ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san dɨ. 28 Kidáā né, dōó naꞌa īntóo ña nī ña kuíntiꞌxe i san.  

 

 

 

Dā xió junta iña ñá odo nūu iña ña kuíntiꞌxe i ñuú Jerusaleen

15

Ntuvi tsikán ne, xío ñatīi, ña e éka ñuú Judea, xee ña

ñuú Antioquiá ne, ikān éni ntuꞌu ñā ntánañēꞌe ña ña kuíntiꞌxe i san, ntákaꞌan ña: —Tē ntio nto nakáku nto ntaꞌa Xuva kō né, da miī é tēꞌnte un siin kúñū é ixi nto, vata ō xtúvi Muísee é vīi o —kaꞌan ña. 2 Ntá tsi Pablu ni Bernábeé ne, ñá nī xkúntee iní kueꞌen tsí ña é ntákaꞌan ñá tsikan. Dukuān ne, ña kuíntiꞌxe i sán ne, nakaxnúu ña Pablu, ni Bernábeé, ni uvi uní ka ení ña, ña kuíntiꞌxe i dɨ, táxnūu ña ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Jerusaleen, kíkoto ña pustrú san, ni ñata, ña odo nūú iña ña kuíntiꞌxe i san, tsíxeꞌe ña kuēnta iña i é kākaꞌan ñáꞌa san é viī ña. 3 Kuéꞌēn ña kuíntiꞌxe i san, kuntéka itsi ña ña. Dā ita ntíꞌxin ña ñuú Fenicia ni ñuú Samariá ne, ikān ntáa ña ni ñā nté ō kuíntiꞌxe ña é ña te ña Israeé san, é tsoo mii ñā e kuíntiꞌxe diꞌna ña ne, eni ntuꞌu ñā ntántīkɨn ñá Xuva kō. Dā téku ña kuíntiꞌxe i sán ne, dōo dîní ña. 4 Dā xeé Pablu ni Bernábee ñuú Jerusaleén ne, kuéꞌen ñā mí ntoo ña kuíntiꞌxe i san, nī pustrú san, ni ñata, ña odo nūú iña ñá ne, dōo diní ña dá xee ña. Ikan tsī ntáa ña ni ña un ntɨꞌɨ ̄ nté ō dé Xuva ko ni ñā. 5 Ntá tsi īó ña fariseu, ña kuíntiꞌxe i, ntákaꞌan ña tsí da miī é tēꞌnté kúñū é īxi ña é ña te ña Israeé san, é da miī é kāda ntaa ña lei Muíseé dɨ. 6 Kidáā né, mii tsī pustrú san ni ñata, ña odo nūú iña ña kuíntiꞌxe i san, nátaká nuu ña, ntánatíin ña nté koo kaꞌan ña. 7 Dā ku e víꞌi ntánatíin ña ne, nákuntītsí Pedru, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ení, é īni nto tsí Xuva kō ne, nté dīꞌna nakaxnúu ña ko é kāꞌán  

 

 

 

 

 

243

HECHOS 15

u ni ñāꞌa, ña é ña te ña Israeé san, túꞌūn vaꞌá iña Tóꞌo ko Jēsuu vata koo é kuīntiꞌxe ña ña. 8 Xuva kō ini ñá nima ko nté ntaa ne, náñēꞌe ñá kō tsí intée ini ña é kīꞌi ña ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san, tsí xeꞌé ña é kunūu Espíritū Sántū nima ñá vata tsī o dé ña ni ko xoꞌō dá kuintiꞌxe ko ñā. 9 Vevií ne, é ntudadɨɨ ña ni kō, tsí Xuva kō ntántoo ña nima ñá dɨ dā kuíntiꞌxe ña. 10 Viꞌa ve ne, ¿nté kui kakini nteē ntó Xuva kō? Ña kúvi nakuido ō ñaꞌa san é kada ntaa ña un ntɨꞌɨ ̄ e xkoó ini o e xtûví ñata kō é vīi o. Tsí nté ñata kō, nté xoꞌō, ñá ni kūtíi o kāda ntaa o. 11 É īni nto tsí doméni tsi nakáku o ntaꞌa Xuva kō ne, dómēni tsi nakaku ña é ña te ña Israeé san dɨ ́ tē kuíntiꞌxe ña —kaꞌán Pedru ni ña. 12 Kidáā ne, diin diin tsi nakuntoo ña vata koo é kīni váꞌa ña é ntákaꞌan Pablu ni Bernábee, é ntaa ña ni ña un ntɨꞌɨ nuū i e dóo naꞌnu é edé Xuva ko nī ña é ña te ña Israeé san. 13 Dā kúvi ntáa ntɨꞌɨ ña ne, eni ntuꞌu Sāntiau kakáꞌan ñá ni ñā: —Kini nto ve é kākaꞌán u ni nto, ēni: 14 Ntāa Simuun Pedru ní kō nte o dé Xuva kō. Tsi nté dīꞌna xeꞌé ña itsi é niꞌi ña é ña te ña Israeé san é vāꞌá ntaꞌa ña, ña é nākaxnúu ña é kuvi iꞌxá ña. 15 Sáꞌā né, vata tsī ó uve naꞌa nte díꞌna dá kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko: 16 Da kidáā ne, ntiꞌxi ú, naxtūví u uun iꞌxá Davii é viī ñá rei vata o dé Davii da itúvi ña. 17 Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ña te ña Israee, ña é nakaxnúū ú é kūvi ña iñá ko ne,  

 

 

 

 

 

 

 

dɨvi ñā nantúku ñā kó é kuntīkɨn ñá ko. 18 Sáꞌa kākaꞌan Xúva kō; nté dīꞌna táꞌxi ña kútūní ko tsí kuan kōo kuvi, kaꞌan ñá kaꞌán naa ña kídaā. 19 ʼDukuān ne, káꞌān ú tē ña nateñu núu ō ña é ña te ña Israeé san e xtúvī mii ña é kuintiꞌxe diꞌna ña vata koo é kuntīkɨn ñá Xuva kō. 20 Mii tsī é taxnuu o tūtú iña ña, káꞌan o ni ñā é ñá ku kāꞌxi ñá kúñū kɨtɨ é intáa ntēé xuva ñā, ña inúu ini ñā ne, ña vii ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ne, ñá kāꞌxi ñá kúñū kɨtɨ é ña ni kii ntɨ ́ꞌɨ nɨñɨ i, nté nɨñɨ ́ tɨ ña káꞌxi ña. Sáꞌa tsi kāꞌán ō é viī ña. 21 Tsí ini ñaꞌa é kuān koo vii o nté ntūvi diꞌna. Tsí dā míꞌi ka ñuú iō ñá ntákaꞌan ntódo lei Muísee, tsí vata dá sábadu ntánakuāꞌa ña leí san má ūkún ña Israeé san —kaꞌan Sántiau. 22 Kidáā ne, pustrú san ni ñatā sán, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñá kuíntiꞌxe i sán ne, íntēe iní ña é nakaxnūu ña uvi ñaꞌa ení ña é kɨꞌɨ ̄n ñá nī Pablu ni Bernábee ñuú Antioquia. Nakaxnúu ña Juda Barsabaa ni Sílā. Ñatīí saꞌá ne, dōó naꞌnu ñaꞌa ña iña ña kuíntiꞌxe i san. 23 Táxnūu ña tutú dɨ é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña. Kakaꞌan tutú san: “Ntɨꞌɨ é pustrú ntɨ, ni ñata, ña odo nūú, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñá kuíntiꞌxe i ne, taxnūu ntɨ ́ ntiusi iña ení ntɨ, ña é ña te ña Israee, ña ntoo ñuú Antioquia, ni ñūú Siria, ni ñūú Cilicia dɨ. 24 Dā vé kutuní ntɨ tsi íō ñaꞌa, ña ñeꞌe ñuú mí ntoo nto, ña é nāteñu núu ña nto vata koo é nādama nto é ntákuintiꞌxe nto. Ña tsīkán ne, ntákaꞌan ña tsí da miī é tēꞌnte kúñū é ixi ntó, da miī é kāda ntaa nto lei Muísee. Ntá tsi ña te ntɨ ́ꞌɨ  

 

 

 

 

 

244

HECHOS 15​, ​16 ní taxnūu ntɨ ́ ña. 25 Dukuān né, un tsi dē kuení ntɨ é nākaxnúu ntɨ ́ uvi ñaꞌa ení ntɨ é taxnūu ntɨ ́ ña é kɨꞌɨn ña ni Bernābee ní Pablu, ení kō, ña dóo kakuinima ko. 26 Dɨvi ñā ne, ñá ni uꞌvī niꞌi ña ntuvi íña ña, é kuān te na kuví ña kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristu. 27 Dukuān ne, táxnūu ntɨ ́ Júda nī Sílā, é kāꞌan míi ña ni ntō, é nañēꞌe ñá nto un ntɨꞌɨ sāꞌa. 28 Sáꞌā xío ntaa iní ntɨ nī Espíritū Sántū, é ña váꞌa ō é nantōꞌo ntɨ ́ nto. Mii tsi nuū i sáꞌa é kantio é viī nto: 29 Ña káꞌxi nto kúñū kɨtɨ e xntáa ntēé ñaꞌa xuva ñā; ñá kaꞌxī ntó nɨñɨ tɨ, nté kɨtɨ é ña ni kii váꞌa nɨñɨ tɨ. Ñá viī nto é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ dɨ. Sáꞌa tsī é kāꞌán ntɨ ni ntō: Te kāda ntaa nto sáꞌa ne, váꞌa koo kuntōo nto”, kaꞌan ñá ini tutú san. 30 Kidáā né, kīi ña, kueꞌen ña mí táxnūu ña ña ñuú Antioquia. Dā náxee ñá ikān né, kāna ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i san é na nātaká nuu ña é kuēꞌé ña ña tutú san. 31 Dā kúvi nakuaꞌa ña tutú san ne, nákuꞌun dîní nima ñá, tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan. 32 Júda nī Sílā ne, ña ntákaꞌán naa Xuva ko dɨ ́ ne, dōo nátsuꞌun kaꞌnu ña nima ñá kuíntiꞌxe i san, ntaxéꞌe ña ña itsi nté koo vií ña. 33 Dā kú tɨtɨ ́n ntuvi ntoo ña ikān ne, ña kuíntiꞌxe i san nátsuꞌun itsi ña ña, kakaꞌan ñá ni ñā: —Vaꞌa váꞌa tsi kunúꞌu nto mí ntoo ení nto, ña táxnūu nto —kaꞌan ña. 34 Ntá tsi Sílā né, ntīo ña é kūkuií ka ña, kutuvī ñá ñuú Antioquia. Ñá ni nūꞌu kantɨ ́ꞌɨ ña. 35 Pablu ni Bernábeé dɨ ne, kántoo ña ni ñā. Dōo tɨtɨ ́n ka ña kantóo ña é nakuāꞌa ña ñaꞌa san, kakaꞌan ntódo ña túꞌūn Tóꞌo ko Jēsuu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dá kuēꞌén Pablu, kúkaꞌan ntódo ña e kúvi ūvi íto

36 Dā

kú tɨtɨ ́n ntuvi ne, kakaꞌan Páblu ni Bernábee: —Kɨ ́ꞌɨn xtuku ō, kikoto níꞌni o ení kō, ña kuíntiꞌxe i san, da míꞌī ká ñuu mí ñeꞌe o, íxkaꞌan ntódo ō túꞌūn Tóꞌo ko Jēsuu. Kikoto ntódo ō nté o de ña —kaꞌan ña. 37 —Kuvi ni —kaꞌan Bernábee—. Ntá tsi kunteka ō Juaan Marcú dɨ —kaꞌan ña. 38 —Ñáꞌā —kaꞌán Pablu—. Tsí dɨvi ñā né, tsoo mii ña kō dá ñeꞌe o ñuú Panfilia. Ñá ni de ntaā ñá tsiñu ña —kaꞌán Pablu. 39 Kidáā ne, naa núu ña ntuvi ñá ne, kīi nteé xio táꞌan ña. Bernabeé ne, kuéꞌen ña, ntēka ñá Juaan Marcu. Ñuꞌu ña tun ntōó kaꞌnu, kuéꞌen ña ñuú Chipre. 40 Pablú ne, nākáxnúu ña Sílā é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña ña. Kuéꞌen ñā, ntuvi ña, da kúvi kaꞌan ntâꞌví ení ña iña ña. Ntákaꞌan ña é na kūnuu méꞌñu, kūnuu dava Xuva ko ña. 41 Kidáā ne, ítā ntiꞌxin ña ñuú Siria ni ñūú Ciliciá ne, ntánatsuꞌun kaꞌnu ña nima ñá kuíntiꞌxe i san.  

 

 

 

 

16

Dá kuēꞌen dádɨɨ Timoteu ní Pablu ni Sílā

Pablú ne, xée ña ñūú Derbé ne, dá kuēꞌen ñá ñuú Listra. Ikān ne, nániꞌi ña uun ñaꞌa, ña kuíntiꞌxe i, ñá nani Timōteu. Dɨꞌɨ ñā ne, ña Israeé ne, kakuintiꞌxe ña Jesuu. Uva ñā ne, ñá te ña Israeé ña, tsí ña griegu. 2 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i, ña ñuú Listra, ni ña ñuú Iconiú ne, kakaꞌan ñá tsi dóo vaꞌá ñaꞌa Timoteu. 3 Ntío Pablu é dadɨɨ kɨꞌɨn ñá ni ñā, ntá tsi diꞌna teꞌnte  

 

245

HECHOS 16

kúñū é ixi ñá vata koo é ña kadá kuení kini ña Israee, ñá ntoo mí kɨ ̄ꞌɨn ña, tsí ini ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá tsí uva ñā ne, ña griegu. 4 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu mí kaita ntiꞌxin ñá ne, xéꞌe ñā é kūtuni ení ña, ña kuíntiꞌxe i san, túꞌūn e táxnūu pustrú san ni ñata, ña odo nūu iña ña kuíntiꞌxe i ñuú Jerusaleen, é kākaꞌan ñá ni ñā nté koo vií ña. 5 Dukuān ne, dií dií ka nɨɨ ̄ kueꞌén ini ñaꞌa san kuíntiꞌxe ña Xuva kō. Utén utén kakutɨtɨ ́n ña kuíntiꞌxe i.  

 

Dā íni Pablu é kii dito úun ñatīí, ña ñuú Macedonia

6 Ña

ni xéꞌe Espíritū Sántu ītsi é kɨ ̄ꞌɨn ña, kikaꞌan ntódo ña túꞌūn san ñuú Asia, tsí xio ñuu ntío ña é kɨ ̄ꞌɨn ña. Dukuān ne, ñuú Frigia ni ñuú Galacia ita ntíꞌxin ña ne, 7 xée ña dīñɨ ñuú Misia. Kidáā ne, ntio ña é kɨ ̄ꞌɨn ña nte ñuú Bitinia, ntá tsi Espíritū Sántū sán ne, ña ni ntío xtūku ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ikān. 8 Dukuān ne, ído ntūú ña ñuú Misia, kúntīí ña ñuú Troa, mí kanaxee tún ntōó naꞌnu. 9 Niñu tsikán ne, xée nūú Pablu úun ñatīí, ña ñuú Macedonia. Ntitsí ña, kakaꞌan ña: “Kiꞌxi kudii nto ñuú ntɨ, dá xntii ntō ntɨ”, kaꞌan ña. 10 Dá kuān o íni Pablú ne, xío ntiī ntɨ ́ é kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ ni ña ñūú Macedonia, tsí kútuní ntɨ tsí mii Xuva ko kākana ña ntɨ é kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ, kikaꞌan ntódo ntɨ ́ nī ña ntoo Macedonia túꞌūn vaꞌá san.  

 

 

 

Dā xeé Pablu ni Síla ñūú Filipu

11 Kidáā

ne, ñúꞌū ntɨ ́ tun ntōó kaꞌnu ñuú Troa, kueꞌen ntáa ntɨ ́ ñuu é tuvi méꞌñu ntute ñuꞌu kān, ñuu é nani Samōtracia. Utén san ne, xéē

ntɨ ́ ñuú Neapoli. 12 Da kidáā xeé ntɨ ñuú Filipu, mí ntoo ña véꞌxi ñuú Roma. Dɨvi ñūu é dií ka kaꞌnu é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é kāduku ntée ñuú Macedonia. Tɨtɨ ́n ntuvi intóo ntɨ ́ ikān. 13 Dā xee ntúvi iō dáꞌna ne, ntīi ntɨ ́ diñɨ ñuú san, kueꞌén ntɨ diñɨ ntute kaꞌnu kān mí é dukuān xkoó kaꞌan ntâꞌví ñaꞌa san, kuíni ntɨ. Ikan tsī ñuꞌú ntɨ, ntákaꞌan ntódo ntɨ ́ ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña nátaká nuu ikān, túꞌūn vaꞌá iña Jésuu. 14 Uun ñaꞌa, ñá nanī Lidiá ne, ñuú Tiatira véꞌxi ña. Doo kuéꞌe kadiko ña. Ña sāꞌá ne, dōó kanuu iní ña Xuva kō. Xuva kō dé vitā ñá nima ñá vata koo é kinī ña é kākaꞌán Pablú ne, kuīntiꞌxe ña. 15 Kidáā ítsi ntuté ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña ne, kakaꞌan ñá nī ntɨ: —Te kadē kuení nto é nuu é ntaā i e kuíntiꞌxe kó Tóꞌo ko Jesūcristú ne, kiꞌxi nto, kixkúntōo nto nú viꞌī kó kān —kaꞌan ña. Xēꞌe kuétsi ña ntɨ é kuntōo ntɨ. 16 Uun ntuvi ñeꞌe xtúku ntɨ mí é dukuān xkoó kaꞌan ntâꞌví ña. Dá kuēꞌén ntɨ itsi kān né, tāꞌán ntɨ ni ūun taꞌnú kuetsī, taꞌnú nuu é ña váꞌā nima í ne, dōo kueꞌé diuꞌun niꞌí tun iña tóꞌō tún tsí kanakoto ntodó tun. 17 Táꞌnu sāꞌá ne, íntīkɨ ́n tun ntɨ ́ ne, koó da kākachuꞌu ntáa tún, kakaꞌán tun: —Ñatīí saꞌá ne, ntáde tsiñu ña kuenta iña Xuva ko, ña e dóo kaꞌnu ne, ntákaꞌan ñá ni kō nté koo nakáku o ntaꞌa Xuva kō —kaꞌán tun. 18 Tɨtɨ ́n ntuvi kuan o dé tun, da nté ña ni kutíī ká Pablú nima ña. Kidáā né, xkokōto ña, kakaꞌan ñá nī é ña váꞌā san é nuu nimá tun: —Kuenta iña Jesúcristu, ntíin nimá tun —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

246

HECHOS 16 Ne, ura dúꞌva tsi i ntíi é ña váꞌā san. 19 Tōꞌó tun ne, dā kútuni ña tsí ña tuví ka nté koo niꞌi ñá diuꞌún ne, tɨ ̄ɨn ña Pablu ni Sílā, íntēka ña ña ntaꞌa ña tsíñu i un tsi nte meꞌñú i kān. 20 Ntāda ña ña kuenta ntáꞌa toꞌo, kakaꞌan ña: —Ñatīí saꞌá ne, ña Israee ñá ne, ntánatēñu nuu ña ña ñuú kō. 21 Tsí un ntɨꞌɨ ̄ é vatā xkoó ini ña ñuú ña kān ntánañēꞌe ñá kō ne, ña kúvi viī o, tsí xoꞌō ne, ña ñuú Roma o — kaꞌan ña. 22 Kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ínchuꞌvi ñá ña ne, xéꞌe tōꞌó san itsi é nantɨɨ ̄ ñá ña ne, dā natií nuu ña ña ntuku. 23 Un váꞌa tsi natií nuu ña ñá ne, dā tsúꞌun kutu ña ñā viꞌi utun. Tēe tsiñu ña ña kade kuenta xíꞌi viꞌi útun é kuēnta tsí vií ña vata koo é ña ntii ña. 24 Ña kade kuenta xíꞌi viꞌi útun sán ne, dē ntaa ña é kākaꞌan tóꞌó san ne, tsúꞌun kutu ñā Pablu ni Síla ūun tsi nte iní i kān ne, ini útun tsuꞌun ntido ña dɨ ́ꞌɨn ña vata koo é ña kaka ña. 25 Dā kú dava ñuú ne, ñuꞌu Pablu ni Sílā, ntákaꞌan ntâꞌví ña, ntaíta ña nchuꞌún Xuva kō ne, ntaíni ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuꞌu kutū san. 26 Dā nénī ña dá un váꞌa tsi ntiī táan. Dá kanɨɨ ̄ viꞌi utun san kantá nuu. Kidáā né, nākaan míi ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ xiꞌi viꞌi utun sán ne, ntīi nuu taꞌan ntɨꞌɨ kadena é odō kútu dɨ ̄ꞌɨ ́n ña ñuꞌu kutū san. 27 Da kidáā ntóto ña kade kuenta xíꞌi viꞌi útun san. Dā kútuni ña tsí kantii ntaa ntɨ ́ꞌɨ xiꞌi viꞌi útun sán ne, ura tsí i táva ña káa ñā é kāꞌni mii ña kúñu ñā, tsi é ntīí ntɨꞌɨ ña ñuꞌu kutū san, kuíni ña. 28 Ntá tsi Pablú ne, un ntii tsī kaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

—¡Ñá ku kuān xkoó de ntō! tsí ntɨꞌɨ ́ ne, iꞌa ñuꞌu ntɨꞌɨ ntɨ —kaꞌan ña. 29 Kidáā ne, ña kade kuenta xíꞌi viꞌi útun sán ne, íkan ña ñūꞌú ne, kaxkainu ña kukɨ ́ꞌvi ña iní viꞌi utun kān. Koó da kānɨ ́ꞌɨ ña inchɨ ́tɨ ña nú dɨ ̄ꞌɨ ́n Pablu ni Sílā. 30 Kidáā ne, nantíi ña ñā viꞌi utun sán ne, tsixeꞌe ña ñā: —Dɨvi ntō, ¿nté ntu koo vií u é nakáku ú ntaꞌa Xuva kō? —kaꞌan ña. 31 —Kuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jesūcristú ne, nakaku ntó ntaꞌa Xuva ko, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi nto dɨ —kaꞌan ñá ni ñā. 32 Ne, ntákaꞌan ntódo ña ni ñā túꞌūn vaꞌá iña Xuva kó, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo nú viꞌi ña kān dɨ. 33 Dɨvi tsi nīñú san ne, ña kade kuenta xíꞌi viꞌi útun sán ne, nākate nuu ña mí niꞌi kuiꞌí Pablu ni Sílā. Kidáā né, ītsi ntute ña, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña dɨ. 34 Kidáā ne, kúxee niꞌi ñā Pablu ni Síla īní viꞌi ña kān né, ikān xeꞌé ña é kāꞌxi ña. Dōo dîní ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña tsi e kuíntiꞌxe ña Xuva ko vē. 35 Dā tuví ne, táxnūu toꞌó san mau é kūkoto ná te nantīi ña Pablu ni Sílā. 36 Kidáā ne, kākaꞌan ñá kade kuenta xíꞌi viꞌi útun san: —É tāꞌxi toꞌo ítsi é nantīi ú nto. É kūvi ntii nto ve ne, váꞌā o váꞌa tsi kuēꞌen nto —kaꞌan ña. 37 Ntá tsi Pablú ne, kakaꞌan ña: —¿Míꞌi ntū? Tsi ntɨꞌɨ ́ ne, ña ñuú Romá ntɨ ne, dɨvi ñā natií nuu ña ntɨ ́ ntuku méꞌñū ñaꞌa san dá vāta xntekú kuꞌvē ñá leí san iñá ntɨ. Dotō tsi tsúꞌun kutu ñā ntɨ ́ viꞌi utun. Vevií ne, ntio ña é nantii xuꞌū ñá ntɨ. ¡Ñáꞌā! Na kiꞌxi mii ñā, dá nantīi ña ntɨ —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

247

HECHOS 16​, ​17

38 Kidáā

né, ntiko kōó maú san, kunúꞌu na ne, ntaa na ni tōꞌó san é kākaꞌán Pablu. Toꞌó san ne, dōo uꞌví ña da kútuni ña tsí ña ñuú Roma. 39 Kidáā ne, kuéꞌen ña, kūnakaꞌnu ña iní Pablu ni Sílā ne, kidáā ne, nantíi ña ña, kakaꞌan ña: —Vií nto da xeꞌe, ntii nto ñuú ntɨ —kaꞌan ña. 40 Dā ntíi ña viꞌi utun sán ne, kúnūꞌú ña nú viꞌī Lidia. Ikān nátaká nuu ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ení ña, ña kuíntiꞌxe i sán ne, nāxnuu kaꞌnu ña iní ña. Da kidáā ntíi ña, kueꞌen ña.  

 

Dā itsúꞌun ña ñuú Tesalonica

17

Kuéꞌēn Pablu ni Sílā, ita ntíꞌxin ña ñuú Anfipoli ni ñūú Apolonia, xée ña ñūú Tesalonica, mí tuví xúkūn ña Israee. 2 Vata xkoó ini Pablú ne, ñéꞌe ñā má ūkún kan ntūvi dá iō dáꞌna. Úni īto ñeꞌe ña é tiín ña ni ñāꞌa san, 3 kanañēꞌe ña ña mí uve naꞌa Túꞌun Xuva kō nte díꞌna é da miī é ntōꞌo Cristu, ña nakaxnúu Xuva kō ne, da miī é ntotō xtuku ña te xiꞌi ña. Kakaꞌan ña: —Dɨvi tsi Jēsuu é kākaꞌán ntɨ ni ntō né, dɨvi ñā é Cristu ñá, dɨvi ñā é taxnuu Xuva ko ñā —kaꞌan ña. 4 Iō ñá Israeé san ne, kuīntiꞌxe ña é kākaꞌan Páblu ne, kúdadɨɨ ñá nī Pablu ni Sílā. Ñá te da dīi ñá griegu, ña é ntánuu iní i Xuva ko, ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña e dóo naꞌnu ñaꞌa ne, kuīntiꞌxe ña dɨ. 5 Ntá tsi ña Israee, ña é ña ni kuintíꞌxe i ne, kūneꞌu iní ña ni ñā. Kidáā né, īde ña é nātaká nuu natīi kini ntáa, na é dotō tsí ntáñɨ ̄ dúꞌxen nu âꞌví kān. Nātaká nuu na ne, dā nakutsúꞌun na da kanɨɨ ñūú san. Kidáā ne, íntīꞌu na nú viꞌi ña nani  

 

 

 

Jāsuun, ntánantuku nā Pablu ni Sílā é ntāda na ña kuenta ntáꞌa ña tsíñu i. 6 Ntá tsi ña ni naníꞌi na ña. Mii tsi Jāsuun, ni túku ení ña, ña kuíntiꞌxe i san naníꞌi na. Ntáñūꞌu na ña, kueꞌen niꞌi na ña ntaꞌa ña tsíñu i san ne, koó da vāntiñɨ na ntákaꞌan na, ntátsiꞌi kuétsi nā Pablu ni Sílā: —Ña sāꞌá ne, da kanɨɨ ñūxiví a ntaíka ña, ntánakutsúꞌun ña ñāꞌa. Vevií ne, un tsi nte íꞌa xee ñá ve ne, 7 Jasuún san ne, xéꞌe ña vīꞌi ña é kuntōo ña. E ntáde ña sáꞌa ne, dōo xíi kaa. Ñá te kaiko ñuꞌu ña rei ñuú Roma, tsí ntákaꞌan ña é iō túku rei, ñá nani Jēsuu —kaꞌan na. 8 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ni ña tsíñu i san ne, dōo ítsuꞌun ña da téku ña sáꞌa. 9 Kidáā né, kīꞌi ña diuꞌun Jásuun ni ña ntɨɨ níꞌi ña ne, nangáva ña ñā.  

 

 

 

Dā intóo Pablu ni Síla ñūú Berea

10 Dā

kuáa ne, táxnūu ña kuíntiꞌxe i san Pablu ni Sílā é na kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Berea. Dā xee ñá ikān ne, kuéꞌen xtūku ña má ūkún ña Israee. 11 Ña Israee, ñá ntoo ñuú Bereá san ne, dií ka vita ini ña é ña ntoo ñuú Tesalonica, tsí nɨɨ ̄ kueꞌén ini ña ntaíni ña Túꞌun Xuva kō ne, utén uten nántuku ñā mí ūve naꞌa Túꞌun Xuva kō da nté kutuni ñá tē nuu é ntaā i é kākaꞌan ñá ni ñā. 12 Dukuan ne, dōó tɨtɨ ́n ña Israee kuíntiꞌxe ña, nī ña griegú dɨ, tē tií te ñadɨ ̄ꞌɨ ́, kuān te dóo naꞌnu ñaꞌa ña ne, kuīntiꞌxe ña dɨ. 13 Ntá tsi dā kútuni ñá Israee, ñá ntoo ñuú Tesalonica, é kākaꞌan ntódo xtuku Pablu túꞌun Xuva ko ñūú Bereá ne, xée ñā é nakutsuꞌun xtūku ña ñaꞌa san. 14 Ntá tsi ña kuíntiꞌxe i sán ne, ura tsí i táxnūu  

 

 

 

248

HECHOS 17 ña Pablu é na kɨ ̄ꞌɨn ña nu ntute ñuꞌu kan. Mii tsī Síla ni Timōteu kántoo mii ña ñūú Berea. 15 Ña ixntéka itsi Pablú ne, kuéꞌen ña ni ñā un tsi nte ñuú Atena. Dā ntíko kōo xtúku ña, kakaꞌan ñá nī Síla ni Timōteu é na kɨ ̄ꞌɨn kantɨ ́ꞌɨ ña, kíkuntóo ña nī Pablu.  

Dā itúvi Pablu ñuú Atena

16 Nɨɨ

dukuān tuví Pablu ñuú Atena é kantétu ña Síla ni Timōteú ne, dōo dé kuení ña dá īni ña tsí ña ntoo ñuú Atená ne, da miī kueꞌen tsi sántu ntūváꞌa naa íō iña ña. 17 Dōó kiꞌin itō ñeꞌe ña má ūkún kān é natíin ña nī ña Israeé san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa, ña ntánuu iní i Xuva kō. Utén utén ñeꞌe ña nu âꞌví kān dɨ ́, kakaꞌan ñá nī ña ntánataká nuu ikān. 18 Ikān ne, xíō ñaꞌa, ña ntántīkɨn túku nchuꞌun iña ñá nani Epīcurú ne, xíō túku ñaꞌa, ña ntántīkɨ ́n nchuꞌun é nani ēstoicu. Ña sāꞌá ne, ntákaꞌan ña: —¿Neé ntu kani túꞌun é kuān nte kakáꞌan ña? —kaꞌan ña. Íō ñá ne, ntákaꞌan ña: —Vata tē é tūkú xuva ncho nañeꞌē ñá kō —kaꞌan ña. Tsí Pablú ne, kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá iña Jésuú ne, kakaꞌan ñá e ntóto xtuku ña dá xiꞌi ña. 19 Kidáā ne, ntánteka ñā Pablu, kueꞌen níꞌi ña ña uun mí nani Areōpagu, mí é dukuān ntánataká nuu ñata ña odo nūu, ntaxéꞌe ña itsi ña ñuú i san. Tsixeꞌe ñā Pablu: —Káꞌan kūdii ntó, na kīni ntɨ neé nchuꞌun xee é vexníꞌi ntō. 20 Tsí ntɨꞌɨ ́ ne, ñá te kāñeꞌe dɨkɨ ́ ntɨ é kākaꞌan nto, tsí tuku nchuꞌun é iní ntɨ. Nañēꞌe kudii ntó ntɨ nee é kani túꞌun é kākaꞌan nto —kaꞌan ña.  

 

 

 

21 Tsí

ña ñuú Atena ni ña da xee ntóo ikān né, da mii kuēꞌen tsi nchó kini ña nee é dā ve kakuvi é natíin ña. 22 Kidáā ne, nákuntītsí Pablu méꞌñū ñaꞌa san Areopagu kán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Dɨvi ntō, ña ñuú Atena, é īní u tsí dōó īó xuva ntō e ntánuu iní nto. 23 Dā ítā ntiꞌxin ú ñuú nto, kaito dîtó u nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ iña nto e ntánuu iní nto ne, nāniꞌí ko uun nú naa kan mí ūve naꞌa kakaꞌan: “Iña xúva kō, ña e ñá ini o xoo ñáꞌa”, kaꞌan. Dɨvi tsi xuva ntō, ña e ñá ini ntó ne, dɨvi Xuva kō é kākaꞌán u ni ntō vevii. 24 ʼTsí Xuva kō né, dē kúꞌvē ñá ñuxiví ni un ntɨꞌɨ ̄ é īo. Dɨvi ñā Tóꞌō e dukún kan ni ñūxiví a. Ña te víꞌī mí de váꞌa ñaꞌa tuví ña. 25 Nté ña túvi nee iña é kūvi kuéꞌe o ñā, tsí ña tuví nee iña é kātaan núu ña. Mii ña kātaꞌxi ña ntuvi iña ko ni tatsin é taꞌni o, ni un ntɨꞌɨ ̄ é īó iña ko, xe un xé un ō. 26 ʼUun tsi nɨñɨ ko dé kûꞌvé Xuva ko un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o é ntoo o da kanɨɨ ñūxiví a. Mii ñā de kúꞌvē ña nté kaa ntuvi kuntoo o ñūxiví a nī míꞌi ñūú kuntoo o, xe un xé un ō. 27 Kuān o dé Xuva kō, tsi ntío ña é nantuku o ñā, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o, da nté koo é naniꞌí ko ña. Ntá tsi ña te nté sa ikā tuví ña, 28 tsí dɨvi ña taꞌxi ña ntuvi iña ko, nī é kakantá nuu o, nī é tuví ō. Kuān ó uve naꞌa, kakaꞌan ñáta ntō, ña de váꞌa tutú san, kakaꞌan ña: “Xoꞌō ne, iꞌxá Xuva ko ō”, kaꞌan ña. 29 Tē nuu é ntaā i é īꞌxá Xuva kō kúvi ō ne, ña kúvi kāꞌan o é Xuva ko da nēé ka ntɨꞌɨ, tē kaá kuaan, tē kaá kuīꞌxín, o xuu e ntávaꞌa naa ñaꞌa vata ō dé kuení mii ña é vata  

 

 

 

 

 

 

 

249

HECHOS 17​, ​18

kaa Xuva kō. 30 Ntuvi diꞌna ne, dé kaꞌnu iní Xuva ko nī ña intóo kídaā e kuán o dé ña, tsí ña ni iní ña nté koo vií ña. Ntá tsi vevií ne, ntio Xuva kō é nadama ō nima kíni kaa ko. 31 Tsi e xtûví Xuva ko ūun ntuvi é xntēkú kuꞌvē ñá da kanɨɨ ñūxivi. Tsí é nakaxnúu ña uun ñatīi, ña é xntēku kûꞌve. É īni ó xoo ñáꞌa, tsí nantóto Xuva ko ñā dá xiꞌi ña — kaꞌan ña. Dukuan ō kaꞌán Pablu ni ña. 32 Dā téku ñaꞌa san é kākaꞌán Pablu é ntóto xtuku uun ñaꞌa é xiꞌi ñá ne, iō ña ntáxkuntée ña ña. Iō ñá ne, ntákaꞌan ña: —Dá nte ūun ká tuku ntuvi kaꞌan ntó nī ntɨ ́ sáꞌa —kaꞌan ña. 33 Kidáā né, kīi Pablu, kuéꞌen ña. 34 Iō ñá ne, kantīkɨn ñá Pablú ne, kuīntiꞌxe ña é kākaꞌan ña. Uun ñaꞌa ñā ne, Dionisiu náni ña; tsiñu ña Areopagu. Uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña nani Dāmarí dɨ ne, īó ka tuku ñaꞌa kuíntiꞌxe i dɨ.  

 

 

 

 

Dā itúvi Pablu ñuú Corintu

18

Kidáā né, ntīí Pablu ñuú Atena, kuéꞌen ña ñuú Corintu. 2 Ikān nániꞌi ña uun ñatīi, ñá Israee, ñá nani Āquila. Ñuu é nanī Pontu véꞌxi ña. Vata e náꞌa xee ña, ntuvi ñá ñadɨꞌɨ ̄ ña, ñá nani Prīsila. Tsí e ntíi ña ñuú Italia da nakunú rei Claudiu ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san ñuú Roma. Kuéꞌēn Pablu, kúkoto níꞌni ña ña ne, 3 ikan tsī katúvi ña ni ñā. Dadɨɨ tsi de váꞌa ña viꞌi doo, tsí dɨvi tsi tsīñu ini ñá dɨ. 4 Vatā dá iō dáꞌna ne, kañeꞌé Pablu má ūkún kan, kanañēꞌe ña ña Israeé san nī ña é ña te ña Israeé san dɨ nté koo kuintiꞌxe ña Tóꞌo ko Jesūcristu.  

 

 

5 Dā

xeé Síla ni Timōteu, é vēꞌxí ña ñuú Macedoniá ne, nguentúvi kakaꞌan ntódo Pablu túꞌūn vaꞌá san, kakaꞌan ñá nī ña Israeé san tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é Cristu, ñá nakaxnúu Xuva kō. 6 Ña Israeé san ne, naa núu ña ni ñā ne, dōó kini kaꞌan ñá ni ñā. Dukuān ne, Pablú ne, nākɨdɨ ña doo ña vata koo é kuēꞌé ña kuenta é ñā te váꞌa ō ntáde ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Kuenta iña mii nto ve te ña níꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. Xuꞌú ne, ña túvi kuētsí ko, tsí é kākaꞌán u ni ntō. Viꞌa ve ne, xio ñuú kɨꞌɨ ́n u, kíkaꞌan ntódo ú ni tūku ñaꞌa, ña é ña te ña Israee —kaꞌan ña. 7 Kidáa ne, ntīi ña má ūkún kān, kuéꞌen ña má viꞌī ñá nanī Justo, ña dóo kanuu iní i Xuva kō. Etsin tsi mí ntitsi xúkūn san tuví viꞌi ña. 8 Ña odo nūu ini ukun, ñá nanī Crispú ne, kuīntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jesūcristu ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña. Ñá te da dīi ñaꞌa, ña ñuú Corintú dɨ, dā téku ña é kākaꞌán Pablú ne, kuīntiꞌxe ña ne, ītsi ntute ña. 9 Uun niñú ne, vata tsi tē íni Pablu é kākaꞌan Xúva ko ni ñā: —Ñá ku uꞌvī o é kāꞌan ntódon. Kuan tsī koo kaꞌan vátā ó den, 10 tsí xuꞌú kunuu méꞌñū ú o. Xōxó kuvi víi i ni o, tsi dóo iō ñáꞌa ko ñuú saꞌa —kaꞌan Xúva ko ni ñā. 11 Kidáā ne, uun kuia nte dáva kātúvi ña ñuú Corintu, nakuáꞌa ña ñaꞌa san túꞌun Xuva kō. 12 Ntuvi tsikán ne, dā inúu ñá nani Gāliuun, de kúꞌvē ñá ñuú Acayá ne, nātaká nuu ña Israeé san ne, tɨ ̄ɨn ña Pablu, kueꞌen níꞌi ña ña ntaꞌa ña tsíñu i ne, 13 ikān tsíꞌi kuétsi ña ña, ntákaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

250

HECHOS 18 —Ñatīí saꞌá ne, kanañēꞌe ñá ñaꞌa é kūnuu ini ñá Xuva kō, ntá tsi ña te vatā ó kakaꞌan leí san. Dōo xíi kaa é vīi o é kākaꞌan ña —kaꞌan ña. 14 Dā vata kani ntúꞌu Pablu káꞌan ñá ne, diꞌna ña tsiñu kaꞌnu i Galiuún san kakaꞌan ñá nī ña Israeé san: —Tē dɨ ́ dóo xii kaa ntiꞌxé nuu i é kanañēꞌe ña ne, kiní u é ntátsiꞌi kuétsi nto, ¿nté kui ñaꞌa? 15 Ntá tsi ntōꞌó ne, kūdii kuénta iña lei míi nto ntánāa núu nto. Mii nto kadā kúꞌvē ntó ve. Ñá te xūꞌu é kāduku ntée ú sáꞌa —kaꞌan ñá ni ñā. 16 Kidáā ne, kīi ñuꞌu ña ña kíꞌi kān ne, 17 ña ntáñɨ ̄ ntée kān né, ntāva ntodó ña ñá odo nūu iña úkūn, ñá nani Sōstené ne, ikan tsī éꞌni diín ña ña nuu ña tsíñu i san. Ntá tsi Galiuún san ne, ña ni íde ña kuenta.  

 

 

 

Dā ntíko kōó Pablu ñuú Antioquiá ne, kuéꞌen ña kūkaꞌan ntódo ña é kuvi ūni íto

18 Pablú

ne, naꞌā itúvi ña ñuú Corintu. Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ēní ña ña kuíntiꞌxe i san é nūꞌu xtúku ña ñuú Siria. Kántēká ña Prisila ni xɨ ́ɨ ña Aquila, kuéꞌen ña. Diꞌna dá ntáka ña ñuú Cencreá ne, kūntɨɨ ́ tduꞌu dɨ ́kɨ ́ Pablu váta koo é kueꞌe ña kuenta tsí xeꞌé ña xuꞌu ña ni Xuva kō. 19 Kidáā ne, ñúꞌu ña tun ntōó kaꞌnu, xee ñá ñuú Efesú ne, ikān kantóo mii Prīsila ni Áquila. Pablú ne, diꞌna dá ntaka ña ne, kuéꞌen ñā má ūkún kān é kāꞌan ñá nī ña Israee. 20 Ña Israeé san ne, ntákaꞌan ña: —Vií nto da xeꞌe, kutuvī ká nto nī ntɨ —kaꞌan ña. Ntá tsi ña ni ntío Pablu. 21 Dā ntáka ña ne, kakaꞌan ña:  

 

 

—Da miī é kantio é kutūví u ñuú Jerusaleen é kūvi viko. Te Xuva kō ntio ñá ne, ntiꞌxi xtuku ú, ntixkoto niꞌni ú nto —kaꞌan ña. Kidáā ne, nákunūu ña tun ntōó kaꞌnu da ntáka ña ñuú Efesu, kuéꞌen ña. 22 Dā xee ñá ñuú Cesareá ne, diꞌna ñuú Jerusaleen ita ntíꞌxin ña é kāꞌan ñá ntiusi ni ña kuíntiꞌxe i sán ne, da kidáā ntíi ña, kueꞌen ña ñuú Antioquia. 23 Dā kú tɨtɨ ́n ntuvi itúvi ña ikān né, eni ntuꞌū xtuku ña ika ña. Ítā ntiꞌxin xtuku ña ñuú Galacia ni ñuú Frigia é xntíi ña ña kuíntiꞌxe Xuva ko, nātsuꞌun kaꞌnu ña iní ña.  

 

Dá kakāꞌan ntódo Apolo ñuú Efesu 24 Ntuvi

tsikán ne, xée uun ñatīi, ñá nani Āpolo, ñuú Efesu. Ñuú Alejandria véꞌxi ña, ntá tsi ña Israee ña. Ña sāꞌá ne, dōo váꞌā ó kakaꞌan ña, kakaꞌan ntódo ña; dōó ini ña túꞌun Xuva kō é ūve naꞌa nte díꞌna. 25 Dōo ini ñá nchuꞌun Xúva kō dɨ. Nɨɨ ̄ kueꞌén ini ña kakaꞌan ntódo ña ne, nuu é ntaā í un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan ñá iña Jésuu, kuān te mii tsi é nakutsi ntute Juaan Bautista íni ña. 26 Ñá te kauꞌvī ña, kakaꞌan ntódo ña ini ukún ña Israeé san. Dā téku Prisila ni Áquila é kākaꞌan ñá ne, kāna xio ña ña ne, náñēꞌé ka ñá ña iña Xuva ko. 27 Apoló ne, ntio ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Acáya. Xíō ntaa iní ña kuíntiꞌxe i san. Táxnūu ña tutú ntaꞌa ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Acaya, na vāꞌá koo nakuetu ña Apoló san tē xee ña ikan. Dā xee ñá ñuú Acayá ne, dōó kueꞌe xntíi ña ña kuíntiꞌxe i Jesuu, tsí dóo váꞌā o dé Xuva ko ni ñā. 28 Tsí Apoló ne, dōó ini ña nté koo kaꞌan ñá nī ña Israeé san méꞌñū ñaꞌa san, kanañēꞌe ñá ña tsí nuu é  

 

 

 

251

HECHOS 18​, ​19

ntāa ntíꞌxe i tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é Cristú, dɨvi ñā é nakaxnúu Xuva ko ñā é kodo nuū ñá, vatā ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō nte díꞌna.

19

Dā itúvi Pablu ñuú Efesu

Nɨɨ dukuān tuví Apolo ñuú Corintú ne, kuéꞌēn Pablu, ita ntíꞌxin ña itsí rkɨ uku kan, xée ña ñuú Efesu. Ikān nániꞌi ña tɨtɨ ́n kudii ña kuíntiꞌxe i san. 2 Pablú ne, kakaꞌan ñá ni ña, katsixeꞌe ña ñā: —¿Inúu ntu Espíritū Sántū nima nto da kuíntiꞌxe nto? —kaꞌan ña. —Á te ñaꞌa. Ntē vata kiní ntɨ xoo é Espíritū Sántū —kaꞌan ña. 3 Kidáā né, katsixeꞌē xtuku Pablu: —¿Neé ntu nchuꞌun e íni nto dá itsi ntute nto? —kaꞌan ña. —Nchuꞌūn é kākaꞌan Juaan Baútista —kaꞌan ña. 4 Pablú ne, kakaꞌan ña: —Tsí Juaán ne, nákutsi ntūte ña ñaꞌa vata koo é kuēꞌé ña kuenta é nādama ña nima kíni kaa ña. Ntá tsi Juaán ne, kakaꞌan ñá te kuíntiꞌxe ko uun ñaꞌa, ña é dā ve véꞌxi. Ña tsīkán ne, e xée ñā. Jesuu nani ña —kaꞌan ña. 5 Dā téku ñaꞌa san é kākaꞌan ñá ne, ītsi ntute xtuku ña, ntákaku niꞌi ña Tóꞌo ko Jēsuu. 6 Kidáā né, dā xntékú Pablu ntáꞌa ña dɨkɨ ñá ne, ínūu Espíritū Sántū nima ñá ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ñá tuku túꞌūn e ñá ini ñá ne, ntákaꞌan ñá túꞌūn é xeꞌé Xuva ko ñā. 7 É un ntɨꞌɨ ñā ne, iō ñá te ūxuvi ñáꞌa ña. 8 Uni xóo ñeꞌé Pablu má ūkún ña Israee. Ñá ni uꞌvī kueꞌen ña é kāꞌan ña. Kakaꞌan ntódo ña, kakaꞌan ña tsí Xuva kō né, dɨvi ñā é kadē kúꞌvē ña. Kakaꞌan ñá ni ñā é vāꞌá vata  

 

 

 

 

 

 

koo é kuīntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jēsuu. 9 Ntá tsi iō ñá ne, dōó kaꞌxi nima ña. Ña ni ntío ña kuintīꞌxe ña ña. Ntákaꞌan xení ña iña túꞌūn vaꞌá san. Kidáā ne, xio kueꞌén Pablu, tsóo mii ña ña ne, kántēka ña ña kuíntiꞌxe i san, kueꞌen niꞌi ña ña nú viꞌī skuela mí nakuāꞌa ñá nani Tīranú ne, ikān natíin ña ni ñā utén uten. 10 Uvi kuíā é kuān o dé ña. Dukuān ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo da kanɨɨ ñūú Asia, tē ña Israeé, tē ña é ña te ña Israeé ne, tēkú ña túꞌūn Tóꞌo ko Jēsuu. 11 Xuva kō ne, xéꞌe ñā é kūvi vií Pablu nuu i e dóo naꞌnu é nté uun ito vata kiní ñaꞌa é kuān koo kúvi. 12 Ntáñeꞌe niꞌi ñaꞌá san da nēé ka doo é tɨɨn ntaꞌā Pablu, te doo dúkūn, o tē doo núu ne, ntáxéꞌe ña ña nchokuví san ne, ntuváꞌa ña. Ntīi ntɨꞌɨ é ña váꞌā é ñūꞌu nima ñá dɨ. 13 Ntuvi tsikán ne, iō ñá Israee é ntaíka ña, ntánatava ña é ña váꞌā é ñūꞌu nima ñáꞌa san. Ntákaku niꞌi ña Tóꞌo ko Jēsuu dá natavā ñá ne, ntákaꞌan ña: —Kuenta iña Jésuu, ña é kākaꞌan ntódo Pablu íña i, kaꞌán u ni ō: ¡Ntíin nīma ña! —kaꞌan ña. 14 Duꞌva ō dé uꞌxe éni, iꞌxá dutu ñá odo nūu iña ñá Israee, ñá nani Ēseva. 15 Uun ntuvi ne, nantíko kōo é ña váꞌā san: —Xuꞌú ne, iní u xoo e Jésuu. Iní u xoo é Pablú dɨ. Ntá tsi ntoꞌó ne, ¿xóo ntu ñaꞌa nto? —kaꞌan. 16 Kidáā ne, kūdiin ñá ñuꞌu é ña váꞌā san nima í, ntāva ntodó ña ñatīí, ña uꞌxe ñáꞌa san. Kūvi dé e ña váꞌā sán ni ñā niꞌi kuíꞌī ñá ne, koó dā ntántɨɨ ́ ña kíi ña nú viꞌi ñā. 17 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Efesú, tē ña Israeé, tē ña é ña te ña Israeé ne,  

 

 

 

 

 

 

 

 

252

HECHOS 19 kūtuni ñá nte o kúvi ne, dōo uꞌví ña ne, dōo váꞌa kaꞌan ñá iña Tóꞌo ko Jēsuu. 18 Ñá te da dīi ña kuíntiꞌxe i xee ña é nānaꞌma ña kuétsi ña mēꞌñú ñaꞌa san. 19 Ñá te da dīi ñá tātán xee ñá dɨ. Xee níꞌi ña tutu é ntánakoto ntodó ña. Kidáā né, ēꞌmi ña tutú san méꞌñū ñaꞌa san. Kántēꞌví tutú san nté kaa xee táꞌan xáꞌvi ī ne, ínūu áꞌvi te ūvi díko uꞌxi miil diuꞌun kuíꞌxin. 20 Dukuān ne, ñá te da dīi ñaꞌa kuintíꞌxe ña túꞌun Xuva kō, tsi kútuni ña tsí Xuva kō né, dōó iō ntíi tūꞌún ña. 21 Rkontûví dá ita ntíꞌxin sáꞌā ne, kakaꞌán Pablu é kɨ ̄ꞌɨn ña, kikoto niꞌní ña ña ntoo ñuú Macedonia ni ñá ntoo ñuú Acaya nté o de ña ne, dá kɨ ̄ꞌɨn ña un tsi nte ñuú Jerusaleen. —Tē ntáka ú ñuú Jerusaleén ne, kuétsī é kɨ ̄ꞌɨ ́n u ñuú Roma —kaꞌan ña. 22 Kidáā ne, táxnūu ña uvi ñaꞌa, ña é xntii ñā, ñá nani Timōteu ni Rastú ne, odo nuū ñá, kueꞌen ña ñuú Macedonia. Nɨɨ dukuān kúkuií ka Pablu itúvi ña ñuú Asia.  

 

 

 

 

Dā ítsuꞌun ña ñuú Efesu

23 Ntuvi

tsikán ne, kuvi duꞌxen kuēnta iña túꞌūn vaꞌá iña Jésuu. 24 Tsí uun ñatīi, ñá nani Dēmetriú ne, kāá kuīꞌxín kade tsiñu niꞌi ña, kantaváꞌa naa ña xúkun kuetsī vata ntáa xúkūn santu é nanī Diana. Tɨtɨ ́n ñaꞌa ntáde tsiñu niꞌi ñā ne, kuéꞌē diuꞌun ntániꞌi ña. 25 Demetriú ne, kāna ña ña ntáde tsiñu niꞌi ña ni un ntɨꞌɨ ñāꞌa, ña ntáde tsiñu sáꞌa. Nātaká nuu ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Dɨvi ntō ne, ini ntó tsi dóo vaꞌá ntuvi iña ko é ntáde o tsiñu sāꞌa.  

 

26 Ntá

tsi é kūtuni nto tsí kaika uun ñatīi, ñá nanī Pablu, kakáꞌan ntódo ña, kakaꞌan ñá tsi santu é ntaváꞌa nāá ñaꞌa ne, ñá tē nuu é ntaa ī é Xuva kō. Ne, kūvi idé ña e dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa kuíntiꞌxe ña é kākaꞌan ña. Ñá te da mii tsi ñuū ko, tsí da kanɨɨ ñūú Asia. 27 Sáꞌā né, dōo xii kaa; tē ñaꞌá ne, ntɨꞌɨ tsiñu kō. Ñá te da mii tsi tsiñu kō dɨ ́, tsí dɨꞌɨ kō Dianá dɨ ne, ñá kuiko ñuꞌū ká ñaꞌa xúkun ñā. Tsí dɨꞌɨ kō né, dōó kaꞌnu ñaꞌa ña. Da kanɨɨ ñūú Asiá ne, da kanɨɨ ñūxivi ntaíko ñuꞌu ñāꞌa san ña —kaꞌan ña. 28 Dā téku ñaꞌa san é kākaꞌan ñá ne, dōo kúdiin ña. Un tsi vāntiñɨ ña ntákachuꞌu ña, ntákaꞌan ña: —¡Dōo kaꞌnu dɨ ́ꞌɨ kō Diana, tóꞌo ñūú Efesu! —kaꞌan ña. 29 Kidáā né, tɨ ̄ɨn ña uvi ñaꞌa, ña ñuú Macedonia, ña íka dadɨɨ nī Pablu, ñá nanī Gayu ni Áristarcú ne, ntaíñuꞌu kaduun ña ña ini ntoꞌo mí nátaká nuu ñaꞌa. 30 Pablú ne, ntio ña é kɨ ̄ꞌvi ña dɨ é kāꞌan ñá ni ñāꞌa san, ntá tsi ña ni ntío ña kuíntiꞌxe i san é kɨ ̄ꞌvi ña. 31 Uun ñaꞌa ña váꞌa tiin niꞌi ña, ña odo nūu ñuú Asia dɨ ́ ne, táxnūu ña tutú ntaꞌa Pablu é ña ku kɨ ́ꞌvi ña íkān. 32 Un tsi vāntiñɨ ñáꞌa san, ntákachuꞌu ña ne, é tūku e túku nuu i ntákaꞌan ña. Dōo tɨtɨ ́n ña ne, ntē ñá ini ña nee tsíñu nátaká nuu ña. 33 Kidáā ne, ña Israeé san tsíꞌi ntido ñá uun ñaꞌa, ñá nani Alējandru, é na kāꞌan ntódo ña ni ñāꞌa san. Alejandrú san ne, kade ña ntaꞌa ña é diin diin tsi na kuntōo ñaꞌa san, tsí ntio ña nadaꞌan ñā ña Israeé san. 34 Ntá tsi dā kútuni ñáꞌa san tsí Alejandrú ne, ña Israee ñá ne, koó da vāntiñɨ ña ntákachuꞌu ña. Úvi ūra ntákachuꞌu ña, ntákaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

253

HECHOS 19​, ​20

—¡Dōo kaꞌnu dɨ ́ꞌɨ kō Diana, tóꞌo ñūú Efesu! —kaꞌan ña. 35 Kidáā né, kūvi dé strivanu, intóo kadin ñáꞌa san. Ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ō ñá ñuú Efesu, kini nto é kāꞌán ntɨ ni ntō. Ini ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa tsí ñuu ko Éfesú ne, kaduku ntée ñuu ko é viī ó kuenta xúkun īña dɨꞌɨ kó Diana, ña é dóo kaꞌnu, é viī ó kuenta sántu ña é kōꞌxó e dukún kān. 36 Xōxó kuvi kaꞌan i te ñáꞌa. Dukuān né, diin diin tsi kuntōo nto. Diꞌna kada kuení nto nté koo vií nto. 37 Tsí ñatīí sāꞌa, ña é vēxníꞌi ntō ne, ñá ni kāꞌan kíni ña iña dɨꞌɨ ko. 38 Tē nee iña é tsīꞌi kuétsi Demetriu ni ña ntáde tsiñu niꞌi ña ne, kantií viꞌi meꞌñú kān; ntoo ña ntáxntēkú kūꞌve. Na kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ña, kikaꞌan ñá nī ña tsiñu i te nēé nuu i tsiꞌi kuétsi taꞌan ña. 39 Tē neé ka tuku nuu i é ntio nto kaꞌan ntó ne, kuvi kaꞌan nto dá kōo junta. 40 Tsi dóo īó kuenta te kūdiin ña tsiñu kaꞌnu i ñuú Roma é kuān ó de ō. Tsí duꞌxen iña ña tsiñu kaꞌnu i ntáde ō vevii, kuiní ña. ¿Neé ntu kaꞌan o ni ña te tsixeꞌe ña kō nté kui vāntiñɨ ntu o ntóo ō iꞌa? —kaꞌan ña. 41 Dā kúvi kaꞌan ñá ne, nantáka ña ñāꞌa san, kunúꞌu ña.  

 

 

 

 

 

 

Dā itúvi Pablu ñuú Macedonia ni ñuú Grecia

20

Dā intóo kadin ñaꞌa sán e dóo itsuꞌun ña ne, Pablú ne, kāna ña ña kuíntiꞌxe i san é kuēꞌe ña ña itsi. Kidáā né, nānume taꞌan ña ne, dā ntíi ña, kueꞌen ña ñuú Macedonia. 2 Dā míꞌī ká ñuu mí kaika ña ne, dōo kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san vata koo é kīí nima ña. Kidáā ne, xée ña ñūú Grecia. 3 Uni xóō  

 

katúvi ña ikān. Kidáā né, ntīo ña é kuꞌun ña tun ntōó kaꞌnu é nūꞌu ñá ñuú Síria dá kútuni ña tsí ntántukū nuu iní ña Israeé san. Dukuān ne, ntíko koō ñá itsi ñuú Macedonia, kunúꞌu ña. 4 Tɨtɨ ́n kudii ñaꞌa kueꞌen niꞌi ñá dɨ. Kueꞌen níꞌi ña Sopater, iꞌxá Piru, ña ñuú Berea; ni Arīstarcu ni Ségundu, ña ñuú Tesalonica; nī Gáyu, ña ñuú Derbe; ni Timōteu; ni Tīquicu ni Trófimu, ña ñuú Asia. 5 Odo nuū ñá, kueꞌen ña ñuú Troa ne, ikān intétu ña ntɨ. 6 Ntɨꞌɨ ́ ne, dā inú kava viko é ntaéꞌxi ña tañúꞌu dukuān ne, ntīi ntɨ ́ ñuú Filipu. Ñúꞌū ntɨ ́ tun ntōo, kuéꞌen ntɨ. Dā kúvi ūꞌun ntúvi ne, xeé ntɨ, nāniꞌi taꞌan ntɨ ́ ña ñuú Troa. Ikān ne, uun vité intóo ntɨ.  

 

 

Dā itúvi Pablu ñuú Troa

7 Kuaá

sabadu nátaká nuu ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨ é nakatsin dava ntɨ ́ tañúꞌu, vatā o dé kûꞌvé Tóꞌo ko Jesūcristu. Pablú ne, kuan tsī ó kakaꞌan ntódo ká ña dá ku davā ñúu, tsí ntaka ñá teváa san. 8 Kuéꞌe ñūꞌu kaíꞌxi iní viꞌi nínu kān mí nátaká nuu ntɨ. 9 Uun natīi, ná nani Eūticu ne, ntéku na ventana kan. Dā dóo naꞌa kakaꞌán Pablú ne, xée nā maꞌna ne, uun ito tsi kídi na. Kidáā ne, kóꞌxo na un tsi nte ñúꞌu kān. Tsí viꞌi sán ne, úni ōdo ntiꞌi taꞌan. Dā ínakiꞌí ña na ne, e xíꞌi nā. 10 Pablú ne, nūu ña mí tuví na ne, katavi ntódo ña na, nánume ña na ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: —Ñá ku dē kuení nto. ¡Kantíto na! —kaꞌan ña. 11 Kidáā ne, kúxēe xtúku Pablu má viꞌī nínu kān ne, dā nákatsin dava ña tañúꞌū san, da eꞌxí ña ne, dá kakāꞌan ntódo xtuku ña un tsi da  

 

 

 

HECHOS 20

254

nté tuvi. Da kidáā ntáka ña, kunúꞌu ña. 12 Ñaꞌa sán ne, kunuꞌu níꞌi ña natīí san, ntūkaꞌnu iní ña tsí kantíto na.  

Dā ntáka ña ñuú Troa, kuéꞌen ña ñūú Miletu

13 Ntɨꞌɨ ́ ne,

odo nūú ntɨ, nakuꞌún ntɨ tun ntōo, ñéꞌē ntɨ ́ ñuú Asuun. Pablú ne, dɨ ̄ꞌɨ ́n ña kaika ña. Nakunúu ña tun ntōó san té xee ña, káꞌan ña. 14 Nāniꞌi taꞌán ntɨ ña ñuú Asuún ne, ikān nakúꞌun dadɨɨ ntɨ ́ ni ña tun ntōó san, dá kuēꞌén ntɨ ni ña ñūú Mitilene. 15 Tévāá san ntíi ntɨ ́, kueꞌén ntɨ, ído ntūú ntɨ ñuú Quio. Tévāá xtuku ne, xéē ntɨ ́ ñuú Samu. Íntōo daꞌna ntɨ ́ ñuú Trogiliu ne, dá tevāa xeé ntɨ ñuú Miletu. 16 Ntio Pablu é kuīdo ntúu ña ñuú Efesu váta koo é ña kukuíi ña ñuu Ásiā, tsí ntio ña é kantɨ ́ꞌɨ xee ña ñuú Jerusaleen, váta koo é kutuvī ñá te kūvi viko é kākaꞌan ñá Israee é viko é kanakuéꞌe ña sintiáꞌvi iña é tāta.  

 

 

17 Dā

Dá kakāꞌan ntódo Pablu ni ñátā, ña ñuú Efesu

xeé ntɨ ñuú Miletú ne, taxnūú Pablu túꞌūn é kīꞌxi ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñata, ña odo nūú iña ña kuíntiꞌxe i ñuú Efesu. 18 Dā xee ñátā sán ne, kakaꞌán Pablu ni ña: —Īni nto nté ō dé u é tuví u ni ntō nté ntūvi dá xee ú ñuu Ásia ā. 19 Tsí kuenta iña Xúva kō kade tsiñu u. Ñá te kāꞌnu ncho vií u. Īni nto nté kaa ntute nūú ko étɨ ú kuenta iña ntó ne, nté ō ntóꞌo kó ntaꞌa ña Israeé san dā ntúku nuu iní ña nté koo vií ña nī ko. 20 Ñá te ni dē víni u é kāꞌán u ni ntō nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ é kāntio é kūtuni nto. Tsí kanakuāꞌá  

 

 

u nto méꞌñū ñaꞌa ne, nú viꞌi mii nto nakuāꞌá u nto dɨ. 21 Dadɨɨ tsi kakaꞌán u ni ñāꞌa, te ñá Israee, te ña é ña te ña Israee ñá ne, na xtuvī mii ña é kīni kaá ne, na viī ña é vāꞌa. Kakaꞌán u ni ña te kuīntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jesūcristu. 22 Viꞌa ve ne, da miī é kɨ ̄ꞌɨ ́n u ñuú Jerusaleen, kakáꞌan Espíritū Sántu nī ko. Ntē ñá īní u nté koo kuvi ko íkan tē xee u. 23 Dɨvi tsī é dā míꞌī ká ñuú kañeꞌé u ne, kataꞌxi Espíritū Sántū é kūtuní ko tsí da miī é ntōꞌo kó, da miī é xnuu kutu ñā kó viꞌi utun te xeé u ñuú Jerusaleen. 24 Ntá tsi ñā té ini kuān té kuví u, te kāda ntáa ú tsiñu e táꞌxi Tóꞌo ko Jēsuu é vīí u: dɨvi tsi tsīñu ko é kākaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko e dóo kakuinima ñá kō. 25 ʼDɨvi ntō ne, é kākaꞌan ntódo ú ni nto īña Xuva ko, nté koo kuntoo o ntāꞌa ñá ne, iní u tsí ña kiní ka nto kó ñuxiví a. 26 Dukuān ne, kini váꞌa nto é kākaꞌán u ni ntō, tsí nté uun nto ña kuvi káꞌan nto te ña ni de ntáa ú iña nto. 27 Tsí ña te ni dé vini kueꞌén u é kāꞌán u ni ntō é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan Xúva kō. 28 Kuenta tsí vií ntō kúñu nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i san é táꞌxi Espíritū Sántū é dɨvi nto kodo nuū ntó iña ña. Vií nto vatā ó de paxtu é kade ña kuenta á leꞌntu ña. Kuenta tsí vií nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i Tóꞌo kō san, tsí nɨñɨ míi ña étɨ ña kuenta iña ña dá xiꞌi ña. 29 Iní u tsí rkontuvi dá ntaka ú ne, kiꞌxi ñaꞌa é nakutsuꞌun ña nto, vata tsī ó de xteé, kɨtɨ diin, é ña te kántuntāꞌví ini tɨ a leꞌntú san. 30 Iō ñáꞌa iña ntó dɨ ne, kuān koo vií ña dɨ. Tsí kaꞌan ñá dovete é ntio ña é kintīkɨn ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

255

HECHOS 20​, ​21

kuíntiꞌxe i sán ña. 31 Kuenta tsí vií nto é ña kani ntaꞌví ña nto. Ñá ku kūnáa inī ntó tsí xuꞌú ne, uni kuía katúvi u, nakuáꞌa ú nto nte ntúvi nte níñu ne, ñá te un siin ntute nūú ko étɨ ú kuenta iña ntó xe un xé un ntō. 32 ʼViꞌa ve né, kuntoo niꞌi nto Xuva kō. Kuntoo niꞌi nto tūꞌun vaꞌá san é kākaꞌan ñá dɨ. Tsi dóo kaidiáꞌvi túꞌun Xuva kō é kūtúꞌve nto, vata koo é nīꞌi nto é vāꞌa é kāduku ntée iꞌxá Xuva kō, vata koo é dadɨɨ kuve taꞌan nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña é nakaxnúu Xuva kō é kūvi iꞌxá mii ñā. 33 Xuꞌú ne, ñá tē ni ntío ko nee iña, ō diuꞌún ne, ō doo váꞌa iña ñaꞌa. 34 Ini nto tsí miī ú dé tsiñu ú vata koo é nīꞌí ko nee iña é ntio kó, nee iña é ntio ña ntɨɨ niꞌī ú dɨ. 35 Dukuan tsī o dé u vata koo é nañēꞌé u nto nté koo vií nto. Tsí te kuan kōo ne, kuvi xntii o taꞌan kō nee é kataan núu ña. Tsí nakaꞌan ko tūꞌun é kākaꞌan Tóꞌo ko Jēsuú ne: “Dií dií ka dîní ña kaxeꞌé san é ña kanakíꞌi san”, kaꞌan ña. —Sáꞌā kaꞌán Pablu ni ña. 36 Dā kúvi kaꞌan ñá ne, ínchɨtɨ ñā, kakaꞌan ntâꞌví ña ni ñatā san. 37 Ēku ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. Kidáā né, nanume taꞌan ña nī Pablu, eꞌxí ña xuꞌu ña. 38 Dōo uꞌvi kúvi ña tsí kakaꞌan ña tsí ña kiní ka ña ña. Kidáā ne, kueꞌen níꞌi ñā Pablu un tsi nte mi túvi tun ntōó san.  

 

 

 

 

 

 

 

Dá kuēꞌén Pablu ñuú Jerusaleen

21

Dā tsóo mii tāꞌan ntɨ ́ ni ñatā, ña ñuú Efesú san ne, nakúꞌūn ntɨ ́ iní tun ntōó san é kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ. Kueꞌen ntáa ntɨ ́ ñuu é nanī Koo. Uun ká tuku ntuvi xeé ntɨ

ñuú Ródā ne, da xeé ntɨ ñuú Patara. 2 Ikān nániꞌí ntɨ uun tun ntōo é kɨ ̄ꞌɨn ñuú Fenicia. Ñúꞌū ntɨ ́ tun ntōó san, kueꞌén ntɨ. 3 Dā kíi ditó ntɨ ñuú Chipré ne, ido ntūú ntɨ diñɨ datsin ntɨ ́ ne, dá kuēꞌén ka ntɨ ́ ñuú Siria. Dā xeé ntɨ ñuú Tirú ne, ikān itúvi daꞌna tun ntōó san vata koo é natavā ña xídō san. 4 Ikān nániꞌí ntɨ ña kuíntiꞌxe i Jesuú ne, dadɨɨ intóo ntɨ ́ ni ña ūun vite. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ntákaꞌan ñá nī Pablu: —Ñá ku ñeꞌē ntó ñuú Jerusaleen —kaꞌan ña. Tsi é xeꞌe Espíritū Sántū san kútuni ña te dóo ntoꞌo Pablu te kɨ ́ꞌɨ ̄n ñá ikān. 5 Ntá tsi da xee táꞌan ntuvi ne, ntīi ntɨ ́, kueꞌén ntɨ. Íntēka itsi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ntɨ ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá ni iꞌxā ñá, íntēka ña ntɨ ́ nte díñɨ ñuú kān. Dā xeé ntɨ ni ña diñɨ ntute ñuꞌu kān ne, ntánchɨtɨ ̄ ntɨ ́, ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ. 6 Kidáā né, nānume taꞌan ntɨ ́ ni ñā. Dā nákuꞌún ntɨ iní tun ntōó san ne, kúnūꞌú ñaꞌa san. 7 Ntīi ntɨ ́ ñuú Tiru, kuéꞌen ntɨ ́ ñuú Tolemaida. Ikān ixkoto níꞌni ntɨ ení kō, ña kuíntiꞌxe i san. Uun ñúū kantóō ntɨ ́ ni ñā. 8 Dá tevāá ne, ntīi ntɨ ́, kueꞌén ntɨ ñuú Cesarea. Ikān ñeꞌé ntɨ nú viꞌi Fēlipe, ña kakaꞌan ntódo túꞌūn vaꞌá san. Dɨvi ñā é nakaxnúu ña da nakaxnúu ña uꞌxe ñáꞌa, ña é xntiī san. 9 Īó kɨmi dióko ñā, taꞌnú ña ni tántaꞌa, taꞌnu ntákaꞌan náa Xuva ko. 10 Dā kú tɨtɨ ́n ntuvi ntoo ntɨ ́ ikān ne, xée uun ñatīi, ña véꞌxi ñuú Judea, ñá nani Āgabu. Ña kaꞌán naa Xuva ko ñá dɨ, tsí kaxéꞌe Xuva ko kūtuni ña nté koo kuvi. 11 Dā xee ñá mí ntoo ntɨ ́ ne, kīꞌi ña nguenuu íꞌxi Pablu, kiꞌní nuu ña ntaꞌa ña ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ña, kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

256

HECHOS 21 —Kakaꞌán Espíritū Sántū tsí kuān koo kuvi tóꞌō nguenuu sáꞌa, tsí ña Israee, ñá ntoo ñuú Jerusaleén ne, kuān koo kiꞌní ña ña ne, dá ntāda ña ña kuenta ntáꞌa ñaꞌa, ña é ña te ña Israee —kaꞌan ña. 12 Dā téku ntɨ é kākaꞌan ñá ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨ ni ña ntoo ikān ne, ntákaꞌán ntɨ nī Pablu: —Vií nto da xeꞌe, ñá ku ñeꞌē ntó ñuú Jerusaleen —kaꞌán ntɨ. 13 Ntá tsi Pablú ne, kakaꞌan ña: —¿Nté kui dóo ntántɨꞌɨ iní nto kuenta iñá ko? Tsí dóo uꞌvi kúvi ko é kuān ó ntákaꞌan nto. Vevií ntɨká nimá ko. Xuꞌú ne, é iō tuꞌvé ko. Ñā té ini, kuān té koo kútu u, kuān té kuví u ñuú Jerusaleen kuénta iña Tóꞌo ko Jēsuu —kaꞌan ña. 14 Dā ña ni kuvi vií ntɨ ni ñā ne, ñá ni kāꞌán ka ntɨ. Mii tsī é kākaꞌán ntɨ: —Nā kuvi nee iña é ntio Xuva ko —kaꞌán ntɨ. 15 Kidáā ne, natsoo váꞌa ntɨ ́ iñá ntɨ, dá kūntáa ntɨ ́ nī Pablu ñuú Jerusaleen. 16 Dadɨɨ kueꞌén ntɨ nī ña kuíntiꞌxe i, ña véꞌxi ñuú Cesarea. Kueꞌen níꞌi ñā ntɨ ́ nú viꞌī mí kuntōo ntɨ ́, viꞌi ñatīi, ña véꞌxi ñuú Chipre, ñá nani Nāsuun. Dɨvi ñā ne, nté ntūvi diꞌna kuíntiꞌxe ña Jesuu.  

 

 

 

 

Dá kuēꞌén Pablu, kúkoto níꞌni ña Jacóbo

17 Un

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan ko, ña kuíntiꞌxe i sán ne, dōo diní ña dá xeé ntɨ ñuú Jerusaleen. Dōo váꞌā o dé ña nī ntɨ. 18 Dā kúvi uvi ntúvi ntoo ntɨ ́ ne, ñéꞌē ntɨ ́ nī Pablu, ixkoto níꞌni ntɨ ́ Jacóbo. Ikān ntoo ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñata, ña odo nūú san dɨ. 19 Pablú ne, kakaꞌan ñá ni ñā ntiusi ne, dá  

 

kantaa ña ni ñā é un ntɨꞌɨ ̄ é xeꞌé Xuva kō e kúvi idé ña méꞌñū ña é ña te ña Israee. 20 Dā téku ña é kākaꞌán Pablú ne, dōo ntákaku niꞌi ña Xuva kō. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī Pablu: —Ini ntó, eni, tsí ña te nté kaa miil taꞌan ko ña Israee é kuíntiꞌxe ña Tóꞌo ko Jesūcristu. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, ntákaꞌan ñá tsi da miī é kāda ntaa o lei é xtûví Muisee. 21 Tsí e téku ña tsí dɨvi ntō né, kanakuāꞌa nto ña Israee é ntoo xio ñuu é ña kantío é kāda ntaa ña lei é xtûví Muisee, é ña kantío é kāꞌnté ña kúñū é ixi iꞌxá ña ne, é ña kantío é viī ñá vata xkoó ini o dɨ. 22 Viꞌa ve ne, ¿nté ntu koo vii o ve? Tsí da miī é nataká nuu ña tē kútuni ñá tsi é xeé nto. 23 Sáꞌa viī nto: Iꞌá ntoo kɨmi ñátīi, ña é xeꞌé xuꞌu i Xuva kō tsí iō é viī ña. 24 Kuēꞌen níꞌi nto ñátīí saꞌa é dadɨɨ ntuntoo nto ni ña ntaꞌa Xuva kō. Xntii nto ña nēe kataan núu ña dɨ, vata koo é kūvi kuntɨɨ ́ dɨkɨ ña. Dukuān koo kutuni ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san tsí ñá tē nuu é ntaā i é ntákaꞌan ñá iña nto. 25 Kutuni ñá tsí dɨvi ntō ne, kade ntaa ntɨ ́ꞌɨ nto leí san. Ña kuíntiꞌxe i san, ña é ña te ña Israeé ne, e táxnūu ntɨ ́ tutú ntaꞌa ña te mii tsi sāꞌá é ña kuvi vií ña: ñá kāꞌxi ñá kúñū é xntáa ntēé ñaꞌa san nú nāa ña; ñá kāꞌxi ñá nɨñɨ kɨ ́tɨ; ñá kāꞌxi ñá kúñu kɨ ̄tɨ é kuéꞌne; ñá viī ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ táꞌan ña. Sáꞌa tsi kakāꞌán ntɨ ni ñā é ña vii ña — kaꞌan ñátā san ní Pablu.  

 

 

 

 

 

Dā tɨ ́ɨn ña Pablu má ūkún ña Israeé san

26 Kidáā

ne, kueꞌen níꞌi Pablu kɨmi ñáꞌa, ñatīí san. Utén san ne, dadɨɨ ntúntoo ña ni ña ntāꞌa Xúva kō ne,

257

HECHOS 21​, ​22

da kɨ ́ꞌvi ña ini ukún kaꞌnu é kuēꞌé ña kutuni dutú san nté kaa ntuvi da nte te kuvi ntúntoo ña, tsí da kidáa kāꞌmi ña kɨtɨ nú nāa kan é kuēꞌé ña doméni iña Xuva ko. 27 Ntá tsi dá dokó sa xee táꞌan uꞌxe ntúvi ne, ña Israee, ña véꞌxi ñuu Ásiā né, dā íni ña tuví Pablu má ūkún kān ne, nákutsuꞌun ña ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Tɨ ̄ɨn ña Pablú ne, 28 koó da vāntiñɨ ña, ntákaꞌan ña: —¡Ō né, ña Israee, xntii ntō ntɨ! Ña sāꞌá ne, dɨvi ñā é kaika ña dá kanɨɨ ñūxivi, kanakuáꞌa ña ñaꞌa é kāꞌan ntée ña ko, xoꞌo ña Israee. Kakaꞌan ntée ña lei Muíseé ne, ñá te kaiko ñuꞌu ña xūkún saꞌa. Vevií ne, ntɨɨ niꞌi ñā ña é ña te ña Israee, kakɨ ́ꞌvi niꞌi ña ña má ūkún a ne, ntáde dentu ña xūkún saꞌa e dóo kuíko —kaꞌan ña. 29 Sáꞌā ntákaꞌan ña, tsí nté vīꞌi íni ña é ntɨɨ niꞌī Pablu úun ñatīi, ña véꞌxi ñuú Efesu, ñá nani Trōfimú ne, te kɨ ̄ꞌví niꞌi ña ña ini ukún kaꞌnu kān, kuiní ña. 30 Dōo ntaítsuꞌun ñaꞌa san da kanɨ ́ɨ ñūú san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ne, koó dā ntáxkainu ña, véꞌxi ña. Tɨ ̄ɨn ña Pablu, ntáñūꞌu ña ña, nátavā ñá ña má ūkún kan ne, dā nákadɨ kutu ña xiꞌi úkūn san. 31 Vevií tsi kaꞌní ña Pablu dá xee túꞌun ntāꞌa tóꞌō sntadun ñuú Roma tsí dóo ntaítsuꞌun ñaꞌa san da kanɨɨ ñūú Jerusaleen. 32 Ura tsí i kána ña sntadún san ni ña odo nūú iña ñá ne, koó dā ntáxkainu ña, xee ña mi nátaká nuu ñaꞌa san. Dā íni ñaꞌa san tsí e xee tóꞌō sntadún san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadún san ne, tēé daꞌna ña e ntaéꞌní ña Pablu. 33 Kidáā ne, xée ētsin tóꞌō sntadún san, tɨ ́ɨn ña  

 

 

 

 

 

 

Pablú ne, kakaꞌan ña é kōo kútu ña ūvi kádena. Da kidáā tsíxeꞌe ña xōo ñáꞌa ña ne, nté ō dé ña. 34 Ntá tsi koó da vāntiñɨ ñáꞌa san, ntákachuꞌu ña ne, é tūku e túku nuu i ntákaꞌan ña. Ntē ña ni kuvi teku tóꞌō sntadún san é ntákaꞌan ña. Dukuān ne, kakaꞌan ña é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ñá Pablu mí ntoo sntadún sān. 35 Dā xée ētsin ña nú rkueɨ kán ne, da miī é intéku doko sntadún san Pablu, tsí dóo ntákudiin ñáꞌa san. 36 Ntántīkɨn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ña, ntákachuꞌu ña: —¡Kaꞌní nto ña! —kaꞌan ña.  

 

 

Dá kakāꞌán Pablu ni ñáꞌa san, kanadáꞌan ña kúñu ñā

37 Dá

dā vé kukɨ ́ꞌvi ña ni ñā iní i mí ntoo sntadún san ne, kakaꞌán Pablu ni tóꞌō sntadún san: —Iō nuu i é kāꞌán u ni ntō —kaꞌan ña. —¿Vá kakāꞌan ntún túꞌūn griegu? —kaꞌan tóꞌō sntadún san—. 38 ¿Ñā ntu te dɨ ́vīn é ña ñuú Egítō, ña e dóo nakutsúꞌun ñaꞌa sán kidáā é viī ñá duꞌxen iña ña tsiñu kaꞌnu i, ña é nteka kɨmi míil ña dɨkɨ dúꞌxen san má kūꞌu kan? —kaꞌan ñá, tsixeꞌe ñā. 39 —¡Ñāꞌá ni san! —kaꞌán Pablu—. Xuꞌú ne, ña Israeé u. Vēꞌxí u ñuú Tarsu, ñuu é kāduku ntée ñuú Cilicia, é ña te ñuú luꞌnti. Vií nto da xeꞌe, taꞌxi kudii nto itsi é kāꞌán u ni ñāꞌa san —kaꞌan ña. 40 —Káꞌan kān ní —kaꞌan tóꞌō sntadún san. Kidáā ne, ntitsí Pablu nú rkueɨ kan, kade ña ntáꞌa ña tē diin diin tsi kuntōo kadin ñaꞌa san. Dā intóo kadin ña ne, eni ntuꞌū Pablu kakáꞌan ñá ni ñā túꞌūn hebreu: —Un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto, te kuetsi te naꞌnu ntó, kini  

 

 

22

258

HECHOS 22 nto é kākaꞌán u ni ntō é kanadaꞌān ú kúñū ko —kaꞌán Pablu. 2 Dā téku ñaꞌa san tsí túꞌūn hebreu kakáꞌan ña ne, diin diin tsi kantóo ña. Pablú ne, kakaꞌan ña: 3 —Xuꞌú ne, ña Israeé u. Tsí kaku ú ñuú Tarsu é kāduku ntée ñuú Cilicia, ntá tsi éꞌnu ú ñuú Jerusaleen. Iꞌa nakuaꞌá u ntaꞌa mastru Gámaliee. Kūtúꞌvē kó un ntɨꞌɨ vatā ó kakaꞌan lei e xtûví ñata kō, ña intóo diꞌna. Xuꞌú ne, nɨɨ ̄ kueꞌén ini ko dé ntaa u é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan Xúva kō, vata tsī ó ntáde ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó vevii. 4 Ixntíkɨ ̄n ú ña kuíntiꞌxe i Jesuú san ne, ntuku kuīꞌí u ña, e ntío ko é kūví ntɨꞌɨ ña. Ixtɨ ́ɨ ̄n ú ña, te tīí, te ñadɨꞌɨ ̄ ñá, e tsúꞌun kutū ú ña viꞌi utun kān. 5 Iní dutu ñá odo nūú ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña tsiñu i san tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Tsí dɨvi ñā táꞌxi ña tutu é kɨ ̄ꞌɨn níꞌi ú iña ñá Israee, ñá ntoo ñuú Damascu. Ikān ñeꞌé u ínantukū ú ña kuíntiꞌxe i san e kɨꞌɨn niꞌi u ña ñuú Jerusaleen váta koo é niꞌi ña é ntōꞌo ña.  

 

 

 

Dá kantāa Pablu ni ña nté ō kúvi da kuíntiꞌxe ña 6 ʼDá

(Hch. 9:1‑19; 26:12‑18)

nūu ú itsi kān é dokó sa xee ú ñuú Damascú ne, dā káꞌñu ntuvi ne, dā nêní ko xiꞌí nuu ñuꞌu ntíkō diñɨ ko, ñuꞌu é dóo kaxiꞌí nuu é vēꞌxí e dukún kān. 7 Uun ito tsi nantúvē ú ñuꞌu kān. Kidáā téku kó tatsin é kākaꞌan ní ko: “Saúlū, Saúlū, ¿nté kui kantukun kuiꞌīn ntún ko?”, kaꞌan tátsín san. 8 Kidáā ne, tsixeꞌē u: “¿Xoó ñaꞌa ntu nto, Tóꞌō?”, kaꞌán u. Dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña: “Xuꞌú ne, Jesuu, ñá ñuú Nazareé u. Dɨvī  

 

u é kantukun kuīꞌín ko”, kaꞌan ñá nī ko. 9 Ña ntɨɨ niꞌī ú ne, dā kúduꞌva ña dá ini ña tsí kaxiꞌí nuu, ntá tsi ña ni tekú ña tatsin é kākaꞌan ní ko. 10 Xuꞌú ne, kakaꞌán u: “¿Neé ntu ntio nto é vīí u ve, Tóꞌō ko?”, kaꞌán u. Kidáa kākaꞌan Tóꞌo ko nī kó: “Nakuntítsin ve. Kueꞌēn kán ñuú Damascu. Ikan tāꞌxi ñá kutuni o un ntɨꞌɨ ̄ nté ō kukûꞌve tsiñu é vīin”, kaꞌan ña. 11 Xuꞌú ne, kukuāá u da xiꞌí nuu ñuꞌú san. Dukuān né, ña ntɨɨ niꞌī ú ne, ntáñūꞌu ña ko, ixntéka ña kó ñuú Damascu. 12 ʼIkān tuví uun ñatīi, ñá nani Anānia, ñá e dóo kade ntaa lei Muísee. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israee, ñá ntoo ñuú Damascú ne, dōo váꞌa kaꞌan ñá iña ña. 13 Xée ña, ntītsí ña diñɨ kó ne, kakaꞌan ñá nī kó: “Ō éni Saúlu, na nāxiꞌí nuu nto”, kaꞌan ña. Ura tsí i naxiꞌí nuú ko ne, kakuvi kainí u ña. 14 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī kó: “Xuva kō, ña é inúu ini ñata kō ne, nté ntūvi diꞌna é nakaxnúu ña nto é kūtuni nto nee iña é ntio ña, é kinī ntó Iꞌxá ña, ña e dóo vaꞌa, é tekū ntó tatsin ñá dɨ. 15 Tsí ntaa nto ni ñaꞌa un ntɨꞌɨ ̄ é īni nto; káꞌan ntɨꞌɨ nto ni ñā é un ntɨꞌɨ ̄ e téku nto é kākaꞌan Xúva ko ni ntō. 16 Viꞌa ve ne, ñá ku kukuīí ka nto. Kueꞌēn ntó, kukutsí ntute nto. Nakate nto kuétsi ntō, kaku niꞌi nto dɨ ̄ví Jesuu”, kaꞌan ñá nī ko.  

 

 

 

 

 

 

 

Dá kantāa Pablu nté ō táxnuu Xuva ko ñā é kɨ ̄ꞌɨn ña, kíkaꞌan ntódo ña nī ña é ña te ña Israee

17 ʼDā

ntíko kōó u, naxee ú Jerusaleén a ne, ñéꞌē ú, ixkaꞌan ntâꞌví u má ūkún kaꞌnu kān. Kidáā ne, vata kúvi é nakuení u, 18 īní  

259

HECHOS 22​, ​23

u Tóꞌo ko Jēsuu, kakaꞌan ñá nī kó: “Kantɨ ́ꞌɨ ̄ sá kuēꞌen. Ntakan ñuú Jerusaleén ve, tsí ña ntoo iꞌa ne, ñá kuintīꞌxe ña é kākaꞌan kuenta iñá ko”, kaꞌan ña. 19 Ne, kakaꞌán u ni ñā: “Xuvā kó, é īni ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san nté o dé u é ñēꞌé u má ūkún kān, e íxtɨɨn ú ña kuíntiꞌxe i nto. Tsi dóo nakáꞌxi vaꞌá u ña ne, da tsúꞌun kutū ú ña viꞌi utun kān. 20 Ntitsi dîtó u da xeꞌé xuu ñaꞌa san Ésteba, ñá kakaꞌan ntódo túꞌun ntō. Tsi kúdadɨɨ ko é kaꞌnī ñá ña ne, xuꞌu íto ú doo ña ntáxeꞌé xuu ña”, kaꞌán u ni ñā. 21 Ntá tsi kakaꞌan xtúku Tóꞌo ko nī ko: “Kueꞌēn kán ni, tsí taxnūu ú o e dóo ika kɨ ̄ꞌɨn. Tsí kɨꞌɨn mí ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israee”, kaꞌan ñá nī ko —kaꞌán Pablu.  

 

 

Dā itúvi Pablu ntaꞌa tóꞌō sntadún san 22 Ntaíni

ñaꞌa san é kākaꞌán Pablu da nté kakaꞌan ña tsí kɨꞌɨn ña mí ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israee. Kidáā né, eni ntuꞌu ñā ntákachuꞌu ña: —¡Kaꞌní nto ña! ¡Ña kúvī ká kutuvī ñá ñuxiví a! —kaꞌan ña. 23 Kuan tsī ó de ñaꞌa san, ntákachuꞌu ña ne, ntántata ntaā ñá duꞌnu ña, ntánantavā ña xáka dɨ. Ña ni ntío ña kuntōo kadin ña. 24 Dukuān ne, kakaꞌan tóꞌō sntadún san é nakɨꞌvī ñá Pablu iní i mí ntoo sntadún san ne, dā nakáꞌxi vaꞌā ñá ña da nte koo e ntɨ ́ka ña xuꞌu ña. Tsí ntio ña é kūtuni ña nté kuān nte ntákudiin ñaꞌá san ni ñā. 25 Ntá tsi da kíꞌni ña Pablu é nakāꞌxí vaꞌa ñá ña ne, katsixeꞌē Pablu sntadun ñá odo nūú san, tsí ikan tsī ntitsí ña: —¿Ñā ntu te dóo xii kaa te nakāꞌxí vaꞌa ntó ko é ña ñuú Romá u? Ntē  

 

 

vata kuntekú kūꞌvé iñá ko —kaꞌan ña. 26 Sntadun ñá odo nūú san ne, dā téku ña é kākaꞌán Pablú ne, kuéꞌen ña, kūkoto ña tóꞌo ñā, kakaꞌan ña: —¿Nté koo vií nto ña tsikan? Tsí ña ñuú Roma ña —kaꞌan ña. 27 Kidáā ne, kuéꞌēn tóꞌō sntadún san mí tuví Pablu, tsíxeꞌe ñā: —¿Nuu é ntaā ntú i é ña ñuú Roma nto? —kaꞌan ña. —Nuu é ntaā i —kaꞌán Pablu. 28 —Dɨvī ú ne, dōo kueꞌé diuꞌun nantɨ ́ꞌɨ u é vīí u ña ñuú Roma — kaꞌan tóꞌō sntadún san. Pablú ne, kakaꞌan ña: —Ntá tsi dɨvī ú ne, dukuān ña ñuú Romá u nté dā káku u —kaꞌan ña. 29 Kidáā né, kīi nteé xio taꞌan sntadun, ña é dā vé nakáꞌxi vāꞌá Pablu, xtuvī mii ña ña. Tōꞌó sntadún san ne, úꞌvī ña da kútuni ña tsí ña ñuú Roma ña, tsí dɨvi ñā é kākaꞌan ña é kōo kútu ñā.  

 

 

 

Kakaꞌán Pablu ni ñáta ña odo nūú iña ñá Israee

30 Tōꞌó

sntadún san ne, ntīo ña kutuni ña nté kui ntátsiꞌi kuetsi ntíꞌxe ña Israeé san Pablú ne, utén san ne, nántii nūu ña kadena é kānúꞌni Pablu. Kidáā né, kāna ña ñá odo nūú iña dutu ñá Israee ni ñata ña odo nūu, é viī ñá junta, da nátavā ñá Pablu, kueꞌen níꞌi ña ña méꞌñū junta. Pablú ne, īto ña ñaꞌa san méꞌñū juntá ne, kakaꞌan ña: —Ēní, nté ntūvi da káku ú un tsi nté vevií ne, kade ntaá u é kākaꞌan Xúva kō. Ñá kākutuní ko te kīni kaa é kade u —kaꞌan ña.

23

260

HECHOS 23 2 Kidáā

ne, tóꞌō dutu, ñá nani Anāniá ne, kakaꞌan ñá nī ña ntáñɨ étsin san é kātú nuu ña xuꞌu Pablu. 3 Pablú ne, kakaꞌan ña: —¡Kuān koo vií Xuva ko ni o, xōꞌon é kāden uvi nuu i! ¿Nté kui iꞌa tuvín kaxntēkún kūꞌven iñá ko vatā ó kakaꞌan leí san ne, xōꞌón ne, kaidon ntítan leí san é kākaꞌan te kaꞌní ña ko? —kaꞌan ña. 4 Ña ntáñɨ étsin sán ne, ntákaꞌan ñá nī Pablu: —¿Ña káuꞌvī ntú o te dóo kini o kākaꞌan ni tóꞌō dutu Xúva kō? — kaꞌan ña. 5 —Ēní, ñá ni īní u te tóꞌō dutu ña. Tsí uve naꞌā Túꞌun Xuva kō é ña kuvi kaꞌan kíni o īña ñá odo nūú ñuu ko —kaꞌan ña. 6 Kidáā né, kūtuní Pablu tsí dava ña ntáde juntá san ne, ntántīkɨn ñá nchuꞌún ña saduceu; dava ña ne, ntántīkɨn ñá nchuꞌún ña fariseu. Ne, un ntii tsi kākaꞌan ña: —Ēní, xuꞌú ne, ña fariseú u, tsí ña fariseu úvā kó dɨ. Dɨvi tsi nuu ī é ntáxntēkú kuꞌvē ntó iñá ko vevii. Tsí kakuintiꞌxe ko tsí ntoto xtúku o tē xiꞌi o —kaꞌan ña. 7 Duꞌva ō kaꞌan ñá ne, ura tsí i eni ntuꞌū ña fariseú san ntánaa núu ña nī ña saduceú san. Uun ito tsi teꞌnte núu juntá san. 8 Tsí ña saduceú san ne, ñá ntákuintiꞌxe ña te ntoto xtuku o tē xiꞌi ó, ntē ña ntákuintiꞌxe ña te īó ánjē. Ntē ña ntákuintiꞌxe ña te īó nima ko. Ntá tsi ña fariseú san ne, ntákuintiꞌxe ña é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa. 9 Un tsi vāntiñɨ ñaꞌa san, ntánaa núu ña. Īó mastru lei ñá fariseú ne, nākuiñɨ ña, ntánantiko koō ña é ntákaꞌan ña saduceú san, ntákaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

—Ñatīí saꞌá ne, ña túvi nee nuu i ni idé ña. Te kākaꞌan ntíꞌxe ánje ni ñā ne, ña kúvi naa núu o ni Xuva kō —kaꞌan ña. 10 Uun ito tsi kúdiin kuéꞌēn ñaꞌa san, ntánaa núu ña. Tōꞌó sntadún san ne, úꞌvī ñá te niꞌi kuiꞌi Pablu. Dukuān ne, táxnūu ña sntadún san é kūnatáva ña Pablu méꞌñū juntá san ne, da ntíxnteka ña ña, nakunuu váꞌa ña iní i mí ntoo sntadún kān. 11 Kuáa ūtén san ne, ntitsí Tóꞌo ko Jesūcristu díñɨ Pablu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Ñá ku dē kuení o, Pablu, tsí kuan tsī koo kaꞌan kuénta iñá ko ñuú Roma váta tsī ó é kākaꞌan kuénta iñá ko ñuú Jerusaleén a — kaꞌan ña.  

 

Da ntántukū nuu iní ña Israeé san nté koo kaꞌní ña Pablu

12 Tévāá

san ne, uun tɨɨ ̄n ña Israeé san nátee taꞌan ña xuꞌu ña, ntukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña Pablu, ntákaꞌan ña: —Xoꞌō ne, ña koꞌo o, ña káꞌxi o tē ña káꞌni o Pablu. Na taꞌxi Xuva kō é ntoꞌo ko tē ña kuan koo víi o — kaꞌan ña. 13 Ñá te da ūvi díko ñatīi, ñá xeꞌé xuꞌu i é kuān koo vií ña. 14 Kuéꞌen ña, kūkoto ña tóꞌō dutu ni ñátā san, ntákaꞌan ña: —Ntɨꞌɨ ́ ne, e xéꞌē ntɨ ́ xuꞌu ntɨ é ña kaꞌxí kueꞌén ntɨ da nté kūví kaꞌní ntɨ Pablu. 15 Dɨvi nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñatā, ña ntáde juntá san ne, kákan nto ntāꞌa tóꞌō sntadun te teváa nāntixntéka ña Pablu méꞌñū juntá san vata koo é tsixeꞌē ká nto ña. Ntá tsi ntɨꞌɨ ́ ne, koo túꞌve ntɨ é kāꞌní ntɨ  

 

 

261

HECHOS 23

ña ítsi kān diꞌna dá xēe ña mí ntoo nto —kaꞌan ña. 16 Ntá tsi téku a kuetsi Pablu é ntákaꞌan ña nté koo vií ña. Kidáā ne, kuéꞌen na vīꞌi mí ntoo sntadún san, xéꞌe nā é kūtuní Pablu tsí ntántukū nuu iní ña Israeé san nté koo kaꞌní ña ña. 17 Pablú ne, kāna ña sntadun ñá odo nūu, kakaꞌan ña: —Kuēꞌen niꞌi nto ná kudií sa ntāꞌa tóꞌo ntō, tsi íō é kāꞌan ná ni ñā —kaꞌan ña. 18 Kueꞌen níꞌi ña na mí tuví tóꞌō sntadún san, kakaꞌan ña: —Ñá nuu kutū, ñá nanī Pablú ne, kāna ña kó, kakaꞌan ñá tē kɨꞌɨn niꞌí u na kudií sa mí tuví nto, tsi íō nuu i é kāꞌan ná ni ntō —kaꞌan ña. 19 Tōꞌó sntadún san ne, írkāa ña ntaꞌa na, kuéꞌen xio ña ni nā né, katsixeꞌe ñā: —¿Neé ntu ncho kaꞌan ní ko? — kaꞌan ña. 20 Ne, kakaꞌan na: —Ña Israeé ne, é xiō ntaa iní ña é kakān ñá ntaꞌa nto te kīntéka nto Pablu teváa méꞌñū junta san é tsixeꞌē ká ña ña. 21 Ntá tsi ña ku kuintíꞌxe nto é ntákaꞌan ña, tsí ña te nuu é ntaā i. Tsí ña te da uvi díko ñaꞌa ñatīi ntántīꞌu ñá itsi kān. É xēꞌé ña xuꞌu ña ntaꞌa Xuva kō tsí ña kóꞌo, ña káꞌxi ña da nté kūví kaꞌní ña Pablu. Vevií ne, da mii tsī e ntántétu ña nté koo kaꞌan nto —kaꞌan na. 22 Kidáā ne, nantíi tóꞌō sntadún san na, kúnūꞌú na ne, kakaꞌan ñá ni nā: —Ñá ku kāꞌan ni ñaꞌa te kakáꞌan ní ko —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

Dā ntáda ña Pablu kuénta ntáꞌa ña tsiñu kaꞌnu i Feli

23 Kidáā

né, kāna tóꞌō sntadún san uvi ñaꞌá sntadun ñá odo nūu, kakaꞌan ñá ni ñā:

—Nākoo túꞌvē ntó uvi sientú sntadun, ni ūni díko uꞌxi sntadun, ñá ntántodó idu, ni ūví sientu ñá odō kaa, tsí kaeku ɨɨn níñu ve kɨꞌɨn ntó ni ña ñūú Cesarea. 24 Nākoo túꞌvē ntó idú dɨ é kuntēkú Pablu, vata koo é vāꞌá koo xee ñá ntaꞌa ña tsiñu kaꞌnu i Feli —kaꞌan ña. 25 Kidáā ne, de váꞌa ña tutú táxnūu ña ntaꞌa ña tsiñu kaꞌnu i san, kakaꞌan ña: 26 “Xuꞌú, Claudiu Lisia, táxnūú u ntiusi nto. 27 Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō: Tsí ña Israeé san ne, é tɨɨn ña ña sāꞌa é ncho kaꞌní ña ña. Ntá tsi dá kutuní ko tsí ña ñuú Roma ñá ne, ñéꞌē ú ni sntādún ko é nakākú ntɨ ña. 28 Ntio kó kutuní ko nee núu i é ntátsiꞌi kuétsi ña ña. Dukuān ne, ñeꞌe níꞌī ú ña méꞌñū junta íña ñá Israeé san. 29 Ntá tsi kūdii iña lei íña mii ña é ntátsiꞌi kuétsi ña ña. Ña túvi nēe nuu i é kāꞌní o ñā. Ntē ña tuví nee nuu i é kunuu kutu ñā. 30 Ntá tsi é kūtuní ko tsí ña Israeé san ne, ntántukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña ña. Dukuān ne, ntada ú ña kuenta ntáꞌa nto. Ne, é kākaꞌán u nī ña Israeé san tē kíkaꞌan ñá ni nto te nēe nuu i é ntátsiꞌi kuétsi ña. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō”, kaꞌán tóꞌō sntadún san ini tutú san. 31 Niñú sāꞌá ne, kuéꞌēn sntadún san, kueꞌen niꞌi ñá Pablu. Xee ñá ñuú Antipatri. 32 Tévāá san ne, ntīko koo ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadún san, ntaíka ña dɨ ́ꞌɨn ña, kūnúꞌu ña viꞌi sntadún san. Mii tsī sntadun, ñá ntántōdó idú san ne, kuéꞌēn ká ña nī Pablu. 33 Dā xee ñá ñuú Cesareá ne, xéꞌe ñā tutú san ntaꞌa ña tsiñu kaꞌnu i san ne, dā ntáda ña Pablu kuénta ntáꞌa ña. 34 Dā kúvi nakuaꞌa ña tsiñu kaꞌnu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

262

HECHOS 23​, ​24 i san tutú san ne, tsixeꞌe ñā Pablu míꞌi ñuū ña. Dā kaꞌan ñá tsi ñuú Ciliciá ne, 35 kakaꞌan ñá tsiñu kaꞌnu i san: —Kini ú nee é ntákaꞌan ña íña nto tē xee ña ntátsiꞌi kuétsi nto —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan ñá te kunuu kutū Pablu má viꞌī kaꞌnu iña rei Heródē.  

Dá kanadaꞌān Pablu kúñu ñā ntaꞌa ña tsiñu kaꞌnu i

24

Dā kúvi uꞌun ntúvi ne, xéē tóꞌō dutu, ñá nani Anānia, ni ñátā sán, ni uun ña kanadaꞌān, ñá nani Tērtulu. Xéē ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ntaꞌa ña tsiñu kaꞌnu i san é tsīꞌi kuétsi ña Pablu. 2 Kidáā kána ña Pablu é kīꞌxi ña ne, da éni ntuꞌu Tērtulú san katsiꞌi kuétsi ña ña. Kakaꞌan ñá nī ña tsiñu kaꞌnu i, ñá nanī Felí san: —Dɨvi ntō é kāde nto e dóo váꞌā ó ntoo ntɨ. E dóo ini nto nté koo kadā kúꞌve nto ne, é kantuváꞌa ñuu kó vevii. 3 Dɨvi ntō né, dōó kaꞌnu ñáꞌa nto. Dā míꞌī ká ntoo ntɨ ́ ne, da mii kuēꞌen tsi e ntánakuéꞌe ntɨ ́ sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto, é kuān nte váꞌā ó kade kúꞌvē nto. 4 Viꞌa ve ne, ñá ntīo ntɨ ́ natekū duꞌxén ntɨ nto. Uun daꞌna tsi kini kudii nto é kāꞌán ntɨ ni ntō. 5 Tsí ñatīí saꞌá ne, dōó duꞌxen de ñā. Da mii kuēꞌen tsi é kanakutsuꞌun ñā ña Israeé san dā míꞌī ká ñuu. Tsí odo nuū ñá iña ña ntántīkɨn Jésuu, ñá ñuú Nazaree. 6 Ntío ña é natɨvi ñā xúkun kāꞌnu ntɨ ́ dɨ. Kidáā né, tɨ ̄ɨn ntɨ ́ ña. Tsí ntio ntɨ é xntēkú kūꞌvé ntɨ iña ñá vatā ó kakaꞌan leí ntɨ. 7 Ntá tsi ura tsí i xee tóꞌō sntadun,  

 

 

 

 

 

ñá nanī Lisiá ne, dá kuētsi nangava ñá Pablu da tɨ ́ɨ ̄n ntɨ ́ ña. 8 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ntɨ é kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ, kitsiꞌi kuétsi ntɨ ́ ña ntaꞌa nto. Te mii nto tsixeꞌe nto ñā ne, kutuni nto nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ nuū i é ntátsiꞌi kuétsi ntɨ ́ ña —kaꞌan ña. 9 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san ne, ntāda ntaa ña é kākaꞌan ña. 10 Kidáā ne, ēde ña tsiñu kaꞌnu i san ntáꞌa ña é kāꞌán Pablu. Pablú ne, kakaꞌan ña: —Viꞌa ve ne, dōo diní ko é nakākú u kúñū kó ntaꞌa nto, tsí iní u tsí dɨvi ntō ne, é tɨ ̄tɨ ́n kuia kadē kúꞌvē ntó ñuú saꞌa. 11 Kuvi ntada ntaa nto tsí da ve kúvi uxuvi ntúvi xee ú Jerusaleen é nanuꞌu ú iní ko Xuva kō. 12 Ñá tē neé ni īde u. Ñá te ni nāa núū ú ni ñāꞌa san; ñá te ni nakutsuꞌūn ú ña, nté ini ukún kaꞌnu kan, nté ini ukún kuetsī, nté itsi kān dɨ. 13 Ña kúvi ntāda ntaa ña nuu i é ntátsiꞌi kuétsi ña kó vevii. 14 Mii tsi nuū i sáꞌā é nuu é ntaā i é ntákaꞌan ña iñá ko: Tsí kanuu iní ko Xuva kō, ña é inúu ini ñatā ntɨ ́, ntá tsi kanuu iní ko ña vatā ó de ña ntántīkɨn Jésuu, é ntákaꞌan ña é tūku nchuꞌun. Ntá tsi kakuintiꞌxe ko un ntɨꞌɨ vatā ó kakaꞌan lei Muísee ni ún ntɨꞌɨ ̄ é ūve naꞌa, ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko nté ntūvi diꞌna. 15 Vata tsī ó kuintiꞌxe ña Xuva kō né, kuan tsī ó kakuintiꞌxe kó tsí ntoto xtúku o tē xiꞌi ó, kuān te váꞌa o, kuān té ña váꞌa ō. 16 Dukuān ne, kaxió ntii u é kāda ntaa ntɨ ́ꞌɨ u é kākaꞌan Xúva kō, vata koo é ña koo kuétsi ko ntaꞌa Xuva ko ni tāꞌan ko. 17 ʼÉ kū tɨtɨ ́n kuia é kaika ú xio ñuú ne, ntiko kōó u ñuú ko é kixnīꞌí u diuꞌun é xntiī ú ña ñuú ko, é kixkuéꞌe ú doméni iña Xuva kó dɨ.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

263

HECHOS 24​, ​25

18 Sáꞌa

tsī é kāde ú da íni ña Israeé san kó, ña véꞌxi ñuú Asia, dá tūví u má ūkún kaꞌnu kān. Xuꞌú ne, é ntūntoo ú ntaꞌa Xuva kō dá ini ña ko. Nteꞌvi tsi ñaꞌa ntoo ña nī ntɨ ́ má ūkún kān ne, diin diin tsi ntoo ntɨ ́ ni ñā; ñá te ni itsuꞌun ñā. 19 Tē dɨ ́ ni kiꞌxi ña tsīkán ne, kuvi kaꞌan ñá te nee iñá ni īdé u é tsīꞌi kuétsi ña ko. 20 Ntá tsi kuvi kaꞌan ñá ntoo san tsí ña te nee iñá ni īdé u dá tūví u méꞌñū junta iña ñá Israeé san. 21 Uun tsi nuu i é kúvi tsiꞌi kuétsi ñā kó ne: tsí un ntii tsi kākaꞌán u ni ñā: “É kaxntēkú kuꞌvē nto iñá ko vevii, tsí kakuintiꞌxe ko tsí ntoto xtuku o tē xiꞌi o.” Kuan ō kaꞌán u ni ñā — kaꞌán Pablu. 22 Felí ne, é dōo kueꞌe íni ña nchuꞌun iña Jésuú ne, ntio ña é nainú kava ña nuu i sáꞌa. Dukuān ne, kakaꞌan ña: —Te kīꞌxi tóꞌō sntadun, ñá nanī Lisiá ne, da kidáa kīní ka ú nuu i sáꞌa —kaꞌan ña. 23 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī sntadun ñá odo nūú te kōto ká ña Pablu, ntá tsi ñá te kunuu kutu kuēꞌen ña, tsí kuvi kaka kudii ña ne, kuvi kiꞌxi ña váꞌa tiin niꞌi ñā é xntii ña ña tē nee iña é kātaan núu ña. 24 Dā kú tɨtɨ ́n ntuvi ne, ntīꞌxi xtuku Feli ni ñadɨꞌɨ ́ ña, ñá nani Drūsila. Dɨvi ñā ne, ña Israee ña. Kidáā kána ña Pablu é kāꞌan xtúku ña ni ña īña é kuintiꞌxe ko Jesūcristu. 25 Pablú ne, kakaꞌan ñá ni ña īña é ña vií ō é kīni kaa, é kadā kuení vaꞌa kó nté koo vii o, tsi véꞌxi ntuvi é xntēkú kūꞌvé Xuva ko īña ko. Kidáā ne, ûꞌví Feli é kuān ó kakaꞌan ñá ne, kakaꞌan ñá nī Pablu: —Kuéꞌēn kán ve. Tē amá kuneꞌé ko ne, kana xtukú u o —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

 

26 Tsí

kadē kuení Feli te kuéꞌe Pablu diuꞌun vata koo é nantīi ña ña. Dukuān ne, kiꞌin itō kána ña ña é kāꞌan ñá ni ñā. 27 Ítā ntiꞌxin uvi kuia é kuan ō dé ña. Da kidáā ne, ngāvá Feli, nákunūu ñá nanī Porciu Festu tsíñu ña. Felí ne, kuan tsī ó xnúu kutu mii ñā Pablu, tsí ntio ña é vāꞌá koo kaꞌan ñá Israeé san iña ña.  

Dá ntītsí Pablu nuú Festu

25

Da kidáā xeé Festú san é nākunúu ña tsiñu é viī ñá ña tsiñu kaꞌnu i. Dā kúvi uni ntúvi xee ñá ne, ntāka ña ñuú Cesarea, kuntáa ña ñuú Jerusaleen. 2 Dá tūví ña ikān ne, xéē tóꞌō dutu ni ñá odo nūu iña ñá Israeé san ntaꞌa ña e tsiꞌi kuétsi ña Pablu. 3 Íkan ña ntaꞌa ña te viī ñá da xeꞌe taxnūu ña túꞌūn é nāntixntéka ña Pablu ñuú Jerusaleen. Tsí ntántukū nuu iní ña nté koo kaꞌní ña ña ítsi kān. 4 Ntá tsi Festú ne, tuku ō dé kuení ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —Pablú sa ne, nuu kutu ña ñūú Cesarea. Xuꞌú ne, dā ve kɨꞌɨn xtúkū ú ikān. 5 Váꞌā ó tē dɨ ́ kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ ni ña odo nūú iña nto. Tē neé kuetsi ío iña ñá ne, kuvi tsiꞌi kuétsi nto ña ikān —kaꞌan ña. 6 Kūvi ka úna uꞌxi ntúvi itúvi ña ñuú Jerusaleén ne, dā ntíi ña, kueꞌen ña ñuú Cesarea. Utén san ne, nákutūví ña meꞌñú juntá ne, dā táxnūu ña ña é kīnantéka Pablu. 7 Ura tsí i dá xee ñá ne, nātaká nuu ña Israee, ña véꞌxi ñuú Jerusaleen, ntíkō diñɨ ña ne, ñá te da dīí kuetsi kaꞌnu dáꞌvi ña ña. Ntá tsi ña ni kuvi vií ña ntada ntaa ña é ntákaꞌan ña. 8 Pablú ne, kanadaꞌan ñā kúñu ña, kakāꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

264

HECHOS 25 —Ña túvi nēe kuetsí ko. Ñá tē nee iñá ni īde ú e ña váꞌa iña lei ñá Israee, nté iña xukun san, nté iña rei ñuú Roma —kaꞌan ña. 9 Festú ne, ntīo ña é vāꞌá koo kaꞌan ñá Israeé san iña ña. Dukuān né, katsixeꞌe ñā Pablu: —¿Ntío ntu nto kɨꞌɨn ntó ñuú Jerusaleen váta koo é ikan xntēkú kūꞌvé u iña nto? —kaꞌan ña. 10 —Ñāꞌá ni san —kaꞌán Pablu—. Xuꞌú ne, iꞌa tuví u méꞌñū junta iña rei ñuú Roma. Da miī é xntēkú kuꞌvē ntó iñá ko ve. É īni váꞌa nto tsí ña tuví nee kuetsi é kūvi dáꞌvi ña Israeé san ko. 11 Tē dɨ ́ nee iñá ni īde ú e dóo xii kaá ne, kuvi kaꞌní nto ko, ¿nté kui ñaꞌa? Ntá tsi kūdií dovete ntákaꞌan ñá iñá ko. Ñá te nuu é ntaā i é īó kuetsī ko. Dukuān né, xōxó kuvi vii i ntadá ko kuenta ntáꞌa ña. Xuꞌú ne, ntio ko é miī rei ñuú Romá san xntēkú kuꞌvē ñá iñá ko —kaꞌan ña. 12 Kidáā ne, natíin Festu ni ñá tsiñu i san ne, dá kakāꞌan ña: —É kākaꞌan ntó tsí ntio nto é miī rei ñuú Romá san xntēkú kuꞌvē ñá iña ntó ne, kuan kōo. Da miī é kɨ ̄ꞌɨn ntó ntaꞌa ña ve —kaꞌan ña.  

 

 

 

Dá ntītsí Pablu nuú rei Agripa

13 Dā

kú tɨtɨ ́n ntuvi ne, xéē rei, ñá nani Āgripa ni táꞌan ña, ñá nani Berēnice, ñuú Cesarea, vexkóto niꞌni ña Festú san. 14 É ku tɨ ̄tɨ ́n ntuvi ntóo ña ne, dá kakāꞌán Festu ni ña kuénta iñá Pablu: —Iꞌa ne, nuu kutu uun ñaꞌa ñatīi, ña é xnuu kutu miī Feli da ngáva ña tsiñu ña. 15 Dā ñéꞌē ú Jerusaleén ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ tóꞌō dutu nī ñáta ña odo nūu iña ñá Israeé san ne,  

 

ntátsiꞌi kuétsi ña ña. Ntio ña é kuēꞌé u itsi é kaꞌnī ñá ña. 16 Kakaꞌán u ni ñā tsí ntɨꞌɨ é ña ñuú Romá ntɨ ne, ñá kuān xkoó iní ntɨ. Ñá īní ntɨ é dotō tsi kuéꞌē ntɨ ́ itsi te kaꞌnī ñá ñaꞌa tē ña diꞌna xntēkú kūꞌvé ntɨ iña ña, vata koo é kūvi kaꞌan ñá nuu ñá kakaꞌan véte san é nadaꞌan ñā kúñu ñā. Dukuan ō kaꞌán u ni ñā. 17 Dā xee ñá iꞌa ne, ñá ni kukuīí ko é xntēkú kūꞌvé u iña ña. Tsí utén san ne, kutūví u méꞌñū junta. Kidáā kána ú ñatīí san. 18 Dā nakuntáñɨ ña Israeé san, ntátsiꞌi kuétsi ña ña ne, tē dóo kaꞌnu kuétsi daꞌví ña ña, kuiní ko. 19 ¿Míꞌi ntū? Tsí kūdii núu i īñá nchuꞌún mii ñā ntánāa núu ña ni ñā: Ntánatíin ña iña uun ñátīí, ña nani Jēsuu. E xíꞌi ñā, ntá tsi Pablú san ne, kakaꞌan ñá tsi kantíto ña. 20 Xuꞌú ne, ñá ni īní u nté koo xntēkú kūꞌvé u nuu i sáꞌa. Dukuān né, tsixeꞌē ú ña te ntio ña é kɨ ̄ꞌɨn ñá ñuú Jerusaleen váta koo e íkan xntēkú kūꞌvé u iña ña. 21 Ntá tsi ña ni ntío ña. Kunuu kutu mii ña dā nté miī rei ñuú Roma kúvi xntēkú kuꞌvē ñá iña ñá, kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌán u te kunuu kutu miī ká ña da nté kūvi ntada ú ña kuenta ntáꞌa reí san —kaꞌan ña. 22 Agripá ne, kakaꞌan ñá nī Festu: —Ntio kó kiní u ñatīí saꞌa —kaꞌan ña. —Kuvi ni. Utén kiní nto ña — kaꞌán Festu. 23 Utén san ne, xée Āgripa ni Berénice. Dōo ntáde naꞌnu ñā dá vēꞌxí ña é kɨ ̄ꞌví ña iní viꞌi mēꞌñú kan ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadun ñá odo nūú, ni ñāꞌa, ña e dóo naꞌnu ñaꞌa. Festú ne, kāna ña Pablu é kīꞌxi ña. 24 Kidáā ne, kakaꞌan ña:  

 

 

 

 

 

 

 

 

265

HECHOS 25​, ​26

—Ō rei Agripa, ni un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva nto, ña ntoo iꞌa ne: é īni ntó ñatīí saꞌa. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israee, ñá ntoo ñuú Jerusaleen, ni ñá ntoo ñuú saꞌá ne, da mii kuēꞌen tsi é ntátsiꞌi kuétsi ña ña. Koó da vāntiñɨ ña, ntákaꞌan ñá nī kó é kūvi ña. 25 Ntá tsi xuꞌú kuiní ko ne, ñá te neé ni īde ña é kūvi ña. Mii ñā ntio ña é ntāda ú ña kuenta ntáꞌa rei ñuú Romá ne, kuān koo vií u. 26 Ntá tsi ñá īní u nté koo kada váꞌa u kuétsi ñā é taxnūu ú ña ntaꞌa reí san. Dukuān ne, iꞌa vexniꞌi ú ña diꞌna ntaꞌa nto, rei Agripa, ni ún ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó é ntoo nto, vata koo é tsixeꞌe nto ñā ne, dá kūvi kaꞌan ntó nté koo kada váꞌa u kuétsi ñā. 27 Tsí ¿ntē ntú koo vií u taxnūu ú ña ntaꞌa reí san tē ña tuvi kuétsi ñā? —kaꞌan ña.  

 

 

Dá kanakākú Pablu kúñu ñā ntaꞌa rei Agripa

26

Kidáā ne, kakaꞌan Ágripa ní Pablu: —Viꞌa ve ne, taꞌxi ú itsi te kāꞌan ve, te ncho nakākun kúñu ō —kaꞌan ña. Pablú ne, nakāa ñá ntaꞌa ña ne, da éni ntuꞌu ña kākaꞌan ña: 2 —Kini ntō, rei Agripa, dóo diní ko tsí iꞌa ntitsí u nuu nto vevii é nantiko kōó u un ntɨꞌɨ nuū i é ntátsiꞌi kuétsi ña Israeé san ko. 3 Tsí dɨvi ntō né, dōo váꞌa ini nto vata xkoó ini o, xoꞌo é ña Israeé ne, dōo váꞌa ini nto é un ntɨꞌɨ nuū i é ini natíin o ni taꞌan kō. Dukuān ne, vií nto da xeꞌe, kini kúdii nto é kāꞌán u ni ntō.  

 

4 ʼIni

Ntuvi iñá Pablu dá vāta kuintíꞌxe ña Jesuu

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san nté kaa ntuvi iñá ko nte da ku lúꞌnti u.

5 Ini

ñá ko nte da káku ú ñuú miī kó ne, dā éꞌnu ú ñuú Jerusaleen. Ēmá tsi ini ñá ko. Tē dɨ ́ ntio ña ne, kuvi kaꞌan ña tsí xuꞌú ne, ña fariseú u. Ini nto tsí ntɨꞌɨ ́ ña fariseú ne, dɨvī ntɨ é dií dií ka dé ntaa ntɨ ́ lei Muísee. 6 Vevií ne, da miī sá é kantétu u tē amá ntuntaa túꞌūn é kākaꞌan Xúva ko ni ñata kō, ña é intóo nte díꞌna, dá kakāꞌan ñá tsí nantoto xtuku ñá ko tē xiꞌi o. Kuenta iña i sáꞌā é ntátsiꞌi kuétsi ña kó vevii. 7 Ne, dɨvi tsi nuū í e ntantétu uxuvi tátá ko ña Israeé tē amá ntuntaa. Dukuān né, ntē ntúvi, ntē níñu ntánanūꞌu ñá iní ña Xuva kō. Kini ntō, reí, dɨvi tsi nuū i é ntátsiꞌi kuétsi ña Israeé san ko. 8 ¿Vá ña kákuintiꞌxe ntu nto te kūvi vií Xuva kō é nantoto xtuku ña ko tē xiꞌi o?  

 

 

Dá kantāa Pablu nté o dé ña dá ntuku kuiꞌī ñá ña kuíntiꞌxe i san

9 ʼXuꞌú

ne, dē kuení ko diꞌna tsí váꞌā o é kade ú é kaīnchuꞌví u ña kuíntiꞌxe i Jesuu, ñá ñuú Nazaree. 10 Kuan ō dé u dá itúvi u ñuú Jerusaleen. Ñá te da dīi ña kuíntiꞌxe i san é tsuꞌun kutū ú ña viꞌi utun. Tsí miī tóꞌō dutú san táꞌxi ña itsi é kuān koo vií u ne, kūdadɨɨ kó ni ñā dá kakāꞌan ñá tsiñu i san te kuvī ña. 11 Kiꞌin itō nantoꞌó u ña má ūkún kān vata koo é kāꞌan ña tsí ña te nuu é ntaā i e ntákuintiꞌxe ña Jesuu. Īnchuꞌvi kuéꞌēn ú ña. Un tsi nté xio ñuú ñeꞌé u íntuku kuīꞌí u ña.  

 

Dá kantāa Pablu nté ō kúvi da kuíntiꞌxe ña 12 ʼDɨvi

(Hch. 9:1‑19; 22:6‑16)

tsi tsīñu é ñeꞌé u ñuú Damascu. Tsi tóꞌō dutú san táxnūu

266

HECHOS 26 ña ko é kuān koo vií u é kɨ ̄ꞌɨ ́n u. ve ne, káꞌān ú ni ntō, rei, nté ō kúvi ko dá kaika ú itsi kān. Dā káꞌñu ntuvi ne, da nêní ko íni ú ñuꞌu é vēꞌxí e dukún kān. Kaxiꞌí nuu ñuꞌú san ntíkō diñɨ kó ni ña ntɨɨ niꞌī u. Dií dií ka kaxiꞌí nuu ñuꞌú san é ngántii. 14 Uun ito tsi nantúve ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨ itsi kān. Kidáā ne, tēkú ko uun tatsin é kākaꞌan ní ko túꞌun hēbreu: “Saúlū, Saúlū, ¿nté kui kuān ó kantukun kuīꞌín ko? Dá kantukun kuīꞌin míīn kúñu ō é kuān ó kaden”, kaꞌan ña. 15 “¿Xoó ñaꞌa ntu nto, Tóꞌō?”, kaꞌán u. Ne, kakaꞌan Tóꞌo ko nī kó: “Xuꞌú ne, Jesuú u. Dɨvī ú é kantukun kuīꞌín ko. 16 Viꞌa ve ne, nakuntítsin ve, tsi íō nuu i é ntii ditó u é kīnín ko: tsí nakaxnúū ú o é vīín tsiñu ko. Ntio ko é ntaan ni ñāꞌa tsi é īnín ko vevií ne, kuan koo ntaan ni ñā é nañēꞌé u o rkontuvi. 17 Xuꞌú ne, kūnuu méꞌñu, kūnuu davá u o tē nee iña é ncho vii ña Israeé san ni ō né, o tē nee iña é ncho vii ña tuku ñuú san ni ō. Tsi táxnūú u o ve é kɨ ̄ꞌɨn xío ñuu, 18 é nañēꞌen ñáꞌa san xoo é dɨvī u, da nte koo é xtuvī mii ña itsi mi dóo nee iña tóꞌō é ña váꞌā sán ne, kuntīkɨn ñá itsi vāꞌá iña Xuva ko, itsi mi dóo váꞌa kaxiꞌi. Kidáā né, tē kuíntiꞌxe ña kó ne, kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ña kuētsí ña ne, dadɨɨ niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é nakaxnúu Xuva kō é kūvi iꞌxá mii ñā”, kaꞌan ñá nī ko. 13 Viꞌa

 

 

 

 

 

Nté ō dé ntaá Pablu é kākaꞌan Xúva ko ni ñā

ñuú Jerusaleen, ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é ntáduku ntée ñuú Judea. Da kidáā ñeꞌé u un tsi nte mi ntóo ñaꞌa, ña é ña te ña Israee. Ñéꞌē ú, ixkaꞌan ntódo ú ni ña te tsoo mii ña kuētsí ña ne, ntuváꞌa ña ni Xuva kō ne, dá viī ñá é vāꞌá vata koo é kūtuni ñáꞌa tsi é nīꞌi ña nima váꞌa ña ntaꞌa Xuva kō. 21 Tsíkan tsī é tɨ ́ɨn ña Israeé san ko ini ukún kaꞌnu kān é ncho kaꞌní ña ko. 22 Ntá tsi Xuva kō inuu méꞌñu ña kó ne, kuan tsī ó kainuu méꞌñu ña kó vevií dɨ. Dukuān ne, iꞌa ntitsí u, kakaꞌan ntódo ú ni nto, un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto, te kuetsi te naꞌnu nto. Túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō né, dɨvi tsī túꞌūn e ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko nte ntúvi diꞌna, ni Muīsee, ntákaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa nté koo kuvi. 23 Tsí ntákaꞌan ñá tsí Cristu, ña nakaxnúu Xuva kō né, da miī é ntōꞌo ña ne, diꞌna ña ntoto xtuku ña tē xiꞌi ñá ne, kidáā kaꞌan ntódo ña ni ñāꞌa, ña Israeé san nī ña tuku ñuú san, tsí niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko tē kuíntiꞌxe ña ña. Dukuan ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva kó san —kaꞌán Pablu.  

 

 

Ntio Pablu é kuīntiꞌxe Agripa

24 Festú

ne, koó da kakachuꞌu ña é kuān ó kakaꞌán Pablu. —¡Dá kakūlukun míin, Pablu! E kuān nté kueꞌe kánakuāꞌan tutú san, tsíkan kāde i é kākulukun ve —kaꞌan ña. 25 —Ñá te kākulukú u. Nuu é ntāa ntíꞌxe i é kākaꞌán u ni ntō. Ñá te da kakaꞌán u. 26 Kini ntō, rei Agripa, dɨ ́vi nto īni nto é kākaꞌán u. Ñá te kaūꞌví ko é kāꞌán u ni ntō nuu i sáꞌa. ¿Va ñá ini ntú nto nté ō kúvi Jesucristu? Ñá te iō xuꞌu é kuan ō  

 

19 ʼDukuān

ne, rei Agripa, dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ ú é nāñeꞌe Xúva kō ko. 20 Diꞌna ñeꞌé u ñuú Damascu ne, dā ñeꞌé u  

267

HECHOS 26​, ​27

kúvi. 27 Kini ntō, rei Agripa, ¿ñā ntu te kákuintiꞌxe nto é ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva kó san? Kakuintiꞌxe nto, ¿nté kui ñaꞌa? —kaꞌan ña. 28 Agripá ne, kakaꞌan ñá nī Pablu: —¡Dókō sá ni kūvin viin é kuīntiꞌxe kó Jesuu! —kaꞌan ña. 29 —Kuān te uun dáꞌna tsi, kuān te dóo naꞌa kūkuií ne, kaikán u ntaꞌa Xuva ko te dɨvi nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo san, ña ntaíni é kākaꞌan ú ni ntō ne, kudadɨɨ nto nī ko. Ntá tsi ña ntío ko é kōo kútu ntō —kaꞌan ña. 30 Kidáā ne, nákuntāñɨ ́ reí san nī ña tsiñu kaꞌnu i san, ni Berēnice, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī san, 31 ntíi ña. Ntátíin ña ni tāꞌan ña, ntákaꞌan ña: —Ñatīí sāꞌá ne, ñá te nee iñá ni īde ña é kūvi ña; ntē ña tuví nee nuu i é kunuu kutu ñā —kaꞌan ña. 32 Kakaꞌan Ágripá san nī Festú san: —Kuvi ntii ña viꞌi utun tē dɨ ́ ña ni káꞌan ña tsí ntio ña é miī rei ñuú Roma xntékú kuꞌvē ñá iña ña — kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Kuéꞌēn Pablu ñuú Roma

27

Dā xee ntúvī é kɨ ̄ꞌɨ ́n Pablu ñuú Romá ne, ñéꞌē ú ni ñā dɨ. Pablu ni túku ñá ñuꞌu kutū ne, ntūvi ña kuenta ntáꞌa sntadun ñá odo nūu, ñá nanī Juliu. Odo nuū ñá uun sientú sntadun íña rei ñuú Roma. 2 Ñúꞌū ntɨ ́ ni ña tun ntōó kaꞌnu é vēꞌxí ñuú Adramitu. Te kuēꞌén tun ntōó san ne, kuítā ntiꞌxin ñuu é ntoo diñɨ ntute ñuꞌu kān, ñuu é kāduku ntée ñuú Asia. Kuéꞌēn ntɨ ́ iní tun ntōó san ne, dadɨɨ kueꞌén ntɨ ni Arīstarcu, ña véꞌxi ñuú Tesalonica, ñuu é kāduku ntée ñuú  

Macedonia. 3 Utén san ne, xéē ntɨ ́ ñuú Siduun. E dóo kaiko ñuꞌū Juliú san Pablú ne, xéꞌe ña ītsi é kɨ ̄ꞌɨ ́n ña nú viꞌī ña váꞌa tiin niꞌi ñā vata koo é xntii ñā Pablú tē nee iña é kātaan núu ña. 4 Dā ntáka ntɨ ́ ñuú Siduún ne, kuéꞌēn ntɨ ́ diñɨ ñuu é nanī Chipre, mí e dií ka ña kadúku tatsin, tsí dóo kainu tatsin mí kueꞌén ntɨ. 5 Kidáā ne, kuéꞌēn ntɨ ́ méꞌñu ntute ñuꞌu kān, ído ntūú ntɨ ñuú Cilicia ni ñūú Panfiliá ne, da xée ntɨ ́ ñuú Mira, ñuu é kāduku ntée ñuú Licia. 6 Ikān ne, naníꞌi tóꞌō sntadún san uun tun ntōo é kɨ ̄ꞌɨ ́n ñuú Italia. Ñuú Alejandria véꞌxi. Kakaꞌan ñá é kūꞌun ntɨ ́ iní tun ntōó san ne, dá kuēꞌen xtúku ntɨ. 7 É tɨ ̄tɨ ́n ntuvi kueꞌén ntɨ ne, kukuií kukuií tsi ntaíka ntɨ. Dá kuētsi xeé ntɨ ñuú Nidu. Ña ni kúvi kɨ ̄ꞌɨn ntáa ká ntɨ, tsi de dóo tatsín ne, kidáa kuēꞌén ntɨ diñɨ ñuú Creta, mí ña dóo nēé kaduku tatsin. Ído ntūú etsin ntɨ ́ ñuú Salmuun. 8 Kidáā ne, dá kuētsi kakuvi kaika tun ntōó san diñɨ ntute ñuꞌu kān, xéē ntɨ ́ mí é nanī Bueno Puertu, étsin ñuú Lasea. 9 E dóo kúkuií ntɨ ne, dōó īó kuenta te kɨꞌɨ ́n ka ntɨ, tsí e dokó sa xee ntúvi víꞌxin. Dukuān ne, xéꞌē Pablu ítsi nté koo vií ña, 10 kakaꞌan ña: —Ō ne, róo, kakutuní ko tsí dóxo kini o te kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ō. Tsí kunaá tun ntōó san ni xīdó i ne, kunaá ō dɨ ́, kuiní ko —kaꞌan ña. 11 Ntá tsi sntadun ñá odo nūú san ne, ña ni íde ña kuēnta é kākaꞌán Pablu. Mii tsi īde ña kuenta é ntákaꞌan ñá kanakāká tun ntōó san nī tóꞌo ī. 12 Tsi mí ntoo daꞌna ntɨ ́ ne, ñá vāꞌá o é kuntōo ntɨ ́ dá  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

268

HECHOS 27 ntūvi víꞌxin, tsí dóo kaduku tátsin. Dukuān ne, dókō sá un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ntio ña é kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ntɨ ́ ntute ñuꞌu kān da nté xēé ntɨ ñuu é nani Fēnice, túku ñuu é tuví xio diñɨ ñuú Cretá ne, ikan kuntōo ntɨ ́ dá ntūvi víꞌxin. Tsí ikān ne, ña dóo nēé kaduku tatsin é vēꞌxi nínu kān. Dā dóo ntii kainu tatsin davi méꞌñu ntute ñuꞌu kān

13 Dā

iñɨ ntuꞌu kaínu kudii tatsin kaꞌní san ne, váꞌa koo kuvi te kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ, kuiní ña. Kidáā ne, nakiꞌi ña káa é katɨɨn ntiī é kōó daꞌna tun ntōó san ne, dá kuēꞌén ka ntɨ, ntaíka etsin ntɨ ́ ntíkō diñɨ ñuú Creta. 14 Ntá tsi da nêní ntɨ iñɨ ntuꞌu é dóo ntii kainu tatsin é vēꞌxi nínu kān. 15 Un ntii tsi kāduku ntée tatsín san tun ntōó ntɨ ne, ñá ni kūtíi ka kɨꞌɨn mí vēꞌxí tatsín san. Tsíkān ne, ñá ni xīó ntiī ká ntɨ é kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ. Dotō tsí kueꞌén ntɨ mí katɨꞌvi tātsín san ntɨ. 16 Ítā ntiꞌxin ntɨ mí tuví ñuú luꞌnti é nanī Clauda, mí kaedɨ ́ nuu kudii tatsín san ne, dá kuētsi kúvi nákiꞌni kutú ntɨ tun ntōó luꞌnti é kāntikɨn áta tun ntōó kaꞌnu san. 17 Nādita ntɨ ́ ne, dā náxntēkú vaꞌá ntɨ iní tun ntōó kaꞌnu kān. Kidáā né, nāxnuu nenu ña xoꞌo ata tún ntōó kaꞌnu san vata koo é ña ntii nuu táꞌan. Úꞌvī ñá te dūku ntée tun ntōó san deꞌve nú ñutɨ é kādita. Dukuān ne, nakíꞌi ña doo ntakɨn é kādita tatsín san ne, dotō tsí xtuvi ñá é kāka tun ntōó san. 18 Ñá ni xīó kadin kueꞌén tsi tatsín san. Utén san ne, eni ntuꞌu ñā ntaété nuu ña xido san ntute ñúꞌu kān. 19 Dā kúvi uni ntúvi ne, miī ntɨ ́ éte nuu ntɨ ́ utun tún ntoo ni dōo é kādita  

 

 

 

 

 

tatsín san. 20 Tɨtɨ ́n ntuvi ita ntíꞌxin e ña díto ngántii, nté xntɨvi. Da mii kuēꞌen tsí tatsín san kainu. Kidáā né, da miī é kunaá ntɨ, kuiní ntɨ. 21 É kū tɨtɨ ́n ntuvi ñuꞌu ntité ntɨ ne, kidáā ne, nákuntītsí Pablu, kakáꞌan ña: —Ō ne, róo, tē dɨ ́ ni kuintíꞌxe nto é kākaꞌán u ni ntō né, tē ña ni ntáka o ñuú Cretá ne, ñá kuan ō ni kunáa iña nto. 22 Ntá tsi kiní nto é kākaꞌán u ni ntō ve: Ñá ku dē kuení nto, tsí nté uun ō ñá kunáa o. Mii tsi tun ntōó san kunaa. 23 Iní u, tsí xuꞌú ne, iña Xúva kō u; kuenta iña ñá kade tsiñu u. Vetún ne, xée ūun ánjē e táxnuu Xuva kō, ntii díto ña nuú ko ne, 24 kakaꞌan ñá nī ko: “Ña ku úꞌvī ó, Pablu, tsí da miī é xēen mí tuví rei ñuú Roma da nté xntēkú kuꞌvē ñá iña o. Dukuān ne, kunuu méꞌñu Xuva ko o ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntaíkan niꞌin. Nté uun ña ña kunáa ña kuenta iña o”, kaꞌan ñá nī ko. 25 Dukuān ne, nákuꞌūn kaꞌnu nima ko, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o. Tsí kakuintiꞌxe ko tsí kuan koo kuvi vata ō kaꞌan Xúva ko nī ko. 26 Mii tsī é dūku ntée o uun ñuu é tuvi méꞌñu ntute ñuꞌu kān —kaꞌan ña. 27 Dā kú xeꞌun ntúvi ntaíka ntɨ ́ ne, dotō tsí ntaíka ntɨ ́ méꞌñu ntute ñūꞌu é nanī Adria. Dā kú dava ñúu ne, kūtuni ñá ntánakaka tun ntōó san tsí ña te íka ntōo ntɨ ́ ñuꞌu kān. 28 Kīꞌi kúꞌvē ña nté kaa kūnú ntute sán ne, xée tāꞌan oko xeꞌun uun métrū. Kuéꞌēn ká ntɨ un sīin né, kīꞌi kúꞌve xtúku ña. Kidáā ne, oko úꞌxē métrū. 29 Úꞌvī ñá te duku ntée taꞌan tun ntōó san xuu. Dukuān ne, nantíi ña kɨ ̄mi káa ī é katɨɨn ntii āta tún ntōó san, ntákaꞌan ntâꞌví ña te  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

269

HECHOS 27​, ​28

tūví náneꞌe. 30 Ña ntánakaka tun ntōó san ne, ntukū nuu iní ña nté koo nakakū ña kúñu ñā. Kidáā ne, nanúu ña tun ntōó luꞌntí san vata tsi te nantii xtúku ña káa ī é katɨɨn ntii nuu i kan. Ntá tsi ña te nuu é ntaā i, tsí ncho kunu ña. 31 Pablú ne, kakaꞌan ñá nī tóꞌō sntadún san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadun ña: —Da miī é nakuꞌun mii na īní tun ntōó san. Tē ñaꞌá ne, kunaa ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o —kaꞌan ña. 32 Kidáā né, ēꞌnté sntadún xoꞌo é kantīkɨn tún ntōó luꞌntí san vata koo é kɨꞌɨn niꞌi ntuté san. 33 Dā dokó sa tuví ne, kakaꞌán Pablu ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san te kāꞌxi kúdii ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: —É kū xeꞌun ntúvi é ña ntaéꞌxi nto, é da mii tsī é ntántétu nto. 34 Viꞌa ve ne, vií nto da xeꞌe, kaꞌxí kudii nto, na nākuꞌún ntii ntō, tsí nté uun nto ña kunáa nto —kaꞌan ña. 35 Kūvi kaꞌan ñá ne, dā kíꞌi ña tañúꞌū sán ne, dā nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō méꞌñu ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Kidáā né, kātsin dava ña tañúꞌū sán ne, dā éꞌxi ña. 36 Kidáā ne, nákuꞌūn kaꞌnu nima ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, kuan ō kíꞌi ña tañúꞌū sán, dā éꞌxi ñā. 37 Tsí uví sientu úni díkō xéꞌun uun ñaꞌa ntɨ é ñūꞌu ntɨ ́ tun ntōó san. 38 Dā kúvi éꞌxi ntaꞌa ntɨ ́ ne, eni ntuꞌū ntɨ ́ ntaété nuu ntɨ ́ trigu é ntoó san iní ntute ñuꞌu kān vata koo é ntūkamá kudii é kuido tun ntōó san.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Dā ntíi nuu taꞌan tun ntōó san ntute ñuꞌu kān

39 Dā

tuví ne, ñá ni īni ñá ntánakaka tun ntōó san míꞌi ñuú xeé ntɨ. Ntá tsi díto uun itsī mí īó

ñutɨ, mí vāꞌá o é nākutúvi tun ntōó san. Tē dɨ ́ kuvi ne, ntío ña é nakɨꞌvī ñá tun ntōó san ikān. 40 Dukuān né, ēꞌnté ña xoꞌō é kāntikɨn káa i é ntátɨɨn ntiī sán, tsóo mii ña īní ntute ñuꞌu kān né, dā nántuté ña xoꞌo é ntánuꞌní utun é ntánakaka nuu ña tun ntōó san. Kidáā ne, náxnteē ñá doo ntakɨn é kādita tatsín san núu i kān ne, dá kuēꞌén ntɨ nte mí īó ñutɨ ́ san. 41 Ntá tsi dā ntaíka ntɨ mí e dóo kaido ntute sán ne, dúku ntēé ntɨ deꞌve nú ñutɨ é tuví má ntute kān. Tɨ ̄ɨn nuu kueꞌen núu tun ntōó san nú ñutɨ ́ san. Áta ī ne, uun ito tsi ntíi nuu taꞌan da dóo ntiī duku ntée ntute san. 42 Kidáā né, ntīo sntadún san é kuan tsī koo kaꞌní ña ña ñuꞌu kutū sán vata koo é ña kunu ña. 43 Ntá tsi tóꞌō sntadún san ne, ñá ni xēꞌé ña itsi é kuān koo vií ña, tsí ña ni ntío ña é kūví Pablu. Kakaꞌan ñá tē xoo é kūvi duté i ne, diꞌna ña nakoꞌxó nuu ña kúñu ña īní ntute kān ne, dá kɨ ̄ꞌɨn ña, kiduté ña te kūvi ntii ña diñɨ i kān. 44 Ña nguiī sán ne, kūvi kíꞌi ña rkunū sán ne, o da nēé ka taꞌvi i tun ntōó san é dute núu ña tē ntíi ña diñɨ i kān. Dukuān ne, váꞌa tsi ō ntíi ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨ diñɨ i kān.  

 

 

 

 

Dā itúvi Pablu ñuú Malta

28

Dā nakákū ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntɨ diñɨ ntute ñuꞌu kān né, tāꞌxi ña é kūtuní ntɨ tsí Malta nani ñuú tsikan é tuvi méꞌñu ntute ñuꞌu kān. 2 Ña ñuu íkān né, dōo vaꞌá ñaꞌa ña nī ntɨ. Tūun ña ñuꞌu é tūní ntɨ, tsí kuan tsī ó kakɨɨn daví san ne, dōó viꞌxin. 3 Pablú ne, nākuido ñá tutun sán ne, da ve katsuꞌun ña nchúꞌun kān da kií koo, tɨ ́ɨn tɨ ntaꞌa ña. 4 Ña  

 

 

270

HECHOS 28 ñuu íkān né, dā íni ña tsi tɨ ́ɨn tɨ ntaꞌa ña ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: —Ña tsīkán ne, á te ñaꞌa éꞌni ña. É ntaā í nakáku ña kúñu ña ntute ñuꞌu kān, tsí kuví ña ve, tsi íō kuetsí ña ntaꞌa Xuva kō —kaꞌan ña. 5 Ntá tsi Pablú ne, dā nákɨdɨ ña ntaꞌa ña ne, kóꞌxō nuu tɨ nchúꞌun kān. Ña té ni kūvi ña. 6 Tsí te ūra tsí i tsitu ña ne, ō kuví ntii ñā, kuiní ñaꞌa san. Dā kú e víꞌi ntántétu ña te nté koo kuvi ña ne, dā íni ña tsí ña té neé ni kūvi ña ne, natɨvi iní ña. Kidáā né, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ñá tsí Pablú ne, xuva ña ñā, kaꞌan ña. 7 Etsin tsi mí ntoo ntɨ ́ ne, iō ñúꞌū é kāduku ntée ña odo nūú ñuú tsikan, ñá nanī Publiu. Dɨvi ña kākaꞌan ñá te kuntōo ntɨ nú viꞌi ña kān. Úni ntūvi intóo ntɨ nú viꞌi ña kān ne, dōo váꞌā o dé ña nī ntɨ. 8 Publiú san ne, nchokuví uva ñā. Kaꞌni kaxéꞌe ña ne, daꞌxin kaxío ña dɨ. Kuéꞌēn Pablu, kúkoto níꞌni ña ña ne. Dā kúvi kaꞌan ntâꞌví ña iña ñá ne, xntēe táꞌan ña ntaꞌa ña ña ne, ntūváꞌa ña. 9 Kidáā ne, xéē ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nchokuví san, ña ntoo ñuú tsikán ne, ntūváꞌa ña dɨ. 10 Dukuān né, dōo íko ñuꞌu ñaꞌa san ntɨ. Dōo kueꞌé doméni táꞌxi ña ntɨ. Dā xee ntúvi é ntāka ntɨ ́ ñuú ña ne, tsūꞌun ña iní tun ntōó san un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é ntio ntɨ.  

 

 

 

 

 

Dā xeé Pablu ñuú Roma

11 Uni

xóō intóo ntɨ ́ ñuú ikān. Dā ntáka ntɨ ́ ne, nākúꞌūn ntɨ ́ tun ntōo é itúvi dá ntūvi víꞌxin. Ñuú Alejandria véꞌxi tun ntōó san. Uve santu ntúváꞌa nāa nuu i é nani Cāstoo ni Pólu. 12 Kuéꞌēn ntɨ ́ iní tun ntōó san, xéē ntɨ ́ ñuú Siracusá ne,  

ikān intóo ntɨ ́ uni ntúvi. 13 Kidáā ne, kuéꞌēn ntɨ ́, ntaíka ntɨ ́ ntíkō diñɨ ntute san, xéē ntɨ ́ ñuú Regiu. Utén san ne, iñɨ ntúꞌu kaīnu tatsin é vēꞌxí máa i kān. Kidáā ne, kuéꞌen xtūku ntɨ ́ ne, da kúvi uvi ntúvi ne, xéē ntɨ ́ ñuú Puteuli. 14 Ikān né, nāniꞌi taꞌán ntɨ ña kuíntiꞌxe i. Ntákaꞌan ñá te kuntōo kudii ntɨ ́ uun vite. Kidáā ne, kuéꞌēn ká ntɨ ñuú Roma. 15 Ña kuíntiꞌxe i, ña ñuú Romá san ne, tēkú ña tsí kɨꞌɨ ́n ntɨ ne, véxkuntētu ña ntɨ ́ un tsi nte ñuu é nanī Foro de Ápiu ni tūku ñuu é nanī Uni Tabérna. Dā íni Pablu ñá ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, dōo nakunúu kaꞌnu nima ña. 16 Kidáā né, dā xeé ntɨ ñuú Romá ne, ntāda tóꞌō sntadún san ña ñuꞌu kutū san kuenta ntáꞌa tóꞌō sntadun, ntá tsi xeꞌé ña é xio kutūví Pablu má viꞌi mii ñā. Mii tsī é tuvi niꞌi ña uún sntadun é viī ñá ña kuenta.  

 

 

 

Dá kakāꞌan ntódo Pablu ñuú Roma 17 Dā

kúvi uni ntúvi ne, kāna Pablu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña odo nūu iña ñá Israee, ña ntoo ñuú Roma, nátaká nuu ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: —Ení, xuꞌú ne, ñá tē nee nuu i é kini kaa ni īde ú ni tāꞌan ko ñá Israee, nté ña te nee ni kaꞌan ntée u nte xkoó ini ñáta kō, ña intóo nte díꞌna. Ntá tsi xnúu kutu ñā kó ñuú Jerusaleén ne, dā ntáda ña kó kuenta ntáꞌa ña ñuú Romá san. 18 Kidáā né, dā kúvi tsíxeꞌe ñā kó ne, ntīo ña é nantīi ña ko, tsí ña tuví nee kuetsí kaꞌnu iñá ko vata koo é kūví u. 19 Ntá tsi ña Israeé san ne, ña ni ntío ña é nantīi ña ko. Dukuān ne, kuétsī é kaikán u te miī rei ñuú Romá san xntēkú kuꞌvē ñá  

 

271

HECHOS 28

iñá ko, kuān té ña tuví nēe nuu i é tsīꞌi kuétsi ú ña ñuú ko. 20 Dukuān é kākaná u nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto, é kāꞌán u ni ntō, tsí kuenta iñá Cristu, ña é ntantétu o, xoꞌō ña Israee, é odō kútu ú kadena vévii —kaꞌán Pablu. 21 Ña Israeé san ne, ntákaꞌan ña: —Ñá īní ntɨ. Nté ñá ntoo ñuú Jerusaleén san ñá ni taxnūu ña túꞌun īña nto. Nté ña véꞌxi ikān ne, ñá ni kāꞌan kíni ña iña nto. 22 Ntɨꞌɨ ́ ne, ntio ntɨ ́ kiní ntɨ nee é kākuintiꞌxe nto. Tsí da mii tsī iní ntɨ tsí da kanɨɨ ñūxiví ne, dōó ntákaꞌan ntée ña ña kuíntiꞌxe i Jesuu —kaꞌan ña. 23 Dukuān né, xtuvī ñá uun ntuvi é nāniꞌi taꞌan ñá nī Pablu. Kidáā ne, dií ka kueꞌe ñaꞌá xee ña nú viꞌī mí tuví ña. Pablú ne, nté tevāa un tsi da nte kuáa kakaꞌan ntódo ña ni ñā. Kakaꞌan ñá nté ō dé Xuva ko kadē kúꞌvē ña, kanatíin ña ni ñā da nte koo e kuíntiꞌxe ña Jesuu, tsí kanañēꞌe ñá ña mí ūve naꞌa kakaꞌan léi Muísee, nté o kakaꞌan túꞌūn é de váꞌa ña é xeꞌé Xuva kō é kūtuni nté koo kuvi. 24 Īó ña Israeé san ne, kuīntiꞌxe ña é kākaꞌán Pablu, ntá tsi iō ná ne, ña ni íde ña kuēnta túꞌūn é kākaꞌan ña. 25 Ñá ni xīo ntaa iní ña ni tāꞌan ña. Kuan tsi ō kíi nteé xio ña, kunúꞌu ña. Uun sá nuu i é kākaꞌán Pablu ni ña dá vāta ntaka ña: —Espíritū Sántū né, dōo íni ña nté koo kaꞌan ñá túꞌūn é xeꞌé ña é kāꞌan  

 

 

 

 

 

ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña Isaía, ni ñata kō, ña é intóo diꞌna, kakaꞌan ña: 26 Kuēꞌén, kūkaꞌan ni ñá Israeé san: Kuān té dáꞌa sa tekú nto, ntá tsí ña kuintíꞌxe nto. Kuān té dáꞌa sa kóto nto, ntá tsi ña kutúni nto. 27 Tsi dóo kaꞌxī nima nto, dóo loꞌo ntō, é nuu ntiꞌu ntúxnūú nto. Tsi ña ntío nto kiní nto, ñá ntīo nto kutuni nto, ñá ntīo nto kuintiꞌxe nto, ñá ntīo nto natuꞌvi nto kuétsi ntō vata koo é ntaváꞌa ú nto. Kuan ō xeꞌé Espíritū Sántū é kāꞌan Ísaia ni ñata kō kídaā. 28 Kini nto tsí viꞌa ve ne, taxnuu Xuva kō túꞌūn vaꞌá iña Jesúcristu ntáꞌa ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san. Dɨvi ñā ne, kuintiꞌxe ña —kaꞌán Pablu. 29 Dā kúvi kaꞌan ña sáꞌa ne, ntīi ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san ne, da mii kuēꞌen tsi é ntánatíin ña túꞌūn é kākaꞌan ña. 30 Pablú ne, uvi kuíā katúvi ña ikān né, mii ñā ntáꞌvi ña viꞌi mí katúvi ña. Dōo diní ña dá vēꞌxí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña vexkóto niꞌni i ña. 31 Kakaꞌan ntódo ña ni ña īña mí kadē kûꞌvé Xuva ko, kanakuāꞌa ña ña iña Tóꞌo ko Jesūcristu. Ñá te kaūꞌví kueꞌen ña é kāꞌan ñá ni ñā né, ntē xoxo ni edɨ ́ nuu i é kāꞌan ña.  

 

 

 

Tutu e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Roma É kākaꞌán Pablu ni ñá ntákuintiꞌxe i, ña ntoo ñuú Roma

1

Xuꞌu é Pablú u ne, ña kade tsiñu iña Jesúcristú u. Tsí Xuva kō nákiꞌi daꞌan ñā ko é vīí u pustru ñá ne, tēe tsiñu ña ko é kāꞌan ntódo u túꞌūn e dóo vaꞌá san nté koo nakáku ō, 2 vata ō xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña nte ntúvi diꞌna ntaꞌa ña kaꞌan náa ña, ña é de váꞌa túꞌūn e dóo vaꞌá san 3 iña Iꞌxá ña, Tóꞌo ko Jesūcristu, ñá kanakākú kō. Dā káku ña ñuxiví a ne, tatá viꞌi rei Davií san kúvi ña, 4 ntá tsi iꞌxá mii Xuva ko ña vata ō kaꞌan Espíritū Sántū, ña e dóo vaꞌá san. Dɨvi ñā né, dōó ntii inī ña, da xe ntóto ña dá xiꞌi ña. 5 Dɨvi kuēnta iña ña é nīꞌí ntɨ é vīí ntɨ pustru ña. Dōo váꞌā o dé ña nī ntɨ e tée tsiñu ña ntɨ é kāꞌan ntódo ntɨ túꞌun īña ñá ni ñāꞌa, ña ntántoo da míꞌī ká ñuu, vata koo é na kuintiꞌxe ña Xuva ko kuēnta iña ña. 6 Dɨvi ntō dɨ ́, kana Xuva ko ntō é kuntīkɨn ntó Jesucristu. 7 Dukuān né, taxnūu u túꞌūn saꞌá iña nto, un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto e ntántoo nto ñuú Roma, tsi dóo ntio Xuva ko ntō né, kāna ña nto é kūvi nto iña ña.  

 

 

 

 

 

Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristú ne, na nāxnuu viko ña nto. Na tāꞌxi ña é vāꞌá koo kuntōo nto. Pablú ne, ncho kɨꞌɨn ña kikoto níꞌni ña ñuú Roma

ne, nakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuvā kó kuenta iña Jesúcristu ni kuénta iña nto, un ntɨꞌɨ kuēꞌen dúꞌva nto. Tsi dá vādá ka ne, ntákaꞌan ñáꞌa san íña nto tsi dóo váꞌā o ntákuintiꞌxe nto Xuva kō. 9 Kutuni Xúva kō tsí kanɨɨ ̄ nimá ko kade tsiñu ú iña ña, é kākaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san iña Iꞌxá ña. Ini ña tsí ña te kátee daꞌna u é kakaku nīꞌí u nto dá kakāꞌan ntâꞌví u ni ñā. 10 Kaikán u ntaꞌa Xuva kō tsí tē ntio ña ne, na tāꞌxi ña itsi é kīkoto níꞌni ú nto. 11 Dōó ncho kiní u nto vata koo é xntiī ú nto é kūtuni váꞌa nto iña Xuva ko, vata koo é na kuīntiꞌxe váꞌa nto ña dɨ. 12 E ncho kaꞌán u ne, é nakīí nima táꞌan kō, xé un xé un ō. Xntiī ú nto é na kuīntiꞌxe váꞌa nto ne, xntii ntō kó dɨ vata koo é na kuīntiꞌxe váꞌa ká ko dɨ. 13 Ntōꞌó taꞌan ko, ntio ko é na kūtuni nto tsí e dóo kiꞌin itō ncho kíkoto níꞌni ú nto. Ntá tsi neé ntɨꞌɨ

272

8 Diꞌna

 

 

 

 

 

273

ROMANOS 1

tsi kakuvi da ti vata kuvi kɨꞌɨ ́n u. Ncho kɨ ́ꞌɨn ú mi ntántoo nto vata koo é na nāniꞌí ko ña kúnaa nima í san, ña ñuꞌu taꞌán nto, vatā o nániꞌí ko nima ñá xio ñuú san dɨ. 14 Xuꞌú ne, vata te tanūu ú iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, kuān te ña e dóo tuꞌvé i ne, kuān te ña e dóo ntāꞌví dɨ, kuān te ña e dóo kiꞌin inī í dɨ ne, ō dóo tuntu ña. 15 Dukuān e dóo kantɨꞌɨ iní ko é kɨ ̄ꞌɨn ú ñuú Romá dɨ vata koo e kíkaꞌan ntódo ú ni ntō túꞌūn vaꞌá san iña Xuva ko.  

 

16 Ñá

É kūvi vii túꞌūn vaꞌá san

tē neé kakukaꞌan nuú ko te kāꞌán u túꞌūn vaꞌá san. Tsí dɨvī é kūvi vii é nakākú Xuva ko da xōó ka ñaꞌa, ña é kuīntiꞌxe i, diꞌna ña Israeé san ne, o kuān te ña túku tatá i dɨ. 17 Tsi túꞌūn vaꞌá san ne, kanañēꞌe ko nté koo ntuváꞌa o ni Xuva kō: tsí da mii kuēꞌen tsi é na kuintiꞌxe ko ñā. Tsí uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Xoó ñaꞌa, ña é ntūváꞌa ni Xuva kō tsi kuíntiꞌxe i ña ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña”, kaꞌan.  

Nee iña é kuētsí ñaꞌa san

18 E

dúkūn kan véꞌxi e dóo donchuꞌví koo ntoꞌo ñaꞌa é kāxeꞌé Xuva ko kuēnta iña kuétsī ña kini ntáa san. Tsi da xé ña váꞌa nima ñá ne, ntē ña da váꞌa ña é kīní taꞌan ña nee iña é nuu é ntaā í iña Xuva ko. 19 Ini váꞌa ña nee iña é kūvi kiní o iña Xuva ko, tsí mii ñā xeꞌé ña é kūtuni ña. 20 Ña kúvi kīni o nté kaa Xuva kō, ntá tsi nté da de kûꞌvé Xuva ko ñūxiví san ne, kutuni ko tsi dóo kaꞌnu ña. Kutuni ko tsí Xuva ntiꞌxe ko ñā dá ini o un ntɨꞌɨ nuū  

 

i é de kúꞌvē ña. Dukuān ne, xoxó kuvi kaꞌán i tē ñá ini i te īó Xuva kō. 21 Kuān té ini ña é īó Xuva kō ne, ña ni ntío ña kunuu inī ñá ña, ntē ña ni ntio ña nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa ña dɨ. Dukuān né, eni ntuꞌu ñā dé kuení ña da nēé ka nuu i é kīni kaa é ntē ña váda mí kaidiáꞌvi. Vata tsi tē ña té neé ini kueꞌen ña. 22 Dotō tsi ntákaꞌan ñá e dóo kiꞌin inī ña, ntá tsi dóo tuntu ña. 23 Ña ni ntío ña kunuu inī ñá Xuva kō, ña é kāntíto ntii dañu ntūvi ne, ínuu inī ñá nuu i é de váꞌa mii ñā. Ntāváꞌa naā ñá ñaꞌa, ña ntáteꞌu kúñu i tē xiꞌí, nī láa, kɨ ̄tɨ ntaíko sán dɨ, ni kɨ ̄tɨ é ngɨmi dɨ ́ꞌɨn i, ni kōó san dɨ. Dɨvi tɨ ̄ ntáde ña xuva ñā. 24 Dukuān ne, ña ni íde ká Xuva ko ña kuēnta vata koo é na vīi mii ña dá nēé ka nuu i é kīni kaa é ncho vií ña. Ntaxéꞌe ña dokaꞌan táꞌan ña. 25 Náa ī é nantuku ña nēe é nuu é ntaā i iña Xuva kó ne, ntánantuku ñā dovete. Kudii núu i é de váꞌa Xuva kō san ntaínúu ini ña ne, ntá tsi ñá te ntaínúu ini ña miī ña é de váꞌa san, tsí mii ñā é ntio é kada kaꞌnu o ña ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo. 26 Dukuān né, tsoo mii Xuva ko ñā é na viī mii ñá da nēé ka nuu i é kīni kaa é ntio ña. Un tsi nté ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ntánatsoo mii ña xɨ ̄ɨ ña ne, da ntaíntóo niꞌi ña ñadɨ ̄ꞌɨ niꞌi ña. 27 Kuan tsī o ntáde ñatīí san dɨ, e ntánatsoo mii ña ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, da ntáde ña kuétsi ni ñatīí niꞌi ña. Ntē ña ntákukaꞌan nuu ña e ntáde ña é kini kaa san ni tāꞌan ña. Kuétsi mii ña te kāxéꞌe Xuva ko ñā é ntōꞌo ña, da xe dóo kinī o ntáde ña. 28 Dā xé ña ni ntio ñaꞌá san kutuni ñá xoo é Xuva kō ne, tsoo mii  

 

 

 

 

 

 

 

ROMANOS 1​, ​2

274

Xuva ko ñā é na vīí ka ña da nēé ka nuu i é kīni kaa e táva dɨkɨ mii ña. 29 Un tsi ñuꞌu tsitū nima ña é un ntɨꞌɨ nuū i é kīni kaa: Ntákidi niꞌi ña tuku ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ñā. Ntáde xení ña ni tāꞌan ña. Dōo ntákuinima ña iña taꞌan ña. Ntáde ña é un ntɨꞌɨ nuū i é kīni kaá dɨ. Dōo ntákuneꞌu iní ni tāꞌan ña. Ntaéꞌní taꞌan ña. Ntánāa núu ña ni tāꞌan ña. Ntaéni ntāꞌví ña taꞌan ña. Ntántukū nuu iní ña é un ntɨꞌɨ nuū i é kīni kaa. Ntáde vete ña ni tāꞌan ña. 30 Ntákaꞌan kíni ña iña taꞌan ña. Ñá ntīo kueꞌen tsí ña Xuva kō. Dōo xení ña. Dōo naꞌnu ncho vií ña. Dōo ntáde naꞌnu ña nuu ñaꞌá san. Ntántukū nuu iní ña é viī ña é kīni kaa san. Ña ntákuintiꞌxe ká ña é ntákaꞌan úva ña ni dɨꞌɨ ñā. 31 Ñá ntīo ña kini ña é vāꞌa. Ña ntáde ntaa ña é ntákaꞌan ña. Ña ntákuinima ña nté uun ñaꞌa. Ñá īni ña é kāda kaꞌnu iní ña ni tāꞌan ña. Ña ntántuntaꞌví ini taꞌan ña. 32 Ña kuān ntáa sán ne, ini ña tsí kakaꞌan Xúva ko te xōo ñáꞌa é kuān ó kade ña ne, níꞌi ñā doxiꞌí san. Tsí kuān té ini ñá ne, ña ntáde ña kuenta. Kuan tsī o ntáde ña ne, dōo diní ña te kuan tsī o ntáde taꞌan ña dɨ.  

 

 

 

2

Kade kuꞌvé Xuva kō nee iña é nuu é ntaā i

Dɨvīn é kaxntēkún kūꞌvén taꞌan o ne, ñá ku kāꞌan te ña tuvi kuétsi o dɨvīn dɨ. Tsí da nēé ka nuu i é kaxntēkún kūꞌvén taꞌan o ne, kaxntēkún kūꞌvén miīn kúñu ō dɨ, tsí dɨvīn ne, dadɨɨ tsi kaden vatā ó de ñā dɨ. 2 Ini o tsí Xuva kō ne, kaxntēkú kuꞌvē ñá nee é nuu é ntaā i iña ña é kuān ó kade san.  

3 Dɨvīn

é kaxntēkún kūꞌvén taꞌan o ne, ¿dadɨɨ xntu ku kuān ó den ni ñāꞌa, ña é iō kuetsí i san? ¿Vá ñā ntu níꞌi o é ntōꞌo o é taꞌxi Xuva kō, kuiní o? 4 ¿Nté kui kanantiin niꞌnin ntun e dóo váꞌa o de Xuva ko ni ō? ¿Vá ñā ntu níꞌi o é ntōꞌo o, tsi dóo kaꞌnu iní Xuva ko, te kuīni o? Dōo váꞌa o de ntiꞌxe Xuva ko ni kō. Dukuān é ntio ña é natūꞌvi ko kuétsi ko ntāꞌa ña. 5 Ntá tsi dɨvīn né, dōó doꞌōn. Ñá ntīo o é ntiko kōón ntaꞌa Xuva kō. Kadāꞌvin kuétsi miīn kúñu ō é kāteen váꞌan é ntōꞌo o san é niꞌi o tē xee ntúvi é taꞌxi Xuva kō é ntoꞌo kō. Da kidáā ne, kutuni ko tsi dóo váꞌā o xntéku kūꞌvé Xuva ko īña kó 6 tē nakene ntódo ña kō, xe un xé un ō, nee iña é idé ō. 7 Iō ñá ne, ntáxio ntii ña é viī ñá nuu i é vāꞌa. Ntántukū nuu iní ña é kāꞌan váꞌa Xuva ko īña ña ne, ntántukū nuu iní ña nté koo niꞌi ñá ntuvi vāꞌá iña ña é ña ntɨꞌɨ. Ña sāꞌá ne, kuéꞌe Xuva ko ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. 8 Ntá tsi iō ñáꞌa, ña é da mii tsī e ntádē kuení i iña mii í ne, ñá ntīo ña kuintiꞌxe ña é nuu é ntaā i, tsí ncho vii ña é kīni kaa san. Kudiin Xúva ko ni ñā ne, kuéꞌe ña ñā é ntōꞌo ña. 9 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntáde é kīni kaa sán ne, un váꞌa tsi ntoꞌo ña kídaā, un váꞌa tsi nantɨꞌɨ ña iní ña, diꞌna ña Israeé san ne, da kidáā ne, ña é tūku tatá i sán dɨ. 10 Ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntáde é vāꞌá san ne, kuéꞌe Xuva ko ñā e dóo vaꞌá iña ña. Káꞌan Xuva kō tsi dóo vaꞌá ña ne, kuéꞌe ña é vāꞌá koo kuntōo ña dɨ, diꞌna ña Israeé san ne, da kidáā né, ña nguiī sán dɨ. 11 Kuenta iña Xuva kó ne, nté uun xuvi uun nínu ō, tsi kuédadɨɨ ntɨꞌɨ  

 

 

 

 

 

 

 

275

ROMANOS 2​, ​3

tsō. 12 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ñá ini lei Muíseé san ne, kūnaá ña te iō kuetsí ña. Ntá tsi ña kuéꞌe Xuva ko ña é ntoꞌo ña vatā ó kakaꞌán leí san, tsí ña ntáduku ntée ña lei tsíkan. Ña é ntoo niꞌī leí san ne, xntēkú kūꞌvé Xuva ko ña vatā ó kakaꞌán leí san. 13 Ñá tē ña e ntátekú tsi i leí san é vāꞌá ña nuu Xuva ko, tsí tē ntáde ntaa ña é kākaꞌan. 14 Ntá tsi ña tuku tatá i sán, kuān té ña ini ñá leí san ne, ntáde ntaa ña dɨkɨ tsi mii ña vatā ó kakaꞌán leí san ne, vata tsi te īó lei íña ña. 15 Ntá tsi tē kade ña é vāꞌá ne, dito tsí nuu leí san nima ña. Dɨkɨ míi ña īni te váꞌā ó kade ña ne, ō ña váꞌā ó de ña. 16 Kuān koo kuvi te xee ntúvi é xntēkú kūꞌvé Xuva ko kuēnta iña Jesúcristu núu i é ñuꞌu xūꞌú nima ñáꞌa san, vatā ó kakaꞌan túꞌūn vaꞌa é kākaꞌan ntódo ú san.  

 

 

 

 

Ña Israeé san nī lei Muísee

17 Dɨvīn

é kākaꞌan tsí ña Israeén ne, tuvin niꞌin lei Muíseé san ne, dōó kaꞌnun kuini o é inin Xúva kō dɨ. 18 Dōo ínin nee é ntio Xuva kō é vīi o. Dōo ínin nee iña é dií ka vaꞌa é vīi o, tsi dóo tuꞌvé o leí san. 19 Dōo ínin nté koo nañēꞌen ñá kuāá san itsi, nté koo naxīꞌín nuun nuu ñaꞌa, ña ntántoo mí iñɨ nēé san, kuini o. 20 Dōo ínin nté koo nañēꞌen ñá tuntú san, nté koo nakuāꞌan iꞌxa ɨkɨ ́n san é ña te neé ini, kuíni o. O te dā xé tuvin niꞌin leí san ne, dōó kiꞌin inī ó, dōó inin nee iña é nuu é ntaā i, kuini o. 21 Dɨvīn é kanakuāꞌan taꞌan o ne, ¿nté kui ña kánakuaꞌan miin ntūn kúñu ō kuan? Dɨvīn é kākaꞌan ntódon é ña ku dúꞌu ō ne, ¿nté kui miin ntūn  

 

 

 

ne, kadúꞌun? 22 Dɨvīn é kākaꞌan é ña vií ō é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ñáꞌa sán ne, ¿nté kui miin kūn né, kuān ó kaden? Dɨvīn é ña ntío kueꞌen tsí o santu e ntúváꞌa nāá san ne, ¿nté kui kaidon dúꞌun ntun é āꞌví i é īó ini ukún i kān kuan? 23 Dɨvīn né, dōó kaꞌnu kaden é īnín leí san, ntá tsi kaidon ntítan Xuva kō, tsí ña káden ntaan é kākaꞌan ña. 24 Nuu é ntaā i é ūve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō é dɨvi kuētsí o e ntákaꞌan kíni ña tuku tatá i san iña Xuva ko. 25 Te kāden ntaan leí san ne, kainuu áꞌvi ntiꞌxe é tēꞌnte kúñū é īxi ó vata koo é dîtó naꞌa i é kādukun ntéen Xuva kō. Ntá tsi tē ña káden ntaan leí san ne, é ntaā í te tēꞌnte. 26 Tē ña tuku tatá i san kada ntaá ña vata tsī ó kakaꞌán leí san ne, kuān té ña ni téꞌnte kúñū é ixi ñá ne, kuédadɨɨ tsi ña ni ñā é teꞌnte é ixi í san kuenta iña Xuva ko. 27 Kidáā ne, ña é kāde ntaá leí san ne, kuān té ña ni téꞌnte ñá ne, xntēkú kuꞌvē ñá o, tsí ña káden ntaan, kuān te ínin leí san, kuān te téꞌnte kúñū é ixi o. 28 Tsí uun ñaꞌa, ña é ña Israee ntíꞌxe ne, ñá te da mii tsi atā í san é kuntēé naꞌa i, 29 tsí na kuntēé naꞌa i nima ñá san dɨ. Kuān te káde ña é un ntɨꞌɨ vatā ó kakaꞌán leí san ne, ntá tsi te vāꞌá nima ñá ne, dɨvī é nuu áꞌvi iña Xuva ko. Ña te ñáꞌa san káꞌan ña te dóo vaꞌá ña, tsí mii Xuva ko kāꞌan ñá tē dóo vaꞌá ntiꞌxe ña. Te kuān ó ne, ¿vá ñā ntu te váꞌa ō é vīi o ñá Israeé san? ¿Vá ñā ntu te kaidiáꞌvi é tēꞌnté kúñū é īxi ko? 2 ¿Míꞌi ntū é ñaꞌa? Tsi dóo tɨtɨ ́n nuu i é kaidiáꞌvi. É kuvi ūun ne: xtūví Xuva ko tūꞌún ña ntaꞌa  

 

 

 

 

 

 

 

3

 

276

ROMANOS 3 ña Israeé san é na kuntoo niꞌi ñā. 3 Ntá tsi te iō ña é xtuvī mii ña é kakuintiꞌxe ña Xuva kō ne, ¿vá dukuan ntū é xtuvī mii Xuva ko é kāda ntaa ña é kākaꞌan ña? 4 ¡Ñāꞌá ni san! tsí Xuva kō né, da miī é kakuntaa ntɨ ́ꞌɨ é kākaꞌan ñá, kuān té un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, dōó vete ñā. Tsí vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Kūtuni ñáꞌa san tsí nuu é ntaā i é kākaꞌan. Kuvi viín te xntēkú kuꞌvē ñá o, kaꞌan. 5 Ntá tsi tē dií dií ka kutuni ñáꞌa san tsi dóo vaꞌá kueꞌen Xúva ko te kinī ña tsí xoꞌō né, dōó kini ntáa ō ne, ¿nté ntu koo kaꞌan o? ¿Vá kāꞌan ntú o tsí ña váꞌā ó de Xuva ko te kataꞌxi ña kō é ntoꞌo ko kuēnta iña kuétsi kō? (Kakaꞌán u vatā o dá doto tsī ntákaꞌan ñáꞌa san.) 6 ¡Ñāꞌá ni san! tsí tē dɨ ́ Xuva ko kini kaa ña ne, ¿nté ntu koo xntēkú kuꞌvē ñá ñuxiví san? 7 Tē dɨ ́ dovete é kākaꞌán u sa kade i é nāxiꞌí nuu kaꞌnu é nuu é ntaā i iña Xuva kó ne, ¿nté kui kakaꞌan kú ña é iō kuetsí ko kuan? 8 ¿Ō dií ka ntu váꞌā o é vīí u é kīni kaa san vata koo é na kīꞌxi é vāꞌá san? Tsí iō ñá ne, kudii dovete ntákaꞌan ña é kuān ó kanakuāꞌa ntɨ. Ntá tsi ña kuān ntáa sán ne, váꞌā ó te nīꞌi ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō é kuān ó ntákaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

9 ¿Nté

Un ntɨꞌɨ o iō kuetsí kō

ntu koo kaꞌan ó kuan? ¿Va dií ka ntu vaꞌá ña Israeé san é ña nguiī sán, te kuinī nto? ¡Ñāꞌá ni san! Tsi nte díꞌna nañéꞌe ntɨ e kuédadɨɨ ntɨꞌɨ tsō é iō kuetsí ko, kuān té ña Israee ó, kuān té tuku

tatá kō. 10 Tsí uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: ¡Nté uun xoxo káde i é vāꞌa! 11 Nté uun xoo é nuu dɨkɨ i é vāꞌa. Ntē ña xoxó kanantuku i Xuva kō. 12 Un ntɨꞌɨ ñā ntádita ña itsi mii ñā. Un ntɨꞌɨ ñā natɨ ́vi ña nima ña. ¡Nté uun ña tē kade ña é vāꞌa! 13 Ini dukun ñá ne, vata kaa ñañā é kāntii ntaa. Xaa ña ne, dovéte kakāꞌan. Ñɨɨ xuꞌu ñā ne, xɨꞌɨ ntɨdí koó san. 14 Ñuꞌu tsitu xūꞌu ña túꞌūn e dóo kini kaa. 15 Xtun dɨ ̄ꞌɨ ́n ña ne, koó dā ntaínu kantaa é kātɨ nɨñɨ ñaꞌá san. 16 Dā míꞌī ka ntaíka ña ne, ntádē xení ña ni ñāꞌa san, ntánantōꞌo ña ña dɨ. 17 Ñá īni ña é vāꞌá koo kuntoo ña ni tāꞌan ña. 18 Ña ntaúꞌvī kueꞌen ñá Xuva kō, kaꞌan. 19 Viꞌa vé ne, ini o tsí da nēé ka nuu i é kākaꞌán leí san ne, íña ñā e ntáduku ntée i. Tsí tuví leí san vata koo é da kanɨɨ ñūxiví san kóꞌxo nteē ñá kuenta iña Xuva ko, é xoxo kuvi káꞌan ī é ña tuvi kuétsi ī. 20 Tsi nté uun ō ña kuvi ntuváꞌa o ni Xuva ko te kāda ntaa o é kākaꞌán leí san. Tsí leí san ne, da ti tsi é kūtuni ko é iō kuetsí kō.  

 

 

Ntuváꞌa o ni Xuva ko te kuintiꞌxe ko ñā

21 Vevií

ne, é nañéꞌe Xuva ko kō nté koo ntuváꞌa o ni ñā ne, ntá tsi ña te kuénta iñá leí san. Tsí leí san ni tūꞌun é kāꞌan ntódo ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, ntada ntaa 22 tsí ntuváꞌa o ni Xuva kō, un ntɨɨ ́ ntɨɨ  

277

ROMANOS 3​, ​4

o, te kuintiꞌxe ko Jesūcristú san. Kuédadɨɨ tsi kade ña ni kō, xe un xé un ō, 23 tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o ntáde o kuētsi. Xoxó kuvi xee táꞌan i e dóo vaꞌa é īó iña Xuva ko. 24 Ntá tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko ni kō, tsi táꞌxi ña doméni é ntuváꞌa o ni ñā. Tsí nakáku ña ko kuētsí ko kuēnta iña Jesúcristu. 25 Tsí Xuva kō né, taxnūu ña Jesucristu é kātɨ ña nɨñɨ ñá vata koo e ntáꞌvi ñā kuétsi kō. Kade kaꞌnu iní Xuva ko ni ko te kuintiꞌxe ko Jēsuu. Tsí dɨvi ña kanañēꞌe ñá kō tsí Xuva kō né, dōo vaꞌá ña. Te kuan tsi ō nakuíta ntiꞌxin ña kuétsī ña é intóo kídaā 26 Tsi dóo kaꞌnu iní ña ni ñā né, kuan tsī ó kanañēꞌe ñá kō vevií dɨ e dóo vaꞌá ña é kānakate ña kuétsi ko te kakuintiꞌxe ko Jēsuu. 27 Kidáā ne, ¿míꞌi ntu kuvi kaꞌan o e dóo dɨvi o nūu Xuva ko? Ña kúvī. Tsí ña te é kāde ntaa o leí san, tsí da xe é kakuintiꞌxe ko ñā. 28 Dukuān ne, xée ō kútuni ko tsí ntuváꞌa o nuu Xuva ko te kakuintiꞌxe ko ñā, ñá tē é kāda ntaa o leí san. 29 Xuva kō ne, ¿vá mii ntu Xuvā ña Israeé san ña? ¿Ña ntu te Xuvā ña tuku ñuú san dɨ? ¿Nté kui ñaꞌa? 30 Tsí uun tsi Xuva kō, ña é kantaváꞌa nima ña é kakuintiꞌxe i ña, kuān te téꞌnte é ixi ñá ne, o kuān té ñaꞌa. 31 Kidáā ne, é kakuintiꞌxe ko Xuva kō ne, ¿vá kanakatsin ntu ō leí san? ¡Ñāꞌá ni san! tsí dií dií ka ntii kāda ntaa o leí san te kakuintiꞌxe ko ñā.  

 

 

 

 

 

 

 

 

4

Kini o nté ō dé Abraan

Viꞌa vé ne, ¿neé ntu niꞌi uva ata ko Ābraán san, te kāꞌan o? 2 Tē dɨ ́ ni nīꞌi Abraán san ntuvi vāꞌá iña ña kuenta iña i é vāꞌa é idé ña ne, kuvi víi kaꞌnu ña kídaā, ntá tsi  

ña te núu Xuva ko. 3 Tsí kutuni ko nté o ūve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva ko īña ña: “Tsí Abraán sán ne, da xe kuíntiꞌxe ña Xuva kō né, dukuān é kākaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña”, kaꞌan. 4 Viꞌa vé ne, te iō ñá kade tsiñu ne, ñá tē doméni káde tsiñu ña, tsi kuétsī é ntuáꞌvi ña kuenta iña tsiñu é kade ña san. 5 Ntá tsi xoo é kakuintiꞌxe i Xuva kō, ña é kānakate kuétsī ña é kīni ntáa sán ne, kuān té ña ni ide ña nté uun é vāꞌa, ntá tsi niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō tsí da xe kuíntiꞌxe ña ña. 6 Kuan tsī kaꞌan Dávií san dɨ, dá kakāꞌan ña tsi dóo diní ñaꞌa san, ña é ntuváꞌa ni Xuva ko, kuān te nté uun nuu i é vāꞌa ña ni íde ña. 7 Sáꞌa kākaꞌan Dávií san: Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña e dé kaꞌnu iní Xuva ko ni ī nuu i é idé ña, ña é nakate Xuva ko kuētsí i. 8 Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña é ña kade Xuva ko kuēnta kuétsi ī, kaꞌan ña. 9 ¿Vá da mii xntū ña é tēꞌnte é ixi í ntáduku ntée ña é nīꞌi ña é vāꞌá san ntaꞌa Xuva kō? ¿Ñā ntu te kaduku ntée tuku ñaꞌa sán dɨ, kuān té ña ni teꞌnte é ixi ña? Tsí vatā ó kakaꞌan díꞌna ntɨ ́ ne, Abraán sán ne, ntuváꞌa ña ni Xuva kō tsí da xe kuíntiꞌxe ñá ña. 10 Ntá tsi, ¿amá ntu ntuváꞌa ña ni Xuva kō? ¿Dā rkontûví e téꞌnte é ixi ñá san ne, o dīꞌna ntu? Ñá te dā rkontûvi, tsí diꞌna dā teꞌnte é ixi ña. 11 Tsí rkontûví ne, tēꞌnte é ixí Abraán san é vata kaa naꞌa i tsí diꞌna ntuváꞌa ña ni Xuva kō da kuíntiꞌxe ña ña. Dukuān né, dɨvi Ābraán san kuvi ña vata kaa uva ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ntákuintiꞌxe i Xuva ko, kuān te ñaꞌa, ña é  

 

 

 

 

 

 

 

278

ROMANOS 4​, ​5 ña ni téꞌnte é ixi i, tsí kuan tsī o ntántuváꞌa ña ni Xuva kō dɨ. 12 Dadɨɨ tsi kúvi ña ūvá ña é teꞌnte é ixi í san, tē ntákuintiꞌxe ñá ña dɨ ́, vata tsī o dé uva ata ko Ābraán san dá vāta téꞌnte é ixi ña.  

Kakuntaa e táꞌxi Xuva ko xuꞌu ña, te kakuintiꞌxe ko ñā

13 Xéꞌe

Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraán san tsí ñuxiví sa ne, kuvi iña ñá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxá ña. Ñá te ni kāꞌan Xúva ko ni Ābraán san te dā xé kade ntaa ñá leí san, tsí da xe kuíntiꞌxe ña Xuva kō né, dukuān ne, kakaꞌan Xúva kō tsi vaꞌá ñaꞌa ña. 14 Tsí tē dɨ ́ da mii tsī ña é ntoo kuenta iñá leí san niꞌi ña é vāꞌa é kākaꞌan Xúva kō ne, é ntaā i e kuíntiꞌxe ko Xuva kō, tsí ña váda kaidiáꞌvi é taꞌxi Xuva ko xuꞌu ña te kuan ō. 15 Tsí te kuēnta iñá leí san ntoo ō ne, da miī é nīꞌi ko é ntoꞌo kō. Ntá tsi tē dɨ ́ ña tuví leí san ne, ña túvi kuētsí ko tē ña ni de ntáa o vatā ó kakaꞌan. 16 Dukuān ne, núu ī é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña é kuēꞌé ña doméni iꞌxá Abraán san ne, kuenta iña i é kuintíꞌxe ña. Ñá te da míi tsi ña ntáde ntaa leí san é nīꞌi ña sáꞌā, tsí da xōó ka ñaꞌa, ña e ntákuintiꞌxe i Xuva ko vatā o dé Abraán san. Dukuān ne, kuvi kaꞌan o tsí Abraan sán ne, kuvi ña uva ata ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. 17 Kuan ō kúvi vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Xuꞌu dé kûꞌvé u o é vīín uva ñāꞌa, ña ntántoo da vādá ka ñuu.” Kuan ō kaꞌan Xúva ko ne, kuīntiꞌxe Abraán san tsí kuvi vií Xuva kō, ña é kanantōto ña xiꞌi, ña é kadē kûꞌvé nuu i é ntē vata koo.  

 

 

18 Kuān

té ita ntíꞌxin ntuvi é kōo iꞌxá Abraán san ne, ntá tsi kanɨɨ ̄ nima ñá inúu ini ña é kākaꞌan Xúva kō ni ñā tsí ña te nté kaa iꞌxá ña koo. Dukuān é kuvi ña uvatā ña ntántoo da vādá ka ñuú san, vata ō kaꞌan Xúva ko ni ñā e dóo tɨtɨ ́n iꞌxá ña koo. 19 Abraán san ne, kuān te é uun sientu kuía ña, ntá tsi ña ni tee dáꞌna ña é kuintiꞌxe ña é kōo iꞌxá ña vatā ó kakaꞌan Xúva ko ni ña, kuān té ini ña tsi é ita ntíꞌxin ntuvi é kōo iꞌxá ña. Ini ña tsí ñadɨꞌɨ ̄ ñá Sará ne, vata kúvi kōó kueꞌen tsi iꞌxá ña. 20 Ñá ni dē kuení ña tē ña kada ntaa Xúva ko nuū i é xeꞌé ña xuꞌu ña ni ñā. Ñá ni xtuvī mii ña é kuintiꞌxe ña, tsí da dií dií ka kuíntiꞌxe ña ne, kakaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. 21 Ini váꞌa ña tsí kuvi vií Xuva ko da nēé ka nuu i é kātaꞌxi ña xuꞌu ña. 22 Dukuān ne, kakaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña kuenta iña i e dóo kuíntiꞌxe ña. 23 Ñá te da mii tsi kuēnta iña Ábraán san é ūve naꞌa é kākaꞌan Xúva kō e dóo vaꞌá ñaꞌa ña, 24 tsí kuenta iña kó dɨ. Tsí kuān koo kaꞌan Xúva ko īña kó te kuintiꞌxe ko ña, dɨvi ñā é nantōto ña Tóꞌo ko Jēsuu dá xiꞌi ña. 25 Tsi Tóꞌo ko Jēsuú ne, ntūvi ña kuenta doxiꞌí san kuenta iña kuétsi kō né, dā ntóto xtuku ña vata koo é taꞌxi ña ko ntuvi vāꞌá iña kó nuu Xuva ko.  

 

 

 

 

 

 

 

5

É ntuváꞌa o ni Xuva kō

Dukuān ne, é ntuváꞌa o ni Xuva kō, da xe kuíntiꞌxe ko ñā. E váꞌa tsi ō ntántoo o ni Xuva ko ve kuēnta iña Tóꞌo ko Jesūcristú san. 2 Tsí da xé kuenta iña ña é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō, tsi ntánuu iní  

279

ROMANOS 5

ko ñā. Ne, kutu ntántoo o ni ñā dɨ. Dōo diní ntoo ō ve, tsí ntantétu ō é taꞌxi Xuva kō e dóo vaꞌá iña ñá tē náxee o ntáꞌa ña. 3 Ñá te da mii tsi sāꞌá dɨ, tsi dóo diní kō dɨ ́ tē nee iña e ntántoꞌo ko ñūxiví sa. Tsí te dóo ntántoꞌo kō né, kuan kōo kutúꞌve ko é dií ka kukaꞌnu iní kō. 4 Te kūkaꞌnu iní kō né, dōo vaꞌá koo kuita ntiꞌxin váꞌa ko tē íto nteé Xuva ko kō. Te ītá ntiꞌxin váꞌa o ne, ntánuu iní ko tsí niꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 5 Ñá te da ti tsi é ntaā i e ntánuu iní ko Xuva kō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa ña, tsi táꞌxi Xuva kō Espíritū Sántū san, é kunūu ña nima kó ne, kataꞌxi ña é kūtuni ko tsi dóo kakuinima Xúva ko kō. 6 Tsi dá ña ni kuvi nakakú mii ō kúñu kō ne, ura vaꞌá xiꞌí Cristu kuénta iña ko, xoꞌō e dóo kīni ntáa ō. 7 Á tē nté uun xoxo é kuēꞌé ntuvi iña i kuénta iña táꞌan i, kuān te dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Á te dā míi īo ñáꞌa, ña é kenē ini i é kūvi kuenta iña ña e dóo vaꞌá kueꞌen. 8 Ntá tsi Xuva kō ne, náñēꞌe ñá kō tsi dóo kakuinima ñá ko, tsí Cristú san xiꞌi ñá kuenta iña kó xoꞌo, kuān te dóo īó ka kuétsi kō. 9 Vevií ne, da xe é ntuváꞌa o ni Xuva ko kuēnta iña nɨ ́ñɨ e étɨ ña ne, ¿vá ñā ntu te dií ka nakakū ñá ko é ntoꞌo kō san? 10 Xoꞌō ne, ntuváꞌa o ni Xuva kō da xé xiꞌí Iꞌxá ña kuenta iña kó, kuān té ña ni ntío ko ña kídaā. Viꞌa vé ne, da xe é ntuváꞌa o ni Xuva kō né, ¿ñā ntu te dií dií ka niꞌi ko ntuví vaꞌá iña kó ntaꞌa ña kuenta iña ntuvi íña Iꞌxá ña? 11 Ñá te da mii tsi sāꞌá dɨ, tsí dóo diní ko kuntoo o ni Xuva kō vevii, da xe é ntuváꞌa o ni ña kuēnta iña Tóꞌo ko Jesūcristu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

12 Kidáā

Adaan ní Cristu

ne, uun ñaꞌa tsi ñatīí san idé ña é kɨ ̄ꞌví kuétsī san ñúxiví a. Kuenta iña kuétsī sán ne, xée doxiꞌí san dɨ. Dukuān ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san duku ntée ña doxiꞌí san, tsí un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá idé ña kuétsī san. 13 Un tsi nte díꞌna dá xtūví Xuva kō leí san ne, é dukuan īo kuétsī ñuxiví sa. Ntá tsi ña ni kátāví ñaꞌa san kuétsī, tsí da xé vata koó leí san. 14 Ntá tsi kuvi idé doxiꞌí san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san nte ntúvi da íka Ādaán san un tsi nte da íka Muisee. Tsí xiꞌi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, kuān té ña te ni de dóꞌo ña vatā o dé Adaán san. Tsí dɨvi nāa Adaán san ña é kīꞌxi rkontuvi. 15 Ntá tsi kuétsi Ādaán san ne, ña kúvi ntada dadɨɨ o nī doméni e táꞌxi Xuva ko kō. Tsí uun ñaꞌa tsi ñatīi ntúku ña kuétsī sán ne, dukuān né, dōo tɨtɨ ́n ñaꞌa xiꞌi ña. Ntá tsi dií dií ka váꞌā o dé Xuva ko ni kō e táꞌxi ña kō doméni uun ñaꞌa ká ñatīi, ñá nani Jesūcristú ne, ñá te nté kaa ñaꞌa niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña ña. 16 Kuétsi Ādaán san ne, ña kúvi ntada dadɨɨ o nī doméni e táꞌxi Xuva ko kō. Tsí kuenta iña úun tsi kuétsi Ādaán san é vēꞌxi é ntoꞌo ko īña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Ntá tsi doméni e táꞌxi Xuva kō né, dɨvī é ntuváꞌa o ni ña, kuān té ña te da díi kuétsi kō. 17 Kūvi idé doxiꞌí san dé kûꞌvé kuenta iña kuétsi uun ñaꞌa tsi ñatīí san, ntá tsi dií dií ka kada kúꞌvē ó, xoꞌō é nīꞌi ko e dóo vaꞌá iña Xuva kó, xoꞌō é nīꞌi ko doméni é ntuváꞌa o ni ña kuēnta iña úun ká xtuku ñatīi, ñá nani Jesūcristu.  

 

 

 

 

280

ROMANOS 5​, ​6 18 Dukuān

ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o níꞌi ko é ntoꞌo ko kuēnta iña kuétsī é idé Adaán san. Ntá tsi kuenta iña núu i é vāꞌa é idé Jesucristú ne, níꞌi ko ntuvi vāꞌá iña ko, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o é nākate ña kuétsi kō. 19 Tsí da xé ña ni kuintíꞌxe uun ñaꞌa ñatīí san é kākaꞌan Xúva kō ne, ñá te da dīi ñaꞌá san xio kuétsi ñā. Ntá tsi kuenta iña i é idé ntaa úun ká tuku ñatīí san é kākaꞌan Xúva kō ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntuváꞌa ña ni Xuva kō. 20 Kúkɨ ̄ꞌví leí san vata koo é dií dií ka kukueꞌe kuétsī san. Ntá tsi dā kúkueꞌe kuétsī sán ne, dií dií ka váꞌā o dé ka xtúku Xúva ko ni kō. 21 Tsí vatā o dé kûꞌve kuétsī san e táꞌxi doxiꞌi íña kó ne, kuan koo na kāda kûꞌvé doméni é kataꞌxi Xuva kō, é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko ntii dañu ntúvi kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristu.  

 

 

E xíꞌi o kuēnta iña kuétsī san, ntá tsi ntantíto o kuēnta iñá Cristu

6

¿Nté ntu koo kaꞌan o vé kuan? ¿Vá ntukū ká ntu o kuētsí san vata koo é dií ka kada kaꞌnu iní Xuva ko ni kō? 2 ¡Ñāꞌá ni san! ¿Nté ntu koo kuntōo ká xtuku ō é ntuku o kuētsí san?, tsí vata tsi tē xiꞌi o kuénta iña i. 3 ¿Ñá īni ntú nto tsí dā ítsi ntute ō ne, uun tsi kúñū ntúvi o ni Jesūcristú san ne, vata tsi te dādɨɨ xiꞌi o ni ñá dɨ? 4 Dukuān né, dā ítsi ntute ō né, vata tsi tē intúꞌxi dadɨɨ o ni ñā dɨ ́ vata koo é ntoto xtuku o ni ñā é nīꞌi ko ntuví xēé iña ko, váta ō ntóto xtuku Cristu dá xiꞌi ñá, tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. 5 Tsí te dadɨɨ o nī Cristu dá xiꞌi ñá ne, kuan tsī koo niꞌi dádɨɨ ko ni ña ntuvi vāꞌá iña ko. 6 Ini o tsí  

 

 

 

 

nima kíni kaa ko nakūnteé dadɨɨ nī Cristu ntíkā krusi kan vata koo é na ntɨ ̄ꞌɨ é kūvi vií kuétsī san ni ko. Dukuān ne, ña kantío é vīí ka ō é ntio nima kíni kaa kō. 7 Tsí tē xiꞌi ó ne, ntɨꞌɨ kuétsi kō. 8 Tē xiꞌi dádɨɨ o nī Cristú san ne, kanuu iní kō tsí kuntoo dadɨɨ o ni ñā. 9 Ini o tsí da xe ntóto Cristu dá xiꞌi ñá ne, nté uun ito ña kuví ka ña. Ña kúvī ká vii doxiꞌí san ni ñā. 10 Dā xiꞌí Cristú san ne, uun ito tsi xiꞌi ñá kuenta iña kuétsī san. Ntá tsi é kāntíto ña vevií ne, kuenta iña Xuva ko túvi ña. 11 Vií nto kuenta tsi é xiꞌi ntó kuenta iña kuétsī san, ntá tsi ntantíto nto kuenta iña Xuva ko, é uun tsi kúvi nto ni Jesūcristu. 12 Dukuān ne, ñá ku da váꞌa ká nto é kadā kûꞌve kuétsī san íña nto é viī ntó da nēé ka nuu i é ntio nima kíni kaa nto. 13 Ña ku ntáda nto kúñu nto kuēnta é na vīi nté un siin é kīni kaa san. Tsí ntada nto kúñu nto kuēnta ntáꞌa Xuva kō. Vata tsi tē ntóto xtuku nto é xiꞌi nto. Ntada nto kanɨɨ kúñu nto kuēnta ntáꞌa Xuva kō vata koo é na kada tsiñu niꞌi ña ntō é viī nto é vāꞌa. 14 Ñá ku dā váꞌa ká nto é kūvi vií kuétsī san ni nto, tsí ña té leí san ntántīkɨ ́n ka nto, tsí vevií ne, ntántīkɨn ntó Xuva kō, ña e dóo dé kaꞌnu iní i ni ntō.  

 

 

 

 

 

 

 

¿Xoó ntu kuvi tóꞌo kō?

15 ¿Nté

ntu koo vii o vé, te kuinī nto? ¿Vá vīí ka ntú o kuētsí san dá ña ntántīkɨ ́n ka o leí san, da xe ntántīkɨn o Xuva ko ve, ña e dóo váꞌa o de ni kō? ¡Ñāꞌá ni san! 16 Vá ñā ntu íni nto tsí tē ntáda nto kúñu nto kuēnta ntáꞌa uun ñaꞌa é viī nto é dɨ mii tsī e ntío ña ne, kuvi ña  

281

ROMANOS 6​, ​7

tóꞌo ntō. Da miī é kāda ntaa nto é kākaꞌan ña. Te kuētsí san é kūvi tóꞌo ntō ne, níꞌi ntō doxiꞌí san. Ntá tsi te Xuva kō é kūvi tóꞌo ntō né, te kāda ntaa nto é kākaꞌan ñá ne, níꞌi nto ntuvi vāꞌá iña nto. 17 Ntá tsi ntadiáꞌvi Xuva kō tsí diꞌna ne, dɨ mii tsī é kākaꞌán nima kíni kaa nto idé nto. Ntá tsi vevií ne, kanɨɨ ̄ nima nto ntákuintiꞌxe nto túꞌūn é nuu é ntaā í vata ō nañéꞌe ñá nto. 18 É ntīi niꞌni nto kuétsī san vé ne, e kúntɨ ̄ꞌví nto tsiñu vāꞌá san ve. 19 (Kantée tsi túꞌūn ña ñuxiví san é kākaꞌán u ni ntō tsi dóo vitá o ini nto.) Vatā o dé nto diꞌna e ntáda nto kúñu nto kuēnta é viī ntó nuu i é kīni kaa sán ne, kuan tsī koo ntada nto kúñu nto kuēnta vevii é viī ntó nuu i é vāꞌa é ntio Xuva kō. 20 Tsí dā íka nto itsi kini kaa sán ne, īka xaa nto é viī nto é vāꞌa. 21 Ntá tsi ¿neé ntu taꞌxi kídaā é idé nto nuu i é kōo da ntákukaꞌan nuu nto vevii? Tsí kūdií doxiꞌí san kataꞌxi. 22 Ntá tsi vevií ne, é nākaka xaa nto kuenta iña kuétsī san. Vevií ne, kúntɨ ̄ꞌvi nto é viī nto é kākaꞌan Xúva kō. Sáꞌā ne, kataꞌxi ká kudii é kuntōo váꞌa nto nuu Xuva kó ne, níꞌi nto ntuvi vāꞌá iña ntó ntii dañu ntūvi. 23 Tsí kūdií doxiꞌí san niꞌi kó te kuntīkɨn o kuétsī san. Ntá tsi doméní san e táꞌxi Xuva kō ne, é koo ntuvi vāꞌá iña ko ntii dañu ntúvi, te kuntīkɨn o Tóꞌo ko Jesūcristu.  

 

 

 

 

 

 

¿Nté ntu ó de leí san nī ña tántaꞌa?

7

¿Vá ñā ntu te íni nto tsí kadē kûꞌvé leí san iña ñaꞌa nɨɨ dukuan kāntíto ká ña? 2 Uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, ña tántaꞌa ne, kuétsī é kuntīkɨn  

ñá xɨɨ ña nɨɨ dukuan kāntíto ká ña. Ntá tsi tē xiꞌi xɨ ́ɨ ña ne, ñá kadē kûꞌvé ka leí san iña ñadɨꞌɨ ́ san. 3 Dukuān né, te kanadɨ ̄kɨ ́ nteē ñá ni tuku ñatīí da nɨɨ kāntíto ká xɨɨ ña ne, kakóꞌxo nteē ñá leí san. Ntá tsi tē xiꞌi xɨ ́ɨ ña ne, ñá kadūku ntée ká ña leí san. Ñá tē neé nuu i te natántaꞌa ña ni tuku ñatīi. 4 Dukuān ó kuvi ni ntō dɨ ́, taꞌan ko. Tsí dā xiꞌi Cristú san ne, vata tē xiꞌi dádɨɨ ́ nto ni ña kuēnta iñá leí san. Vevií ne, ntáduku ntée nto tuku xɨɨ nto, ña e ntóto dá xiꞌi vata koo é na kōo nuu i e dóo vaꞌa é ntio Xuva kō. 5 Tsí nɨɨ dukuān ntáde ká o é ntio nima kíni kaa ko sán ne, dā dií dií ka ntáde o nuū i é kini kaa san tē kutuni ko tsí kakaꞌán leí san é ña kuan koo víi ō né, dɨvi tsi nuū i é nīꞌi kó doxiꞌí san. 6 Ntá tsi viꞌa vé ne, é nūu nteé leí san ata ko, tsí leí san é uve tɨ ̄ɨn o kídaā né, vata tsi tē xiꞌi o kuénta iña í ne, e ntaíka xaa ō ve, vata koo é na vīi o é ntio Xuva kō, tsí niꞌi ko ntúvi xēé iña ko, ñá te dā míi tsī é kāde ntaa o lei átā é ūve naꞌa kakaꞌan é vāꞌa é vīi o.  

 

 

 

7 Te

Kuétsī é kadē kûꞌvé iña ko

duꞌvā ó ne, ¿vá kāꞌán ntu o tsí leí san ne, iō kuetsí i? ¡Ñāꞌá ni san! Tē dɨ ́ ña leí san ne, ñá īní u nee iña é kuētsí ko. Tē dɨ ́ ña kakaꞌán leí san é ña kúvi kuiníma ko iña taꞌan kó ne, ñá īní u te ña váꞌa i é kuān koo vii o. 8 Ntá tsi kúvi īde kuétsī san ní ko, tsí da xé kakaꞌán leí san é ña kúvi nakiꞌi núu o īña taꞌan kó ne, dā dií dií ka idé u. Tē dɨ ́ ña túvi leí san ne, ña ni kúvi vīí kuétsī san ní ko. 9 Dukuān ne, xío ntūvi iñá ko diꞌna dá vāta kutúní ko te īo kuétsī ko, tsí  

 

282

ROMANOS 7​, ​8 ña ni kutúní ko nee iña é kākaꞌán leí san. Ntá tsi dā xeé leí san ne, ntōto kuétsī ko. Kidáā né, vata tsi tē xiꞌí u kuenta iña i. 10 Tsí leí san ne, náa ī é xee niꞌi ntúvi iñá ko ne, xee níꞌī doxiꞌí san. 11 Kūvi ide kuétsī san éni ntaꞌví ko kuenta iñá leí san. Vata tsi te dɨvī éꞌni ko. 12 Dōo vaꞌá leí san, tsi dóo vaꞌá túꞌūn e xtûví Xuva kō. Dōo ntaa kakáꞌán dɨ. 13 ¿Vá kāꞌan ntú ō tsí nuu i é vāꞌá san é taꞌxi doxiꞌí san iñá ko? ¡Ñāꞌá ni san! Dā xé kuētsí san é ide é nīꞌí ko doxiꞌí san. De tsiñu niꞌi kuētsí san leí san vata koo é nīꞌí ko doxiꞌí san. Tsi leí san nañéꞌé ko tsi kuétsī sán ne, dōó kini kaa. 14 Ini o tsí leí san ne, véꞌxi ntaꞌa Xuva kō. Ntá tsi xuꞌú ne, kudii ña ñuxiví sa u é tuví u vata kaa ña kade tsiñu iña kuétsī san. 15 Ñá īní u nté kui kuān ó kade u. Tsi ñá te kāde ú nuu i é ncho vií u, ntá tsi nuu i é ña ncho vií u ne, diꞌna ká kade u. 16 Ntá tsi dá kāde ú nuu i é ña ncho vií u sán ne, kakutuní ko tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan ntíꞌxe leí san. 17 Dukuān ne, ña te míī ú kade ú nuu i é ña ncho vií u san, tsí da xe kuétsī é nūu nimá ko sán ne, dɨvī é kade i. 18 Kakutuní ko tsí ña tuvi nté uun nuu i é vāꞌa é nūu nimá ko, tsí kudii ña ñuxiví sa u. Kuān te dóo ntio ko é vīí u é vāꞌá ne, ña kúvi vīí u. 19 Tsí ña káde u é vāꞌa é ncho vií u, ntá tsi kade u é kīni kaa san é ña ncho vií u. 20 Dukuān né, tē kade ú nuu i é ña ncho vií u sán ne, ñá te xūꞌú kade ú, tsi kuétsī é nuu nimá ko sán ne, dɨvī é kāde i. 21 Kakutuní ko tsí kuān ó kakuvi ko: Dā ncho vií u nuu i é vāꞌa sán ne,  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

vata tsi te kantīkɨn é kīni kaa sán ko. 22 Dōo kakuinimá ko lei Xúva kō, 23 ntá tsi kúñū kó ne, kantīkɨn túku lei é kaēdɨ ́ nuu i é kadē kuení ko ne, vata te katee tɨ ̄ɨ ́n ko vata koo é na vīí u é ntio i. Dɨvī sán lei íña kuétsī san. 24 ¡Ñā ntáꞌvi idé ntu u! ¿Xoó ntu nakakū í ko doxiꞌi é kantīkɨn kúñū kó san? 25 ¡Nakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña Tóꞌo ko Jesūcristu, tsí dɨvi ñā é nakáku ña ko! Dukuān ne, dɨ ́kɨ ̄ kó san ne, ncho vii é vāꞌa é ntio Xuva kō ne, ntá tsi kúñū kó san ne, ncho vii é kuntīkɨn kuétsī san.  

 

 

 

8

Kaxntii Ēspíritu Xuva ko kō é vīi o é ntio ña

Dukuān ne, ña túvī ká nte kui kaꞌan ntee Xuva kó ko, xoꞌō e ntánuu iní ko Jesūcristu, xoꞌō é ña ntáde ká ō é ntio nima kíni kaa ko, tsi ntáde ō é ntio Espíritu Xuva kō. 2 Tsí te kadē kûꞌvé Espíritū Sántū san íña kó ne, kanakakū ñá kō é ña kada kûꞌvé ka kuétsī san ni dóxiꞌí san iña ko. Tsí Espíritū sán ne, dɨvi ñā é kataꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña kó tē ntánuu iní ko Jesūcristu. 3 Tsí leí san ne, ña ni kúvi vīi é nādama nima kíni kaa kō, tsí da xé ña ni kuvi víi ō é kāda ntaa o e xtûví Xuva kō. Dukuān né, taxnuu Xuva ko Īꞌxá mii ñā é kaku ña vatā o ntákaku ñaꞌa, ñá iō kuetsí i. Viꞌa vé ne, ña kúvi kadā kûꞌvé ka kuétsī san íña ko, tsí nantɨꞌɨ ́ Cristu é kūvi vií kuétsī san ni ko dá xiꞌi ña ntíkā krusi kan kuénta iña ko. 4 Īde ña sáꞌā vata koo é kūvi kada ntaa o é kākaꞌán leí san é vāꞌa é vīi o. Tsí xoꞌō ne, ña ntáde ká o kuēnta é  

 

 

283

ROMANOS 8

kākaꞌán nima kíni kaa kō, tsi ntáde o kuēnta é kākaꞌan Espíritū san. 5 Ña ntoo vata tsī ó ntoo ña e dúkuan iō kuetsí i ne, da ti tsi ntántɨꞌɨ iní ña kuenta iña mii ña. Ntá tsi ña e ntáde ntaa é kākaꞌan Espíritū Sántū sán ne, ntántɨꞌɨ iní ña nee iña é ntio Espíritū Sántū san. 6 Te ntɨ ̄ꞌɨ iní kō é da nɨɨ kuēꞌen tsí kuenta iña iña ñúxiví san ne, níꞌi kō doxiꞌi. Ntá tsi te ntɨ ̄ꞌɨ iní ko kuēnta iña Espíritū Sántū sán ne, níꞌi ko ntuvi vāꞌá iña ko é kuntōo váꞌa o. 7 Ña é da nɨɨ kuēꞌen tsí kuenta iña i é ntio nima kíni kaa i ntántɨꞌɨ iní ña ne, ntaínchuꞌvi ñá Xuva kō, tsi ñá ncho kada ntaa ña lei Xúva kō. Ntē ña kuvi vií ña dɨ. 8 Dukuān ne, ña e ntáde ntaa é kākaꞌán nima kíni kaa i ne, ña kúvi viī ña é ntio Xuva kō. 9 Ntá tsi ntōꞌó ne, ña ntáde ká nto é kīni kaa san, tsí ntáde ntaa nto é kākaꞌan Espíritū Sántū san te nuu é ntāa ntíꞌxe i é nūu Espíritu Xuva kō sán nima nto. Ntá tsi xoo ñáꞌa, ña é ña te núu Espíritū Cristú san nima í ne, ñá kadūku ntée ña Cristu. 10 Ntá tsi tē nuu Cristú nima ntó ne, kuān te kuvi kúñu nto kuēnta iña kuétsī sán ne, taꞌxi Espíritū san é ña kuví nima ntó tsi é ntuváꞌa nto ni Xuva kō. 11 Te nūu ntiꞌxe Espíritu Xuva kō sán nima ntó ne, taꞌxi Xuva kō é ntōto kúñu ntō dɨ. Níꞌi nto ntuvi xēé iña nto. Tsí Xuva kō, ña nantoto Jesúcristu rkóntuvi é xiꞌi ñá ne, taꞌxi ña é ntōto kúñu ntō é nīꞌi doxiꞌí san dɨ kuenta iña Espíritu ñā é nūu nima nto. 12 Dukuān né, taꞌan, iō é ntio Xuva kō é kāda ntaa o, ntá tsi ña te ntío ña é vīí ka ō é kākaꞌán nima kíni kaa kō, 13 tsí te viī nto é kākaꞌán  

 

 

 

 

 

 

 

 

nima ntó ne, níꞌi ntīꞌxe nto doxiꞌi. Ntá tsi te xntii Ēspíritū Sántū san nto é ña da váꞌa ká nto é kadā kûꞌvé nima kíni kaa ntō ne, níꞌi nto ntuvi vāꞌá iña nto. 14 Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntántīkɨn Espíritu Xuva kō né, dɨvi ñā é iꞌxá Xuva kō kúvi ñā. 15 Ntá tsi ña ni taꞌxi Xúva ko ntō Espíritū Sántū san váta koo é tēe kuétsi ña ntō é viī nto é ntio ña é uꞌvī ntó ña. ¡Ñāꞌá ni san! Tāꞌxi ña ña vata koo é kūtuni nto tsí iꞌxá Xuva kō kúvi ntō. Espíritū Sántū sán ne, taꞌxi ña é kūvi kaꞌan o ni Xuva ko: “Ūvá, Uva miī kó nto”, koo kaꞌan o. 16 Tsí mii Ēspíritū san kantada ntaa ña nima ko tsí iꞌxá ntiꞌxe Xuva kō kúvi ō. 17 Tsí da xé iꞌxá Xuva kō kúvi ō ne, níꞌi ko īña Xuva ko e xtûví xio ña iña iꞌxá ña. Dadɨɨ tsi niꞌi ko ní Cristu. Tsí tē dadɨɨ ntóꞌo ko nī Cristú ne, dadɨɨ xiꞌí nuu kaꞌnu o ni ñā dɨ.  

 

 

 

18 Iní

É vāꞌa é kīꞌxi rkontuvi

u tsí ña té ini te ntōꞌo kudií ko ntuvi sāꞌá, tsi ñá te nté kaa é vāꞌa é nīꞌi kó rkontuvi. 19 É un ntɨꞌɨ ̄ é de kûꞌvé Xuva kō ne, dóko sa ña ntákutíi kuntētu da nté xēe ntúvi é nañēꞌe Xúva ko ī xoo e kúvi iꞌxá ña, tsi dóo ncho kiní ña. 20 Un ntɨꞌɨ ̄ é de kûꞌvé Xuva kō né, ntɨꞌɨ. Ña te míi ntio i, tsí da xé kuān o kaꞌan Xúva kō é kūvi. Ntá tsi ntantétu 21 ntuvi é nakāku Xúva ko ī. Kidáā ne, ñá kadā kûꞌvé ka doxiꞌí san iña i, tsí nakākú Xuva ko ī vata koo é kūvi kaka xaa mí kaxiꞌí nuu vata ō ntaíka xaa iꞌxá Xuva kō. 22 Ini o tsí un tsi nté vevií ne, un ntɨꞌɨ ̄ é de kûꞌvé Xuva kō ne, dadɨɨ ntánakɨtɨ ̄  

 

 

 

284

ROMANOS 8 é ntántoꞌo i vatā ó kantoꞌo ña kanakaku iꞌxá san. 23 Ntē ña te mii tsi sáꞌa, tsí xoꞌō ne, ntántoꞌo kō dɨ. E táꞌxi Xuva ko kō Espíritū Sántū san é kodo nuu un ntɨꞌɨ nuū i é vāꞌa é taꞌxi ña kō. Dā ntantétu ō ne, ntaéku nteé o ntūvi dá nākiꞌi kueꞌen Xúva ko kō é kuvi o īꞌxá ña. Kidáā ne, nadama ña kúñu ata kō kúñu xēé san. 24 Iō neé ntantétu ō nte dá nakākú Xuva ko kō. Ntá tsi te nīꞌi ko nee iña é ntantétu ō ne, ñá kantio é kuntetū ká o. ¿Vá xoó ntu kantétu ká i nuu i é nīꞌi i? 25 Ntá tsi te kāntétu o nuū i é vāta níꞌi kó ne, da miī é kutíi ko kuntētu ká ō. 26 Duꞌvā ó dɨ, kaxntii Ēspíritū Sántū san ko é ña kuvi vií ō é ncho vii o. Tsi ñá ini ó neé nuu i é kākan o da ntákaꞌan ntâꞌví ō. Ntá tsi kakaꞌan Espíritū Sántū san ni Xuva ko kuénta iña ko. Un tsi kaxkoo kāni ña é ntē ña tuvi túꞌūn. 27 Xuva kō, ña kaito nteé nima ñáꞌa sán ne, ini ñá nee iña é ncho kaꞌan Espíritū Sántū san. Tsí Espíritū Sántū sán ne, kaikan ñá ntaꞌa Xuva ko nuū i é ntio Xuva kō é kuēꞌé ña ña ntáduku ntée ña.  

 

 

 

 

28 Ini

É kūvi vií kueꞌen o

o tsí Xuva kō ne, kade ña é kōo é vāꞌa é un ntɨꞌɨ ̄ é kakuvi nī ña ntákuinima i ña, ña e kána ña é viī ña é ntio ña. 29 Tsí ini Xúva kō nte díꞌna xoo kuíntiꞌxe i ña ne, nakaxnúu ña ña nte díꞌna vata koo é ntūvi ña vata kaa Iꞌxá ña. Tsí Cristú ne, diꞌna ña kúvi ña iꞌxá nuu i é vata kaa un ntɨꞌɨ ēní ña ni tāꞌan ña. 30 Xoó ñaꞌa, ña é nakaxnúu Xuva kō nte díꞌna ne, kāna ña ña dɨ. Xoó ñaꞌa, ña e kána ña ne, káꞌan ñā tsí  

 

ña tuví ka kuétsi ñā. Xoó ñaꞌa, ña é nakate Xuva ko kuētsí i ne, kada kaꞌnu Xuva ko ñā dɨ. 31 ¿Nté koo kaꞌan o íña i sáꞌā? Te Xuva kō nuu méꞌñu ña kō ne, ¿xoó ntu kuvi vií i ni kō? 32 Ntē ña ni de víni Xuva ko Iꞌxá mii ñā é kuvī ñá kuenta iña ko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Te ūun tsi nte Iꞌxá mii ñā táꞌxi ña kō ne, ¿míꞌi ntū é ña vií ña da xeꞌe é taꞌxi ña ko un ntɨꞌɨ nēe é kantio kō dɨ? 33 ¿Xoó ntu kuvi tsiꞌi kuétsi i ña é nakaxnúu Xuva kō? Tsí mii Xuva ko kākaꞌan ña tsí ña tuví ka kuétsi ñā. 34 ¿Xoó ntu kuvi kuéꞌe i dôꞌví san iña ña? Tsí mii Jesūcristú san ne, xíꞌi ña kuēnta iña ñá ne, dā ntóto xtuku ñā ne, tuví ña diñɨ kuaꞌa Xuva kō, kaikan ñá kuenta iña ko. 35 ¿Neé ntu é kūvi vii é nākiꞌi nteé xio ko vata koo é ña ntío ká Cristu ko? ¿Vá kūvi ntu vii da ntántoꞌo ko, ō da dóo ntii tuꞌun, ō da ntáde xení ñaꞌa san ni ko, ō dá ntoo ntité o, ō dá ña tuvi é kunuu o, ō dá īó nuu i e dóo donchuꞌvi, ō da ntániꞌi kó doxiꞌí san? 36 Tsí vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō ne: Kuenta iña ntó ne, utén utén ntaúꞌví ntɨ tē xoó kaꞌní i ntɨ. Ntɨꞌɨ ́ ne, vata ntáa kudii a leꞌntú san ntáa ntɨ ́, kɨtɨ ntánakuēꞌnu ña vata koo é kāꞌxi ñá tɨ, kaꞌan. 37 Ntá tsi nté uun nuu i sáꞌa ne, ña kúvi vīi é ña ntío ká Cristu ko. Tsi ntío ña kō né, xntii ña kō é kūvi vií kueꞌen o ni é un ntɨꞌɨ sāꞌa. 38 Ini váꞌa u tsí ña te neé kuvi vii é ña ntío ká Xuva ko kō: nté doxiꞌí san, nté ntuvi iña ko, nté ánjē san, nté ña odo nūú iña é ña váꞌā san, nté ña ntádē kûꞌvé e dukún kān, 39 nté míꞌī  

 

 

 

 

 

 

 

 

285

ROMANOS 8​, ​9

e dóo dūkun, nté míꞌī e dóo kūnu, nté da nēé ka nuu i é de kûꞌvé Xuva kō ña kuvi vii é ña ntío ká Xuva ko ko, xoꞌō e ntánuu iní ko Xuva ko Jesūcristu. Nakaxnúu Xuva ko tātá ña Israee

9

Vata kaa u xuꞌu é kantīkɨ ́n u Cristú ne, kakaꞌán u é nuu é ntaā i, ñá kakaꞌán u dovete, tsí nimá ko ne, Espíritū Sántū san kade kúꞌvē ñá ne, kakaꞌan ñá tsi nuu é ntaā i é kākaꞌán u 2 tsí un váꞌa tsi kakuntaꞌxa iní ko. Nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi dóo uꞌvi kakúvi ko, 3 tsi dóo ntio ko é nakākú ña ñuú ko, ña tatá ko. Tē dɨ ́ kaidiaꞌvi iña ñá ne, kaꞌán u te nakuītá Cristú ko, kuān te taꞌxi ñá ko é ntōꞌo kó naa ña ñuú ko, 4 ña Israeé san. Nakaxnúu Xuva ko ñā é ntūvi ña iꞌxa kiín ña. Nañēꞌe Xúva ko ñā tsi dóo kaꞌnu ña. Xéꞌe Xuva ko xūꞌu ña ni ña nté koo vií ña é vāꞌá ni ñā rkontuvi. Xéꞌe ña ñā leí san kuenta iña Muísee. Ini ña tsí Xuva kō ne, ínūu méꞌñu ña ñā. Ini ña nee é kākaꞌan Xúva kō é kuēꞌé ña ña. 5 Uva ata ika ñā Israeé san ne, dōó naꞌnu ñaꞌa ña. Tatá ña káku Cristu da vexkúvi ña ñatīi. Dɨvi ñā né, Xuva ko ñā, ñá kadē kûꞌve é un ntɨꞌɨ ̄. Kada kaꞌnu o ña ntii dañu ntūvi. Kuan koo na kōo. 6 Ntá tsi ña te kakaꞌán u tsí ña ni de ntáa Xúva kō é xeꞌé ña xuꞌu ña nī ña Israee. Kakaꞌán u tsí vevií ne, ña Israeé san ne, ñá te un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña é ña Israee ntíꞌxe ña. 7 Ntē ña te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tatá viꞌi Abraán san é īꞌxá ntiꞌxe ña. Tsí da xé Xuva ko kākaꞌan ñá ni Ābraan kídaā: “Tatá viꞌi o ne, kiꞌxi kuenta iña iꞌxá o Isaa”, kaꞌan ña. 8 Sáꞌa katāꞌxi é kūtuni ko tsí ña  

 

 

 

 

 

 

te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxá san e káku iña Abraan é ntáduku ntée Xuva kō. Tsí kakaꞌan Xúva kō tsí iꞌxá ntiꞌxe ña ne, da miī ña é kāku iña iꞌxá ña, ña é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña é kuēꞌé ña ña. 9 Tsí xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña ni Abraán san kídaā: “Ntuvi sāꞌa da kuía ve ne, dā náxee xtúku ú ne, kaku iꞌxá Sara”, kaꞌan ña. 10 Ntá tsi īó ka é nañēꞌe ú nto. Xío īꞌxa uvi íña Rebecá ne, uvata ika ko Īsaá ne, uva īꞌxá san ntúvi ña. 11-12 Kuān té vata káku, kuān té vata vií nuu i é kīni kaa ne, o nuū i é vāꞌá ne, káꞌan Xuva ko ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san tsí kada kûꞌvé iꞌxa é kuvi ūví san iña ení i, kuān té iꞌxa nuu í san. Kuan ō kaꞌan Xúva kō vata koo é kūtuni ko tsi dɨ ́vi ñā kanakaxnúu ña. Ñá te nee vaꞌa tsi úun na ne, éde na é vāꞌa, ntá tsi da xé dɨvi ñā ntío ña ne, kanakaxnúu ña na. 13 Uve naꞌa mí kakāꞌan túꞌun Xuva kō: “Dōó ntio kó Jacóbo, ntá tsi ña ni ntio kuéꞌēn tsí ko Esauu”, kaꞌan ña. 14 ¿Nté koo kaꞌan ó ve? ¿Vá kāꞌan ntú ō tsí ña váꞌa ó de Xuva kō? ¡Ñāꞌá ni san! 15 Tsí kade ña vatā ó kakaꞌan ñá ni Muīsee: “Vii u é vāꞌá nī xoo ñáꞌa é ncho vií u é vāꞌá ni ñā. Ntuntaꞌví ini kó xoo ñáꞌa é ncho ntuntaꞌví ini kó ña”, kaꞌan ña. 16 Dukuān ne, ñá te kuēnta iña ñátīí san é ntuntaꞌví ini Xuva ko ni ña, kuān te káde ña nuu i é vāꞌá ni ñā, tsí da xé mii Xuva kō ntio ña é viī ñá ni ñā é vāꞌa. 17 Kakaꞌan túꞌun Xuva kō nté ō kakaꞌan ñá nī rei Fárauun, rei iña ñá ñuú Egito: “É tāꞌxi u é vīín rei vata koo é kīní ñaꞌa tsi dóo kaꞌnu u é xntiī ú o. Kidáā ne, kutuní uun ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa,  

 

 

 

 

 

 

 

286

ROMANOS 9 ña ntoo ñuxiví san, xoo ñáꞌa u”, kaꞌan ña. 18 Dukuān né, kantuntaꞌví ini Xuva ko da xōó ka ñaꞌa é ncho ntuntaꞌví ini ña ña ne, kaxéꞌe ña é kada doꞌo da xōó ka ñaꞌa é ntio ña. 19 Á te iō nto é ncho kaꞌan ntó nī kó ve: “¿Nté kui kakaꞌan ntú Xuva kō tsí īó ka kuétsi kō kuan, te ña kuvi víi o tūku nuu i é nakaxnuu ña é vīi o?” Á te kuān koo kaꞌan ntó ve. 20 ¿Nté kui nantiko koó ntu nto é kākaꞌan ntó ni Xuva kō é da mii ñāꞌa nto? ¿Vá kāꞌan ntu kɨ ́dɨ nteꞌu é kūváꞌa san nī ña de váꞌa san: “¿Nté kui kuan ntu ō de váꞌa nto ko?”, kaꞌan? 21 ¿Ña kuvi vií ntu ña de váꞌa kɨ ́dɨ san da nēé ka nuu i é ntio ña ni ntēꞌú san? Tē ntio ña ne, kuvi kiꞌi ña un síin tɨꞌntɨ nteꞌú san ne, dá kadā váꞌa ña uun a kɨ ́dɨ e dóo tií kaa é kada tsiñu niꞌi ñā dá iō víko san. Kuvi kiꞌi ká ña tuku taꞌvi dɨvi tsi tɨ ̄ꞌntɨ ntéꞌú san ne, dá kāda váꞌa ña tuku kɨ ́dɨ é ña dóo nēe tií kaa é kada tsiñu niꞌi ña ūtén uten. 22 Tē dɨ ́ Xuva kō ntio ña é nañēꞌe ñá kō tsi dóo diin ñá ne, dōó iō ña é viī ñá dɨ ne, dá kuētsi é kākutií ña nima ñá ni ñāꞌa, ña é nīꞌi é ntōꞌo i, ña é iō tuꞌve i é kūvi. 23 Tē ntio ñá nañēꞌe ñá ko nuu i e dóo nuu áꞌvi iña ña dá taꞌxi ña kō é vāꞌá iña ña tsí ntuntaꞌví ini ña ko. Xtūvi tuꞌve ñá kō nte díꞌna é nīꞌi ko é vāꞌá iña ña. 24 Tsi kána ña ko, kuān te ñá Israeé o, kuān te ña é ña te ña Israee o. 25 Vatā ó uve naꞌa kakaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Ōsea: Ña é ña te ñaꞌa mií ko kídaā ne, káꞌān u tsí ñaꞌa kó ña ve. Ña é ña ni ntío ko kídaā ne, káꞌān u tsi dóo ntio kó ña ve.  

 

 

 

 

 

 

 

tsi ñūu mí kakaꞌán u kídaā é ña te ñaꞌá ko ñá ne, káꞌān ú ni ñā ve tsí ntuvi ña iꞌxá miī kó, kaꞌan Xúva kō, ña kantíto, kaꞌan Óseá san. 27 Ntá tsi kakaꞌan Ísaiá san iña tátá ña Israeé san: “Kuān té ña te da díi tāta ña Israeé san, kuān té vata dii ñutɨ ntute ñúꞌu kan ñā ne, ñá tɨtɨ ̄n ña é nakáku ña. 28 Tsí ña nāꞌá ka dá kāda ntaa ntɨ ́ꞌɨ Xuva kō é kākaꞌan ña. Ñá kukuīí ka ña é kuēꞌé ña é ntoꞌo ko īña un ntɨ ́ꞌɨ ñā ñuxiví san”, kaꞌan Ísaia. 29 Vatā ó kakaꞌan Ísaia kídaā: Tē dɨ ́ Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu, ña ni tsoo ña tatá kō ne, vevií ne, e xíꞌi ntɨꞌɨ o vatā o xiꞌi ñá intóo ñuú Sodoma ni ñuú Gomora kídaā, kaꞌan ña.

26 Dɨvi

 

 

 

Tūꞌun é vāꞌá san iña ñá Israee

30 ¿Nté

ntu koo kaꞌan o kuénta iña i sáꞌā kuan? Dukuān ne, kutuni ko tsí ña é ña te ña Israeé san, ña é ña ni ntúku nuu ini i nté koo vií ña vata koo é ntūváꞌa ña ni Xuva kō ne, ntuváꞌa ña ni ñā tsi kuíntiꞌxe ña ña. 31 Ntá tsi ña Israeé san ne, ntánantuku ñā nté koo ntuváꞌa ña ni Xuva ko kuēnta iña leí san ne, ña ni kutíi ña kada ntaa ña é kākaꞌán leí san. 32 ¿Nté kui san? Tsí kuvi ntuváꞌa ña ni Xuva ko tē kade ña é kākaꞌán leí san, kuiní ña. Ñá ni kutūni ña tsí mii Xuva ko kūvi ntaváꞌa ña ña te kuīntiꞌxe ñá ña. Dukuān né, vata te xūú nakɨꞌɨ ́ ña, 33 vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Koto nto, tsí ñuú Siuún ne, xtūví u uun ñaꞌa, ña é kūvi vata kaa xuu mí nākɨꞌɨ ́ ñaꞌa san, mí ntāva ña.  

 

 

287

ROMANOS 9​, ​10

Ntá tsi xoo ñáꞌa, ña é kuīntiꞌxe i ña ne, ña túvī nté koo kukaꞌan nuu ña kuénta iña ña, kaꞌan. Tāꞌán, kanɨɨ ̄ nimá ko ntio ko te nakāku ña tatá ko, ña Israeé san. Un váꞌa tsi kakaꞌan ntâꞌví u ni Xuva ko kuēnta iña ña vata koo é nīꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 2 Kuvi kaꞌán u kuenta iña ña tsí ini vaꞌá u tsi dóo ncho vií ña é ntio Xuva kō, ntá tsi ñá ini ntíꞌxe ña nté koo vií ña vatā ó ntio ña. 3 Tsí vata kutúni ña nté koo ntuváꞌa o ni Xuva kō ne, ncho vií mii ñā é ntuváꞌa ña ni ñā. Ña ni íde ña kuēnta dá kakāꞌan Xúva ko ni ñā nté koo ntuváꞌa ña ni ñā. 4 Tsí Cristú san ne, de ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña leí san. Dukuān ne, ntuváꞌa o ni Xuva ko, da xōó ka ñaꞌa o, te kakuintiꞌxe kō Cristu. 5 Tsí vatā ó uve naꞌa kakáꞌan Muísee kídaā nté koo niꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko kuenta iñá leí san: “Da xōó ka ñaꞌa, ña é kūtíi kada ntaa ntɨ ́ꞌɨ é kākaꞌán leí san ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña”, kaꞌan ña. 6 Ntá tsi kakaꞌan Xúva ko kuēnta iña i é ntuváꞌa o ni ñā tsi kuíntiꞌxe ko ñā: “Ñá ku dē kuení nto te īó xoo é kūvi kaa i e dukún kān vata koo é nanūu ña Cristu ñúxiví a. 7 Ntē ña ku dé kuení nto te īó xoo é kūvi kíi un tsi nte iní totsin kan vata koo é natavā ñá Cristu méꞌñū ña xiꞌí san”, kaꞌan ña. 8 ¿Nté ntū ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō kuan? Kakaꞌan: “Ñá te nté sa ntii tūꞌun é nīꞌi nto túꞌūn vaꞌá san, tsí etsin tsi tuví túꞌūn sán ne, dɨvi tsi tūꞌun é kākií xuꞌu o nī é nūu nima ó dɨ”, kaꞌan. Tūꞌún saꞌá ne, dɨvī túꞌūn vaꞌa é ntákaꞌan ntódo ntɨ nté koo

10  

 

 

 

 

 

 

kuintiꞌxe ko Xuva kō. 9 Tsí te kāꞌan ó ni xūꞌu ko tsí Jesuú ne, Tōꞌó ntiꞌxe ko ñā ne, te kuintiꞌxe kō tsí nantoto Xúva ko ñā rkontuvi é xiꞌi ñá ne, nakáku ō. 10 Tsí te kanɨɨ ̄ nima kó kuintiꞌxe kō ne, ntuváꞌa o ni Xuva kō. Te kāꞌan o tsí nuu é ntaā i e Tóꞌo ntiꞌxe ko Jēsuú ne, nakáku ña kō. 11 Tsí vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō ne: “Da xōó ka ñaꞌa, ña é kānuu iní i ña ne, ña túvī nté koo kukaꞌan nuu ña”, kaꞌan. 12 Ñá te e túku e túku ntáa ña Israeé san é vāta ntáa ña tuku tatá i san. Tsí uun tsi Tóꞌo ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Utén utén kaxéꞌe ña e dóo vaꞌá iña dá xōó ka ñaꞌa, ña e ntaíkan ntáꞌa ña. 13 Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Da xōó ka ñaꞌa, ña ntaíkan ntaꞌa Xuva kō ne, nakáku ña”, kaꞌan. 14 Ntá tsi, ¿nté koo kakan ñáꞌa san ntaꞌa Xúva ko te vāta kuintíꞌxe ña ña? ¿Nté koo kuintiꞌxe ña ña te vāta tekú ña iña ña? ¿Nté koo tekú ña tē ña xoxo kaꞌan ntódo i túꞌun Xuva ko ni ñā? 15 ¿Nté koo kaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva ko tē ña xoxó taxnuu i ña? Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Ñá te nté kaa váꞌa o tē xee ñá vexníꞌi túꞌūn vaꞌá san”, kaꞌan. 16 Ntá tsi ña te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ntaíni ña túꞌūn vaꞌá san. Tsí kakaꞌan Ísaia kídaā: “Xuvā, ¿xoó ntu e kuíntiꞌxe i túꞌūn vaꞌá san dá kakāꞌán ntɨ?”, kaꞌan ña. 17 Dukuān né, da miī é kantio é kāꞌan ñá nī ko túꞌun Xuva ko vāta koo é tēku ko iña Cristú ne, dá kuintiꞌxe ko ñā. 18 Ntá tsi xuꞌú ne, katsixeꞌē ú te dā xé ña ni tekú ntu ña. Ñá ntāa, tsi téku ña, ¿nté kui ñaꞌa? Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Da kanɨɨ ñūxiví san dîtó tatsin ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

288

ROMANOS 10​, ​11 Tūꞌun e ntákaꞌan ñá ne, íte xaa da kanɨɨ ñūxiví a, kaꞌan. 19 Katsixeꞌe xtukū ú nto te ña ni ñéꞌe dɨkɨ ntú ña Israeé san túꞌūn san. Tsí diꞌna Muisee xntée naꞌa ña tsí kuān ó kakaꞌan Xúva kō: Vií u é kūneꞌu iní nto kuenta iña úun ñaꞌa san, ña é ña te uun tsi tatá i vatā ó uun tsi tatá nto. Vií u é kūdiin nto kuenta iña ñá tuku ñuu, mí é ña te neé ini, kaꞌan Xúva kō. 20 Rkontûví ne, ñá ni ūꞌví kueꞌen tsí Isaia dá kakāꞌan ñá vatā ó kakaꞌan Xúva kō: Ñaꞌa, ña é ña ni nantúku kó ne, nāniꞌi ñá ko. Ñaꞌa, ña é ña ni tsixéꞌe ī kó ne, nañēꞌe ú ña nté kaa u, kaꞌan ña. 21 Kakaꞌan Xúva ko īña ñá Israeé san dɨ: “Nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi nakáa ú ntaꞌa ko é nānumé u ñaꞌa san, ña é ña ni kuintíꞌxe i ko, ña é ña ncho vii nee iña é ntio ko”, kaꞌan ña.  

 

 

Ña Israee, ña é nakaxnúu Xuva ko

11

Katsixeꞌē ú nto ve: ¿Vá nakuitā ntú Xuva ko ñaꞌa mii ñā? ¡Ñāꞌá ni san! tsí miī ú ne, ña Israeé u. Uva ikā kó Abraán ne, dɨvi tātá viꞌi kó Benjamiín dɨ. 2 Ñá ni nakuīta Xúva ko ñaꞌa mii ñā, ña é nakaxnúu ña nte díꞌna. ¿Ñá ini ntú nto nté o kakāꞌan túꞌun Xuva kō mí katsiꞌi kuétsi Eliá san ña Israeé san? Tsí kakaꞌan ña: 3 “Xuvā, ēꞌní ña ña ntákaꞌan kuénta iña nto ne, nākatsin ña naa ntó dɨ. Da miī sá u ntoó u é kāntíto ká u ne, ncho kaꞌní ña kó dɨ”, kaꞌan ña. 4 Ntá tsi kakaꞌan Xúva ko ni ñā: “Īó uꞌxe míil  

 

 

ñatīi, ña é xtuvī xío ú kuenta iñá ko. Nté uun ito ña ni kanchɨ ́tɨ ña nūú Baá, dɨvī é de váꞌa ña tuku ñuú san é vīí xuva ñā”, kaꞌan Xúva kō. 5 Kuān ó vevií dɨ. Ntoo ká ñaꞌa, ña é nakaxnúu Xuva kō é viī ña é vāꞌá ni ñā. 6 Dā xé mii Xuva kō ntío ña é viī ña é vāꞌá ni ñā ne, ñá te kuēnta iña i é vāꞌa é idé ñaꞌa san. Tē nakaxnúu Xuva ko ñāꞌa san kuénta iña i é vāꞌa e ntáde ña ne, ña kúvi kāꞌan o tsí nakaxnúu ña ña tsí mii ñā ncho vií ña é vāꞌá ni ñā. 7 ¿Nté ntu koo kaꞌan ó ve? Tsí ña ni naníꞌi ña Israeé san nuu i e dóo ntánantuku ñā. Da mii ñāꞌa, ña é nakaxnúu Xuva ko ne, nāniꞌi ña. Ntá tsi ña nguiī sán ne, da dií dií ka dé kaꞌxi ña nima ña, vata ō uve naꞌa 8 kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Xéꞌe Xuva kō é ntukaꞌxi dɨkɨ ̄ ña vata koo é ña tekú ña. Un tsi da nte vevií ne, ña ntaíní ña, nte ña ntátekú ña”, kaꞌan. 9 Davií san ne, kakaꞌan ñá dɨ: Na kōꞌxó mii ñā da ntáde ña dodîni kuénta iña i é un ntɨꞌɨ ̄ é īó iña ña. Na kōꞌxó nteē ñá nuu i é kīni kaa vata koo é na kuēꞌé Xuva ko ñā é ntōꞌo ña. 10 Na kūneé kueꞌen ntúxnūú ña vata koo é ña kiní ka ña. Vata kaa ntuvi é kutuvī ñá ne, na nakaka tɨꞌɨ kuēꞌen ña, kaꞌan ña.  

 

 

 

 

É nakáku ñaꞌa, ña é ña te ña Israee 11 Katsixeꞌē

ú nto ve: Dā xé kōꞌxó ntēé ña Israeé san nuu Xuva kó ne, ¿vá nakuitā ntú Xuva ko ñā? ¡Ñāꞌá ni san! Ntá tsi da xé ña ni ntío ña Israeé san kuintiꞌxe ña Cristú ne,

289

ROMANOS 11

ña tuku ñuú san níꞌi ñā e dóo vaꞌá ntaꞌa Xuva kō vata koo é na kūneꞌu iní ña Israeé san ni ñā. 12 Viꞌa ve né, te nīꞌí ñuxiví san e dóo vaꞌa tsí ña ni ntio ña Israeé san kuíntiꞌxe ña Cristú ne, te nīꞌi ña tuku tatá i san é vāꞌa tsi ntúdutsi ña Israeé san dɨ ́ ne, ¡nté kuān nte váꞌā ó te ntiko kōo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san é kuintiꞌxe ña Xuva kō! 13 Kakaꞌán u ni nto vē, ntōꞌo é ña tuku ñuú nto, tsi táxnuu Xuva kō ko é kāꞌán u ni nto kuēnta iña ñá ne, dōó kaꞌnu tsiñu ko, kuiní ko. 14 Kuān ó kakaꞌán u vata koo é na kūneꞌu iní ña ñuú ko, ña Israeé san. Tsi kídaā né, ti kaa te iō ña é tekū ña dá kakāꞌán u ni ñā nté koo nakáku ña. 15 Tē ntuváꞌa ña ñuxiví san ni Xuva kō tsi éte xio ña ña Israeé san ne, dií dií ka váꞌā ó te nākiꞌi xtuku ña ña. Vata tē ntóto ña xiꞌí san tē xiꞌi ña. 16 Te kuēꞌé o uun taꞌvi ūꞌxen tañúꞌu san ntaꞌa Xúva kō ne, kanɨɨ tɨ ̄ꞌntɨ i é kāduku ntée ña dɨ. Te xōꞌo utun san kúvi iña Xuva kó ne, ntaꞌa i sán ne, da miī é kāduku ntée ña dɨ. 17 Īó tun olívu vaꞌá san é kāꞌnté tuꞌun ñaꞌa san ntaꞌa i ne, dá nātɨɨn ntee táꞌan ña ntaꞌa tun olívu kuꞌú san vata koo é dií ka vaꞌá kɨtɨ i kii. Kuan ō kúvi ni ō dɨ ́, xoꞌōn é ña te ña Israeen, tsí vata tē éꞌnte tuꞌun Xuva ko ñāꞌa ña vata koo é nīꞌi o é vāꞌá dadɨɨ ni ña Israeé san. 18 Ñá ku kāꞌan te dií ka kaꞌnun é vata kaa ntaꞌa i e éꞌnte Xuva kō. Tē ncho viín kaꞌnun ne, nakaꞌan ō tsí kudii ntaꞌa i kúvin. Ñá te kuēnta iña o é xɨꞌɨ kutu xōꞌo i, tsí kuenta iña xoꞌo í san é ntitsin kutun. 19 Á te kāꞌan ve: “Ntá tsi éꞌnte tuꞌun Xuva ko ntaꞌa mii ī vata koo é  

 

 

 

 

 

 

 

nātɨɨ ́n ntee táꞌan ña ko”, koo kaꞌan. 20 Nuu é ntaā i é kākaꞌan, ntá tsi éꞌnte tuꞌun ñá ña tsí ña ni kuintíꞌxe ña Cristu. Tɨ ́ɨn nteen kutun da mii tsī é kākuintiꞌxe ká o ña. Dukuān ne, ñá ku dē kuení o tē dóo kaꞌnun, tsí koton tsin kuenta iña mii o. 21 Tsí te ña ni ntuntaꞌví ini Xuva ko ntaꞌa mii ūtun sán ne, nté xoꞌōn ña ntuntaꞌví ini ña o dɨ. 22 Koton tsi dóo vaꞌá Xuva kō ne, ntá tsi dóo diin ñá dɨ. Tsi dóo diin ñá nī ña ntáde é kīni kaa, ntá tsi dóo vaꞌá koo vií ña ni o te vīín nee iña é ntio ña. Tē ñaꞌá ne, kaꞌnté tuꞌun ñá o dɨ. 23 Ña Israeé dɨ, te ntiko koō ña é kuintiꞌxe ña Xuva kō ne, nātɨɨ ́n ntee táꞌan xtuku ña ña. Tsí kuvi vií Xuva ko nātɨɨ ́n ntee táꞌan xtuku ña ña. 24 Tsí xoꞌōn né, vata kaa ntaꞌa tun olívu kuꞌú san é tēꞌnte kaan ne, nātɨɨ ́n ntee táꞌan tun olívu vaꞌá san, kuān té ña te dɨvi tātá o. Ña Israeé san ne, vata ntáa ntaꞌa tun olívu vaꞌá san ntáa ña. Dukuān ne, dií dií ka ña ntii tuꞌun é nātɨɨ ́n ntee táꞌan xtuku utun é dɨvi tātá mii ī.  

 

 

 

 

Nakáku ña Israeé san te kúvi

25 Tāꞌán,

ntio ko é na tekū nto túꞌūn é iō xuꞌú iña Xuva ko, vata koo é ña ku kadá kuení mii ntō e dóo tuꞌvé nto: tsí dava tsi ña Israeé san ne, ntáde doꞌo ña kuēnta iña Xuva ko. Ntá tsi kuan ō táꞌxi Xuva kō é kūvi da nte koo é nakáku tɨtɨ ́n ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san, vatā ó ntio Xuva kō. 26 Tē kúvi un ntɨꞌɨ sāꞌá ne, nakáku un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san. Tsí vatā ó uve naꞌa kakáꞌan túꞌun Xuva kō: Nté ñūú Siuun kiꞌxi ña é nakakū ko.  

ROMANOS 11​, ​12

290

Nakiꞌi ña é kīni kaa é nūu nima Jácoo. 27 Kidáā ne, kuntáa túꞌūn é xēꞌe ú xuꞌu kó ni ñā tsí nakate u kuétsi ñā, kaꞌan. 28 Dā xé ña ni ntío ña Israeé san túꞌūn vaꞌá san ne, ntaínchuꞌvi ñá Xuva kō. Dā xé kuān o dé ña ne, ntoꞌó ne, níꞌi ntō é tekū ntó túꞌūn vaꞌá san. Ntá tsi Xuva kō ne, ntio dukuan ñā ña Israeé san, tsí nakaxnúu ña ñata ñā, ña intóo diꞌna. 29 Ñá kanatɨ ̄vi iní Xuva ko xōo ñáꞌa, ña é kāna ña, nte é kaxéꞌe ña dɨ. 30 Ntuvi diꞌna ne, ñá ni kuintiꞌxe nto Xuva kō. Ntá tsi vevií ne, níꞌi ntō é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō tsi xtúvī mii ñá Israeé san e ntákuintiꞌxe ña ña. 31 Ña Israeé san ne, ña ntákuintiꞌxe ña Xuva ko vēvií vatā o dé nto nte díꞌna. Kuan ō xeꞌé Xuva ko itsī é kuān koo vií ña vata koo é ntuntāꞌví ini ña nto ne, kuan koo ntuntāꞌví ini ña ña Israeé san dɨ. 32 Tsí Xuva kō xeꞌé ña é kuédadɨɨ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san é ña kuvi ntii míi ñā é kīni kaa san e ntáde ña un ntɨꞌɨ ñā, vata koo é tē kúvi ne, nañēꞌe ñá ña tsí dadɨɨ tsi kantuntāꞌví ini ña ña un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. 33 ¡Nté kuān nte kaꞌnu Xúva kō! Tsi dóo ini ña nté koo vií ña. Dōó ini ña nee é vāꞌa. Ña kúvi kutūni ko nté o kadē kuení ña ne, ntē ña kuvi kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ko nté koo é kuān ó de ña dɨ. 34 Tsí “¿xoó ntu ini i nté o kadē kuení Xuva kō? ¿Xoó ntu nañéꞌe i ña é kuān koo vií ña? 35 ¿Xoó ntu kuvi kuéꞌe i doméni e dóo kaꞌnu iña Xuva ko vata koo é na ntānáa Xuva ko īña i?” 36 Tsí Xuva kō ne, de kúꞌvē ña é un ntɨꞌɨ ̄ né, dɨvi ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

kākaꞌan ña nté koo vii é un ntɨꞌɨ ̄ é īo. Un ntɨꞌɨ ̄ é īó ne, kuenta iña ña. Na kāꞌan o tsi dóo vaꞌá kueꞌen Xúva ko ntii dañu ntūvi. Kuan koo na kōo. Nakuéꞌe o ntūvi iña ko ntaꞌa Xúva kō

12

Dukuān né, tāꞌan, da xe dóo ntuntaꞌví ini Xuva ko kō ne, kaikán u nto vata koo é nakuēꞌé nto kúñu nto kuēnta iña Xuva ko vata kaa doméni é kāntíto kaa íña ña. Xtuvī mii nto é kīni kaa ne, vií nto da miī é ntio ña. Kidáā ne, kunuu ini ntíꞌxe nto Xuva ko vatā ó ntio ña é viī nto. 2 Ñá ku dā váꞌa nto é kāꞌan ñáꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō, nté koo kuntōo nto. Ntá tsi kuéꞌe nto é nadama Xuva kō nté ō ntádē kuení nto. Kidáā ne, kutuni ntó nee iña é ntio Xuva kō. Tsí tē íni o nee é ntio ña ne, kutuni ko nee iña é kāduku ntée ña, nee iña e xkúntee iní ña, nee iña é vāꞌá kueꞌen. 3 Tsí da xe dóo váꞌā o dé Xuva ko nī kó da táꞌxi ñā kó tsiñu sāꞌá ne, kuvi kaꞌán u ni ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto tsí ña ku dé kuení nto te dóo kaꞌnu ñaꞌa nto. Ntá tsi koto nteé vaꞌa nto nima nto nté kaa ntákuintiꞌxe nto vatā o táꞌxi Xuva kō é viī nto. 4 Uun tsi kúñu kō, ntá tsi īó e túku e túku taꞌvi ī. É un é un taꞌvi ī sán ne, é tūku e túku tsiñu i. 5 Xoꞌō e ntákuintiꞌxe kō né, kuān te tɨtɨ ́n ñaꞌa ō né, vata te uun ñaꞌa tsō da ntákuintiꞌxe kō Cristu. Kidáā ne, ntaíntee táꞌan o ūun ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o é uun tso kuvi ō. 6 Ntá tsi táꞌxi Xuva kō é kūvi vii o, xé un xé un ō, e túku e túku nuu i vatā ó é vāꞌá iña ko, kuíni ña. Vii ó  

 

 

 

 

291

ROMANOS 12​, ​13

vata ō táꞌxi ña é kūvi vii o. Tē táꞌxi ña é kāꞌan o túꞌun ñā ne, káꞌan o vatā ó ntákuintiꞌxe kō. 7 Te tāꞌxi ña é xntii o taꞌan kō ne, xntii vāꞌá o ñā. Tē xoó ñaꞌa ntio Xuva kō é nakuāꞌa ña ñaꞌa ne, na nakuāꞌa váꞌa ña ñaꞌa san. 8 Tē xoó ñaꞌa niꞌi ña é naxnūu ña nima táꞌan ña ne, na naxnūu ña nima ña. Tē xoó ñaꞌa niꞌi ña é kāꞌnté dava ña é vāꞌá ña ne, ñá ku kadā víni ñā. Tē xoó ñaꞌa niꞌi ña é kadā kúꞌvē ñá ne, na kōó ntii ña kadā kúꞌvē ña. Tē xoó ñaꞌa niꞌi ña é xntii ñā ña ntátaan núu i ne, na kūnuu díni nima ña é xntii ña ñā.  

 

Nté koo vií ña ntákuintiꞌxe i san

9 Kanɨɨ ̄ nima

ntó kuinima ntíꞌxe nto taꞌan nto. Ñá ku ntío kuēꞌen nto nuu i é kīni ntáa, ntá tsi kuntīkɨn ntó da mii nuū i é vāꞌa. 10 Kuinima ntó taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i, vata tsi te taꞌan mii nto ñā. Nɨɨ ̄ kueꞌén ini nto kuiko ñuꞌu nto tāꞌan nto. 11 Koo ntii nto kāda tsiñu nto. Ñá ku kuduꞌxen ntō. Kanɨɨ ̄ nima ntó kada tsiñu nto kuenta iña Xuva ko. 12 Kuntōo dínī nto, tsí ini nto tsí kuntoo nto ni Xuva kō rkontuvi. Na kūtií nto da ntántoꞌo nto. Ñá ku xtuvī mii nto e ntákaꞌan ntâꞌví nto nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi. 13 Kuéꞌe ntō nee iñá kataan núu taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i san. Kuéꞌe nto vīꞌi nto é kuntōo taꞌan nto, ña ntaíka itsi san. 14 Kákan nto ntaꞌa Xuva ko te viī ña é vāꞌá ni ñaꞌa, kuān te ntáde ña ni ntō é kīni kaa. Kuān koo vií ntiꞌxe nto. Ñá kākan ntó ntaꞌa Xuva ko te kuēꞌé ña e dóo ntoꞌo ñāꞌa san. 15 Kuntōo dínī ntó ni ñāꞌa da ntántoo dínī ña. Kueku nto ni ñā da ntaéku ña.  

 

 

 

 

 

16 Kuntōo

váꞌa nto ni tāꞌan nto. Ñá vīí kaꞌnu nto, tsi kuédadɨɨ tsi vií nto ni ña ntāꞌvi. Ñá ku dē kuení nto e dóo ini nto é un ntɨꞌɨ ̄. 17 Ñá viī nto é kini kaa ni ñāꞌá, kuān te kuán o de ña ni ntō. Vií nto é vāꞌá vata koo é ña té nee kaꞌan ñáꞌa san é kuētsí nto. 18 Koó ntii ntō é kuntōo váꞌa nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa vata kaa é kūtíi nto. 19 Ñá ntānáa nto tē kade ñaꞌa san é kini kaa ni ntō, taꞌan e dóo ntio kó, tsi kuéꞌe nto é ntānáa Xuva ko ni ñā. Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Xuꞌú ntanáa u. Xuꞌu kuéꞌe ú ña é ntōꞌo ña”, kaꞌan Xúva kō. Kuān ó kakaꞌan túꞌun ñā. 20 Ntá tsi vií nto vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Te kākakɨn ña kade xení ni ntō ne, kuéꞌe ntō é kāꞌxi ña. Tē kaitsi ñá ntute ne, kuéꞌe nto ntute na kōꞌo ña. Te kuan kōo vií nto ne, un tsi nturkueꞌe ña é kākukaꞌan nuu ña tsí kade ña é kini kaa ni ntō”, kaꞌan. 21 Ñá ku dā váꞌa nto é kūvi vii é kīni kaa san ni nto, ntá tsi vií nto é vāꞌá vata koo é kūvi vií nto nī é kīni kaa san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa ne, kantio é kāda ntaa ña é kākaꞌan ñá tsiñu i, tsí ña kúvi kadā kûꞌvé ña tsiñu i san tē dɨ ́ ña ni xéꞌe Xuva kō é kadā kúꞌvē ña. Ña ntádē kûꞌvé vevií ne, Xuva kō xtúvī ñá ña e ntádē kúꞌvē ña. 2 Dukuān ne, xoó ñaꞌa, ña é ña káde ntaa é kākaꞌan ñá tsiñu i ne, ñá kāde ña é ntio Xuva kō é vīi o. Xoó ñaꞌa, ña é kuān ó ntáde ne, níꞌi ñā é ntōꞌo ña. 3 Xoó ñaꞌa, ña e ntáde é vāꞌá ne, ña túvī nté kui uꞌvī ñá ña tsiñu i san. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña e ntáde é kīni kaa ne, iō nuu i nté kui ntaúꞌvī ñá ña. Tē ña ntío o é uꞌvī o ñá tsiñu i sán  

 

 

 

 

13

 

 

ROMANOS 13​, ​14

292

ne, viin é vāꞌa. Te vīin é vāꞌá ne, káꞌan ñā tsi dóo vaꞌan. 4 Xuva kō né, xtuvī ñá ña é viī ñá tsiñu sāꞌa vata koo é kōo é vāꞌá ni kō. Ntá tsi te kade ō é kīni kaa ne, uꞌvī ntíꞌxe ko ñā, tsí ña te da kakáꞌan ña é taꞌxi ña kō é ntoꞌo kō. Tsí ña kade tsiñu iña Xuva kó ne, taꞌxi ña ko da nēé ka é ntoꞌo kō é kākaꞌan Xúva kō, te vīi o é kīni kaa. 5 Dukuān ne, kada ntaa o é kākaꞌan ñá tsiñu i, ñá te da mii tsī é nīꞌi ko é ntoꞌo ko tē ña kada ntáa ō, ntá tsi da xé kakaꞌán nima ko tsi váꞌā o é kuān koo vii o. 6 Dukuān ó, kantio e ntáꞌvi o diūꞌun xoó san, tsí ña tsiñu i sán ne, ntáde tsiñu ña kuenta iña Xuva ko da ntáde ña ko kuēnta. 7 Kuéꞌe nto ñā é un ntɨꞌɨ ̄ é kāduku ntée ña. Tē neé diuꞌun kaíkan ñá tsiñu i sán ne, ntáꞌvi nto. Tē diuꞌun xóo kaikan ñá ne, kuéꞌe ntō dɨ. Te kāꞌnu ñaꞌa ña né, kuiko ñuꞌu nto ñā. 8 Ñá vāꞌá o te kuita nuu o īña ñaꞌa. Ntá tsi dóo váꞌa o te kuīnima kó ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. Xoó ñaꞌa é kākuinima ñá taꞌan ña ne, kade ntaa ña é kākaꞌán lei Xúva kō. 9 Tsí kakaꞌán leí san: “Ñá ku kīdi niꞌi nto ñádɨ ̄ꞌɨ ́ tuku ñaꞌa; ñá ku kāꞌní nto ñaꞌa; ñá ku kīꞌi dúꞌu nto; ñá ku nakuīdo nuu nto iña tuku ñáꞌa”, kaꞌan. Kada ntaa o sáꞌa, ni da nēé ka xtuku lei e xtûví Xuva ko te vīi ó, vatā ó kakaꞌan sáꞌā: “Kuinima ó taꞌan o vatā ó kakuinima ó kúñu mii ō”, kaꞌan. 10 Tsí te kakuīnima kó taꞌan kō ne, ñá viī o é kini kaa ni ñā. Dukuān né, te kakuīnima kó taꞌan kō ne, kada ntaa o é kākaꞌán lei Xúva kō. 11 Kantio é viī ntó vatā ó kakaꞌán u, tsi íni nto nté ō ntúvi e ntántoo  

 

 

 

 

 

 

 

o ñūxiví a vevii. Na ntūtuni ntó ve, tsí ntuvi dá nakiꞌi kueꞌen Xúva ko kō ne, dií dií ka ētsin tuví vevii é vāta kaa da kuíntiꞌxe diꞌna kō. 12 Ntuvi é kīni kaa sán ne, dóko sā ntɨ ́ꞌɨ. Dóko sā xee ntúvi dá kīꞌxi xtuku Cristu. Dukuān né, xtuvī mii o e ntáde ō é kīni kaa san. Na kōo túꞌve kó ntuvi tsikan vatā ó iō tuꞌvé sntadún san dá kɨ ̄ꞌɨn ñá duꞌxēn. 13 Vii ō é vāꞌá ve, vatā ó de ñaꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō. Ñá ku de kɨꞌvi ō; nté kɨ ̄ꞌɨn o viko mi dóo ntáde kɨꞌvi ñaꞌa. Ñá ku kīdi niꞌi o ñádɨ ̄ꞌɨ, ña é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi kō; ntē ña vií o da nēé ka nuu i é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ni ñatīi. Ña náā ó; ntē ña ku kuiñɨ ́ ko taꞌan kō. 14 Ntá tsi kuéꞌe ntō é nadāꞌan Tóꞌo ko Jesūcristu nto. Ñá ku dē kuení ka nto nee iña é ntio nima kíni kaa nto, vata koo é ña vií ka nto é kīni kaa.  

 

 

Ñá ku kāꞌan ntée o taꞌan kō

14

Te kīꞌxi uun ñaꞌa, ña é vāta kuintíꞌxe váꞌa i ne, kuéꞌe nto na kutuvī ña. Ntá tsi ña naa núu nto ni ña kuēnta iña i é kadē kuení ña. 2 Iō ñá ne, kuvi kaꞌxí ña da nēé ka nuu i, kuíni ña. Ntá tsi ña é vāta kuintiꞌxe váꞌa i sán ne, ñá vāꞌá ō é kāꞌxí ña kúñū, kuiní ña. 3 Ña é kaēꞌxí ntɨꞌɨ da nēé ka nuu i ne, ñá ku dē kuení kini ña iña ña ña kaéꞌxi kúñū san. Ña é ña kaéꞌxi sán ne, ñá ku kāꞌan ñá te ña váꞌa o de ña é kaēꞌxí da nēé ka ntɨꞌɨ ̄. Tsi ñúꞌu ntaꞌa Xuva ko ñā dɨ. 4 ¿Xoó ñaꞌa ntun, te kuīni o, é kāꞌan te váꞌā ó ne, o tē ña váꞌā ó de ña kade tsiñu iña tuku ñáꞌa san? Tsí kuenta iña tóꞌo mii ña te vāꞌá o de ña ne, o tē ña váꞌā ó de ña. Vií ntiꞌxe ña é vāꞌa, tsi kuéꞌe Xuva kō é kuān koo vií ña.  

 

 

293

ROMANOS 14

5 Iō

ñá ne, īo ntúvi e dií ka kaꞌnu é tūku ntuvi, kuiní ña. Tuku ñaꞌa ne, dadɨɨ tsi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntuvi san, kuíni ña. Koo ntaa iní nto nee iña é kākuintiꞌxe nto é un é un nto. 6 Xoó ñaꞌa, ña é kadē kuení i tsi dií ka kaꞌnu uun ntuvi é tūku ntuvi ne, kuān ó de ña vata koo é kuiko ñuꞌu ña Xuva kō, kuiní ña. Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kaꞌnu ntuvi tsikán ne, kuān ó de ña vata koo é kuiko ñuꞌu ña Xuva kō dɨ ́, kuiní ña. Xoó ñaꞌa, ña é kaeꞌxí da nēé ka nuu i ne, kuān ó de ña vata koo é kuiko ñuꞌu ña Xuva kō, kuiní ña ne, kanakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa ña. Xoó ñaꞌa, ña é ña kaéꞌxi é un ntɨꞌɨ ̄ ne, kuān ó de ña vata koo é kuiko ñuꞌu ña Xuva kō, kuiní ña ne, kanakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō dɨ. 7 Ñá tē ntántoo o ñūxiví sa kuenta iña mii ko. Ntē ña kuví o kuēnta iña mii kó dɨ. 8 Te kuntoo o ñūxiví sa ne, vii ō vata koo é kūvi kaꞌan ñáꞌa san tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Te kūvi ó ne, kuvi o váta koo é kūvi kaꞌan ñáꞌa san tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Tsí kuān te ntántoo ká o, kuān te kuví ō ne, ntáduku ntée o Xuva kō. 9 Tsi xiꞌí Cristú ne, ntōto xtuku ña vata koo é viī ña Tóꞌō ña xiꞌí san ne, nī ña ntantíto sán dɨ. 10 Xōꞌón ne, ¿nté kui kakaꞌan ntéen ntun taꞌan o tsí ña váꞌa ō nuu i é kade taꞌan o? Xōꞌón dɨ ne, ¿nté kui kainchuꞌvin ntún taꞌan o dɨ? Tsí un ntɨꞌɨ o kuntāñɨ ó nuú Cristu dá kāꞌan ñá xoo é vāꞌá i ne, xoo é ña váꞌa i dɨ. 11 Tsi túꞌun Xuva kō ne, kakaꞌan: Nuu é ntaā i é kākaꞌán u, kaꞌan Xúva kō, tsí nakunchɨ ́tɨ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa nuú ko.  

 

 

 

 

 

Káꞌan ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san tsí Xuva kō né, dōó kaꞌnu ña, kaꞌan ña. 12 Kidáā ne, káꞌan o ni Xuva ko kui kui uun ō nee iña é idé ō xé un xé un ō.  

Ña kú de ō é kōꞌxó ntēé taꞌan ko nuū i é kīni kaa san

13 Dukuān

ne, náa ī é kāꞌan ntée o taꞌan kō ne, koó ntii ō é ña vií ō nee iña é kōꞌxó ntēé taꞌan kō, o nēe nuu i é natɨ ̄vi iní ña é kākuintiꞌxe ña. 14 Iní u tsí ña tuvi nee iña é da miī e dóo dentu káa, tsí kuan ō nañéꞌe Xúva ko Jēsuú ko. Ntá tsi tē kuiní ñaꞌa san tsí ña váꞌa ō é viī ñá ne, ñá vāꞌá ō ntíꞌxe é viī ña. 15 Ntá tsi te da miī é kāꞌxín da nēé ka nuu i, kuān te dóo uꞌvi kakúvi taꞌan o kuenta iña í ne, ñá kakuinima ntíꞌxe o taꞌan o. Ñá ku kuēꞌen é kūnaá taꞌan o kuenta iña i é ncho kaꞌxin, tsí xiꞌí Cristu kuénta iña ñá dɨ. 16 Ñá ku viī ntó nee nuu i vata koo é ña kuvi kaꞌan kíni ñáꞌa san kuénta iña i é kade nto. 17 Tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō né, ñā té ini nee é kaꞌxi o ne, ō nee é koꞌo ō. Ntá tsi sáꞌa ntio Xuva kō é vīi ó ne: Vii ō é vāꞌá, vatā ó kakaꞌan ña. Kuntōo váꞌa o ni taꞌan ko, ni Xuva kō dɨ. Kunūu dîní nima kó dɨ. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ sáꞌā ne, níꞌi ko kuēnta iña Espíritū Sántū san. 18 Xoó ñaꞌa é kuān ó kade ña dá kade tsiñu ña iñá Cristú ne, dōo diní Xuva ko ni ñā. Káꞌan ñāꞌa sán dɨ tsi dóo váꞌā ó de ña. 19 Dukuān ne, koó ntii ō é kuntōo váꞌa o ni taꞌan kō. Xntii taꞌan ō e dií ka kuintiꞌxe ko Xuva kō. 20 Ñá ku natɨ ̄vín tsiñu Xuva ko kuenta iña i é ncho kaꞌxin. Nuu é ntaā i tsí ña tuví da nēé ka nuu i é kāꞌxin é ña  

 

 

 

 

 

 

294

ROMANOS 14​, ​15 váꞌa. Ntá tsi te kōꞌxó ntēé taꞌan o kuenta iña i é kaēꞌxín ne, ñá vāꞌá o den. 21 Tsí dií ka váꞌā o é ña kaꞌxin kúñū, nté koꞌon vinú, ntē ña viín da nēé ka nuu i é na kōꞌxó ntēé taꞌan o. 22 Nee iña é kuintiꞌxe o kuenta iña i sáꞌā ne, iña míi o ni Xuva kō. Dōo diní ko te vīi o é īni o tsí ntio Xuva kō é vīi o. Kidáā ne, ña túvī nté kui kaꞌán nima ko tsi ña váꞌa o de ō. 23 Ntá tsi te xōó ñaꞌa e ña íni ña te vāꞌá o é kāꞌxi ñá ne, o tē ña váꞌā o é kāꞌxi ñá da nēé ka ne, tē kuvi éꞌxi ña ne, iō kuetsí ña, tsí ña kaéꞌxi ña vatā ó kakuintiꞌxe ña. Tsí da nēé ka nuu i é vīín ne, tē ña kuintíꞌxe o te vāꞌá ō é vīín ne, kaden kuétsi te vīin.  

 

 

Vii o é ntio taꞌan kō, ñá ku vīi o nee iña é ntio mii kō

15

Xoꞌō e ntákuintiꞌxe váꞌa kō ne, kantio é xntii o taꞌan kō, ña é vata kuintíꞌxe váꞌa i san, vata koo é kūtuni ña nee é vāꞌa. Ña kú de o kuēnta da míi īña mii ko. 2 Vii o é vāꞌá, e xkúntee iní taꞌan kō, é un é un ō, vata koo é vāꞌá koo ni ñā, vata koo é dií dií ka na kuīntiꞌxe ña dɨ. 3 Tsí Cristú ne, ña ni íde ña nee iña é ntio mii ñā. Tsi kúvi ña vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Dā kaꞌan kíni ñaꞌa san íña ó ne, dúku ntēé u xuꞌú dɨ”, kaꞌan. 4 Tsí un ntɨꞌɨ ̄ túꞌun Xuva kō é ūve naꞌa nte ntúvi diꞌna ne, úvē naꞌa vata koo é na kūtúꞌve kō nté koo kuntoo ō. Tsi túꞌun ñā ne, kakaꞌan nté koo kutíi kō é na kuntetu o nī nté koo kunuu kaꞌnu nima kó dɨ. Dukuān ne, ntantétu ō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 5 Xuva kō, ñá é kātaꞌxi é kūtíi kō, é nākuꞌún kaꞌnu nima kó ne, na tāꞌxi  

 

 

 

ña é uun tsi kadā kuení nto ni tāꞌan ntó vatā o nañéꞌe Jesucristu ko é vīi o, 6 vata koo é uun tsi tatsin ntó ni ūun tsi dɨkɨ nto kada káꞌnu nto Xuva ko, Uvā Tóꞌo ko Jesūcristu.  

É kāꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san iña ña é ña te ña Israeé san

7 Dukuān

ne, váꞌa koo vií nto ni tāꞌan nto xe un xé un nto vatā o dé Cristu ni ntó vata koo é na kada kaꞌnu ña Xuva kō. 8 Tsí kakaꞌán u ni ntō tsi kíꞌxi Cristu váta koo é xntii ñā ña Israeé san é kūtuni ña nee iña é nuu é ntaā í iña Xuva kó nī é ntāda ntaa ña túꞌūn é xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni ñata kō kídaā. 9 Kíꞌxi ñā dɨ vata koo é kāꞌan ña é ña te ña Israeé san tsi dóo vaꞌá Xuva kō é ntuntāꞌví ini ña ña. Kuān ó kakuvi vatā ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō mí kākaꞌan Dávii: Kada kaꞌnu ú nto méꞌñū ñaꞌa, ñá é ña te ña Israeé san. Kata ú iña nto tsi dóo kaꞌnu nto, kaꞌan ña. 10 Kakaꞌan xtúku túꞌun Xuva kō dɨ: Kuntōo dínī ntó, ña é ña te ña Israeé, ni ñāꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō, kaꞌan. 11 Kakaꞌan xtúku dɨ: Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña da nēé ka tatá i ne, ¡na kada kaꞌnu ña Xuva kō! kaꞌan. 12 Isaiá dɨ ne, kakaꞌan ña: Kene ntita ditsin tatá viꞌi Isaii. Kii uun ñaꞌa, ña é kadā kûꞌvé iña ñá ntoo da míꞌī ká ñuu. Dɨvi ñā ne, kuntee ini ñá ñuú san ña, kaꞌan. 13 Tsí Xuva kō, ña é kataꞌxi é vāꞌa é kuntetu ō né, na tāꞌxi ña é kuntōo  

 

 

 

 

 

295

ROMANOS 15

díni nto; na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto dɨ, ntoꞌo é intée ini nto ña. Na tāꞌxi ña Espíritū Sántū san é xntii ña ntō é kanɨɨ ̄ nima ntó kuntētu nto é vāꞌá koo vií Xuva ko ni ntō. 14 Ntōꞌó taꞌan miī ko, iní u tsí dɨvi ntō ne, ini váꞌa nto é viī nto é vāꞌa. Ini váꞌa nto nté koo kaꞌan nto é kūvi kuéꞌe nto taꞌan nto itsi. 15 Ntá tsi iō nuu i é ña ni uꞌví ko é kāꞌán u ni nto dā táxnūu u túꞌūn saꞌá iña ntó, vata koo é ña kunáa inī nto. Kade u sáꞌā tsí kuan ō táꞌxi Xuva ko tsīñu vaꞌá san iñá ko 16 é vīí u vata kaa dutu íña Jesúcristu, é nañēꞌe ú ña é ña te ña Israeé san túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko. Vata tē nakuéꞌe ú ña ntaꞌa Xuva kō vata kaa doméni e dóo xkúntee iní ña. Kuvi kiꞌi ña ña, tsi e xtúvi tūꞌve Espíritū Sántū san ña é kūvi ña iña Xuva ko. 17 Vata kaa ú xuꞌu é kākuintiꞌxe kó Jesucristú ne, e dóo kaꞌnu kuiní ko é kāde tsiñu ú iña Xuva ko. 18 Ñá tē nee iñá kenē iní ko é kāꞌán u ni ntō, mii tsī é nté ō dé Cristu ní ko é kāꞌán u nī ña é ña te ña Israeé san vata koo é na kuintiꞌxe ña Xuva kō. Kuīntiꞌxe ña da téku ña túꞌūn é kākaꞌán u ni ña, ni dā íni ña nté ō dé u 19 dá xeꞌé u kuenta nuu i e dóo naꞌnu ne, ni nuū i e dóo vaꞌá san dɨ é xntiī Espíritū Sántū sán ko. Dukuān ne, nté ñūú Jerusaleen ún tsi nte ñuú Liricú ne, kakaꞌan ntódo ú kanɨɨ ̄ túꞌūn vaꞌá san iñá Cristu. 20 Tsi xió ntiī u é kāꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san da míꞌī ka mí vāta kutúni ñáꞌa san xoo é Cristu i. Kidáā ne, ña kúvi kāꞌan ñáꞌa san te nākiꞌi nuu ú tsiñu tuku ñaꞌa. 21 Ncho vií u vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō:

Ña é vāta xoxo kaꞌan í ni ñā ne, kutuni ñá ve. Ña é vāta teku í kuenta iña ñá ne, kiní ña ve, kaꞌan.

 

 

 

 

 

 

 

 

Ncho kɨꞌɨ ́n Pablu ñuú Roma

22 Dukuān

ne, ña ni kúvi kɨ ̄ꞌɨ ́n u kikoto níꞌni ú nto, kuān té kiꞌin itō ntío ko é kɨ ̄ꞌɨ ́n u. 23 Ntá tsi vevií ne, é ntɨ ̄ꞌɨ tsiñu kó iꞌa. Dukuān ne, ñá te dā vévii dóo ncho kɨꞌɨ ́n u, kíkoto níꞌni ú nto ne, 24 te Xuva kō ntio ña ne, kuítā ntiꞌxin ú te kuēꞌén u ñuú Spaña vata koo é kuvi kuntōo díni kúdii nto nī kó ne, dá kuvi xntii kūdii ntó ko é kɨ ̄ꞌɨ ́n ka u. 25 Ntá tsi diꞌna iō tsíñu kɨꞌɨ ́n u ñuú Jerusaleen vata koo é xntii kūdií u taꞌan ko, ña ntoo ikān. 26 Tsí ña ntoo ñuú Macedonia ni ñuú Acayá ne, dē kuení mii ñā é na natāka ñá diuꞌun iña ña dóo ntāꞌví san, ña ntáduku ntée Xuva kō, ña ntoo ñuú Jerusaleen. 27 Dōo diní ña tsí kuvi xntii kūdii ña taꞌan ña, ñá ntāꞌví san. Ntá tsi īó uun nuu i é ītá nuu ña é ña te ña Israeé san iña ñá Israeé san. Tsí ña ntákuintiꞌxe i, ña Israeé san ne, taxnūu ña ñaꞌa vata koo é kūtuni ña é ña te ña Israeé san iña Xuva kó dɨ. Dukuān né, te nīꞌi ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san, iña Xuva kó kuenta iña ñá Israeé san ne, kantio é kuēꞌé ña é kūnaá ntēé ña Israeé san ñuxiví sa dɨ. 28 Dukuān ne, te kúvi dé ntaá u tsiñu sáꞌa, tē xeꞌe ú ña diuꞌún san ne, kuítā ntiꞌxin ú mí ntoo nto te kuēꞌén u ñuú Spaña. 29 Iní u tsí te xēé u mí ntoo nto ne, xee níꞌī ú nuu i e dóo vaꞌa é nāxnuu viko Cristú ko.  

 

 

 

 

 

 

296

ROMANOS 15​, ​16 30 Kuenta

iña Xuva ko Jesúcristu, ni kuénta iña i é kātaꞌxi Espíritū Sántū san é kuīnima kó taꞌan kō ne, kaikan ú ntaꞌa nto, tāꞌán, te xntii ntō ko é kanɨɨ ̄ nima ntó kaꞌan ntâꞌví nto ni Xuva ko kuēnta iñá ko. 31 Kákan nto ntaꞌa Xuva kō é na nadaꞌan ñā ko dá ncho vií ñaꞌa san ní ko é kīni kaa, ña é ña ntákuintiꞌxe i san, ña ntántoo ñuú Judea. Kákan ntō dɨ é na nākuꞌun dîní nima táꞌan kō, ña ntoo ñuú Jerusaleen, tē xee niꞌí u é kuēꞌé u ña, 32 vata koo é, te Xuva kō ntio ña ne, nakunuu dîní nimá ko tē xeé u mí ntoo nto, dá kūtuví daꞌna kudií u ni ntō. 33 Xuva kō, ña katáꞌxi é kuntōo váꞌa ō ne, kunūu méꞌñu kunuu dava ña nto. Kuan koo na kōo.  

 

 

16

Kataxnūu Pablú ntiusi

Ntio ko é kīni nto tsi dóo vaꞌá ñaꞌa taꞌan ko ñadɨ ̄ꞌɨ, ñá nanī Febe, ñá kaxntii īni ukun ñuú Cencrea. 2 Váꞌa koo vií nto ni ña te xēe ña. Kuiko ñuꞌu nto ña vata tsi te Xuva kō. Xntii nto ñā nee iña é kātaan núu ña, tsi dóo ini xntii ña taꞌan ko, ni xūꞌú dɨ. 3 Nakuéꞌe nto ntiusi ñá nani Āquila ni ñádɨꞌɨ ̄ ñá Prisila, ña ntáde tsiñu dadɨɨ nī ko iña Jesúcristu, 4 ña é dií sa ni kunaá ntuvi iña i é nadaꞌan ñá ko. Ñá te da miī tsu é kānakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa ña, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ini ukún ña é ña te ña Israeé san ne, kuan ō kaꞌan ñá dɨ. 5 Nakuéꞌe nto ntiusi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákuintiꞌxe i, ña ntánataká nuu nú viꞌi ña kān dɨ. Nākuéꞌe nto ntiusi Epenetu, ña e dóo ntio ko. Diꞌna ña kuíntiꞌxe ña Cristu é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña  

 

 

 

ñuú Asia. 6 Nakuéꞌe nto ntiusi ñá nani Māria, ña e dóo dé tsiñu ina nto. 7 Nakuéꞌe nto ntiusi Andrónicu ni Júnia, ña ñuú ko. Dadɨɨ tsi ñúꞌu kutū ú ni ñā. Iní pustrú san e dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Diꞌna ña kuíntiꞌxe ña Cristu é xūꞌu. 8 Nakuéꞌe nto ntiusi Amplíatu, ña e dóo ntio kó kuenta iña Xuva ko. 9 Nakuéꞌe nto ntiusi táꞌan ko Ūrbanu, ña é dadɨɨ ntáde tsiñu o ni i kuēnta iñá Cristú, ni Ēstaqui, ña e dóo ntio kó dɨ. 10 Nakuéꞌe nto ntiusi Apéle dɨ, ña e dóo váꞌā o dé nuú Cristu. Nakuéꞌe nto ntiusi ñáviꞌi Aristobulú dɨ. 11 Nakuéꞌe nto ntiusi ñá ñuú ko, ñá nani Herōdiuun, ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌí Narcisu, ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō. 12 Nakuéꞌe nto ntiusi Trífena ni Trífosa, ña ntáxio ntii ntáde tsiñu iña Xuva ko. Nakuéꞌe nto ntiusi táꞌan ko Prēsida, ña e dóo ntio ko. Un váꞌa ō váꞌa tsi kade tsiñu ña iña Xuva ko. 13 Nakuéꞌe nto ntiusí Rufu, ña é nakaxnúu Xuva kō, ni dɨꞌɨ ̄ ña é vata te dɨꞌɨ miī kó ña dɨ. 14 Nakuéꞌe nto ntiusi Asíncritu, ni Flégonti, ni Hérme ni Pátroba, ni Hérma, ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan kō, ña ntáduku ntée Xuva kō dɨ ́, ña ntoo niꞌi ñā. 15 Nakuéꞌe nto ntiusi Filólogu, ní Julia, ni Néreú, ni tāꞌan ña Olimpa, ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan kō, ña ntáduku ntée Xuva kō dɨ. 16 Kanɨɨ ̄ nima ntó nakuéꞌe nto ntiusi táꞌan ntō é un é un ntō, tsi ntáduku ntée nto Xuva kō. Ña ntánataká nuu ini un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ úkūn mi ntánuu iní ña Cristú ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. 17 Káꞌān ú ni nto, tāꞌan, é na kōto nto xoo é kāde i é nāa núu nto ni tāꞌan nto, xoo é kanatɨ ̄ví nuu i e  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

297

ROMANOS 16

ntákuintiꞌxe nto, tsí e túku nuu i e ntánakuāꞌa ña nto naa i é nakuāꞌa ú nto. Ñá ku kīni nuu nto iña ña, 18 tsí ña túvi neé tsiñu ntáde ña iña Tóꞌo ko Jesūcristu, tsí da mii tsī é ntio mii ñā e ntáde ña. Ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa, ña é ña túꞌve i san, da dóo váꞌā ó ntákaꞌan ña, tsi dóo ini ña nté koo kaꞌan ña. 19 Iní un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa tsi ntántīkɨn nto túꞌūn vaꞌá san. Dōó diní ko te kuān ó de nto. Ntá tsi ntio ko é na kūtúꞌve váꞌa nto nté koo vií nto é vāꞌa. Ñá te ntīo ko é na kūtúꞌve nto é viī nto é kīni kaa. 20 Viꞌa vé ne, Xuva kō, ña kataꞌxi é kuntōo váꞌa o ni taꞌan kō ne, ñá kukuīí ka ña é tāꞌxi ña é kūvi vií nto nī Tóꞌō e ña váꞌā san. Na nāxnuu viko Tóꞌo ko Jesūcristu nto. 21 Timoteu, ña é kade tsiñu nī kó, nī ñaviꞌi kó Luciu ni Jásuun ni Sosípaté dɨ ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. 22 Xuꞌu é Terciú u, kaxntée nāꞌá u túꞌūn saꞌá iñá Pablú ne, taxnūu ú ntiusi ntó kuenta iña Xuva kó dɨ. 23 Taxnūu Gayú ntiusi nto, tsí dɨvi ñā táꞌxi ña viꞌi ña é kutūví u  

 

 

 

 

 

ne, tāꞌxi ña é kuntōo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáduku ntée xúkūn sán dɨ. Erastu, ñá kade tsiñu dɨkɨ i ñuú saꞌá ne, ni taꞌan kō Cuartú ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. 24 Na nāxnuu viko Tóꞌo ko Jesūcristu ntó, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Kuan koo na kōo.  

Nchuꞌun e ntíi nte ata ī

25 ¡Na

kata ō nchuꞌún Xuva kō! tsí dɨvi ña kūvi taꞌxi ña é na kuīntiꞌxe váꞌa nto vatā ó kakaꞌán u ni nto dá nañéꞌe ú nto túꞌūn vaꞌá iña Jesúcristu. Tsí nañéꞌe Xúva ko ko nuū i é tūvi xuꞌu un tsi nte díꞌna dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví san. 26 Ntá tsi vevií ne, xéꞌe ñā é kūtuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa nee iña é ncho kaꞌan túꞌūn e xntée naꞌa ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā. Tsí Xuva kō, ña é kāntíto ntii dañu ntūvi ne, ntio ña é kūtuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san vata koo é na kuīntiꞌxe ña ne, kada ntaa ña é kākaꞌan ña. 27 Xuva kō, ña é kuvi ūun tsi, ña e dóo kiꞌin inī í ne, dɨvi ñā é na kūnuu iní ko ña ntii dañu ntūvi kuenta iña Jesúcristu. Kuan tsi koo na kōo.  

 

Tutu é kuvi ūun e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Corintu Kakaꞌán Pablu ni ñá ntákuintiꞌxe i, ña ntoo ñuú Corintu

1

Xuꞌu é Pablú u ne, kana Xuva kō ko é vīí u pustru iña Jesúcristu, tsí kuan ō ntío ña. Dadɨɨ ú ni ēní ko Sostené ne, 2 táxnūu ntɨ ́ túꞌūn saꞌá iña nto, ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō e ntánatāká nuu nto ini ukun ñuú Corintu, ña é ntuviko kuēnta iña Jesúcristu, ña e kána Xuva kō é ntuntoo nima ntó, ni dā xóo ká ñaꞌa, ña ntoo dá vādá ka ñuxiví a, ña ntákaku niꞌi dɨ ̄ví Tóꞌo ko Jesūcristu. Tsí dɨvi ñā é Xuva ko ña iña ko un ntɨ ́ꞌɨ ō. 3 Na naxnuu viko Xuva ko nto, dɨvi ña nī Tóꞌo ko Jesūcristu. Na tāꞌxi ña é vāꞌá koo kuntōo nto.  

 

Niꞌi ko é vāꞌá iña Xuva ko kuenta iñá Cristu

4 Nguentúvi

kanakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto, tsi dóo váꞌā o dé ña ni nto kuēnta iña Jesúcristu. 5 Tsi táꞌxi ña e dóo kukuika níma nto é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i dɨ. Tāꞌxi ña e dóo váꞌa koo kaꞌan nto da nēé ka nuu i e ntákaꞌan nto, nī e dóo kiꞌin inī ntó dɨ. 6 Tsi túꞌūn vaꞌá iñá Cristú ne, é nuu é  

 

ntaā í iña nto. 7 Dukuān ne, ñá tē neé ntákūnáa nteē ntó iña Xuva kó da nɨɨ ̄ ntántétu nto ntuvi dá nainu xtúku Tóꞌo ko Jesūcristu. 8 Tsí Xuva kō ne, kuenta vií ña é kuntoo kutu ntō un tsi da nté ntīi ata i kan, vata koo e nté uun xoxo kuvi kaꞌan nteé i nto tē xee ntúvī é kixkadā kûꞌve Tóꞌo ko Jesūcristu. 9 Xuva kō ne, nguentúvi kade ntaa ña nee é kākaꞌan ña. Dɨvi ña kāna ña nto é uun tsi kuvi nto ni Īꞌxá mii ña, Tóꞌo ko Jesūcristu.  

 

 

Dā kii nteé xio taꞌan xúkūn san

10 Dɨvi

nto, tāꞌan kó, kakaꞌán u ni nto kuēnta iña Tóꞌo ko Jesūcristu dá kakaꞌán u é na viī ntó da xeꞌé ne, natíin dadɨ ́ɨ nto ni tāꞌan nto. Ñá ku kīi nteé xio taꞌan nto, tsí uun kuédadɨɨ tsi é kadā kuení nto. 11 Tsí kakaꞌan ñáviꞌi Cloee ní ko tsi ntánāa núu nto ni tāꞌan nto. 12 Kakaꞌan ñá tsi íō ntó ne, kakaꞌan nto: “Xuꞌú ne, kantīkɨ ́n u Pablu”; iō ntó ne, kakaꞌan nto: “Xuꞌú ne, kantīkɨ ́n u Apolo”; ō “Xuꞌú ne, kantīkɨ ́n u Pedru”; ō “Xuꞌú ne, Cristu kantîkɨ ́n u”, xkoó kaꞌan nto. 13 ¿Vá ūvi nuu ntú Cristu? ¿Vá xūꞌú ntu é Pablú u ña é xiꞌí ntiká krusi  

 

 

298

299

1 CORINTIOS 1

kan kuénta iña nto? ¿Vá kuenta iñá ko ítsi ntute nto? 14 Ntá tsi dóo váꞌā ó tsi nté uun nto ña ni nakutsi ntúte ú nto; da mii tsī Crispu ni Gáyu. 15 Dukuān ne, ñá xoxó kuvi kaꞌan i e ítsi ntute ntaꞌa ko. 16 Nakaꞌān kó tsí nakutsi ntúte ú ñaviꞌi Stefanú dɨ. Ntá tsi ña nakaꞌán ko tē nakutsi ntúte ú tuku ká ñaꞌa dɨ. 17 Tsí Cristú ne, ñá ni taxnūu ña ko é nakūtsi ntute ú ñaꞌa, tsí xuꞌú ne, taxnūu ña ko é kāꞌan ntódo u túꞌūn é vāꞌá san nté koo nakáku ō. Ñá kakāꞌán u túꞌūn e dóo viꞌxín kaa san é vata tē dóo tuꞌvé ko, vata koo é ña ku dé kuení nto te nākáku nto kuenta iña túꞌūn e dóo kiꞌin inī i é kākaꞌán u ni ntō, vata koo é ña nantii níꞌni u e dóo nuu áꞌvi i é xiꞌí Cristu ntíkā krusi kan kuénta iña ko.  

 

 

 

Xéꞌe Xuva kō é kūvi vií Cristu é un ntɨꞌɨ ̄, e dóo kiꞌin inī ñá vata kaa mii ñā

18 Dá

kakāꞌan o tsí xiꞌí Cristu ntíkā krusi kán ne, ñá tē nté kaa tuntu kaa túꞌūn saꞌá, kuiní ñaꞌa, ña ntaíka itsi dôꞌví san. Ntá tsi dɨvi ō e ntántīkɨn ó Cristu, ña é nakáku kō ne, tūꞌún sāꞌá ne, tūꞌun íña núu i e dóo kaꞌnu é edé Xuva ko īña ko, kuiní kō. 19 Duꞌva ō kúvi vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Nantɨꞌɨ ̄ u é kiꞌin īní ñaꞌa, ña dóo kiꞌin inī i; nāxtuví xio u é kāñeꞌe dɨkɨ ñáꞌa sán dɨ, kaꞌan. 20 ¿Míꞌi ntu nūu áꞌvi ñaꞌa san, ña e dóo iní san, nī ña dóo tuꞌvé i iñá leí san, nī ña e dóo ini kaꞌan nuu i é īó ñuxiví a? Náñēꞌe Xúva ko kō tsí nee iña e dóo vaꞌá ñuxiví a, kuiní  

 

kō ne, ñá tē neé nuu áꞌvi i núu ña. kiꞌin īni Xúva kō, tsi ñá ni dē vaꞌa ña é kutūni ñáꞌa san nee ñáꞌa ña kuenta iña i e dóo kiꞌin inī ña, ntá tsi dóo xkúntee iní ña é nakakū ñá ñaꞌa, ña é kuintiꞌxe i ña kuenta iña túꞌūn e dóo tuntu kaa é kāꞌan ntódo o. 22 Ña Israeé san ne, ncho kiní ña nuu i e dóo kaꞌnu; ña griegú san ne, dōó ncho kutúꞌve ña, é kukiꞌin inī ña. 23 Ntá tsi xoꞌō ne, ntákaꞌan ntódo o iñá Cristu, ña é xiꞌí ntiká krusi kan kuénta iña ko. Ña Israeé san ne, dōó dokaꞌan é ntákaꞌan o, kuíni ña. Ña tuku tatá i san ne, dōó tuntu kaꞌan o, kuíni ña. 24 Ntá tsi xoo ñáꞌa, ña e kána Xuva kō né, kuān te ña Israee ñá ne, o kuān te ñá griegu ñá ne, kutuni ña tsí Cristú ne, nīꞌi ña é kūvi vií ña da nēé ka ntɨꞌɨ nuu í, ne, niꞌi ña e dóo kiꞌin inī ñá kuenta iña Xuva kó dɨ. 25 Tē nee iña é kade Xuva kō e dóo tuntu kaa, kuíni ñaꞌa sán ne, dɨvī e dií ka váꞌa kuēꞌen é vata kaa é tuꞌvé ña ñuxiví a. Nee iña e dóo vita iní Xuva kō ne, dɨvī e dií ka ntii inī i é vata kaa ña ñuxiví a. 26 Dɨvi nto, tāꞌan kó, na nakaꞌan ntō nte ntáa nto dā kána Xuva ko ntō. Ñá tɨtɨ ̄n nto e dóo tuꞌvé nto, vatā o túꞌve ña ñuxiví a. Ñá tɨtɨ ̄n nto e dóo naꞌnu ñaꞌa nto ne, ña tɨ ́tɨn nto e dóo kuika ntō dɨ. 27 Ntá tsi nuu i e dóo tuntu kaa, kuíni ña ñuxiví a ne, dɨvī é nākaxnúu Xuva kō é nakōꞌxó nteē ñá ñuxiví san, ña e dóo kiꞌin inī í ne, nākaxnúu Xuva ko nūu i é ña ntii iní i san é nakōꞌxó ñaꞌa, ña e dóo ntii inī í san. 28 Nakaxnúu Xuva ko ñāꞌa, ña é ñā váda ntaidiáꞌvi, kuíni ñaꞌa ñuxiví sa, nī ñaꞌa, ña é ña ntío 21 Dōó

 

 

 

 

 

 

 

1 CORINTIOS 1​, ​2

300

kueꞌen tsí ñaꞌa san, nī ñaꞌa, ña é ña te neé nuu áꞌvi i, kuíni ñaꞌa sán dɨ, vata koo é na nakōꞌxó ña ñaꞌa, ña dóo naꞌnu ñaꞌa san. 29 Tsí ña kúvi vīí kaꞌnu nté uun ñaꞌa nuu Xuva ko. 30 Tsí mii Xuva kō né, tāꞌxi ña é uun kuédadɨɨ tsi ntuvi o ni Jesūcristu. Ntaꞌa Jesuú ne, taꞌxi ña e dóo kiꞌin inī kó nī é ntuntoo kuétsi ko, nī é ntuviko o kuēnta iña Xuva ko, tsi e ntáꞌvi ña kuétsi kō dá xiꞌi ña. 31 Duꞌva ō kúvi nuu i sáꞌa vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Xoó ncho kada kaꞌnu mii ī kúñu ī ne, na kāda kaꞌnu ña kuenta iña Xuva ko”, kaꞌan.  

 

 

Tūꞌún Cristu, ña xiꞌí ntiká krusi kan

2

Xuꞌú ne, dā xeé u mí ntoo nto, tāꞌan, é kāꞌan ntódo ú ni ntō é nuu é ntaā í iña Xuva kó ne, ñá ni kāꞌán u ni nto túꞌūn e dóo viꞌxín kaa, nté túꞌūn e dóo kiꞌin inī í san. 2 Tsi dé kuení ko é ña te nee iñá kaꞌán u ni ntō é da mii tsī túꞌun Jesūcristu, nté ō xiꞌi ñá ntíkā krusi kan kuénta iña ko. 3 Dā itúvī ú ni ntō ne, ña túvi ntiī ko. Koó da kanɨ ́ꞌɨ u tuví u e dóo uꞌví ko. 4 Dá kakāꞌán u ni nto, nī dá kakāꞌan ntódo ú ne, ñá tē túꞌūn e ntákaꞌan ña e dóo kiꞌin inī í san é kākaꞌán u ni ntō, tsí táꞌxi Espíritū Sántū sán ko ntii ñā é kuvi nakuāꞌá u nto, 5 vata koo é na kunuu inī ntó Xuva ko, ña e dóo kaꞌnu, ña te é kunuu inī ntó ñaꞌa, ña e dóo kiꞌin inī í san.  

 

 

 

Kanañēꞌe Espíritū Sántū san ko xoo é Xuva kō

6 Ntá

tsi kakaꞌán ntɨ túꞌūn é kiꞌin īní ni ñā e dií ka ini túꞌun Xuva kō. Ntá tsi ña te dɨvī túꞌūn e ntákaꞌan

ña dóo tuꞌvé i san, nté tūꞌun e ntákaꞌan ña ntádē kûꞌvé ñuxiví a vevii, tsí ña náꞌa ka kuntōo ña ñuxiví a. 7 Ntá tsi túꞌūn é kākaꞌán ntɨ e dóo kiꞌin īní iña Xuva kó ne, iña nuu i é tūvi xuꞌu un tsi nte díꞌna da de kúꞌve ñá ñuxiví san. Núu i sāꞌá ne, dɨvī é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 8 Nté uun ñaꞌa, ña ntádē kûꞌvé ñuxiví a ne, ñá ni kutūni ñá nuu i sáꞌa. Tē dɨ ́ ni kutūni ñá ne, ñá ni naxnteē ñá Tóꞌo kō ntiká krusi kan, ña dóo kaꞌnu. 9 Ntá tsi uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Núu ī é vāta kiní o, é vāta tekú kō, é vāta kɨꞌɨn dɨkɨ kó ne, é xtūví tūꞌvé Xuva ko nūu i tsíkan iña ñaꞌa, ña é ntákuinima í ña, kaꞌan túꞌun ñā. 10 Sáꞌā ne, náñēꞌé Xuva ko ko ntāꞌa Espíritū Sántū san. Tsí Espíritū sán ne, kaito nteé ña é un ntɨꞌɨ ūn tsi nte nuu i é ña káñeꞌe dɨkɨ ko iña Xuva ko, é da mii tsi Xuva kō é īni ña. 11 Ntá tsi ¿xoó ntu ini i nee iña é kadē kuení tuku ñaꞌa? Tsí da mii tsi nīma ña é īni. Dukuān né, da mii tsī Espíritū Sántū san íni ña nté o kadē kuení Xuva kō. 12 Ntá tsi xoꞌō ne, ñá ni nīꞌi ko é nakuaꞌa o nuū i é īó ñuxiví a, tsí xoꞌō ne, níꞌi ko miī Espíritu Xuva kō vata koo é kūtuni ko nuu i é kataꞌxi Xuva ko kō tsi dóo váꞌā ó de ña ni kō. 13 Ñá tē túꞌūn e dóo ini ñá ñuxiví sa é kākaꞌán ntɨ nuu i sáꞌa, tsi túꞌūn é nañéꞌe Espíritū Sántū sán ntɨ é kākaꞌán ntɨ. Dukuān é kanañēꞌé ntɨ ñaꞌa, ña é nuu Espíritū Sántū san níma i, núu ī é kākaꞌan Espíritū Sántū san. 14 Ntá tsi ñaꞌa, ña é ña te núu Espíritū Sántū nima í ne, ña kúvi  

 

 

 

 

 

 

 

301

1 CORINTIOS 2​, ​3

kɨ ̄ꞌɨn dɨkɨ ña túꞌūn é ncho kaꞌan Espíritu Xuva ko ni ñā. Dōó tuntu kaa túꞌūn san, kuíni ña, tsí ña te núu Espíritū Sántū san níma ña é nañēꞌe ñá ña nee é kāni túꞌun. 15 Ntá tsi ñaꞌa, ña é nuu Espíritū Sántū nima í ne, kuvi kaꞌan ntée ña un ntɨꞌɨ nuū i. Ntá tsi dɨvi ñā ne, xoxó kuvi kaꞌan ntée i ña. 16 Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “¿Xoó ntu ini i nté o kadē kuení Xuva kō? ¿Xoó ntu kuvi nañēꞌé i ña itsi?”, kaꞌan. Ntá tsi xoꞌō é iꞌxá Xuva ko ō ne, ntádē kuení ko vatā ó kadē kuení Cristu.  

 

Ña ntáde tsiñu dadɨɨ iña Xuva ko

3

Ña ni kúvi kāꞌán u ni nto vatā ó kakaꞌán u ni ñāꞌa, ña é ini vaꞌá Xuva ko, tāꞌan. Ntá tsi kakaꞌán u ni nto vatā ó kakaꞌán u ni ñāꞌa, ña é da mii tsī é īni nee iña é īó ñuxiví a. Váta kīni váꞌa nto nuu i īñá Cristu, tsí vata ntáa iꞌxa ɨkɨ ́n san ntáa nto. 2 Vatā ó kaxéꞌe o dɨ ̄kui é kōꞌo iꞌxa ɨkɨ ́n san é vata kutíi i é kāꞌxi kúñū ne, kuān ó kanakuāꞌá u nto núu ī é kiꞌin īní san dɨ, tsí vata kutíi nto kɨꞌɨn dɨkɨ nto túꞌūn é kiꞌin īní san. Nté vevií vata kutíi nto kɨꞌɨn dɨkɨ nto, 3 tsí ntáde dukuan nto vatā o ntáde ña ñuxiví san. ¿Ñā ntu te dukuan o ntáde nto da ntákuneꞌū iní nto ni tāꞌan nto, ō da ntánaa núu nto ni tāꞌan nto? Dito tsi ntáde nto vatā ó de ña ñuxiví san. 4 Kakaꞌan ntó, uun ñaꞌa ntō: “Xuꞌú ne, kantīkɨ ́n u Pablu.” Tuku nto ne, kakaꞌan nto: “Xuꞌú ne, kantīkɨ ́n u Apolo”, xkoó kaꞌan nto. ¿Ñā te dukuan ntú o ntákaꞌan nto vatā o ntákaꞌan ñá ñuxiví san? 5 ¿Xoó ntu é Apolo í san? ō ¿xoó ntu é Pablu í san dɨ? Kūdii ña ntáde  

 

 

 

tsiñu iña Xuva ko ntɨ e ntánakuāꞌa ntɨ ́ nto é kuintiꞌxe nto ña. Da mii tsī e táxnuu Xuva kō ntɨ é kāde ntɨ, é un é un ntɨ. 6 Xuꞌú ne, da mii tsī é nakūꞌxí u tsɨ ́kɨ ̄n sán ne, Apoló san ne, dáꞌvi ña ntūte. Ntá tsi Xuva kō táꞌxi ñā é kuēꞌnu. 7 Dukuān ne, ñá te kāꞌnu ñaꞌa ña kaíꞌxi tsɨ ́kɨ ̄n san, nté ña kadáꞌvi ntute sán dɨ, tsí mii tsi Xuva kō e dóo kaꞌnu ña, tsi dɨ ́vi ñā né, kataꞌxī ña é kuēꞌnu. 8 Dadɨɨ tsi nuu áꞌvi ña kaíꞌxi tsɨ ́kɨ ̄n sán ni ñā kadáꞌvi ntute san. Ntá tsi táꞌxi Xuva kō é vāꞌá iña ña, é un é un ña, vata tsī ó kade tsiñu ña. 9 Dadɨɨ tsi ntáde tsiñu ntɨ ́ iña Xuva ko. Dɨvi ntō né, vata ntáa ñuꞌu é katavi nuu Xuva kō ntáa nto. O vāta ntáa viꞌi é kaxntītsí Xuva kō ntáa nto. 10 Xuꞌú ne, vata kaa ña kadama, ñá odo nūú, kaa ú, e táꞌxi Xuva kō é kutūní ko nté koo kada váꞌa ú etɨ ́ viꞌi san. Tuku ñaꞌa ne, katsodo ña ntóꞌo nuu i kan. Ntá tsi na kōto váꞌa ña, xe un xé un ña, nté o ntáde tsiñu ña. 11 Jesucristú ne, dɨvi ñā é vata kaa etɨ ́ viꞌi san kaa ña. Ña kúvi nanīꞌi ko túku etɨ ́ viꞌi é dií ka vaꞌa é dɨvi ñā. 12 Dōó tɨtɨ ́n nuu i é kuvi tsodo o ētɨ ́ viꞌi san. Kuvi tsodo o ōró, ō kaá kuīꞌxín, o xūu e dóo nuu áꞌvi i, o kuvi tsodo o ūtún, ō xóꞌo, o chɨ ̄ɨn. 13 Tē ita ntíꞌxin ñuꞌú san viꞌi sán ne, kutuni ko te váꞌa nuu i e dé tsiñu niꞌi ña xntítsí i san. Kuan kōo kutuni ko xoo e dé tsiñu váꞌa i ntuvi te vexkáda kûꞌvé Xuva kō, tsí vata kaa ñuꞌú san kaa ña te kúvi. Te kuīta ntíꞌxin tsiñu ko nūu Xuva kó ne, dōo dîtó te vāꞌá o dé tsiñu ō né, o tē ña váꞌa o nī de tsíñu ō. 14 Te kūtií tsiñu kō é kuntītsí te kuīta ntíꞌxin ñuꞌú san ne, níꞌi kō é vāꞌa. 15 Ntá tsi te koko e dé  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

302

1 CORINTIOS 3​, ​4 tsiñu ō ne, kunaá iña ko. Ntá tsi mii ō ne, nakáku o vatā o dé ñaꞌa é da miī kúñu ī nakáku ña dá iꞌxi víꞌi ña. 16 ¿Ñá īni ntú nto tsí viꞌi Xuva kō kúvi nto, tsí nuu Espíritu Xuva ko nīma nto? 17 Te xōo ñáꞌa nakatsin ña viꞌi Xuva kō né, nakatsin Xuva ko ñā dɨ, tsí xúkun Xuva kō né, kūviko kuenta iña ña. Dɨvī xúkun tsīkán ne, dɨvi o xoꞌō. 18 Ñá ku kāni ntaꞌví mii ntō kúñu ntō. Te iō nto e dóo kiꞌin inī ntó, kuiní nto, vatā ó ini ñá ñuxiví san ne, dií ka váꞌā ó te ntuvi nto vata kaa ñaꞌa, ña é ña te neé ini, vata koo é kūtúꞌve nto é nuu é ntaā i. 19 Nee iña e dóo kiꞌin īní ñuxiví san ne, ñá vādá kaidiáꞌvi nuu Xuva ko. Tsí uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Nuu i é kīni kaa e ntántukū nuní ña ne, dɨvi tsi nūu i é kuēꞌé Xuva kō é kōꞌxó nteē ña”, kaꞌan. 20 Kakaꞌan xtúku túꞌun ñā dɨ: “Ini Xúva kō é un ntɨꞌɨ ̄ é kadē kuení ñaꞌa, ña e dóo tuꞌvé i ñuxiví san ne, ñá vādá kaidiáꞌvi kueꞌen tsi”, kaꞌan túꞌun ñā. 21 Dukuān ne, ñá ku kada kaꞌnu nto te kantīkɨn ntó dā xóo ká ñatīi, tsí un ntɨꞌɨ nuū i é kāduku ntée nto. 22 Tsí kuān té Pablu, ni Apólo, nī Pedrú, ni kanɨɨ ñūxiví san, ni ntūvi iña kó, ni dōxiꞌi san, ni é un ntɨꞌɨ ̄ é iō vevíi, nī é un ntɨꞌɨ ̄ é kōo ntuvi é vēꞌxí ne, un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa é kāduku ntée nto. 23 Dɨvi ntō ne, ntáduku ntée nto Cristu. Cristú ne, kaduku ntée ña Xuva kō.  

 

 

 

 

 

 

 

4

Tsiñu é ntáde pustru

Na kūtuni nto tsí ntɨꞌɨ ́ ne, ña ntáde tsiñu iña Cristú ntɨ, é uvē ntaꞌa ntɨ túꞌūn e dóo viꞌxín o iña Xuva ko. 2 Xoó ñaꞌa é kūnteé  

ntaꞌa i ne, kantio é kāda ntaa ña nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ é kākaꞌan tóꞌo ñā. 3 Xuꞌú ne, ñá kāde ú kuentá te kāꞌan ntó te vāꞌá u ne, o tē ña váꞌa u, o kuān te dá xōó ka ñaꞌa kuan koo kaꞌan ñá dɨ. Nté dɨvī ú ña kuvi káꞌan u neé ñaꞌa u. 4 Ña te neé ni idé u, kuini ko, ntá tsi xoó ntu ini í te kuan ō. Da mii tsi Xuva kō é kuvi kaꞌan ñá te vāꞌá u ne, o te ña váꞌa u. 5 Dukuān ne, ñá ku kāꞌan ntó te xoo dóo vaꞌa i, ō xoo ña váꞌa i, da nté nainu xtúku Xúva kō. Tē naínu ñá ne, naxiꞌí nuu ña nima ko vata koo é kūtuni ko nee iña é ñuꞌu xūꞌu. Taꞌxi Xuva ko kídaā é ntii díto un ntɨꞌɨ ̄ é ntádē kuení kō é nuu nima ko. Kidáā ne, kaꞌan Xúva kō nee iña e dóo vaꞌá iña ko, xe un xé un ō. 6 Ntoꞌó, taꞌan, kakaꞌán u ni nto nuū i sáꞌā e váꞌa tsi mii ntō. Kakaꞌán u iñá Apoló ne, íñā kó dɨ, vata koo é kīni nto ntɨ ́ ne, kutúꞌve nto é ña kuita ntíꞌxin nto vatā ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō, vata koo é nté uun nto ña káꞌan nto: “Ña sāꞌá ne, dōo váꞌa ña”, ō kaꞌan nto: “Ña tsīkán ne, ñá vāꞌá ñaꞌa ña”, koo kaꞌan nto. 7 ¿Xoó ntu kantaváꞌa ñaꞌa i nto te dií ka vaꞌá ñaꞌa nto é vata kaa ña nguiī san? ¿Nee iñá ntu īo íña nto é ña ni taꞌxi Xuva ko? Ntá tsi te taꞌxi Xuva kō ne, ¿nté kui kade kaꞌnu ntu nto vata sá tē kuenta iña mii nto ni níꞌi nto? 8 Dɨvi ntō ne, é dōó kuika nto vē; ñá tē nee iñá ka ntátaan núu nto. Mii ntō ntáde nto rei, é ntē ñá vādá ka míꞌi ntátaan núu nto ntɨ. Tē dɨ ́ nuu é ntaā i é rei ntíꞌxe nto ne, kadā kûꞌvé dadɨɨ ntɨ ́ ni ntō. 9 Ntá tsi ntɨꞌɨ é pustrú ntɨ ne, vata te taꞌxi Xuva kō é ntīi ntɨ un tsi nte ata i  

 

 

 

 

 

 

303

1 CORINTIOS 4​, ​5

kan. Kuan ō dé kuení ko. Vata ntáa ñaꞌa, ña niꞌi i doxiꞌí san ntáa ntɨ, é kanɨɨ ñūxiví san ntaíto díto ña ntɨ ́, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ánje, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 10 Ntɨꞌɨ ́ ne, dōó tuntú ntɨ kuenta iña Cristu. Ntá tsi ntoꞌó ne, dōó kiꞌin inī nto é kudadɨɨ nto nī Cristu. Ntɨꞌɨ ́ ne, ña túvi ntīi ntɨ ́, ntá tsi ntoꞌó ne, dóo iō ntíi nto. Ntɨꞌɨ ́ ne, ña ntaíko ñuꞌu ñaꞌa sán ntɨ, ntá tsi ntoꞌó ne, dōo ntaíko ñuꞌu ñāꞌa san nto, kuíni nto. 11 Ntē vevii ntákakɨn ntɨ ́ ne, ntaítsí ntɨ ntute. Ña túvi dōo é kūꞌun ntɨ. Dōo ntádē xení ñaꞌa san ní ntɨ ne, ña túvi viꞌi miī ntɨ ́ mi é kuntōo ntɨ. 12 Ntɨꞌɨ ́ ne, dōó ntántoꞌo ntɨ é ntaꞌa ntɨ ntáde tsiñu ntɨ ́. Dā ntákaꞌan kíni ñaꞌa san ní ntɨ ne, ntánantiko kōó ntɨ, kakaꞌán ntɨ: “Na kunūu méꞌñu kunuu dava Xuva ko ntō”, xkoó kaꞌán ntɨ. Dā ntáde ña nī ntɨ é kīni kaa ne, ntákutíi ntɨꞌɨ ntɨ ́ nimá ntɨ. 13 Dā ntákaꞌan kíni ña nī ntɨ ́ ne, ñá tē ntákudiín ntɨ ni ñā, tsi ntánakaꞌnu ntɨ ́ iní ñā. Ntáde ña nī ntɨ ́ vata te ñeꞌe ñuxiví sa kúvi ntɨ, vata ntáa nuu i é ña kaidiáꞌvi ká i e ntánakuītá ñaꞌa san. Un tsi nté vevií ne, kuan tsī ó ntáde ña nī ntɨ. 14 É kakāꞌán u ni ntō saꞌá ne, ñá te kakāꞌán u é kūkaꞌan nuu nto, tsí kade tii ú ni ntō vata kaa iꞌxá miī ko e dóo kakuinimá ko i. 15 Tsí kuan te uꞌxi míil mastru nto, ña é ntánañéꞌe í nto iñá Cristú ne, ntá tsi ña tɨtɨ ́n uva ntō. Dɨvī u é uva ntō, tsí nañéꞌe ú nto túꞌūn é vāꞌá san nté koo kuintiꞌxe nto Jesūcristu. 16 Dukuān ne, kaikán u da xeꞌe ntáꞌa nto é kuntīkɨn ntó ko ne, viī ntó vata tsī ó de ú san. 17 Kuenta iña i sáꞌa ne, taxnūu ú Timoteu, é vata kaa iꞌxá miī ko, ña  

 

 

 

 

 

 

 

e dóo kakuinimá ko. Ñá kaxtuvī mii ña é kuntīkɨn ñá Xuva kō. Dɨvi ñā nakaꞌan ñá ntō nté o dé u é kantīkɨ ́n u Cristú, vatā ó kanañēꞌé u ñaꞌa san má ūkún dā míꞌī ka kañeꞌé u. 18 Iō ntó ne, dōo ntáde naꞌnu nto, tsí kuini nto ne, ña kíꞌxī ká u, kíxkoto niꞌni ú nto. 19 Ntá tsi ña kukuíi ka dá kiꞌxi ú, te Xuva kō ntio ña. Kidáa kutūní ko te kūvi vií ntiꞌxe ña ntáde naꞌnu ñaꞌa sán ne, o kūdii da ntákaꞌan ña. 20 Tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, ñá te da mii tūꞌun kúvi, tsi dóo iō ntii ña neé viī ña. 21 ¿Nee iñá ntu é ntio nto: é kīꞌxi ú mí ntoo nto é nāa ú ni ntō né, ō é kīní u nto e dóo kakuinimá ko nto?  

 

 

 

5

Kadē kúꞌvē ñá iña uun ñaꞌa, ña kade é kīni kaa

Ntákaꞌan ñáꞌa tsí uun ñaꞌa ntō ne, kaeni dɨkɨ ́ ña ñadɨ ̄ꞌɨ úva ñā. Nté ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō, ñá īni ña é kuān koo vií ña, é nákiꞌí ña ñadɨ ̄ꞌɨ úva ñā. 2 Dɨvi ntō ne, naa i é kuntōo nto dontɨ ́ni ne, da ntáde naꞌnu ñaꞌa nto. Ña tii, ña é kuān ó de sán ne, kantio é nantīi nto ña. 3 Kuān té xoxó u mí ntoo ntó ne, dōó kadē kuení ko iña nto. Vata tsi tē tuví dadɨɨ ú ni ntō, tsí é de kúꞌve ú iña ña kade é kīni kaa san, ntaꞌa Tóꞌo ko Jesūcristu. 4 Dā ntánataká nuu nto ne, vata tsi tē ntoo dadɨɨ ntɨ ́ ni nto, ntōꞌó nī Tóꞌo ko Jēsuu, ña e dóo iō ntií i. 5 Kidáā ne, ntáda nto ña kuenta ntáꞌa tóꞌō e ña váꞌā sán vata koo é ntɨ ̄ꞌɨ kueꞌen kúñu ñā ne, nakáku nima ña ntuvi te vēꞌxí xtuku Tóꞌo ko Jēsuu. 6 Ñá vāꞌá o é ntáde naꞌnu ñaꞌa nto. ¿Ñā ntu íni nto tsí te nākudáka un síin uꞌxen ia uꞌxen vāꞌá san ne, kuia  

 

 

 

 

304

1 CORINTIOS 5​, ​6 kanɨɨ tɨꞌntɨ ī? 7 Nakate nto kuétsi nto vē, tsí kanatɨ ́vī kúñu kō dá iō kuetsí ko, vatā ó kanatɨ ́vi uꞌxen vāꞌá san dá kanakudáka niꞌi uꞌxen iā san. Na ntūváꞌa nima nto váta kaa uꞌxen vāꞌá san e nté un síin uꞌxen ia ña kadáká ka. Váꞌā o é kuān koo vií nto, tsí Cristú ne, vata kaa a leꞌntu é xiꞌí kuenta iña ko kaa ña. 8 Dā ntáde o viko katɨ sán ne, ñá ku de tsiñu niꞌi o uꞌxen iā san. Dukuān ne, ña váꞌā o é kudāka é kīni kaa sán nima nto, nté da nēé ka nuu i é ña váꞌa. Tsí kanɨɨ ̄ nima kó na vīi o é vāꞌá san nī é nuu é ntaā í san. 9 E díꞌna taxnūu ú tutú ntaꞌa nto é kākaꞌán u é ña ku xkuntíkɨn nto ña kini ntáa san. 10 Ntá tsi ñá te kakaꞌán u é ña ku káꞌan kueꞌén ka ntó ni ñāꞌa, ña kini ntáa, ña é ntoo ñuxiví a, ña ntaéni dɨkɨ ́, nī ña ntákuneꞌu iní i, nī ña ntaído dúꞌu, nī ña ntánuu iní i santu, tsí te kuān ó ne, kantio é ntīi nto ñuxiví san. 11 É kākaꞌán u ni ntō ne: Ñá ku ika dadɨɨ nto ni da xōó ka ñaꞌa, ña é kākaꞌan é kakuintiꞌxe i Xuva kō ne, ntá tsi kade ña é kīni kaa, te tií, te ñadɨꞌɨ ̄ ñá, o tē kakuneꞌu iní ña, o kānuu iní ña santu é ntúváꞌa naa, o kākaꞌan kíni ña iña ñaꞌa, ō ña kɨꞌví ne, ō ña duꞌu. Ntē ña ku kaꞌxí dadɨɨ nto ni ñā. 12 Tsí kaduku ntée nto é kadā kúꞌvē ntó iña taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i san. Ñá kadūku ntée u é kadā kûꞌvé u iña ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō, 13 tsí mii tsi Xuva kō é kāꞌan ñá te iō kuetsí ña. Ntá tsi ntoꞌó ne, naxtuvi xio nto ñatīí, ña kade é kīni kaa san.  

 

 

 

 

 

 

6

Ña ntákuintiꞌxe i, ña ntátsiꞌi kuetsi taꞌan

Dá īó nuu i é ncho tsiꞌi kuétsi nto taꞌan nto ne, ¿neé ntu

tsiñu kɨꞌɨn nto ntaꞌa ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i san? ¿Nté kui ña kɨꞌɨn ntu nto ntaꞌa ña ntákuintiꞌxe i san? 2 ¿Ñā ntu íni nto tsí xoꞌō e ntákuintiꞌxe ko Xuva kō ne, kada kúꞌve o iña ña ñúxiví san rkontuvi? Te dɨvi ntō é kadā kúꞌvē ntó iña ña ñúxiví san rkontuví ne, ¿nté kui ña kuvi ntu kada kúꞌvē ntó nuu i é ña kueꞌé san? 3 ¿Ñā ntu íni nto tsí te kúvi ve ne, un tsi nte ánjē sán kada kúꞌve o iña ña? Dukuān ne, dií ka ña ntii tuꞌun kada kúꞌve ó nuu i é īó ñuxiví a. 4 Te iō nto e ntánāa núu nto kuenta iña i é īó ñuxiví a ne, ¿nté kui ntáde ntu nto kuenta ñaꞌa, ña é ña té neé kaduku ntée i ini ukún Xuva kō? 5 Kakaꞌán u sáꞌa vata koo é na kūkaꞌan nuu nto. ¿Vá ña xoxó ntu nté uun ñaꞌa nuu taꞌán ña nto e ñá ini ña é kadā kúꞌvē ñá iña taꞌan ña? 6 Ntá tsi ntoꞌó ne, ñá te da mii tsī e ntátsiꞌi kuetsi taꞌan nto, tsí ntaꞌa ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō san ntáñeꞌe nto, ntátsiꞌi kuetsi taꞌan nto. 7 É kuān ó ntátsiꞌi kuetsi taꞌan nto ne, ¿nté kui ña dií ka váꞌā ó é na kūtií nto nima ntó te kade ña ni ntō é kīni kaa? ¿Nté kui ña dií ka váꞌā ó é na kūtií nto nima ntó tē kaeni ntaꞌví ña nto? 8 Ntá tsi ntoꞌó ne, kantēɨ é ntáde nto. Tsí un tsi nte taꞌan mii nto ntáde nto ni ñā é kīni kaa ne, ntaéni ntaꞌví nto ña dɨ. 9 ¿Vá ñā ntu íni nto tsí ñaꞌa, ña e ntáde nuu i é kīni kaa sán ne, ñá nīꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō? Ñá ku enī ntaꞌví mii ntō kúñu ntō; nté ñāꞌa, ña é kāde é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, nté ñā kanuu iní i santu, nté ñā kaeni dɨkɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ī, nté natīi, ña kaeni dɨkɨ ́ ñatií niꞌi  

 

 

 

 

 

 

 

305

1 CORINTIOS 6​, ​7

i, 10 nté ñā duꞌú, nté ñā dóo kueꞌɨ ̄, nté ñā kɨꞌvi, nté ñāꞌa, ña kadáꞌvi dovete táꞌan i, nté ñā kaeni ntaꞌví ñaꞌa é nīꞌi ña é ntio ña ne, nté uun ñaꞌa, ña kuān ó de san, ñá nīꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 11 Iō ntó ne, kuan ō dé nto kídaā dɨ. Ntá tsi vevií ne, é ntūntoo nima nto. É xtūví xio Xuva ko ntō é kūvi nto iña mii ña. É ntūváꞌa nto ni Xuva ko vē, kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristu ni Espíritu ñā.

kāde ñaꞌa sán ne, ñá tē neé kade i kúñu ñā. Ntá tsi xoo kanatāꞌan ntée i kúñu ī é vīi núu i é kīni kaa sán ne, é kuētsí tsi mii kúñu ñā kade ña. 19 ¿Ñā ntu íni nto tsí kúñu ntō ne, viꞌi úkūn Espíritū Sántū e táꞌxi Xuva kō é kunūu nima nto? Ñá te īña mií ka nto kúñu ntō, 20 tsí ña te nté kaa aꞌví i ntáꞌvi Xuva ko kuēnta iña nto. Dukuān ne, ntio é kada kaꞌnu nto Xuva ko nī kúñu ntō.

Kūñú kō ne, iña Xuva ko

Itsi iña ñá ntatántaꞌa

 

 

12 Kuvi

vií u da nēé ka nuu i, ntá tsi ña te un ntɨ ́ꞌɨ nuū i é vāꞌá iñá ko. Kuvi vií ntiꞌxe ú da nēé ka nuu i, ntá tsi ña da váꞌa ko é da nēé ka nuu i é kūvi vií nī ko. 13 Iō ñaꞌa xkoó kaꞌan ña: “É kāꞌxi o ne, iña xído ko. Xīdó kō ne, iña é kāꞌxi o”, xkoó kaꞌan ñá dɨ. Ntá tsi ntuvi tsi nuu i é nantɨꞌɨ Xúva ko i te kuvi. Kūñú kō ne, ñá te iña i é kanī dɨkɨ ́ ō ñatīí san ne, o ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, tsí kúñu kō ne, iña Xuva ko. Dɨvi ñā ne, íñā kúñu ko ñā. 14 Vata tsī o dé Xuva kō e nantóto ña Tóꞌo kō Jesucristú ne, kuan tsī koo nantóto ña kō dɨ ́, tsi dóo iō ntíi ña. 15 ¿Ñā ntu íni nto tsi kúñu ntō ne, íñā Cristu? ¿Vá kīꞌi ntu ú kúñū Cristú ne, dá nataꞌan ntée ú ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini kaa? ¡Ña kúvi! 16 ¿Ñā ntu íni nto tsí ñatīi, ña kanataꞌan nteé ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini kaa sán ne, uun tsi kúñū ntákuvi ña ntuvi ña? Tsí túꞌun Xuva kō ne, kakaꞌan: “Ntuvi ñáꞌa sán ne, uun tsi kúñu kūvi ña”, kaꞌan. 17 Ntá tsi tē xoó kanakuntee táꞌan i Xuva kō ne, uun tsi espíritū kúvi ni ñā. 18 Dukuān ne, kunu nto dá ncho natāꞌan ntée nto kúñu nto nūu i é kīni kaa. Tsí da nēé ka kuétsī é  

 

 

 

 

 

 

 

7

Vevií ne, kakaꞌán u ni nto nūu i é tsixeꞌe ntō ko da táxnuu nto tutú ntaꞌa ko: Dií ka váꞌā ó tē ña tántaꞌa ñatīí san. 2 Ntá tsi da xe dóo īó nuu i é kīni kaa e ntákoꞌxo nteē ñá ne, é un é un ñatīí san ne, na koo ñadɨ ̄ꞌɨ míi ñā. É un é un ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, na koo xɨɨ mii ñā dɨ. 3 Na kāda ntaa ñátīí san ni ñadɨꞌɨ ̄ ña. Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, na kāda ntaa ñá ni xɨ ̄ɨ ña dɨ ́, vatā ó kantio é viī ñá, xe un xé un ña. 4 Tsí ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ñá te iña míi ka ña kúñu ñā, tsi íña xɨɨ ña. Kuan tsī kaa iña ñatií san dɨ, tsí ña te iña míi ka ña kúñu ñā, tsí iña ñadɨꞌɨ ́ ña. 5 Ñá kū kaꞌan ñátīí san é ña ncho kutuví dadɨɨ ña ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá, o ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, ñá ku kāꞌan ñá é ña ncho kutuví dadɨɨ ña ni xɨ ̄ɨ ña. Na nātíin ña é kūntoo xio ña uun taan vata koo é nīꞌi ña ntuvi é kāꞌan ntâꞌví ña. Tē kúvi kaꞌan ntâꞌví ña ne, dá nākuntóo dadɨɨ xtuku ña vata koo é ña kuvi vii tóꞌō e ña váꞌā é kōꞌxó nteē ñá nuu i é kīni kaa, tsí ña kutíi ña é kuntoo mii ñā. 6 Ñá te kākaꞌán u te kuētsi é viī nto sáꞌa, ntá tsi kakaꞌán u tē ncho tántaꞌa nto ne, váꞌa ō. 7 Dií ka váꞌā ó te dɨ ́ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ñáꞌa vii ña vatā  

 

 

 

 

 

306

1 CORINTIOS 7 ó de ú, kuiní ko. Ntá tsi Xuva kō né, vatā ó ntio ña ne, xéꞌe ña xe un xé un ñaꞌa e túku e túku nuu i nté koo vií ña. 8 Tē xoó ña kuetsī é vāta tántaꞌa ña, o ñadɨ ̄ꞌɨ kií san dɨ, kakaꞌán u tsí dií ka váꞌā ó te kuntoo mii ntō é ña nátantaꞌa nto, vata kaa ú xuꞌu. 9 Ntá tsi tē ña kutíi nto nī kúñu ntō ne, tántaꞌa ntō. Dií ka váꞌā ó e tántaꞌa ntō naa i é kadā kuení nto é viī nto é kīni kaa ni kúñu ntō. 10 Ntá tsi ñaꞌa, ña e tántaꞌa ne, kakaꞌán u ni ñā é ña ku xtuví mii ñadɨꞌɨ ́ san xɨɨ ña. Ñá te xūꞌu é kākaꞌán u sáꞌa, tsí Xuva kō é kuān ó kakaꞌan ña. 11 Ntá tsi te naxtuvī mii ñadɨꞌɨ ́ san xɨɨ ña ne, ñá ku nātántaꞌa xtuku ña. Dií ka váꞌā ó te ntūváꞌa ña ni xɨ ̄ɨ ña. Dukuān ne, ñá ku na xtuvī mii ñátīí san ñadɨꞌɨ ̄ ñá dɨ. 12 Íña ña nguiī sán ne, ñá ni kāꞌan Xúva kō. Ntá tsi kakaꞌán u te īó uun ñatīí, ña kakuintiꞌxe i ne, īó ñadɨꞌɨ ̄ ñá, ña é vata kuintíꞌxe i Xuva kō né, tē ntio ña kuntoo ña ni xɨ ̄ɨ ña ne, váꞌā o. Ñá ku kīi nteé xio taꞌan ña. 13 Kuan tsī o dɨ ́, te īó uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é kākuintiꞌxe i ne, ntá tsi xɨɨ ña ne, ñá kākuintiꞌxe ña ne, tē ntio xɨɨ ña é kutūví ka ña ni ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, váꞌā o. Ñá ku kīi nteé xio taꞌan ña. 14 Tsí xɨɨ ña, ña é ña kákuintiꞌxe i sán ne, tuvi étsin ña nuu Xuva ko, tsí tuvi niꞌi ña ñadɨꞌɨ ́ ña, ña é kākuintiꞌxe i san. Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ, ña é vāta kuintíꞌxe i ne, tuvi étsin ña nuu Xuva ko, tsí tuvi niꞌi ña ñatii, ña é kākuintiꞌxe i san. Tē ñaꞌá ne, iꞌxá ña ne, kuvi vata ntáa iꞌxá ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i san. Ntá tsi ntoo etsin iꞌxá ña nuu Xuva kó dɨ. 15 Ntá tsi te ñāꞌa, ña é ña kákuintiꞌxe i san, ntío  

 

 

 

 

 

 

 

ña é natsoo mii tāꞌan ña né, na viī mii ña. Kidáā né, ñatīí o ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña é kākuintiꞌxe i sán ne, ña túvi nūu i íña ña. Tsí Xuva kō ne, ntio ña é vāꞌá ko kuntoo ō. 16 Tsí ¿xoó ntu ini í te kuvi xntiin xɨ ̄ɨ o é nakakū ña? ¿Ō xoó ntu ini í te kuvi xntiin ñadɨ ̄ꞌɨ o é nakakū ña? 17 Ntá tsi vata ō táꞌxi Xuva kō é viī ó, vata ō kána ña kō, xe un xé un o ne, kuān koo vii o. Kuān ó kakaꞌán u ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákuintiꞌxe i san. 18 Tē kána Xuva ko uun ñaꞌa, ña tuku ñuú san ne, ñá kuētsi é tēꞌnté kúñū é ixi ñá vatā ó de ña Israeé san. Tē kána Xuva ko ūun ñaꞌa, ña Israeé san ne, ñá kuētsi é ntavaꞌa xtuku ña kúñu ñā. 19 Tsí Xuva kō ne, ñá kāde ña kuenta te teꞌnte kúñū é ixi ko vatā ó de ña Israeé san ne, ō ñaꞌa. É nuu áꞌvi iña ñá ne, te kāde ntaa ó da nēé ka é kākaꞌan ña. 20 É un é un ñaꞌa, kuan tsi koo na viī ñá vatā o dé ña da kána Xuva ko ñā. 21 Tē dóo kantoꞌo o kaden tsiñūn da kána Xuva ko ō ne, ñá ku dē kuení o. Ntá tsi te tāꞌxi tóꞌo o ītsi é ntiin ne, ntiin. 22 Tsí xoo ñáꞌa, ña e dóo kantoꞌo i kade tsiñu da kána Xuva ko ī ne, é nakākú Xuva ko ñā é kuntīkɨn ñá ña. Kuān ó dɨ ni ñāꞌa, ñā é xoxo tóꞌo ī da kána Xuva ko ī, tsí iña Xuva ko kada tsiñu ña ve. 23 Xuva kō né, ñīi ña nto. Dōo áꞌvī ntáꞌvi ña nto. Dukuān ne, ñá ku dā váꞌa nto é tuku ñaꞌa nakāda tsiñu ña nto iña ña. 24 É un é un nto, tāꞌán, vatā o dé nto da kána Xuva ko ntō né, kuan tsī koo vií nto. Na nakaꞌan ntō tsí tuví Xuva ko ni ntō nguentúvi. 25 Kuenta iña ñá ntoo miī, ña é vāta kiní ñatīí o ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é vāta  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

307

1 CORINTIOS 7​, ​8

tántaꞌa ne, ña ni táꞌxi Xuva kō nté koo kaꞌán u iña ña. Ntá tsi kuvi taꞌxi ú itsi, tsi e dé kaꞌnu iní Xuva ko nī kó ne, kade ntaa u é kākaꞌan ña. Dukuān é kuvi kuintiꞌxe nto é kākaꞌán u. 26 Dōó ntii tūꞌun é kuntoo o ñūxiví a vevii. Dukuān é vāꞌá o tē ña tántaꞌa ñāꞌa san, kuiní ko xuꞌu. 27 Ntá tsi te īó ñadɨꞌɨ ̄ ntó ne, ña ku nantuku ntō nté koo naxtuvī mii nto ña. Tē vata tántaꞌa nto ne, ñá ku ntuku nto ñadɨꞌɨ ̄ nto. 28 Ntá tsi tē tántaꞌa nto ne, ña túvī neé nuu i é kīni kaa kade nto. Tē tántaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ña túvī neé nuu i é kīni kaa kade ña dɨ. Ntá tsi xoo é tántaꞌa i ne, ntoꞌo ña ñuxiví a. Kuān ó kakaꞌán u ni ntō, tsí ña ntío ko é ntōꞌo nto. 29 Sáꞌā ncho kaꞌán u ni nto, tāꞌan: Ñá tɨ ̄tɨ ́n ka ntuvi īo é kuntoo o. Dukuān né, kuntōo ntó vata tsi tē xoxó ñadɨꞌɨ ̄ nto. 30 Xoo é tuví ntaꞌxa i ne, na kūtuví ña vata tsi tē ña te túvi ntaꞌxa ña. Xoo e dóo diní i ne, na kūtuví ña vata tsi tē ña te díni ña. Xoo é kañii i ne, na kuntoo ña vata tsi tē ña tuví nee iñá īó iña ña. 31 Xoo é kade tsiñu niꞌi ī é īó ñuxiví a ne, ña kú de ña kuenta neé īó ñuxiví a, tsí ñuxivi é kaīni o vevíi ne, ña náꞌa ká kutūvi. 32 Ñá ntīo ko e dóo nantɨꞌɨ nto iní nto. Xoo é vāta tántaꞌa i ne, kantɨꞌɨ iní ña nté koo vií ña é vāꞌa é ntio Xuva ko. 33 Ntá tsi xoo é īó ñadɨꞌɨ ̄ í ne, kantɨꞌɨ iní ña nté koo vií ña ñuxiví a ne, é kuēꞌe ña é vāꞌá ñadɨꞌɨ ̄ ña. 34 Kuan tsī ó ni ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é ña ni xío xɨɨ i, ni ñadɨ ̄ꞌɨ kuetsí, ña é vāta tántaꞌa: kanɨɨ ̄ nima ñá, kanɨɨ ̄ kúñu ña kāntɨꞌɨ iní ña nté koo vií ña é vāꞌa é ntio Xuva ko. Ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ,  

 

 

 

 

 

ña é tántaꞌa sán ne, kantɨꞌɨ iní ña é īó ñuxiví a, nī nté koo vií ña é kutūvi diní xɨɨ ña. 35 Kakaꞌán u ni nto sāꞌa é vāꞌá tsi mii ntō. Ñá te kākaꞌán u é kāꞌnté nuu u e tántaꞌa ntō. Tsí é ntio ko ne, é vāꞌá koo kuntōo nto. Ntio ko é ña koo nté uun nuu i é kāꞌnté nuu é kuntīkɨn ntó kanɨɨ ̄ nima ntó Xuva kō. 36 Te uun ñatīí kadē kuení ña tsí kantio é tántaꞌa ña ni tāꞌnu katuví niꞌi ñā, tsi é ita ntíꞌxin kuia tun é tántaꞌa tún ne, tē kuiní ña é vāꞌá o sáꞌa ne, na viī ña nee é dií ka váꞌā o. Ñá te kini kaa é tántaꞌa tun. 37 Ntá tsi te tuku ñatīí kadē kuení ña tsí váꞌā o é kutuvī mii ña é ña tántaꞌa ña ne, váꞌā ó de ña dɨ. 38 Dukuān ne, xoo é tántaꞌa i ni tāꞌnu katuví niꞌī ne, váꞌā ó de ña ne, ntá tsi tē ña tántaꞌa ña ne, dií ka váꞌā ó de ña. 39 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña iō xɨ ́ɨ i ne, ntee tɨɨ ́n ña da nɨɨ kāntíto xɨɨ ña. Ntá tsi tē xiꞌi xɨ ́ɨ ña ne, kuvi natántaꞌa xtuku ñá ni da xōó ka ñatīi é ntio ña, ntá tsi uun ñatīi, ña é kakuintiꞌxe i Xuva kō dɨ. 40 Ntá tsi dií ka diní koo kutuvī ñá tē ña nátantaꞌa xtúku ña. Sáꞌā é kadē kuení ko, tsí nuu Espíritū Xúva kō nimá ko, kuiní ko.  

 

 

 

 

 

 

 

 

8

Kuenta iña i é kaeꞌxi o é ntátsido ñā nú sāntu ña

Sáꞌā kakaꞌán u ve kuenta iña i é tsíxeꞌe ntō kó te kūvi kaꞌxi ó nuu i é ntátsido ñaꞌa san nú sāntu ña. Nuu é ntaā i é xkoó kaꞌan ñáꞌa tsí īó dɨkɨ kó nee iñá vii o. Ntá tsi e dóo kiꞌin inī kó san ne, dɨvī kade i e dóo naꞌnu ncho vii o. Ntá tsi é kuinima táꞌan kō né, dɨvī kade i é vāꞌá koo kueꞌnu o ni Xuva kō. 2 Tē  

308

1 CORINTIOS 8​, ​9 xoó ñaꞌa dóo iō dɨ ́kɨ ī, kuíni i ne, váta kūtúꞌve ntiꞌxe ña vata kaa un ntɨꞌɨ ̄ é ntio é kūtúꞌve ña. 3 Ntá tsi te xōo ñáꞌa kakuinimá i Xuva kō ne, ini Xúva ko nēe ñáꞌa ña. 4 Kuenta iña i é kaeꞌxi o é ntátsido ñaꞌa san nú sāntu ñá ne, ini váꞌa ō tsi nté uun santu e ntúváꞌa nāa ña te neé nuu áꞌvi i ñuxiví a, tsí mii tsi Xuva kō. 5 Īó ñaꞌa é xkoó kaꞌan ña é īó xuva ña e dukún kan ni ñūxiví a dɨ. Ñá te da dīi ntiꞌxe sántu ña nī tóꞌo ña iō. 6 Ntá tsi xoꞌō ne, ini o tsi úun tsi Xuva kō é Uva ko ñā. É un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ véꞌxi ntaꞌa ña ne, dɨvi kuēnta iña ña é ntantíto ō dɨ. Uun tsi Tóꞌo ko Jesūcristú dɨ. Ede váꞌa ntɨꞌɨ ña é iō né, dɨvi kuēnta iña ña é ntantíto ō dɨ. 7 Ntá tsi īó ñaꞌa, ña e ñá ini nuu i sáꞌa. Iō ñá ne, é kuīní ña é kunuu inī ñá santu ña e ntúváꞌa nāa. Kūviko e ntátsido ña nú sāntu ña, kuiní ña. Te kāꞌxi ña e kuvíko é odo nú sāntu ñá ne, kade ña kuétsi, kuiní ña ne, kakudentu nima ñá dɨ, tsí vata kukaꞌxí nuu ña ni Xuva kō. 8 Nuu é ntaā i é ña te kuenta iña i é kaeꞌxi o é xee o ntaꞌa Xuva kō. Ñá te neé kunaa o te ña káꞌxi o ne, ntē ña té neé niꞌi ko té kāꞌxi o. 9 Kuvi kaꞌxi ntó da nēé ka ntɨꞌɨ, ntá tsi kuenta vií nto ni tāꞌan nto, ña vata kukáꞌxi nuu ni Xuva kō, vata koo é ña kóꞌxo nteē ñá te kāꞌxi ñá vatā ó kaeꞌxi nto. 10 Tsí ntoꞌo é ini váꞌa nto túꞌun Xuva kō né, te kutuvī ntó nú nāa mí kanuu iní ñaꞌa san sántu ñā ne, ñaꞌa, ña é vata kukáꞌxi nūu é kuintiꞌxe i Xuva kō ne, te kinī ñá nté o de nto ne, ñá uꞌvī ña é kāꞌxi ñá dɨ, kuān té ini ña é ña kúvi káꞌxi ña. 11 Ntoꞌó é ini váꞌa nto Xuva kō ne, dɨvi kuētsí  

 

 

 

 

 

 

 

 

nto te kōꞌxó ntēé taꞌan nto, ña é vata kukáꞌxi nūu váꞌa ni Xuva kō. Tsí kuenta iña ña é xiꞌí Cristú dɨ. 12 Tē kade nto é kīni kaá ni tāꞌan nto, ña é vāta kukáꞌxi nuu ni Xuva kō é dɨvi kuētsí nto é viī ñá nuu i é ini ña é ña váꞌā. Miī Cristú kuān ó de nto ni ñā dɨ. 13 Dukuān né, te dɨvi kuētsí ko é kōꞌxó nteé taꞌan ko nuu i é īni ña é ña váꞌā dá kaeꞌxi ú kúñū sán ne, dií ka váꞌā o é ña kaꞌxí kueꞌen tsi ú, vata koo é ña kóꞌxo ntēé taꞌan ko nuu i é kīni kaa.  

 

Nuu i é kāduku ntée pustru

9

Nuu é ntaā i é ña tuvi nee é kaedɨ ́ nuu é vīí u pustru Xúva kō, tsí nuu míī ko íni ú Tóꞌo ko Jēsuu. E díto é kāde tsiñu ú kuenta iña ñá ne, dɨvī é ntákuintiꞌxe nto Xuva kō. 2 Te īo ñaꞌa ntákaꞌan ñá e ña te pustrú u, ntá tsi ini nto tsí pustru ntíꞌxe u, tsí é kuintíꞌxe nto é kākaꞌán u ni ntō iña Xuva ko. 3 Sáꞌā kaꞌán u ni ñāꞌa, ña e ntákaꞌan ntée ko: 4 Xuꞌú ne, kuvi koꞌo kaꞌxi ú da nēé ka ntɨꞌɨ. 5 Xuꞌú ne, kuvi kunteka ú ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ko, ña é kuintiꞌxe i Xuva ko, vatā ó de pustru, ñá nguiī sán, ni ēní Jesuu, ni Pedrú dɨ. 6 ¿Vá Bernābeé xntu ni xūꞌu é ña kuvi koto ñá ntɨ da ntaíka ntɨ ntákaꞌan ntódo ntɨ túꞌun Xuva kō? 7 ¿Neē ntú sntadun kade tsiñu ña é katáva mii ña é kuīta ntiꞌxin ña? ¿Xoó ntu é kaitu i itu ne, da ña kaꞌxi ña ntɨ ́di i? ¿Ō xoó ntu kanakueꞌnu i leꞌntu ne, da ña káꞌxi ña kúñu tɨ ̄? 8 Ñá ku dē kuení nto te ñāꞌa dé kuení ña sáꞌa é kākaꞌán u ni ntō, tsí kuān ó kakaꞌán lei Muíseé san dɨ. 9 Tsí nteé naꞌá leí san, kakaꞌan: “Kɨtɨ ntákani trigú san ne, ñá ku xnūu nto xoꞌo  

 

 

 

 

 

 

 

309

1 CORINTIOS 9

xuꞌu tɨ”, kaꞌan. Sāꞌá ne, ñá te kāni túꞌun tē dií ka ntio Xuva ko kɨ ̄tɨ san. 10 ¡Ñāꞌá ni san! tsí xoꞌo é kāntɨꞌɨ iní ña. Tsí é ūve naꞌá leí san ne, kuenta iña ko xoꞌo: Tsí xoo é kataꞌvi i ñūꞌu sán nī ña é kākani xoꞌo trigú san ne, kantétu ña da nté nīꞌi ña dava iña ña é kāduku ntée ña. 11 Dukuān né, tē ntɨꞌɨ iꞌxi ntɨ túꞌun Xuva kō é vāꞌá kunuu nima ntó ne, ¿va dóo ntu kueꞌe, kuíni nto, te taꞌxi nto un siin kudii é ntáde tuni nto? 12 E túku ñaꞌa ne, kaikan ntú ku ña ntaꞌa nto é ntio ña ne, ¿nté kui ña kuvi ntu kakan ntɨ ́ dɨ? ¿Vá ña ntu té dií ka kaduku ntée ntɨ é tūku ñaꞌa? Ntá tsi vata neé kakán ntɨ é kuētsi é taꞌxi nto. Ntákutíi ntɨ ntantúku miī ntɨ é ntio ntɨ vata koo é ña kadɨ nuu ntɨ itsi é kuēꞌnu túꞌūn vaꞌá iña Cristu. 13 Ini nto tsí ña ntáde tsiñu ini ukún san ne, ikan tsī ntániꞌi ña é kāꞌxi ña tsí ntáduku ntée ña uun taꞌvi ī é ntáxéꞌe ñaꞌa san doméni ntaꞌa Xuva kō ne, ña ntáde kuenta nú tēu kan ne, ntániꞌi ña uun táꞌvi ī é ntáxéꞌe ñaꞌa sán dɨ. 14 Kuan tsī ó kakaꞌan Xúva ko īña ña ntákaꞌan ntódo túꞌun ñā, é kuntitō ñá na kuntōo ña kuenta iña i é kāde tsiñu ña iña Xuva ko. 15 Ntá tsi xuꞌú ne, nté un sīin vata kákán u nto é kāduku ntée u. Ntē ña te neé kaikán u nto ve é kataxnūu ú tutú saꞌá dɨ. Dií ka vaꞌa é dīꞌna kuví u dá ña kiꞌi nto dodîní ko. 16 Ña túvī ko é kāda kaꞌnu u é kākaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san, tsí dɨvi tsīñu ko é kuētsi é vīí u. ¡Nté kui ntāꞌvi dé u tē ña kaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san! 17 Tē dodîní ko é kāde ú tsiñu sáꞌa ne, níꞌi ko é vāꞌa é kāduku ntée u. Ntá tsi te kuētsi é  

 

 

 

 

 

 

 

kāde ú ne, da dúkuan tsi dɨvi tsīñu e táꞌxi Xuva kō é vīí u. 18 Dukuān ne, ¿nee iñá ntu niꞌí ko iña tsiñu ko? Níꞌī ko é kutūví diní u, tsí doméni kakaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san nté koo nakáku ñaꞌa. Ñā ncho kiꞌi ú xáꞌvī tsiñu kó, kuān té kakaꞌan Xúva kō é kāduku ntée u. 19 Kuān té ña xoxo tóꞌō kó ne, ntá tsi kade tsiñu ú iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ñáꞌa san vata koo é dií ka kueꞌe ñaꞌa niꞌi ko ña é kuntīkɨn ñá Cristu. 20 Dá tūví u nī ña Israeé san ne, kade ú vatā ó de ña Israeé san vata koo é kāꞌán u ni ñā é kuntīkɨn ñá Cristu. Dá tūví u ni ñā ntántīkɨn lei Muíseé san ne, kade ú vatā ó de ña ntántīkɨn leí san, kuān té ña kaduku ntée ká u lei tsíkan. 21 Dá tūví u nī ña xio ñuu, ña é ña ntántīkɨn lei Muíseé san ne, kade ú vatā ó de ña é ña kantíkɨn ña leí san. Ntá tsi ña xtuví mii u lei Xúva kō, tsí lei é kantīkɨ ́n u ne, leí Cristu. 22 Dá tūví u ni ñāꞌa, ña é vata kukaꞌxi nuu i ni Xuva kō ne, xuꞌú ne, vata tsi tē ña kaꞌxí u dɨ, vata koo é kūvi niꞌí ko ña é kuntīkɨn ñá Cristú dɨ. Da xōó ka ñaꞌa ne, kantuvi ú vata kaa ña vata koo é kuvi xntii ú ña é nakáku ña ntaꞌa Xuva kō. 23 Kade ntɨꞌɨ ú sáꞌā kuenta iña túꞌūn nté koo nakáku ō ne, vata koo é dūku ntée u é vāꞌá vatā ó kakaꞌan túꞌūn san. 24 Ini nto tsí da kainu duꞌve ñaꞌa sán ne, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña ntaínu ña, ntá tsi uun ñaꞌa xña é nīꞌi ñá doméni san. Xoꞌō ne, kunu o da nté koo é niꞌi ko doméni é taꞌxi Xuva kō. 25 Da xōó ka ñaꞌa, ña é kaīnu dûꞌvé ne, ñá kāde ña nuu i é kāde dañu kúñu ñā. Kuān ó de ña é niꞌi  

 

 

 

 

 

 

 

310

1 CORINTIOS 9​, ​10 ña doméni é uun daꞌna tsi kaxntii. Ntá tsi xoꞌō ne, niꞌi ko doméni é xntii ntii dañu ntūvi. 26 Xuꞌú ne, ñá te doto tsi kainu u. Da kaxeꞌe ú ne, ñá te kanakɨꞌɨn ixu ú tɨꞌntɨ ́ ko, 27 tsí kanantoꞌō ú kúñū kó vata koo é na vīi é ntio ko. Tsí te ē nañéꞌe u tuku ñáꞌa ne, ñá ntīo ko é nakūnaa mií u kúñū ko.  

 

Dā xeꞌé Pablu ítsi é ña kunuu iní ko sāntu e ntúváꞌa nāa

10

Ntio ko é na nūꞌu ntó iní nto, ēní, nté ō íka ñata kō, ña intóo e náꞌa, má viko mí xkāá nuu Xuva kō kídaā da ita ntíꞌxin ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña nu Míni Kuēꞌé san. 2 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña itsi ntute sán ne, kudadɨɨ ña ni Muīsee da ita ntíꞌxin ña mí rkāa nuu vikó san nī nú ntūte kaꞌnu san. 3 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña éꞌxi ña é xeꞌé Xuva kō. 4 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña xíꞌi dadɨɨ ña ntute é xeꞌé Xuva kō dɨ. Dukuān ne, kuvi kaꞌan o tsí xiꞌi ña ntute e kíi xuu é xeꞌé Xuva kō é ika niꞌi ñā, é kāni túꞌun é dɨvī Cristu. 5 Ntá tsi dóo tɨtɨ ́n ña ne, ñá nī xkúntee iní Xuva ko vatā o dé ña ne, xíꞌi ñā ne, íntōo xaa kúñu ñā mí ika ña ñuu itsí kān. 6 Kuan ō kúvi vata koo é ña kuntíkɨn ō é kīni kaa sán vatā o dé ñata kō. 7 Dukuān ne, ñá ku xkunúu ini nto santu e ntúváꞌa naa vatā o dé ña tsikan. Tsí uve naꞌa túꞌun Xuva kō, kakaꞌan: “Íntōo ñaꞌa san é kāꞌxi ña, é kōꞌo ña. Kidáā ne, nákuntañɨ ̄ ña vata koo é viī ñá dodîní nu sántu ña”, kaꞌan. 8 Ñá ku ntuku ō é vīi o é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san vatā o dé ña kídaā. Oko uni míil ñaꞌa ña xíꞌi ña é da uun tsi ntuvi, tsí kuan ō dé ña. 9 Ñá ku ito  

 

 

 

 

 

 

 

ntēé nto Xuva ko vatā o dé ña, iō ña, tsí xiꞌi ña da tɨ ́ɨn koó san ña. 10 Ñá ku kāꞌan nto kuétsi Xuva ko vatā o dé ña tsikan, tsí táxnuu Xuva ko ūun ánjē e éꞌni ñaꞌa san. 11 Kuvi un ntɨꞌɨ sāꞌá vata koo é kīni o. Nteé naꞌa sáꞌa vata koo é kūtúꞌve ko, xoꞌō é ntoo o é ña naꞌá ka dá ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví sa. 12 Dukuān ne, xoo ñáꞌa e dóo kúkaꞌxi nuu ña, kuiní ña ne, na kōto váꞌa ña vata koo é ña kóꞌxo nteē ña núu i é kīni kaa. 13 Nuu i é ntántoꞌo kō né, dɨvi tsi nuū i é ntántoꞌo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ntá tsi dɨvi nto ne, ñaꞌa Xuva ko ntō. Dukuān né, ña táꞌxi ña é ntoꞌo nto nuu i é ña kutíi nto. Ntá tsi te vēꞌxi nuu i é ntoꞌo nto ne, taꞌxi ña itsi é ntīi nto vata koo é kūtíi nto. 14 Dukuān é kākaꞌán u ni ntō, tsi dóo kakuinimá ko nto. Ñá kū xkunúu ini kueꞌen nto santu e ntúváꞌa nāá san. 15 Kakaꞌán u ni nto vatā ó kakaꞌán u ni ñāꞌa dóo kinī í san. Kini nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é kākaꞌán u ni ntō ne, káꞌan nto te vāꞌá, o tē ña váꞌa. 16 Da ntáxiꞌi o ntute tɨntiꞌo é kúviko san, da kanakuéꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña i ne, kani túꞌun tsí uun tsi kúñū kúvi o nī Cristu e étɨ ña nɨñɨ ña kuénta iña ko. Dā ntákatsin dava o tañúꞌū sán ne, kani túꞌun tsí uun tsi kúvi o nī Cristu, tsí xeꞌé ña kúñu ña kuēnta iña ko. 17 Kuān te dóo tɨtɨ ́n ō ne, uun tsi tañúꞌū ntaéꞌxi o un ntɨɨ ́ ntɨɨ ō. Dukuān né, uun tsi kúñū kúvi o ni tāꞌan ko. 18 Koto nto nté o de ña Israeé san. Tsí ntaéꞌxi ña kúñu kɨ ̄tɨ ntáxeꞌe ñaꞌa sán doméni ntaꞌa Xuva kō nú nāa ñá ne, duꞌva tsī o ntánañeꞌe ña é uun tsi kúñū kúvi ña ni Xuva kō.  

 

 

 

 

 

 

 

 

311

1 CORINTIOS 10​, ​11

19 ¿Neé

ntu kani túꞌun é kākaꞌán u? Ñá te kakāꞌán u te Xuva ntiꞌxe ko sāntú san; ntē ña te kakaꞌán u te dií ka nuu áꞌvi kúñū san é da nēé ka kúñū é kuān o ódo nu sántú san. 20 Sáꞌā é ncho kaꞌán u: Da nēé ka nuu i é kāxéꞌe ñaꞌa san nu sántu ñá ne, ñá te īña Xuva ntíꞌxe kō, tsí ntaꞌa é ña váꞌā san kaxéꞌe ña. Ñá ntīo ko é kini nūu nto iña é ña váꞌā san. 21 Ña kúvi viī o úvi nuu i é uun ito tsi. Te īña Xuva ko kaxíꞌi o ne, ña kúvi koꞌo o nī é ña váꞌā sán dɨ. Ntē ña kuvi káꞌxi o nī é ña váꞌā sán te īña Xuva ko kaeꞌxi o. 22 ¿Vá da ntio ntu kō é kukuīñú Xuva ko kō? ¿Vá dií ka ntu īó ntii kō é dɨvi ñā?  

 

 

Nantuku ō é vāꞌá iña taꞌan ko ñá nguiī san

23 Īó

ñaꞌa xkoó kaꞌan ña: “Ña te neé kuvi tē nee iñá ncho vii o”, xkoó kaꞌan ña. Váꞌā ó, ntá tsi ñá te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é vāꞌa ntiꞌxe iña ko. “Kuvi vii o un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ”, xkoó kaꞌan ña, ntá tsi ña te un ntɨ ́ꞌɨ é kaidiáꞌvi é xntii o taꞌan kō é kutúꞌve ña iña Xuva ko. 24 Ñá tē é vāꞌá mii tsi kō nantúku ō, tsí nantuku ō é vāꞌá taꞌan ko ñá nguiī sán dɨ. 25 Kuvi kaꞌxi ntó da nēé ka kúñū e ntádiko ña nuu âꞌví i ne, ñá ku tsixeꞌe ntō mí vēꞌxi, vata koo é ña té neé kadā kuení nto. 26 Tsí ñuxiví sa ni un ntɨꞌɨ nūu i é īó iꞌa ne, iña Xuva ko kúvi. 27 Te ūún ñaꞌa, ña é ña kákuintiꞌxe i san, kakaꞌan ña é kikáꞌxi nto ni ñā ne, tē xkúntee iní nto ne, kueꞌēn nto. Kaꞌxi ntó un ntɨꞌɨ ̄ é taꞌxī ña. Ñá ku tsixeꞌe ntō mí vēꞌxi, vata koo é ña kini koo kadá kuení nto. 28 Ntá tsi te kāꞌan uun ñaꞌa: “Kūñú sāꞌá  

 

 

 

 

ne, dɨvī é intéku nu sántú san”, koo kaꞌan ñá ne, ñá ku kāꞌxi nto, vata koo é ña kini koo kadá kuení ña iña nto. 29 Ñá tē é kadā kuení nto é kākaꞌán u, tsí é kadē kuení ña é ña kákuintiꞌxe i san. Ntá tsi iō ntó ne, kadā kuení nto: “¿Nté kui ña kuvi vīí u da nēé ka é ntio ko é kuētsí ñaꞌa san? 30 Te nakuēꞌe u sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko dīꞌna dá kaeꞌxi ú ne, ¿nté ntu koo kaꞌan ntée ñaꞌa sán ko tsí kaeꞌxi u nuu i e nakueꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña i?”, koo kaꞌan nto. 31 Ntá tsi te kāꞌxi ntó, te kōꞌo ntó, ō nee ntɨ ́ꞌɨ ntɨꞌɨ é viī ntó ne, kuvi vií nto te é vāꞌá iña Xuva ko. 32 Ñá ku nañēꞌe nto é kīni kaa ña Israee, ni ña e ña te ña Israee, nté ñāꞌa, ña ntákuintiꞌxe i Xúva kō dɨ. 33 Vata tsī ó de u. Tsí xuꞌú ne, un ntɨꞌɨ ̄ é kāde ú ne, kuédadɨɨ tsi káde ú ni ña nguiī san. Ñá te é vāꞌá mii ko kanantukū u, tsí é vāꞌá ña nguiī sán dɨ, vata koo é na nākáku ña ntaꞌa Xuva kō. Kuntīkɨn ntó ko vatā ó kantīkɨ ́n u Cristu.  

 

 

 

 

11

Nté koo vií ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ini ukún kān

2 Dōo

váꞌa kuiní ko ni ntō, tsí ntánakaꞌan ntō kó ne, ntáde ntaa nto vata ō kaꞌán u ni ntō kídaā. 3 Ntá tsi ntio ko é kūtuni nto tsí Cristu é odo núu ña iña ko xoꞌo é tīí ō. Ñatīí san ne, odo nuū ñá iña ñadɨꞌɨ ́ ña vatā ó odo nūú Xuva ko īñá Cristu. 4 Te katāvi núu dɨkɨ ñátīí san dá kākaꞌan ntâꞌví ña nī dá kanañeꞌē ña túꞌun Xuva kō ne, dōo dokaꞌan, tsí ña kaíko ñuꞌu ña ña odo nūú iña ña. 5 Ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, tē ña davi núu ña dɨkɨ ña dá kākaꞌan ntâꞌví ña nī dá kākaꞌan  

 

 

1 CORINTIOS 11

312

ña túꞌun Xuva kō ne, ñá kaiko ñuꞌu ña ña odo nūú iña ñá dɨ. Dadɨɨ tsī ó te ni dēte ña dɨ ́kɨ ña. 6 Tē ña dáꞌvi nuu ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨkɨ ñá ne, dií ka váꞌā ó é na detē ña. Ntá tsi tē dóo dokaꞌan é detē ñá dɨkɨ ñá, o te kūntɨɨ ́ kueꞌen dɨ ́kɨ ñá ne, na dāꞌví nuu ña dɨkɨ ña. 7 Ntá tsi ñatīí san ne, ñá vāꞌá o te dāꞌví nuu ña dɨkɨ ña, tsí naa Xuva kó ntoo ña. Kanañēꞌe ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō né, kanañēꞌe ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san tsi dóo kaꞌnu ñatīí san dɨ. 8 Tsí ñatīí san ne, ñá te kúñu ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ni kūvi ña, tsí ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san é xkɨntika ñatīí san kúvi ña. 9 Ntē ña ni de váꞌa Xuva ko ñatīí san é kūvi ña iña ñadɨꞌɨ ́ san, tsí ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san é kūvi ña iña ñatií san. 10 Dukuān é kāntio é kutāvi núu dɨkɨ ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san, vata koo é dito é kaiko ñuꞌu ña ñatīí san. Kuenta iña ánjē sán dɨ. 11 Ntá tsi ñatīí, ña kantikɨn Xuva kō ne, kantio ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, kuan tsi kaa ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña kantikɨn Xuva kō dɨ ́, kantio ña ñatīi. 12 Tsí vata ō veꞌxí ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san xkɨntika ñatīí san ne, ñatīí san ne, ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kanakāku ña ña. Ntá tsi ntuvi ña véꞌxi ña ntaꞌa Xuva kō. 13 Dɨvi ntō kaꞌan ntó te vāꞌá o, o tē ña váꞌa o é kāꞌan ntâꞌví ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san é ña kutavi núu dɨkɨ ña. 14 Ntákutuni míī kó tsi dóo dokaꞌan é koo nani idi ñatīí san. 15 Ntá tsi tē dóo nani idi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, dóo váꞌa kaa. Tsí xēꞌé Xuva ko idi ña é kutāvi núu dɨkɨ ña. 16 Ntá tsi tē xoó ncho tiin núu i nuu i sáꞌa ne, xoꞌo ne, ñá kuān xkoó ini o; nté da xōó ka ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō ñá kuān xkoó ini ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

E ña té kuedadɨɨ tsi ntaéꞌxi ña da ntánataká nuu ña

17 Nuu

i é ncho kaꞌán u ni ntō ne, ña xkúntee iní ko vatā ó de nto da

ntánataká nuu nto, tsí da ntáde kini nto ni tāꞌan nto naa i é viī nto é vāꞌa. 18 É kui uun itó ne, téku ko ne, da ntánataká nuu nto é kunuu inī ntó Xuva kō ne, ña té uun tsi nima nto, tsí da ntaéꞌnte dava táꞌan nto. Ne, un síin kakuintiꞌxe ko sáꞌa. 19 Á te kāntio é kīi nteé xio taꞌan nto vata koo é kūtuni xoo é ntántīkɨn ntíꞌxe i Cristu. 20 Dukuān ne, da ntánatāká nuu nto é kaꞌxī ntó tañúꞌu nī é kōꞌo nto ntute tɨntiꞌó san é nakaꞌan nto Xuva kō ne, ñá tē nuu é ntaā í ntáde nto. 21 Tsí ña te kuédadɨɨ tsi ntaéꞌxi nto, tsí iō ntó ne, diꞌna nto kaintóo nto é kaꞌxi nto, da nɨɨ īó taꞌan nto ntoo ntite ña. Uun ña kakákɨn ña da nɨɨ iō ñá ne, da ntáde kɨꞌvi ñā. 22 ¿Vá ña tuvi ntu víꞌi nto mí kāꞌxi nto ni mí kōꞌo nto? ¿Nté kui ntánantii niꞌni ntu nto xúkun Xuva kō ne, kaxéꞌe nto dokaꞌan iña taꞌan nto, ña é ña te neé īó iña i? ¿Nté koo kaꞌán u ni ntō ve? ¿Vá kāꞌán ntu u tsi dóo váꞌā ó de nto? ¡Ñāꞌá ni san!  

 

 

 

 

Da ntaéꞌxi o kúñu Xuva kō

(Mt. 26:26‑29; Mr. 14:22‑25; Lc. 22:14‑20) 23 Taꞌxi

Xuva ko tūꞌún ña é kāꞌán u ni ntō ne, dɨvī é nañéꞌe ú nto: dɨvi tsi nīñú diꞌna dá diko ña Jésuú ne, kídaā kíꞌi Jesuu táñúꞌu san. 24 Dā kúvi nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō né, ēꞌnté dava ña tañúꞌū sán ne, dá kakāꞌan ña: “Kiꞌi nto, dá kāꞌxi nto. Sáꞌā ne, kúñū ko é kuēꞌé u kuenta iña nto. Kuān koo vií nto sáꞌā é nanūꞌu ntó iní nto ko”, kaꞌan ña. 25 Dā kúvi éꞌxi ña ne, kuan tsi ō kíꞌi ña eꞌxín san dɨ ́ ne, dá kakāꞌan ña: “Eꞌxin sáꞌa ne, nɨñɨ ́ ko é kuēꞌé u kuenta iña nto, kuenta iña túꞌun xēé san e táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña.  

 

313

1 CORINTIOS 11​, ​12

Vata dá koꞌo nto sáꞌa ne, nanūꞌu ntó iní nto ko”, kaꞌan Jésuu. 26 Dukuān ne, vata dá ntaéꞌxi ntó tañúꞌū saꞌá ni vāta dá ntáxiꞌi nto ntute tɨntiꞌó san ne, ntánañeꞌē nto tsí xiꞌi Jésuu kuénta iña ko. Kuān tsi koo vií nto un tsi da nté nainu xtúku ña.  

Nté koo kaꞌxi o kúñu Xuva kō

27 Da

xōó ka ñaꞌa, ña é dotō tsi kaꞌxi tañúꞌū sán ni ñā é doto tsi koꞌo ntute tɨntiꞌó san ne, kakaꞌan Xúva kō tsi íō kuetsí ña, tsí ña kaíko ñuꞌu ña kúñu Xuva kō, nté nɨñɨ ñá dɨ. 28 Dukuān ne, é un é un o na kadā kuení ko nté īó nima kó, te vāꞌá o ni Xuva kō ne, kidáā ne, kuvi kaꞌxi o tañúꞌū sán ne, koꞌo o ntūte tɨntiꞌó san dɨ. 29 Tsí ñaꞌa, ña é ña váꞌā o tuvi ni Xuva kō ne, te kāꞌxi ñá tañúꞌū sán, te kōꞌo ña ntute tɨntiꞌó san dɨ ́ ne, kantuku mii ñā é ntōꞌo ña, tsí ña kaíko ñuꞌu ña kúñu Xuva kō. 30 Dukuān né, dōó tɨtɨ ́n nto ntánchokuví nto ne, ntáxio vita nto. Iō ntó ne, e xíꞌi ntō dɨ. 31 Ntá tsi te mii o kōto váꞌa o nimá kō nté o kaika ni Xuva kō ne, ña túvī nté koo nantoꞌo ña kō. 32 Ntá tsi dá īo kuétsi ko ne, kataꞌxi Xuva ko é ntoꞌo kō vevii vata koo é ña taꞌxi ña é ntoꞌo ko ntii dañu ntūvi. 33 Dukuān né, ēní ko, dá ntánataká nuu nto é kāꞌxi ntó ne, kuntētu táꞌan nto vata koo é dādɨɨ tsi kaꞌxí nto. 34 Tē xoo dóo kakakɨn i ne, nā kínakáꞌxi ña nú viꞌi ña kān, vata koo é ña nantoꞌo Xuva ko nto é vatā ó de nto da ntánataká nuu nto. Te īó ka é ncho tsixeꞌe ntō kó ne, kaꞌán u te vēꞌxí xtuku ú é koto niꞌni ú nto.  

 

 

 

 

 

 

12

É kātaꞌxi Espíritū Sántū

Ntio ko é kūtuni váꞌa nto, ēní, kuenta iña i é kātaꞌxi Espíritū Sántū san ko.

2 Ini

nto tsi kídaā, dá vāta kuintíꞌxe nto Xuva kō ne, da váꞌa xnto é kanañēꞌe ñáꞌa san nto é kunuu inī ntó santu ña é ña kakáꞌan. 3 Dukuān ne, kakaꞌán u ni ntō tsí xoo é kākaꞌan kíni i iña Jésuú ne, ña túvi Ēspíritū Sántū nuu nima i. Ntē ña xoxó kuvi kaꞌan i é Jesuú ne, dɨvi ñā e Tóꞌo ntiꞌxe ko, tē ña te kuénta iña Espíritū Sántū san é kākaꞌan ña. 4 Dōó kiꞌin nuū i é kūvi niꞌi ñaꞌa é viī ña, ntá tsi uun tsi Espíritū Sántū, ña katsiꞌi. 5 Dōó kiꞌin nuū í īo nté koo xntii ō, ntá tsi uun tsi Xuva ko, ñā é ūve ntee ko. 6 Dōó kiꞌin nuū i é vīi ó ne, ntá tsi uun tsi Xuva ko, ñā é kataꞌxi un ntɨꞌɨ ̄ é viī ó xe un xé un ō. 7 Xe un xé un ō díto é nuu Espíritū Sántū sán nima ko é vāꞌá ko un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o. 8 Iō ñá ne, kaniꞌi ña e dóo ini ña nté koo taꞌxi ña ko ītsi. Iō ñá ne, kaniꞌi ña e dóo kiꞌin inī ña nté koo kaꞌan ña. Ntá tsi ntuvi ñá sāꞌá ne, níꞌi ña é kūvi vií ña uun tsi ntaꞌa Espíritū Sántū. 9 Iō ñá ne, kaniꞌi ña e dóo kuntee inī ñá Xuva kō. Iō ñá ne, kaniꞌi ña é kūvi ntaváꞌa ña ña nchokuvi. 10 Iō ñá ne, kaniꞌi ña é kūvi vii ña nuu i e dóo naꞌnu. Iō ñá ne, kaniꞌi ña é kūvi kaꞌan ñá naa Xuva ko. Iō ñá ne, kaniꞌi ña é kūvi kiní ña nee é vēꞌxí ntaꞌa Espíritu Xuva ko ō nee é vēꞌxí ntaꞌa é ña váꞌā. Iō ñá ne, kaniꞌi ña é kūvi kaꞌan ña tuku túꞌūn é ña te túꞌun mii ñā. Iō ñá dɨ ne, kaniꞌi ña é kūvi kaꞌan ña neé kani túꞌun túꞌūn xoó kakaꞌan i. 11 Ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌa vēꞌxi uun tsi ntaꞌa Espíritū, dɨvi Ēspíritu mii Xuva kō. Dɨvi ña kataꞌxi ña kō, xe un xé un ō, neé ntɨꞌɨ ́ ntɨꞌɨ nuu i é vāꞌa vata kaa é ntio ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

314

1 CORINTIOS 12​, ​13 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ó ne, uun tsi kúñū kúvi ō 12 Kūñú

kō né, kuān te dóo tɨtɨ ́n taꞌvi i īó ne, uun tsi kúñū kúvi. Kuān tsi kaa kúñū Cristú dɨ. 13 Dā ítsi ntute o kuēnta iña Espíritū Sántū sán ne, uun tsi ntúvi o ni tāꞌan ko, ña ntákuintiꞌxe i san. Kuān te ñá Israeé o, kuān te tuku tátá kō né, o kuān te io tóꞌo ko, ō ña tuvi tóꞌo kō, ntá tsi úun tsi Ēspíritū Sántū san núu ña nima ko, un ntɨ ́ꞌɨ ō. 14 Kūñú ko ne, ña té uun táꞌvi tsi ni kūvi, tsi dóo tɨtɨ ́n taꞌvi ī. 15 Tē dɨ dɨ ́ꞌɨn kō san káꞌan: “Xuꞌú ne, ñá te ntaꞌa ni kūvi u; dukuān ne, ñá kaduku ntée u kúñū san”, koo kaꞌán ne, ñá tē nee vaꞌa é kuān ó kakaꞌán ne, ña kakaꞌán ka i kúñū san. 16 Tē dɨ ́ tutun ko káꞌan: “Xuꞌú ne, ñá te ntūxnúu ni kūvi u; dukuān ne, ñá kadūku ntée u kúñū san”, koo kaꞌán ne, ñá tē ne váꞌa é kuān ó kakaꞌán ne, ña kakaꞌán ka i kúñū san. 17 Tē dɨ ́ da kanɨɨ ō kúvi o ntūxnúū ne, ¿nté ntu koo teku ko? Tē dɨ ́ da kanɨɨ ō kúvi o tūtún ne, ¿nté ntu koo taꞌni o? 18 Ntá tsi tsúve Xuva ko taꞌvī kúñu kō mí e ntío ña. 19 Tē dɨ ́ un ntɨꞌɨ ̄ é uun tsi nuu i kúvi ō ne, ¿nté ntū ó kúñu kō? 20 Ntá tsi kuān te tɨtɨ ́n taꞌvi ī ne, uun tsi kúñū kúvi. 21 Ña kúvi kāꞌan ntúxnūú kō sán ni ntāꞌa ko: “Ña ntīo kó o”, koo kaꞌan. Nté dɨ ̄kɨ kó ña kuvi káꞌan ni dɨ ̄ꞌɨ ́n kō: “Ñá ntīo kó o”, koo kaꞌan. 22 Uun nuu i é ña té nee nuu áꞌvi, kuiní kō né, dɨvī e dií ka kantio. 23 Míꞌī e dií ka ña nuu áꞌvi kúñu kō, kuiní kō ne, dií ka katavi núu doo váꞌa. Míꞌī e dií ka kakukaꞌan nuú kō é kīni ñaꞌa sán ne, dií ka kadē  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kuení ko é kutāvi nuu váꞌa, 24 ntá tsi míꞌī e dií ka váꞌa ito ne, ñá kantio é kuān koo kutavi núu. Kuān o de váꞌa Xuva kō kúñu kō, vata koo é dií ka víi o kuēnta nuu i e dií ka ña nuu áꞌvi, kuiní ko. 25 Dukuān ne, ñá nāa núu taꞌvī kúñu kō san, tsí e un é un taꞌvī kúñu kō sán ne, da miī é ntio i taꞌan i. 26 Te uun taꞌvī kúñu ko kāntoꞌo i ne, dá kanɨɨ ̄ kúñu ko ntōꞌo i dɨ. Tē xoó ntaváꞌa i uun taꞌvī kúñū sán ne, kanɨɨ dîni í dɨ. 27 Viꞌa vé ne, xoꞌō ne, ntáduku ntée o Crīstu. Kuvi kaꞌan o tsi kúñu ñā kúvi ō xe un xé un ō. 28 Dukuān é da io īó tsi tsiñu é viī ó iña Xuva ko ini ukún san: é kui ūun ne, pustru ña; é kui ūví ne, ña ntákaꞌán naa Xúva kō; é kui ūní ne, ña ntánañēꞌe; dá vēꞌxí xku ña ntáde nuu i e dóo naꞌnu, nī ña ntántaváꞌa ña nchokuví ne, nī ña ntáxntii, nī ña ntádē kûꞌvé, nī ña ntániꞌi é kūvi kaꞌan ña tuku túꞌūn e ñá ini ña. 29 Ñá te ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o é pustru o ne, ñá te ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o é kūvi kaꞌan ó naa Xuva ko. Ñá te ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o é kuvi nañēꞌe ó, ntē ña te un ntɨ ́ꞌɨ o kūvi vií o nūu i e dóo naꞌnu. 30 Ñá te un ntɨꞌɨ o kūvi ntaváꞌa o ña nchokuví san. ¿Vá un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ xntu ó kuvi kaꞌan ó tuku túꞌūn é ña íni o? Ñá te un ntɨꞌɨ ō kuvi ntada ntaa o neé kani túꞌun e ntákaꞌan ña. 31 Ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó nantuku nto kanɨɨ ̄ nima ntó nēe e dií ka vaꞌa. Ntá tsi víꞌa vé ne, nañēꞌe ú nto uun itsi e dií ka váꞌā o.  

 

 

 

 

 

 

 

13

Nee iña é kuīnima ko

Kuān te kuvi kaꞌán u da nēé ka túꞌūn é ntákaꞌan ñáꞌa, un tsi nte túꞌūn é ntákaꞌan ánjē sán ne,

315

1 CORINTIOS 13​, ​14

ntá tsi tē ña kakuinimá ko ne, vata kaa uun kaa é kānaduku ntée tatsin kaa ú, o vāta kaa stañu é kākaꞌñɨ ́ kaa u. 2 Te nīꞌí ko é kāꞌán u naa Xuva kó ne, te īní u un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é mii tsi Xuva ko īni ñá ne, te īní u un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é īni ñaꞌa sán ne, te īní u kaꞌán u ni xūku san é na kɨ ̄ꞌɨn íkan ne, na kīꞌxi iꞌa ne, ntá tsi tē ña kákuinimá ko ne, ñá vādá kaidiáꞌvi ko. 3 Te kuēꞌé u un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ iñá ko ña ntaꞌví san, o te kuēꞌé u kúñū ko é kāꞌmi ñaꞌa sán ne, ntá tsi tē ña kakuinimá ko ne, ñá vādá kaidiáꞌvi ko. 4 É kuīnima kó ne, é na kūtíi o ni taꞌan kō ne, e dóo váꞌa koo vii o ni ñā. Ñá kuneꞌū iní ko ni ñā; ña kada kaꞌnu ñaꞌa ō; ntē ña kadá kuení ko te dií ka vaꞌá ñaꞌa ō. 5 Ñá kadā xení o ni taꞌan kō; ñá te é vāꞌá mii ko nantuku ō; ñá kudiīn o ni taꞌan kó; ntē ña xntekú ō nima ko tē neé vií ña ni kō. 6 Ña te da dínī kó te xoo kóꞌxo nteē i, tsí e dínī kó ne, nee é nuu é ntaā i. 7 É kuīnima kó ne, é kada kaꞌnū iní ntɨꞌɨ ō. Kuintiꞌxe ntɨꞌɨ kō dɨ ́. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ kuntétu ō ne, kutíi ntɨꞌɨ kutíi ntɨꞌɨ kō. 8 Xée ntūvi é ña kaꞌán ka ñaꞌa san naa Xuva ko nee é vēꞌxí kuvi. Xée ntūvi é ña kaꞌán ka ñaꞌa tuku túꞌūn é ña te túꞌun mii ñā. Xée ntūvi é ntoko ñūꞌu é kinī ñáꞌa san. Ntá tsi é kuinīma kó ne, ña ntɨ ́ꞌɨ ̄. 9 Vevií ne, un síin tsi ini o ne, un síin tsi kuvi kaꞌan o nee é vēꞌxí kuvi dɨ, 10 ntá tsi xee ntúvi é kinī o nee é nuu é ntaā í ne, kídaā né, ntɨꞌɨ ̄ é un síin tsi ini ō. 11 Dā kulúꞌntī ú ne, kakaꞌán u vatā ó kakaꞌan iꞌxa luꞌnti. Kakutuní ko ne, kadē kuení ko vatā ó de iꞌxa luꞌntí san dɨ. Ntá tsi dā kúkaꞌnu ú  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ne, xtuvī mii ú é idé u vatā ó de iꞌxa luꞌntí san. 12 Vevií ne, ñá kaīní vaꞌa o, tsí vata te speju déntu kaito nuu ō; ntá tsi kídaā ne, kiní vaꞌā o. Vevií ne, un síin tsi iní u. Ntá tsi te kúvi vé ne, kiní vāꞌá u, vatā ó ini Xúva kō ko. 13 Viꞌa ve ne, úni nūu i é ña ntɨꞌɨ: é kuintiꞌxe kō, é kuntetu ō, nī é kuinīma kó taꞌan kō. Ntá tsi é dií ka kaꞌnu ne, é kuinīma kó taꞌan kō.  

 

Dá kakāꞌan o tuku túꞌūn é ña íni o

14

Kanɨɨ ̄ nima ntó kuinima ntó taꞌan nto ne, ntá tsi nantuku nto nēe nuu i e táꞌxi Xuva kō ne, dií dií ka é kāꞌan ntó naa ña. 2 Tsí xoo é nīꞌi i é kāꞌan tuku túꞌūn é ñá iní ne, ña te ñáꞌa kakaꞌan niꞌi ña, tsí Xuva ko kākaꞌan niꞌi ña. Xoxó kañeꞌe dɨkɨ i túꞌūn é xeꞌé Espíritū Sántū san é kāꞌan ña. 3 Ntá tsi xoo é nīꞌi i é kāꞌán naa Xuva kó ne, kakaꞌán ni ñāꞌa san vata koo é dií ka kukaꞌxi nuu ña, vata koo é tsiꞌí ntii ña ñā ne, vata koo é nāxnuu kaꞌnu ña nima ñá dɨ. 4 Tē xoó kaꞌan i túꞌūn e ñá ini ña ne, dií ka kakukaꞌxi nuu mii ña. Ntá tsi xoo é kākaꞌan i naa Xuva ko ne, kaxntii ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ntákuintiꞌxe i san é kukaꞌxi nūu ña. 5 Ntio ko é nīꞌi nto un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto é kūvi kaꞌan nto tuku túꞌūn é ña íni nto. Ntá tsi dií dií ka ntio ko te kuvi kaꞌan ntódo nto túꞌun Xuva kō. Tsi dií ka kaidiáꞌvi é kāꞌan ó túꞌun Xuva ko nāa i é kāꞌan ó tuku túꞌun, tē xoxó ña ntada ntaa túꞌūn é kākaꞌan ó san, vata koo é kadiáꞌvi iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ntákuintiꞌxe i san. 6 Dukuān ne, ení, tē xuꞌú kixkoto níꞌni ú nto ne, te kāꞌán u túꞌūn é ña íni ú ne,  

 

 

 

 

316

1 CORINTIOS 14 ¿míꞌi ntu kaxntīi ú nto? Ntá tsi kuvi xntii ú nto te kāꞌán u neé taꞌxi Xuva ko é kūtuní ko, ō neé iní u é nuu é ntaā í, o tūꞌun é taꞌxi Xuva kō é kāꞌán u ni nto, o nūu i é nañēꞌe ú nto. 7 Un tsi nte strúmentu é kanakueku ō ne, vata kaa choó san ne, o vata kaa kiñúꞌu san é ña kantíto, ntá tsi tē ña váꞌa koo nakueku ō ne, ña díto neé kaeku. 8 Tē ña váꞌa koo nakuēku o trunpetá san é kākana ña sntadun san é kɨ ̄ꞌɨn ñá duꞌxēn ne, ¿xoó ntu koo túꞌve i é kɨ ̄ꞌɨn í duꞌxēn? 9 Kuan tsī o kúvi ni ntō dɨ. Te kāꞌan ntó ni ñāꞌa túꞌun ntō é ña kañéꞌe dɨkɨ ñá ne, ¿nté ntu koo teku ña é kākaꞌan nto? ¡Vata kaa ña kakaꞌan niꞌi tátsín san ntáa nto! 10 Ñá te nté kaa túꞌun īo da míꞌī ká ñuu ñuxiví a ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ dóo váꞌa tsi kuvi kɨꞌɨn dɨkɨ ña é kākaꞌan. 11 Ntá tsi tē ña káñeꞌe dɨkɨ ko túꞌūn é ntákaꞌan tuku ñaꞌa ne, díto é xio ñuu ña kuenta iña ko ne, xoꞌo né, xio ñuú ko kuēnta iña ñá dɨ. 12 Dukuān ne, te dóo ncho niꞌi nto nuu i é kātaꞌxi Espíritū Sántū sán ne, nantuku ntō neé nuu i é dií ka kaidiáꞌvi i é kukaꞌxi nūu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákuintiꞌxe i san. 13 Tē xoó kakaꞌan í tuku túꞌūn né, na kākan ñá ntaꞌa Xuva ko, na taꞌxī ña é kūvi ntada ntaa ñá neé kani túꞌun. 14 Tsí te kākaꞌan ntâꞌví u túꞌūn e ñá ini ú ne, nimá ko kakaꞌan ntâꞌvi, ntá tsi ñá tē neé kañeꞌe dɨ ́kɨ ko. 15 ¿Neé ntu vii ú ve? Kaꞌan ntâꞌví u ni nīmá ko ne, kaꞌan ntâꞌví u ni dɨ ̄kɨ kó dɨ. Kata ú ni nīmá ko ne, kata ú ni dɨ ̄kɨ kó dɨ. 16 Tsí te da mii tsi nīma nto kanuu iní nto Xuva kō ne, ¿nté koo kaꞌan ntâꞌví ña é ñá iní  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

san ni ntō dadɨɨ dá kanakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko, tē ña katéku ña nee iñá kakaꞌan nto? 17 Kuān te dóo váꞌā ó kakaꞌan ntâꞌví nto dá kanakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, ña kaidiáꞌvi é kukaꞌxi nuu taꞌan nto ntaꞌa Xuva kō. 18 Xuꞌú ne, kanakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō tsí dií ka kakaꞌán u tuku túꞌūn é ña íni u é un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. 19 Ntá tsi dá tūví u ni ñā ntákuintiꞌxe i sán ne, dií ka váꞌā ó kuān te úvi uni xúꞌu kaꞌán u é kīni ñaꞌa san vata koo é dií ka kutúꞌve ña, naa i é kaꞌán u uꞌxi míil túꞌūn é ña kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña. 20 Ení, ñá ku dē kuení nto vatā ó kadē kuení iꞌxá san. Mii tsi kuēnta iña núu i é kīni kaa ne, vií nto vatā ó de iꞌxá san é vata kutúꞌve i é viī i é kīni kaa. Ntá tsi kadā kuení nto vatā o ntádē kuení ñatā san. 21 Lei Xúva kō ne, uve naꞌa, kakaꞌan: “E tuku túꞌūn kaꞌán u ni ña ñūu sáꞌa, ne, ña véꞌxi xio ñuú kaꞌan ñá ni ña nāá ko, ntá tsi nte daꞌa sá kuān koo kaꞌán u ne, ña téku ña, kaꞌan Xúva kō”, kaꞌan. 22 Dukuān ne, é kāꞌan ó tuku túꞌūn é ña íni ó ne, vata koo é kīní ñaꞌa, ña é ña kákuintiꞌxe i ne, ñá te ña ntákuintiꞌxe i san. Ntá tsi te kāꞌan o túꞌūn é tāꞌxi Xuva ko ne, vata koo é kīní ña ntákuintiꞌxe i san ne, ñá te ña é ña ntákuintiꞌxe i. 23 Da ntánatāká nuu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ntákuintiꞌxe i sán ne, é un é un ña ntákaꞌan ña tuku túꞌūn é ña íni ña ne, kidáā ne, te xēe ñaꞌa, ña é ñá ini nuu i sáꞌa, o ñaꞌa, ña é vata kuintíꞌxe i ne, ¿vá ña kaꞌan ntú ña te ntákuluku nto? 24 Ntá tsi te ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó kaꞌan nto túꞌūn e táꞌxi Xuva kō né, te xēe ñáꞌa, ña é ñá ini nuu i sáꞌa ne, o te xēe uun ñaꞌa, ña é vata  

 

 

 

 

 

 

 

317

1 CORINTIOS 14​, ​15

kuintíꞌxe i ne, koto ña neé ñaꞌa ña ne, kūtuni ña tsí īo kuétsi ña kuēnta iña túꞌūn vaꞌa é ntákaꞌan nto san. 25 Kutuni ña nee é ñuꞌu xūꞌu nima ña ne, nakunchɨ ́tɨ ña nuu Xuva ko ne, kunuu ini ñá ña. Kutuni ña tsí nuu méꞌñu ntiꞌxe Xuva ko ntō.  

Vii nto vata xkoó ini nto, ntá tsi na kuiñɨ ūkun

26 Viꞌa

ve né, ení, dā ntánataká nuu nto ne, iō ntó ne, kuvi kata nto; iō ntó ne, kuvi nakuāꞌa nto ñaꞌa san; iō ntó ne, kuvi kaꞌan nto túꞌūn e táꞌxi Xuva kō é kūtuni nto; iō ntó ne, kuvi kaꞌan nto tuku túꞌūn é ña íni nto; iō ntó ne, kuvi kaꞌan nto neé kani túꞌun túꞌun ñā. Kuān koo vii nto vata koo é dií ka kukaꞌxi nuu nto ni Xuva kō, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. 27 Tē xoó ncho kaꞌan í tuku túꞌūn é ña íni í ne, na kāꞌan úvi uni ñáꞌa, ntá tsi kui kui uun ña na kāꞌan ña. Kidáā né, kuntītsí uun ña é ntāda ntaa neé kani túꞌun túꞌūn é kākaꞌan ña. 28 Ntá tsi tē xoxo nté uun ña é ntada ntaa neé kani túꞌun sáꞌā ne, dií ka váꞌā o é ña káꞌan kueꞌen ña tuku túꞌūn é ña íni ña da ntánataká nuu ña. Diin diin tsi na kāꞌan ntâꞌví mii ña ni Xuva kō. 29 Tē xoó ncho kaꞌan i túꞌūn é xeꞌé Xuva kō é kūtuni ñá ne, uvi úni tsi ña na kāꞌan ña. Na kīní ña nguiī sán ne, na kāꞌan ñá te nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. 30 Ntá tsi tē xeꞌé Xuva ko tūꞌun é kāꞌan túku ñaꞌa, ña tuvi íkān né, na tēe kádin ña é kākaꞌan díꞌna san. 31 Kuvi kaꞌan nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto e níꞌi nto túꞌūn e táꞌxi Xuva kō, ntá tsi kuentá uun xntō, vata koo é un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto kutúꞌve nto ne, ntukaꞌnu ini nto. 32 Xoo é nīꞌi i túꞌūn é xeꞌé Xuva kō  

 

ne, kuvi kada kúꞌve míi neé ura káꞌan. 33 Tsí ña ntio Xuva ko é kōo da vántiñɨ o kuntoo ō, tsí ntio ña é diin diin tsi kuntoo ō. Vatā xkoó ini un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ení kō, ña ntákuintiꞌxe i sán ne, 34 ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, diin diin tsi na kūntoo ña ini ukún kān, tsí ña váꞌā ó te kaꞌan ña. Kantio é kuiko ñuꞌu ña vatā ó kakaꞌán lei Xúva kō. 35 Tē neé ncho kutuni ñá ne, na tsixeꞌe ña xɨɨ ña tē neé ña nú viꞌi ña kān. Tsí ña váꞌā o é kāꞌan ñá ini ukún kān. 36 ¿Nté ō ntu? ¿Vá ntaꞌa ntú nto véꞌxi túꞌun Xuva kō kuan? Ntē ña te da míi xnto ni nīꞌi nto túꞌun ñā. 37 Xoo é kākaꞌan i tsí niꞌi i túꞌūn é xeꞌé Xuva kō é kāꞌan náa ña ne, o tē dóo ini ña Xuva kō ne, na kīni ñá tsi sáꞌā é kakāꞌu ú iña ntó ne, uun e táꞌxi Xuva kō é kāda ntaa o. 38 Ntá tsi tē xoó ñaꞌa ña káde ña kuenta túꞌūn sán ne, ña kú de nto ña kuentá dɨ. 39 Dukuān ne, ení, kákan nto ntaꞌa Xuva ko na tāꞌxi ña é kāꞌan ntó naa ña ne, ñá ku ēꞌnté nuu nto é na kāꞌan ñáꞌa san tuku túꞌūn é ña íni ña. 40 Ntá tsi da nēé ka é viī ntó ne, ñá ku dotō tsí vií nto ne, kuentá uun xnto kaꞌan ntó vatā ó ntio Xuva kō.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15

Dā ntóto Cristu

Ení, ntio ko é na nakaꞌan ntō túꞌūn vaꞌá san é nañéꞌe ú nto kídaā nté koo nakáku ō. Dɨvi tūꞌun é kuintíꞌxe nto kídaa ne, kuan tsī ó ntákuintiꞌxe nto vevií dɨ. 2 Kuenta iña túꞌūn saꞌá ne, nakáku nto, tē ña xtuvi mii nto túꞌun vatā o kaꞌan ntódo ú ni ntō ne, tē ña te é ntaā i é kuintíꞌxe nto. 3 É kāꞌán u ni nto tūꞌun é dií ka nuu áꞌvi i é nīꞌí ko: é xiꞌí Cristu  

 

318

1 CORINTIOS 15 kuénta iña kó, vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō ne, 4 íntūꞌxí ña, ntá tsi da kúvi uni ntúvi ne, ntōto ñá vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō. 5 Kídaā ne, iní Pedrú san ña ne, dā ku e víꞌi ne, īní pustrú ña nguiī san ñá dɨ. 6 Rkontûví ne, úꞌun siēntu ñáꞌa, ña ntákuintiꞌxe i san, íni ña ña é uun ito tsi. Iō ñá ntoo ká ña; iō ñá ne, e xíꞌi ñā. 7 Uun ká tuku ntuví ne, īní Santiau ña; kidáā ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ pustru ña íni ña ña dɨ. 8 Dā ntíi ata í ne, iní u ñá dɨ, xuꞌu é vata kaa uun iꞌxa é kākú xeꞌe kaa u. 9 Tsí xuꞌú ne, dií ka dutsi u é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ pustrú san ne, ntē ña nuu âꞌví ko é kāꞌan ñaꞌa san é pustrú u, tsí dóo dé xení u ni ñā ntákuintiꞌxe i Xuva kō kídaā. 10 Ntá tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko nī ko dá nadama ñá ko vata koo é kūví u vata kaa ú sa vevii. Ñá te dotō tsí ni ēté xaa u e dóo vaꞌa e táꞌxi ña ko, tsí xuꞌú ne, dií ka kade tsiñu u é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī san. Ntá tsi ña te da míī tsú kade tsiñu u, tsí Xuva ko nuu ña nimá ko ne, dɨvi ñā kade ña tsiñu vaꞌá san é kāde u. 11 Ntá tsi ña té ini te xūꞌú ne, o ña nguiī san ntáde ña tsiñu san, tsi ntánañēꞌé ntɨ túꞌun Xuva kō né, dɨvī e kuíntiꞌxe nto.  

 

 

 

 

 

 

 

12 Ntá

Tē ntóto ña xiꞌi

tsi tē ntákaꞌan ntódo ntɨ tsi ntóto Cristu dá xiꞌi ñá ne, ¿nté kui iō ntó ne, ntákaꞌan nto tsí ña ntántoto ñá xiꞌí san, kuan? 13 Tē dɨ ́ ña ntántoto ñá xiꞌí san ne, Cristú ne, ña ni ntóto ña dɨ. 14 Tē dɨ ́ ña ni ntotó Cristú san ne, é ntaā í e ntákaꞌan ntódo ntɨ ́ ne, e kuíntiꞌxe nto ne, é ntaā í; ñá tē neé nuu áꞌvi. 15 Tē dɨ ́ kuān ó ne, ntáde vetē  

 

 

ntɨ ́ iña Xuva ko, tsí ntákaꞌán ntɨ é nantoto Xuva kó Cristu dá xiꞌi ña. Ntá tsi ¿nté ntu ō nántoto ña ñá kuan, tē dɨ ́ ña ni ntoto ñá xiꞌí san? 16 Tsí tē dɨ ́ ña ni ntoto ñá xiꞌí san ne, nté Cristú ña ni ntoto ñá dɨ. 17 Tē dɨ ́ ña ni ntotó Cristú ne, é ntaā i é ntákuintíꞌxe nto ne, ña túvī xoó kada kaꞌnu iní i ni kuētsí nto. 18 Tē dɨ ́ kuān ó ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña xiꞌí, ña é kuíntiꞌxe i Cristu dá xiꞌí ne, ñá ni xēe ntáꞌa Xuva kō. 19 Tē dɨ ́ da ntántito tsi o ñuxiví a e ntantétu ō Cristú ne, dií ka ntaꞌvi ide ō é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 20 Ntá tsi ñá te kuān ó kuvi, tsí é nuu é ntaā í ne, ntoto Cristu dá xiꞌi ña. Vata kaa kɨtɨ vidin e kíi diꞌna ma é tatā kó kaa ña, tsí diꞌna ña ntóto ña é un ntɨꞌɨ ō. 21 Uun tsi ñatīí idé ña kuétsī é īó doxiꞌí san ne, uun xtuku tsi ñatīi ntóto ña vata koo é ntōto ña xiꞌi. 22 Vata ō niꞌi ko é kuvi o é kuētsí Adaán ne, kuan ō niꞌi kó ntuvi iña kó ntaꞌa Cristu. 23 Ntá tsi kuiñɨ ukūn ó ntoto o, vatā ó kaduku ntée o. Diꞌna Cristú odo núu ña ntóto ña. Kídaā ne, dá naīnu xtúku ña ne, ntoto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kakaꞌan í ña. 24 Rkontûví ne, xée ntūvi é ntɨ ̄ꞌɨ ñuxiví san. Tē kúvi nantɨꞌɨ ́ Cristu é un ntɨꞌɨ ̄ ña tsiñu naꞌnu i sán, nī ña ntádē kûꞌvé san, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e dóo iō i é vīí ne, da kidáā nakuéꞌe ña da kanɨɨ ̄ mí kāde kúꞌvē ñá ntaꞌa Xuva kō. 25 Tsí Cristú ne, kantio é kadā kûꞌvé ka ña un tsi da nté kūvi vií ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ntaínchuꞌvi ña. 26 É ntīi ata i é kaīnchuꞌvi ñá ne, dɨvī sán doxiꞌí san ne, nantɨ ̄ꞌɨ ña dɨ. 27 Tsí Xuva kō ne, xéꞌe ñā é kodo nūú Cristu é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i. Ntá tsi é kākaꞌan o “un  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

319

1 CORINTIOS 15

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu í san” ne, ñá te kakāꞌan o te kodó nuu ña iña Xuva ko, tsí Xuva kō xeꞌé ña é kodo nuū ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i. 28 Tē kúvi idé Iꞌxá Xuva ko nūu i sáꞌa ne, nakuéꞌe ña é kadā kûꞌvé Uva ña īña ña. Dukuān né, da nēé ka nuu í ne, diꞌna ká Xuva kō. 29 Tē ña kuan koo kúvi ne, ¿nté kui kuān xkoó ini kú ña iō ñá kuān é tuku ñaꞌa kutsi ntute ña naa ñá xiꞌí san? Tē dɨ ́ ña ni ntoto ñá xiꞌí san ne, ¿nté kui kuān xkoó de ntu ña kuan? 30 ¿Nté koo ntu é da nuu da kuií tsi ña uꞌvi niꞌi ntɨ ntuvi iña ntɨ ́ kuan? 31 Uten uten doko sá kanakíꞌi ña ntuvi iñá ko. Nuu é ntaā i. Nuu é ntaā í dɨ tsi dóo diní ko kuenta iña nto, tsi ntákuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jesūcristu. 32 ¿Neé ntu tsiñu nāá u ni ñāñá san, vatā ó de ña ñuú Efesú san ne, tē dɨ ́ ña ni ntoto ñá xiꞌí san? Dií ka váꞌā ó na kōꞌo kaꞌxi o, tsí teváā ne, kuví ō. 33 Ñá ku dā váꞌa nto é kanī ntaꞌví ñaꞌa san nto. Tsí kuvi ntiꞌxe vatā ó kakaꞌan ñaꞌa: “Te kuve taꞌan ō ña kini ntáa sán ne, xtuvī mii o é vāꞌa é ini o”, koo kaꞌan ña. 34 Na ntūtuni ntó ne, vií nto é vāꞌa. Ña kú de ká nto é kīni kaa san. Tsi íō ntó ne, ñá īni ntó Xuva kō. Kakaꞌán u sáꞌa vata koo é na kūkaꞌan nuu nto.  

 

 

 

 

 

 

¿Nté ntu o kantoto ñá xiꞌi?

35 Á

te iō ntó ne, kadā kuení nto: “¿Nté ntu koo ntoto ká ña xiꞌí san? ¿Nté ntu kaa kúñu ñā?”, koo kaꞌan nto. 36 Ñá ku tsixeꞌe tūntu nto. Tsí tsɨ ́kɨn, kɨtɨ kaíꞌxi nto ne, ¿ntē ntú koo kueꞌnu tē ña diꞌna téꞌu? 37 Tsi é kaíꞌxi ō ne, é tūku kaa te kéne. Tsí  

 

da miī tsɨ ́kɨ ̄n dá iꞌxi nto, kuān té tsɨkɨn trigú ne, o da nēé ka tsɨ ́kɨ ̄n. 38 Ntá tsi Xuva kō ne, kaxéꞌe ña é un é un tsɨ ́kɨ ̄n sán xuku i ni kɨtɨ i vatā o é ntio ña. É un é un tsɨ ́kɨ ̄n sán ne, é un é un nuu i dɨ. 39 Da nēé ka nuu kúñū sán dɨ ne, ñá te úun tsi nuū i kúvi. Tsí uun tsi nuu i e kúvi kúñu ñāꞌa sán ne, é tūku ntáa kúñu kɨ ̄tɨ san ne, é tūku ntáa kúñū láa sán. Kūñú tsákā sán dɨ ne, é tūku ntáa. 40 Kuan tsī o kúñū é īó e dukún kān dɨ, tsí ña te dadɨ ́ɨ ntáa kúñū é īó ñuxiví a. Ntá tsi ntuvi kúñū sán ne, dōo váꞌa ntáa. Ntá tsi e túku ntáa kúñū é īó e dukún kān é kúñū é īó ñuxiví a. 41 Ngāntií san ne, dōo vaꞌá ntuve i ne, dōo vaꞌá ntuve xoó san dɨ, ni xntɨ ̄ví san dɨ, kuān te e túku e túku ntáa. Xntɨví san ne, e túku e túku ntáa é un é un dɨ. 42 Kuan tsī koo kuvi te ntóto ñaꞌa, ña é xiꞌí san dɨ. Kūñu e kaíꞌxi ō ne, kateꞌu, ntá tsi kúñū é ntōto ne, nté uun ito ká ña kuvi. 43 Kūñu e kaíꞌxi ō ne, ñá tē neé nuu áꞌvi, ntá tsi tē ntóto ne, dōo vaꞌa. Vitā kueꞌen kúñū sán te iꞌxí ō, ntá tsi tē ntóto ne, dōó ntiī. 44 Te iꞌxí ō ne, uun kúñū kúvi o, ntá tsi kūñu é ntoto ne, dadɨɨ nī kúñu Xuva kō. Vatā ó īo kúñu kō ñuxiví a ne, kuan kōo niꞌi ko kúñu ko te kuēꞌen o ntáꞌa Xuva kō. 45 Tūꞌún Xuva kō ne, kakaꞌan: “Adaan, ñá kui ūún ne, níꞌi ña ntūvi iña ña vata koo é kutuvī ñá ñuxiví a”, kaꞌan. Ntá tsi Adaan, ña ntíi ata i kán ne, níꞌi ña é kūvi taꞌxi ña ntuvi iña ko é kuntoo o ni Xuva kō. 46 Ntá tsi ña te kúñu kō é kuntoo o ni Xuva kō é nīꞌi ko diꞌna, tsí diꞌna kúñu kō é ntuvi nteꞌu. Da kidáa nīꞌi ko kuñu é kuntoo o ni Xuva  

 

 

 

 

 

 

 

 

320

1 CORINTIOS 15​, ​16 kō. 47 Ñatīí, ña kui ūun ne, ntéꞌū kúvi ña ne, kaduku ntée ña ñuxiví a. Ña kuvi ūví san ne, Tóꞌo ko ñā. E dúkūn kan véꞌxi ña. 48 Kūñú kō é niꞌi o ñūxiví a ne, vata kaa kúñū ña kúvi nteꞌu kaa. Kūñu é nīꞌi ko e dukún kān ne, vata kaa kúñū ña e dukún kān kaa. 49 Vata ō ntúvi ō ña kúvi nteꞌu ñuxiví a ne, kuan koo ntuvi ō ña tuví e dukún kān dɨ. 50 E ncho kaꞌán u ni nto, ēni: Nee é īña kúñu ni īña xɨkɨ kúvi ne, ña kúvi nīꞌi mí tuví Xuva kō. Tsí da nēé ka é kāteꞌú ne, ña kúvi nīꞌi é kutūví ntii dañu ntūvi. 51 Kini nto ve tsí ntaa ú ni nto ūun nuu i é nté uun xoxo íni i: Ñá te ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ó kuvi ō, ntá tsi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ó nadáma kúñu kō. 52 Uun daꞌna nchuvii, vata koo kuvi é nakuéni o, te éku trunpeta san é ntii ata i. Tsí kueku trunpetá san ne, kidáa ntōto ñá xiꞌí san e nté uun ito ka ña kuví ña. Xoꞌō é ntántoo ká ō ne, ura tsí i nadama kúñu kō dɨ. 53 Kantio é nādama kúñū é kāteꞌú san nī kúñū é ña katéꞌú san. Kantio é nādama kúñū é kantɨꞌɨ nī kúñū é kutūví ntii dañu ntūvi. 54 Tē nádama kúñū é kateꞌú nī é ña katéꞌú ne, te nādama kúñū é kantɨꞌɨ nī é ña kantɨ ́ꞌɨ ne, kidáā ne, kuntaa é kākaꞌan túꞌun Xuva kō: “Ña kóō ká doxiꞌi, tsi kúvi idé Xuva ko ni ī”, kaꞌan. 55 ¿Ña ntaꞌvín ntun, doxiꞌi? ¿Míꞌi ntu é kūvi viín kan nī ntɨ? ¿Míꞌi ntu kuvi ntuku kuīꞌín kan ntɨ? 56 Tsí kantuku kuīꞌi doxiꞌí san ko kuēnta iña kuétsi kō ne, kūtuni ko tsi íō kuetsí ko kuēnta iña leí san. 57 Ntá tsi ntadiáꞌvi Xuva kō é kātaꞌxi ña é kūvi vii o ni dóxiꞌí san ntaꞌa Tóꞌo ko Jesūcristu. 58 Dukuān né, ēní,  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kuntīkɨn nto é ña ku xtuví mii ntō e ntákuintiꞌxe nto; ña ku díta nto tūku itsi. Dií dií ka na kukaꞌxi nuu nto ni Xuva kō, tsí ntoꞌó ne, ini ntó tsi ña te é ntaā í e ntáde tsiñu nto ni Xuva kō. Dómēni é ntánatakā ña iña taꞌan ña

16

Kuenta iñá doméni é ntánatakā nto iña taꞌan ko, ña kuintiꞌxe i sán ne, kuéꞌe nto vata ō nañéꞌe u ña ntákuintiꞌxe i ñuú Galacia. 2 É kui uun ntūvi vité san ne, nakiꞌi daꞌan ntō doméni, vata kaa e níꞌi nto. Na kōo túꞌvē nto vata koo é ña kantío é natakā ntó tē xee u. 3 Tē xeé u ne, kada váꞌa u tutu é kunīꞌi ña é nakaxnúu nto é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ñá doméni íña taꞌan ko, ñá ntoo ñuú Jerusaleen. 4 Te kāntio é kɨ ̄ꞌɨ ́n u ne, kɨ ́ꞌɨ ̄n ú ni ñā dɨ.  

 

 

Míꞌī nchó kɨꞌɨ ́n Pablu

5 Kikoto

níꞌni ú nto te īta ntíꞌxin ú ñuú Macedonia, tsí itsi ikān kuita ntíꞌxin u. 6 Ñá iní u te kuvi kutūví u ni nto, kuān te uun dáꞌna, o dā nté kuita ntíꞌxin ntuvi víꞌxin san. Kidáā né, kuvi xntii ntō ko dá nɨɨ kɨ ̄ꞌɨ ́n u mí ntio é kɨ ̄ꞌɨ ́n u. 7 Ña ntio ko é uun daꞌna tsi koto niꞌni ú nto, tsí kuān te nté kaa ntuvi kutuví u ni nto, te Xuva kō ntio ña. 8 Kuntētu ka ú iꞌa ñuú Efesu da nté kūvi viko é nakuéꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko īña i é taꞌvi ō, 9 tsí dóo īó tsiñu Xuva kō é kāda tsiñu ú iꞌa ne, dōo váꞌā ó kakuvi, kuān te dóo iō ñá ntákaꞌan ntée ko. 10 Tē xee Tímoteú ne, vií nto ña kuenta vata koo é kāán ña, tsí iña Xuva ko káde tsiñu ña vatā ó de ú xuꞌu. 11 Dukuān né, kuiko ñuꞌu nto  

 

 

 

 

 

321

1 CORINTIOS 16

ñā ne, xntii nto ña na kɨ ̄ꞌɨ ́n ka ña itsi ña vata koo é vāꞌá koo naxee ña mí tuví u. Tsí xuꞌú nī ña kuintiꞌxe i sán ne, ntántétu ntɨ ́ ña iꞌa. 12 Ení ko Āpoló ne, dōo ikán u da xeꞌe nā kíkoto níꞌni ña nto ni tāꞌán ko ña nguiī san, ntá tsi ña ni ntio ña kɨ ́ꞌɨ ̄n ñá vevii. Ntá tsi kɨꞌɨn ñá tē niꞌi ña ntuvi.  

Tūꞌun da ntɨ ́ꞌɨ tutú san

13 Kuenta

tsí vií nto; ñá ku xtuvī mii nto é ntákuintiꞌxe nto. Ñá ku uꞌvī ntó; na kūtíi nto vata kaa é tīí nto. Koo ntii ntō. 14 Da nēé ka é viī ntó ne, vií nto é ntákuinima ntó taꞌan nto. 15 Ini ntó, ēni, tsí Stefanu ni ñavíꞌi ña ne, diꞌna ña kuíntiꞌxe ña é da xōó ka ña ntoo ñuú Acayá san. Nté ntūvi tsikán ne, da miī é ntáxntii ña taꞌan kō, ña ntákuintiꞌxe i san. 16 Kakan ú nto é kuiko ñuꞌu nto ñāꞌa, ña vata ntáa ña tsikan. Kuān koo vií nto dɨ ́, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntáde tsiñu niꞌi nto, nī ña ntáxntii  

 

 

nto. 17 Dōó diní ko tsí é xee Stéfanu ni Fortunátu ni Acáicu, tsí dɨvi ñā ntáde ña é ña ni kuvi vií nto é xoxó nto iꞌa. 18 É nāxnuu kaꞌnu ña nimá ko vatā o dé ña ni ntō dɨ. Koto nto ña, tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. 19 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákuintiꞌxe i san, ña ntoo iꞌa ñuú Asia ne, taxnuu ña ntiusi nto. Aquila ni Prísila ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ña ntákuintiꞌxe i san e ntánataká nuu ña nú viꞌi ña kān né, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ, taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe Xuva kō. 20 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan kō, ña ntoo iꞌa ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. Nanume taꞌan nto kuenta iña Xuva ko. 21 Xuꞌu é Pablú u ne, miī u kaꞌu u sáꞌā é taxnūu ú ntiusi nto. 22 Tē xoó ña ntío i Tóꞌo ko Jesūcristú ne, na nīꞌi mii ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō. ¡Nā nainú náneꞌe Tóꞌo kō! 23 Na kunūu méꞌñu kunuu dava Tóꞌo ko Jesūcristu nto. 24 Ntio ko é kūtuni nto tsi dóo ntio kó nto, tsí uun tsi kúñū kúvi o nī Tóꞌo ko Jesūcristu. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō, xuꞌu é Pablú u.  

 

 

 

 

 

 

 

Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Corintu Taxnūu Pablu túꞌun īña ña kuíntiꞌxe i, ñá ntoo ñuú Corintu

1

Xuꞌu é Pablú u ne, pustrú u iña Jesúcristu, tsí kuān o e ntío Xuva kō. Ntuví u ení ko Timoteu táxnūu ntɨ ́ tutú saꞌá iña ña kuíntiꞌxe i Xuva kō, ña ntánataká nuu ini ukun ñuú Corintu, ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáduku ntée Xuva ko da kanɨɨ ñūú Acaya. 2 Na naxnuu viko Xuva ko ntō. Na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto, dɨvi ña nī Tóꞌo ko Jesūcristu.  

3 Káꞌan

Nté ō ntóꞌo Pablu

o ni Xuva ko, uvā Tóꞌo ko Jesūcristu, tsi dóo vaꞌá ña. Tsí dɨvi ñā é uva ko ñā e dóo kantuntaꞌví ini ña kō, é kanatsuꞌun kaꞌnu ña iní kō é vīꞌa é uten. 4 Xuva kō ne, kanatsuꞌun kaꞌnu ña iní ko da nēé ka nuu i e ntántoꞌo kō vata koo é kūvi natsuꞌun kaꞌnu o iní taꞌan ko, ña e ntántoꞌo i dɨ, vata tsī ó de Xuva ko ni kō. 5 Tsí kuān te dóo ntántoꞌo ntɨ ́ kuenta iña i e ntántīkɨ ́n ntɨ Cristú ne, ntá tsi dɨvi tsi ñā dóo kanatsuꞌun kaꞌnu ña iní ntɨ dɨ. 6 Tē ntántoꞌo ntɨ ́ ne, ntántoꞌo ntɨ ́ vata koo é nākuꞌun kaꞌnu iní nto, vata koo é nākáku nto. É nátsuꞌun kaꞌnu  

 

 

Xuva kō iní ntɨ vata koo é nātsuꞌun kaꞌnu ntɨ ́ iní nto dɨ vata koo é kutíi nto é ntoꞌo nto vatā o ntántoꞌo ntɨ. 7 Dōó kaꞌnu kuiní ntɨ ni ntō tsí iní ntɨ tsí te kuān o ntántoꞌo nto vatā o ntántoꞌo ntɨ ́ ne, kuan tsī ó kanatsuꞌun kaꞌnu Xuva ko inī ntó vata tsī ó de ña nī ntɨ. 8 Ntio ntɨ é kūtuni ntó, taꞌan ko, nté ō ntóꞌo ntɨ ́ ñuú Asia. Un váꞌa tsi ntóꞌo ntɨ íkān. Dókō sá ña ni kutíi ntɨ. Tsí kūví ntɨ, kuíni ntɨ. 9 Ntá tsi kutuní ntɨ tsí da miī é kūví ntɨ, vata koo é kūtuní ntɨ tsí ña te mií ntɨ īó ntɨ é vīí ntɨ, tsí Xuva kō é iō ña é viī ña, tsí dɨvi ñā é kanantōto ña ña xiꞌi. 10 É nakākú Xuva kō ntɨ ́ diꞌna dá dokó sa nī xiꞌí ntɨ ne, kuān koo vií xtukú ña. Iní ntɨ tsí nakāku xtúku ña ntɨ ́ tē xeé doxiꞌi e dóo ntii īni í, 11 te dɨvi nto xntii ntō ntɨ ́ é kāꞌan ntâꞌví nto kuenta iñá ntɨ. Te tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa kaꞌan ntâꞌví ña iñá ntɨ ne, tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō tsi niꞌí ko é vāꞌá ntaꞌa ña.  

 

 

 

 

Nté kui ña ni ñéꞌe Pablu ñuú Corintu 12 Īó

uun nuu i e dóo kaꞌnu kuiní ntɨ: tsi ñá te nēe kuetsí ntɨ tsí ña ni idé ntɨ nuu i é kīni kaa ñuxiví sa. Tsi dé ntaá ntɨ é kāꞌán ntɨ ni ntō 322

323

2 CORINTIOS 1​, ​2

é nuu é ntaā i. Tsi da xe dóo vaꞌá Xuva kō né, xntii ñā ntɨ é kuān o dé ntɨ, tsí ña kúvi vīí ntɨ nuu i é vāꞌá tē dɨ ́ ña Xuva kō kaxntíi ña ntɨ. 13 Dā ntátaxnūu ntɨ ́ tutú ntaꞌa nto ne, ñá te tūꞌun e dóo xūꞌu ntákaꞌán ntɨ ni ntō, tsi ntáñeꞌe dɨkɨ nto túꞌūn é ntákaꞌán ntɨ. Ntio ko é na kɨ ̄ꞌɨn dɨkɨ váꞌa nto, 14 vatā o kueꞌen dɨkɨ kúdii nto un siin e ntákaꞌán ntɨ ni ntō, vata koo é kaꞌnu kuinī ntó kuenta iñá ntɨ ne, kaꞌnu kuiní ntɨ kuenta iña ntó dɨ, tē xee ntúvi é nainu xtúku Tóꞌo ko Jēsuu. 15 Tsí iní u sáꞌā ne, diꞌna mí ntoo nto kɨ ̄ꞌɨn u kíkoto niꞌni ú nto, kuíni kó, vata koo e dóo diní nto uvi íto é kōto niꞌni ú nto. 16 Tsi ntío ko é kuīta ntíꞌxin u mí ntoo nto te kuēꞌén u itsi ñuú Macedoniá ne, te kuīta ntíꞌxin xtúku ú da xkókoo ú, vata koo é xntii ntō kó te kuēꞌen xtúku ú itsi ñuú Judea. 17 ¿Ña váꞌa ntū ó ni dē kuení ko, te kuinī nto? ¿Ntákuintiꞌxe ntu nto te dotō tsí kaxéꞌe ú xuꞌu ko é vīí u, o tē ña vií u, vata tsī ó de ña é ña ntántīkɨn Xúva kō? 18 Kutuni Xúva kō tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán ntɨ ni ntō, ñá te dotō tsí kakaꞌán ntɨ. 19 Ntuní ntɨ Silvanu ni Timóteú ne, ntákaꞌan ntódo ntɨ ́ ni nto īña Jesúcristu, Iꞌxá Xuva kō. Dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña é nuu é ntaā i, ñá te dotō tsí kakaꞌan ña. 20 Tsí dɨvi ñā ne, dē ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña é un ntɨꞌɨ ̄ e táꞌxi Xúva kō xuꞌu ña. Dukuān ne, ntákaꞌan ō “Kuan tsi koo na kōo” da ntákaꞌan o tsí dóo kaꞌnu Xuva kō. 21 Xuva kō ne, é tāꞌxi ña é kuve taꞌan kūtu o Cristu. Mii ñā nákaxnúu ña kō. 22 É xntēé naꞌa ñá ko vata koo é kūtuni ko tsi ntáduku ntée o ñā. Tsi táꞌxi ña  

 

 

 

 

 

Espíritū Sántū san é kunūu ña nima ko vata kaa uun káa é ntēé naꞌa nima ko. 23 Ntá tsi ña ni nákuita ntiꞌxin ú ñuú Corintu vatā ó kakaꞌán u, tsí ña ni ntío ko é kuntōo ntáꞌxa nto kuenta iñá ko. Ini Xúva kō tsí nuu é ntaā i. 24 Tsi ñá te ntɨ ̄ꞌɨ ntádē kûꞌvé ntɨ nté koo kuintiꞌxe nto Xuva kō, tsi é ūve táꞌan kutu nto ñā. Ntá tsi ntio ntɨ ́ xntiī ntɨ ́ nto e dií dií ka kuntōo díni nto ntaꞌa Xuva kō. Dukuān ne, ña ni ntíō kó kɨꞌɨn xtúku u kíkoto níꞌni ú nto tē dóo kuntoo ntaꞌxa nto. 2 Tsí te xūꞌú vii u é kuntoo ntaꞌxa nto ne, ¿xoó ntu vii i é nakunuu dîní nimá ko, tē ña dɨvi nto? 3 Dukuān e táxnūu ntɨ ́ tutú san iña nto, vata koo é ña kutuví ntaꞌxa ú kuenta iña nto te xee ú mí ntoo nto, tsí ntio kó kutūvi dîní u kuenta iña nto. Tsí te kutūvi dîní u ne, dadɨɨ kūntoo dîni ó ni ntō. 4 Dā dé vaꞌá u tutú san ne, dōo dé kuení ko, dōo ntɨ ́ꞌɨ iní ko. Un tsi nte éku u. Ntá tsi ña ni de váꞌā ú tutú san é na kūntoo ntaꞌxa nto, tsí vata koo é kūtuni nto tsí ña te nté kaa kuinimá ko nto.  

 

2

 

 

 

 

 

 

 

5 Ntá

É kāda kaꞌnu iní ña nī ña edé kīni kaa

tsi te ūun ñaꞌa dé ña é kutūví ntaꞌxa ú ne, ñá te miī tsú kutuví ntaꞌxa u, tsí iō ntó é kūntoo ntaꞌxa nto kuénta iña i é edé ña dɨ. Káꞌān ú tsi “iō ntó” vata koo é ña káꞌan ú te un ntɨꞌɨ ntō. 6 E xée ō tsi é nantōꞌo nto ña, dókō sá un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. 7 Vevií ne, dií ka váꞌā ó te kāda kaꞌnu iní nto ni ñā, te nāxnuu kaꞌnu nto iní ña vata koo é ña kutuví kueꞌen ñá dontɨ ́ni. 8 Dukuān  

 

 

2 CORINTIOS 2​, ​3

324

ne, kaikán u ntaꞌa nto te kuēꞌé nto é kūtuni ña tsí ntio nto ña. 9 Diꞌna táxnūu ú tutú kuenta iña núu i sáꞌa é kōto ntee ú nto te kāda ntaa nto é un ntɨꞌɨ ̄ é kāꞌán u ni ntō. 10 Da xōó ka ñaꞌa é kāda kaꞌnu iní nto ni ñā ne, kada kaꞌnu iní u ni ñā dɨ. Da nēé ka nuu i é dé kaꞌnu iní u ni ñāꞌa nuú Cristú ne, dē kaꞌnu iní u ni ña kuēnta iña nto, 11 vata koo é ña kuvi vii é ña váꞌā san ni ko. Tsí ini váꞌa ō nté xkoó de.  

 

 

Dōo ntɨ ́ꞌɨ iní Pablu ñuú Troa

12 Dā

xeé u ñuú Troa é kāꞌan ntódō ú kuenta iñá Cristú ne, dōo váꞌa niꞌi itsi é kada tsiñu ú iña Tóꞌo kō. 13 Ntá tsi ña dîní nuu nimá ko, tsí ña ni naníꞌi ko taꞌan kō Tito. Dukuān ne, nakuéꞌe ú ña ntoo ikān dokaꞌnú iní ne, dá kuēꞌén u ñuú Macedonia.  

É kāxéꞌe Xuva kō é kūvi vií ña

14 Ntá

tsi ntadiáꞌvi Xuva kō tsí nguentúvi kataꞌxi ña é kūvi vií ntɨ, tsi kúvi dé Cristú ne, ntántīkɨ ́n ntɨ ña. Dā míꞌī ka ntáñeꞌé ntɨ ne, ntaíníꞌi ntɨ túꞌun īña ña vata koo é kūtuni ñáꞌa xoo ñáꞌa é dɨvi ñā. Dukuān ó kaika túꞌūn iña ña dá kanɨɨ ñūxiví sa, vatā ó kaika diko i e dóo váꞌa ñeꞌe. 15 Ntɨꞌɨ ́ ne, vata kaa díkō kutu é kaxéꞌe Cristu ntáꞌa Xuva kō ntáa ntɨ, uun díkō i é kaika méꞌñū ña ntánakáku san nī ña ntákunaá san. 16 Dā íni ña ntákunaá san ne, kutuni ña é nīꞌi ña dóxiꞌi. Dā íni ña ntánakáku sán ne, kutuni ña é nīꞌi ña ntuvi íña ña. ¿Xoó ntu kuvi vií i nuu i sáꞌa? Mii tsi Xuva ko tāꞌxi ña é kūvi vií ntɨ. 17 Ntɨꞌɨ ́ ne, ñá tē ntaíka ntɨ ntádikō ntɨ túꞌun Xuva ko vatā ó de ña  

 

 

nguīi. Ñá tē ntánadama ntɨ ́ túꞌun ñā, tsi ntákaꞌan ntaá ntɨ túꞌun Xuva kō, ñá tē ntaéni ntaꞌví ntɨ ñaꞌa. Tsí mii Xuva kō táxnūu ña ntɨ ́ ne, é kūve taꞌan ntɨ ́ nī Cristu.

3

Tūꞌún xee é naxtūví Xuva kō

¿Ō ntádē kuení ntu nto tē ntákaꞌan xtúku ntɨ ́ ni ntō tsi dóo vaꞌá ntɨ? ¿Ō ntio ntu nto é kuīdo ntɨ ́ tutú sa xeé ntɨ mí ntoo nto vata koo é kūtuni nto xoó ñaꞌa ntɨ? ¿Ō kantio ntu é kākán ntɨ nto tutú sa, vatā ó de tuku ñaꞌa? 2 ¡Ñāꞌá ni san! tsí dɨvi ntō e kúvi nto tutú san é niꞌi ntɨ. Tsí dɨvi ntō ne, vata kaa uun tutu é ntēé naꞌa nimá ntɨ é kīni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, nakuaꞌa ña. 3 Tsí ntoꞌó ne, vata kaa uun tutu é de váꞌa Cristu é nīꞌí ntɨ. Ñá te tīnta ni xéꞌe, tsí Espíritu Xuva kō, ña kantíto ntii dañu ntūvi. Ñá te āta xúu ni kanteé naꞌa, tsí nima ñáꞌa san é kānteé naꞌa. 4 Dōo ntaíntée ini ntɨ ́ Xuva ko kuēnta iñá Cristu. 5 Tsí ña te mií xntɨ iní ntɨ nté koo vií ntɨ, tsí nee iña é ncho vií ntɨ ne, véꞌxi ntaꞌa Xuva kō. 6 Dɨvi ña nañēꞌe ñá ntɨ nté koo vií ntɨ tsiñu kuenta iña túꞌūn xeé san e xtúvī ña. Tūꞌún xeé san ne, ñá te tūꞌun é ntēé naꞌa é kada ntaa o vatā ó lei Muísee, tsí ntuvi iña ko é vēꞌxí ntaꞌa Espíritū Sántū. Tsi túꞌūn é ntēé naꞌá san ne, kakaꞌan tsí niꞌi ko dóxiꞌí san tē ña ni de ntáa o, ntá tsi Espíritū Sántū sán ne, kataꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko. 7 Tūꞌun e xtúvi Xuva kō kídaā ne, áta xūu tsí kanteé naꞌa. Ntá tsi un tsi kaxiꞌí nuu kaꞌnu nuu Muísee da kíꞌi ña túꞌūn san. Ntē ña ni kutíi ña Israeé san koto ña nuu ña, tsi dóo  

 

 

 

 

 

325

2 CORINTIOS 3​, ​4

kaxiꞌí nuu. Ntá tsi da kuīí da kuiī tsi kantaꞌva ntúve ī san. Te kuān o xiꞌí nuu kaꞌnu da xée túꞌūn é nīꞌi kó doxiꞌí san ne, 8 ¿nté ntu kaa dií dií kaꞌnu túꞌūn e táꞌxi Espíritū Sántū san? 9 Tē dóo kaꞌnu kúvi dá xee lei é nīꞌi kó doxiꞌí ne, dií dií ka kaꞌnu kuvi dá xee túꞌūn é kāꞌan Xúva kō tsi ntɨ ́ꞌɨ kuétsi kō. 10 Lei e xtúvi ñá diꞌna ne, dōó kaꞌnu, ntá tsi vevií ne, ña káꞌnū ka vata kaa túꞌūn xeé san. 11 Tē dóo kaꞌnu kúvi da xtúvi ña lei é ña naꞌa ni idiáꞌvi ne, da dií dií ka kaꞌnu kuvi dá xee túꞌūn e ntíi dañu ntūvi kaidiáꞌvi. 12 Nuu é ntaā i tsí iní ntɨ tsí kuān koo kuvi. Dukuān é ntákaꞌan ntaá ntɨ ni ntō. 13 Ñā ntáde ntɨ ́ vatā o dé Muisee. Tsí Muiseé ne, dávī nuu ña nuu ña dóo san vata koo é ña kiní ña Israeé san tsí kanainu kudii é kāxiꞌí nuu nuu ña. 14 Ña Israeé san ne, kúkaꞌxi dɨ ̄kɨ ña; ñá ntáñeꞌe dɨkɨ ña. Kuan tsī ó ntee doó san nuu ña vata koo é ña kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña da ntánakuāꞌa ña túꞌun āta san e xtúvi Xuva ko ntāꞌa Muisee, tsí mii tsī Cristu kuvi vií ña nakiꞌi ña doó san é nteé nuu ña vata koo é kɨꞌɨn dɨkɨ vaꞌá ña. 15 Vata da e ntánakuāꞌa ña lei Muíseé san vevií ne, vatā ó te kanteé doó san nuu ña vata koo é ña kɨ ́ꞌɨn dɨkɨ ña. 16 Ntá tsi tē xoó ñaꞌa xkokoō ñá ne, nakuntíkɨn ña Tóꞌo kō ne, nakiꞌi ña doó san é ntee nuu ña. 17 Uun tsi Xúva ko ni Ēspíritū Sántū sán ne, xoo ñáꞌa é nuu Espíritū Xúva kō nima ñá ne, ntaíka xaa ña. 18 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o é ña katavi núu ka doó san nuu ko ne, nāxiꞌí nuu ko vata koo é kīni ó Xuva kō nté kaa ña e dóo vaꞌá ña. Dukuān ne, ntánadama ntɨ ́ utén  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

uten é ntūvi ntɨ ́ vata kaa Cristu, tsí utén utén kanataꞌxi ká ña kō e dóo vaꞌá iña ña. Sáꞌā é vēꞌxí ntaꞌa Tóꞌo kō Espíritū Sántū san.

4

Dukuān ne, ña ntánatɨvi iní ntɨ, tsi dóo váꞌā o dé Xuva kō da táꞌxi ña tsiñu sāꞌa é vīí ntɨ. 2 Ntɨꞌɨ ́ ne, ñá vīí ntɨ uun nuu i é kini kaa vatā ó de ña é kade xūꞌu, é kauꞌvī ña é vīi ditó ña. Ñá tē ntaéni ntaꞌví ntɨ ñaꞌa; ña ntánadama ntɨ túꞌun Xuva kō. Tsi ntɨꞌɨ ́ ne, ntákaꞌan ntáa ntɨ ́ ni ñāꞌa é nuu é ntaā í vata koo é kūtuni ntɨ ́ꞌɨ ña tsí da mii tsī é vāꞌa e ntáde ntɨ. Ini Xúva kō tsí nuu é ntaā i e ntáde ntɨ. 3 Tē kuiní ñaꞌa te dóo xūꞌu ntákaꞌán ntɨ túꞌūn vaꞌá san ne, ntá tsi ña te un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña, tsí mii tsī ña ntákunaá san é ña ntátekú ña túꞌūn e ntákaꞌán ntɨ. 4 Tsí dɨvi ñā é ña ntákuintíꞌxe i Xuva kō ne, kūneé nuu ña. Tsi é ña váꞌā san é kadē kûꞌvé ñuxiví sa ne, ēdɨ ́ nuu nuu ña vata koo é ña kiní ña tsi dóo vaꞌá túꞌūn vaꞌá san iñá Cristu, ña e dóo vaꞌa. Tsí te kīni ñá Cristú ne, kiní ña nté kaa Xuva kō dɨ. 5 Dā ntákaꞌan ntódo ntɨ ́ ne, ñá te kuēnta iña mií ntɨ ntákaꞌan ntódo ntɨ, tsí kuenta iña Jesúcristu, tsí dɨvi ñā e Tóꞌo ko ñā. Ntɨꞌɨ ́ ne, kūdii ña ntáde tsiñu iña nto ntɨ ́ kuenta iña Jésuu. 6 Mii tsi Xuva kō, ña é de kûꞌve é xiꞌí nuu ñuꞌú san mí nēé san ne, dɨvi tsi ñā naxiꞌí nuu ña nimá ntɨ vata koo é kuenta iña ñúꞌu san ne, kutuni ko tsi dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu Xuva ko te kinī ó Cristu.  

 

 

 

 

¿Nté koo kuntoo o e ntákuintiꞌxe ko Xuva kō?

7 Ntá

tsi nuu i e dóo nuu aꞌvi e táꞌxi Xuva kō ne, nuu kúñū ntɨ.

326

2 CORINTIOS 4​, ​5 Kūñú ntɨ ne, vata kaa kɨ ́dɨ ̄ é kudii ntéꞌu kúvi, ntá tsi é nuu iní i ne, dōo nuu áꞌvi i vata koo é kīni ñáꞌa tsí ña te míī ntɨ ́ kuvi vií ntɨ, tsí Xuva kō é kūvi vií ña. 8 Kuān te tɨtɨ ́n nuu i ntántoꞌo ntɨ ́ ne, kūtíi ntɨ. Kuān té ntántɨꞌɨ iní ntɨ nté koo vií ntɨ, ntá tsi īó ka choꞌo i nté koo vií ntɨ, kuiní ntɨ. 9 Kuān te dóo ntántukū nuu iní ñaꞌa san nté koo vií ña nī ntɨ, ntá tsi ña kaxtuví mii Xuva kó ntɨ, tsí kainuu méꞌñu kainuu dáva ña ntɨ. Kuān te ntánantāva ña ntɨ ñúꞌu kān, ntá tsi ña te ntáxiꞌi kueꞌén ntɨ. 10 Dā míꞌī ka ntáñeꞌé ntɨ ne, ntaíka niꞌī ntɨ ́ doxiꞌí ntɨ kuenta iña Jésuu váta koo é kīní ñaꞌa sán ntɨ ne, kutuni ña tsí kantíto Jesuu. 11 Dá īó ka ntuvi iñá ntɨ ne, utén utén ntántuvi kuentá ntɨ ntaꞌa doxiꞌí san kuenta iña Jésuu váta koo é kīní ñaꞌa tsí kantíto Jesuu, tsi é nīꞌí ntɨ ntuvi vāꞌá iñá ntɨ kuenta iña ñá, kuān te xiꞌí kúñū ntɨ. 12 Dukuān ne, ntaxéꞌe ntɨ kúñū ntɨ dóxiꞌí san vata koo é nīꞌi nto ntuvi íña nto. 13 Īó mí ūve naꞌa túꞌūn é kākaꞌan ña é itúvi ntuvi díꞌna, kakaꞌan ña: “Kuīntiꞌxe kó ne, dukuān é kākaꞌán u”, kaꞌan ña. Ntɨꞌɨ ́ ne, dadɨɨ kuíntiꞌxe ntɨ ́ ni ña tsīkán ne, dukuān e ntákaꞌán ntɨ dɨ. 14 Tsí iní ntɨ tsí Xuva kō ne, nantóto ña Tóꞌo ko Jēsuu dá xiꞌi ñá ne, kuan koo nantōto ña ntɨ ́ dɨ ne, dá nakīꞌi ña kó ni ntō, é kuntoo dadɨɨ o ni ñā. 15 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é ita ntíꞌxin ntɨ ́ ne, e kúvi kuenta iña nto. Tsí tē kútɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa naxnuu viko Xuva ko ñā né, dōo kútɨ ̄tɨ ́n ka ñaꞌa nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, kaꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō.  

 

 

 

 

 

 

 

16 Dukuān

ne, ña ntánatɨvi iní ntɨ. Kuān té ntánatɨvi kúñū ntɨ, ntá tsi utén utén ntánakuꞌun váꞌa nimá ntɨ. 17 Kuān té ntántoꞌo ntɨ ́ vevií ne, ntá tsi ñá tē nté sa ntii tūꞌun, tsí da kuíta ntiꞌxin. Ntá tsi kani túꞌun tsí dɨvī é nīꞌí ntɨ ntuvi vāꞌá kueꞌen iñá ntɨ ntaꞌa Xuva kō é kutūví ntii dañu ntūvi. 18 Ntá tsi ña ntáde ntɨ ́ kuenta nee e dîto, tsí nee e dîtó san ne, ña te nguentúvi kaxntīi; nee é ña dîtó san ne, dɨvī é kaxntii ntii dañu ntūvi. Kūñú kō é īó ñuxiví sa ne, vata kaa uun viꞌi mí kuntoo taan ō kaa. Tē ntɨ ́ꞌɨ kúñu kō ne, ini o tsí ntoo váꞌa viꞌi vāꞌá ko īña Xuva ko e dukún kān, mí kuntoo o ntii dañu ntūvi. Tsí ña te ñaꞌa ni de váꞌa ña, tsí mii Xuva kō de váꞌa ña. 2 Dá ntōo ká o ñuxiví sa ne, ntáxkoo kani ō e dóo ntio ko é kuntoo o viꞌi vāꞌá kō é taꞌxi Xuva ko tē xeé o ntaꞌa ña e dukún kān. 3 Nakūꞌún o viꞌi vāꞌá san é kūtavi núu o vata kaa duꞌnu vata koo é ña kuntɨɨ ́ nima ko te xiꞌi o. 4 Dá ntōo ká o nī kúñu kō ñuxiví sa ne, ntáxkoo kani ō tsi dóo ntántɨꞌɨ iní kō. Ntá tsi ña te ntío kō é nakuīta o kúñu kō, tsí ntio ko kúñū xeé kō é nīꞌi ko ntaꞌa Xúva kō. Ntio kō é nadama o ntūvi iña ko é kantɨꞌɨ ntuvi iña ko é ña kantɨ ́ꞌɨ ntii dañu ntūvi. 5 Xuva kō de kúꞌvē ñá ko kuēnta iña i sáꞌa: é ntio ñā é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña kó ne, dɨvi ñā táꞌxi ña Espíritu ñā vata koo é koo ntaá ini ko é nīꞌi ko. 6 Dukuān ne, ñá tē nguentuvi ntaíntée ini ntɨ, kuān té kuví ntɨ, tsí iní ntɨ tsi dá ntōo ká ntɨ ñuxiví sa ne, dōó ikā ntoo ntɨ mí tuví Xuva kō. 7 Ntá tsi ntaíka ntikɨ ́n ntɨ  

 

5

 

 

 

 

 

 

327

2 CORINTIOS 5​, ​6

Xuva ko, kuān te ña ntaíní ntɨ ña. 8 Dukuān ne, ntaíntée ini ntɨ, kuān te na kuví ntɨ, tsi dií dií ka váꞌā ó te tsoo miī ntɨ kúñū ntɨ ́ ne, dá kɨ ̄ꞌɨ ́n ntɨ ntaꞌa Xuva kō, kíkuntóo dadɨɨ ntɨ ́ ni ñā. 9 Dukuān né, kuān te ntóo ká ntɨ nī kúñū ntɨ ́, kuān te tsoo míi ntɨ kúñū ntɨ ́ ne, ntá tsi ntántɨꞌɨ nuu iní ntɨ é vīí ntɨ nēe é ntio Xuva kō. 10 Tsí da miī é naxee o un ntɨɨ ́ ntɨɨ o kuntāñɨ ó nuú Cristu vata koo é nīꞌi ko nee é dūku ntée o, te vāꞌá ne, o tē ña váꞌa, vatā o de kúñu kō da intóo o ñuxiví sa.  

 

 

Tūꞌun é ntuváꞌa o ni Xuva kō

11 Dukuān

ne, da xé iní ntɨ tsi dóo donchuꞌví ide Xuva kō ne, ntántɨꞌɨ nuu iní ntɨ ntákaꞌán ntɨ ni ñaꞌa te kuīntiꞌxe ña ña. Ini Xúva kō nté ntaa ntɨ ́ ne, ntio ntɨ é kūtuni ntó dɨ, te vāꞌá ntɨ ne, o tē ña váꞌa ntɨ. 12 Ñā ncho kaꞌan túkū ntɨ ́ ni ntō e dóo vaꞌá ntɨ, ntá tsi ntio ntɨ é vāꞌá kuini nto kuenta iñá ntɨ vata koo é kuvi nantiko koō nto e ntákaꞌan ñáꞌa, ña e dóo kaꞌnu kuiní i iña tuku ñaꞌa te vāꞌa íto ña, ntá tsi ña ntáde ña kuenta te vāꞌá nima ñá ne, o tē ña váꞌa. 13 Tē ntákulukú ntɨ, kuiní nto ne, kuenta iña Xuva ko; te vāꞌá ntɨ ne, kuenta iña nto. 14 E dóo kuínima Cristú ntɨ ne, kade kúꞌvē ña ntuvi iñá ntɨ un tsi nte da kútuní ntɨ tsí mii ñā é xiꞌi ñá kuenta iña ko un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o. 15 Vata tsi tē kuédadɨɨ xiꞌi o ni ña un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o, vata koo é xoꞌō é ntoo ká ō ne, ñá vīí ka ō é ntáde kueni mii ko, tsí vii o nee é ntio Xuva kō, tsí dɨvi ñā xiꞌi ñá naa ko ne, ntá tsi ntoto xtuku ña kuenta iña ko. 16 Vevií ne, ña ntaíní ka ntɨ ́ ñaꞌa nté ito ña vatā o dé ñaꞌa ñuxiví  

 

 

 

 

sa. Kuān o íni ntɨ ́ Cristu kídaa ñūxiví sa, ntá tsi ña kuán o kaíní ka ntɨ ́ ña vevii. 17 Dukuān né, te xōo ñáꞌa é kuvi uun tsi ña nī Cristú ne, é tūku ñáꞌa ntuvi ña ve. É itā ntíꞌxin é ātá san ne, é ntūxée nima ñá vevii. 18 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌā né, ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi, tsí dɨvi ñā táꞌxi ña é ntūváꞌa ntɨ ́ ni ña kuēnta iñá Cristú ne, dɨvi ñā tée tsiñu ña ntɨ é kāꞌán ntɨ ni ñāꞌa san é ntūváꞌa ña ni Xuva kō. 19 Da xe é xiꞌí Cristu kuénta iña kó ne, xéꞌe Xuva kō é ntūváꞌa ñaꞌa ñuxiví sa ni ñā, é ña dáꞌvī ká ña ña kuétsi ñā. Tēe tsiñu ña ntɨ é kuēꞌé ntɨ é kūtuni ñáꞌa san nté koo ntuváꞌa ña ni ñā. 20 Ntɨꞌɨ ́ ne, náā Cristu véꞌxi ntɨ. Vata tsi te mii Xuva ko kākaꞌan ña é ntákaꞌán ntɨ ni ñāꞌa kuenta iñá Cristú tē ntuváꞌa ña ni Xuva kō. 21 Cristú ne, ña túvi kuēꞌen tsi kuétsi ñā. Ntá tsi Xuva kō ne, dáꞌvi ña ña kuētsí ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o dá xiꞌi ñá kuenta iña ko vata koo é ña kōó ka kuétsi kō ne, vii ō é vāꞌa é ntio Xuva kō. Ntɨꞌɨ e ntáde tsiñu dadɨɨ ntɨ ́ ni Xuva kō ne, ntaíkán ntɨ ntaꞌa nto tē ña te é ntaā i é nīꞌi ntó doméni e táꞌxi Xuva ko ntō. 2 Tsí Xuva ko kākaꞌan ña túꞌūn é ntēé naꞌá san: Ura váꞌa téku ko é kākaꞌan; ntuvi dá nakáku ú o ne, xntiī ú o, kaꞌan ña. Vevií ne, ura váꞌa; vevií ne, ntuvi é nakakū ñá kō. 3 Ñá te kaēdɨ ́ nuu ntɨ ́ itsi é kuntīkɨn ñáꞌa Xuva kō, tsí ña ntío ntɨ é kāꞌan kíni ñaꞌa san kuenta iña tsiñu e ntáde ntɨ ́ iña Xuva ko. 4 Ñáꞌā, tsí da nēé ka nuu i e ntáde ntɨ ́ ne, ntáde ntɨ é vāꞌá vata koo é  

 

 

 

 

6

 

 

 

328

2 CORINTIOS 6​, ​7 kūtuni ñáꞌa tsí nuu é ntaā i é kāde tsiñu ú iña Xuva ko da íni ña tsi ntákutíi ntɨ ́ nimá ntɨ kuān te dóo ntántoꞌo ntɨ ́, kuān te ntákunáa nteé ntɨ, kuān te ió nuu i e dóo ntii tuꞌun. 5 Tsí kutíi ntɨ ́ nimá ntɨ da káni ña ntɨ ́ xoꞌo ne, tsuꞌun kutu ñā ntɨ ́ viꞌi utun, dā nátaká nuu ña é ncho vií ña duꞌxen nī ntɨ ́, dā un váꞌa tsi ntiī dé tsiñu ntɨ. Ntē ña ni kidí ntɨ ne, intóo ntité ntɨ dɨ. 6 Kūtuni ñá da íni ña tsí ña ini dé ntɨ é kīni kaa, tsí ini vaꞌá ntɨ túꞌun Xuva kō, tsi dóo ntákutíi ntɨ ́ nimá ntɨ, tsi ntáde ntɨ é vāꞌá ni tāꞌan ntɨ ́, tsi é nuu Espíritū Sántū nimá ntɨ, tsí kanɨɨ ̄ nimá ntɨ ntákuinima táꞌan ntɨ, 7 tsi ntákaꞌán ntɨ túꞌūn é nuu é ntaā í, tsi táꞌxi Xuva ko ntiī ntɨ é kūvi vií ntɨ. Da mii kuēꞌen tsi é vāꞌa e ntáde ntɨ ́ da ntánāá ntɨ kuenta iña túꞌun Xuva kō, da ntánadaꞌān ntɨ kúñū ntɨ ́ dɨ. 8 Un véꞌxi ne, dōo ntáde kaꞌnu ñaꞌa sán ntɨ; un véꞌxi ne, ntánakuitā ñá ntɨ. Un véꞌxi ne, váꞌā o ntákaꞌan ñá iñá ntɨ; un véꞌxi ne, ntákaꞌan kíni ña. Un véꞌxi ne, ntákaꞌan ña tsí ña veté ntɨ; ntá tsi nuu é ntaā i e ntákaꞌán ntɨ. 9 Un véꞌxi ne, ntákaꞌan ña tsi ñá ini ñá ntɨ; ntá tsi ña te da díi ñaꞌa ini vaꞌá ña ntɨ. Un véꞌxi ne, dókō sa ntáxiꞌí ntɨ; ntá tsi ntánakáku ntɨ ́, ntoo dukuān ntɨ, ntaíní nto ntɨ. Un véꞌxi ne, ntániꞌí ntɨ é ntōꞌo ntɨ; ntá tsi ña ntaéꞌní kueꞌen ñá ntɨ. 10 Kuān te ntóo ntaꞌxa ntɨ, ntá tsi nguentúvi tsi dóo diní ñuꞌu nimá ntɨ. Kuān te ntâꞌví ntɨ, ntá tsi dóo tɨ ̄tɨ ́n ñaꞌa ntáde kuika ntɨ ́ ña. Kuān té ña tuví nee īó ntɨ ne, ntá tsi é un ntɨꞌɨ īó iñá ntɨ. 11 Ntōꞌó taꞌan ntɨ ́, ña ñuú Corintú ne, e ntákaꞌán ntɨ ni nto ntánɨɨ ̄  

 

 

 

 

 

 

nimá ntɨ. 12 Ñá te ntɨ ̄ꞌɨ é ña ntío ntɨ ́ nto, tsí dɨvi ntō é ña ntío nto ntɨ. 13 Kakaꞌán u ni nto vata kaa uva īꞌxa é kākaꞌan ñá ni iꞌxā ñá ne, vií nto da xeꞌe, kuinima ntó ntɨ dadɨɨ vatā o ntákuinimá ntɨ nto.  

 

Xoꞌō ne, vata kaa viꞌi Xuva ko mí tuví ña ntáa ō

14 Ñá

ku kini nuu nto ni ñāꞌa, ña é ña ntákuintíꞌxe i Xuva kō, tsi ¿nté ntu koo kuntoo dadɨɨ é vāꞌá san nī é ña váꞌā san? ¿Vá kāxiꞌí ntu é nēé san mí īó ñuꞌú san dɨ? 15 ¿Nté ntu koo kudadɨɨ Cristu ni tóꞌō e ña váꞌā san? ¿Nté ntu koo kudadɨɨ ña kakuintiꞌxe i san nī ña é ña kákuintiꞌxe i? 16 Ña kúvi kuntōo santu e ntúváꞌa nāa ini ukún Xuva kō. Xoꞌō ne, vata kaa uun xúkūn mí tuví Xuva kō, ña kantítō san, ntáa ō. Tsí mii Xuva kō ne, kakaꞌan ña: Tuví u ni ñā ne, kaika ú ni ñā; xuꞌú kuvi ú Xuva ñā ne, dɨvi ña kūvi ña ñaꞌa ko, kaꞌan ña. 17 Dukuān ne, kakaꞌan xtúku Xuva ko ni kō: Ntii ntō méꞌñū ñaꞌa san, nakuntóo xio nto; ñá ku tɨɨn ntaꞌa nto nēe é ña váꞌa. Kidáā ne, xuꞌú nakuidó u nto. 18 Kuvi ú Uva ntō ne, kuvi nto iꞌxá ko dɨ, kaꞌan Xúva kō, ña e dóo iō i é vīi. Ntōꞌó taꞌan ntɨ ́ e dóo ntio ntɨ ́ ne, sáꞌā xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña é viī ña. Dukuān ne, ntada ntoo tsi mii ō kúñu ko ni nīma ko nee é kīni kaa. Kuiko ñuꞌu o Xuva kō, na ūꞌvi ko ña, tsi dóo kaꞌnu ña. Kada ntaa ntɨ ́ꞌɨ ō nee é kākaꞌan ña.  

 

 

7

329

2 CORINTIOS 7 Nadama ña ñuú Corintu nee e ntáde ña

 

2 Nakiꞌi

nto ntɨ ntánɨɨ ̄ nima nto. Ñá tē neé ni īde ntɨ ́ ni ntō é kīni kaa. Ñá ni nakunāá ntɨ nto. Ñá ni enī ntâꞌví ntɨ nto. 3 Ñá te kāde tíi ú ni ntō é kuetsí nto. Tsi é īni nto é kākaꞌán u ni nto dīꞌna tsí kudadɨɨ nima ko é dadɨɨ kuntoo ō, é dadɨɨ kuví ō. 4 Dōó īó ko é kāꞌán u ni ntō. Dōo váꞌa kakuiní ko ni ntō. Dōó kanakunuu kaꞌnu iní ko kuenta iña nto. Kuān te dóo tɨtɨ ́n nuu i e ntántoꞌo ntɨ, ntá tsi dínī kueꞌen túvi u. 5 Nté dā xeé ntɨ ñuú Macedonia ne, ñá ntaíntóo daꞌna ntɨ; kiꞌin itsī ntántoꞌo ntɨ mi ntáñeꞌé ntɨ: ntánāa ntée ña ntɨ ́ ne, ntaúꞌví ntɨ dɨ. 6 Ntá tsi Xuva kō ne, kanaxnuu kaꞌnu ña iní ña ntoo ntaꞌxa san ne, dɨvi ñā náxnuu kaꞌnu ña iní ntɨ dá xee Títo. 7 Dōo diní ntɨ tsí xee ña, ntá tsi dií dií ka diní ntɨ tsí kakaꞌan ña tsí dɨvi ntō náxnuu kaꞌnu nto iní ña ne, kakaꞌan ñá tsi dóo ntio nto é kinī ntó ko, e dóo ntoo ntaꞌxa nto kuenta iña i é kākaꞌán u ni ntō, e dóo ntántɨꞌɨ iní nto ko. Dā tékū ko sáꞌā ne, dií ka nakunuu dínī kueꞌén nimá ko. 8 Kuān te kúntaꞌxa iní nto kuenta iña tutu e táxnūu ú ne, ñá kānatɨvi iní ka ko é taxnūu ú, kuān te nátɨvi iní ko diꞌna dá kūtuní ko tsi kúntaꞌxa iní nto kuenta iña i; ntá tsi ña naꞌa tsi. 9 Vevií ne, dōo diní ko kuenta iña nto. Ñá tē dîní ko é kūntaꞌxa iní nto, ntá tsi dîní ko tsí idiáꞌvi é kūntaꞌxa iní nto, tsi kídaā nakuíta nto é kīni kaa san. Kūntaꞌxa iní nto vatā ó ntio Xuva ko ne,  

 

 

 

 

 

 

dukuān ñá tē nee é kini kaa ni īde ntɨ ́ ni ntō. 10 Tsí te kūntaꞌxa iní ko vatā ó ntio Xuva kō ne, natɨvi iní ko kuetsí kō; kidáā ne, naniꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. Kidáā ne, ñá kuntaꞌxa iní ka kō, tsi e nániꞌi ko ntuvi iña ko. Ntá tsi te kūntaꞌxa iní ko vatā ó de ñaꞌa ñuxiví sa ne, ñá ntūváꞌa ō, tsí kuvi o dóntɨ ́ni. 11 ¡Kiní nto ve nté ō kúvi da intóo ntaꞌxa nto vatā o ntío Xuva kō! tsi dóo dé kuení nto ne, dōo xió ntii nto é nadaꞌan mii nto kúñu ntō dɨ. Dōó dutsi kuíni nto é kākaꞌán u ni ntō ne, úꞌvī ntó dɨ. Dōó ntio nto é kinī túku nto kó ne, ntánɨɨ ̄ nima nto é ntio nto é viī nto é vāꞌa, tsí xeꞌé nto é ntōꞌo ña é ede é kīni kaa san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ dé nto vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí ña tuví nee kuetsí nto nuu i sáꞌa. 12 Dukuān né, dā táxnūu diꞌna ú tutú san ne, ñá te kuēnta iña ña é ede é kīni kaa sán, ntē ña te kuénta iña ña e ntóꞌo i, tsí kuenta iña ntó, vata koo é kūtuni ntó nuu Xuva ko tsi ntánɨɨ ̄ nima nto ntántɨꞌɨ iní nto ntɨ. 13 Dukuān né, dōó kaꞌnu kuiní ntɨ. Dā dií dií ka nakúꞌun kaꞌnu iní ntɨ da íni ntɨ ́ e dóo diní tuvi Títo kuenta iña nto. Tsí un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto nátsuꞌun kaꞌnu nto iní ña vata koo é ña kutsúꞌun ká ña kuenta iña nto. 14 Kidáā ne, é kākaꞌán u nī Tito e dóo vaꞌá ñaꞌa nto, kuiní ko. Tsí nuu é ntaā i é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌán ntɨ ni ntō ne, kuan tsi ō é nuu é ntaā í vatā ó kakaꞌán ntɨ nī Titó san dɨ. 15 Tsí dā dií dií ka ntío ña nto dá kanakaꞌan ñā nté ō dé nto e dóo dé ntaa nto é kākaꞌan ñá ni ntō, e dóo váꞌā o nákiꞌi nto ña, e dóo ntaíko ñuꞌu nto ñā. 16 ¡Dōo diní ko ni ntō tsí ini váꞌa ú tsi ntáde ntaa ntɨ ́ꞌɨ nto nēe é kākaꞌán u ni ntō!  

 

 

 

 

 

330

2 CORINTIOS 8 Kuéꞌē diuꞌun táxnūu ña doméni

8

Kuan vīꞌa vé, ntōꞌó taꞌan ntɨ ́, ntio ntɨ é kūtuni nto nté sa váꞌā o dé Xuva ko nī ña kuíntiꞌxe i, ña ntánataká nuu ini ukún ñuú Macedonia. 2 Tsí kuān te dóo kaꞌnu nuu i é ntántoꞌo ña ne, ntá tsi dóo diní ntoo ña; kuān te dóo ntaꞌvi kueꞌen ña, ntá tsi dóo kueꞌe é xeꞌé ña doméni, vata tsi tē dóo īó iña ña. 3 Xuꞌú kantada ntaa u. Iní u tsí xeꞌé ña vata kaa é iō íña ñá ne, dií ka kueꞌé xeꞌé ña dɨ, tsí mii ñā ntío ña é kuēꞌé ña. 4 Dōo ikan ñá da xeꞌe te kuéꞌe ntɨ ́ itsi é xntii ña taꞌan kō ña ntáduku ntée Xuva kō dɨ. 5 Ne, dií ka kueꞌé edé ña vata kaa e ntantétu ntɨ, tsí ña te da míi tsi é xeꞌé ña iña ña, tsí diꞌna ntáda ñā kuenta kúñu ña ntaꞌa Xuva kō ne, da ntáda ña kuenta ntáꞌa ntɨ ́ dɨ, vatā ó ntio Xuva kō. 6 Dukuān ne, ntaíkán ntɨ da xeꞌe ntáꞌa Tito te naīnú kava nto ni ña tsiñu vāꞌa e xtúvī ñá diꞌna, natakā ñá nee e ntío nto kuéꞌe nto. 7 Dɨvi ntō né, dōo váꞌā ó ntáde nto é un ntɨꞌɨ ̄ e ntáde nto; tsi dóo váꞌā ó ntákuintiꞌxe nto; dóo váꞌā ó ntákaꞌan nto; dōo íni nto; dōo ntántɨꞌɨ iní nto é viī ntó nēe e ntío Xuva ko ne, dōo ntákuinima ntó ntɨ vatā o nañéꞌe ntɨ ́ nto. Dukuān ne, ntio ntɨ é koo ntii ntō é vāꞌá koo vii nto tsiñu sāꞌá dɨ, e ntánɨɨ ̄ nima nto kuéꞌe nto iña nto. 8 Ñá te kataxnūu ú ntō é kāꞌán u ni ntō nté koo vií nto; mii tsī é ntio ko é kinī nto é vāꞌa e ntáde ña nguiī san vata koo é kūtuni ntó tē nuu é ntaā i e ntánɨɨ ̄ nima ntó ntákuinima nto. 9 Ini ntó tsi Tóꞌo ko Jesūcristú ne, dōo váꞌā o dé ña ni kō; dōó kade  

 

 

 

 

 

 

 

ña da xeꞌe. Dɨvi ñā né, dōó iō iña ñá e dukún kān, ntá tsi tsóo mii ntɨ ̄ꞌɨ ña iña ña, e ntúntaꞌvī ñá kuenta iña nto, vata koo é dɨvi ntō ne, naniꞌi nto e dóo nuu áꞌvi i kuenta iña ña. 10 Ntá tsi é vāꞌá mii nto te kuīntiꞌxe nto itsi ko é kākaꞌán u ni nto kuēnta iña núu i sáꞌa: Váꞌā ó te naīnú kava nto tsiñu sāꞌá e dóo váꞌā o éni ntuꞌu ntō nte kuia ntɨ ́ꞌɨ ko kān; tsí diꞌna nto éni ntuꞌu ntō; diꞌna nto ntío nto é viī nto. 11 Viꞌa ve ne, kueꞌēn ntó dā nté koo é nantɨ ̄ꞌɨ nto; ntánɨɨ ̄ nima ntó vií nto vata tsī o éni ntuꞌu ntō nte nuu i kan, kuéꞌe ntō nee é iō iña nto. 12 Tsí te ūun ñaꞌa ntio ña é kuēꞌé ntiꞌxe ña doméni ntaꞌa Xúva kō ne, kanakiꞌi ña da nēé ka é īó iña ña. Dɨvi ñā ne, ñá kaīkan ñá nēe é ña tuvi íña ko. 13 Ñá te kakāꞌán u te mii ntō tanúu nto vata koo é tuku ñaꞌa kuntoo váꞌa ña. 14 Tsí kakaꞌán u tsí dií ka váꞌā ó te kudadɨɨ nto ni ñā. Vevii é ntekú ka īo iña ntó ne, xntii nto ña tē ntátaan núu ña; dɨvi ñā né, xntii ña ntō da ntátaan núu nto dɨ. Kidáā né, kudadɨɨ nto ni ña, 15 vatā ó kakaꞌan túꞌūn é ūve naꞌá san: “Xoó ñaꞌa é kuēꞌé natāká ña ne, ñá ni ntōó ka iña ña; xoó ñaꞌa é ña kuéꞌe ni nataká ne, ñá ni kūnáa ntēé iña ña”, kaꞌan.  

 

 

 

 

 

Tito ni taꞌan ña

16 Ntadiáꞌvi

Xuva kō, tsí xeꞌé ña é kuan tsī ó kuvi nima Títo é kantɨꞌɨ iní ña vata tsī ó kantɨꞌɨ iní ko kuenta iña nto. 17 Dōo xkúntee iní ña dá tsixeꞌē ntɨ ́ ña tē ncho kɨꞌɨn ña, tsí mii ñā dóo ntio ña é kɨ ̄ꞌɨn ña mí ntoo nto. 18 Taxnūu ntɨ ́ uun taꞌan ko nī Tito é dādɨɨ kɨꞌɨn ñá ni ñā, uun ñaꞌa e  

 

331

2 CORINTIOS 8​, ​9

dóo váꞌa ntákaꞌan ñá ñuꞌu ini ukún san íña ña, tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan ña túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko. 19 Ñá te da mii tsi sāꞌa, tsí ña ñuꞌu ini ukún san nakaxnúu ña ña é kāka dadɨɨ ntɨ ́ ni ñā é xntii ñā ntɨ é kuīdo ntɨ ́ nēe e kintído ntɨ ́ iña ña ntátaan núu i san, vata koo é kāꞌan ñaꞌa san tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, vata koo é kūtuni ña tsi dóo ntio ko é xntii taꞌan ō. 20 Kɨ ́ꞌɨn dādɨɨ ntɨ ́ ni ñā, tsí ña ntío ntɨ é kāꞌan kíni ñaꞌa kuenta iñá ntɨ tsí kuēꞌe e kintído ntɨ. 21 Dōo ntántɨꞌɨ iní ntɨ é vīí ntɨ nēe é vāꞌá kuenta iña Xuva ko ni ñaꞌá san. 22 Uun ká tuku taꞌan kō táxnūu ntɨ ́ ña é kɨ ̄ꞌɨn dádɨɨ ña. É kiꞌin ito īní ntɨ tsí kade ntaa ña é un ntɨꞌɨ ̄. Vevií ne, dií dií ka ncho vií ña tsiñu sāꞌa, tsí kanuu iní ña tsi ntáde ntaa nto é un ntɨꞌɨ ̄ dɨ. 23 Tē xoó ñaꞌa tsixeꞌe ña nēe ñáꞌa Titó ne, káꞌan nto tsí taꞌan ko ñā, tsí dadɨɨ ntáde tsiñu ntɨ ́ ni ña kuēnta iña nto. Te katsixeꞌe ña tāꞌan ko ña nguií san ne, káꞌan ntō tsí ña ñuꞌu ini ukún san táxnūu ña ña, tsí dɨvi ñā né, dōo ntaíko ñuꞌu ñā Cristu. 24 Dukuān né, nañeꞌē ntó ña tsí nuu é ntaā i e ntákuinima ntó ña; nañeꞌē ntó ña tsí nuu é ntaā i é vāꞌá ñaꞌa nto, vatā o ntákaꞌán ntɨ ni ñā, vata koo é kūtuni ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ñuꞌu ini ukún san.  

 

 

 

 

 

9

É xntii o taꞌan kō

Ntá tsi ña kantío nto é kāꞌan túku ú ni nto kuēnta iña i é xntii taꞌan ō, ña ntántīkɨn Xúva kō, 2 tsi é īní u tsi dóo ntío nto é xntii nto tāꞌan nto. Dōó kaꞌnu kuīní ko é kākaꞌán u ni ña ntoo da kanɨɨ ñūú Macedonia tsí dɨvi ntō, ña ñuú Acayá ne, é iō tuꞌvé nto nte kuia  

ntɨ ́ꞌɨ ko kān é xntii taꞌan ntō. Tɨ ̄tɨ ́n ña ntio ña é kuān koo vií ña dɨ, tsi íni ña tsi dóo diní nto e ntáde nto. 3 Taxnūu ú taꞌan kō san ve, vata koo é nāniꞌi é ntaā i é kākaꞌán u iña nto kuenta iña núu i sáꞌa, te ntaā i é iō tuꞌvé nto, vatā ó kakaꞌán u ni ñā. 4 Tsí te kūnteká u ña ñuú Macedonia, kɨꞌɨn niꞌi ú ña mí ntoo ntō ne, te vāta tsoo túꞌve nto doméní san ne, dōó kukaꞌan nuú ntɨ e ntákaꞌan vétē ntɨ ́ ni ña kuēnta iña nto ne, dɨvi ntō né, dōó kukaꞌan nuu ntó dɨ. 5 Dukuān ne, kantio é kākán u ntaꞌa taꞌan kō sán te diꞌna ña kɨ ́ꞌɨn ña, kíkoto níꞌni ña nto te xntii ñā nto é tsōo túꞌvē nto doméní san vata ō xeꞌé nto xuꞌu nto díꞌna. Kidáā ne, é iō tuꞌvé doméní san tē xeé ntɨ, vata koo é ña te dava ó ini nto, tsí mii ntō e dóo diní nto é kuēꞌé nto. 6 Sáꞌa nanūꞌu ntó iní nto: Xoo é ñā kueꞌe kaíꞌxi i ne, ñá kuēꞌe kánaniꞌí i dɨ; xoo é kuéꞌe kaíꞌxi i ne, kuéꞌe kānaniꞌí i. 7 É un é un nto ne, kuéꞌe nto nēe e ntádē kuení nima nto é kuēꞌé nto; ñá te kuētsi é kueꞌé nto, tsí Xuva ko kakuīnima ña xoo é kaxéꞌe i é dodíni i. 8 Xuva kō né, kuvi taꞌxi ña é un ntɨꞌɨ nēe é vāꞌa é ntio nto, vata koo é nguentúvi xee táꞌan é un ntɨꞌɨ īña nto, vata koo é xkōó ka iña nto é viī ntó da nēé ka tsiñu vāꞌa. 9 Túꞌūn é ūve naꞌa sán ne, duꞌvā ó kakaꞌan: Dōo kueꞌe tsíꞌi ña ntaꞌa ña ntāꞌví san; tsiñu vāꞌa é edé ña ne, tuví ntii dañu ntūvi, kaꞌan. 10 Mii Xuva kō é kātaꞌxi ña tsɨ ́kɨ ̄n i é kūꞌxí ō é kūvi é kāꞌxi ó ne, dɨvi ña tāꞌxi ña é un ntɨꞌɨ ̄ e ntántio nto é kūꞌxi nto. Mii ñā ntio  

 

 

 

 

 

 

 

332

2 CORINTIOS 9​, ​10 ña é kuēꞌnu dɨ ́ vata koo é kuēꞌe níꞌi kuenta iña tsiñú vaꞌa é edé nto. 11 Dɨvi ntō ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ koo iña nto ve, vata koo é kuēꞌe tsiꞌi nto é kintído ntɨ. Kidáā né, dōó tɨtɨ ́n ñaꞌa nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto. 12 Tsi dá kaxntii nto tāꞌan nto, ña ntántīkɨn Xúva kō ne, ñá te da mii tsī é xntii nto ñā e ntátaan núu ña, tsí nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña i e xntíi nto ñā. 13 É kuān ó ntáxntii nto ñā ne, káꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, tsí kutuni ña tsí nuu é ntaā i é ntaíko ñuꞌu nto túꞌūn vaꞌá iña Cristu, tsi ñá ni de víni nto iña nto é xeꞌé nto ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī sán dɨ. 14 Dɨvi ñā ne, kaꞌan ntáꞌvī ñá iña ntó dɨ e dóo ntio ña nto, tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko ni ntō e táꞌxi ña é viī nto é vāꞌá ni ñā. 15 ¡Ntadiáꞌvi Xuva kō tsi táꞌxi ña uun doméni e dóo vaꞌá kueꞌen, é ntē ña kuvi káꞌan ō nté kaa dií dií é vāꞌa!  

 

 

 

 

É kadē kûꞌvé Pablu, tsí pustru ña

10

Xuꞌu é Pablu ú ne, káꞌān ú ni nto kuēnta iña Cristú, dɨvi ñā e dóo kakuinima ñá kō, e dóo váꞌā ó de ña ni kō. Xuꞌú ne, tē dóo ntāꞌví u dá itúvi ú ni ntō, kuiní nto, ntá tsi dá tuvi iká u ne, ñá kaūꞌví ko é kāꞌán u ni ntō. 2 Káꞌān ú ni nto tē ña tsiꞌi ñúꞌū ntó ko é vīí kaꞌnu ú ni nto, iō ntó, tē náxeé u mí ntoo nto. Tē ñaꞌá ne, kuān koo vií u ni da xōó ka ñaꞌa iña nto e ntákaꞌan ña tsi ntáde ntɨ ́ vatā ó ntio kúñū ntɨ. 3 Kuān te ntáde ntɨ ́ duꞌxen é ntoo ká ntɨ nī kúñū ntɨ ́ ñuxiví sa ne, ntá tsi ña ntanáā ntɨ ́ vatā o ntánāá ña ntoo ñuxiví sa. 4 Tsí nuu i e ntánāa núu niꞌi ntɨ ́ san ne, ñá te īñá ñuxiví  

 

 

sa, tsí ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi. Tsí Xuva kō né, dōó ntii inī ña é nantɨ ̄ꞌɨ ñá da nēé ka nuu i é kīni kaa, e dóo kaꞌnu. 5 Da nēé ka e ntádē kuení mii ñāꞌa san é ña te nuu é ntaā í ne, da nēé ka nuu i é kāꞌnu ncho vii, é kaēdɨ ́ nuu itsi i é kīní ñaꞌa san Xuva kō; da nēé ka e ntádē kuení ñaꞌa sán ne, ntántada ntɨ ́ kuenta ntáꞌa Cristu vata koo é na kuīntiꞌxe ña ña. 6 É iō tuꞌvé ntɨ é kuēꞌé ntɨ é ntoꞌo da xōó ka ñaꞌa, ña é ña kákuintiꞌxe i é kākaꞌán Cristu, te xee ntúvi é uun ito tsi kuintiꞌxe váꞌa nto. 7 Da mii tsī e ntaíto nto ñaꞌa san nté ito ña. Tē xoó ñaꞌa kaintée ini ña é kāduku ntée ña Cristú ne, na viī ñá kuenta tsí ntɨꞌɨ ́ ne, ntáduku ntée ntɨ ́ Cristú dɨ. 8 Kuān te ntéku kudii é kākaꞌán u kuenta iña tsiñú ntɨ ne, ntá tsi ña kakukaꞌan nuú ko, tsí Xuva kō táꞌxi ña tsiñu ntɨ é xntiī ntɨ ́ nto vata koo é kuēꞌnu váꞌa nto; ñá tē ntánakōꞌxó ntēé ntɨ nto. 9 Ñá te kataxnūu ú tutú san é ncho naūꞌví u nto. 10 Ntákaꞌan ñáꞌa tsi dóo ntii kakaꞌán u dá kataxnūu ú tutú san ntaꞌa nto, ntá tsi da xe dóo ntāꞌví ito u dá tuví dadɨɨ ú ni ntō, e dóo ntāꞌví túꞌūn ko, ntákaꞌan ña. 11 Ntio ko é kūtuni ñá tsīkan, tsí dɨvi tsī é kākaꞌán ntɨ ni ñā da de váꞌa ntɨ ́ tutú san da intóo ikā ntɨ ́ ne, dɨvi tsi vīí ntɨ dɨ te nākuntóo dadɨɨ ntɨ ́ ni ntō. 12 Ñá ntīo ntɨ é kāꞌan ntɨ ́ vatā o ntákaꞌan túku ñaꞌa é ntánakate ntoo mii ñā kúñu ñā. Ñá tē ntádē ntɨ ́ kuenta te vií ntɨ vatā ó ntáde ña. Tsí dɨvi ñā ne, ntáde tuntu ña é ntákiꞌi kúꞌve míi tsi ñā, é ntánantii niꞌni taꞌan ña. 13 Ntá tsi ntɨꞌɨ ́ ne, ñá vīí kaꞌnu ntɨ ́ nee iña é ña káduku  

 

 

 

 

 

 

 

 

333

2 CORINTIOS 10​, ​11

ntée ntɨ, tsí mii Xuva ko kākaꞌan ña mí xee táꞌan tsiñu e ntáde ntɨ ́ ne, dɨvi ñā táꞌxi ña itsi é xēé ntɨ un tsi nte mí ntoo nto. 14 Ñá tē ntaíta ntíꞌxin ntɨ ́ mi é ntio Xuva ko é xēé ntɨ, tsí Xuva ko kākaꞌan ña é xēé ntɨ mí ntoo nto. Tsí diꞌna ntɨ ́ xēé ntɨ ñuú nto kān é xēe níꞌi ntɨ túꞌūn vaꞌá iñá Cristu. 15 Ñá tē ntáde kaꞌnu ntɨ ntákaꞌán ntɨ kuenta iña tsiñu é edé tuku ñáꞌa é vata te ntɨ ̄ꞌɨ ́ edé ntɨ. Ntá tsi é ntio ntɨ é dií ka váꞌa koo kuintiꞌxe nto, vata koo é dií ka kueꞌe kada tsiñu ntɨ ́ ni ntō, vata tsī ó kakaꞌan Xúva kō é vīí ntɨ. 16 Kidáā ne, kuvi kɨꞌɨ ́n ka ntɨ ́ ñuu é dií ka ikā é ñuū ntó, kikaꞌan ntódo ká ntɨ túꞌūn vaꞌá san. Ntá tsi ñá ncho nákiꞌi núu ntɨ ́ tsiñu é edé tuku ñáꞌa, vata koo é ña káꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ntɨ ́, vata te ntɨ ̄ꞌɨ éni ntuꞌū ntɨ ntáde tsiñu ntɨ ́ ikān. 17 Tē xoó ncho kada kaꞌnu i ne, na kadā kaꞌnu ña kuenta iña Xuva ko. 18 Tsí ña e dóo vaꞌá ntiꞌxe ne, ña te míi ña kakāꞌan ña e dóo vaꞌá ña, tsí Xuva ko kākaꞌan ña e dóo vaꞌá ña.  

 

 

 

 

11

Pablú ni ñāꞌa, ña é ña té pustru ntíꞌxe

Tē dɨ ́ kūtíi nto nima nto ní ko te kāꞌán u vata kaa uun ña tuntu. Na kūtíi nto nima nto ní ko. 2 Tsi dóo kakukuiñú ko nto, dɨvi dokuīñu é vēꞌxí ntaꞌa Xuva kō, tsi é xeꞌé u xuꞌu ko é ntāda ú nto kuenta ntáꞌa Cristú ne, é kūvi nto vata kaa uun ñadɨꞌɨ kuétsi, ña e dóo vaꞌá, ña é vāta kiní ñatīi. 3 Ntá tsi kadē kuení ko te kuān koo vií ñaꞌa kani ntaꞌví ña nto vatā o dé koó san e kúvi dé tɨ éni ntāꞌví tɨ Eva e dóo kiꞌin inī tɨ nté koo kaꞌan tɨ. Kidáā  

 

né, xtuvī mii nto e ntánɨɨ ̄ nima nto e ntákuinima ntó Cristu, é da mii tsi ñā é kuinima ntó ña. 4 Tsi ntoꞌó ne, dōo vaꞌa ntákutíi nto nima ntó te da xōó ka ñaꞌa xee ña e dóo kadaka nchuꞌūn é kākaꞌan ña iña Jésuu. Kuān té ña te kakáꞌan ña vatā ó ntákaꞌán ntɨ ne, ntá tsi dóo diní nto ntánakiꞌi nto tuku espíritū é ñā te dɨvi Espíritu Xuva kō é nuu nima nto díꞌna. Dōo vaꞌa ntaíni nto tuku nchuꞌun e dóo kadaka, é ñā te dɨvi túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko e kíꞌi nto díꞌna. 5 Xuꞌú ne, ñá te dutsī ká u é ña tsīkan, ña e ntákaꞌan é dɨvi ñā é pustru, ña e dóo kaꞌnu. 6 Kuān té ña kakuvi kakaꞌan váꞌa ú ne, ntá tsi ini váꞌa ú iña Xuva ko. É īni nto sáꞌa, tsi dóo ntánañēꞌé ntɨ nto da nēé ka nuu i é edé ntɨ. 7 ¿Ō dóo ntu kini kaa dé u é ña ni kíꞌi u xáꞌvī ko dá nakuāꞌa ú nto túꞌūn vaꞌá san iña Xuva ko, é ntuntaꞌvi míi u dá kāda kaꞌnu ú nto? 8 Tsí kaido ú diuꞌun iña ñá ñuꞌu ini ukún xio ñuu é vata kaa te xāꞌví ko vata koo é dɨvi ntō ña ntáꞌvi nto ko é xntiī ú nto. 9 Dā itúvī ú ni ntō ne, dōo táan nuu ko, ntá tsi nté uun nto ña ni ngunúū ú nto te xntii ntō ko é kātaan núu ko, tsí taꞌan ko ña véꞌxi ñuú Macedoniá ne, xntii ñā kó nēe é kātaan núu ko. Dukuān né, dōo dé u kuenta vata koo é ña natekú duꞌxén u ntó ne, kuān tsi koo vií u nguentúvi. 10 Nuu é ntaā í vatā ó kakaꞌán u, tsí kantīkɨ ́n u Cristu. Kutuni Xúva kō tsi nté uun ñaꞌa ña kuvi nakadɨ ́ ña xuꞌu ko é kāꞌán u tsí ña ni kíꞌi u diúꞌun ntō da xntíī ú nto ne, kuān tsi koo kaꞌán u ni ña ntoo kanɨɨ ̄ ñuú Acayá dɨ. 11 ¿Nté kui kuān ó kakaꞌán u? ¿Ō ña ntío ntu kó nto?  

 

 

 

 

 

 

 

334

2 CORINTIOS 11 Ntá tsi Xuva kō ini ña tsi dóo ntio kó nto. 12 Kuān tsi koo vií ka ú vatā o dé u, é ña kíꞌi ú xaꞌvī ko é edé tsiñu u, vata koo é ña kuéꞌe u é vīí kaꞌnu ña e ntáde tsiñu vatā o ntáde tsiñu ntɨ. 13 Tsí ña kuān ó ntáde sán ne, ñá tē dɨ ́vi ñā é pustru é nuu é ntaā í ña, tsí da ti tsi ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa e ntákaꞌan ña é pustrú Cristu ña. 14 Ña túvī nee iña é da kuduꞌva kō, tsí mii tsī tóꞌō e ña váꞌā sán ne, kaeni ntaꞌví ñaꞌa é kānadama kúñu ī é ntūvi vata kaa ánjē vaꞌa. 15 Dukuān ne, ñá tē neé kaꞌnu nuu i te ña ntáde tsiñu iña i ntánadama ña kúñu ñā é ntūvi ña vata ntáa ña ntáde tsiñu iña Xuva ko, ña e dóo vaꞌa. Ntá tsi uun ntuvi niꞌi ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō é kuān ó ntáde ña.  

 

 

 

Da ntóꞌo Pablu da dé ña pustru

16 Uun

ito ká tuku kaꞌán u ni nto tē nté uun nto ña kadá kuení nto te kākulukú u. Te kuān o ntádē kuení nto ne, ntá tsi kiní nto nēe e káꞌan ña lukú sa ni ntō, ña é kākaꞌan míi, ña é kade kaꞌnu miī. 17 É kuān ó kakaꞌán u ne, ñá te kakāꞌán u vatā ó ntio Xuva kō, tsí kakaꞌán u vatā ó kakaꞌan ña lúku, ña é kadē kuení i é ncho vií kaꞌnu. 18 Da xe dóo iō ñá ncho kada kaꞌnu ñuxiví sa ne, xuꞌú ne, kuān koo kada kaꞌnú u dɨ. 19 Tsí ntoꞌo e dóo ini ntó ne, dōo váꞌā ó ntádē kuení nto nī ña lukú san. 20 Ntōꞌó ne, dōo váꞌā ó ntádē kuení nto ni tūku ñáꞌa, kuān te kátee tsiñu kuétsi ña nto, kuān te kánantɨ ̄ꞌɨ ́ ña nto, kuān te katɨ ́ɨn ña ntō é viī nto é kāꞌan ñá, kuān te dóo kaꞌnu ncho vií ña ni ntō, kuān  

 

 

 

te kaxeꞌé nuu ña vinuu nto. 21 Xuꞌú ne, kakukaꞌan nuú ko é kāꞌán u e ña kákene iní ntɨ é kuān koo vií ntɨ ni ntō. Ntá tsi da nēé ka nuu i é ña kaúꞌvī ña é kāꞌan ña e dóo vaꞌá iña ñá ne, xuꞌú dɨ ne, ñá kaūꞌví ko é kuān koo kaꞌán u vatā ó kakaꞌan ña lukú sa. 22 Ña tsīkán, ¿hebreu ntú ña? Kuān xuꞌú dɨ, tsí ña hebreu ú dɨ. ¿Tātá Israee ntú ña? Xuꞌú dɨ. ¿Iꞌxá Abraan ntú ña? Dɨvī ú dɨ. 23 ¿Ña kade tsiñu iña Cristu ntú ña? Xuꞌú ne, dií dií ka dɨvī u é dɨvi ña, kuān te vata ó kakaꞌan ñá luku ú nee é kākaꞌán u. Ntá tsi dií dií ka éde tsiñu u é ña tsīkan. Dií dií ka kiꞌin itō inúu kutū ú viꞌi utun. Dií dií ka kiꞌin itō éꞌni ña ko é ña tsīkán ne, e dóo kiꞌin itō é dokó sa kaxiꞌí u dɨ. 24 Úꞌun īto éꞌni ña Israeé san ko. Kāni ña kó xoꞌo. Oko xeꞌun kɨ ́mi é uun ito xéꞌe ña ko. 25 Úni īto káni ña kó utun. Uun ito ká tuku ne, xuu káni ña ko. Úni īto nántatsin tun ntōo é kaxkaniꞌī u nú ntute ñuꞌu kān. Uun ntuvi, uun niñu inúu ntoꞌo u méꞌñu ntute ñuꞌū san. 26 E dóo kiꞌin itō ñéꞌe ú ne, é dōo íní u tsi dóo donchuꞌvi nú ntute kaꞌnu sán ne, dōo donchuꞌví nī ña duꞌú dɨ; dōo donchuꞌví nī ña ñuú ko é ncho kaꞌní ña kó, nī ña tuku ñuú san dɨ. Iní u e dóo donchuꞌví ñuú kaꞌnu san nī má kūꞌú san, ni ntute ñuꞌū sán dɨ ne, dōo donchuꞌví ni tāꞌan ko, ña é ña te nuu é ntaā i e ntákuintiꞌxe i Xuva kō. 27 Dōo ntóꞌo ko é dé tsiñu ú ne, dōó kiꞌin itō ña ni kídi ú ne, dōo ntóꞌo ko e dóo kákɨn kó ne, dōo itsí ko ntute dɨ. Un véꞌxi ne, ítūví ntité u ne, dōo ntóꞌo ko é vīꞌxin é ña tuvi dúꞌnú ko. 28 Uun ká tuku nuu i sáꞌa ne: utén uten dóo kaexnúu kó e dóo kantɨꞌɨ  

 

 

 

 

 

 

 

335

2 CORINTIOS 11​, ​12

iní ko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuꞌu ini ukún san. 29 Tē xoó ña tuvi ntíi i ne, vata tsī ó kantoꞌo kó dɨ. Tē xoó kakóꞌxo i uun nuu i ne, xuꞌú e dóo uꞌvi kakúvi kó kuenta iña i. 30 Te kāntio é kāda kaꞌnu ú ne, kada kaꞌnu ú kuenta iña i é ña ni kuvi vií u é ña tuvi ntíi ko. 31 Xuva kō, ña é Uva Tóꞌo ko Jesūcristu, ña é kāꞌan o tsi dóo vaꞌá ña ntii dañu ntūvi ne, dɨvi ña īni ña tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u. 32 Dā itúvi ú ñuú Damascú ne, ña odo nūú iña rei, ñá nani Āretá ne, tēe tsiñu ña ña é vīí kuenta xiꞌí ñuú san é tɨ ̄ɨn ña ko é xnuu kutu ñā ko. 33 Ntá tsi ini xika núu ú, nanúu ñá ko ata ntóꞌo kān é kāntiꞌu núu diñɨ ñuú san. Dukuān né, ntīi niꞌni ú ntaꞌa ña.  

 

 

 

 

E xéꞌe Xuva kō é kīní Pablu

12

É īní u tsí ña tuví neé kaniꞌí ko é kāda kaꞌnu u, ntá tsi xuꞌú ne, káꞌān ú nee e táꞌxi Xuva kō é kūtuní ko, é kīní u dɨ é vatā ó kuvi te kakénī ko. 2 Iní u uun ñaꞌa, ña e kuíntiꞌxe i Cristú ne, é kūvi uxkɨmi kuíā e nádita ña ñā é xee ña é kuvi ūni é dukún kān mí tuví Xuva kō. Ntá tsi ña iní u te kanɨɨ ̄ kúñu ñā ñeꞌe ñá ne, o da mii tsī nima ña. Xuva ko īni ña. 3 Iní u tsí ña tsīkán ne, (kuān te kanɨ ́ɨ kúñu ña, kuān té nima tsí ña ne, mii tsi Xuva ko īni ña) ne, 4 nadíta ña ña mí e dóo váꞌā o mí tuví Xuva kō. Ikān téku ña túꞌūn e dóo xūꞌú kaa, e dóo xii kaa, e nté uun ñaꞌa ña kuvi káꞌan ña é tēkú tuku ñaꞌa. 5 Kuenta iña ñá tsīkán ne, kada kaꞌnu ú, ntá tsi ña kada káꞌnu ú kuenta iña mií ko. Da mii tsi kāda kaꞌnu ú kuenta iña i é ña ni kuvi vií u é ña tuvi ntíi  

 

 

 

ko. 6 Ntá tsi kuān te ntío ko kada kaꞌnu ú ne, ñá te vatā ó kakaꞌan ña tuntu ó kakaꞌán u, tsí da miī é nuu é ntaā i é kākaꞌán u. Ntá tsi ña kuān koo vií u vata koo e nté uun ñaꞌa ña kadá kuení ña te dóo kaꞌnu u. Tsi é īni ña nté kaa u é tēkú ña nté o kakaꞌán u dɨ. 7 É ña ntío Xuva kō é kāda kaꞌnu ú kuenta iña i e táꞌxi ña é kūtuní ko é vāꞌa é īní u ne, tāꞌxi ña é kāntoꞌo kó, vatā ó kuvi te īñu niꞌni ntído kúñū ko. Vata kaa iña é ña váꞌā san é kanantōꞌo ko vata koo é ña kuntekú ka é kāde kaꞌnu u. 8 E úni īto ikán u ntaꞌa Tóꞌo ko te nākiꞌi ña é kāde i é kāntoꞌo kó san, 9 ntá tsi kakaꞌan ñá nī ko: “Ñáꞌā, tsi é xéē ó iña o e dóo kakuinimá ko o. Kutuni ñáꞌa tsi dóo īó ko é vīi u é xntiī ú o ntuvi da ña tuvi ntíi o”, kaꞌan ña. Dukuān né, dōo diní ko é kāda kaꞌnu ú kuenta iña i é ña tuvi ntií ko vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí dɨvī Cristu e dóo iō ñá é viī ña. 10 Dukuān ne, kaitúvi díni u dá ña tuvi ntíi kó, da ntákaꞌan kíni ñaꞌa san iñá ko dɨ; dá kātaan núu ko, dá ntáde xení ñaꞌa san ní ko, da nēé ka nuu i é kāntoꞌo kó kuenta iñá Cristu. Tsí iní u tsí da ña tuvi ntíi kó ne, kidáa kataꞌxi Xuva ko ntiī ko é vīí u.  

 

 

 

 

E dóo kantɨꞌɨ iní Pablu ña ñuꞌu ini ukun ñuú Corintu

11 Xuꞌú

ne, kakaꞌan ntíꞌxe ú vatā ó kakaꞌan úun ña tuntu é kade kaꞌnu miī ú kuenta iña mií ko. Ntá tsi dɨvi kuētsí nto é kuān ó kakaꞌán u. Dií ka váꞌa o tē dɨ ́ dɨvi nto ni kāꞌan ntó kuenta iñá ko. Tsí ña te dií ka dutsī u é vata kaa ña tsīkán, pustru e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña, kuiní ña, kuān té ña váda kaidiáꞌvi ko. 12 Tsi dóo kutíi ú  

336

2 CORINTIOS 12​, ​13 nima ko dá itúvi ú ni ntō ne, tɨtɨ ́n nuu i íni nto, nī dóxo kāꞌnu, vata koo é kūtuni nto tsí nuu é ntaā i é pustrú u iña Xuva ko. 13 ¿Míꞌi ntū ña ni idé u dadɨɨ ni nto vatā ó de ú nī ña ñuꞌu ini ukún xio ñuu? Ntá tsi kada kaꞌnu iní nto nī ko é ña ni natēkú duꞌxén u nto é xntii ntō kó nee iña é kātaan núu ko. 14 É iō tuꞌvé ko é kɨ ̄ꞌɨ ́n u, kíkoto níꞌni ú nto é kūvi uni íto. Ntá tsi ñá nateñu nūu ú nto, tsí ña te íña nto e ntío ko, tsí miī nto é ntio kó nto. Tsí uva iꞌxá san, ña é dūku ntée é nātsoo váꞌa ña iña ña é kūvi iña iꞌxá ña, ñá te iꞌxā ña é dūku ntée é nātsoo váꞌa é kūvi iña ña. 15 Xuꞌú ne, dōo diní ko te nantɨ ̄ꞌɨ ú nee iña é īó iñá ko kuenta iña ntó, kuān té nte ntuvi iñá ko nantɨꞌɨ ̄ ú vata koo é dɨvi nto nāniꞌi nto ntuví vaꞌá iña nto. Ntá tsi dā dií dií ka ntio kó nto ne, dɨvi ntō né, vata te kantudutsī é ntio nto kó, kuiní ko. 16 Ini nto tsi nté uun nuu i ña ni nateñu núu ú nto. Ntá tsi īó ñaꞌa ntákaꞌan ña tsi dóo iní u nté koo vií u é kūvi kani ntaꞌví u nto. 17 ¿Vá eni ntāꞌví ntu ú nto ntaꞌa ña e táxnūu u mí ntoo nto? 18 Xuꞌú ne, íkān ú ntaꞌa Títo te kɨ ̄ꞌɨn ña, kíkoto níꞌni ña nto mí ntoo nto ne, taxnūu ú uun ká tuku taꞌan ko é kɨ ̄ꞌɨn ñá ni ñā. ¿Vá eni ntaꞌví ntu Titó san nto? ¿Ñā ntu te dadɨɨ ́ tsi ntáde ntɨ ́ ni ñā? ¿Ñā ntu te uun tsi nimá ntɨ ni ñā? 19 Tē ntádē kuení nto tē ntánadaꞌān ntɨ ́ kúñū ntɨ ́ nuu nto, dá kuān ó ntákaꞌán ntɨ ni ntō. Ntá tsi ña te kuan ō. Tsí ntɨꞌɨ ́ ne, nuu Xúva ko ntákaꞌán ntɨ e ntántīkɨ ́n ntɨ Cristu. É kuān o ntákaꞌán ntɨ ni ntō ne, vata koo é xntiī ntɨ ́ nto e dií ka  

 

 

 

 

 

 

kueꞌnu nto te kutúꞌve nto iña Xuva ko. Tsí dɨvi ntō táꞌān ko e dóo ntio kó nto. 20 Kadē kuení ko nté koo kuvi te nániꞌi taꞌan ko: tē ña vií nto vatā ó ntio kó, tē ña vií u vatā ó ntio nto dɨ. Kadē kuení ko te iō ña é nāa núu ña, te iō ña é kūneꞌu iní ña, te kūdiin ñá dɨ, tē ntio ña é vīi mii ñá kuenta iña mii ñá, te kāꞌan kíni ña iña taꞌan ñá, te kāꞌan véte ña, te kāda kaꞌnu ña, te kuān sá koo vii ña da nēé ka é ntio ña. 21 Kaūꞌví ko tē dá kɨ ̄ꞌɨn xtúku ú mí ntoo nto ne, taꞌxi Xuva kō é kūkaꞌan nuu xtukú ko kuénta iña ntó, te kutūví ntaꞌxa ú kuenta iña ntó, iō ntó, ña e dóo iō kuetsí i nte díꞌna. Váta nātɨvi iní ña e dóo dé ña nuu i é kīni kaa, e dóo dé ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, é edé ña da nēé ka é ntio nima kíni kaa ña.  

 

13

Nté koo vií ña

E sáꞌa kūvi uni íto é kɨ ̄ꞌɨ ́n u, kikoto niꞌní u nto. Kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Tē xoó ntio i é tsiꞌi kuétsi uun ká tuku ñaꞌa ne, da miī é kāntio uvi, uni ñaꞌa é ntāda ntaá ña”, kaꞌan. 2 É kākaꞌán u ni ñā é iō kuetsí i diꞌna, nī é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī san dá ñeꞌé u é kuvi ūvi íto ne, kuān te ika túví u mí ntoo nto vevii, ntá tsi kāꞌán u vata tsī o é kākaꞌán u dá kixkoto niꞌní u nto é kuvi ūvi íto ne, te kɨ ̄ꞌɨn xtúku u mí ntoo nto ne, ñá ntuntāꞌví ini kó ña; da miī é nantōꞌo ú ña. 3 Kidáa kutūni nto tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u naá Cristu. Dɨvi ñā ne, ñá te vītá ini ña ni ntō, tsi dóo iō ña é viī ñá ni ntō. 4 Ini nto tsí dā xiꞌi ñá ntiká krusí ne, vata te ña tuvi ntíi ñā, ntá tsi xeꞌé Xuva ko ntīi ña é ntōto xtuku ña ne, kantíto  

 

 

337

2 CORINTIOS 13

ña vevii. Ntɨꞌɨ ́ ne, ña túvi ntīi ntɨ ́ dɨ, vata kaa ña é ña tuvi ntíi ña kídaā dá xiꞌi ña, ntá tsi dā kúdadɨɨ ntɨ ́ ni ñā ne, kataꞌxi Xúva ko ntīi ntɨ ́ vata koo é vāꞌá koo vií ntɨ kuenta iña nto. 5 Kadā kuení mii nto te vāꞌá ō ntákuintiꞌxe nto. Koto ntee mii nto. ¿Ñā ntu ntákutuni nto te tūví Jesucristu ni ntó, o ñā ntu te nuu é ntaā i é iña ña nto? 6 Ntio ko é kūtuni ntó dɨ tsí ntɨꞌɨ ́ ne, nuu é ntaā i é ntántīkɨ ́n ntɨ Cristu. 7 Ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ ni Xuva ko vāta koo é ña vií nto nuu i é kīni kaa. Ñá te kuān o ntáde ntɨ ́ kuenta iña mií ntɨ, vata koo é kāꞌan ñaꞌa tsi dóo váꞌā o nakuaꞌá ntɨ nto, ntá tsi ntio ntɨ é vāꞌá koo vií nto, kuān te ña ni idiáꞌvi ntɨ ́, kuiní ñaꞌa san. 8 Ña kúvi nakuītá ntɨ nee é nuu é ntaā i. Da miī é vīí ntɨ kuenta iña i é nuu é ntaā i. 9 Dōo diní ntɨ tē ña kantio é ntɨ ̄ꞌɨ ́ koó ntiī ká ntɨ, tsí dɨvi nto kūvi vií nto é un ntɨꞌɨ ̄. Ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ iña nto  

 

 

 

 

vata koo é vāꞌá koo vií kueꞌen nto. ú tutú saꞌa diꞌna dá kɨ ̄ꞌɨ ́n u mí ntoo nto vata koo é ña kantío é kāda tii ú ni nto te kɨ ̄ꞌɨ ́n u. Tsí tsiñu e táꞌxi Xuva kō é vīí u kuenta iña ntó ne, ñá tē é nakōꞌxó u nto, tsí vií u é xntiī ú nto é kuēꞌnu váꞌa nto. 11 É nantɨꞌɨ ̄ u é kākaꞌán u ni nto, táꞌān kó ne, káꞌān ú ni ntō é vāꞌa váꞌa tsi koo kuntōo nto. Ntuku nto nēe e váꞌa ntuvi iña nto. Kaꞌnu tsi víi nto nima nto. Uun tsi kadā kuení nto ni tāꞌan nto ne, váꞌa tsi koo kuntoo nto ni tāꞌan nto. Kidáā né, Xuva kō, ña é tāꞌxi é kuntōo váꞌa ō, é kuinima táꞌan ko ne, kunūu méꞌñu kūnuu dava ña nto. 12 Kuéꞌe ntō ntiusi táꞌan nto. 13 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántīkɨn Xúva ko taxnūu ña ntiusi nto. 14 Tōꞌó ko Jesūcristú na tāꞌxi ña nto é vāꞌa. Xuva ko na kuīnima ñá nto. Espíritū Sántū sán na kunūu méꞌñu ña nto ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.

10 Taxnūu

 

 

 

 

Tutu e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Galacia Taxnūu Pablu túꞌun īña ñá ntoo ñuú Galacia

1

Xuꞌu é Pablú u ne, pustrú u iña Jesúcristu. Ñá ni nīꞌí ko tsiñu sāꞌá ntaꞌa ñaꞌa, ntē ña te ñaꞌa ni de kúꞌvē ñá ko. Mii Jesūcristu kakáꞌan ñá, ni Xuva kō, ña é nantōto ña dá xiꞌi ña. 2 Xuꞌú, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan ko, ña kuíntiꞌxe i Xuva kō, ña ntoo iꞌa ne, taxnūu ntɨ ́ tutú saꞌa iña ña kuíntiꞌxe i, ña ntánataká nuu ñuú Galacia. 3 Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristú, na nāxnuu viko ña ntó, na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto. 4 Jesucristú ne, xéꞌe ña ntūvi iña ña kuenta iña kuétsi kō vata koo é nakākú ña ko da nēé ka nuu i é kīni kaa é īó ñuxiví sa, vatā ó ntio Xuva ko, dɨvi ñā é Uva ko ñā. 5 Na kāꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu Xuva ko ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo.  

 

 

 

6 Da

É ñā túvi tūku túꞌūn nté koo nakáku ō

kúduꞌva ko tsí ña naꞌa tsi ni kuintíꞌxe nto da xtúvī mii nto Xuva ko, ña e kána nto é nīꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa Cristu, tsi dóo ntio ña nto. Vevií ne, é tūku túꞌūn ntántīkɨn nto. 7 Ntá tsi ña tuvi nté uun ká  

tuku túꞌūn nté koo nakáku ō. Ntá tsi iō ñáꞌa, ña ntánakutsuꞌun ntō é ncho nadama ña túꞌūn vaꞌá san iñá Cristu. 8 Ntá tsi kuān té ntɨꞌɨ ́, o kuān te ánjē é vēꞌxí nte e dukún kān, o kuān te dá xōó ka ñaꞌa kakaꞌan ñá tsi íō túku túꞌūn é nakáku ō é ñā te dɨvi túꞌūn é kākaꞌan ntódo ntɨ ́ ni ntō né, na kuēꞌé Xuva kō é ntōꞌo ña. 9 Vatā ó kakaꞌán u diꞌna ne, káꞌan xtūku ú ve: Tē xoó ñaꞌa kaꞌan ña tsí īó tuku túꞌūn é nakáku ō é ñā te dɨ ́vi é kākaꞌan ntódo ntɨ ́ ne, na kuēꞌé Xuva kō é ntōꞌo ña. 10 Dá kuān ó kakaꞌán u ne, ¿kantūku nuu iní ntu u te vāꞌá koo na kāꞌan ñáꞌa iñá ko ne, o te vāꞌá koo na kāꞌan Xúva ko īñá ko? ¿Vá ntio ntu ko e dóo ntio ñaꞌa sán ko? Tē dɨ ́ ntio ká ko é ntio ñaꞌa sán ko ne, ñā dɨ ́ vií u é kāda tsiñu ú iñá Cristu.  

 

 

Nté ō niꞌí Pablu é viī ñá pustru

11 Ntio

ko é kūtuni ntó, ēní ko, tsi túꞌūn é kākaꞌan ntódo ú ne, ñá te tūꞌun é dotō tsí kakaꞌan ñáꞌa. 12 Ñá te ntāꞌa ñaꞌa é nīꞌí ko túꞌūn san. Nté ñāꞌa ña ni nakuaꞌa ñá ko sáꞌā, tsí mii Jesūcristu táꞌxi ña é kūtuní ko. 13 É kūtuni nto nté ō dé u ntuvi diꞌna, dá kantīkɨ ́n ka ú nchuꞌun  

 

338

339

GÁLATAS 1​, ​2

iña ñá Israee. Tēkú nto tsi dóo dé xení u nī ña kuíntiꞌxe i Xuva kō, é ncho nantɨꞌɨ ̄ ú ña un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña kídaā. 14 Dā nakuaꞌá u nchuꞌun iña ñá Israeé ne, xuꞌú odo nūú u é ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuetsī, ña Israee é dadɨɨ tsi kuiá ko ni ñā. Tsí xuꞌú ne, dií dií ka dé ntaá u vata xkoó ini o e xtúvi ñata kō é vīi o. 15 Ntá tsi nte díꞌnā da káku ú ne, nākaxnúu Xuva kō ko. Dōo váꞌā o dé ña nī ko e kána ña ko. Dā xee ntúvī é ntio ñá ne, 16 taꞌxī ña é kūtuní ko xoo é Iꞌxā ñá, vata koo é kāꞌan ntódo u túꞌūn nté koo nakáku o ni ñāꞌa, ña é ña te ña Israeé san. Kidáā ne, ñá ni ntūku ú ñaꞌa, ña é tāꞌxi kó itsi. 17 Ntē ña ni ñéꞌē ú ñuú Jerusaleen é kāꞌán u nī ña e kúvi pustru nte díꞌna, tsí ura tsí i ñeꞌé u ñuú Arabia ne, rkontûví ne, ntiko kōó u ñuú Damascu. 18 Dá ntē kúvi uni kuiá ne, ñēꞌé u ñuú Jerusaleén vata koo é kīní u Pedru. Ikān itúvī ú ni ñā xeꞌun ntúvi. 19 Ntá tsi ña ni iní u nté uun ká tuku pustru kídaa, mii tsi Sāntiau, eni Tóꞌo kō, é īní u ña. 20 Ini Xúva kō tsi nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. 21 Kidáā ne, ñéꞌē ú ñuú Siria ni ñuú Cilicia. 22 Ña kuíntiꞌxe i Jesucristu, ña ntántoo ñuú Judeá ne, váta kīní kueꞌen tsi ñá ko kídaā. 23 Da mii tsī e téku ña tsí kākaꞌan ñáꞌa: “Dɨvi ñā é dé xení ña ni kō kídaā ne, kaika ña kakaꞌan ntódo ña túꞌūn e ntákuintiꞌxe ko vē, dɨvi tūꞌun é ncho nantɨ ̄ꞌɨ ña kídaā”, kaꞌan ña. 24 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva ko kuēnta iñá ko.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kūdadɨɨ Pablu ní pustru ñá nguiī san

2

Dā kúvi uxkɨmi kuíá ne, ntāa xtuku ntɨ ́ ñuú Jerusaleen ni

Bernábeé ne, ntēka ntɨ ́ Tito. 2 Ñéꞌē ú, tsi e táꞌxi Xuva kō é kūtuní ko tsí kantio é kɨ ̄ꞌɨ ́n u. Dā xeé u Jerusaleén ne, ixtíīn ú nī ña ntádē kûꞌve iña ña kuíntiꞌxe i san. Da miī xntɨ ́ tiín ntɨ ni ñā vata koo é na kūtuni ña nté o kakaꞌan ntódo u túꞌūn nté koo nakáku o ni ñāꞌa é ña te ña Israeé san, vata koo é ñā te é ntaā i é kāde tsiñu u. 3 Titó ne, ñá te ñā Israee ña, ntá tsi ña ni káꞌan ña ntádē kûꞌvé san te kantio é tēꞌnte kúñu ixi ña vata xkoó ini ñá Israee. 4 Tsí tuku ñaꞌa ne, ntákaꞌan ña tsí kantio é kuān koo vii o. Ntáde ña tsi ntákuintiꞌxe ña Cristu, ntá tsi ñá tē nuu é ntaā i. Tsi kɨ ́ꞌvi xūꞌu ña méꞌñū ña kuíntiꞌxe i san vata koo é koto xuꞌū ñá ntɨ, ntɨꞌɨ é nakáku ntɨ ́ kuenta iñá Cristu. Ntio ña é kuētsi é vīí xtuku ntɨ ́ é kākaꞌán lei Muíseé san. 5 Ntá tsi ña ni xéꞌe ntɨ é kūvi vií ña nī ntɨ nté un siin, tsí kuenta iña dɨví nto é ña ni ntíó ntɨ é kūnaa túꞌūn é nuu é ntaā í san nté koo nakáku o. 6 Ña ntádē kûꞌvé san ne, nté uun túꞌūn é xēe ña ni káꞌan ña é vīí u. Dōó kaꞌnu ñaꞌa ña, kuiní ñaꞌa, ntá tsi ¿xoo iní i te kāꞌnu ñaꞌa ntiꞌxe ña, o tē ñaꞌa? Ñá kāde ú kuenta, tsí Xuva kō ne, ñá te nūú ko kaíto ña, tsí nima ko. 7 Ntá tsi dɨvi ñā ne, ñá ni tee tsīñu ña ko é tūku tsiñu vií u, tsí ini ña tsí Xuva kō tée tsiñu ña ko é kikaꞌan ntódo u túꞌūn é nakáku ō san, míꞌī ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israee, váta tsi ō tée tsiñu ña Pedru é kāꞌan ntódo ña dɨvi tsi tūꞌún nī ña Israeé san. 8 Tsí vata tsī o dé Xuva kō táxnūu ña Pedru é kūvi kikaꞌan ntódo ña nī ña Israeé san ne, kuan tsī o dé ña táxnūu ña ko é kūvi  

 

 

 

 

 

 

340

GÁLATAS 2 kikaꞌan ntódo ú ni ñāꞌa é ña te ña Israeé san. 9 Dukuān ne, Santiau ní Pedru ní Juaan, ña ntátsiꞌi ntii īña ña ntákuintiꞌxe i sán ne, dā kutuni ña tsí dɨvi tsiñu vāꞌa táꞌxi Xuva kō kó ne, dōó kaꞌnu kuinī ña é dadɨɨ tsi tsiñu vií ntɨ ni ñā, xuꞌú ni Bernābee. Kūdadɨɨ ntɨ ́ ni ñā tsí ntɨꞌɨ ́ ne, kīkada tsiñu ntɨ mí ntoo ña é ña te ña Israeé san ne, dɨvi ñā ne, kada tsiñu ká ña nī ña Israeé san. 10 Da mii tsī é ntio ña é nanūꞌú ntɨ iní ntɨ ña ntāꞌví san ne, dɨvī e dóo ntɨꞌɨ iní ko é vīí u dɨ.  

 

Dā de tíi Pablu ní Pedru ñuú Antioquia

11 Ntá

tsi dā xée Pedru ñuú Antioquiá ne, dē tíī ú ni ña dā íni ú ña, tsí kade ña uun nuu i é ñā váꞌā. 12 Tsí diꞌna dá xēe ñáꞌa e táxnūu Santiaú san ne, ēꞌxí dadɨɨ Pedru ni ñáꞌa, ña é ña te ña Israeé san. Ntá tsi dā xee ñáꞌa e táxnūu Santiaú san ne, eni ntuꞌū Pedru kíi nteé xio ña ñaꞌa é ña te ña Israeé san ne, xio éꞌxi ña, tsi úꞌvī ñá te kūdiin ña ntántikɨn dukuān nté xkoó ini ña é tēꞌnte kúñu ixi ña. 13 Kidáā né, kuan tsī o ntánāa ña Israee, ñá nguiī sán, vatā o dé Pedru é ña ni de ntáa ña vatā ó kakaꞌan ña. Un tsi nté Bernabeé san kuān o dé ña dɨ, é kīi nteé xio ña ña kuíntiꞌxe i, ña é ña te ña Israeé san. 14 Dā íni u tsí ña te káde ña vatā ó kakaꞌan túꞌūn é nuu é ntaā i nté koo nakáku ō ne, kakaꞌán u nī Pedru méꞌñu ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san: “Dɨvi ntō né, kuān te ñá Israee ntó ne, kade nto vatā ó de ña é ña te ña Israeé san ve, tsí ña kantîkɨ ́n ka nto vata xkoó ini  

 

 

ñá Israeé san. Dukuān ne, ¿nté kui kakaꞌan nto tsí kantio é vīí ña é ña te ña Israeé san vata xkoó ini ñá Israeé san kuan?”, kaꞌán u ni ñā. Ntuváꞌa o ni Xuva ko tē kuíntiꞌxe kō Cristú, kuān te ñá Israeé o, kuān te tuku tatá kō

15 Xoꞌō

ne, tatá ña Israee o nte da káku ō, ñá te ña kīni ntáa o vāta ntáa ña tuku ñuú san. 16 Ntá tsi ini o tsí kuān te káde ntaa o é kākaꞌán lei Muísee, ntá tsi ña te dɨ ́vī é kade i é ntɨꞌɨ kuétsi kō. Da mii tsi kuintiꞌxe ko Jesūcristu. Dukuān é kuintiꞌxe ko Jesūcristú dɨ vata koo é ntɨ ̄ꞌɨ kuétsi ko kuēnta iña i e kuíntiꞌxe kō ña, ñá te kuēnta iña i é dé ntaa o é kākaꞌán leí san, tsi nté uun ñaꞌa ña ntɨꞌɨ kuétsi ña é kāda ntaa ña é kākaꞌán leí san. 17 Viꞌa ve né, te kantukū nuu iní ō nté koo nakáku o kuétsi ko kuēnta iña Cristú ne, te nātidito kuétsi kō ne, ¿vá dɨvi ntū Cristu dé ña é iō kuetsí san? ¡Ñāꞌá ni san! 18 Te xtuvī mii u é vīí u uun nuu í ne, kidáā ne, vií xtuku ú ne, vatā ó tē ña váꞌa o ni īde u é xtuvī mií u nte díꞌna. 19 Xuꞌú ne, vata tē xiꞌí u kuenta iñá leí san. Miī leí san éꞌni ko vata koo é ntōto ú kuenta iña Xuva ko ve é vīí u é ntio ña. 20 Xuꞌú ne, e xíꞌī u dá uun tsi kúñū kúvi ú nī Cristu é xiꞌi ñá ntiká krusí san, ntá tsi īó ka ntuvi iñá ko. Ntá tsi ñá te ntūvi iña mií ko, tsí ntuvi iñá Cristu é nīꞌí ko ve. Kakuintiꞌxe kó Iꞌxá Xuva kō dá kātuví u ñuxiví sa, tsí dɨvi ñā xeꞌé ña ntuvi iña ñá kuenta iñá ko e dóo ntio ña ko. 21 Ña kúvi nakuītá u nuu i e dóo vaꞌá san é edé Xuva ko īñá ko. Tē dɨ ́ kuvi ntɨꞌɨ kuétsi ko te kāde  

 

 

 

 

 

341

GÁLATAS 2​, ​3

ntaa o é kākaꞌán leí san ne, é ntaā i é xiꞌí Cristu kuénta iña ko.

3

¿Ō é kāda ntaa ntú ō leí san ne, ō é kuintiꞌxe ko Xuva kō?

Ntōꞌó, ña Galata, ¿nté kuān nte túntu ntú nto? Ntáde nto vata o tē xoo dé tata i ntō. É īni váꞌa nto nté ō xiꞌi Jesúcristu ntíká krusí san, tsi é nañēꞌé ntɨ nto. 2 Kaꞌán nto vē, ¿nté ntu ō niꞌi nto Espíritu Xuva kō? ¿Vá nīꞌi ntu nto ña é dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ nto é kākaꞌán lei Muísee? ¿Ñā ntu te ni níꞌi nto Espíritū san tsi é kuíntiꞌxe nto túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko e téku nto? 3 ¿Nté kuān nte túntu ntú nto? ¿Ntádē kuení ntu nto te kūvi vii mii nto tsiñu e éni ntuꞌū Espíritū Sántū san é kade ña ni ntō? 4 ¿Ñá ni īdiáꞌvi ntu é un ntɨꞌɨ ̄ e ntóꞌo nto? ¡Tē dɨ ́ ni idiáꞌvi ne, kuān te un siin! 5 Kataꞌxi Xuva ko ntō Espíritu ñā. Kade ña nuu i e dóo kaꞌnu iña nto. ¿Vá kuan ntū ó kade Xuva ko ni ntō tsi ntáde ntaa nto é kākaꞌán leí san? ¡Ñāꞌá ni san! Kuān ó kade ña ni ntō tsi ntákuintiꞌxe nto túꞌūn vaꞌá san iña ña e téku nto. 6 Vata kaa uva ata ko Ābraan e kuíntiꞌxe ña Xuva kō ne, dukuān ó kakaꞌan Xúva kō tsí ña tuví ka kuétsi ñā. 7 Dukuān ne, kini nto tsí dɨvi īꞌxá ntiꞌxe Abraán ne, dɨvi ñā é kakuintiꞌxe ña Xuva kō. 8 Nté ntūvi diꞌna uve naꞌa túꞌun Xuva kō kakaꞌan tsí nakiꞌi Xuva kō xoó ñaꞌa, ña é kuintiꞌxe i ña, kuān te dá nēé ka tatá ña. Dɨvi tsī túꞌūn vaꞌa é kākaꞌan Xúva ko ni Ābraan, kakáꞌan ña: “Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tatá ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví sa ne, níꞌi ñā é vāꞌá iña ko kuénta iña o”, kaꞌan ña. 9 Dukuān ne, xoo é kakuintiꞌxe i Xuva kō ne,  

 

 

 

 

 

 

 

dadɨɨ niꞌi ña é vāꞌá ni Ābraan, ña e dóo kuíntiꞌxe i san. 10 Xoó ñaꞌa, ña é ntēé kɨmi ī leí san ne, da miī e ntáꞌvi ña kuenta iña kuétsi ñā. Tsí uve naꞌa kakáꞌan: “Xoó ñaꞌa, ña é ña káde ntaa é un ntɨꞌɨ nuū i é kākaꞌán leí san utén utén ne, da miī e ntáꞌvi ña kuenta iña kuétsi ñā”, kaꞌan. 11 Dōó dito tsí ña té leí san é kāde i é ntɨ ̄ꞌɨ kuétsi kō. Tsí uve naꞌa kakáꞌan: “Xoó ñaꞌa, ña e dóo vaꞌá nuu Xuva kó ne, kuintiꞌxe ña Xuva kō né, dukuān é nīꞌi ña ntuví vaꞌá iña ña”, kaꞌan. 12 Ña e ntée kɨmi i leí san ne, ñá te dadɨɨ ña nī ña é kakuintiꞌxe i Xuva kō. Tsí uve naꞌa kakáꞌan: “Xoo é kantīkɨn í leí san ne, kantio é kāda ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña utén utén vata koo é nīꞌi ña ntuví vaꞌá iña ña”, kaꞌan. 13 Cristú ne, mii ñā ntáꞌvi ña kuenta iña kuétsi kō vata koo é ña níꞌi kō é ntoꞌo kō é kākaꞌán leí san. Tsí dɨvi ñā ntóꞌo ña naa ko kuenta iña kuétsi ko vatā ó uve naꞌa kakáꞌan: “Da xōó ka ñaꞌa, ña é kurkāa iko dɨkɨ utún ne, ntáꞌvi ña kuenta iña kuétsi ñā”, kaꞌan. 14 Kuān o dé Jesucristu kuénta iña ko ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tatá ñaꞌa ñuxiví sa, kuān té ña te ña Israee o, vata koo é nīꞌi ko núu i é xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraan, vata koo é nīꞌi ko Espíritū Sántū sán tē kuíntiꞌxe ko Xuva kō.  

 

 

 

 

Leí san ni tūꞌun é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña

15 Kini

nto, ení ko, tsí xoꞌo ñatīí ne, dá kāde váꞌa o ūun tutú ne, xnteē o dɨ ́vi kó ne, ña kúvī xoó ñaꞌa nadama ña é kākaꞌan. Ña kúvi xntēé ka ña tuku nuu i. 16 Viꞌa ve ne, xéꞌe Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraan, ni  

342

GÁLATAS 3​, ​4 iꞌxá ika ñā é vāta kaku. Ñá ni kāꞌan túꞌun Xuva ko te tɨ ̄tɨ ́n iꞌxá ika ñā, tsi úun tsi iꞌxá ika ñā. Dɨvi iꞌxā ñá ne, Cristu ña. 17 Sáꞌā ncho kaꞌán u ni ntō: Ede váꞌa Xuva ko ūun tutú ni Ābraán ne, xéꞌe ña xuꞌu ña ni ñā. Kidáā ne, ítā ntiꞌxin kɨmi sientu oko uꞌxi kuiá dā nté xeé lei Muísee. Leí san ne, ña kúvi nadāma túꞌūn é xēꞌé Xuva ko xūꞌu ña nte díꞌna. 18 Tē dɨ ́ kuvi vií leí san é nīꞌi ko é vāꞌá iña Xuva ko te kade ntáa ō é kākaꞌán ne, ñá te tūꞌun é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña é kūvi vii i. Ntá tsi nuu é ntaā i tsí nte díꞌna xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraan é nīꞌi ko é vāꞌá iña ña. 19 Kidáā ne, ¿míꞌi ntu kaīdiáꞌvi leí san? Xtūví Xuva kō leí san vata koo é kūtuni ko nee é kuētsí kō. Īdiáꞌvi tsi leí san un tsi da nté xēe “iꞌxá san” é kākaꞌan Xúva kō, dɨvi īꞌxá ika Ābraan é xeꞌé ña xuꞌu ña ni ī. Ánje Xuva kō xee niꞌi ña leí san ntaꞌa Muisee é kākaꞌan ñá ni ñāꞌa naa Xuva ko. 20 Ntá tsi dā xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraán san ne, mii ña kākaꞌan ñá ni ñā. Ñá tē xoó kakaꞌan í naa ña.  

 

 

 

Míꞌī kaidiáꞌvi leí san

21 ¿Nchō

kaꞌan ntú u te kanaa núu leí san ni tūꞌun é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña? ¡Ñāꞌá ni san! tsí tē dɨ ́ īó lei é kūvi vii i é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña kó ne, kidáā ne, kuvi ntuváꞌa o ni Xuva ko tē dá kada ntaa o é kākaꞌán leí san. 22 Ntá tsi kakaꞌan túꞌun Xuva kō tsí ñuꞌu kutū ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa é ña kuvi nakáku mii ña kuētsí ña. Kuān ó vata koo é da xōó ka ñaꞌa kuvi niꞌi ña é vāꞌá vata ō xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña tē kuíntiꞌxe ña Jesucristu. 23 Ntá tsi dā vata kuintíꞌxe kō Cristú ne, vata ntáa ña ñuꞌu kutū  

 

ntáa ō kuenta iñá leí san. Ntantétu o dā nté xēe ntúvi é nañēꞌe Xúva ko kō nté koo kuintiꞌxe ko ñā. 24 Leí san ne, vata kaa ña kaito iꞌxá san kaa. É ēdé ko kuēnta da nté xēé Cristu vata koo é kūvi ntɨꞌɨ kuétsi kō é kuintiꞌxe ko ñā. 25 Dā xee ntúvi é kuintiꞌxe kō Cristú ne, ñá ntīo ká kō leí san é nañēꞌe ko nté koo vii o. 26 Tsí un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto e kuíntiꞌxe nto Jesucristú ne, é ntūvi nto iꞌxá Xuva ko vē. 27 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto é itsi ntute nto é uun tsi kúñū kúvi nto nī Cristú ne, ntāku nto Cristu ve. 28 Ña té īní kuān te ñá Israee, kuān te tuku tatá nto; kuān te ña ntáde tsiñu nto, kuān te kaꞌnu ñáꞌa nto; kuān te tíi nto ne, kuān te ñadɨꞌɨ ́ nto. Tsí da xé uun tsi kúñū kúvi nto nī Cristú ne, uun tsi kúñū kúvi nto ni tāꞌan nto dɨ. 29 Tē uun tsi kúñū kúvi nto nī Cristú ne, iꞌxá Abraan ntó dɨ. Dukuān ne, níꞌi ntō é vāꞌá iña Xuva ko vata ō xeꞌé ña xuꞌu ña ni ñā. Sáꞌā é ncho kaꞌán u ni ntō: Tē xiꞌi úun ñatīí ne, īó iña ña é kōo iña iꞌxá ña. Ntá tsi dā lúꞌntī ká iꞌxá ña ne, vata kaa ña kade tsiñu kaa na, kuān te níꞌi na é un ntɨꞌɨ īña uva ná tē kúkaꞌnu na. 2 Īó xoó kaito i na. Īó xoó kaꞌan í ni nā nté koo vií na dá nte xēe táꞌan ntuvi é nīꞌi na e xtúvi úva na īña na. 3 Kuān ó kuvi ni kō dɨ. Dá kuētsi ká ō ne, ñaꞌa san ntákaꞌan ña nté koo vii o é kuntoo o ñūxiví sa ne, da miī é vīi o vátā ó ntákaꞌan ña. 4 Ntá tsi dā xee táꞌan ntuvi ne, taxnuu Xuva ko Iꞌxā ña é kāku ña nú xēꞌe úun ña dɨ ̄ꞌɨ, é kūvi ña tatá ña Israee, ña é ntēé kɨmi ī lei Muísee. 5 Kuān o kíꞌxi ña vata koo é nakáku ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña é  

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

343

GÁLATAS 4

ntee kɨmi ī leí san, vata koo é nakiꞌi Xuva ko kō e kúvi o iꞌxā ña. 6 Kidáā ne, vata koo é nañēꞌe Xúva ko kō tsí iꞌxá ntiꞌxe ña kúvi ō né, taxnūu ña Espíritu Iꞌxā ña é kunūu ña nima ko. Espíritū sán ne, kakaꞌan ña: “¡Uvā ko!” 7 Dukuān ne, ñá te ña kaden tsiñun kán, tsí iꞌxá mii Xuva kō kúvin ne, níꞌi o é vāꞌá iña Xuva ko é uun tsi kúñū kúvin nī Cristu.  

 

Dōo ntɨ ́ꞌɨ iní Pablu kuenta iña ña kuíntiꞌxe i

8 Diꞌna

dá vāta kiní nto Xuva kō né, dōo xió ntii nto é kāda tsiñu nto iña tuku xúva ntō é ñā te Xuva ntíꞌxe kō. 9 Ntá tsi vevií ne, é īni ntó Xuva kō. Kuvi kaꞌan o tsí Xuva kō ne, é tāꞌxi ña é kinī ntó ña ve. ¿Nté kuī ntántiko koō ntó ata nto é vīí xtuku nto vata xkoó ini ñáta kō san é ñā vádā mí kaidiáꞌvi? ¿Nté kuī ncho vii xtúku nto ña kade tsiñu? 10 Kuan tsī o ntáde kaꞌnu nto viko é kuēnta víte, kuenta xoo, kuenta kuia. 11 Dōo ntɨ ́ꞌɨ iní ko kuenta iña ntó tē é ntaā i éde tsiñu ú iña nto. 12 Vií nto da xeꞌe, ení ko, uun tsi nima ntúvi nto nī ko vata kaa xuꞌu é uun tsi nima ntúvi ú ni ntō. Ña túvī nee iñá ni ide nto nī ko. 13 Ini nto tsí xuꞌú ne, dōó kāꞌví kaa ú ntuvi diꞌna dá kakāꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san ni ntō. 14 Dōo uꞌvi kúvi nto ko kuenta iña kuiꞌi e kúvī ko kídaā, ntá tsi ña ni kuntéꞌxen ntō ko; ñá ni nakuitā ntó ko, tsi kíꞌi nto kó vata te ánje Xuva kō kúvi u, vata te mii Jesūcristu kúvi u. 15 ¿Nté ntu ō kúvi ve kuan? Tsi dóo diní ñuꞌu nima nto dá itúvi ú ni ntō. Kuvi kaꞌan ú iña nto tsí tē dɨ ́ ni kūvi né, natavā ntó ntuxnuu mii ntō é tāꞌxi  

 

 

 

 

 

 

nto ko. 16 Viꞌa ve ne, ¿ñá ntīo ká ntu ntō ko e kuán o kākaꞌán u ni ntō é nuu é ntaā í san? 17 Ña tsīkán ne, dōo ntáde ña nto kuenta ve, ntá tsi ña te kuan o de ña vata koo é nīꞌi nto é vāꞌa. Ncho nakadɨ ̄ ñá itsi é kāꞌan ntó nī ntɨ ́ vata koo é mii ñā é kada kaꞌnu nto ña. 18 Váꞌā ó te kade ña nto kuenta, te viī ñá vata koo é nīꞌi nto é vāꞌa. Te kuān koo víi ña ni ntō nguentuvi, ñá te da mii tsī dá tuví u ni ntō. 19 Dōó kaexnúu kó kuenta iña nto, a iꞌxá miī ko. Vatā ó kaexnúu ñadɨ ̄ꞌɨ dá ncho kaku iꞌxá ña ne, kuān koo kaxnúu kó kuenta iña nto da nté uun tsi nima ntúvi nto nī Cristu. 20 Tē dɨ ́ tuví u ni ntō vevií ne, ti kaa te kuvi xtūvi mií u é kāde tíī ú ni ntō, ntá tsi vevií ne, ñá iní u nté koo kadā kuení ko iña nto.  

 

 

 

 

Kuenta iña Ágaa ni Sára

21 Xoó

ntōꞌo é ncho kuntīkɨ ́n ka nto lei Muíseé san ne, káꞌan ntō: ¿Va ñá ini ntú nto nēe é kākaꞌán leí san? 22 Tsí nte díꞌna uve naꞌa kakáꞌan tsí Abraán ne, úvi iꞌxā ñá xio. Uun ña ne, iꞌxá taꞌnú kade tsiñu iña ña, taꞌnú nani Āgaá ne, uun ne, iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ míi ñā, ñá nanī Sára. 23 Iꞌxá taꞌnú kade tsiñu sán ne, vata tsi ō káku vata kaa da nēé ka iꞌxa, ntá tsi iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ míi ñā ne, kākú vata tsi ō xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraán san. 24 Kini nto tsi úvi nuu i kakaꞌán u kuenta iña i sáꞌā. Uun nuu i é vēꞌxí xuku é nani Sināii, dɨ ́vi īña Ágaá san. Xoó kaduku ntée i nuu i sáꞌā ne, káku ñā é kuntēé kɨmi ñā leí san. 25 Tsí Agaá san ne, vata kaa xuku é nani Sināii é tuví ñuú Arabia káa ña, vata kaa  

 

 

 

344

GÁLATAS 4​, ​5 ñuú Jerusaleen é tuví ñuxiví sa kaa ña dɨ. Tsi ntúni nuu i sáꞌa nī ña é ntoo ikān ne, nteé kɨmi ñā leí san. 26 Ntá tsi xoꞌō ne, ñá te kadūku ntée ō leí san, tsí ñuu kó ne, dɨvi ñūú Jerusaleen é tuví ntaꞌa Xuva kō. 27 Tsí uve naꞌa túꞌun Xuva ko kākaꞌan: Kutūvi díni nto, dɨvi ntō é ña kakúvi koo iꞌxá nto, dɨvi ntō é xoxo iꞌxá nto. Kachuꞌu ntáa nto é dóo diní nto, dɨvi ntō é vata kaxnúu iꞌxi nto. Tsí ñadɨ ̄ꞌɨ, ña é ña káde xɨɨ ña ña kuentá ne, dií dií ka kaxio iꞌxá ña é ñā é tuvi niꞌi xɨɨ i, kaꞌan. 28 Ení ko, vata ntáa Isaa ntáa nto. Xoꞌō ne, iꞌxá Xuva ko ō, tsi káku o vata tsi ō xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña kídaā. 29 Ntá tsi vata tsi ō dé xeni iꞌxá e káku vata ō káku da nēé ka iꞌxá ni īꞌxá e káku kuenta iña Espíritu Xuva kō né, kuān ó kakuvi vevií dɨ. 30 Ntá tsi ¿nee iñá ntu kakaꞌan túꞌun Xuva kō? Kakaꞌan: “Kiñuꞌu nto taꞌnú kade tsiñú san ni īꞌxá tun, tsí iꞌxá taꞌnú kade tsiñú san ne, ña kúvi nīꞌi na iña uva na vata kaa iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ míi ñā”, kaꞌan. 31 Xoꞌō ne, ení ko, ñá te vāta ntáa iꞌxá taꞌnú kade tsiñú san ntáa o, tsí vata ntáa iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ míi ña ntáa o.  

 

 

 

 

 

5

É nakáku Cristu ko

É nakáku Cristu ko e nteé kɨmi kō leí san, tsi ñá ntīo ña é kuꞌun kutū ká ō. Dukuān ne, kaka xaa ntiꞌxe nto ve; ñá ku dā váꞌa nto é kadā kûꞌvé leí san iña nto. 2 Kini nto é kākaꞌán u. Xuꞌú e Pablú u ne, kakaꞌán u ni ntō tsí te  

kuēꞌé nto é kāꞌnté ña kúñū é īxi nto vata xkoó ini ñá Israeé san ne, vata te kākaꞌan ntó tsi é ntaā í xiꞌí Cristu íña ko. 3 Kakaꞌan xtúku u tsí da xōó ka ñaꞌa é tēꞌnte kúñū é īxi ñá ne, da miī é viī ña é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌán lei Muísee. 4 Xoó ntoꞌo e ntáxio ntii nto e ntáde ntaa nto leí san vata koo é ntɨ ̄ꞌɨ kuétsi ntō ne, ña kaxéꞌe nto itsi é nakākú Cristu nto; ntánakuitā nto é vāꞌa é ncho taꞌxi Xuva ko ntō doméni. 5 Ntá tsi xoꞌō é kuintiꞌxe ko Xuva kō, é nuu Espíritu ñā nima kó ne, ntantétu ō é nīꞌi ko nima vaꞌá ko ntaꞌa Xuva kō. 6 Tē uun tsi kúñū kúvi o ni Jesūcristú ne, ñā té ini te teꞌnte kúñu ixi ko, o tē ñaꞌa. É kuintiꞌxe ko Xuva kō ne, sáꞌā é kaīdiáꞌvi ne, dukuan kuīnima ko taꞌan kó dɨ. 7 Ntōꞌó ne, é īka váꞌa ntō kídaā. ¿Xoó ntu édɨ nuu i itsi e kuíntiꞌxe nto é nuu é ntaā i? 8 Ñá te kuān ó kakaꞌan Xúva kō, ña é kana nto. 9 Ini nto tsí te un siin tsi uꞌxen ia nādaka ó ne, kuia kanɨɨ tɨ ̄ꞌntɨ i. 10 Xuꞌú ne, kanteé iní ko Xuva kō é ña da váꞌa ña é tuku koo kadā kuení nto. Ntá tsi kuéꞌe Xuva kō é ntoꞌo da xōó ka ñaꞌa, ña é kanakutsuꞌun ntō. 11 Ntá tsi xuꞌú ne, ení ko, tē dɨ ́ kakaꞌan ntódo ká u ni ntō é kāntio é tēꞌnte kúñu ixi nto ne, ñá kuan koo ntōꞌo ká ko ntaꞌa ña Israeé san. Tē dɨ ́ kuān ó kakaꞌán u ne, ña túvi nēe nuu i é kūdiín ka ña dá tekū ña túꞌūn é xiꞌí Cristu ntíká krusí san kuenta iña ko. 12 Ña ntánakutsuꞌun ntō sán ne, dií ka váꞌā ó te na kāda aꞌma kueꞌen ñá kúñu ñā. 13 Tsí ntōꞌó, ení ko, é kana Xuva ko ntō vata koo é na nakāka xaa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

345

GÁLATAS 5​, ​6

nto. Ntá tsi kuān te ntaíka xaa nto ne, ña kúvi viī ntó da nēé ka é ntio nima ntó, tsi é viī ntó ve ne, kuinima xntó taꞌan nto ne, dukuan vāꞌá koo vií nto ni ñā. 14 Tsi é un ntɨꞌɨ ̄ é kakaꞌán leí san ne, uun tsi nuu i ncho kaꞌan: “Kuinima ntó taꞌan nto vatā ó kakuinima nto kúñu ntō”, kaꞌan. 15 Ntá tsi te kaꞌan ntée nto taꞌan nto, te kūvi ña ita ntó ne, koto nto tē ña nakunaa nto taꞌan nto un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto.  

 

Ō é ntio kō é viī mii ó ne, ō é ntio Espíritū é vīi o

16 Sáꞌa

kakāꞌán u ni ntō: Vií nto vatā ó ntio Espíritū san é viī nto; ñá ntukū nuu iní nto nté koo niꞌi nto é ntio nima kíni kaa nto. 17 Tsi é ntio nima kíni kaa nto ne, ñá te vata ō é ntio Espíritū san. É ntio Espíritu Xuva kō sán ne, ñá te dadɨɨ nī í vatā o é ntio nima kíni kaa nto. Kanāá nima kíni kaa nto ni Ēspíritū sán ne, Dukuān ne, ña kúvi viī ntó nēe é ntio nto. 18 Ntá tsi te kuēꞌé nto é nañēꞌe Espíritū san nto nté koo vií nto ne, ñá kantīo é kadā kûꞌvé ka leí san iña nto. 19 Dōo ditó nēe nuu i e ntáde ñaꞌa, ña e ntántīkɨ ́n nima kíni ntáa. Ntaíka luku ña. Ntáde ña nēe e dóo kini kaa ntádē kuení ña. Ña ntákukaꞌan nuu ña e ntádē xení ña ni da xōó ka ñaꞌa. 20 Ntánuu iní ña tuku xuva ñā. Ntáde tatan ñā. Ñá ntīo kueꞌen ñá taꞌan ña. Ntánaā ña. Ntákukuiñū ña. Ura tsí i ntákudiin ña. Ntáde ñā nee iña é ntio mii ñā. Ntákii nteé xio ña taꞌan ña. Ña ncho vii ña e ntáde taꞌan ña. 21 Dōó neꞌu iní ña. Ntaéꞌní ña taꞌan ña. Dōó ini xiꞌi ña. Viko kini kaa ntáde ña, ni  

 

 

 

 

dōó tɨtɨ ́n ka nuu i é kuān ntáa san. Viꞌa ve ne, kakaꞌán u ni nto vatā ó kakaꞌán u ni nto dīꞌna, tē xoó ñaꞌa ntáde ña nuu i sáꞌā ne, ña kúvi nīꞌi ña é kuntōo ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 22 Ntá tsi xoo ñáꞌa e ntántīkɨn ña Espíritū sán ne, ntákuinima ñá taꞌan ña. Dōó diní ñuꞌu nima ña. Váꞌā ó ntoo ña. Ntákutíi ña nima ñá ni tāꞌan ña. Ntáde ñā é vāꞌá ni tāꞌan ña. Ntáde ntaa ña nee iña é ntaxéꞌe ña xuꞌu ña. 23 Ñá tē ntáde naꞌnu ña. Ñá te dotō tsi ntáde ña. Nté uun lei ña kakaꞌan é ña kuvi é kuān koo vii o. 24 Xoó ñaꞌa, ña é ntee kɨmi ña Jesūcristú ne, vata tē xiꞌí nima kíni kaa ña ntíkā krusi ni é un ntɨꞌɨ nūu i é kīni kaa é ntio i, é ntukū nuu iní i. 25 Tē é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko e táꞌxi Espíritū sán ne, na kuēꞌé ō é nañēꞌe Espíritū sán kō nté koo é vāꞌá koo vii o. 26 Ñá kada kaꞌnu ñaꞌa ō. Ñá nakutsuꞌun taꞌan ō. Ntē ña kuneꞌu iní ko ni taꞌan kō.  

 

 

 

 

6

É xntii o taꞌan kō

Ení ko, te kinī ntó tsí kade uun ñaꞌa é kīni kaa né, dɨvi ntō é nuu Espíritū Sántū sán nima ntó ne, xntii nto ñā é vāꞌá koo vií ña. Vāꞌa váꞌa tsi kōo kaꞌan ntó ni ñā ne, kuenta tsi vií nto kúñu nto tē ña kóꞌxo nto nuu i sáꞌā dɨ. 2 Xntii nto tāꞌan nto dá kantoꞌo ña ne, dukuan kōo kada ntaa ntó vata ō ntío Cristu. 3 Tē dóo kaꞌnu ñaꞌa ō kuiní mii kō né, kuān té ña te nee kainuu áꞌvi ō ne, da kaeni ntaꞌví mii ō kúñu kō. 4 Koto váꞌa nto nté o de nto. Te vāꞌá ō, kuiní nto ne, kidáa kuvi kutūvi dínī ntó ne, ñá kantīo é kutsuꞌun  

 

 

346

GÁLATAS 6 nto tē dií ka vaꞌá nto é ña nguiī san. 5 Tsí kantio é vāꞌá koo vii o nēe tsíñu é nīꞌi ko. 6 Xoó ñaꞌa é kanakuāꞌa ña túꞌūn vaꞌá san ne, váꞌā ó te kātsin dava ña ni mastru ña é un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌa é īó iña ña. 7 Ñá ku enī ntaꞌví nto kúñu ntō, tsí ña kúvi nārkɨ ́ntēe o Xuva ko. Da nēé ka é kūꞌxí ō né, dɨvi tsī é nīꞌi kó dɨ. 8 Te kūꞌxí o da nēé ka é ntio nima kíni kaa kō ne, níꞌi kō doxiꞌí san. Ntá tsi te kūꞌxí o vatā ó ntio Espíritū Sántū sán ne, níꞌi ko ntuvi vāꞌá iña ko ntii dañu ntūvi ntaꞌa Espíritū san. 9 Dukuān ne, ñá ku kuduꞌxen kō é vīi o é vāꞌa, tsí te kūtíi o nima kó ne, níꞌi kō é vāꞌa te xee ntúvi i. 10 Dukuān ne, dá īó ka ntuvi ne, váꞌa koo na vīi o ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, dā dií dií ka ni taꞌan ko, ña ntákuintiꞌxe i san.  

 

 

 

 

 

Kaxeꞌe Pablu ítsi da ntɨ ́ꞌɨ tūtú san

11 ¡Un

ntáa letra naꞌnú san é kaꞌū ú ntaꞌa miī kó ve! 12 Ntio ko é kūtuni nto tsí ña tsīkán, ña é ntio i é kuētsi é tēꞌnte kúñu ixi nto ne, da miī e ntáde ña vata koo é ña kaꞌan kíni ñaꞌa san íña ñá ne, vata koo é ña  

ntóꞌo ña kuenta iñá krusí san mí xiꞌí Cristu kuénta iña ko. 13 Ntá tsi dɨvi ñā é tēꞌnte kúñu ixi ña ne, ntē ña ini de ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña é kākaꞌán leí san. Da mii tsī é ntio ña é kaꞌntē ntó kúñu ixi nto vata koo é vīí naꞌnu ña tsí dɨvi ñā edé ña e kuán o dé nto. 14 Xuꞌú ne, nté uun nuu i é ña ncho vií kaꞌnu ú kuenta iña i; da mii tsi kuēnta iñá krusi mí xiꞌí Cristu kuénta iña ko. Ñá kāde ká u kuenta nee nuu i é īó ñuxiví sa. Vata tē xiꞌi, kuíni kó ne, vata tē xiꞌí u dɨ kuenta iña i. 15 Tsí te ūun tsi kúñū kúvi o nī Cristú ne, ñā té ini te teꞌnte kúñu ixi ko ne, o tē ñaꞌa. E kaínuu áꞌvi ne, é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. 16 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto e ntántīkɨn nto túꞌūn saꞌá ne, váꞌa koo na kuntōo nto. Na ntuntāꞌví ini Xuva ko ntō, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israee ntíꞌxe san, ña nteé kɨmi i Xuva kō. 17 Viꞌa ve ne, ñá ntīo kó tē xoó nakutsuꞌūn ká i kó kuenta iña i sáꞌā. Tsi é kūtɨtɨ ́n tsanta uve kúñū ko é kanañēꞌe tsí xuꞌú ne, kade tsiñu ntiꞌxe u iña Tóꞌo ko Jēsuu. 18 Nā xnuu viko Tóꞌo ko Jesūcristú nima ntó, ení ko. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.  

 

 

 

 

 

Tutu e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Efesu Taxnūu Pablu tutú iña ña ntákuintiꞌxe i, ñá ntoo ñuú Efesu

1

Xuꞌu é Pablú u ne, pustru íña Jesúcristú u tsí kuan ō ntío Xuva kō é tēé tsiñu ña ko. Taxnūu ú tutú sāꞌá iña ña ntáduku ntée Xuva kō, ña ntoo ñuú Efesu, ña ntákuintiꞌxe i Jesucristu. 2 Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristú ne, na nāxnuu viko ña nto. Na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto.  

É vāꞌa é kataꞌxi Xuva ko kuēnta iña Jesúcristu

3 Dōó

kaꞌnu Xuva ko, dɨvi Uvā Tóꞌo ko Jesūcristu. Dōo táꞌxi ña kō é un ntɨꞌɨ nūu i é vāꞌa é tuví e dukún kān tsi kúdadɨɨ o nī Cristu. 4 Tsí diꞌna dá tuví ñuxiví san ne, nākaxnúu Xuva ko ko kuēnta iñá Cristu vata koo é na ntāntoo ña nima kó, vata koo é ña tuví ka kuétsi ko tē xee o ntaꞌa ña. 5 Tsi dóo ntío ña kō ne, nté dīꞌna kakaꞌan ñá tsí kiꞌi ña kō é kuvi o iꞌxā ñá kuenta iña Jesúcristu, váta ō ntío ña. 6 Dukuān né, utén uten ntákaꞌan o tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Dōo váꞌā o dé ña ni kō. Ñá ni dē víni ña da táꞌxi ñá ko Iꞌxā ña, ña e dóo  

 

 

kuinima ña. 7 Nákakū ñá ko kuēnta iña Iꞌxá ña, tsi étɨ ña nɨñɨ ña kuénta iña ko. Dē kaꞌnu iní ña ni kō kuetsí kō, tsi dóo ntio ña kō. 8 Ñá te un sīin tsi kuínima Xúva ko kō ne, tāꞌxi ña é kūtúꞌve kō, é kiꞌin inī ko. 9 Tāꞌxi ña é kūtuni ko nee iña é ntio ña, nuu i é ña ni iní ō, vata ō ntío ña. 10 Sáꞌā dé kuení Xuva kō é viī ña dá xēe ntúvi i. Natāká nuu ña é un ntɨꞌɨ vāta koo é kodo nūú Cristú da nēé ka é īó e dukún kan ni da nēé ka é īó ñuxiví a. 11 É kudadɨɨ o nī Cristú ne, nākaxnúu Xuva ko ko ūun tsi nte díꞌna vata koo é nīꞌi ko íña ña. Kuān o dé Xuva ko vatā o é vāꞌá o kuíni ña. 12 Kuān o dé ña vata koo é ntɨ ̄ꞌɨ, é dīꞌna ntɨ ́ kuintiꞌxe ntɨ ́ Cristú ne, vií ntɨ vata koo é kāꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. 13 Dɨvi ntō dɨ, dá tekū nto túꞌūn é nuu é ntaā i, dá tekū nto nté koo nakáku nto ne, kuīntiꞌxe nto Cristu. Kudadɨɨ nto ni ñā né, xntēé Xuva ko nto nāꞌa da táꞌxi ña Espíritū Sántū é kunūu ña nima ntó vata ō táꞌxi ña xuꞌu ña. 14 Taꞌxi Xuva ko Ēspíritū Sántu vāta koo é kūtuni ko tsí vií ntiꞌxe ña vata ō táꞌxi ña xuꞌu ña dá kūvi nakiꞌi ña é un ntɨꞌɨ nūu i é kāduku ntée ña.  

 

 

 

 

 

 

 

347

348

EFESIOS 1​, ​2 Kidáā ne, kaꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Kaikán Pablu ntaꞌa Xuva kō é kuēꞌe ña é na kukīꞌin iní ña ntákuintiꞌxe i 15 Dukuān

ne, da téku ko tsi dóo ntákuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jēsuú ne, tsi dóo ntákuinima nto taꞌan ko, ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō ne, 16 ñá kaxtuvī mií u é nakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto. Kanakaꞌān kó nto dá kakāꞌan ntâꞌví u. 17 Kaikán u ntaꞌa Uvā Tóꞌo ko Jesūcristú, dɨvi Xuva kō, ña e dóo vaꞌá san, te tāꞌxi ña é kūtúꞌve váꞌa nto iña ña, vata koo é kɨ ̄ꞌɨn dɨkɨ nto é kākaꞌan ña, vata koo é kīní vaꞌa ntó ña. 18 Kaikán u ntaꞌa Xuva ko te nāxiꞌí nuu ña nuu nto vata koo é kūtuni ntó nēe é nīꞌi nto é kāna ña nto. Te tāꞌxi ña é kūtuni nto tsí ña te nté kaa vaꞌa, ña te nté kaa kuika nuu i iña Xuva ko é kaxéꞌe ña ñaꞌa é nakuido daꞌan ñā. 19 Te tāꞌxi ña é kūtuni nto tsí ña te nté kaa kaꞌnu ña. Kakuvi vií ña é un ntɨꞌɨ kuēnta iña kó, dɨvi ō e ntákuintiꞌxe ko ñā. Nañēꞌe ñá kō tsí kuvi vií ña nī é un ntɨꞌɨ ̄ 20 dá nantōto ñá Cristú rkontuvi é xiꞌi ñá ne, xéꞌe ñā é kutuvī ñá diñɨ kuaꞌa ña e dukún kān. 21 Dií ka kaꞌnu Jesuu é da xōó ka ña tsiñu naꞌnu i, da xōó ka ña tsiñu i, da xōó ka ña ntádē kûꞌvé e dukún kan, da xōó ka ña ntádē kûꞌvé ñuxiví a, da xōó ka ña e dóo kaꞌnu, kuān te ntóo ña vevii, kuān te ntóo ña ntuvi é kɨ ̄ꞌɨn o. 22 Taꞌxi Xuva kō é kūvi vií Cristu ni é un ntɨꞌɨ ̄. Tāꞌxi ña é kūvi Cristu tóꞌo īña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é kāduku ntée ña ntákuintiꞌxe i san. Cristú ne, dɨvi ñā é kadē kúꞌvē ñá kuenta iña ña  

 

 

 

 

 

 

ntákuintiꞌxe i san. 23 Ña ntákuintiꞌxe i sán ne, vata ntáa kúñū Cristu ña. Kanuu méꞌñu kanuu dava ña ña ntákuintiꞌxe i sán ni da kanɨɨ dūꞌva ñuxiví san.  

2

Nakākú Xuva ko kō, tsi dóo kakuinima ñá kō

Taꞌxi Xuva ko ntuvi vāꞌá iña nto, dɨvi ntō é vata ntáa ña xiꞌi ntáa nto kídaa kuēnta iña kuétsi ntō, dá vāta kuintíꞌxe nto Cristu. 2 Dōó ncho vií nto kuétsī kídaā, dá ntīkɨn ntó vata xkoó ini ñá ñuxiví san. Dé ntaa nto é kāꞌan tóꞌō e ña váꞌā san, ña é kadē kûꞌve iña é ña váꞌā é ntoo e dukún kān, dɨvī é kākaꞌan nté koo vií ñaꞌa, ña é ña ncho kuintíꞌxe i Xuva kō. 3 Kuān o dé o, ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o, kídaā. Éde o da miī é ntio kō. Dē ntaa o é kākaꞌán nima kíni ntáa kō, e ntádē kuení kō. Dukuān ne, kantio é nīꞌi ko é ntōꞌo ko e dóo kaꞌnu é kataꞌxi Xuva ko, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ka ñaꞌa. 4 Ntá tsi un váꞌa tsi ntúntaꞌví ini Xuva ko kō, tsí ña te nté kaa kakuinima ñá kō ne, 5 taꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko kuenta iñá Cristú, kuān te kantío é nīꞌi ko doxiꞌi kuenta iña kuétsi kō. Da mii tsī e dóo vaꞌá Xuva kō é nakakū ñá kō. 6 Vata ō ntóto Tóꞌo ko Jesūcristú ne, kuan ō nántoto ña kó dɨ ne, taꞌxi ña é kuntoo dadɨɨ o ni ñā e dukún kān, tsi kuíntiꞌxe ko Jesūcristu. 7 Kuan ō dé ña vata koo é nañēꞌe ñá ñaꞌa rkontuví ve tsí un váꞌa tsi kakuinima ñá kō, tsi dóo váꞌā ó de ña ni ko kuenta iña Jesúcristu. 8 Da mii tsī e dóo vaꞌá Xuva kō é nakakū ñá nto da kuíntiꞌxe nto. Ña túvi nēe nuu i é vīi mii nto é nākáku nto, ntá tsi  

 

 

 

 

 

 

349

EFESIOS 2​, ​3

doméni táꞌxi Xuva kō é nākáku nto. 9 Ña kúvi vīi o nee nuu i é nākáku ō, vata koo é ña vií kaꞌnu ō. 10 Tsí Xuva kō de kúꞌvē ñá kō vata koo é da ntántīkɨn o Jesuú ne, vii ō é vāꞌá, vata ō kaꞌan Xúva kō nte díꞌna é vīi o.  

 

É kuntōo váꞌa o kuēnta iñá Cristu

11 Dukuān

né, nakaꞌan ntō nte ntáa nto díꞌna, dɨvi ntō é ña te ña Israeé nto. Ntákaꞌan ñá Israeé san iña ntó “ñaꞌa, ña é ña ni téꞌnte kúñū é īxi i”, tsi ntántīkɨn ña vata xkoó ini ña e ntaéꞌnté ña kúñu ña, kuān te mii tsi ñá éꞌnte ña. 12 Kidáā ne, váta kīni ntó Cristu. Tuku ñaꞌa nto é ña Israee. Ña túvī nee iña é intétu nto, ntē ña ni iní nto xoo é Xuva kō. 13 Ntá tsi vevií ne, kudadɨɨ nto ni Jesūcristu. Dɨvi ntō é ña ni kuvi kiꞌxi étsin nto Xuva kō kídaā né, ntoo niꞌi nto ñā vevii, tsi étɨ Cristu nɨ ́ñɨ ña kuenta iña nto. 14 Tāꞌxi Cristu é kuntōo váꞌa ō, tsí idé ña é ntūdadɨɨ ña Israeé san nī ña e ña te ña Israeé san. É nākaán nuu ña míꞌi kāntiꞌu kídaā da ntánāa núu ña Israeé san nī ña é ña te ña Israeé san. 15 Dā xiꞌi ñá ne, nantɨ ́ꞌɨ ñā leí san é kākaꞌan nté koo vii o, é kadē kûꞌve íña ko. Uun tsi ñaꞌa, ña é xēe, ntáda dadɨɨ ña ntuvi ñáꞌa san, tsi ntákuintiꞌxe dadɨɨ ña Xuva kō. Kuān o dé ña vata koo é kuntōo váꞌa ña ni tāꞌan ña. 16 Dukuān né, dā xiꞌi ña ntíkā krusi kán ne, nantɨ ́ꞌɨ ña duꞌxēn é ēdé ntuvi ñáꞌa san vata koo é kūvi ntuváꞌa dadɨɨ ña ni Xuva kō. É uun tsi ñaꞌa kúvi ña ve. 17 Véꞌxī Cristú ne, kaꞌan ña nté koo kuntōo váꞌa nto, dɨvi ntō é vata kiní nto Xuva ko, ni ñāꞌa san  

 

é ini ñá ña. 18 Kuenta iña ña kuvi kɨ ́ꞌɨn etsin o nuu Xuva ko, tsi é niꞌi ko Espíritu ña, ntuvi ō. 19 Dukuān ne, ñá te ñā tuku ñuú ka nto, ñá te ñā é doto tsi ntaíka ká nto, ntá tsi ña ñuú Xuva ko nto vē. Ña víꞌi Xuva ko nto vē ne, dadɨɨ xnto ni ñā e ntáduku ntée ña. 20 Vata kaa viꞌi san ntáa nto, tsí odo nto nú etɨ viꞌi san. Etɨ viꞌi sán ne, dɨvi tūꞌun é nakuāꞌa pustrú san nī ña kaꞌán naa Xuva ko. Mii Jesūcristú ne, xuu é odo nūu diñɨ ntii viꞌi san. 21 Xoꞌō é kudadɨɨ o nī Cristú ne, kuve taꞌan o vāta ntáa ntiká ntoꞌo é xɨ ̄ꞌɨ ́ taꞌan vaꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ diñɨ i, da nté ntuvi o xūkún Xuva kō míꞌi ña kakɨ ́ꞌvi nté uun nuu i é kīni kaa. 22 Dɨvi ntō dɨ, dá kudadɨɨ nto nī Cristú ne, kuve taꞌan nto nī ña ntákuintiꞌxe i san vata koo é kūvi nto xúkun Xuva kō, tsí nuu Espíritu ñā nima nto.  

 

 

 

 

Dɨvi tsīñu Pablu é kāꞌan ña túꞌūn vaꞌá san nī ña é ña te ña Israee

 

 

 

 

3

Dukuān ne, xuꞌu é Pablú u ne, nuu kutū ú kuenta iña Jesúcristu, váta koo é dɨvi ntō, ña é ña te ña Israeé nto, níꞌi ntō é vāꞌa. 2 Á te īni nto tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko ni kō da tée tsiñu ña ko é kāꞌán u túꞌun ña ni ntō. 3 Táꞌxi Xuva kō é kūtuni ko é tuvi xuꞌu íña ña, vatā o dé váꞌa ú diꞌna é ña kuéꞌe tsi túꞌūn é kākaꞌán u. 4 Dā nakuaꞌa nto túꞌun tsīkán ne, kūtuni nto tsí iní u nuu i é tuvi xuꞌu iñá Cristu. 5 Dá ntē vevií ne, ñá ni xēꞌé Xuva kō é kūtuni ñáꞌa. Ntá tsi vevií ne, e xéꞌe Xuva ko kuēnta iña Espíritū Sántū san é kūtuní pustrú san nī ña ntákaꞌán naa Xuva ko. 6 Sáꞌā ne, nuu i é tuvi xuꞌu kídaā: tsí ña é ña te ña Israeé  

 

 

 

 

350

EFESIOS 3​, ​4 ne, dadɨɨ tsi niꞌi ña íña Xuva ko nī ña Israeé san, tsi e kúdadɨɨ ña nī ña Israeé san kuenta iña túꞌūn vaꞌá san. Níꞌi ñā é xēꞌé Xuva ko xūꞌu ña dɨ dá kuintīꞌxe ña Cristu. 7 Tēé tsiñu Xuva kō ko é kāꞌan ntódo u túꞌūn saꞌa, tsi dóo váꞌā ó de ña nī kó ne, tāꞌxi ña kó ntii ñā vata koo é kūvi vií u tsiñu sāꞌa. 8 Xuꞌú ne, dií ka dutsi kaa u é ña e dií ka dutsi kaa é kāduku ntée Xuva kō. Ntá tsi dóo váꞌā o dé Xuva kō, tsi táꞌxi ñā é kāꞌán u nī ña é ña te ña Israeé san túꞌūn vaꞌá iñá Cristu é dií ka nuu áꞌvi é ntē ña ini o nté kaa. 9 Taꞌxi Xuva kō, ña é de kûꞌve é un ntɨꞌɨ ̄ é īo, é kāꞌan ntódo ú vata koo é kīni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa nté ō de kúꞌvē ña é koo nuu i sáꞌā e xtúvi xuꞌu ña un tsi nte dá iñɨ ntuꞌu ñūxiví san. 10 Kuān o dé ña vata koo é kūtuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña e ntádē kûꞌve e dukún kan tsi dóo ini Xúva kō é un ntɨꞌɨ ̄ nté koo vii ña dá kinī ñá ña ntákuintiꞌxe i san. 11 Un tsi nte díꞌna kuān ó ncho vií ña kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristu. 12 Kuenta iñá Cristú ne, ini o tsí kuvi xee étsin ō nuu Xuva ko. Tsí te kuintiꞌxe ko ñā ne, ñá kaūꞌví ka ko ñā. 13 Dukuān ne, kakaꞌán u ni nto tē ña nátɨvi iní nto é kuān ó kantoꞌo kó kuenta iña nto. Tsí xuꞌú kantoꞌo kó vata koo é nīꞌi nto é vāꞌa.  

 

 

 

tsí ña te nté kaa īo é vāꞌá iña ña. u te kunūu Cristu nima ntó da ntákuintiꞌxe nto. Na tāꞌxi ña é kūtúꞌve váꞌa nto nté koo kuinima kuéꞌen nto, 18 vata koo é kūtuni ntó, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáduku ntée Xuva kō, nté kaa nīꞌi, nté kaa kani, nté kaa kūnu, nté kaa dūkun kaxee táꞌan é kākuinima Xúva ko kō. 19 Kaikán u te kinī nto nté kaa ntio Cristu kó, kuān té ña kuvi kadá kuení kō tsi dóo kuēꞌe, vata koo é kūꞌun tsitu kueꞌén nima ntó Xuva kō. 20 Dōó kaꞌnu Xuva kō. Dōó īó ntii ña é kāde tsiñu ña nima kó ne, kuvi víi ña dií dií ka vaꞌa é kaikan o, dií dií ka vaꞌa é kadā kuení kō. 21 Te kāꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu Xuva ko kuēnta iña ña ntákuintiꞌxe i san, kuenta iña Jesúcristu. Kuān koo kaꞌan ñá da ntántoo ká ñaꞌa san ñuxiví a ne, ntii dañu ntūvi dɨ. Kuan tsi koo na kōo.

17 Kaikán

 

 

 

 

 

 

 

Kakuinimá Cristu nto

14 Dukuān

né, kanchɨtɨ ̄ ú nuu Xuva ko, dɨvi Uvā Tóꞌo ko Jesūcristu. 15 Uva ña īña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tātá ñaꞌa sán dɨ, kuān té ña ntoo e dukún kan, kuān té ña ntoo ñuxiví a. 16 Kaikán u te tāꞌxi ña é kunūu ntii nima ntó kuenta iña Espíritu ñā,  

 

4

É uun tsi kúñū kúvi o kuēnta iña Espíritū Sántū san

Xuꞌu é nuu kútū ú kuenta iña Xuva kó ne, kaikán u ntaꞌa nto te viī ntó vatā ó ntio Xuva kō é vīí ña e kána ña. 2 Ñá vīí kaꞌnu nto. Ñá ku kudīin nto ni ñaꞌa. Na kūtíi nto kuntētu nto. Na kūtíi nto ni tāꞌan nto. Na kuīnima ntó ña. 3 Koo ntii ntō é ña xtuví mii ntō é uun tsi ntádē kuení nto vatā ó katáꞌxi Espíritū Sántū san dá ntoo váꞌa nto. 4 Uun tsi kúñu nto, ni ūun tsi Espíritu ntō dɨ ́, vatā ó īó uun tsi nuu i é vāꞌa e ntantétu nto é nīꞌi ntó rkontuvi, ntoꞌo é kána Xuva ko ntō. 5 Uun tsi Tóꞌo kō, uun tsi túꞌūn vaꞌa é kuintiꞌxe ko, ni ūun tsi nuu  

 

 

 

351

EFESIOS 4

i é kutsi ntute o. 6 Uun tsi Xuva ko, dɨvi Uva ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Dɨvi ñā é odo nuū ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Dɨvi ñā é nuu méꞌñu nuu dava ña ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. 7 Ntá tsi é un é un ō ne, é tāꞌxi Cristu ko nuu i é vāꞌa é vīi ó, vatā o ntío ña. 8 Dukuān ne, kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Da kūntáa ña e dukún kān ne, ntēka ñá ña ñuꞌu kutū ne, xéꞌe ña nuū i é vāꞌa é vīí ñaꞌa san, kaꞌan. 9 ¿Nee iñá ntu kani tuꞌun é kākaꞌan é kūntáa ña? Ncho kaꞌan tsí diꞌna naínu ña ñuꞌu a. 10 Ña e naínú san ne, dɨvi tsi ñā é kūntáa ña míꞌī e dií ka dukun e dukún kān vata koo é kadā kúꞌvē ñá da kanɨɨ dūꞌva. 11 Tāꞌxi ña nuu i é vīi o, é un é un o. Iō ñá ne, xéꞌe ñā é viī ñá pustru. Iō ñá ne, xéꞌe ñā é kāꞌan ñá naa Xuva ko. Iō ñá ne, xéꞌe ñā é kāꞌan ntódo ña túꞌūn é nakáku ō. Iō ñá ne, xéꞌe ñā é kadā kúꞌvē ñá ña ntákuintiꞌxe i sán ne, nakuāꞌa ña ña nchuꞌún san dɨ. 12 Kuān o dé ña vata koo é koo túꞌve ña ntáduku ntée ña é viī ñá tsiñu ña, vata koo é nakuēꞌnu ña ña ntákuintiꞌxe i Cristú san 13 da nté dadɨɨ tsi kuintiꞌxe ko, dā nté dadɨɨ tsi ini váꞌa o Iꞌxá Xuva kō. Kidáā ne, kukaꞌxi nuu ō ne, kuéꞌnu ō vata koo é un ntɨꞌɨ ̄ é vīi ó ne, vií o vatā o dé Cristu. 14 Ñá vīí ka o vatā ó de iꞌxá san é nuu nuu tsi ntánadama e ntádē kuení i. Ntántīkɨn dá nēé ka nchuꞌun é xēe e ntánañēꞌe ña ntaéni ntaꞌví san, ña e dóo ntáde é kīni kaa. 15 Ntá tsi kaꞌan o é nuu é ntaā í ni ñāꞌa, tsi ntákuinima kó ña. Kidáā ne, kueꞌnu ká o un tsi  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dā nte xee táꞌan o vii o vatā o dé Cristu. Dɨvi ñā né, odo nuū ñá iña ña ntákuintiꞌxe i sán vatā ó odo nūu dɨkɨ ko iña kúñu kō. 16 Xoꞌō ne, vata káa kúñū Cristu ntáa o, é dóo váꞌā ó xɨꞌɨ taꞌan é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌvi ī. Te ūn ntɨ ́ꞌɨ tsi taꞌvi ī dóo váꞌā ó ntáde tsiñu ne, dóo váꞌā ó kaeꞌnu kanɨɨ ̄ kúñu ñā. Kuan koo na kuīnima táꞌan kō dɨ, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o e ntáduku ntée o Cristu.  

Ntuvi xēé iña ko e táꞌxi Cristu

17 Dukuān

ne, kakaꞌán u ni nto vē, tsí ntio Xuva kō é viī nto sáꞌa. Ñá vīí ka nto vatā ó de ñaꞌa, ña é ña ini Xúva kō. Dotō tsi ntáde ña é ntio nima kíni ntáa ña. 18 Ñɨnēé ini dɨkɨ ña. Ña túvi ntuvi iña ña e táꞌxi Xuva kō, tsí ña ntákutuni ña, tsi dóo kaꞌxi ini ña. 19 Ña ntákukaꞌan nuú ka ña é da mii tsī e ntáde ña é kīni kaa. Ñá tē nté kaa diní ña é viī ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é kīni ntáa san. 20 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ñá tē dúkuan ō ni nakuaꞌa nto íña Cristu, 21 tē nuu é ntaā i e téku nto é kākaꞌan ñá, tē nuu é ntaā i é dɨvi ña nakuāꞌa ña nto; tsí kakaꞌan ña é nuu é ntaā i. 22 Vatā ó kanatāva o doo déꞌén san ne, kuan koo naxtūví xio nto é ntio nima kíni kaa nto, é da mii tsī e ntaéni ntaꞌví nto. 23 Kuéꞌe ntō é ntaváꞌa Xuva kō nima ntó vata koo é vāꞌá tsi koo kadā kuení nto. 24 Nakunúu nto ntuvi vāꞌá iña nto é dē kûꞌvé Xuva ko īña ko vata koo é vīi o vátā ó de ña. Dɨvi ñā ne, kade ña é vāꞌá ni ñāꞌa sán ne, ña túvi nēe é kuētsí ña. Kuān koo vií o dɨ, tsi ntákuintiꞌxe kō é nuu é ntaā i. 25 Dukuān ne, ñá kāꞌán ka nto dovéte. Kaꞌan nto é nuu é ntaā í ni  

 

 

 

 

 

 

 

352

EFESIOS 4​, ​5 tāꞌan nto, tsí uun tsi kúñū kúvi o ni ñā. 26 Te kūdiin ntó ne, ntá tsi ña ku viī nto é kīni kaa. Ña naꞌa tsi kudīin ntó dɨ, na ntūkaꞌnu iní nto diꞌna dá kuido nuu ngántii. 27 Ntē ña ku xeꞌe nto é kāꞌan tóꞌō e ña váꞌā san nté koo vií nto. 28 Ña kadúꞌu sán ne, na xtuvī mii ña é kāduꞌu ña. Na kōó ntii ña kada tsiñu ña vata koo é nīꞌi ña é natsīꞌi ña iña ña ntátaan nuú i san. 29 Ñá kāꞌan kíni nto, ntá tsi kaꞌan ntó nēe é vāꞌá, nēe é kaxntīi é kuēꞌnú taꞌan nto vatā ó kantio ña, vata koo é na nāxnuu viko ña ñaꞌa, ña kateku í san. 30 Ña ku vii nto nee iña é kāde i é kuntāꞌxa iní Espíritu Xuva kō, tsi táꞌxi Xuva kō Espíritū san vata koo é kūtuni ko tsi ntáduku ntée o Xuva ko tē xee ntúvi é nakiꞌī kueꞌen ñá kō. 31 Xtuvī mii nto é dutsī kuiní nto, nī é kakudiin nto. Ñá ku nāa núu ká nto. Ñá ku kāchuꞌu ntó. Ntē ña kaꞌan kíni nto iña taꞌan nto. Ñá ku viī nto nté uun nuu i é kīni kaa. 32 Ntá tsi vií nto é vāꞌá ni tāꞌan nto. Ntuntāꞌví ini nto ñā ne, kada kaꞌnu iní nto ni ña vatā ó de kaꞌnu iní Xuva ko ni nto kuēnta iñá Cristu.  

 

 

 

 

 

 

Nté koo é vāꞌá koo kuntoo iꞌxá Xuva kō

5

Vií nto vatā ó de Xuva kō, tsí iꞌxá ña nto e dóo ntío ña nto. 2 Utén utén kuinima ntó taꞌan nto vatā o kuínimá Cristu ko dá xeꞌé ña ntuvi iña ña kuenta iña ko. Dɨvi ñā e kúvi ña doméni e dóo vaꞌa, é vata kaa uun diko e dóo váꞌa ñeꞌe iña Xuva ko. 3 Dɨvi ntō e ntáduku ntée nto Cristú ne, ñá ku kāꞌan nto nté uun  

 

túꞌūn nuu i é kīni kaa e ntáde ñaꞌa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, e ntáde neꞌu iní ña ni ñāꞌa san. 4 Ñá ku kāꞌan nto túꞌun dēntu. Ñá ku dotō tsí kaꞌan ntó, ntē ña doto tsí xkuntée nto nuu i é ña váꞌa, tsí ña te váꞌa o é kuān koo víi o. Dií ka váꞌā ó te nākuéꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. 5 Tsí ini váꞌa nto tsí da xōó ka ñaꞌa é kakidi niꞌi ña ñadɨ ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ñā né, da xōó ka ñaꞌa é kāde ña é kīni kaa, da xōó ka ñaꞌa é kākuneꞌu iní ña, é kānuu iní ña tuku nuu i é ña te Xuva kó ne, ñá nīꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō, nté ntāꞌa Cristu. 6 Ñá ku dā váꞌa nto é kāni ntaꞌví ñaꞌa san nto te dotō tsi ntákaꞌan ñá dovete, tsí kuenta iña i sáꞌā ne, kuéꞌe Xuva kō e dóo ntoꞌo ña, da xōó ka ñaꞌa é ña ncho kuintíꞌxe i ña. 7 Ñá ku kudadɨɨ nto ni ña kuān ntáa san. 8 Dɨvi ntō né, vata te ñɨnēe mi ntaíka nto kídaā, ntá tsi vevií ne, é nāxiꞌí Xuva kō mi ntaíka nto. Vií nto vata tsī ó de ñaꞌa, ña é kaīka mí kaxiꞌí nuu ñuꞌu. 9 Tsí ña é kānaxiꞌí nuu í ne, kade ña é vāꞌa. Kade ña é ntio Xuva kō. Kade ña é nuu é ntaā i. 10 Koo ntii nto viī ntó nee nuu i é dií ka vaꞌa é viī ntó vatā o é ntio Xuva kō. 11 Ñá ku dotō tsí kini nuu nto nuu i e ntáde ña e ntaíka mí ñɨnēe, tsí ña kaidiáꞌvi. Ntá tsi nañeꞌē ntó ña tsí ña te váꞌa o ntáde ña. 12 Tsi ntákukaꞌan nuu ko é kāꞌan o nuu i é ntáde xuꞌu ña. 13 Ntá tsi dā naxiꞌí nuu ñuꞌú san ne, ntii díto nuu i é iō xuꞌú, nte ntáa ntiꞌxe. 14 Tsí ña te nee iña é kuvi koo xuꞌu dá kaxiꞌí nuu ñuꞌú san. Dukuān ne, kakaꞌan ña: Ntoton, dɨvīn é kakidin. Nakuntítsin méꞌñū ña xiꞌí san ne,  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

353

EFESIOS 5​, ​6

Cristu naxiꞌí nuu ña nuu o, kaꞌan ña. 15 Koto váꞌa nto nté ō ntáde nto ve. Ñá viī ntó vatā ó de ña tuntú san, ntá tsi vií nto vatā ó de ña e dóo kiꞌin inī i. 16 Koo ntii nto kada tsiñu nto viꞌa īó ka ntuvi, tsi dóo īó nuu i é kīni kaa ntuvi sāꞌa. 17 Dukuān ne, ñá viī ntó vatā ó de ña tuntú san, ntá tsi kutuni nto nee é ntio Xuva kō é viī nto. 18 Ñá ku de kɨꞌvi ntō tsí dukuān ne, ña kúvi kotō kúꞌvē nto. Ntá tsi kuéꞌe nto é kadā kûꞌve Espíritū sán nima nto. 19 Kata nto nchuꞌún ni tāꞌan nto. Kata nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é kākaꞌan tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Kanɨɨ ̄ nima ntó kata nto iña Xuva ko. 20 Nguentúvi nakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko īña é un ntɨꞌɨ da nēé ka nuu i kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristu.  

 

 

 

 

 

21 Vií

Vata tsi te ñaviꞌi kō ña ntákuintiꞌxe i san

nto é ntio taꞌan nto, tsi ntaíko ñuꞌu ntō Cristu. 22 Dɨvi nto, ñadɨ ̄ꞌɨ, vií nto vatā ó ntákaꞌan xɨ ́ɨ nto, vatā ó de nto nī Tóꞌo ko Jēsuu. 23 Tsi ntádē kûꞌvé ñatīí san iña ñadɨꞌɨ ́ ña, vatā ó kade kûꞌvé Cristu iña ña ntákuintiꞌxe i ña. Dɨvi ñā né, kanakakū ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákuintiꞌxe i ña tsí uun tsi kúñū kúvi ña ni ñā. 24 Vatā o ntáde ntaa ña ntákuintiꞌxe i é kākaꞌán Cristú ne, kuan koo na kāda ntaa ñadɨꞌɨ ́ san un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan xɨ ́ɨ ña. 25 Dɨvi nto, ñatīí ne, na kuīnima ntó ñadɨꞌɨ ̄ ntó vatā o kuínima Cristu ña kuíntiꞌxe i ña. Tsí xeꞌé ña ntuvi iña ña doméni kuenta iña ña, 26 vata koo é nākate ña kuétsi ñā é nakutsi ntúte ña ña da kuíntiꞌxe  

 

 

 

 

ña túꞌun ñā. 27 Kuān o dé ña vata koo é ntāda ña ña kuenta ntaꞌa míi ñā, é vata kaa ñadɨ ̄ꞌɨ, ña e dóo váꞌa kaa. Dōo váꞌa ntíꞌxe ña vata kaa uun doo e dóo nuu aꞌví san é ña tuvi míꞌi ni xēꞌe, ña tuvi míꞌi ntútsiꞌi, ntá tsi váꞌa kueꞌen. 28 Duꞌvā ó kantio é kuinima ñatīí san ñadɨꞌɨ ̄ ñá, vatā ó kakuinima ña kúñu mii ñā. Te kākuinima ñá ñadɨꞌɨ ̄ ñá ne, kakuinima ña kúñu mii ñā dɨ. 29 Xōxó ñatīi é ña ntío kueꞌen ña kúñu mii ñā, ntá tsi kaxéꞌe ña é kāꞌxí ne, kade ña i kuenta. Kuān ó kade Cristu ni ña ntákuintiꞌxe i ña dɨ, 30 tsi ntáduku ntée ña ña. Xoꞌō né, kuān o ntáduku ntée o kúñū Cristú dɨ. Tsí dadɨɨ tsi kúñū kúvi o ni ñā. 31 Dukuān ne, kakaꞌan túꞌun Xuva kō tsí xtuvī mii ñátīí san uva ña ni dɨꞌɨ ñā vata koo é kutīniꞌi ña ñadɨꞌɨ ́ ña. Ntuvi ñá ne, uun tsi kúñū kúvi ña, kaꞌan. 32 Sáꞌa nūu i e dóo kaꞌnu, é ña ini o. Ntá tsi kakaꞌán u sáꞌā vata koo é kūtuni nto nté o de Cristu ni ña ntákuintiꞌxe i ña. 33 Ntá tsi kuinima ntíꞌxe nto, é un é un nto, ñadɨꞌɨ ̄ ntó vatā o ntákuinima nto kúñu mii ntō. Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, na kuiko ñuꞌu ña xɨ ̄ɨ ña dɨ. Dɨvi nto, īꞌxá, kada ntaa nto e ntákaꞌan úva nto ni dɨꞌɨ nto, vatā o é ntio Xuva kō. Tsi váꞌā o é kuān koo vií nto. 2 Tsi túꞌūn é kuvi ūun é kākaꞌan é nīꞌi ko é vāꞌá te kāda ntaa o ne, kakaꞌan: “Kuiko ñuꞌu nto uva nto ni dɨꞌɨ ntō, 3 vata koo é kuntōo váꞌa nto, vata koo e dóo kani ntuvi iña nto ñuxiví sa”, kaꞌan. 4 Dɨvi ntō né, uvā, ña kú de nto é na kūdiin iꞌxá nto, tsí nakuēꞌnu váꞌa nto i. Kuéꞌe nto é ntōꞌo i te ña váꞌa  

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

354

EFESIOS 6 o ntáde ne, kuéꞌe nto i ītsi nté koo kuntīkɨn Xúva kō. 5 Dɨvi ntō, ña ntáde tsiñu ne, kada ntaa nto e ntákaꞌan tóꞌo ntō, ñá ntoo ñuxiví sa. Kuiko ñuꞌu nto ñā. Uꞌvī ntó ña. Kanɨɨ ̄ nima ntó vií nto tsiñu e ntátaꞌxí ña vata tsi tē ntáde tsiñu nto iña Crístu. 6 Kada ntaa nto, ñá te da mii tsī da ntaíto ntáde ña nto, vata koo é kāꞌan ñá tsi dóo vaꞌá nto, ntá tsi kada ntaa ntíꞌxe nto vatā ó de ña kade tsiñu iña Xuva ko. Kanɨɨ ̄ nima ntó vií nto vatā ó ntio Xuva ko. 7 Vií nto tsiñu nto nɨɨ ̄ kueꞌén ini nto, vata tsi te īña Xuva ko ntáde tsiñu nto, ñá te da īña ñaꞌa tsi. 8 Ini ntó tsi da xōó ka ñaꞌa, te ña kade tsiñu ne, o tē tóꞌo tsīñu ne, níꞌi ñā é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña i é vāꞌa é kāde ña. 9 Dɨvi ntō dɨ, tóꞌo tsiñu, kuān koo vií nto nī ña ntáde tsiñu iña nto. Ñá ku kadā xení nto ni ñā. Nakaꞌan ntō tsí io Tóꞌo nto ntuvi ntó ña, ña é tuví e dukún kān né, dɨvi ñā ne, ñá kāde ña kuentá nee ñáꞌa ō.  

 

 

 

 

Nté koo nadaꞌan ña ntákuintiꞌxe i sán nima ña

10 Kakaꞌán

u sáꞌa ni nto vē. Ntii na kōo nima nto ve, tsi ntáduku ntée nto Tóꞌo kō. Tsi dóo īó ntii ñā é taꞌxi ña kō. 11 Vata tsī ó kainúu sntadún san duꞌnu é kuvi káa ne, kuan tsī koo nakunúu nima nto Espíritu Xuva kō sán dɨ, vata koo é ña kuvi vii Tóꞌō e ña váꞌā san ní nima nto é ncho kani ntaꞌví nto. 12 Tsi ñá te ntánaa o nī ña é iō kúñu i ni xɨ ̄kɨ i, tsi ntánāa o ni tatsin ña váꞌā e dóo ntii inī i, e ntáde kûꞌve iña ña ntaíka mi dóo neé ñuxiví sa, ni tātsin é ña váꞌa é ntaíko e dukún  

 

kān. 13 Dukuān ne, kiꞌi nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é kātaꞌxi Xúva kō vata koo é kuvi vií nto nadaꞌan ntō nima ntó te xēe ntúvi é kīni kaa san. Dá iō tuꞌve váꞌa nto ne, kutu kuntōo nto. 14 Dukuān ne, diin tsi kuntōo nto é nākiꞌni kutu nto íꞌxi nto é nuu é ntaā í vatā o dé sntadún san ni ñɨ ̄ɨ íꞌxi ña. Vii nto é vāꞌa vata koo é nadaꞌan ntō nima ntó, vata tsī ó kanadaꞌān sntadún san nima ña é kaitavi núu ña duꞌnu káa san. 15 Vata tsī ó kaxio túꞌve dɨꞌɨn nto e ntaxɨ ́ꞌɨ nto ntíꞌxen nto ne, kuan kōo koo túꞌve nto é kikaꞌan ntódo nto túꞌūn vaꞌá san nté koo kūntóo váꞌa ō. 16 Dií dií ka nuu áꞌvi ne, é kuintīꞌxe váꞌa nto vata koo é nadaꞌan ntō nima nto nuu i é kīni kaa é kanakuita ntēe tóꞌō e ña váꞌā san ntó, vata tsī ó de sntadún san dá kakāta nteé ña leꞌe káa san vata koo é ña dúku ña ntuvē é kaiꞌxí san. 17 Vata tsī o kaitávi dɨ ̄kɨ ́ sntadún san ñɨɨ eꞌxín ña ne, kuan tsi koo nadaꞌan nto dɨ ̄kɨ ntó dɨ é kuintiꞌxe ntō tsi é nakākú Xuva ko ntō. Kunīꞌi nto káa kāni iña Espíritū dɨ, é dɨvī túꞌun Xuva kō. 18 Da nēé ka é viī ntó ne, kaꞌan ntáꞌvī ntó ni Xuva kō. Kákan nto ntaꞌa ña da nēé ka nuu i é kāꞌan Espíritu ñā é kākan nto. Ntíto koo kuntōo nto. Ntē ña ku nátɨvi iní nto. Utén utén kaꞌan ntó ni Xuva ko īña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáduku ntée ña. 19 Kaꞌan ntáꞌvī ntó kuenta iñá ko dɨ, na taꞌxi Xuva ko tūꞌún nee iña é kāꞌán u, vata koo é ña uꞌví ko é kāꞌán u ni ñāꞌa iña túꞌūn vaꞌá san é iō xuꞌú iña ña. 20 Xuva ko taxnūu ña ko é kēte xaa u túꞌun ñā né, dukuān é nuu kutū ú  

 

 

 

 

 

 

 

355

EFESIOS 6

vevii. Kaꞌan ntáꞌvī ntó vata koo é ña uꞌví ko nté un siin é kāꞌán u túꞌun ña, vatā ó ntio ña é kāꞌán u. Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ tutú san

21 Tiquicu,

ení kō e dóo ntio ko, ña e dóo xntíī kó tsiñu Xuva kō né, ntaa ña ni ntō é un ntɨꞌɨ īñá ko, vata koo é kūtuni nto nté o de ú ne, nee tsíñu kade ú ve. 22 Dukuān né, kataxnūu ú ña é kɨ ̄ꞌɨn ña mí ntoo  

nto vata koo é kāꞌan ñá ni ntō nté o de ntɨ ́, vata koo é na kīí nima nto é viī ntó tsiñu Xuva kō. 23 Na taꞌxi Xuva ko ni Iꞌxā ñá, Tóꞌo ko Jesūcristu, é kuntōo váꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan kō, é kuīnima táꞌan ña, é dií ka kuintiꞌxe ña. 24 Na naxnuu viko Xuva ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña é ña ni xtuví mii i e ntákuinima i Tóꞌo ko Jesūcristu kánɨɨ nima i. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.  

 

Tutu e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Filipu

1

Xuva ko ko ni nto, kuān té nuu kutū ú, kuān té kantada ntaa ú túꞌūn vaꞌá san é nuu é ntaā i. 8 Kutuni Xúva kō tsi dóo ntio kó nto un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó vatā ó ntio Jesucristu nto. 9 Kakaꞌan ntâꞌví u te dā dií dií ka kuinima ntó, dā dií dií ka kutuni ntó nēe é vāꞌá, nēe é kīni kaa, 10 vata koo é kūtuni ntó nēe é dií ka vaꞌá, vata koo é ña vií nto é kīni kaa, vata koo é ña tuvi kuétsi ntō dá kīꞌxi xtuku Jesuu. 11 Dá tāꞌxi Jesucristu é viī ntó nuu i e dóo vaꞌá, vata koo é na kūnuu iní ñaꞌa Xuva kō, vata koo é na kāꞌan ña tsi dóo vaꞌá ña.

Nuu kutū Pablu da táxnūu ña tutú saꞌa iña ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Filipu

 

Xuꞌu é Pablú u ni Timōteú ne, ña ntáde tsiñu iña Jesúcristú ntɨ. Ntuví ntɨ táxnūu ntɨ ́ tutú saꞌa ntaꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ntúntoo nima i, tsí uun tsi ña ni Jesūcristu vé, dɨvi ñā é ntoo ñuú Filipu, ni tóꞌo īña xúkun, nī ña ntáxntii ña kuíntiꞌxe i. 2 Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristú ne, na nāxnuu viko ña nto. Na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto.

 

 

 

 

Kakaꞌan ntâꞌví Pablu iña ña kuíntiꞌxe i

3 Kanakuéꞌe

ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto vata dá kanakaꞌān kó nto, 4 vata dá kakāꞌan ntâꞌví u. Dōo diní ko, 5 tsí nte da kuíntiꞌxe nto un tsi da nté vevií ne, dadɨɨ tsi kade tsiñu nto nī kó kuenta iña túꞌūn vaꞌá san iña Xuva ko. 6 Iní u tsi é eni ntuꞌu Xuva ko ūun tsiñu e dóo vaꞌá nima ntó ne, ña xtúvī mii ña nto da nté ntūntaa nto, un tsi da nté ntūvi é kīꞌxi xtuku Jesucristu. 7 ¿Nté kui ña kuan koo kadá kuení ko iña nto? Tsi dóo ntio kó nto. Dadɨɨ tsi kanaxnuu viko  

 

 

 

Ntuvi iñá ko ne, kuenta iñá Cristu

ko é kūtuni ntó, ení ko, nee iña é kūvi kó ne, dií ka váꞌā o, tsí dukuān ó kaeꞌnu túꞌūn vaꞌá san iña Xuva ko. 13 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ sntadun, ñá ntoo nú viꞌi ña tsiñu i, ñá nanī Cesá san, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo iꞌa ne, ini ña tsí nuu kutū u tsi kuíntiꞌxe kó Cristu. 14 Ñá kaūꞌví ka ení kō é kāꞌan ña iña Tóꞌo ko Jēsuú, kuān té nuu kutū u. Nté un siin ka ña káuꞌvī ña é kāꞌan ña túꞌun Xuva kō. 15 Iō ñá ntákaꞌan ntódo ña iñá Cristu tsí ntákuneꞌu iní ña nī ko, tsí

356

12 Ntio

 

 

 

357

FILIPENSES 1​, ​2

ncho vií ña é dií ka ntoꞌo ko. Ntá tsi iō túku ñaꞌa ntákaꞌan ntódo ña iñá Cristu tsí ntio ña é kōo é vāꞌá nī ko. 16 Iō ñáꞌa ne, kuān o ntáde ña tsi dóo ntákuinima ñá ko. Ini ña tsí nuu kutū ú kuenta iña túꞌun Xuva kō. 17 Iō túku ñaꞌa ne, ntákaꞌan ntódo ña dadɨɨ iñá Cristu, ñá tē tsí ntio ña é vāꞌa, ntá tsi tē dií dií ka taꞌxi ña é ntōꞌo ko dá nuu kutū u. 18 ¿Nté koo ve? Ña té īni. Dōo diní ko vevii, tsi téku ñaꞌa túꞌun īñá Cristú, kuān té nuu é ntaā i e ntákaꞌan ñá, kuān té ña te kánɨɨ nima ñá ntákaꞌan ña. Ña kóo daꞌna é nuu diní nimá ko, 19 tsí iní u tsí koo é vāꞌá iñá ko, tsí kakaꞌan ntâꞌví nto ne, Espíritū Sántū e táꞌxi Jesūcristú xntii ñā ko. 20 É ntīo kó ne, nté uun nuu i é ña kukáꞌan nuú ko, ntá tsi kunuu kaꞌxī nimá ko vata koo é kuiko ñuꞌu ñāꞌa Cristu da íni ña tsi kuíntiꞌxe kó ña é vīꞌa é ūtén, kuān te kutuví ka u ñuxiví sa ne, kuān te kuví u. 21 Tsí te kutūví u ñuxiví sa ne, kutūví u nī Cristú, o kuān te kuví u ne, dií dií ka váꞌa koo kutūví u ni ñā. 22 Te kutūví ka ú ñuxiví sa ne, iō tsíñu é vīí u iña Tóꞌō ko. Ntá tsi ñá īní u nee iña é nākaxnúū u. 23 Ntio kó ntuvi núu i san. Dōó ntio ko é kɨ ̄ꞌɨ ́n u kíkutūví u nī Cristu, tsi dóo váꞌā o. 24 Ntá tsi dií ka ntio nto é kutūví ka ú ñuxiví sa kuenta iña nto. 25 Dukuān é īní u tsí kutūví ka ú ni ntō vata koo é xntiī ú nto, vata koo é dií ka kuintiꞌxe nto Xuva kō né, dōo diní kuntoo nto ni ñā. 26 Kidáā né, nanūꞌu ntó iní nto Jesucristu kuénta iñá ko, tsí ntiꞌxi xtuku ú mí ntoo nto. 27 Sáꞌā e dóo ntio ko: é viī ntó vata kaa é kākaꞌan túꞌūn vaꞌá iñá Cristu.  

 

 

Kuān te kixkóto niꞌní u nto, kuān té xoxó u, ntio kó kutuní ko tsí vata kaa uun tsi ñaꞌa nto e ntákuintiꞌxe nto, vata kaa uun tsi ñaꞌa nto ntáde tsiñu nto kuenta iña túꞌūn vaꞌa é kuíntiꞌxe nto. 28 Ñá ku uꞌvī ntó nee iña e ntáde ñaꞌa da ntáde kini ña ni ntō. Dukuān é kūtuni ña tsí ña kuvi vií ña ni ntō, tsí nakākú Xuva ko ntō. 29 Tsí kaduku ntée nto é ña te da míi tsī é kuīntiꞌxe nto Cristu, tsí e ntóꞌo ntō dɨ ́ kuenta iña ña. 30 Tsí dadɨɨ ntáde ú ni nto duꞌxen kuēnta iñá túꞌūn vaꞌá san vatā o dé u kídaā ne, é īni nto tsí kuan tsī ó kade ú vevii.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

Nuu kutū Pablu da táxnūu ña tutú saꞌa iña ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Filipu

Tē nuu é ntaā i é naxnuu kaꞌnu Cristú nima ntó, tē nuu é ntaa ī e dóo diní nto tsi ntákuinima ntó, tē nuu é ntaā i e ntaíka nto ni Ēspíritū Sántu, tē nuu é ntaā i e ntántuntaꞌví ini nto ne, 2 vií nto vata koo é nākunuu dínī kueꞌén nimá ko. Uun tsi kadā kuení nto. Uun tsi kuínima ntó vata kaa uun tsi nima ntó, uun tsi dɨkɨ nto. 3 Ñá tē nee iñá vií nto iña mii nto, e dóo kaꞌnu ñaꞌa ncho vií nto, ntá tsi vií nto vata kaa iꞌxá luꞌnti, vata kaa te dií ka kaꞌnu ña nguiī san é dɨvi ntō. 4 Ñá te da mii īña nto koto nto, ntá tsi iña taꞌan ntó dɨ. 5 Dadɨɨ tsi kadā kuení nto vatā o dé kuení Jesucristu. 6 Dɨvi ñā né, kuān té Xuva ko ñā, ntá tsi ña ni itsúꞌun ñā é xtuvī mii ña é ntoo dadɨɨ ña ni Xuva kō, 7 tsi xtúvī mii ntiꞌxe ña íña ñá ne, kūvi ña ña kade tsiñu da káku ña vata kaa ñaꞌa. 8 Dā  

 

 

 

 

 

 

FILIPENSES 2​, ​3

358

kúvi ña ñaꞌa ne, dií dií ka ntulúꞌnti ñā, tsí dé ntaa ña un tsi da nté xiꞌi ñá, kuān te ntíkā krusi kán xiꞌi ña. 9 Dukuān ne, xéꞌe Xuva kō e dóo kaꞌnu ña. Xéꞌe ña ña uun dɨ ̄vi é dií ka kaꞌnu é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ dɨ ̄ví ñaꞌa. 10 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo e dukún kān, ña ntoo ñuxiví san dɨ, nī ña ntoo má ñuꞌu kān ne, dá tekū ñá dɨ ̄ví Jesuú ne, nákunchɨtɨ ntāa ña. 11 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá kaꞌan ña kídaā tsi Tóꞌo ntiꞌxe ña Jēsuú ne, káꞌan ñā tsi dóo kaꞌnu Xuva kō.  

 

 

Ña kuíntiꞌxe i ne, vata kaa ñuꞌu é kaīꞌxi ñuxiví san

12 Dukuān

ne, táꞌān kó e dóo kakuinimá ko, vata tsī o dé ntaa nto diꞌna ne, kuan tsī koo vií nto vevii. Ñá te da mii tsī dá tūví u ni ntō, tsí dií dií ka dá xoxó u. Tsí da xe é nakáku nto ne, kada tsiñu nto ni Xuva kō. Kuiko ñuꞌu nto ñā. 13 Tsí Xuva ko kade tsiñu ña ni ntō ne, dɨvi ña xntii ña ntō é viī ntó nuu i é vāꞌa é ntio ña. 14 Ñá ku tsīꞌi kuétsi nto ñaꞌa. Ñá ku dutsi kuinī ntó ni tāꞌan nto, 15 vata koo é ña koo kuétsi ntō, vata koo é ña kadá kuení nto nuu i é kīni kaa. Vií nto vata kaa iꞌxá Xuva kō, iꞌxá e dóo vaꞌá kueꞌen, méꞌñū ñaꞌa, ñá iō kuetsí i, ña ntáde é kīni kaa. Dɨvi ntō ne, vata ntaa ñuꞌu ntáa nto é ntánaxiꞌí nuu nto, 16 tsi ntánañēꞌe nto ñaꞌa túꞌūn e dóo vaꞌa é nākáku ō. Dukuān ne, dá kīꞌxi xtuku Cristú ne, dōo diní ko tsí ña káꞌan ña tsi é ntaā i é itúvi ú dé tsiñu ú ñuxiví sa. 17 Kuān té nakunáa ú ntuvi iñá ko kuenta iña ntó ne, te kuēꞌé nto nima ntó ntaꞌa Xuva kō ne, ñá tē nté kaa diní ko. Dōo diní ko dá  

 

 

 

ntoo díni nto. 18 É ntīo kó ne, dadɨɨ kuntōo díni ntó nī ko.  

19 Tē

Timoteu ni Eprafódito

Tóꞌo ko Jēsuu ntío ña ne, taxnūu ú Timoteu é kɨ ̄ꞌɨn ña mí ntoo nto vata koo é na kūtuní ko nté o de nto. Dukuan nākunúu diní nimá ko. 20 Xôxó tukú ñaꞌa vata kaa Timoteú san e dóo kadē kuení ña te vāꞌá o ini nto. 21 Tuku ñaꞌa ne, iña míi ña ntádē kuení ña, ñá te īña Jesúcristu. 22 Ntá tsi ini nto tsi dóo vaꞌá Timoteu. De tsiñu ña nī ko é kākaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá san vatā ó kade tsiñu iꞌxá ni uva ī. 23 Ura tsí i tē kútuní ko nté koo kuvi kó ne, taxnūu ú ña. 24 Á te tāꞌxi Tóꞌo ko tē ña naꞌá ka dá kɨ ̄ꞌɨn mii ú dɨ, kuiní ko. 25 Ntá tsi nɨɨ dukuan nataxnūu ú Eprafodito, dɨvi ēní kō é dadɨɨ dé tsiñu ú ni ñā, dadɨɨ dé u duꞌxen ni ñā, dɨvi ñā é vēꞌxí ña kuenta iña nto é xntii ñā ko. 26 Un váꞌa tsi kanakaꞌan ña ntō, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Dōó kadē kuení ña tsi téku nto tsí etsin ña. 27 Ētsin ntiꞌxe ña kídaā. Dókō sá ni xīꞌi ña. Ntá tsi ntúntāꞌví ini Xuva ko ñā. Ntuntāꞌví ini Xuva kō kó dɨ, tsí dií dií ka kúntaꞌxa iní ko tē dɨ ́ ni xīꞌi ña. 28 Dōo diní ko é taxnūu ú ña ve, vata koo é nakunúu diní nima ntó tē íni xtuku nto ña. Ñá kutsuꞌūn ká u xoo ñáꞌa xntii ña ntō. 29 Dodínī nto kíꞌi nto ña vata kaa doméni e táꞌxi Xuva kō. Kuiko ñuꞌu nto ñāꞌa, ña vata ntáa ña sāꞌa. 30 Dókō sá ni xīꞌi ña dá kade tsiñu ña iñá Cristu. Ñá ni dē kuení ña te kuvī ñá da xntíi ñā kó kuenta iña nto.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

Nee é dií ka nuu áꞌvi

Ení ko, kūntoo dínī ntó ni Xuva kō. Ñá kakuduꞌxēn kó te

359

FILIPENSES 3​, ​4

dóo kiꞌin itō kaꞌán u ni nto sāꞌa, tsí kantio é kāꞌán u ni ntō. 2 Kuenta tsí vií nto ña kini ntáa, ña vata ntáa tínā diin, ña é ntaéꞌnte kúñū é īxi i vata koo é nākáku ña. 3 Tsí xoꞌō ne, iꞌxá Xuva ntiꞌxe ko kúvi ō, tsi ntánuu iní ko Xuva ko kanɨɨ ̄ nima ko. Dōo diní nuu nima ko kuenta iña Jesúcristu. Tsí ña kúvi nakākú mii ō kúñu kō. 4 Tē dɨ ́ kuvi vii o nakākú mii ō kúñu kō ne, xuꞌu é dií dií ka kuvi vií u. 5 Tsí dā kuvi una ntúvī da káku ú ne, ēꞌnté ña kúñū é īxí ko vatā ó de ña Israee. Tatá ko ne, ña Israee. Uvā kó ne, iꞌxá Benjamiin. Da mii kuēꞌen tsí ña hebreu u. Ntīkɨ ́n u lei vátā o ntákaꞌan ñá fariseu. 6 Ñá tē nté kaa ncho kaꞌní u ña kuíntiꞌxe i Cristu kídaā. Un váꞌa tsi dé ntaa ú leí san dɨ. 7 Ntá tsi nee iña é īnuu áꞌvi iñá ko kídaā ne, ña nuu áꞌvi ka iñá ko, tsi é nīꞌí ko Cristu. 8 Ñá tē neé ka iña mií ko é nuu áꞌvi i, kuiní ko, tsí dií dií ka nuu áꞌvi é īní u Jesucristu, dɨ ́vī Tóꞌō ko. Kuenta iña ñá nakuíta ú un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ iñá ko. Vata kaa ñéꞌē kaa, kuiní ko. Ñá kāde ká u kuenta, tsi é nīꞌí ko Cristu. 9 É kūdadɨɨ ú nī Cristu, ntá tsi ñá te da xe é kāde ntaa ú leí san, tsí da xe é kākuintiꞌxe kó Xuva kō né, dukuān é nīꞌí ko é vāꞌá ntaꞌa ña. 10 Dōó ntio kó kiní vāꞌá u Cristu, é kūtuní ko nté kaa ntii inī ña é kūvi ntoto xtuku ña. Ntio ko é ntōꞌo kó vatā o ntóꞌo ña, kuān te na kuví u vatā o xiꞌi ñá, 11 vata koo é, te kūvi ne, ntoto xtuku ú dɨ te ntóto ña xiꞌí san.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Ntá tsi kɨꞌɨ ́n ka ú un tsi da nte koo é kūvi vií u é vāꞌa é ntio Jesucristu. 13 Ení ko, váta nīꞌí ko é kākaꞌán u. Ntá tsi uun tsi nuu i é kāde u: ñá kadē kuení ka ko nēe e xtûví u atá ko. Kaxío ntiī u vata koo é nīꞌí ko é tūví nuú ko. 14 Un tsi da nte koo é nīꞌí ko doméni e táꞌxi Xuva kō, ña tuví e dukún kān, tsi kúdadɨɨ ú ni Jesūcristu. 15 Kuan koo kadā kuení ko, ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o é ntūntaa o. Te tukū ó ntádē kuení nto ne, taꞌxi Xuva kō é kūtuni nto. 16 Ntá tsi na kāda ntaa o é īni o. 17 Ení ko, ntada náa nto vatā ó kade u. Koto nto xoo ñáꞌa é kade ña vatā ó de u. 18 Tsi dóo iō ñáꞌa e ntáde ña vata kaa tē ña ntío kueꞌen ña Cristu é xiꞌi ña ntiká krusi kan kuénta iña ko. Kiꞌin ito kuān ó kakaꞌán u ni ntō ne, kaeku ú dá kākaꞌán u ni ntō. 19 Kūnaá ña te kuvī ña. Dɨvī nima é ñā váꞌa kúvi xuva ñā. Ña ntákukaꞌan nuu ña da ntáde ña é kīni kaa. Da mii tsī e ntádē kuení ña iña é īó ñuxiví san. 20 Ntá tsi xoꞌō ne, e dúkūn kán ñuú kō. Iꞌa tsi ntantétu ō tsi nté ikan vēꞌxí uun ñaꞌa, ña é nakáku ko, dɨvi ñā é nani ña Jesūcristú, dɨvi Xuva kō. 21 Tē naínu ña ne, nakuido ña kúñu kō é kīni kaa sán ne, dá nadāma ña vata tsi kaa kúñu mii ñā, tsi dóo īó ntii ña é kūvi vií ña é un ntɨꞌɨ ̄.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vii ō vata koo é xēe o míꞌī e ntée naꞌa i

12 Váta

ntūntaa vaꞌá u; váta vīí u é vāꞌa. Da ve un sīin kade u é vāꞌa.

4

Kūntoo dínī ntó nī Tóꞌo kō

Dukuān né, ení ko e dóo kakuinimá ko, e dóo ncho kiní u nto, dɨvi ntō e dóo diní ko, dɨvi ntō e kúvi nto doméni é nīꞌí ko, ñá ku tee dāꞌna nto é kuintiꞌxe nto Xuva kō.

FILIPENSES 4

360

2 Kaikán

u Evodia ni Síntique é viī ñá da xeꞌe na ntūváꞌa ña ni tāꞌan ña. Ña nâá ka ña, tsí uun tsi kadā kuení ña iña Xuva ko. 3 Dɨvi ntō dɨ ́, é dādɨɨ dé tsiñu ú ni ntō ne, vií nto da xeꞌe, xntii nto ntuvi ñá dɨ ̄ꞌɨ ́ san. Dadɨɨ tsi dé tsiñu ú ni ña kuēnta iña túꞌūn vaꞌá san, ni Clēmenté dɨ, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña dé tsiñu nī kó, ña é uve naꞌa dɨvī í míꞌī xntée naꞌa Xúva ko dɨ ̄vi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña kuíntiꞌxe i. 4 Nɨɨ kuēꞌen tsí ntuvi kūntoo dínī nto, tsí uun tsi Xuva kō. Kakaꞌan xtúku ú ni ntō tsí kuntōo dínī nto. 5 Vií nto vata koo é na kūtuni ñáꞌā tsí īó nima vaꞌá nto. Dókō sa naínú Tóꞌo kō. 6 Ñá tē nee iñá kutsuꞌun ntō. Kákan nto ntaꞌa Xuva ko da nēé ka é kātaan núu nto. Kaꞌan ntáꞌvī ntó ne, nakuéꞌe nto ña sintiáꞌvi dɨ. 7 Dukuān ne, táꞌxi Xuva kō é kūntoo váꞌa nto. Ntē ñá ini ō é kuān nte váꞌa koo kuntoo ō, tsí mii tsi Xuva kō é kūvi vií ña taꞌxi ña é kūntoo váꞌa nima ntó ne, ña kúvī é ntē dúkuan kadā kuení nto, tsí e ntúdadɨɨ nto ni Jesūcristu.  

 

 

 

 

Kadā kuení nto nee iña é vāꞌa

8 Ení

ko, sáꞌa kadā kuení nto ve: nee iña é nuu é ntaā í, nee iña é kuvi kuiko ñuꞌu ō, nee iña é vāꞌá, nee iña é ña tuvi é kīni kaa, nee iñá é kuīnima ko, nee iña é kākaꞌan ñáꞌa e dóo vaꞌá, da nēé ka é īó e dóo vaꞌa. Da nēé ka é kūvi kaꞌan o tsi dóo vaꞌá ne, dɨvi kadā kuení nto. 9 É un ntɨꞌɨ ̄ é nakuāꞌa ú nto, é kākaꞌán u é viī nto, é tēkú nto é kākaꞌán u, é īni nto é dé u ne, kuān koo vií nto. Kidáā né, Xuva ko kūnuu méꞌñu ña nto. Dɨvi ña tāꞌxi ña é kūntoo váꞌa ō.  

Dómēni é xeꞌé ña ñuú Filipu iñá Pablu

10 Dōo

diní ko tsí táꞌxi Xuva kō é nakaꞌan xtūku nto kó vevii. Ñá kakāꞌán u é kunáa inī ntó ko, ntá tsi ña ni níꞌi nto nté koo xntii ntō ko. 11 Ñá te kātsiꞌi kuétsi ú te īo é kātaan nuú ko. É kūtúꞌve ko é kutūvi dîní u da nēé ka é īó iñá ko. 12 Iní u nté koo kutūví u dá ña tuvi nee iña é īó iñá ko. Iní u nté koo kutūví u dá īo iñá ko. É kūtúꞌve kó é kutūvi dîní u da míꞌī ká tuví u, nté koo kutūví u da dóo īo é kāꞌxí u, nté koo kutūví u dá kakākɨn ko, nté koo kutūví u da dóo īo iñá ko, nté koo kutūví u dá ña tuvi nee iña é īó iñá ko. 13 É kūvi vií u é un ntɨꞌɨ ̄, tsí Cristu kaxntíi ñā ko. 14 Ntá tsi ntadiáꞌvi ntō, tsi dóo váꞌā o dé nto e xntíi ntō ko dá kantōꞌo ko. 15 Dɨvi ntō ña ñuú Filipú ne, ini nto tsi dá kakāꞌan ntódo diꞌna u túꞌūn vaꞌá san, da ntáka ú ñuú Macedoniá ne, ña túvi tūku xúkūn míꞌi xntii ñā kó vata ō xntíi ntō ko. 16 Kuān te dá itúvi ú ñuú Tesalonicá ne, ñá te ūun ito tsi táxnūu nto é ntio ko. 17 Ñá te kantukū ú doméni, ntá tsi dóo diní ko tsí kutuni Xúva kō tsí kade nto e dóo vaꞌa. 18 É īo ntɨ ́ꞌɨ ̄ é kāntio kó ve ne, katantée. Ñá tē neé ka kataan núū kó, tsi e kíxniꞌi Eprafōdito doméni e táxnūu nto iñá ko. Dómēní san ne, vata kaa kútū e dóo váꞌa ñēꞌe iña Xuva kó ne, dōo diní ña é kuān o dé nto nī ko. 19 Xuva kō ne, taꞌxi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é ntátaan núu nto, tsi dóo īo iña ña e dukún kān. Tsi é un ntɨꞌɨ īó iña Jesúcristu. 20 Nanuꞌū ó ini ko Xuva ko ntii dañu ntūvi, tsí dɨvi ñā e dóo vaꞌá ña. Kuan tsi koo na kōo.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

361

FILIPENSES 4 Tūꞌun e ntɨ ́ꞌɨ ̄ tutú san

21 Káꞌan

ntō ntiusi ní un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa, ña e ntúntoo nima i é ntoo ña nī Cristu. Ení nto, ña ntoo iꞌa ne, taxnūu ñá ntiusi ntó dɨ. 22 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa, ña ntoo iꞌa, ña  

ntáduku ntée Xuva kō né, taxnūu ñá ntiusi nto. Dií dií ka kakaꞌan ñá ntoo nú viꞌi ña tsiñu i, ñá nanī Cesa. 23 Na nāxnuu viko Tóꞌo ko Jesūcristu ntó, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.  

Tutu e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Colosa Taxnūu Pablu tutú iña ñá ntoo ñuú Colosa

1

Xuꞌu é Pablú u ne, pustru íña Jesúcristú u, tsí kuan ō ntío Xuva kō. Ntuví ntɨ ení ko Timoteú ne, 2 taxnūu ntɨ ́ tutú sāꞌá iña ña ntákuintiꞌxe i Xuva ko nī Cristu, ñá ntoo ñuú Colosa. Na naxnuu viko Xuva ko ntō. Na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto.

 

 

 

Kakaꞌan ntâꞌví Pablu iña ña ntákuintiꞌxe i san

3 Utén

 

uten da ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ ne, ntánakuéꞌe ntɨ ́ sintiáꞌvi kuenta iña nto ntaꞌa Xuva ko, Uvā Tóꞌo ko Jesūcristu. 4 Tēkú ntɨ tsi dóo ntákuintiꞌxe nto Jesucristu, tsi dóo ntákuinima nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō. 5 Ini nto tsi ntántétu nto é nīꞌi nto é ñūꞌu váꞌa iña nto e dukún kān. É kūtuni nto iña i sáꞌa da téku nto túꞌūn vaꞌá san, túꞌūn é nuu é ntaā i nté koo nakáku o. 6 Tūꞌún san e téku nto ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntákuintiꞌxe ña da míꞌī ká ñuxiví san, vatā o dé nto da téku nto túꞌūn e dóo kakuinima Xúva ko kō né, kūtuni nto tsí dɨvi tūꞌun é nuu é ntaā i. 7 Sáꞌā é kūtúꞌve nto  

 

 

 

dá kāꞌan Éprafa, ña e dóo ntio ko, ña e dé tsiñu niꞌī ntɨ. Ini nto tsí ña kaxtuví mii ña é nakuāꞌa ña nto iñá Cristu. 8 Dɨvi ñā é kantaa ña nī ntɨ tsi dóo ntákuinima ntó taꞌan nto vata ō táꞌxi Espíritū san é vīi o. 9 Dukuān ne, váta tee dāꞌna ntɨ e ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ kuenta iña nto nte ntúvi da téku ntɨ. Ntaíkán ntɨ te taꞌxi Xuva kō é kūtuni nto nee iña e ntío ña é viī ntó, te tāꞌxi ña é kūtuꞌve váꞌa nto iña ña. 10 Ntaíkán ntɨ te viī ntó vatā ó kantio é vīi ña ntákuintiꞌxe i Tóꞌo kō sán, te ūtén uten vií nto vatā ó ntio ña. Kidáā ne, kadiáꞌvi nuu i é vāꞌa e ntáde nto ne, dií dií ka váꞌa kiní nto Xuva kō. 11 E dóo īó Xuva kō é viī ña é un ntɨꞌɨ ̄ né, na natsuꞌun kāꞌxi ña nima ntó vata koo é na kūtíi nto é un ntɨꞌɨ ̄ ne, ña natɨvi iní nto. 12 E dóo kaꞌnu kuini ntó ne, nakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō, tsí ntaváꞌa ña kō vata koo é kūvi niꞌí ko iña ña e dukún kān dadɨɨ ni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáduku ntée ña. 13 Tsi é nakáku Xuva ko kō dá ika ō míꞌī dóo neé ne, taꞌxī ña é kuntoo dadɨɨ o ni Iꞌxā ña, ña e dóo ntio ña. 14 Tsi nakáku ña kō dá xiꞌi ñá kuenta iña kó ne, dē kaꞌnu iní ña ni kō kuetsí kō.

362

 

 

 

 

363

COLOSENSES 1​, ​2 Kuntōo váꞌa o ni Xuva kō, tsí xiꞌí Cristu kuénta iña ko

15 Ña

kúvi kīní o Xuva kō. Dukuān né, taxnūu ña Iꞌxá ña vata koo é kīni o nté kaa ña. Diꞌna ña tuví ña e é un ntɨꞌɨ ̄ é īó. 16 Kuenta iñá Cristú ne, dē kûꞌvé Xuva kō é un ntɨꞌɨ, da nēé ka é īó e dukún kān, da nēé ka é īó ñuxiví sa, é un ntɨꞌɨ ̄ é kuvi kini o nī é un ntɨꞌɨ ̄ é ña kuvi kiní ō. Dē kúꞌvē ñá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ espíritū e ntáde kûꞌve. É un ntɨꞌɨ ̄ de kúꞌvē ñá kuenta iña Cristú ne, ni īña ñá dɨ. 17 Nté dīꞌna tuví Cristu é un ntɨꞌɨ ̄ né, dɨvi ñā kade ña kuenta é un ntɨꞌɨ ̄. 18 Ña ntákuintíꞌxe i sán ne, vata kaa kúñu ñā ntáa ña. Dɨvi ñā ne, vata kaa dɨkɨ í iña kúñu ñā san kaa ña. Tsí dukuān tuví ña dá iñɨ ntuꞌū ne, diꞌna ña ntóto ña dá xiꞌi ñá, vata koo é dɨvi ña kodo nuū ña é un ntɨꞌɨ ̄. 19 Ntio Xuva kō é koo dadɨɨ iña ñá ni Iꞌxā ña. 20 Ntio Xuva kō é kūntoo váꞌa é un ntɨꞌɨ ̄ é de kúꞌvē ña kuenta iña Cristu é xiꞌi ñá ntiká krusi kan, é un ntɨꞌɨ, kuān té ñuxiví sa tuví, kuān té e dukún kan tūvi. 21 Díꞌnā ne, ñá ni inī ntó Xuva kō. Ña ni ntío kuēꞌen ntó ña, tsí da miī e dóo inchúꞌvi nto ña, tsi dóo kini o dé nto. Ntá tsi e nákiꞌi Xuva ko nto 22 kuēnta iñá Cristu dá xeꞌé ña kúñu ñā é kuvī ñá ntiká krusi kan. Kuan ō dé ña vata koo é kūvi nto iña mii ña, xoo é ña tuví ka kuétsi ī, xoo é ña dentú ka nima i. 23 Kantio é kuntīkɨn vaꞌá nto e ntákuintiꞌxe nto. Ñá ku natɨ ̄vi iní nto. Ñá ku xtuvī mii nto e ntákuintiꞌxe nto túꞌūn vaꞌá san e téku nto. Túꞌūn saꞌá ne, ntákaꞌan ntódo ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví san. Xuꞌu é Pablú u ne, dɨvi tsīñu kade ú dɨ.  

 

 

 

 

 

 

 

Ntáde tsiñu Pablu ni ña ntákuintiꞌxe i 24 Dōo

diní ko tsí kantoꞌo kó kuenta iña nto, tsí duꞌvā ó kantoꞌo kó vatā o ntóꞌo Cristu kuénta iña ña ntákuintiꞌxe i. 25 E táꞌxi Xuva kō é kākaꞌan ntódo u, é kāꞌán u ni nto ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ túꞌūn iña ña. 26 Tāꞌxi ña é kāꞌán u ni ntō túꞌun ñā é tuvi xuꞌu nte éma tsi, é ña ni tēkú ñata kō. Ntá tsi e táꞌxi Xuva ko vē é kūtuni ña ntákuintíꞌxe i ña. 27 Ntio Xuva kō é kūtuni ñáꞌa, ña é ña te ña Israee, tsí ña te nté kaa vaꞌá nuu i sáꞌa é tuvi xuꞌu. Sáꞌā é tuvi xuꞌú ne, kani túꞌun tsí nuu Cristu nima nto. Dukuān ne, ntantétu nto nēe e dóo vaꞌá iña nto ntaꞌa Xuva kō. 28 Ntákaꞌan ntódo ntɨ ́ iñá Cristu. Ntaxéꞌe ntɨ ́ itsi, ntánakuāꞌa ntɨ ́ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa vata koo é kūtúꞌvē váꞌa ñaꞌa san iñá Cristu. 29 Dukuān ne, kade tsiñu ú, kaxió ntii ú vatā ó kataꞌxi Cristu é kūvi vií u. Ntio ko é kūtuni nto tsi dóo kaxio ntii ú kuenta iña nto, kuenta iña ña ntántoo ñuú Ladicea, kuénta iña ñaꞌa, ña é vata kiní nuú ko dɨ. 2 Ntio kó te kīí nima ñá, te kudadɨɨ ña ni tāꞌan ña tsi ntákuinima ñá ña. Tsí niꞌi ña é vāꞌa kídaa tē kutúꞌve váꞌa ña, te kīni váꞌa ña nuu i é tuvi xuꞌu iña Xuva ko, iñá Cristu. 3 Tsí ntaꞌa ña véꞌxi é un ntɨꞌɨ nuū i é kutúꞌve kō, é un ntɨꞌɨ nuū i é kūtuni ko. 4 Kakaꞌán u sáꞌa ni ntō vata koo é ña kuvi kaní ntāꞌví ñaꞌa san nto da dóo váꞌā ó kakaꞌan ñá, kuiní nto. 5 Kuān té xoxó ntiꞌxe u, ntá tsi ikān tuví nimá ko ni ntō né, dōó diní ko da kútuní ko tsi dóo váꞌā ó de nto, tsi ntákuintiꞌxe ntiꞌxe nto Cristu.  

 

 

 

 

2

 

 

 

 

364

COLOSENSES 2​, ​3 6 Dukuān

né, vata ō kuíntiꞌxe nto Tóꞌo ko Jesūcristú ne, kuan tsi koo kuntīkɨ ́n ka ntó ña. 7 Kuintiꞌxe kueꞌen ntó ña, kutúꞌve váꞌa nto nté kui kakuintíꞌxe nto ña, vata tsī o nakuáꞌa ú nto ne, nakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko ūtén uten.  

Ntuvi xee é nīꞌi ko ntaꞌa Cristu

8 Koto

nto tē ña ku ntíkɨn nto ña ntaéni ntaꞌví nto da ntákaꞌan ña nté ō ntádē kuení ña, da ntákaꞌan ñá dovéte. Tsí ña te ntántīkɨn ñá Cristu, tsí da ntántīkɨn ñá vata xkoó ini ñáꞌa. Ntántīkɨn ña túꞌūn ña ñuxiví sa. 9 Tsí vata tsi kaa mii Xuva kō né, kuan tsī kaa Cristú dɨ. 10 Dɨvi ntō ne, ñá tē nté kaa nuu méꞌñu Xuva ko ntō tsi ntáduku ntée nto Cristu. Tsí dɨvi ña kadē kúꞌvē ñá iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntádē kûꞌve. 11 Vata tē teꞌnte kúñu ntō, ntá tsi ña te ñaꞌa ni eꞌnté ña nto. Vata tē nima nto é tēꞌnte da nakuíta nto kuétsi ntō da nakáku Cristu nto. 12 Dā ítsi ntute nto ne, vata tē intúꞌxi dadɨɨ nto nī Cristú ne, ntoto xtuku nto ni ñā dɨ, tsi kuíntiꞌxe nto tsí kuvi vií Xuva ko nantōto ña ña rkontuvi dá xiꞌi ña. 13 Diꞌna ne, vata tē xiꞌi ntó kuenta iña kuétsi ntō, kuenta iña i é ña ni eꞌnté nto kúñu ntō. Ntá tsi táꞌxi Xuva ko ntūvi iña nto dadɨ ́ɨ ni Cristu vé ne, dē kaꞌnu iní ña ni ntō kuetsí nto. 14 Nakādɨ ́ Xuva ko kuenta ko mí ūve naꞌa tsí ña ni de ntáa ō leí san. Xnteē ñá kuentá san ntiká krusi kan. 15 Dā xiꞌí Cristu ntíkā krusí san ne, kūvi dé ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ña váꞌa o ntádē kûꞌve. Náñēꞌe Xúva ko kō tsí ña váꞌa ña tsikan da kúvi dé ña ni ñā ntiká krusi kan.  

 

 

 

 

 

 

Nantuku nto nūu i iña Xuva ko

16 Dukuān

ne, ñá ku dā váꞌa nto é kāꞌan ntée ñaꞌa san nto tē neé

ntaéꞌxi nto, o tē nee ntáxiꞌi nto, o tē nee ntáde nto, o tē ña ntáde nto viko san dá kanakuntéku xoó san ne, ō dá ntuvi é iō dáꞌna. 17 É un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa ne, vata kaa kudii ntatɨ nuu i é kīꞌxi rkontuvi. Ntá tsi nuu i é nuu é ntāa ntíꞌxe i ne, Cristu. 18 Ñá ku dā váꞌa nto é nākunaa ña kini ntáa san nto, ña e dóo koñuꞌu kuini i, ña e ntaínuu ini i ánjē san, ña e dóo ntántaa nuu i e kéni ña, ña ntáde naꞌnu kuenta iña i e ntádē kuení mii ñā. 19 Ñá tē ntántīkɨn ntíꞌxe ña Cristu, ña é odo nūu iña ña ntákuintiꞌxe i san. Tsí Cristú ne, kataꞌxi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é kantio ko, xoꞌō é kuvi ō kúñu ñā ne, kade ña é koo dadɨɨ ō vata koo é kueꞌnu o vatā ó ntio Xuva kō. 20 Ntōꞌó ne, e xíꞌi nto nī Cristu kuénta iña i é īó ñuxiví sa. ¿Nté kuī ntákini nūu xtuku ntu nto nuu i tsíkan? ¿Nté kuī ntáde ntu nto vatā ó ntákaꞌan ñáꞌa ñuxiví sa? Tsi ntákaꞌan ña: 21 “Ñá ku tɨɨn ntaꞌa sāꞌá tɨɨn ntaꞌa tsikān nto, ñá ku eꞌxī nto, tsi dóo xií kaa té kuān koo vii o”. Kuan ō ntákaꞌan ña. 22 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i sáꞌā ne, kantɨꞌɨ da ntáde tsiñu niꞌi ō. Sáꞌā né, kūdii dá mii tūꞌún ñaꞌa san. 23 Nuu é ntaā i tsi dóo vaꞌá, kuini ko, tsí vata tē ntántīkɨn ña nchuꞌún vaꞌá, vata tē dóo ntaíko ñuꞌu ñā, vata te ña ntáde kuení ña kuenta iña mii ña. Ntá tsi ña kaidiáꞌvi kueꞌen tsi sáꞌā e ntuváꞌa nima kíni ntáa kō. Tsí ntoꞌo é ntoto dadɨɨ nto nī Cristú ne, nantuku nto nēe nuu i é kāduku ntée e dukún kān mí tuví Cristu díñɨ kuaꞌa Xuva kō. 2 Kadā kuení nto iña i é tuví e dukún kān; ñá ku dē kuení nto iña  

 

 

 

 

 

 

3

 

365

COLOSENSES 3

i é īó ñuxiví sa. 3 Tsi é xiꞌi ntó nī Cristú ne, é iō vaꞌá ntuvi iña nto ntaꞌa Xúva kō. 4 Tsí miī Cristu san kúvi ña ntūvi iña ko. Tē ntii dítō ñá ne, dadɨɨ tsi ntii dítō ntó ni ñā é kāxiꞌí nuu kaꞌnu ña.  

 

Ntuvi ata īña kó ni ntuvi xēé iña ko 5 Nakuītá

kueꞌen nto da nēé ka e ñuꞌu dukuān nima nto é kāduku ntée ñuxiví sa. Ñá ku kīdi niꞌi nto ñádɨ ̄ꞌɨ ́ tē ñá tē ñádɨ ̄ꞌɨ míi nto. Ñá viī nto é kīni kaa. Ñá viī ntó nuu i é ña váꞌa, nté nuu i é kadā kuení mii ntō é kaikan nima kíni kaa nto. Ñá ku kūneꞌu iní nto ni tāꞌan nto, tsí vata te kanuu iní nto tuku xuva nto te kuān koo vií nto. 6 Ña é kuān ó ntáde sán ne, níꞌi kuēꞌen ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō, tsí ña te ntákuintiꞌxe ña ña. 7 Kuān o dé nto ntuvi diꞌna dɨ. 8 Ntá tsi vevií ne, nté uun ito nté uun ntuvi ká ña kú de nto nuu i sáꞌā: é kūdiin nto, é ña ntío kuēꞌen ntó taꞌan nto, é viī nto é kīni kaa, é kāꞌan kíni nto iña taꞌan nto, é kāꞌan nto nuu i é ña váꞌa. 9 Ñá kaꞌān ntó dovete ni tāꞌan nto, tsi é nakuíta nto nima kíni kaa nto ni un ntɨꞌɨ nūu i é edé nto kídaā ne, 10 e níꞌi nto nīma xeé nto ve. Xuva kō ne, utén uten kantaváꞌa ña nima ko da nté ntuváꞌa vata kaa mii ñā, da nté kuīní vaꞌa kó ña. 11 Ñā té īní tē ña Israeé o, o te tuku ñaꞌa ō. Ñā té īní te tēꞌnte kúñu ko, o tē ñaꞌa. Ñā té īní tē ña tuku ñuú o, kuān té ña túꞌve ko, kuān te ntaíka ō má tsiñu ne, kuān te ntaíka xaa ō, tsí Cristu é kaīnuu áꞌvi ña iña ko un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ó ne, nuu méꞌñu ña ko ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ o. 12 Dōó ntio Xuva ko ntō né, nākaxnúu ña nto vata koo é ntūvi  

 

 

 

 

 

 

nto iña ña. Dukuān ne, vií nto vatā ó ntio ña: ntuntāꞌví ini nto taꞌan nto; vií nto é vāꞌá ni ñā; ñá vīí kaꞌnu nto; na kūtíi nima ntó ni ñāꞌa san; na kūtíi nto kuntētu nto nee é ntio nto. 13 Na kūtíi nto ni tāꞌan nto ne, kada kaꞌnu iní nto ni ña te īó nuu i. Vata ō dé kaꞌnu iní Cristu ni ntó ne, kuan kōo kada kaꞌnu iní nto ni tāꞌan nto. 14 Dií ka váꞌā ó ne, kuinima ntó taꞌan nto, tsí da ntákuinima kó taꞌan ko ne, uun tsi ntúvi o ni ñā. 15 Xuva ko na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto ne, nañēꞌe ñá nto nté koo vií nto, tsí dɨvi tsīñu e kána ña nto é uun tsi ñaꞌa kúvi nto. Nakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. 16 Nguentúvi tsi na kunūu túꞌūn Cristú san nima nto. Nakuāꞌa nto taꞌan nto ne, kuéꞌe nto ña ītsi. Kata nto iña Xuva ko. Kata nto tsi dóo kaꞌnu ña. Kata nto nté ō dé ña ni ntō. 17 Da nēé ka é viī ntó, é kāꞌan ntó ne, kuān koo vií nto kuenta iña Cristú ne, nakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña Tóꞌo kō.  

 

 

 

 

Nté koo vií ña ntákuintiꞌxe i san

18 Ntōꞌó

ne, ñadɨ ̄ꞌɨ, kuintiꞌxe nto xɨɨ nto, tsí kuān ó ntio Tóꞌo kō é vīí ña ntákuintiꞌxe i san. 19 Ntōꞌó ne, ñatīi, kuinima ntó ñadɨꞌɨ ̄ nto. Ñá ku kudīin ntó ni ñā. 20 Īꞌxá, na kuīntiꞌxe nto é un ntɨꞌɨ ̄ e ntákaꞌan úva nto ni dɨꞌɨ ntō. Sáꞌā é ntio Xuva kō é vīi o. 21 Ntōꞌó ne, uva īꞌxá, ña kú de nto é na kūdiin iꞌxá nto vata koo é na kīꞌxi iní i é viī i é ntio nto. 22 Ntōꞌó, ña ntáde tsiñu, kada ntaa nto é un ntɨꞌɨ ̄ e ntákaꞌan tóꞌo ntō, ña ntoo ñuxiví sa, ñá te da mii tsī dá kaito ñā, tsí kanɨɨ ̄ nima ntó, tsi  

 

 

 

COLOSENSES 3​, ​4

366

ntákuintiꞌxe nto Xuva kō. 23 Da nēé ka nee é viī ntó ne, kanɨɨ ̄ nima ntó vií nto, vata te īña Tóꞌo ko kāde nto, ñá te īña ñaꞌa. 24 Ini ntó tsi táꞌxi Xuva ko nto īña ñá doméni, tsí kade tsiñu nto iñá Cristu, dɨvi ñā e Tóꞌo ntiꞌxe ko ñā. 25 Xoó ñaꞌa é kāde ña é kīni kaa ne, níꞌi ñā é kīni kaa, tsí ña káde Xuva ko kuēnta te kaꞌnu ñáꞌa ña, o tē ña kaꞌnu ñáꞌa ña. Ntōꞌo e tóꞌo tsīñu kúvi nto ne, vií nto é vāꞌá nī ña ntáde tsiñu iña nto. Nakaꞌan ntō tsí īo Tóꞌo ntō, ña é kadē kûꞌvé iña nto e dukún kān. 2 Ñá tee dāꞌna nto é kāꞌan ntâꞌví nto. Ñá kū xkukídi naá nto, ntá tsi nakuéꞌe nto sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. 3 Kaꞌan ntáꞌvī ntó iñá ntɨ dɨ ́ te taꞌxi Xuva ko te kūvi kaꞌan ntódo ntɨ túꞌūn vaꞌá san iña ñá, te kūvi kaꞌán ntɨ nuu i é tuvi xuꞌu iñá Cristu, tsí kuenta iña túꞌūn san é nuu kutū u. 4 Kaꞌan ntáꞌvī ntó te kūvi kaꞌan vaꞌá u vata koo é tēku vaꞌá ñaꞌa san. 5 Koto nto é viī nto é vāꞌá ni ñāꞌa, ña ntákuintiꞌxe i san. Koo ntii nto kada tsiñu nto vevii é īó ka ntuvi. 6 Kaꞌan váꞌa nto ni ñāꞌa san vata koo é nā xkúntee iní ña é kīni ña. Kutúꞌve nto nté koo nantiko koō ntó ni ñāꞌá nēe é ntio ña kutuni ña.  

 

 

4  

 

 

 

 

7 Ení

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ tutú san

ko Tīquicu, ña e dóo ntio kó ne, un váꞌa tsi xntíi ñā ko. Dadɨɨ tsi ntáde tsiñu ntɨ ́ ni ña īña Tóꞌo kō. Kuniꞌi ña túꞌun īñá ko ve. 8 Tsi táxnūu ú ña vata koo é kāꞌan ñá ni ntō nté o de ntɨ, vata koo é na nākuꞌún kaꞌnu nima nto. 9 Ntɨniꞌi ña Onēsimu, ña e dóo ntio ko, ña e dóo  

 

ini dé ntaa, dɨvi ñā é kāduku ntée ña nto. Ntaa ña ni ntō é un ntɨꞌɨ ̄ é kākuvi iꞌa. 10 Aristarcu, ña é ñuꞌu kutū ntɨ ́ ni ī né, taxnūu ña ntiusi nto. Marcú dɨ, ení Bernabee. É kākaꞌán u ni nto kuēnta iña ña. Te kɨ ̄ꞌɨn ña kikoto níꞌni ña ntō ne, váꞌa kōo vií nto ni ñā. 11 Jesuú, ña é nanī Justó dɨ ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. Da mii ña sāꞌa é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israee, ña ntákuintiꞌxe i san, dé tsiñu ntɨ ́ ni ña īña Xuva ko. Dōo náxnuu kaꞌnu ña nimá ko. 12 Eprafa, ñá ñuú nto, ña é kade tsiñu iñá Cristú ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. Utén utén kakaꞌan ntâꞌví ña iña nto é kuntīkɨn xntó Xuva kō, é kanɨɨ ̄ nima ntó vií nto é ntio Xuva kō. 13 Xuꞌú kaꞌan ntaa ú tsi dóo kadē kuení Eprafá san kuenta iña nto, ña ntoo ñuú Ladicea ni ñá ntoo ñuú Hierapolí dɨ. 14 Luca, ña medíkū e dóo ntio kó ne, taxnūu ña ntiusi nto, ní Demá dɨ. 15 Káꞌan ntō ntiusi ní ña ntákuintiꞌxe i, ña ntoo ñuú Ladicea. Káꞌan ntō ntiusi ní Nifá, nī ña ntákuintiꞌxe i sán dɨ, ña ntánataká nuu nú viꞌi ña kān. 16 Tē kúvi nakuāꞌa nto tutú saꞌá ne, taxnūu nto ñuú Ladicea, na nakuāꞌa ña ntákuintiꞌxe i, ñá ntoo ikān, dɨ. Nakuāꞌa nto tutu e táxnūu ú iña ñá dɨ. 17 Káꞌan nto ni Ārquipú te na kōto ñá te kāda ntaa ña tsiñu é tēé tsiñu Xuva ko ñā. 18 Xuꞌu é Pablú u ne, ntaꞌa miī kó kakaꞌu u é taxnūu ú ntiusi ntó dɨ. Nakaꞌān ká nto tsí nuu kutū u. Kūnuu méꞌñu kunuu dava Xuva ko ntō. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Tutu é kuvi ūun e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Tesalonica 6 Ēdé

Taxnūu Pablu tútú iña ña kuíntiʼxe i Xuva kō, ña ntoo ñuú Tesalonica

1

Xuʼu é Pablú u, ni Sīlvanu, ni Timóteú ne, taxnūu ntɨ ́ tutú saʼa iña ña kuíntiʼxe i Xuva ko ni Iʼxā ñá Jesucristu, ñá ntoo ñuú Tesalonica. Xuva ko na nāxnuu viko ña nto. Na tāʼxi ña é vāʼá koo kuntōo nto.

Nté ō ntákuintiʼxe ña ñuú Tesalonica 2 Nɨɨ

 

 

kuēʼen tsí ntuvi ntánakueʼe ntɨ ́ sintiáʼvi ntaʼa Xuva ko kuēnta iña ntó ne, ntákaʼán ntɨ ni Xuva ko kuēnta iña nto vata da ntákaʼan ntâʼví ntɨ. 3 Dā ntákaʼán ntɨ ni Xuva kō ne, ntánakaʼān ntɨ ́ nté ō ntáde tsiñu nto tsí ntákuintiʼxe nto. Ntánakaʼān ntɨ ́ tsi dóo ntii ntáde tsiñu nto tsí ntákuinima ntó Tóʼo ko Jesūcristu. Kanɨɨ ̄ nima ntó ntantétu nto ña, tsí ini nto tsí nainu xtúku ña. 4 Iní ntɨ tsí nakaxnúu Xuva ko ntō tsi dóo ntio ña nto. 5 Ñá te da miī é kāʼán ntɨ túʼūn vaʼá san ni ntō, ntá tsi é dé tsiñu niʼi Espíritū Sántu tūʼún san é viī ñá uun nuu i é kāʼnu nima ntó vata koo é kūtuni ntaá nto é nuu é ntaā i. Ini ntó nte o dé ntɨ kuenta iña nto da intóo ntɨ ́ ni ntō.  

 

 

nto vatā o dé ntɨ, vatā o dé Xuva kō. Tāʼxi Espíritū Sántū dodíni iña nto é kīni nto túʼūn saʼá, kuān te dóo ntóʼo nto kuenta iña i. 7 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiʼxe i, ña ntoo ñuú Macedonia ni ñūú Acayá ne, ini ña nté koo vií ña da ntaíni ña nté o de nto. 8 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuú i sán ne, ini ña tsi dóo ntákuintiʼxe nto Xuva kō, tsí ña te da míi ñūú Macedonia ni ñūú Acaya ntákaʼan ntódo nto túʼun Xuva kō. Ñá kantio é kāʼán ka ntɨ ́ nuu i sáʼā, 9 tsi ntákaʼan míi ñāʼa san e dóo váʼā o dé nto nī ntɨ ́ dá xeé ntɨ mí ntoo nto. Ntákaʼan ña nté o tsóo mii nto santu e ntúváʼa nāa íña nto vata koo é kuntīkɨn ntó Xuva kō né, ēni ntuʼu nto ntáde tsiñu nto iña Xuva ntíʼxe kō, ña kantíto. 10 Ini ñá tsi ntantétu nto dá nainu xtúku Iʼxá ña nte e dukún kān, dɨvi ñā é nantōto Xuva ko ña dá xiʼi ñá, dɨvi Jēsuu, ña nakáku kō é ña níʼi kō é ntōʼo ko iña kuétsi ko tē xeʼé Xuva kō é ntōʼo ña ntoo ñuxiví sa.  

 

Tsiñu é ēdé Pablu ñuú Tesalonica

2

Ini míi nto, taʼan, tsí ña te é ntaā i é ñeʼé ntɨ mí ntoo nto. 2 Ini ntó tsi dóo ntóʼo ntɨ ́ ñuú Filipu. Dōo dé xeni ñaʼa nī ntɨ ́ ikān. Kuān

367

 

368

1 TESALONICENSES 2 te ntóʼō ntɨ ́ ne, ntá tsi táʼxi Xuva kō é ña ni uʼví ntɨ é kāʼán ntɨ ni ntō túʼūn vaʼá san iña ñá, kuān té ña ni ntio kuéʼen tsi ña ñuú nto san. 3 Ñá te tūʼún vete e ntákaʼán ntɨ ni ntō, ñá te tūʼun é kīni kaa. Ñá tē ntaéni ntaʼví ntɨ nto, tsí nuu é ntaā i é kākaʼán ntɨ ni ntō. 4 Tsí Xuva kō ntio ña é kāʼán ntɨ túʼūn vaʼá iña ñá ne, dɨvi tsī túʼūn e ntákaʼán ntɨ ni ntō dɨ. Ña ntáde ntɨ ́ kuenta te xkúntee iní ñaʼa ne, o tē ñá xkúntee iní ña, ntá tsi kade ntɨ é ntio Xuva kō, tsí kaito nteé ña nima ko nte ntáa. 5 Ini ntó tsi nté uun ito ña ni káʼān ntɨ túʼūn e dóo vidin kaʼan é kāni ntaʼví ntɨ nto. Ntē ña ni káʼán ntɨ vata koo é kukuika ntɨ. Xuva ko īni ña. 6 Ntē ña ni ntíó ntɨ é kāʼan ñáʼa te dóo kaʼnu ñaʼa ntɨ ́, kuān te dɨvi ntó o kuān te tuku ñáʼa, kuān te kuvi kaʼan ntíʼxe ña tsí kaʼnu ñaʼa ntɨ, tsí Cristu táxnūu ña ntɨ. 7 Dōó vītá iní ntɨ dá intóo ntɨ ́ ni ntō, tsí dɨvi ntō e dóo ntio ntɨ ́ nto. Īde ntɨ ́ vata tsī ó de dɨʼɨ īʼxá san ni iʼxā ñá e dóo meni ña i. 8 Ñá te da mii tūʼún vaʼá iña Xuva ko é ncho taʼxi ntɨ é kūtuni nto, tsí un tsi nte ntúvi iña mií ntɨ é ncho taʼxi ntɨ ́ kuenta iña nto, tsi dóo ntio ntɨ ́ nto. 9 Ntánakaʼan nto, tāʼan, nté ō dé tsiñu ntɨ ́, nté ō ntóʼo ntɨ. Nté ntuvi ntē níñu dé tsiñu ntɨ, tsí ña ni ntíó ntɨ é natēñu nuu ntɨ ́ nto nɨɨ dukuān ntákaʼán ntɨ ni ntō túʼūn vaʼá san iña Xuva ko. 10 Ntōʼó ne, kuvi ntada ntaa ntó ni Xuva kō tsi nté uun nuu i é kīni kaa ña ni idé ntɨ ni ntō, dɨvi ntō e ntákuintiʼxe nto Xuva kō. Ntē ña tuví nee nuu i é tsīʼi kuétsi nto ntɨ. 11 Ini ntó nte o dé ntɨ ni ntō. Tsí vatā ó de uva īʼxá san ni iʼxā ñá ne, kuān  

 

 

 

 

 

o táʼxi ntɨ ́ nto itsi. Nakáʼnu ntɨ ́ iní nto, é un é un nto. Káʼān ntɨ ́ ni ntō 12 tsi váʼa koo vií nto vatā o é ntio Xuva kō, tsi kána Xuva ko ntō é kuntōo nto ntaʼa ña, é nīʼi nto e dóo vaʼá iña ña. 13 Dukuān ne, kanakuéʼe ntɨ ́ sintiáʼvi ntaʼa Xuva ko ūtén uten, tsí da téku nto túʼun Xuva kō e ntákaʼan ntódo ntɨ ́ ne, kuīntiʼxe nto tsí ña te túʼūn e ntákaʼan ñáʼa, tsí dɨvi ntīʼxe túʼun Xuva kō né, dɨvi tsi tūʼun é kāde tsiñu nima ntó, dɨvi ntō e ntákuintiʼxe nto Xuva kō. 14 Tsí dɨvi nto, tāʼan, e ntántoʼo nto vatā ó ntántoʼo ña ñuú Judea, ña kuíntiʼxe i Jesucristu. Tsí kuān ó ntánantoʼo ña ñuú nto nto vatā o dé ña Israee ni ñá ñuú ña, ña kuíntiʼxe i Tóʼo ko Jēsuu. 15 Ña Israee ñá tsīkán ne, ēʼní ña Tóʼo ko Jēsuu ni ñá ntákaʼan náa Xuva ko. Nakúnu ñā ntɨ ́ dɨ. Ña ntáde ña é ntio Xuva kō; da mii kuēʼen tsi e ntánāa núu ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaʼa. 16 Ñá ntīo ña é kāʼán ntɨ nī ña tuku ñuu vata koo é nakáku ña dɨ. Dií dií ka kueʼe kuétsi ña kuēnta iña núu i sáʼa. Ntá tsi niʼi ña é ntoʼo ña ntaʼa Xuva kō, tsi dóo kudiin Xuva ko é kuān ó de ña.  

 

 

 

 

 

 

 

17 É

Ncho kɨʼɨn xtúku Pablu ñuú Tesalonica

kūtɨtɨ ́n ntuvi e tsóo miī ntɨ ́ nto, taʼan, ntá tsi dóo ntánakaʼān ntɨ ́ nto. Dōó ntio ntɨ kiní xtuku ntɨ ́ nto. Ncho kíkoto níʼni ntɨ ́ nto. 18 Xuʼu é Pablú u ne, kiʼin itō nchó kɨʼɨ ́n u, ntá tsi edɨ ́ nuu tóʼō e ña váʼā san itsi é kɨ ̄ʼɨ ́n ntɨ. 19 ¿Nee iñá ntu é ntantétu ntɨ ́ ve? ¿Nee iñá ntu é nākunuu dîní nimá ntɨ? ¿Neé ntu doméni é vāʼá niʼí ntɨ? Ntōʼo kúvi  

 

369

1 TESALONICENSES 2​–​4

nto iñá ntɨ é kuntoo dadɨ ̄ɨ o ntaʼa Tóʼo ko Jēsuu te naínu ña. 20 Tsí dɨvi ntō e dóo kaʼnu kuiní ntɨ kuenta iña nto. Dōó diní ntɨ kuenta iña nto. Dukuān né, dā ña ni kutíi ká ntɨ ne, dē kuení ntɨ te vāʼá o te kuntoo miī ntɨ ́ ñuú Atená ne, 2 taxnūu ntɨ ́ taʼan ko Timōteu e kíkoto níʼni ña nto. Tsí dɨvi ñā ne, kade tsiñu dadɨɨ ntɨ ́ ni ña īña Xuva ko dá kākaʼan ntódo ntɨ túʼūn vaʼa é nakáku Cristu ko. Dɨvi ña nañēʼe ñá nto é nakīí nima nto é nɨɨ ̄ kueʼén ini nto kuintiʼxe nto Xuva kō, 3 vata koo é nté uun nto ña natɨvi iní nto é kuīntiʼxe nto da xe é kuān ó ntántoʼo nto. Tsí ini nto tsí da miī é kuan koo ntoʼo kō. 4 Ini nto tsi dá ntoo ntɨ ́ ni ntō ne, ntákaʼán ntɨ ni ntō tsí kuan koo ntoʼo kō tsi ntákuintiʼxe ko Jēsuu. É īni nto tsí kuān o kúvi ntiʼxe. 5 Dukuān né, dā ña ni kutíi ká u ne, taxnūu ú ña vata koo é kutuní ko te ntákuintiʼxe dukuan ntō, o tē da ntántīkɨn ntó tóʼō e ña váʼā san é nañēʼe nto tuku nuu i, tsí tē ñaʼá ne, é ntaā i é de tsiñu ntɨ. 6 Ntá tsi dā náxee xtúku Timoteu é ñeʼe ñá mí ntoo ntó ne, dōo váʼa túʼūn níʼi ña da náxee ña. Kakaʼan ñá tsi ntákuintiʼxe dukuan nto Xuva kō ne, ntákuinima táʼan nto dɨ. Kakaʼan ñá tsi nguentúvi ntánakaʼan ntō ntɨ ́, e dóo ntio nto ntɨ ́, e dóo ntio nto é nākiní taʼan o vatā ó ntio ntɨ ́ dɨ. 7 Dukuān né, taʼan, kuān te dóo tɨtɨ ́n nuu i taan núu ntɨ ́, ntá tsi dóo kaʼnu kuiní ntɨ tsi ntákuintiʼxe dukuan nto Xuva kō. 8 Dā téku ntɨ tsí ntoo ntii nto ni Xuva kō né, vata te ntuvi xēe é niʼí ntɨ. 9 Ñá īni nto nté kaa síntiáʼvi é nakuéʼe ntɨ ́ ntaʼa Xuva ko kuēnta  

3  

 

 

 

 

 

 

 

iña nto, tsi ñá tē nté kaa diní ntoo ntɨ ́ nuu Xuva ko kuēnta iña nto. 10 Nɨɨ ̄ kuéʼen inī ntɨ ntákaʼan ntâʼví ntɨ ntē ntúvi ntē níñu te taʼxi Xuva kō é nākiní xtuku ntɨ ́ nto vata koo é nakuāʼa ká ntɨ nto nēe é kākunaá ka é kuīntiʼxe váʼa nto Xuva kō. 11 Ntio ntɨ é taʼxi mii Xuva ko nī Tóʼo ko Jēsuu itsi vata koo é kūvi naxee túku ntɨ mí ntoo nto. 12 Na taʼxi Xuva kō é dií dií ka kuinima ntó taʼan nto, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaʼa, vatā ó kuinimá ntɨ nto, 13 vata koo é na nākuʼún kaʼxi nto, vata koo é ña koo nté uun nuu i é kuētsí nto ntaʼa Xuva ko tē nainu Tóʼo ko Jēsuu ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaʼa, ña ntáduku ntée ña. Kuan koo na kōo.  

 

 

 

4

Nté koo vii o é ntio Xuva kō

Viʼa ve ne, taʼxi ntɨ ́ nto itsi sáʼa, tāʼan. Kákān ntɨ ́ nto kuenta iña Tóʼo ko Jēsuu é viī ntó vatā o nañéʼé ntɨ nto nté koo vii nto é ntio Xuva kō. Kuān o ntáde ntiʼxe nto, ntá tsi dií dií ka vií nto ve. 2 Tsí ini nto túʼūn é táʼxi ntɨ ́ nto vatā o táxnūu Tóʼo ko Jēsuu. 3 Tsí ntio Xuva kō é viī ntó da mii kuēʼen tsi é vāʼa. Ñá ntīo ña é viī nto é kini kaa ni ñadɨ ̄ʼɨ ́ san. 4 Kutúʼve nto, é un é un nto, nté koo vií nto ni ñadɨ ̄ʼɨ míi ntō vata koo é viī nto é ntio Xuva kō, vata koo é na kuiko ñuʼu ñāʼa san nto. 5 Ñá ku dē kuení nto é kini kaa ni tuku ñadɨ ̄ʼɨ ́ san, vatā o ntáde tuku ñaʼa, ña e ñá ini Xúva kō. 6 Kuenta iña i sáʼā ne, ña váʼa o te kanī ntaʼví taʼan o. Tsí Xuva ko kuēʼé ña é ntōʼo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaʼa, ña iō kuetsí i san, vata ō kaʼán ntɨ ni ntō. 7 Tsí ña te ni kana Xuva ko kō é vīi o é kīni kaa, tsi é vīi o é vāʼa.  

 

 

 

 

 

370

1 TESALONICENSES 4​, ​5 8 Xoo

é ña káde i kuenta túʼūn saʼá ne, ñá te tūʼún ñaʼa kanakuita ña, tsi túʼun mii Xuva kō, ña kataʼxi Espíritū Sántū é kunūu ña nima ko. 9 Ñá kantīo nto é kāʼán ka ú ni nto kuēnta iña i é kuīnima táʼan kō, tsí mii Xuva ko kanakuāʼa ña nto é kuīnima ntó taʼan nto. 10 Tsí dɨvi ntō ne, ntákuinima ntíʼxe nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taʼan nto, ña kuíntiʼxe i, ña ntoo ñuú Macedonia. Sáʼa tsī é kāʼán ntɨ ni nto: Tē dií dií ka kuinima táʼan nto. 11 Koó ntii ntō é diin diin tsi kuntōo nto. Vií nto kuenta iña mii nto. Ntaʼa mii nto kada tsiñu niʼi nto, vatā ó kakaʼán ntɨ ni ntō, 12 vata koo e dóo vaʼá koo kaʼan ñáʼa san iña nto, ña é vāta kuintíʼxe i san, vata koo é ña te neé taan núu nto.  

 

 

 

Tē naínu xtúku Tóʼo kō

13 Ntá

tsi ntio ntɨ é kūtuni nto nté koo kuvi ña é xiʼí san, vata koo é ña kuntaʼxa iní nto vatā ó de ñaʼa, ña é ña tuví nee kantétu. 14 Tsí ntákuintiʼxe kō tsí xiʼi Jésuú ne, da ntóto xtuku ña ne, kuan tsī koo nainu niʼi Xuva ko ña xiʼí san dɨ, ña e kuíntiʼxe i ña. 15 Taʼxi Xuva kō é kāʼán ntɨ sáʼa ni ntō: Tsí dɨvi ō é ntántoo ká o ñūxiví sa da nté nainu xtúku Tóʼo kō ne, ña te xóʼō é diʼna o kīni o ña, tsí diʼna ña xiʼí san. 16 Tsí miī Tóʼo kō nainu ñá ñuʼu a é nakana ña kō. Un ntii tsi kāʼan ánje, ña odo nūú iña Xuva kó ne, kueku trunpeta Xuva ko te e xée úra i é ntaa o ni ñā. Kidáā ne, ña kuíntiʼxe i, ña xiʼí san ne, diʼna ña ntoto ña ne, 17 xoʼo é ntántoo ká o ñūxiví sa ne, kɨ ́ʼɨn dadɨɨ o ni ña mēʼñú vikó san ne, ikan naniʼi taʼan ko Xuva kō e  

 

 

 

dukún kān. Kidáā né, kuntoo dadɨɨ o ni ña ntii dañu ntūvi. 18 Dukuān ne, káʼan nto ni tāʼan nto túʼūn saʼá, nakaʼnu nto iní taʼan nto xé un xé un nto. Ntá tsi ñá kantīo é kāʼán ntɨ ni ntō neé urá o nēe ntúvi te nainu Tóʼo kō, 2 tsí ini nto tsí dā xeé ntuvi é naīnu xtúku ña ne, da née inī kó nainu ña, vata kaa ña duʼu, ña véʼxi niñú a. 3 Ura tsí i da ntákaʼan ñáʼa e dóo váʼā o ntoo ña, diin diin tsi iñɨ ne, ntá tsi da née inī ñá kuvi dóxo, vatā ó kuvi ñadɨ ̄ʼɨ ́ san dá kaiñɨ ntuʼu kaexnúu iʼxí ña é kāku iʼxá ña. Ña kúvi nakākú ka ña kúñu ñā. 4 Ntá tsi dɨvi nto, tāʼan, é īni ntó nuu i sáʼā ne, ña ntaíka nto míʼī é nēe vata koo é ña da née inī ntó tē xee ntúvi tsīkan, vatā é kiʼxi ña duʼu té xee. 5 Ntoʼó ne, vata ntáa ñuʼu é kāxiʼí nuu ntuvi ā ntáa nto; tsí xoʼō ne, ñá kadūku ntée ō míʼī é nēe; ñá kadūku ntée o nūu i é kākuvi niñú a. 6 Dukuān ne, ñá kū xkukídi naá o vatā o ntáde tuku ñaʼa, ña é dotō tsi ntáde, ntá tsi kuʼun kuʼun tsi iní ko kuntoo ō. Na kadā kuení vaʼā ko nté koo vii o. 7 Ña ntákidi ne, niñú a ntákidi ña. Ña ntáde kɨʼvī ne, niñú a ntáde kɨʼvi ñā. 8 Ntá tsi xoʼō é ntoo ō mí kaxiʼí nuu ne, na kadā kuení vaʼā ko nté koo vii o. Vatā ó kanadaʼān sntadun kúñu ñā é kaīnúu káa xkɨntika ñā né, kuan koo nadaʼan ō nima ko é kuintiʼxe ko Xuva kō ne, kuinima ko ña. Vatā ó kanadaʼān sntadún san dɨkɨ ña é kainuu ña ñɨɨ kaʼxī né, kuan koo nadaʼan o dɨ ̄kɨ ko é kuntetu o ntūvi é nakākú Xuva ko kō. 9 Tsi ñá ni nākaxnúu Xuva ko kō vata koo é taʼxi ña kō é ntōʼo ko, tsí  

5

 

 

 

 

 

 

 

 

371

1 TESALONICENSES 5

vata koo é nakakū ñá ko ntāʼa Tóʼo ko Jesūcristu. 10 Dɨvi ñā ne, xíʼi ña kuēnta iña kó vata koo é kuntoo dadɨɨ o ni ña, kuān té kantítō ká o ne, o kuān té e xíʼi o tē naínu ña. 11 Dukuān ne, káʼān ká nto ni tāʼan ntó te kīí nima ña. Tsiʼi ntii nto ña na kuīntiʼxe ñá vatā o ntáde ntiʼxe nto.  

 

Itsi e xéʼe Pablu iña ña kuíntiʼxe i

12 Káʼān

ntɨ ́ ni nto, tāʼan, tsí kuiko ñuʼu nto ñāʼa, ña ntáde tsiñu niʼi nto kuēnta iña Xuva ko, ña ntádē kûʼvé iña nto kuenta iña Xuva ko, ña ntátaʼxi nto ítsi. 13 Dií dií ka kuiko ñuʼu nto ñā; kuinima ntó ña kuenta iña tsiñu e ntáde ña. 14 Káʼān ntɨ ́ ni nto, tāʼán, te kāda tíi nto nī ña dóo duʼxen ī é kāda tsiñu ne, nāxnuu kaʼnu nto iní ña e dóo ixó i san. Tsiʼi ntii nto ñā e dóo vitá o ini i. Kaʼnu vií nto nima ntó ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaʼa. 15 Ñá ku dē xení nto ni ñaʼa te kadē xení ña ni ntō. Nantuku nto da nēé ka nuu i é vāʼa é viī ntó ni tāʼan ntó, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña nguiī sán dɨ. 16 Nguentúvi kuntōo dínī nto. 17 Ñá ku kūnáa inī nto é kāʼan ntâʼví nto. 18 Nakuéʼe nto sintiáʼvi ntaʼa Xuva  

 

 

 

 

 

ko īña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i, tsi sáʼa ntio Xuva kō é viī nto tsi ntákuintiʼxe nto Cristu. 19 Ñá ku ēʼnté nuu nto tsiñu é kāde Espíritū Sántū. 20 Ñá kāʼan ntó te ña váʼā o é kākaʼan ñáʼa tē xoó kakaʼan í naa Xuva ko. 21 Koto nteé vaʼā ntó un ntɨʼɨ ̄ é kākaʼan ñá, nēe é vāʼá, nēe é ña váʼa ne, kuntīkɨn nto é vāʼá san. 22 Tsoo mii ntō é un ntɨʼɨ nūu i é kīni kaa san ve. 23 Xuva kō, ña kataʼxi é kuntōo váʼa ō né, na ntāváʼa ña nima nto. Na viī ñá kuenta kúñu nto, kanɨɨ ̄ é tduiña nto. Kidáā ne, ñá kāʼan Tóʼo ko Jesūcristu té iō kuetsí nto tē naínu xtúku ña. 24 Xuva kō, ña e kána nto ne, kada ntaa ñá vatā ó kakaʼan ña.  

 

 

 

 

 

Iʼa nantɨ ̄ʼɨ ́ Pablu tútú san

25 Kaʼan

ntáʼvī ntó iñá ntɨ, taʼan. ntō ntiusi ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiʼxe i, ña ntoo ikān. 27 Káʼān ntɨ ́ ni ntō tsí ntio Xuva kō é nakuāʼa nto túʼūn saʼá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiʼxe i. 28 Na kūnuu méʼñu kūnuu dava Tóʼo ko Jesūcristu nto. Sáʼa tsī é kāʼán ntɨ ni ntō. 26 Káʼan  

 

Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Tesalonica 6 Váꞌā

Taxnūu Pablu ní taꞌan ña tutú iña ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Tesalonica

1

 

Xuꞌu é Pablú u, ni Sīlvanu, ni Timóteú ne, taxnūu ntɨ ́ tutú sāꞌá iña ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo ñuú Tesalonica, ña ntánuu iní i Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristu. 2 Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristú ne, na kūnuu méꞌñu kūnuu dava ña nto. Na tāꞌxi ña é vāꞌá koo kuntoo nto ni ñā.

 

 

Dá xntēkú kūꞌvé Xuva ko īña ña é iō kuetsí i tē naínú Cristu

3 Utén

 

utén kantio é nākuéꞌe ntɨ ́ sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña ntó, taꞌan. Dōo váꞌā o é kuān koo vií ntɨ, tsí dɨvi ntō ne, dií dií ka ntákuintiꞌxe nto. Dōo ntákuinima ntó taꞌan nto dɨ. 4 Miī ntɨ ́ ne, dōo váꞌā o ntákaꞌán ntɨ kuenta iña ntó nī ña kuíntiꞌxe i Xuva kō, ña ntoo tuku ñuu, tsi dóo kaꞌnu kuīní ntɨ tsi ntákutíi nto ntákuintiꞌxe nto, kuān te dóo ntántoꞌo nto, kuān te ntáde xení ñaꞌa san ni nto. 5 Dá kutūni ñáꞌa tsi ntákutíi nto ne, kutuni ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. Tsí Xuva kō né, dōo váꞌā ó kadē kúꞌvē ña. Káꞌan ña tsi dóo nuu áꞌvi nto é kuntōo nto mí kadē kúꞌvē ña. Dukuān ne, kuenta iña i sáꞌā e ntántoꞌo nto.  

 

koo vií Xuva ko te ūun kuédadɨɨ tsi nantōꞌo ña ña ntánantōꞌo nto, 7 tē táꞌxi ña é dadɨɨ kuntoo daꞌna o ni ntō ntuvi dá ntiī dito Tóꞌo ko Jēsuu e dukún kan, nī ánje ñā e dóo iō ntíi ña. Uun kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña te vēꞌxí ña e dukún kān. 8 Kuéꞌe ñā é ntoꞌo da xōó ka ñaꞌa, ña é ña ini Xúva kō, ñaꞌa, ña é ña ntáde kuenta túꞌūn vaꞌá iña Tóꞌo ko Jēsuu. 9 Ña tsīkán ne, kunaá ña ntii dañu ntūvi. Ñá xēe ñá ntaꞌa Xuva kō, tsí xio kɨꞌɨn ña. Ntē ña kiní ña Xuva kō nté kaa ña, e dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña, e dóo iō ntíi ñā 10 ntuvi dá nainu xtúku ña. Ntuvi tsikan dá nainu ñá ne, káꞌan ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña kuíntiꞌxe i, tsi dóo kaꞌnu ña. Da kudúꞌva ña kuíntiꞌxe i san tsi dóo kaꞌnu ntiꞌxe ña. Kuan dɨvi ntō dɨ ́, tsi kuíntiꞌxe nto túꞌūn e ntákaꞌán ntɨ ni nto kuēnta iña ña. 11 Kuenta iña i sáꞌā ne, ntaíkán ntɨ ntaꞌa Xuva ko te tāꞌxi ña é kunūu áꞌvi nto kuenta iña ña e kána ña nto. Ntaíkán ntɨ te xntii ña ntō vata koo é kūvi vií nto é un ntɨꞌɨ nuū i é vāꞌa é kāꞌan ntó tsí vií nto, é un ntɨꞌɨ ̄ é ncho vií nto kuenta iña Xuva ko tsi ntákuintiꞌxe nto ña. Tsi dóo iō ñá é viī ña. 12 Kidáā ne, káꞌan ñāꞌa

372

 

 

 

373

2 TESALONICENSES 1​, ​2

tsi dóo kaꞌnu Tóꞌo ko Jesūcristu kuenta iña ntó ne, káꞌan ñā tsi dóo vaꞌá nto kuenta iña Xuva ko, tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko ni nto, nī Tóꞌo ko Jesūcristu.

2

Ñaꞌa é iō kuetsí i

Viꞌa ve ne, káꞌān ntɨ ́ ni nto, tāꞌan, kuenta iña i dá naīnu xtúku Tóꞌo ko Jesūcristu é nātaká nuu o ni ñā. 2 Sáꞌa kākaꞌán ntɨ ni ntō vata koo é ña te ura tsí i nadama nto e ntántīkɨn ntó, ntē ña kutsúꞌun nto tē téku nto tē xee ntúvi é nainu xtúku Tóꞌo kō. Kuān te kakáꞌan ñáꞌa tsí xeꞌé Xuva ko kūtuni ñá, kuān te kákaꞌan ntódo ñaꞌa, kuān te kiní nto tutu é kākaꞌan ñáꞌa tsí ntɨꞌɨ táxnūu ntɨ ́ ne, ñá ku kuintīꞌxe nto. 3 Ñá dā váꞌa nto é kanī ntaꞌví ñaꞌa nto nté uun nuu i. Ñá xēe ntúvi tsikan da nté dīꞌna xee ntúvi e dóo ntáde doꞌo ñaꞌa san ni Xuva kō. Kidáā ne, kiꞌxi dîtó uun ñaꞌa, ña é kīni kaa kueꞌen, ña é kūnaá kueꞌen. 4 Ña tsīkán ne, kodo ntíꞌi ña é kīnchuꞌvi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan ñáꞌa é xuva ñā, é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan ñáꞌa é santu. Kidáā né, mii ña nākutúvi ña ini ukún Xuva kō é ncho vií ña Xuva kō. Káꞌan ñā tsí mii ñā é Xuva ko ñā. 5 ¿Ña ntánakaꞌan ntū nto é kākaꞌán u ni nto nūu i sáꞌa dá īntóo dadɨɨ ú ni ntō? 6 Ini ntó ve nee iña é kēꞌnté nuu itsí ña vata koo é ña kiꞌxi kantɨ ́ꞌɨ ña dā nté xēe ntúvi i. 7 Vevií ne, kakuvi nuu i e dóo xií kaa san é tuvi xuꞌú ne, kuān koo kuvi da nté kūntee xío ña keꞌnté nuu san. 8 Kidáā ne, ntii dîto é kīni kaa san, ntá tsi kaꞌni Tóꞌo ko Jēsuu i. Kūdii tátsin xuꞌu tsi ña kaꞌní ña i. Uun ito tsi nantɨꞌɨ ña i tē naínu xtúku ña.  

 

 

 

 

 

 

9 Dɨvī

é vīí e dóo xií kaa san ne, vií vatā ó ntio tóꞌō é ña váꞌā san é vīi. Un váꞌa tsi koo ntii é kuēꞌé kuenta, é vīí nuu i e dóo kaꞌnu. Ntá tsi ña te nuu é ntaā i, 10 tsí da kani ntaꞌví ñaꞌa. Kani ntaꞌví ntiꞌxe ñaꞌa, ña é kunaa, tsí ña ni ntio ña kuiníma ña é nuu é ntaā i é nakākú Xuva ko ñā. 11 Dukuān ne, kuéꞌe Xuva kō é kūtuntu kuéꞌen ña vata koo é kuīntiꞌxe ña túꞌun vetē. 12 Kidáā ne, kuéꞌe ñā é ntōꞌo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ña ni kuintíꞌxe i é nuu é ntaā í, ña e dóo diní i é vīi é kīni kaa.  

 

 

13 Ntá

Xoo é nakaxnúu Xuva kō é nakāku ña

tsi ntɨꞌɨ ́ ne, nguentúvi ntánakuéꞌe ntɨ ́ sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto, taꞌan e dóo kuinima Tóꞌo ko ntō. Da miī é kuān koo vií ntɨ, tsí nte díꞌna nakaxnúu Xuva ko ntō é nakakū ñá nto, é nakate Espíritū Sántū nima ntó, tsi kuíntiꞌxe nto túꞌūn é nuu é ntaā í iña Xuva ko. 14 Sáꞌa tsī e kána ña nto da kuíntiꞌxe nto túꞌūn vaꞌá san é ntákaꞌan ntódo ntɨ ́, vata koo é nīꞌi nto e dóo vaꞌá iña Tóꞌo ko Jesūcristu. 15 Dukuān né, taꞌan, ñá ku nātɨvi iní nto; ñá ku nakuitā ntó nte xkoó ini nto é nañéꞌe ntɨ ́ nto, kuān te xuꞌú ntɨ ntákaꞌán ntɨ ni nto, o te tūtú taxnūu ntɨ ́ iña nto. 16 Miī Tóꞌo ko Jesūcristu ni Úva ñā, ña e dóo kuinima í kō, ña é nāxnuu kaꞌnu nima kó ntii dañu ntūvi, ña e táꞌxi doméni é kuntetu ō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa ña, 17 na nātsuꞌun kaꞌnu ña nima nto. Na nātsuꞌun kaꞌxi ña nima ntó vata koo é vāꞌá koo vií nto é un ntɨꞌɨ nuū i, vata koo é vāꞌá koo kaꞌan ntó dɨ.  

 

 

 

2 TESALONICENSES 3

3

Kaꞌan ntáꞌvī ntó iñá ntɨ

Uun sá nuu i é kāꞌán ntɨ ni ntō: Tē kaꞌan ntáꞌvī nto iñá ntɨ, vata koo é xēe kantɨ ́ꞌɨ túꞌun Xuva kō dá kanɨɨ ñūxiví ne, tē dóo kaꞌnu kuīní ñaꞌa san kuénta iña í vata ō kúvi mí ntoo nto. 2 Kaꞌan ntáꞌvī ntó iñá ntɨ tē ña kadá xení ña kini ntáa sán ntɨ, tsí ña te un ntɨ ́ꞌɨ ñāꞌa e ntákuintiꞌxe ña. 3 Ntá tsi kade ntaa Xúva kō é kākaꞌan ña. Naxnuu kaꞌxi ñā nima ntó; nadaꞌan ña nto nuū i é kīni kaa. 4 Iō ntáa iní ko tsi ntáde ntaa nto e ntákaꞌán ntɨ ni ntō né, kuan tsī koo vií nto dɨ, tsí xntii Xuva ko ntō. 5 Xuva ko na xnūu ña nima nto é kuīnima ntó taꞌan nto vatā ó kakuinima Xúva ko ntō. Na nāxnuu kaꞌnu ña nima ntó vata koo é na kūtíi nto vata tsī o kutíi Cristú dɨ.  

 

 

 

6 Viꞌa

Kantio é kada tsiñu ō

ve ne, káꞌān ntɨ ́ ni nto, tāꞌan, kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristu, te kii nteé xio nto taꞌan nto da xōó ka ñaꞌa, ña duꞌxen ī é kāda tsiñu, ña é ña ntío i é kada ntaa vatā ó de nto. 7 Tsí ini míi ntō nté koo vií nto, vatā o nañéꞌe ntɨ ́ nto. Tsi ntɨꞌɨ ́ ne, ña te dúꞌxēn ntɨ é kāda tsiñu ntɨ dá īntóo ntɨ ́ ni ntō. 8 Ntē ña ni eꞌxí doméni ntɨ ́ iña nto nté uun nto. Un váꞌa tsi ntóꞌo ntɨ dé tsiñu ntɨ ́ ntē ntúvi ntē níñu vata koo é ña natekú duꞌxén  

 

374 ntɨ nto. 9 Ñá tē é kuān o dé ntɨ tsi ña váꞌa o te xntii ntō ntɨ ́, ntá tsi dukuan ō nañéꞌe ntɨ ́ nto nté koo vií nto vata koo é viī ntó vatā ó de ntɨ. 10 Tsi da intóo ntɨ ́ ni ntō ne, ntákaꞌán ntɨ ni ntō te xoo é ñā ntío i é kāda tsiñu ne, ñá kāꞌxi ña. 11 Tsi kútuní ntɨ tsí iō ntó ne, dōó duꞌxen ntō é viī ntó tsiñu mii ntō; da miī e ntákini nuu nto tsiñu taꞌan nto. 12 Káꞌān ntɨ ́ ni ña kuān o ntáde, naa Tóꞌo ko Jesūcristú, te diin diin tsi na kuntōo ña, kada tsiñu ña vata koo é nanīꞌi ña é kōꞌo é kāꞌxi ña. 13 Ntá tsi dɨvi nto, tāꞌan, ñá ku de duꞌxen ntō é viī nto é vāꞌa. 14 Tē xoó ñaꞌa ña ntío i é kuīntiꞌxe i e ntákaꞌán ntɨ ni ntō tutú saꞌá ne, koto nto nēe ñáꞌa ña. Kii nteé xio nto ña vata koo é kūkaꞌan nuu ña. 15 Ntá tsi ña ku de kíni nto ni ñā. Kuéꞌe nto ña itsi, vatā o ntáde nto ni tāꞌan nto.  

 

 

 

 

 

 

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ túꞌūn saꞌá ve

16 Xuva

ko, ñā é kātaꞌxi é kūntoo váꞌa ō ne, na tāꞌxi ña é kūntoo váꞌa nto nguentúvi, da nēé ka nuu i. Na kūnuu méꞌñu Xuva ko nto, ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. 17 Xuꞌu é Pablú u ne, ntaꞌa miī kó kakāꞌu u túꞌūn saꞌá vata koo é kūtuni nto tsí xuꞌú ntiꞌxe dé váꞌa u. 18 Na kūnuu méꞌñu kūnuu dava Tóꞌo ko Jesūcristu nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto.  

 

Tutu é kuvi ūun e táxnūu San Pablu iña Timóteu

1

Taxnūu Pablu tutú iña Timóteu

5 Kuān

Xuꞌu é Pablú u ne, pustru Jesúcristú u, tsí kuan ō de kûꞌvé Xuva kō, ña e nakáku ko, ni Jesūcristu, ña é ntantétu ō. 2 Taxnūu ú tutú saꞌa íña o, Timóteu. Tsí dɨvīn é vata kaa iꞌxá ko kuenta iña Xuva ko, tsi kuíntiꞌxe o Xuva ko kuēnta iña túꞌūn é kākaꞌán u ni ō. Na naxnuu viko Xuva ko ō. Na ntuntāꞌví ini ña o. Na tāꞌxi ña é kutūvín vaꞌan, dɨvi ña nī Tóꞌo ko Jesūcristu.  

Kuenta tsí vií ña iña tukú nchuꞌun é ña te nuu é ntaā i

3 Vata

tsī ó kakaꞌán u ni ō da ntíi ú kueꞌén u ñuú Macedoniá ne, kuan tsī ó kakaꞌán u ni ō vevií dɨ: Kutūvín kan ñuú Efesu vata koo é kāꞌan ni ña tsíkān é ña ku kuan koo nakuaꞌa ña ñaꞌa tukú nchuꞌun. 4 Káꞌan ni ña tē ña vií ña kuenta kuentu e ntákaꞌan ñáꞌa; ntē ña vií ña kuenta te dóo duꞌxen kāꞌan ñáꞌa kuentu kaꞌnu iña uváta kuēꞌen ña. Dotō tsi ntánāa núu ñaꞌa kuenta iña i sáꞌā ne, ña kaidiáꞌvi kueꞌen tsi é kāda ntaa o tsiñu e táꞌxi Xuva kō é vīi o é kuintiꞌxe ko ñā.  

ó kakaꞌán u ni ō tsí ntio ko é kuīnima kó taꞌan ko kanɨɨ ̄ nima ko é vāꞌá o. Ntio ko é kūtuni ko tsí ña tuví nee nuu i é kīni kaa nuu nima ko. Ntio ko é kuintiꞌxe ntiꞌxe ko Xuva kō. 6 Iō ñáꞌā é xtuvī mii ña núu i sáꞌa ne, dotō tsi ntánāa núu ña nuu i é ña kaidiáꞌvi. 7 Ncho vií ña mastrú lei íña Xuva ko, ntá tsi ña ini ña nee iña é ntákaꞌan ña; ntē ñá īni míi ña nee e ntánakuaꞌa ña ñaꞌa é vāta te dóo ini ña, kuini ña. 8 Ntá tsi xoꞌō ne, ini ó tsi váꞌā leí san é kade tsiñu niꞌi o, vata ō ntío Xuva kō da xtúvī ña. 9 Ini ó tsi ña ni xtuví Xuva kō leí san iña ña é vāꞌa, tsí iña ña ntáde é kīni kaa; íña ñā é ña ntáde ntaa; íña ñā é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō; íña ñā é kīni ntáa; íña ñā é iō kuetsí i; íña ñā e ntákaꞌan kíni iña Xuva ko; íña ñā e ntaéꞌní dɨꞌɨ i ni uva ī; íña ñā e ntaéꞌní ñaꞌa dɨ; 10 íña ñā e ntákidi niꞌi tuku ñadɨꞌɨ; íña ñā e ntáde kini kaa ni ñatīí niꞌi ñā; íña ñā é ntadúꞌu; íña ñā vete; íña ñā é ntadáꞌvi ñaꞌa dovete; íña ñā é ña ntío kueꞌen i nchuꞌun é vāꞌa. 11 Nchuꞌun é vāꞌá san ne, dɨvi tūꞌún vaꞌa iña Xuva ko, ña e dóo kaꞌnu, dɨvi tūꞌún vaꞌa e tée tsiñu Xuva kō ko é kāꞌan ntódo u.  

 

 

 

 

 

375

376

1 TIMOTEO 1​, ​2 Nakuéꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō, tsi dóo váꞌā ó de ña ni kō

12 Kanakuéꞌe

ú sintiáꞌvi ntaꞌa Tóꞌo ko Jesūcristú, dɨvi ñā é xntíi ñā ko vata koo é kuvi vií u sáꞌā. Tsí dɨvi ñā nakaxnúu ña ko é kāda tsiñu ú iña ña, tsí kada ntaá u, kuiní ña. 13 Kuān te ntuvi díꞌna ne, dōó kini kaꞌán u iña ña; dōo dé xení u nī ña kuíntiꞌxe i san, ntá tsi dé kaꞌnu iní Xuva ko nī ko, tsí ña ni kutûní ko nee iña é edé u, tsí vata kuintíꞌxē kó ña kídaā. 14 Ntá tsi ña te nte kaa váꞌa o dé Xuva ko nī ko. Tāꞌxi ña é kuīntiꞌxe kó ña. Tāꞌxi ña é kuīnimá ko taꞌan kó dɨ, tsí kuān ó kataꞌxi Jesucristu da kúvi uun tsi nima ko ni ña. 15 Tūꞌún saꞌá ne, nuu é ntāa ntíꞌxe ī e dóo nuu áꞌvi i é kuīntiꞌxe un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne: Kīꞌxi Jesucristu ñúxiví sa vata koo é nākáku ña ñaꞌa, ña é iō kuetsí i. Xuꞌú ne, dií dií ka kaꞌnu kuétsī ko é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. 16 Ntá tsi diꞌna u ntúntaꞌví ini Xuva kō kó e dií dií ka kini kaa ú, vata koo é kuēꞌé ña kutuni ña kuíntiꞌxe i rkontuvi tsi dóo kiꞌin itō dé kaꞌnu ini Jesúcristu ní ko ne, kuan kōo niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō dɨ, é kuntoo ña ni ña ntii dañu ntūvi. 17 Dukuān né, na kūnuu ini ko Xuva ko, ña é odo nūú ntii dañu ntūvi. Ña kuví ka ña. Ña kúvi kīni o ña. Mii tsi ñā é Xuva kō. Ntii dañu ntuvi na kuiko ñuꞌu o ñā. Káꞌan ō tsi dóo kaꞌnu ña. Kuan tsi koo na kōo. 18 Sáꞌa kakāꞌán u ni ō é vīin, iꞌxá ko Timoteu, vata tsī ó kakaꞌan ñaꞌa kídaā, da táꞌxi Espíritū Sántū é kāꞌan ñá kuenta iña o. Nanūꞌún ini  

 

 

 

 

 

o túꞌūn é kākaꞌan ña. Koon ntiin kādan tsiñun iña Xuva ko. 19 Ñá xtuvī miin e kuíntiꞌxe o. Ñá vīin nee nuu i é ñā váꞌa kuiní nima o. Tsí iō ñáꞌa é ña ntáde ña kuenta é kākaꞌán nima ñá ne, xtuvī mii ñá e kuíntiꞌxe ña ne, dukuān o nákunáa ña kúñu ñā. 20 Kuan ō kúvi Himeneu ni Aléjandru. Ntādá u ña kuenta ntáꞌa tóꞌō e ña váꞌa vata koo é na kuinī ña é ña kaꞌan ntée ña Xuva kō.  

 

Nté koo vii o dá kākaꞌan ntâꞌví ō

2

Diꞌna sáꞌā ntio ko é vīi o: Kákan o ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa; kaꞌan ntáꞌvī ó ni ñā. Kákan o dā xeꞌe ntáꞌa Xuva kō ne, nakuéꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa ña kuenta iña ñaꞌá san. 2 Kaꞌan ntâꞌvi o iña ña tsíñu naꞌnu i ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña tsiñu i vata koo é vāꞌá koo kuntoo ō, é diin diin tsi kuntoo ō, da ntánuu iní ko Xuva kō, dá ntáde o da mii kuēꞌen tsi é vāꞌa. 3 Sáꞌā é vāꞌa. Kuan koo e ntío Xuva kō é vīi o, xoꞌo é nakākú kō. 4 Tsí ntio ña é nākáku un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa; ntio ña é kūtúꞌve ña nēe é nuu é ntaā i. 5 Tsí uun tsi Xuva ko ni uun tsi ñatīi, ña é kāntaváꞌa ko ni Xuva ko, dɨvi ñā é Jesucristu. 6 Dɨvi ñā xeꞌé ña ntuvi iña ña e ntáꞌvi ña kuenta iña kuétsi ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Taꞌxi Xuva kō é kūtuni ko dá xēe ntúvi i. 7 Tāꞌxi ña é kāꞌan ntódo ú túꞌūn saꞌa, é vīí u pustru ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u, ñá tē dovete. Nākaxnúu ña ko é nañēꞌé u ña é ña te ña Israeé san nēe é nuu é ntaā i, é nañēꞌé u ña nté koo kuintiꞌxe ña Xuva kō. 8 Kidáā ne, da míꞌī ká nataká nuu ñaꞌa, ntio ko é kāꞌan ntâꞌví ñatīí san; ntio ko é ntāa niꞌi ña ntaꞌa ña  

 

 

 

 

 

 

377

1 TIMOTEO 2​, ​3

e dóo vaꞌá, ñatīí, ña é vāꞌá nima í, ña é ña ini kudíīn, ña é ña ini naa núu. 9 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ñá ntīo ko é viī ñá vatā ó de ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ña nguiī san é da mii tsī e ntaínuú ña oro ni xōꞌo kɨtɨ e dóo aꞌví i ni dāꞌma e dóo aꞌví i dɨ ́ ne, e dóo váꞌā ó ntánadaán ña lasun ña. Tsí kuān ó de ña vata koo é na kīní ñaꞌa san ñá ne, káꞌan ñā tsí ña te nté kaa vaꞌa ntáa ña. Tsí ntio ko é kāꞌan ñaꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, 10 tsi ntáde ña é vāꞌa, tsi sáꞌā é vāꞌá koo vií ñadɨ ̄ꞌɨ, ña ntákaꞌan é ntánuu iní i Xuva kō. 11 Diin diin tsi na kuntoo ña nakuāꞌa ña; na kuiko ñuꞌu ñā. 12 Ñá kāxeꞌé u itsi é nañēꞌe ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san ñaꞌa san má ūkún kān. Ñá vāꞌá o te vīí kaꞌnu ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san iña ñátīí san; diin diin tsi na kuntōo ña. 13 Tsí diꞌna de kûꞌvé Xuva ko Ādaán ne, da kidáā de kúꞌvē ñá Eva. 14 Tsí ña te Adaán san, ña e éni ntāꞌví koó san, tsí ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Ne, dɨvi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san é edé ña kuétsī. 15 Ntá tsi kuān te dóo ntoꞌo ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dá kāku iꞌxá ña ne, nakakū ña kúñu ña tē ña xtuví mii ñā é kuintiꞌxe ña Xuva kō; te kuīnima ñá taꞌan ña; te viī ña é ntio Xuva kō; te kadā kuení vaꞌa ñá; te vāꞌá koo vií ña.  

 

 

 

 

 

nī ña kaxee kaíto niꞌni ña ña nú viꞌi ña. Váꞌa koo na nakuāꞌa ña ñaꞌa san. 3 Ñá ku de kɨꞌvi ñā. Ñá ku kada dīin ña. Ntē ña ntío ña diuꞌun é viī ñá da nēé ka nuu i vata koo é nīꞌi ña. Dōo váꞌa koo na viī ñá ni ñāꞌa. Ñá nāa núu ña. Ñá ku itsuꞌūn ña nté koo niꞌi ñá diuꞌun. 4 Váꞌa koo na kadā kúꞌvē ñá viꞌi ña. Na viī ñá vata koo é na kuīntiꞌxe iꞌxá ña ña, é kuiko ñuꞌu ñā. 5 Tē ñá ini ña nté koo kadā kúꞌvē ñá viꞌi mii ñā ne, nté ntu koo kadā kúꞌvē ñá ini ukun Xúva kō. 6 Ña kúvi viī ñá te vata e náꞌa kuintíꞌxe ña Xuva kō, vata koo é ña kadá kuení ña te dóo kaꞌnu ñaꞌa ña ne, vata koo é ña níꞌi ña é ntoꞌo ña vatā o dé tóꞌō e ña váꞌā san da dóo kaꞌnu ncho vii. 7 Kantio é kuiko ñuꞌu ñāꞌa ña, ña é vāta kuintíꞌxe i Xuva kō, vata koo é ña kaꞌan kíni ña iña ña, vata koo é ña ntava núu ña deɨ tóꞌō e ña váꞌā san.  

 

 

 

 

Nté koo vií ñaꞌa, ña ntáde tsiñu ini ukun

 

Nté koo vií ña odo nūú ini ukún san

3

Uun nuu é ntaā í: xoó ñaꞌa é ntio i é kodo nūú ini ukún ne, uun tsiñu é vāꞌa é ntio ña. 2 Ña odo nūú san ne, kantio é vāꞌá koo vií ña vata koo é ña kaꞌan ntée ñaꞌa san ña. Uun tsi ñadɨꞌɨ ̄ ñá koo. Kuenta tsí na viī ñá nee iña e ntáde ña. Na kadā kuení vaꞌā ñá nēe é viī ña. Váꞌa koo na viī ñá vata koo é kuiko ñuꞌu ñāꞌa san ña. Váꞌa koo na viī ñá  

8 Kuan

koo na vīí ña ntáde tsiñu ini ukún dɨ. Váꞌa koo na viī ñá vata koo é na kuiko ñuꞌu ñāꞌa ña. Ña kúvi kāꞌan ñá dovete. Ñá ku de kɨꞌvi ña ntute tɨntiꞌō. Ñá ku viī ñá da nēé ka nuu i vata koo é nīꞌi ñá diuꞌun. 9 Na kuīntiꞌxe váꞌa ña nchuꞌun e xtûví Xuva kō é kuintiꞌxe kō ne, é īni míi ña tsí ña tuví nee nuu i é ña váꞌa e ntáde ña. 10 Koto nteé nto ña diꞌna. Tē ña tuví nee nuu i é kīni kaa iña ñá ne, kidáā ne, kuvi vií ña tsiñu ukun. 11 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ ́ ne, váꞌa koo na viī ñá vata koo é na kuiko ñuꞌu ñāꞌa san ñá dɨ. Ñá ku kāꞌan ñá dovete iña tuku ñáꞌa. Kuenta tsí na viī ñá nee iña e ntáde ña. Na kāda  

 

 

378

1 TIMOTEO 3​, ​4 ntaa ña é un ntɨꞌɨ ̄. 12 Ña e ntáde tsiñu ini ukún san ne, uun tsi ñadɨꞌɨ ̄ ñá na kōo. Na vāꞌá koo kadā kúꞌvē ñá iña iꞌxá ña ni vīꞌi ña. 13 Dɨvi ñā é vāꞌá ō ntáde tsiñu ini ukún ne, dōo váꞌa koo kaꞌan ñáꞌa iña ña. Kidáā ne, ñá kūkaꞌan nuu kuéꞌen tsí ña é kāꞌan ñá iña e ntákuintiꞌxe i Jesucristu.  

 

Nuu i e táꞌxi Xuva kō é kūtuni ko

14 Ntio

ko é kɨ ̄ꞌɨn kantɨ ́ꞌɨ ú kíkoto níꞌni ú o, ntá tsi kakaꞌán u ni o sāꞌá 15 vata koo é, te kūkuií ka kó ne, kutuni o nté koo vií ñaꞌa, ña e kúvi iꞌxá Xuva kō, ña ñuꞌu ini ukún Xuva kō, ña kantíto san. Tsí ña sāꞌá ne, ntáxió ntii ña, ntánadaꞌan ñā nchuꞌun é nuu é ntaā í iña Xuva ko. 16 Dōó kaꞌnu ntiꞌxe nuu i e táꞌxi Xuva kō é kūtuni ko: Ntiī dîtó Xuva kō é vata kaa ñaꞌa kaa ña. Kakaꞌan Espíritū Sántū tsi dóo vaꞌá ña. Ntaíto ánjē san ña. Ntákaꞌan ntódo ñaꞌa san kuenta iña ña ni ña tuku ñúu. Kuīntiꞌxe ñaꞌa san ña dá kanɨɨ ñūxiví san. Nakiꞌi Xuva ko ñā e dukún kān.  

 

Iō ña é xtuvī mii ña é kuīntiꞌxe ña

4

Ñá te xūꞌu o é kākaꞌan Espíritū Sántū san tsí da rkontuví koo ñaꞌa é xtuvī mii ña é kuīntiꞌxe ña, tsi ntáde ña kuenta é kākaꞌan é ña váꞌā san dá kaeni ntaꞌví ña. Kuntīkɨn ñá nchuꞌun iña é ña váꞌā san. 2 Tekú ña nchúꞌun sāꞌa é ntákaꞌan ñá vete, ña é da mii xūꞌu i ntákaꞌan, tsí ña te ntánɨɨ ̄ nima i ntákaꞌan, ña é kukaꞌxi kuēꞌén nima  

í vata tē iꞌxi, é ña kakutuní ka nima í nēe é vāꞌá, nēe é kīni kaa. 3 Ña tsīkán ne, ntákaꞌan ñá tsi ña kuvi tántaꞌa ō. Ntákaꞌan ñá tsi íō tɨtɨ ́n nuu i é ña kuvi káꞌxi ō. Ntá tsi de kûꞌvé Xuva kō saꞌá iña ko. Xoꞌō e ntákuintiꞌxe ko, xoꞌō é īni ó nēe é nuu é ntaā í ne, na nākuéꞌe ō sintiáꞌvi ntaꞌa ña kuenta iña i sáꞌa. 4 Tsi é un ntɨꞌɨ nuū i é edé kûꞌvé Xuva kō ne, váꞌā o. Ña kúvi kāꞌan ó te ña váꞌa ō. Kiꞌi ō ne, nakuéꞌe ō sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña i. 5 Tsí kakaꞌan Xúva kō tsi váꞌa ne, nāxnuu viko ña é kāꞌxi o da nakuéꞌe ō sintiáꞌvi ntaꞌa ña.  

 

 

6 Te

Ña e dóo váꞌā ó kade tsiñu iña Jesúcristu

nañēꞌen táꞌan o nuu i sáꞌā ne, é dōo váꞌa viin iña Jesúcristu. Kaeꞌnu é kākuintiꞌxe o dá kanakuāꞌan túꞌun Xuva ko, dɨvī nchuꞌun ña é kantīkɨn. 7 Ntá tsi ña kún den kuenta é dotō tsi ntákaꞌan ñá tuntu, é ñā te íña Xuva ko. Nakuaꞌan miīn é vīín nēe é ntio Xuva kō. 8 Kaidiáꞌvi kudii uun daꞌna te vīi o é kāda tsiñu kúñu kō, ntá tsi dií dií ka kaidiáꞌvi te vīi o é ntio Xuva kō. Tsi sáꞌā ne, kaidiáꞌvi nɨɨ dukuan ntoo o ñūxiví sa ne, kaidiáꞌvi dá kuntoo o ni ñā kídaā dɨ. 9 Nuu é ntaā í sáꞌa ne, dōó nuu áꞌvi é kuīntiꞌxe un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. 10 Dukuān ne, dóo ntii ntáde tsiñu ō ne, ntántoꞌo kō e ntádē xení ñaꞌa ni kō, tsí e kuíntiꞌxe ko Xuva kō, ña kantíto, ña é kuvi nakāku un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, nī ña é dɨ dɨvi kakuintiꞌxe i. 11 Sáꞌa nakuāꞌan ñaꞌa san. Káꞌan ni ña te kuān koo vií ña. 12 Ñá ku  

 

 

 

 

 

379

1 TIMOTEO 4​, ​5

dā váꞌa o é kāꞌan ñáꞌa tsi ñá inin tsí dā vé ña kuetsīn. Váꞌā koo viin vata koo é nañēꞌen ña kuíntiꞌxe i san nté koo vií ña dá kinī ña nté o kakaꞌán ne, nté o kaden utén uten, nté o kakuīnima o táꞌan o, nté o kakuintiꞌxe o Xuva kō ne, nté o kaden é vāꞌa. 13 Nɨɨ dukuan kɨ ̄ꞌɨ ́n u mí tuvín ne, koon ntiin nakuāꞌan túꞌun Xuva ko mēꞌñú ñaꞌa san, nañēꞌen ñá nēe é kāni túꞌun ne, kuéꞌen ñā itsi dɨ. 14 Ñá ku dā née inī ó xtuvīn miin e táꞌxi Xuva kō doméni é vāꞌá koo viin dá kaꞌan Espíritū Sántu kuēnta iña ñátā sán ura í da xntee táꞌan ña ntaꞌa ña dɨkɨ o. 15 Dōo ntíto viin é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa. Dɨvi tsi vīin vata koo é kīni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa tsí kakutúꞌve o e dií dií ka váꞌa viin. 16 Kuenta tsí viin nté o den, nté o kanakuāꞌan ñaꞌa san. Koon ntiin é un ntɨꞌɨ ̄. Tsí te kuān koo viín ne, nakākún miin ne, kuan koo nakākún ña ntaíni é kākaꞌán dɨ kuenta iña o.  

 

 

 

5

Nté koo vií o ni tāꞌan ko, ña kuíntiꞌxe i

Ñá ku dēn tíin ni ñatā san. Káꞌan ni ña dokoñuꞌu vata tsi te uva o ñā. Kuikon ñuꞌun ñatii kuetsī sán vata tsi te ēni o. 2 Kuikon ñuꞌun ñadɨ ̄ꞌɨ ́ ata san vata tsi te dɨꞌɨ o ñā. Kuikon ñuꞌun ñadɨ ̄ꞌɨ kuétsi san váta tsi te tāꞌan o ña e dóo váꞌa viín ni ñā. 3 Xntiin ñadɨ ̄ꞌɨ kií san, ña é kātaan núu ntiꞌxe i. 4 Ntá tsi te īó iꞌxá ñadɨ ̄ꞌɨ kií san ne, o īó iꞌxa iꞌxá ña ne, dɨvi īꞌxá san kaduku ntée é vīi é vāꞌa, é vīí kuenta dɨ ́ꞌɨ i ni uva ī. Sáꞌā é ntio Xuva kō é vīi o. 5 Dɨvi ñadɨ ̄ꞌɨ kií, ña  

 

 

 

é da mii un dɨkɨ, ña é xoxó kueꞌen tsi iꞌxá i ne, ini ña tsí mii tsi Xuva ko kaxntii ña ñā. Nté ntuvi ntē níñu kakaꞌan ntâꞌví ña, kaikan ñá ntaꞌa Xuva ko nēe é kātaan núu ña. 6 Ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ kií, ña é kade da miī é ntio miī né, vata tsi tē xiꞌi ñá, kuān te kantíto ká ña. 7 Káꞌan ni ña nūu i sáꞌa vata koo é ña tuví nee nuu i é kāꞌan ntée ñaꞌa ña. 8 Ntá tsi te xoó ñaꞌa ña kade ña kuenta ñáꞌa ña ne, dií dií ka te ñaviꞌi mii ñā ne, é xtuvī mii ña e kuíntiꞌxe ña Xuva kō. Dií dií ka xii kaa íña ña é vata kaa uun ñaꞌa, ña é ña ni kuintíꞌxe kueꞌen í Xuva kō. 9 Da miī é kuntēé dɨ ̄ví ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san mí uve naꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ kií tē é xee táꞌan uni díko kuia ña, te uun tsi xɨɨ ña xio, 10 te kāꞌan ñáꞌa te dóo váꞌā o dé ña, tē nakueꞌnu váꞌa ña iꞌxá ña, tē dóo váꞌā o dé ña nī ña xee víꞌi ña, tē e nákate ña dɨ ́ꞌɨn ña kuíntiꞌxe i, tē e xntíi ñā ña ntántoꞌo i, tē edé ña é uun ntɨꞌɨ nuū i é vāꞌa. 11 Ntá tsi ña xntéen naꞌan dɨ ̄ví ñadɨ ̄ꞌɨ kií, ña é dā vé ñadɨ ̄ꞌɨ kuétsī, tsí te xtuvī mii ña é kāde tsiñu ña iñá Cristú tē ntio ña é nātántaꞌa xtuku ña ne, 12 kidáā ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña tsí ña ni de ntáa ña é xeꞌé ña xuꞌu ña ni Xuva kō é viī ña. 13 Ne, ñá te da mii tsi sāꞌa, tsí kuiní ña é kuduꞌxen ñā é kāda tsiñu ña ne, da mii kuēꞌen tsi é kɨ ̄ꞌɨn ña taꞌán viꞌi taꞌán viꞌi. Ne, ñá te da mii tsī é kada duꞌxen ñā, tsí kuiní ña é kāꞌan ñá dovete iña taꞌan ña. Dá ncho kini nūu ña tsiñu iña taꞌan ñá ne, káꞌan ña nūu i é ña váꞌā o é kāꞌan o. 14 Dukuān é ntio kó ne, na nātántaꞌa ñadɨ ̄ꞌɨ kií kuetsī san. Na kōo iꞌxá ña ne, na kuēnta víi ña viꞌi ña. Kidáā  

 

 

 

 

 

 

 

 

380

1 TIMOTEO 5​, ​6 ne, ñá viī ñá nēe nuu i é kāꞌan kíni ñaꞌa san íña ña. 15 Tsí iō ña é xtuvī mii ña é vāꞌa e ntáde ña ne, é kuntīkɨn ña tóꞌō e ña váꞌā san ve. 16 Te uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña é kakuintiꞌxe i Xuva kō né, īó ñaviꞌi ña, ña é ñadɨ ̄ꞌɨ kií ne, dɨvi ñā kaduku ntée ña é xntii ña ñā. Kidáā ne, ñá dūku ntee un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ñuꞌu ini ukún san é xntii ña ñā, vata koo é kuvi xntii ña ñadɨ ̄ꞌɨ kií, ña é xoxó ñaviꞌi i. 17 Kuikon ñuꞌun ñatā san, ña e ntádē kúꞌvē vaꞌá ini ukún kān ne, dií dií ka kuikon ñuꞌun ña e ntákaꞌan ntódo túꞌūn vaꞌá san nī ña ntánakuāꞌa ñaꞌa sán dɨ. 18 Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Ña ku xnúun xoꞌo xuꞌu dūntɨkɨ ́ san da ntaédín tɨ trigu”, kaꞌan. Ne, kakaꞌan xtúku: “Da miī é xɨ ̄ꞌɨ áꞌvi ña kade tsiñu”, kaꞌan. 19 Ña kún den kuēnta te tsiꞌi kuétsi ñaꞌa uun ñaꞌa ñatā sán tē xoxó uvi, uni ñaꞌa, ña é ntāda ntaa é kākaꞌan ñá te nuu é ntaā i. 20 Tē xoó ñaꞌa, ña é kuan tsī o ntáde kuétsī sán ne, kadan tíin ni ña mēꞌñu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, vata koo é ūꞌví ña nguiī san. 21 Káꞌān ú ni o nuu Xuva ko ni Jesūcristu ni ánje ñā, ña é nakaxnúu ña, te kādan ntaan é un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa. Ña te úun tsi ñāꞌa é vāꞌá viin ni ñā, tsí uun kuédadɨɨ ́ tsi. 22 Koton váꞌān dá kadān kûꞌvén iña ñátā, ña é kodo nūu ini ukún san, vata koo é ña viín dadɨɨn ni tūku ñaꞌa san núu ī é kini kaa, tē ña te váꞌa ñaꞌa ñatā san. Ña kún den nēe nuu i é kīni kaa. 23 Dɨvīn ne, da xé da taꞌan tsi kanguntii īꞌxí o ne, ña kóꞌōn kán e dá mii ntute kuīi, tsí koꞌon kudiin  

 

 

 

ntute tɨ ́ntiꞌó dɨ vata koo é na ntūváꞌa íꞌxi ō. 24 Iō ñáꞌa ne, dōo dito é iō kuetsí ña diꞌna dá nīꞌi ña é ntōꞌo ña. Iō túku ñaꞌa ne, dōó xuꞌu íō kuetsí ña ne, da nté rkontûví kutuni ñáꞌa tsí iō kuetsí ña. 25 Dadɨɨ tsi īó nuu i é vāꞌa e dóo ditó ne, īó tuku nuu i é vāꞌa é ña díto, ntá tsi ña kuvi kuxuꞌú kueꞌen tsi. Tē xoó ñaꞌa ña e ntáde tsiñu ne, na kuiko ñuꞌu ñā tóꞌo ñā, vata koo é ña kaꞌan kíni ñaꞌa iña Xuva ko ni nchuꞌún ña. 2 Tē xoó ñaꞌa iō tóꞌo ī ña kuíntiꞌxe i ne, ñá ku xtuvī mii ña é kuiko ñuꞌu ña ñā tsí e kúvi ña taꞌan ña kuenta iñá Cristu. Ñáꞌā, tsi dií dií ka váꞌa koo na kāda tsiñu ña iña ña, tsí kuinima ñá ña, tsí dadɨɨ tsi ntákuintiꞌxe ña Xuva ko nī tóꞌō tsiñu san.  

 

6

 

 

 

 

 

 

Kuntōo váꞌa o te kuintiꞌxe kō

Káꞌan ni ñāꞌa sán, nakuāꞌan ña nuu i sáꞌa. 3 Tē xoó ñaꞌa nakuāꞌa ña tuku nchuꞌún, tē ña kákuintiꞌxe ñā túꞌūn é nuu é ntaā i é kākaꞌan Tóꞌo ko Jesūcristú, tē ña kantíkɨn ña nchuꞌun é kāꞌan Xúva kō é vīi ó ne, 4 dōó kaꞌnu ñaꞌa ña, kuiní ña, ntá tsi ña te neé ini ña. Da mii kuēꞌen tsi é ntio ña é nāa núu ña nuu i é ña kuvi nantíko koó ñaꞌa, e dóo ntio ña naa núu ña. Kidáā ne, kuneꞌu iní ña. Nāa núu ña ni tāꞌan ña. Káꞌan kīni ña iña taꞌan ña. Kadā kuení kini kaa ña iña taꞌan ña. 5 Da mii kuēꞌen tsi é nāa núu ña ni tāꞌan ña, tsí kini kadē kuení ña. Xtuvī mii ña é kākuintiꞌxe ña é nuu é ntaā i. Dōó kueꞌe níꞌi ña te kāda tsiñu ña iña Xuva ko, kuiní ña. Kiin nteén xion ña kuān ntáa san. 6 Kuéꞌe nīꞌi ntiꞌxe  

 

 

 

381

1 TIMOTEO 6

kó te kada tsiñu o īña Xuva ko, ntá tsi tē nuu e váꞌa nima ko. 7 Tsí ña te neé kaniꞌi ō dá xee o ñúxiví sa ne, ñá tē neé kuvi kuniꞌi o tē ntáka o ñūxiví sa dɨ. 8 Te īó te koꞌo, te kāꞌxi ó, te kunuu kutāvi ó ne, é dɨvi tsīkan. 9 Ntá tsi dɨvi ñāꞌa, ña e dóo ntio i é kūkuika ne, kade ña nuu i é īni ña tsí ña váꞌa ne, ña kúvi ntiī ká ña, vata tsī ó kuvi kɨtɨ é tāvi tɨ ítō. Kade tuntu ñá nuu i é ncho vií ña ne, ñá katāꞌan í iña ña. Kunaá iña ña ne, kunaá mii ñā dɨ. 10 Tē dóo ntio ko diuꞌún ne, kidáa vīi o é un ntɨꞌɨ nūu i é kīni kaa vata koo é nīꞌi ko. Īó ñaꞌa é ntántuku ñā diuꞌún ne, xtuvī mii ña é kuintiꞌxe ña Xuva kō né, dōo ntánantōꞌo ña kúñu ñā.  

 

 

 

Koo ntii o kāda tsiñu váꞌa o kuēnta iña i é kuintiꞌxe kō

11 Ntá

tsi dɨvīn é kādukun ntéen Xuva kō né, xtuvīn miin núu i tsíkan; kuntīkɨ ́n nēe e váꞌa, nēe e ntío Xuva kō. Kuintiꞌxe váꞌa o. Kuinima ó taꞌan o. Na kūtíi o nima ó kuntetun. Ña kún den kāꞌnun. 12 Koon ntiīn é na kuīntiꞌxe váꞌa o Xuva ko ūun tsi da nté nīꞌi o ntuví vaꞌá iña o ntii dañu ntúvi. Dukuān e kána Xuva ko ō dá ntādan ntaan méꞌñū ñaꞌa, ña é ini, tsí e kuíntiꞌxe o Cristu. 13 Viꞌa ve ne, nuu Xúva ko, ñā é kātáꞌxi ntuvi iña ko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ó, ni Jesūcristu, ña e dóo váꞌa kaꞌan é nuu é ntaā í da ntitsí ña nuu Pílatú ne, káꞌān ú ni o 14 te kādan ntaan vátā ó kaꞌan Xúva kō é vīin. Ña kún den nté uun nuū i é kāꞌan ñáꞌa tē ña váꞌa o. Kuan tsī koo viin un tsi da nte naínu xtuku Tóꞌo ko Jesūcristu. 15 Tsí tē xee ntúvi i ne, nainu ña é kīni o ña. Dɨvi ñā e  

 

 

 

dóo vaꞌá kueꞌen ña. Dɨvi ña kadē kúꞌvē ña é un ntɨꞌɨ ̄. Dɨvi ñā é rei é odo nūu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ rei iña ñúxiví san. Dɨvi ñā é odo nūu ña é da xōó ka tóꞌo ī. 16 Da mii tsi ñā é kāntíto ña ntii dañu ntūvi, é ña kuví ka ña. Kaxiꞌí nuu káꞌnu ña vata kaa ntuve ñūꞌu. Ntē xoxó xee étsin i mí tuví ña. Nté uun ñaꞌa vata kiní ña ña; ntē ña kuvi kiní o ñā vevii. Na kuiko ñūꞌu ñaꞌa ña. Na kodo nūu ñá kadā kúꞌvē ñá ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo. 17 Káꞌan ni ñā e dóo iō iña i ñúxiví sa tē ña vií kaꞌnu ña. Ñá ku dē kuení ña te kūvi vií ña é un ntɨꞌɨ ̄ tsí iō diuꞌun ña. ¿Te kūnaá ntu? Ntá tsi na kuintiꞌxe ña Xuva kō, ña é kataꞌxi kō é un ntɨꞌɨ nūu i é kantio kō vata koo é ña te neé taan núu ko. Ntekú ka xtuku é katāꞌxi ña ko. 18 Káꞌan ni ñā né, na viī ña é vāꞌa. Na kōó ntii ña é viī ñá nuu i é vāꞌá vata tsī ó kaxió ntii ñā é kāde tsiñu ña é nīꞌi ñá diuꞌun. Ñá ku dē víni ña ni tāꞌan ña; na kuinī ña é kuēꞌé ña dava iña ña ña e ntátaan núu i. 19 Kuan koo naxtūví vaꞌā ña dokuika íña ña é ña kantɨ ́ꞌɨ iña ntuvi íña ña é vēꞌxí, vata koo é nīꞌi ña ntúvi vāꞌá iña ñá rkontuvi.  

 

 

 

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ tūtú iña Timóteu

20 Timoteu,

vánchuꞌun vīín kuenta nuu i e táꞌxi Xuva kō é vīin. Ña kún den kuēnta dá doto tsi ntákaꞌan ñáꞌa da ntákaꞌan ntée ña é nuu é ntaā i, tsi dóo ini ña, kaꞌan ña; ntá tsi ñá ini ntíꞌxe ña. 21 Iō ñá e ntántīkɨn ña sáꞌā né, kūdana ña é ntákuintiꞌxe ña. Na naxnuu viko Xuva ko nto ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto.  

Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Pablu iña Timóteu

1

Taxnūu Pablu tutú iña Timóteu

Xuꞌu é Pablú u ne, pustru Jesúcristú u, tsí kuan ō ntío Xuva kō é vīí u, tsi táꞌxi ña xuꞌu ña tsí niꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko ntaꞌa Jesucristu. 2 Taxnūu ú tutú sāꞌá iña o, Timóteu, dɨ ́vīn é vāta kaa iꞌxá miī ko e dóo ntio kó o. Na naxnuu viko Xuva ko o, ni iꞌxā ñá Jesucristu. Na ntūntaꞌví ini ña o. Na tāꞌxi ña é kutūvín vaꞌan.  

3 Ntē

É kāꞌan ñá iñá Cristu

ntúvi ntē níñu kanakuéꞌē ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña o. Tsí iña Xuva ko káde tsiñu ú ne, kakaꞌán nimá ko tsi váꞌā ó kade ú, vatā o dé uva ata kō, ña intóo nte ntúvi diꞌna. 4 Kanakaꞌān kó da ékun nteén ko ne, un váꞌa tsi ncho nakiní u o vata koo é nakunuu dîní nimá ko. 5 Kanakaꞌān kó tsi kakuintiꞌxe ntíꞌxe o vatā o dé dɨꞌɨ kuiꞌi o Loida díꞌna, ni dɨꞌɨ o Eūnice. Iní u tsí kuān ó kakuintiꞌxe o dɨ. 6 Dukuān ne, é kākaꞌán u ni o tē dií dií ka kadan tsiñun niꞌin nuū í e táꞌxi Xuva ko ō da nataꞌán ntée ú ntaꞌa kó dɨkɨ o kídaā. 7 Tsí ña ni táꞌxi Xuva kō é ūꞌvi ko, tsí táꞌxi ña  

 

 

 

é kūvi vii o, é kuīnima kó taꞌan kō, é kadā kuení vaꞌā ko nté koo vii o. 8 Ñá ku kukāꞌan nuu o é kāꞌan ni ñaꞌa kuenta iña Xuva ko. Ntē ña kukáꞌan nuu o kuenta iñá ko xuꞌu, é nuu kutū ú kuenta iña ña. Ntá tsi na kūtíi o é kāntoꞌo o kuenta iña túꞌūn vaꞌá san, tsí Xuva ko kaxntiī ña o. 9 Tsí Xuva kō ne, nakáku ña kō ne, kana ña kō é kuvi o īña ña. Ñá tē nee é vāꞌá o ni ide o vata koo é ntio ña kō. Ntá tsi kuan ō ntío mii ñā é taꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko kuenta iña Jesúcristu nté ntūvi diꞌna da de kúꞌvē ñá ñuxivi. 10 É nañēꞌe ñá kō tsi dóo ntio ña kō da táxnūu ña Jesucristu é nakakū ñá kō. Tsi kúvi ide Jesucristu é ña kuvi vií ka doxiꞌí san ni kō ne, taꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko é ña kantɨ ́ꞌɨ dá kuintiꞌxe kō túꞌūn vaꞌá san. 11 Xuva kō nakaxnúu ña ko é kāꞌan ntódō u túꞌūn vaꞌá san, é vīí u pustru íña ña, é nakuāꞌa ú ñaꞌa san. 12 Dukuān né, kuān ó kantoꞌō kó vevii. Ntá tsi ña kakukaꞌan núu ko, tsí iní u xoo é kakuintiꞌxe kó ne, iní u tsí kuenta víi ña nuu i é xtúvī ña kuenta ntaꞌa kó da nté xee ntúvi é nainu xtúku ña. 13 Viín kan é kākaꞌan túꞌūn é nuu é ntaā í san vatā ó nañéꞌē ú o ne,

382

 

 

 

 

 

 

383

2 TIMOTEO 1​, ​2

kuintiꞌxe ká o Xuva kō ne, kuinimá ka o taꞌan o, vatā o táꞌxi Jesucristu é vīin. 14 Na xntii Ēspíritū Sántu ō, ña é nuu nima ko, é kuēnta víin nuu i é vāꞌa é xtûví Xuva ko ntāꞌa o. 15 Inin tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo ñuú Asiá ne, xtuvī mii ñá ko. Kuān o dé Figelu ni Hermógení dɨ. 16 É vāꞌá koo na vīí Xuva ko nī ñaviꞌi Onesiforu, tsi dóo kiꞌin itō náxnuu kaꞌnu ña nimá ko. Ñá ni kukāꞌan nuu ñá ko é nuu kutū u. 17 Tsí dā xee ña ñuú Romá ne, un váꞌa tsi nántuku ñā kó, un tsi da nte nániꞌi ñá ko. 18 Xuva ko na ntūntaꞌví ini ña ña dá xēe ntúvi dá nainu xtúku ña. Inin vaꞌan tsí tɨtɨ ́n nuu i é vāꞌa êdé ña nī kó dá itúvi ú ñuú Efesu.  

 

 

 

 

Uun sntadun váꞌa iña Jesúcristu

2

Dɨvin, īꞌxá ko, kaꞌxi vīín nima o, tsí Jesucristu katsiꞌi ntii ña ō. 2 Un ntɨꞌɨ tūꞌun e téku o é kākaꞌan ntódo u méꞌñū ñaꞌa ne, dɨvi tsi tūꞌún kaꞌan ni ñaꞌa, ña e ntáde ntaa, vata koo é kuan tsi koo nakuāꞌa ña tuku ñaꞌa dɨ. 3 Dɨvīn né, na kūtií o nima o é ntōꞌo o dɨ ́ vata kaa sntadun váꞌa iña Jesúcristu. 4 Uun ñaꞌa, ña é kade sntadún ne, ña kúvi kini nūu ña tuku tsiñu, tsí da mii tsī é koo túꞌvē ña é viī ña é kāꞌan tóꞌo ñā, sntadun ñá odo nūú san. 5 Uun ñaꞌa, ña kanadɨ ̄kɨ ́ ne, ña kúvi dūku ntée ña doméni tē ña ni kudadɨ ́ɨ ña vatā o kúꞌvē i iña ñá nadɨ ̄kɨ. 6 Uun ñaꞌa, ña kade tsiñu tsiñu má kūꞌú ne, diꞌna ña kaduku ntée ña na kiꞌi daꞌan ñā é taꞌvi ñā é kūvi iña mii ña. 7 Kadā kuení vaꞌā o é kākaꞌán u ni ō ne, taꞌxi Xuva kō é tēku o é un ntɨꞌɨ nuū i.  

 

 

 

 

 

8 Nanūꞌún

iní o Jesucristu, dɨ ́vi īꞌxá ika Dāvii, e ntóto ña dá xiꞌi ñá, vatā ó kakaꞌan túꞌūn vaꞌá san é kākaꞌan ntódo u. 9 Núu i sāꞌa é kāntoꞌo ko, é nuu kutū ú vata kaa ña é kīni kaa, tsí kuān ó kakaꞌan ntódo u. Ntá tsi túꞌun Xuva kō ne, ñá te nuu kutū. 10 Dukuān ne, kakutíi kó nimá ko é un ntɨꞌɨ sāꞌa kuenta iña ña é nakaxnúu Xuva kō, vata koo é nakáku ña ntaꞌa Jesucristú ne, kuntōo váꞌa ña ni ña ntii dañu ntūvi. 11 Nuu é ntaā i é kākaꞌan ña: Tē xiꞌi o ni ñá ne, kuntoo dadɨɨ o ni ñā dɨ. 12 Tē kutíi ō é ntoꞌo kō né, kadā kúꞌve dadɨɨ o ni ñā. Tē kaꞌan o tsi ñá ini o ñá ne, káꞌan ñā tsi ñá ini ñá kō dɨ. 13 Tē ña kada ntáa ó ne, ntá tsi dɨvi ñā né, da miī é kāda ntaa ña é kākaꞌan ña, tsí ña kuvi natɨvi iní ña.  

 

 

Ñaꞌa, ña e dóo váꞌā ó kade tsiñu iña Xuva ko

14 Tūꞌún

saꞌa káꞌan ni ña vata koo é ña kunáa ini ña. Káꞌan ni ña nuu Xuva ko tē ña tíin nuu ká ña kuenta iña túꞌūn san. Tsí ña váda kaīdiáꞌvi é kuan koo nāa núu o, tsi kídaa ne, ñā xkúntee ini ña ntátekú i san é kuīntiꞌxe ña. 15 Koon ntiin kādan tsiñun vata koo é vāꞌá koo kaꞌan Xúva ko īña o, vata koo é ña tuví nee nuu i é kūkaꞌan nuu ó tē xeen ntáꞌa ña. Káꞌan ñā tsi váꞌā ó den, tsí kakaꞌan ntaan túꞌun ñā é nuu é ntaā i. 16 Kuenta tsí viin; ñá ku dotō tsí kaꞌan túꞌūn é kini kaa. Tsí ña é kuān o ntákaꞌán san ne, da dií dií ka ntákukini ntáa ña. 17 Kaika túꞌūn  

 

 

384

2 TIMOTEO 2​, ​3 e ntákaꞌan ñá vatā ó kaika kuiꞌi ntaꞌxá san. Kuan ō kúvi ni Himēneu ni Fíletú dɨ. 18 Dɨvi ñā né, kūdana ñá nēe é nuu é ntaā í, tsi ntákaꞌan ñá tsi é īta ntíꞌxin ntuvi é ntōto xtuku ñaꞌa. Ntánatɨvī ñá ñaꞌa, ña kuíntiꞌxe i Xuva kō. 19 Ntá tsi Xuva kō né, xtuvī ñá túꞌun ñā é ña kantɨ ́ꞌɨ, vata kaa xuu etɨ viꞌi é tuvi kutu. Sáꞌā ne, vata kaa é ūve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Ini Xúva kō xoo é iꞌxá ntiꞌxe ña” ne, “Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é kakuintiꞌxe i Xuva kō ne, ñá vīí ka ña é kīni kaa.” Kuān ó kakaꞌan túꞌun ñā. 20 Iní viꞌi kaꞌnu iō kɨdɨ e kúvi oro, e kúvi káa kuīꞌxín ne, īó e kúvi ūtun, e kúvi ntóꞌō dɨ. Kɨ ̄dɨ ́ e dóo vaꞌá san ne, ntáde tsiñu niꞌi ña ntuvi dá viko kaꞌnu. E ña dóo neē vaꞌá san ne, utén uten ntáde tsiñu niꞌi ña. 21 Xoó naꞌa, ña é ntuntoo nima í ne, kuvi ña vata kaa kɨ ́dɨ vaꞌá san é kāde tsiñu niꞌi ña ntuvi dá viko kaꞌnu. Tsi xtúvi xio Xuva ko ñā é kūvi ña iña mii ña, é kada tsiñu niꞌi ña ña, tsi é iō tuꞌve ña é viī ña é un ntɨꞌɨ nūu i é vāꞌa. 22 Dukuān ne, ñá ku dē kuení o é kīni kaa, vatā o ntáde na kuetsī san. Kuntīkɨn núu i é vāꞌá ō. Kuintiꞌxe o Xuva kō. Kuinima ó taꞌan o. Kutūvín dadɨɨn ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é vāꞌá nima í, ña e ntákaku niꞌi Xuva kō. 23 Ntá tsi ña kún den kuénta da ntátiin dɨkɨ ́ ñaꞌa nuu i é ña íni ña. Inin tsi te kúvi ne, koó da ntánāa núu ña kuenta iña dɨ ́kɨ ̄ san. 24 Ña é kāde tsiñu iña Xuva kó ne, ñá vāꞌá o é nāa núu ña, tsí vií ña é vāꞌá ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. Na nakuāꞌa váꞌa ña ñaꞌa, na kūtíi ña nima ñá ni ñā. 25 Ñá ku de kāꞌnu ña dá kāꞌan  

 

 

 

 

 

 

 

ñá ni ñāꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i é nuu é ntaā i, vata koo é tē kúvi ne, taꞌxi Xuva ko te nādama ña nima ñá vata koo é kuintiꞌxe ña é nuu é ntaā í san. 26 Kidáā ne, ntutuni ña vata koo é nakáku ña má ito e xkáa tóꞌō e ña váꞌā san. Tsí e tɨ ́ɨn ntiꞌxe tóꞌō e ña váꞌā san ña vata koo é viī ñá nēe e ntío i.  

3

Nté ntu ntáa ñaꞌa san ntuvi dá dokó sa naínu xtúku Cristu

Ntio ko é kūtuni o sáꞌā: Tsí tē xee ntúvi dá dokó sa naínu xtúku Cristú ne, kidáa vēꞌxí ntuvi e dóo kīni koo kuvi. 2 Kidáa kadā kuení ñaꞌa da mii īña mii ña, dá miī e dóo kuinima ñá diuꞌun. Káꞌan ñā tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ña, tsí da mii ñā e dóo vaꞌá ña. Ñá nākuéꞌe ña síntiáꞌvi. Ñá kuiko ñuꞌu ña īña Xuva ko. 3 Ñá kuīnima ñá taꞌan ña. Ñá ntuntāꞌví ini ña taꞌan ña. Dáꞌvi ñā dovete táꞌan ña. Vií ña da nēé ka nuu i é ntio nima ña. Dōó kadā xení ña. Ñá ntio kueꞌen tsí ña é vāꞌa. 4 Diko tāꞌan ña. Ñá kadā kuení kueꞌen tsí ña nēe e váꞌā é viī ña. Dōó kaꞌnu vií ña. Ñá ntio ña Xuva kō; da mii tsī é ntio ña é viī ñá nēe é ntio mii ñā. 5 Kani ntaꞌví ña kō é kāꞌan ñá e dóo nuní ña Xuva kō. Ntá tsi ña te nuu é ntaā i. Tsí ña ntákuintíꞌxe ña tē dóo īó ntii Xuva kō é viī ña. Ñá ku kinin nūun iña ñá kuān ntáa san. 6 Iō ñá kuān ntáa sán ne, ntákɨ ́ꞌvi ña iní viꞌi ñaꞌa ne, ntaéni ntaꞌví ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ tuntu, ña é iō kuetsí i, ña ntáde da nēé ka é kaikán nima míi ī. 7 Utén utén ntánakuāꞌa ña, ntá tsi ñá kakúvi kutúꞌve ña nēe é nuu é ntaā i. 8 Vatā o dé ña  

 

 

 

 

 

 

385

2 TIMOTEO 3​, ​4

tatan, ña é nanī Jani ni Jámbri, é ña ni kuintíꞌxe ña é kāꞌan Muíseé ne, kuān ó de ña sāꞌa, tsí ña ntío ña kuintiꞌxe ñā é nuu é ntaā i. Ña túvī nee iña é vāꞌá kueꞌen tsi e ntádē kuení ña. Ña ni kúvi viī ña é kuīntiꞌxe ña é vāꞌa váꞌa sa. 9 Ntá tsi ña kutíi ña kaa dukūn ña, tsí kutuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa tsi dóo tuntu ñá, vatā o kútuni ñáꞌa iña Jani ni Jámbri kídaā.  

Uun sá nuu i é kākaꞌán Pablu ni Timóteu nté koo vií ña

10 Ntá

tsi inin vaꞌan nté o nakuaꞌá u, nté o de u é tuví u ñuxiví sa, nté o kadē kuení ko é vīí u, nté ō kuíntiꞌxe kó Xuva kō, nté ō kutíi ú nimá ko, nté ō kuinimá ko, nté ō kutíi ú e dóo ntóꞌo kó, 11 nté ō dé xení ñaꞌa san ní ko, nté ō nántoꞌo ñá ko ñuú Antioquiá ni ñūú Iconiú, ni ñūú Listrá dɨ. Inin nté ō kutíi u dá ēdé ña nī ko é kīni kaa. Ntá tsi nakáku Xuva kō ko é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa. 12 Un ntɨꞌɨ ñāꞌa, ña é ncho vii é vāꞌá kuenta iña Jesúcristú ne, kuān koo ntoꞌo ña dɨ. 13 Ntá tsi ña kini ntáa sán nī ña ntaéni ntaꞌví taꞌan sán ne, da dií dií ka kadā xení ña. Kani ntaꞌví ña ñaꞌa ne, dukuān ne, kani ntaꞌví ñaꞌa san ñá dɨ. 14 Ntá tsi dɨvīn ne, ñá ku xtuvīn miin núu ī é kūtúꞌve o, nuu i é īnin tsi nuu é ntaā i, tsí inín xoo ñáꞌa é nakuāꞌa ña o. 15 Tsí un tsi nte ntúvi da kulúꞌntin īnin túꞌūn é vāꞌá iña Xuva kó, dɨvi tūꞌun é nañéꞌe o nté koo nakákun é kuīntiꞌxe o Jesucristu. 16 É un ntɨꞌɨ tūꞌún Xuva kō é ūve naꞌá ne, dɨvi tūꞌun é kākaꞌan Xúva kō. Kaidiáꞌvi é nakuaꞌa o ñāꞌa, é nañēꞌe o ña míꞌi  

 

 

 

 

 

kākunaá ka ña, é nañēꞌe o ña nté koo vií ña é vāꞌa, nté koo kutúꞌve ñā é viī ñá nēe é ntio Xuva kō, 17 vata koo é koo túꞌve vaꞌá ña é kuntīkɨn ñá Xuva kō, vata koo é kīni vaꞌa váꞌa ña nté koo vií ña é un ntɨꞌɨ nūu i é vāꞌa. Dɨvīn ne, núu Xuva ko ni Jesūcristu, ña é kadā kûꞌvé iña ña ntantíto nī ña xiꞌí san dá nainu xtúku ña é kodo nuū ñá ne, káꞌān ú ni ō tsí tsiñu sāꞌá viin: 2 Koon ntiīn kaꞌan ntódōn túꞌun Xuva kō. Nguentúvī da kaꞌan dá kaꞌan tsín ni ñaꞌa, kuān té ura váꞌa, kuān té ña té ura váꞌa. Ntadan váꞌan ñā mí ña váꞌa ō ntákaꞌan ña. Káꞌan ni ñā mí ña váꞌa ō ntáde ña. Kuéꞌen ñā itsi nté koo vií ña. Kukuií kuduꞌva tsi nakuāꞌan ña. 3 Tsi véꞌxi ntuvi dá ña kutíi ká ña nima ña é kinī ña túꞌūn é vāꞌá san. Dá kuntīkɨn ñá tɨtɨ ́n mastru, ñá nakuaꞌa da nēé ka nuu i é ntio ña é tēkú ña. 4 Nakuitā ñá ata ña túꞌūn é nuu é ntaā í san ne, da mii tsī é kīni ña kuentu e ntákaꞌan ñáꞌa. 5 Ntá tsi dɨvīn né, kadā kuení vaꞌā ó nēe é vāꞌá viin. Na kūtíi o e dóo ntii tūꞌun. Káꞌan ntōdon túꞌūn vaꞌá san nté koo nakáku ñaꞌa. Kadan ntaan tsíñu o e táꞌxi Xuva kō é vīin. 6 Xuꞌú ne, kaxéꞌē ú ntuvi iñá ko doméni iña Xuva ko. Dóko sā xee ntúvi é ntāka ú ñuxiví sa. 7 É kūvi idé u vata kaa sntadun íña Xuva ko; é kūvi idé u ínu duꞌvé u kuenta iña ña; ñá ni xtuvī mii kuéꞌen ú e kuíntiꞌxe kó ña. 8 Viꞌa ve ne, koó da kantétu u é nīꞌí ko doméni e dóo vaꞌa é tūví vaꞌa iñá ko ntaꞌa Xuva kō. Tsi dóo váꞌā ó kadē kûꞌvé Xuva kō né, dɨvi ña tāꞌxi ña kó ntuvi dá  

4

 

 

 

 

 

 

 

386

2 TIMOTEO 4 kixkadā kúꞌvē ña. Ntá tsi ña te da míi tsī ú niꞌí ko, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e dóo diní i ntantétu ntuvi dá nainu xtúku ña. Nuu i é viī ñá iña mii ña

9 Koon

ntiin kīꞌxin kantɨ ́ꞌɨn mí tuví u. 10 Tsí Demá ne, é xtuvī mii ná ko. E díi ka ntio na é īó ñuxiví sa ne, kuéꞌen na ñūú Tesalonica. Cresenté ne, kuéꞌen ña ñūú Galacia. Titó ne, kuéꞌen ña ñūú Dalmacia. 11 Ntuví sa ú Luca ntóo ntɨ. Kūkuekán Marcú ne, kuntekan na te vēꞌxin, tsí kuvi xntii nā kó tsiñu ko é kāde ú iꞌa. 12 E táxnūu ú Tiquicu é kɨ ̄ꞌɨn ña ñuú Efesu. 13 Te vēꞌxín ne, kunīꞌin kutuún ko e xtúvi mií u nú viꞌī Carpu dá ītúvi ú ñuú Troa. Kuidon librú ko dɨ; ntá tsi dií dií ka ntio ko é kuīdon tutú ko e ntátinuu. 14 Ná katsiꞌi taꞌan káa, ná nani Alējandrú ne, dōó kinī o dé na nī ko. Ntá tsi kuéꞌe Xuva ko nā é ntōꞌo na é kuān o dé na nī ko. 15 Kuenta tsí viín, tsi ña ntío kueꞌen na túꞌūn vaꞌá san e ntákaꞌan ntódo ō. 16 Da kúvi uun īto dá ñēꞌé u ntaꞌa ña kaxntēkú kūꞌvé ne, xōxó ni xntii ī ko é ntāda ntaa ñá iñá ko. Un ntɨɨ ́  

 

 

 

 

 

 

ntɨɨ ̄ ña xtúvī mii ñá ko. Tē ña vií Xuva ko kuēnta núu i sáꞌa. 17 Ntá tsi ña ni xtuví mii Xuvā kó ko. Tāꞌxi ña é kūvi kaꞌan ntódo ntɨ ́ꞌɨ ú túꞌūn vaꞌá san iña ña, vata koo é kīni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san, nté koo nakáku ña. Dukuān o nakáku u méꞌñū ña dóo xení i san ne, 18 kuan koo nakākú Xuvā kó ko da nēé ka nuu i é kīni kaa. Tsí dɨvi ña viī ñá ko kuenta é vāꞌá koo xee ú ntaꞌa ña. ¡Káꞌan ō tsi dóo kaꞌnu ña ntii dañu ntūvi! Kuan tsi koo na kōo.  

 

19 Káꞌān

Taxnūu ña ntiusi

ntiusi ní Prisca ni Áquilá, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi Onesiforu. 20 Kátūvi mií Erastu ñuú Corintu. Xtuvī mií u Trofimu ñuú Miletu, tsí nchokuví ña. 21 Koon ntīin é kīꞌxin diꞌna dá xēe ntúvi vīꞌxín san. Eubulu ni Púdenté, nī Linú, nī Claudiá, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan ko ña kuíntiꞌxe i, ña ntoo iꞌa, taxnūu ña ntiusi o. 22 Na kūnuu méꞌñu Tóꞌo ko Jesūcristu ó; na naxnuu viko Xuva ko nto ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ō.  

 

 

Tutu e táxnūu San Pablu iña Títo Taxnūu Pablu tutú iña Títo

1

 uꞌu é Pablú u ne, kade tsiñu ú X iña Xuva ko; pustru Jesúcristú u. Taxnūu ña kó vata koo é na kuīntiꞌxe ñaꞌa, ña é nakaxnúu Xuva kō, vata koo é na kūtuni ña tsí nchuꞌun é nuu é ntaā i e ntákuintiꞌxe kō, 2 e ntantétu ō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko ntii dañu ntūvi. E táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña nte díꞌna dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví san tsí kuān koo kuvi ne, ñá te da kakāꞌan ña. 3 Vevií ne, e xée ntūvi e xtúvī ñá ne, tāꞌxi ña é kūtuni ko túꞌūn vaꞌá san iña ña, iña Xuva ko, ña é nakáku kō, dɨvi tūꞌun e xtúvī ñá ntaꞌa ko é kāꞌan ntódo ú ni ñāꞌa. 4 Taxnūu ú tutu sáꞌa īña o, Tito. Iꞌxá mii ntīꞌxe ko kúvin, tsí nañéꞌe ú o é dadɨɨ tsi kuintiꞌxe o nī ko. Na naxnuu viko Xuva kō ó, nī Tóꞌo ko Jesūcristu, ña é nakáku kō; na tāꞌxi ña é vāꞌá koo kutūvin.  

 

 

Tsiñu é kāde Tito ñuú Creta

5 Xtuvī

míi ú o ñuú Creta vata koo é vīin é kākunaá ka ikān, vata koo é kadā kûꞌvén xoo é viī í ñatā ña ntádē kûꞌvé ini ukun iña é un é un ñuú san vatā ó kakaꞌán u é vīin. 6 Ña é vīí ñatā ne, váꞌa koo na viī  

ñá vata koo é ña kaꞌan kíni ñaꞌa san íña ña. Uun tsi ñadɨꞌɨ ̄ ñá koo. Iꞌxá ña ne, na kuintiꞌxe i Xuva kō dɨ; ña kúvī é dotō tsí vii, vata koo é ña tuví nēe núu i é kīni kaa; iꞌxa e dóo koñuꞌū. 7 Ña odo nūú ini ukún ne, da miī é viī ña é vāꞌa, tsí kade ña kuenta íña Xuva ko. Ña kúvi vīí kaꞌnu ña. Ña kúvī é kūdiin ña é da nuu da kuií tsi. Ñá ku de kɨꞌvi ñā. Ñá ku nāa núu ña. Ñá ku kuīnima ñá diuꞌun. 8 Váꞌa koo na viī ñá nī ña kaxee víꞌi ña. Na kuīnima ña é vāꞌa. Na kadā kuení vaꞌā ñá nté koo vií ña. Váꞌa koo na kadā kúꞌvē ña. Na kāda ntaa ña é kākaꞌan Xúva kō. Ñá ku dotō tsi íde ña da nēé ka é ntio ña. 9 Ñá ku xtuvī mii ña é kuīntiꞌxe ña túꞌūn vaꞌá san vatā o nakuaꞌá ntɨ ña, vata koo é kūvi kuéꞌe ña itsi vāꞌá ni tūku ñaꞌa, vata koo é na kūvi vií ña é tɨ ̄ɨn dɨkɨ ñáꞌa san túꞌūn é kākaꞌan ñá, tē xoó kakaꞌan ntée i túꞌūn vaꞌá san. 10 Tsi dóo īó ñaꞌa, ña é ña ncho kuintiꞌxe i. Dotō tsi ntákaꞌan ñá, ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa. Dií dií ka ntáde ña Israeé san, tsí ntákaꞌan ña tsí da miī é kāꞌnte o kúñū é ixi ko. 11 Kantio é na ntādɨ ́ xuꞌu ña, tsi ntánateñu núu ña ña kuíntiꞌxe i san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaviꞌi ña é dotō tsí  

 

 

 

 

387

388

TITO 1​, ​2 ntánakuāꞌa ña túꞌūn é ña kaidiáꞌvi é da mii kuēꞌen tsí diuꞌun ntío ña. 12 Uun ñaꞌa ña, ña véꞌxi ñuú Cretá ne, kakaꞌan ñá naa xuva ñá ne, kakaꞌan ntée ña ña ñuú ña: “Ña ñuú Cretá san ne, koó dā ña vete ña. Dōó kinī ntáa ña. Dōo diin ña. Da mii kuēꞌen tsi ntáxiꞌi ntaéꞌxi ña. Dōó duꞌxen ñā é kāda tsiñu ña.” Kuan ō kaꞌan ñá ñuú Cretá san. 13 Nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. Dukuān né, ntii kāꞌan ni ña vata koo é na kuīntiꞌxe váꞌa ña. 14 Káꞌan ni ña tē ña ku de ña kuénta dovete e ntákaꞌan ña Israeé san, ntē ña ku kuintíꞌxe ña túꞌūn e ntákaꞌan ñáꞌa ni ñā, ña é ña ntío i túꞌun Xuva kō. 15 Kuenta iña ña é vāꞌá ne, váꞌā é un ntɨꞌɨ nuū i. Ntá tsi kuenta iña ña é kīni ntáa, ña é ña ntío i é kuīntiꞌxe i ne, ña túvī nee iña é vāꞌá iña ña. Tsí ña váꞌa dɨkɨ ña; nté nima ñá ña váꞌa. 16 Ntákaꞌan ña tsí ini ñá Xuva kō, ntá tsi kútuni ko tsi ñá ini ntíꞌxe ña ña, tsí da miī e ntáde ña é kīni kaa. Ñá ntīo ña kada ntaa ña é ntio Xuva kō; ntē ña ntaidiáꞌvi ña é viī ñá da nēé ka nuu i é vāꞌa.  

 

 

 

 

2

Nchúꞌūn é nuu é ntaā i

 tá tsi dɨvīn né, nakuāꞌan N ñaꞌa nchúꞌūn é nuu é ntaā i. 2 Káꞌan ni ñatā sán tē ña ku de kɨ ́ꞌvi ñā; ntē ña káꞌan dɨkɨ ́ ña, vata koo é na kuiko ñuꞌu ñāꞌa san ña. Na kadā kuení vaꞌā ña nté koo vií ña, nté koo kaꞌan ña. Na kuīntiꞌxe váꞌa ña. Na kuīnima ñá taꞌan ña. Na kūtíi ña nima ñá ni ñāꞌa san. 3 Káꞌan ni ñadɨ ̄ꞌɨ átā sán dɨ te na kuiko ñuꞌu ñā; ntē ña ku kaꞌan kíni ña iña ñaꞌa; ntē ña ku de kɨ ́ꞌvi ñā. Na nañēꞌe ñá ñaꞌa san nté koo é vāꞌá koo vií  

 

ña. 4 Na nañēꞌe ñá ñadɨ ̄ꞌɨ kuétsī san nté koo kuinima ñá xɨɨ ña ni iꞌxā ña. 5 Na nañēꞌe ñá ña é vāꞌá koo na kadā kuení ña nté koo vií ña, é na viī ñá da mii kuēꞌen tsí nuu i é vāꞌa, é kuēnta vií ña viꞌi ña, é na ntuntāꞌví ini ña ñaꞌa, é na kuīntiꞌxe ña é kākaꞌan xɨ ́ɨ ña, vata koo é xoxo kuvi káꞌan kíni i iña túꞌun Xuva kō. 6 Kuan tsī koo kaꞌan ni na kuétsī sán dɨ te na kadā kuení vaꞌā na nté koo vií na. 7 É un ntɨꞌɨ ̄ é vīín ne, nañēꞌen ñáꞌa san nté koo vií ña é vāꞌa. Dá kanakuāꞌan ñaꞌa sán ne, kanɨɨ ̄ nima ó kaꞌan ni ña; ñá ku kāꞌan dɨkɨ ́n ni ñā dá kanakuāꞌan ña. 8 Váꞌā koó kaꞌan, váta koo é ña kuvi kaꞌan ntée ñaꞌa o. Kidáā ne, kukaꞌan nuu ña, ña é ña kákuintiꞌxe i, tsí ña tuví nee núu i é kūvi kaꞌan ntée ña o. 9 Káꞌan nī ña ntáde tsiñu san te kāda ntáa ña é kākaꞌan tóꞌo ñā; na viī ñá tsiñu vāꞌa vata koo é dîni tóꞌo ñā é un ntɨꞌɨ ̄ é kāde ña. Ñá ku nantiko koō ñá kaꞌan ñá te kākaꞌan tóꞌo ña ni ñā. 10 Ñá ku kīꞌi dúꞌu ña, tsí kanɨɨ ̄ nima ñá na viī ñá da mii kuēꞌen tsi é vāꞌa, vata koo é na kūtuni ñáꞌa tsi dóo vaꞌa túꞌun īña Xuva ko, ña é nakáku kō. 11 Tsi e táxnuu Xuva kō e dóo vaꞌá iña ñá, vata koo é nakáku un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. 12 E dóo váꞌā o dé Xuva ko ni kō né, kuān ó kanañeꞌē ñá kō é xtuvī mii o é kīni kaa, é ña kuínima ko é īó ñuxiví san. Ntá tsi na kadā kuení vaꞌā ko nté koo vii o é vāꞌa é ntio Xuva kō vevii é kuntoo o ñūxiví sa. 13 Nɨɨ dukuān ntantétu o tē xee ntúvī é vāꞌá kueꞌen da kiꞌxi xtúku Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu, ni Jesūcristu, ña é nakáku kō. 14 Dɨvi  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

389

TITO 2​, ​3

ñā xeꞌé ña ntuvi iña ñá kuenta iña ko vata koo é nakakū ñá ko da nēé ka nuu i é kīni kaa, vata koo é na ntāntoo ña nima ko é kuvi o īña mii ña, é nɨɨ ̄ kueꞌén ini kō é vīi o é vāꞌa. 15 Sáꞌa kāꞌan. Sáꞌa nakuāꞌan ñaꞌa san. Nāxnuun kaꞌnun nima ñá ne, kadan tíin ni ñā, tsí dɨvi tsīñu e teé tsiñu Xuva ko ō é vīin. Ñá dā váꞌa o é na nāntii niꞌni ña o.  

Nté koo vií ña kuíntiꞌxe i

3

 a nākaꞌan ña kuíntiꞌxe i sán N te na kɨ ̄ꞌví dɨkɨ ña é kākaꞌan ñá tsiñu naꞌnu i san ni da xōó ka ña tsiñu i, te na kāda ntaa ña é kākaꞌan ñá, te na kōo túꞌve ña é viī ñá da nēé ka tsiñu é vāꞌa. 2 Káꞌan ni ña tē ña ku kaꞌan kíni ña iña dá xōó ka ñaꞌa, te vāꞌá koo na kuntōo ña, é vāꞌá koo na viī ñá ni tāꞌan ña, na kuiko ñuꞌu ñā. 3 Tsí xoꞌō né, dōó tuntu o, dōó loꞌo ō kídaā dɨ. Ntaíka ō ntákunaa o. Ide o da nēé ka é ntio nima kíni kaa kō. Utén uten edé o é kīni kaa. Dē néꞌu iní o ni taꞌan kō xé un xé un ō. Ña ni ntío ñaꞌa san kó ne, ña ni ntío ko ñā dɨ. 4 Ntá tsi Xuva kō, ña é nakáku kō ne, náñēꞌe ñá kō tsi dóo ncho vií ña é vāꞌá ni kō, tsi dóo kuinima ñá kō ne, 5 nákakū ñá kō. Ña túvi nēe nuu i é vāꞌa é ēdé o vata koo é nakakū ñá kō, tsí mii ñā ntúntaꞌví ini ña kō. Nākate ña nima kó da nakáku ña kō. Ntuvi xēe táꞌxi ña ko kuenta iña Espíritū Sántū. 6 Ntekú ka táꞌxi ña kō Espíritū Sántū san kuenta iña Jesúcristu, ña é nakáku kō. 7 Dōo váꞌā o dé Jesucristu ni kó vata koo é kuvi kuntetu ō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko ntii dañu ntúvi.  

 

 

 

 

 

8 Nuu

é ntaā i é kākaꞌán u ni ō ne, ntio ko é nɨ ̄ɨ kuéꞌen ini o kāꞌan ni ña kuíntiꞌxe i Xuva kō sán vata koo é kōto váꞌa ña nté koo vií ña nuu i é vāꞌa. Sáꞌā e dóo vaꞌá, e dóo kaidiáꞌvi i é vīi o un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. 9 Ntá tsi ña ku kinin núun te tsixeꞌe ñāꞌa nuu i é tūntu, te ncho nāa núu ña kuenta iña ñáta ñā, ña intóo kídaa, kuēnta iña i nté o kakaꞌán lei Muísee. Núu i tsīkán ne, ñá tē neé nuu áꞌvi kueꞌén te nāa núu ō. 10 Te īó ñaꞌa kakini nteē ñá ña kuíntiꞌxe i sán ne, diꞌna kuéꞌen ña itsi te ūvi íto ne, tē ñá ncho tēkú ña ne, kidáā ne, ña kún den ká ña kuenta. 11 Inin tsí ña kuan ntáa sán ne, dōó kinī o ntáde ña. Kuétsi mii ña te kūnaá ña.  

 

 

12 Ama

Nté koo vií Tito

táxnūu ú Artemá ō Tiquicu mí tūvín ne, koon ntiin kuēꞌen mí tūví u ñuú Nicopoli. Ikan kutūví u dá ntūvi víꞌxin san. 13 Da nēé ka é kūvin viín ne, xntiīn Zena, ñá kanadaꞌān sán, ni Āpolo, vata koo é ñā té neé kūnaá nteē ñá itsi kān mí kɨ ̄ꞌɨn ña. 14 Nakuāꞌan vata koo é na kūtúꞌve taꞌan kō e dóo vaꞌá na viī ña, é na xntii ña tāꞌan ña, ña ntátaan núu i, vata koo é na kādiáꞌvi ña.  

 

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ é ūve naꞌa tutú san

15 Un

ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ntoo dadɨɨ ntɨ ́ ni ī né, taxnūu ña ntiusi íña o. Káꞌān ntiusi ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan ko, ña ntákuinima í ko tsí dadɨɨ tsi kuíntiꞌxe kó ni ñā. Xuva ko na nāxnuu viko ña nto un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto.

Tutú e táxnūu San Pablu iña Filémuun Taxnūu Pablu tútú iña Filémuun

1 Xuꞌu

é Pablú u, é nuu kutū ú kuenta iña Jesúcristú ne, ntuví u ni taꞌan ko Timōteu ntáde váꞌa ntɨ ́ tutú sāꞌá iña nto, Filémuun, tsi dóo váꞌa tiin ō é dadɨɨ tsi ntáde tsiñu ō. 2 Iña taꞌan ko Ápia dɨ, ni Ārquipu, ña é dadɨɨ ntáde tsiñu niꞌī ntɨ ́, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i, ña ntánataká nuu nú viꞌi nto kān. 3 Na naxnuu viko Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristu nto; na tāꞌxi ña é vāꞌá koo kuntōo nto.  

 

Dōó kakuinima Filémuun e dóo kakuintiꞌxe ña

4 Utén

utén kanakuéꞌe ú sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto dá kākaꞌan ntâꞌví u. 5 Tsi é kūtuní ko tsi dóo kakuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jēsuu, dóo kakuinima ntó ña, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña kuíntiꞌxe i san. 6 Kaikán u ntaꞌa Xuva ko te kūvi kaꞌan váꞌa nto iña nuu i é kākuintiꞌxe nto, vata koo é na kūtuni ñáꞌa iña i é un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌa é nīꞌi ko ntaꞌa Jesúcristu. 7 Dōó diní ko, dōó kaꞌnu kuiní ko kuenta iña nto, tsi dóo kakuinima nto, tsi dóo nátsuꞌun kaꞌnu nto ini ña ntákuintiꞌxe i san.  

 

 

Kaikán Pablu uun dá xeꞌe iña ña kade tsiñu, ñá nani Onēsimu

8 Dukuān

ne, ñá kaūꞌví ko é kāꞌán u ni nto nēe é viī ntó kuenta iñá Cristu. 9 Ntá tsi dií ka váꞌā ó, kuiní ko, te kākán u da xeꞌe kuenta iña i é kākuinima ntó Xuva kō. Xuꞌu é Pablú u ne, é atā ú ne, iꞌa nuu kutū ú vevii kuenta iña Jesúcristu. 10 Xuꞌú kaikán u ntaꞌa nto kuenta iña iꞌxá ko Onesimu. Kakaꞌán u tsí iꞌxá ko ña, tsí xuꞌu é nakuāꞌá u ña nté koo kuintiꞌxe ña Xuva ko nɨɨ dukuan nuu kutū u. 11 Kidáā ne, ñá ni kānuu áꞌvi ña iña ntó, ntá tsi vevií ne, e dóo kainuu áꞌvi ña iña ntó ne, iñá ko dɨ. 12 Nataxnūu xtuku ú ña mí tuví nto. Ntá tsi váꞌa tsi koo vií nto ni ña vata tsi te miī u. 13 Ntio ko é kūtuví ka ñá nī kó vata koo é xntii ñā kó naa nto dá nuu kutū ú a kuenta iña túꞌūn vaꞌá san. 14 Ntá tsi ña iní u nee iña é ntio nto. Dukuān ne, ñá ni kāꞌán u ni ña te kutūví ka ña nī ko. Ña ni ntíō ko é kuēꞌe kuetsí u nto é viī ntó da xeꞌe, ntá tsi te mii ntō ntio nto ne, kuvi. 15 Á te ītúvi xio ña uun daꞌna vata koo é nākiꞌi xtuku nto ña é kutuvī ñá ntii dañu ntūvi. 16 Tsi ñá te da mii tsī é kāde tsiñu  

 

 

 

 

 

 

 

390

391

FILEMÓN

ña iña nto ve, tsí dií ka nuu áꞌvi ña ve, tsí e kúvi ña taꞌan kō, ña e dóo kuinima ko. Xuꞌú ne, dōó ntio kó ña. Ntá tsi dɨvi ntō ne, á tē dií dií ka kueꞌe ntío nto ña kuenta iña mii ñá ne, kuenta iña Tóꞌo kō dɨ. 17 Te tāꞌan ntiꞌxe nto kó kuiní nto ne, nakiꞌi nto ña vata tsi te miī u. 18 Te īo míꞌī é kōꞌxó nteē ñá, o te nēe iña é ītá nuu ña iña ntó ne, nadita nto kuentá ko. 19 Xuꞌu é Pablú u kakaꞌū ú ntaꞌa miī kó ne: Xuꞌú ntanáa u. Ntá tsi ña ncho kaꞌán u ni ntō tsí tē ña dɨví u ne, ñá ni nīꞌi nto ntuví vaꞌá iña nto. 20 Sáꞌa viī ntó da xeꞌe kuenta iña Xuva ko vata koo é na kūnuu dîní nimá ko. Nāxnuu kaꞌnu kudii ntó nimá ko, tsí ení ko nto kuenta iñá Cristu.  

 

 

 

21 Taxnūu

ú tutú sāꞌá iña nto, tsí iní u tsí kuintiꞌxe nto é kākaꞌán u ni ntō. Iní u tsi dií dií ka xntíi nto ña vatā o é kākaꞌán u ni ntō. 22 Uun ká tuku é kākán u ntaꞌa nto ne, te na kōo túꞌve míꞌi kutūví u. Tsi táꞌxi Xuva kō é kīꞌxí u mí ntoo nto, kuiní ko, tsí kuān o ntaíkan ntó ntaꞌa ña kuenta iñá ko.  

23 Ení

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ tutú san

ko Ēprafa, ña é dadɨɨ nuu kutū ú ni i kuēnta iña Jesúcristú ne, taxnūu ña ntiusi nto. 24 Marcu, ni Arístarcu, ni Dema, ni Luca, ña é dadɨɨ ntáde tsiñu niꞌī ntɨ ́ ne, taxnūu ña ntiusi ntó dɨ. 25 Na nāxnuu viko Tóꞌo ko Jesūcristu ntó un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō.  

 

Tutú iña ña Hébreu Kakaꞌan Xúva ko kuēnta iña Iꞌxá ña

1

Ntuvi tsikán ne, dōó kiꞌin ito kākaꞌan Xúva ko ni ñata kō. Dōó kiꞌin nuū í kakaꞌan ñá kuenta iña ñá kaꞌan náa ña. 2 Ntá tsi ntuvi sāꞌá ne, kakaꞌan ñá kuenta iña Iꞌxá ña. Tsí kuenta iña Iꞌxá ña de váꞌa ña ñuxiví san ne, xéꞌe ñā é kūvi é un ntɨꞌɨ īña Iꞌxá ña dɨ. 3 Kūtuni ko tsi dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu Xuva kō dá kīni o tsi dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu Iꞌxá ña, tsí dadɨɨ kueꞌen tsí ña ni Xuva kō. Kade kúꞌvē ña é un ntɨꞌɨ ̄ é īó ni tūꞌún ña e dóo ntii īní i san. Dā kúvi nakate ña kuétsi kō ne, nákutuví ña diñɨ kuaꞌa Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu san, e dukún kān.

 

 

 

Xéꞌe Xuva kō é dií ka kaꞌnu Iꞌxá ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ánjē san

4 Iꞌxá

 

Xuva kō ne, xéꞌe Xuva kō é dií ka kaꞌnu ña e ánjē sán ne, xéꞌe Xuva kō é dií ka kaꞌnu tsiñu vií ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ánjē san. 5 Tsi nté uun ánjē san ña ni káꞌān Xúva ko ni ñā: Dɨvīn ne, Iꞌxá ko; vevii xéꞌe u é kūtuni ñaꞌa tsí Iꞌxá ko o; ntē ña ní kaꞌan niꞌi ña nté uun ánjē san: Xuꞌu kúvi ú uva ō né,  

dɨvīn ne, iꞌxá ko kúvin. tsi dá xee niꞌi ña Iꞌxá mii ña ñūxiví a ne, kakaꞌan ña: Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ánjē kó ne, na kunuu inī ñá Ihxá ko, kaꞌan Xúva kō. 7 Kuenta iña ánjē sán ne, kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Kade Xuva kō é kōo ánje ñā vata kaa tatsín san, vata kaa ñuꞌu é kaīꞌxi ntáa ña ntáde tsiñu iña ña, kaꞌan. 8 Ntá tsi kuenta iña Iꞌxá ña ne, kakaꞌan ña: Kadan kûꞌvén ntii dañu ntuvi, Xuvā ko. Váꞌā kueꞌen koo kadan kúꞌvēn. 9 Dōo kakuinima o nuu i é vāꞌá san ne, ña ntío kueꞌen o nuu i é kīni kaa san. Dukuān né, Xuva ko, Xuva mii ō ne, é nakaxnúu ña o e dií ka naxnuu dínī ñá nima o é ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan o, kaꞌan ña. 10 Kakaꞌan xtúku túꞌun Xuva kō: Dɨvīn, Tóꞌō, nté dīꞌna den kûꞌvén ñuxiví san ne, mii ntāꞌa o den váꞌan e dukún kān dɨ. 11 Xée ntūvi é ntɨ ̄ꞌɨ nuu i tsíkān, 6 Ntá

392

 

393

HEBREOS 1​, ​2

ntá tsi dɨvīn né, kutūvín ntii dañu ntūvi. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i tsikán ne, kuata vatā ó kakuata dōo. 12 Nakaꞌnun váta kaa duꞌnu. Nadaman vatā ó kanadama o dōo ko. Ntá tsi dɨvīn ne, ñá kānadaman kueꞌen tsin. Ntuvi iña ó ne, ña ntɨ ́ꞌɨ kuēꞌen tsi, kaꞌan Xúva ko ni Iꞌxā ña. 13 Nté uun ánjē ña ni káꞌan Xuva ko ni ñā: Kutūvín diñɨ kuaꞌa ko é kadā kûꞌven da nté kūvi vií u nī ña ntaínchuꞌvi o. Ñá te kuan ō ni káꞌan ña nī ánjē san. 14 Tsí da xōó ka ánjē sán ne, ña ntáde tsiñu iña Xuva ko. Tsí kataxnuu Xuva kō ánjē san é xntii ña ñāꞌa san, ña é nīꞌi i é vāꞌa é nakáku Xuva kō.  

 

Uun nuu i e dóo kaꞌnu é nakáku ō

2

Dukuān ne, kantio e dií dií ka vii o kuenta túꞌūn é kātekú kō. Tē ñaꞌá ne, xtuvī mii o é kuintiꞌxe ko un sīin vevií ne, un sīin ká uten. 2 Ini ó tsi é nuu é ntaā i túꞌūn é kākaꞌan Xúva ko kuēnta iña ánje ñā kídaā ne, níꞌi ñāꞌa é ntōꞌo ña é ña ni de ntáa ña, é ña ni ide ña kuénta. 3 ¿Nté ntu koo é ña níꞌi kō é ntoꞌo ko ve, tē ña vií o kuēnta túꞌūn e dóo kaꞌnu san é kākaꞌan nté koo nakáku ō? Tōꞌó kō ne, diꞌna ña kakaꞌan ñá túꞌūn vaꞌá san. Kidáā ne, ntáda ntaa ñaꞌa san ní ko vata ō téku ña é kākaꞌan Tóꞌo kō. 4 Taꞌxi Xuva kō é kūtuni ko tsi túꞌūn ñá ne, nuu é ntaā i, kuenta iña nuu i e dóo naꞌnu e éde ña. Dōó kiꞌin nuū í  

 

 

nañéꞌe ñá kō ne, tāꞌxi Espíritū Sántū san e túku e túku nuu i é kūvi vii ó, vatā ó ntio Xuva kō. Kūvi Jesucristu váta kaa uun ñaꞌa 5 Ñá

ni xēꞌé Xuva kō é kadā kûꞌve ánjē san ñuxiví xēé san é kīni ó rkontuvi. 6 Ntá tsi īó mí uve naꞌa túꞌun Xuva kō mí kakāꞌan úun ñaꞌa ni ñā: ¿Nee iñá ntu é ñāꞌa san, nee iñá ntu kuvi ña, Xuvā ko, é kanakaꞌan nto ñā? ¿Nee iñá ntu é ñāꞌa ñuxiví sa é kāntɨꞌɨ ini nto ña? 7 Dē kúꞌvē ntó ña é dií ka xuvi vií ña e ánjē san uun daꞌna, ntá tsi xeꞌé nto e dóo vaꞌá ña, é kuiko ñuꞌu o ñā. 8 Xéꞌe ntō é kāda kúꞌvē ña é un ntɨꞌɨ ̄ é īo, kaꞌan ña. Dukuān ne, xéꞌe Xuva kō é kāda kûꞌvé ñaꞌa san é un ntɨꞌɨ ̄. Ña túvī nee iña é ña kuvi vií ña ni ī. Ntá tsi vevií ne, váta kīni o te kuvi vií ña nī é un ntɨꞌɨ ̄ san. 9 Ntá tsi ini o Jésuu. Xtûví Xuva ko ñā é dií ka xuvi vií ña e ánjē san uun daꞌna, vata koo é ntōꞌo ña doxiꞌí san. E dóo kuinima Xúva ko kō ne, xéꞌe ñā é kūví Iꞌxá ña kuenta iña ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. Kidáā ne, xéꞌe Xuva kō e dóo kaꞌnu ña, é kodo nūú kueꞌen ña. 10 É un ntɨꞌɨ ̄ é īó ne, kuenta iña Xuva ko. Dɨvi ñā de kúꞌvē ña é un ntɨꞌɨ ̄ ne, ntio ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa e kúvi iꞌxá ña xee ña é nīꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa ña. Dukuān ne, é vāꞌá, kuinī ña, é ntuváꞌa kueꞌen Cristu, ña é nakáku ko, kuēnta iña i e ntóꞌo ña. 11 Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o é ntoo xio o īña Xuva kó ne, uun tsi Uva ko nī Cristu, ña é nakaxnúu kō. Dukuān  

 

 

 

394

HEBREOS 2​, ​3 ne, ñá kākukaꞌan nuu Iꞌxá Xuva kō é kāꞌan ña tsí taꞌan ña ko, 12 vatā ó uve naꞌa kakáꞌan ña: Káꞌān ú ni tāꞌan kó xōo ñáꞌa nto. Kata u tsi dóo kaꞌnu nto méꞌñū ña ntákuintiꞌxe i san, kaꞌan ña. 13 Xio uve naꞌa kakaꞌan xtúku ña: Kuntee iní ko Xuvā ko, kaꞌan ña. Uun ká xtuku kakaꞌan ña: Iꞌa tuví u ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxá ko e táꞌxi Xuva kō, kaꞌan ña. 14 Ñaꞌa sán ne, īo kúñu ña, īó nɨñɨ ña. Dukuān né, kīꞌi Jesuu kúñū san ni nɨ ̂ñɨ ́ san dɨ. Dukuān ne, kuvi kuví ña ne, kuvi vií ña nī tóꞌō e ña váꞌā san é kāde kûꞌvé iñá doxiꞌí san, 15 vata koo é kūvi nakáku ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ūve tɨɨn dá kanɨɨ ̄ ntuvi iña i e ntaúꞌvī ñá doxiꞌí san. 16 Nuu é ntaā i tsí ñá te ánjē san ña é vexntíi ñā, tsí tatá Abraán san. 17 Dukuān ne, vata koo é viī ña sáꞌā ne, kantio é ntūvi ña vata tsi ntáa taꞌan ña, vata koo é viī ñá dutu ódo nūu, ña é kāntuntaꞌví ini i taꞌan i, ña é kāde ntaa tsíñu Xuva kō. Dukuān ne, kuvi nakate ña kuétsi ñāꞌa san. 18 Da xe é mii ñā ntóꞌo ña e ntío tóꞌō e ña váꞌā san é viī ña é kīni kaa ne, vevií ne, kuvi xntii ña ñāꞌa, ña é kuān o ntántoꞌo i dɨ.  

 

 

 

 

 

 

3

Dií ka kaꞌnu Jesuu é Muīsee

Dukuān né, taꞌan ko e dóo vaꞌá nto nuu Xuva ko, ntōꞌo é dadɨɨ kána Xuva ko nto nī ko é kuvi o īña ñá, kadā kuení vaꞌā ntó iña Jésuu, ñá vexkáꞌan ni ko īña Xuva ko. Kakaꞌan o tsi táxnuu ntiꞌxe Xuva ko ñā é viī ñá dutu ódo nūu iña i é un ntɨꞌɨ ̄ e ntákuintiꞌxe kō. 2 Dē  

ntaa ña é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan Xúva kō, ña é teé tsiñu ña, vatā o dé ntaa Muísee iní viꞌi Xuva kō kídaā. 3 Ntá tsi Jesuú ne, dií dií ka kaꞌnu ña é Muīsee, vátā ó dií dií ka kaꞌnu ñá kaxntītsí viꞌi san é vīꞌi é kaxntitsī ña. 4 Da nēé ka viꞌi é īó ne, īó xoo ñáꞌa, ña é kāde váꞌa. Ntá tsi Xuva kō ne, de váꞌa ña é un ntɨꞌɨ ̄ é īo. 5 Muiseé ne, dē ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña, vatā ó de ña kade tsiñu e dóo vaꞌá, dā dé tsiñu ña iní viꞌi Xuva kō. Dukuān né, kuīntiꞌxe ñaꞌa san ña dá kakāꞌan ñá nuu i é kāꞌan Xúva ko ni ñā rkontuvi. 6 Ntá tsi Cristú ne, dē ntaa ñá nī ña ntáduku ntée Xuva ko vatā ó de iꞌxá san ni ñāviꞌi i. Xoꞌō né, ñaviꞌi Xuva kō kúvi o tē ña xtuví mii ō e ntákuintiꞌxe ko ña, tē dóo diní kō e ntantétu ō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō.  

 

 

 

Ntoo daꞌna ña ntáduku ntée Xuva kō 7 Dukuān

ne, vií nto vatā ó kakaꞌan Espíritū Sántū san mí ūve naꞌa túꞌun Xuva kō: Te tēku nto é kākaꞌán u ni ntō vevií ne, 8 ñá ku de doꞌo nto vatā o dé ñata ntō dá idé ña duꞌxen nī ko, da íto nteé ña ko ñuu itsí kān. 9 Ikān né, īto nteé ñata ntō kó, kuān té uvi díko kuia íni ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i e dóo naꞌnu é idé u. 10 Dukuān né, dōo dutsi kuiní ko nī ña tsikán ne, kakaꞌán u: “É dōto tsi ntádē kuení ña; ña ntío ña kuntīkɨn ña itsí ko”, kaꞌán u. 11 Dukuān né, kūdiin ú ni ñā ne,

395

HEBREOS 3​, ​4

xéꞌē ú xuꞌú ko tsí ña kueꞌe kueꞌén u é kuntoo daꞌna ña nī ko, kuan ō kaꞌan Xúva kō. 12 Kōto nto, táꞌān kó, te nté uun nto ña ku ntukáꞌxi nima nto é ña kii nteé xio nto Xuva kō, ña kantíto san, é ña xtuví mii ntō é kuīntiꞌxe nto ña. 13 Dií dií ka váꞌā ó te nakiī ntó nima taꞌan nto utén utén nté koo vií ña, nɨɨ dukuan īó ka ntuvi, vata koo é ña ntukáꞌxī nima nto é kanī ntaꞌvi kuétsi san nto. 14 Tsí taꞌxi Xuva kō é kudadɨɨ o nī Cristú, tē ña xtuví mii ō é kuintiꞌxe ko ña vatā o kuíntiꞌxe ko ña dīꞌna, un tsi da nté kuvi o. 15 Dukuān ne, kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Te tēku nto é kākaꞌan Xúva ko ni ntō vevií ne, ñá ku de doꞌo nto vatā o dé ñata ntō dá idé ña duꞌxen ni Xuva kō kídaā, kuān ó kakaꞌan. 16 ¿Xoó ñaꞌa ntu edé ña duꞌxen ni Xuva kō da téku ña é kākaꞌan ñá ni ñā? ¿Ñā ntu te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san, ña nátava Muísee ñuú Egítō san? 17 ¿Xoó ñaꞌa ntu e dóo dutsi kuiní Xuva ko ni ña ūvi díko kuia san? ¿Ñā ntu te ñaꞌá san, ña é edé kuetsí ne, xīꞌi ña ñuu itsí san? 18 ¿Xoó ñaꞌa ntu xéꞌe Xuva ko xūꞌu ñá ni ñā tsí ña kuéꞌe ña é kuntoo daꞌna ña ni ñā? ¿Ñā ntu te dɨvi ñaꞌá san, ña é ña ni kuintíꞌxe i san? 19 Dukuān né, kaini o tsí ña ni níꞌi ña é kuntoo daꞌna ña ni Xuva kō, tsí ña ni kuintíꞌxe ña Xuva kō.  

 

 

 

 

 

 

 

4

Dukuān né, nɨɨ dukuan īó ka ntuvi é nīꞌi ko é kuntoo daꞌna o ni Xuva ko vatā o xeꞌe ña xuꞌu ñá

ni ñata kō kídaā ne, koto váꞌa nto vata koo é nté uun nto ña kunáa nto. 2 Tsí xoꞌō ne, níꞌi kō e téku kō túꞌūn vaꞌá san vata ō téku ña tsīkan. Ntá tsi ña ni idiáꞌvi túꞌūn vaꞌá san iña ña, tsí ña ni kuintíꞌxe ña da téku ña. 3 Ntá tsi xoꞌō e kuíntiꞌxe kō ne, táꞌxi Xuva kō é kuntoo daꞌna o ni ñā. Tsí kuan ō kaꞌan Xúva ko īña ñá tsīkan: Kuān koo kuví, vata ō xeꞌé u xuꞌu ko dá kudiín u ni ñā, é ña kúntoo daꞌna ña nī ko, kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan ñá, kuān te ió tuꞌve mí kuntoo daꞌna o ni ñā nté ntūvi da kúvi de kûꞌvé Xuva ko ñūxiví san. 4 Tsi íō mí kākaꞌan túꞌūn Xuva ko īña ntuvi é kuvi ūꞌxé san: Ítūví daꞌna Xuva kō da kúvi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tsiñu ña ntuvi é kuvi ūꞌxé san, kaꞌan. 5 Kakaꞌan xtúku túꞌun Xuva kō: Ñá kuntoo daꞌna ña nī ko, kaꞌan ña. 6 Ntá tsi īó ka ntuvi é nīꞌi ñaꞌa san é kuntoo daꞌna ña ni Xuva kō. Ñaꞌa san, ña é dīꞌna téku i túꞌūn vaꞌá san ne, ñá ni nīꞌi ña é kuntoo daꞌna ña ni Xuva kō, tsi dé doꞌo ñā. 7 Nāxtuví xtuku Xuva ko ūun ká tuku ntuvi. Kuān té e tɨ ́tɨn kuia ita ntíꞌxin ne, kakaꞌan xtúku ña kuenta iña Dávií san é vevii. Tsí vatā ó uve naꞌa kakáꞌan ña: Vevií ne, te tēku nto é kākaꞌan Xúva ko ni ntō ne, ñá ku de doꞌo ntō, kaꞌan ña. 8 Tē dɨ ́ ni xēꞌé Josueé san é nīꞌi ña Israeé san é kūntoo daꞌna ña ñuú Canaán ne, ñá kāꞌan xtúku Xuva ko īña tuku ntúvi. 9 Dukuān né, īó ka tuku ntuvi iña ña ntáduku ntée Xuva kō é kuntoo daꞌna ña ni  

 

 

 

 

 

 

 

396

HEBREOS 4​, ​5 ñā. 10 Tsí xoo ñáꞌa é nīꞌi ña é kuntoo daꞌna ña ni Xuva kō ne, kaxtuví daꞌna ña tsiñu ña vatā o itúvi daꞌna Xuva kō da kúvi de kúꞌvē ñá ñuxiví san. 11 Na koo ntii o vē, vata koo é nīꞌi ko é kuntoo daꞌna o ni Xuva kō ne, vata koo e nté uun xoxo vií i vatā o dé ñaꞌa san e dé doꞌo ñā. 12 Tūꞌún Xuva kō sán ne, kantíto. Dōó ntii īni i. Dií ka ntikō é vāta kaa uun káa é īó uvi núu i. Kakɨ ́ꞌvi un tsi nté īní nima ko, un tsi nté īní xɨkɨ kō. Tsí kuenta iña túꞌun ñā ne, kanakaán nuu Xuva kō nima ko vata koo e díto nee iñá kadē kuení kō, nee iñá ntio nima ko é vīi. 13 Ña túvī nee iña é de kûꞌvé Xuva kō é kuvi koo xūꞌú nuu ña. Kaini ña é un ntɨꞌɨ ̄. Vata te kāntɨɨ ́ nima ko núu ña, dɨvi ñā é nīꞌi ña kuenta íña ko.  

 

 

 

14 Īó

Jesuu é dūtu ñá odo nūu

dutu ñá odo nūu e dóo kaꞌnu ña iña ko, é kūntáa ña míꞌi tuví Xuva kō: dɨvi Jēsuu, Iꞌxá Xuva kō. Dukuān ne, ñá xtuvī mii kuéꞌen ō e ntákuintiꞌxe kō. 15 Tsí dutu ñá odo nūú iña kó ne, kantuntāꞌví ini ña kō tsi dóo ntáxio vita ō. Tsí dɨvi ñā ntóꞌo dadɨɨ ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i e ntántoꞌo kō vevii, ntá tsi dɨvi ñā ne, ñá ni xīo kuétsi ñā. 16 Dukuān né, nɨɨ ̄ kuéꞌen ini ko na xēe étsin ō nuu Xuva ko, ñá kadē kûꞌvé iña ko, vata koo é nīꞌi ko é dóo váꞌa koo vií Xuva ko ni kō, é ntuntāꞌví ini ña kō, é xntii ña ko da nēé ka ura i é kātaan núu kō. Tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é kade dutu ódo nūú ne, méꞌñū ñaꞌa san kakukúꞌve ña é kāꞌan ñá ni Xuva ko īña ñaꞌa san. Dutú san ne, kaxéꞌe ña doméní ne, kaeꞌní ña kɨtɨ  

 

5

san é kuēꞌé ña iña Xuva ko kuenta iña kuétsi ñāꞌa san. 2 Kantuntaꞌví ini dutu ñá odo nūú san ni ñāꞌa, ña é ña íni san, ni ñāꞌa, ña ntákunaá san, tsí kuān ó kantoꞌo ñā dɨ. 3 Dukuān né, kantio é kuēꞌé ña doméni iña kuétsi mii ña vatā ó kaxéꞌe ña doméni iña kuétsi ñāꞌa san. 4 Xoxo kuvi vií i tsiñu kaꞌnu san é viī ñá dutu ódo nūú san te mii ñā ntio ña é vīi mii ña, tsí Xuva ko kākana ña ña é viī ñá, vatā o dé ña ni Āroon kídaā. 5 Kuan ō kúvi ni Crīstú dɨ. Ñá ni de kāꞌnu ña é kāꞌan ñá tsi vií ña dutu ódo nūu, ntá tsi Xuva kō ne, xéꞌe ña ñā tsiñu kaꞌnu san, vatā ó uve naꞌa mí kakāꞌan ña: Dɨvīn ne, Iꞌxá ko kúvin. Vevii xeꞌé u é kūtuni ñaꞌa tsí dɨvīn é iꞌxá ko o, kaꞌan ña. 6 Īó ka míꞌi ūve naꞌa túꞌun Xuva kō é kākaꞌan ña: Viín dutu ntii dáñu ntūvi, vata kaa Melquisedee, kaꞌan ña. 7 Dá tūvi dukuán Cristu ñúxiví sa ne, kakaꞌan ntâꞌví ña, íkan ña ntaꞌa Xuva kō é xntii ña ñā. Dōó ntāꞌvi éku ña ne, dōó ntiī kaꞌan ñá ni Xuva kō é na nākáku ña doxiꞌí san. Tēkú Xuva kō é kākaꞌan ña, tsi dóo kanuu iní Cristu ña. 8 Ntá tsi kuān te Iꞌxá Xuva ko ñā ne, kuenta iña núu i e ntóꞌo ña ne, kūtúꞌve Cristu nté koo kada ntaa ña nēe é ntio Xuva kō. 9 Da xe kúvi dé ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña ne, kuvi dé ña é nakáku o ntii dañu ntūví, da xōó ka ñaꞌa, ña e kuíntiꞌxe i ña. 10 Tsi de kûꞌvé Xuva kō é viī ñá dutu ódo nūu vata kaa Melquisedee.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Dōo xii kaa é xtuvī mii o é kuintiꞌxe kō

11 Dōó

īo e káꞌān ú nuu i sáꞌa, ntá tsi dóo ntii tūꞌun é kāꞌán u ni ntō,

397

HEBREOS 5​, ​6

tsi dóo kuii dá kɨꞌɨn dɨkɨ nto. 12 É dōo tɨtɨ ́n ntuvi é kuíntiꞌxe nto ne, e xée ntūvi é nakuāꞌa nto tuku ñaꞌa. Ntá tsi kuan tsī ó kantio é kāꞌan xtúku ú ni nto dɨvi nuū í e dií ka ña víꞌxin kaa iña Xuva ko. ¿Vá ntu ɨkɨn xtúku ntu nto é ntáxiꞌi dukuan ntō dɨkui? Tsí vata kutíi nto é kāꞌxi nto é ntāva. 13 Xoó ñaꞌa e ntáxiꞌi dɨ ́kui ne, vata kaa iꞌxa ɨ ́kɨn ntáa ña. Váta kukaꞌxi ña é viī ñá vatā ó kakaꞌan Xúva kō. 14 Ntá tsi ñatā sán ne, ntaéꞌxi ña é ntāva. Ña e kúkaꞌxī sán ne, ini ña nee iña é vāꞌa, nee iña é ña váꞌa. Dukuān né, nā koó ntii ká o xee o da nté na kukaꞌxi nuu ō iñá Cristu. Na xtūví xio o é nakuāꞌa o diꞌna iña Cristu. Ñá ku ntiko koō xtúku ō nee iña é ini ō nte díꞌna, tsi é īni o tsí ña vií ka o nuu i é kīni kaa é odō doxiꞌí san; é īni o nté koo kuintiꞌxé ko Xuva kō. 2 É īni o é kutsi ntute o; é īni o nté koo xntee táꞌan o ntaꞌa kō ña ntákuintiꞌxe i san. É īni o tsí ntōto ña xiꞌí ne, ini ó tsi xntēkú kūꞌvé Xuva ko īña kó ntii dañu ntūvi. 3 Sáꞌa viī ó te Xuva ko tāꞌxi ña ntuvi. 4 Tsí ña kuvi vií ō é nātɨvi iní xtuku ña tsīkan, ña é dīꞌna naxiꞌí nuu i kuenta iña Xuva ko. Īto nteé ña tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko ni ñā né, ini ña nté o kade tsiñu Espíritū Sántū sán nima ña. 5 Īto nteé ña tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō né, kūtuni ñá nuu i e dóo ntii īni i é vēꞌxí rkontuvi. 6 Te nākuita ña é kuintiꞌxe ña Xuva kō vata koo é vīí xtuku ña vatā o dé ña diꞌna ne, dōó ntii tūꞌun é ntiko koō xtuku ña, tsí kuenta iña mii ña kánaxnteē xtúku ña Cristu ntíkā krusi kan. Kanadɨ ̄kɨ ́  

 

 

6

 

 

 

 

 

nteē ñá Cristu. 7 Tsí vata kaa ñuꞌu é kānakoꞌo ntute davi san vata dá kakɨɨn ne, te xūku vaꞌá kakene, xuku é kaidiáꞌvi iña ña ntáde tsiñu san ne, kanaxnuu víko Xuva ko ñūꞌu san. 8 Ntá tsi te da mii xūku íñu kakene ni kūꞌu é ña váꞌa sán ne, kunaá ñuꞌu san, tsí koko te kúvi. Kuan koo ntoꞌo ña tsīkán dɨ.  

 

Kainuu méꞌñu Xuva ko kō

9 Kuān

té dukuán o kakaꞌán ntɨ, taꞌan ntɨ, ña e dóo ntio ntɨ ́ ne, iní ntɨ tsi íō nuu i e dií ka vaꞌá iña nto, nuu i é nīꞌi ko dá nakáku ō. 10 Dōo váꞌā ó kadē kûꞌvé Xuva kō né, dukuān ne, ñá kūnáa inī ñá nuu i é idé nto. Ñá kūnáa inī ña tsi nañéꞌe ntó ña tsi dóo ntákuinima ntó taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i san, dā xntíi nto ña kuēnta iña Xuva ko. Kuan tsī ó kade dukuan ntō vevií dɨ. 11 Ntio ntɨ é kuan kōo koó ntii ntō dɨ, é un é un nto, dá ntoo dukuan nto ñūxiví sa, vata koo é kūtuni vaꞌá nto nee iña é nīꞌi nto ntaꞌa Xúva kō. 12 Ñá ntīo ntɨ é kuduꞌxen ntō, tsi é ntīo ntɨ ́ ne, vií nto vatā ó de ña ntákuintiꞌxe i, ña é ntákutií i é kuntētu da nté nīꞌi ña núu i e táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña é taꞌxi ña kō. 13 Dā xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraán ne, ēde ña kuenta iña mii ña, tsi nté uun ñaꞌa é dií ka kaꞌnu ña é ntāda ntaa ñá iña ña. 14 Kakaꞌan ña: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Dōo náxnuu viko ú nto ne, taꞌxi u e dóo nakāxa íꞌxá nto”, kaꞌan ña. 15 Kūtíi Abraan kantétu ña ne, dukuān ne, níꞌi ñā nuu i é xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni ñā. 16 Dā ntánantuku ō xoo é ntāda ntaa i te nuu é ntaā í ne, ntánantuku  

 

 

 

 

 

 

398

HEBREOS 6​, ​7 o ñāꞌa, ña é dií ka naꞌnu é xoꞌō. Dukuān né, dā kaꞌan ñá tsi nuu é ntaā í ne, ña túvi ká nee iña é kāꞌan o. 17 Dukuān né, ntāda ntaa míi Xuva ko vata ō xeꞌé ña xuꞌu ña ni Ābraan. Ncho nañēꞌe ñá ñaꞌa san, ña é nīꞌi i íña ña é xeꞌé ña xuꞌu ña, tsi kada ntáa ñá nuu i é xeꞌé ña xuꞌu ña ne, kaꞌan ña tsi ñá nadāma kueꞌen ña nté uun túꞌūn. 18 Dukuān né, īó uvi nuu i é ña nadáma, tsí ña kuvi káꞌan Xúva kō dovete. Kuenta iña i sáꞌa ne, kanaxnūu kaꞌnu kueꞌen ñá nima ko, xoꞌō é nantuku ō xoó nadaꞌan i kō, tsí īni o tsí niꞌi ko vatā ó kakaꞌan ña. 19 Dā xé ini o sáꞌā ne, kairkaá kutu ō é kuintiꞌxe kō ne, ñá nadāma nima kó, vata kaa kaa é kairkaa kutū má ntute kān. Kuvi kɨꞌɨn étsin ō nuu Xuva ko, ña tuví e dukún kān, vata ō kɨꞌví dutú san míꞌi e dóo kuiko ata doo é rkaa iko ini ukun ña kídaā. 20 Jesuú ne, nākaán ña itsi é kɨ ̄ꞌɨn o e dukún kān tsi kúvi ña dutu ódo nūu iña kó ntii dañu ntūvi, vata kaa dutu Melquisedee.  

 

 

 

Jesuú ne, dutu ódo nūu ña vata kaa Melquisedee

7

Melquisedeé san ne, rei ñuú Saleen ñá ne, dutu ódo nūu ña iña Xuva ko, ña dóo kaꞌnu san. Kuéꞌen Melquisēdee é nāniꞌi taꞌan ña Ábraan ítsi kān da náxee Abraan da kúvi idé ña ni tɨ ̄tɨ ́n reí ne, nāxnuu viko Melquisedeé san ña. 2 Abraán ne, kuenta iña kuenta uꞌxi núu i é nīꞌi ña dá naá ña ne, xéꞌe ña uun taꞌvi i īña Melquisedeé san. Dɨvī ña é Melquisēdeé ne, “rei vaꞌá” kani túꞌun. Ñuu mí de kúꞌvē ñá ne, Saleen nani. Saleén san ne,  

“é kuntōo váꞌa ō” kani túꞌun. Kuvi kaꞌan o ve tsí rei vaꞌá ña, ña é kāde é kuntōo váꞌa ñaꞌa ña. 3 Ña túvī nteé naꞌa xoo é dɨꞌɨ ñā, xoo é uva ñā, xoo é ñata ñā. Ntē ña tuvi nteé naꞌa ama káku ña, ama xiꞌi ña. Vata kaa Iꞌxá Xuva kō kaa ña, tsí kade ña dutu ntii dáñu ntūvi. 4 Koto nto tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa Melquisedeé san. Tsí uva ika ko Ābraan, ña dóo kaꞌnu sán ne, xéꞌe ña Melquisēdeé san uun taꞌvi ī é kuēnta uꞌxi núu i e dií ka vaꞌa é kīꞌi ña iña reí san da kúvi idé ña ni ñāꞌa san dá naá ña. 5 Kakaꞌan lei Muísee tsí iꞌxá Levii, ña é vīi dutú san ne, kuvi kiꞌi ña uun taꞌvi ī é kuēnta uꞌxí san iña é un ntɨꞌɨ ̄ é iō iña ña Israeé san, kuān te ñavíꞌi ña, kuān te iꞌxá ika Ābraan ñá dɨ. 6 Ntá tsi Melquisedeé san, kuān te ña te iꞌxá Levii ñá ne, kiꞌi ña uun taꞌvi ī é kuēnta uꞌxí san é xeꞌé Abraan, ña é xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni ī né, nāxnuu viko ña Abraan. 7 Ini váꞌa ō tsí dɨvi ñā é kanāxnuu viko ña ñaꞌa sán ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é ñāꞌa, ña é nāxnuu viko ña. 8 Vevií ne, da xōó ka é kāniꞌi i uun táꞌvi ī é kuēnta uꞌxí san ne, kudiī ñaꞌa, ña é kāntɨꞌɨ ntuvi iña i. Ntá tsi kídaā ne, kakaꞌan túꞌun Xuva ko īña Melquisédee váta tsi te kāntíto ká ña. 9 Iꞌxá Levii, dutú san é kākiꞌi uun táꞌvi ī é kuēnta uꞌxí san vevií ne, kuvi kaꞌan o tsí vata tē ntáꞌvi ña dɨ dá xeꞌé uvata ña Ābraan úun táꞌvi ī é kuēnta uꞌxi íña Melquisédee. 10 Tsí ñuꞌu kúñu Ābraan núu i é kūvi iꞌxá ña é vāta kaku, da kuéꞌen Melquisedee é nāniꞌi taꞌan ña. 11 Tē dɨ dutú san é īꞌxá Levii kuvi víi ña é ntūváꞌa ñaꞌa san nuu Xuva  

 

 

 

 

 

 

 

 

399

HEBREOS 7​, ​8

ko kuenta iñá leí san e ntánakuāꞌa ña ña ne, ñá kantīo é kīꞌxi ká xtuku uun dutú rkontuvi. Ntá tsi dutu ñá tsīkán ne, ña ni kúvi viī ña. Dukuān ne, kantio é kīꞌxi uun dutu váta kaa Melquisedeé san ne, ñá te vāta kaa tatá iꞌxá Levii, ñá nani Āroón san. 12 Te ē túku dutú san kiꞌxi ña ne, kantio é nādama ña leí san. 13 Dutú san, ña kakaꞌan túꞌun Xuva kō ne, Cristu ña. Ntá tsi ña te tatá Aroon ña, tsí tuku tatá ña. Nté uun ito vata vií tatá ña sāꞌá dutu. 14 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san ini ña tsí Jesuú ne, tatá Judaa ña. Nté uun ito ña ni káꞌan Muiseé te kii nūu dutu íꞌxá Judaa. 15 Dií ka kaini o sáꞌā dá xee dútu xeé san, ña vata kaa Melquisedee. 16 Ña sāꞌá ne, ñá ni xēe ña é viī ñá dutu tsí kaduku ntée ña tatá Aroón san, tsi xée ñā é viī ñá dutu dá xe dóo ntii inī ña tsí ña kantɨ ́ꞌɨ ntuvi iña ña. 17 Kuvi vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva ko īña ña: Viín dutu ntii dáñu ntūvi, vata kaa Melquisedee, kaꞌan. 18 Dukuān né, nantɨꞌɨ Xuva kō lei átā san, tsí ña ni kuvi vii, ñá ni īdiáꞌvi. 19 Tsí lei Muíseé san ne, ña ni kúvi vīi é kāda ntaa kuéꞌen o ni Xuva kō. Ntá tsi īó itsi e dií ka vaꞌá ve. Kuenta iña i sáꞌā ne, kuvi xee étsin o nūu Xuva ko. 20 Xéꞌe Xuva ko xūꞌu ña é tēe tsiñu ña Jesuu é viī ñá dutu xeé san. 21 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ dutu ñá nguiī sán ne, ñá te xōó ni xeꞌē í xuꞌu i ni ñā dá kɨ ̄ꞌví ña é viī ñá dutu. Ntá tsi dutu ñá saꞌá ne, nteé naꞌa mí xēꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni ñā dá kakāꞌan ña: Xuꞌu é Xuva ō kó ne, taꞌxi ú xuꞌu kó ne, ñá nātɨvi iní ko dá kāꞌán u:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Dɨvīn né, dutun ntii dáñu ntūvi”, kaꞌan Xúva kō. 22 Dukuān né, kūtuni ñáꞌa tsi Jesuú ne, tuví ña kuenta iña túꞌūn xeé san e táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña dá kakāꞌan ñá tsi dií dií ka vaꞌá koo é xēé san é vāta kaa é tūví diꞌna. 23 Ñá te da dīi dutu xió ña kídaā, tsí un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, ña ni kúvi viī ñá dutu ntii dáñu ntūvi, tsí xiꞌi ñá ne, tuku ñaꞌa nakunúu ña naa ña. 24 Ntá tsi Jesuú ne, vií ña dutu ntii dáñu ntūvi, tsí ña kúvī ñá ne, ñá kantīo é kɨ ̄ꞌví tuku dutu náa ña. 25 Dukuān ne, kuvi nakáku kueꞌen ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é kīꞌxi etsin nuu Xuva ko kuenta iña ña, tsí ña kúvī ña. Tuví ña vata koo é kāꞌan ñá ni Xuva ko kuēnta iña ñaꞌá san ntii dañu ntūvi. 26 Tsi Jesuú ne, dutu ódo nuū ñá e dóo vaꞌá ña, vatā ó kantio ko. Tsi dóo vaꞌá ña. Ña túvī nee é kīni kaa iña ñá, ntē ña tuvi nté uun kuétsi ñā. Ñá te dadɨɨ ña nī ña é iō kuetsí i. Dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é un ntɨꞌɨ ̄ é īó e dukún kān. 27 Ña kantío é viī ñá vatā ó de tuku dutu ñá odo nūú san é ūtén utén kaeꞌní ña kɨtɨ é kuēꞌé ña tɨ doméni iña Xuva ko, diꞌna kuenta iña kuétsi mii ñā ne, kidáā ne, kuenta iña kuétsī ña ñuú ña. Ntá tsi Jesuú ne, uun ito tsi xeꞌé ña doméni iña Xuva ko kuenta iña ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa dá xeꞌé ña kúñu mii ñā ntíkā krusi kan. 28 Lei Muíseé san ne, kadē kûꞌve é kūdii ñaꞌá san é io kuētsí ña vií ña dutu ódo nūú san. Ntá tsi xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña dá de kúꞌvē ña rkontuvi é xēé leí san tsí Iꞌxá mii ña viī ñá dutu ódo nūú, dɨvi ñā é ña tuvi kuéꞌen tsi kuétsi ña ntii dañu ntūvi.  

 

 

 

 

 

 

8

Jesuú ne, kade kúꞌvē ña iña túꞌūn é xēé san

Váꞌa ō ve. Dií ka ntio ko é kūtuni nto sáꞌā: Īó dutu ñá

400

HEBREOS 8​, ​9 odo nūu iña ko é vāꞌá kueꞌen ña, tsi tuví ña e dukún kān ne, kadē kûꞌvé dadɨɨ ña ni Xuva kō, ña dóo ntii inī í san. 2 Kade ña dutu ódo nūu má viꞌī kuikó ntiꞌxe san é tuví e dukún kān. Mii Xuva kō xntítsī ñá viꞌi sāꞌá; ña te ñáꞌa ni xntitsī ña. 3 Un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ dutu ñá odo nūú san ne, dɨvi tsīñu ña é kuēꞌé ña doméni ntaꞌa Xuva kō, é kāꞌmi ña kɨtɨ san iña Xuva ko, kɨtɨ e ntaxéꞌe ñaꞌa san iña kuétsi ñā. Dukuān ne, kantio é kōo é kuēꞌé Jesuu ntaꞌa Xúva kō dɨ. 4 Tē dɨ ́ katuvi dukuan ña ñuxiví a ne, ñá viī ñá dutu, tsi dóo īó dutu táta Levii e ntaxéꞌe ña doméni vatā ó kakaꞌán lei Muísee. 5 Ntá tsi da mii tsī da ntántaváꞌa naa ña nuu i é īó e dukún kan, vatā o dé Muisee da xntítsī ñá viꞌi Xuva kō ne, kakaꞌan Xúva ko ni ñā: “Kuenta vií nto é ntāváꞌa naa nto vatā o nañéꞌe ú nto rkɨ uku Sínaií kān”, kaꞌan ña. 6 Ntá tsi Cristú ne, níꞌi ña tsīñu e dií ka kaꞌnu é nīꞌi dútu, ñá tsīkan, tsí kade kúꞌvē ñá iña túꞌūn e dií ka vaꞌá san. Dií ka vaꞌa túꞌūn san tsi táꞌxi Xuva ko xuꞌu ña ni ko uun nuu i e dií ka vaꞌa. 7 Tē dɨ ́ ni īdiáꞌvi kueꞌen túꞌūn é ītúvi diꞌna ne, ñā dɨ ́ ni ntīo é kōo tuku túꞌun vē. 8 Ntá tsi ña ni xkúntee iní Xuva kō nté ō dé ñaꞌa san kuenta iña túꞌun āta sán ne, uve naꞌa mí kakāꞌan ñá ni ñā: Xuꞌu é Xuva ntō ne, kakaꞌán u ni ntō: Koto nto tsí xee ntúvi ve dá kāꞌan xtúku ú nī ña Israeé nī ña Judaa nté koo vií ña. 9 É tūku kakaꞌán u ni ña vatā ó kakaꞌán u ni ñata ña ntūvi dá irkáa ú ntaꞌa ña e nátāvá u ña ñuú Egítō;  

 

 

 

 

 

 

tsi ñá ni de ntāa ña é kākaꞌán u ni ñā. Dukuān ne, ña ni íde ú ña kuenta, kaꞌan Xúva kō. 10 Kakaꞌan xtúku Xuva kō: Túꞌūn saꞌá kaꞌán u nī ña Israee dá xee ntúvi tsīkan. Tsuꞌun u túꞌūn ko ini dɨkɨ ña. Xnteé naꞌá u túꞌūn kó nima ña. Kidáā ne, vií u Xuva ñā ne, vií ña ñaꞌa ko. 11 Ñá kantīo é xe un xé un ña nakuāꞌa ña taꞌan ña ni ñaviꞌi ña xoo e Xuva ña, tsí un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá ne, é īni ñá ko, nté īꞌxá e dií ka lúꞌntī un tsi nté ñatā, ña e dií ka atā. 12 Kada kaꞌnu iní u ni ña kuētsí ña ne, nté uun ito ká ña nakáꞌān ko nuu i é kīni kaa é idé ña, kaꞌan Xúva kō. 13 Dá kakāꞌan Xúva ko īña túꞌūn xeé san ne, ncho kaꞌan ñá tsi e kuáta tūꞌun é tuví diꞌna. Da nēé ka nuu i é kuatā, é ña kaidiáꞌvi ká i ne, ña náꞌā ká kutūvi.  

 

Viꞌi Xuva kō é tuví ñuxiví a ni viꞌi Xuva kō é tuví e dukún kān

9

Viꞌa vé ne, túꞌūn é dīꞌna sán ne, kakaꞌan nté koo kunuu inī ñá Xuva kō. Xíō úkun ñā dɨ é tuví ñuxiví a. 2 Xntitsī ñá viꞌi doó san é kūvi xúkun ñā. Xío ūvi neꞌu i. Míꞌi dīꞌna kakɨ ́ꞌvi ña ne, ikān intóo kantílīn ní mesa mí ōdo tañúꞌū é kūvi doméni iña Xuva ko. Ikān ne, kakaꞌan ña é Má Viꞌī Kuíkó san. 3 Áta dōo é rkaa iko īní i kān ne, tuví tuku neꞌu i mí kakāꞌan ña é Má Viꞌī Kuíkō Kueꞌen. 4 Ikān ne,  

 

 

401

HEBREOS 9

tuví uun naa e kúvi kaá kuāan e dóo nuu áꞌvi i mí eꞌmi ña kútū, ni ētun é kātavi kaá kuaán san kanɨɨ āta i. Sáꞌā ne, kakaꞌan ña é Ētun Iña Túꞌun Xuva Kō, tsí ñuꞌu váꞌa xuú san mí ūve naꞌa túꞌūn é kākaꞌan Xúva ko ni Muīsee. Nuu uun súlē e kúvi kaá kuaán san mí ñūꞌu nuu i e éꞌxi ña kídaa, dɨvī é kākaꞌan ña é manaa. Nuu tatun Āroón dɨ é kéne xuku i kídaā. 5 Úvī ánjē e kúvi kaá kuaán san ne, ntâñɨ nú etún san vata koo é kūtuni ñáꞌa tsi íkan kakiꞌxi Xuva kō, ña dóo kaꞌnu san. Katavi núu ntiꞌxin ánjē san ata etún san mí ntuváꞌa ñaꞌa san ni Xuva kō. Ntá tsi ña káꞌán ka u nuu i sáꞌa vevii. 6 Dā xío tuꞌve nuu i tsíkān ne, ntakɨ ́ꞌvi dutú san má viꞌī é kuvi ūun san utén utén vata koo é viī ñá tsiñu ña. 7 Ntá tsi má viꞌī é kuvi ūví san ne, koó da miī dutu ñá odo nūú san kakɨꞌví ña ne, uun ito tsi é uun kuia. Dá kɨ ̄ꞌví ña ne, kantio é kuīdo ña nɨñɨ kɨtɨ é kuēꞌé ña doméni ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña kuétsi mii ña ni kuētsí ña ñuú ña, nuu i é idé ña dá ña ni kutúni ña. 8 Dukuān né, kanañēꞌe Espíritū Sántū sán kō tsí vata kúvi kɨ ́ꞌvi ñaꞌa san mí tuví Xuva kō dá kade tsiñu niꞌi dukuan ñā má viꞌī kuíko é kuvi ūun san. 9 É un ntɨꞌɨ sāꞌá vatā o dé ña kídaā né, kanañēꞌe ñaꞌa é ntoo vevii. Tsí kuenta iña túꞌun āta sán ne, xéꞌe ñā doméni ntaꞌa Xuva kō né, ēꞌmi ña kɨtɨ san iña Xuva ko. Ntá tsi kuān té duꞌvā ó inúu ini ña Xuva kō ne, ñá ni idiáꞌvi e ntuváꞌa ntiꞌxe nima ñá ni Xuva kō. 10 Tsi túꞌun tsīkán ne, da mii kākaꞌan íña i é kāꞌxi o, é koꞌo ō, nté koo ntuntoo kúñu kō. Sáꞌā ne,  

 

 

 

 

 

kudii núu ī e táꞌxi Xuva kō é vīi ó da nté kāꞌan Xúva kō túꞌūn xee, nuu i e dií ka vaꞌa. 11 Ntá tsi vevií ne, e xée Cristu é viī ñá dutu ódo nūu nuu i é xēé san, nuu i é vāꞌa é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña. Kɨ ́ꞌvi ñā má viꞌī doó san e dií kaa vaꞌa, tsí ña te ñaꞌa ni de váꞌa ña, tsí ña te ñúxiví a tuvi. 12 Ña ni ídō Cristu nɨñɨ ́ a ndiꞌú san, nté nɨ ̄ñɨ ́ a leꞌntú san é kūvi doméni iña Xuva ko, tsí nɨñɨ mii ñá xeꞌé ña. Dukuān ne, idiáꞌvi é uun ito tsi kɨ ̄ꞌví ña má viꞌī kuíkō kueꞌén san e ntáꞌvi ñā kuétsi ko ntii dañu ntūvi. 13 Kuenta iña túꞌun āta sán ne, nɨ ́ñɨ dūntɨkɨ kɨ ́chɨɨ ̄ sán ni nɨ ̄ñɨ ́ ndiꞌu kɨ ́chɨɨ ̄ sán ni xāa kúñū iꞌxá duntɨkɨ kɨ ́tdɨ ̄ꞌɨ ́ san é īꞌxi nú nāá san ne, idiáꞌvī é dāꞌví dutú san ñaꞌa, ña é iō kuetsí i. Dukuān é ntuntoo kúñu ñā ne, naxtuvī xío ña ña iña Xuva ko. 14 Ntá tsi dií dií ka kaidiáꞌvi nɨñɨ ́ Cristu. Tsí kuenta iña Espíritu ñā é ña kuví ne, xeꞌé Cristu ntuvi íña ña vata kaa doméni iña Xuva ko, uun doméni é ña tuvi nee é kīni kaa. Kuenta iña nɨ ́ñɨ ñá ne, kantoo nimá kō é un ntɨꞌɨ nūu i é kātaꞌxi doxiꞌi, vata koo é kuvi kada tsiñu o īña Xuva ko, ña kantíto san. 15 Dukuān é Jesucristú ne, vata kaa ña kaikan dá xeꞌe kaa ña iña túꞌūn xeé san. Xíꞌi ñā vata koo e ntáꞌvi ñā kuétsī é idé ō da ntántīkɨn dúkuan ō é kākaꞌan túꞌun āta san. Dukuān ne, ña e kána Xuva kō ne, kuvi niꞌi ña é vāꞌá iña Xuva ko ntii dañu ntúvi, vatā o táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña. 16 Tsí te kāda váꞌa uun ñaꞌa tutú iña nee é dūku ntée iꞌxá ña te xiꞌi ñá ne, ña kúvi kīꞌi iꞌxá san iña uva i dā nté ntūvi é kūví uva  

 

 

 

 

 

402

HEBREOS 9​, ​10 ña, vatā xkoó ini o. 17 Ña kaidiáꞌvi tutú san dá tūvi dukuan ñá de váꞌa san. Dā nté tē xiꞌi ñá ne, da kidáā kaidiáꞌvi i. 18 Dukuān ne, un tsi nte dá iñɨ ntuꞌu túꞌun āta sán ne, kantio é kātɨ nɨñɨ ́ san. 19 Kakaꞌan Muísee ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san nté o kakaꞌan é un ntɨꞌɨ lēí san. Kidáā né, kīꞌi ña xuku é nani hīsopó ne, nākiꞌní ña idi leꞌntu kuéꞌé san dɨkɨ i. Dā xnúu ntoꞌo ña ini nɨñɨ a dúntɨkɨ ́ san é nākudáka ntúte ne, da dáꞌvi ñā librú leí san ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 20 Kakaꞌan ña: “Nɨ ́ñɨ ̄ sán ne, kuntāꞌa vata koo é kūtuni nto tsi táꞌxi Xuva ko xuꞌu ña ni ntō nté koo vií ña ni ntō”, kaꞌan ña. 21 Duꞌva ō daꞌví Muisee nɨ ̂ñɨ ́ san viꞌi doó san ni un ntɨꞌɨ nūu i é de tsiñu niꞌi ñā má viꞌī doo kan. 22 Tsí kakaꞌan ntíꞌxe leí san tsí dokó sa é un ntɨꞌɨ ̄ ne, kantio é ntuntoo ni nɨ ̄ñɨ ́ san. Ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ko tē ña diꞌna katɨ nɨ ̂ñɨ ́ san.  

 

 

 

 

 

Kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ko kuēnta iña doméni é xeꞌé Cristu

23 Dukuān

ne, núu ī é īó ñuxiví sa é kāntuváꞌa naa nuu i é īó e dukún kān ne, kantio é tāvi nɨ ́ñɨ kɨtɨ ́ san vata koo é ntūntoo. Ntá tsi dɨvi nuū i é īó e dukún kān ne, nɨ ́ñɨ ̄ é dií ka vaꞌá kantio. 24 Tsi ñá ni kɨ ̄ꞌví Cristu má viꞌī kuíkó san é de váꞌa ñaꞌa san, tsí kudii e ntáváꞌa nāá ñaꞌa san má viꞌī kuíko é tuví e dukún kān. Ntá tsi kɨꞌví ña e dukún kān mí kaikan ñá ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña ko. 25 Cristú ne, ña te kíꞌin ito ni ētɨ ña nɨñɨ ña é kūvi doméni iña Xuva ko. Tsí dutu ñá odo nūú iña ñá Israeé san ne, kuenta kuia kakɨ ́ꞌvi ña má viꞌī kuíkō kueꞌén san vata  

 

koo é kuēꞌé ña nɨñɨ é ña te nɨ ́ñɨ mii ña é kūvi doméni iña Xuva ko. 26 Tē dɨ ́ kuan ō ni idé Cristú ne, kantio é kiꞌin ito kuvī ñá un tsi nte ntúvi dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví san. Ntá tsi uun ito tsi kíꞌxi ña da dokó sa ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví san ne, xéꞌe ña ntūvi iña ña ntaꞌa Xúva kō vata koo é nakate ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ kuétsi kō é īo. 27 Uun ito tsi kuví o, ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o ne, kidáā ne, káꞌan Xuva ko te vāꞌá ō ne, o tē ña váꞌa ō ni ide o. 28 Kuan ō kúvi Cristú dɨ, tsí uun ito tsi xeꞌé ña ntuvi iña ña é kūvi doméni iña Xuva ko, vata koo e ntáꞌvi ña kuétsī ñaꞌa san. Ntá tsi kiꞌxi xtuku ña, ñá tē e ntáꞌvi xtuku ña kuétsi kō, ntá tsi vata koo é nakākú kueꞌen ñá ñaꞌa san, ña ntantétu ña utén uten. Lei Muíseé ne, vata kaa naꞌa i iña i é vāꞌá san é kīꞌxi, tsí ña te dɨvi ntiꞌxe. Dukuān né, kuān te kuénta kuia ntaxéꞌe ñaꞌa san doméni é kākaꞌan leí san ntaꞌa Xuva kō dá īnúu ini ña ña ne, ña ni kúvi ntūváꞌa kueꞌen ña. 2 Tē dɨ ́ kuvi ntaváꞌa ntiꞌxe leí san ñaꞌa san kuenta iña doméní san ne, ñá kantīo é kuēꞌé ka ña doméní san kuenta kuia. Te ūun ito tsi ntuváꞌa kueꞌen ñá ne, ña ntántɨꞌɨ iní ka ña te īó ka kuétsi ñā. 3 Ntá tsi dā ntaxéꞌe ña doméní san kuenta kuia ne, ntánakaꞌan ñā tsi íō kuetsí ña, 4 tsi ña kúvi nakate kueꞌen nɨñɨ dúntɨkɨ kɨ ́chɨɨ ̄ sán ni nɨ ̄ñɨ ndíꞌu kɨ ́chɨɨ ̄ san kuétsi kō. 5 Dukuān ne, kakaꞌan Crístu ni Xuva kō da véꞌxi ña ñuxiví sa: Ñá tē doméní san, nté nɨ ̄ñɨ kɨtɨ ́ san é ntio nto. Dukuān né, taxnūu nto ko é kúvī ú ñaꞌa.  

 

 

10

 

 

 

 

403

HEBREOS 10

6 Ntōꞌó

ne, ñá nī xkúntee iní nto é ntaéꞌmi ñaꞌa san kɨtɨ ́ san; ntē ña ni xkúntee iní nto doméni é ntátaꞌxi ña nto kuenta iña kuétsi ñā. 7 Dukuān ne, kakaꞌán u: “Kini nto, tsí iꞌa véꞌxī u é vīí u é ntio nto, Xuvā kó, vatā ó uve naꞌa iñá ko iní libru nto”, kuan ō kaꞌán u, kaꞌan ña. 8 Diꞌna ne, kakaꞌan ñá tsi ña xkúntee iní Xuva kō doméní san, nte é kaꞌmi o kɨ ̄tɨ iña kuétsi ko, kuān te kakáꞌan leí san é kuān koo vii o. 9 Kidáā ne, kakaꞌan ña: “Iꞌa véꞌxī u é vīí u é ntio nto, Xuvā ko”, kaꞌan ña. Ncho kaꞌan sáꞌa tsi e nákatsin ña nuu i é ātá san vata koo é xtuvī ñá nuu i é xēé san naa i. 10 Tsí edé Jesucristu é ntio Xuva kō dá uun ito tsi é ntii dañu ntūvi xeꞌé ña kúñu ñā é kūvi doméni iña Xuva ko. Dukuān ne, kakaꞌan Xúva kō tsí ña tuví ka kuétsi kō. 11 Dutu ñá Israeé san ne, utén utén ntáñɨ ̄ ña, ntaéꞌmi ña kɨtɨ é kūvi doméni iña Xuva kó, kuān té ña kaidiáꞌvi é nākate kuétsi kō. 12 Ntá tsi Jesuú ne, uun ito tsi é ntii dañu ntūvi xeꞌé ña kúñu ñā é kūvi doméni iña Xuva ko kuenta iña kuétsi kō. Kidáā ne, ítūví ña diñɨ Xuva kō. 13 Kantétu ña vē da nté kūvi vií kueꞌen Xúva ko ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ña ntío i ña. 14 Tsí kuenta iña i é uun tsi doméní san ne, ntii dañu ntūvi ntaváꞌa kueꞌen ñá ñaꞌa san nuu Xuva ko, ña e nátsoo xio ña iña ña. 15 Náñēꞌe Espíritū Sántū sán kō tsi é nuu é ntaā i, tsí diꞌna kakaꞌan ña: 16 Duꞌvā ó kakaꞌan Xúva kō:  

 

 

 

 

 

 

 

“Tūꞌún saꞌa é kuēꞌé u xuꞌu kó ni ñā rkontuví ne, kuan kōo. Xtūví u túꞌūn ko nuú nima ña. Xntēé naꞌa u túꞌūn ko ini dɨkɨ ña”, kaꞌan ña. 17 Da kidáā ne, kakaꞌan ña: “Nté uun ito ká ña nakáꞌān ko kuétsi ñā, nté nuu i é kīni kaa é edé ña”, kaꞌan ña. Kuan ō kaꞌan Espíritū Sántū san. 18 Dukuān ne, dá kadā kaꞌnu iní Xuva ko ni ko kuētsí kō ne, ñá kantīo é kuēꞌé ka o doméni iña kuétsi kō.  

 

Kɨ ́ꞌɨn etsin ō nuu Xuva ko

19 Dukuān

né, taꞌan ko, ñá uꞌvī ko. Kuvi kɨ ́ꞌvi ō má viꞌī kuíkō kueꞌén san ve, tsí xeꞌé Jesucristu nɨ ́ñɨ ñá kuenta iña ko. 20 Vatā o nákaan dutu átā san doo é rkaa ikō san, vata koo é kɨ ̄ꞌví ña mí tuvi Xuva kó ne, kuān o dé Cristu dá xeꞌé ña kúñu ñā. Nākaán ña itsi xēe é kɨ ̄ꞌɨn o mí tuvi Xuva ko, itsi mí nīꞌi ko ntuvi íña ko. 21 Jesuú ne, kade ña dutu ódo nūu iña ko, xoꞌo é ntáduku ntee o Xuva kō. 22 Dukuān né, kanɨɨ ̄ nima ko kɨ ́ꞌɨn o un tsi nte mi túvi Xuva kō. Kuintiꞌxe kueꞌen kó ña, tsi e nákate ña nima ko vata koo é ña kutsúꞌūn ká o īña kuétsi kō ne, é ntūntoo kúñu ko ntute vāꞌá san. 23 Ñá ku xtuvī mii o é kākaꞌan o tsí nuu é ntaā í nuu i é kantétu ō, tsí vií ntiꞌxe Xuva ko nūu i e táꞌxi ña xuꞌu ña ni kō. 24 Kadā kuení ko īña taꞌan ko, xé un xé un ō, nté koo vii o vata koo é dií dií ka kuinima ko, é dií dií ka vii o nuu i e dóo vaꞌa. 25 Ñá xtuvī mii o é nātaká nuu o ni  

 

 

 

 

 

404

HEBREOS 10​, ​11 taꞌan kō, tsi íō ñáꞌa e kuán o de ña. Ntá tsi xntii o tāꞌan ko vata koo é nakīí nima ña. Dií dií ka kantio é kuān koo vii o vevíi, tsí dokó sa xee ntúvi dá kīꞌxi xtuku Tóꞌo kō. 26 Tē tsun rkó tsiñu ko kade dukuan ō é kuētsí san rkontûvi é īni o é nuu é ntaā i iña Cristú ne, ña túvī ká doméni é kiꞌi Xuva kō e ntáꞌvi o īña kuétsi kō. 27 Da miī é kuntetu o nūu i e dóo donchuꞌví ntaꞌa Xuva kō dá xntēkú kuꞌvē ñá iña ko. Níꞌi kō míꞌi koko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntaínchuꞌvi Xúva kō. 28 Xoo ñáꞌa, ña é ña ni de ntáa lei Muíseé san ne, ñá ni ntuntāꞌví ini ña ña. Te īó uvi, uni ñaꞌa é kākaꞌan ntée ña ña ne, da miī é kuvī ña. 29 Te kuān o kúvi ni ña tsīkán ne, ¿ñā ntu te dií ka kueꞌe niꞌi ña é ntōꞌo ña xoo é kāxkanuu i Iꞌxá Xuva kō? Ña sāꞌá ne, kade ña vata te ña ni nuu áꞌvi kueꞌen nɨñɨ ́ Cristu, kuān te nɨ ́ñɨ ñá ne, kūvi nuu i é kūtuni ko tsi táꞌxi Xuva ko ko nūu i e táꞌxi ña xuꞌu ña ni kō. Kuenta iña nɨ ́ñɨ ́ san dɨ e ntántoo Xuva kō nima ña vata koo é kūvi nakiꞌi ña ña. Ntá tsi ña sāꞌá ne, kakaꞌan kíni ña iña Espíritu Xuva ko, dɨvi ñā é kaxéꞌe ña e dóo vaꞌá iña ña. 30 Ntá tsi ini ō tsí kade ntaa Xúva kō né, dɨvi ña kākaꞌan ña: “Xuꞌú ne, kuéꞌē u é ntōꞌo ñaꞌa san. Xuꞌú ntanáa ú ni ñā”, kaꞌan Xúva kō. Ne, kakaꞌan xtúku ña: “Xuꞌú ne, natsodo kūꞌvé u iña ñaꞌá ko”, kaꞌan ña. 31 ¡Ōo donchuꞌvi é nīꞌi ko é ntoꞌo ko ntaꞌa Xuva kō, ña kantíto san! 32 Ntá tsi nakaꞌan nto ntūvi diꞌna dá dā ve íni nto túꞌūn vaꞌá san. Kūtií nto da dóo ntii tūꞌun da dóo ntóꞌo nto. 33 Un véꞌxi ne, dōó kinī  

 

 

 

kaꞌan ñáꞌa san íña ntó ne, dē xení ña ni nto mēꞌñú ñaꞌa san. Un véꞌxi ne, ntōꞌo nto dá kuan ō ntóꞌo taꞌan nto dɨ. 34 Ntūntaꞌví ini nto taꞌan nto, ña ñuꞌu kutū san. Íntōo dínī ntó kuān te kíꞌi ñaꞌa san é tuví iña nto, tsí ini nto tsí e dukún kan ne, dōó iō iña nto e dií dií ka vaꞌa, é ña ntɨꞌɨ ntii dañu ntúvi. 35 Dukuān ne, ñá xtuvī mii nto é kuintiꞌxe nto Xuva ko vē, tsí tē ña xtuví mii ntó ne, níꞌi ntō é vāꞌá kueꞌen. 36 Kantio é kūtíi nto tsi dá kūvi vií nto vatā ó ntio Xuva kō ne, níꞌi ntō e táꞌxi ña xuꞌu ña ni ntō. 37 Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Ña náꞌā ka dá kiꞌxi ña é kākaꞌán u tsí kīꞌxí ña. Ñá kukuīí ka ña. 38 Xoó ñaꞌa é vāꞌá nima ñá tsi kakuintiꞌxe ña kó ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña. Ntá tsi te nātɨvi iní ña ne, ña xkúntee iní ka kó ña. Kuan ō kaꞌan Xúva kō. 39 Ntá tsi xoꞌō ne, ña te kade o vatā ó de ñaꞌa, ña e ntántiko kōó san ne, ntákunaá ña. Tsí xoꞌō ne, ntáde o vatā ó de ñaꞌa, ña ntákuintiꞌxe i ne, kuan kōo nakáku nima ko.  

 

 

 

 

 

 

 

 

11

É kakuintiꞌxe kō

Váꞌa ō ve. Te kakuintiꞌxe kō ne, ini o tsí niꞌi ntíꞌxe ko nuū i é kāntétu ō. Ñá kaitsuꞌun ō, tsí ini o tsi nuu é ntaā i é nīꞌi ko, kuān té vata kiní ō. 2 Dōo diní Xuva ko ni ñata kō, ña intóo kídaā, tsi kuíntiꞌxe ña ña. 3 Tsí kakuintiꞌxe ko Xuva kō ne, ini ó tsi mii tūꞌún ña e de kúꞌvē ñá ñuxiví san. Ñá tē nee iña io kídaā da de kúꞌvē ña e ntaíni o vevíi.  

 

405

HEBREOS 11

4 Kuīntiꞌxe

Abee. Dukuān ne, xéꞌe ña ūun doméni iña Xuva ko e dií ka vaꞌa é vāta kaa é xeꞌé Caiin. Dukuān ne, kakaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña ne, kīꞌi ña doméní san. Xíꞌi Ābeé rkontuvi, ntá tsi vata tsi te kākaꞌan dúkuan ñā, tsí kainí o nté ō kuíntiꞌxe ña. 5 Kuīntiꞌxe Enoó san dɨ. Dukuān ne, ñá ni xēꞌé Xuva kō é kuvī ña. Kuan tsī ó kantíto ña nákiꞌi Xuva ko ñā e dukún kān. Ñá ni nanīꞌí ka ñaꞌa san ña, tsí kueꞌen niꞌi Xuva ko ñā. Tsí diꞌna dá nakiꞌi Xuva ko ñā né, kūtuni ñáꞌa san tsi idé ña é ntio Xuva kō. 6 Ntá tsi ña kuvi víi ō é ntio Xuva ko tē ña kuintíꞌxe ko ñā. Te nchō kɨꞌɨn étsin o nūu Xuva kó ne, kantio é kuintiꞌxe kō tsí tuví ña, tsí kaxéꞌe ña é vāꞌa xoo é kanɨɨ ̄ nima í kanantuku ñā. 7 Kuīntiꞌxe Noee. Dukuān ne, dá kakāꞌan Xúva kō tsí koo nuu i é vāta kiní ña ne, ēde ña kuenta é kākaꞌan Xúva kō. Kidáā ne, de váꞌa ña uun tun ntōó san vata koo é nakáku nuu ña ni iꞌxā ña. Dā íni ñaꞌa san tsi dóo váꞌā ó kakuintiꞌxe Noeé san ne, kūtuni ña tsi dóo kini ntáa ña nguiī san. Dukuān ne, kakaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ñaꞌa Noeé san, tsi kuíntiꞌxe ña. 8 Kuīntiꞌxe Abraan. Dukuān ne, kuéꞌen ña tūku ñuu é kākaꞌan Xúva kō tsi kuéꞌe ña é kūvi iña ñá ni iꞌxā ña. Kuān té ña ni iní ña míꞌi kɨ ̄ꞌɨn ñá ne, ntīi ña ñuú mii ñā ne, dē ntaa ña é kākaꞌan Xúva ko ni ñā. 9 Kuīntiꞌxe Abraán san. Dukuān ne, níꞌi ña é kutuvī ñá ñuú san é xeꞌé Xuva ko ña vatā ó kakaꞌan ñá, kuān te váta kaa ña ntaíka itsi san kaa ña. Viꞌi doó san inúu ña, vatā o dé Isaa  

 

 

 

 

ni Jácoó dɨ, tsí dadɨɨ níꞌi ña túꞌūn é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña. 10 Viꞌi doo tsí san inúu ña, tsí intétu Abraan ñuu é tuví ntii dañu ntūvi, ñuu é xtúvi tūꞌvé Xuva kō, ñuu é de váꞌa mii ñā e dukún kān. 11 Kuīntiꞌxe Sará san dɨ. Dukuān né, kuān te ita ntíꞌxin kuia ña é kōo iꞌxá ña ne, ñúꞌū ntiꞌxe iꞌxá ña, tsi kuíntiꞌxe ña tsi vií Xuva ko nuū i é xeꞌé ña xuꞌu ña ni ñā. 12 Dukuān né, kuān te dóo ata Ābraan é ña ni kuvi kóo iꞌxá ña ne, xíō iꞌxá ña. Káxa ūun tsi ñaꞌa san da nté kútɨtɨ ́n ña. Vatā ó uve dií xntɨvi e dukún kān ntáa ña. Vatā ó ntákuvi xɨ ́ku ntákuvi ña é ntē ña kuvi nakáꞌvi o ñā. 13 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san é kākaꞌán u ne, ntákuintiꞌxe dukuan ñā dá xiꞌi ñá, kuān té vata níꞌi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan Xúva kō. Ntá tsi ini ñá tsi rkontuví koo nuu i sáꞌa ne, dōo diní ña. Ntákaꞌan ñá tsi ña te ñuú mii ña ñūxiví sa, tsí ntoo taan ña. 14 Dá kuān ó ntákaꞌan ñáꞌa sán ne, ini ó tsi ntánantukū ká ña uun ñuu é kūvi ñuú mii ñā. 15 Tē dɨ ́ kanakaꞌan ña ñūú san míꞌī ntáka ña ne, ¿nté kui ña ni ntiko koó ntu ña ikān? 16 Ntá tsi ntio ña uun ñuu é dií ka vaꞌa. Ntio ña kuntōo ña e dukún kān. Dukuān ne, ñá ni kūkaꞌan nuu Xúva kō tsi ntákaꞌan ñáꞌa san tsí Xuva ñā né, xtūví tuꞌvē ñá ñuú mí kuntōo ña e dukún kān. 17 Kuīntiꞌxe Abraán san. Dukuān né, dā íto ntēé Xuva ko ñā ne, xéꞌe ñā iꞌxá ña Isaá, kuān té kuví, vata kaa doméni iña Xuva ko. Uun tsi iꞌxá ña e káku dá xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni Ābraan, ntá tsi nchō kuéꞌe ña i, kuān te é kākaꞌan Xúva ko ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

406

HEBREOS 11 18 “Kuenta

iña Ísaá ne, nakāxa tátá nto”, kaꞌan ña. 19 Ini Ábraan tsi dóo ntii īní Xuva kō ne, kuvi nantoto ña ñaꞌa kuān té xiꞌi ña. Kuvi kaꞌan o tsí vata tē dɨ ́ ni nākiꞌi ntiꞌxe Abraan íꞌxá ña rkontuvi te xiꞌi. 20 Kuīntiꞌxe Isaá dɨ. Dukuān ne, xéꞌe ñā xuꞌu ña tsí vií Xuva kō é vāꞌá ni Jācoo, ni Esáuú rkontuvi. 21 Kuīntiꞌxe Jacoo. Dukuān né, dā dokó sa kúvi ña ne, nákɨꞌɨ ̄ tuun ña tatun ña. Nānuꞌu ña iní ña Xuva kō ne, xéꞌe ñā xuꞌu ña tsí vií Xuva kō é vāꞌá ni īꞌxa iꞌxá ña Josee. 22 Kuīntiꞌxe Joseé san dɨ. Dukuān né, dā xee ntúvi é kuvī ñá ne, kakaꞌan ñá nī ña Israee tsí ntaka ntiꞌxe ña ñuú Egítō rkontuvi. Kakaꞌan ñá ni ña te kūniꞌi ña xɨkɨ ña te ntáka ña ne, nakuntúꞌxi ñuú san mí kɨ ̄ꞌɨn ña. 23 Kuīntiꞌxe uva Muiseé san dɨ. Dukuān né, dā káku Muiseé ne, xnuu xūꞌu ñá i te ūni xoo, tsí ini ña tsi dóo tií kaa iꞌxá san. Ñá ni uꞌvī ña é kākaꞌan reí san tsi kaꞌní ña iꞌxa ɨ ́kɨ ́n iña ñá Israeé san, iꞌxa tii. 24 Kuīntiꞌxe Muiseé san dɨ. Dukuān né, dā kúkaꞌnu ña ne, ña ni ntío ña é kākaꞌan ñáꞌa san tsí iꞌxa diókō rei Egítō san ña. 25 Dií ka ntio ña é ntoꞌo dadɨɨ ña nī ña ntáduku ntée Xuva kō é kutūvi dínī ña uun daꞌna mí ntáde ñaꞌa san é kīni kaa. 26 Dií ka nuu áꞌvi, kuiní ña, é ntōꞌo ñá vata ō ntóꞌo Cristu é nīꞌi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é īó ñuú Egítō. Tsí kantetu ña nuu i e dií ka vaꞌa é kuēꞌé Xuva ko īña ña. 27 Kuīntiꞌxe Muisee. Dukuān né, ntāka ña ñuú Egítō ne, ñá ni uꞌvī ñá te kūdiín reí san. Ñá ni xtuvī mii ña é viī ña, tsí vata tsi tē íni ña Xuva  

 

 

 

 

 

 

 

 

ko, kuān té ña kuvi kiní o ñā. 28 Tsi kuíntiꞌxe Muiseé ne, dē kaꞌnu ña viko é nakaꞌan ñā da ntáka ña ñuú Egítō. Kāꞌan ñá ni ñāꞌa san tsí daꞌví ña nɨñɨ léꞌntú san dɨkɨ ́ xiꞌi ña kan vata koo é ña kaꞌni ánje Xuva ko īꞌxa nuu i íña ñá Israee. 29 Kuīntiꞌxe ña Israeé san dɨ. Dukuān ne, ítā ntiꞌxin ña méꞌñū ntute ñuꞌu san é nani Ntute Kuēꞌé san vatā ó te ñuꞌu itsi. Ntá tsi dā intíkɨn ña Egítō sán ña ne, tēni ña. 30 Kuīntiꞌxe ña Israeé san. Dukuān ne, kóꞌxo ntīká ntoꞌo ñuú Jericoo da íka ña uꞌxe ntúvi ata i kan. 31 Kuīntiꞌxe Raa, ñádɨ ̄ꞌɨ e íka lukú san. Ñá te ni xīꞌi dádɨɨ ña ni ñāꞌa, ña é ña ni kuintíꞌxe i san, tsí kuān te íka luku ñá ne, xntii ñā ña Israee, ña é īxkoto ntódo ñuú tsikan. 32 ¿Nēe iñá ka ntu kaꞌán u? Ñá kunēꞌé ka é ntāa ú ni nto īña Gédiuun, iña Báraa, iña Sánsuun, iña Jéftee, iña Dávii ni Sámuee, ni ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā. 33 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña tsikán ne, kuīntiꞌxe ña. Dukuān né, iō ñá e kúvi idé ña da náa ña ni tūku ñuu. Iō ñá e dóo váꞌā o de kúꞌvē ña. Iō ña é niꞌi ña núu ī é xeꞌé Xuva ko xuꞌu ña ni ñā. Iō ñá ne, nakáku ña dá ncho kaꞌxí ñañá san ña. 34 Iō ña é ñā ni íꞌxi ña dá ñūꞌu ña mi dóo kaiꞌxi ñúꞌú san. Iō ña e nakáku ña da nchó katsin ñaꞌa san ña káa. Iō ña e náxnuu ña ntii ña kuān té ña tuvi ntíi ña diꞌna. Iō ña é ña ni uꞌví ña dá edé ña duꞌxēn né, nakúnu ñā sntadun túku ñuú san. 35 Īó ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ntōto xtuku iꞌxá ña rkontuvi dá xiꞌi. Tuku ña ntákuintiꞌxe i sán ne, dōo ntóꞌo ña da káni ñaꞌa san ña utun, ntá tsi ña ni ncho víi ña é kākaꞌan  

 

 

 

 

 

 

 

407

HEBREOS 11​, ​12

ñáꞌa san vata koo é nakáku ña. Ini ñá tsi niꞌi ña ntuvi e dií ka vaꞌá iña ña ntaꞌa Xúva kō. 36 Tuku ña ne, ntáxkuntée ñaꞌa san ña ne, ēꞌní ña ña, nátiī nuu ña ña xoꞌo. Kīꞌní ña ntaꞌa ña ni dɨ ̄ꞌɨ ́n ña dɨ ́ ne, xnuu kutu ña ñā. 37 Tuku ña ne, kāni ñaꞌa san ña xuú ne, xíꞌi ñā. Iō ñá ne, kātsin dava ñaꞌa san ña. Iō ñá ne, īto nteé ñaꞌa san ña te vií ña é kīni kaa. Iō ñá ne, ēꞌní nuu ñaꞌa san ña káa. Iō ñá ne, īka xaa ña ne, kudii ñɨɨ ́ a leꞌntú san ni ñɨ ̄ɨ tsidiꞌú san itávi núu ña. Dōo taan núu ña. Dē xení ñaꞌa san ni ñá ne, dōo uꞌvi kúvi ña. 38 Ña ñuxiví san ne, ñá te nuu áꞌvi ña é kuntoo dadɨɨ ña nī ña dóo vaꞌá san. Ntá tsi edé ña ñuxiví san é doto tsi íka xaa ña dóo vaꞌá san ñuu itsí san nī má ntāꞌxín san. Xavi kɨ ́tɨ san ni mâvi kan kúvi viꞌi ña. 39 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña saꞌá ne, kuān te íni Xúva kō tsi dóo vaꞌá kuintiꞌxe ña ne, ñá ni nīꞌi ña é un ntɨꞌɨ ̄ é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña. 40 Tsí ini Xúva kō tsi ío ūun nuu i é dií ka vaꞌá iñá kō ne, ntio ña é kūntetu ña tsikan da nté dadɨɨ niꞌi ña ni kō e ntuváꞌa kueꞌen o nuú Xuva kō.  

 

 

 

 

12

Koto o nūu Jésuu

Ntoo méꞌñu o nī ña te da díi ñaꞌa, ña e dóo kuíntiꞌxe i san. Dukuān né, xoꞌō dɨ ́, na xtūví xio o da nēé ka nuu i é kanateñu nuu kō, da nēé ka kuetsi é ncho niꞌi i kó ne, na kūtíi o kūnu dúꞌve o itsi e táꞌxi Xuva ko kō. 2 Koto o nūu Jésuu, tsi kuíntiꞌxe kueꞌen ñá Xuva kō né, tāꞌxi ña é kuīntiꞌxe váꞌa ko ñā dɨ. Ntōꞌo Jesuu ntíkā krusi, ntá tsi ña ni kukáꞌan nuu ña é xiꞌi ñá vata ō xiꞌi ñá kini ntáa san, tsí ini ñá tsi  

te ita ntíꞌxin é ntōꞌo ña ne, kutūvi dínī ñá ntaꞌa Xuva kō. 3 Kadā kuení vaꞌā ntó ve nté ō dé Jesuu, tsí kutíi ña dá un váꞌa tsi ntóꞌo ña ntaꞌa ñá iō kuetsí i. Dukuān ne, ñá ku kuduꞌxen ntō, ñá ku natɨ ̄vi iní nto é kuīntiꞌxe nto. 4 Tsí ntoꞌó ne, váta nīꞌi ntó doxiꞌi da ntánāa ntée nto é kīni kaa san. 5 ¿Vá kunáa inī ntú nto tsí kataꞌxi Xuva ko nto ītsi, tsí iꞌxá ña nto? Tsi kakaꞌán túꞌun Xuva kō: Iꞌxá miī kó, na nakaꞌan ō dá taꞌxi Tóꞌo ko ō é ntōꞌo o. Ñá ku tɨ ̄vi iní o dá kāꞌán u tsí ña váꞌā ó kaden. 6 Tsí xoo ñáꞌa, ña e dóo ntio Xuva ko ī ne, kaxéꞌe ña ña itsi. Xoó ñaꞌa é kīꞌi ña e kúvi ña iꞌxá ña ne, kaxéꞌe ña é ntōꞌo ña, kaꞌan ña. 7 Kutíi nto ntoꞌo nto ne, kutúꞌve nto, tsí kade Xuva ko ni nto vatā ó de ña ni iꞌxā ña. ¿Vá iō ntú iꞌxa é ña kaxéꞌe uva i itsi? 8 Tē ña katáꞌxi Xuva ko nto itsi vatā ó de ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ iꞌxá ña ne, ñá te īꞌxá ntiꞌxe ña nto. 9 Kadā kuení nto dɨ: Dā kú kuetsi ō né, uva ko ñūxiví a ne, kataꞌxi ña ko ītsi ne, kaiko ñuꞌu o ñā. ¿Nté kui ña dií dií ka kuintiꞌxe kō é kākaꞌan Úva kō, ña tuví e dukún kān, vata koo é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko ntii dañu ntúvi? 10 Uva kō, ña tuví ñuxiví a ne, dá kuetsi ō ne, kataꞌxi ña ko itsi vatā ó kuiní ña é vāꞌa. Ntá tsi Xuva kō ne, dií dií ka kaidiáꞌvi dá kataꞌxi ña ko ītsi, tsí ntio ña é ntūváꞌa kueꞌen o váta ō vaꞌá ña. 11 Ini ntó tsi ña ntío ko é ntōꞌo ko, tsí kaexnúu. Ntá tsi rkontuví ne, dá kūtúꞌve kō é vīi o  

 

 

 

 

 

 

 

408

HEBREOS 12 é vāꞌá ne, kuntōo váꞌa o, tē kutúꞌve ntiꞌxe ko kuēnta iña i é ntōꞌo ko. Dōo xii kaa té ña kiní ō é kākaꞌan Xúva kō

dóo donchuꞌví kaa é ini ña ne, un tsi nte míi Muīsee kakáꞌan ña: “Koó da kānɨ ́ꞌɨ u é kaūꞌví ko”, kaꞌan ña. 22 Ntá tsi ntōꞌó ne, xée ētsin nto xuku é nanī Siuun, ñuu mí tuví Xuva kō, ña kantíto ntii dañu ntūvi. Ñuú saꞌá ne, kakaꞌan o é ñūú Jerusaleen é tuví e dukún kān, míꞌi ntoo ña te nté kaa ánje Xuva kō. 23 Xée nto ikān, míꞌi ntoo dîni ña ntánataká nuu, ña ntáduku ntée Xuva kō, ña é ūve naꞌa dɨ ́vi ī e dukún kān. Xée ntō mí tuví Xuva kō, ña é kaidō kûꞌvé iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Xée ntō mí ntántoo ña xiꞌi, ña é vāꞌá san, ña e ntántoo Xuva ko nima i. 24 Xée ntō mí tuví Jesuu, ñá ntitsí meꞌñu nuu Xuva ko ni ñāꞌa san kuenta iña túꞌūn xeé san é xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña, tsi étɨ ña nɨñɨ ña vata koo é ntáꞌvi ña kuétsi kō. Dií dií ka kaidiáꞌvi nɨñɨ ña é nɨ ̄ñɨ Ábee. Tsí dā íni Xuva ko nɨ ̄ñɨ Ábeé san ne, kakaꞌan ñá tsi ntanáa ña. Ntá tsi dá kaīní ña nɨñɨ Jésuú ne, kakaꞌan ñá tsi kada kaꞌnu iní ña ni kō. 25 Koto nto é viī ntó kuenta ñá kakaꞌan ni ko. Tsí tē ña ni nakáku ña Israee dá ña ni ide ña kuénta é kākaꞌan Muísee ni ña ñúxiví a ne, dií dií ka ña nakáku o tē ña vií o kuēntá nēe é kākaꞌan ñá tuví e dukún kān. 26 Dá kakāꞌan Xúva kō kídaā né, táān ñuxiví san. Ntá tsi vevií ne, kakaꞌan ña: “Uun ito ká xtuku natāán u ñá te da mii tsi ñūxiví sa, tsí un tsi nte e dukún kān dɨ”, kaꞌan Xúva kō. 27 Dá kakāꞌan ñá é “uun ito ká xtuku” ne, ncho kaꞌan ñá tsi nantɨꞌɨ ña da nēé ka é īó ñuxiví a é ede kúꞌvē ña. Koó da nuū i íña mii ñā é kuntōo ka. 28 Dukuān ne, nakuéꞌe ō sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva  

12 Dukuān

né, nāxnuu kaꞌnu nto nima ntó ne, nakuntítsi ntāa nto. 13 Nantuku nto itsi vāꞌa míꞌī ntáka nto, vata koo é ña dií dií ka kuvi nto, vata koo é ntūváꞌa váꞌa nto. 14 Kuenta tsi vií nto te kuntōo váꞌa nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. Kuntīkɨn nto é vāꞌa, tsi nté uun ñaꞌa ña kiní ña Tóꞌo ko tē ña vií ña é vāꞌa. 15 Koto xnto te iō nto é ña kananiꞌí ka nto é vāꞌá san é kataꞌxi Xuva kō. Ñá viī ntó vata kaa xuku ûvé san. Tsí da kaidáka xuku ûvé san ni tūku xukú san ne, ku uve ntɨ ́ꞌɨ. Te viī nto é kīni kaa ne, kutúꞌve taꞌan nto é viī ña é kīni kaa dɨ. 16 Ña ku kava niꞌi nto ñadɨ ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ntō; ntē ña ku nadɨkɨ ́ nteē ntó Xuva ko, vatā o dé Esauu dá nadama ñā é viī ñá iꞌxa nuu i dá niꞌi ña é kaꞌxī ña. 17 Ini nto tsí rkontuvi dá xee ntúvi e náxnuu viko uva ña ñā ne, ña túvī ká iña ña. Kuān te dóo éku ña ne, kuān te dóo nátɨvi iní ña ne, ña túvī ká choꞌo i. 18 Ntōꞌó ne, ñá ni xēe étsin nto xuku Sinaií san é tɨɨn ntaꞌa nto vatā o dé ña Israeé san kídaā. Núu xūku tsikán ne, kaiꞌxi ñúꞌú san ne, neé kueꞌen. Dōó ñuꞌu viko neé san ne, dōo ínu tatsin. 19 Ntē ña ni tekú nto da éku trunpetá san, ntē dá kakāꞌan tátsin Xuva ko ni ñā. Ña e téku i sán ne, íkan ña é ña ku kaꞌán ka Xuva ko ni ñā. 20 Tsi dóo ūꞌví ña da dóo ntiī kaꞌan Xúva ko ni ñā tsí da xōó ka é xtūvi i dɨ ́ꞌɨn i xuku san, te ñāꞌá o te kɨ ̄tɨ ne, kuétsī é kāꞌní nuu ña i xuú ne, o kini ña ī káā. 21 Tsi  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

409

HEBREOS 12​, ​13

kō tsí kaduku ntée ō mí kadē kúꞌvē ña, mí é ña ntɨ ́ꞌɨ. Dukuān ne, kaꞌnu kuinī ko ni Xuva ko. Kunuu inī kó ña kanɨɨ ̄ nima kó, vatā ó ntio ña. 29 Tsí Xuva kō ne, vata kaa ñuꞌu é kaēꞌmi é un ntɨꞌɨ ̄ é kīni kaa kaa ña.  

Nté koo vii o vatā ó ntio Xuva kō

13

Ntōꞌó, ña ntákuintiꞌxe i, ña xtúvī mii nto é kuīnima ntó taꞌan nto. 2 Ñá ku kūnáa inī nto é vāꞌá koo vií nto ni ñāꞌa, ña é xēe nú viꞌi ntō. Tsí iō ñáꞌa ne, da xeꞌé ña viꞌi ña ne, íntōo ánje Xuva ko ni ña, kuān té ña ni kutúni ñá te ánje ñā. 3 Nakaꞌan nto tāꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i san, ñá ñuꞌu kutū, vata tsi te ñuꞌu kutu dadɨɨ nto ni ñā. Nakaꞌan nto tāꞌan nto, ña dóo ntántoꞌo i dá kadē xení ñaꞌa san ni ñā, tsí te dā ná kuān koo ntoꞌo nto dɨ. 4 Kuiko ñuꞌu nto ñadɨꞌɨ ̄ ntó tē tántaꞌa nto. Mii ña kutuvī niꞌi nto ñá ne, ñá ku dotō tsí kava niꞌi nto tuku ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Kuan kōo vií ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ni xɨ ̄ɨ ña dɨ. Tsí Xuva kō ne, kuéꞌe ñā é ntoꞌo da xōó ka ñaꞌa, te ñā e tántaꞌa, te ñā é vāta tántaꞌa, te kava niꞌi ña ñadɨ ̄ꞌɨ é ñā te ñádɨ ̄ꞌɨ míi ñā. 5 Ñá ku ntɨꞌɨ inī ntó iñá diuꞌun. Kūntoo dínī ntó ni nēé kudii é nīꞌi nto. Tsí Xuva kō ne, kakaꞌan ña: “Nté uun ito ñá xtuví mii ú o. Nté uun itó tē ña vií u ó kuenta”, kaꞌan ña. 6 Dukuān né, kanɨɨ ̄ nima ko kuvi káꞌan o: Xuva kō né, dɨvi ñā é kaxntii ñā ko. Dukuān ne, ñá ku ūꞌví ko. Ña túvī nee iña é kūvi vií ñaꞌa san ní ko.  

 

 

 

 

7 Nakaꞌan

nto ñāꞌa, ña é nakuaꞌa ntó san, ña é nāñéꞌe nto túꞌun Xuva kō. Koto váꞌa nto nté ō kuíntiꞌxe ña un tsi da nté xiꞌi ñá ne, kuan kōo kuintíꞌxe nto dɨ. 8 Jesucristú ne, ñá kānadama ña. Kuan tsī ó de ña vevii vatā o dé ña diꞌna ne, kuan kōo vií ña ntii dañu ntūvi. 9 Ñá ku kuntīkɨn ntó da nēé ka tuku túꞌūn é kākaꞌan ñáꞌa. Dií ka váꞌā o é kunūu ntii nima ko kuenta iña i é vāꞌa é kātaꞌxi Xúva ko kō né, xtuvī mii o nté xkoó ini o iña i é kāꞌxi o, é ña káꞌxi o. Tsí nuu i é kaēꞌxi o ne, ña te dɨ ́vī é kaxntii kō. 10 Īó naa ko míꞌi tuví uun doméni iña ko é ña kaníꞌi dutu, ñá ntántīkɨn lei átā san. 11 Ini nto tsí dutu ñá odo nūu iña ñá Israeé san ne, kaxtuvī ñá nɨñɨ kɨtɨ ́ san má viꞌī kuíkó san é kūvi doméni iña Xuva ko vata koo é ntūváꞌa ñaꞌa san ni Xuva kō, ntá tsi kaeꞌmi ña kúñu tɨ āta ñuú ña kān. 12 Dukuan ō ntóꞌo Jesuu ata ñuú san dɨ, vata koo é ntaváꞌa ña nima ñáꞌa san kuenta iña nɨ ́ñɨ mii ña. 13 Dukuān né, xtuvī mii o é ātá san ne, kuntikɨ ̄n o Jésuú, kuān te kadá xení ñaꞌa san ni ko vatā o dé ña ni ñā. 14 Tsi ñuxiví a ne, ña túvi ñuū ko é kuntoo o ntii dañu ntūvi, ntá tsi ntánantuku o ñūu mí kuntoo ō rkontuvi. 15 Dukuān ne, utén utén nakuéꞌe ō doméni ntaꞌa Xúva kō dá kāꞌan ó tsi dóo kaꞌnu ña. Dōo diní ña dá nakuéꞌe o ñā sintiáꞌvi kuenta iña Jésuu. 16 Ñá ku kūnáa inī nto é viī nto é vāꞌa, é xntii nto tāꞌan nto. Tsi dá kuān ó de nto ne, vata kaa doméni iña Xuva ko kaa, e dóo ntio ña. 17 Kada ntaa ntó nī ña ntádē kûꞌvé iña ntó ne, vií ntō é kākaꞌan ñá, tsí  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

410

HEBREOS 13 kade ña kuentá nima nto. Ini ña tsí kuenta iña Xuva ko e ntáde ña nto kuenta. Vií nto vata koo é kunūu dîní nima ña, ñá tē é kūntaꞌxa iní ña, tsi ¿míꞌi ntu kunuu áꞌvi iña nto te kūntaꞌxa iní ña? 18 Kaꞌan ntáꞌvī ntó iñá ntɨ. Iní ntɨ tsi idé ntɨ é vāꞌá ni ntō nuu Xuva ko. Da miī é ncho vií ntɨ é vāꞌa utén uten. 19 Vií nto da xeꞌe, kaꞌan ntâꞌví nto te taꞌxi Xuva kō é dií ka kantɨ ́ꞌɨ naxeé u míꞌī ntántoo nto.  

 

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ tutú san

20 Xuva

kō, ña kataꞌxi é kūntoo váꞌa ō ne, xtuvī ñá kuenta tsí ntii dañu ntūvi vií ña e táꞌxi ña xuꞌu ña ni ko kuēnta iña nɨ ́ñɨ Jésuu, paxtu vaꞌá ko, dā nantóto xtūku ña ña dá xiꞌi ña. 21 Na taꞌxi Xuva ko ntō é un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌa é kantio nto vata koo é  

kūvi vií nto vatā ó ntio ña. Na viī ña é vāꞌá nima ntó, nuu i é vāꞌá, kuinī ñá, kuenta iña Jesúcristu. ¡Káꞌan ō tsi dóo kaꞌnu Cristu ntii dáñu ntūvi! Kuan tsi koo na kōo. 22 Kákān ú nto, tāꞌan kó, te kūtíi nto nī kó kudii túꞌūn saꞌa é kākaꞌán u ni nto, kuān té ña kuéꞌe tutú san ni de váꞌa u. 23 Ntio ko é kūtuni nto tsi e ntíi ení ko Timōteu viꞌi útun san. Te kīꞌxi kantɨ ́ꞌɨ ña ne, kuntēka ú ña te amá kixkoto niꞌni ú nto. 24 Káꞌan ntō ntiusi ni ún ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan kō, ña ntánakuāꞌa nto ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáduku ntée Xuva kō. Iꞌa kataxnūu ña ñuú Italiá san ntiusi ntó dɨ. 25 Na naxnuu viko Xuva ko nto, ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō.  

 

 

 

Tutu e táxnūu Santiau iña ñá Israee Taxnūu Santiau ntiúsi

1

Xuꞌu é Santiaú u ne, kade tsiñu ú iña Xuva ko ni Tóꞌo ko Jesūcristu. Taxnūu u túꞌūn saꞌá iña nto, dɨvi ntō e kúvi uxuvi táta ña Israeé nto, da míꞌī ká mi ntántoo nto. Ntiusi nto. Kataꞌxi Xuva kō e dóo kiꞌin inī ko nté koo vii o

2 Kuntoo

díni nto, táꞌan ko, da ntántoꞌo nto é tūku e túku nuu i. 3 Ini nto tsí da ntántoꞌo nto kuenta iña i e ntákuintiꞌxe nto ne, ntákutúꞌve nto é kutíi nto dɨ. 4 Na kūtíi ká nto vata koo é kutuꞌve váꞌa nto, vata koo é ntūváꞌa ñaꞌa nto ne, ñá tē nee iñá kunáa nteē ntó nuu Xuva ko. 5 Tē ñá ini nto nee é vāꞌa é viī ntó ne, kákan nto ntaꞌa Xuva kō. Tsí kantétu ña é kuēꞌé ña é kūtuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa nee iña é vāꞌa. Ñá kāde víni ña, ntē ña kada tíi ña ni ntō. 6 Ntá tsi te kākan ntó ntaꞌa ña ne, kanɨɨ ̄ nima ntó kuintiꞌxe nto é nantiko koō ña. Ntē ña ku dé kuení nto te ña nantiko koó ña. Tsí ña ntádē kuení i sán ne, kuān ntáa ña vata kaa ntute ñuꞌu san é kaido ne, kanainu dá kainu tatsín san. 7 Tē  

 

 

 

 

ña te kánɨɨ nima nto ntákuintiꞌxe nto da ntaíkan nto ntaꞌa Xuva kō ne, ¿míꞌi ntu tāꞌxi ña é ntaíkan nto? 8 Tsí uun ñaꞌa, ña é uvi nuu i kade kuení i ne, nuu nuu tsi kanadama ña é viī ña. Tuku vií ña vevií ne, é tūku vií ña uten. 9 Taꞌan ko, ña e dóo ntāꞌví san ne, kuān té ña nuu áꞌvi ña ñuxiví sa ne, ntá tsi na kutūvi dínī ña, tsi dóo nuu áꞌvi ña nuu Xuva ko. 10 Taꞌan ko, ña e dóo kuikā sán ne, na kutūvi dínī ñá te xūvi kaika ña. Tsí vata kaa laa é kaeꞌnu má kūꞌu kan kaa ña. Tsí uun daꞌna tsi véꞌxi ñuxiví sa. 11 Laa sán dɨ ne, uun dáꞌna tsi kakene ne, kanakóꞌxo dá kāxiꞌi dií xuku i kaꞌni ngántií san. Ñá vāꞌá ka kídaā. Kuan kōo kuvi ni ña kuiká san dɨ. Tsí uun daꞌna tsi ntɨꞌɨ nuu mii ña nī é iō iña ña.  

 

 

 

12 Nté

E ntántoꞌo kō

kui váꞌa ñaꞌa, ña é kakutíi i é kantoꞌo i. Tsí te kutíi ña ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌa iña ñá ntaꞌa Xuva kō. Tsí Xuva kō ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña tsí kuntoo ña ni ñā, xoo é kākuinima í ña. 13 Te īó uun nuu ī é kīni kaa é ncho víi o ne, ñá ku kadā kuení ko te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi, tsí ña túvi míꞌi kēne ña é viī ña é kīni kaa né,  

411

412

SANTIAGO 1​, ​2 ntē ña katáꞌxi ña é vīi o é kīni kaa dɨ. 14 Tsí nima kíni kaa ko kaikan e dóo ncho vii o é kīni kaa san. 15 Te kuintiꞌxe kō é kaīkan níma kó san ne, vií ntiꞌxe ō é kīni kaa san. Kidáā né, tē kuíni kō é vīi o é kīni kaa san ne, níꞌi kō doxiꞌí san. 16 Ntōꞌo táꞌān ko e dóo ntio ko, ñá ku kanī ntaꞌví mii ntō nima nto. 17 É un ntɨꞌɨ nuū i e dóo vaꞌa, nuu i é nuu é ntaā í ne, dɨvi tsī é vēꞌxi e dukún kān. Xuva ko kataxnūu ña é vāꞌá mii kō. Tsí dɨvi ñā ede kúꞌvē ña ñuꞌu é kāxiꞌí nuu e dukún kān. Ñúꞌū sán ne, kanadama, ntá tsi Xuva kō ne, ña kanadama ña nté un siin. 18 Tsí mii ñā ntío ña é nakáku ña kō da kuíntiꞌxe ko tūꞌun é nuu é ntaā i iña ña é ntio ña é kuvi ō vata ntáa iꞌxa nuu i íña ña.  

 

 

 

 

Xoo é ntio ntiꞌxe i Xuva kō

19 Kutuni

nto sáꞌa, taꞌan ko, ña e dóo ntio kó ne, ntíto vií nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto, dá ntaíni nto ne, ñá ku dotō tsí kaꞌan nto. Ñá te ūra tsí kudiín nto dɨ. 20 Tsí te kūdiin ó ne, ñá ntáde o é vāꞌa é ntio Xuva kō. 21 Dukuān né, xtūví xio nto da nēé ka nuu i é kīni kaa san. Mii tsī é kuintiꞌxe nto túꞌūn e xnúu Xuva kō nima nto. Dɨvi tsī é kaidiáꞌvi é nakáku ō. 22 Ntá tsi ña te da mii tsī é kini nto é kākaꞌan túꞌun Xuva kō, tsí kada ntaa nto. Te da mii tsī e ntaíni nto ne, ntaéni ntaꞌví mii ntō kúñu ntō. 23 Xoó ñaꞌa é da mii tsī e kaíni ña túꞌun Xuva kō ne, ntá tsi ña káde ntaa ña vatā ó kakaꞌán ne, vata tsi kaa ña é kaito nuu speju kaa ña. 24 Tsí kainí ña nuu ña, ntá tsi dá kaxkokoō ñá ne, ura tsí i kakunaá  

 

 

 

 

ini ña nté ito ña. 25 Ntá tsi utén utén nakuāꞌa nto túꞌūn e dóo vaꞌá san iña Xuva ko, túꞌūn é nakākú kō é kīni kaa san. Xoó ñaꞌa é ña kunáa ini ña túꞌūn é nakuāꞌa ña, tsí kade ntaa ña é kākaꞌán ne, naxnuu viko Xuva ko ñā. 26 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ña tsí kantīkɨn ñá Xuva kō, ntá tsi ña káde ña kuenta é kākaꞌan ñá ne, ¿míꞌi ntū nuu é ntaā i é kakuintiꞌxe ña Xuva kō? Da miī é kaeni ntāꞌví mii ñā kúñu ñā. 27 Te nūu é ntaā í ntákuintiꞌxe ko Xuva kō né, viī o é vāꞌá, viī o é ntio ña dɨ. Xntii ō á iꞌxa kií san ne, xntii o ña dɨ ̄ꞌɨ ntâꞌví san dɨ nēe e ntátaan núu ña. Ñá viī o é kīni kaá vatā ó de ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō.  

 

 

Dadɨɨ tsi vii o nī dá xōó ka ñaꞌa

2

Ntōꞌo, táꞌān ko e ntákuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jesūcristu, ña e dóo vaꞌá kueꞌén ne, ñá ku nāntii niꞌni nto nté uun ñaꞌa san. 2 ¿Nté koo vií nto te xēe úun ñaꞌa míꞌi ntánataká nuu nto, ña é nuu ntaꞌa i diꞌi e kúvi oró ne, ni dōo é ña te nté kaa vaꞌá ne, dadɨɨ tsi xee úun ña ntāꞌví, ña é nuu doo tsude? 3 Te kinī ntó ña é nuu doo váꞌa sán ne, tē kaꞌan ntó ni ñā: “Kutuvī ntó iꞌa mí vaꞌā ó sa”, ne, te kāꞌan ntó ni ña ntāꞌví san: “Ikan kuntītsin, o kutūvín ñuꞌu san”; 4 te kuān koo kaꞌan ntó ne, ntádē kúꞌvē nto tsí īó ñaꞌa sán ne, dií ka nuu áꞌvi ña é ña nguiī san. Ñá vāꞌá o é kuān koo kada kuení nto. 5 Kini nto, taꞌan ko e dóo ntio ko, tsi é nakaxnúu Xuva ko ña ntāꞌví san é dií ka kuintíꞌxe ña, é nīꞌi ña é vāꞌa iña Xuva ko. Tsí kuan ō kaꞌan  

 

 

 

413

SANTIAGO 2

Xúva kō é kuēꞌé ña iña ña, da xōó ka ñaꞌa, ña é mēni í ña. 6 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ntáde xení nto ni ña ntāꞌví san. Ntá tsi ¿ñā ntu te ña kuiká san e ntáde xení ña ni ntō? ¿Ñā ntu te dɨvi ña e ntáñuꞌu ña nto, ntáñeꞌe niꞌi ña nto ntaꞌa ña tsíñu i san? 7 ¿Ñā ntu te dɨvi ña e ntákaꞌan kíni ña iña Cristu, ña e nteé kɨmi nto? 8 Ntoꞌó ne, váꞌā ó de nto tē ntáde ntaa ntíꞌxe nto lei é odo nūu mí kākaꞌan túꞌun Xuva kō é na kuīnima kó taꞌan ko vatā o ntákuinima ko kúñu kō. 9 Ntá tsi tē dií ka vaꞌa ntáde nto ni ūun ñaꞌa é tuku ñaꞌa sán ne, iō kuetsí nto, tsi ña ntáde ntaa nto é kākaꞌán lei Xúva kō. 10 Tsí te ūun ñaꞌa kade ntaa ntɨ ́ꞌɨ ña leí san ne, ntá tsi te ūun tsi nuu i é kakóꞌxo nteē ñá ne, vata tsi te kākóꞌxo nteē ña é un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌán leí san. 11 Tsí mii tsi Xuva kō xtúvi ña é ña kuvi kiní dɨkɨ ́ o ñadɨ ̄ꞌɨ ñáꞌa ne, dɨvi ñā xtúvi ña é ña kaꞌní o ñaꞌa. Tē ña kaíni dɨkɨ ́ nto ñadɨ ̄ꞌɨ ñaꞌa sán ne, ntá tsi kaeꞌní nto ñaꞌa ne, kidáā ne, kakóꞌxo nteē nto é kākaꞌán leí san. 12 Dukuān ne, váꞌā koo kaꞌan ntó ne, váꞌā koo vií nto dɨ vata kaa ñaꞌa, ña é kɨ ̄ꞌɨn ntáꞌa ña kaxntēkú kūꞌve kuenta iñá leí san é nakáku ō. 13 Tē ña ni ntuntaꞌví ini ko ñaꞌa vevii ne, ñá ntuntāꞌví ini Xuva ko kō te xee o ntaꞌa ña é xntēkú kūꞌve iña ko kídaā. Ntá tsi tē ntúntaꞌví ini ko ñaꞌa san vevií ne, níꞌi kō é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō kídaā.  

 

 

 

 

 

 

 

Ñá te da mii tūꞌún kaꞌan o

14 Ntōꞌó

taꞌan ko, ¿neé ntu kaidiáꞌvi i te uun o kākaꞌan o é kakuintiꞌxe ko Xuva kō, ntá tsi ña káde ō é vāꞌa? ¿Kūvi ntu nakáku ō

é kuān ó kakaꞌan o? 15 Te ūun taꞌan ko kataan núu ña é ña tuvi dóo kunúu ña, é ña tuvi é kāꞌxi ñá ne, 16 te iō ntó kaꞌan ntó ni ñā: “Vaꞌa váꞌa tsi koo kueꞌēn nto. Xuva ko na tāꞌxi ña doo é kunūu kutavi nto. Na tāꞌxi ña é kōꞌo é kāꞌxi ntó dɨ.” Te kuan kōo kaꞌan ntó ne, ntá tsi ña kaxéꞌe nto é kataan núu ña é kunūu ña, nte é kāꞌxi ñá ne, ¿neé ntu kaidiáꞌvi i? 17 Te xoꞌō ntákaꞌan o tsi ntákuintiꞌxe kō ne, ntá tsi ña ntáde ō é vāꞌá ne, ¿míꞌi ntu kaidiáꞌvi i e ntákuintiꞌxe kō? 18 Ntá tsi te iō ñáꞌa é kāꞌan ña: “Dɨvi ntō né, kakuintiꞌxe nto Xuva kō. Xuꞌú ne, kade ú nuu i é vāꞌa. ¿Nté ntu koo nañēꞌe ntó ko tsí kakuintiꞌxe nto tē ña káde nto é vāꞌa? Tē kade u é vāꞌá ne, kutuni nto tsí kakuintiꞌxe ko é nuu é ntaā i”, koo kaꞌan ña. 19 Kakuintiꞌxe ntō tsí uun tsi Xuva kō. Váꞌā ó ni. Ntá tsi kuān o ntákuintiꞌxe é ña váꞌā sán dɨ ne, ntanɨ ́ꞌɨ, tsi ntaúꞌví i. 20 ¿Nté kuān nte túntu ntú nto? ¿Na nūꞌu ntó iní nto tsí ña kaidiáꞌvi i te da mii tsī é ntákuintiꞌxe kō ne, ntá tsi ña ntáde ō é vāꞌa? 21 Uva ata ika ko Ābraán ne, ¿ñā ntu te kakáꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña é xntéku ña nú nāa kan iꞌxá ña, Isaa, vata kaa uun doméni iña Xuva ko? 22 Íni nto vē tsí nuu é ntaā i e kuíntiꞌxe Abraán san, tsi dé ntaa ña e kuíntiꞌxe ña. Kutuni ko tsí da ide ña é vāꞌá ne, dií dií ka kuintíꞌxe ña dɨ. 23 Kuan ō kúntaa vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Abraán ne, kuintiꞌxe ña Xuva kō ne, kaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña”, kaꞌan. Kakaꞌan Xúva kō tsí Abraán san ne, kuvi ña ña váꞌa tiin niꞌi ñā.  

 

 

 

 

 

 

 

 

414

SANTIAGO 2​, ​3 24 Ini

ntó ve, tsí kakaꞌan Xúva kō tsi vaꞌá ñaꞌa, ña é ña te da míi tsī é kākaꞌan ña tsí kakuintiꞌxe ña, tsí kade ña é vāꞌá dɨ. 25 Kuan ō dé Raá san, ñadɨ ̄ꞌɨ, ña e íka luku kídaā. Kakaꞌan Xúva kō tsi vaꞌá ñaꞌa ña, tsi dóo váꞌā o dé ña da tsúꞌun xuꞌu ña mau iña ñá Israeé san ne, xio itsi táxnūu ña ña da nchó kaꞌní ñaꞌa sán ña. 26 Tē ña kantíto nima kó ne, ñá vādá mi kaidiáꞌvi kúñu kō dɨ. Dadɨɨ tsi, tē ña káde ō é vāꞌá san ne, ñá vādá mi kaidiáꞌvi i e kuíntiꞌxe kō.  

 

Xaa kō

3

Ntōꞌó taꞌan miī ko, ñá tē nté sa tɨtɨ ́n nto é viī ntó mastru iña túꞌun Xuva kō, tsí ini o tsí dií ka táꞌxi Xuva kō é ntoꞌo ko, xoꞌō é mastru ó, tē ña ntáde ntaa o. 2 Un ntɨꞌɨ ō ntákoꞌxo ntee ō. Te iō ña é ña kakóꞌxo nteē ña é kāꞌan ñá ne, váꞌā kueꞌen ña. Ntē ña kakóꞌxo nteē ña é kīni kaa sán, 3 vatā ó de ō dá kaxnuu ō káa xuꞌu idú san vata koo é viī tɨ é ntio kō ne, ña kúvi kɨ ̄ꞌɨn tɨ mí ntio tɨ. 4 Koto nto tun ntōó san dɨ. Ñá te nté kaa naꞌnu. Un váꞌa tsi ntii ntaíka dá kainu tatsín san. Ntá tsi ña kanakāka sán ne, vava kaa kudii á utun é ntee étɨ i kan kanakāka nuu ña vata koo é kɨ ̄ꞌɨn da míꞌī ká mí ntio ña. 5 Kuān ó kuvi ni xaa kō dɨ. Kuān té dɨvi á taꞌvi ī é dií ka lúꞌntī é kanɨɨ ̄ kúñu kō ne, ntá tsi dóo kaꞌnu ncho vii. Kuān té un siin kudii ngɨ ́ñūꞌú ne, ñá tē nté kaa kueꞌe koko níꞌni. 6 Xaa kō sán ne, vata kaa ñuꞌú san kaa. Ña túvī neé ka taꞌvī kúñu kō e dóo kini ide. Tsí dɨvi kade ī é katɨ ̄ví kanɨɨ ̄ kúñu kō. Kade i é tɨ ̄ví ko ni taꞌan kō dɨ. Kakaꞌan xáa kō é kīni kaa é vēꞌxi  

 

 

 

 

dôꞌvi kan. 7 Da nēé ka kɨtɨ ne, da nēé ka láa, da nēé ka kóo, da nēé ka kɨtɨ ntute ne, kuvi kutóꞌo tɨ ́ ne, kuān o ntádē tóꞌō ñá tɨ. 8 Ntá tsi xaa kō sán ne, xoxó kuvi kada tóꞌo i. Ñá kākukadin xáa kō é kakaꞌan é kīni kaa. Kuān kaa xaa ko vata kaa koo é ñuꞌu tsitu xūꞌu tɨ ntɨdi tɨ. 9 Xaa kō sán ne, kakaꞌan tsi dóo vaꞌá Xuva kō né, dadɨɨ tsi ūra í kakaꞌan kíni iña ñaꞌa, ña é ede kûꞌvé Xuva kō é vata kaa mii ñā. 10 Uun tsi xuꞌu ko kākii túꞌūn é vāꞌá ni tūꞌun é kīni kaa. Ntōꞌo táꞌan miī ko, sáꞌā ne, ña te kuan kóo. 11 Mí kākene ntute ne, ¿vá kūvi ntu é ikan tsi kēne ntute vidin sán ni ntūte uvé san dɨ? 12 ¿Vá kūvi ntu kii tɨneꞌú san utun ngóñūꞌú san? ¿Vá kūvi ntu kii ngoñuꞌú san xoꞌo tɨntiꞌó san? Dukuān dɨ ́, ña kuvi kii ntute vidin mí kakii ntute veñɨɨ ́ san.  

 

 

 

 

 

Xoo e dóo kiꞌin īni ntíꞌxe i

13 Te

iō nto e dóo kiꞌin inī ntó, e dóo tūꞌvé nto ne, kutuni ko xoo e dóo kiꞌin inī í tē íni o tsí kade ña e dóo vaꞌá ne, ñá kāde kaꞌnu ña. 14 Ntá tsi tē dóo ntákuneꞌu iní nto, tē dóo ncho niꞌi nto iña mii ntó ne, ñá ku kāꞌan nto e dóo kiꞌin inī nto. Káꞌan ntō é nuu é ntaā i. Ñá ku kāꞌan ntó dovete. 15 Tsi é kiꞌin inī ntó san ne, ñuxiví san véꞌxi, ñá te ntaꞌa Xuva ko ni kīꞌxi. Tsí kuān ó de ña ñuxiví sa dɨ. Tsí nuu i sáꞌā ne, nima kíni kaa nto véꞌxi, tsi tóꞌō e ña váꞌā san kataꞌxi é kuān koo kada kuení nto. 16 Da míꞌī ka ntákuneꞌu iní ñaꞌa, da míꞌī ká ntio ña iña mii ña ne, ntánaā ña. Ntáde ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é kīni kaa. 17 Ntá tsi te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi e dóo kiꞌin  

 

 

 

415

SANTIAGO 3​, ​4

inī kó ne, ña túvī nté uun nuu i é kīni kaa. Te kuntīkɨn o tsíkan ne, dōo váꞌa koo kuntoo o ni taꞌan kō, dōo váꞌa koo vii o ni ñā nee iña é kākaꞌan táꞌan kō. Ntuntāꞌví ini ko ñā. Nɨɨ ̄ kueꞌén ini ko vīi o é vāꞌá ni da xōó ka ñaꞌa. 18 Xoo é ntio i é kuntōo váꞌa i ne, na viī ña é vāꞌá vatā ó ntio Xuva kō ne, kidáā ne, níꞌi ntīꞌxe ña é vāꞌá koo kuntōo ña.  

E dóo ncho kuntīkɨn ó ñuxiví san

4

¿Míꞌi ntu vēꞌxí duꞌxēn san? ¿Nté kuī ntánāa tsí mii ntu nto ni tāꞌan nto? Tsí dɨvī é ntio nima kíni ntaa nto. 2 Īó nuu i e dóo ntio nto, ntá tsi ña tuvi íña nto. Dukuān ne, ntaéꞌni nto ñaꞌa san é ntákuneꞌu iní nto ni ñā, ntá tsi ña ntániꞌi nto é ntio nto. Dukuān ne, ntánāa nto ne, ntáde nto duꞌxēn. Ntá tsi ña kuvi níꞌi nto é ntio nto, tsí ña ntaíkan nto ntaꞌa Xuva kō. 3 Kuān te ntaíkan nto ne, ntá tsi ña ntániꞌi nto, tsí ña váꞌa o ntaíkan nto. Da ti tsi é nantɨꞌɨ nto nee iña é ntio nima kíni ntáa nto. 4 Ntōꞌo é ña ntáde ntaa nto é kuntīkɨn ntó Xuva kō ne, ¿ñá ini ntú nto tsí tē ntántīkɨn nto é kīni kaa sán ne, ntáxtuvī mii nto Xuva ko? Xoó ñaꞌa, ña e dóo ntio i nee iña é ña váꞌa ne, kainchuꞌvi ñá Xuva kō. 5 Ñá te dōto tsi kakaꞌan túꞌun Xuva kō tsí Espíritu ñā e táꞌxi ña é kunūu nima kó ne, dōó kakukuiñū ñá ko te tūku nuu i ntántīkɨn o, tsi dóo kakuinima ñá kō. 6 Ntá tsi dií dií ka kaxntii Xuva ko kō é vīi o é vāꞌa. Dukuān ne, kakaꞌan túꞌun ñā: “Ñá kaxéꞌe Xuva kō é kūvi vii ñaꞌa, ña é ncho vií kaꞌnu, ntá tsi dóo diní ña kaxntii ña ñāꞌa, ña é ña káde kaꞌnu san”, kaꞌan. 7 Dukuān ne,  

 

 

 

 

 

kuéꞌe ntō é na kadā kûꞌvé kueꞌen Xúva ko īña nto. Ntá tsi ñá ku dā váꞌa nto é kadā kûꞌve tóꞌō e ña váꞌā san iña nto nté koo vií nto ne, kidáā né, kunu. 8 Kunuu inī ntó Xuva kō né, kunūu méꞌñu ña ntō. Nakate nto ntaꞌa nto, dɨvi ntō é iō kuetsí nto. Ntantoo nto nima ntó, dɨvi ntō é uvi ítsi ntaíka nto. 9 Na kūntaꞌxa nima nto. Kueku nto ve kuenta iña kuétsi ntō. Tē xkuntée nto é kīni kaa san kídaā ne, kueku nto vevii. Tē dóo diní nto kídaā ne, kuntōo ntaꞌxa kueꞌen ntó ve. 10 Na ntuntaꞌvī ntó nuu Xuva kō né, dɨvi ña nantaa dukūn ñá nto.  

 

 

É ña káꞌan o xoo e váꞌa i, xoo é ña váꞌa i

11 Ntōꞌó

taꞌan ko, ñá kū kaꞌan kíni nto iña taꞌan nto. Tsí tē xoó ñaꞌa kakaꞌan ña é kīni kaa iña taꞌan ñá ne, xoó kakaꞌan ntée ña ña ne, kakaꞌan ntée ña lei Xúva kō san. Kaxntēkú kuꞌvē ñá leí san te vāꞌá ne, o tē ña váꞌa. Te kuān o kade nto ne, ñá te kāde ntaa nto é kākaꞌán leí san, tsí mii xntō kade nto ña é kaxntēkú kūꞌve íña leí san naa i é kāda ntaa nto. 12 Ntá tsi uun tsi ña e táꞌxi leí san. Uun ñaꞌa tsi ña é kadē kûꞌvé dɨ. Tsí dɨvi ñā ne, kuvi nakáku ña ko, ō kuvi nakunáa ña kō dɨ. Ntá tsi dɨvīn ne, ¿xoó ntu ñaꞌan é kuvi xntēkún kūꞌvén taꞌan o?  

Ña ini o nté koo kuvi uten

13 Koto

nto ve, dɨvi ntō e ntákaꞌan nto: “Vevií ne, ō utén kɨꞌɨn ntɨ ́ ñuú tsikán ne, ikan kuntōo ntɨ ́ uun kuia. Ikan dīko ntɨ ́ vata koo é kuēꞌe diuꞌun níꞌi ntɨ”, kaꞌan nto. 14 Ñá kuān xkoó  

416

SANTIAGO 4​, ​5 kaꞌan nto, tsi ñá ini nto nté koo kuvi uten. Vata ntáa viko nuꞌú san ntáa ntuvi iña nto. Uun dáꞌna tsi ñuꞌu vikó san ne, dá kantava. 15 Dií ka váꞌā ó te kāꞌan nto: “Te Xuva kō ntio ña ne, kuntōo ntɨ ́ ne, vií ntɨ sáꞌa ne, ō vií ntɨ ́ tsikan”, koo kaꞌan nto. 16 Vevií ne, dōo ntáde kaꞌnu nto kuenta iña i e ntádē kuení mii ntō é viī nto. Ña váꞌa ō é kuān koo kaꞌan o. 17 Xoó ñaꞌa é īni ña nee iña é vāꞌá vii ña ne, ntá tsi ña káde ña ne, iō kuetsí ña.  

 

 

5

Nté koo kuvi nī ña kuiká san

Koto nto ve, xoo e dóo kuika i. Kueku nto ne, kachuꞌu ntáa nto é vēꞌxi é ntōꞌo nto ve. 2 Nuu i é dokuika nto ne, e téꞌu ve. E dúku rkídin san dóo nto. 3 É kúdī kaá kuaán nto nī diuꞌún kuīꞌxín nto. Dɨvi ntāda ntaa nté ō ntíꞌxe nima nto. Kunaá nto kuenta iña i vata tsi koo te ñuꞌú san iꞌxi nto. Tsí ña te nté kaa dokuika e ntánatee váꞌa nto vevii, é kuān sá kaa ntuví sāꞌa. 4 Ini nto ve, tsi xáꞌvī ña kade tsiñu iñá nto kaikan kuetsi kuenta iña nto, é ña ni ntáꞌvi nɨɨ nto ña dā ixkadá tsiñu ña iña nto. Xuva kō, ña é kadē kûꞌve iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ne, tēkú ña tsi dóo uꞌvi ntákuvi ña ntáde tsiñu iña nto, ña e éni ntaꞌví nto. 5 Ñá tē nté kaa váꞌa o intóo nto ñuxiví sa. Da mii kuēꞌen tsi dodíni idé nto. Ēꞌxí vaꞌā ntó vata kaa kɨtɨ kaeꞌxi déꞌen diꞌna dá kaꞌnī ñá tɨ. 6 Dɨvi ntō né, dōto tsi tsiꞌi kuétsi nto ña e dóo vaꞌá ñaꞌa. Xéꞌe ntō doxiꞌí ña, ña é ña tuvi kuétsi ī né, ntē ña ni nadáꞌan ña kúñu ñā.  

 

 

 

 

É kūtíi o kuntetu ō ne, é kāꞌan ntâꞌví ō

7 Ntá

tsi dɨvi nto, tāꞌan kó, na kūtíi nto kuntetu nto da nté nainu xtuku

Tóꞌo kō, vata tsī ó de ña kaiꞌxi tsɨ ́kɨn san é kākutíi ña kantétu ña é tɨɨ ̄n ña kɨtɨ i san da nté tē xee ntúvi daví san. 8 Na kūtíi ntō dɨ. Ñá xtuvī mii nto é kuintiꞌxe nto, tsi é vevií nainu xtuku Tóꞌo kō. 9 Ení ko, ñá kāꞌan ntée nto taꞌan nto vata koo é ña táꞌxi Xuva ko ntō é ntōꞌo nto. Tsí doko sa xée ña é tāꞌxi ña. 10 Koto nto nté ō kutíi ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā da dóo ntóꞌo ña. 11 Xoꞌō ne, ntákaꞌan o tsi dóo diní ña, xoo é kākutíi e ntóꞌo i. É tēkú nto nté ō kutíi ñá nanī Joó san. Ini nto tsi náxnuu viko Xuva ko ñā da kúvi ntóꞌo ña. Tsí Xuva kō ne, dóo kantuntaꞌví ini ña kō ne, kataꞌxi ña ko é vāꞌá dɨ. 12 Na tēkú vaꞌā nto sáꞌā, taꞌan ko. Ñá ku natekū nto Uva kō, nté e dukún kān, nté ñūꞌu san. Na kuinī nto é kāꞌan nto é nuu é ntaā í vata koo é dá kāꞌan nto tsí nuu é ntaā í ne, na kūntaa ntíꞌxe. Te kāꞌan nto tsí ñaꞌa ne, kuan kōo ntiꞌxe é ñaꞌa, vata koo é ña taꞌxi Xuva ko nto é ntōꞌo nto. 13 Te iō ntó e dóo ntántoꞌo nto ne, kaꞌan ntáꞌvi nto. Te iō ntó e dóo diní nto ne, kata nto nchuꞌún Xuva kō. 14 Te iō ntó e dóo vitá o ini nto ne, kana nto ñatā, ña ntákuintiꞌxe i san, na kāꞌan ntâꞌví ña iña ña nchokuví san. Na nakūtsi nuu ña ña asete kuenta iña Xuva ko. 15 Te kākuintiꞌxe váꞌa ña kakaꞌan ntâꞌví san ne, ntuváꞌa ña nchokuví san, tsí Xuva ko naxntitsī ñá ña. Te iō kuetsí ña ne, kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā. 16 Dukuān ne, káꞌan nto ni tāꞌan nto nee iña é kuētsí nto. Kaꞌan ntáꞌvī ntó iña taꞌan ntó ne, na kāꞌan ntâꞌví ña iña nto dɨ, vata  

 

 

 

 

 

 

 

 

417

SANTIAGO 5

koo é ntuváꞌa nto. Tsi ñá te nté kaa kaidiáꞌvi te kanɨɨ ̄ nima ñá kakaꞌan ntâꞌví ña, ña e dóo vaꞌá nuu Xuva ko. 17 Ña é kāꞌan naa Xuva ko kídaā, ña é nani Ēliá ne, ñatii vata tsi ntáa o xoꞌō. Kanɨɨ ̄ nima ñá kaꞌan ntâꞌví ña kídaā é ña kɨɨn dávi ne, uni kuía ntē dáva é ña nī kɨɨn kuéꞌen tsi daví san. 18 Kidáā ne, kaꞌan ntâꞌvi xtúku ña é na kɨ ̄ɨn daví san ne, taxnuu Xuva ko dāví san. Kidáā né, ēꞌnu é tātá ñaꞌa san.  

 

19 Ntōꞌo

táꞌān kó, te iō nto é ntákudana nto itsi é nuu é ntaā í san ne, te tūku ñaꞌa kanantiko koō ñá nto é kuintīꞌxe xtuku ntó ne, 20 dɨvi ñā é kanantiko koō ñá ña é iō kuetsí i, ña é kaika itsi kini kaa ne, na kūtuni ña tsí kanakáku ña ña doxiꞌí san ne, ñá kunāá ka ña, tsí kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ña, kuān te dóo kueꞌe kuétsi ñā.  

Tutu é kuvi ūun e táxnūu San Pedru Taxnūu Pedru túꞌun īña ña ntákuintiꞌxe i da míꞌī ka ntántoo ña

1

Xuꞌu é Pedrú u ne, pustru iña Jesúcristú u. Taxnūu u túꞌūn saꞌá iña ña é ña te ntóo ñuú mii ī, dɨvi ñā e ntántoo ñuú Pontú, ni ñūú Galaciá, ni ñūú Capadociá, ni ñūú Asiá, ni ñūú Bitinia, 2 ña e nákaxnúu Xuva kō nte díꞌna vatā o ntío ña. E tsóo xio Espíritū Sántū san nto vata koo é kāda ntaa nto é kākaꞌan Jesúcristú ne, vata koo é ntūntoo nima ntó nɨñɨ ña. Ñá tē nté kaa na naxnuu viko Xuva ko ntō, na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto utén uten.  

3 Káꞌan

É ntantétu ō é vāꞌa

ō tsi dóo kaꞌnu Xuva ko, dɨvi Uvā Tóꞌo ko Jesūcristu, tsi dóo ntúntāꞌví ini ña kō né, tāꞌxi ña é kaku xtuku o ntāꞌa Jesucristu da ntóto xtuku ña é xiꞌi ña. Dukuān né, kuntōo díni ō é ntantétu o nūu i é vāꞌa é nīꞌi ko te kúvi. 4 Tsí niꞌi ko uun doméni é taꞌxi Xuva ko īña iꞌxá ña. Ñá kantɨ ̄ꞌɨ doméní san. Váꞌā kueꞌén ne, ñá kunāá ntii dañu ntūvi. É tūví vāꞌá iña nto e dukún kan tē xee nto. 5 Tsí da xe ntákuintiꞌxe nto Xuva kō ne, nɨɨ ̄ kueꞌén ini ña nadaꞌan ña nto vata koo é xēe nto  

 

míꞌi iō tuꞌve é kuntoo nto ni ñā. Taꞌxi ña é kūtuni nto sáꞌa ntuvi tē ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. 6 Dukuān né, kuvi kuntōo díni nto, kuān te ntántoꞌo nto vevii uun daꞌna dá iō nuu i e dóo ntii tūꞌun. 7 Kāá kuaán san ne, kuān té ña kaxntíi ntii dañu ntūvi, ntá tsi ntaéꞌmi ña vata koo é ntɨ ̄ꞌɨ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é ña váꞌa e ntádāka. Kuān ó kakuvi ni ntō da ntántoꞌo nto dɨ. Dukuān ó kantɨꞌɨ nuu i é kīni ntáa é ñūꞌu nima ntó ne, kutuni te váꞌa o ntákuintiꞌxe nto. Tsi dii dií ka nuu áꞌvi i é kuīntiꞌxe váꞌa nto Xuva kō é vāta kaa kaá kuaán san. Kidáā né, tē kuíntiꞌxe váꞌa nto, kuān te ntántoꞌo nto ne, káꞌan Xuva kō tsi dóo vaꞌá nto ne, niꞌi nto dokoñuꞌu ntuvi tē naínu xtúku Jesucristu. 8 Dōó ntio nto Jesucristú, kuān té vata kiní nto ña. Kuān té ña kaíni ntó ña vevií ne, ntákuintiꞌxe nto ña. Dukuān ne, ñá tē nté kaa diní nto. Ntē ña xee táꞌan túꞌūn é kāꞌan nto nté kaa e dínī nto, tsí vata tsi tē ntoo nto e dukún kān vevii. 9 Tsí da xe e kuíntiꞌxe nto ne, é nakáku nima nto. 10 Ntuvi diꞌna ne, ña é kaꞌán naa Xuva kó ne, ntákaꞌan ñá nuu i é vāꞌá san é nīꞌi nto vevii. Dōo nántuku

418

 

 

 

 

 

419

1 PEDRO 1​, ​2

ña, dōo tsíxeꞌe ña kuēnta iña i sáꞌā. Ēspíritū Cristu é kūtuni ñá nte díꞌna nee iña é vēꞌxi é ntōꞌo Cristú, ni nūu i é vāꞌa é nīꞌi ñá rkontuvi. Dōo dé kuení ñā xoo náꞌa ntu é viī ña sáꞌā ne, amá ntu kuvi dɨ. 12 Ntá tsi xeꞌé Xuva kō é kūtuni ña tsi túꞌūn e ntákaꞌan ñá ne, ñá tē é vāꞌá mii ñā, tsi é vāꞌá mii ntō. Tsí dɨvi tūꞌun e ntákaꞌan ñá ni ntō vevii, ña e ntákaꞌan ntódo túꞌūn é nakáku ō. Kaxéꞌe Ēspíritū Sántū, ña e táxnuu Xuva kō nte e dukún kān, é kuān o ntákaꞌan ñá ne, ñá tē nté kaa ntio ánjē sán kutuni ñá nuu i sáꞌā.

11 Xéꞌe

 

Kana Xuva ko kō é vāꞌá kueꞌen na kuvi o

13 Dukuān

ne, koo túꞌve nto. Kuntitō xnto. Ntánɨɨ ̄ nima ntó kuntētu nto nuu i é vāꞌá san é nīꞌi nto te naínu xtúku Jesucristu. 14 Vatā ó de iꞌxa é kāde ntaa ne, ñá vīí ka nto é ntio nima kíni kaa nto, vata ō dé nto kídaā dá vata kutúꞌve nto iña Xuva ko. 15 Ntá tsi é un ntɨꞌɨ ̄ é viī ntó ne, vií nto é vāꞌá kueꞌen, vatā ó de Xuva kō, ña e kána nto. 16 Tsí kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “É vāꞌá kueꞌen kuvi nto, vata tsi ō vaꞌá miī u”, kaꞌan ña. 17 Xuva kō ne, kaito nteé ña kō é un é un o te vāꞌá o, tē ña váꞌa o kade ō; ñá kāde ña kuenta xoo ñáꞌa ō. Tē ntákaꞌan nto Úva nto ñā ne, kuntoo koñuꞌu nto dá kanɨɨ ntūvi e táꞌxi ña é kuntōo nto ñuxiví sa. 18 Ini nto tsí da nakáku ña kō é dōto tsi ntáde o nuu i é ña kaidiáꞌvi vatā xkoó ini uváta kō, ña intóo kídaā ne, ñá tē diuꞌun ni ntáꞌvi ña kuenta iña kó, ntē ña té diuꞌun kuiꞌxín, ntē  

 

 

 

 

ña te káa kuaan, nté da nēé ka nuu i é kanatɨ ́vi. 19 Tsí nɨñɨ ́ Cristu e dóo nuu áꞌvi i e ntáꞌvi ña iña ko. Cristú ne, vata kaa a leꞌntu é ña tuví nee kuetsí i, é ña ni kuléntū, kaa ña. 20 Nté dīꞌna dá iñɨ ntuꞌu ñuxiví san ne, dē kûꞌvé Xuva kō é kuān koo kuvi ña. Ntá tsi dā nté ntuvi sāꞌa dá dokó sa ntɨꞌɨ ñuxiví sa ne, taxnuu Xuva ko ñā é vāꞌá tsi mii ntō. 21 Tsí kuenta iña ñá ne, ntákuintiꞌxe nto Xuva kō. Tsí Xuva kō ne, nantóto ña ña dá xiꞌi ñá ne, xéꞌe ñā e dóo kaꞌnu ñaꞌa kúvi ña, vata koo é kuintiꞌxe nto Xuva kō, vata koo é kūtuni nto tsí ntaꞌa ña véꞌxi é un ntɨꞌɨ ̄ é vāꞌá iña nto. 22 É ntūntoo nima ntó e kuíntiꞌxe nto é nuu é ntaā i. Vevií ne, nɨɨ ̄ kueꞌén ini nto na kuīnima ntó taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i san. Dukuān né, koo ntii ntō é kuīnima ntíꞌxe nto taꞌan nto kanɨɨ ̄ nima nto. 23 Tsi e níꞌi nto ntuví xēé iña nto é vata kaa te ūvi íto káku nto. Ntá tsi ña te kuenta iña uva nto ña é xiꞌi e káku nto ve, tsí dɨvi tūꞌún Xuva kō é kāntíto ntii dañu ntūvi. 24 Tsí uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán ne, vata ntáa xuku ntáa ña. E dóo nuu áꞌvi i iña ña vevíi ne, vata ntáa laa xuku ntáa. Kaxiꞌi dií xuku i sán ne, kanakóꞌxo laa i, 25 ntá tsi túꞌun Xuva kō ne, kutūví ntii dañu ntūvi, kaꞌan. Tūꞌún tsikán ne, dɨvi tūꞌun é vāꞌa e ntákaꞌan ntódo ña ni ntō. Dukuān ne, ñá vīí ka nto nté uun ká nuū i é kīni kaa. Ñá kanī ntaꞌví ka nto taꞌan nto. Ñá te ūvi nuu i vií nto. Ñá ku kuneꞌū iní  

 

 

 

 

 

2

420

1 PEDRO 2 ka nto. Ñá kāꞌán ka nto é kīni kaa iña taꞌan nto. 2 Iꞌxa é dā ve káku ne, dōó kanantukū é tsītsi. Kuan koo nantūku nto túꞌun Xuva kō dɨ ́, dɨvi tūꞌun é vāꞌá kueꞌen. Kuān koo kueꞌnu nto da nté nāniꞌi kuéꞌen nto ntuví vaꞌá iña nto. 3 Tsi é īni ntó ve e dóo vaꞌá Xuva kō.  

 

Cristú ne, vata kaa xuu é kāntíto kaa ña

4 Kiꞌxi

etsin nto Cristu vé, dɨvi ñā é vata kaa xuu é kāntíto kaa ña. É nakuītá ñaꞌa san xuú san, ntá tsi Xuva kō né, dɨvi xūu é nakaxnúu ña, e ña te nté kaa nuu áꞌvi i kuenta iña ña. 5 Dɨvi ntō né, vata ntáa xuu é kāntíto ntáa nto dɨ. Kuéꞌe ntō é vīí Xuva ko ni ntō vata koo é kūvi nima ntó viꞌi ña. Taꞌxi ña é viī ntó dutu ñá dɨ, vata koo é kueꞌé nto ña doméni ntuvi iña nto vata o ntío ña. Kiꞌi ña doméni nto, tsí ntuváꞌa nto ni ña kuēnta iña Jesúcristu. 6 Tsí uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Uun kaa xuu e xtúvi ú ñuú Siuún ne, uun xuu é nakaxnúu u é kodo nūu, uun xuu e dóo nuu áꞌvi i. Xoo é kākuintiꞌxe i ne, ñá kuntāꞌxa iní ña kuenta iña i, kaꞌan. 7 Dukuān né, ntōꞌo e ntákuintiꞌxe ntó ña ne, ñá tē nté kaa vaꞌá ña, kuiní nto. Ntá tsi ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i ña ne, ntoꞌo ña vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: Xúū é nākuíta ña ntáde váꞌa viꞌi san ne, dɨvī kúvi xuu ódo nūu étɨ viꞌi san, kaꞌan. 8 Kakaꞌan xtúku túꞌun Xuva kō:  

 

 

 

Nakɨꞌɨ ́ ñaꞌa san xuú san ne, ntava ntodó ña, kaꞌan. Tsí ntava ntodó ña tē ña kuintíꞌxe ña túꞌun Xuva kō. Tsí kuan ō de kúꞌvē ña é kōo. 9 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ñaꞌa é nakaxnúu Xuva ko kúvi nto. Dutu iñá rei kúvi nto ne, uun tatá ñaꞌa é ntūntoo nima i kúvi nto, tsi ntáduku ntée nto Xuva kō. Kuān ó ni ntō vata koo é kāꞌan nto tsi dóo váꞌā o dé Xuva kō tsi e nátavā ñá nto míꞌī e dóo neé san ne, da tsóo ña nto míꞌī e dóo váꞌa kaxiꞌí nuu mí tuví ña. 10 Diꞌna ne, ñá tē nee ñáꞌa nto, ntá tsi vevií ne, ñaꞌa Xuva ko ntō. Diꞌna ne, xoxó ñaꞌa é kantuntaꞌví ini ña nto, ntá tsi vevií ne, kantuntaꞌví ini Xuva ko ntō.  

 

Kada tsiñu nto iña Xuva ko

11 Ení

ko e dóo ntio kó nto, vata ntáa ña tuku ñuu ntáa nto, é vata te vēꞌxí taan xnto ñuxiví sa. Dukuān ne, kaikán u nto tē ña vií nto é kīni kaa é ntio kúñu ntō é kanāa ntée nima nto. 12 Váꞌā koo vií nto dá ntoo nto méꞌñū ñaꞌa, ña e ñá ini Xúva kō. Dukuān né, kuān te ntákaꞌan kíni ña iña nto vevii tsí ña te váꞌā ó de nto ne, ntá tsi kiní ña tsi ntáde ntiꞌxe nto é vāꞌa. Kidáā né, te vēꞌxí Xuva kō é vēxkada kúꞌvē ñá ne, káꞌan ñā tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. 13 Kuenta iña Tóꞌo ko Jesūcristú ne, kuiko ñuꞌu nto ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña uve da nēé ka tsiñu, kuān té ña tsiñu naꞌnu i, tsí dɨvi ñā é odo nūu ña, 14 o kuān té ña tsiñu i san é kataxnūu ña. Tsí dɨvi tsīñu ña é kuēꞌé ña na ntōꞌo ña ntáde é kīni kaa sán ne, ō é kāꞌan ña e dóo váꞌā ó de ña ntáde ntaá san. 15 Ntio Xuva  

 

 

 

421

1 PEDRO 2​, ​3

kō é kuān koo vií nto vata koo é ña kuvi kaꞌan ntée ña tuntú san nto, ña é dotō tsi ntákaꞌan. 16 Kuān té xoxó ka taxnuu i nto nté koo vií nto, ntá tsi ña ku dotō tsí vií nto é kīni kaa, tsí vii nto é vāꞌá vata tsī ó de ña ntáde tsiñu iña Xuva ko. 17 Kuiko ñuꞌu nto ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. Kuinima nto un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan nto, ña ntákuintiꞌxe i san. Kuiko ñuꞌu kuēꞌen ntó Xuva kō. Kuiko ñuꞌu ntō ñá odo nūú san.  

 

Koto nto nté ō ntóꞌo Cristu

18 Ntoꞌo

e ntáde tsiñu nto ne, kada ntaa nto e ntákaꞌan tóꞌo ntō. Kuān te váꞌa ñaꞌa ña ne, ntántuntaꞌví ini ña nto, kuān te dóo diin ñá ne, ntá tsi kuiko ñuꞌu nto ña. 19 Tsí kakaꞌan Xúva kō tsi váꞌā ó te kutíi ō é ntoꞌo ko kuēnta iña nuu i é ña te kuétsi ko, tē ntáde ntaa o e ntío ña. 20 Te nīꞌi nto é ntoꞌo nto te viī nto é kīni kaa ne, ¿va dóo ntu nuu áꞌvi nto e kūtíi nto é ntōꞌo nto iña kuétsi nto san? Ntá tsi te kūtíi nto ntoꞌo nto kuenta iña nuu i é vāꞌa é edé nto ne, tsíkān é nuu áꞌvi i, kuiní Xuva kō. 21 Dɨvi tsi tsīñu kána Xuva ko ntō é viī nto. Ini nto nté o ntóꞌo Cristu kuenta iña nto. Dukuān ne, náñēꞌe ñá nto nté koo vií nto vatā o dé ña. Kuān tsi koo vií nto dɨ. 22 Dɨvi ñā ne, nté uun ito ña ni ide ña é kīni kaa; nté uun ito ña ni eni ntâꞌví ña ñaꞌa. 23 Dā kaꞌan kíni ñaꞌa san ni ñá ne, ñá ni nantiko koō ña nté uun é kīni kaa. Dā ntóꞌo ña ne, ñá ni kāꞌan ñá te ntanáa ña. Ntá tsi ntáda ña kuenta ntáꞌa Xuva kō, ña e dóo ini é xntēkú kūꞌvé vaꞌa. 24 Mii ñā ído ña kuétsi kō kúñu ñā dá xiꞌi ña ntíkā krusi kan vata koo é ña vií ka ō é  

 

 

 

 

 

kīni kaa, tsí vii o da miī é vāꞌa. Dɨvi ñā niꞌi kuiꞌí ña vata koo é ntuváꞌa nto. 25 Tsí diꞌna ne, ntaíka xaa nto vata ntáa leꞌntu, ntá tsi e ntíko koō nto mí tuví paxtu ntó, ña kanadaꞌān nima nto.  

3

Nté koo vií ña e éni viꞌi

Dukuān dɨ ́, ñadɨ ̄ꞌɨ ́, kuiko ñuꞌu ntō xɨɨ nto, vata koo te īó ña é ña ntákuintiꞌxe i túꞌun Xuva kō ne, nakaku ña, kuān te nté uun túꞌūn ña ni kaꞌan ntó ni ñā, tsi dóo váꞌā o ntáde nto utén uten. 2 Tsí ini ña tsi dóo váꞌā ó de ñadɨꞌɨ ̄ ñá, tsi dóo koñuꞌu ña. 3 Ña te e ntántukutu ntō né, ntē ña te dóo váꞌā o ntánekɨ ̄n nto dɨ ́kɨ nto, ntē ña te kɨtɨ e kúvi kaá kuaan kañúꞌu nto, ntē ña te dúꞌnu e dóo vaꞌá kueꞌen. 4 Tsi é nuu xūꞌú nima ntó kān, e dóo vita ini nto, e dóo ñɨkādín nima nto. Tsíkān e dií ka nuu áꞌvi i nuu Xuva ko, tsí dɨvī é ña te kánatɨvi kueꞌen. 5 Tsí kuan ō dé ñadɨ ̄ꞌɨ vaꞌá san kídaā dɨ ́, ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō. Edé ntaa ña e ntákaꞌan xɨ ́ɨ ña, 6 vata ō dé ntaa Sárā san é kākaꞌan Ábraan. Kakaꞌan ñá tsi tóꞌo ña ñā. Dɨvi ntō ne, iꞌxá ña nto te viī nto é vāꞌá ne, nté uun nuu i ña te ntaúꞌvi nto. 7 Dɨvi ntō dɨ ́, ñatīi, kuenta vií nto ñadɨꞌɨ ̄ nto, tsí ña túvi ntíi ña vatā ó iō ntíi nto. Kuiko ñuꞌu nto ñā, tsí dadɨɨ tsi niꞌi nto ntuví vaꞌá iña nto ni ña ntaꞌa Xúva kō. Kuān koo vií nto vata koo é ña te neé kadɨ nuu i tē ntákaꞌan ntâꞌví nto.  

 

 

 

 

 

Ña e ntántoꞌo i e ntáde é vāꞌa

8 Uun

ká xtuku nuu i káꞌān ú ni ntō. Kuédadɨɨ tsi nima ntó, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Na kāxnúu nto taꞌan nto

422

1 PEDRO 3​, ​4 nee iña e ntántoꞌo ña. Na ntuntāꞌví ini nto taꞌan nto. Kuinima ntó ña. Ñá vīí kaꞌnu nto ni ñā. 9 Tē ntáde ñaꞌa san é kini kaa ni ntō ne, ña nantíko koō nto é kīni kaa sán dɨ. Tē kaꞌan kíni ñaꞌa san ni ntó ne, ñá ku kāꞌan kíni nto ni ñā, tsi váꞌa koo kaꞌan ntó ni ñā. Tsi kána Xuva ko kō vata koo é taꞌxi ña kō é vāꞌa. 10 Tsí uve naꞌa kakáꞌan túꞌun Xuva kō: Tsí xoo ñáꞌa é ntio ña e dóo váꞌa koo kuita ntíꞌxin ntuvi iña ñá ne, kuenta na víi ña é ña káꞌan ña é kīni kaa, é ña kaní ntaꞌví ña taꞌan ña. 11 Na xtuvī mii ña é viī ña é kīni kaa ne, na viī ña é vāꞌa. Na nantukū ña nté koo kuntoo váꞌa ña ni tāꞌan ña. 12 Tsí kainí Xuva ko xōo é vāꞌá ñaꞌa ne, katekú ña te kākaꞌan ntâꞌví ña ni ñā, ntá tsi ña ncho kini ña xoo é kīni ntáa i, kaꞌan túꞌun Xuva kō. 13 ¿Xoó ntu kuvi vii i ni ntō é kīni kaa te dɨ ́ mii tsi nuu ī é vāꞌa ntáde nto? 14 Ntá tsi te ntoꞌo nto kuān te ntáde nto é vāꞌá ne, kuntōo dínī nto. Ñá ku dā váꞌa nto tē xoó ñaꞌa nauꞌvi ñá nto. Ntē ña kutsúꞌun nto kuenta iña ña. 15 Tsí kini váꞌa ntó nima nto tsí Cristú ne, dií ka kaꞌnu ña. Dɨvi ñā e Tóꞌo kō. Koo túꞌve nto nté koo kaꞌan ntó ni da xōó ka ñaꞌa te tsíxeꞌe ña ntō nté kui kuíntiꞌxé nto. Ntá tsi ña vií kaꞌnu nto. Kuiko ñuꞌu nto ñā. 16 Váꞌā koo vií nto vata koo é dîní kunuū nima nto. Kidáā né, tē  

 

 

 

 

 

kaꞌan kíni ñaꞌa san íña nto da ntáde nto é vāꞌa e ntákuintiꞌxe nto Cristú ne, dɨvi ñā ne, kukaꞌan nuu ña. 17 Tsí dií ka váꞌā ó te ntoꞌo kō da ntáde ō é vāꞌá san naa i é ntoꞌo kō da ntáde ō é kīni kaa sán, te kuan kōo é ntio Xuva kō. 18 Tsí mii tsī Cristu ntóꞌo ña dá xiꞌi ña é uun ito tsi kuenta iña kuétsi kō. Dɨvi ñā é ña tuvi kuétsi ñā ne, xíꞌi ña kuēnta iña ko xoꞌo é iō kuetsí kō, vata koo é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ña ko nuu Xuva ko. Xíꞌī kúñu ñā, ntá tsi nima ñá ne, ntōto xtuku. 19 Dukuān o ñéꞌe ñā, ixkaꞌan ntódo ña míꞌi ñuꞌu kutū nima ña é xiꞌí san. 20 Ña tsīkán ne, ña intóo kídaā é ña ni kuintíꞌxe i, kuān te kutíi Xuva kō intétu ña ña nɨɨ dukuān de váꞌa Noeé san tun ntōó kaꞌnu san. Úna ñāꞌa kudii nakáku ña é ñuꞌu váꞌa ña iní tun ntōó san dá nakuntéku teni nú ntute kān. 21 Kuan kōo vevií ne, ntántada náa o iña ña é nakaku méꞌñu ntute san, tsí nakáku o te ítsi ntute ō. Ñá tē tsi kúñu dentu kō é ntuntoo, tsí nima ko é ntūváꞌa ni Xuva kō kuenta iña Jesúcristu, dɨ ́vi ñā e ntóto xtuku ña dá xiꞌi ña. 22 Kúntāa ña e dukún kan vē ne, tuví ña diñɨ kuaꞌa Xuva kō. Doo ntaíko ñuꞌū ánjē san ñá, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña odo núu san.  

 

 

 

 

 

4

Kada tsiñu o vatā o táꞌxi Xuva kō é kūvi vii o

Tsi dúkuān né, vata ō ntóꞌo Cristu ni kúñu ñā ne, kuan koo kadā kuení nto tsí kuvi vií nto é ntōꞌo nto dɨ. Tsí xoo ñáꞌa e ntóꞌo ña nī kúñu ñā ne, é xtuvī mii ña é viī ña é kīni kaa, 2 vata koo e dá ntōo ká ña ñuxiví san ne, ñá vīí ka ña é ntio kúñu ñā, tsí vií ña é ntio  

423

1 PEDRO 4​, ​5

Xuva kō. 3 E xée ntuvi é tsoo mii ntō é edé nto vatā o dé ñaꞌa sán dɨ, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō. Tsi é un ntɨꞌɨ ̄ é kīni ntáa ntáde ña. Ncho kada xení ña ni ñadɨ ̄ꞌɨ. Ntáde kɨꞌvi ñā. Da mii kuēꞌen tsi dodîni ntáde ña. Dōo ntáxiꞌi ña. Ntaínúu ini ña tuku xuva ñā e ña ntío kueꞌen Xúva kō. 4 Dā kúduꞌva ña e ñá ncho kuve taꞌan ká nto ña e ntáde ña nuu i é kīni ntáa ne, ntákaꞌan kíni ña iña nto ve. 5 Ntá tsi nakuéꞌe ña kuenta ntáꞌa Xuva kō nté o dé ña. Tsí Xuva ko xntēkú kuꞌvē ña iña ñá ntantíto nī ña é xiꞌí san. 6 Dukuān ne, káꞌan ntōdó ña túꞌūn vaꞌá san nī ña é xiꞌí san dɨ vata koo é kuntīto ña kuenta iña Xuva kó, kuān te niꞌi kúñu ñā é ntōꞌo i. 7 Dóko sā ntɨ ́ꞌɨ un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu í ve. Dukuān né, kadā kuení vaꞌa nto. Diin diin tsi kuntōo nto vata koo é kūvi kaꞌan ntâꞌví nto kanɨɨ ̄ nima nto. 8 Uun nuu i e dií ka vaꞌa é viī ntó ne: dōó kuinima ntó taꞌan nto utén uten. Tsí te kuīnima kó taꞌan kō ne, kada kaꞌnu iní o ni ña, kuān te dóo iō kuetsí ña. 9 Ñá ku dē víni nto viꞌi nto é kutūví taꞌan nto. 10 Tsí e táꞌxi Xuva ko tsīñu é vāꞌa é vīi o é un é un ō. Na viī ó tsiñu é vāꞌá san é vāꞌá taꞌan ko vatā ó de ña ñuꞌu ntaꞌa i tsiñu naꞌnu é xeꞌé Xuva kō. 11 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ñá ne, na kāꞌan ñá vata ō xeꞌé Xuva kō é kāꞌan ña. Xoó ñaꞌa é kaxntii ña tāꞌan ña ne, na kōó ntii ña viī ñá vata ō xeꞌé Xuva ko ntii ñā é viī ñá, vata koo é da nēé ka é vīi ó ne, káꞌan ñāꞌa sán tsi dóo vaꞌá Xuva ko ni iꞌxā ñá Jesucristu. Káꞌan ō tsi dóo vaꞌá ña. Na kadā kûꞌvé ka ña é un ntɨꞌɨ ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo.  

 

 

 

 

 

 

 

 

É ntoꞌo kō é kuntīkɨn ó Cristu

12 Ení

ko e dóo ntio kó nto, ñá ku kadā kuení nto te ñūꞌu nto méꞌñū ñuꞌu é kaīꞌxí san é kaīto nteé Xuva ko ntō. 13 Ñá ku da kudūꞌva nto, tsi dîní koo kuntōo nto e ntántoꞌo nto vata ō ntóꞌo Cristu, vata koo é dií dií ka diní nto ntuvi tē naínu xtúku ña, tē ntii dítō ña é kāxiꞌí nuu kaꞌnu ña. 14 Te kāꞌan ntée ñaꞌa san nto tsi ntákuintiꞌxe nto Cristu ne, dōó diní nto tsi Espíritu Xuva kō e dóo vaꞌa vexkútuvī ñá ni ntō. 15 Īó ñaꞌa ne, ntántoꞌo ña e éꞌni ña ñaꞌa ne, ō duꞌu ña ne, o dé ña é kīni kaa ne, ō kini nuu ña iña ñaꞌá san. Nta tsi ña kuān koo vií nto. 16 Ntá tsi te xoó ñaꞌa ntántoꞌo ña e ntántīkɨn ñá Cristú ne, ñá kūkaꞌan nuu ña. Tsí nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō é xeꞌé ña é kuān koo ntoꞌo ña kuenta iña ña. 17 E xée ntūvi é xntēkú kūꞌvé Xuva kō. Te dīꞌna xoꞌo xntekú kuꞌvē ñá iña kó ne, ¿nté koo vií ña ni ñāꞌa san, ña é ña ntákuintiꞌxe i túꞌun Xuva kō? 18 Tē dá kuētsi ntánakáku ña é vāꞌá san ne, ¿nté koo kuvi nī ña ntáde é kīni kaá san, nī ña é iō kuetsí i san? 19 Dukuān né, dɨvi ñā e ntántoꞌo ña tsí kuān o ntío Xuva kō é viī ñá ne, ñá kōó daꞌna é viī ña é vāꞌa. Na ntāda ña kuentá nima ñá ntaꞌa Xúva kō, ña é ede váꞌa ña, ña e nté uun ito ña tsoo míi ña ñā.  

 

 

 

 

 

 

5

Itsi iña ña ntákuintiꞌxe i

Viꞌa ve ne, ncho kuéꞌe ú itsi iña ñáta, ña odo nūú iña nto. Xuꞌú ne, ñatā ú dɨ ne, iní u nté ō ntóꞌo Cristú ne, dadɨɨ tsi niꞌi ko ni ntō é vāꞌa é tāꞌxi ña ko te naínu xtúku ña. 2 Kuenta víi nto ña e táꞌxi  

424

1 PEDRO 5 Xuva ko nto vatā ó kade paxtú san kuenta a leꞌntu ña. Ñá te kuēꞌe kuétsi ña nto é viī nto, tsi dodíni nto vií nto. Ñá tē é diuꞌun ntío nto, tsí kanɨɨ ̄ nima ntó vií nto. 3 Ñá ku viī nto tóꞌo ñaꞌa, ña e ntáde nto kuenta, tsí nañēꞌe ntó ña nté koo vií ña vatā o ntáde nto. 4 Tē ntii díto paxtu ñá odo nūú san ne, níꞌi ntō doméni e dóo vaꞌa é ña kantɨ ́ꞌɨ. 5 Dukuān dɨ ́, na kuetsī, kuiko ñuꞌu nto ñata, ña odo nūú san. Un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó ne, ñá vīí kaꞌnu nto ni tāꞌan nto. Tsí uve naꞌa túꞌun Xuva ko kākaꞌan: Ñá kaxntii Xuva ko ñāꞌa, ña e ntáde naꞌnu iña mii i, tsí kaxntii ña ña ntāꞌvi, ña é ña ntáde naꞌnu san, kaꞌan. 6 Ntāꞌvi tsí koo vií nto nuu Xuva ko, ña e dóo ntii inī í, vata koo é kada kaꞌnu ña nto tē xee ntúvi. 7 Da nēé ka nuu i e ntádē kuení nto ne, ntada nto kuenta ntáꞌa ña, tsí dɨvi ña kade ña nto kuenta. 8 Ntítō vií nto kuntōo nto. Koto nto tsi é ña váꞌā sán ne, kanāa ntée nto vatā ó de ñaña, kɨtɨ kakachuꞌu ntáa é kaika tɨ kanantuku tɨ ̄ nee  

 

 

 

 

 

iña é kāꞌxí tɨ. 9 Ñá viī nto é ntio i, tsí kuintiꞌxe váꞌa nto Xuva kō. Tsí ini nto tsí dadɨɨ tsi ntántoꞌo taꞌan nto dá kanɨɨ ñūxiví sa. 10 Ntá tsi tē kúvī é ntōꞌo kudii nto ne, Xuva ko tāꞌxi ña é kuintiꞌxe kueꞌen nto. Taꞌxi ña é kūtíi nto é un ntɨꞌɨ ̄. Taꞌxi ña é kūtuꞌve váꞌa nto nee iña e ntákuintiꞌxe nto, tsí dɨvi ñā e dóo vaꞌá ña. E kána ña kō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Cristú ne, ntaváꞌa ña nto. 11 Káꞌan ō tsi dóo vaꞌá ña, tsí kuvi vií ña é un ntɨꞌɨ ntii dañu ntūvi. Kuan tsi koo na kōo. 12 Ntaꞌa ení ko Silvanu, ña e dóo de ntaa, kuíni ko, de váꞌa ú tutú saꞌa vata koo é tāꞌxi kudií u nto itsi, vata koo é kāꞌán u ni ntō tsi sáꞌā é nuu é ntaā i iña é vāꞌa e táꞌxi Xuva ko kō. Itsi sāꞌá tsi kuntīkɨn nto. 13 Ña ntákuintiꞌxe i, ñá ntoo ñuú Babiloniá ne, taxnūu ña ntiusi nto. Dadɨɨ tsi nakaxnúu Xuva ko ña ni ntō. Iꞌxá ko Marcú ne, taxnūu na ntiusi ntó dɨ. 14 Nanume nto taꞌan nto é kuinima táꞌan nto é nuu é ntaā i. Vāꞌa váꞌa tsi koo kuntōo nto, un ntɨꞌɨ kueꞌen dúꞌva nto, tsi ntáduku ntée nto Cristu.  

 

 

 

 

 

Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Pedru Taxnūu Pedru túꞌun īña ña ntákuintiꞌxe i

1

Xuꞌu é Simuun Pedrú u ne, kade tsiñu ú iña Jesúcristú ne, pustrú u iña ña. Taxnūu u túꞌūn saꞌá iña nto, tsi é nīꞌi nto é dadɨɨ kuíntiꞌxe nto nī kó, tsi dóo váꞌā ó de Xuva ko ni Jesūcristu, ña é nakáku kō ne, ñá kāde ña kuenta xoo náꞌa o. 2 Dií dií ka kueꞌe na tāꞌxí Xuva kō é vāꞌá iña nto, é kuntōo váꞌa nto, tsí ini nto Xuva kō ne, iní nto Tóꞌo ko Jēsuú dɨ.  

Nte ntáa ña ntákuintiꞌxe i

3 Tsi

dóo ntii īní Xuva kō né, taꞌxi ña kō é un ntɨꞌɨ ̄ é kantio kō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko, é un ntɨꞌɨ ̄ é kantio kō é vīi o é vāꞌa, tsí ini o ña. E kána ña kō, tsi dóo kaꞌnu ña ne, dōo vaꞌá ña dɨ. 4 Dukuān ne, e táꞌxi ña ko xūꞌu ña é viī ñá nuu i e dóo kaꞌnu, nuu i e dóo nuu áꞌvi i, vata koo é ntuváꞌa nima ntó vata kaa mii ña, te xtuvī mii nto é kānatɨ ́vi ñuxiví san é ntio nima kíni ntáa nto. 5 Dukuān né, diꞌna na kuīntiꞌxe nto ne, kidáā né, kanɨɨ ̄ nima nto vii nto é vāꞌá dɨ. Kidáā né, nakuāꞌa ká nto vata koo é kutuꞌve nto iña Xuva kó dɨ. 6 Ñá vīí ka nto vatā ó ntio  

 

 

nima kíni ntáa nto. Na kūtíi nto é un ntɨꞌɨ ̄ né, kunuu inī ntó Xuva kō. 7 Kuinima ntó taꞌan nto, ña kuíntiꞌxe i sán ne, kuinima ntó da xōó ka ñaꞌa dɨ. 8 Tē íni nto nuu i sáꞌa ne, kuān koo vii nto utén utén ne, kunuu áꞌvi ntuvi iña nto. Ñá tē é ntaā i é īni nto Tóꞌo ko Jesūcristu. 9 Xoó ñaꞌa, ña é ña káde nuu i sáꞌa ne, vata kaa ña kuāa kaa ña, vata kaa ña é ña káxiꞌi vaꞌá nuu i. É kūnaá ini ña tsi é ntuntoo nima ñá kuétsī é edé ña kídaā. 10 Dukuān né, taꞌan ko, dií dií ka ntukū nuu iní nto é kūtuni váꞌa nto tsí nuu é ntaā i é nakaxnúu Xuva ko ntō, e kána ña nto. Te kuān koo vií nto ne, ñá kōꞌxó ntēé ka nto nuu i é kīni kaa. 11 Kidáā ne, ña kada vini kuéꞌen tsi Xuva kō é kɨ ̄ꞌɨn nto mí kadē kûꞌve Tóꞌo ko Jesūcristu, dɨ ́vi ñā é nakakū ñá ko, ntii dañu ntūvi. 12 Dukuān ne, nguentúvi nanuꞌu u iní nto nuu i sáꞌa, kuān te é ini nto, kuān te ntákuintiꞌxe váꞌa nto é nuu é ntaā i e téku nto. 13 É vāꞌá, kuiní ko, é kāꞌán ka u é nakaꞌan ntō sáꞌā, dá tuví ka u ñuxiví san. 14 E táꞌxi Tóꞌo ko Jesūcristu é kūtuní ko tsí ña naꞌá ka kutūví u ñuxiví sa. 15 Dukuān ne, kaxío ntiī u é nakuāꞌa  

 

 

 

 

 

 

 

 

425

426

2 PEDRO 1​, ​2 váꞌa ú nto sáꞌā vevií, vata koo é nakaꞌan nto nūu i sáꞌa rkontuvi dá xoxó ka u. Iní ntɨ e dóo kaꞌnu Cristu

16 Tūꞌun

é nañeꞌé ntɨ nto kuenta iña i é naīnu xtúku Tóꞌo ko Jesūcristu é ña te nté kaa ntii inī ñá ne, ñá te ni tāvá dɨkɨ mií ntɨ, tsi íni ntɨ ntuxnúu miī ntɨ Tóꞌo kō e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña. 17 Tsi xéꞌe Xuva kō e dóo vaꞌá iña ña, é kuiko ñuꞌu o ñā. Tsi díto nte e dukún kan vēꞌxí tatsin Xuva ko, kakáꞌan, “Sáꞌa Īꞌxá miī ko e dóo kakuinimá ko, e dóo diní ko ni ñā”, kaꞌan. 18 Ntɨꞌɨ ́ ne, tēkú ntɨ tatsín san é vēꞌxí nte e dukún kān, tsí dadɨɨ ntoo ntɨ ́ ni ñā rkɨ uku kuikó san. 19 É kūtuni ko tsí nuu é ntaā i é ntákaꞌan náꞌa san kídaā, ña é kaꞌán naa Xuva ko. Váꞌā ó te viī ntó kuenta túꞌūn e ntákaꞌan ñá san, tsí vata kaa ñuꞌu é kāxiꞌí nuu mí nēé san é dā nté xēe ntúvi tē naínu xtúku Cristu é nāxiꞌí nuu ña nima nto. 20 Ntá tsi diꞌna kantio é kūtuni nto tsi túꞌūn é ūve naꞌa kakáꞌan Xúva ko kuēnta iña nuu i é kūvi ne, ñá te da xōó ka ñaꞌa ni tāvá dɨkɨ mii ña. 21 Tsí ña é kāꞌán naa Xuva ko kídaā ne, ñá te dɨ ̄kɨ mii ña ni tavá ña é ntákaꞌan ña, tsí Espíritū Sántū san nañéꞌe ñá ña nté koo kaꞌan ña.  

 

 

 

 

Ñaꞌa, ña e ntánañēꞌé dovete

2

(Judas 4‑13)

Ntá tsi kídaā ne, xíō ñaꞌa e táva dɨkɨ mii ña é kāꞌan ñá doveté ne, kuān koo vií ñaꞌa san ni ntó dɨ. Nakuāꞌa ña nto túꞌūn é ña te túꞌun Xuva kō. Nakuaꞌa xuꞌū ñá nto nchúꞌun vetē é kaido doxiꞌi. Káꞌan

ñā tsí ña te Xuva kō ña é nakakū ña. Ntá tsi kantɨ ́ꞌɨ tsi nakūnaá mii ñā kúñu ñā. 2 Ñá te da dīi ñaꞌa kuntíkɨn ñá ña é viī ña é kini kaa vatā ó de ña dɨ. Kuenta iña ñá ne, káꞌan kīni ñaꞌa san íña itsí vaꞌá san. 3 Dōó ntio ña diuꞌún ne, nañēꞌe ñá nto túꞌūn é kūdií dovete vata koo é kukuika ña kuēnta iña nto. Ntá tsi nte éma tsi iō tuꞌve é ntōꞌo ña. Ña náꞌā ka dá nīꞌi ñá doxiꞌí san. 4 Ñá ni de kaꞌnū iní Xuva ko nī ánjē san é ede é kīni kaa, tsí nakuíta nuu ña i dôꞌvi kan mí nēé kueꞌen, mí kuꞌun kutu dā nté xēe ntúvi é xntēkú kūꞌvé Xuva ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa. 5 Ñá ni ntuntāꞌví ini ña ñatā, ña intóo kídaā dɨ. Mii tsī Noeé san é kāꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san ne, nákākú Xuva ko ña, ni ūꞌxe ñáꞌa ká, dā náxntekū ñá ntute é nakūntéku teni dá kanɨɨ ñūxiví san, mi ntántoo ña kini ntáa san. 6 Ēꞌmi kueꞌen Xúva ko ñūú Sodomá, ni ñūú Gomorá dɨ. Ntāda ña xaa é un ntɨꞌɨ ̄, vata koo é na kīní ña kini ntáa san nté koo ntoꞌo ña dɨ. 7 Ntá tsi nakáku ña ña é nanī Loó san, tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Dōo uꞌvi kúvi ña tsi dóo ntáde xení ñaꞌa san. 8 Dōó dutsī kuíni ña ntáduku ntée Xuva ko san dā íni ña nté o de ña ñuú ña, da téku ñā e dóo ntákaꞌan kíni ñaꞌa san. Nté ēmá tsi ña ni ntio kuéꞌen ña nté o de ña ntántoo niꞌi ña. 9 Ini Xúva kō nté koo nakáku ña ña ntáduku ntée ña da ntántoꞌo ña. Ini ña nté koo kuéꞌe ña é ntōꞌo ñá kini ntáa sán dɨ dā nté xēe ntúvi é xntēkú kuꞌvē ñá ñaꞌa san. 10 Dií dií ka kuéꞌe ña é ntōꞌo ña ntáde e ntákaꞌan níma kíni ntáa ña, iña ña é ña ntaíko ñuꞌu ña odo nūu íña ña.  

 

 

 

 

 

 

 

 

427

2 PEDRO 2​, ​3

Ñá tē ntákukaꞌan nuu ña; ntáde ña da nēé ka nuu i é ncho vií ña. Ntē ña ntaúꞌvi ña é kāꞌan ntee ña ña é odo nūu e dukún kān. 11 Ntá tsi miī ánjē sán ne, kuān te dií ka ntii inī ñá ne, kuān te dií ka kuvi vií ña ne, ntá tsi ña te ntákaꞌan ntée ña ña nuu Xuva ko. 12 Ntá tsi ña kuān ntáa sán ne, vata ntáa kɨtɨ é ña tuví nee ntáde kuení tɨ ntáa ña. Ntáde ña vata tsi káan iní ña. Kɨtɨ sán ne, ntánakaxa tɨ ne, da ntátɨɨn ña tɨ ne, da ntaéꞌni ñá tɨ. Kuan ntáa ña dɨ. Tsi ntákaꞌan kíni ña nuu i é ña ntákutuni váꞌa ña ne, kuān tsi koo kuví ña dɨ vatā ó kaxiꞌi kɨ ́tɨ san. 13 Ntoꞌo ñā dɨ ́ vata tsi ō nántoꞌo ña ña nguíī san. Dōó diní ntoo ña vata tsi káan iní ña, da nēé ka tsi ura. E dóo dentu ña. É kuīni ña e ntáde ña dokaꞌan ne, dōo diní ña ntaéni ntaꞌví ña nto da ntaéꞌxi dadɨɨ ña ni ntō. 14 Da xōó ka ñadɨ ̄ꞌɨ ntaíni ña ne, ncho kini dɨkɨ ́ ña ña. Ñá kantāꞌá ña e ntáde ña é kīni kaa. Ntáde ña vata koo é kuntīkɨn ñaꞌa san ña, ña é vata kutúꞌve váꞌa i iña Xuva ko. É kūtúꞌve ña é kiꞌi ña da nēé ka nuu i é ntio ña. Ntá tsi dóo niꞌi ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō. 15 Xtuvī mii ña itsí vaꞌá san ne, dá dotō tsi ntaíka ña. Ntáde ña vatā o dé Balaan, iꞌxá Beu, ña e dóo ntío i é nīꞌi diuꞌun dá edé ña é kīni kaa. 16 Ntá tsi uun buru de tíi tɨ ni ña kuēnta iña kuétsi ñā. Kuān té ña kuvi káꞌan búru sán ne, ntá tsi níꞌi tɨ tatsin ñáꞌa, kakaꞌan tɨ é ña ku dé ka ña é kīni kaa. 17 Ña kuān ntáa sán ne, vata ntáa pusu é ītsi núu ntáa ña, vata ntáa viko é kueꞌen niꞌi tatsin. Níꞌi ñā é ntōꞌo ña ntii dañu ntuvi dá kuntōo  

 

 

 

 

 

 

ña mi dóo nēé kueꞌen, e xtûví tuꞌvé Xuva ko īña ña. 18 Tsí da doto tsi ntákaꞌan ñá nuu i e dóo naꞌnu ne, ntáde ña é kōꞌxó ntēé xtuku ñaꞌa san nuu i é kīni kaa, ña é dā vé kii nteé xio taꞌan ña e ntáde é kīni kaa san. 19 Ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa san tsí kuvi kaka xaa ña ve, ntá tsi ntáde tsi mii ñā é kāde tsiñu ña iña i é kīni kaa san. Tsí da nēé ka nuu i é kuvi vii ni ūun ñaꞌa ne, dɨvī é kūvi tóꞌo ñā. 20 Te xtuvī mii ña nuu i é kīni kaa é īó ñuxiví san te íni ña Tóꞌo ko Jesūcristu, ña é nakáku kō ne, ntá tsi te kīni nuu xtúku ña nuu i é kīni kaa sán ne, te kūvi vii é kīni kaa san ni ñá ne, da dií dií ka ntaꞌví de ña é vāta kaa diꞌna. 21 Dií ka váꞌā ó tē dɨ ́ ña ni iní kueꞌen ña itsi vāꞌá san é xtuvī mii ña da rkontûvi é ini ña túꞌun Xuva kō é nakuāꞌa ñaꞌa san ña. 22 Kuan kōo kúvi ni ña vatā xkoó kaꞌan ñáꞌa san: “Kanakaꞌxí xtuku tínā san e ntúꞌxen tɨ. Kanakutsi o kūtsín san ne, ntá tsi kanakunúu ntoꞌo xtuku tɨ ntoꞌxo san”, xkoó kaꞌan ñáꞌa sán dɨ.  

 

 

 

 

3

Nainu xtúku Tóꞌo kō

É uvi īto táxnūu u túꞌūn san íña nto, ení ko e dóo ntio kó nto. É uvi īto kakaꞌán u ni nto sāꞌá vata koo é kuntitō nto é kadā kuení vaꞌa nto. 2 Nanūꞌu ntó iní nto nté ō ntákaꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaa, ni tūꞌun e xtûvi Tóꞌo kō, ña é nakáku kō, é nañéꞌe ñá kō. 3 Diꞌna kutuni vaꞌá nto sáꞌa: tē xee ntúvi é dokó sa ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví san ne, kiꞌxi ñaꞌa ña é narkɨ ́ntēé Xuva kō, ña é dotō tsí vii é ntio nima kíni ntáa í ne, 4 káꞌan ñā: “¿Nté ntu ō kúvi ni tūꞌun é kākaꞌán Cristu é  

 

 

428

2 PEDRO 3 nainu xtúku ña? Un tsi nte dá xiꞌi úvata ika kō né, kuan tsī ó kakuvi vata ō kúvi nte ntúvi dá iñɨ ntuꞌu ñūxiví sa”, koo kaꞌan ña. 5 Ña kuān ntáa sán ne, ñá ntīo ña kutuni ñá tsi nté ntūvi diꞌna xtûví Xuva kō é kōo e dukún kan ni ñūxiví sa. Nté iní ntute kan vēꞌxí ne, méꞌñū ntute san túvi dɨ. 6 Ntá tsi ntute san kúvi ide é nakunáa ñuxivi e itúvi kídaā dá nākuntéku. 7 Ntá tsi xtûví xtuku Xuva ko, kākaꞌan ña tsí e dukún kan ni ñūxiví sa é ntoo vevií ne, é natsoo vaꞌa ña é kāꞌmi ña ntuvi dá xntēkú kuꞌvē ñá iña ñaꞌa, ntuvi dá nantɨꞌɨ ña ñaꞌa, ña é ña ni kuintíꞌxe i ña. 8 Ñá ku kūnaá ini nto sáꞌa, ēní ko e dóo ntio ko, tsi é uun ntuvi ne, vata kaa uun míil kuīa, kuini Tóꞌo kō ne, uun míil kuīá ne, vata kaa uun ntuvi, kuiní ña. 9 Ñá te kanakuīí Xuva kō é kāda ntaa ña túꞌūn e táꞌxi ña xuꞌu ña. Īó ñaꞌa sán ne, kuān o ntádē kuení ña. Ntá tsi Xuva kō ne, kantétu ña kuenta iña nto dá kuiī dá kuii tsī, tsí ña ntío ña é kūnaa nté uun ñaꞌa. Ntio ña é natɨ ̄vi iní un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san kuétsi ñā. 10 Ntá tsi xee ntúvi te vēxkada kûꞌve Tóꞌo ko ñūxiví sa. Da née ini tsí kō nainu ña vata kaa uun ña duꞌu. Kidáā né, uun ito tsi ntɨꞌɨ e dukún kān é dóo donchuꞌví koo kañúꞌu ne, uun ito tsi koko kueꞌén da nēé ka ntɨꞌɨ é īó ñuxiví sa dɨ. 11 É īni o tsí kuan koo kuvi nī é un ntɨꞌɨ ̄ né, ¡dukuān ne, vií nto é  

 

 

 

 

 

 

vāꞌá, vií nto da mii kuēꞌen tsi é ntio Xuva kō 12 da ntantétu nto ntuvi é ntixkada kûꞌvé Xuva kō! Vií nto vata koo é nainu kantɨ ́ꞌɨ ña. Ntuvi tsikán ne, koko e dukún kān ne, nakuꞌve é un ntɨꞌɨ ̄. 13 Ntá tsi táꞌxi ña xuꞌu ña tsí koo e dukún xēé ni ñuxiví xēé san, míꞌī é ña te nté kaa váꞌa koo. Sáꞌā e ntántétu ō. 14 Dukuān ne, ení ko e dóo ntio kó, nɨɨ dukuān ntantétu nto é kuān koo kuvi sáꞌā né, koo ntii nto viī nto é vāꞌá san vata koo é kuvi kaꞌan Xúva kō tsí ña tuví nee nuu i é ña váꞌā nima ntó, ntē ña tuví nee kuétsi ntō, tsí ntoo váꞌa nto. 15 Kiní nto tsí da kuiī dá kuii tsi kāntétu Xuva kō vata koo é nakáku ō. Kuān ó kakaꞌan táꞌan kō Pablú san dɨ, ña e dóo ntio ko, da táxnūu ña tutú iña ntó, vata ō xeꞌé Xuva kō e dóo kiꞌin inī ña. 16 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tutu é kataxnūu ña ne, é kākaꞌan ñá iña i sáꞌa. Īó nuu i e dóo viꞌxín ō é kākaꞌan ña. Ña e ñá ini, ña é vāta kuintiꞌxe váꞌa i ne, ntánadama ña túꞌūn Pablu, vátā ó de ña ni tūꞌún Xuva kō é nguiī san. Ntá tsi kuenta iña mii ña é kɨ ̄ꞌɨn ña dôꞌvi kan. 17 Dukuān ne, ení ko e dóo ntio kó, diꞌna kutuni nto sáꞌā ne, koto nto te ña kuntíkɨn nto ñaꞌa, ña e ntáde nuu i e dóo xii kaa, vata koo é ña xtuví mii nto é kuīntiꞌxe váꞌa nto, 18 tsi dií dií ka kutuꞌve nto iña Tóꞌo ko Jesūcristu, ña é nakáku kō. Káꞌan ō vevií ni ntii dañu ntūvi tsi dóo kaꞌnu ña. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.  

 

 

 

 

 

 

Tutu é kuvi ūun e táxnūu San Juaan

1

Ña é kātaꞌxi ntuvi iña ko

 

Iꞌa ntaa ntɨ ́ ni ntō iñá Cristu, ña é dukuān tuvi dá iñɨ ntuꞌu ñuxiví sa. Tēkú ntɨ iña ñá ne, īní ntɨ ña nuu mií ntɨ dɨ. Īto nteé ntɨ ña ne, tɨɨn ntaꞌā ntɨ ́ ña dɨ. Ña sáꞌā ne, ña é kākaꞌan o e Túꞌun Xuva kō, ña e táꞌxi ntuvi iña ko. 2 Tsi táꞌxi Xuva kō é kīní ntɨ ña kataꞌxi ntuvi iña ko. Īní ntɨ ña ne, kakaꞌán ntɨ ni ntō é nuu é ntaā i iña ña. Kakaꞌán ntɨ ni ntō ve iña ñaꞌa san, ña kataꞌxi ntuvi iña ko é ña kantɨ ́ꞌɨ. Tsí dukuān tuví ña ni Xuva kō nte ntúvi díꞌna ne, táꞌxi Xuva kō é kīní ntɨ ña. 3 Kakaꞌán ntɨ ni ntō nee iña é ini ntɨ ́, nee iña e téku ntɨ ́, vata koo é kuédadɨɨ tsi nima nto ní ntɨ vata tsī ó e kuédadɨɨ tsi nimá ntɨ ni Xuva ko ni Iꞌxā ñá Jesucristu. 4 Sáꞌā é kākaꞌu ntɨ ́ iña ntó vata koo é kuntōo díni kueꞌen ntó nī ntɨ.  

ntio Xuva kō. 7 Ntá tsi te vīi o é vāꞌá vatā ó de Xuva kō ne, kuédadɨɨ tsi nima ko ni taꞌan ko un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Kidáā ne, nɨ ́ñɨ Iꞌxā ñá Jesucristu kanakate kuétsi kō. 8 Te kāꞌan o tsí ña tuvi kuétsi kō ne, ntaéni ntaꞌví mii ō kúñu kō. Ñá ntántīkɨn ntíꞌxe o itsi Xuva kō. 9 Te kāꞌan o ni Xuva ko tsi íō ntíꞌxe kuétsi kō ne, ini o tsi vií ña é vāꞌá ne, kada kaꞌnu iní ña ni ko kuētsí kō. Nakate ña nima ko é un ntɨꞌɨ ̄ é kīni kaa san. 10 Te kāꞌan o tsí ña tuvi kuétsi kō ne, vata tē ntákaꞌan o tsí vete Xuva kō. Ña ntákuintiꞌxe ko tūꞌun é kākaꞌan ña.  

 

 

 

 

Ñá te nēé te nīñú Xuva kō

5 Túꞌūn

saꞌá nañéꞌe Jesucristú ntɨ ne, kakaꞌán ntɨ ni nto vē. Váꞌā kueꞌen Xúva kō. Ña túvī nee iña é kīni kaa iña ña. 6 Tē ntákaꞌan o tsí dadɨɨ tsi o ni ñā ntá tsi ntáde o é kīni kaa ne, ntákaꞌan ó dovete; ñá tē nuu é ntaā i e ntáde ō é vatā ó  

2

Kanadaꞌān Cristu ko

Iꞌxá miī ko, iꞌa kakaꞌán u ni nto sāꞌa vata koo é ña vií nto é kīni kaa. Ntá tsi te vīi o é kīni kaa ne, īó xoo é nadaꞌan i kō nuu Xuva ko. Jesucristu ñá ne, váꞌā kueꞌén ña. 2 Tsi ntáꞌvi Jesuu iña kuétsi kō da étɨ ña nɨñɨ ña ntíkā krusi kan. Ñá te da mii tsi īña kuétsi mii kō, tsí iña kuétsī e ntáde un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntoo ñuxiví sa. 3 Kutuni ko tsí ini ntíꞌxe o Jēsuu te ntáde ntaa o é kākaꞌan ña é vīi o. 4 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ña tsí ini ñá ña, ntá tsi ña káde ntaa ña é  

 

 

429

430

1 JUAN 2 kākaꞌan ñá ne, da mii kuēꞌen tsi é kākaꞌan ñá dovete. Ñá īni kaꞌán ña é nuu é ntaā i. 5 Ntá tsi xoo ñáꞌa é kāde ntaa ña é kākaꞌan Xúva kō é vīi ó ne, kakuinima ntíꞌxe ña Xuva kō. Dukuan ō kútuni ko te īꞌxa é kāduku ntée ntiꞌxe Xuva kō. 6 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ña tsí uun tsi nima ñá ni Xuva kō né, na viī ña é vāꞌá vatā o dé Jesuu.  

 

Tūꞌún xee é kākaꞌan Xúva kō é vīi o 7 Ntōꞌo,

táꞌān ko e dóo ntio ko, ñá te nūu i é xeé san é kākaꞌán ntɨ ni ntō. Kakaꞌan xtúku ntɨ ́ ni nto nūu i é īni nto nte ntúvi diꞌna. Tūꞌún san e téku nto kídaā ne, sáꞌa kākaꞌan xtúku ú ni ntō. 8 Ntá tsi iꞌa kade váꞌa ú uun túꞌūn xee é nuu é ntaā i iñá Cristú ne, íña ntō dɨ. Tsí kaita ntiꞌxin é kīni kaa san tsi é xee nuu i é nuu é ntaā í, vatā ó kaita ntiꞌxin é nēé san dá kākene ngántií san. 9 Te iō ntó ntákaꞌan ntó tsi ntaíka nto mí kāxiꞌí ne, ntá tsi ntákuneꞌu iní nto ni tāꞌan nto ne, vata te ntaíka dukuan ntō mi é nēe. 10 Xoo e ntákuinima í taꞌan í ne, vata tē ntoo ña mi é kāxiꞌi. Ñá ntīo ká ña vií ña nuu i é kīni kaa. 11 Ntá tsi xoo e ntákuneꞌu iní i ni tāꞌan í ne, vata te ntaíka dukuan ñā mi é nēe. Ña ini ña nté koo vií ña, tsí vata tē ña kaxíꞌi nuu ña míꞌi kɨ ̄ꞌɨn ña, tsi dóo nee. 12 Kakaꞌán u ni nto, īꞌxa, tsi e dé kaꞌnu iní Xuva ko kuētsí nto tsí xiꞌi Jésuu kuénta iña nto. 13 Kakaꞌán u ni nto, ūva, tsí ini nto ña é tuví diꞌna da iñɨ ntuꞌu ñuxiví sa. Kakaꞌán u ni nto, na kuētsi, tsi e kúvi idé nto nī tóꞌō e ña váꞌā san. Kakaꞌán u ni nto, īꞌxa, tsí ini ntó Xuva kō. 14 Kakaꞌán u ni nto, ūva,  

 

 

 

 

 

 

tsí ini nto ña é tuví diꞌna da itúvi ñuxiví sa. Kakaꞌán u ni nto, na kuētsi, tsi dóo iō ntíi ntō, tsí ini vaꞌá nto túꞌun Xuva kō ne, e kúvi idé nto nī tóꞌō e ña váꞌā san. 15 Ñá ku kuinīma ntó nuu i é kīni ntáa san é īó ñuxiví sa; ntē ña ku dé kuení nto é viī nto é kini kaa vatā ó de ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i san. Xoo é kākuinima í nuu i é kīni ntáa san é īó ñuxiví sa ne, ñá kākuinima ñá Xuva kō. 16 É un ntɨꞌɨ nūu i é kīni ntáa é īó ñuxiví sa ne, ñá te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi, tsí iꞌa tsi kíi mii ñūxiví sa. Nee iña é ntio nima kíni kaa ko, nee iña é kīni kaa é koto ō, nee iña é kāde i é vīi o e dóo kaꞌnu ñaꞌa o ne, sáꞌā é kātaꞌxi ñuxiví sa. 17 Kuéꞌen kāntɨꞌɨ ñuxiví sa nī é un ntɨꞌɨ nūu i é kīni ntáa. Ntá tsi xoo ñáꞌa é kāde ntaa ña é ntio Xuva kō ne, kutuvī ñá ni Xuva ko ntii dañu ntūvi.  

 

 

Nee é nuu é ntaā i ne, nee é dovete 18 Īꞌxá

miī ko, dokó sa ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa. Tēkú nto tsí kiꞌxi uun ñaꞌa, ña kada neꞌu iní nī Cristu. É tɨ ̄tɨ ́n ña xée ñá ve. Dukuān ne, kutuni ko tsí dokó sa ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa ve. 19 Ña kuān ntáa sán ne, kīi nteé xio ña kō, é dadɨɨ íka o ni ñā, tsí ña te kuédadɨɨ nima ñá ni kō. Tē dɨ ́ uun tsi nima ñá ni kō né, kuan tsī o ntaíka dadɨɨ o ni ñā. Ntá tsi kīi nteé xio ña kō vata koo é tidito tsí ña te íña ko ña é un ntɨꞌɨ ñā. 20 Ntá tsi Jesuú ne, tāꞌxi ña Espíritū Sántū é kunūu ña nima ntó vata koo é kūtuni ntó nee iña é nuu é ntaā í iña ña. 21 É kuān ó kakaꞌu ú ne, ñá te kakāꞌán u é ña íni nto nee iña é nuu é ntaā i, tsí ini  

 

 

431

1 JUAN 2​, ​3

váꞌa nto. Da nēé ka dovete ne, é īni nto tsí ña te nuu é ntaā i. 22 ¿Xoó ntu e dóo vete ī? ¿Ñā ntu te ña é kākaꞌan tsí Jesuú ne, ña te dɨ ́vi ñā é taxnuu Xuva kō? Ña kuān ntáa sán ne, kade neꞌu iní ña nī Cristu, tsí kakaꞌan ña tsí ña te nuu é ntaā i é dadɨɨ Xuva ko ni Iꞌxā ña. 23 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ñá tsi Jesuú ne, ña te dɨ ́vi ñā é taxnuu Xuva kō ne, ñá īni ña xoo é Xuva kō dɨ. Ntá tsi xoó ñaꞌa é kākaꞌan ñá tsi táxnuu ntiꞌxe Xuva ko Iꞌxā ñá Jesuú ne, ini ñá Xuva kō dɨ. 24 Dukuān né, xnūu nto nima nto túꞌūn e téku nto díꞌna. Te nakaꞌān ká nto túꞌūn saꞌá ne, kuvi uun tsi nima ntó ni Xuva ko, ni Iꞌxā ña. 25 Jesucristú ne, xéꞌe ñā xuꞌu ña tsí taꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko ntii dañu ntúvi. 26 Kakaꞌán u ni nto sāꞌa tsí iō ñáꞌa é ncho kani ntaꞌví ña nto. 27 Ntá tsi é nīꞌi nto Espíritū Sántū sán ne, ñá kantīo é nakuāꞌa tuku ñaꞌa nto. Tsi e táꞌxi Jesūcristu Espíritū Sántū sán ne, dɨvi ña kanañēꞌe ñá nto é un ntɨꞌɨ ̄. Ñá tē dovete kakáꞌan ñá ni ntō, tsí nuu é ntaā i. Kuntoo dadɨɨ nto nī Cristu, vátā ó kanañēꞌe Espíritū san nto. 28 Kakaꞌán u ni nto ve, īꞌxá ko, te kuntoo dadɨɨ nto nī Cristu vata koo é tē ntii díto ña ne, kunteē ini ko ña, ñá te kūkaꞌan nuú ko ña tē xee ña kídaā. 29 Ini ntó tsi dóo vaꞌá Xuva kō. Dukuān né, da xōó ka ñaꞌa é kāde ña é vāꞌá ne, dɨvi ñā é īꞌxá ntiꞌxe Xuva ko ñā.  

 

 

 

 

 

 

 

3

Iꞌxa e ntáduku ntée Xuva kō

Koto nto nté ntu kaa dii kakuinima Xúva ko kō, tsi

táꞌxi ña é kuvi o iꞌxā ñá ne, iꞌxá ntiꞌxe Xuva kō kúvi ō. Ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō ne, ñá īni ñá xoo ñáꞌa o, tsí nte ñá īni ña xoo é Xuva kō dɨ. 2 Ntōꞌo táꞌān kó e dóo ntio kó nto, é īꞌxá Xuva kō kúvi o vevií ne, váta kutūni kó nee iñá ntu ntuvi o ve tē kúvi, ntá tsi ini o tsí te ntīi díto Jesuú ne, ntuvi o vata kaa ña dɨ. Tsí kidáā ne, kini o ña nté kaa ña. 3 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntantétu Jesuú ne, ñá vīí ka ña é kīni kaa, tsí Jesuú ne, dōo vaꞌá ña ne, ña túvi kuētsí ña. 4 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ncho vii kuetsi sán ne, ña ntáde ntaa ña é kākaꞌán lei iña Xuva ko. Iō kuetsí ko tē ña ntáde ntaa o é kākaꞌán leí san. 5 Ini ntó tsi véꞌxi Jesuú vata koo é nakuitā ña kuétsi kō. Jesuú ne, ña túvi kuētsí ña nté un siin. 6 Xoó ñaꞌa, ña é kanuu iní i ña ne, ña ncho vií ka ña é kuētsí san dɨ. Xoó ñaꞌa, ña é da miī é kāde kuétsī sán ne, váta kinī ñá Jesuu. Ntē ñá īni ña xoo é Xuva kō dɨ. 7 Iꞌxá miī ko, ñá kū da váꞌa nto é kāni ntaꞌví ñaꞌa san nto. Xoó ñaꞌa, ña é kāde é vāꞌá ne, váꞌā ntiꞌxe ña vata kaá mii ñā. 8 Ntá tsi xoo ñáꞌa, ña é kāde kuétsī sán ne, kaduku ntée ña e ña váꞌā san. Tsí nte díꞌna ede tóꞌō e ña váꞌā san é kīni kaa. Dukuān é vēꞌxí Iꞌxá Xuva ko ñūxiví sa vata koo é nantɨ ̄ꞌɨ ña nuu i é kāde tóꞌō e ña váꞌā san. 9 Xoó ñaꞌa é nakáku Xuva kō ne, ñá ncho vií ka ña é kīni kaa, tsí nuu Xuva kō nima ña. Ña kúvi vīí ka ña é kīni kaa, tsi é nakáku ña ntaꞌa Xuva kō. 10 Dukuān ne, kutuni ko neé iꞌxa é kāduku ntée Xuva kō ne, neé iꞌxa é kāduku ntée tóꞌō e ña  

 

 

 

 

 

 

 

 

432

1 JUAN 3​, ​4 váꞌā san. Xoó ñaꞌa é ña káde é vāꞌá ne, ñá te īꞌxa é kāduku ntée Xuva kō. Nté ñaꞌa, ña é ña kákuinima í taꞌan i ne, ñá te īꞌxa é kāduku ntée Xuva kō. 11 Sáꞌa

 

 

Kuinima kó taꞌan kō

tūꞌun e téku nto nte ntúvi díꞌna: é na kuīnima kó taꞌan kō. 12 Ñá vīi o vata o dé Caiin, ña é ede é kīni kaa san, tsí éꞌni ña ení ña. ¿Nté kui éꞌni ntu ña ení ña? Tsí Caiín san ne, dōó kīni o dé ña ne, ení ña ne, dōo váꞌā o dé ña. 13 Ñá ku kuntɨꞌɨ ini nto, tāꞌan kó, tē ntaínchuꞌvi ñaꞌa ñuxiví sa nto. 14 Ini o tsí xoꞌō ne, ñá nīꞌí ka ko doxiꞌí san tsi e níꞌi ko ntuvi vāꞌá iña kó ve. Kutuni ko sáꞌā, tsí ntákuinima kó taꞌan kō. Xoó ñaꞌa é ña kákuinima í taꞌan i ne, kuan tsī koo kuví ña ni kuētsí ña. 15 Xoó ñaꞌa, ña é ña ntío kueꞌen tsí i taꞌan í ne, vata kaa ña é kaēꞌní ñaꞌa kaa ña nuu Xuva ko. Ini nto tsí xoo ñáꞌa é kaēꞌní ña ñaꞌa ne, ña kúvi nīꞌi ñá ntuvi vaꞌá iña ña ntii dañu ntúvi. 16 Kutuni ko nté koo kuinima ko, tsí Cristú ne, xéꞌe ña ntuvi iña ña é kuvī ñá kuenta iña ko. Dukuan xoꞌō dɨ ́ ne, nakuēꞌe ó ntuvi iña ko kuenta iña taꞌan ko. 17 Xoó ñaꞌa e dóo iō iña ñá ne, kakutuni ña tsí īó taꞌan kō, ña é kakunaá ntee í ne, te kāde vií ini ña é kuēꞌé ña ne, ¿míꞌi ntū nuu é ntaā i é kākuinima ñá Xuva kō? 18 Iꞌxá miī ko, ñá te da mii tsī rkɨ xaa ko kunteku é kākaꞌan o tsi dóo kuinima kó Xuva kō, tsí na kuīnima ntíꞌxe ko ñā né, na vīi o é vāꞌá ni taꞌan kō dɨ.  

 

 

 

 

 

 

Koo ntaá iní kō nuu Xuva ko

19 Dukuān

ne, nakunuú kaꞌnu nima kó nuu Xuva ko. 20 Tē ntáde kuení ko té ña váꞌa nima kó ne, Xuva kō ne, ini ña nté ō ntíꞌxe nima ko, tsi dií ka kaꞌnu ña ne, ini ña é un ntɨꞌɨ ̄. 21 Ntōꞌó taꞌan kó e dóo ntio kó, te inī o tsí ña tuvi kuétsi kō ne, ñá kūkaꞌan nuu ko é xēe étsin o nūu Xuva ko. 22 Dɨvi ñā ne, taꞌxi ña da nēé ka nuu i é kākan o ntaꞌa ña, tsi ntákuintiꞌxe ko tūꞌun é kākaꞌan ñá ne, ntáde ō nee iña e ntío ña. 23 Sáꞌa kākaꞌan ña é vīi o: é kuintiꞌxe ko Iꞌxā ñá Jesucristú ne, kuinima ko taꞌan ko, vatā ó kakaꞌan ña. 24 Da xōó ka ñaꞌa, ña é ntáde ntaa é kākaꞌan Xúva kō ne, ntákudadɨɨ ña ni Xuva kō. Nuu méꞌñu Xuva ko ñā dɨ. Dukuān íni o tsí nuu méꞌñu Xuva ko kō, tsí e táꞌxi ña Espíritū Sántū san é kunūu ña nima ko.

é kūtuni ko tsí xoꞌō ne, ntántīkɨn o é nuu é ntaā i. Dukuān

 

 

 

Espíritu Xuva ko ni ēspíritū ña é kāde neꞌu iní i nī Cristu

4

Ntōꞌo táꞌān kó e dóo ntio ko, ñá ku kuintiꞌxe nto da xōó ka ñaꞌa, ña é kākaꞌan tsí kantīkɨn ña túꞌun Xuva kō. Koto nteé vaꞌā ntó ña vata koo é kūtuni ntó tē nuu é ntaā i é kantīkɨn ñá Xuva kō. Tsí ña te da díi ñá vete ntaíka ña ñuxiví sa. 2 Dukuān é kūtuni nto xoo é nūu Espíritu Xuva kō nima i: xoo é kākaꞌan i tsí nuu é ntaā í tsi kíꞌxi Jesucristu ñúxiví sa é nīꞌi ña kúñū é vata kaa ñatīí san ne, kaduku ntée ntiꞌxe ña Xuva kō. 3 Xoó ñaꞌa é ña kuān ó kakaꞌan iña Jésuú ne, ñá kadūku ntée ña Xuva kō. Ña kuan ntāá san ne, kaduku ntée ña ña kainchuꞌví Cristú san. É tēkú nto tsí kiꞌxi ña saꞌá ne, é tuví ña ñuxiví sa vevii.  

 

433

1 JUAN 4

4 Iꞌxá

ko, ntáduku ntée nto Xuva kō ne, é kūvi ide ntó ni ña vete kuān ntáa san. Tsí dɨvi ñā é nūu ña nima ntó ne, dií ka kaꞌnu ña é vāta kaa é nūu nima ñá ntáduku ntée ñuxiví sa. 5 Ña ntákaꞌan dóveté san ne, da mii ñūxiví sa véꞌxi ña. Nee iña e ntákaꞌan ñá ne, iña ñúxiví sa dɨ ne, dukuān ntaíni ña ñuxiví sa ña. 6 Xoꞌō ne, ntáduku ntée o Xúva ko. Xoó ñaꞌa é īni ña Xúva kō ne, kaini ña túꞌun kō. Xoó ñaꞌa, ña é ña kaduku ntée Xuva kō ne, ñá kaīni ña túꞌun kō. Dukuān ne, kutuni ko xoó kakaꞌan i é nuu é ntaā i, xoo é kākaꞌan í dovete.  

 

E dóo kuínima Xúva ko kō

7 Ntōꞌo

táꞌān ko e dóo ntio kó, na kuīnima kó taꞌan kō xé un xé un ō. Tsí Xuva kō táꞌxi ña nté koo kuinima kó taꞌan kō. Xoó ñaꞌa é ini kuiníma ñá taꞌan ña ne, iꞌxa é kāduku ntée Xuva ko ñā. Ini ntiꞌxe ñá Xuva kō. 8 Xoó ñaꞌa, ña é ña íni kuinima í taꞌan í ne, ntē ñá īni ñá Xuva kō dɨ. Tsí Xuva kō ne, dóo kuínima ña. 9 Náñēꞌe Xúva ko kō tsi dóo kuínima ñá kō e táxnūu ña Iꞌxá mii ña ñūxiví sa vata koo é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko kuenta iña ña. 10 Dukuān né, kūtuni ko tsi dóo kuínima ñá kō, tsí kuān té ña ni kuiníma ko ña kídaā ne, diꞌna ña kuínima ñá kō ne, taxnūu ña Iꞌxá ña vata koo e ntáꞌvi ña kuétsi kō da étɨ ña nɨñɨ ña kuénta iña ko. 11 Ntōꞌo e dóo ntio kó ne, dōó kueꞌe kuínima Xúva ko kō ne, kuan koo na kuīnima kó taꞌan kō dɨ. 12 Xuva kō ne, nté uun ñaꞌa vata kiní ña ña. Ntá tsi te kuīnima kó taꞌan kō ne, nuu méꞌñu Xuva ko kō.  

 

 

 

 

Kidáā ne, kuinima ntíꞌxe ko vatā ó kuinima Xúva ko kō. 13 Ini o tsí nuu méꞌñu Xuva ko kō ne, uun tsi kúvi o ni ñā, tsí e táꞌxi ña Espíritu ñā é kūnuu méꞌñu kunuu dava ña kō. 14 Ntɨꞌɨ ́ ne, iní ntɨ ne, ntákaꞌán ntɨ tsi táxnuu Xuva ko Iꞌxā ñá vata koo é nakáku ña ña ntántoo ñuxiví sa. 15 Da xōó ka ñaꞌa é kākaꞌan ña tsí Jesuú ne, Iꞌxá mii Xuva ko ñā ne, nuu méꞌñu Xuva ko ñā ne, uun tsi kúvi ña ni Xuva kō. 16 Ntɨꞌɨ ́ ne, é kūtuní ntɨ ne, kakuintiꞌxe ntɨ tsí Xuva kō né, dōo kuínima ñá kō. Dōó ini kuiníma Xúva kō. Xoó ñaꞌa é ini kuiníma ñá taꞌan ñá ne, uun tsi kúvi ña ni Xuva kō ne, nuu méꞌñu Xuva ko ñā. 17 Kuān koo kutúꞌve kō é kuinima kuéꞌen ko taꞌan kō vata koo é ña uꞌví ko tē xee ntúvi é kāꞌan Xúva ko xoo é vāꞌa í ne, xoo é ña váꞌa i iña ñá ntántoo ñuxiví sa. Tsi é kutúꞌve kō é kuīnima ko taꞌan ko ñuxiví sa vata ō kuínima Xúva ko kō. 18 Xoó ñaꞌa é ini kuiníma ñá ne, ñá kauꞌvī ña. Tē nuu é ntaā i é īni o é kākuinima ntíꞌxe kō ne, ña túvī nee iña é kauꞌvi ko. Dōó ntoꞌo ko te kauꞌvī ko. Xoo é kauꞌvī í ne, váta kutūni váꞌa i nté koo kuinima i. 19 Ini kuiníma kō, tsí diꞌna kuínima Xúva ko kō. 20 Te iō ñá ne, kakaꞌan ña: “Kakuinimá ko Xuva kō”, kaꞌan ña, ntá tsi ña ntío kueꞌen ñá taꞌan ña ne, koó dā dovete kakaꞌan ña. Tē ña kákuinima ñá taꞌan ña é kainí ña ne, ¿nté ntu koo kuinima ñá Xuva kō, tsí vata kiní ña ña? 21 Xtūví Xuva ko tūꞌun sáꞌā é kāda ntaa o: Xoó ñaꞌa é kākuinima ñá Xuva kō ne, na kuīnima ñá taꞌan ña dɨ.  

 

 

 

 

 

 

 

 

434

1 JUAN 5

5

Kuvi vií o ni ñūxiví sa

Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa ne, kuvi ña iꞌxá Xuva ko tē ntákuintiꞌxe ña tsí Jesuú ne, dɨvi ñā é taxnuu Xuva ko ñā. Xoó ñaꞌa é kākuinima ñá uva iꞌxá san ne, kakuinima ñá iꞌxá ña dɨ. 2 Dukuān né, tē ntákuinima kó Xuva kō né, tē ntáde ntaa o é kākaꞌan ñá ne, dukuān ne, ini ó tsi ntákuinima kó iꞌxá mii ña Jēsuu. 3 Ntákuinima ntíꞌxe ko Xuva ko tē ntáde ntaa o é kākaꞌan ña. Tūꞌun e xtúvi ña é kāda ntaa o ne, ñá te xīdo víi. 4 Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e kúvi iꞌxá Xuva kō ne, kuvi vií ña nī é un ntɨꞌɨ nuū i é kīni kaa é īó ñuxiví sa. Kuvi vii o, tsi ntaínúu ini ko Xuva kō. 5 Xoó ñaꞌa é kākuintiꞌxe i tsí Jesuú ne, Iꞌxá Xuva ko ñā ne, kuvi vií ña nī é un ntɨꞌɨ ̄ é kīni kaa é īó ñuxiví sa.  

 

 

 

6 Dā

ña kakuintiꞌxe i Xuva kō ne, vata te kākaꞌan ña tsí vete Xuva ko, tsí ña ni kuintíꞌxe ña é kākaꞌan Xúva ko īña Iꞌxá ña. 11 Sáꞌā ne, túꞌūn é ntada ntaa Xúva kō: é tāꞌxi ña é kuntoo o ni ña ntii dañu ntūví te kuintiꞌxe ko Iꞌxā ña. 12 Xoo e túvi niꞌi i Iꞌxá Xuva kō ne, e níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntaꞌa Xúva kō. Xoo é ña tuvi niꞌi i Iꞌxá Xuva kō ne, ña túvi ntuvi vāꞌá iña i ntaꞌa Xúva kō.  

 

13 Kade

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ túꞌūn saꞌa

váꞌa u sáꞌa iña nto, ña ntákuintiꞌxe Iꞌxá Xuva kō, vata koo é kīni váꞌa nto tsí e táꞌxi Xuva kō é niꞌi nto ntuvi vaꞌá iña nto ntii dañu ntúvi. 14 Ntaínúu ini ko Xuva kō, tsí ini o tsí katekú ña da ntaíkan o da nēé ka nuu i ntaꞌa ña, vatā o ntío ña. 15 Te īni o tsí katekú ña é kākaꞌan ntâꞌví ō ne, ini o tsí taꞌxi ntíꞌxe ña da nēé ka nuu i é kākan o ntaꞌa ña. 16 Xoó ñaꞌa é īni ña tsí kade taꞌan ña é kīni kaa, uun kuetsi é ña kaxéꞌe doxiꞌí san ne, kaꞌan ntáꞌvī ñá kuenta iña taꞌan ña. Kidáā ne, kuéꞌe Xuva ko ntūvi iña taꞌan ñá, tē ña te kuétsi kāꞌnu é kāxeꞌe doxiꞌí san. Tsí īó uun kuetsi é kāxeꞌe doxiꞌí san. Ñá te kākaꞌán u te kaꞌan ntaꞌví nto kuenta iña i sáꞌa. 17 Vata dá kade o é kini kaa ne, īó kuetsí kō. Ntá tsi ña te un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ kuétsī san kaxéꞌe doxiꞌí san. 18 Ini o tsí xoo ñáꞌa é nakáku ña ntaꞌa Xuva kō ne, ñá ncho vií ka ña é kīni kaa. Tsí Iꞌxá mii Xuva kō ne, kade ña ña kuenta. Ña túvi nēe nuu i é kīni kaa é kūvi vii ka é ña váꞌā san ni ña. 19 Ini o tsí xoꞌō ne, ntáduku ntée o Xuva kō. Ntá tsi ña  

 

Nuu i e ntántada ntaa iña Iꞌxá Xuva kō

kíꞌxi Jesucristu ñúxiví sa ne, ntute san ni nɨ ́ñɨ ́ san xeꞌé kuenta. Ñá te da mii tsi ntūte san, tsí ntute ni nɨñɨ ́ dɨ. Miī Espíritū Sántū san kantada ntaa ña nee iña é nuu é ntaā i iñá Cristú dɨ. 7 Ntuní nuu i sáꞌa e ntántuntaa e dukún kān: Xuva ko nī ña é kākaꞌan o Túꞌun ña ni Ēspíritū Sántū. Ntuni sáꞌa ne, uun tsi ñaꞌa kuvi. 8 Īó ka uni núu i ntántuntaa ñuxiví sa dɨ: Espíritū sán, ni ntūte sán, ni nɨ ̄ñɨ ́ san. Ntuni núu i san ntántudadɨɨ. 9 Kuīntiꞌxe ko túꞌūn é kāntada ntaa ñaꞌa san, ntá tsi túꞌūn é kāntada ntaa Xúva kō ne, dií ka kueꞌe nuu áꞌvi i. Tsí kantada ntaa ña kuenta iña Iꞌxá ña. 10 Xoo é kākuintiꞌxe i Iꞌxá Xuva kō ne, nuu túꞌūn é nuu é ntaā í nima ña. Xoo é  

 

 

 

 

 

 

 

435

1 JUAN 5

ntáduku ntée ñuxiví kini kaa sá ne, da miī e ntáde ña é kākaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san. 20 Ini o tsi e xée Iꞌxá Xuva kō ne, tāꞌxi ña é kūtuni ko xoo é Xuva ntiꞌxe kō. É ntuvi uun tsi o ni ñā é Xuva ntiꞌxe kō, ni Iꞌxā ñá  

Jesucristu. Dɨvi ñā é Xuva ntiꞌxe kō né, kataꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko ntii dañu ntūvi. 21 Iꞌxá miī kó, kuenta vií nto é ña kunuu iní nto xoo é ña te Xuva ntíꞌxe kō. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō.  

Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Juaan É nuu é ntaā í nī é kuīnima ko

1 Xuꞌu

é ñata odo nūú u ne, taxnūu u túꞌūn saꞌá iña ña ntánataká nuu, ña é nakaxnúu Xuva kō, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto é kākuinima ntíꞌxe kó nto. Ñá te da mii tsī ú, tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntákuintiꞌxe i túꞌūn é nuu é ntaā í san ne, dōo ntákuinima ñá nto dɨ. 2 Dōó ntio kó nto kuenta iña túꞌūn é nuu é ntaā i é ntoo niꞌi ō vevií ne, é kuntoo niꞌi o ntii dañu ntūvi. 3 Xuva ko ni Iꞌxā ñá Jesucristú ne, na nāxnuu viko ña nto; na ntuntāꞌví ini ña nto, é tāꞌxi ña é vāꞌá koo kuntōo nto, é kuīntiꞌxe nto é nuu é ntaā í san, nī é kuīnima ntó taꞌan nto. 4 Dōó kaꞌnu kuiní ko tsí kutuní ko tsí īó iꞌxá nto e ntántīkɨn ña é nuu é ntaā í, vata ō xtúvi Xuva kō é vīi o. 5 Viꞌa ve ne, īo é kākán u ntaꞌa nto: na kuīnima kó taꞌan ko xé un xé un ō. Ñá te tūꞌun xée sáꞌā é kākaꞌán u ni ntō tsí dɨvi tsi tūꞌun e téku ko un tsi nte ntúvi díꞌna. 6 Ntákuinima ntíꞌxe ko tē ntáde ntaa o é kākaꞌan Xúva kō. E téku nto nte ntúvi díꞌna nté ō kaꞌan ña tsí na kuīni nto é kuīnima ntó taꞌan nto.  

 

 

 

 

7 Dōo

Ña ntaéni ntaꞌvi

ntaíka ña ntaéni ntaꞌví san ñuxiví sa. Ntákaꞌan ña tsí ñá tē nuu é

ntaā i e táxnuu Xuva ko Iꞌxā ñá Jesuu ñuxiví sa e kúvi ña ñaꞌa. Ña kuān ntáa sán ne, ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa. Ntáde neꞌu iní ña nī Cristu. 8 Kuenta víi nto vata koo é ña te é ntaā i éde tsiñu ntō, ntá tsi é nīꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 9 Xoó ñaꞌa é ncho kuita ntíꞌxin ña túꞌūn e xtûví Cristú ne, kanakuāꞌa ña tuku nchuꞌun ne, ña kanúu ini ña Xuva kō. Xoó ñaꞌa é kantīkɨn ña túꞌun Xuva kō ne, ntoo niꞌi ña Xuva ko ni Iꞌxā ña. 10 Tē xoó ñaꞌa xee ña ñuú nto kān é kōto níꞌni ña nto ne, te kanañēꞌe ñá nto tuku túꞌūn é vata ō nañéꞌe Cristu kó ne, ñá ku xēꞌé nto viꞌi nto, ntē ña ku kaꞌán nto ni ñā ntiusi. 11 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ñá ntiusi ni ña tsikán ne, vata te dadɨɨ ntákuvi ña ni ñā.  

 

 

 

12 Ñá

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ túꞌūn saꞌa

tē nté kaa īó nuu i é kāꞌán u ni ntō, ntá tsi ña ntío ko é tūꞌún tsi taxnūu u. Tsí ncho kɨꞌɨń u mí ntoo nto é kīní u nto ne, é tīin ú ni ntō, vata koo e dóo diní ko un ntɨꞌɨ ō. 13 Taꞌan nto, ña ntánataká nuu iꞌa, ña é nakaxnúu Xuva kō dɨ ́ ne, taxnūu ña ntiusi nto. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.  

436

Tutu é kuvi ūni e táxnūu San Juaan Kakaꞌán Juaan iña Gáyu

1 Xuꞌu

é ñata odo nūú u ne, taxnūu u túꞌūn saꞌá iña nto, Gayu, dɨ ́vi ntō e dóo kakuinimá ko nto é nuu é ntaā i. 2 Ntōꞌó ení ko e dóo ntio kó, kakan ú ntaꞌa Xuva kō vata koo é vāꞌá tsi koo nī kúñu ntō, vata sá ō vaꞌá nuu nima nto. 3 Ñá tē nté kaa kaꞌnu kuiní ko dá xee táꞌan kō ne, ntántaa ña nī ko é vāꞌá tsi ō tuví nto é kāde ntaa ntíꞌxe nto túꞌūn é nuu é ntaā i. 4 Ña túvī nee iña e dóo kaꞌnu kuiní ko é vāta kaa é kūtuni ko tsi ntáde ntaa iꞌxá ko túꞌūn é nuu é ntaā í san. 5 Ntōꞌó ení ko e dóo ntio kó, dōó ini de ntáa nto é kaxntii nto taꞌan kō, ña ntákuintiꞌxe i sán, nī ña véꞌxi tūku ñuú san. 6 Dɨvi ñā ntákaꞌan ñá nī ña kuintiꞌxe i san tsi dóo kakuinima ntó ña. Vií nto da xeꞌe ne, xntiī ká nto ña nee iña é ntio ña é kɨ ̄ꞌɨn ká ña itsi, vata tsī ó ntio Xuva kō. 7 Tsí dɨvi ñā né, ntīi ña ñuú mii ñā, kuéꞌen ñā kuenta iña Jesúcristu. Ñá tē nee iñá ni kīꞌi ña iña ñaꞌa é ña ntákuintiꞌxe i san. 8 Dukuān né, xoꞌo kuēnta vií o ñā nee iña é xntii o ñā, vata koo é kada tsiñu dadɨɨ o ni ña kuēnta iña túꞌūn é nuu é ntaā í san.  

 

 

 

 

 

9  E

Ēdé xení Diotrefi, ntá tsi é vāꞌá ede Demetriu

táxnūu u túꞌun īña ña ntákuintiꞌxe i san. Ntá tsi Diotrefí san ne, ñá ntīo ña é xēé ntɨ mí tuví ña, tsí dɨvi ñā e dóo ncho kodo nuū ña. 10 Te kɨ ̄ꞌɨń u ne, káꞌān ú ni ñā nté kui kade xení ña nī ntɨ é kākaꞌan kíni ña iñá ntɨ. Ñá te da mii tsi sāꞌá dɨ, tsí ña kaxéꞌe ña é kuntōo taꞌan ko, ña kuíntiꞌxe i san. Ña kaxéꞌe ña itsī é kuēꞌe túku ñaꞌa é kuntōo ña dɨ. Tē xoo kuéꞌe i ña é kuntōo ña ne, ña kaxéꞌe Diotrefi é kɨ ̄ꞌví ka ña má ūkún kān. 11 Ntōꞌó ení ko e dóo ntio ko, ña kú de nto vatā ó de ña kini ntáa, tsi vií nto e dóo vaꞌa. Xoó ñaꞌa é kāde ña é vāꞌá ne, kaduku ntée ña Xuva kō. Ntá tsi xoo ñáꞌa é kāde ña é kīni kaa ne, vata kinī ñá Xuva kō. 12 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa ntákaꞌan ña tsí Demetriú ne, dōo vaꞌá ñaꞌa ña. Kutuni ko tsi dóo vaꞌá ña é kāde ntaa ña é nuu é ntaā i. Kuān o ntákaꞌán ntɨ kuenta iña ñá ne, ini nto tsí nuu é ntaā i ntákaꞌán ntɨ.  

 

 

 

Iꞌa ntɨ ́ꞌɨ túꞌūn saꞌa

īó nuu i é kāꞌán u ni ntō, ntá tsi ñá kāꞌán u ni ntō é tutu

437

13 Dōó

3 JUAN

438

tsí sa. 14 Á te kīní u nto viꞌa ve ne, kidáa tīín dadɨɨ o ntuvi ō. 15 Váꞌa tsi koo kuntōo nto. Ña é vāꞌá tiin niꞌi ō, ña ntoo iꞌa ne,  

 

taxnūu ña ntiusi nto. Nakuéꞌe nto ntiusi iña ña é vāꞌá tiin niꞌi ō, é un é un ña ntoo dikan. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.

Tutu e táxnūu San Júdā 1 Xuꞌu

Taxnūu Júdā ntiusi

e Júdā ú ne, ña kade tsiñu iña Jesúcristú u, ni ēní Santiaú u. Taxnūu ú tutú saꞌa iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e kána Xuva kō tsi dóo kuínima ñá ña, ña é ñūꞌu ntaꞌa Jesucristu. 2 Na ntuntāꞌví ini Xuva ko ntō. Na tāꞌxi ña e dóo vaꞌá koo kuntoo nto nī e dóo kuinima ñá nto.  

Ña ntánañēꞌé dovete (2 Pedro 2:1‑17)

3 Ntōꞌó

ení ko e dóo ntio kó, dōó ntio kó taxnūu u túꞌun īña nto nté ō nakáku o ntaꞌa Xuva kō. Ntá tsi sáꞌa kantio ko é kāꞌán u ni nto ve, tē koó ntii nto nadaꞌan ntō túꞌūn e kuíntiꞌxe nto, dɨvi tsi tūꞌun é uun ito tsi xéꞌe Xuva kō é kūtuni ña ntáduku ntée ña. 4 Tsi íō ñáꞌa e ntákɨꞌvi xuꞌu ña mi ntánataká nuu ntó, dɨvi ñā é nte díꞌna uve naꞌa kakáꞌan túꞌun Xuva ko īña ña tsí da miī é nīꞌi ña é ntōꞌo ña. Ntákaꞌan ña tsí da xé kade kaꞌnu iní Xuva ko ni ko kuētsí kō ne, kuvi vii o da nēé ka nuu i é kīni kaa. Ntákaꞌan ntée ña Xuva ko nī Tóꞌo ko Jesūcristu, ntákaꞌan ña tsí ña te nuu é ntaā i é Xuva ko ñā. 5 Ntio ko é na nānuꞌu ntó iní nto ve, kuān te nte éma tsi ini váꞌa nto  

 

tsí Xuva kō ne, nákākú ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña Israeé san dā nantii ña ña ñuú Egitó ne, ntá tsi da rkontûví nantɨ ́ꞌɨ ña ñaꞌa san, ña é ña ni kuintíꞌxe i. 6 Īo ánjē dɨ é ña ni de ntáa ña tsiñu ña, tsí xtuvī mii ña mí kāduku ntée ña. Nátsuꞌun kutu Xuva ko ñā mi dóo nee un tsi da nté xee ntúvi é xntēkú kuꞌvē ñá iña ñúxiví sa. 7 Kuan ō kúvi nī ña ntoo ñuú Sodomá, ni ñūú Gomorá, ni tūku ñuu é ntoo etsin íkān dɨ. Ñá te da dīi nuu i é kīni ntaa de ñá ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Dōo dé ña é kini kaa ni tuku ñatīí san dɨ. Un váꞌa tsi ntántoꞌo ña ve mí kaiꞌxi ñúꞌu ntii dañu ntūvi. Koto nto ña vata koo é ña kuan koo víi nto vatā o dé ña. 8 Ña kini ntáa san, ña é ntoo niꞌi ntō né, kuān ó de ña dɨ, tsí vata tsi tē ñuu éni kān ntoo ña, ntáde ña nī kúñu ñā nuu i é kīni ntáa. Ña ncho kuintiꞌxe ña Xuva kō ne, ntákaꞌan kíni ña iña ña ntáde tsiñu e dukún kān. 9 Ntá tsi ánje, ña odo nūú san, ñá nani Mīgeé ne, dā ntánāa núu ña nī tóꞌō e ña váꞌā san kuenta iña kúñu Muīsee dá xiꞌi ñá ne, ñá ni kene inī ña é kāꞌan ña túꞌūn é kini kaa ni ñā, tsí da mii tsī é kākaꞌan ña: “Xuva ko na tāꞌxi ña o é ntōꞌo o”, kaꞌan ña. 10 Ntá tsi ña sāꞌá ne,  

 

 

 

 

439

440

JUDAS dōó kinī ntákaꞌan ña iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é ña íni ña. Ntá tsi nuu i é īni kúñu ña, vatā ó ini kɨtɨ sán ne, núu i sāꞌa e ntánakunaa tsí mii ñā kúñu ñā. 11 ¡Ña ntáꞌvi de ntu ña kuān ntáa san! Ntáde xení ña ni tāꞌan ñá vatā o dé Caiín san. Ntáde ña vatā o dé Balaán san, ña é doto tsi īde vata koo é nīꞌi ñá diuꞌun. Ntákaꞌan ntée ña ña odo nūú iña ñá vatā o dé Coreé san ne, kuān koo niꞌi ñá doxiꞌí san dɨ. 12 Dōó kinī o ntáde ña kuān ntáa san da ntánataká nuu nto é kāꞌxí dadɨɨ ́ nto ni tāꞌan nto da ntáde nto viko é kuinima táꞌan kō. Ña sāꞌá ne, ña te ntákukaꞌan nuu ña e dóo kuēꞌe ntaído ña é kāꞌxi mii ña ne, ña te ntáde ña kuenta te xee táꞌan é kāꞌxí taꞌan ña. Vata ntáa viko nuꞌu é ña te kakɨ ́ɨn daví san, e dá kantavá ni tātsín san, ntáa ña. Vata ntáa utun é ña kakíi kɨtɨ i ntáa ña. Vata ntáa utun é xiꞌí kueꞌen ne, kɨtúꞌun dítsin i ntáa ña dɨ. 13 Vata ntáa ntute ñūꞌu e dóo kaido ntáa ña. Ntaéte xaa ña nuu i é kīni kaa e ntáde ña vatā ó kaeté xaa ntute ñuꞌu san tiñu i. Vata ntáa xntɨvi e ntaíka xaa ntáa ña, é kɨ ̄ꞌɨn ña é kuntōo ña mí e dóo nee kueꞌén san ntii dañu ntūvi. 14 Enoo, iꞌxá ika Ādaán san é kuvi ūꞌxe ne, kakaꞌan ñá naa Xuva ko dá kākaꞌan ña iña ñá saꞌa kídaā: “Iní u tsi véꞌxi Xuva ko, nī ñá te da dīi da díi míil ánje ñā. 15 Xntēkú kuꞌvē ñá iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntántoo ñuxiví sa. Kaꞌan ña tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña é kīni ntáa san niꞌi ña é ntōꞌo ña kuenta iña i é un ntɨꞌɨ ̄ é kīni kaa é edé ña, vatā ó ntio nima kíni ntáa ña. Níꞌi ñā é ntōꞌo ña iña túꞌūn é kīni ntáa é  

 

 

 

 

kaꞌan kíni ña iña Xuva kó dɨ”, kaꞌan ña. 16 Ña sāꞌá ne, é un ntɨꞌɨ ̄ ntátsiꞌi kuétsi ña. Ntákaꞌan ntée ña da nēé ka ntɨꞌɨ nuu i. Da mii tsī é ntio ña é kāde kueni kini káa ña. Ntákaꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ña. Kakaꞌan vaꞌá ña ni ñāꞌa san dá kataan nuu ña.  

Nté koo vii ña ntákuintiꞌxe i san

17 Ntá

tsi dɨvi nto, tāꞌan kó e dóo ntio kó, nakaꞌan nto tūꞌun e ntákaꞌan pústru Tóꞌo ko Jesūcristu 18 da ntákaꞌan ñá ni ntō: “Tē xee ntúvi é doko sa ntɨ ́ꞌɨ ñuxiví sa ne, kiꞌxi ña ntánarkɨ ́nteē ñá nuu i é vāꞌa. Vií ña vatā ó ntio nima kíni ntáa ña”, kaꞌan ña. 19 Ña sāꞌá ne, ntáde ña é nāa núu ña ntákuintiꞌxe i san ni tāꞌan ña. Ntáde ña vatā ó ntio nima kíni kaa ña, tsí ña tuvi Espíritū Sántū san nuú nima ña. 20 Ntá tsi dɨvi nto, táꞌān ko e dóo ntio ko, dií dií ka kutúꞌve nto iña Xuva ko vata koo é dií ka vá koo kuintíꞌxe nto ña. Kantáꞌvī ntó vatā ó kaxntii Ēspíritū Sántū san nto é kāꞌan nto. 21 Kuinimá ka nto Xuva ko vatā ó kakuinima ñá nto. Kuntetu nto ntuvi dá taꞌxi Tóꞌo ko Jesūcristu é kuntoo o ni ña ntii dañu ntūvi, tsí kantuntāꞌví ini ña kō. 22 Na ntu ntāꞌví ini nto ñaꞌa, xoo é vāta kuintiꞌxe váꞌa i. Káꞌan nto ni ña te kuīntiꞌxe ña é nuu é ntaā i. 23 Īó tuku ñaꞌa ne, nakākú nto ña, natavā ntó ña méꞌñū ñuꞌu. Na ntuntāꞌví ini nto ña, kuān té nte ña ncho tɨɨn ntáꞌa nto dōo ña é kudentu ni nūu i é kīni ntáa e ntáde ña. Koto nto tē ña kuan koo víi nto vatā ó de ña.  

 

 

 

 

 

Káꞌan ō tsi dóo kaꞌnu Xuva kō

24 Tōꞌó

kō né, na xntii ña ntō vata koo é ña kóꞌxo nto nuu i é kīni kaa.

441

JUDAS

Na ntāváꞌa ña nima ntó vata koo é ña tuví ka kuétsi nto tē xee ntó ntaꞌa ña. Ñá tē nté kaa kaꞌnu kuinī nto te íni nto ña, é un tsi kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña. 25 Uun tsi Xuva kō e dóo kiꞌin inī ña. Dɨvi ñā é nakáku ña ko kuēnta iña Tóꞌo ko Jesūcristu. Káꞌan  

ō tsi dóo vaꞌá ña, tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ña. Káꞌan ō tsí dɨvi ñā é odo nuū ñá kade kúꞌvē ña, tsí kuvi vií ña é un ntɨꞌɨ ̄. Kuan ō dé ña nte díꞌna ne, kuān ó de ña vevií dɨ ne, kuān koo vií ña ntii dañu ntūvi. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.

Nuu i e xéꞌe Xuva kō é kūtuní San Juaan Nuu i e táꞌxi Jesucristu é kūtuni ko

1

Sáꞌā táꞌxi Jesucristu é kūtuni ko. É xēꞌé Xuva kō é kāꞌan ñá nī ña ntáde tsiñu iña ña nuu i e dokó sa xee ntuvi é kūntaa ntɨ ́ꞌɨ é kākaꞌan ña. Taxnūu ña ánje ñā é kāꞌan ñá nī kó, xuꞌu é Juaán u, nuu i sáꞌa. 2 Kakaꞌán u ni nto da miī e tékú ko vatā ó kakaꞌan Xúva ko, vatā ó kakaꞌan Jesúcristú dɨ. Kakaꞌán u nuu i sáꞌa é īni mii u. 3 Nté kuān nte váꞌā o é da xōó ka ñaꞌa, ña kanakuāꞌa nté koo kuvi rkontuví, nī ña é kāteku i é kākaꞌan túꞌūn saꞌá ne, kade ntaa ña nee é kākaꞌan, tsí e xée etsin ntuvi é kūntaa ntɨ ́ꞌɨ é ūve naꞌa kakáꞌan íꞌa.

 

 

 

 

Édē váꞌa Juāan tutú iña é ūꞌxe úkūn san

4 Xuꞌu

 

é Juaán u ne, kade váꞌa ú tutú sāꞌá iña é ūꞌxe úkūn san é ntoo ñuú Asia. É nīꞌi nto é vāꞌá iña Xuva ko. É nīꞌi nto é kuntōo váꞌa nto ntaꞌa Xuva kō, ña é tuví vevií ne, ña é kuan tsī ó tuví nte ntúvi diꞌna ne, ña é kuan koo kutūví ntii dañu ntūvi, dɨ ́vi ña ni ūꞌxe espíritū, ña ntoo nú tēu ñá, 5 ni Jesūcristú dɨ, ña é da miī é kākaꞌan é nuu é ntaā  

i. Diꞌna ña ntóto ña é un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña é xiꞌí san ne, kade kúꞌvē ña iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ rei, ña ntántoo ñuxiví a. Kuīnima ñá kō ne, nantíi ña kō dá ñuꞌu kutu o ni kuētsí kō, tsi étɨ ña nɨñɨ ñá e ntáꞌvi ña kuétsi kō. 6 É tāꞌxi Jesucristu é kadā kûꞌve o, é vīi o dútu iña Xuva ko, dɨvi Úva ñā. Ntadiáꞌvi ña, dɨvi ñā, tsi dóo ntii inī ñá ntii dañu ntūvi. Kuan koo na kōo. 7 Koto nto tsí Cristú ne, kiꞌxi ña méꞌñu vīkó san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa sán kiní ña ña, un tsi nte ñáꞌa, ña é ntuku kuīꞌi ña. Dōó kueku un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo da míꞌī ká ñuxiví a, kuenta iña ña. Kuān koo kuvi ntiꞌxe. 8 “Dɨvī ú e diꞌna ú ne, dɨvī ú é ntiī ú ata i kán dɨ”, kaꞌan Xúva kō, ña é kadē kûꞌve é un ntɨꞌɨ ̄, ña é tuví vevií, ña e dúkuān tuví nte díꞌna, ña é kutūví ntii dañu ntūvi. Dā íni Juaan e dóo kaꞌnu Cristu

é Juaán u ne, taꞌan ko ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ o. Dadɨɨ tsi ntántoꞌo ko kuēnta iña Jesúcristu, tsí uun tsō nuu Xuva kó ne, dadɨɨ tsi kataꞌxi Jesucristu é na kāꞌnu tsi vii ó nima ko. Nuu kutū ú ñuú Patmu é tuvi

442

9 Xuꞌu

443

APOCALIPSIS 1​, ​2

méꞌñu ntute ñūꞌu san kuenta iña túꞌun Xuva kō, é kakaꞌán u xoo é Jesucristu. 10 Uun ntuvi dá iō dáꞌna é kunūu iní ko Xuva kō ne, ínūu Espíritu Xuva kō nimá ko. Tēkú ko é kākaꞌan úun tatsin atá ko. Un ntii tsi kākaꞌan, vátā ó kakuvi dá kaeku trunpetá san. 11 Kakaꞌan: —Xntēén naꞌan é un ntɨꞌɨ ̄ é kaīnín ve. Kidáā ne, taxnuun tutú san iña é ūꞌxe úkūn é ntoo ñuú Asiá, ni ñūú Efesú, ni ñūú Smirná, ni ñūú Pregamú, ni ñūú Tiatirá, ni ñūú Sardí, ni ñūú Filadefiá, ni ñūú Ladicea —kaꞌan tátsín san. 12 Xkokōtó u atá ko vata koo é kīní u xoo é kākaꞌan í nī ko. Kidáā né, īní u uꞌxe tún tsumē é dɨ mii tsī kaá kuaan kúvi. 13 Méꞌñu tun tsumē é ūꞌxé san ne, ntitsí uun ñaꞌa, ña vata kaa ñatīí kaa ña, é nuu ña doo kani nte rkun xéꞌe ña xee. Katīnuu nté xkɨntika ña ñɨɨ īꞌxí ña e kúvi kaá kuaan. 14 Idi dɨkɨ ñá ne, kuīꞌxin kueꞌen vátā ó kuīꞌxín katsi, é vāta ito kaꞌxin é kuīꞌxin kueꞌen. Ntuxnúu ñā ne, kaxiꞌí nuu vatā ó kaiꞌxí ñuꞌu. 15 Dɨ ̄ꞌɨ ́n ña ne, kaxiꞌí nuu vatā ó kaxiꞌí nuu dá kaiꞌxi kaa dá kākuváꞌa ini urnu kan. Tátsin ñā né, vata kaa te ntūte kaꞌnu é kainu. 16 Níꞌi ntaꞌa ña ūꞌxé xntɨvi ntaꞌa kuaꞌa ña ne, xuꞌu ña kíi káa kāni e ntíko ntuvi núu í ne, kaiꞌxi kuéꞌen núu ña, vatā ó kaiꞌxi ngántii da dóo iꞌni. 17 Dā íni ú ña ne, uun xío vitá tsu nú dɨ ̄ꞌɨ ́n ña vata tē xiꞌí u. Kidáā ne, tɨɨn ntaꞌa ñā kó ntaꞌa kuaꞌa ña ne, kakaꞌan ñá nī ko: —Ñá ku ūꞌvi o. Xuꞌu é diꞌna ú ne, xuꞌu é ntiī ú ata i kán dɨ. 18 Xuꞌu é kāntíto u. Xuꞌu é xiꞌí u, ntá tsi vevií ne, kantíto ú ntii dañu ntūvi. Xuꞌu é  

 

 

 

 

 

 

 

 

kadē kûꞌvé u iña doxiꞌí san nī dôꞌvi kan. 19 Tsuven nāꞌán un ntɨꞌɨ nuū i é inin, é kākuvi vevií nī é kūví rkontuví dɨ. 20 Núu i sāꞌa é iō xuꞌu iña é ūꞌxe xntɨvi san é inin é niꞌi ntāꞌa ú ntaꞌa kuaꞌa kó san, ni ūꞌxe tún tsumē e kúvi kaá kuaan. Kɨ ̄mi é ūꞌxé san ne, dɨvī ánje, ña ñuꞌu ntāꞌa i é ūꞌxe úkūn san. Tun tsumē é ūꞌxé san ne, náa ī é ūꞌxe úkūn san.  

 

2

Túꞌun īña é ūꞌxe úkūn san, diꞌna iña úkun ñūú Efesu

ʼKadan váꞌan tutú iña ñá nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Efesú san ne, káꞌān tsí Xuꞌu é ntaꞌa kuāꞌa kó niꞌi ntāꞌa ú é ūꞌxé xntɨví san, Xuꞌu é kaika méꞌñū ú é ūꞌxe tún tsumē e kúvi kaá kuaán san ne, kakaꞌán u ni ñā: 2 Ini ntɨ ́ꞌɨ ú nee é kāden. Iní u tsi dóo kaxión ntiīn é kāden tsiñun, tsi dóo kaꞌnu iní o. Iní u tsí ña kakutíin nima ó ni ñāꞌa, ña é kīni ntáa san, tsi íton nteén ña é kāꞌan ña é pustru ñá ne, kūtuni o tsi dóo vete ñā. 3 Iní u tsí kaꞌnu iní ntiꞌxe o, tsi dóo ntóꞌo o da dé tsiñun kuenta iñá ko; ñá ni kuduꞌxen ō. 4 Ntá tsi īó nuu i é kuētsí o: tsí ña kakuinimá ka o kó vata ō kuínima ó ko kídaā. 5 Nakáꞌan o vē míꞌī koꞌxón nteen ne, na nātɨvi iní o. Vīín xtukun vatā o dén kídaā. Tē ñaꞌá ne, da née inī tso xee u mí tuvín ne, nakiꞌi ú tun tsume ō mí ntitsi, tē ña nátɨvi iní o. 6 Ntá tsi īó nuu i é kāden é vāꞌá dɨ, vata kaa é ña ntío o nuu i e ntáde ñaꞌa, ña ntántīkɨn ñá nani Cūlaá san. Ña xkúntee iní ko dɨ é kuān o ntáde ña. 7 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū sán nī ña ntákuintiꞌxe i san! Xoo é kūvi vií i ne, taꞌxí u itsi é kāꞌxi ña kɨtɨ  

 

 

 

 

 

444

APOCALIPSIS 2 utun é nīꞌi ña ntuvi iña ña é ntītsí mēꞌñu mí e dóo vaꞌa mí tuví Xuva kō. Kuān koo kaꞌan. Túꞌun īña úkun ñūú Smirna

8 ʼKadan

váꞌan tutú iña ñá nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Smirná san. Káꞌān tsí Xuꞌu é dīꞌna ú nī e ntíi ú ata í dɨ, Xuꞌu é xiꞌí u ne da ntóto xtúku ú ne, kakaꞌán u ni ñā: 9 Iní u é un ntɨꞌɨ ̄ é kāntóꞌo o. Iní u é kātaan núu o, ntá tsi kuikān nuu Xuva ko. Iní u tsí ntákaꞌan kíni ña Israeé san iña o. Ña sāꞌá ne, da ntákaꞌan ña é ña Israeé ña, ntá tsi ña te ña Israee ntíꞌxe ña, tsi ntáduku ntée ña tóꞌō e ña váꞌā san. 10 Ña ku úꞌvī o nté koo ntoꞌo o rkontuvi. Iō ntó ne, vii tóꞌō e ña váꞌā san é kuꞌun kutu ntō vata koo é kōto nteé ña nto tē nuu é ntaā i e ntákuintiꞌxe nto. Úꞌxi ntūvi é ntōꞌo nto. Ntá tsi ñá ku xtuvīn miin é kākuintiꞌxe o kó, kuān te kuvin, tsí taꞌxí u ntuvi iña o é kutūvín nī kó ntii dañu ntūvi. 11 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū sán nī ña ntákuintiꞌxe i san! Xoo é kūvi vií i ne, ña te kúvī ñá tē xiꞌi ña é kūvi uvi íto san. Kuān koo kaꞌan.  

 

 

Túꞌun īña úkun ñūú Pregamu

12 ʼKadan

váꞌan tutú iña ñá nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Pregamú dɨ ne, káꞌān tsí Xuꞌu é nīꞌi u káa kāni é ntiko ntūvi núu í ne, kakaꞌán u ni ñā: 13 Iní u tsí tuvin mí kadē kûꞌve tóꞌō e ña váꞌā san, ntá tsi kantīkɨn dúkuān ko. Ñá ni xtuvīn miin e kuíntiꞌxe o kó, kuān te dɨvi tsi ñuu mí tuví tóꞌō e ña váꞌā san éꞌní na ña é kākaꞌan é vāꞌá iñá ko, ñá nani Āntipá san. 14 Ntá tsi īó nuu i é kāden é ña xkúntee iní ko: tsí ñaꞌa o  

 

iō ñá, ña e ntántīkɨn dúkuān túꞌun vatā o nañéꞌe Bálaan, ña é xeꞌe ítsi rei Balaa é kāꞌan ñá nī ña Israeé san é viī ña é kīni kaa: é kāꞌxi ña é xeꞌé ñaꞌa san iña sántu ñá, nī é viī ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ. 15 Iō túku ñaꞌa o, ña e ntántīkɨn túꞌun vatā o nañéꞌe ña ntántīkɨn ñá nani Cūlaá dɨ. Ña xkúntee iní ko é kuān koo vií ña. 16 Dukuān ne, natɨvi iní o ve. Tē ñaꞌá ne, da née inī tsó xee u mí tuvín ne, náā ú ni ña ni tūꞌún ko e dóo ntiko é vāta kaa káa kāni é kākii xuꞌu ko. 17 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū sán nī ña ntákuintiꞌxe i san! Xoó ñaꞌa, ña é kūvi vií i ne, kuéꞌē u é kāꞌxi ñá tañuꞌu é vēꞌxí e dukún kān. Kuéꞌē ú ña uun xuu kuiꞌxin é nteé naꞌa uun dɨ ̄ví xee e nté uun xoxo ña íni i nēe dɨ ́vi, tsí da mii tsī ña é nīꞌi i xuú san é īni ña. Kuān koo kaꞌan.  

 

 

Túꞌun īña úkun ñūú Tiatira

18 ʼKadan

váꞌan tutú iña ña nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Tiatirá dɨ. Káꞌān tsí Xuꞌu é Iꞌxá Xuva kō kúvi u, Xuꞌu é kaiꞌxi ntúxnūú ko vatā ó kaxiꞌí nuu ntúve ñūꞌu, Xuꞌu é kaiꞌxi dɨ ́ꞌɨ ̄n kó vatā ó kaiꞌxi kaá kuaán ne, kakaꞌán u ni ñā: 19 Ini ntɨ ́ꞌɨ ú nte o den. Iní u tsi dóo kakuinima ó, tsi dóo kakuintiꞌxe o kó dɨ, tsi dóo kade tsiñun dɨ ́ ne, dōó kaꞌnu iní o dɨ. Iní u tsi dií ka váꞌā ó kaden vevii é vatā o dén kídaā. 20 Ntá tsi īó é ña xkúntee iní ko: tsí da váꞌa tso é kanañēꞌé ñadɨ ̄ꞌɨ, ñá nani Jesēbeé san. Kakaꞌan ña é tūꞌún Xuva ko kākaꞌan ña, ntá tsi kade vete ñā. Kaeni ntaꞌví ña ñaꞌá ko, ña ntákuintiꞌxe i san, tsí kakaꞌan ñá ni ñā é viī ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san,  

 

445

APOCALIPSIS 2​, ​3

nī é kaꞌxī ña é xeꞌé ñaꞌa san doméni iña sántu ña. 21 Xéꞌē ú ña ntuvi vata koo é na nātɨvi iní ña kuétsi ñā, ntá tsi ña ni ntío ña é xtuvī mii ña é viī ña é kīni kaa san. 22 Nakōꞌxó u ña nu itó ña ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña e ntákidi niꞌi ñá ne, kuéꞌē u é ntōꞌo ñá tē ña nátɨvi iní ña nuu i e ntáde ña. 23 Kaꞌní kueꞌén u iꞌxá ña. Kidáā ne, kutuni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa úkun san tsí xuꞌú ne, ini ntɨ ́ꞌɨ u e ntádē kuení nto, é un ntɨꞌɨ ̄ é ntio nima ntó ne, ntánāá u ni nto kuēnta iña i é edé nto é un é un nto. 24 Ntá tsi ntoꞌo e ntántoo nto ñuú Tiatirá, ntōꞌo é ña te ntántīkɨn nto é kanañēꞌé ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ntōꞌo é ña ni nakuaꞌa nto nuu i e dóo viꞌxín o iña é ña váꞌā san. Ñá kāꞌán ka ú ni ntō neé vií nto. 25 Da miī é ña ku xtūví mii nto nté un siin e ntákuintiꞌxe nto da nté nainú u. 26 Tē xoo é kūvi vií i, xoo é kūtií i é vīi é vāꞌa da nté nainú u ne, kuéꞌē u é kadā kúꞌvē ñá iña da míꞌī ká ñuú, 27 vatā o táꞌxi Uvā ko é kadā kûꞌvé u dɨ. Tátūn e kúvi káa kada kúꞌvē ñá ni ñā. Ntada utsi ña ñūú san vatā ó kakuvi kɨ ́dɨ ̄ nteꞌu dá kātaꞌvi. 28 Kuéꞌē ú ña kɨ ́mī é vēꞌxi túvi sán dɨ. 29 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū sán nī ña ntákuintiꞌxe i san! Kuān koo kaꞌan.  

 

 

 

u nee é vāꞌa é kāden nuu Uvá ko. 3 Nakaꞌan o tūꞌun é īnín nī e téku o nte díꞌna. Nātɨvi iní o ne, kadan ntaan nēe é vāꞌa é īnin. Tsí tē ña kantíton ne, da née inī tsó xee ú vatā ó de ña duꞌu, é ntē ñá inin neé ura xee u mí tūvin. 4 Ntá tsi īó ka kudii ñaꞌa o, ña ntoo ñuú Sardi, ña é ña ni kudéntu dōo i. Dadɨɨ kaka ú ni ñā é ñuꞌu ña doo kuiꞌxin, tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. 5 Tē xoó ñaꞌa, ña é kūvi vií i ne, níꞌi ñā doo kuiꞌxin é kūꞌun ña. Ñá nakāte ú dɨvī ñá iní tutu mí ūve naꞌa xoo é niꞌi ī ntuví vaꞌá iña í ne, kaꞌán u ni Uvā kó nī ánje ñā tsí ña sāꞌá ne, ntáduku ntée ña ko. 6 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū san ni ña ntákuintiꞌxe i san! Kuān koo kaꞌan.  

 

 

 

 

 

 

 

 

3

Túꞌun īña úkun ñūú Sardi

ʼKadan váꞌan tutú iña ñá nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Sardí ne, káꞌān tsí Xuꞌu é nuu ntaꞌa ú uꞌxe espíritu Xuva ko ni ūꞌxé xntɨví san ne, kakaꞌán u ni ō. Iní u nte xkóon dēn. Kantíton, kuiní ñaꞌa san, ntá tsi ñá te nuu é ntaā i, tsi é xiꞌin. 2 Ntoton ve. Koon ntiin nī é ntoo ká san diꞌna dá ntɨꞌɨ ̄ kueꞌen. Váta kīní  

Túꞌun īña úkun ñūú Filadefia

7 ʼKadan

váꞌan tutú iña ñá nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Filadefiá ne, káꞌān tsí Xuꞌu e dóo vaꞌá u, Xuꞌu é kākaꞌán u é nuu é ntaā í, Xuꞌu é nīꞌi ntaꞌa ú ntakāá rei Davii. Te Xūꞌú nakaán u ne, nté uun xoxo kuvi nakadɨ i ne, te Xūꞌú nakādɨ ú ne, nté uun xoxo kuvi nakaán i. Xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ō. 8 Iní u nte xkóon dēn. Koton, tsi é nakaán u xiꞌi mí kɨ ̄ꞌɨ ́n ne, ntē xoxo kuvi nakadɨ i. Tsí iní u tsí kuān té ña tuvi ntíi o ne, ēden ntaan é kākaꞌán u, ñá ni kāꞌan te ñá inín ko. 9 Koton, tsí īó ñaꞌa, ña ntántīkɨn tóꞌō e ña váꞌā sán ne, ntákaꞌan ñá tsi ña Israeé ña, ntá tsi ña ntáa, tsí vete ñā. Koton, tsí vií u é na kūnchɨ ́tɨ ña nú dɨ ̄ꞌɨn o vata koo é kūtuni ña tsi dóo kakuinimá ko o. 10 Tsí ña ni kudúꞌxen ō é kādan ntaan é kākaꞌán u ne, kūtií ntɨꞌɨ o. Dukuān ne, nadaꞌán u o tē xee ntúvi é ntōꞌo  

 

 

APOCALIPSIS 3​, ​4

446

ña ntoo dá kanɨɨ ñūxiví san, dá kōto nteé u ña ntántoo nú nteꞌu san. 11 Ña náꞌā ka dá nainú u. Kuenta tsí viin é nīꞌi o vata koo é xoxo nakiꞌi núu i doméni é nīꞌi o. 12 Xoo é kūvi vií i ne, kuéꞌē u é kɨꞌɨ ntii ña viꞌi Uvā kó ntii dañu ntūvi. Nté uun ito ká ña ntii ña mí tuví ña. Xntēé u kúñu ña dɨ ̄ví Uvā kó ni dɨ ̄ví ñuú Uvā kó, dɨvi Jerusāleén xee é vēꞌxí nte e dukún kān. Xntee ú ña dɨ ̄ví xeé ko dɨ. 13 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū san ni ña ntákuintiꞌxe i san! Kuān koo kaꞌan.

ó kade ña ne, kaxeꞌé u é ntōꞌo ña. Kamán san koon ntiin ná nātɨvi iní o. 20 Koton tsi iꞌa ntitsí ntēé u xiꞌi o, kanakeꞌxēn u. Xoo é kainí i tatsín ko ne, te nākaán ña xiꞌi ñá ne, kuítā ntíꞌxin u má viꞌi ña kān ne, dá kāꞌxí dadɨɨ ú ni ñā. 21 Xoo é kūvi vií i ne, kuéꞌē u é kutūvi ñá diñɨ kó vatā o dé u da kuvi idé u ne, ítūví u diñɨ Uvā ko. 22 ¡Te īnin é kīnin ne, kinin é kākaꞌan Espíritū sán ni ña ntákuintiꞌxe i san! Kuān koo kaꞌan —kaꞌan tátsín san nī ko.

Túꞌun īña úkun ñūú Ladicea

Kidáa ne, īto ú ne, iní u é kāntií xiꞌi e dukún kān. Dɨvi tātsín e téku ko díꞌna é vata eku trūnpeta éku ne, kakaꞌan xtúku: —Kūxeen iꞌá ne, dá nañēꞌe ú o nté koo kuvi rkontuvi —kaꞌan. 2 Ura dúꞌva tsi i nakunúu u ntaꞌa Espíritu Xuva kō ne, náñēꞌe ñá ko uun teu kaꞌnu é tuví e dukún kan ne, ikān tuví uun ñaꞌa ñatīi, tíntiꞌi ña nú tēú san. 3 Ña tsīkán ne, vatā ó kaxiꞌí nuu xuu kuii é nanī jaspe kaxiꞌí nuu ña, ni xūu kueꞌe e dóo kaiꞌxí dɨ. Ntíkō diñɨ nú tēú san kaxiꞌí nuu rkuáꞌnti, vatā ó kaxiꞌí nuu xuu kuii é nani esmēralda. 4 Ntíkō diñɨ nú tēú san ntoo xtuku ká oko kɨmi téú san ne, oko kɨ ́mi ñāta ntántoo ña dɨ. Kuiꞌxīn kueꞌen dóo é ñūꞌu ña ne, odo leꞌe e kúvi kaá kuaán dɨkɨ ña. 5 Nú tēu é uun sán ne, kakii é kāxiꞌí nuu ne, kakañuꞌu, kakatsín dɨ. Mí tūví teú san ne, kaiꞌxi úꞌxe ñúꞌū naa i é ūꞌxe espíritu Xuva kō. 6 Dɨvi tsī nú tēú san dɨ ́ ne, nuu mínī é kāxiꞌí niꞌni vata kaa xuxu. Ntíkō diñɨ nú tēú san ni mēꞌñú i ne, ntâñɨ ́ kɨmi kɨ ́tɨ é ntantíto. Ñá te da dīi

 

 

 

14 ʼKadan

váꞌan tutú iña ñá nuu ntaꞌa i ūkún ñuú Ladiceá ne, káꞌān tsí Xuꞌu é kākaꞌán u é kuan koo na kōo. Ñá te kaēni ntaꞌví u, tsí da miī é nuu é ntaā i é kākaꞌán u. Ntaꞌa ko véꞌxi un ntɨꞌɨ ̄ é ede kûꞌvé Xuva kō. 15 Xuꞌu kakaꞌán u ni ō tsí iní u nte xkóon dēn. Ntē ña te iꞌnín ne, ntē ña te víꞌxin. Dií ka váꞌā ó tē dɨ ́ iꞌnīn né, o tē dɨ ́ vīꞌxin. 16 Dukuān ne, da xé ña te iꞌnín, ntē ña te víꞌxin ne, kakunteꞌxé ko o ne, ncho nantuꞌxen ú o. 17 Kakaꞌan tsi dóo kuikān, e dóo iō íña o, tsí ña tuvi nee é kātaan nuú o. Ntá tsi ña kakutuni o te dóo ntaꞌvín den, tsí ña te neé nuu áꞌvi o, tsí kantiꞌu ntuxnúu o ne, kantɨɨ ́n dɨ. 18 Dukuān ne, taꞌxi ú itsi nté koo viin: Kiꞌxin mí tuví u ne, kuiin kaá kuaan vaꞌa é ña te neé kadáka vata koo é kukuikan ntīꞌxen. Kuiin doo kuiꞌxin é kunūun vata koo é ña kukaꞌan nuu o é kāntɨɨn. Kuiin uꞌxen choꞌó dɨ é kūtsí nuu ntuxnúu o vata koo é na nāxiꞌí nuu o. 19 Xoó ñaꞌa, ña é kākuinimá ko ne, kantantaá u ña míꞌī é ña váꞌā  

 

 

 

 

 

 

 

E ntánuu iní ña Xuva kō e dukún kān

4  

 

 

 

 

447

APOCALIPSIS 4​, ​5

ntuxnúu tɨ uve ata tɨ ́ ni nūu tɨ. 7 Kɨtɨ kuvi ūun sán ne, vata kaa ñaña kaa tɨ. Kɨtɨ kuvi ūví san ne, vata kaa duntɨkɨ kaa tɨ. Kɨtɨ kuvi ūní san ne, vata ito ñaꞌa ito tɨ ̄. Kɨtɨ kuvi kɨ ̄mí san ne, vata kaa tadun kɨ ́tɨ kantava kaa tɨ. 8 Ngɨmi kɨ ́tɨ sán ne, uve iñu ntiꞌxin tɨ é un é un tɨ. Un tsi kokó taꞌan ntuxnūú tɨ un tsi nte má ntiꞌxin tɨ. Ntē ntúvi ntē níñu e ntákaꞌan tɨ ́ dɨ ̄ví Xuva kō: ¡Dɨvi ntō é na kuiko ñuꞌū ntɨ ́ nto, Xuvā ntɨ ́. Dɨvi ntō é Xuva ntīꞌxe ntɨ ́ nto, ña é kuvi vií da nēé ka nuu i, ña é tuvi kídaa, ña é tuví vevii, ña é dā ve véꞌxi!, kaꞌan tɨ. 9 Vāta da ntákaꞌan kɨ ́tɨ ntantíto san e dóo vaꞌá Xuva kō, e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña, dā ntaxéꞌe tɨ sintiáꞌvi ntaꞌa ña é tuví nú tēú san, ña é tuví ntii dañu ntūvi ne, 10 ñata, ñā é oko kɨmi ñáꞌa sán ne, ntánakunchɨ ́tɨ ña nú dɨ ̄ꞌɨ ́n ña é tuví nú tēú san é ntánuu iní ña ña é kāntíto ntii dañu ntūvi. Tsoo ñá leꞌe e kúvi kaá kuaan é ñūꞌu dɨkɨ ña nú tēú san, ntákaꞌan ña: 11 Dōo vaꞌá nto, é nakuiko ñuꞌū ntɨ ́ nto, Xuvā ntɨ, é kāꞌán ntɨ tsi dóo kaꞌnu nto, e dóo iō nto é viī ntó da nēé ka nuu i. Tsí ntoꞌo de kúꞌve ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto dá nēé ka é īo. Tsí da ntío nto é kūváꞌa ne, kūváꞌa ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ, kaꞌan ña.  

 

 

 

Dā nakáa A Leꞌntú san tutu é kātinuu

5

Īní u tsí ña é tuví nú tēú san ne, ntaꞌa kuaꞌa ña niꞌi ntaꞌa

ña ūun tutu é kātinuu. Tutú san ne, uve naꞌa ntuví o ata i. Úꞌxe sēu úve ata i. 2 Īní u uun ánjē, ña dóo ntii inī í san ne, dōó ntii kakaꞌan ña: —¿Xoó ntu é vāꞌá ntiꞌxe i é kuvi nakāa tutú san? ¿Xoó ntu é kuvi nakāa mí uve seú san? —kaꞌan ña. 3 Nté uun ñaꞌa, ña ntoo e dukún kān ne, nté uun ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví a, nté ñaꞌa, ña ntoo doxiꞌí kān, ña ni kúvi nakāa ñá tutú san, ntē ña ni kuvi kiní ña é ūve naꞌa iní tutú san. 4 Xuꞌú ne, ēku ntíꞌxe u, tsí ña ni níꞌi xoo e váꞌa i é nakāa tutú san, ntē ña ni níꞌi xoo koto nteé i. 5 Kidáā né, uun ñaꞌa ñatā sán kakaꞌan ñá nī ko: —Ñá kū ékūn kan. ¡Un kaa Ñaña tatá Judaa, Iꞌxá ika rei Dāvií san! Dɨvi ñā e kúvi idé ña é kuvi nakaā ñá tutú san. Dɨvi ñā e kúvi nantīi ntée ña mí ūve uꞌxe séú san —kuan ō kaꞌan ñátā san ní ko. 6 Kidáā ne, iní u tsi íkan tsī ntitsi uun A Leꞌntu méꞌñū nú tēú san, ni ngɨ ̄mi kɨtɨ ntantíto, ni ñatā san. Dîtó naꞌa i mí niꞌi kuiꞌi A Leꞌntú san da éꞌni ñaꞌa sán i. Úꞌxe ntɨ ̄kɨ i uve. Úꞌxe ntūxnúu i dɨ. Ntúxnūú i sán ne, náa i é ūꞌxe espíritu Xuva kō e táxnūu ña é kɨ ̄ꞌɨn dá kanɨɨ ñūxiví san. 7 Ne, kuéꞌēn A Leꞌntú san, kukiꞌi tutú san é niꞌi ntāꞌa ña tuví nú tēú san ntaꞌa kuaꞌa ña. 8 Dā kíꞌi tutú san ne, ngɨmi kɨtɨ ntantíto san ni ñatā, ña é oko kɨmi ñáꞌa sán ne, nākani ɨtɨ ña nuú A Leꞌntú san. É un é un ñatā sán ne, niꞌi ntaꞌa ña ūun kiñúꞌu ni ūun koꞌo kútū e kúvi kaá kuaan é ñūꞌu kútū e dóo váꞌa ñeꞌe úꞌme ī é kakene vatā ó ntákaꞌan ntâꞌví ña ntáduku ntée Xuva kō. 9 Ntaíta ña nchuꞌún xee é kākaꞌan:  

 

 

 

 

 

 

 

APOCALIPSIS 5​, ​6 Ntōꞌó ne, dōo vaꞌá nto é kīꞌi nto tutú san, é nākaá nto mí ūve seú san. Tsi éꞌni ñaꞌa san ntó ne, ētɨ nto nɨñɨ nto é nakuíin nto ñaꞌa kuenta iña Xuva ko, ña véꞌxi da nēé ka tatá i, da nēé ka túꞌun ñā, da míꞌī ká ñuu véꞌxi ña, 10 vata koo é kūvi vií ña rei ni dutu íña Xuva ko, é kadā kúꞌvē ñá ñuxiví san, kaꞌan ña. 11 Kidáā né, īto ú ne, tēkú ko é ña te da díi ánjē ntaíta ña ntíkō diñɨ teú san ni kɨ ̄tɨ ntantíto san, ni ñatā san. Ñá tē nté kaa nté kaa tɨtɨ ́n ña. 12 Un ntii tsī kéne ña, ntákaꞌan ña: ¡E dóo vaꞌá A Leꞌntu é xiꞌí san é nīꞌi e dóo kuvi vií, nī e dóo kukuikā, e dóo kiꞌin inī í, e dóo ntii inī i, e dóo kuiko ñuꞌu o ī, e dóo kada kaꞌnu o ī, e dóo nakueꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa i!, kaꞌan ña. 13 Kídaā né, tēkú ko tsí un ntɨꞌɨ nuū i é ntantíto é ntoo e dukún kan, nī nú nteꞌú san, nī doxiꞌí kan, ni ntute ñuꞌu kān ne, ntákaꞌan é uun ata tsi tātsin i: ¡Na nākuéꞌe o sintiáꞌvi ntaꞌa ña tuví nú tēú san, nī A Leꞌntú san; na kuiko ñuꞌu o ñā; na kada kaꞌnu o ñā; na kōo ña é viī ñá ntii dañu ntūvi!, kaꞌan. 14 Ngɨmi kɨtɨ ntantíto sán ne, ntákaꞌan tɨ: —¡Kuan koo na kōo! —kaꞌan tɨ. Ñatā, ña é oko kɨmi ñáꞌa sán ne, nākani ɨtɨ ña un tsi nte ñúꞌu kān é  

 

 

 

448 nuu iní ña ña é kāntíto ntii dañu ntūvi.

6

É ūꞌxe séú san

Īní u dá nāntii nteé A Leꞌntú san seu é kui ūun é ūꞌxe séú san. Tēkú ko tsí kakaꞌan uun kɨtɨ kantíto sán ne, dîtó vata te kākatsin: —¡Kixkoton! —kaꞌan tɨ. 2 Ītó u ne, īní u uun idú kuīꞌxin. Ña ntekú tɨ ne, niꞌi ntaꞌa ña ntuvē. Xéꞌe ña ñā leꞌe é kuntēkú dɨkɨ ñá ne, dā kíi ña é viī ñá duꞌxēn né, kūvi idé ña ntíi ña nuu i kān. 3 Dā nantii nteé A Leꞌntú san seu é kui ūví san ne, tēkú ko é kākaꞌan kɨtɨ kantíto, kɨtɨ kuvi ūví san: —¡Kixkoton! —kaꞌan tɨ. 4 Kidáā né, kīi xtuku idú, kɨtɨ kuēꞌe kueꞌen. Ña ntekú tɨ ne, niꞌi ntaꞌa ñā káa kāni. Níꞌi ñā e kúvi vií ña é nākiꞌi ña é vāꞌá koo kuntōo ñaꞌa san ñuxiví san, vata koo é kāꞌní taꞌan ña, xe un xé un ña. 5 Dā nantii nteé A Leꞌntú san seu é kui ūní san ne, tēkú ko tsí kakaꞌan kɨ ́tɨ kantíto, kɨtɨ kui ūní san: —¡Kixkoton! —kaꞌan tɨ. Ītó u ne, īní u kíi idú ntee. Ña ntekú tɨ ne, niꞌi ntaꞌa ña xkúꞌve. 6 Tēkú ko tatsin é vēꞌxi mí ntoo ngɨmi kɨtɨ ntantíto sán ne, kakaꞌan: —Uun xkúꞌvē kúdii nuní san niꞌi ña xāꞌví tsiñu ñā é uun ntūvi. Únī xkúꞌvē kúdii kɨtɨ sévada níꞌi ñā xáꞌvi tsiñu ñā é uun ntūvi dɨ, ntá tsi ña ku natɨ ̄vín aseté ni ntūte vinú san —kaꞌan. 7 Dā nantii nteé A Leꞌntú san seu é kui kɨ ̄mí san ne, tēkú ko tsí kakaꞌan kɨtɨ kantíto é kui kɨ ̄mí san: —¡Kixkoton! —kaꞌan tɨ. 8 Ītó u ne, īní u kíi idú kuāan. Ña ntekú tɨ ne, Doxiꞌí nani ñā. Áta ña  

 

 

 

 

 

 

449

APOCALIPSIS 6​, ​7

vēꞌxí uun ñaꞌa, ña é nanī Dôꞌvi. Nīꞌi ña é kūvi vií ña ni dāva ñaꞌa ñuxiví san é kuví ña méꞌñu duꞌxēn sán ne, ō kuví ña doko, ō kuví ña kuiꞌí san ne, o kuví ña é kɨtɨ diín san kaꞌní tɨ ña. 9 Dā nantii nteé A Leꞌntú san seu é kui ūꞌún san ne, īní u má nāa kan nima ñáꞌa, ña e éꞌni ñaꞌa san kuenta iña túꞌun Xuva kō, tsí ña ni uꞌví ña é kāꞌan ñá iña Xuva ko. 10 Nɨɨ ̄ kueꞌén ini ña ntákaꞌan ña: —Xuvā ntɨ ́, kaꞌnu kueꞌen nto. Ntōꞌo é sāntu ntíꞌxe nto. Ntōꞌó ne, un ntɨꞌɨ ̄ é kākaꞌan nto é nuu é ntaā i. ¿Nēe ntúvi ntu kada kúꞌvē nto iña ña ntántoo ñuxiví san é ntānáa nto ni ñāꞌa, ña éꞌní ntɨ? —kaꞌan ña. 11 Kidáā ne, dá un dá un ña niꞌi ña doo kuiꞌxin é kūꞌun ña. Kakaꞌan ñá ni ñā é diin diín tsi kuntōo ká ña, da nté xee táꞌan é kūví ntɨꞌɨ taꞌan ña é dadɨɨ ntáde tsiñu ña iña Xuva ko. 12 Dā nantii nteé A Leꞌntú san seu é kui īñú san ne, ītó u ne, kutūní ko é un vaꞌa váꞌa tsi taan ne, kuntee kuēꞌén ngantií san, é vata kaa doo ntee é xkūꞌún ñaꞌa dá ntoo ña dontɨ ́ni. Xóō sán ne, kukuēꞌe kueꞌen váta ito nɨ ̄ñɨ. 13 Xntɨvi é ūve e dukún kān ne, nakóꞌxo nté ñuxiví a, vatā ó kanakoꞌxo kɨtɨ tun igu uté san da dóo kainu tatsin kaꞌni. 14 Ntoko ñuꞌu miī e dukún kan, vatā ó kakuvi vikó san dá kāntava. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ xuku ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuꞌu é ntoo nú ntute ñuꞌu kān ne, nakuntoó xio. 15 Kidáā ne, nakuꞌun xūꞌu ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ rei, ñá ntoo ñuxiví a, nī ña naꞌnu ñaꞌa sán, nī tóꞌō sntadún san, nī ña kuiká san, nī ña e dóo ntii inī í, nī ña ntáde tsiñu, nī tóꞌo ñā ne, ñúꞌu xuꞌū ñá mâví ni nēꞌu xuu. 16 Káꞌan ña ni xūku sán ni xūú san:  

 

 

 

 

 

 

 

—¡Na tānɨ mí ñuꞌu ntɨ. Na tāví ntɨ vata koo é ña kiní ña tuví nú tēú san ntɨ, tsí un váꞌa tsi kakudiin A Leꞌntú san nī ntɨ! 17 Tsí e xee ntúvi kaꞌnu é tāꞌxi ña é ntōꞌo ko ne, ¿xoó ntu kutíi i? —kaꞌan ña.  

Tatá ña Israee, ñá uve nāꞌa seu Xúva kō

7

Kidáā né, īní u kɨmi ánjē, ña ntâñɨ ngɨmí o diñɨ ñuxiví san. Ntaédɨ ́ nuu ña mí kakiꞌxi ngɨmí tatsín san vata koo é ña kunú ka tatsín san ñuxiví a, nté nú ntute ñuꞌu kān, nté da míꞌī ka má utun. 2 Kidáā né, īní u tuku ánjē, ña véꞌxī nte mí kene ngántií san, niꞌi ntaꞌa ña sēu Xúva kō, ña é kāntíto ntiꞌxe. Un ntii tsī kéne ña, kakaꞌan ñá nī ngɨmi ánje, ña nguiī san, ña é xeꞌé Xuva ko ītsi é natɨvī ñá ñuxiví san ni ntute ñuꞌū san: 3 —¡Kuntētu ká nto! ¡Ñá kū dɨ ́ natɨvī ntó ñuxiví san, nté ntute ñuꞌū san, nté utun san dá nte kuvi xntēé ntɨ seu Xúva kō xteén ñaꞌa, ña e ntáde tsiñu iña ña! —kaꞌan ña. 4 Tēkú ko nté kaa ñaꞌa uve naꞌa ña seú san, tsí uun sientu uvi díko kɨmi míil ñaꞌa tatá ña Israeé san. 5 Uxuvi míil ñaꞌa tatá Judaá san uve naꞌa ña seú san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Rubeén san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Gaá san, 6 uxuvi míil ñaꞌa tatá Aseé san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Neftalií san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Manaseé san, 7 uxuvi míil ñaꞌa tatá Simiuún san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Levií san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Isacaá san, 8 uxuvi míil ñaꞌa tatá Zabuluún san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Joseé san, uxuvi míil ñaꞌa tatá Benjamiín san. Kuan ō ñá uve naꞌa ña seú san.  

 

 

 

 

 

 

APOCALIPSIS 7​, ​8 Ñá te da dīi ñaꞌa, ña ñuꞌu doo kuiꞌxin 9 Kidáā

né, īto ú, īní u ña te da díi ñaꞌa, ña ntâñɨ nú tēú san ni nūu A Leꞌntú san. Ntē ña kuvi káꞌvi o ñā e dóo tɨtɨ ́n ña, ña é vēꞌxí da míꞌī ká ñuu dá kanɨɨ ñūxivi. Ntáduku ntée ña da nēé ka tatá ña; da nēé ka túꞌūn ntákaꞌan ñá dɨ. Doo kuiꞌxín ñuꞌu ña ne; odo ntaꞌa ña ntāꞌa ñuu. 10 Un ntii tsi ntákaꞌan ña: Da mii tsi Xuva kō, ña tuví nú tēú san, nī A Leꞌntú san, ña é kuvi nakáku kō, kaꞌan ñáꞌa san. 11 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ánjē san ntáñɨ ̄ ña ntíkō diñɨ nú tēú san, ni ñatā sán, nī ngɨmi kɨ ́tɨ ntantíto san. Nákuntoo tɨxɨ ñā nú tēú san ne, nánūꞌu ñá iní ña Xuva kō, 12 ntákaꞌan ña: ¡Kuan koo na kōo! Na kada kaꞌnu o Xuva kō, tsi dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña, dōó kiꞌin inī ña. Na nākuéꞌe ō sintiáꞌvi ntaꞌa ña ne, na kuiko ñuꞌu o ñā dɨ, tsi dóo iō ña é viī ña; dōó ntii inī ña. Kuan koo na kāꞌan o íña Xuva ko ntii dañu ntúvi. Kuan koo na kōo, kaꞌan ánjē san. 13 Kidáā ne, kakaꞌan úun ñaꞌa ñatā san ní ko: —¿Nēe ñáꞌa ntu ña sāꞌá, ña ñuꞌu doo kuiꞌxín san? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi ña? —kaꞌan ña. 14 Kidáā ne, kakaꞌán u ni ñā: —Ntōꞌo é īni nto —kaꞌán u. Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī kó:  

 

 

 

 

450 —Ña sāꞌá ne, dɨvi ñā é vēꞌxi ña mi dóo ntántoꞌo ñaꞌa. É ntukuiꞌxīn kueꞌen dóo ña, tsí nɨñɨ Á Leꞌntú san nákate ña. 15 Dukuān e ntáñɨ ̄ ñá nú tēu Xúva kō, e ntáxntii ña ñā nte ntúvi ntē níñu ini ukún ña kān. Xuva kō, ña tuvi nú tēú san, kunuu méꞌñu kunuu dava ña ña. 16 Ña kákɨ ̄n ká ña, ntē ñá ītsí ka ñá ntute. Ña kókō ká ña kaꞌni ngántií san, tsí kuntoo ña mi é vētɨ ́ san ve. 17 Tsí A Leꞌntu é tuví nú tēu kán ne, kuenta vií ña vata kaa uun paxtu, é kɨ ̄ꞌɨn níꞌi A Leꞌntú san ña mí kakii ntute kuīi é nīꞌi ñá ntuvi íña ñá ne, mii Xuva ko naītsi ñá un ntɨꞌɨ ntute nūú ña —kaꞌan ña.  

 

 

Seu e kúvi ūꞌxe ni koꞌo kútū e kúvi kaá kuaan

8

Dā nantii nteé A Leꞌntú san seu é kuvi ūꞌxé san ne, xíō kadin kueꞌen tsi e dukún kan te dāva ura. 2 Kidáā ne, iní u uꞌxe ánjē ntáñɨ ̄ ñá nuu Xuva ko. Odo ña kui kui uun ña trunpeta. 3 Kidáā ne, xéē ká uun ká xtuku ánjē, níꞌi ntaꞌa ñā koꞌo kútū e kúvi kaá kuaán san ne, kántītsí ña nú nāa kan. Dōo kueꞌe kútu niꞌi ña é nādaká taꞌan ña ni tūꞌun e ntákaꞌan ntâꞌví ñaꞌa, ña ntánuu iní i Xuva kō, é kuēꞌé ña nú nāa e kúvi kaá kuaan é tuví nú tēú san. 4 Kúxēe uꞌme kútū san é niꞌi ntāꞌa ánjē sán ne, xée mí tuví Xuva ko dadɨɨ ni tūꞌun e ntákaꞌan ntâꞌví ña e ntákaꞌan ni Xuva ko. 5 Kidáā né, kīꞌi ánjē san koꞌo kútū sán ne, dā tsúꞌun tsitu ña ngɨñūꞌu é kaiꞌxi nú nāá san ne, da nakuíta nuu ña ñuxiví a. Dōo dito káñuꞌú ne, xīꞌí nuu ne, táān dɨ.  

 

 

 

451

APOCALIPSIS 8​, ​9 13 Kidáā

Trunpeta é ūꞌxé san

6 Kidáā

ne, ánjē, ña é ūꞌxe ñáꞌa, ñá odo trūnpetá san ne, íō tuꞌvé ña é nakuēku ña. 7 Ánjē, ña é kuvi ūun sán ne, nakuéku ña trunpeta ña. Ura tsí i kɨ ́ɨn davi xuú ni ñūꞌu é kādaka nɨ ́ñɨ ñúxiví kān. Uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi ñúxiví san ne, íꞌxi ntɨ ̄ꞌɨ. Uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi utún san ne, íꞌxī ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ un tsi nté kuꞌu xɨꞌɨ ́ san. 8 Ánjē, ña é kuvi ūví san ne, nakuéku ña trūnpeta ñá dɨ. Kidáā ne, uun nuu i é vāta kaa xuku kaꞌnu é kaiꞌxi kaá ne, un ntii tsī koꞌxó nuu nú ntute ñuꞌu kān. Uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi ntute ñúꞌu sán ne, ntūvi nɨñɨ. 9 Uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi kɨtɨ ñúꞌu nú ntute ñuꞌu kān ne, xíꞌi ntɨ ̄ꞌɨ tɨ ne, íꞌxi uun tāꞌvi i é kuvi ūni taꞌvi tún ntōó san dɨ. 10 Ánjē, ña é kuvi ūní san ne, nakuéku ña trūnpeta ña. Kidáā ne, uun xntɨví kaꞌnu sán ne, kóꞌxō é vēꞌxí nte e dukún kān. Kaiꞌxí vatā ó kaiꞌxi chúꞌún san. Kóꞌxō nuu uun taꞌvi i é kuvi ūni taꞌvi ntute káꞌnu sán nī mí kaeꞌnu ntute san. 11 Xntɨví san ne, Rkavé nanī. Uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi ntute sán ne, kúrkavē kueꞌen. Ñá te nté kaa ñaꞌa xiꞌi ña e xíꞌi ña ntute é kadāká rkavé san. 12 Ánjē, ña é kuvi kɨ ̄mí san ne, nakuéku ña trūnpeta ñá ne, uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi ngántií san ni uun tāꞌvi i é kuvi ūni taꞌvi xoó san nī xntɨví san ne, niꞌi kuíꞌi. Uun taꞌvi ī kúnee é un é un nuu i ne, uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌvi ntuví san ne, ñá ni xīꞌí nuu ká ngántií san. Niñú san ne, kuan tsi ō kúvi: ñá ni xīꞌí nuu ká xoó san nī xntɨví san dɨ.  

 

 

 

 

 

né, da nɨɨ ̄ kaito ú ne, tēkú ko kaiko uun tadun méꞌñū e dukún kān ne dá un ntii tsi kākaꞌan: —¡Ai! ¡Ña ntâꞌví ntu ñaꞌa, ña ntántoo ñuxiví san, te kuēku xtuku trunpeta íña é ūní ka ánje, ña nguiī san! —kaꞌan tɨ.

9

Á njē, ña é kuvi ūꞌún san ne, nakuéku ña trūnpeta ña. Kidáā né, īní u uun xntɨvi é kōꞌxó nte e dukún kān un tsi nte nú ñuꞌu kān. Xntɨví san ne, niꞌi ntakāá xiꞌi tótsín san. 2 Nākaán ña xiꞌi tótsín san ne, un váꞌa tsi kéne uꞌme xiꞌí san, vatā ó kakene uꞌme ini úrnu káꞌnu kueꞌen. Kūneé ngántií san ni kanɨɨ ̄ e dukún kan ūꞌme tótsín san. 3 Méꞌñū uꞌmé san ne, véꞌxī skunti é kaka tɨ kanɨɨ ñūxiví a. Níꞌi tɨ ̄ é kuēꞌé tɨ vatā ó de tduꞌme, kɨtɨ īó ñuꞌu a. 4 Káꞌan ña ni tɨ ̄ é ña ku nantɨꞌɨ tɨ ite é kaeꞌnu ñuꞌu a, nté kūꞌu kuii, nté ūtun dɨ. Da mii tsi ñāꞌa san kuéꞌe tɨ ña, tē ña te uve náꞌa xteén ña seu Xúva kō. 5 Níꞌi tɨ ̄ é nantoꞌo tɨ ña te ūꞌun xoo, ntá tsi ña kuvi kaꞌní kueꞌen tɨ ́ ña. Mí kaxéꞌe tɨ ne, kaexnúu vatā ó kaexnúu da kaxéꞌe tduꞌmé san. 6 Ntuvi tsikán ne, un váꞌa tsi nantuku ñāꞌa san nté koo kuví ña, ntá tsi ña níꞌi ña nté koo. Kuān te un váꞌa tsi ntio ña é kuvī ñá ne, ñá nīꞌi ñá doxiꞌí san. 7 Skuntí san ne, vata ntáa idú kɨtɨ tuꞌvé i é kɨ ̄ꞌɨn tɨ méꞌñu duꞌxēn ntáa tɨ. Dɨ ́kɨ tɨ ̄ ne, odo é vata ntáa leꞌe e kúvi kaá kuaan ntáa. Núu tɨ ̄ ne, vata ito nuu ñaꞌa ito. 8 Idi tɨ ne, vatā ó nani idi ñadɨ ̄ꞌɨ. Nūꞌú tɨ ne, vata ntáa nuꞌu ñaña ntáa. 9 Uve ata tɨ tdɨꞌxɨ e nté kaa te káa kúvi. Dā  

 

 

 

 

 

 

 

452

APOCALIPSIS 9​, ​10 ntáva tɨ ne, kakañuꞌu vata te ntaíta ntiꞌxin ña te da díi kareta e ntáñuꞌu idú, kɨtɨ ntaínu méꞌñu duꞌxēn san. 10 Dúꞌme tɨ ̄ ne, vata ntáa duꞌme tdúꞌme ntáa ne, ini xeꞌe tɨ ́ dɨ. Dúꞌme tɨ ̄ san ntée é ntuku kuiꞌī tɨ ́ ñaꞌa san úꞌun xoo. 11 Tōꞌó tɨ ne, dɨvī ánjē, ña e ntée ntaꞌa i totsín san. Abaduun nani é tūꞌun hébreú ne, Apoliuun nani é tūꞌún griegú ne, kani túꞌun “é nantɨ ̄ꞌɨ kueꞌen”. 12 É īta ntíꞌxin é kuvi ūun dóxō. Úvī ká kakunaá ve. 13 Kidáā ne, ánjē, ña é kuvi īñú san ne, nakuéku ña trūnpeta ña. Tēkú ko uun tatsin í e kíi méꞌñū ngɨmi ntɨ ́kɨ san é ōdo nú nāa e kúvi kaá kuaan é ntitsí nuu Xuva ko. 14 Kídaā ne, kakaꞌan tátsín san nī ánjē, ña é kui īñu, ña é niꞌi ntaꞌa trunpeta: —Nantuten ngɨmi ánjē, ña é uve tɨ ̄ɨn mí kainu ntute kaꞌnu é nani Eūfrate —kaꞌan. 15 Kidáā né, nāntuté ña ngɨmi ánjē san é kaꞌnī ñá uun taꞌvi i é kuvi ūni taꞌvi ñaꞌá san, tsi é ntoo túꞌvē ñá tē xee úra i, ni ntūví, ni xōó, ni kuīa. 16 Kūtuní ko nté kaa sntadun, ña ntántōdó idú ne, uvī sientu míñuu ña. 17 Xée nūú ko idú san nī ña ntántodō tɨ. Sntadún san ne, ntántiꞌu núu kúñu ñā káa é kaito kuēꞌé, nī é kuīí, nī é kuāán dɨ. Dɨ ́kɨ idū ñá ne, vata ntáa dɨkɨ ñáña ntáa ne, kakii ñuꞌu xúꞌu tɨ. Úꞌme ni dūꞌxé ñuꞌu dɨ. 18 Xíꞌi uun tāꞌvi i é kuvi ūni taꞌvi ñaꞌá san ntuni núu tsi i: ñuꞌú san ni ūꞌmé san ni dūꞌxé ñuꞌú san e kíi xuꞌu tɨ. 19 Tsí idú san ne, īó ntii tɨ ̄ é kuvi kaꞌní tɨ ñaꞌa é xūꞌu xtɨ ́ ni dūꞌme tɨ. Tsí duꞌme tɨ ́ ne, vata kaa  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

dɨkɨ kóo ne, dɨvī é kantuku kuiꞌī tɨ ́ ñaꞌa san. 20 Ntá tsi ña nguiī san, ña é ña ni duku ntée tsikán ne, ñá ni natɨ ̄vi iní ña kuétsi ñā é ntē ña ni xtuví mii ñā é nuu iní ña é ña váꞌā san ni sántu ñā e kúvi kaá kuaán, nī káa kuīꞌxín, nī káa kuēꞌé, ni xūú, ni ūtun dɨ, é ntē ña kaíto, ntē ña katéku i, ntē ña kui kaká dɨ. 21 Ntē ña ni nátɨvi iní ña é kuān tsi o ntaéꞌní ña ñaꞌa, e ntáde ña dotatan, e ntáde ña é kini kaa ni ñadɨ ̄ꞌɨ, e ntadúꞌu ña dɨ.  

 

Ánje ni tūtu luꞌnti é kātinuú san

10

Kidáā ne, iní tuku ú uun ánjē, ña dóo ntii inī í ne, véꞌxi ñā e dukún kān. Nuu taꞌán ña viko; ntee rkuáꞌnti dɨkɨ ̄ ña. Núu ñā ne, kaxiꞌí nuu vatā ó kaxiꞌí nuu ngántií san. Dɨ ̄ꞌɨ ́n ña ne, vata kaa ntuꞌu é kaiꞌxi kaa. 2 Niꞌi ntaꞌa ña ūun tutu luꞌnti é kaa ntāa. Dɨ ̄ꞌɨ ́n kuaꞌa ña xtúvi ña nú ntute ñuꞌu kān né, dɨ ̄ꞌɨ ́n datsin ña ne, ñuꞌu san xtúvi ña. 3 Un ntii tsi káchuꞌu ña, vatā ó de ñaña dá kanakɨtɨ tɨ ̄. Dā kúvi kachuꞌu ñá ne, kātsín uꞌxé ito. 4 Dā kúvi katsin é uꞌxé ito sán ne, ncho xnteé naꞌa u é kākaꞌan, ntá tsi dá iō tuꞌvé u é kaꞌu ú ne, tēkú ko uun tatsin e dukún kān, kakaꞌan: —Xnuun xūꞌun e téku o e kátsin uꞌxé ito. ¡Ña kū dɨ ́ xnteen naꞌan! —kaꞌan. 5 Kidáā ne, ánjē san, ña ntitsi nú ntute ñuꞌū sán ni ñūꞌu a dɨ ́ ne, nátāꞌan ntée ña ntaꞌa kuāꞌa ña e dukún kān. 6 Natékū ñá Xuva kō, ña kantíto ntii dañu ntūvi, ña de váꞌa e dukún kan ni ñūxiví ni ntute ñuꞌu ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nee iñá  

 

 

 

 

453

APOCALIPSIS 10​, ​11

katuví, kakaꞌan ña tsí ña kukuíi ka. ña tsí ntuvi dá nakuēku ánjē, ña é kui ūꞌxé san, trunpeta ñá ne, kuntaa núu i é mii tsi Xuva ko īni ñá, vata ō kaꞌan ñá nī ña dé tsiñu iña ña, ña ntákaꞌan túꞌun ñā. 8 Kidáā ne, tátsīn e tékū ko díꞌna ne, kakaꞌan xtúku nī ko nte e dukún kān: —Kuēꞌén, kūkiꞌín tutu é niꞌi ntaꞌā ánjē sán, dɨvī é nakāa ñáꞌa, ña ntitsí nú ntute ñuꞌu kan ni ñūꞌu a —kaꞌan. 9 Dukuān ne, ñéꞌē u mí tuvi ánjē sán ne, íkān ú tutú san. Kakaꞌan ñá nī kó: —Kiꞌin ne, dá kāꞌxin. Tē éꞌxin ne, vídin vata ēꞌxí ntúdin kɨ ̄tume, ntá tsi kuia nūu íꞌxi o kān —kaꞌan ña. 10 Kídaā né, kīꞌi ú tutú san é niꞌi ntaꞌā ánjē sán ne, ēꞌxí u. Kuan ēꞌxi ntíꞌxe vata ēꞌxi ntúdin, ntá tsi dā kúvi éꞌxi ú ne, kuia nūu íꞌxi ko. 11 Kakaꞌan ñá nī kó: —Da miī é kāꞌan ntódon kán ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntoo dā míꞌī ká ñuú, nī ña ntákaꞌan dá nēé ka túꞌun, ni rēi ñá dɨ —kaꞌan ña. 7 Kakaꞌan

 

 

 

 

11

Ña é ūvi ñaꞌa, ña é kāꞌan ntódo túꞌun Xuva kō

Kidáā né, tāꞌxi ña kó uun ntoo kani, vata kaa utun é kīꞌi kúꞌve núu ō káa ne, kakaꞌan ñá nī ko: —Nākuntítsin, kīꞌin kúꞌven úkun Xuva ko nī nú nāa ñá ne, kaꞌvin nté kaa ñaꞌa ntánuu iní ña Xuva kō má ūkún san. 2 Ntá tsi ña kiꞌin kúꞌven kura ukún san, tsí xeꞌé ña sáꞌā é kūvi iña ñaꞌa, ña é ña íni xoo é Xuva kō ne, kaka nuu ña ñuú Xuva ko te ūvi díko uvi xoo. 3 Xuꞌú ne, taxnūu ú uvi ñaꞌa, ña é kāꞌan ntódo  

 

túꞌūn kó ne, kuꞌun ña duꞌnu kúxta úun míil uvi sientu uni díko ntūvi —kaꞌan ña. 4 Ña é uvi ñaꞌá san ne, vata ntáa uvi útun olívu ntáa ña. Vata ntáa tun tsumē é ūví san e ntâñɨ núu Toꞌo ñuxiví san ntáa ña. 5 Tē xoó ncho ntukū kuiꞌi í ña ne, kene ñuꞌu xuꞌu ña ne, koko kueꞌen. Kuān koo ntoꞌo ña ntaínchuꞌvi ña. 6 Ña uvi ñaꞌá san ne, īó ntii ñā é nakādɨ ñá e dukún kān vata koo é ña kɨɨn dávi da nɨɨ ̄ ntákaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva kō. Īó ntii ñā é kūvi vií ña é ntūvi nɨñɨ ntuté san ne, kuvi vií ña é nantōꞌo ña ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví san, é tɨ ̄ɨ ́n ña da nēé ka kuiꞌi vata koo é ntio ña. 7 Ntá tsi dā ita ntíꞌxin kaꞌan ntɨ ́ꞌɨ ña túꞌun Xuva kō né, kēne uun kɨtɨ xuꞌu totsín san é viī tɨ ́ ni ña duꞌxēn. Kuvi vií tɨ kaꞌní tɨ ña. 8 Kidáā né, kuntōo méꞌñū kúñu ñā itsi méꞌñū ñuú kaꞌnu san mi náxnteē ñá Tóꞌo kō ntíkā krusí san. Ñuú sāꞌá ne, vata kaa ñuú Sodomá ni ñūú Egítō kaa. 9 Úni ntūvi nte dáva ne, koto ñaꞌa san kúñu ñā, ña véꞌxi da míꞌī ká ñuú, da nēé ka tatá ña, é da nēé ka túꞌūn ntákaꞌan ñá dɨ ne, ñá kuēꞌé ña itsi é kuntūꞌxi váꞌa ña. 10 Ña ntántoo ñuxiví san ne, ñá tē nté kaa diní ña tsí xiꞌí ña uvi ñaꞌá san. Vií ña viko ne, kuéꞌe ñā doméni táꞌan ña, tsí ña uvi ñaꞌa, ña é kaꞌan ntódo túꞌun Xuva kō né, dōó nantōꞌo ñá ña ntántoo ñuxiví sa. 11 Ntá tsi da kúvi uni ntúvi ntē dávā ne, nantóto xtuku Xuva ko ntuvi ñáꞌa san ne, nākuiñɨ ña. Un váꞌa tsi ûꞌví un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san dá ini ña ña. 12 Kidáā né, tēkú ña uvi ñaꞌá san e dóo ntii kakaꞌan tátsin é vēꞌxí e dukún kan ni ñā:  

 

 

 

 

 

 

 

 

454

APOCALIPSIS 11​, ​12 —Kiꞌxi nto iꞌa —kaꞌan tátsín san. Dukuān ntaíni ña ntaínchuꞌvi ñá san ne, kúntāa ña e dukún kan mēꞌñú vikó san. 13 Ura í tsikán ne, un váꞌa tsi taan. Kóꞌxo uun taꞌvi ī é kuvi ūꞌxi táꞌvi ñuú san. Úꞌxē míil ñāꞌa xiꞌi ñá da ita ntíꞌxin kúvi taan. Ñaꞌa, ña ntántoo ká san ne, ñá te nté kaa uꞌví ña. Da kidáā nanuꞌu ñá iní ña e dóo kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān. 14 É īta ntíꞌxin é kuvi ūvi dóxō sán ne, e dóko sā xee é kuvi ūní san ve.  

 

Trunpeta é kuvi ūꞌxé san

15 Kidáā

ne, ánjē, ña é kuvi ūꞌxé san ne, nakuēku ña trunpeta ña. Dîto tsí un ntii tsī ntákaꞌan tátsín e dukún kān: Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú ñuxiví san ne, kaduku ntée Xuva kō é kadā kúꞌvē ña, ntuvi ñá Cristu, ña e táxnūu ña. Ntii dañu ntūvi é kadā kúꞌvē ña, kaꞌan. 16 Kidáā né, ñatā, ña é oko kɨmi ñáꞌa, ña ntántoo nú tēu núu Xuva kó san ne, un tsi nákunchɨtɨ ntaā ñá nuu Xuva ko é nuu iní ña ña, 17 ntákaꞌan ña: Nataꞌxi ntɨ ́ sintiáꞌvi ntaꞌa nto, Xuvā ntɨ ́, ña e dóo kaꞌnu. Dɨvi ntō é tuví nto vevií ne, dɨvi ntō kídaā dɨ ́ ne, kuan tsi koo kutuvī ntó ntii dañu ntūvi. Nataꞌxi ntɨ ́ sintiáꞌvi ntaꞌa nto, tsí e níꞌi nto e dóo iō nto é viī ntó ne, e éni ntuꞌu nto kadē kúꞌvē ntó ve. 18 É kūdiin ña ntántoo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san, ntá tsi é xee ntúvi é kuēꞌé nto ña é ntōꞌo ña ve.  

 

E xée ntūvi é kadā kúꞌvē nto iña ñá ntɨx̄ ɨ ́ san ne, kuéꞌe nto ñā é vāꞌá, ña dé tsiñu iña nto, ña é kaꞌan ntódo túꞌun nto, nī ña é kāꞌan náa nto. Kuéꞌe ntō é vāꞌá iña ñaꞌa, ña e ntaíko ñuꞌu nto, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá, te kuetsi, te naꞌnu ña. E xée ntūvi é nantōꞌo nto ñaꞌa, ña ntánatɨ ̄ví ñuxiví san, kaꞌan ña. 19 Kidáā né, nākaán xiꞌi úkun Xuva kō é tuví e dukún kān ne, iní i kān ne, dîtó tuví etun mí ñuꞌu váꞌa lei Xúva kō. Kidáā né, dōó kaxiꞌí nuu. Dōó kakatsín dɨ. Dōo dîtó tatsín san. Dōó katáan dɨ. Un váꞌa tsi kakɨɨn davi xuú dɨ.  

12

Uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ni kɨ ̄tɨ ña váꞌa, kɨ ̄tɨ uꞌxe dɨ ́kɨ i

Kidáā né, kīi dîtó uun e dóo kaꞌnu e dukún kān. Ikān ntitsí uun ñadɨ ̄ꞌɨ ́, nuu táꞌan ña ngántií ne, xóō sán ne, ntekú ntiꞌi dɨ ́ꞌɨn ñā ne, leꞌe é kuváꞌa é ūxuví xntɨvi ntekú dɨkɨ ña. 2 Ñuꞌu iꞌxá ña ne, kakachuꞌu ntáa ña é kaexnúu íꞌxi ña, tsi dokó sa káku iꞌxá ña. 3 Kidáā né, kīi ká xtuku uun nuu i e dukún kān. Īní u é ntītsí uun kɨtɨ ña váꞌā, teku kuéꞌe tɨ, é ūve uꞌxe dɨ ́kɨ tɨ ni ūꞌxi ntɨ ́kɨ tɨ. Kuān o ntántīdó leꞌe san xé un xé un dɨkɨ tɨ. 4 Dúꞌme xtɨ ̄ dita núu tɨ uun taꞌvi ī é kuvi ūni taꞌví xntɨví san ne, nákōꞌxó nuu tɨ nte ñuxiví a. Kidáā ne, íntītsí kɨtɨ ña váꞌā san nuu ñadɨꞌɨ ́, ña dokó sa káku iꞌxá i. Ntitsí nteē tɨ i é kāꞌxi tɨ ́ i te káku. 5 Iꞌxa é nakāku ña ne, iꞌxa tii é kadā kûꞌvé un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu, é  

 

 

 

455

APOCALIPSIS 12​, ​13

kuniꞌi ntaꞌa tātun i e kúvi káa. Ntá tsi Xuva kō ne, nakíꞌi ña iꞌxá san é kūtuví ni ñā nú tēu ña. 6 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, īnu ña, kueꞌen ñá ñuu itsi mí xtúvi tūꞌvé Xuva kō mí kutuvī ñá, mí kuēnta víi ña ña uun míil ūví sientu uni díko ntuvi. 7 Kidáā ne, kúvi duꞌxēn e dukún kān. Ánje ña odo nūu, ñá nani Mīgee, dɨ ́vi ña ni un ntɨ ̄ꞌɨ ánje ñā ne, náā ñá ni kɨtɨ ña váꞌā san. Kɨtɨ ña váꞌā sán ni un ntɨ ̄ꞌɨ ánje tɨ ̄ ne, un váꞌa tsi náa tɨ ni ñā, 8 ntá tsi ña ni kuvi vií tɨ. Ñá ni nīꞌi mí kuntōo ká tɨ nī ánje tɨ ̄ e dukún kān. 9 Dukuān ne, nákōꞌxó ña kɨtɨ ña váꞌā san, kɨtɨ itúvi nte ntúvi díꞌna, kɨtɨ é nanī diablu, tóꞌō e ña váꞌā san. Dɨvi tɨ ̄ é Satanaa náni tɨ dɨ, kɨtɨ kaeni ntaꞌví ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví san. Nákōꞌxó ña tɨ ni un ntɨ ̄ꞌɨ ánje tɨ ūun tsi nte ñúxiví a. 10 Tēkú ko tsí un ntii tsi kākaꞌan tátsín san nte e dukún kān: E xée ntūvi é nakākú Xuva ko ko vē. E xée ña e dóo ntii inī ña é kadā kúꞌvē ña. Cristu, ña táxnūu ña ne, kodo núu ña é un ntɨꞌɨ vē. Tsi é nakóꞌxo nteē ñá kɨtɨ katsiꞌi kuétsi taꞌan ko ntaꞌa Xuva ko ntē ntúvi ntē níñu. 11 Kūvi idé taꞌan ko sán nī e ña váꞌā san kuenta iña nɨ ́ñɨ é etɨ ́ A Leꞌntú san, ni kuēnta iña túꞌūn é nuu é ntaā i e ntákaꞌan ñá, tsi ña ni de víni ña ntuvi iña ña, kuān te na kuví ña. 12 Kuntōo díni ntó ve, e dukún kan, ni un ntɨꞌɨ ̄ ña ntántoo ikān.  

 

 

 

 

Ntá tsi ñā ntu ntáꞌvi ide nto, ña ntántoo ñuxiví san nī nú ntute ñuꞌu kān, tsí e ntíi tóꞌō e ña váꞌā san mí ntoo nto ve. Un váꞌa tsi kakudiin, tsí ini tsí ña naꞌá ka kutuvi, kaꞌan tátsín san. 13 Dā íni kɨtɨ ña váꞌā san tsí nakóꞌxo ña tɨ ñuxiví a ne, íntīkɨn tɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña nakāku iꞌxa tií san. 14 Ntá tsi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, niꞌi ña uvi ntiꞌxin tádun kaꞌnú san é ntāva ña, kɨꞌɨn ña ñuu itsí kān, mi dóo ikā mí tuví kɨtɨ ña váꞌā san. Ikān ne, níꞌi ñā é kāꞌxi ñá uni kuia nte dáva. 15 Kɨtɨ ña váꞌā sán ne, tāvá tɨ ntute xuꞌu tɨ é vata kaa ntute kaꞌnu kaa vata koo é kɨ ̄ꞌɨn niꞌi ntuté san ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. 16 Ntá tsi xntíi ñūꞌú san ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san, e nántɨka ñúꞌu sán ne, ikan kūntíi ntute kaꞌnu san e táva kɨtɨ ña váꞌā san xuꞌu tɨ. 17 Dukuān né, kūdiin kuéꞌen kɨtɨ ña váꞌā sán ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Ntaka tɨ ikān ne, dá kuēꞌen tɨ é viī tɨ ́ duꞌxen ni iꞌxā ñá, ña nguiī san, ña ntáde ntaa é kākaꞌan Xúva kō, ña ntántīkɨn Jésuu.  

 

 

 

 

Úvi kɨ ̄tɨ dóo donchuꞌvi ntáa

13

Ntītsí u nú ñutɨ diñɨ ntute ñúꞌu san, īní u kéne ntita úun kɨtɨ e dóo donchuꞌví kaa méꞌñu ntute ñuꞌu kān, kɨtɨ uve uꞌxe dɨ ́kɨ í ni ūꞌxi ntɨ ́kɨ i. Kántīdó leꞌe é un é un ntɨ ́kɨ tɨ. Uve naꞌa dɨ ́kɨ tɨ e dóo kinī ó kakaꞌan kuénta iña Xuva ko. 2 Kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa, kɨtɨ é īní u sán ne, vata kaa ñaña tekú kaa tɨ. Ntá tsi dɨ ́ꞌɨn tɨ ̄ ne, vata ntáa dɨꞌɨn oso ntáa ne, xuꞌu tɨ ne, vata kaa xuꞌu ñaña kaa. Kɨtɨ ña váꞌā sán ne, xéꞌe tɨ ntii tɨ ̄ é ntēé kɨmi tɨ ̄. Xéꞌe tɨ  

456

APOCALIPSIS 13 tēu tɨ mí tuví tɨ é viī tɨ ́ tsiñu kaꞌnu. 3 Kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa sán ne, vata tē niꞌi kuíꞌi kueꞌen úun dɨkɨ tɨ, ntá tsi é ntuváꞌa. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntántoo ñuxiví san ne, ntántīkɨn ñá tɨ, tsí koo da kúduꞌva ña é ntuváꞌa dɨ ́kɨ tɨ. 4 Ntánuu iní ñaꞌa san kɨtɨ ña váꞌā san, tsí xeꞌé tɨ ntii tɨ kɨ ̄tɨ dóo donchuꞌví kaa san vata koo é kuvi kada kúꞌvē tɨ. Ntánuu iní ñaꞌa san kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san ne, ntákaꞌan ña: —¿Xoó ntu é vata kaa kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san? ¿Xoó ntu kuvi vií i é nāá ni tɨ ̄? —kaꞌan ña. 5 Níꞌi tɨ ītsi e dóo kaꞌnu vií tɨ, e dóo kini koo kaꞌan tɨ ́ iña Xuva ko. Níꞌi tɨ ̄ é kadā kúꞌvē tɨ uvi díko uvi xoó ne, 6 kuan ō dé tɨ. Dōó kini kaꞌan tɨ ́ iña Xuva ko ni e dukún kān mí tuví ña, nī ña ntántoo ni ña ikān. 7 Níꞌi tɨ ̄ é viī tɨ ́ duꞌxen nī ña ntántīkɨn Xúva kō né, kūvi idé tɨ ni ñā. Níꞌi tɨ ̄ é kadā kúꞌvē tɨ iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ tātá ñaꞌa, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntákaꞌan dá nēé ka túꞌūn. 8 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña ntántoo ñuxiví san ne, ínūu iní ña kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san, ña é ña ni uvé naꞌa dɨ ́vi i tutú A Leꞌntu é xiꞌí un tsi nte da iñɨ ntúꞌu ñuxiví san, tutú mí uve naꞌa xoo e níꞌi i ntuvi íña i ntii dañu ntúvi. 9 Te īnín é kīnin ne, kinin. 10 Tē xoó niꞌi i é kunuu kutū né, kunuu kutu ntīꞌxe. Tē xoó niꞌi i é kūví nuu káa ne, kāá kuví nuu ña. Dukuān né, xoꞌō e ntáduku ntée o Xuva kō ne, kaꞌnu viī ó nima kó ne, kunūu ini ko ñá dɨ. 11 Kidáā né, īní xtuku u úun kɨtɨ e dóo donchuꞌví kaa. Kɨtɨ sāꞌá ne,  

 

 

 

 

 

 

 

 

ñuꞌu san kakéne tɨ. Uve uvi ntɨ ́kɨ tɨ é vata kaa a leꞌntú kaa tɨ, ntá tsi kakaꞌan tɨ ́ vatā ó kakaꞌan kɨ ́tɨ ña váꞌā san. 12 Níꞌi tɨ ītsi é kadā kúꞌvē tɨ ́ naa i kɨtɨ kuvi ūun san dá ntoo dadɨɨ tɨ. Kade tɨ é un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa, ña ntántoo dá kanɨɨ ñūxiví san, kunuu inī ñá kɨtɨ kuvi ūun san. 13 Dōo ini tɨ nté koo vií tɨ é kōo dá ntákudūꞌva ñaꞌa san. Un tsi nte kúvi nakɨɨ̄ n tɨ ñuꞌu é kaīꞌxi nte e dukún kan nɨɨ dukuān ntaíto dîtó ñaꞌa san ñuxiví a. 14 Kuenta iña i sáꞌā é nīꞌi tɨ e kúvi idé tɨ dá kade tɨ tsiñu kɨtɨ kui ūun sán ne, kaeni ntaꞌví tɨ ñaꞌa, ña ntántoo ñuxiví sa. Kakaꞌan tɨ ́ ni ñāꞌa san é na ntāváꞌa naa ñá santu kɨ ́tɨ kuvi ūun, kɨtɨ idó nuu káa dɨ ̄kɨ i, ntá tsi ntuváꞌa tɨ ne, kantíto dukuan tɨ ̄. 15 Níꞌi tɨ ̄ é kūvi kuéꞌe tɨ ntuvi iña santu e ntúváꞌa naa kɨtɨ kuvi ūun sán ne, īde tɨ é kūvi kaꞌan sántu sán dɨ. Kakaꞌan tɨ ́ tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é ña kanúu iní i santu, kɨ ́tɨ kuvi ūun sán ne, na kuvī ña. 16 Taxnūu tɨ é na kūvé naꞌa seú san ntaꞌa kuaꞌa ña ne, ō xteén ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ ñaꞌa san, te kuetsi te naꞌnu ña, te kuika ñā, te ntaꞌvī ñá, te īó tóꞌo ña ne, ō iña mii ña ntáde tsiñu ña. 17 Nté uun xoxo kuvi díko i, ntē ña kuvi kuiin í, tē ña te ntée naꞌa seú san kúñu ī. Seú san ne, dɨ ̄ví kɨtɨ é kuvi ūun sán, ō numéru dɨvī tɨ. 18 Sáꞌā ne, ntio é koto ntuu ō. Xoo é kiꞌin inī í ne, na nakaꞌvi ñā numéru kɨ ́tɨ kuvi ūun san. Numéru sán ne, kaduku ntée uun dɨ ̄ví ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví sa. Te nakuaꞌa ō numéru dɨvī ñá ne, íñū sientu uni díko iñu.  

 

 

 

 

 

 

457

APOCALIPSIS 14 Nchuꞌun e íta ñaꞌa, ña uun sientu uvi díko kɨmi míil ñaꞌa

14

Kidáā né, īní u ntitsi A Leꞌntú san tɨꞌɨ í xuku Siuún, ni ūun sientu uvi díko kɨmi míil ñaꞌa, ña é ntēé naꞌa xteen i dɨ ̄ví A Leꞌntú san ni dɨ ̄ví Uva ī. Dadɨɨ tsi ntâñɨ ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña. 2 Kidáā né, tēkú ko é vēꞌxí nte e dukún kan vatā ó kakañuꞌu ntúte kaꞌnu, vatā ó kuvi dá kakēꞌxén nuu da dóo ntii kakatsin, vatā ó kuvi da dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa ntánakueku ña kiñúꞌū. 3 Īta ña uun nchuꞌún xee nú tēu Xúva ko, nī ngɨmi kɨ ́tɨ ntantíto sán ni ñatā sán dɨ. Nté uun ñaꞌa ña ni kuvi kutúꞌve ña nchuꞌún xeé san, tsí da mii tsi ñāꞌa, ña é uun sientu uvi díko kɨmi míil ñaꞌa, ña é nakáku, ña ñuꞌu taꞌan ñuxiví a, kuvi íta ña. 4 Ña sāꞌá ne, ña ni íde ña kuētsí ni ñadɨ ̄ꞌɨ, tsi ntúntoo ña. Ntántīkɨn ñá A Leꞌntú san da míꞌī ka mí kɨ ̄ꞌɨn ña. Nakáku ña méꞌñū ña ntoo ñuxiví sa é kuvi ūun nuu i doméni iña Xuva ko nī A Leꞌntú san. 5 Nté uun dovete ña ni káꞌan ña, é ntē ña tuvi kuétsi ña nūu Xuva ko.  

 

 

 

Ánjē, ña uni ñáꞌa, ña niꞌi túꞌūn

6 Kidáā

né, īní xtuku ú uun ká ánjē, ña kaiko mēꞌñú e dukún kān ne, e níꞌi ñā túꞌūn e dóo vaꞌá ntii dañu ntūvi é kāꞌan ntodo ñá nī ña ntoo ñuxiví sa, ña dā míꞌī ká ñuu, é da nēé ka tuꞌún, da nēé ka tatá ña. 7 Un ntii tsī kéne ña, kakaꞌan ña: —Kuiko ñuꞌu nto Xuva kō ne, kada kaꞌnu nto ña. Tsí e xée ura i é kadā kúꞌvē ñá kuenta iña ñaꞌá san. Kunuu inī ntó ña dɨ, tsí dɨvi ñā de váꞌa ña e dukún kan ni ñūxiví sa, ni  

ntute ñuꞌu kān, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntute kuīi é kākene ñuꞌu sán dɨ —kaꞌan ña. 8 Kidáā ne, xéē ánjē, ña é kuvi ūví san, kakaꞌan ña: —¡E kóꞌxō nuu, e kóꞌxō nuu ñuú kaꞌnu Babilonia, é īde kɨꞌvi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san ni vīnu i é kīni kaa! — kaꞌan ánjē san. 9 Kídaā ne, xée tūku ánjē, ña é kuvi ūní san ne, un ntii tsī kéne ña, kakaꞌan ña: —Tē xoó ñaꞌa kanuu iní ña kɨtɨ san ni sántu tɨ ́ ne, kaxéꞌe ña xteén ña ō ntaꞌa ña é kuntēé naꞌa káa tɨ ̄ ne, 10 kudiin kuéꞌen Xúva ko ni ñā. Ñá ntuntāꞌví ini ña ñā nté un síin. Kuéꞌe ña ñā é ntōꞌo ña é kōko ña ñuꞌu duꞌxe san nuu ánje ni nūú A Leꞌntú san. 11 Úꞌmē é kākene mi ntántoꞌo ña ne, kuan tsī koo kené ntii dañu ntūvi. Ñaꞌa, ña é kānuu iní i kɨtɨ san ni sántu tɨ ́, ña é ntēe káa tɨ ̄ xteen í ne, ñá nīꞌi ña é kūꞌun kadin ñá ntē ntúvi ntē níñu —kaꞌan ña. 12 Dukuān né, ñaꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō san, ña ntáde ntaa é kākaꞌan ña, ña ntákuintiꞌxe i Jesuu ne, kantio e dóo kaꞌxi vii ñá nima ña. 13 Kidáā né, tēkú ko é kākaꞌan tatsín san nī ko nte e dukún kān: —Xntēén naꞌan sáꞌā: “Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña xiꞌi e kuíntiꞌxe ña Xuva kō.” Kuan koo xntēen —kaꞌan. —Váꞌā ó —kaꞌan Espíritū Sántū san—, tsí kuntoo daꞌna ña; ña káda tsīñu ká ña, tsí kɨꞌɨn níꞌi ña nuu i é vāꞌá ō dé ña ñuxiví a —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

Ntuvi é nakuitā ñá ñaꞌa san ñuxiví san

14 Kidáā

né, īní u uun viko kuiꞌxin. Nú vīkó san tíntiꞌi uun é vata kaa

458

APOCALIPSIS 14​, ​15 ñatīí kaa. Ntekú leꞌe e kúvi kaá kuaan dɨkɨ ñá ne, niꞌi ntaꞌa ña ūun káa dakua e dóo ntikō. 15 É tūku ánjē kíi ña ini ukún san ne, un ntii tsi kākaꞌan ñá nī ña tuví nú vīkó san: —¡Kadan tsiñun niꞌin káa dakuá o ve! tsí e xée ntūvi é nakuidon, tsi dóo itsi kɨtɨ kii ñuxiví san —kaꞌan ña. 16 Kidáā ne, ña é tuví nú vīkó san ne, nátāntée ña káa dakuá ña ne, eni ntuꞌu ñā nákuido ña kɨtɨ ītsí san. 17 Kidáā né, kīi tuku ánjē ini ukun é tuví e dukún kān, niꞌi ña káa dakua e dóo váꞌa ntikō. 18 Kīi xtuku ánjē nú nāá san. Ánje, ña sāꞌá ne, nteé ntaꞌa ña ñuꞌu. Un ntii tsi kākaꞌan ñá nī ánjē, ña é niꞌi káa dakua e dóo ntikō san: —¡Natāntéen káa dakuá o! Nakuidon xoꞌo tɨntiꞌō san, tsi dóo itsí tɨ —kaꞌan ña. 19 Ánjē sán ne, nátāntée ña káa dakuá ña ñuꞌu a ne, kātsin ña xoꞌo tɨntiꞌó san. Tsūꞌun ña tɨ iní tun ntōó Xuva kō é kādin ñá tɨ. Sáꞌa kāni túꞌun é nantoꞌo Xuva ko kō. 20 Kɨtɨ tɨntiꞌó san ne, īxkádin ña tɨ ̄ nte díñɨ ñuú san ne, nté kaa te nɨñɨ dóo kíi tun ntōó san. Ēꞌnu un tsi da nté xēe nú xoꞌo xuꞌu idú san ne, vata kaa ntute kaꞌnu kaa e xee táꞌan nte uni sientu kilumétru é kāꞌnu.  

 

 

 

 

 

15

Úꞌxē ánjē, ña é niꞌi uꞌxe núu i é ntōꞌo ñaꞌa

Īní u e dukún kān uun ká tuku nuu i e dóo kaꞌnu kueꞌén ne, un tsi kúduꞌva iní ko dá īní u. Īní u uꞌxe ánjē, ña é niꞌi uꞌxe núu i e dóo ntoꞌo ñaꞌa san. Ña kóō ká nuu i é ntoꞌo ñaꞌa san te īta

ntíꞌxin nuu i sáꞌā, tsí ikān xee táꞌan mí ntɨ ̄ꞌɨ é kūdiin Xúva kō. 2 Īní u uun ntute ñuꞌu é vata ito xūxu é kāxiꞌí niꞌni é kadāka ñúꞌu. Ntâñɨ ́ ñaꞌa nú ntute san, ña e kúvi idé ni kɨ ̄tɨ san ni sántu tɨ ́, nī káa tɨ nī numéru dɨvī tɨ ́ dɨ. Odo ñā kiñúꞌū é xeꞌé Xuva ko ñā. 3 Īta ña nchuꞌún vatā o íta Muisee, ña dé tsiñu iña Xuva kó ne, vatā ó nchuꞌún A Leꞌntú san dɨ. Sáꞌā ntaíta ña: Dōó kaꞌnu ne, dōo váꞌā ó un ntɨꞌɨ nuū i é kade nto. Da ntákuduꞌva ntɨ ́ nuu i é kade nto, Xuvā ntɨ ́, ña e dóo īó ntii ī é vīí da nēé ka. Itsi nto ne, itsi ntaa, itsi é nuu é ntaā i. Dɨvi ntō Rei da míꞌī ká ñuu. 4 ¿Vá iō ntú xoo é ña káūꞌví i nto, Xuvā ntɨ? ¿O iō ntú xoo é ña káꞌan i e dóo kaꞌnu nto? Tsí da mii xntō é vāꞌá ntiꞌxe nto. Xée ñāꞌa da míꞌī ká ñuu é kāda kaꞌnu ña nto. Tsi dîto e dóo váꞌā ó kade kúꞌvē nto, kuan ō íta ña. 5 Kidáā né, īní u é kāntii ini ukún Xuva kō e dukún kān mi dóo xii, mí ñūꞌu váꞌa lei ña. 6 Ntīi uꞌxe ánjē san má ūkún kān, ña niꞌi uꞌxe núu i é ntōꞌo ñaꞌa san. Ñuꞌu ña doo ntɨɨ e dóo vaꞌa, é un tsi kaiꞌxi kaíꞌxí sa. Katīnuu doo e kúvi kaá kuaan xkɨ ́ntika ña. 7 Kidáā ne, uun kɨtɨ é kuvi kɨ ̄mi kɨtɨ ntantíto sán ne, xéꞌe ña ūun eꞌxin e kúvi kaá kuaan dá un dá un ánjē, ña é ūꞌxé san. Ñuꞌu tsitu ēꞌxin san núu i é ntōꞌo ñaꞌa é vēꞌxí ntaꞌa Xuva kō, ña kantíto ntii  

 

 

 

 

459

APOCALIPSIS 15​, ​16

dañu ntūvi. 8 Ñuꞌu tsitu ini ukún san uꞌme é vēꞌxí ntaꞌa Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu, ña e dóo ntii inī i. Nté uun xoxo kuvi kɨ ́ꞌvi i má ūkún kān da nté ntɨ ̄ꞌɨ é ūꞌxe núu i e dóo ntoꞌo ñaꞌa san é niꞌi ánjē, ña é ūꞌxé san.  

16

Eꞌxin é ñūꞌu é ntōꞌo ñaꞌa san ntaꞌa Xúva kō

Kidáā né, tēkú ko tsi dóo ntii kākaꞌan tátsín san nte ini ukún kān, kakaꞌan ni ánjē, ña uꞌxe ñáꞌa san: —Kueꞌēn ntó, kūkáte nto nuu i e dóo ntoꞌo ña ñuxiví san é ñuꞌu ūꞌxe éꞌxin san ñuxiví kān —kaꞌan tátsín san. 2 Kuéꞌēn ánjē, ña é kuvi ūun sán ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña ñuxiví kān. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é ntēé naꞌa káa kɨ ̄tɨ san kúñu i nī ña ntánuu iní i santu tɨ ́ ne, kēne tɨntuꞌxe e dóo kini ntáa kúñu ñā ne, un váꞌa váꞌa tsi exnúu. 3 Ánjē, ña é kui ūví san ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña nú ntute ñuꞌu kān ne, ntute sán ne, ntūvi nɨñɨ váta ito nɨ ̄ñɨ ñá xiꞌi itō. Xíꞌī ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ kɨtɨ ñuꞌu ntoꞌo iní ntute ñuꞌu kān. 4 Ánjē, ña é kui ūní san ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña nú ntute kaꞌnu kan nī mí kaēꞌnu ntute sán ne, ntuvi nɨñɨ ́ dɨ. 5 Kidáā né, tēkú ko tsi ánjē, ña nteé ntaꞌa i ntute sán ne, kakaꞌan ña: Dōo váꞌā ó kade kúꞌvē ntó, Xuvā ntɨ. Dōo vaꞌá kueꞌen nto, ntoꞌo é tuví nto vevií ne, tuví nto kídaā dɨ. 6 Tsí dɨvi ñā étɨ ña nɨñɨ ñaꞌa, ña ntáduku ntée nto, ni ñāꞌa, ña é kāꞌan ntódo túꞌun ntō.  

 

 

 

Vevií ne, nakōꞌo nto ña nɨñɨ, tsí mii ñā ntúku ñā é kuān koo vií nto ni ñā, kaꞌan ánjē san. 7 Tēkú xtuku kó uun tatsin é vēꞌxi nú nāa kan, é kākaꞌan: —Kuan koo, Xuvā ntɨ ́, ña e dóo ntii inī i, tsi dóo váꞌā ó kadē kúꞌvē nto é nuu é ntaā i —kaꞌan. 8 Ánjē, ña é kui kɨ ̄mí san ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña nú ngántií san ne, níꞌi ītsi é kāꞌmi ntúve i ñaꞌa san. 9 Un váꞌa tsi íꞌxi ñáꞌa san é xeꞌé kaꞌni kuēꞌen ngántií san. Ntá tsi ñá ni nátɨvi iní ña, ntē ña ni káꞌan ña te dóo kaꞌnu Xuva kō. Káꞌan kīni ña iña Xuva ko, tsí dɨvi ñā e táxnūu ña é ntōꞌo ña. 10 Ánjē, ña é kui ūꞌún san ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña nú tēú kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san ne, kūnee mí kadē kúꞌvē tɨ. Ñaꞌa sán ne, un tsi nákaꞌxí taꞌan ña núꞌu ñā e dóo ntántoꞌo ña. 11 Ntá tsi dā dií dií ka ntákaꞌan kíni ña iña Xuva ko, ña tuví e dukún kān, tsi dóo ntántoꞌo ña e ntáteꞌu ña tɨntuꞌxé san. Ntē ña ni natɨvi iní ña nuu ī e ntáde ña. 12 Ánjē, ña é kui īñú san ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña nú ntute e dóo kaꞌnu san é nani Eūfraté ne, ítsi nūu ntute san vata koo é kūvi kuita ntíꞌxin rei, ña ntáde kûꞌve ñuu é ntoo mí kaínu ngántií san. 13 Kidáā né, īní u tsi kíi uni espíritū é kīni ntáa san xuꞌu kɨtɨ ña váꞌā sán ni xūꞌu kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san, ni xūꞌu ña kakaꞌan é tūꞌún Xuva ko kākaꞌan ña, ntá tsi ña ntáa. Vata ntáa tsáꞌvā ntáa espíritū é kīni ntáa e kíi xuꞌu ña. 14 Véꞌxi ntāꞌa tóꞌō e ña váꞌā sán ne, kade nuu i é kōo da ntákuduꞌva ñaꞌa san. Kɨ ́ꞌɨ ̄n  

 

 

 

 

 

 

 

460

APOCALIPSIS 16​, ​17 mí ntoo un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ rei ñuxiví san vata koo é nakūvé taꞌan ña é viī ñá duꞌxen ni Xuva kō, ña é kuvi vii é un ntɨꞌɨ ̄. Dōó kaꞌnu kuvi ntuvi tsikan. 15 “Koto nto tsí da née inī xntó kiꞌxi ú vata koo kiꞌxi uun ña duꞌu. Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña é ña te ntákidi, ña é iō tuꞌvé doo i vata koo é ña kukáꞌan nuu ña é kīní ñaꞌa san é kuntɨɨ ̄ ña”, kuan ō kaꞌan Xúva kō. 16 Ne, nātaká nuu reí san ñuu é nani Armagēduun é tūꞌun hébreu. 17 Ánjē, ña é kui ūꞌxé san ne, ēté ña é ñūꞌu eꞌxin ña méꞌñū tatsín san ne, nte nú tēu kaꞌnu é tuví ini ukun e dukún kān ne, un ntii tsi kākaꞌan úun tatsin é kākaꞌan: —¡É kūvi ve! —kaꞌan. 18 Kidáā ne, iñɨ ntúꞌū xiꞌí nuu ne, kātsín dɨ. Dōo káñuꞌú ne, un ntii tsī taán ñuxiví a. Nté uun ito vata táan vata ō kúvi sáꞌa nte ntúvi é ntoo ñaꞌa ñuxiví a. 19 Ñuú kaꞌnu sán ne, ntɨ ́ka. Uni táꞌvī kúvi. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu dá kanɨɨ ñūxiví sa ne, nūu dɨ ́ ne, nakaꞌan Xuva ko ñūu káꞌnu é nani Babīloniá ne, dií ka kueꞌe xeꞌé ña é ntōꞌo ña; un váꞌa tsi kúdiin ña ni ñūú tsikan. 20 Ntoko ñuꞌu un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuu é ōdo ntita méꞌñu ntute ñuꞌu kān né, kūnaá un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ xuku. 21 Un tsi nte e dukún kan vēꞌxi kɨ ́ɨn davi xuu é ña te da va ntáa, é vīí te ūvi díko kílū é un é un, é kōꞌxó ntōdó ata ñaꞌá san. Ne, dōó kaꞌan kíni ñaꞌa san iña Xuva ko kuenta iña dávi xuú san, tsi dóo donchuꞌví o kúvi e ntóꞌo ñaꞌa san.  

 

 

 

 

 

 

17

É ntoꞌo ñadɨ ̄ꞌí kini kaa

Kidáā ne, uun ánjē, ña é ūꞌxe ñaꞌa, ña níꞌi ūꞌxe éꞌxin

sán ne, xée ñā mí tuví u ne, kakaꞌan ñá nī ko: —Niꞌín, nañēꞌe ú o nté koo ntoꞌo ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini kaa san, ña tuvi méꞌñu ntūte naꞌnu san. 2 Un ntɨꞌɨ ̄ rei ñuxiví san idé ña ni ñā é kīni kaa. Ñá te nté kaa dé kɨꞌvi ña vīnu ña —kaꞌan ña. 3 Kidáā né, nuu taꞌán u xénī kó, kueꞌen niꞌi ñá ko ñuu itsí kān. Ikān né, īní u uun ñadɨ ̄ꞌɨ, ña ntekú kɨtɨ kuēꞌe, kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa. Uve uꞌxe dɨ ́kɨ tɨ. Úꞌxi ntɨ ̄kɨ tɨ dɨ ́ ne, kanɨɨ ̄ kúñu tɨ ūve é kākaꞌan kíni iña Xuva ko. 4 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, nuu ña doo kuéꞌe teku nɨ ́ñɨ, é kaito nteē dɨ. Nuu nenu ña xoꞌo kɨtɨ ni tsīntí ni dīꞌi e kúvi kaá kuaan, e kúvi xuu e dóo kaiꞌxi ni kɨtɨ kuīꞌxin e dóo nuu áꞌvi i sán dɨ. Niꞌi ntaꞌa ña eꞌxin e kúvi kaá kuaan é ñuꞌu tsitu nuū í e dóo kini ntáa é kade ña ni da nēé ka ñatīi, nuu i e dóo dentu. 5 Xteén ña ne, nteé naꞌa úun dɨ ̄ví e dóo viꞌxín ō, é kāni túꞌun: “Babilonia káꞌnu, é dɨvi dɨꞌɨ ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini ntáa ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ nuu i é dentu é īó ñuxiví san”, nteé xteen ña. 6 Kidáā né, kūtuní ko tsí ñadɨ ̄ꞌɨ tsikán ne, kɨ ́ꞌvi ñā e xíꞌi ñā nɨñɨ ñáꞌa, ña kaꞌan ntódo túꞌun Xuva kō, ña é kāꞌan túꞌun Jēsuu. Kóo dā kúduꞌva ko dá īni ú ña. 7 Ntá tsi kakaꞌan ánjē san ní ko: —¿Nté kui koo da kákuduꞌva ntu o? Viꞌa ve ne, kaꞌán u ni ō nuu i e dóo viꞌxín ō iña ñádɨ ̄ꞌɨ saꞌá ni kɨ ̄tɨ ntekú ña san, kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa é uve uꞌxe dɨ ́kɨ tɨ ́ ni ūꞌxi ntɨ ́kɨ tɨ. 8 Kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa, kɨtɨ ínin sán ne, ítūví tɨ kídaā, ntá tsi xoó ka tɨ ́ vevii. Ntá tsi nene díto xtúku tɨ xuꞌu totsín san diꞌna dá kɨ ̄ꞌɨn tɨ é nakūnaá kueꞌen tɨ kúñu tɨ ntii dañu  

 

 

 

 

 

 

461

APOCALIPSIS 17​, ​18

ntūvi. Ña ntoo ñuxiví san, ña é ña túvi dɨ ́vi ī nteé naꞌa iní tutu mí ūve naꞌa dɨví ñaꞌa, ña é niꞌi i ntuvi iña i un tsi nte dá de kûꞌvé Xuva ko ñūxiví san ne, kóo da kudūꞌva ña te íni ña kɨtɨ san, tsí itúvi tɨ kídaā ne, xoó ka tɨ ́ vevii, ntá tsi ntii dítō xtúku tɨ. 9 ʼIꞌa é ntio é kiꞌin ini ō sáꞌa vē: É ūꞌxe dɨ ́kɨ tɨ ́ ne, kani túꞌun ūꞌxe xúku mí tuví ntiꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. 10 Kani túꞌūn é ūꞌxé reí dɨ. Rei, ña é ūꞌún san ne, é ngāva ña. Uun ña ne, vevií kadē kúꞌvē ña. Ña uun ká san ne, vata kíꞌxi ñā. Ntá tsi te vēꞌxí ña ne, ñá kukuīí ña kutuvi ña. 11 Kɨtɨ san, kɨtɨ itúvi kídaā ne, xoó ka tɨ ́ vevií ne, dɨvi tɨ viī tɨ ́ rei é kui ūná san ne, kaduku ntée tɨ é ūꞌxé reí san dɨ. Rkontûví ne, kɨ ́ꞌɨn tɨ ̄ é nākunaá kueꞌen tɨ kúñu tɨ ntii dañu ntūvi. 12 ʼNtɨkɨ é ūꞌxi é inin sán ne, dɨvī é kani túꞌun ūꞌxí rei, é vāta kuíñɨ ntuꞌu kada kúꞌvē ña. Vií dadɨɨ ña rei ni kɨtɨ ́ san, ntá tsi uun daꞌna tsi. 13 Un tsi ntáda ña xuꞌu ña é kuēꞌé ña ntii ña ni tsīñu ña kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san é kadā kúꞌvē tɨ ́ naa ña. 14 Vií ña duꞌxen ni Ā Leꞌntú san, ntá tsi ña kuvi vií ña ni ī, tsí dɨvī é kūvi vii. Tsí A Leꞌntú san ne, dɨvī e Tóꞌo ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ tóꞌo ñūxiví sa, dɨvī é Rei, ña é dií ka kaꞌnu é da nēé ka tuku rei. Ña ntántīkɨn i, ña é kana, ña é nakaxnúu ne, ñá natɨ ̄vi iní ña é kuntīkɨn ñá A Leꞌntú san — kaꞌan ánjē san. 15 Kakaꞌan xtúku ánjē san ní ko: —Ntute kaꞌnu é inin, mí tuví ntiꞌi ñadɨ ̄ꞌɨ ́ kini kaa sán ne, dɨvī é kāni túꞌun e dóo tɨtɨ ́n ñaꞌa, ña véꞌxi dā míꞌī ká ñuú é da nēé ka tuꞌun ntákaꞌan ña. 16 Ntɨkɨ é ūꞌxi é inin  

 

 

 

 

 

 

 

é ūve kɨtɨ sán ne, kinchuꞌvi ñádɨ ̄ꞌɨ ́ kini kaa san. Xtuvī mii ña é kōo da kantɨ ́ɨ ña. Kaꞌxi kúñu ñā ne, kaꞌmi ña dɨ. 17 Tsí Xuva kō ne, xéꞌe ña ītsi reí san é viī ñá nēe é ntio ña. Xéꞌe ñā é un tsi ntáda ña xuꞌu ña é kuēꞌé ña é kadā kûꞌvé kɨtɨ san náa ñā da nté ku é kūntaa ntɨ ́ꞌɨ é kākaꞌan Xúva kō. 18 Ñadɨ ̄ꞌɨ ́, ña é inin sán ne, dɨvi ñūú kaꞌnu é kadē kûꞌvé iña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ rei ñuxiví san —kaꞌan ánjē san.  

 

Dā koꞌxó nuu ñuú Babilonia

18

Dā ita ntíꞌxin kúvi sáꞌā né, īní u tuku ánjē, ña véꞌxi e dukún kān, ña e dóo ntii inī i. Xīꞌí nuu kanɨɨ ñūxiví san, tsi dóo kaiꞌxi ntúve ñā. 2 Un ntii tsī kéne ña, kakaꞌan ña: —¡E kóꞌxo ñūú Babilonia, ñuu e dóo kaꞌnu san! É kūvi viꞌi é ña váꞌa vē, mí ñuꞌu váꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ espíritū é kīni ntáa, ni tāka mí ñuꞌu váꞌa un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ láa kuꞌu, kɨtɨ dóo dentū. 3 Tsí un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san ne, de kɨꞌvi ña ni vīnu i é kaēni dɨkɨ ́ ña da xōó ka ñatīi. Rei, ña e ntádē kûꞌvé ñuxiví san ne, ēni dɨkɨ ́ ña ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san dɨ, nī ña ntádiko nu âꞌví ñuxiví san ne, kukuika ñā, tsi dóo ñíi ña da nēé ka e ntío ña —kaꞌan ánjē san. 4 Kidáā né, tēkú xtuku kó uun tatsin é vēꞌxí e dukún kān, kakaꞌan: —Ntii nto ñuú saꞌá, ñaꞌa ko, vata koo é ña dúku ntée nto é viī nto é kīni kaa e ntáde ña, vata koo é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ni ñā dɨ. 5 Tsi kuétsi ñā ne, é kūxee kuitɨn un tsi nté e dukún kān. Tsí Xuva kō né, nakaꞌan ña nuū i é kīni kaa iña ña. 6 Nakuéꞌe nto un ntɨꞌɨ vata tsi ō táꞌxi ña nto. Ntáꞌvi nto ūvi íto vatā o dé ña ni ntō. Úvi īto nadaká  

 

 

 

 

462

APOCALIPSIS 18 nuu nto vata koo é na kuntii inī i é kōꞌo ña, vata ō nádaká ña e xíꞌi ñaꞌa san. 7 Kuéꞌe ntō é na ntōꞌo ña ve; na kūntaꞌxa iní ña vata tsī o dé kaꞌnu ña, vatā o itúvi ña nī dokuika íña ñá dɨ. Tsí kakaꞌan míi ña: “Xuꞌú ne, dōó kaꞌnu ñaꞌa u é reiná u. Ñá te ñadɨ ̄ꞌɨ kií u; ñá te ñadɨ ̄ꞌɨ ntâꞌví u; nté un síin ña te neé ntoꞌo ko”, kaꞌan ña. 8 Dukuān ne, uun ntúvi tsi xee ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ é ntōꞌo ña. Xéē doxiꞌí, nī dontɨ ̂ní, dōkó dɨ, nī é koko ña méꞌñū ñuꞌú san dɨ. Tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, ña kade kûꞌve —kaꞌan tátsín san. 9 Rei ñuxiví san, ña éni dɨkɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san ne, ña é intóo dadɨɨ ni ña nī e dóo vaꞌá iña ñá ne, kueku nteé ña ña, tsi dóo uꞌvi kuvi ña ña te íni ña uꞌme é kākene mí kaiꞌxi ñádɨ ̄ꞌɨ ́ san. 10 Kuntāñɨ ika tsi ña, e ntaúꞌvī ña é ntōꞌo ña e dóo kantoꞌo ñadɨ ̄ꞌɨ ́ san. Káꞌan ñā: —¡Ña ntaꞌví idēn ntun, ñuú Babilonia, ñuu e dóo kaꞌnu kueꞌen! É uun daꞌna nchūvii dúꞌva tsi xee e dóo ntoꞌo o —kaꞌan ña. 11 Ña ntádiko nu âꞌví ñuxiví san ne, kueku nteé ña i. Kuntōo ntaꞌxa ña, tsí ña xoxó ka ñaꞌa, ña é kuīin iña ña ve. 12 E diko ñā né: kāá kuaan, kāá kuīꞌxín, ni xūu e dóo nuu áꞌvi i, ni kɨtɨ kuīꞌxín, ni dōo ntɨɨ ́, ni dōo kaíto nteé, ni dōo séda, ni dōo kueꞌé teku nɨ ́ñɨ, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ̄ ́ nuu utun e dóo váꞌa ñeꞌe, vata kaa chetun, ni da nēé ka nuu i e kúvi núꞌu elēfanté, ni ūtun e dóo nuu áꞌvi i, nī kaá kuaan vitá, nī kaá nteé, ni nuū í e kúvi xuu kuiꞌxín, 13 ni kānelá, nī choꞌo e dóo váꞌa ñeꞌe, ni kūtú, ni ūꞌxén choꞌó, nī choꞌo vídin, ni vīnú, ni āseté, ni kɨ ̄tɨ trigú ni ūtsi  

 

 

 

 

 

 

tɨ ́, ni kɨ ̄tɨ kaidó, ni lēꞌntú, ni īdú, ni kāreta é ntáñuꞌu tɨ, ni ñāꞌa, ña dóo ntáde tsiñu dɨ. Un tsi nte ntúvi iña ñaꞌá san díko ña. 14 Káꞌan ña ni ñūú Babiloniá san: —Ña túvī ká kɨtɨ vidin e dóo ntio nima ó ne, un ntɨꞌɨ ̄ dokuika íña o ni un ntɨꞌɨ ̄ e dóo vaꞌá, e dóo kaiꞌxi íña ó ne, é kūnaá kueꞌen ve. Ñá nanīꞌi kueꞌén ka ó ve —kaꞌan ña. 15 Ña ntadíko nuu i tsíkān, ña é nīꞌí dokuika kuénta iña í ne, kuntañɨ ika ña e dóo uꞌvī ña é kāntoꞌo ñuú Babiloniá san. Kuntōo ntaꞌxa ñá ne, kueku nteé ña ñuu é vata kaa ña dɨ ̄ꞌɨ ́ kaa, 16 káꞌan ñā: —¡Ña ntaꞌví ide ñuú e dóo kaꞌnu san! ¡Ña ntaꞌví ide ñadɨ ̄ꞌɨ, ña inúu doo ntɨɨ ́ ni dōo kaíto ntee, ni dōo kueꞌé teku nɨ ́ñɨ, ni xōꞌo kɨtɨ e kúvi kaá kuaán, ni xūu e dóo nuu áꞌvi i, ni kɨtɨ kuīꞌxín dɨ! 17 ¡Uun daꞌna nchuviī tsí kúnaa un ntɨꞌɨ ̄ e dóo nuu áꞌvi i san! —koo kaꞌan ña ntádiko san. Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ tóꞌo tun ntōó san nī ña ñuꞌu iní i kan, nī ña ntántīkɨn tóꞌo ī sán, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña ntáde tsiñu nú ntute ñuꞌu kān ne, kúntāñɨ ika ña. 18 Dā íni ña uꞌme é kaiꞌxi ñuú san ne, ntákaꞌan ña: —¿Va míꞌi ntū tuví ka xtuku ñuu é vata kaa sáꞌā e dóo kaꞌnu? —kaꞌan ña. 19 Dáꞌvi mii ña dɨ ̄kɨ ñá xentēꞌu é ntoo ña dontɨ ̂ní ne, ntaéku ña. Dōo uꞌvi kúvi ñá ne, un tsi ntákachuꞌu ntáa ña, ntákaꞌan ña: —¡Ña ntaꞌvín idēn, ñuú kaꞌnu! Dokuíka é īo iña ó ne, kukuika ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ñá īó tun ntōo i é kaika nú ntute ñuꞌu kān. Ntá tsi uun daꞌna nchuviī dúꞌva tsi nántatsin —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

463

APOCALIPSIS 18​, ​19

20 Ntá

tsi kuntōo dínī ntó, ña ntoo e dukún kān, ña ntáduku ntée Xuva ko, nī pustru ñá, nī ña ntákaꞌan ntódo túꞌun ñā, tsí dā xeꞌé Xuva kō e dóo ntoꞌo ñuú Babiloniá ne, é ntūnáa kuenta iña i vata o dé ña ni ntō. 21 Kidáā ne, uun ánjē, ña e dóo ntii inī í ne, kīꞌi ña uun xuu kaꞌnu, vata kaa xodo mólinu é kādin núu o ūtsi trigu káa ne, nakuītá nuu ña méꞌñu ntute ñuꞌu kān, kakaꞌan ña: —Kuan koo nakuītá nuu ú o, ñuú Babilonia e dóo kaꞌnun. Nté uun ito ká ña kiní ka ñaꞌa sán o. 22 Nté uun ito ña dîtó ka é kuēku kiñúꞌu san itsí o, nté choō, nté trunpetá ka. Ñá nīꞌí ka xoó kada tsiñu i da nēé ka nuu i é kāde ña. Ñā ditó kañuꞌú ka xodo mólinú san te tadin útsi trigú san. 23 Nté uun ito ká ña xíꞌi nuu ká ñuꞌú san nuu o. Ntē ña tekú ka o e dóo vañɨ ña ntátántaꞌa san. Ñaꞌa o, ña ntádiko nu âꞌví kān ne, kuān te dóo naꞌnu ñaꞌa ña dá kanɨɨ ñūxiví san kídaā né, dɨvīn ne, dé tatān da éni ntaꞌvín un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú san — kaꞌan ánjē san. 24 Dɨvi ñūú Babiloniá sa étɨ nɨñɨ ñaꞌa, ña kaꞌan ntódo túꞌun Xuva ko, nī ña ntáduku ntée Xuva ko, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é nakunáa ntuvi iña i ñúxiví a. Dā kúvi ita ntíꞌxin sáꞌā né, tēkú ko tatsin é ña te nté kaa ñaꞌa vañɨ ñā ntákaꞌan ñá e dukún kān: ¡Dōo vaꞌá Xuva kō! ¡Dōó kaꞌnu Xuva kō! Dɨvi ñā é nakáku ña kō. Dōo kaxiꞌí nuu kaꞌnu ña. Dɨvi ñā e dóo ntii inī ña. 2 Tsi dóo váꞌā ó kadē kúꞌvē ñá ne,  

 

 

 

19

dōo nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. Tsí xntéku kuꞌvē ñá iña ñadɨ ́ꞌɨ kini kaa sán ne, kakaꞌan ña tsí da miī é kāntio e dóo ntoꞌo ña, tsí nañéꞌe ña nuu i é kīni kaa dá kanɨɨ ñūxiví san, vata tsī o dé ña. Ntanáa Xuva ko ni ña vē, e éꞌní ña ñaꞌa, ña edé tsiñu iña Xuva ko, kaꞌan ñáꞌa san. 3 Kidáā ne, ntákaꞌan xtúku ña: —¡Dōo vaꞌá Xuva kō! ¡Dōó kaꞌnu Xuva kō! Úꞌmē é kaīꞌxi ñadɨ ́ꞌɨ kini kaa sán ne, dá kaxee kaxee ntii dañu ntūvi —kaꞌan xtúku tatsín san. 4 Ñatā, ña é oko kɨmi ñáꞌá san nī ngɨmi kɨ ́tɨ ntantíto sán ne, nákunchɨtɨ ntāa ña ñúꞌu kān, nanúꞌu ña iní ña Xuva kō, ña tuví nú tēu kaꞌnú san, ntákaꞌan ña: —¡Kuan koo na kōo! ¡Dōó kaꞌnu Xuva kō! —kaꞌan ña. 5 Kidáā né, tēkú ko uun tatsin é vēꞌxí nte nú tēu kaꞌnú san, é kākaꞌan: ¡Káꞌan ntō tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ntó, ña ntáde tsiñu iña ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto e ntaíko ñuꞌu nto ña, kuān té naꞌnu ñáꞌa nto, ō ña naꞌnu ñáꞌa nto!, kaꞌan.  

 

 

Viko dá tantaꞌa A Leꞌntú san

6 Kidáā

né, tēkú ko uun tatsin é vata tē ña te un síin ñaꞌa ntákaꞌan ña. Dîtó vatā ó kuvi dá kaeꞌnu ntute kaꞌnu, vatā ó kuvi dá un ntii tsi kākatsin, e ntákaꞌan ña: ¡Dōo vaꞌá Xuva kō!

464

APOCALIPSIS 19 ¡Dōó kaꞌnu Xuva kō! E éni ntuꞌu Xuva ko, ña dóo ntii inī í, kade kúꞌvē ñá ve. 7 Nā dîní koo nakuntōo o. Na kada kaꞌnu o ñā, tsí e xée ura i é kōo viko e tántaꞌa A Leꞌntú san ne, é iō tuꞌvé ñadɨꞌɨ ̄ ñá ve. 8 Níꞌi ñā é kunūu ña doo ntɨɨ e dóo vaꞌá, e dóo ntuntoo, e dóo kaiꞌxi. Tsí doo ntɨɨ ́ san ne, vata kaa nuu i e dóo váꞌā ó de ñaꞌa, ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō, kaꞌan ña. 9 Kidáā ne, kakaꞌan ánjē sán nī ko: —Xntēén naꞌan sáꞌa: “Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña e kána ña é kikáꞌxi ña víko e tántaꞌa A Leꞌntú san” —kaꞌan ña. Ne, kakaꞌan xtúku ña nī ko: —Sáꞌā é tūꞌun é nuu é ntaā i é kakaꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. 10 Kidáā ne, nákunchɨtɨ ntāá u nú dɨ ̄ꞌɨn ánjē sán vata koo é kāda kaꞌnu ú ña, ntá tsi kakaꞌan ñá nī ko: —¡Ñá ku kuān xkoón den! Mii tsi Xuva kō é kada kaꞌnu o ñā. Tsí xoꞌō né, dadɨɨ tsi ntáde tsiñu o īña Xuva kó, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ taꞌan o, ña é nīꞌi túꞌun Jēsuu —kaꞌan ña. Tsi túꞌun Jēsuú ne, dɨvī é xeꞌé Xuva kō é kāꞌan ntódo ñaꞌa, ña ntákaꞌan náa ña.  

 

Ña nteku idú kuīꞌxin

11 Kidáā

né, īní u e nákaan e dukún kān né, īní u uun idú kuīꞌxin. Ñaꞌa, ña ntekú tɨ ne, dúꞌva nani ñā: Ña Kade Ntaa, Ña Kakaꞌan é Nuu é Ntaā í nani ñā. Dá kadē kúꞌvē ñá ne, nuu é ntaā í kade ña; dá kade ña duꞌxēn dɨ. 12 Ntúxnūú ña ne, kaxiꞌí nuu vatā ó kaiꞌxi ñúꞌu. Dōó tɨtɨ ́n leꞌe  

odo dɨ ́kɨ ña. Nteé ña uun dɨ ̄vi é ntē xoxo íni i neé dɨ ̄vi, é mii tsi ña īni ña. 13 Nuu ña doo é kūkií ntoꞌo nɨñɨ. Dɨvī ñá ne, Tūꞌún Xuva ko nani ñā. 14 Áta ñā ntántīkɨ ́n sntadun, ña véꞌxi e dukún kān. Ñuꞌu ña doo ntɨɨ e dóo vaꞌá, doo kuîꞌxín kueꞌén ne, ntántodō ñá idú kuīꞌxín dɨ. 15 Xuꞌu ña kíi káa é ntīko ntuví o nuu i, é ntūku kuiꞌi núu ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñuú ñuxiví a. Kāa kúvi tatun é kadā kúꞌvē núu ña. Vatā ó kaedín nuu ña dɨ ́ꞌɨn ña tɨ ̄ntiꞌó san ne, kuān koo vií ña é nīꞌi ñaꞌa san e dóo ntoꞌo ña, e dóo kudíin Xuva kō, ña dóo ntii inī í san ni ñā. 16 Nteé dɨvī ñá ata dóo ña ni dāꞌntá ña, é kākaꞌan: “Rei, ñá odo nūú, nī Tóꞌo, ña odo nūu”, kaꞌan. 17 Kidáā né, īní u uun ánjē, ña ntitsí ntōdo ata ngántií san. Un ntii tsī kána ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ láa, kɨtɨ ntaíko e dukún kān, kakaꞌan ña: —Niꞌí nto, nataká nuu nto, tsí ña te un siin kúñu taꞌxi Xuva kō é kāꞌxi nto. 18 Kaꞌxí nto kúñū reí san nī tóꞌō sntadun ni ña dóo diin, nī kúñu īdú nī ña ntántodō tɨ. Kaꞌxí nto kúñu ūn ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, kuān te ñá ntoo váꞌa, kuān te ñá ntáde tsiñu, te kuetsi te naꞌnu ña —kaꞌan ánjē san. 19 Kídaā né, īní u kɨtɨ e dóo donchuꞌví kaa san, nī rei iña ñá ntoo ñuxiví san, nī sntadun ña. Nātaká nuu ña é viī ñá duꞌxen nī ña nteku idú kuīꞌxín san, nī sntadun ña. 20 Ntá tsi tɨ ́ɨn ña kɨtɨ sán nī ña kakaꞌan dóvete é kuenta iña Xuva ko kakáꞌan ña, ña idé nuu i e dóo naꞌnu kuenta iña kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san, é kūdii éni ntaꞌví ña ñaꞌa, ña é nteé naꞌa káa kɨtɨ san, nī ña ntánuu iní i santu tɨ. Ña tsīkán  

 

 

 

 

 

 

 

465

APOCALIPSIS 19​, ​20

ni kɨ ̄tɨ dóo donchuꞌví kaa sán ne, kantíto tsi ña, nakuíta nuu ña ña ni tɨ ̄ méꞌñu ñūꞌu duꞌxé san é ña te kantáꞌva kueꞌen tsi. 21 Ña nguiī sán ne, xíꞌi nūu ña káa e kíi xuꞌu ña nteku idú san ne, un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ láa san éꞌxi ntaꞌā tɨ kúñū ña xiꞌí san.  

Uun míil kuīa

20

Kidáā né, īní u kíi uun ánjē e dukún kān, niꞌi ntaꞌa ña ntakāá xiꞌi tótsín san ni kādena káꞌnu. 2 Tɨɨ̄ n ña kɨtɨ ña váꞌā san, kɨtɨ ata san é diablu tɨ ́ ni Satānaá ne, kīꞌní vaꞌā ñá tɨ kadená san, é uun míil kuīa kunuꞌní tɨ. 3 Nākuitá nuu ña tɨ ini totsín san ne, nakadɨ ̄ ñá xuꞌu i. Dávī nuu ña xuꞌu totsín san vata koo é ña kani ntaꞌví ka tɨ ́ ñaꞌa san ñuxiví san da nté ntɨ ̄ꞌɨ é uun míil kuīá san. Te īta ntíꞌxin é uun míil kuīá san ne, nantuté ña tɨ uun daꞌna. 4 Kidáā né, īní u nú teu naꞌnu, mí ntoo ñaꞌa, ña é nīꞌi i é kadā kûꞌve. Īní u nima ñáꞌa dɨ ́, ña e éꞌnte tuꞌun ñaꞌa san dɨ ́kɨ i e ntántīkɨn ñá Jesuú ne, nī é ntákaꞌan ntódo ña túꞌun Xuva kō dɨ. Ña sāꞌá ne, ñá ni īnúu ini ña kɨtɨ san, nté santu tɨ; ntē ña ni xéꞌe ña é kuntēe káa tɨ ̄ xteen ña, nté ntāꞌa ña. Īní u tsi ntóto ña ne, nāniꞌi xtúku ña ntuvi iña ñá ne, kada kúꞌvē ñá nī Cristu uun míil kuīa. 5 Ntá tsi ña nguiī sán, ña xiꞌí ne, ña ntóto ña dā nté kuīta ntíꞌxin é uun míil kuīa. Da sáꞌā é kuvi ūun ito ntoto ña. 6 ¡Nté kui váꞌa ñāꞌa, ña é ntáduku ntée i é ntōto é kuvi ūun ito doxiꞌí san, tsí ntáduku ntée ña Xuva kō! É kuvi ūví doxiꞌí san ne, ña kúvi vīí ka ni ñā, tsi víi ña dutu Xúva ko nī Cristu. Dadɨɨ tsi kadā kúꞌvē ñá ni ñā é uun míil kuīa.  

 

 

 

 

Dā koꞌxó ntēe tóꞌō e ña váꞌā san

7 Tē

kúvi ita ntíꞌxin é uun míil kuīá san ne, nantūté Xuva kō tóꞌō e ña váꞌā san mí nuu kutū. 8 Tē ntíi ne, kani ntaꞌví ñaꞌa ngɨmí o diñɨ ñuxiví san, un tsi nté Goo ni Mágoo, ña ntaínchuꞌvi Xúva ko, kāna ña é natāká nuu ña é viī ñá duꞌxēn; ntē ña kui káꞌvi o ña é ña te da dii da díi ña, vata kaa kuvi tsókō. 9 Kuédadɨɨ tsi kūxée ña kanɨɨ ñūxiví san ne, ēdɨ ́ nuu ña mi ntántoo ñaꞌa, ña ntáduku ntée Xuva ko, ni ñūú e dóo kakuinima Xúva kō. Ntá tsi kuíta nuu Xuva ko ñūꞌu é vēꞌxí nte e dukún kān ne, uun ito tsi íꞌxi un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa san. 10 Tōꞌo é ña váꞌā san e éni ntaꞌví ñaꞌa sán ne, nákuītá nuu Xuva ko i mēꞌñú i mí kaiꞌxi ñúꞌu dūꞌxé san, mí tuví kɨtɨ dóo donchuꞌví kaa san ne, nī ña é kākaꞌan dóvete é iña Xuva ko kakáꞌan ña. Ikān né, dōó ntoꞌo ña, ntuni ñá, ntē ntúvi ntē níñu é ntii dañu ntūvi.  

 

 

Tē xntéku kūꞌvé Xuva kō nú tēu kuiꞌxín san

11 Kidáā

né, īní u uun nú tēu kaꞌnu é kuīꞌxín, ni ūun ñaꞌa, ña tuví ntiꞌi ikān. Ñuxiví san nī e dukún kān né, ntoko ñuꞌu miī dá ini tuví ña. 12 Kidáā né, īní u un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ña xiꞌí san, te kuetsi te naꞌnu ña, ntáñɨ ̄ ñá nú tēú san. Ne, nākaán Xuva ko tūtú san ni tūku tutu mí ūve naꞌa dɨ ́ví ñaꞌa, ña é nīꞌi i ntuvi íña i. Xntēkú kūꞌvé Xuva ko īña ña xiꞌí san vatā o dé ña, vatā ó uve naꞌa ini tutú san. 13 Ntute ñuꞌū sán ne, nakuéꞌe un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña é teni iní i kān. Doxiꞌí san nī mí kadē  

 

466

APOCALIPSIS 20​, ​21 kûꞌvé doxiꞌí san ne, nakuéꞌe ñaꞌa, ña ñuꞌu váꞌa íkān dɨ. Xntēkú kūꞌvé Xuva ko īña ña, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá, vata tsī o dé ña. 14 Kidáā né, nakuitā ñá doxiꞌí san, nī mi ntántoo ña xiꞌí san méꞌñu ī mí kaiꞌxi ñúꞌú san. Ñúꞌū sán ne, dɨvī é kāꞌan o é doxiꞌi é kuvi ūvi. 15 Ñaꞌa, ña é ña tuvi dɨ ́vī í uve naꞌa ini tutu mí uve naꞌa xoo é nīꞌi i ntuví vaꞌá iña í ne, nakuītá nuu ña ī méꞌñū ñuꞌú san.  

 

E dukún xēé ni ñūxiví xēe

21

Kidáā né, īní u uun e dukún xēé ni ūun ñuxiví xēe. Tsí e dukún kan ni ñūxiví sa é tuvi kídaā ne, ntoko ñuꞌu miī. Nté ntute ñuꞌū ña tuví ka. 2 Xuꞌu é Juaán u ne, īní u ñuu é kāduku ntée Xuva kō, é Jerusaleen Xeé nanī. Nte e dukún kan vēꞌxi, nte mí tuví Xuva kō. É iō tuꞌvé vata kaa uun ñadɨ ̄ꞌɨ é tíntetu ña e tántaꞌa ña ni xɨ ̄ɨ ña. 3 Tēkú ko uun tatsin é dukún kān e dóo ntii kākaꞌan: —Koto nto ve, tsí Xuva ko tūví ña ni ñāꞌa san ve. Kuntoo ña ni ñā ne, kuvi ña ña ñuú ña. Xuva kō né, mii ña kutuvī ñá ni ñā, é viī ñá Xuva ñā. 4 Xuva kō ne, nakuéꞌe ña un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ntute nūú ñaꞌa sán ne, ña kóō ká doxiꞌi; ntē ña kuntaꞌxa iní ka ña; ntē ña kuekú ka ña; ntē ña kaxnúu ka ñā. Tsi é ita ntíꞌxin un ntɨꞌɨ ̄ e kúvi diꞌna —kaꞌan tátsín san. 5 Kidáā ne, ña tuví nú tēu kaꞌnú san ne, kakaꞌan ña: —Koton, tsí kade váꞌa xeé u un ntɨꞌɨ nuū i —kaꞌan ña. Kakaꞌan xtúku ña: —Xntēén naꞌan sáꞌā, tsi túꞌūn é nuu é ntaā í é kākaꞌán u ni ō — kaꞌan ña.

6 Kidáā

ne, kakaꞌan ñá nī ko: —É kūvi ve. Xuꞌu é diꞌna ú ne, xuꞌu é nantɨ ̄ꞌɨ ú dɨ. Vata kaa letra Á ni lētra Z kaa u. Te xōó kaitsi í ntute ne, kuéꞌē ú doméni é kōꞌo ña mí kākii ntute é tāꞌxi ntuvi iña ña. 7 Xoó ñaꞌa é kūvi vií ña ne, níꞌi ñā é un ntɨꞌɨ nuū i sáꞌa ntāꞌa kó ne, kuvi ú Xuva ñā né, dɨvi ñā ne, kuvi ña iꞌxá ko dɨ. 8 Ntá tsi ñaꞌa, ña e dóo ixó i, ña é ña ntákuintiꞌxe i, ña e dóo kini ntáa nima í, ña e ntaéni dɨkɨ ́ taꞌan i, ña e ntáde tatān, ña ntánuu iní i santu, nī ña veté ne, kuan ō ña é nīꞌi ña é kōko ña mí kaiꞌxi ñúꞌu dūꞌxé san. Sáꞌā é kui ūví doxiꞌí ña —kaꞌan ña.  

 

 

 

 

 

9 Kidáā

Jerusaleen Xee

ne, xée ūun ánjē, ña é ūꞌxe ñáꞌa san, ña é nīꞌi i é ūꞌxe éꞌxin é ñūꞌu uꞌxe nuu i é nantoꞌo Xuva kō ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá nī ko: —Niꞌin, dá nanēꞌe ú o ña da vé tantaꞌa, ñadɨ ̄ꞌɨ ́ A Leꞌntú san —kaꞌan ña. 10 Espíritū Sántū sán ne, kueꞌen níꞌi ñā kó uun xuku kaꞌnu, xuku e dóo dūkun. Náñēꞌe ñá ko ñuu é kāduku ntée Xuva kō, ñuu é nani Jerusāleen Xeé, dɨvī é vēꞌxí nte e dukún kān, mí tuví Xuva kō. 11 Ñuú sāꞌá ne, kaxiꞌí nuu ni ntuve Xuva kō ne, ñúꞌu ī ne, kaiꞌxi vátā ó kaiꞌxi xuu é nanī jaspe e dóo nuu áꞌvi i, e dóo kaxiꞌí niꞌni e nté kaa te xūxu kúvi. 12 Kanɨɨ dīñɨ ñuú san ne, ntitsi ntóꞌo e dóo kaꞌnu, e dóo dukún ne, ñuꞌu uxuví xiꞌi i. É un é un xiꞌí san ne, ntáñɨ ̄ ntee kui kui uun ánjē. É un é un xiꞌí san ne, uve dɨ ̄vi é uxuvi tátá ña Israeé san. 13 Uni únī xiꞌí san ntántii é un é un ntíko diñɨ i.  

 

 

 

467

APOCALIPSIS 21​, ​22

14 Uxúvi

xūu naꞌnu xɨꞌɨ ntíi etɨ ́ ntoꞌó san ne, uve naꞌa é un é un xuú san uun dɨ ̄ví pustru Á Leꞌntú san. 15 Ánjē, ña kakaꞌan ní ko ne, niꞌi ntaꞌa ña uun ntoo e kúvi kaá kuaan é kīꞌi kúꞌve núu ñá ñuú san ni xiꞌi i, ni ntoꞌō í dɨ. 16 Dadɨɨ tsi kúꞌve ntɨꞌɨ ̄ ngɨmí o diñɨ i. Ánjē sán ne, kīꞌi kúꞌvē ñá ñuú san ni ntoꞌō í ne, uvi míil ūví sientu kilumétru. É kāni, e dukún, nī e niꞌí ne, dadɨɨ ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ tsi kúꞌvē i. 17 Kidáā né, kīꞌi kúꞌvē ña ntóꞌō sán dɨ ne, úni dīko kɨmi métru kíi. Kīꞌi kûꞌve ánjē san é vatā xkoó kiꞌi kûꞌvé ñaꞌa san. 18 Ntōꞌó i ne, xuu é nanī jaspe kúvi ne, ñuú san ne, da mii kuēꞌen tsi kaá kuaan kúvi da kanɨɨ ̄, vata kaa xuxu e dóo kaxiꞌí niꞌni. 19 Xúū é xɨꞌɨ ntiī etɨ ́ ntōꞌó san ne, ntukutu āta i un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ xuu e dóo vaꞌá, xuu e dóo nuu áꞌvi i. Ētɨ ́ ntōꞌo é kuvi ūun sán ne, xuu é xɨ ̄ꞌɨ kuii é nanī jaspe úve. É kuvi ūví san ne, xuu kuíi tēkú e dukún kān, é nani sāfiru, úve. É kuvi ūní san ne, xúu tēku xáā é xɨ ̄ꞌɨ raxa, é nani āgata, úve. É kuvi kɨ ̄mí san ne, xuu kuíi kuēꞌen é vata ito īte ítō, é nani esmēralda. 20 É kuvi ūꞌún san ne, xúu tēku xáa kuēꞌe é xɨ ̄ꞌɨ raxa, é nani ōnice. É kuvi īñú san ne, xuu kuéꞌe é nani crunālina. É kuvi ūꞌxé san ne, xuú kuāan é nani crisōlito. É kuvi ūná san ne, xuu kuíi tēku ntute ñúꞌu san, é nani bērilu. É kuvi ɨ ̄ɨ ́n san ne, xuú kuāan e dóo kaiꞌxi é nani tōpaciu. É kuvi ūꞌxí san ne, xuu kuíi tēku másana kuii, é nani crisōprasa. É kuvi ūꞌxi ɨ ́ɨn sán ne, xuu kuíī é nani jācintu. É kuvi ūxuví san ne, xuu ntéē é nani amātista. 21 Xíꞌī é ūxuví san ne, uxúvi kɨtɨ kuīꞌxin, kɨtɨ nani  

 

 

 

 

 

 

prela, kúvi. Uun tsi kɨtɨ kuváꞌa é un é un xiꞌí san. Itsi méꞌñū ñuú san ne, da mii kuēꞌen tsi kaá kuaan kúvi ne, kaxiꞌí niꞌni vatā ó kaxiꞌí niꞌni xuxu. 22 Nté uun xúkūn ña ni iní u ñuú san, tsí mii Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu sán, nī A Leꞌntú san ne, dɨvi ñā kúvi ña xúkūn ñuú san. 23 Ñuú san ne, ñá kantīo i e xiꞌí nuu ngántií, ntē ña ntío i ntuve xōó dɨ, tsi míi tsi ntuve Xuva kō e xiꞌí nuu. A Leꞌntú san ne, dɨvi kūví ñuꞌu e xiꞌí nuu iña ñuú san. 24 Kaka ñaꞌa, ña da míꞌī ká ñuu, mí kaxiꞌí nuu san. Rei iña ñúxiví san ne, xée ña ñūú san, kunīꞌi ña e dóo vaꞌá iña ña. 25 Xíꞌi ñūú san ne, ñá kantādɨ ́ ntuvi ā, tsí ikān ne, ñá kakuāá ka. 26 Ikān ne, nakuéꞌe ñaꞌa, ña da míꞌī ká ñuu, e dóo vaꞌá iña ñá, nuu i e dóo nakuiko ñuꞌu ñā. 27 Ntá tsi nté uun nuu i é kīni kaa ña kuvi kɨ ́ꞌvi ñuú san. Nté uun ñaꞌa, ña é kāde é kīni kaa, nté uun ña vete ña kuvi kɨ ́ꞌvi ña ñuú san. Da mii tsi ñāꞌa, ña é ūve naꞌa dɨ ́vi ī iní tutú A Leꞌntú san, tutu mí ūve naꞌa xoo é nīꞌi i ntuví vaꞌá iña i ntii dañu ntúvi.  

 

 

 

 

 

22

Kidáā ne, náñēꞌe ánjē sán ko ntute é kainu é tāꞌxi ntuvi iña ko, ntute é kākii nú tēu kaꞌnu mí tuví Xuva ko ni Ā Leꞌntú san. Dōó kuīí ntute san. Kaxiꞌí niꞌni vatā o kaxiꞌí niꞌni xuxu. 2 Kainu ntute san méꞌñu ītsi kaꞌnu ñuú san. Ntuví o diñɨ i ntâñɨ útun e táꞌxi ntuvi iña ko. Uxuvi íto kakii kɨtɨ i é uun kuia. Taꞌán xoo taꞌán xoo kakíi kɨtɨ i. Xúku ī ne, kaidiáꞌvi é kūvi choꞌo é ntuváꞌa ñaꞌa, ña ntoo ñuxiví a. 3 Ña kóō ká da nēé ka nuu i é kāꞌan Xúva ko tē ña váꞌa. Kutūví  

 

APOCALIPSIS 22

468

nú tēu kaꞌnu Xúva ko ni Ā Leꞌntú san ñuú san ne, ña ntáde tsiñu iña ñá ne, kunuu ini ñá ña. 4 Kiní ña nuu Xuva kó ne, kuntēé dɨ ̄ví Xuva kō xteén ña dɨ. 5 Ikān ne, ñá kuāá ka, ntē ña kantío ká ña ñuꞌu, nté ngántii, tsí mii Xuva ko naxīꞌí nuu ña ña. Kidáā né, kuntoo ña ni Xuva ko, kadā kúꞌvē ñá ntii dañu ntūvi.  

 

E kākuetsin ntuvi é nainu Jesúcristu 6 Kidáā

ne, kakaꞌan xtúku ánjē san

ní ko: —Kuvi kuintiꞌxe o túꞌūn saꞌá, tsi túꞌūn é nuu é ntaā i. Xuva kō, ña é kaxéꞌe túꞌūn é kāꞌan ña ntákaꞌan ntódo kuenta iña ñá ne, e táxnūu ña ánje ñā é nañēꞌe ñá ñaꞌa, ña ntáde tsiñu iña ñá, nēe é vēꞌxí kuvi —kaꞌan ánjē san. 7 Kidáā né, mii Jēsuu kakáꞌan ña: —¡Koto nto! ¡E dóko sā naínú u! ¡Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña e ntáde kuenta é ūve naꞌa ini tutú sāꞌa! — kaꞌan Jésuu. 8 Xuꞌu é Juaán u ne, tēkú ko ne, iní u nuu mií ko un ntɨꞌɨ sāꞌa. Dā kúvī téku kó, nī dá iní u ne, nákunchɨtɨ ntāa ú nuu ña nañéꞌe kó nuu i sáꞌa, é kunūu iní ko ña. 9 Ntá tsi kakaꞌan ñá nī ko: —¡Ñá ku kuān xkóon dēn! Xuꞌú ne, kūdii kade tsiñu ú iña Xuva kó, vatā ó kade tsiñun dɨ, ni ēni ó, ña ntákaꞌan ntódo túꞌun Xuva ko, nī ña ntáde ntaa é ūve naꞌa tutú sāꞌa. Mii tsi Xuva kō é kunūu ini ko ña —kaꞌan ña. 10 Kakaꞌan xtúku ña nī ko: —Ñá ku xnuun xūꞌun túꞌūn é kuīta ntíꞌxin é ūve naꞌa tutú sāꞌa, tsí kakuetsin ntuvi é kūntaa. 11 Nɨɨ dukuān ne, ña é kāde nuu i é ña  

 

 

 

 

váꞌa ne, na vīi mii ña. Ña é kāde é kīni kaa né, na vīi mii ñá dɨ. Ntá tsi ñaꞌa, ña é kāde nuu i é vāꞌá ne, na vīí ka ña ne, ñaꞌa, ña é kāde é ntio Xuva ko ne, ñá ku xtuvī mii ña é kāde ña —kaꞌan ña. 12 Kakaꞌan Jésuu: —Koto nto, tsí ña náꞌā ka dá nainu xtúku u. Tē nainú u ne, kuéꞌē ú doméni un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa kuenta iña í vata tsī o dé ña. 13 Xuꞌu é dīꞌna ú ne, xuꞌu é ntii u átā í dɨ, vata kaa letra Á ni lētrá Z. Xuꞌu éni ntūꞌu ú ne, xuꞌú nantɨ ̄ꞌɨ ú dɨ —kaꞌan ña. 14 Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña é kānakate doo i, tsí duku ntée ña é tɨɨ̄ n ña kɨtɨ utun é tāꞌxi ntuvi iña ko, vata koo é kūvi kɨ ́ꞌvi ña xiꞌi ñúú san. 15 Ntá tsi ña kini ntáa sán ne, kíꞌi kan kūꞌun ñá ne, kíꞌi kan kūꞌun ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ñá vata kaa ña tatán, nī ña kaeni dɨkɨ ́ ñadɨ ̄ꞌɨ ́, nī ña kaeꞌní ñaꞌa, nī ña kanuu iní i santú, ni ūn ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ ña é ntio i doveté, nī ña kaeni ntaꞌví taꞌan i dɨ. 16 Kakaꞌan Jésuu: —Xuꞌu é Jesuú u ne, taxnūu u ánjē ko é kāꞌan ntódo ña nī é ūꞌxe xúkūn sán nuu i sáꞌa. Xuꞌú ne, tatá Davii véꞌxi ú ne, iꞌxá ika ñā kó dɨ. Xuꞌú ne, vata kaa kɨ ́mi é kāxiꞌí nuu te vēꞌxi túvi kaa u —kaꞌan ña. 17 Espíritū Sántū sán ni ñadɨ ̄ꞌɨ ́ A Leꞌntú san ne, ntákaꞌan: —¡Niꞌí nto! —kaꞌan ña. Da xōó ka ñaꞌa, ña é kātekú i ne, na kāꞌan ñá dɨ: —¡Niꞌí nto! —koo kaꞌan ña. Da xōó ka xoo é kaitsi í ntute, ni da xōó ka xoo é ncho koꞌo i ne, na kīꞌxi, dá kōꞌo doméni ntute é tāꞌxi ntuvi iña ko ntii dañu ntúvi. 18 Un ntɨɨ ́ ntɨ ̄ɨ ́ ñaꞌa, ña kateku i túꞌun nēe é vēꞌxí kuvi é ūve naꞌa ini tutú sāꞌá  

 

 

 

 

 

 

469

APOCALIPSIS 22

ne, ntē vevií tsi káꞌān ú ni ña nuū i sáꞌa: Tē xoó xntēkú ka i é ūve naꞌa íꞌa ne, xntēkú ka Xuva kō é ntoꞌo i vatā ó uve naꞌa ini tutú sāꞌa é ntōꞌo i. 19 Tē xoó nakiꞌi ká i túꞌūn é ūve naꞌa ini tutú sāꞌa nté koo kuvi ne, Xuva kō ne, nakiꞌi ña vata kaa é kāduku ntée ña kɨtɨ utun é tāꞌxi ntuvi iña kó ne, ñá kɨ ̄ꞌví ña ñuú Xuva ko, vatā ó kakaꞌan ini tutú sāꞌa.  

20 Ña

kakaꞌan ntódo túꞌūn saꞌá ne, kakaꞌan ña: —Nuu é ntaā í, tsí ña naꞌá ka dá nainú u —kaꞌan ña. Kuan koo na kōo. ¡Kiꞌxi nto, Tóꞌo ko Jēsuu! 21 Na nāxnuu viko Tóꞌo ko Jesūcristu ntó, un ntɨɨ ́ ntɨɨ ̄ nto. Kuan tsi koo na kōo.