Las Escrituras en Epena de Coombia [sja] - Scripture Earth

Na Libro nãga t'ïjarapata tachia leedak'āri, klawadait'ee perã Tachi Ak'õrepa sãgá na eujã ooji. Ichiaba na librode k'aw
9MB Größe 0 Downloads 23 Ansichten
Tachi Akꞌõre Pedee Chonaarãwedapema Nuevo Testamento y pociones del Antiguo Testamento eperã pedeede

Tachi Akꞌõre Pedee Chonaarãwedapema

Génesis, Éxodo, Rut, Ester, Salmos, Proverbios, Daniel, Jonás, 1 Samuel, 2 Samuel, y El Nuevo Testamento en el idioma Epena Pedee Saija de Colombia [sja] Primera edición © 2005, Liga Bíblica Internacional Segunda edición © 2010, Liga Bíblica Internacional Primera edición de los porciones del Antiguo Testamento con el Nuevo Testamento © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc. http://www.Wycliffe.org http://www.ScriptureEarth.org

Licencia Creative Commons (Reconocimiento-NoComercial-SinObraDerivada 3.0 Unported) Compartir — Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar públicamente la obra. Reconocimiento — Debe reconocer los créditos de la obra. No comercial — No puede utilizar esta obra para fines comerciales. Sin obras derivadas — No se puede alterar, transformar o generar una obra derivada. http: creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0

Nuevo Testamentodepema Libro

Abreviatura Página

Génesis. . . . . . . . . . . . . . . . . Gen . . . . . . . . . . . . . . . 7

Éxodo . . . . . . . . . . . . . . . . . Éx. . . . . . . . . . . . . . . 99

Jueces . . . . . . . . . . . . . . . . . Jue. . . . . . . . . . . . . . 175 Rut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rut. . . . . . . . . . . . . . 219 1 Samuel. . . . . . . . . . . . . . . . 1 Sm . . . . . . . . . . . . . 227 2 Samuel. . . . . . . . . . . . . . . . 2 Sm . . . . . . . . . . . . . 291 Ester . . . . . . . . . . . . . . . . . . Est. . . . . . . . . . . . . . 345 Salmos. . . . . . . . . . . . . . . . . Sal. . . . . . . . . . . . . . 360 Proverbios . . . . . . . . . . . . . . . Pro . . . . . . . . . . . . . . 485 Daniel. . . . . . . . . . . . . . . . . Dan . . . . . . . . . . . . . 535 Jonás. . . . . . . . . . . . . . . . . . Jon. . . . . . . . . . . . . . 567 Mateo . . . . . . . . . . . . . . . . . Mt. . . . . . . . . . . . . . 572 Marcos. . . . . . . . . . . . . . . . . Mr. . . . . . . . . . . . . . 650 Lucas. . . . . . . . . . . . . . . . . . Lc. . . . . . . . . . . . . . 701 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jn. . . . . . . . . . . . . . 781 Hechos. . . . . . . . . . . . . . . . . Hch . . . . . . . . . . . . . 840 Romanos. . . . . . . . . . . . . . . . Ro. . . . . . . . . . . . . . 907 1 Corintios. . . . . . . . . . . . . . . 1 Co. . . . . . . . . . . . . 944 2 Corintios. . . . . . . . . . . . . . . 2 Co. . . . . . . . . . . . . 978

Gálatas. . . . . . . . . . . . . . . . . Gá. . . . . . . . . . . . . . 1002 Efesios . . . . . . . . . . . . . . . . . Ef . . . . . . . . . . . . . . 1016 Filipenses . . . . . . . . . . . . . . . Fil. . . . . . . . . . . . . . 1029 Colosenses . . . . . . . . . . . . . . . Col . . . . . . . . . . . . . 1038 1 Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . 1 Ts. . . . . . . . . . . . . 1047 2 Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . 2 Ts. . . . . . . . . . . . . 1055 1 Timoteo. . . . . . . . . . . . . . . 1 Ti . . . . . . . . . . . . . 1060 2 Timoteo. . . . . . . . . . . . . . . 2 Ti . . . . . . . . . . . . . 1071 Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tit. . . . . . . . . . . . . . 1079 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Filemón . . . . . . . . . . . . . . . . Flm . . . . . . . . . . . . . 1085 Hebreos . . . . . . . . . . . . . . . . He. . . . . . . . . . . . . . 1088 Santiago . . . . . . . . . . . . . . . . Stg . . . . . . . . . . . . . 1115 1 Pedro. . . . . . . . . . . . . . . . . 1 P . . . . . . . . . . . . . 1126 2 Pedro. . . . . . . . . . . . . . . . . 2 P . . . . . . . . . . . . . 1137 1 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Jn. . . . . . . . . . . . . 1144 2 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Jn. . . . . . . . . . . . . 1154 3 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Jn. . . . . . . . . . . . . 1156 Judas. . . . . . . . . . . . . . . . . . Jud. . . . . . . . . . . . . 1158 Apocalipsis. . . . . . . . . . . . . . . Ap. . . . . . . . . . . . . . 1162 Glosario. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 1201 Índice Tópico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1215

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Introducción Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ sãga Tachi Akꞌõrepa ichi kꞌawapipari eperãarãmaa. Jara bɨ irua kꞌĩsia iru bɨ o kꞌachiadeepa eperãarã kꞌaripa ataitꞌee, sãga ijãadai irude mãikꞌaapa kꞌãata kꞌinia bɨ irude ijãapataarãpa oopataadamerã. Chonaarãweda Tachi Akꞌõrepa Israel pidaarã jɨrɨtꞌeraji ichi pꞌuuru pidaarã pꞌaneedamerã. Ma pꞌuuru pidaarã ũkꞌuruurãmaa kꞌawapiji ichia oopi kꞌinia bɨ eperãarãmaa. Mãpai Tachi Akꞌõre Jaurepa kꞌaripapꞌeda, ma kꞌawapida pꞌãjida librode ãchi tꞌoruta wedapema pedeede. Mãgá Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda uchiaji. Ma libro pꞌãdapꞌedaa ũkꞌuru tꞌɨ ̃ bɨjida Antiguo Testamento; ũkꞌuru Nuevo Testamento. Ma chaachaa libro awara–awaraa paraa: treinta y nueve Antiguo Testamentode mãikꞌaapa veintisiete Nuevo Testamentode. Na librode Nuevo Testamento aupai bɨ. Nãgɨde jara bɨ Tachi Akꞌõre Warra Jesucristode: iru tꞌoda, bapata, piuda mãikꞌaapa chokꞌai pꞌirabaida eperãarã kꞌaripaitꞌee atuanaadamerã. Ichiaba jara bɨ irude ijãapataarãpa jarateedapꞌedaa iru ɨtꞌaa wãda tꞌẽepai. Na ũraa eperã pedeede pꞌãjida eperãarãpa pia kꞌawaadamerã pedee pia Tachi Akꞌõrepa jara pëida na pꞌekꞌau eujãdepemaarãmaa. Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada eperãarãpa ewaa Nuevo Testamento pꞌãdakꞌãri, pꞌãjida griego pedeede, maapai ma pedee pedeepachida perã Jesucristo nipada eujãde. Griego pedee awara bɨ eperã pedee kꞌãyaara. Mamĩda ma griego pedeede pꞌã bɨ eperã pedeede pꞌãjida kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Eperãarãpa na ũraa pꞌãda leedakꞌãri, Tachi Akꞌõre Ũraa jara pëida pedee awara unudaitꞌee, piara kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Libro chaa leedakꞌãri, naapɨara unudaitꞌee introducción. Made jara bɨ ũraa unudaitꞌee ma librode. Libro chaachaa ichiaba título unudaitꞌee. Chonaarãweda título bɨpachida Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade, chi título leerupa kꞌawaamerã kꞌãaredeta jara bɨ. Awaraa ũraa ma jĩakꞌa uchiaru pɨrã awaraa librode, cita pꞌãjida ma título edaikꞌa eere, jɨrɨdamerã mãikꞌaapa leedamerã. Ichiaba edaare página edaikꞌa eere awaraa pedee unudaitꞌee. Made jara bɨ kꞌãata jara kꞌinia bɨ chi pedee letra chakꞌe ome ma paginade. Ma awara glosario unudaitꞌee na ũraa pꞌãda ãpɨteikꞌa eere. Made ichiaba jara bɨ kꞌãata jara kꞌinia bɨ pedee awara–awaraa na ũraa unurutade. Ichiaba na ũraa pꞌãda ãpɨteikꞌa eere unudaitꞌee Índice Tópico apata, chi madepema pedee leerupa ũraa awara–awaraa estudiamerã. Made cita jara bɨ chi waapɨara kꞌawa kꞌinia bɨpa jɨrɨmerã na ũraa pꞌãdade. Na ũraa pꞌãdade cita unudakꞌãri, nãga unudaitꞌee. Naapɨara unudaitꞌee libro abreviatura. Aɨ eere unudaitꞌee capítulo. Aɨ eere unudaitꞌee versículo. Versículo awara–awaraa jara kꞌinia bakꞌãri, ma número chaachaa awara beeitꞌee coma ome. Jõdee versículo chokꞌara jara kꞌinia Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

bakꞌãri, chi naapema número chi último parumaa iru baitꞌee guión. Pia jaraitꞌeera, Mt 2.1 jara kꞌinia bɨ libro tꞌɨ ̃jarapata Mateo, capítulo 2, versículo 1. Jõdee Mt 2.1, 4 jara kꞌinia bɨ libro Mateo, capítulo 2, versículo 1 mãikꞌaapa 4. Ma awara Mt 2.1‑19 jara kꞌinia bɨ libro Mateo capítulo 2, versículo unodeepa 19 parumaa. Cita awara–awaraa unuruta pɨrã, nãga unudaitꞌee; punto y coma ome: Mt 2.1; Mr 3.3‑5; Jn 3.16. Libro chokꞌara–ee pꞌanɨde capítulo apai unudaitꞌee. Mãga bakꞌãri, chi versículo aupai unudaitꞌee: Flm 17 maa–e pɨrã Jud 6. Edaare versículo unudaitꞌee corchetes [ ] esajĩakꞌa. Mãga bakꞌãri, jara kꞌinia bɨ ma versículo uchia–e paji jõmaweda griego pedeede pꞌãda copiade, ewaa Nuevo Testamento libro pꞌe wãdakꞌãri.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis

Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ooda mãikꞌaapa naapɨara eperãarã pꞌanapatapꞌedaa Introducción

Génesis tꞌorroorã pedeede jara kꞌinia bɨ ‘chi naarapema’. Na Libro nãga tꞌɨ ̃jarapata tachia leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee perã Tachi Akꞌõrepa sãgá na eujã ooji. Ichiaba na librode kꞌawadaitꞌee sãgata Tachi Akꞌõrepa ooji chi naarapema eperã. Na librode jara bɨ pꞌuuru pidaarã israelitaarã apatapꞌedaarãdé. Jara bɨ sãmãikꞌaapa uchiajida. Ichiaba jara bɨ sãgá Tachi Akꞌõrepa ma pꞌuuru pidaarã jɨrɨtꞌerada ichia kꞌinia bɨkꞌa pꞌanapataadamerã. Chonaarãwedadeepa idi parumaa eperãarãpa ichita ne–inaa na pꞌekꞌau eujãde pꞌasapari jarapata akꞌõre waibɨa apataarãpa mãga oopatada apata. Mapa na libro leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee awaraarã akꞌõre waibɨa apataarã kꞌãyaara Tachi Akꞌõreta waibɨara bɨ. Irua ne–inaa pi–ia oopari awaraarã akꞌõre waibɨa apataarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa. Ichiaba na libro leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee Tachi Akꞌõre apai; na pꞌekꞌau eujã ooda. Ichiaba kꞌawadaitꞌee sãgá Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨ eperãarã pꞌanapataadamerã ichia kꞌinia bɨkꞌa. Na librode pꞌã bɨ chi naarapema eperãarã sãgá kꞌachiade baaijida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Mãga pꞌasaji mĩda, ichiaba Tachi Akꞌõrepa ne–inaa ooji eperãarã waya ichi kꞌĩrapite pia pꞌaneedamerã. Tachi Akꞌõre pedee pi–ia estudiapataarãpa na libro pi–iara estudiadaitꞌee tꞌootꞌaajida tꞌooma omeede. Chi naapema tꞌoomade (cap. 1–11) unudaitꞌee na eujã Tachi Akꞌõrepa ookꞌãri. Ichiaba unudaitꞌee chi naarapema eperãarãpa oodapꞌedaa kꞌachia pꞌaneerutamaa iru kꞌĩrapite. Na tꞌoomade ichiaba unudaitꞌee eperãarã uchiadapꞌedaarã Adandeepa Noé parumaa. Ichiaba jara bɨ sãgá Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ũutꞌaada. Ichiaba jara bɨ sãgá pedee awara awaraa uchiadapꞌedaa. Chi apema tꞌoomade (cap. 12–50) jara bɨ sãmãikꞌaapa uchiajida israelitaarã mãikꞌaapa kꞌairã paji ãchi akꞌõchonaarã. Chi naarapema tꞌɨ ̃jarapata Abraham, aɨ eere Isaac, aɨ eere Jacob mãikꞌaapa José. Na tꞌoomade ichiaba jara bɨ José mãikꞌaapa chi akꞌõre Jacob wãdapꞌedaa Egipto eujãdee. Israelitaarã mama

7 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 1

8

pꞌanɨde kꞌachia pꞌanapachida Egipto pidaarã jua ekꞌari. Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã ma eujãdeepa uchiapiji ateeitꞌee ichia eujã teeitꞌeeda adadee. Na librode kꞌawadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichia jara bɨkꞌa oopataarã ichita kꞌaripapari. Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã mãikꞌaapa pajã ooda

1

1   Naapɨara

Tachi Akꞌõrepa pajã mãikꞌaapa eujã ookꞌãri, 2 jõma pꞌãriu baji. Pania aupai ũu baji. Waa ne–inaa wẽ–e paji. Iru Jaure pania ɨ ̃rɨ nipapachi. Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã mãikꞌaapa pajã nãgá ooji. 3 Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Ɨd̃ aapáde aji. Mãpai ɨ ̃daaji. 4 Ɨd ̃ aakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pia bɨda aji. Mãpai ma ɨ ̃daa pꞌãriudeepa awara bɨji. 5 Ma ɨ ̃daa tꞌɨ ̃ bɨji ewari mãikꞌaapa pꞌãriu tꞌɨ ̃ bɨji pꞌãrikꞌua. Mãgá ooji ewari, pꞌãriu ome, kꞌãima abaade. 6 Mãpai Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Pania ũkꞌuru ɨtꞌaa wãpáde aji. 7 Mãga paji. Tachi Akꞌõrepa ewaraa kꞌobɨji pania ũkꞌuru aɨ edaikꞌa eere beemerã; ũkꞌuru aɨ ɨtꞌaikꞌa eere beemerã. 8 Ma ewaraa kꞌobɨmaa tꞌɨ ̃ bɨji pajã. Ma jõma kꞌãima omeede ooji. 9 Mãpai Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Pania pajã ekꞌari bɨ ãyaa beepáde aji, eujã uchiamerã. Mãga paji. 10 Chi pꞌoo bɨmaa tꞌɨ ̃ bɨji eujã; paniamaa tꞌɨ ̃ bɨji pꞌusa. Tachi Akꞌõrepa ichia ooda pia unuji. 11 Mãpai irua jaraji eujãde ne–inaa kꞌarra kꞌĩra tꞌãdoo tꞌonomerã; pꞌũajara kꞌĩra tꞌãdoo chi tau tꞌonomerã mãikꞌaapa pakꞌuru kꞌĩra tꞌãdoode nejõ chaumerã. Irua jaradakꞌa mãga paji. 12 Eujãde uchiaji ne–inaa kꞌarra kꞌĩra tꞌãdoo, pꞌũajara chi tau tꞌonopari mãikꞌaapa pakꞌuru nejõ chaupari. Ma jõma oopꞌeda, Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pia bɨda aji. 13 Ma jõma kꞌãima õpeede ooji. 14 Mãpai Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Pajãde paraapáde aji, ne–inaa ɨ ̃daapari ma kꞌaurepa eperãarãpa kꞌawadamerã ãstaawa, pꞌãrikꞌua, año, atane mãikꞌaapa fiesta ewari. 15 Ma pajãde ne–inaa ɨ ̃daapari kꞌaurepa na eujã ɨ ̃daa bapari. Mãga paji. 16 Tachi Akꞌõrepa ne–inaa omé ooji pajãde bɨitꞌee. Chi waibɨara bɨ ooji ãstaawa ɨ ̃daamerã. Jõdee chi ma–ãriara bɨ ooji pꞌãrikꞌua ɨ ̃daamerã. Ichiaba ooji lucero pꞌãrikꞌua ɨ ̃daadamerã. 17 Tachi Akꞌõrepa ma ne–inaa ɨ ̃daapari bɨji pajãde eujã ɨ ̃rɨ ɨ ̃daamerã 18 mãikꞌaapa ãstaawa,  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



9

Génesis 1

pꞌãriu ome awara beemerã. Mapa ãstaawa akꞌõrejĩru jẽrapari mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua atane ɨ ̃daapari. Mãga oo aupakꞌãri, mãgaji: —Pia bɨda aji. 19 Ma jõma kꞌãima kꞌĩmariide ooji. 20 Mãpai Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Toida paraapáde aji, chikꞌo kꞌĩra tꞌãdoo. Ichiaba jaraji: —Paraapáde aji, ipanaarã eujã ɨ ̃rɨ wãabaidamerã. Mãpai paraaji. 21 Tachi Akꞌõrepa pꞌusadepema ne–inaa jõmaweda chokꞌai bee ooji, nemĩsia paara. Ichiaba ooji toidapema ne–inaa jõmaweda chokꞌai bee mãikꞌaapa ne–inaa jõmaweda chokꞌai bee eujã ɨ ̃rɨ wãabaipata. 22 Ichia ooda pia beekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa na pedee pia jaraji ma toidapema ne–inaa chokꞌai beerãmaa: —Warrarã chokꞌara oodapáde aji. Aukꞌa jaraji ipanaarãmaa: —Ipana chakꞌeerã chokꞌara oodapáde aji. 23 Ma jõma kꞌãima joisomaade ooji. 24 Mãpai Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Eujãde paraapáde aji, ne–animalaarã kꞌĩra tꞌãdoo; taunomaa, tausaaree mãikꞌaapa eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata paara. Mãga paji. 25 Tachi Akꞌõrepa ma ne–animalaarã ooji mãikꞌaapa ichia ooda pia akꞌɨji. 26 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: ̃ oodáma aji, eperã tachikꞌa bamerã. Eperãarãpa ãchi jua ekꞌari iru —Ɨrá pꞌanadaitꞌee nãgee ne–animalaarã kꞌĩra tꞌãdoo: chikꞌo; ipanaarã; ne–animalaarã taunomaa, tausaaree bee paara; ne–animalaarã eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata. 27 Tachi Akꞌõrepa eperã ichikꞌa ooji; ɨmɨkꞌĩra, wẽra ome. 28 Tachi Akꞌõrepa ma eperãarã pia akꞌɨji. Mapa na pedee pia jaraji: —Warrarã chokꞌara oodapáde aji, mãikꞌaapa parã jua ekꞌari iru pꞌanadapáde aji, na eujã, chikꞌo, ipanaarã mãikꞌaapa ne–animalaarã, chi bipa urtꞌĩu nĩuteepata paara. 29 Tꞌẽepai mãgaji: —Parã–itꞌee oojida aji, ne–inaa kꞌarra kꞌĩra tꞌãdoo, chi tau tꞌonopari ome, mãikꞌaapa pakꞌuru chi nejõ chaupari ome. Ma jõmaadepema ne– inaa chauru parãpa kꞌodaitꞌeeda aji. 30 Ma awara ne–animalaarã, chi tausaaree beerãpa, chi bipa urtꞌĩu nĩuteepataarãpa mãikꞌaapa ipanaarãpa paara kꞌodaitꞌeeda aji, ne–inaa kꞌiru, pꞌũajara kꞌĩra tꞌãdoo. Mãga paji. 31 Tachi Akꞌõrepa jõma ichia ooda akꞌɨkꞌãri, mãgaji: —Pia bɨda aji. Ma jõma kꞌãima seide ooji.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 2

2

10

1   Mãgá

Tachi Akꞌõrepa ooji pajãde nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa na eujãde nɨ ̃bɨ. sietede Tachi Akꞌõrepa ichi mimia oo aupakꞌãri, ɨ ̃iji. 3 Ma ewate iru mimia jõma aupapꞌeda, ɨ ̃ida perã, ma ewaridé jaraji: —Pia bɨda aji. Ma ewari awara bɨji tomia chaa eperãarã ɨ ̃idamerã ichi ɨ ̃idakꞌa. 4 Mãga paji Tachi Akꞌõrepa na eujã, pajã ome ookꞌãri. 2  Kꞌãima





Tachi Akꞌõrepa naapema eperã ooda

5  Tachi

Akꞌõre Waibɨapa pajã, eujã ome ookꞌãri, ne–inaa kꞌarra, pꞌũajara paara waide tꞌonoda–e pꞌanajida, Tachi Akꞌõrepa kꞌoi waide chepi–e bada perã mãikꞌaapa eperãarã waide oo–e bada perã ma eujãde mimiadamerã. 6 Mãgá Tachi Akꞌõrepa kꞌoi waide chepi–e baji mĩda, ma eujã ekꞌariipa pania uchiapachi. 7 Maapai Tachi Akꞌõre Waibɨapa eperã yooro pꞌoradee ooji. Yooro pꞌoradee oopꞌeda, ma eperã kꞌɨ ̃de jãrapꞌuaji. Aramata chokꞌai beeji. Tachi Akꞌõrepa ma eperã tꞌɨ ̃ bɨji Adán. a 8 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ma eperã bɨji Edén ne–uu kꞌãide; oriente eere. Mama Tachi Akꞌõrepa ne–inaa kꞌarra kꞌĩra tꞌãdoo tꞌonopiji ma eperãpa kꞌomerã. 9 Ichiaba pakꞌuru pi–ia kꞌĩra tꞌãdoo tꞌonopiji nejõ chaumerã, mãgá madepema kꞌodamerã. Ma Edén ne–uu kꞌãi esajĩakꞌa pakꞌuru omé tꞌonopiji; aba nejõ bɨɨrɨdepema jõdakꞌãri, piuda–ee, chokꞌai pꞌanapataadamerã; chi apema nejõ bɨɨrɨdepema jõdakꞌãri, kꞌĩsia pia mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌachia kꞌawadamerã. 10 Edén ne–uu kꞌãi to kꞌɨ ̃de baji. Ma todepema pania chi ne–uu kꞌãide wee wãyaa baji. Ma to jua kꞌĩmari nẽra baji. 11 Chi naarapema to tꞌɨ ̃jarapachida Pisón. Mãgɨ ́ wãyaapachi Javilá eujã jõmaade, nẽe paraamãi. 12 Mãpema nẽe pi–ia bapari. Ichiaba ma eujãde unupata ne–inaa tꞌũa bapari resina mãikꞌaapa mãu pi–ia ónice. 13 Aɨ eerepema to tꞌɨ ̃jarapachida Guijón. Mãgɨ ́ wãyaapachi Cus eujãde. 14 Aɨ eerepema to tꞌɨ ̃jarapata Tigris. Mãgɨ ́ wãyaapari Asiria eujã ikꞌaawa, oriente eere. Chi apema to tꞌɨ ̃jarapata Éufrates. 15 Tachi Akꞌõre Waibɨapa ma eperã bɨji Edén ne–uu kꞌãide ne–inaa uumerã mãikꞌaapa akꞌɨ bamerã. 16 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Adanmaa mãgaji: —Pɨa nejõ jõ kꞌiniata jõpáde aji. 17 Mamĩda jõnaapáde aji, jã pakꞌuru kꞌĩsia pia mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌachia kꞌawapiparidepema. Pɨa jãta jõru pɨrã, piuitꞌeeda aji. 18 Maapꞌeda Tachi Akꞌõre Waibɨapa jaraji: —Pia–e bɨda aji, ɨmɨkꞌĩra ituaba bamerã. Iru–itꞌee kꞌõpꞌãyo ooteeitꞌeeda aji. 19 Tachi Akꞌõre Waibɨapa ne–animalaarã kꞌĩra tꞌãdoo mãikꞌaapa ipanaarã kꞌĩra tꞌãdoo yoorodee ooji. Maapꞌeda ichia ooda Adanmaa ateeji  



























a 2.7 Hebreo

pedeede Adán jara kꞌinia bɨ “eujãdepema” wa “ɨmɨkꞌĩra”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



11

Génesis 2​, ​3

ma ne–animalaarã, ipanaarã jõmaweda tꞌɨ ̃ bɨmerã. 20 Mãpai Adanpa tꞌɨ ̃ bɨji ne–animalaarã taunomaa, tausaaree beerã mãikꞌaapa ipanaarã. Irua ma tꞌɨ ̃ chaa bɨdakꞌa mãga beeji. Mãgá ne–animalaarã chokꞌara paraaji mĩda, ichi–itꞌee kꞌõpꞌãyo wẽ–e paji. 21 Mãpai Tachi Akꞌõre Waibɨapa Adán kꞌãipiji. Mãɨmisa orro aba ẽtꞌa ataji mãikꞌaapa waya chi chiara aɨ naawedapemakꞌa bɨji. 22 Ma orrodee Tachi Akꞌõrepa Adan–itꞌee wẽra ooteeji. 23 Adanpa unukꞌãri, mãgaji: —Na mɨkꞌa bɨda aji, mɨ kꞌapꞌɨakꞌa bairã mãikꞌaapa mɨ bɨɨrɨdeepa ooda perã. Tꞌɨ ̃jaradaitꞌeeda aji, wẽra, wẽra ɨmɨkꞌĩradeepa ooda perã. 24 Mãgá Tachi Akꞌõrepa wẽra ɨmɨkꞌĩradeepa ooda perã, ɨmɨkꞌĩrapa atabëiitꞌee chi akꞌõre chi nawe ome, ichi wẽra ome araa pꞌanadaitꞌee. Mãgá eperã omeeweda eperã apai pɨkꞌa pꞌaneedaitꞌee. 25 Adán chi wẽra ome ãkꞌadaa pꞌanapachida. Mamĩda kꞌĩra nejasia kꞌawadakꞌaa paji.  











Adanpa Eva ome Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa ooda–e pada

3

1   Edén

ne–uu kꞌãide taama bapachi. Mãgɨ ́ ikꞌawaara baji apemaarã ne–animalaarã tausaaree beerã Tachi Akꞌõre Waibɨapa ooda kꞌãyaara. Mapa ewari aba taamapa ma wẽramaa iidiji: —¿Mãgara Tachi Akꞌõrepa jõpiamaa bɨkꞌã aji, nejõ pakꞌuru jõmaadepema? 2 Ma wẽrapa pꞌanauji: —Taipa jõdaipia bɨ pakꞌuru jõmaadepema. 3 Mamĩda jõdaikꞌaraa bɨda aji, pakꞌuru na ne–uu kꞌãi esajĩakꞌa bainɨ ̃ bɨdepema. Jãdepema jõruta pɨrã wa tꞌõbairuta pɨrã, Tachi Akꞌõrepa: “Piudayada” aji. 4 Mãpai taamapa ma wẽramaa mãgaji: —¡Piuda–epɨ! 5 Tachi Akꞌõrepa pia kꞌawa bɨda aji, parãpa jã pakꞌurudepema jõruta pɨrã, kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa kꞌawadaitꞌee ne–inaa pia mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia. Mãgá Tachi Akꞌõrekꞌa pꞌaneedaitꞌeeda aji. 6 Ma wẽrapa ma nejõ pia bɨ unukꞌãri, jõ kꞌiniadachi. Kꞌĩsiaji: “Jã jõpꞌeda, poro wẽsaa beeitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõrekꞌa.” Mapa oro atanapꞌeda, jõtꞌaaji mãikꞌaapa chi ɨmɨkꞌĩramaa teeji. Mãpai chi ɨmɨkꞌĩrapa aukꞌa jõtꞌaaji. 7 Aramata kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneejida mãikꞌaapa kꞌawajida ãchi ãkꞌadaa pꞌanɨ. Mãgá kꞌĩra nejasia kꞌawaadakꞌãri, pꞌaru higuera kꞌirudee oojida mãikꞌaapa jɨ ̃ pꞌaneejida. 8 Kꞌewara nãu pꞌuakꞌãri, Tachi Akꞌõre Waibɨa nipapachi Edén ne–uu kꞌãide. Ma ewate Adanpa chi wẽra ome Tachi Akꞌõre cheru ũridakꞌãri, pakꞌuru ãpɨte mirudachida. 9 Mamĩda Tachi Akꞌõre Waibɨapa Adán tꞌɨ ̃ji mãikꞌaapa iidiji: —¿Sãma bɨma? aji.  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 3

12

10  Irua

pꞌanauji: —Mɨa pɨ nama ni ũrikꞌãri, waaweedachida aji, ãkꞌadaa bada perã. Maperã mɨ mirudachida aji. 11 Mãpai Tachi Akꞌõrepa iidiji: —¿Kꞌaipa jarajima aji, pɨ ãkꞌadaa bɨ? ¿Pɨa jõjikꞌã aji, nejõ mɨa jõpiamaa badadepema? 12 Irua pꞌanauji: —Pɨa mɨmaa wẽra kꞌõpꞌãyokꞌa teedapa ma nejõ mɨmaa teejida aji. Mãpai mɨa jõtꞌaajida aji. 13 Mãpai Tachi Akꞌõre Waibɨapa ma wẽramaa iidiji: —¿Sãapꞌeda mãga oojima? aji. Wẽrapa pꞌanauji: —Taamapa mɨ kꞌũratꞌaajida aji. Maperã mɨa ma nejõ jõjida aji. 14 Mãpai Tachi Akꞌõre Waibɨapa ma taamamaa mãgaji: —Mãga ooda perã, mɨa pɨ kꞌachiade baaipiitꞌee. Pɨ maldicia baibairã, mɨa pɨmaa kꞌachiara ooitꞌee apemaarã ne–animalaarã kꞌãyaara. Idideepa pɨ eujãde bipa urtꞌĩu nipapariitꞌee yooro pꞌorade. 15 Na eperã wẽradeepa uchiadaitꞌeerãpa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadaitꞌee; përeerã paara aukꞌa. Mapa chikꞌĩra unuamaa pꞌanapataadaitꞌee. Na eperã wẽradeepa uchiaitꞌee abaapa pɨ poromãi teeitꞌee. Jõdee pɨa iru bɨɨrɨde kꞌaatꞌaaitꞌeeda aji. 16 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ma wẽramaa mãgaji: —Pɨ warra tꞌokꞌãri, pꞌua ome tꞌoitꞌeeda aji. Ma awara pɨ ɨmɨkꞌĩrapa pɨ chokꞌaitꞌee, pɨa iru kꞌinia bairã. Pɨ iru jua ekꞌari bapariitꞌeeda aji. 17 Mãpai ɨmɨkꞌĩramaa mãgaji: —Pɨa wẽra pedee ijãaji mãikꞌaapa jõji ma nejõ mɨa jõnaadapáde ada. Maperã pɨ kꞌaurepa eujã kꞌachiade baaiitꞌeeda aji. Pɨchi chikꞌo kꞌoitꞌee audú mimiaitꞌee piurumaa. 18 Eujãdeepa ne–ɨɨrɨ uchiaitꞌee mãikꞌaapa pɨa netꞌa tau mẽepema kꞌoitꞌee. 19 Jɨara nɨ ̃baitꞌee audú mimia nɨ ̃bɨpa. Miaitꞌee chikꞌo kꞌoitꞌee. Pɨ yooro pꞌoradee ooda perã, piukꞌãri, waya yooro pꞌora paitꞌeeda aji. 20 Adanpa chi wẽra tꞌɨ ̃ bɨji Eva, b nawe paitꞌee pada perã. Eperãarã jõmaarã nawe adaitꞌee, jõmaweda irudeepa uchiadaitꞌee perã. 21 Tachi Akꞌõre Waibɨapa ne–animal edee pꞌaru ooteeji jɨ ̃ pꞌaneedamerã. 22 Mãpai ichi tꞌãridepai mãgaji: “Ɨr̃ á eperãarã tachikꞌa pꞌanɨda aji. Kꞌawa pꞌanɨ ne–inaa pia mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia. Ɨr̃ á waa jõdaikꞌaraa bɨda aji, nejõ bɨɨrɨ eperãarã ichita chokꞌaipiparidepema.” 23 Maperã Tachi Akꞌõre Waibɨapa ãchi uchiapiji Edén ne–uu kꞌãideepa ne–uunadamerã. Mãgá ma eperã yoorodee ooda yoorode ne–inaa jaupachi. 24 Maapꞌeda Tachi Akꞌõrepa ɨtꞌaripemaarã pëiji jɨ ̃adamerã Edén ne– uu kꞌãi oriente eere. Ichiaba mama bɨji espada tꞌɨpɨtaudee ooda urua  



























b 3.20 Hebreo

pedeede Eva jara kꞌinia bɨ “chokꞌaipipari”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



13

Génesis 3​, ​4

pꞌɨrrabai nɨ ̃bamerã Edén ikꞌaawa, apida tꞌĩunaadamerã ma nejõ bɨɨrɨ eperãarã ichita chokꞌaipiparimaa.

4

Adán, Eva ome warrarã oodapꞌedaa

1   Adán

chi wẽra ome pꞌaneedakꞌãri, chi wẽra biakꞌoo beeji mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Caín. Ma warra tꞌokꞌãri, Evapa mãgaji: —Ɨmɨkꞌĩra warra iru bɨda aji, Tachi Akꞌõrepa teeda. 2 Maapꞌeda awaraa warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Abel. Abelpa ovejaarã waripachi. Jõdee Caín ne–uupachi. 3 Ma tꞌẽepai, ewari aba Cainpa Tachi Akꞌõremaa primicia teeji ichi ne–uu badadepema. 4 Ichiaba Abelpa primicia teeji. Ichi ovejaarã warrarã naapɨara tꞌodadepema peepꞌeda, chi traa teeji Tachi Akꞌõremaa. Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨji Abel irua teeda ome. 5 Mamĩda pia akꞌɨ–e paji Caín irua teeda ome. Maperã Caín kꞌĩraudachi mãikꞌaapa kꞌĩra pia–ee beeji. 6 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pɨ jãgá kꞌĩrau bɨma? aji. 7 Pɨ tꞌãride kꞌĩsia pia iru bada paara, kꞌĩra pia bakꞌaji. Mamĩda mãga oo–e bairã, pɨ kꞌachiade baaita bɨda aji. Mamĩda pɨa pꞌoyaayada aji, waa mãga ba–e paitꞌee. 8 Maapꞌeda, ewari aba Cainpa mãgaji Abelmaa: —Mẽe wãdáma aji. Mamĩda mẽe panadakꞌãri, Cainpa chi ɨ ̃pema pee atapëiji. 9 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Cainmaa iidiji: —¿Sãma bɨma aji, pɨ ɨ ̃pema Abel? Cainpa pꞌanauji: —Kꞌawa–e bɨda aji. ¿Mɨ, mɨ ɨ ̃pema akꞌɨparikꞌã? aji. 10 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —¿Sãapꞌeda mãga oojima? aji. Pɨ ɨ ̃pema waapa eujãdeepa mɨmaa bia pɨkꞌa nɨ ̃bɨ, mɨa pɨ miapimerã ma kꞌachia ooda kꞌaurepa. 11 Pɨ ɨ ̃pema mãgá peeda perã, mɨa pɨ kꞌachia ooitꞌee. Pɨ jëretꞌaaitꞌee na eujãdeepa, pɨa kꞌachia oodamãiipa. 12 Mãgá pɨ ɨ ̃pema waa eujãde beeda kꞌaurepa, audú mimiaru pɨjida, ne–inaa uukꞌãri, pia chau–e paitꞌee naawedapemakꞌa. Na pꞌekꞌau eujãde ɨ ̃i–ee nipapariitꞌeeda aji. 13 Mãpai Cainpa pꞌanauji: —Mɨa pꞌoyaa choo–eda aji, pɨa jarada. 14 Idi mɨ na eujãdeepa jëre bɨ. Pɨa jaradakꞌa ɨ ̃i–ee nipapariitꞌeeda aji. Pɨa mɨ waa akꞌɨ–eda aji. Mɨ unurutamãi eperãarãpa mɨ peetꞌaadayada aji. 15 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mãga–epɨ. Apidaapa pɨ peeruta pɨrã, mɨa mãgɨ ́ eperã miapida siete miapiitꞌeeda aji. Mãpai Tachi Akꞌõrepa Caín tauchaa paraa bɨji iru unurutaarãpa peenaadamerã. 16 Caín wãji Tachi Akꞌõre ome pedee badamãiipa mãikꞌaapa banaji Nod eujãde; Edendeepa oriente eere.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 4​, ​5

14 Caindeepa uchiadapꞌedaarã

17 Cainpa

wẽra atakꞌãri, chi wẽra biakꞌoo beeji mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Enoc. Maapꞌeda Cainpa pꞌuuru ooji mãikꞌaapa ma pꞌuuru ichiaba tꞌɨ ̃ bɨji Enoc. 18 Enocdeepa uchiaji Irad. Iraddeepa uchiaji Mejuyael. Mejuyaeldeepa uchiaji Metusael. Metusaeldeepa uchiaji Lamec. 19 Lamecpa wẽraarã omé ataji. Aba tꞌɨ ̃jarapachida Ada; chi apema Zila. 20 Adapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Jabal. Irudeepa uchiajida te ne–animal edee oodade pꞌanapataarã mãikꞌaapa pꞌakꞌa waripataarã. 21 Jabalpa ɨ ̃pema iru baji; tꞌɨ ̃jarapachida Jubal. Mãgɨdeepa uchiajida arpa mãikꞌaapa pꞌipꞌana chaapataarã. 22 Zilapa ichiaba ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Tubal Caín. Mãgɨpa ne–inaa hierrodee, broncedee oopachi. Tubal Cainpa ɨ ̃pewẽra iru baji. Tꞌɨ ̃jarapachida Noamá. 23 Ewari aba Caindeepa uchiada Lamecpa chi wẽraarãmaa nãgɨ ́ audua pedee jaraji: —Pia ũrítɨ mɨa jararu. Mɨa eperã peeji irua mɨ suda perã; kꞌũtrãa peeji irua mɨ pꞌua ooda perã. 24 Apidaapa Caín peeda paara, Tachi Akꞌõrepa mãgɨ ́ eperã miapida siete miapikꞌajida aji. Mamĩda ma kꞌũtrãa peeda kꞌaurepa apidaapa mɨ peeruta pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mãgɨ ́ eperã setenta y siete miapida miapiipia bɨ.  













Adán warra Set tꞌoda

25  Cainpa

Abel peeda tꞌẽepai, Evapa waya warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Set. Evapa warra tꞌokꞌãri, mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa warra awaraa teejida aji, Abel kꞌapꞌɨa, Cainpa peetꞌaada pari. 26 Taarã pakꞌãri, Setpa wẽra ataji mãikꞌaapa warra ooji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Enós. Set bapariikꞌãri, eperãarãpa Tachi Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa pꞌaneejida.  

5

Adandeepa uchiadapꞌedaarã

1   Nãgɨɨrã

paji Adandeepa uchiadapꞌedaarã. Tachi Akꞌõrepa Adán ookꞌãri, ooji ichikꞌa. 2 Mãgá ɨmɨkꞌĩra, wẽra ooji mãikꞌaapa ãchimaa pedee pia jaraji. Ma ewateweda irua ãra tꞌɨ ̃ bɨji eperãarã. 3 Adán ciento treinta años iru bakꞌãri, chi warra Set tꞌoji. Mãgɨ ́ warra ne–inaa jõmaade Adán kꞌĩra papaa baji. 4 Ma warra tꞌopꞌeda, Adán ochocientos años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 5 Adán jai–idaakꞌãri, novecientos treinta años iru baji. 6 Set ciento cinco años iru bakꞌãri, chi warra Enós tꞌoji. 7 Ma warra tꞌopꞌeda, Set ochocientos siete años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, wẽra kꞌaurã ome tꞌojida. 8 Set jai–idaakꞌãri, novecientos doce años iru baji. 9 Enós noventa años iru bakꞌãri, chi warra Cainán tꞌoji. 10 Ma warra tꞌopꞌeda, Enós ochocientos quince años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



15

Génesis 5​, ​6

nɨde awaraa warrarã, wẽra kꞌaurã ome tꞌojida. 11 Enós jai–idaakꞌãri, novecientos cinco años iru baji. 12 Cainán setenta años iru bakꞌãri, chi warra Malalel tꞌoji. 13 Ma warra tꞌopꞌeda, Cainán ochocientos cuarenta años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, wẽra kꞌaurã ome tꞌojida. 14 Cainán jai– idaakꞌãri, novecientos diez años iru baji. 15 Malalel sesenta y cinco años iru bakꞌãri, chi warra Jared tꞌoji. 16 Ma warra tꞌopꞌeda, Malalel ochocientos treinta años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, wẽra kꞌaurã ome tꞌojida. 17 Malalel jai–idaakꞌãri, ochocientos noventa y cinco años iru baji. 18 Jared ciento sesenta y dos años iru bakꞌãri, chi warra Enoc tꞌoji. 19 Ma warra tꞌopꞌeda, Jared ochocientos años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, wẽra kꞌaurã ome tꞌojida. 20 Jared jai– idaakꞌãri, novecientos sesenta y dos años iru baji. 21 Enoc sesenta y cinco años iru bakꞌãri, chi warra Matusalén tꞌoji. 22 Enoc tꞌãri pia bapachi Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. Iru warra Matusalén tꞌopꞌeda, Enoc baji na pꞌekꞌau eujãde trescientos años waa. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 23 Enoc baji na pꞌekꞌau eujãde trescientos sesenta y cinco años. 24 Enoc tꞌãri a–ba bapachi perã Tachi Akꞌõre ome, ewari aba wẽpadachi, Tachi Akꞌõrepa iru ɨtꞌaa ateeda perã. 25 Matusalén ciento ochenta y siete años iru bakꞌãri, chi warra Lamec tꞌoji. 26 Maapꞌeda Matusalén baji setecientos ochenta y dos años waa. Mãga nɨde awaraa warrarã kꞌaurã ome tꞌojida. 27 Matusalén jai–idaakꞌãri, novecientos sesenta y nueve años iru baji. 28 Lamec ciento ochenta y dos años iru bakꞌãri, chi warra Noé tꞌoji. 29 Noé tꞌɨ ̃ jara kꞌinia bɨ “ɨ ̃ipari”. Chi warra mãga tꞌɨ ̃ bɨji chi akꞌõrepa nãga jarada perã: “Tachi Akꞌõrepa na eujã kꞌachiade baaipiji. Mapa tachi audú mimiapata ne–uuitꞌee. Mamĩda na warra kꞌaurepa tachi ɨ ̃idaitꞌee.” 30 Noé tꞌopꞌeda, Lamec quinientos noventa y cinco años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 31 Lamec jai–idaakꞌãri, setecientos setenta y siete años iru baji. 32 Noé quinientos años audú iru bakꞌãri, chi warrarã Sem, Cam mãikꞌaapa Jafet tꞌojida.  











































6

1   Maapai

Eperãarã kꞌachia pꞌaneedapꞌedaa

na pꞌekꞌau eujãde eperãarã cho–kꞌara ĩwajida. eperãarã kꞌaurã kꞌĩra wãree unudakꞌãri, miakꞌãijida ãchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã ome. 3 Mãga unukꞌãri, Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapi–e paitꞌee, na pꞌekꞌau eujãdepema perã. Ciento veinte añopai choodaitꞌeeda aji. 2  Angeleerãpa



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 6

16

4  Mãgá

angeleerã araa padakꞌãri eperãarã kꞌaurã ome, ãchi warrarã ũkꞌuru gigante uchiajida. Mamĩda tꞌẽepai ichiaba gigante paraaji. Chonaarãwedapemaarãpa mãgɨɨrã tꞌo pꞌanapachida, ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo oopatapꞌedaa perã. 5 Maapai Tachi Akꞌõrepa eperãarã pia akꞌɨ–e paji, audú ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapatapꞌedaa perã mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌachia aupai kꞌĩsiapatapꞌedaa perã. 6 Mapa tꞌãri pꞌua bapꞌeda, Tachi Akꞌõrepa mãgaji: 7 —Páripɨ na eperãarã oojikꞌate aji. Eperãarã mɨchia ooda jõtꞌaaitꞌee. Ichiaba ne–animalaarã taunomaa, tausaaree beerã jõpiitꞌeeda aji, chi eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata mãikꞌaapa ipanaarã paara. 8 Mamĩda Noepa Tachi Akꞌõrede ijãa bapachi. Mapa Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨpachi.  







Noepa barco waibɨa ooda

9 Noé

nãga bapachi. Noé tꞌãri pia bapachi. Oopachi Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa. Apemaarã iru ikꞌaawa pꞌanapatapꞌedaarãpa audú ne–inaa kꞌachia oopachida mĩda, irua mãga ookꞌaa paji. Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa oopachi. 10 Noepa warrarã õpee iru baji. Tꞌɨ ̃jarapachida Sem, Cam mãikꞌaapa Jafet. 11 Tachi Akꞌõre–itꞌee na pꞌekꞌau eujãde audú kꞌachia paraaji. Eperãarã chĩara ome chõopachida mãikꞌaapa peepachida. 12 Eperãarãpa ne–inaa kꞌachia kꞌĩra tꞌãdoo oo wãpachida, kꞌĩra nejasiada–ee. 13 Mãga unukꞌãri, Tachi Akꞌõrepa Noemaa mãgaji: —Kꞌĩsia iru bɨda aji, eperãarã jõtꞌaaitꞌee, na pꞌekꞌau eujãde ne–inaa audú kꞌachia oomaa pꞌanadairã. Maperãpɨ na pꞌekꞌau eujã jõmaweda jõtꞌaaitꞌeeda aji. 14 Pɨ, pɨchideerã ome madeepa chokꞌai uchiadamerã, barco waibɨa oopáde aji. Ma barco nãga ooipia bɨ. Pakꞌuru kꞌayoo kꞌarakꞌaraa jɨrɨipia bɨ. Mãgee pakꞌurudee barco ooitꞌee. Ma pakꞌuru jɨrrɨpa sooipia bɨ taawaikꞌa eere mãikꞌaapa edajãare. Ichiaba barco edajãde cuarto ooipia bɨ. 15 Nãga ooipia bɨ chi waibɨa: ciento treinta y cinco metros chi teesoo; veintidós metros apꞌeda waa metro esa–aukꞌa chi jobɨa; trece metros apꞌeda waa metro esa–aukꞌa chi ɨtꞌɨa. 16 Piso õpee óoji. Chi te kꞌiru kꞌaitꞌa metro esa–aukꞌa aɨ ekꞌari, ventana óoji mãikꞌaapa puerta aba bɨ ́ji ma barco bi abaade. 17 Mɨa eujã jõmaweda ũutꞌaaitꞌee paniapa. Eujãde chokꞌai beerã jõmaweda jõtꞌaaitꞌee. 18 Mamĩda pɨ ome mɨa pacto ooitꞌee. Pɨ, pɨchideerã ome kꞌaripaitꞌee. Ma barcode pɨa tꞌĩupiitꞌee pɨ wẽra, pɨchi warrarã mãikꞌaapa ãchi wẽraarã. 19 Ichiaba ne–animal chaachaadepema pɨa barcode ateeitꞌee; chi ɨmɨkꞌĩra, chi wẽra ome. Mãgá ne–animalaarã pɨkꞌa chokꞌai uchiadaitꞌee. 20 Mãgá omee– omee tꞌĩupíji ne–animalaarã kꞌĩra tꞌãdoo: tausaaree, taunomaa, eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata mãikꞌaapa ipanaarã, mãgá chokꞌai uchiadamerã.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



17

Génesis 6​, ​7

21 Chikꞌo

pꞌepáde aji, parãpa mãikꞌaapa ma ne–animalaarãpa kꞌodamerã barcode pꞌanaruta misa. 22 Noepa jõma ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa.  

7

Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ũutꞌaada

1   Maapꞌeda,

Tachi Akꞌõrepa Noemaa mãgaji: —Pɨ aupaita bapari mɨa kꞌinia bɨkꞌa. Mapa pɨchideerã ome tꞌĩupáde aji. 2 Ne–animalaarã mɨ–itꞌee paapata chi ɨmɨkꞌĩra siete, chi wẽra siete atéeji. Chi apema ne–animalaarã chi ɨmɨkꞌĩra aba, chi wẽra aba ateeipia bɨ. 3 Mamĩda ipanaarã kꞌĩra tꞌãdoo chi ɨmɨkꞌĩra siete, chi wẽra siete atéeji, kꞌĩra apida jõnaamerã. 4 Kꞌãima siete parumaa mɨa kꞌoi chepiitꞌee kꞌãima cuarenta wãyaaru misa. Ne–inaa chokꞌai bee mɨa ooda jõmaweda jõtꞌaaitꞌeeda aji. 5 Noepa jõmaweda ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 6 Noé seiscientos años iru bakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ũupiji. 7 Kꞌoi che nɨ ̃beekꞌãri, barcode tꞌĩukꞌoodachida Noé, chi wẽra mãikꞌaapa chi warrarã, ãchi wẽraarã ome. 8 Ne–animalaarã jĩpꞌaarã ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paapata ome aukꞌa tꞌĩujida; eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepataarã, ipanaarã paara. 9 Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa ne–animalaarã omee–omee, chi ɨmɨkꞌĩra, chi wẽra ome tꞌĩujida ma barcode Noé ome. 10 Kꞌãima siete parumaa na pꞌekꞌau eujã ũu–ũu beeji. 11 Atane omeede ewari diecisiete paji. Noé seiscientos años iru baji na pꞌekꞌau eujã ũu– ũu beekꞌãri. Ma ewate pania uchiaji na pꞌekꞌau eujã ɨ ̃rɨ. Ũkꞌuru uchiaji Tachi Akꞌõrepa ma ewaraa kꞌobɨda edaikꞌa eerepema mãikꞌaapa ũkꞌuru uchiaji aɨ ɨtꞌaikꞌa eerepema. 12 Kꞌãima cuarenta kꞌoi che nɨ ̃baji na pꞌekꞌau eujãde. 13 Ma ewate kꞌoi che nɨ ̃beekꞌãri, Noé tꞌĩuji ma barcode chi warrarã Sem, Cam Jafet ome mãikꞌaapa chi wẽra, chi ãiguurã õpee ome. 14 Ãra ome tꞌĩujida ne–animalaarã kꞌĩra tꞌãdoo; tausaaree, taunomaa, eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata, ipanaarã paara. 15 Ma ne–animalaarã jõmaweda omee–omee tꞌĩujida Noé ome. 16 Tachi Akꞌõrepa Noemaa jaradakꞌa tꞌĩujida kꞌĩra chaadepema omee–omee; chi ɨmɨkꞌĩra chi wẽra ome. Mãpai Tachi Akꞌõrepa chi puerta jɨ ̃a nɨ ̃bɨji. 17 Na pꞌekꞌau eujãde kꞌãima cuarenta kꞌoi che nɨ ̃baji. Pania ũu chewãkꞌãri, ma barco bai ũu beeji. 18 Waapɨara ũu chewãji. Mamĩda ma barco kꞌãiwee bai ũu beeji. 19 Pania ũu chewãta, ũu chewãta, ee ɨtꞌɨara beeda kꞌãyaara ɨtꞌɨpɨara ũu–ũu beeji. 20 Eujãdeepa ɨtꞌaa siete metros ũudachi. Mãpai waa ũu–e paji. 21 Mãgá piujida jõmaweda eperãarã ipanaarã ome, ne–animalaarã tausaaree, taunomaa bee paara, chi eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata paara. 22 Jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepema chokꞌai pꞌanapatapꞌedaa piujida. 23 Aba Noé chi barcode pꞌanadapꞌedaarã ome chokꞌai pꞌaneejida. Apemaarã jõmaweda jõjida; eperãarã, ipanaarã, ne–animalaarã kꞌĩra tꞌãdoo. 24 Kꞌãima ciento cincuenta na pꞌekꞌau eujã ũu–ũu beeji.  













































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 8​, ​9

18 Na pꞌekꞌau eujã ũu–ũu bapꞌeda, pꞌooda

8

1   Mãpai Tachi Akꞌõrepa chupɨria kꞌawaaji Noé ichideerã ome mãikꞌaapa

ne–animalaarã barcode pꞌanadapꞌedaa. Nãu eujã ɨ ̃rɨ pꞌuapiji pania pꞌoomerã. Mãgá pꞌoo wãji. 2 Ewaraa kꞌobɨ edaikꞌa eerepema pania mãikꞌaapa aɨ ɨtꞌaikꞌa eerepema pania waa uchia–e paji. Ma awara Tachi Akꞌõrepa waa kꞌoi chepi–e paji. 3 Piakꞌãa pꞌoo wãpa, pꞌoo wãji. Kꞌãima ciento cincuenta wãyaakꞌãri, pꞌoodachi. 4 Atane sietede ewari diecisiete ma barco pꞌoo beeji Ararat ee ɨtꞌɨa bɨ ɨ ̃rɨ. 5 Pꞌoo wãpa, pꞌoo wãpa atane diez parumaa ee nokꞌo unujida. 6 Kꞌãima cuarenta parumaa Noepa chi ventana ewatꞌaaji. 7 Mãpai pëiji cuervo aba. Mãgɨ ́ pariatua wãabaiji, eujã pꞌooru misa. 8 Ma tꞌẽepai Noepa pëiji paloma kꞌawaaitꞌee eujã pꞌoo bɨ maa–e pɨrã pꞌoo–e bɨ. 9 Mamĩda mãgɨ ́ barcodee cheji, eujã unu–e pada perã sãma su–akꞌɨ beeitꞌee. Mapa Noepa juade batau atapꞌeda, barcode tꞌĩupiji. 10 Mapa Noepa kꞌãima siete nɨji mãikꞌaapa waya paloma pëiji. 11 Mata pꞌãriupodopa ichi kꞌidade olivo pakꞌuru kꞌiru aneeji. Mãgá Noepa kꞌawaji eujã pꞌoo wã. 12 Awaraa kꞌãima siete pakꞌãri, ma paloma waya pëiji. Mamĩda waa che–e paji. 13 Noé seiscientos un años iru bakꞌãri, eujã pꞌoodachi. Naapema atanede naarapema ewaride Noepa ma barco techo ewatꞌaaji mãikꞌaapa eujã pꞌoo bɨ unuji. 14 Atane omeede ewari veintisietede eujã pia pꞌoo beeji. 15 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Noemaa mãgaji: 16 —Uchiapáde aji, barcodeepa pɨ wẽra, pɨ warrarã pɨ ãiguurã ome. 17Ichiaba uchiapíji jõmaweda ne–animalaarã parã ome barcode pꞌanadapꞌedaa; ipanaarã, ne–animalaarã taunomaa, tausaaree mãikꞌaapa eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata paara. Ichiakꞌau bɨpáde aji, mãgɨɨrã wãdamerã na pꞌekꞌau eujã jõmaade mãikꞌaapa warrarã chokꞌara oodamerã. 18 Mãpai Noé, chi wẽra, chi warrarã chi ãiguurã ome ma barcodeepa uchiajida. 19 Ichiaba ne–animalaarã taunomaa, tausaaree, eujãde bipa urtꞌĩu nĩuteepata mãikꞌaapa ipanaarã aukꞌa uchiajida. 20 Aɨ tꞌẽepai Noepa altar mãudee ooji Tachi Akꞌõre–itꞌee. Mãpai ataji ne– animalaarã mãikꞌaapa ipanaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paapatadepema; mãgee kꞌĩra chaadepema aba. Mãpai ma ne–animalaarã peepꞌeda, paa jõji ma altar ɨ ̃rɨ Tachi Akꞌõre–itꞌee. 21 Tachi Akꞌõrepa ma nari ɨ ̃kꞌãri, tꞌãri o–ĩa beeji mãikꞌaapa ichi tꞌãridepai kꞌĩsiaji: “Waa eujã ũupi–e paitꞌee. Eperãarã kꞌũtrãaweda ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanɨ mĩda, waa mãgá jõpi–e paitꞌee. Aukꞌa ne–animalaarã waa mãgá jõpi–e paitꞌee. 22 Na pꞌekꞌau eujã bɨ misa, ne–uudaitꞌee mãikꞌaapa ewadaitꞌee; jĩsua oodaitꞌee mãikꞌaapa jɨa chedaitꞌee; paraaitꞌee kꞌoijara mãikꞌaapa pꞌoojara; ãstaawa, pꞌãrikꞌua paara.”  









































9

1   Mãpai

paara:

Tachi Akꞌõrepa Noé ome pacto ooda

Tachi Akꞌõrepa pedee pia jaraji Noemaa, chi warrarãmaa

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



19

Génesis 9

—Warra chokꞌara oodapáde aji. Wãdapáde aji, chi wãrutamaa na pꞌekꞌau eujãde, eperãarã chokꞌara paraamerã. 2 Ne–animalaarã jõmaarãpa parã waaweedaitꞌee. Ne–animalaarã wãabaipata, eujãde nĩuteepata mãikꞌaapa pꞌusade pꞌanapata parã jua ekꞌari pꞌanadaitꞌee. 3 Mɨa naaweda jaradakꞌa ne–inaa kꞌarra kꞌĩra tꞌãdoo kꞌodai, ɨ ̃rá aukꞌa jara bɨ ne– animalaarã jõmaata kꞌodai. 4 Mamĩda nechiara waa ome kꞌodaikꞌaraa bɨ, waa kꞌaurepa eperã chokꞌai bapari perã. 5 Eperãpa awaraa peeru pɨrã, mɨa mãgɨ ́ eperã ichiaba piupiitꞌee. Ne–animalpa eperã peeru pɨrã, ichiaba piupiitꞌee. 6 Mɨ, Tachi Akꞌõrepa eperã mɨkꞌa ooda perã, eperãpa chĩara peeru pɨrã, mɨa mãgɨ ́ awaraarãmaa peepiitꞌee. 7 Mamĩda parã, warrarã oodapáde aji, na pꞌekꞌau eujã jõmaade pꞌanapataadamerã. 8 Ichiaba Tachi Akꞌõrepa mãgaji Noemaa, chi warrarãmaa paara: 9 —Mɨa nãgɨ ́ pacto ooitꞌee parã ome mãikꞌaapa parãdeepa uchiadaitꞌeerã ome; 10 ichiaba jõmaweda ne–animalaarã barcode wãdapꞌedaarã ome; ipanaarã, ne–animalaarã taunomaa, tausaaree; mãɨrã ome mãikꞌaapa jõmaweda awaraa ne–animalaarã ome. 11 Mɨa waa na pꞌekꞌau eujã ũupi–e paitꞌeeda aji, eperãarã mãikꞌaapa ne–animalaarã jõpiitꞌee. Mɨa jaradakꞌa ichita mãga beeitꞌee. 12 ’Nãgá parãpa mãikꞌaapa ne–animalaarã jõmaarãpa kꞌawadai mɨa wãarata jara bɨ. 13 Euma bɨitꞌee pajãde mɨa jarada kꞌirãpa pꞌanadamerã. 14 Mɨa eujã ɨ ̃rɨ jɨ ̃arara pëikꞌãri, aɨde eperãarãpa euma unudaitꞌee. 15 Mɨa mãgɨ ́ unukꞌãri, kꞌirãpaitꞌee mɨa pacto ooda parã ome mãikꞌaapa ne–animalaarã ome; eujã paniapa ũutꞌaadakꞌa waa oo–e paitꞌee. 16 Ma euma jɨ ̃ararade unukꞌãri, kꞌirãpaitꞌee mɨa pacto ooda na pꞌekꞌau eujãdepema eperãarã ome mãikꞌaapa ne–animalaarã ome. 17 Ma euma kꞌaurepa jõmaweda eperãarãpa mãikꞌaapa ne–animalaarãpa kꞌawadaitꞌeeda aji, mɨa pacto ooda wãara. Tachi Akꞌõrepa Noemaa mãga jaraji.  































Noé ichi warrarã ome

18  Noé

warrarã barcodeepa uchiadapꞌedaa paji Sem, Cam, Jafet. Cam Canaán akꞌõre paji. 19 Noé warrarã õpeerãdeepa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda uchiajida. 20 Noé ne–uumaa beeji. Taarã pakꞌãri, uva uuda oroji mãikꞌaapa ma uvadee vino ooji. 21 Ewari aba Noé vinopa piu beepꞌeda, kꞌãi beeji ichi te ne–animal edee oodade. Ãkꞌadaa kꞌãi baji. 22 Cam, Canaán akꞌõrepa chi akꞌõre ãkꞌadaa unukꞌãri, uchiaji chi ɨ ̃pemaarã omeemaa nepɨrɨde. 23 Mãpai Sem, Jafet ome ãchi ikꞌiade poroba jita atadapꞌeda mãikꞌaapa teedaa kꞌĩra ãyaa wãdapꞌeda, poro bɨjida ãkꞌadaa unudaamaapa. 24 Noé piu bapꞌeda, ɨ ̃rɨmakꞌãri, kꞌawaaji chi warra tꞌẽepemapa ichi ome ooda. 25 Mapa mãgaji: —Kꞌachiade bapariitꞌeeda aji, Camdeepa uchiada Canaán. ¡Cam ɨ ̃pemaarãdeepa uchiadaitꞌeerã esclavoorã ekꞌariara paitꞌeeda! aji.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 9​, ​10

20

26  Ma

awara mãgaji: —¡Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari! Sémpata irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌeeda aji. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Canaán iru esclavo papiitꞌee. 27 Tachi Akꞌõrepa kꞌaripapꞌeda, Jafetpa eujã waibɨa ataitꞌeeda aji, mãikꞌaapa irudeepa uchiadaitꞌeerã kꞌãiwee pꞌanapataadaitꞌee Semdeepa uchiadaitꞌeerã ome. Mamĩda Canaán iru esclavo paitꞌeeda aji. 28 Na pꞌekꞌau eujã ũuda tꞌẽepai Noé trescientos cincuenta años baji. 29 Noé jai–idaakꞌãri, novecientos cincuenta años iru baji.  





10

Noedeepa uchiadapꞌedaarã

(1 Crónicas 1.5‑23)

1   Na

pꞌekꞌau eujã ũuda tꞌẽepai, nãgɨ ́ eperãarã Noé warrarã Semdeepa, Camdeepa, Jafetdeepa uchiajida. 2 Jafet warrarã paji Gómer, Magog, Maday, Javán, Tubal, Mésec mãikꞌaapa Tirás. 3 Gómer warrarã paji Asquenaz, Rifat mãikꞌaapa Togarma. 4 Javandeepa uchiajida Elisá, Tarsis, Quitín mãikꞌaapa Rodanín. 5 Mãɨrã paji Jafetdeepa uchiadapꞌedaarã. Mãɨrã audú pꞌanapachida pꞌusa ide. Ëreerã chaa eujã iru pꞌanajida mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepachida. 6 Camdeepa uchiajida Cus, Misrayin, Fut mãikꞌaapa Canaán. 7 Cusdeepa uchiajida Seba, Javilá, Sabtá, Ragama mãikꞌaapa Sabteca. Ragamadeepa uchiajida Sabá mãikꞌaapa Dedán. 8 Cusdeepa uchiaji Nimrod, naarapema eperã na eujãde waibɨara bada. 9 Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bada perã, Nimrod nejɨrɨyaa bapiji. Madeepa jarapata: “Pɨ Nimrodkꞌa nejɨrɨyaa bapari Tachi Akꞌõrepa kꞌinia badakꞌa.” 10 Nimrod rey beekꞌãri, ichi jua ekꞌari iru baji nãgɨ ́ Sinar eujã jewedaadepema pꞌuuru: Babel, Érec, Acad mãikꞌaapa Calné. 11 Ma eujãdeepa wãji Asur eujãdee. Mama bɨde irua nãgɨ ́ pꞌuuru ooji: Nínive, Rejobot Ir, Cala, 12 pꞌuuru waibɨa Resén; Nínive, Cala esajĩakꞌa bada. 13 Misrayindeepa uchiajida ludeorã, anameorã, leabitaarã, naftuitaarã, 14 patruseorã, caslujitaarã mãikꞌaapa caftoritaarã. Tꞌẽepai ma caftoritaarãdeepa uchiajida filisteorã. 15 Canaandeepa uchiaji Sidón, chi warra naapema. Ma tꞌẽepai uchiaji Het. Hetdeepa uchiajida hititaarã. 16 Canaandeepa uchiajida jebuseorã, amorreorã, gergeseorã, 17 heveorã, araceorã, sineorã, 18 arvadeorã, zemareorã mãikꞌaapa jamatitaarã. Tꞌẽepai ma cananeorã awara–awaraa pꞌanapachida. 19 Ma cananeorã pꞌanapachida Guerar eujãdeepa Sidón pꞌuurudeepa Gaza pꞌuuru parumaa mãikꞌaapa Sodoma, Gomorra, Admá, Zeboyín pꞌuuru parumaa mãikꞌaapa Lasa pꞌuuru parumaa. 20 Ma jõmaweda Camdeepa uchiadapꞌedaarã paji. Eujã awara–awaraade pꞌanapachida mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepachida.  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



21

Génesis 10​, ​11

21 Noé

warra Sem, Jafet naapema paji. Irua ichiaba warrarã ooji. Irudeepa uchiajida Éber ichideerã ome. 22 Semdeepa uchiajida Elam, Asur, Arfaxad, Lud mãikꞌaapa Aram. 23 Chi warra Aramdeepa uchiajida Uz, Hul, Guéter mãikꞌaapa Mas. 24 Chi warra Arfaxaddeepa uchiaji Selaj. Selaj Éber akꞌõre paji. 25 Ma Eberdeepa warrarã omé uchiajida. Aba tꞌɨ ̃jarapachida Péleg, jara kꞌinia bɨ “tꞌooda”, iru bapariikꞌãri, na pꞌekꞌau eujãdepemaarã tꞌoodapꞌedaa perã. Péleg ɨ ̃pema tꞌɨ ̃jarapachida Joctán. 26 Joctandeepa uchiajida Almodad, Sélef, Jazar Mávet, Yeraj, 27 Hadorán, Uzal, Diclá, 28 Obal, Abimael, Sabá, 29 Ofir, Javilá mãikꞌaapa Jobab. Mãɨrã paji Joctandeepa uchiadapꞌedaa. 30 Mãɨrã pꞌanapachida Mesá eujãdeepa Sefar eujãde parumaa; ma ee jẽra bɨmãi oriente eere. 31 Ma jõmaweda Semdeepa uchiadapꞌedaarã paji. Eujã awara–awaraade pꞌanapachida mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepachida. 32 Mãɨrã Noedeepa uchiadapꞌedaarã paji na pꞌekꞌau eujã ũuda tꞌẽepai. Na pꞌekꞌau eujã jõmaade wãjida pꞌanapataade, pꞌuuru awara–awaraa.  





















11

Tachi Akꞌõrepa eperãarã pedee awara–awaraa bɨkꞌooda

1   Eperãarã

na pꞌekꞌau eujã jõmaade wãdai naaweda, na pꞌekꞌau eujãde pꞌanapatapꞌedaarã atꞌãri pedee apai pedeepachida. 2 Oriente eereepa chewãdade Sinar eujã jewedaa unu chedakꞌãri, mama pꞌaneejida. 3 Mãga nɨde eperãarã ãchi pitapai pedeeteejida: —Ladrillo oodáma ajida, mãikꞌaapa tꞌɨpɨtaude paadáma. Te oodaitꞌeeda ajida. Ma te oo kꞌinia pꞌanajida ladrillodee jɨrrɨkꞌa bɨ ome, mãudee oodai kꞌãyaara cementokꞌa bɨ ome. 4 Maapꞌeda mãgajida: —Pꞌuuru oodáma ajida, mãikꞌaapa aɨde torre oodáma Tachi Akꞌõre eujãde panadaitꞌee. Mãgá jõmaarãpa tachi tꞌo pꞌanadayada ajida, mãikꞌaapa waa ãyaa wãda–e paitꞌee. 5 Mamĩda Tachi Akꞌõre edaa cheji ma pꞌuuru mãikꞌaapa torre oomaa pꞌanɨ akꞌɨde. Mãga unukꞌãri, 6 kꞌĩsiaji: “Ãchi pꞌuuru apai pꞌanadairã mãikꞌaapa pedee apai pedee pꞌanadairã, na mimia oomaa pꞌanɨ. Nãgɨta ãrapa oo atajidara, ¿kꞌãare netꞌaata ooda–e payama? aji. 7Wãdáma ãchi pedee awara–awaraa pedeepide. Mãgá chipꞌedaidakꞌãri mimiadaitꞌee, ũrida–e paitꞌee.” 8 Mãga ooji Tachi Akꞌõrepa. Ãchi pedee awara–awaraa bɨkꞌooji mãgɨ ́ mimia oonaadamerã mãikꞌaapa wãdamerã eujã bee chaa. 9 Ma mimia pꞌanadapꞌedaamãi pedee awara–awaraadaidapꞌedaa perã, tꞌɨ ̃jarapata ‘torre Babel’. c  















c 11.9 Hebreo

pedeede Babel jara kꞌinia bɨ “kꞌĩra kꞌawa–ee pɨkꞌadarida”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 11

22 Noé warra Semdeepa uchiadapꞌedaarã

10  Nãgɨɨrã

(1 Crónicas 1.24‑27)

paji Semdeepa uchiadapꞌedaarã. Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ũutꞌaada tꞌẽepai, año omeede Sem warra Arfaxad tꞌoji. Ma warra tꞌokꞌãri, Sem cien años iru baji. 11 Maapꞌeda Sem quinientos años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 12 Arfaxad treinta y cinco años iru baji chi warra Selaj tꞌokꞌãri. 13 Maapꞌeda Arfaxad cuatrocientos tres años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 14 Selaj treinta años iru baji chi warra Éber tꞌokꞌãri. 15 Maapꞌeda Selaj cuatrocientos tres años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 16 Éber treinta y cuatro años iru baji chi warra Péleg tꞌokꞌãri. 17 Ma tꞌẽepai Éber cuatrocientos treinta años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 18 Péleg treinta años iru baji chi warra Reú tꞌokꞌãri. 19 Maapꞌeda Péleg doscientos nueve años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 20 Reú treinta y dos años iru baji chi warra Serug tꞌokꞌãri. 21 Maapꞌeda Reú doscientos siete años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 22 Serug treinta años iru baji chi warra Najor tꞌokꞌãri. 23 Maapꞌeda Serug doscientos años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 24 Najor veintinueve años iru baji chi warra Téraj tꞌokꞌãri. 25 Maapꞌeda Najor ciento diecinueve años waa baji na pꞌekꞌau eujãde. Mãga nɨde awaraa warrarã, kꞌaurã ome tꞌojida. 26 Téraj setenta años iru bakꞌãri, chi warrarã Abram, Najor mãikꞌaapa Jarán tꞌojida.  































27 Terajdeepa

Terajdeepa uchiadapꞌedaarã

uchiadapꞌedaarã nãgɨɨrã paji: Abram, Najor mãikꞌaapa Jarán. Jarandeepa warra uchiaji. Tꞌɨ ̃jarapachida Lot. 28 Jarán chi akꞌõre Téraj kꞌãyaara naapɨara jai–idaaji Ur pꞌuurude, Caldea eujãde. Ichi tꞌodamãi piuji. 29 Téraj warra Abram miakꞌãiji Saray ome. Jõdee chi ɨ ̃pema Najor miakꞌãiji Milca ome. Mãgɨ ́ wẽra Jarán kꞌau mãikꞌaapa Iscá ɨ ̃pewẽra paji. 30 Saray warra tꞌokꞌaa paji. 31 Téraj Caldea eujãdeepa uchiaji, Ur pꞌuurudeepa, wã kꞌinia bada perã Canaán eujãdee. Ateeji chi warra Abram, chi wẽra Saray mãikꞌaapa chi ãichakꞌe Lot. Mamĩda Canaán eujãde panada–e paji. Jarán pꞌuuru  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



23

Génesis 11​, ​12

apatapꞌedaade panadakꞌãri, pꞌaneejida. 32 Mama Téraj jai–idaaji doscientos cinco años iru bakꞌãri.  

12

1   Ewari

Tachi Akꞌõrepa Abram jɨrɨtꞌerada

aba Tachi Akꞌõrepa Abrammaa mãgaji: —Ata bëipáde aji, pɨ eujã, pɨ ëreerã, pɨ akꞌõre te mãikꞌaapa wãpáde aji, mɨa akꞌɨpiitꞌee bɨ eujãmaa. 2 Mɨa pɨdeepa pꞌuuru chokꞌara uchiapiitꞌee mãikꞌaapa pɨ bendiciaitꞌee. Jõmaarãpa pɨ tꞌo pꞌanadaitꞌee, pɨ kꞌapꞌɨa mɨa eperãarã kꞌaripaitꞌee perã. 3 Mɨa pia akꞌɨ baitꞌee pɨmaa ne–inaa pia oorutaarã. Mamĩda kꞌachia ooitꞌee pɨmaa ne–inaa kꞌachia oorutaarã. Pɨ kꞌapꞌɨa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda kꞌaripaitꞌeeda aji. 4 Abram wãji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Setenta y cinco años iru bakꞌãri, Jarandeepa uchiaji Canaán eujãdee wãitꞌee. Ichi ome Lot aukꞌa wãji. 5 Ateeji chi wẽra Saray, chi ɨ ̃pema warra Lot, jõmaweda ichia netꞌaa iru bada mãikꞌaapa eperãarã ichi ome Jarán pꞌuurude pꞌanapatapꞌedaarã. Canaande panadakꞌãri, 6 ãchi ma eujã jõmaade wãyaajida Siquén pꞌuurude parutamaa. Mama baji pakꞌurura jẽra bɨ tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Moré. Maapai cananeorã mama pꞌanapachida. (Mãgɨɨrã Noé warra Camdeepa uchiadapꞌedaarã paji.) 7 Abram mama bɨde Tachi Akꞌõrepa ichi unupiji mãikꞌaapa mãgaji: —Na eujã teeitꞌeeda aji, pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa. Mãpai Abrampa altar ooji Tachi Akꞌõre–itꞌee, mama iru ome pedeeda perã. 8 Ma tꞌẽepai mamãikꞌaapa wãjida ee paraamaa, Betel pꞌuuru kꞌaitꞌa; oriente eere. Mama Abrampa ichi te ne–animal edee ooda baikꞌo bɨji pꞌuuru omé esajĩakꞌa. Betel pꞌuuru occidente eere baji. Jõdee Hai pꞌuuru oriente eere baji. Mama bɨde Abrampa altar awaraa ooji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji. 9 Tꞌẽepai piakꞌãa wãjida Néguev eujãdee.  















10  Maapai

Abram Egiptode

ma eujãde audú jarrajara paraaji. Maperã makꞌɨara chikꞌo wẽ–e paji kꞌodaitꞌee. Mapa Abram banaji Egipto eujãde. 11 Egipto kꞌaitꞌa pawãdakꞌãri, Abrampa Saraymaa mãgaji: —Ũríji. Pɨ kꞌĩra wãree bairã, Egipto pidaarãpa unudakꞌãri, 12 pɨ mɨ wẽrada adayada aji. Mãpai mɨ peetꞌaadai pɨ kꞌapꞌɨa. Mamĩda pɨ chokꞌai atabɨdai ãchi pɨ ome pꞌaneedaitꞌee. 13 Mapa jaráji: “Mɨ Abram ɨ ̃pewẽra”, mɨ peenaadamerã. Mãga jararu pɨrã, pɨ kꞌaurepa mɨ pia akꞌɨdayada aji. 14 Egiptode panadakꞌãri, Egipto pidaarãpa Saray kꞌĩra wãree unujida. 15 Ãchi rey Faraón d apatapꞌedaa akꞌɨpataarãpa Saray aukꞌa unujida. Mapa Faraonmaa jaranajida mãikꞌaapa ateejida iru temaa. 16 Saray kꞌaurepa Faraonpa Abram pia akꞌɨji. Abrammaa teeji ovejaarã, pꞌakꞌaarã, burroorã,  











d 12.15 Chonaarãweda

Egiptodepema reyrã jõmaweda tꞌɨ ̃jarapachida Faraón.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 12​, ​13

24

camelloorã, esclavoorã paara. 17 Mamĩda ichiaba Saray kꞌaurepa, Tachi Akꞌõrepa kꞌayaa kꞌachia pëiji Faraonmaa mãikꞌaapa iru te pidaarãmaa. 18 Maperã Faraonpa Abram tꞌɨ ̃ pëipꞌeda, mãgaji: —¿Sãapꞌeda jãga oojima? aji. ¿Sãapꞌeda nãga jara–e paji: “Na mɨ wẽra”? 19 Ma kꞌãyaara pɨchi ɨ ̃pewẽrada aji. Mapa mɨ wẽrakꞌa atakꞌaji. Nama bɨda aji, pɨchi wẽra. Wãdapáde aji. 20 Mãpai Faraonpa ichi soldaorãmaa jaraji Egipto eujãdeepa Abram chi wẽra ome uchia pëidamerã ãchi netꞌaa ome.  







13

1   Abram

Lot Abram ikꞌaawaapa uchiada

Egiptodeepa chi wẽra ome mãikꞌaapa jõma chi netꞌaa iru bada ome wãdakꞌãri, waya chejida Néguev eujãdee. Ichi ɨ ̃pema warra Lot ãchi ome aukꞌa wãji. 2 Abram pꞌaratꞌara baji, nẽe, pꞌaratꞌa, ne– animalaarã iru bada perã. 3 Neguevdeepa piakꞌãa chejida Betel pꞌuuru kꞌaitꞌa ichi naaweda bapariidamãi; Betel pꞌuuru, Hai pꞌuuru esajĩakꞌa. 4 Mama baji ma altar ichia naaweda ooda. Mama Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji. 5 Chi chĩapa Abramkꞌa Lot jida pꞌaratꞌara baji, ovejaarã, pꞌakꞌaarã mãikꞌaapa esclavoorã iru bada perã. 6 Mamĩda ãra pꞌanadapꞌedaamãi pꞌũajara makꞌɨara wẽ–e paji. Araa–e paji ãchi omeerã ne–animalaarã– itꞌee. 7 Maperã Abram ne–animal akꞌɨpataarã Lotdeerã ome chõopachida. Ma awara cananeorã, ferezeorã ome atꞌãri ma eujãde pꞌanapachida. 8 Maperã ewari aba Abrampa Lotmaa mãgaji: —Mɨ pɨ ome ëreerãda aji. Pia–e bɨ chõodaitꞌee mɨ pɨ ome maa–e pɨrã mɨ ne–animal akꞌɨpataarã përeerã ome. 9 Jãma bɨ eujã. Jɨrɨtꞌeráji pɨchia kꞌiniata. Mɨ ikꞌaawaapa wãpáde aji. Pɨ juaraare wãru pɨrã, mɨ juabi eere wãitꞌee. Jõdee pɨ juabi eere wãru pɨrã, mɨ juaraare wãitꞌeeda aji. 10 Mãga jarakꞌãri, eede pꞌanajida. Maperã Lotpa tꞌɨmɨ ́ akꞌɨji eujã jewedaa Jordán to ikꞌaawa bada Zoar pꞌuuru parumaa. Ma jõmaweda pia unuji pania paraada perã Tachi Akꞌõrepa Edende ne–uudakꞌa mãikꞌaapa Egipto eujãkꞌa. (Maapai Tachi Akꞌõrepa waide jõtꞌaa–e baji Sodoma pꞌuuru Gomorra pꞌuuru ome.) 11 Mãgá ma eujã pia unuda perã, Lotpa eujã jewedaa jõmaweda Jordán to ide bada jɨrɨtꞌeraji. Maapꞌeda oriente eeree wãji. Mãgá Abram, Lot ome awara–awaraa pꞌaneejida. 12 Abram Canaán eujãde beeji. Jõdee Lot banaji ma eujã jewedaade pꞌuuru kꞌaipee beemãi, Sodoma pꞌuuru kꞌaitꞌa. 13 Sodoma pidaarã kꞌachia–idaa pꞌanapachida. Audú ne–inaa kꞌachia kꞌĩra tꞌãdoo oopachida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 14 Lot wãda tꞌẽepai, Tachi Akꞌõrepa Abrammaa mãgaji: —Pɨ akꞌɨnɨ ̃ bɨmãiipa akꞌɨpáde aji, norte eere, sur eere, oriente eere; occidente eere paara. 15 Na eujã jõmaweda pɨa unu bɨ mɨa teeitꞌee pɨmaa mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa, ichita iru pꞌanadamerã. 16 Warrarã pɨdeepa uchiadaitꞌeerã pꞌoyaa juasia–e paitꞌee. Audú chokꞌara paraaitꞌee  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



25

Génesis 13​, ​14

ipu tau nãusaakꞌa. Eperãarãpa ipu tau nãusaa pꞌoyaa juasiadakꞌaakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã pꞌoyaa juasiadakꞌaa paitꞌee. 17 Wãpáde aji, na eujã jõmaweda akꞌɨde, mɨa pɨmaa teeitꞌee perã. 18 Mãgá Abram wãji. Mata Hebrón pꞌuuru kꞌaitꞌa banaji. Beeji pakꞌurura jẽra bɨmãi eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Mamré eujãde. Arii Tachi Akꞌõre–itꞌee altar ooji.  



14

Abrampa Lot kꞌaripa atada

1   Lot

Sodoma pꞌuurude bakꞌãri, jura paraaji. Maapai Amrafel rey paji Sinar eujãde; Arioc rey paji Elasar eujãde; Quedorlaómer rey paji Elam eujãde; Tidal rey paji Goyim eujãde. 2 Mãgɨ ́ reyrãpa mãikꞌaapa ãchi eere pꞌanadapꞌedaarãpa jura chõojida nãgɨ ́ reyrã ome: Sodomadepema rey Bera ome; Gomorradepema rey Birsá ome; Admadepema rey Sinab ome; Zeboyindepema rey Semeber ome; Beladepema rey ome. Mãgɨ ́ Bela pꞌuuru ichiaba Zoar apachida. 3 Ma rey joisomaarãpa pedeeteejida aukꞌa chõodaitꞌee chi apemaarã ome. Mapa ãchi soldaorã chipꞌe atadapꞌeda, cheepurujida Sidín eujã jewedaade, Mar Muerto kꞌaitꞌa. 4 Doce años wãyaaru misa, ma reyrã pꞌanapachida rey Quedorlaómer jua ekꞌari. Mamĩda ma año trecede pedeeteejida chõodaitꞌee ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome. 5 Año catorcede Quedorlaómer, awaraa reyrã ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome wãjida Astarot Carnayin eujãdee. Mama pꞌanɨde refaitaarã pꞌoyaajida. Tꞌẽepai pꞌoyaajida zuzitaarã Jam eujãde mãikꞌaapa emitaarã Save Quiriatayin eujãde. 6 Ichiaba pꞌoyaajida horeorã Seír ee jẽra bɨmãi mãikꞌaapa mãɨrã tꞌẽe wãjida Parán eujã jewedaadee eujã pania wẽe bɨ ide. 7 Chewãdade Quedorlaómer, ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome pachejida Enmispat eujãde; mãgɨ ́ eujã ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Cades. Ma eujã wãyaadade peekꞌoojida amalecitaarã mãikꞌaapa amorreorã, chi Jazezón Tamar eujãde pꞌanadapꞌedaarã. 8 Sidín eujã jewedaade ma reyrã joisomaarã Sodomadepema, Gomorradepema, Admadepema, Zeboyindepema mãikꞌaapa Beladepema chõojida 9 Elamdepema rey Quedorlaómer, ichi eere pꞌanadapꞌedaa reyrã ome; Tidal Goyimdepema, Amrafel Sinardepema, mãikꞌaapa Elasardepema Arioc ome. 10 Ma eujã jewedaa Sidinde uria paraaji ne–inaa pꞌãimaa kꞌarakꞌaraa ome. Chi chõo atua wãdakꞌãri, ma Sodomadepema rey mãikꞌaapa Gomorradepema rey jĩchoodachida ãchi eere pꞌanadapꞌedaarã ome mãikꞌaapa ũkꞌuru ma uriade baaikꞌoodachida. Chi apemaarã reyrã atua wãdapꞌedaarã ãchi eere pꞌanadapꞌedaarã ome jĩchoodachida ee jẽra beemaa. 11 Mãgá rey Quedorlaómer eere pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌoyaajida mãikꞌaapa pꞌe ateejida Sodomadepemaarã mãikꞌaapa Gomorradepemaarã, ãra ne–animalaarã, ãra netꞌaa paara. 12 Abram sobrino Lot Sodomade  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 14​, ​15

26

bapachi perã, iru preso ateejida ichiaba ichi netꞌaa ome. 13 Mamĩda eperã ãchi juadeepa uchiadai badapa Abrammaa jara cheji Lot ateedapꞌedaa. Maapai Abram chi hebreo apatapꞌedaa atꞌãri bapachi Mamré eujãde pakꞌurura jẽra bɨmãi. Ma Mamré amorreo paji. Ichi, chi ɨ ̃pemaarã Escol, Aner ome Abram eere pꞌanajida. 14 Abrampa Lot ateedapꞌedaa kꞌawaakꞌãri, ichi te pidaarã mãikꞌaapa mimiapataarã chõo kꞌawaa beerã ichi tede waridapꞌedaarã chipꞌe atapꞌeda, wãjida Quedorlaómer tꞌẽe. Abram eerepemaarã trescientos dieciocho paji. Ẽpꞌenajida Dan pꞌuurude. 15 Pꞌãrikꞌua ãra atu pꞌanɨde Abram eere pꞌanadapꞌedaarã awara–awaraa tꞌoodapꞌeda, ãra ome chõonajida. Ãchi jĩchoo wãrutade Abram ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome tꞌẽe wãjida Hobá pꞌuurude parutamaa; Damasco pꞌuuru norte eere. 16 Mama Abram eere pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌoyaajida. Netꞌaa jõmaweda pꞌe aneejida, eperãarã jida, Lot, ichi te pidaarã ome, awaraa wẽraarã atee wãdapꞌedaarã paara. Ichiaba Quedorlaomerpa netꞌaa jãri atee wãdapꞌedaa paara aneejida.  







Melquisedecpa Abrammaa pedee pia jarada

17 Abrampa

ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome Quedorlaómer mãikꞌaapa reyrã iru eere pꞌanadapꞌedaarã pꞌoyaajida. Ãpɨtee chewãdade Sodomadepema rey Abram ome unuitꞌee cheji eujã jewedaa Savede; ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Reyde. 18 Mama bɨde Salén pꞌuurudepema reypa pan, vino ome aneeji. Ma rey tꞌɨ ̃jarapachida Melquisedec. Mãgɨ ́ Tachi Akꞌõre Waibɨa–itꞌee pꞌaare mimia oopachi. 19 Mãgɨpa Abrammaa ma pan, vino ome teekꞌãri, na pedee pia jaraji: —Tachi Akꞌõre Waibɨa, chi pajã mãikꞌaapa eujã oodapa pɨ pia akꞌɨ baitꞌeeda aji. 20 Iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨda aji, pɨ kꞌaripada perã pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaamerã. Mãpai Abrampa Melquisedecmaa teeji netꞌaa diezdepema chaa aba jãri atadapꞌedaa Quedorlaómer juakꞌaawa. 21 Maapꞌeda Sodomadepema reypa Abrammaa mãgaji: —Mɨmaa eperãarã teepáde aji. Jõdee pɨ netꞌaa ome beepáde aji. 22 Mamĩda Abrampa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre, chi pajã mãikꞌaapa eujã ooda kꞌĩrapite mɨa nãga jara bɨ. 23 Pɨ netꞌaa apida ata kꞌinia–e bɨ. Jɨ ̃kꞌara pɨjida ata kꞌinia–e mɨ chanclade jɨ ̃itꞌee. Mɨa kꞌinia–e bɨ pɨa jaramerã pɨ kꞌaurepa mɨ pꞌaratꞌara bɨ. 24 Mɨchi–itꞌee maarepida ata kꞌinia–e bɨ; aba mɨ ome nipapataarãpa chikꞌo kꞌodapꞌedaa. Mamĩda netꞌaa teepáde aji, mɨ kꞌõpꞌãyoorã Mamremaa, Anermaa mãikꞌaapa Escolmaa, ãrapa ma chõodade mɨ kꞌaripadapꞌedaa perã.  













15

1   Ma

Tachi Akꞌõrepa Abrammaa warra oopiitꞌeeda ada

tꞌẽepai ewari aba Tachi Akꞌõrepa Abrammaa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde pedeeji:

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



27

Génesis 15

—Abram, waaweenaapáde aji, mɨa pɨ jɨ ̃apari perã. Pɨa mɨde ijãapari perã, mɨa pɨmaa ne–inaa pia ooitꞌeeda aji. 2 Mamĩda Abrampa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre, mɨ Akꞌõre Waibɨa, ¿pɨa sãgá mɨ pia ooitꞌeema aji, mɨ warra wẽe bɨta? Mɨ netꞌaa atabëiitꞌeeda aji, Damascodepema Eliezer ome, mãgɨ ́ mɨ mimiapari perã. 3 Pɨa mɨmaa warra tee–e bairã, mɨ mimiaparipa mɨ netꞌaa jɨ ̃aitꞌee. 4 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pɨ mimiaparipa pɨ netꞌaa jɨ ̃a–e paitꞌeeda aji. Pɨchi warrápata jɨ ̃aitꞌeeda aji. 5 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Abram taawaa wãpiji mãikꞌaapa irumaa mãgaji: —Pia akꞌɨpáde aji, pajã mãikꞌaapa pꞌoyaa juasiai pɨrã, lucero juasiapáde aji. Pɨdeepa uchiadaitꞌeerã jãgá cho–kꞌara paraaitꞌeeda aji. 6 Abrampa ijãaji Tachi Akꞌõrepa jarada. Maperã Tachi Akꞌõrepa iru kꞌachia wẽe unupachi. 7 Tachi Akꞌõrepa waya pedeeji: —Mɨ pɨ Akꞌõre Waibɨa. Kꞌirãpapáde aji, mɨata pɨ caldeorã eujãdepema Ur pꞌuurudeepa uchia atada pɨmaa na eujã teeitꞌee. 8 Abrampa iidiji: —Mamĩda Tachi Akꞌõre, ¿sãgá mɨa kꞌawayama aji, na eujã mɨ–itꞌee? 9 Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Aneepáde aji, pꞌakꞌa aba, chivo aba mãikꞌaapa oveja aba, chi año õpee iru bee. Ichiaba aneepáde aji, tortola, paloma pichón ome. 10 Abrampa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Ma ne–animalaarã aneeji Tachi Akꞌõremaa. Mãpai ma ne–animalaarã chaachaa peepꞌeda, tꞌooji mãikꞌaapa chi kꞌapꞌɨa tꞌooda kꞌĩraichaa bɨji. Mamĩda ma ipanaarã peepꞌeda, tꞌoo–e paji. 11 Ãkosoorã ɨtꞌɨɨpa baai chejida ma ne–animalaarã kꞌapꞌɨa piuda kꞌodaitꞌee. Mamĩda Abrampa jërekꞌooji. 12 Kꞌeu wãkꞌãri, Abram tapꞌokꞌeedachi. Mapa kꞌãidachi. Mãga nɨde pꞌeradachi, audú pꞌãriudaida perã. 13 Mãga bɨde Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pɨdeepa uchiadaitꞌeerã pꞌanapataadaitꞌeeda aji, eujã awaraade mimiamaa chĩara–itꞌee. Mama esclavo pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa mãpemaarãpa ãra miapi iru pꞌanadaitꞌee cuatrocientos años. 14 Mamĩda mɨa ichiaba miapiitꞌee ma eujãdepemaarã, ãchia pɨdeepa uchiadaitꞌeerã esclavo papidaitꞌee perã. Maapꞌeda pɨdeepa uchiadaitꞌeerã netꞌaa pi– ia ome awara ãi wãdaitꞌee. 15‑16 Taarã pakꞌãri, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã uchiada kꞌĩmari uchiadapꞌeda, waya namaa chedaitꞌee. Mãgá taarãdaitꞌee mɨa amorreorã namãikꞌaapa waide jëre–e paitꞌee perã. Ãrapa ne–inaa audú kꞌachia oodakꞌãrita, mɨa ãra na eujãdeepa jërekꞌooitꞌee. Mamĩda pɨdeepa uchiadaitꞌeerã chedai naaweda, pɨ kꞌãiwee, chonaa piuitꞌeeda aji. 17 Pꞌãrikꞌua pada perã, ma pꞌãriude kꞌuurukꞌa bɨ nãgɨ ́ ome uchia chejida: okꞌokꞌĩra urua, nari jɨ ̃rakꞌawaa mãikꞌaapa ĩpirã urua. Wãyaajida ma ne– animalaarã kꞌapꞌɨa piuda esajĩakꞌa.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 15​, ​16

28

18  Ma

ewate mãga unupikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa Abram ome pacto ooji. Mãgaji: —Na eujã teeitꞌeeda aji, pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa; Egiptode to bɨmãiipa to waibɨa Éufrates parumaa. 19 Pia jaraitꞌeera teeitꞌee pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa nãgɨɨrã eujã: quenitaarã, quenizitaarã, cadmoneorã, 20 hititaarã, ferezeorã, refaitaarã, 21 amorreorã, cananeorã, gergeseorã, jebuseorã; mãgɨɨrã eujã.  





16

1   Saray

Abram warra Ismael tꞌoda

warra tꞌokꞌaa paji. Mamĩda ichia iru baji esclava Egiptodeepa aneedapꞌedaa. Mãgɨ ́ wẽra tꞌɨ ̃jarapachida Agar. 2 Mãgá Saraypa warra tꞌokꞌaa pada perã, ichia Abrammaa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa mɨmaa warra tee–e bairã, kꞌãipáde aji, mɨ esclava Agar ome. Mãgá ichi kꞌapꞌɨa mɨ warra paraayada aji. Abrampa ooji chi wẽrapa jaradakꞌa. 3 Saraypa ma Egiptodepema esclava teeji chi ɨmɨkꞌĩramaa, aɨ ome warra oomerã ichi–itꞌee. Mãga ooji diez años Canaán eujãde pꞌanadakꞌãri. 4 Abram Agar ome beekꞌãri, biakꞌooji. Mamĩda mãgá biakꞌoo beekꞌãri, Agar audua beeji mãikꞌaapa Saray waa pia akꞌɨ–e paji. 5 Mãpai Saraypa Abrammaa mãgaji: —¡Pɨ kꞌaurépata Agarpa mɨ pia akꞌɨ–e bɨda! aji. Mɨata iru teeji pɨmaa warra oomerã iru ome. Mamĩda ɨ ̃rá biakꞌoo bairã, irua mɨ pia akꞌɨ–e bɨ. Tachi Akꞌõrepa jarai kꞌai kꞌaurepa mɨ mãgá iru bɨ; pɨ kꞌaurepa wa mɨ kꞌaurepa. 6 Abrampa pꞌanauji: —Iru pɨchi esclava. Oopáde aji, pɨchia oo kꞌiniata iru ome. Mãpai Saraypa Agar pia–ee iru bapachi. Mapa Agar jirabodoji. 7 Mamĩda Agar ode wãde Tachi Akꞌõrepa ángel pëiji irumaa. Ma angelpa iru unu ataji eperãarã wẽ–emãi, Sur pꞌuurudee wãpari ode. Mama pania poátrɨ uchia bɨmãi baji. 8 Mãpai ma angelpa Agarmaa mãgaji: —Agar, Saray esclava, ¿sãmãikꞌaapa cheruma aji, mãikꞌaapa sãmaa wãma? Agarpa pꞌanauji: —Jirabododa aji, mɨ chipari ikꞌaawaapa. 9 Mãpai angelpa mãgaji: —Wãpáde aji, waya Saraymaa mãikꞌaapa nejõmaade chokꞌekꞌee bapáde aji. 10 Ichiaba ma angelpa Agarmaa mãgaji: —Pɨdeepa warrarã chokꞌara uchiadaitꞌeeda aji. Pꞌoyaa juasiada–e paitꞌeeda aji, chokꞌara paraaitꞌee perã. 11 Pɨa warra tꞌoitꞌee. Tꞌɨ ̃ bɨitꞌee Ismael e Tachi Akꞌõrepa pɨ biapi ũrida perã. 12 Iru tausaaree baitꞌeeda aji,  





















e 16.11 Hebreo

pedeede Ismael jara kꞌinia bɨ “ũripari”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



29

Génesis 16​, ​17

burro waide taunomaa–e bɨkꞌa. Jõmaarã ome chõoitꞌee mãikꞌaapa jõmaarã iru ome chõodaitꞌee. Baamaa baitꞌee apidaa jua ekꞌari. Chi ɨ ̃pemaarã ikꞌaawaapa tꞌɨmɨ ́ bapariitꞌeeda aji, ãra kꞌĩra unuamaa iru bapariitꞌee perã. 13 Mama Agar Tachi Akꞌõre ome pedeeda perã, Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃ bɨji “Akꞌõre Waibɨapa mɨ unupari”. Mãgaji: —Mɨ Tachi Akꞌõre ome unuji mĩda, atꞌãri chokꞌai bɨ. 14 Maperã ma pania poátrɨ uchia bɨmãi tꞌɨ ̃jarapachida “chi mɨ unupari chokꞌai bɨ pozo”. Ma pozo Cadedeepa Beredmaa wãpari o esajĩakꞌa bɨ. 15 Maapꞌeda Agar cheji Saraymaa. Mama Abram warra tꞌoji. Abrampa tꞌɨ ̃ bɨji Ismael. 16 Ismael tꞌokꞌãri, Abram ochenta y seis años iru baji.  







17

Tachi Akꞌõrepa Abrammaa ne–inaa pia ooitꞌeeda ada

1   Abram

noventa y nueve años iru bakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ichi unupipꞌeda, mãgaji irumaa: —Mɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. Tꞌãri pia nipaparíiji mɨ kꞌĩrapite. 2 Mãgá mɨa ooitꞌee pɨ ome pacto oodade jaradakꞌa. Pɨdeepa warrarã chokꞌara uchiapiitꞌeeda aji. 3 Mãpai Abram bedabaidachi Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa mãgaji: 4 —Kꞌirãpapáde aji, mɨa pacto ooda pɨ ome. Pɨdeepa warrarã chokꞌara uchiapiitꞌee. Ma awara pɨdeepa pꞌuuru chokꞌara uchiadaitꞌee. 5 Waa Abram ada–eda aji. Idideepa tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌee Abraham, f mɨa pɨ pꞌuuru pidaarã kꞌĩra tꞌãdoo akꞌõre papiitꞌee perã. 6 Pɨdeepa mɨa uchiapiitꞌee pꞌuuru chokꞌara mãikꞌaapa reyrã. 7 Mɨa pɨ ome pacto oodade jaradakꞌa ichita ooitꞌeeda aji, pɨ ome mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ome. Mɨ ichita pɨ mãikꞌaapa ãra Akꞌõre Waibɨa paitꞌee. 8 Pɨmaa mãikꞌaapa ãramaa mɨa teeitꞌee Canaán eujã jõmaweda; pɨ awaraa eujãdepemakꞌa baparimãi. Pɨ mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã na eujã chipariirã ichita padaitꞌee mãikꞌaapa mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee. 9 Ichiaba Tachi Akꞌõrepa mãgaji Abrahammaa: —Mamĩda pɨ mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã jõmaarã ome mɨa pacto oodade jaradakꞌa oodapáde aji. 10 Nãgá akꞌɨpidai mɨa pactode jaradakꞌa oo kꞌinia pꞌanɨ. Pɨa mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerãpa tauchaa bɨpítɨ parã ɨmɨkꞌĩraarã kꞌapꞌɨade. 11 Ɨmɨkꞌĩraarã me e tꞌɨɨdapáde aji. Mãga oodakꞌãri, akꞌɨpidaitꞌee mɨ pedee ijãa pꞌanɨ. 12 Idideepa tauchaa bɨ ́tɨ jõma warrarã tꞌodapꞌedaa kꞌapꞌɨade. Mãga óotɨ warrarã tꞌodadeepa kꞌãima ocho pakꞌãri; parã esclavoorã warrarã jida ichiaba. 13 Mãga oodapáde aji, ɨmɨkꞌĩraarã jõmaarãmaa; parã tede tꞌodapꞌedaa, chi netodapꞌedaa paara. Apida mãga oo–ee baikꞌaraa bɨ. Mãga oodakꞌãri, ma tauchaa ichita iru pꞌanadaitꞌee  























f 17.5 Hebreo

pedeede Abraham jara kꞌinia bɨ “pꞌuuru chokꞌara akꞌõre”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 17​, ​18

30

pãchi kꞌapꞌɨade mãikꞌaapa pãchi piurutamaa kꞌirãpadaitꞌee mɨa pacto ooda parã ome. 14 Chi mãga oo kꞌinia–e bɨ uchiapidapáde aji, parã tꞌãideepa, mɨ pactode jara bɨkꞌa oo kꞌinia–e bairã. 15 Ichiaba Tachi Akꞌõrepa mãgaji Abrahammaa: —Pɨ wẽra waa Saray tꞌɨ ̃jarapataada–eda aji. Idideepa tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌeeda aji, Sara. g 16 Mɨa iru bendiciaitꞌee. Warra tꞌopiitꞌee. Irudeepa warrarã chokꞌara uchiadaitꞌeeda aji, mãikꞌaapa ma warrarãdeepa reyrã chokꞌara uchiadaitꞌeeda aji. Ichiaba irudeepa pꞌuuru chokꞌara uchiadaitꞌeeda aji. 17 Waya Abraham bedabaidachi Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa ëidachi ichi tꞌãridepai kꞌĩsiaru misa: “¿Ɨmɨkꞌĩra cien años iru bɨpa warra ooikꞌã? ¿Sarapa warra tꞌoikꞌã aji, noventa años iru bɨta?” 18 Mãga kꞌĩsiapꞌeda, Abrahampa Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —Mɨa kꞌinia bɨda aji, mɨ warra Ismaelmaa pɨa ne–inaa pia oomerã. ¿Pɨa jaradakꞌa oo–e paikꞌã mɨ warra Ismael kꞌapꞌɨa pari? 19 Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Mɨa jarajida aji, pɨ, pɨchi wẽra ome warra aba oodaitꞌee. Tꞌɨ ̃ bɨitꞌee Isaac. Iru ome mãikꞌaapa irudeepa uchiadaitꞌeerã ome ichita ooitꞌee pɨ ome pacto oodade jaradakꞌa. 20 Pɨa iididakꞌa mɨa ichiaba Ismael bendiciaitꞌee. Irudeepa warrarã chokꞌara uchiapiitꞌee. Irudeerã pꞌuuru waibɨa paitꞌee mãikꞌaapa eperãarã poro waibɨarã doce uchiadaitꞌee. 21 Mamĩda mɨa pactode jaradakꞌa ooitꞌee Isaac ome. Añomaa Sarapa ma warra tꞌoitꞌeeda aji. 22 Tachi Akꞌõre Abraham ome pedeepꞌeda, wãji. 23 Aɨ ewateweda Abrahampa tauchaa bɨpiji chi warra Ismael kꞌapꞌɨade, ichi kꞌapꞌɨade paara. Ichiaba tauchaa bɨpiji ichi esclavoorã kꞌapꞌɨade; ichi tede tꞌodapꞌedaarã, chi netoda awaraarã juakꞌaawa paara. Abrahampa mãɨrãdepema ɨmɨkꞌĩraarã jõmaweda kꞌapꞌɨade tauchaa bɨpiji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 24 Mãgá tauchaa ɨmɨkꞌĩraarã kꞌapꞌɨade bɨpikꞌãri, Abraham noventa y nueve años iru baji. 25 Ismael trece años iru baji. 26 Ma ewateweda Abrahampa mãikꞌaapa chi warra Ismaelpa tauchaa bɨpijida ãchi kꞌapꞌɨade. 27 Ichiaba ma ewate Abraham mimiapataarãpa aukꞌa tauchaa bɨpijida ãchi kꞌapꞌɨade. Mãga oojida chi mimiapataarã ɨmɨkꞌĩraarã Abraham tede tꞌodapꞌedaarãpa, chi awaraa eujãdepemaarã juakꞌaawa netodapꞌedaarãpa paara.  



























18

Tachi Akꞌõrepa Abrahammaa warra oopida

1   Maapai

Abraham atꞌãri bapachi Mamré eujãde pakꞌurura jẽra badamãi. Ewari aba imatꞌɨpa Abraham ichi te ne–edee ooda

g 17.15 Hebreo

pedeede Sara jara kꞌinia bɨ “rey kꞌau”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



31

Génesis 18

tꞌĩupatamãi su–akꞌɨ bɨ misa, Tachi Akꞌõrepa ichi unupiji. 2 Abrahampa akꞌɨkꞌãri, unuji eperãarã õpee akꞌɨnɨ ̃ pꞌanɨ ichi kꞌĩrapite. Unu ataruta, ãra auteebaiji mãikꞌaapa bedabaidachi ãra kꞌĩrapite ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. 3 Mãpai irua mãgaji: —Mɨchi Waibɨa, chupɨria kꞌawáaji. Ɨr̃ aweda wãnaadapáde aji. 4 Pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, pania atapiitꞌee jĩru sɨɨdamerã mãikꞌaapa ɨ ̃idamerã pakꞌuru ekꞌari, kꞌũrasaa bairã. 5 Parã nama wãyaa wãda perã, mɨa chikꞌo joopiitꞌee kꞌodamerã, wãdai naaweda. —Pia bɨda ajida. Pɨa jaradakꞌa oopáde ajida. 6 Aramata Abraham ichi te ne–edee oodade tꞌĩuji mãikꞌaapa Saramaa mãgaji: —Isapai harina pipɨara bɨ veinte kilo atapáde aji, mãikꞌaapa maatꞌɨpꞌeda, pan ɨ ̃pɨpáde aji. 7 Mãpai Abraham pꞌiraji ichi pꞌakꞌa pꞌe iru badamaa mãikꞌaapa pꞌakꞌa chakꞌe aba pipɨara bɨ jɨrɨtꞌeraji. Mãgɨ ́ teeji ichi mimiaparimaa peemerã mãikꞌaapa chuumerã. Aramata ma mimiaparipa ooji chiparipa jaradakꞌa. 8 Ma pꞌakꞌa chiara chuuda awara Abrahampa teeji queso pꞌakꞌa juba ome. Ichi juadoopa ma chikꞌo ãramaa teenaji kꞌodamerã ma pakꞌuru ekꞌari kꞌũrasaa badamãi. 9 Ãra nekꞌomaa pꞌanɨ misa, Abraham arii baji. Aupadakꞌãri, Abrahammaa iidijida: —¿Sãma bɨma ajida, pɨ wẽra Sara? —Teeda bɨda aji. 10 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Añomaa mɨ waya cheitꞌeeda aji. Maapai pɨ wẽra Sarapa warra tꞌoitꞌeeda aji. Mãɨmisa Sarapa Abraham ãpɨteikꞌa eereepa ũrimaa baji ãchi te ne–edee ooda tꞌĩupatamãiipa. 11 Abraham chonaa baji. Ma awara chi wẽra Sara chõtrãa baji; waa bi kꞌayaakꞌaa paji. 12 Maperã Sarapa ma pedee ũrikꞌãri, ëidachi mãikꞌaapa kꞌĩsiaji: “¿Sãgá o–ĩa warra oodaima tai nãgá chonaa chitoonɨta?” 13 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Abrahammaa iidiji: —¿Sãapꞌeda Sara ëidachima? aji. ¿Ijãa–e bɨkꞌã warra tꞌoi, chõtrãa bɨ mĩda? 14 ¿Kꞌãare netꞌaata Akꞌõre Waibɨapa pꞌoyaa oo–e paima? aji. Añomaa mɨ waya cheitꞌee mãikꞌaapa Sarapa warra tꞌoitꞌeeda aji. 15 Mãga ũrikꞌãri, Sara pꞌeradaida perã, meraji: —Mɨ ëi–e bajida aji. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Mɨa kꞌawa bɨda aji, pɨ ëida.  



























Abrahampa chupɨria iidida Sodoma pidaarã pari

16  Maapꞌeda

ma chedapꞌedaarã pꞌirabaijida mãikꞌaapa wãjida Sodoma pꞌuurudee. Abrahampa waawipai kꞌõpꞌãyanaji. 17 Ode wãdade  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 18

32

Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsiaji: “Mɨa ooitꞌee bɨ Abrahammaa jaraipia bɨda aji. 18 Irudeepa pꞌuuru chokꞌara uchiapiitꞌee mãikꞌaapa iru kꞌapꞌɨa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarã–itꞌee mɨa ne–inaa pia ooitꞌee. 19 Mɨa iru jɨrɨtꞌeraji mɨ ũraa jarateemerã ichi warrarãmaa mãikꞌaapa ichi te pidaarãmaa. Mãgá ãrapa kꞌawaadai oodaitꞌee mɨa jara bɨkꞌa mãikꞌaapa aukꞌa kꞌawaadai tꞌãri pia nipapataadaitꞌee mɨ kꞌĩrapite. Mãga pꞌanadakꞌãripɨ, mɨa jaradakꞌa ãramaa pia ooitꞌee.” 20 Mãga kꞌĩsiapꞌeda, Tachi Akꞌõrepa mãgaji Abrahammaa: —Jõmaarãpa jarapata Sodomadepemaarã, Gomorradepemaarã ome audú ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata. 21 Ɨr̃ á araa wãitꞌeeda aji, kꞌawaitꞌee wãara ãchia audú kꞌachia ooi awaa pꞌanɨ wa mãga–e. 22 Omeeweda wãjida Sodomadee. Mamĩda Abraham Tachi Akꞌõre ome beeji. 23 Abraham iru kꞌaitꞌapai wãpꞌeda, iidiji: —¿Peeitꞌeekꞌã aji, eperãarã pia beerã kꞌachia beerã ome aukꞌa? 24 ¿Chupɨria kꞌawa–ekꞌã aji, cincuenta tꞌãri pia beerã paraa pɨrã? Cincuenta paraa pɨrã, ¿ma pꞌuuru jõmaweda jõpiitꞌeekꞌã? aji. 25 ¡Mãga oonáaji! Audú ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanɨ pɨrã, ¿sãga ãra aukꞌa jõpiima? Pɨa eperãarã jõmaarã akꞌɨpari mãikꞌaapa pɨa aupai jarai chisãgɨɨrãpa pia oopata; chisãgɨɨrãpa kꞌachia oopata. ¡Chi pia beerã jõpinaapáde! aji. 26 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Cincuenta tꞌãri pia beerã unuru pɨrã Sodoma pꞌuurude, mãgara ma pꞌuuru jõmaweda jõpi–eda aji. 27 Mamĩda Abrahampa waya iidiji: —Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Mɨa kꞌawa bɨ pɨta Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa; jõdee mɨ eperã jĩpꞌaa. 28 Mamĩda mɨa kꞌawa kꞌinia bɨ eperã pia beerã cuarenta y cincopai paraa pɨrã, ¿ma pꞌuuru jõmaweda jõpiitꞌeekꞌã? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Cuarenta y cinco tꞌãri pia beerã unuru pɨrã, mãgara pꞌuuru jõmaweda jõpi–eda aji. 29 Mãpai Abrahampa mãgaji: —Cuarenta paraa pɨrã, ¿jõmaweda jõpiitꞌeekꞌã? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Cuarenta unuru pɨrã, mãgara jõmaweda jõpi–eda aji. 30 Mamĩda Abrahampa waya iidiji: —Mɨ ome kꞌĩraunaapáde aji, audú iidimaa bairã. Mamĩda mɨa kꞌawa kꞌinia bɨ eperã pia beerã treintapai paraa pɨrã, ¿jõmaweda jõpiitꞌeekꞌã? aji. Akꞌõrepa pꞌanauji: —Treinta unuru pɨrã, mãgara jõmaweda jõpi–eda aji. 31 Abrahampa waya mãgaji: —Mɨchi Waibɨa, mɨ kꞌɨɨrɨ kꞌisua pɨkꞌa bɨ nãgá audú iidimaa bairã. Mamĩda pia beerã veintepai paraa pɨrã, ¿jõmaweda jõpiitꞌeekꞌã? aji.  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



33

Génesis 18​, ​19

Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Veinte unuru pɨrã, mãgara jõmaweda jõpi–eda aji. 32 Mãpai Abrahampa iidiji: —Aai Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Kꞌĩraunáaji mɨa audú iidimaa bairã. Nadeepa waa mɨa iidi–e paitꞌee. Eperã pia beerã diezpai paraa pɨrã, ¿ma pꞌuuru pidaarã jõmaweda jõpiitꞌeekꞌã? aji. —Ma eperãarã diez kꞌaurepa pꞌuuru pidaarã jõmaweda pee–eda aji. 33 Tachi Akꞌõre Abraham ome pedee aupakꞌãri, wãji. Mãpai Abraham ichi temaa cheji.  



Tachi Akꞌõrepa Sodoma mãikꞌaapa Gomorra pꞌuuru jõpitꞌaada

19

1   Kꞌeu

wãkꞌãri, ma angeleerã omé Sodoma pꞌuurude panajida. Pꞌuuru tꞌĩupata kꞌaitꞌa eperãarã chipꞌepatamãi Lot su–akꞌɨ baji. Lotpa ma angeleerã unukꞌãri, bainɨ ̃ beepꞌeda, ãra auteebaiji. 2 Mãpai mãgaji: —Eperãarã poro waibɨarã, mɨa kꞌinia bɨ parã mɨ temaa chedamerã, mɨa parã kꞌaripa kꞌinia bairã. Mama parã bɨɨrɨ sɨɨdai mãikꞌaapa kꞌãidai. Nu tapꞌedaweda parã ode pia wãdayada aji. Mamĩda ma angeleerãpa mãgajida: —Gracias. Pɨ tede kꞌãida–e. Plazade kꞌãidaitꞌeeda ajida. 3 Mamĩda Lotpa jara bɨpa wãjida iru temaa. Mama panadakꞌãri, Lotpa chikꞌo joopipꞌeda, ãramaa teeji pan levadura wẽe bɨ ome kꞌodamerã. 4 Teeda pꞌanɨde kꞌãidai naaweda, Sodoma pꞌuurudepema ɨmɨkꞌĩraarã; kꞌũtrãarã, chonaarã paara chejida mãikꞌaapa te wapꞌɨra atajida. 5 Mãpai Lotmaa biajida: —¿Sãma pꞌanɨma ajida, jã eperãarã omé chedapꞌedaa? Taawaa uchia pꞌe atapáde ajida. Tai ãra ome aukꞌa kꞌãidaitꞌee. 6 Lot ichi tedeepa uchiaji mãikꞌaapa chi puerta jɨ ̃aji. 7 Mãpai mãgaji: —Kꞌõpꞌãyoorã, mɨ chupɨria kꞌawaadapáde aji. Kꞌachia oonaadapáde aji, mɨa auteebaida eperãarã ome. 8 Mɨa kꞌau awẽraarã teeyada aji. Mãɨrã waide ɨmɨkꞌĩraarã ome kꞌãida–e pꞌanɨ. Pãchia oo kꞌiniata oodai mãɨrã ome. Mamĩda na eperãarãmaa ne–inaa kꞌachia oonaadapáde aji, mɨa ãra auteebaida perã mɨ tede pꞌaneedamerã. 9 Mamĩda ma ɨmɨkꞌĩraarãpa kꞌiniada–e paji. Mapa mãgajida: —¡Pɨ nãpema–epɨ! ¡Tai chokꞌapari–epɨ! ¡Ãyaa wãpáde ajida, maa–e pɨrã pɨmaa ne–inaa audupɨara kꞌachia oodayada! ajida. Lot jita atadaitꞌee paji mãikꞌaapa ichi tedepema puerta ãritꞌaadaitꞌee paji. 10 Mamĩda angeleerãpa juadeepa teedaa jidiu atajida mãikꞌaapa chi puerta jɨ ̃a nɨ ̃bɨjida. 11 Mãpai ma ɨmɨkꞌĩraarã; kꞌũtrãarã, chonaarã paara tau pꞌãriukꞌoodachida. Ma puerta maarepida unudakꞌaa paji ma angeleerãpa tau pꞌãriupikꞌoodapꞌedaa perã. 12 Mãpai ma angeleerãpa Lotmaa iidijida:  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 19

34

—¿Na pꞌuurude awaraa eperãarã paraakꞌã ajida, pɨa atee kꞌinia bɨ pɨchideerã ome? Ma eperãarã jõmaweda atapꞌeda ãchi netꞌaa ome, wãdapáde ajida, 13 na pꞌuurudeepa ãyaa, taipa nãpemaarã jõmaweda peekꞌoodaitꞌee perã. Tachi Akꞌõrepa ãchi ome waa choo–eda aji, jõmaarã kꞌĩrapite audú ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanadairã. Na pꞌuuru jõtꞌaadaitꞌeeda ajida. 14 Mãpai Lot wãji chi wiurã padaitꞌee padaarãmaa jarade aukꞌa ma pꞌuurudeepa ãyaa uchiadamerã. —¡Isapai chedapáde aji, pꞌuurudeepa taawaa, Tachi Akꞌõrepa na pꞌuuru jõtꞌaaitꞌee perã! Mamĩda ãchia Lot pedee ijãada–e paji kꞌĩsiadapꞌedaa perã iru pedidata bɨ. 15 Tapꞌedapodopa angeleerãpa Lotmaa mãgajida: —¡Isapai pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãj́ i pɨchi wẽra ome, pɨ kꞌaurã omé ome! ¡Piu kꞌiniada–e pꞌanɨ pɨrã, wãt́ ɨ taipa na pꞌuurudepemaarã jõmaweda peekꞌoodaitꞌee perã! 16 Mamĩda Lot audupai taarãdaida perã, angeleerãpa iru, chi wẽra, chi kꞌaurã ome juadeepa ãyaa ateejida. Mãga oojida Tachi Akꞌõrepa ãra chupɨria kꞌawaada perã. 17 Pꞌuurudeepa tꞌɨmɨ ́ panadakꞌãri, ángel abaapa mãgaji: —¡Eedee pꞌiradapáde! aji. ¡Ãpɨtee akꞌɨnáatɨ mãikꞌaapa akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneenáatɨ na eujã jewedaade wãyaapari ode! Ee jẽra beemaa wãdapáde aji, piunaadamerã. 18 Mamĩda Lotpa mãgaji: —Mãga–eda aji. Mɨ chupɨria kꞌawaadapáde aji. 19 Wãara, parãpa tai chupɨria kꞌawaa pꞌanɨ, kꞌaripamaa pꞌanadairã tai piunaadamerã. Mamĩda tai jã eede panada–e pai. Nama ode wãdade tai piudayada aji. 20 Nama kꞌaitꞌa pꞌuuru kꞌaipee bɨ. Araadai jãmaa wãdaitꞌee. ¡Jãmaa pëipáde aji, maa–e pɨrã tai piudayada! aji. 21 Mãpai abaapa mãgaji: —Pɨa jaradakꞌa ooitꞌeeda aji. Ma pꞌuurude pꞌanɨɨrã pee–eda aji, parã mamaa wãruta perã. 22 Mamĩda isapai mamaa wãdapáde aji, parã panadai naaweda, mɨa maarepida pꞌoyaa oo–e perã. Ma pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapachida Zoar. 23 Tapꞌedaweda Lot paji Zoar pꞌuurude. 24 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ɨtꞌariipa pëiji hielo kꞌoi taukꞌa, tꞌɨpɨtau ome Sodoma ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa Gomorra ɨ ̃rɨ. 25 Ma eujã jewedaade beeda pꞌuurudepemaarã jõmaweda jõ atapëiji; ãchia ne–uudapꞌedaa paara. Aba Zoar pꞌuuru aupai jõtꞌaa–e paji. 26 Mamĩda chewã nidade Lot wẽrapa ãpɨtee akꞌɨkꞌãri, tꞌã padachi mãikꞌaapa mãukꞌa padachi. 27 Aɨ norema Abraham tapꞌedaweda wãji Tachi Akꞌõre ome pedeemaa badamaa. 28 Akꞌɨkꞌãri Sodoma, Gomorra pꞌuurumaa, ma eujã  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



35

Génesis 19​, ​20

jewedaa jõmaweda nari jɨ ̃rakꞌawaa nɨ ̃baji. 29 Mãgá Tachi Akꞌõrepa Lot bapariidamãi jõmaweda jõtꞌaaji. Mamĩda Abraham kꞌaurepa Lot jõpi–e paji.  

Lotdeepa uchiadapꞌedaarã

30  Ma

tꞌẽepai Lot waawee beeji Zoar pꞌuurude beeitꞌee. Mapa chi kꞌau omé iru bada ome mẽe wãjida, ee paraamaa. Mama mãu te uriade pꞌaneejida. 31 Mama pꞌanɨde ewari aba chi kꞌau naapemapa mãgaji chi tꞌẽepemamaa: —Mɨ akꞌõre chonaadaruda aji. Nama wẽ–e ɨmɨkꞌĩraarã tachi atadaitꞌee ãchi wẽraarãkꞌa na eujãdepemaarãpa oopatakꞌa. 32 Maperã vino topidáma mɨ akꞌõremaa, iru piu beemerã. Mãpai iru ome kꞌãidáma. Mãgá biakꞌoodayada aji, mãikꞌaapa tachideepa uchiadaitꞌeerã paraaitꞌeeda aji. 33 Ma ewateweda pꞌãrikꞌua chi akꞌõre vinopa piupitꞌaajida. Mãɨmisa chi kꞌau naapema kꞌãiji iru ome. Mamĩda piu bada perã, Lotpa kꞌawa–e paji chi kꞌau jẽra beekꞌãri mãikꞌaapa pꞌirabaikꞌãri. 34 Aɨ norema chi naapemapa mãgaji chi tꞌẽepemamaa: —Nuweda mɨ kꞌãijida aji, mɨ akꞌõre ome. Waya piupidáma vinopa pɨ idi pꞌãrikꞌua iru ome kꞌãimerã. Mãgá tachi omeeweda warra tꞌodayada aji. 35 Ma pꞌãrikꞌua waya piupitꞌaajida vinopa. Mãpai chi tꞌẽepema kꞌãiji Lot ome. Mamĩda Lotpa aukꞌa kꞌawa–e paji. 36 Maapꞌeda biakꞌoojida. 37 Chi naapemapa warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨji Moab. Irudeepa uchiajida moabitaarã. 38 Chi tꞌẽepemapa ichiaba warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨji Ben Amí. Irudeepa uchiajida amonitaarã.  















20

Abraham Abimélec ome

1   Maapai

Abraham banaji Néguev eujãde. Beeji Guerar pꞌuurude, Cades punto Sur punto esajĩakꞌa. 2 Mama pꞌanɨde ma pꞌuurudepema rey waaweepa Abrahampa jaraji chi wẽra Sara ichi ɨ ̃pewẽra. Mapa Guerardepema rey Abimelecpa Sara ichi temaa aneepiji chi wẽra papiitꞌee. 3 Mamĩda ma ewate pꞌãrikꞌua Abimélec kꞌãimokꞌaraaji. Ma kꞌãimokꞌaraa bɨde Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Pɨ piuitꞌeeda aji, chĩara wẽra atada perã. 4 Mamĩda Abimelecpa atꞌãri Sara tꞌõbai–e bada perã, pꞌanauji: —Mɨchi Waibɨa, ¿sãgá mɨ piupiyama aji, atꞌãri ma wẽra tꞌõbai–e bɨta? 5 Abrahampa mɨmaa chi ɨ ̃pewẽrada aji. Chi wẽrapa pida aukꞌa mãga jaraji. Mɨa ãchi pedee ijãaji. Tꞌãri jĩpꞌa mãga ooji. Maarepida kꞌachia oo–e pajida aji. 6 Mãpai ma kꞌãimokꞌaraade Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Mɨa kꞌawa bɨda aji, pɨa ãra pedee ijãada. Mapa ma wẽra tꞌõbaipi–e paji, ne–inaa kꞌachia mɨ kꞌĩrapite oonaamerã. 7 Mamĩda ɨ ̃rá ma wẽra teepáde aji, chi ɨmɨkꞌĩramaa, iru mɨ pedee jarapari perã. Iruata pɨ pari  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 20​, ​21

36

mɨmaa chupɨria iidiitꞌeeda aji, pɨ piunaamerã. Mamĩda ma wẽra pëi–e pɨrã chi kꞌimamaa, pɨ, pɨchideerã ome piudaitꞌeeda aji. 8 Aɨ norema tapꞌeda Abimélec pꞌirabaipꞌeda, ma kꞌãimokꞌaraada nepɨrɨji ichi mimiapataarãmaa. Mãga ũridakꞌãri, pꞌeradachida. 9 Ma tꞌẽepai Abimelecpa Abraham tꞌɨ ̃ pëiji mãikꞌaapa irumaa mãgaji: —¡Pɨ kꞌaurepa mɨ perá piujida! aji. ¿Sãapꞌeda mɨ, mɨchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã ome kꞌachiade baaipi kꞌinia bɨma? aji. Mãga ooikꞌaraa bɨda aji. 10 ¿Kꞌãata kꞌĩsia bajima aji, ma seewa mɨmaa jarakꞌãri? Mãgá Abimelecpa Abraham ɨtrɨatꞌaaji. 11 Mãpai Abrahampa pꞌanauji: —Mɨa kꞌĩsiaji nãpemaarãpa Tachi Akꞌõre Waibɨa waaweedakꞌaa. Ãchobee baji mɨ peedai jĩakꞌaapa mɨ wẽra kꞌapꞌɨa. 12 Mamĩda wãara jarajida aji, jarakꞌãri iru mɨ ɨ ̃pewẽra. Iru mɨ akꞌõre kꞌau; mamĩda mɨ nawedeepa uchiada–e. Mapa mɨa ataji mɨchi wẽra papiitꞌee. 13 Tachi Akꞌõrepa jarakꞌãri mɨ uchiamerã mɨ akꞌõre tedeepa, mɨa Saramaa mãgaji: “Pɨa mɨ wãara kꞌinia iru bɨ pɨrã, tachi unurutaarãmaa jarapáde aji, pɨ mɨ ɨ ̃pewẽra, pɨ kꞌapꞌɨa mɨ peenaadamerã.” 14 Mãpai Abimelecpa Sara teeji Abrahammaa. Ma awara teeji ovejaarã, pꞌakꞌaarã, esclavoorã esclavaarã ome. 15 Mãpai Abrahammaa mãgaji: —Na eujã mëreda aji. Jɨrɨtꞌerapáde aji, parã aɨde pꞌanapataadamerã. 16 Mãpai Saramaa mãgaji: —Mɨa ne–inaa teeda pɨ ɨ ̃pemamaa pꞌaratꞌa tau mil vale bɨda aji. Ma ne–inaa kꞌaurepa parã ome nipapataarãdepema apidaapa pɨ ãpɨte pedee kꞌachia jaradaikꞌaraa bɨda aji. 17‑18 Abimelecpa Sara atakꞌãri ichi wẽra papiitꞌee, Tachi Akꞌõrepa iru tedepema wẽraarã jõmaweda kꞌayaapiji warra tꞌonaadamerã. Mapa Abimelecpa Sara teekꞌãri Abrahammaa, irua rey Abimélec pari, chi wẽra pari mãikꞌaapa ãchi tede mimiapataarã pari ɨtꞌaa iidiji. Mãgá Tachi Akꞌõrepa ãra jõmaweda jɨpaji warrarã tꞌodamerã.  



















21

Abraham warra Isaac tꞌoda

Akꞌõrepa Sara pia ooji. Ichia jaradakꞌa ooji Sara ome. 2 Mãgá Sara biakꞌoo beeji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa añomaa Abraham warra paraaji, iru chonaa baji mĩda. 3 Abrahampa iru tꞌɨ ̃ bɨji Isaac. 4 Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa tauchaa bɨjida Isaac kꞌapꞌɨade tꞌodadeepa kꞌãima ocho pakꞌãri. 5 Abraham cien años iru bakꞌãri, Isaac tꞌoji. 6 Chi warra tꞌokꞌãri, Sarapa kꞌĩsiaji: “Tachi Akꞌõrepa mɨ o–ĩapa ëipiji warra tꞌopida perã. Jõmaweda nãga ũrirutaarã aukꞌa o–ĩa pꞌanadaitꞌee. 7 ¿Kꞌaipa ijãakꞌaji mɨa warra tꞌoi chõtrãa bɨta mãikꞌaapa Abraham chonaa bɨta? Mamĩda wãara mɨa iru warra tꞌoji.”  

1   Tachi











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



37

Génesis 21

Abrahampa Agar Ismael ome jëretꞌaada

8  Isaac

tawara pakꞌãri, chi nawepa ju amaaji. Ma ewate Abrahampa fiesta waibɨa ooji. 9 Mamĩda Sarapa unuji ma Egiptodepema wẽra warra Ismaelpa Isaac oo iru bɨ. 10 Maperã Sarapa Abrahammaa jaranaji: —Jã esclava ichi warra ome ãyaa pëipáde aji. Mɨ warra Isaacpa pɨ netꞌaa aukꞌa jɨ ̃a–e paitꞌeeda aji, jã esclava warra ome. 11 Mãga ũrikꞌãri, Abraham tꞌãri pꞌua beeji, Ismael ichiaba chi warra pada perã. 12 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa irumaa mãgaji: —Kꞌĩsianaapáde aji, Ismael pari wa pɨ esclava pari. Sarapa jara bɨkꞌa jõmaweda oopáde aji, mɨa pɨmaa jaradakꞌa ooitꞌee perã Isaacdeepa uchiadaitꞌeerã ome. 13 Ichiaba Ismael pɨ warra perã, irudeepa mɨa pꞌuuru chokꞌara uchiapiitꞌee. 14 Aɨ norema tapꞌedapodopa Abrahampa ne–e paniapa ipuru bɨ chikꞌo ome bɨji Agar ekꞌarrade mãikꞌaapa Agar chi warra ome awara ãyaa pëiji. Mãgá ãra pariatua wãjida eujã pania wẽe bɨmaa Berseba pꞌuurudee wãpata ode. 15 Ma pania jõdaikꞌãri, Agarpa Ismael bɨji pakꞌuru jepꞌedaa bɨ ekꞌari kꞌũrasaa bɨde. 16 Mãpai ãyaa wãji chi warramãiipa unu kꞌinia–e bada perã chi warra mãgá piu wã. Tꞌɨmɨ ́ su–akꞌɨ beekꞌãri, chi warra jẽe nɨ ̃beeji. 17 Tachi Akꞌõrepa Agar warra jẽepi ũrikꞌãri, ichi angelpa mãgaji: —¿Agar, sãga nɨ ̃bɨma? aji. Waaweenaapáde aji, Tachi Akꞌõrepa ũrida perã pɨchi warra jãma jẽe nɨ ̃bɨ. 18 Wãj́ i pɨ warra atade mãikꞌaapa béeji iru ome. Tachi Akꞌõrepa Ismael chupɨria kꞌawaaitꞌee. Irudeepa pꞌuuru waibɨa uchiapiitꞌeeda aji. 19 Mãpai Tachi Akꞌõrepa pania poátrɨ uchia bɨmãi Agarmaa akꞌɨpiji. Mãgá irua chi ne–e iru bada paniapa ipurupꞌeda, Ismaelmaa topiji. 20‑21 Mãgá Tachi Akꞌõrepa Ismael kꞌaripaji. Tꞌẽepai pꞌananajida Parán eujãde pania wẽe bɨmãi. Mama pꞌanɨde Ismael ematrɨma trɨ kꞌawaa beeji. Taarã pakꞌãri, chi nawepa Egiptodepema wẽra jɨrɨteeji.  























22  Maapai

Abrahampa pacto ooda rey Abimélec ome

rey Abimélec wãji Abraham badamaa pedeede. Ichi soldaorã poro waibɨa Ficol aukꞌa wãji. Mama pꞌanɨde Abimelecpa Abrahammaa mãgaji: —Unu pꞌanɨda ajida, Tachi Akꞌõre Waibɨapa pɨ kꞌaripapari ne–inaa jõmaade. 23 Maperã mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite pɨa nama jaramerã chõo–e paitꞌee mɨchi eere pꞌanɨɨrã ome, mɨdeepa uchiadaitꞌeerã ome. Kꞌinia bɨ pɨa juraamerã tꞌãri pia bapariitꞌee mɨ ome mãikꞌaapa nãgɨ ́ eujãdepemaarã ome, mɨ pɨ ome tꞌãri pia baparikꞌa. 24 Abrahampa pꞌanauji:  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 21​, ​22

38

—Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ: Mãga ooitꞌeeda aji. 25 Mamĩda Abrahampa nepɨrɨji Abimelecmaa iru mimiapataarãpa pozo jãri atadapꞌedaa Abraham mimiapataarã juadeepa. 26 Mãga ũrikꞌãri, Abimelecpa pꞌanauji: —Mɨa ɨ ̃rapai pɨ ideepa mãga kꞌawaa cheruda aji. Kꞌawa–e bɨda aji, ́ ata mãga oodapꞌedaa. kꞌairãp 27 Mãpai Abrahampa ovejaarã, pꞌakꞌaarã ome atapꞌeda, teeji Abimelecmaa. Ma ewateweda ãra pacto oojida chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. 28 Maapꞌeda Abrahampa ichi ovejaarã pꞌe iru bɨdepema oveja wẽra kꞌaipee siete awara ataji. 29 Mãga unukꞌãri, Abimelecpa iidiji: —¿Kꞌãare–itꞌee ma ovejaarã ãyaa atajima? aji. 30 Abrahampa pꞌanauji: —Na oveja siete pɨmaa teeitꞌeeda aji, pɨa kꞌawaamerã mɨa wãarata jaraji taipa ma pozo kꞌoro atada akꞌãri. 31 Maperã ma pozo tꞌɨ ̃ bɨjida “Berseba”, mama Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraadapꞌedaa perã chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. 32 Mãgá pedeedapꞌeda, Abimélec chi kꞌõpꞌãyo Ficol ome ãpɨtee wãjida filisteorã eujãdee. 33 Ma tꞌẽepai Bersebade Abrahampa tamarisco pakꞌuru uuji. Mama ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi Tachi Akꞌõre, chi ichita chokꞌai baparimaa. 34 Abraham taarã bapachi filisteorã eujãde.  



















22

Tachi Akꞌõrepa kꞌawada Abrahampa ichide wãara ijãa bɨ

1   Taarã

pakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa kꞌawa kꞌinia baji Abrahampa ichide wãara ijãa bɨ wa ijãa–e bɨ. Mapa Abraham tꞌɨ ̃ jaraji: —¡Abraham! Abrahampa pꞌanauji: —Nama bɨda aji. 2 Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pɨ warra apai iru bɨ, pɨa kꞌinia iru bɨ, Isaac atapꞌeda, wãpáde aji, Moria eujãdee mɨ–itꞌee peepꞌeda, paa jõpimerã altar ɨ ̃rɨ mɨa jaraitꞌee ee nokꞌode. 3 Aɨ norema tapꞌedaweda Abrahampa chi burro atapꞌeda, tꞌɨpɨ puuji ma primicia–itꞌee. Tꞌɨpɨ ma burro ɨ ̃rɨ bɨpꞌeda, atanaji chi mimiapataarã omé, chi warra Isaac, mãikꞌaapa wãjida Tachi Akꞌõrepa jaradamaa. 4 Kꞌãima õpeemaa Abrahampa tꞌɨmɨweda unuji Tachi Akꞌõrepa ee jarada. 5 Mãpai chi mimiapataarãmaa mãgaji: —Nama burro ome pꞌaneedapáde aji. Mɨ wãitꞌee mɨ warra ome Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Maapꞌeda, chedaitꞌeeda aji. 6 Abrahampa ma tꞌɨpɨ Isaac ikꞌia ɨ ̃rɨ bɨji. Mãpai lowero mãikꞌaapa tꞌɨpɨtau atapꞌeda, ãchi omeeweda wãjida.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



39

Génesis 22

7 Ma

wãdade Isaacpa iidiji: —¿Tate? Abrahampa pꞌanauji: —¿Kꞌãarema aji, warra? Isaacpa mãgaji: —Tachia tꞌɨpɨ mãikꞌaapa tꞌɨpɨtau iru pꞌanɨda aji. ¿Mamĩda sãma bɨma aji, oveja chakꞌe, peepꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpidaitꞌee? 8 Abrahampa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa ichiakꞌau teeyada aji, oveja paa jõpidaitꞌee. Mãgá wãjida. 9 Tachi Akꞌõrepa jaradamãi panadakꞌãri, Abrahampa altar ooji mãikꞌaapa tꞌɨpɨ kꞌĩra pꞌe ataji. Mãpai chi warra Isaac jɨ ̃ ataji mãikꞌaapa bɨji altarde ma tꞌɨpɨ ɨ ̃rɨ. 10 Mamĩda Abrahampa lowero atarude chi warra peeitꞌee, 11 Tachi Akꞌõre angelpa mãgaji: —¡Abraham, Abraham! —Mɨ nama bɨda aji. 12 Mãpai ma angelpa mãgaji: —Pɨ warra peenaapáde aji. Mɨa kꞌawa bɨ pɨ wãara Tachi Akꞌõre Waibɨade ijãa bɨ mãikꞌaapa iru waawee bɨ, pɨ warra apai iru bɨ irumaa teeitꞌee wãakꞌa–e pada perã. 13 Abrahampa akꞌɨkꞌãri, unuji oveja ɨmɨkꞌĩra cachode jõi nɨ ̃bɨ pakꞌuru jepꞌedaa bɨ juade. Atanapꞌeda mãikꞌaapa peepꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpiji ichi warra pari. 14 Ma tꞌẽepai Abrahampa ma ee tꞌɨ ̃ bɨji “Tachi Akꞌõrepa teepari ne–inaa falta bɨ”. Mapa atꞌãri jarapata: “Ee nokꞌode Akꞌõre Waibɨapa ne–inaa falta bɨ teepari.” 15 Maapꞌeda, Tachi Akꞌõre angelpa Abrahammaa waya tꞌɨ ̃ji 16 mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: “Pɨ warra apai iru bɨ mɨmaa teeitꞌee wãakꞌa–e pada perã, mɨchi tꞌɨ ̃de mɨa nãga juraaru. 17 Mɨa pɨ bendiciaitꞌee. Pɨdeepa uchiapiitꞌee warrarã chokꞌara, lucero pajãde nɨ ̃baparikꞌa mãikꞌaapa ipu nãusaa pꞌusa ide paraaparikꞌa. Ãra chõodakꞌãri, ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ichita pꞌoyaadaitꞌee. 18 Pɨdeepa uchiadaitꞌeerã kꞌapꞌɨa mɨa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã pia akꞌɨitꞌeeda aji, pɨa ooda perã mɨa jaradakꞌa.” 19 Maapꞌeda Abraham Isaac ome wãjida chi mimiapataarãpa nɨmaa pꞌanadapꞌedaamaa. Tꞌẽepai wãjida Berseba pꞌuurudee ichi te pidaarã pꞌanapatapꞌedaamaa.  























20  Taarã

Najordeepa uchiadapꞌedaarã

pakꞌãri, Abrahampa ũriji ichi ëreerãpa jara pëidapꞌedaa. Mãgá kꞌawaji ichi ɨ ̃pema Najor wẽra Milcapa warrarã tꞌoda. 21 Chi naapema  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 22​, ​23

40

tꞌɨ ̃ bɨjida Uz. Aɨ eere tꞌoji Buz; aɨ eere Quemuel. Quemueldeepa uchiaji Aram. 22 Ma tꞌẽepai tꞌoji Quésed, Jazó, Pildás, Yidlaf mãikꞌaapa Betuel. 23 Ma Betuel Rebeca akꞌõre paji. Ma warrarã ocho tꞌoji Abraham ɨ ̃pema Najor wẽra Milcapa. 24 Ma awara Najorpa warrarã ooji chi wẽra kꞌãipari Reumá ome. Mãɨrã paji Tébaj, Gaján, Tajás mãikꞌaapa Macá.  





23

1‑2   Taarã

Abraham wẽra Sara jai–idaada

pakꞌãri, Abraham ichideerã ome pꞌananajida Quiriat Arbá pꞌuurude, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Hebrón. Ma pꞌuuru Canaán eujãde bɨ. Mama Sara jai–idaaji. Ciento veintisiete años iru baji. Abraham jẽeji ichi wẽra–itꞌee, mãikꞌaapa chi–ɨaji. 3 Sara jai–idaada tꞌẽepai Abraham wãji pedeede ma eujãde pꞌanapatapꞌedaa hititaarã ome. Mãgaji: 4 —Mɨ parã eujãde kꞌĩra tewaraa mĩda, kꞌinia bɨ mɨmaa eujã neto pëidamerã mɨ wẽra aɨde ɨaitꞌee. 5 Hititaarãpa pꞌanaujida: 6 —Eperãarã poro waibɨa, ¡ũripáde! ajida. Pɨ kꞌinia pꞌanɨ tai tꞌãide. Jɨrɨtꞌerapáde ajida, jãɨra pipɨara bɨ, aɨde pɨchi wẽra ɨamerã. Taidepema apidaapa pɨmaa eujã wãakꞌada–eda ajida, pɨchi wẽra aɨde ɨamerã. 7 Mãpai Abraham bainɨ ̃ beepꞌeda, ɨ ̃jaabaiji ãchi kꞌĩrapite 8 mãikꞌaapa mãgaji: —Wãara kꞌinia pꞌanɨ pɨrã mɨa mɨchi wẽra ɨamerã parã eujãde, mɨ pari chupɨria iididapáde aji, Zojar warra Efronmaa. 9 Iru eujãde bɨ mãu te tꞌɨ ̃jarapata Macpela. Mãgɨ ́ mɨa neto kꞌinia bɨ chi valor pari. Mãgá na eujãde mɨa jãɨra iru bayada aji. 10 Ma hitita pida Efrón mama su–akꞌɨ bada perã ichi aukꞌaarã ome, ichia pꞌanauji. Ma pꞌuuru tꞌĩupatamãi wãyaa wãdapꞌedaarã jõmaarã taide mãgaji: 11 —¡Eperãarã poro waibɨa, mãga–eda! aji. Ma eujã chi mãu te ome pɨmaa pari teeitꞌee. Mɨchi aukꞌaarã nama pꞌanɨɨrãpa ũri pꞌanɨ mɨa jara bɨ. Pari teeitꞌeeda aji. Ma mãu tede pɨchi wẽra ɨapáde aji. 12 Mamĩda Abraham waya ɨ ̃jaabaiji ãchi kꞌĩrapite 13 mãikꞌaapa jõmaarã taide Efronmaa mãgaji: —Chupɨria kꞌawaapáde aji. Mɨ pedee ũríji. Mɨa kꞌinia bɨ pɨa pꞌaratꞌa jitamerã ma eujã mãikꞌaapa chi mãu te pari. Maapꞌeda mɨchi wẽra mama ɨaitꞌeeda aji. 14 Mãpai Efronpa pꞌanauji: 15 —Eperãarã poro waibɨa, ũripáde aji. Ma eujã pꞌaratꞌa tau cuatrocientos vale bɨda aji. Aupedeenaadáma aji, ma kꞌapꞌɨa. Pɨchi wẽra mama ɨapáde aji. 16 Abrahampa ijãaji. Efronpa jaradakꞌa hititaarã taide pꞌaratꞌa tau cuatrocientos pꞌaaji. 17 Mãgá Efronpa eujã Macpela mãu te ome neto pëiji Abrahammaa. Ma eujã Mamré eujã oriente eere baji. Efronpa ma eujã neto pëiji chi  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



41

Génesis 23​, ​24

pakꞌuru aɨde pꞌanɨ ome. 18 Mãga ooji hititaarã taide mãikꞌaapa awaraa ma pꞌuurude tꞌĩupatade pꞌanadapꞌedaarã taide. 19 Maapꞌeda ma mãu tede Abrahampa chi wẽra Sara ɨaji. Ma mãu te Macpela eujãde bɨ; Mamré eujã oriente eere. Ma Mamré eujã Canaán eujãde bɨ ichiaba Hebrón apachida. 20 Mãgá hititaarã juakꞌaawa Abrahampa neto ataji ma eujã chi mãu te ome aɨde ichideerã ɨadamerã.  





24

1   Sara

Abrahampa chi warra Isaac–itꞌee wẽra jɨrɨda

jai–idaada tꞌẽepai, Abraham taarã chonaa baji, mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa iru bendiciaji ne–inaa jõmaade. 2 Ewari aba Abrahampa tꞌɨ ̃ji ichi mimiapataarã poro waibɨa mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨ warra Isaac–itꞌee na Canaán eujãdepema wẽra kꞌinia–e bɨda aji. Pɨchi jua bɨ ́ji mɨ makꞌarade 3 mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre, ɨtꞌaripemaarã Akꞌõre Waibɨa, na eujãdepemaarã Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite juráaji pɨa Canaandepema wẽra atapi–e paitꞌee mɨ warramaa. 4 Ma kꞌãyaara wãj́ i mɨ ëreerã eujãdee mãikꞌaapa mama wẽra jɨrɨpáde aji. 5 Mãpai ma mimiapataarã poro waibɨapa mãgaji: —Mamĩda wẽra mɨa unuru che kꞌinia–e pɨrã, mɨa ¿sãga ooyama? aji. Mãgara ¿pɨ warra mamaa ateeikꞌã? aji. 6 Abrahampa mãgaji: —Mãga–eda aji. 7 Tachi Akꞌõre Waibɨa, chi ɨtꞌari baparipa mɨ uchiapiji mɨ akꞌõreerã eujãdeepa mãikꞌaapa mɨ aneeji na eujãde mɨ, mɨchideerã ome nama pꞌanapataadamerã irua jaradakꞌa. Iruata pɨ kꞌaripaitꞌee. Irua ángel pëiitꞌeeda aji, pɨ naa, pɨa wẽra unumerã mãikꞌaapa ãpɨtee aneemerã. 8 Chi wẽra pɨ ome che kꞌinia–e bɨ pɨrã, pꞌoyaa oo–e mɨa oopi bɨkꞌa. Mɨa pɨ ɨtrɨa–e paitꞌee. Mamĩda mɨa kꞌinia–e bɨ mɨ warra mamaa wãmerã. 9 Mãpai ma mimiapataarã poro waibɨapa ichi jua Abraham makꞌarade bɨji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraaji ooitꞌee Abrahampa jaradakꞌa. 10 Maapꞌeda Abraham netꞌaa iru badadepema netꞌaa pi–ia pꞌe ataji. Camello diez ɨ ̃rɨ bɨpꞌeda, wãji Abraham ɨ ̃pema Najor pꞌuurudee. Mãgɨ ́ pꞌuuru Mesopotamia eujãde bɨ. 11 Kꞌewara panaji pꞌuuru kꞌidaa pania tꞌɨpatamãi. Mama ma hora wẽraarã pania tꞌɨde chepachida. Pozo kꞌaitꞌa ichi camello ɨ ̃ipipꞌeda, 12 Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidimaa beeji: “Tachi Akꞌõre Waibɨa, pɨ mɨ chipari Abraham Akꞌõre Waibɨa. Mɨ, mɨ chipari ome chupɨria kꞌawaapáde aji. Akꞌɨpipáde aji, pɨa mɨ chipari Abraham kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa mɨ kꞌaripapáde aji, chi warra–itꞌee wẽra unu atamerã. 13 Mɨ nãpai pozo kꞌaitꞌa beeitꞌee nãpema wẽraarã pania tꞌɨde cheruta misa. 14 Mɨa wẽramaa jarakꞌãri: ‘Mɨ chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa pania topíji pɨa chokꞌode ateerudepema’ nãga pꞌanaupíji: ‘Tóji mãikꞌaapa mɨa pania teeitꞌee pɨ camelloorãmaa.’ Mãgapɨ mɨa kꞌawaitꞌee chisãgɨ ́ wẽrata pɨa kꞌinia bɨ. Ma awara mãgá kꞌawaitꞌeeda aji, pɨa wãara mɨ chipari kꞌaripamaa bɨ.”  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 24

42

15  Ɨtꞌaa

tꞌɨ ̃maa bɨ misa, unuji wẽra chewã chokꞌo ome pania tꞌɨde. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Rebeca. Iru Betuel kꞌau paji. Mãgɨ ́ Betuel Abraham ɨ ̃pema Najorpa ooda paji chi wẽra Milca ome. 16 Rebeca kꞌĩra wãree baji. Waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–e baji. Iru pozode pakꞌãri, chi chokꞌo ipuruji mãikꞌaapa ãpɨtee wãitꞌee paji. 17 Mamĩda ma mimiapataarã poro waibɨa iru tꞌẽe pꞌiraji mãikꞌaapa pania iidiji: —Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Pɨ chokꞌodepema pania ma–ãri topipáde aji. 18 Ma wẽrapa mãgaji: —Topáde aji. Aramata ma chokꞌo ikꞌiadeepa edaa jirapꞌeda, topiji. 19 To aupakꞌãri, Rebecapa ma mimiapataarã poromaa mãgaji: —Mɨa pɨ camelloorãmaa pania teeitꞌeeda aji, ãchia to kꞌiniata todamerã. 20 Aramata ichi chokꞌo weeji ne–animalaarã topatamãi. Mãpai pania waibɨa uaji ma camello jõmaarãmaa topiitꞌee. 21 Mãga bɨde ma mimiaparipa kꞌĩupꞌee akꞌɨmaa baji. Pia kꞌawa kꞌinia baji nata wãara chi wẽra jɨrɨ bada; Tachi Akꞌõrepa unupida. 22 Ma topida tꞌẽepai, Abraham mimiaparipa ma wẽramaa kꞌɨ ̃depema nẽedee teeji. Mãgɨ ́ perá seis gramos iru baji. Jɨ ̃ bɨji ma wẽra kꞌɨ ̃de. Ichiaba pulsera omé nẽedee teeji. Mãgɨ ́ cien gramos waa iru baji. 23 Mãpai ma mimiaparipa iidiji: —¿Pɨ akꞌõre, kꞌasaa tꞌɨ ̃jarapatama? aji. ¿Paraakꞌã aji, pɨmãi sãma kꞌãiitꞌee mɨ, mɨ kꞌõpꞌãyoorã jida? 24 Ma wẽrapa pꞌanauji: —Mɨ Betuel kꞌauda aji. Ma Betuel Najorpa ooda chi wẽra Milca ome. 25 Paraada aji, pꞌũajara pꞌooda camelloorã aɨde jẽra pꞌaneedamerã mãikꞌaapa netꞌa tau kꞌodamerã. Ichiaba parã kꞌãidamerã paraada aji. 26 Mãpai Abraham mimiapari bedabaidachi mãikꞌaapa Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: 27 “¡Wãara pɨ mɨ chipari Abraham Akꞌõre Waibɨa! Pɨ ichita tꞌãri pia bapari iru ome. Pɨa mɨ pia akꞌɨ bajida aji, Abraham ëreerãmaa aneeda perã.” 28 Rebeca pꞌiradachi teedaa chi nawemaa jarade. 29 Chi ɨ ̃pema Labán teeda bada perã, pꞌira wãji ma pania tꞌɨpatamaa Abraham mimiapari kꞌĩrachuude. 30 Mãga ooji ma kꞌɨ ̃depema, pulsera omé nẽedee teeda chi ɨ ̃pewẽramaa unuda perã mãikꞌaapa ũrida perã chi ɨ ̃pewẽrapa nepɨrɨda. Labanpa Abraham mimiapari ununaji ma pania tꞌɨpata kꞌaitꞌa chi camelloorã ome. 31 Labanpa mãgaji: —Temaa chepáde aji. Tachi Akꞌõrepa pɨ bendiciapari. Nama taawa beenaapáde aji, mɨa nekꞌopari, kꞌãipari iru bairã pɨ–itꞌee, pɨ camelloorã–itꞌee. 32 Mãpai teedaa wãjida. Labanpa camelloorã ɨ ̃rɨɨpa netꞌaa ɨrabai atapꞌeda, nekꞌopiji mãikꞌaapa pania aneeji ma mimiapari chi kꞌõpꞌãyoorã ome jĩru sɨɨdamerã. 33 Ichiaba chikꞌo aneeji ãra–itꞌee.  



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



43

Génesis 24

Mamĩda Abraham mimiaparipa mãgaji: —Ne–inaa parãmaa jara–emaa pꞌoyaa chikꞌo kꞌo–eda aji. Labanpa pꞌanauji: —Jarapáde aji. 34 Mãpai ma mimiaparipa nãga nepɨrɨji: —Mɨ Abraham mimiaparida aji. 35 Tachi Akꞌõrepa Abraham bendiciapari perã irua iru bɨ ovejaarã, pꞌakꞌaarã, nẽe, pꞌaratꞌa, mimiapataarã, camelloorã, burroorã. 36 Ma awara Abraham wẽra Sarapa warra aba tꞌoji chõtrãa baji mĩda. Mãgɨpa ichi netꞌaa jõmaweda jɨ ̃aitꞌee. 37 Abrahampa mɨ pëiji wẽra jɨrɨde chi warra–itꞌee. Irua kꞌinia–e bɨ ichi bapari Canaán eujãdepema wẽra atamerã. Mapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨmaa juraapiji Canaandepema wẽra atapi–e paitꞌee chi warramaa. 38 Ma kꞌãyaara mɨ pëiji namaa, ichi akꞌõre eujãde, ichi ëreerã tꞌãide wẽra jɨrɨmerã chi warra–itꞌee. 39 Mãga jarakꞌãri, mɨa irumaa iidiji: “Mamĩda Mɨchi Waibɨa, chi wẽra mɨ ome che kꞌinia–e bɨ pɨrã, ¿sãgapɨ ooyama?” aji. 40 Mãpai irua pꞌanauji: “Mɨ Tachi Akꞌõre ode nipaparida aji. Iruata pɨ kꞌaripaitꞌee. Irua ángel pëiitꞌee pɨ ome pia wãmerã ode wãde mãikꞌaapa wẽra unumerã mɨ akꞌõre ëreerã tꞌãide. 41 Chi wẽra ëreerãpa iru pëi kꞌiniada–e pꞌanɨ pɨrã pɨ ome, pꞌoyaa oo–e paitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pɨa juraadakꞌa.” 42 ’Mãgá idi kꞌewara mɨ paji ma pania tꞌɨpatamãi. Mɨ pachekꞌãri, nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji mɨ chipari Abraham Akꞌõre Waibɨamaa: “Pɨa wãara mɨ kꞌaripa bɨ pɨrã na wã nide, 43 mɨ nama bɨ misa na pania tꞌɨpatamãi, wẽra chepíji. Mãgɨmaa mɨa pania iidiitꞌee. Jaraitꞌee: ‘Chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa pɨchi chokꞌodepema pania ma–ãri mɨmaa topíji.’ 44 Mãga bɨde ma wẽramaa jarapíji: ‘Topáde aji, mãikꞌaapa mɨa pɨ camelloorãmaa ichiaba pania teeitꞌeeda aji, ãchia to kꞌiniata todamerã.’ Mãgapɨ mɨa kꞌawayada aji, chisãgɨ ́ wẽra pɨa jɨrɨtꞌerada mɨ chipari warra–itꞌee.” 45 ’Mɨa ma ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bada waide aupa–e baji unukꞌãri Rebeca cheru chokꞌo ome. Irua pania atapꞌeda, mɨa iidiji: “Chupɨria kꞌawáaji. Mɨmaa pania teepáde” aji. 46 Aramata ma chokꞌo ichi ikꞌiadeepa edaa jiraji mãikꞌaapa mãgaji: “Tóji mãikꞌaapa pɨ camelloorãmaa ichiaba pania teeitꞌeeda aji, ãchia to kꞌiniata todamerã.” Maapꞌeda mɨmaa mãikꞌaapa mɨ camelloorãmaa pania topiji. 47 Tꞌẽepai mɨa iidiji irumaa: “¿Pɨ, kꞌai kꞌauma?” aji. Mãpai irua pꞌanauji: “Mɨ Betuel kꞌauda aji. Betuel uchiajida aji, Najordeepa chi wẽra Milca ome.” Mɨa mãga ũrikꞌãri, kꞌɨ ̃depema, pulsera omé jɨ ̃ bɨji. 48 Mãpai bedabaidachi gracias jaraitꞌee mɨ chipari Abraham Akꞌõre Waibɨamaa, iruata mɨ ode chewãde pia akꞌɨda perã mãikꞌaapa nama aneeda perã, ma awara wẽra Abraham ëreerãdepema mɨmaa akꞌɨpida perã. 49 Ɨr̃ á kꞌĩra jĩpꞌa jarátɨ parãpa kꞌĩsia pꞌanɨ mɨa kꞌawamerã. ¿Tꞌãri pia oodaikꞌã aji, mɨ chiparipa kꞌinia bɨkꞌa wa mãga–e? 50 Mãpai Labanpa Betuel ome pꞌanaujida:  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 24

44

—¿Na jõma Tachi Akꞌõrepa oopida–ekꞌã? ajida. Taipa pꞌoyaa jarada–e. bɨ Rebeca. Atéeji pɨ chipari warra–itꞌee, Tachi Akꞌõrepa mãga kꞌinia bairã. 52 Abraham mimiaparipa mãga ũrikꞌãri, bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa gracias jaraji Tachi Akꞌõremaa. 53 Mãpai ne–inaa aneedapꞌedaa ẽtꞌa ataji Rebecamaa teeitꞌee. Teeji ne–inaa nẽedee ooda, pꞌaratꞌadee ooda, pꞌaru paara. Ichiaba netꞌaa pia teeji chi ɨ ̃pemamaa mãikꞌaapa chi nawemaa. 54 Ma tꞌẽepai Abraham mimiapari chi kꞌõpꞌãyoorã ome nekꞌojida mãikꞌaapa kꞌãijida. Aɨ norema iidiji Rebeca ateeitꞌee. 55 Mamĩda chi nawepa chi ɨ ̃pema ome mãgajida: —Atꞌãri kꞌãima diez pꞌaneedapáde ajida. Maapꞌeda iru pɨ ome wãyada ajida. 56 Mamĩda ma mimiaparipa mãgaji: —Mãga–eda aji. Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripaji wẽra unu atamerã mɨ chipari warra–itꞌee. Ɨr̃ aweda mɨ chiparimaa pëidapáde aji. 57 Pꞌanaujida: —Ma wẽramaa iididáma ajida. 58 Rebeca tꞌɨ ̃ pëijida. Mãpai irumaa iidijida: —¿Na eperã ome wã kꞌinia bɨkꞌã? ajida. Irua pꞌanauji: —Wãitꞌeeda aji. 59 Mãgá pëijida Rebeca chi akꞌɨpari ome, Abraham mimiapari ome mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 60 Rebeca uchiai naaweda, irumaa nãgɨ ́ pedee pia jarajida: —Tai ɨ ̃pewẽra, kꞌinia pꞌanɨda ajida, pɨa warra chokꞌara tꞌomerã mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerãpa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌuuru pꞌoyaadamerã. 61 Mãpai Rebeca ichi mimiapataarã ome camello ɨ ̃rɨ bataudapꞌeda, wãjida Abraham mimiapari ome. Mãga paji Abraham mimiaparipa Rebeca ateeda mamãikꞌaapa. 62 Maapai Isaac Néguev eujãde bapachi. Waya che baji pania tꞌɨpatamãiipa. Mãgɨ ́ pozo tꞌɨ ̃jarapachida Lajay Roí. h 63 Mama bɨde kꞌeupodopa pꞌasiade uchiakꞌãri, camelloorã chewãda unuji. 64 Rebecapa ichiaba akꞌɨkꞌãri, Isaac unuji mãikꞌaapa ɨrabaidachi camello ɨ ̃rɨɨpa. 65 Mãpai Abraham mimiaparimaa iidiji: —¿Kꞌaima aji, jã eperã pꞌũajarade chewã tachimaa? Mãpai Abraham mimiaparipa pꞌanauji: —Jãgɨ ́ mɨ chiparida aji. 51 Nama  



























h 24.62 Hebreo

pedeede Lajay Roí jara kꞌinia bɨ “chi ichita baparipa mɨ akꞌɨpari”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



45

Génesis 24​, ​25

Mãpai Israeldepema wẽraarãpa oopatapꞌedaakꞌa ãchi ɨmɨkꞌĩra ome naa unudakꞌãri, Rebecapa ichi kꞌĩra wãkꞌaji pꞌaru nãusaapa. 66 Mãpai Abraham mimiaparipa ichia ooda jõmaweda nepɨrɨji Isaacmaa. 67 Maapꞌeda Isaacpa Rebeca ateeji ichi nawe te ne–edee ooda badamaa chi wẽra papiitꞌee. Isaacpa chi wẽra kꞌinia iru baji. Mãgá wẽpaji ichi tꞌãri pꞌua bada chi nawe jai–idaada perã.  



Abrahampa warrarã ooda Cetura ome

25

1   Maapꞌeda

(1 Crónicas 1.32‑33)

Abrahampa ataji wẽra awaraa, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Cetura. 2 Cetura ome warra seis ooji. Tꞌɨ ̃jarapachida Zimrán, Jocsán, Medán, Madián, Isbac, Súaj. 3 Jocsandeepa uchiajida Sabá mãikꞌaapa Dedán. Dedandeepa uchiajida asureorã, letuseorã, mãikꞌaapa leumeorã. 4 Madiandeepa uchiajida Efá, Éfer, Janoc, Abidá mãikꞌaapa Eldá. Ma jõmaweda Abraham wẽra Ceturadeepa uchiajida. 5 Isaacpa Abraham netꞌaa jõmaweda jɨ ̃aji. 6 Mamĩda Abraham jai–idaai naaweda, Agar warramaa mãikꞌaapa Cetura warrarãmaa netꞌaa teeji. Maapꞌeda ãra Isaac ikꞌaawaapa ãyaa wãpiji. Pꞌananajida Canaán eujãde, oriente eere.  









Abraham jai–idaada

7 Abraham

ciento setenta y cinco años iru bakꞌãri, 8 jai–idaaji. Chonaa baji. warrarã Isaacpa Ismael ome iru ɨajida Macpela mãu te uriade, Mamré eujã oriente eere, hitita pida Zojar warra Efrón eujãde. 10 Ma eujã Abrahampa netoda paji hititaarã juakꞌaawa. Mama iru ɨajida chi wẽra Sara ɨadapꞌedaamãi. 11 Abraham jai–idaada tꞌẽepai, Tachi Akꞌõrepa Isaac pia akꞌɨ bapachi. Isaac bapachi pania tꞌɨpatamãi, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Lajay Roí. i  

9 Chi





Abraham warra Ismaeldeepa uchiadapꞌedaarã

12  Abrahampa

chi warra Ismael ooji Sara esclava Egiptodepema Agar ome. 13 Ismaeldeepa nãgɨɨrã uchiajida, chi naapemadeepa tꞌẽepema parumaa: Nebayot, Cedar, Adbel, Mibsán, 14 Mismá, Dumá, Masá, 15 Hadar, Temá, Jetur, Nafis mãikꞌaapa Cedema. 16 Ma doce warrarã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaakꞌa ãchi eujã tꞌɨ ̃ bɨjida. Ma eujã chaachaa ãchi eperãarã poro waibɨarã paji. 17 Ismael jai–idaakꞌãri, ciento treinta y siete años iru baji. 18 Irudeepa uchiadapꞌedaarã pꞌananajida Canaande sur eere Egipto kꞌaitꞌa, Asiria eujãdee wãpari ode; Javilá, Sur eujã esajĩakꞌa. Mama  











i 25.11 Hebreo

pedeede Lajay Roí jara kꞌinia bɨ “chi ichita baparipa mɨ akꞌɨpari”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 25

46

pꞌanapachida mãikꞌaapa apema Abrahamdeepa uchiadapꞌedaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida. Isaac warrarã Jacob mãikꞌaapa Esaú

19 Abraham

warra Isaac nãga bapachi. 20 Isaac cuarenta años iru bakꞌãri, Rebeca ome miakꞌãiji. Mãgɨ ́ wẽra Betuel kꞌau; Labán ɨ ̃pewẽra paji. Ma arameorã Padán Aram eujãde pꞌanapachida. 21 Rebeca warra tꞌokꞌaa pada perã, iru pari Isaacpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi warra teemerã. Tachi Akꞌõrepa ũriji irua ɨtꞌaa iidida. Rebeca biakꞌoo beeji. 22 Mamĩda chi warrarã bide chõo pꞌanapachida. Mapa Rebecapa kꞌĩsiaji: “Nãgá baitꞌee pɨrã, mɨ ¿kꞌãare–itꞌee chokꞌai baima?” aji. Maapꞌeda ichia Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji. 23 Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Pɨ bide pꞌanɨɨrãdeepa uchiadaitꞌeeda aji, pꞌuuru waibɨa omé. Tꞌodai naaweda, ma warrarã omé chõomaa pꞌanadaitꞌee. Aba waibɨara paitꞌeeda aji, chi apema kꞌãyaara; mãgá chi naapema chi tꞌẽepema jua ekꞌari baitꞌee. 24 Tꞌokꞌãri, warra omé tꞌoji. 25 Chi naapema kꞌara pꞌoree, kꞌarara bada perã, tꞌɨ ̃ bɨjida Esaú. j 26 Chi tꞌẽepema chi naapema bɨɨrɨde jita bada perã, tꞌɨ ̃ bɨjida Jacob. k Isaac sesenta años iru baji Rebecapa ma warrarã tꞌokꞌãri.  













27 Ma

Esau–itꞌee pꞌua–e paji chi akꞌõrepa netꞌaa atabëiitꞌee pada

warrarã wari wãjida. Tawara pꞌaneedakꞌãri, Esaú nejɨrɨyaa bapachi. Jõdee Jacob teeda beei awaa bapachi. 28 Isaacpa Esaú audú kꞌinia iru bapachi irua nejɨrɨdadepema warraa kꞌopachi perã. Jõdee Rebecapa Jacob kꞌiniara iru bapachi. 29 Ewari aba Jacobpa lenteja joomaa baji. Mãga nɨde Esaú mẽepa pacheji. Sẽ mãikꞌaapa jarrapisia nɨ ̃baji, audú nipada perã. Mapa Esaupa mãgaji: 30 —Mɨmaa kꞌopipáde aji, ma lenteja pꞌoree, mɨ jarrapa piu wã perã. (Ma lenteja pꞌoree iidida kꞌaurepa Esaú ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Edom; jara kꞌinia bɨ “pꞌoree”.) 31 Mãpai Jacobpa pꞌanauji: —Pɨa mɨmaa teeru pɨrã mɨ akꞌõrepa pɨmaa netꞌaa atabëiitꞌee bɨdepema iru piukꞌãri, mãgara kꞌopiyada aji. 32 Esaupa mãgaji: —Pia bɨda aji. Mɨ jarrapa piu wãpɨ. Piuru pɨrã, ¿kꞌãare–itꞌee mɨa naapema warrapa netꞌaa jɨ ̃apari kꞌinia bayama? aji. 33 Mãpai Jacobpa mãgaji: —Juraapáde aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pɨa wãara ma netꞌaa mɨmaa teeitꞌee.  











j 25.25 Hebreo pedeede Esaú jara kꞌinia bɨ “kꞌara–idaa”. k 25.26 Hebreo pedeede Jacob jara kꞌinia bɨ “bɨɨrɨ ãtolonade jitapari” maa–e pɨrã “kꞌũrayaa bapari”. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



47

Génesis 25​, ​26

—Mãgada, aji Esaupa. Mãgá Esaupa ichi akꞌõre netꞌaa jɨ ̃aitꞌee pada Jacobmaa teeji. 34 Mãpai Jacobpa kꞌopiji pan lenteja ome. Esaupa kꞌopꞌeda mãikꞌaapa ne–inaa topꞌeda, wãji, maarepida kꞌĩsia–ee ichia jaradade chi ɨ ̃pemamaa.  

26

1   Aɨ

Isaac Guerar pꞌuurude banada

naaweda, ma warrarã tꞌodai naaweda, Isaac badamãi audupai jarra oojida. Ma jarra awara baji naawedapema Abrahampa unuda kꞌãyaara. Jarrara paraakꞌãri, Isaac wãji Guerar pꞌuurudee chi wẽra ome. Mama bapachi filisteorã rey, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Abimélec. 2 Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa ichi unupiji Isaacmaa mãikꞌaapa mãgaji: —Wãnaapáde aji, Egipto eujãdee. Béeji mɨa jararumãi. 3 Nãgaweda béeji na eujãde. Mɨ pɨ ome baitꞌee mãikꞌaapa pɨ bendiciaitꞌee. Pɨdeepa warrarã chokꞌara uchiapiitꞌee. Mɨa pɨ akꞌõre Abrahammaa jaradakꞌa, na eujã teeitꞌee pɨmaa mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa. 4 Mɨa ãra chokꞌara ĩwapiitꞌee lucero pajãde nɨ ̃bɨkꞌa. Ãramaa na eujã jõmaweda teeitꞌee. Ma awara pɨdeepa uchiadaitꞌeerã kꞌapꞌɨa mɨa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda bendiciaitꞌee. 5 Mɨa mãga ooitꞌeeda aji, pɨ akꞌõrepa mɨ pedee ijãada perã, mɨa jaradakꞌa ooda perã mãikꞌaapa mɨa irumaa jarateedakꞌa ooda perã. 6 Tachi Akꞌõrepa mãga jarada tꞌẽepai, Isaac Guerarde beeji. 7 Mama bɨde mãpemaarãpa iidi pꞌaneejida Rebeca pari, iru kꞌĩra wãree bada perã. Mãga ũrikꞌãri, Isaacpa jaraji Rebeca ichi ɨ ̃pewẽra. Ichi wẽrada a kꞌinia–e paji, ãrapa ichi peedai jĩakꞌaapa Rebeca kꞌapꞌɨa. 8 Taarã pakꞌãri, ewari aba rey Abimelecpa ichi tedepema ventanadeepa akꞌɨkꞌãri, unuji Isaacpa chi wẽra wëre iru bɨ. Mãgá kꞌawa ataji Rebeca iru wẽra. 9 Mãpai Abimelecpa Isaac atapipꞌeda, irumaa mãgaji: —Rebeca pɨ wẽrada aji. ¿Mãga–ekꞌã? ¿Sãapꞌeda pɨchi ɨ ̃pewẽrada ajima? aji. Isaacpa pꞌanauji: —Kꞌĩsiajida aji, mɨ peedai iru kꞌapꞌɨa. 10 Mamĩda Abimelecpa mãgaji: —¿Sãapꞌeda taimaa mãga oojima? aji. Tai pꞌuurudepemapa iru atakꞌaji ichi wẽra papiitꞌee. Mãga ooda paara, pꞌekꞌau kꞌachia ookꞌajida aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 11 Ma tꞌẽepai Abimelecpa mãgaji jõmaweda ichi pꞌuuru pidaarãmaa: —Apidaapa na ɨmɨkꞌĩramaa wa chi wẽramaa ne–inaa kꞌachia ooruta pɨrã, mɨa mãgɨ ́ peepiitꞌeeda aji. 12 Mama bɨde ma año Isaacpa ne–uuji mãikꞌaapa waibɨa ewaji, Tachi Akꞌõrepa iru bendicia bada perã. 13 Pꞌaratꞌara, netꞌaara paraaji. 14 Tachi Akꞌõrepa iru ovejaarã, pꞌakꞌaarã, esclavoorã paara ĩwapiji.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 26

48

Ma kꞌaurepa filisteorãpa Isaac kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneejida. 15 Maperã Isaacpa iru bada pozo yooropa ipuru tꞌapꞌakꞌoojida. Abraham atꞌãri chokꞌai bɨde ichi mimiapataarãpa ma pania tꞌɨpata pozo kꞌoro atajida. 16 Ma jõmaade kꞌĩsiapꞌeda, rey Abimelecpa Isaacmaa mãgaji: —Wãpáde aji, namãikꞌaapa, pɨchi eere pꞌanɨɨrã ome, parã chokꞌaraara pꞌanɨ perã tai eere pꞌanɨɨrã kꞌãyaara. 17 Aramãgá Isaac wãji ichideerã ome Guerar eujã jewedaadee. Mama pꞌaneejida. 18 Mama pꞌanɨde awaraa pania tꞌɨpata pozo chi akꞌõrepa kꞌoropida mãikꞌaapa ichi piuda tꞌẽepai filisteorãpa tꞌapꞌakꞌoodapꞌedaa, waya kꞌoropiji. Ma pozo chi akꞌõrepa naaweda tꞌɨ ̃ bɨdakꞌa tꞌɨ ̃ bɨji. 19 Ewari aba Isaac mimiapataarãpa ma Guerar eujã jewedaade pozo chiwidi kꞌoromaa pꞌanɨde, pania poátrɨ uchia bɨ unujida. 20 Mamĩda ma eujãdepema oveja akꞌɨpataarãpa mãga unudakꞌãri, chõo jɨrɨ chejida Isaac oveja akꞌɨpataarã ome. Jarajida ma pania poátrɨ bɨmãi ãchidé paji. Ma chõodapꞌedaa kꞌaurepa Isaacpa ma pozo tꞌɨ ̃ bɨji Pleito, pia jaraitꞌeera “chõopata”. 21 Ma tꞌẽepai Isaac mimiapataarãpa awaraa pozo kꞌorojida mãikꞌaapa ma eujãdepemaarã waya chõo chejida ma kꞌapꞌɨa. Mapa Isaacpa ma pozo tꞌɨ ̃ bɨji “kꞌĩra unuamaa pꞌanapata”. 22 Maapꞌeda Isaac mamãikꞌaapa tꞌɨmɨ ́ wãji mãikꞌaapa awaraa pozo kꞌoropiji. Ma eujãdepemaarã ma kꞌapꞌɨa chõo cheda–e paji. Isaacpa ma pozo tꞌɨ ̃ bɨji Rejobot l mãikꞌaapa jaraji: —Ɨr̃ ara na eujã ewaraa kꞌobɨde pia pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa ĩwadaitꞌeeda aji. 23 Mamãikꞌaapa Bersebade banaji. 24 Ma panadapꞌedaa pꞌãrikꞌua Tachi Akꞌõrepa Isaacmaa ichi unupiji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨ pɨ akꞌõre Abraham Akꞌõre Waibɨa. Waaweenaapáde aji, mɨ pɨ ome bairã. Mɨ mimiapari Abraham kꞌaurepa pɨ bendiciaitꞌee mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ĩwapiitꞌeeda aji. 25 Mãpai Isaacpa mama altar ooji Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee. Mama pꞌaneejida mãikꞌaapa mama Isaacpa pozo pania tꞌɨpataadaitꞌee kꞌoropiji chi mimiapataarãmaa.  





















26  Mama

Isaac Abimélec ome pedeeteeda

pꞌanɨde rey Abimélec Guerar eujã jewedaadeepa cheji Isaac ome pedeede. Ichi ũraapari Ajuzat mãikꞌaapa chi soldaorã poro waibɨa Ficol aukꞌa nipajida. 27 Pachedakꞌãri, Isaacpa mãgaji: —¿Parãpa mɨ kꞌiniada–e pꞌanɨ–ekꞌã? aji. Mapa mɨ pãchi eujãdeepa jëretꞌaajida. Mãga bɨta, ¿sãapꞌeda mɨ ome pedee chejidama? aji. 28 Pꞌanaujida:  



l 26.22 Hebreo

pedeede Rejobot jara kꞌinia bɨ “eujã ewaraa kꞌobɨ”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



49

Génesis 26​, ​27

—Kꞌawa pꞌanɨda ajida, Tachi Akꞌõre pɨ ome bapari. Mapa kꞌĩsia iru pꞌanɨ pɨ ome pacto oodaitꞌee chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Nãga kꞌĩsia iru pꞌanɨ. 29 Jarapáde ajida, pɨa maarepida ne–inaa kꞌachia oo–e paitꞌee tai pꞌuuru ome, taipa parã ichiakꞌau iru pꞌanapatapꞌedaa perã. Pɨmaa ne–inaa kꞌachia oodai kꞌãyaara, pɨ pia akꞌɨpachida mãikꞌaapa pɨ tai eujãdeepa pëikꞌãri, tꞌãri pia pëijida. Unu pꞌanɨda ajida, Tachi Akꞌõrepa pɨ bendiciamaa bɨ. 30 Maapꞌeda Isaacpa ãchi–itꞌee fiesta pia ooji. Nekꞌojida mãikꞌaapa ne–inaa tojida. 31 Aɨ norema tapꞌeda pꞌirabaidakꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraajida chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Mãpai kꞌõpꞌãyoorãkꞌa despediidapꞌeda, kꞌãiwee wãjida. 32 Ma ewateweda Isaac mimiapataarãpa jara chejida pania unudapꞌedaa ãchia pozo kꞌoro wãdapꞌedaade. 33 Isaacpa ma pozo tꞌɨ ̃ bɨji Seba. m Maadamãiipa pꞌuuru mama bɨ tꞌɨ ̃jarapachida Berseba. 34 Taarã pakꞌãri, Esaú cuarenta años iru bakꞌãri, hitita pida Beerí kꞌau tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Judit ataji chi wẽra papiitꞌee. Ichiaba ataji hitita pida Elón kꞌau, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Basemat. n 35 Ma wẽraarã kꞌaurepa Isaac mãikꞌaapa Rebeca o–ĩa pꞌanadakꞌaa paji.  













27

1   Isaac

Jacobpa chi akꞌõre Isaac kꞌũrada

chonaa bakꞌãri, tau pꞌãriudachi. Ewari aba chi warra naapema Esaú tꞌɨ ̃ji mãikꞌaapa mãgaji: —Warra. Esaupa pꞌanauji: —¿Kꞌãare pajima? aji. 2 Isaacpa mãgaji: —Pɨa kꞌawa bɨ mɨ chonaa bairã, na ewari piuitꞌeeda aji. 3 Mapa mɨ piui naaweda, wãpáde aji, mẽe pɨchi ematrɨma ome ne–animal peede mɨmaa kꞌopiitꞌee. 4 Ma nechiara chúuji warraa beemerã mɨa awaa baparikꞌa mãikꞌaapa namaa anéeji mɨa kꞌoitꞌee. Maapꞌeda mɨa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa. 5 Mamĩda Isaacpa Esaumaa jaramaa bɨde, Rebecapa ũri baji. Maperã Esaú mẽe wãpꞌeda, 6 ichia mãgaji chi warra tꞌẽepema Jacobmaa: —¡Ũríji! Mɨa ũriji pɨ akꞌõre pedeemaa bɨ pɨ ɨ ̃pema Esaú ome. Nãga jaramaa baji: 7 “Nejɨrɨnapáde aji, mãikꞌaapa chi ne–animal unuru mɨ– itꞌee chuupáde aji, pɨa warraa chuuparikꞌa. Mãgara mɨ piui naaweda, pɨmaa jarayada aji, pedee pia Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa.” 8 Warra, pɨ akꞌõrepa pɨ ɨ ̃pemamaa mãga jarada perã, pia ũríji mɨa jararu. 9 Wãj́ i chivo paraamaa mãikꞌaapa anéeji chivo chakꞌeerã omé, chi pipɨara bɨdepema.  















m 26.33 Hebreo pedeede Seba jara kꞌinia bɨ “juraada”. akꞌõre waibɨa apatade ijãapachida.

n 26.34 Ma

hititaarãpa awaraa

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 27

50

Mɨa pɨ akꞌõre–itꞌee mãgɨ ́ chuuitꞌee warraa beemerã irua kꞌinia bɨkꞌa. 10 Pɨa ateeitꞌeeda aji, irua kꞌomerã. Mãgá piui naaweda, irua pɨmaa pedee pia jarayada aji, Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa. 11 Mamĩda Jacobpa chi nawemaa mãgaji: —Mɨ ɨ ̃pema kꞌarara baparida aji. Mamĩda mɨ mãga–e bɨ. 12 Mɨ akꞌõrepa mɨ tꞌõbairu pɨrã, kꞌawayada aji, mãikꞌaapa jarayada aji, mɨa ichi oo iru bɨ. Mãpai irua mɨmaa pedee kꞌachia jarayada aji, pedee pia jarai kꞌãyaara. 13 Mamĩda chi nawepa pꞌanauji: —Warra, pɨmaa pedee kꞌachia jararu pɨrã, mãgara mɨ kꞌachiade baaii pɨ kꞌãyaara. Jĩpꞌa óoji mɨa jara bɨkꞌa. Ma chivo chakꞌeerã atanapáde aji. 14 Jacobpa mãga ooji. Mãpai chi nawepa jooteeji warraa beemerã Isaac–itꞌee. 15 Maapꞌeda Rebecapa chi warra naapema Esaú pꞌaru piara bɨ atanaji mãikꞌaapa jɨ ̃piji chi tꞌẽepema Jacobmaa. 16 Mãpai chivo kꞌarapa Jacob jua mãikꞌaapa ɨ ̃bɨsi, kꞌara wẽe badamãi bɨkꞌooji chi akꞌõrepa kꞌawanaamerã. 17 Ma tꞌẽepai ichia ma chikꞌo warraa jooda pan ome Jacobmaa teeji, irua chi akꞌõremaa ateemerã. 18 Isaac kꞌĩrapite kꞌaitꞌa panakꞌãri, Jacobpa mãgaji: —Tate aji. Isaacpa pꞌanauji: —Nama bɨda aji. ¿Pɨ, kꞌaima? aji. 19 Jacobpa pꞌanauji: —Mɨ Esauda aji, pɨ warra naapema. Pɨa jaradakꞌa ooji. Pꞌirabáiji mɨa nejɨrɨnada kꞌomerã mãikꞌaapa mɨmaa jarapáde aji, pedee pia Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨ. 20 Mãpai Isaacpa iidiji: —Warra, ¿sãgá na chikꞌo taarã–ee unujima? aji. Jacobpa pꞌanauji: —Pɨ Akꞌõre Waibɨapa mɨ kꞌaripajida aji, nejɨrɨmaa bakꞌãri. 21 Mãpai Isaacpa mãgaji: —Namaa chepáde aji. Mɨa pɨ tꞌõbaiitꞌee. Mãgá kꞌawayada aji, wãara pɨ mɨ warra Esaú. 22 Jacob kꞌaitꞌaara wãkꞌãri, Isaacpa tꞌõbaiji mãikꞌaapa mãgaji: —Pedeekꞌãri, Jacob pedee ũriji. Mamĩda chi jua Esaú jua. 23 Mãgá Isaacpa Jacob kꞌawa–e paji, ichi jua kꞌarara bada perã chi ɨ ̃pema Esaú juakꞌa. Mamĩda jarai naaweda Tachi Akꞌõrepa jarapiru, 24 waya iidiji: —Wãara made aji. ¿Pɨ mɨ warra Esaú? Jacobpa pꞌanauji: —Mɨ Esauda aji. 25 Mãpai chi akꞌõrepa mãgaji: —Mãgara, pɨa nejɨrɨda mɨmaa kꞌopipáde aji. Maapꞌeda mɨa Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨ jaraitꞌee.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



51

Génesis 27

Jacobpa ma chikꞌo vino ome teeji chi akꞌõremaa. Kꞌoji mãikꞌaapa toji. 26 Maapꞌeda mãgaji: —Chepáde aji, mɨ kꞌĩra ɨ ̃de. 27 Jacobpa chi akꞌõre kꞌĩra ɨ ̃rude, Isaacpa iru pꞌaru ɨ ̃kꞌãri, na pedee pia jaraji Tachi Akꞌõrepa jarapidakꞌa: —Wãara, mɨ warra kꞌara ɨ ̃siada aji. Mẽe, Tachi Akꞌõrepa pia oodakꞌa warraa jo bɨ. 28 Kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨmaa eujã pia teemerã. Kꞌinia bɨ kꞌoi chepimerã aɨde ne–uu pia tꞌonomerã mãikꞌaapa chaumerã. Mãgá trigo waibɨa iru baitꞌee vino ome. 29 Kꞌinia bɨ pɨa eperãarã chokꞌara iru bamerã pɨchi jua ekꞌari. Ma awara kꞌinia bɨ pꞌuuru pidaarã chokꞌaraara bedabaidamerã pɨ kꞌĩrapite, pɨ ɨ ̃pemaarã paara. Pɨmaa ne–inaa kꞌachia oopataarã Tachi Akꞌõrepa aukꞌa kꞌachia ooitꞌeeda aji. Jõdee pɨmaa pia oopataarã aukꞌa pia ooitꞌeeda aji. 30 Isaacpa ma pedee pia jarapꞌeda, Jacob irumãiipa uchiaji. Mãga nɨde Esaú mẽepa pacheji ne–animal ome. 31 Ichiaba jooji chikꞌo warraa mãikꞌaapa chi akꞌõremaa ateepꞌeda, mãgaji: —Tate, pꞌirabaipáde aji. Acha bɨda aji, mɨa peeda pɨa kꞌomerã. Kꞌopáde aji, mãikꞌaapa mɨmaa pedee pia Tachi Akꞌõrepa jarapiru jarapáde aji. 32 Mãpai Isaacpa iidiji: —¿Pɨ, kꞌaima? aji. Esaupa pꞌanauji: —Mɨpɨ, pɨ warra naapema Esaú. 33 Mãga ũrikꞌãri, Isaac pꞌera pɨkꞌadachi mãikꞌaapa pedee wërewëree mãgaji: —Mãgara, ¿kꞌai pajima aji, nejɨrɨnapꞌeda, mɨmaa kꞌopida? Nekꞌopꞌeda, mɨa mãgɨmaa jarajida aji, Tachi Akꞌõrepa pedee pia jarapidakꞌa, irua ne– inaa pia ooitꞌee. 34 Esaupa mãga ũrikꞌãri, tꞌãri pꞌuapa jẽedachi mãikꞌaapa biaji: —¡Tate, aukꞌa mɨmaa pedee pia jarapáde! aji. 35 Mamĩda Isaacpa mãgaji: —Pɨ ɨ ̃pema pɨ naa chejida aji, mɨ kꞌũratꞌaade mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa mɨmaa pedee pia jarapida ichi–itꞌee jãri ataji. Mãpai Esaupa mãgaji: 36 —Maperã iru Jacob o tꞌɨ ̃ bɨjidada aji. Kꞌũrada omé mɨ kꞌũraru. Naa jaraji mɨa teemerã mɨa jɨ ̃aitꞌee pada pɨ jai–idaakꞌãri. Ɨr̃ á Tachi Akꞌõrepa mɨmaa jarapiitꞌee pada paara jãri atajida aji. ¿Mɨmaa ichiaba pꞌoyaa jara– ekꞌã aji, Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨ? 37 Mãpai Isaacpa pꞌanauji: —Mɨa pɨ bɨjida aji, Jacob jua ekꞌari, iru ëreerã awaraarã ome. Irumaa jarajida aji, trigo, vino waibɨa iru bapariitꞌee. Warra, ¿kꞌãata waa pɨmaa jarayama? aji.  























o 27.36 Hebreo

pedeede Jacob jara kꞌinia bɨ “kꞌũrayaa”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 27​, ​28

52

38  Mamĩda

Esaupa waya chupɨria iidiji: —Akꞌõre, ¿pedee pia apida wẽ–ekꞌã aji, mɨmaa jaraitꞌee? ¡Ichiaba mɨmaa pedee pia jarapáde! aji. Mãpai waya jẽedachi. 39 Mãpai Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa Isaacpa mãgaji: —Tꞌɨmɨ ́ banaitꞌeeda aji, eujã piadeepa mãikꞌaapa kꞌoi cheparimãiipa. 40 Chõoyaa bapariitꞌeeda aji. Pɨchi ɨ ̃pema jua ekꞌari bapariitꞌee. Mamĩda juataura beekꞌãri, iru jua ekꞌariipa uchiaitꞌeeda aji.  



Jacob ãyaa wãda Esaú waaweepa

41 Isaacpa

mãga jaradadeepa Esaupa Jacob kꞌĩra unuamaa iru beeji, chi akꞌõrepa pedee pia jarada jãri atada kꞌaurepa. Kꞌĩsiaji: “Na ewari mɨ akꞌõre piuda tꞌẽe, mɨ ɨ ̃pema Jacob pee atapëiitꞌee.” 42 Rebecapa kꞌawaa atakꞌãri Esaupa kꞌĩsia iru bada, Jacob tꞌɨ ̃ pëiji mãikꞌaapa mãgaji: —Warra, pɨ ɨ ̃pema Esaupa pɨ pee kꞌinia bɨda aji. Pɨ ome kꞌĩra jõ–e bɨ ichi ̃ kꞌũrada kꞌaurepa. 43 Mapa warra, mɨa jararukꞌa óoji. Ɨraweda wãj́ i Jarandee mɨ 44 ɨ ̃pema Labán temaa. Mama béeji pɨ ɨ ̃pema kꞌĩrau wẽparu misa 45 mãikꞌaapa pɨa ooda kꞌĩra atuadaru misa. Mãga pakꞌãri, mɨa jara pëiitꞌee ãpɨtee chemerã. ¡Ewari abaade mɨ warrarã omeeweda atua kꞌinia–e bɨda! aji. 46 Ma tꞌẽepai Rebecapa Isaacmaa mãgaji: —¡Mɨa waa choo–e jã hitita wẽraarã ome! Kꞌinia–e bɨda aji, Jacobpa hitita wẽraarã atamerã Esaupa oodakꞌa. Jacobpa jãgee Canaán eujãdepema hitita wẽraarã ataru pɨrã, mɨ piu baibeeyada aji. 1  Maperã Isaacpa Jacob tꞌɨ ̃ pëiji mãikꞌaapa irumaa pedee pia jarapꞌeda, mãgaji: —Miakꞌãinaapáde aji, na Canaán eujãdepema wẽra ome. 2 Wãj́ i Padán Aram eujãdee pɨ akꞌõchona Betuelmaa mãikꞌaapa pɨ chĩapa Labán kꞌau atapáde aji. 3 Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre Waibɨa pɨ ome wãmerã mãikꞌaapa pɨ pia akꞌɨ bamerã. Kꞌinia bɨ irua pꞌuuru chokꞌara pɨdeepa uchiapimerã. 4 Kꞌinia bɨ pɨ ome mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ome pia oomerã irua Abrahammaa jaradakꞌa. Irua jaraji tachideepa uchiadaitꞌeerã na eujã chipariirã padaitꞌee, ɨ ̃rá atꞌãri awaraa eujãdepemaarãkꞌa pꞌanɨ mĩda. 5 Mãpai Isaacpa Jacob pëiji Padán Aram eujãdee arameo Betuel warra Labanmaa. Mãgɨ ́ eperã Jacob, Esaú nawe Rebeca ɨ ̃pema paji.  









28











6  Esaupa

Esaupa wẽra awaraa atada

kꞌawa ataji Isaacpa Jacobmaa pedee pia jarada iru pëikꞌãri Padán Aram eujãdee mãpema wẽra atamerã. Ichiaba kꞌawa ataji Isaacpa jarada Canaán eujãdepema wẽra atanaamerã. 7 Esaupa kꞌawakꞌãri Jacob chi akꞌõreerãpa jaradapꞌedaakꞌa Padán Aram eujãdee wã bɨ, 8 kꞌawaaji chi akꞌõrepa Canaán eujãdepema wẽraarã kꞌinia–e bada. 9 Mapa ichi wãji  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



53

Génesis 28​, ​29

Abraham warra Ismael bapariidamaa mãikꞌaapa iru kꞌau tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Majalat ataji ichi wẽra papiitꞌee. Mãgɨ ́ wẽra ɨ ̃pema tꞌɨ ̃jarapachida Nebayot. Mãgá Esaú Majalat iru baji awaraa Canaán eujãdepema wẽraarã ome. Tachi Akꞌõrepa Jacobmaa ichi unupida

10  Mãgá

Jacob Bersebadeepa uchiaji Jarandee wãitꞌee. 11 Ma ode wãde kꞌeudaikꞌãri, mãu jɨrɨpꞌeda chi porokꞌau–itꞌee, mama kꞌãi beeji. 12 Mãgá kꞌãi bɨde kꞌãimokꞌaraaji tome eujãdeepa pajãdee sĩu bɨ. Mãgɨde angeleerã ɨtꞌaa, edaa wãpachida. 13 Ma awara unuji Tachi Akꞌõre bainɨ ̃ bɨ ichi ikꞌaawa. Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨ pɨ akꞌõchona Abraham, pɨ akꞌõre Isaac Akꞌõre Waibɨada aji. Na eujã pɨ jẽra bɨmãi mɨa teeitꞌeeda aji, pɨmaa mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa. 14 Ãra chokꞌara pꞌanadaitꞌee ipu nãusaa pꞌusa ide paraaparikꞌa. Pꞌanadaitꞌee norte eere, sur eere, oriente eere mãikꞌaapa occidente eere. Pɨ kꞌapꞌɨa mãikꞌaapa ãra kꞌapꞌɨa mɨa ne–inaa pia ooitꞌee jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepemaarãmaa. 15 Mɨ pɨ ome bapariitꞌee. Pɨ akꞌɨ bapariitꞌee pɨ wãrumaa. Waya na eujãdee aneeitꞌee. Mɨa pɨ atabëi–e paitꞌee. Mɨa jaradakꞌa ooitꞌeeda aji. 16 Jacob ɨ ̃rɨmakꞌãri, kꞌĩsiaji: “Wãara Tachi Akꞌõre nama bɨ, mɨa kꞌawa–e baji mĩda.” 17 Pꞌera nɨ ̃bɨde kꞌĩsiaji: “Nama Tachi Akꞌõre bapari. Nama bɨ Tachi Akꞌõre eujãdee wãpari o.” 18 Aɨ norema tapꞌedaweda Jacob pꞌirabaiji. Mãpai ma mãu chi porokꞌau bada atapꞌeda, olivodee ooda aceitepa weetꞌaaji ma mãu ɨ ̃rɨ akꞌɨpiitꞌee Tachi Akꞌõre waawee bɨ. 19 Naaweda ma eujãde baji pꞌuuru, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Luz. Mamĩda Jacobpa ma eujã tꞌɨ ̃ bɨji Betel. p 20 Mãpai Jacobpa Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —Wãara pɨ mɨ ome wãru pɨrã mãikꞌaapa mɨ kꞌariparu pɨrã chikꞌo ome mãikꞌaapa pꞌaru ome, 21 ma awara mɨ akꞌõremaa waya kꞌapꞌɨa pia aneeru pɨrã, pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa paitꞌee mãikꞌaapa mɨa pɨde ijãapariitꞌeeda aji. 22 Nãgɨ ́ mãu mɨa nama bɨitꞌee pɨ tekꞌa mãikꞌaapa mɨ netꞌaa chaa diezdepema aba pɨmaa teepariitꞌeeda aji.  























29

1   Jacob

Jacob Jarande banada

wãji ichi ode mãikꞌaapa banaji oriente eere. pꞌuuru kꞌaitꞌa panakꞌãri, pania tꞌɨpata pozo unuji. Mama oveja akꞌɨpataarã õpee pꞌanajida ãchi ovejaarãmaa pania topidaitꞌee. Ma pania tꞌɨpata pozo tꞌapꞌa baji mãu choma bɨpa. 3 Mãgá ovejaarã jõmaweda aneedakꞌãri pania topidaitꞌee, ma mãu ãyaa atajida mãikꞌaapa ãchi ovejaarãmaa topidapꞌeda, waya bɨjida ma pania tꞌɨpata pozo ɨ ̃rɨ. 2  Jarán



p 28.19 Hebreo

pedeede Betel jara kꞌinia bɨ “Akꞌõre te”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 29

54

4  Mama

pakꞌãri, Jacobpa iidiji ma oveja akꞌɨpataarãmaa: —Kꞌõpꞌãyoorã, ¿sãmapemaarãma? aji. Pꞌanaujida: —Jarán pꞌuurudepemaarãda ajida. 5 Mãpai Jacobpa iidiji: —¿Parãpa Najor ãichakꞌe Labán kꞌawa pꞌanɨkꞌã? aji. Pꞌanaujida: —Kꞌawa pꞌanɨda ajida. 6 Mãpai Jacobpa iidiji: —¿Labán kꞌapꞌɨa pia bɨkꞌã? aji. Pꞌanaujida: —Kꞌapꞌɨa pia bɨda ajida. Pɨchá akꞌɨ ́ji. Iru kꞌau Raquel cheruda ajida, chi ovejaarã ome. 7 Mãpai Jacobpa mãgaji: —Atꞌãri kꞌeu–e bɨ ovejaarã kꞌãipidaitꞌee. ¿Sãapꞌeda pania topida–ema aji, waya ateedaitꞌee pꞌũajara kꞌodamerã? 8 Mamĩda ãchia pꞌanaujida: —Pꞌoyaada–eda ajida. Ichita nɨpata ovejaarã jõmaweda pacherutamaa, awaraa oveja akꞌɨpataarãpa kꞌaripadamerã jã mãu choma bɨ ãyaa atadaitꞌee. Mãgá ovejaarãmaa pania topidayada ajida. 9 Jacob atꞌãri ãchi ome pedeemaa bɨde, Raquel pacheji chi akꞌõre ovejaarã ome, ichi chi akꞌõre ovejaarã akꞌɨpari pada perã. 10 Jacobpa Raquel unukꞌãri chi chĩapa chonaa ovejaarã ome, wãji ma mãu choma bɨ ãyaa atade pania tꞌɨpata pozo tꞌapꞌa badamãiipa mãikꞌaapa pania topiji ma ovejaarãmaa. 11 Maapꞌeda Raquelmaa saludaaji mãikꞌaapa o–ĩapa jẽedachi. 12 Jacobpa nepɨrɨkꞌãri ichi Rebeca warra, Labán sobrino, Raquel teedaa pꞌiraji chi akꞌõremaa jarade. 13 Labanpa ũrikꞌãri chi ɨ ̃pewẽra warra Jacob mama bɨ, isapai wãji auteebaide. Wëre atapꞌeda mãikꞌaapa kꞌĩra ɨ ̃pꞌeda, teedaa ateeji. Ma tꞌẽepai Jacobpa ichi pꞌasada jõmaweda Labanmaa nepɨrɨji. 14 Mãga ũrikꞌãri, Labanpa mãgaji: —Wãara, pɨ mɨ ëreerãda aji.  



















Jacob, Raquel ome mãikꞌaapa Lea ome miakꞌãida

Atane aba Jacob beeji Labán ome. 15 Maapꞌeda Labanpa mãgaji: —Pari mimia–e paitꞌee mɨ ome, mɨchi ëreerã perã. Jarapáde aji, jõmasaa pꞌaamerã pɨchi mimia pari. 16 Labanpa kꞌau omé iru baji. Chi naapema tꞌɨ ̃jarapachida Lea, chi tꞌẽepema Raquel. 17 Lea tau tapꞌokꞌee pɨkꞌa baji. Mamĩda Raquel kꞌĩra wãree baji; kꞌapꞌɨa jida pi–ia baji. 18 Jacobpa Raquel kꞌinia bada perã, Labanmaa mãgaji:  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



55

Génesis 29

—Mɨa pɨ kꞌau tꞌẽepema, Raquel kꞌinia bɨda aji. Siete años Raquel pari mimiayada aji. 19 Mãpai Labanpa pꞌanauji: —Piara bɨda aji, pɨa iru atamerã, awaraapa atai kꞌãyaara. Mɨ ome mimiamaa beepáde aji. 20 Jacob–itꞌee ma siete años mimiada taarã–e pɨkꞌa paji, Raquel audú kꞌinia bada perã. 21 Ma siete años mimiapꞌeda, Jacobpa mãgaji Labanmaa: —Raquel teepáde aji. Tai miakꞌãidaitꞌee. Aupajida aji, ma siete años mɨa iru pari mimiaitꞌeeda ada. 22 Mãpai Labanpa jara pëiji ichi te kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarã chedamerã miakꞌãipata fiesta oodaitꞌee. 23 Mamĩda Labanpa Jacob kꞌũratꞌaaji. Teeji chi naapema, chi tꞌẽepema kꞌãyaara. Jacobpa kꞌawa–e paji pꞌãrikꞌua pada perã. Mapa Lea ome kꞌãi beeji. 24 Ma awara Labanpa teeji esclava tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Zilpá Leamaa iru kꞌaripamerã. 25 Aɨ norema pꞌirabaikꞌãri, Jacobpa kꞌawa ataji ichi kꞌũratꞌaada. Mapa Labanmaa mãgaji: —¿Sãapꞌeda mɨ ome nãga oojima? aji. ¿Mɨ Raquel párita mimia baji– ekꞌã? ¿Sãapꞌeda pɨa mɨ kꞌũratꞌaajima? aji. 26 Labanpa pꞌanauji: —Nama chi tꞌẽepema miakꞌãipidakꞌaada aji, chi naapema kꞌãyaara. 27 Tomiamaa Lea miakꞌãida fiesta aupakꞌãri, Raquel teedaitꞌeeda aji. Mamĩda pɨ mɨ ome siete años waya mimiaitꞌeeda aji, maa–e pɨrã teeda–e. 28 Mãga beeji. Tomiamaa Lea miakꞌãida fiesta aupakꞌãri, Labanpa Raquel teeji. 29 Ichiaba Labanpa esclava tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Bilhá teeji Raquelmaa iru kꞌaripamerã. 30 Jacob ichiaba araa paji Raquel ome mãikꞌaapa Raquel kꞌiniara iru bapachi Lea kꞌãyaara, awaraa siete años mimiaji mĩda iru pari.  























31 Tachi

Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã

Akꞌõrepa unukꞌãri Jacobpa Lea mãgá kꞌinia–e bɨ, irumaa warrarã tꞌopiji. Jõdee Raquelmaa warra tꞌopikꞌaa paji. 32 Mãgá Lea biakꞌoo beeji mãikꞌaapa warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨji Rubén. q Tꞌokꞌãri, Leapa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa mɨ tꞌãri pꞌua bada unuji. Ɨr̃ ata mɨ kꞌimapa mɨ kꞌiniara iru baitꞌeeda aji. 33 Maapꞌeda Leapa awaraa warra tꞌoji. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ bɨji Simeón. r Simeón tꞌokꞌãri, Leapa mãgaji:  



q 29.32 Hebreo r 29.33 Hebreo

pedeede Rubén jara kꞌinia bɨ “irua mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada unuji”. pedeede Simeón jara kꞌinia bɨ “ũripari”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 29​, ​30

56

—Tachi Akꞌõrepa kꞌawaji mɨ yiaraa iru bada. Mapa waya mɨmaa warra tꞌopijida aji. 34 Waya Leapa warra tꞌoji. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ bɨji Leví. s Leví tꞌokꞌãri, Leapa mãgaji: —Ɨr̃ á mɨ kꞌima mɨ ome waapɨara araa paitꞌeeda aji, mɨa warrarã õpee tꞌoda perã. 35 Waya Leapa warra tꞌoji. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ bɨji Judá. t Judá tꞌokꞌãri, Leapa mãgaji: —Mɨ Tachi Akꞌõremaa o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌeeda aji, irua na warra teeda perã. Ma warra tꞌopꞌeda, Leapa waa tꞌo–e paji. 1  Raquel warra tꞌo–e pakꞌãri, chi ɨ ̃pewẽra kꞌĩra unuamaa iru beeji mãikꞌaapa chi ɨmɨkꞌĩramaa mãgaji: —Mɨ–itꞌee warra teepáde aji, maa–e pɨrã mɨ piu baibeeyada aji. 2 Mãga ũrikꞌãri, Jacob kꞌĩraudachi mãikꞌaapa pꞌanauji: —¿Mɨ Tachi Akꞌõrekꞌã? aji. Iruata pɨmaa warra tꞌopi–e bɨda aji. 3 Mãpai Raquelpa mãgaji: —Mãgara mɨ esclava Bilhá ome kꞌãi beepáde aji. Ichia warra tꞌoru mɨa tꞌodakꞌa bayada aji. Mãgá mɨa warra iru bayada aji. 4 Mapa Raquelpa chi esclava Bilhá teeji Jacobmaa, chi wẽra kꞌãipari pamerã. 5 Jacob Bilhá ome kꞌãikꞌãri, biakꞌooji mãikꞌaapa warra tꞌoji. 6 Mãpai Raquelpa mãgaji: —Na warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Dan, u Tachi Akꞌõrepa mɨ chupɨria kꞌawaapꞌeda, mɨa ɨtꞌaa tꞌɨd̃ a ũrida perã. 7 Tꞌẽepai Bilhapa warra awaraa tꞌoji. 8 Mãpai Raquelpa mãgaji: —Na warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Neftalí, v mɨa mɨ ɨ ̃pewẽra pꞌoyaada perã. 9 Maapai Leapa warra tꞌo–e baji. Maperã ichiaba teeji chi esclava Zilpá Jacob wẽra kꞌãipari pamerã. 10 Tꞌẽepai Zilpapa warra tꞌoji. 11 Mãpai Leapa mãgaji: —¡Mɨ poro pia! Mapa na warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Gad. w 12 Aɨ tꞌẽepai Zilpapa waya warra tꞌoji. 13 Mãpai Leapa mãgaji: —¡Mɨ o–ĩa bɨ! Ɨr̃ á wẽraarãpa mɨ o–ĩa baparida adaitꞌee. Mapa na warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Aser. x  



30



























s 29.34 Hebreo pedeede Leví jara kꞌinia bɨ “araa bɨ”. t 29.35 Hebreo pedeede Judá jara kꞌinia bɨ “tꞌãri o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari Akꞌõremaa”. u 30.6 Hebreo pedeede Dan jara kꞌinia bɨ “ne–inaa oopari Tachi Akꞌõrepa ooparikꞌa”. v 30.8 Hebreo pedeede Neftalí jara kꞌinia bɨ “mɨa chõo pꞌoyaada”. w 30.11 Hebreo pedeede Gad jara kꞌinia bɨ “poro pia”. x 30.13 Hebreo pedeede Aser jara kꞌinia bɨ “o–ĩa”. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



57

Génesis 30

14  Ewari

aba trigo ewamaa pꞌanɨde Rubenpa ununaji nejõ mandrágora apata. Mãgɨ ́ chi nawe Leamaa ateeji. Raquelpa ma nejõ unukꞌãri, Leamaa iidi beeji ichimaa ũkꞌuru teemerã. (Ma eujãde ijãapata mãgee nejõ jõpꞌeda, kꞌima ome kꞌãikꞌãri, biakꞌoo beeitꞌee.) 15 Mamĩda Leapa pꞌanauji: —¿Pɨ mɨ kꞌimapa kꞌiniara iru bɨ–epaa? aji. Mãga bɨta ¿sãgá mɨ warrapa unuda pɨmaa teeima? ¡Tee–epɨ! Mãpai Raquelpa mãgaji: —Pɨ warrapa mandrágora unuda teeru pɨrã, idi pꞌãrikꞌua Jacob pɨ ome kꞌãiyada aji. 16 Mãgá pꞌãrikꞌua Jacob ovejaarã akꞌɨ badamãiipa chekꞌãri, Lea kꞌĩrachuunaji mãikꞌaapa mãgaji: —Idi pɨ mɨ ome kꞌãiipia bɨda aji, ma–itꞌee mɨ warrapa unuda mandrágora teeda perã. Ma pꞌãrikꞌua Jacob Lea ome kꞌãiji. 17 Tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Leapa ɨtꞌaa iidida ũripꞌeda, iru waya biakꞌoo beeji mãikꞌaapa chi warra kꞌĩmari eerepema tꞌoji. 18 Mãpai Leapa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa mɨ pia akꞌɨpari, mɨ esclava teeda perã mɨ kꞌimamaa. Mapa na warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Isacar. y 19 Ma tꞌẽepai Leapa chi joisomaa eerepema warra tꞌoji. 20 Mãgɨ ́ warra tꞌokꞌãri, mãgaji: —Ɨr̃ á mɨ kꞌimapa mɨ pia akꞌɨitꞌeeda aji, mɨa warrarã seis tꞌoda perã. Mapa na warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Zabulón. z 21 Maapꞌeda Leapa kꞌau aba tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨji Dina. 22 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichiaba ũriji Raquelpa ɨtꞌaa iidida mãikꞌaapa irumaa warra tꞌopiji. 23 Raquelpa ichi warra naapema tꞌokꞌãri, mãgaji: —Ɨr̃ á Tachi Akꞌõrepa wẽpapiji mɨ kꞌĩra nejasia bada, warrarã tꞌokꞌaa pada perã. 24 Mɨa kꞌinia bɨ awaraa warra tꞌopimerã. Mapa nãgɨ ́ warra chai tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, José. a  



















Jacob chi chãure Labán ome

25  Raquel

warra José tꞌopꞌeda, Jacobpa Labanmaa mãgaji: —Mɨ wãpipáde aji, mɨchi eujãdee. 26 Pëipáde aji, mɨ wẽraarã, warrarã ome. Pɨa kꞌawa bɨ mɨ mimiada ãra ataitꞌee. Taarã pɨ ome nama mimia bɨ. 27 Mamĩda Labanpa mãgaji: —Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Nama mɨ ome beepáde aji. Petau tau kꞌawaa beerãpa oopatakꞌa mɨa kꞌawa ataji pɨ kꞌapꞌɨa Tachi Akꞌõrepa mɨ bendiciamaa bɨ. 28 Jaráji jõmasaa kꞌinia bɨ mɨa pꞌaamerã. Pꞌaaitꞌeeda aji, pɨ mimiaru pari.  





y 30.18 Hebreo pedeede Isacar jara kꞌinia bɨ “premio”. z 30.20 Hebreo pedeede Zabulón jara kꞌinia bɨ “pia akꞌɨpari”. a 30.24 Hebreo pedeede José jara kꞌinia bɨ “awaraa teepari”. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 30​, ​31

58

29 Mãpai

Jacobpa mãgaji: —Pɨa pia kꞌawa bɨda aji, mɨ mimiada pɨ ne–animalaarã akꞌɨkꞌãri. 30 Chokꞌara–ee iru baji mɨ chekꞌãri. Mamĩda maadamãiipa audú ĩwajida, Tachi ̃ mɨ mimia kꞌinia bɨda aji, mɨchideerã–itꞌee aupai. Akꞌõrepa kꞌaripada perã. Ɨrá 31 Mãpai Labanpa waya iidiji: —¿Jõmasaa kꞌinia bɨma aji, pɨ mimia pari? Jacobpa pꞌanauji: —Maarepida pꞌaanaapáde aji. Waya mɨa pɨ oveja akꞌɨyada aji, mɨa jararu ijãaru pɨrã. 32 Idi mɨ wãpipáde aji, pɨ ne–animalaarã pꞌe iru bɨmaa. Oveja ɨmɨkꞌĩra chakꞌeerã pꞌãimaa bee mãikꞌaapa ovejaarã pagapagaa bee mãikꞌaapa tꞌɨtꞌɨdɨa bee, ma awara cabra chakꞌeerã pagapagaa bee mãikꞌaapa tꞌɨtꞌɨdɨa bee; mãgee mëré paitꞌeeda aji. 33 Mãgá tꞌẽepai pɨa mɨ ne–animalaarã akꞌɨnakꞌãri, mãgee aupai unu–e pɨrã, kꞌawa atayada aji, mɨa chɨada. 34 Labanpa mãgaji: —Pɨa jarada pia bɨda aji. 35 Mamĩda ma ewateweda Labanpa chi warrarãmaa ichi–itꞌee awara pꞌe atapiji jõmaweda chivo e–erroo bee mãikꞌaapa cabra pagapagaa bee mãikꞌaapa tꞌɨtꞌɨdɨa bee, ma awara oveja chakꞌe pꞌãimaa bee. 36 Mãpai chi warrarãmaa tꞌɨmɨ ́ ateepiji, kꞌãima õpee wãpata ode. Mãgá Jacobpa akꞌɨmaa beeji Labán ne–animalaarã pꞌaneedapꞌedaa. 37 Mãga bɨde Jacobpa álamo, almendro, castaño pakꞌuru jua tꞌɨapꞌe ataji mãikꞌaapa jodakꞌooji e–erroo pꞌaneedamerã. 38 Mãpai Jacobpa ma pakꞌuru jua jodada bɨji ne–animalaarã kꞌĩrapite chi pania topatamãi. Mama ovejaarã enlunaa pꞌaneedakꞌãri, 39 ma pakꞌuru jua jodada kꞌĩrapite chi ɨmɨkꞌĩraarã araa padaipachida chi wẽraarã ome. Mãgá chi chakꞌeerã tꞌodakꞌãri, e–erroo, tꞌɨtꞌɨdɨa mãikꞌaapa pagapagaa uchiapachida. 40 Maapꞌeda Jacobpa ovejaarã enlunaa pꞌanɨɨrã awara ataji mãikꞌaapa bɨji Labán ne–animalaarã e–erroo bee mãikꞌaapa pꞌãimaa bee kꞌĩrapite, ɨmɨkꞌĩraarã ome araa padaidakꞌãri, ãchideepa uchiarutaarã aukꞌa e–erroo mãikꞌaapa tꞌɨtꞌɨdɨa uchiadamerã. Mãgá Jacobpa ãyaa pꞌe ata wãpachi ichia ne–animalaarã jɨrɨtꞌerada aupai. 41 Ma awara ne–animalaarã poreera bee enlunaa pꞌanɨɨrã pania tode chedakꞌãri, Jacobpa ma pakꞌuru jua jodada ãchi kꞌĩrapite bɨji. Mãgá araa padaidakꞌãri, ma pakꞌuru jua unujida. 42 Mamĩda ne–animalaarã kꞌaitekꞌeekꞌoodaidakꞌãri, ma pakꞌuru jua bɨ–e paji. Chi kꞌaitekꞌeera bee atabëiji Laban–itꞌee. Mãgá Jacobpa ne–animalaarã poreera bee aupai pꞌe ata wãpachi. 43 Jacobpa mãgá oo bɨpa ovejaarã chokꞌara pꞌe iru beeji. Ma awara camelloorã, burroorã mãikꞌaapa esclavoorã paara iru beeji. Mãgá pꞌaratꞌara beeji, Tachi Akꞌõrepa kꞌaripa bada perã.  



























31

1   Maapai

Jacob ichi wẽraarã ome pedeeteeda

Jacobpa kꞌawaji Labán warrarãpa nãga jara nipapatapꞌedaa: “Jacobpa tai akꞌõre netꞌaa jõmaweda jãri ata

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



59

Génesis 31

wãpa pꞌaratꞌara baparida” apachida. 2 Ma awara Jacobpa unuji chi chãurepa ichi pia akꞌɨ–e bɨ naawedapemakꞌa. 3 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Jacobmaa mãgaji: —Wãpáde aji, pɨ akꞌõreerã eujãdee. Mɨ pɨ ome wãitꞌeeda aji. 4 Ma tꞌẽepai Jacobpa tꞌɨ ̃ pëiji Raquel, Lea ome chedamerã ichia ovejaarã akꞌɨ badamãi. 5 Pachedakꞌãri, Jacobpa mãgaji: —Mɨa unu bɨda aji, parã akꞌõrepa mɨ pia–ee pɨkꞌa akꞌɨmaa bɨ. Mamĩda mɨ–itꞌee pꞌua–e bɨ, mɨ akꞌõre Isaac Akꞌõre Waibɨa mɨ ome bairã. 6 Parãpa pia kꞌawa pꞌanɨ mɨ audú mimiapachi parã akꞌõre pari. 7 Mamĩda irua mɨ atꞌapai kꞌũraji mãikꞌaapa ne–inaa tee–e paji ichia jaradakꞌa mɨ mimiada pari. Irua mãga ooji mĩda, Tachi Akꞌõrepa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oopi–e paji irumaa. 8 Ma kꞌãyaara Labanpa mɨmaa jarakꞌãri: “Pɨ mimiada pari teeitꞌee ne–animalaarã tꞌɨtꞌɨdɨa bee,” ichi ne–animalaarãpa warra tꞌɨtꞌɨdɨa tꞌopachida. Jõdee jarakꞌãri: “Teeitꞌee chi e–erroo bee”, ma ne–animal chakꞌeerã e–erroo uchiapachida. 9 Mãgá Tachi Akꞌõrepa parã akꞌõre ne– animalaarã mɨmaa teeji. 10 ’Ewari aba ne–animalaarã enlunaa pꞌanadakꞌãri, mɨ kꞌãimokꞌaraaji. Unuji ne–animalaarã ɨmɨkꞌĩraarã tꞌɨtꞌɨdɨa beerãpa wẽraarã nomaa jõnɨ. 11 Mãga nɨde Tachi Akꞌõre angelpa mɨ tꞌɨ ̃ji. Mãpai mɨa pꞌanauji: “Mɨ nama bɨda” aji. 12 Ma angelpa mãgaji: “Pia akꞌɨpáde aji. Unuitꞌee ma ne– animalaarã ɨmɨkꞌĩraarãpa chi wẽraarã nomaa jõnɨ jõmaweda tꞌɨtꞌɨdɨa bee. Mɨa kꞌawa bɨ Labanpa pɨmaa jarada. Mapa pɨ kꞌaripaitꞌee. 13 Mɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨa unuda Betelde mɨ–itꞌee mãu ɨ ̃rɨ aceite weedamãi. Mama pɨa jaraji mɨde ijãapariitꞌee mɨa pɨ kꞌariparu pɨrã. Wãpáde aji, pɨchi tꞌoda eujãdee.” 14 Raquel Lea ome mãga ũridakꞌãri, mãgajida: —Taipa maarepida jɨ ̃ada–e paitꞌee tai akꞌõre netꞌaadepema. 15 Ma kꞌãyaara irua tai ichi kꞌaurãkꞌa unu–e bɨ. ¡Tai pɨmaa netotꞌaaji mãikꞌaapa pɨ kꞌũratꞌaaji miakꞌãikꞌãri tai ome! ¡Ma awara ne–inaa ichia atada pɨ kꞌaurepa jõmaweda iru bɨ ichi–itꞌee aupai! 16 Tai akꞌõre netꞌaa iru bada Tachi Akꞌõrepa pɨmaa teeji taipa tai warrarã ome iru pꞌanadamerã. Maperã oopáde ajida, Tachi Akꞌõrepa pɨmaa jaradakꞌa.  





























17‑20 Maapꞌeda

Jacob Padán Aram eujãdeepa uchiada

Jacob acomoraaji Canaán eujãdee wãitꞌee chi akꞌõre Isaac baparimaa. Nãga wãjida. Ewari aba Labán awara ãi wãji chi oveja kꞌara tꞌɨɨde. Mãɨmisa Jacobpa ichi ne–animalaarã awaraa netꞌaa ome atada Padán Aram eujãde bɨde, ma jõma pꞌe ataji mãikꞌaapa ichi naa pëiji. Ichi warrarã, wẽraarã ome camelloorãde bataupiji. Mãpai wãjida, Labán ome pedeeda–ee. Mãgá Jacobpa ma arameo Labán kꞌũratꞌaaji. Ma awara Raquelpa chɨa ateeji chi akꞌõre netꞌaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata. 21 Jõmaweda ãchi netꞌaa  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 31

60

ome jirabodojida. Taarã–e nɨde Éufrates to sĩajida mãikꞌaapa jĩpꞌa wãjida Galaad ee jẽra bɨmaa. 22  Kꞌãima

Labanpa Jacob ẽpꞌeda

õpee parumaa Labanpa kꞌawa ataji Jacob wãdapꞌedaa. Labán ichi ëreerã ome tꞌẽe chejida. Kꞌãima siete parumaa ẽpꞌe atanajida Galaad ee jẽra bɨmãi. 24 Mamĩda ma ewate pꞌãrikꞌua kꞌãimokꞌaraade Tachi Akꞌõrepa ma arameo Labanmaa jaraji kꞌĩrau pedeenaamerã Jacob ome. 25 Maperã Galaad ee jẽra bɨde Labán Jacob ome unukꞌãri, chõo jɨrɨ–e paji. Ma kꞌãyaara Jacob kꞌaitꞌa ãchi kꞌãipata oojida. 26 Mama pꞌanɨde Labanpa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨ jirabee wãjima aji, mɨ kꞌaurã ome, ãichakꞌeerã ome, mɨ wẽ–e misa? ¡Presoorãkꞌa iru bɨda aji, jura chõodapꞌedaakꞌa! 27 ¿Sãapꞌeda mɨ kꞌũratꞌaajima aji, mãgá miru wãdakꞌãri? Mɨa kꞌawada paara, ¿fiesta waibɨa parã–itꞌee ookꞌaji–ekꞌã aji, tꞌõdoopa mãikꞌaapa arpa ome? 28 ¡Pɨ kꞌĩsia kꞌawa–ee pɨkꞌa cheji. Mɨ kꞌaurã, ãichakꞌeerã ome mɨmaa kꞌĩra ɨ ̃pi–e paji! 29 Mɨa parã jõmaarãmaa ne–inaa kꞌachia ookꞌaji. Mamĩda pꞌãrikꞌua pɨ akꞌõre Akꞌõre Waibɨapa jaraji kꞌĩrau pedeenaamerã. 30 Wãara pɨ akꞌõre temaa audú wã kꞌinia baji pɨrã, ¿sãapꞌeda mɨ netꞌaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata chɨa aneejima? aji. 31 Mãpai Jacobpa pꞌanauji: —Audú pꞌera nɨ ̃bada perã isapai uchiajidada aji, pɨa mɨ wẽraarã, warrarã jãri atai jĩakꞌaapa. 32 Mamĩda pɨ netꞌaa chɨa–e pajida aji. Tai netꞌaade unuru pɨrã, chi aneeru piu baibeeipia bɨda aji. Tai ëreerã nama pꞌanɨɨrãpa akꞌɨ pꞌanɨ. ¡Mɨa pɨ netꞌaa iru bɨ pɨrã, atéeji! Jacobpa kꞌawa–e baji Raquelpa chi akꞌõre netꞌaa chɨa atada. 33 Mãpai Labán tꞌĩuji Jacob te ne–edee oodade ichi netꞌaa jɨrɨde. Maapꞌeda Lea tede mãikꞌaapa esclavoorã tede tꞌĩuji. Mamĩda unu–e paji ichi netꞌaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariida. Maapꞌeda Raquel tede ichiaba tꞌĩuji. 34 Mamĩda Raquelpa chi akꞌõre netꞌaa camello ɨ ̃rɨ su–akꞌɨ beepata silla ekꞌari tꞌɨtꞌaapꞌeda, aɨ ɨ ̃rɨ su–akꞌɨ baji. Mapa Labanpa ma te ne–edee ooda jõmaade jɨrɨkꞌãri, unu–e paji. 35 Mãgá jɨrɨmaa bɨde Raquelpa chi akꞌõremaa mãgaji: —Akꞌõre, mɨ ome kꞌĩraunaapáde aji. Mɨ pɨ kꞌĩrapite pꞌoyaa pꞌirabai–eda aji, mɨ bi kꞌayaa bairã. Labanpa ichi netꞌaa unu–e pakꞌãri, 36 Jacob kꞌĩraudachi mãikꞌaapa mãgaji: —¿Mɨa kꞌãata oojima aji, pɨa nãgá mɨ jɨrɨ chemerã? 37 Pɨa mɨ netꞌaa jõmaweda akꞌɨji. ¿Unujikꞌã aji, pɨchi tedepema netꞌaa apida? ¡Unuji pɨrã, bɨ ́ji nama jõmaarã kꞌĩrapite jaradamerã pɨa wãarata jara bɨ! 38 Veinte años mɨ mimiaru pɨ pari. Mãga nɨde pɨ ovejaarã, chivoorã ome chi 23  Mãpai































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



61

Génesis 31

chakꞌeerã maarepida ɨratɨada–e paji, mɨa pia akꞌɨ bada perã. Ma awara mɨa pɨ ne–animal apida kꞌo–e paji. 39 Ne–animal kꞌachia beerãpa pɨ ne– animalaarã peedakꞌãri, mɨa chi kꞌapꞌɨa piuda apida atee–e paji pɨmaa akꞌɨpide ma pari pꞌaapinaamerã. Ma kꞌãyaara mɨchi pꞌaratꞌapa mɨa pꞌaaji ma ne–animalaarã atuada pari. Mamĩda ãstaawa maa–e pɨrã pꞌãrikꞌua ne–animalaarã chɨa chedakꞌãri, ma pari pɨa mɨmaa pꞌaapipachi. 40 Pɨ ne–animalaarã akꞌɨmaa bɨde mɨ miaji ãstaawa akꞌõrejĩrupa maa–e pɨrã pꞌãrikꞌua jĩsuapa. Ma kꞌaurepa pꞌoyaa kꞌãikꞌaa paji. 41 Veinte años wãyaarude mɨ pɨ tede bapachi. Mamĩda waide pɨa mɨ pedee ijãa–e bɨ. Pɨ kꞌaurã–itꞌee catorce años mimiapachi pɨ esclavokꞌa. Ma awara ne– animalaarã–itꞌee seis años mimiapachi. Atꞌapai pɨa mɨmaa pꞌaa–e paji pɨa pꞌaaitꞌeeda adakꞌa. 42 Abraham Akꞌõre Waibɨa, mɨ akꞌõre Isaac Akꞌõre Waibɨapa mɨ kꞌaripa–e pada paara, pɨa mɨ netꞌaa maarepida wẽe pëikꞌaji. Mamĩda Akꞌõre Waibɨapa mɨ chupɨria kꞌawaaji, audú pɨ ome miada perã. Mapa pꞌãrikꞌua pɨ ɨtrɨaji.  







Jacob Labán ome pacto oodapꞌedaa

43  Mãpai

Labanpa Jacobmaa mãgaji: —Pɨ wẽraarã mɨ kꞌaurã; pɨ warrarã mɨ ãichakꞌeerã. Pɨ ovejaarã mëreerã. Ne–inaa jõma pɨa nama unu bɨ mëré. Mamĩda ¿mɨa kꞌãata ookꞌaji mɨ kꞌaurãmaa wa ãchi warrarãmaa? 44 Mɨa ne–inaa kꞌachia oo che–e pada perã, tꞌãri pia pacto oodáma kꞌĩrau–ee pꞌaneedaitꞌee. Ne–inaa oodáma Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite na pedee kꞌirãpadaitꞌee. 45 Mãpai Jacobpa mãu atapꞌeda, bainɨ ̃ bɨji 46 mãikꞌaapa mãgaji chi ëreerãmaa: —Mãu abaamaa pꞌe atadapáde aji. Aramãgá mãu pꞌe atajida bɨdaitꞌee Jacobpa mãu bainɨ ̃ bɨda ɨ ̃rɨ. Mãpai mama nekꞌojida. 47 Labanpa ichi pedeede mãgɨ ́ mãu pꞌe badamãi tꞌɨ ̃ bɨji “Yegar Saduta”. Jõdee Jacobpa ichi pedeede tꞌɨ ̃ bɨji “Galaad”. b 48 Mãpai Labanpa mãgaji: —Na mãu pꞌe bɨmãi tachi omeeweda tꞌãri pia pacto oojidada aji. Mapa ma mãu pꞌe bɨmãi tꞌɨ ̃jarapachida Galaad. 49 Ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Mizpa; jara kꞌinia bɨ “Tachi Akꞌõrepa tachi akꞌɨpari”, mama Labanpa jarada perã: —Tachi Akꞌõrepa tachi omeeweda akꞌɨpariitꞌee oodamerã tachia nama jaradapꞌedaakꞌa. 50 Pɨa mɨ kꞌaurã pia akꞌɨ–e pɨrã maa–e pɨrã awaraa wẽraarã ome miakꞌãiru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa kꞌawaitꞌee, awaraarãpa kꞌawada–e pꞌanɨ mĩda. 51 Mãpai Labanpa mãgaji:  















b 31.47 Ma pedee jara kꞌinia bɨ “mãu pꞌe bɨdapꞌedaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pedeedapꞌedaa kꞌirãpadaitꞌee”. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 31​, ​32

62

—Na mãu bainɨ ̃ bɨ mãikꞌaapa mãu pꞌe nɨ ̃bɨmãi jara kꞌinia bɨ tai omé nama aukꞌa jaradapꞌedaa. 52 Mɨ na mãu pꞌe bɨmãi wãyaa–e paitꞌeeda aji, chõoitꞌee pɨ ome. Ichiaba pɨ na mãu pꞌe bɨmãi wãyaa–e paitꞌeeda aji, chõoitꞌee mɨ ome. 53 Mɨa oo–e pɨrã mɨa jara bɨkꞌa, pɨ akꞌõchona Abraham mɨ akꞌõchona Najor ome, ãra Akꞌõre Waibɨapa mɨ miapiipia bɨ. Mãpai Jacobpa aukꞌa juraaji chi akꞌõre Isaacpa ijãada Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite. 54 Maapꞌeda Jacob wãji ee nokꞌodee ne–animalaarã peepꞌeda, paade Tachi Akꞌõre–itꞌee. Mãpai ichi ëreerãmaa nekꞌopiji. Jõmaweda nekꞌodapꞌeda, ma ee nokꞌode kꞌãi pꞌaneejida. 55 Aɨ norema tapꞌedaweda Labanpa chi kꞌaurã, chi ãichakꞌeerã kꞌĩra ɨ ̃pꞌeda, ãchimaa pedee pia jaraji. Mãpai despediipꞌeda, ichi temaa wãji.  







32

1   Mãgá

Jacob ichi eujãdee chewãde Esaú ome unuda

Jacob ichi tedepemaarã ome chejida. Chewãdade angeleerãpa ãchi unupijida Jacobmaa. 2 Jacobpa ãchi unukꞌãri, mãgaji: —Nãgɨɨrã ɨtꞌaripema soldaorãda aji, chedapꞌedaa tachi kꞌaripadaitꞌee. Mapa ma unudamãi tꞌɨ ̃ bɨji Majanayin; jara kꞌinia bɨ “ejército omé”. 3 Canaán eujã kꞌaitꞌa pachedakꞌãri, Jacobpa ichi mimiapataarã pëiji Seirdee, mãgɨ ́ Edom eujãde bɨ, ichi cheru jaradamerã chi ɨ ̃pema Esaumaa. Mãgaji: 4 —Mɨchi waibɨa Esaumaa nãga jaradapáde aji: “Pɨ mimiapari Jacobpa pɨmaa nãga jara pëi bɨ: ‘Mɨ Labán ome taarã baji. 5 Iru bɨ pꞌakꞌaarã, burroorã, ovejaarã, esclavoorã. Mɨa pɨmaa nãga jara pëiru tachi omeeweda pia pꞌanadamerã.’ ” 6 Irua jaradakꞌa jaranajida. Maapꞌeda pachedakꞌãri, mãgajida: —Wãjidada ajida, jarade pɨ ɨ ̃pema Esaumaa. Ɨr̃ aweda cheruda ajida, cuatrocientos ɨmɨkꞌĩraarã ome. 7 Mãga ũrikꞌãri, Jacob ãchobeedachi, Esaú chõode cheru jĩakꞌaapa. Kꞌĩsia nɨ ̃bapꞌeda, tꞌookꞌooji chi wẽraarã ãchi warrarã ome, ne–animalaarã ome, awara–awaraa para bamerã. 8 Kꞌĩsiaji: “Esaú chõo cheru pɨrã, tꞌooda abaadepemaarã ome chõo bɨ misa, tꞌooda awaraadepemaarã erreu wãdai.” 9 Maapꞌeda Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —Aai, Tachi Akꞌõre, pɨta mɨ akꞌõchona Abraham, mɨ akꞌõre Isaac Akꞌõre Waibɨa. Pɨata jaraji mɨchi eujãdee mãikꞌaapa mɨchi temaa wãmerã. Pɨta mɨ ome baitꞌeeda aji, mãikꞌaapa mɨ pia akꞌɨitꞌeeda aji. 10 ¿Kꞌaima mɨ, pɨa mɨ nãgá kꞌaripamerã? Mɨ pɨ mimiapari. Pɨa oopi bɨkꞌa oopariitꞌee. Na to sĩakꞌãri Jarandee wãde, mɨ oveja akꞌɨpari pakꞌuru aupai ateeji. Mamĩda ɨ ̃rá pɨ kꞌaurepa mɨa eperãarã chokꞌara iru bɨ, netꞌaa,  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



63

Génesis 32

ne–animalaarã paara. 11 Mɨ chupɨria kꞌawáaji. Mɨ ɨ ̃pema Esaú juadeepa kꞌaripáji waawee bairã mɨ ome chõo cheru pɨrã, tai jõmaweda, mɨ, mɨchi wẽraarã warrarã ome peekꞌoodai. 12 Pɨa jarajida aji, mɨ pia akꞌɨ bapariitꞌee mãikꞌaapa mɨdeepa uchiadaitꞌeerã cho–kꞌara ĩwapiitꞌee. Pꞌoyaa juasiada–e paitꞌeeda aji, ipu tau nãusaakꞌa pꞌanadaitꞌee perã. 13 Ma pꞌãrikꞌua Jacob mama kꞌãiji mãikꞌaapa ichi ne– animalaarãdepema nãgɨɨrã jɨrɨtꞌeraji chi ɨ ̃pemamaa tee pëiitꞌee: 14 cabra doscientos, chivo veinte, oveja wẽra doscientos, oveja ɨmɨkꞌĩra veinte, 15 camello wẽra treinta chi chakꞌeerã ome, pꞌakꞌa wẽra cuarenta, pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra diez, burro wẽra veinte, burro ɨmɨkꞌĩra diez. 16 Ma tꞌẽepai ma ne–animalaarã teeji chi mimiapataarãmaa, awara–awaraa ichi naa ateedamerã. Mãgaji: —Mɨ naa wãdapáde aji, mãikꞌaapa ne–animalaarã awara–awaraa ateedapáde aji. 17 Jacobpa mãgaji chi mimiapari naapɨara pëidamaa: —Mɨ ɨ ̃pema Esaú ome unukꞌãri, irua pɨ chipari tꞌɨ ̃ iidiitꞌeeda aji. Ichiaba iidiitꞌee kꞌaide na ne–animalaarã mãikꞌaapa sãmaa wãru nãgɨ ́ ome. 18 Mãga iidikꞌãri, nãga pꞌanauipia bɨ: “Mɨchi poro waibɨa Esaú, pɨchi mimiapari Jacobpa na ne–animalaarã pɨmaa tee pëiji. Iru tai tꞌẽe cheru.” 19 Apema mimiapataarã tꞌẽe wãdaitꞌeerãmaa mãgaji: —Esaú ome unudakꞌãri, aukꞌa jaradapáde aji, 20 mɨa naapɨara pëidamaa jaradakꞌa: “Pɨchi mimiapari Jacob tai tꞌẽe cheru.” Mãga ookꞌãri, Jacobpa kꞌĩsiaji: “Mɨa pëida akꞌɨkꞌãri, iru audú kꞌĩrau–e paitꞌee. Mãpai mɨ ome unukꞌãri, ¿mɨ auteebai–epaa?” 21 Mãga ooji. Ma ne–animalaarã iru naa pëiji. Jõdee iru mama beeji kꞌãiitꞌee.  





















22‑23  Ma

Jacob chõoda Tachi Akꞌõrepa ángel pëida ome

pꞌãrikꞌua Jacobpa pëiji chi wẽraarã ãchi warrarã ome mãikꞌaapa ichi netꞌaa iru bada paara Jaboc to kꞌĩraikꞌa eere. 24 Ichi ituaba tꞌẽe beeji. Mãga nɨde eperã aba chepꞌeda, Jacob ome chõomaa beeji tapꞌeda parumaa. 25 Mamĩda Jacobpa pꞌoyaa wãkꞌãri, ma eperãpa Jacob makꞌara golpe sĩtꞌaaji. Mãgá Jacob bɨɨrɨ nɨkꞌanɨkꞌaadachi. 26 Mãpai ma eperãpa mãgaji: —Mɨ kꞌena pëipáde aji, tapꞌeda paru perã. Mamĩda Jacobpa pꞌanauji: —Mɨa pɨ kꞌena pëi–eda aji, pɨa mɨmaa pedee pia jara–emãi. 27 Mãpai ma eperãpa iidiji: —Pɨ ¿kꞌasaa tꞌɨ ̃jarapatama? aji. Jacobpa pꞌanauji: —Mɨ tꞌɨ ̃jarapatada aji, Jacob. 28 Mãpai ma eperãpa mãgaji:  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 32​, ​33

64

—Idideepa waa pɨ tꞌɨ ̃jarada–e paitꞌeeda aji, Jacob. Tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌeeda aji, Israel c nama Tachi Akꞌõre ome chõoda perã mãikꞌaapa eperãarã pꞌoyaada perã. 29 Mãpai Jacobpa iidiji: —¿Pɨ ́rama? ¿Kꞌasaa tꞌɨ ̃jarapatama? aji. Mamĩda ma eperãpa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda mɨ tꞌɨ ̃ iidi bɨma? aji. Mãpai ma eperãpa Jacobmaa pedee pia jaraji. 30 Mãgá Jacobpa kꞌawaji Tachi Akꞌõre ome chõoda mãikꞌaapa ma chõo pꞌanadapꞌedaamãi tꞌɨ ̃ bɨji Penuel d mama ichia jarada perã: “Mɨa Tachi Akꞌõre unuji mɨ kꞌĩrapite. Mamĩda piu–e paji.” 31 Akꞌõrejĩru ewaa uchiakꞌãri, Jacob wãji. Mamĩda piakꞌãa nipaji, ichi makꞌara pꞌua bada perã. 32 Maperã Israeldeepa uchiadapꞌedaarãpa ne–animalaarã makꞌaradepema kꞌĩu kꞌodakꞌaa, Tachi Akꞌõrepa mama Jacob kꞌapꞌɨa pꞌua ooda perã.  







33

1   Aɨ

Jacob Esaú ome tꞌãri aukꞌa bɨdapꞌedaa

norema Jacobpa chi ɨ ̃pema unukꞌãri cuatrocientos eperãarã ome cheruta, ãchobeedachi. Chi warrarã ãchi naweerã ome tꞌooji, mãgá awara–awaraa wãdamerã. 2 Naapɨara pëiji chi esclavoorã ãchi warrarã ome. Maapꞌeda Lea pëiji ichi warrarã ome mãikꞌaapa tꞌẽe pëiji Raquel, José ome. 3 Mãpai ichi ãra naa wãji chi ɨ ̃pema kꞌĩrachuude. Esaú kꞌaitꞌa pakꞌãri, Jacob bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. Bedabaida siete mãgá bedabaidachi. 4 Mamĩda Esaú pꞌiraji chi ɨ ̃pemamaa mãikꞌaapa o–ĩadachida. Wëre atadapꞌeda, o–ĩapa jẽedachida. 5 Maapꞌeda Esaupa unukꞌãri Jacob wẽraarã ãchi warrarã ome, iidiji: —¿Jãgɨɨrã, kꞌáirãma? aji. Jacobpa pꞌanauji: —Mɨ pɨ mimiapari. Jãgɨɨrã mɨ warrarãda aji, Tachi Akꞌõrepa teeda. 6 Mãpai ma esclavaarã ãchi warrarã ome kꞌaitꞌa chedapꞌeda, bedabaidachida tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairutamaa. 7 Tꞌẽepai Leapa ichi warrarã ome aukꞌa oojida. Maapꞌeda Raquelpa José ome aukꞌa oojida. 8 Mãpai Esaupa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌĩsia iru bɨma aji, ooitꞌee ma ne–animalaarã chokꞌara mɨmaa pëida ome? Jacobpa pꞌanauji: —Pɨmaa teeitꞌeeda aji, kꞌawamerã tai pɨ ome kꞌãiwee pꞌanapataadaitꞌee. 9 Mãpai Esaupa mãgaji: —Mãga–eda aji, ɨ ̃pema. Mɨa iru bɨda aji, mɨchideerã–itꞌee. Beepáde aji, përeerã ome.  















c 32.28 Hebreo pedeede Israel jara kꞌinia bɨ “Tachi Akꞌõre ome chõoda”. pedeede “Penuel” jara kꞌinia bɨ “Tachi Akꞌõre kꞌĩra unuda”.

d 32.30 Hebreo

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



65

Génesis 33​, ​34

10  Mamĩda

Jacobpa pꞌanauji: —Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Pɨa mɨ pia akꞌɨ bɨ pɨrã, atáji mɨa tee kꞌinia bɨ. Pɨ nãgá tꞌãri o–ĩa unukꞌãri, mɨ–itꞌee Tachi Akꞌõre ome unu pɨkꞌa baji. 11 Mapa kꞌinia bɨ pɨa jã ne–animalaarã pɨchi–itꞌee atamerã. Mɨa maarepida falta–e bɨ, Tachi Akꞌõrepa mɨ pꞌaratꞌara papida perã. Mãga jara bɨpa Esaupa ijãaji. Ataji ma ne–animalaarã Jacobpa teeda. 12 Mãpai mãgaji: —Wãdáma aji. Mɨ parã naa wãitꞌeeda aji. 13 Jacobpa pꞌanauji: —Ɨp̃ ema kꞌinia, pɨa kꞌawa bɨda aji, warrarã pꞌoyaa isapai nipadakꞌaa. Ma awara mɨa pia akꞌɨipia bɨ na pꞌakꞌaarãpa ovejaarã ome ãchi warrarã jutopi wãruta perã. Audú isapai wãruta pɨrã, ewari abaade ovejaarã piukꞌoodayada aji. 14 Mɨ naa wãpáde aji. Mɨ pɨ mimiapari. Piakꞌãa chedaitꞌee warrarã kꞌaurepa mãikꞌaapa ne–animalaarã kꞌaurepa. Seirde unudayada aji. 15 Esaupa pꞌanauji: —Pia bɨda aji. Mɨ ome nipapataarã ũkꞌuru atabëiyada aji, parã kꞌaripadamerã. Mamĩda Jacobpa mãgaji: —Mãga–eda aji. Kꞌĩsianaapáde aji. 16 Ma ewateweda Esaú ãpɨtee wãji ichi temaa Seirde. 17 Jõdee Jacob banaji Sucot pꞌuuru kꞌaitꞌa. Mama te pakꞌuru juadee ooji ichi–itꞌee, chi ne–animalaarã–itꞌee paara. Maperã ma pꞌuuru tꞌɨ ̃ bɨjida Sucot. e 18 Mamãikꞌaapa banaji Canaán eujãdepema Siquén pꞌuuru kꞌĩrapite. Mãgá Tachi Akꞌõrepa iru Padán Aram eujãdeepa kꞌapꞌɨa pia aneeji. 19 Mama Canaande eujã neto ataji cien pꞌaratꞌa tau pari eperã Siquén akꞌõre tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jamor juakꞌaawa. Mama pꞌaneejida. 20 Tꞌẽepai mama altar ooji Tachi Akꞌõre–itꞌee. Tꞌɨ ̃ bɨji “Tachi Akꞌõre Waibɨa Israel Akꞌõre Waibɨa”.  



















34

1   Leapa

Jacob warrarã kꞌĩrau pꞌanadapꞌedaa

Jacob ome kꞌau ooda tꞌɨ ̃jarapachida Dina. Jamor eujãde pꞌanɨde Dina wãji te kꞌaitꞌa beemaa awẽraarãmaa pꞌasiade. 2 Mamĩda ma wãde ma eujãdepema poro waibɨa, heveo Jamor warra Siquén ome unudakꞌãri, Dinapa kꞌiniaamaa bɨta kꞌãiji aɨ ome. Maperã Dina kꞌĩra nejasia beeji. 3 Mãga ooji mĩda, ma Siquenpa Dina kꞌinia iru baji mãikꞌaapa pedeetee kꞌinia baji miakꞌãidaitꞌee. 4 Mãga nɨde ma kꞌũtrãa wãji chi akꞌõre Jamormaa mãikꞌaapa mãgaji: —Wãpáde aji, ma awẽra akꞌõremaa iru iidide mɨ–itꞌee. Iru ome miakꞌãi kꞌinia bɨda aji.  





e 33.17 Hebreo

pedeede “Sucot” jara kꞌinia bɨ “pakꞌuru jua–idaa”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 34

66

5  Jacobpa

kꞌawa ataji chi kꞌau ome pꞌasada. Mamĩda chi warrarãmaa maarepida jara–e paji, mẽe nipadapꞌedaa perã ãchi ne–animalaarã ome. 6 Mãga nɨde Siquén akꞌõre Jamor wãji Jacobmaa iru ome pedeede ma awẽra kꞌapꞌɨa pari. 7 Mamĩda Jacob warrarã teedaa chedakꞌãri mãikꞌaapa kꞌawa atadakꞌãri ãchi ɨ ̃pewẽra ome pꞌasada, kꞌĩraudachida. Ma eperãpa ooda audú kꞌachia baji israelitaarã–itꞌee, ãrapa mãga oodakꞌaa pada perã. f 8 Mamĩda Jamorpa ãchimaa mãgaji: —Mɨ warra Siquenpa parã ɨ ̃pewẽra kꞌinia iru bɨda aji. Iru ome miakꞌãipidapáde aji. 9 Mãgá parã tai ome ëreerã pꞌaneedai mãikꞌaapa tai parã kꞌaurã ome miakꞌãidai. Jõdee parã tai kꞌaurã ome miakꞌãidai. 10 Na eujãde tai ome pꞌaneedapáde aji. Eujã neto atadapáde aji, mãikꞌaapa nama pãchia oo kꞌiniata oodapáde aji. 11 Ichiaba Siquén ichi kꞌapꞌɨakꞌɨ pedeeji. —Mɨ chupɨria kꞌawaadapáde aji. Parãpa iidirutata mɨa teeitꞌee. 12 Wẽra–itꞌee pꞌaapata ɨ ̃rɨ iidiruta pɨrã, pia bɨda aji. Netꞌaa kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, teeyada aji. Aba mɨa kꞌinia bɨda aji, mɨ miakꞌãipidamerã parã ɨ ̃pewẽra ome. 13 Mãga jaraji mĩda, Siquenpa ma kꞌachia ooda perã ãchi ɨ ̃pewẽra ome, Jacob warrarãpa iru unuamaa iru pꞌanajida. Mapa irumaa mãikꞌaapa chi akꞌõre Jamormaa seewa jarajida: 14 —Tai ɨ ̃pewẽra pꞌoyaa teeda–eda ajida, ɨmɨkꞌĩra tauchaa wẽe bɨmaa. Mãgee ɨmɨkꞌĩra ome miakꞌãipiruta pɨrã, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite kꞌĩra nejasia pꞌaneedai. 15 Aba teedayada ajida, parã taikꞌa pꞌaneeruta pɨrã; tauchaa bɨpiruta pɨrã parã ɨmɨkꞌĩraarã jõmaarã kꞌapꞌɨade. 16 Mãga ooruta pɨrã, parãpa tai kꞌaurã atadai. Jõdee taipa parã kꞌaurã ichiaba atadai. Mãgá parã tꞌãide pꞌuuru apai pꞌanapataadai. 17 Mamĩda pãchi ɨmɨkꞌĩraarã kꞌapꞌɨade tauchaa bɨdaamaa pꞌanɨ pɨrã, mãgara tai namãikꞌaapa wãdaitꞌeeda ajida, tai ɨ ̃pewẽra ome. 18 Jamorpa chi warra ome ijãajida. 19 Aramata chi kꞌũtrãapa tauchaa bɨpiji ichi kꞌapꞌɨade, Jacob kꞌau audú kꞌinia bada perã. Ma pꞌuurudepemaarãpa Siquén pipɨara akꞌɨdapꞌedaa perã Jamor warrarã apemaarã kꞌãyaara, 20 iru wãji chi akꞌõre ome ãra ome pedeede ma pꞌuuru tꞌĩupatapꞌedaamãi. Mama ichita pedeepachida jõmaarãmaa ne–inaa jara kꞌinia pꞌanadakꞌãri. Jõmaarã taide mãgajida: 21 —Jãgɨ ́ ɨmɨkꞌĩraarã tachi kꞌõpꞌãyoorãda ajida. Na eujãde pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa negocio oodaitꞌee nama tachi ome. Na eujã waibɨa bairã, tachi jõmaweda araadai. Ãra pꞌaneeruta pɨrã, tachia ãra  































f 34.7 Tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa ley pꞌãpiji miakꞌãi naaweda, Israeldepema wẽra ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãiikꞌaraa bɨ. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



67

Génesis 34​, ​35

kꞌaurã atadai mãikꞌaapa ãrapa tachi kꞌaurã atadai. 22 Mamĩda ãra ome pꞌuuru a–pai pꞌanadaitꞌee, ãrapa kꞌinia pꞌanɨ tachi ɨmɨkꞌĩraarãpa tauchaa bɨpidamerã tachi kꞌapꞌɨade, ãrapa oopatakꞌa. 23 Mãga ooruta pɨrã, ãra netꞌaa ne–animalaarã ome tachidé pꞌaneedai. Aba oodaipia bɨ ãrapa jara pꞌanɨkꞌa. Mãpai ãra tachi ome na eujãde pꞌaneedaitꞌeeda ajida. 24 Ma pꞌuurudepemaarã jõmaarãpa Siquén pedee ijãajida. Mãpema ɨmɨkꞌĩraarã jõmaarãpa tauchaa bɨpijida ãchi kꞌapꞌɨade. 25 Mãga oojida mĩda, Jacob warrarã Simeón Leví ome atꞌãri ma eujãdepemaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanajida, Siquenpa ãchi ɨ ̃pewẽra ome kꞌachia ooda perã. Mapa kꞌãima õpee parumaa ma tauchaa bɨpidapꞌedaarã pꞌuapa atꞌãri kꞌapꞌɨa tꞌũmaa jõnɨde, Simeón Leví ome mãɨrã jõmaweda peekꞌoo wãjida espadapa. 26 Ichiaba peejida Jamor chi warra Siquén ome. Mãpai ãchi ɨ ̃pewẽra Dina Siquén tedeepa atadapꞌeda, jirabodojida. 27 Mãga nɨde Jacob warrarã apemaarã ma pꞌuurude pachejida. Ma eperãarã kꞌapꞌɨa piuda unudakꞌãri, ãchi netꞌaa pꞌe ata wãjida, kꞌĩra jõda–ee pꞌanadapꞌedaa perã ãchi ɨ ̃pewẽra ome pꞌasada kꞌaurepa. 28 Atadachida ovejaarã, pꞌakꞌaarã, burroorã, mãikꞌaapa netꞌaa jõmaweda unudapꞌedaa ma pꞌuurude mãikꞌaapa ma pꞌuuru kꞌaitꞌa beeda paara. 29 Ma pꞌuurudepemaarã netꞌaa jõmaweda chɨa atadachida mãikꞌaapa mãpema wẽraarã warrarã ome ateejida. 30 Jacobpa mãga kꞌawa atakꞌãri, mãgaji Simeonmaa mãikꞌaapa Levimaa: —Parã kꞌaurépata mɨ kꞌachiade baaiitꞌeeda aji. Ma oodapꞌedaa kꞌaurepa cananeorãpa ferezeorã ome mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataadaitꞌee. Pedeeteedaitꞌee mɨ ome chõodaitꞌee mãikꞌaapa ma–itꞌee chedakꞌãri, tachi jõmaweda peekꞌoodaitꞌeeda aji, tachi chokꞌara–ee pꞌanadairã. 31 Mamĩda Jacob warrarãpa pꞌanaujida: —¿Pia bajikꞌã ajida, jãgɨpa tai ɨ ̃pewẽra atamerã prostituta atapatakꞌa?  



















35

1   Maapꞌeda

Jacob Betelde banada

Tachi Akꞌõrepa Jacobmaa mãgaji: —Betelde banapáde aji. Mama mɨ–itꞌee altar oopáde aji, mama mɨa pɨmaa unupida perã, Esaú waaweepa pɨ jirabodokꞌãri. 2 Mãpai Jacobpa mãgaji ichideerãmaa mãikꞌaapa ichi ome nipapatapꞌedaarãmaa: —Netꞌaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata iru pꞌanɨ pɨrã, aneedapáde aji. Maapꞌeda parã kꞌuidapáde aji, mãikꞌaapa pꞌaru ewaa tꞌõda jɨ ̃ pꞌaneedapáde aji, 3 tachi Beteldee wãdaitꞌee perã. Mama mɨa Tachi Akꞌõre unuji na eujãdeepa uchiakꞌãri. Maperã mɨa mama altar ooitꞌee iru– itꞌee. Irua mɨ wãru chaa kꞌaripapari mãikꞌaapa mɨ kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, tꞌãri o–ĩapipari. 4 Jacobpa jaradakꞌa netꞌaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata jõmaweda irumaa aneejida, ãchi kꞌɨɨrɨdeepema jɨ ̃patapꞌedaa paara. Jacobpa ma jõma jau  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 35

68

nɨ ̃bɨji pakꞌuru ɨtꞌɨa bɨ jua ekꞌari Siquén pꞌuuru kꞌaitꞌa. 5 Jacob mamãikꞌaapa uchiakꞌãri ichi ome nipapatapꞌedaarã ome, ãra kꞌaitꞌa pꞌanadapꞌedaa pꞌuuru pidaarãpa maarepida kꞌachia ooda–e paji mãikꞌaapa Jacob warrarã tꞌẽe wãda–e paji, ãra audú waawee pꞌanadapꞌedaa perã. 6 Mãgá panajida Canaán eujãdepema Luz pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Betel. 7 Mama Jacobpa altar ooji Tachi Akꞌõre–itꞌee mãikꞌaapa ma punto tꞌɨ ̃ bɨji El Betel, mama Tachi Akꞌõre unuda perã jirabodokꞌãri chi ɨ ̃pema waaweepa. 8 Mama pꞌanɨde Raquel akꞌɨpari Débora jai–idaaji. Pakꞌuru ɨtꞌɨa bɨ ekꞌari ɨajida Betel pꞌuuru kꞌaitꞌa. Jacobpa ma pakꞌuru bɨmãi tꞌɨ ̃ bɨji Elón Bacut g. 9 Jacob Padán Aram eujãdeepa chekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa waya ichi unupiji mãikꞌaapa na pedee pia jaraji: 10 —Pɨ tꞌɨ ̃jarapatada aji, Jacob. Mamĩda waa mãga tꞌɨ ̃jarada–e paitꞌee. ̃Ɨrawedadeepa pɨ tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌeeda aji, Israel. Maapꞌeda Tachi Akꞌõrepa mãgaji: 11 —Mɨta Jõmaarã Akꞌõre Waibɨada aji. Warra chokꞌara oopáde aji, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã chokꞌara paraamerã. Pɨdeepa uchiadaitꞌee pꞌuuru chokꞌara, reyrã paara. 12 Na eujã mɨa Abrahammaa mãikꞌaapa Isaacmaa teeda ichiaba tee bɨ pɨmaa mãikꞌaapa pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa. 13 Mãga jarapꞌeda, Tachi Akꞌõre wãji. 14 Mãpai Jacobpa mãu choma mama bainɨ ̃ bɨji mãikꞌaapa aceite vino ome weeji ma mãu ɨ ̃rɨ awara bɨitꞌee Tachi Akꞌõre–itꞌee. Mãgá ooji kꞌirãpaitꞌee Tachi Akꞌõre ichi ome pedeedamãi. 15 Jacobpa ma mãu badamãi tꞌɨ ̃ bɨji Betel.  





















Raquel jai–idaada

16  Tꞌẽepai

Beteldeepa chewã nipajida. Ma ode chewãdade Efrata pꞌuuru kꞌaitꞌa Raquel biakꞌoo bada, warra tꞌoji. Mamĩda tꞌoitꞌee audú taarãji. 17 Warra tꞌo wãkꞌãri, chi parterapa Raquelmaa mãgaji: —Waaweenaapáde aji, ɨmɨkꞌĩra warra awaraa tꞌoda perã. 18 Mamĩda Raquelpa choo–e paji. Juakꞌaya bakꞌãri, chi warra tꞌɨ ̃ bɨji Benoní. h Mamĩda tꞌẽepai Jacobpa tꞌɨ ̃ bɨji Benjamín. i 19 Mãgá Raquel jai–idaaji. Efrata otꞌa ɨajida. Ma Efrata pꞌuuru ɨ ̃rá tꞌɨ ̃jarapata Belén. 20 Raquel ɨadapꞌedaamãi Jacobpa mãu bainɨ ̃ bɨji chi wẽra ɨadamãi kꞌirãpadamerã. Ma mãu atꞌãri unupata irua bainɨ ̃ bɨdamãi. 21 Israel ichi ome nipapatapꞌedaarã ome waawí wãdapꞌeda, torre Éder kꞌaitꞌa pꞌaneejida. 22 Mama pꞌanɨde chi warra naapema Rubén Jacob wẽra kꞌãipari Bilhá ome kꞌãiji. Jacobpa mãga kꞌawa atakꞌãri, kꞌĩraudachi.  











g 35.8 Hebreo

pedeede Elón Bacut jara kꞌinia bɨ “pakꞌuru ɨtꞌɨa bɨmãi jẽe pꞌanadapꞌedaa” pedeede Benoní jara kꞌinia bɨ “warra mɨ tꞌãri pꞌua bɨde tꞌoda”. i 35.18 Hebreo pedeede Benjamín jara kꞌinia bɨ “warra mɨ juaraarepema”. h 35.18 Hebreo

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



69

Génesis 35​, ​36

Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã

Jacobpa warrarã doce iru baji. 23 Lea ome ooji chi naapema Rubén; maapꞌeda Simeón, Leví, Judá, Isacar mãikꞌaapa Zabulón. 24 Raquel ome ooji José mãikꞌaapa Benjamín. 25 Raquel esclava Bilhá ome ooji Dan mãikꞌaapa Neftalí. 26 Lea esclava Zilpá ome ooji Gad mãikꞌaapa Aser. Mãɨrã paji chi warrarã tꞌodapꞌedaa Padán Aram eujãde.  







Isaac jai–idaada

27 Mãgá

wãjida Mamredee, chi akꞌõre Isaac badamaa. Mãgɨ ́ pꞌuuru ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Arbá maa–e pɨrã Hebrón. Mama pꞌanapachida Abraham, maapꞌeda Isaac. 28‑29 Mama pꞌanɨde Isaac chonaa bada perã, jai–idaaji. Isaac jai–idaakꞌãri, ciento ochenta años iru baji. Mama Esaupa Jacob ome ãchi akꞌõre Isaac ɨajida.  

36

Esaudeepa uchiadapꞌedaarã

1   Nãgɨ ́ eperãarã

Esaudeepa uchiajida; iru ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Edom. 2 Esaú Canaán eujãdepema wẽraarã ome miakꞌãiji: hitita Elón kꞌau Ada ome; heveo Zibeón warra Aná kꞌau Aholibama ome 3 mãikꞌaapa Ismael kꞌau Basemat ome. Mãgɨ ́ wẽra Nebayot ɨ ̃pewẽra paji. 4 Chi wẽra Ada ome Esaupa Elifaz ooji. Chi wẽra Basemat ome Reuel ooji. 5 Jõdee chi wẽra Aholibama ome ooji Jeús, Jalán mãikꞌaapa Coré. Mãɨrã Esaudeepa uchiadapꞌedaarã paji. Mãɨrã tꞌojida Esaú Canaán eujãde bakꞌãri. 6 Tꞌẽepai Esaú ichi wẽraarã ãchi warrarã ome, kꞌaurã ome, ãchi ome pꞌanapatapꞌedaarã paara awaraa eujãdee wãjida Jacob bapariidamãiipa tꞌɨmɨ ́. Ichi ome ateeji chi ne–animalaarã mãikꞌaapa netꞌaa jõmaweda irua atada Canaán eujãde bakꞌãri. 7 Esaupa ne–animalaarã cho–kꞌara pꞌe iru baji; Jacobpa aukꞌa. Maperã abaamãi pꞌoyaa pꞌanadakꞌaa paji, ma ne– animalaarã cho–kꞌara–itꞌee pꞌũajara waibɨa wẽ–e pada perã. 8 Maperã Esaú, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Edom, wãji Seír ee jẽra bɨmaa. Mama pꞌaneejida. 9 Edom eujãdepemaarã Esaudeepa uchiajida. Ma eperãarã pꞌanapachida Seirde, ee jẽra bɨmãi. 10 Esaupa Elifaz ooji chi wẽra Ada ome mãikꞌaapa Reuel ooji chi wẽra Basemat ome. 11 Chi warra Elifazdeepa uchiajida Temán, Omar, Zefo, Gatán mãikꞌaapa Quenaz. 12 Mãɨrã Esaú wẽra Adadeepa uchiadapꞌedaarã paji. Elifazpa wẽra kꞌãipari iru baji. Tꞌɨ ̃jarapachida Timná. Ma wẽra ome Amalec ooji.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 36

70

13  Chi

warra Reueldeepa uchiajida Najat, Zera, Sama, Mizá. Mãɨrã Esaú wẽra Basematdeepa uchiadapꞌedaarã paji. 14 Chi wẽra Aholibama ome Esaupa ooji Jeús, Jalán mãikꞌaapa Coré. Ma Aholibama Aná kꞌau mãikꞌaapa Zibeón ãichakꞌe paji. 15 Esaudeepa eperãarã poro waibɨarã uchiajida. Chi warra naapema Elifazdeepa nãgɨ ́ poro waibɨarã uchiajida: Temán, Omar, Zefo, Quenaz, 16 Coré, Gatán mãikꞌaapa Amalec. Mãɨrã jõmaweda Esaú wẽra Adadeepa uchiadapꞌedaarã paji. Ãra Edom eujãde pꞌanapachida. 17 Esaú warra Reueldeepa uchiajida nãgɨ ́ poro waibɨarã: Najat, Zera, Sama, mãikꞌaapa Mizá. Ma Reueldeepa uchiadapꞌedaa poro waibɨarã jõmaweda Esaú wẽra Basematdeepa uchiadapꞌedaarã paji. 18 Aná kꞌau Aholibamadeepa nãgɨ ́ poro waibɨarã uchiajida: Jeús, Jalán mãikꞌaapa Coré. 19 Ma poro waibɨarã jõmaweda Esaú, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Edomdeepa uchiadapꞌedaa ëreerã poro waibɨarã paji. 20 Horeo, Seír apatapꞌedaa ma eujãde bapachi, Esaú mamaa wãkꞌãri. Ma Seirdeepa uchiajida Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, 21 Disón, Ezer mãikꞌaapa Disán. Mãɨrã horeorã poro waibɨarã paji, Seirdeepa uchiadapꞌedaa Edom eujãde. 22 Seír warra Lotandeepa uchiajida Horí mãikꞌaapa Homán. Lotanpa ɨ ̃pewẽra iru baji. Tꞌɨ ̃jarapachida Timná. 23 Seír warra Sobaldeepa uchiajida Alván, Manajat, Ebal, Sefó mãikꞌaapa Onam. 24 Chi warra Zibeondeepa uchiajida Ayá mãikꞌaapa Aná. Eujã pania wẽe bɨde Anapa chi akꞌõre Zibeón burroorã akꞌɨ bɨ misa, pania poátrɨ uchia bɨ unu ataji. 25 Anadeepa uchiajida chi warra Disón mãikꞌaapa kꞌau aba, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Aholibama. 26 Chi warra Disondeepa uchiajida Hemdán, Esbán, Itrán mãikꞌaapa Querán. 27 Chi warra Ezerdeepa uchiajida Bilán, Zaván mãikꞌaapa Acán. 28 Chi warra Disandeepa uchiajida Uz mãikꞌaapa Arán. 29 Mãɨrã horeorã poro waibɨarã paji. Ma Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, 30 Disón, Ezer mãikꞌaapa Disán ëreerã awara–awaraa poro waibɨarã paji Seír eujãde.  

































Edom eujãdepema reyrã 31 Israelitaarãpa 32  Beor

apachida.

(1 Crónicas 1.43‑54)

rey iru pꞌanadai naaweda, nãgɨ ́ reyrã paraaji Edom eujãde. warra Bela rey pakꞌãri Edomde, chi pꞌuuru waibɨa Dinaba

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



71

Génesis 36​, ​37

33  Ma

rey Bela piukꞌãri, ichi pari Bosra pꞌuurudepema Zera warra Jobab rey beeji. 34 Ma rey Jobab piukꞌãri, Temán eujãdepema Jusán rey beeji. 35 Ma rey Jusán piukꞌãri, Bedad warra Hadad rey beeji. Mãgɨpa Madián pidaarã pꞌoyaaji Moab eujãde. Rey Hadad pꞌuuru waibɨa Avit apachida. 36 Ma rey Hadad piukꞌãri, Masreca pꞌuurudepema Samla rey beeji. 37 Ma rey Samla piukꞌãri, Rejobot pꞌuuru to ide badadepema Saúl rey beeji. 38 Ma rey Saúl piukꞌãri, Acbor warra Baal Janán rey beeji. 39 Ma rey Baal Janán piukꞌãri, Pau pꞌuurudepema Hadad rey beeji. Hadad wẽra Mezab warra Matred kꞌau paji. Tꞌɨ ̃jarapachida Mehitabel. 40 Nãgɨ ́ ëreerã Esaudeepa uchiajida: Timná, Alvá, Jetet, 41 Aholibama, Elá, Pinón, 42 Quenaz, Temán, Mibzar, 43 Magdiel mãikꞌaapa Iram; mãgɨ ́ ëreerã. Esaú ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Edom. Chi ëreerã Edom eujãde awara– awaraa pꞌanapachida mãikꞌaapa mãgɨɨrã ãchi poro waibɨarã paji.    















37

1   Jacob



José chi ɨ ̃pemaarã ome

ichi te pidaarã ome pꞌaneejida Canaán eujãde; chi akꞌõre bapariida eujãde. 2 Nãga pꞌanapachida Jacob ichideerã ome. Chi warra José diecisiete años iru bakꞌãri, Jacob ovejaarã akꞌɨpachi chi ɨ ̃pemaarã Jacob wẽra kꞌãipari Bilhadeepa mãikꞌaapa Zilpadeepa uchiadapꞌedaarã ome. Maapai Josepa chi akꞌõremaa jarakꞌoopachi chi ɨ ̃pemaarãpa ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa. 3 Israelpa José kꞌiniara iru bapachi chi apemaarã warrarã kꞌãyaara, iru tꞌoda perã ichi chonaa bakꞌãri. Maperã Josemaa pꞌaru teesoo, pi–ia teeji. 4 Mamĩda chi ɨ ̃pemaarãpa kꞌawaadakꞌãri Jacobpa José audupɨara kꞌiniara iru bɨ ãchi kꞌãyaara, José kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneejida mãikꞌaapa iru ome tꞌãri ãrii pꞌanapachida. 5 Ewari aba Josepa kꞌãimokꞌaraaji apemaarã kꞌãyaara waibɨara paitꞌee. Mamĩda ma kꞌaurepa iru audupɨara kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneejida 6 ãramaa nãga nepɨrɨda perã: —¡Ũrítɨ! Mɨa kꞌãimokꞌaraada nepɨrɨitꞌeeda aji. 7 Tachi jõmaweda mẽe pꞌanajida trigo ewada pꞌemaa. Mãga nɨde mëré kꞌõrajɨ ̃ma bainɨ ̃ beeji. Mamĩda parãdé mëré wapꞌɨra atadapꞌeda, bedabaidachidada aji, mëré kꞌĩrapite. 8 Mãpai chi ɨ ̃pemaarãpa mãgajida: —¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma? ajida. ¿Pɨ tai rey paitꞌeekꞌã? ¿Tai pɨ jua ekꞌari pꞌanadaitꞌeekꞌã? ajida. Mãpai iru audupɨara kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneejida ma kꞌãimokꞌaraada kꞌaurepa mãikꞌaapa ãchimaa nepɨrɨda perã. 9 Ma tꞌẽepai José waya kꞌãimokꞌaraaji mãikꞌaapa chi ɨ ̃pemaarãmaa nepɨrɨnaji:  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 37

72

—Mɨ waya kꞌãimokꞌaraajida aji. Mãgɨde mɨa unuji akꞌõrejĩru, atane mãikꞌaapa lucero once mɨ kꞌĩrapite bedabai jõnɨ. 10 Josepa mãgɨ ́ kꞌãimokꞌaraada nepɨrɨkꞌãri chi akꞌõremaa mãikꞌaapa apemaarã ɨ ̃pemaarãmaa, chi akꞌõrepa ɨtrɨatꞌaaji mãikꞌaapa mãgaji: —¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma? aji. ¿Pɨ nawe, pɨ ɨ ̃pemaarã, mɨ paara pɨ jua ekꞌari pꞌanadaitꞌeekꞌã? aji. 11 Maapꞌeda chi ɨ ̃pemaarãpa José ichiaba kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida, irua ãchi kꞌãyaara kꞌãimokꞌaraada perã. Mamĩda chi akꞌõrepa ichi tꞌãridepai kꞌĩsiapachi ma kꞌãimokꞌaraadade.  



José ɨ ̃pemaarãpa iru netotꞌaadapꞌedaa

12  Ewari

aba José ɨ ̃pemaarãpa ãchi akꞌõre ovejaarã pꞌe ateejida Siquendee, mama pꞌũajara kꞌodamerã. 13 Maapꞌeda Israelpa Josemaa mãgaji: —Warra, pɨchi ɨ ̃pemaarã Siquende pꞌanɨ, ovejaarã akꞌɨmaa. Mɨa kꞌinia bɨda aji, pɨ araa wãmerã ãra akꞌɨde. Josepa pꞌanauji: —Wãitꞌeeda aji. 14 Mãpai Jacobpa mãgaji: —Pia bɨda aji. Wãpáde aji mãikꞌaapa akꞌɨpáde aji, pɨchi ɨ ̃pemaarã ovejaarã ome sãga pꞌanɨ. Maapꞌeda ãpɨtee chepáde aji, mɨmaa jarade. Mãgá Israelpa José pëiji Hebrón eujã jewedaadeepa Siquendee. 15 Mamĩda Siquende panakꞌãri, José o atuadachi. Eperã ome unukꞌãri, mãgɨpa iidiji: —¿Pɨa kꞌãata jɨrɨ nima? aji. 16 Pꞌanauji: —Mɨchi ɨ ̃pemaarã jɨrɨmaa bɨda aji. Ãrapa mɨ akꞌõre ovejaarã akꞌɨmaa pꞌanɨ. ¿Pɨa ãra unujikꞌã aji, nama wãyaaruta? 17 Pꞌanauji: —Wãjidada aji. Mamĩda uchiadai naaweda, Dotandee wãdaitꞌeeda ajida. Mãpai José ãchi tꞌẽe wãpꞌeda, ununaji Dotande. 18 Mamĩda chi ɨ ̃pemaarãpa tꞌɨmɨɨpa unudakꞌãri, pedeeteejida peetꞌaadaitꞌee. 19 Ãchi pitapai mãgajida: —¡Pɨchá, akꞌɨ ́tɨ! Cheruda ajida, jã kꞌãimokꞌaraayaa bɨ. 20 Peetꞌaadáma mãikꞌaapa chi kꞌapꞌɨa piuda batꞌatꞌaadáma pozo nãpɨa pꞌoo bɨde. Ne– animal kꞌachiapa kꞌotꞌaajida adai. Mãgá waa kꞌãimokꞌaraa–e paitꞌeeda ajida. 21 Mamĩda Rubenpa ãchi pedee ũrikꞌãri, mãgaji: —Peenaadáma aji. 22 Peedai kꞌãyaara, batꞌatꞌaadapáde aji, na pania wẽe bɨ eujãdepema pozo nãpɨa pꞌoo bɨde. Rubenpa mãga jaraji kꞌĩsia bada perã tꞌẽepai uchia ataitꞌee mãikꞌaapa ateeitꞌee chi akꞌõremaa. 23 Mamĩda José chi ɨ ̃pemaarãmãi pakꞌãri, ãrapa  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



73

Génesis 37​, ​38

iru pꞌaru teesoo pi–ia jɨ ̃ bada ẽra atadapꞌeda, 24 pozo nãpɨa pꞌoo bɨde batꞌatꞌaanajida. 25 Mãpai su–akꞌɨ pꞌaneejida nekꞌodaitꞌee. Mãga nɨde Madián pidaarã camellode Galaad eujãdeepa chewãjida Egiptodee. Kꞌera mãikꞌaapa kꞌiru tꞌũa bee atee wãjida netodaitꞌee Egipto pidaarãmaa. 26 Ma eperãarã unudakꞌãri, Judapa ichi ɨ ̃pemaarãmaa mãgaji: —¿Kꞌãare piata baima aji, tachi ɨ ̃pema peeruta pɨrã mãikꞌaapa ma oodapꞌedaa meraruta pɨrã? Ma kꞌãyaara, netotꞌaadáma aji, jã Madián pidaarãmaa. 27 Piara bɨ ma Ismaeldeepa uchiadapꞌedaarãmaa netotꞌaadaitꞌee, peedai kꞌãyaara, iru wãara tachi ɨ ̃pema perã. Chi ɨ ̃pemaarãpa ijãajida. 28 Ma Madián pidaarã wãyaarutade José ɨ ̃pemaarãpa iru atanajida ma pozo nãpɨa pꞌoo badadeepa mãikꞌaapa mãɨrãmaa netotꞌaajida, pꞌaratꞌa tau veinte pari. Mãgá mãɨrãpa José ateejida Egiptodee. 29 José netotꞌaadakꞌãri, Rubén wẽ–e paji. Ma pozode unu che–e pakꞌãri, tꞌãri pꞌuapa ichi pꞌaru jẽtꞌaaji. 30 Mãpai wãji ichi ɨ ̃pemaarãmaa mãikꞌaapa mãgaji: —José wẽ–eda aji, jã pozo pꞌoo bɨde. Ɨr̃ á mɨa ¿sãga pꞌanauyama aji, mɨ akꞌõrepa chi warra pari iidikꞌãri? 31 Mãpai chi ɨ ̃pemaarãpa chivo peetꞌaadapꞌeda, chi waapa José pꞌaru teesoo pꞌurutꞌaajida 32 mãikꞌaapa tee pëijida ãchi akꞌõremaa. Nãga jara pëijida: “Nãgɨ ́ pꞌaru unujida. Pia akꞌɨ ́ji kꞌawaaitꞌee pɨ warra pꞌaru wa mãga–e.” 33 Jacobpa kꞌawaakꞌãri wãara chi warra pꞌaru, tꞌãri pꞌuapa jẽedachi mãikꞌaapa mãgaji: —Wãara na mɨ warra pꞌaru. Ne–animal kꞌachiapa kꞌotꞌaajida aji. 34 Mãpai Jacobpa ichi pꞌaru jẽtꞌaaji tꞌãri pꞌuapa mãikꞌaapa chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ beepꞌeda, taarã jẽeji chi warra–itꞌee. 35 Chi apemaarã warrarã jõmaarãpa Jacob tꞌãri o–ĩapi kꞌinia pꞌanajida. Mamĩda pꞌoyaadakꞌaa paji irua ãra pedee ũri kꞌiniakꞌaa pada perã. Audupɨara jẽepachi mãikꞌaapa mãgapachi: —Chi ɨaitꞌeeda aji, mɨ jai–idaarumaa. 36 Ma Madián pidaarã Egiptode panadakꞌãri, José netotꞌaajida Egiptodepema Potifarmaa. Mãgɨ ́ eperã Egiptodepema Faraón j pari mimiapachi. Rey jɨ ̃apataarã poro waibɨa paji.  

























38

1   Maapai

Judá chi ãigu Tamar ome

Judá chi ɨ ̃pemaarã ikꞌaawaapa ãyaa wãji. Banaji Adulán pꞌuurude, eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Hirá tede. 2 Mama bɨde wẽra ataji; Canaán eujãdepema Súa kꞌau. 3 Ma wẽra ome araa pakꞌãri, biakꞌoo beeji mãikꞌaapa warra tꞌoji. Judapa tꞌɨ ̃ bɨji Er. 4 Maapꞌeda waya biakꞌoo  





j 37.36 Chonaarãweda

Egiptodepema reyrã jõmaweda tꞌɨ ̃jarapachida Faraón.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 38

74

beeji mãikꞌaapa warra awaraa tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨji Onán. 5 Maapꞌeda warra awaraa tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨji Selá. Mãgɨ ́ tꞌoji Judá Quezibde bakꞌãri. 6 Taarã pakꞌãri, Judapa wẽra jɨrɨteeji chi warra naapema Er–itꞌee. Mãgɨ ́ wẽra tꞌɨ ̃jarapachida Tamar. 7 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Er pia akꞌɨkꞌaa paji, ichia kꞌinia bɨkꞌa ooamaa bada perã. Mapa iru piupiji. 8 Maapꞌeda Judapa chi warra Onanmaa mãgaji: —Araa papáde aji, pɨ ɨ ̃pema pꞌẽtrãa ome, tachi aukꞌaarãpa oopatakꞌa. Mãgá pɨ ɨ ̃pemadeepa warrarã uchiadayada aji. 9 Mamĩda Onanpa kꞌawaji ichia Tamar ome warrarã ooda paara ãchi aukꞌaarãpa oopatapꞌedaakꞌa, ma warrarã chi ɨ ̃pemadé pakꞌaji. Mapa ma pꞌẽtrãa ome kꞌãikꞌãri, chi kꞌayoo taawa batꞌatꞌaapachi, biakꞌoonaamerã. 10 Tachi Akꞌõrepa mãga unukꞌãri, kꞌĩraudachi Onán ome mãikꞌaapa iru ichiaba piupiji. 11 Maapꞌeda Judapa chi ãigu Tamarmaa mãgaji: —Pɨ akꞌõre tede pꞌẽtrãa beepáde aji, mɨ warra Selá kꞌũtrãa paru misa. Mãpai irua pɨ atayada aji, chi wẽra papiitꞌee. Mamĩda ichi tꞌãridepai Judapa kꞌĩsiaji ma pꞌẽtrãa kꞌaurepa chi warra aukꞌa piudariitꞌee chi ɨ ̃pemaarãkꞌa. Mapa Tamar pëiji chi akꞌõre temaa. 12 Taarã pakꞌãri, Judá wẽra, Súa kꞌau pada, piuji. Judá chi–ɨa bapꞌeda, ewari aba wãji Timnat pꞌuurudee chi kꞌõpꞌãyo Hirá ome. Mãgɨ ́ Adulán pꞌuurudepema paji. Wãjida ãchi ovejaarã kꞌara tꞌɨɨpide. 13 Ma pꞌẽtrãa Tamarpa kꞌawa atakꞌãri chi chãure Timnatdee wã bɨ ovejaarã kꞌara tꞌɨɨpide, 14 chi pꞌaru pꞌẽtrãarãpa jɨ ̃pata ẽratꞌaaji mãikꞌaapa prostituta pꞌaru jɨ ̃ beeji. Mãpai kꞌĩra wãkꞌapari jɨ ̃pꞌeda, wãji Timnat ode Enayin pꞌuuru kꞌaitꞌa. Ma pꞌuuru tꞌĩupata kꞌaitꞌa su–akꞌɨ banaji Judá nɨmaa. Kꞌawaji Judapa chi warra Selá ichimaa teeamaa baji, ma warra taarã kꞌũtrãa baji mĩda, ichi waide ata–e pada perã chi wẽra papiitꞌee. 15 Judá ma pꞌuuru kꞌaitꞌa panakꞌãri, ma wẽra unuji. Prostitutakꞌa unuda perã mãikꞌaapa kꞌawa–e pada perã mãgɨ ́ chi ãigu, 16 Judá iru kꞌaitꞌa wãji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨ pɨ ome kꞌãipipáde aji. Tamarpa pꞌanauji: —¿Kꞌãata teeyama aji, pɨ ome kꞌãiru pɨrã? 17 Judapa pꞌanauji: —Tꞌẽepai mɨa chivo chakꞌe tee pëiitꞌeeda aji. Ma wẽrapa mãgaji: —Pia bɨda aji. Mamĩda mɨa kꞌinia bɨ pɨ netꞌaa mɨ ome atabëimerã. Mãgá mɨa pɨ pedee wãara ijãai. Ma chivo chakꞌe tee pëikꞌãri, pɨ netꞌaa aukꞌa tee pëiitꞌeeda aji. 18 Mãpai Judapa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia bɨma? aji. Wẽrapa pꞌanauji:  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



75

Génesis 38

—Teepáde aji, pɨchi sello otaude jɨ ̃ bɨ mãikꞌaapa jã pakꞌuru pɨa anipapari. Judapa mãga ooji. Ma wẽra ome kꞌãipꞌeda, biakꞌoo beeji. 19 Tꞌẽepai Tamar wãji ichi temaa mãikꞌaapa waya jɨ ̃ beeji pꞌẽtrãarãpa pꞌaru jɨ ̃pata. 20 Maapꞌeda Judapa ma prostitutamaa chivo chakꞌe tee pëiji chi Adulán pꞌuurudepema kꞌõpꞌãyo Hirá ome. Jaraji ichi netꞌaa atabëida ma wẽra ome aneemerã. Mamĩda Hirapa ma wẽra jɨrɨnakꞌãri, unu–e paji. 21 Mapa mãpema ɨmɨkꞌĩraarãmaa iidiji: —¿Sãma bɨma aji, ma prostituta, o bide su–akꞌɨ bada Enayin pꞌuuru tꞌĩupata kꞌaitꞌa? Ãrapa pꞌanaujida: —Nama mãgee wẽra wẽ–eda ajida. 22 Judá kꞌõpꞌãyo ãpɨtee chekꞌãri, mãgaji: —Ma wẽra unu–e pajida aji. Ma awara mãpema ɨmɨkꞌĩraarãpa jarajida ma ode mãgee wẽra wẽ–e. 23 Judapa pꞌanauji: —Mãgara iru beeyada aji, mɨchi netꞌaa ome, maa–e pɨrã jõmaarãpa mɨ oo iru pꞌanadai, mɨchi netꞌaa mãgee wẽramaa teeda perã. Pɨa kꞌawa bɨ ma chivo chakꞌe pëida ma wẽramaa. Iru wẽ–e paji pɨrã, tachi kꞌaurepa– eda aji. 24 Atane õpee parumaa nãga nepɨrɨ chejida Judamaa: —Pɨ ãigu Tamar biakꞌoo bɨda ajida. ¿Ɨmɨkꞌĩraarã ome kꞌãi baji–ekꞌã? ajida. Judapa pꞌanauji: —Mãgara atanadapáde aji, mãikꞌaapa paa peetꞌaadapáde aji. 25 Mamĩda atanadakꞌãri, Tamarpa chi chãuremaa nãga jara pëiji: “Nãgɨ ́ netꞌaa chiparipa mɨ biakꞌoopitꞌaajida aji. Pia akꞌɨpáde aji, na sello otaude jɨ ̃ nipapari na ovejaarã akꞌɨpari pakꞌuru ome kꞌawaaitꞌee kꞌai paji.” 26 Judapa ma netꞌaa unukꞌãri mãikꞌaapa ichidé kꞌawaakꞌãri, mãgaji: —Irua kꞌachia oo–e pajida aji. Mɨata kꞌachia ooji, mɨ warra Selá irumaa tee–e pada perã. Maapꞌeda Judá waa kꞌãi–e paji chi ãigu ome. 27 Tamarpa warra tꞌokꞌãri, ɨmɨkꞌĩra warra omé tꞌoji. 28 Tꞌokꞌãri, naapɨara jua aba uchiaji. Mãga bɨde arii bada parterapa jɨ ̃kꞌara pꞌoree ma juade jɨ ̃ bɨji kꞌawadaitꞌee kꞌaita chi naapema. 29 Mamĩda tꞌẽepai ma jua waya tꞌĩudachi mãikꞌaapa chi apema warra naapɨara uchiaji. Mapa ma parterapa jaraji: —Irua o ewajida aji, naapɨara uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ bɨjida Fares. k 30 Chi apema warra jɨ ̃kꞌara pꞌoree jɨ ̃ bada uchiakꞌãri, tꞌɨ ̃ bɨjida Zera; jara kꞌinia bɨ “pꞌoree”.  























k 38.29 Hebreo

pedeede Fares jara kꞌinia bɨ “ewapari”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 39

39

76

1   Madián

José Potifar wẽra ome

pidaarã José atadapꞌedaarãpa netotꞌaajida Egiptodepema Potifarmaa. Ma Potifar Faraón jɨ ̃apataarã poro waibɨa paji. 2 Mãgá netotꞌaajida mĩda, Tachi Akꞌõre José ome baji. Maperã ma Egipto pida tede pia bapachi. 3 Potifarpa kꞌawaaji Tachi Akꞌõrepa José pia akꞌɨ bada mãikꞌaapa kꞌaripa bada. 4 Mapa José ome tꞌãri o–ĩa beeji mãikꞌaapa ichi esclavoorã poro waibɨa bɨji. Ichi netꞌaa jõmaweda José jua ekꞌari bɨji akꞌɨ bamerã. 5 Maadamãiipa Tachi Akꞌõrepa Potifar netꞌaa pia akꞌɨji; teedapema netꞌaa, pꞌuurudeepa taawapema netꞌaa paara. 6 Ma awara José kꞌaurepa Potifar maarepida kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌaa paji; ichi nekꞌoitꞌee bɨdepai kꞌĩsiapachi. Kꞌãiwee bapachi. José kꞌapꞌɨa ɨ ̃daa, kꞌĩra wãree baji. Mapa jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanajida. 7 Taarã–e nɨde Potifar wẽrapa ichi taumaa paji. Ewari aba ichia Josemaa mãgaji: —Mɨ ome kꞌãipáde aji. 8 Mamĩda Josepa mãgaji: —Mãga–eda aji. Mɨ chiparipa ichi netꞌaa jõmaweda atabëijida aji, mɨa akꞌɨ bamerã, mɨ nama bɨde irua kꞌĩsianaamerã. 9 Pɨ aupai mɨ jua ekꞌari bɨ–e paji, pɨ ichi wẽra perã. ¿Sãgá mɨa kꞌachia ooyama aji, Potifar ãpɨte mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite? 10 Mãga bapachi Potifar wẽra José ome. Mamĩda José pꞌekꞌau oo–e paji iru ome. 11 Ewari aba José wãji teedaa mimia oode. Eperãarã wẽ–e pada perã, 12 Potifar wẽrapa José pꞌarude jita ataji mãikꞌaapa mãgaji: —¡Mɨ ome kꞌãipáde! aji. Aramata José pꞌira uchiadachi. Mamĩda chi pꞌaru ma wẽra juade baibeeji. 13 Potifar wẽrapa mãga unukꞌãri, 14 ichi mimiapataarã tꞌɨ ̃ji mãikꞌaapa mãgaji: —Jã hebreo, mɨ ɨmɨkꞌĩrapa aneedapa, tachi oo iru bɨda aji. Kꞌãi kꞌinia baji mɨ ome. Mamĩda mɨ golpe biaji. 15 Mãga ũrikꞌãri, aramata pꞌira uchiadachi mãikꞌaapa ichi pꞌaru nama atabaibeejida aji. 16 Mãpai ma wẽrapa José pꞌaru ɨa bɨji chi ɨmɨkꞌĩra cheru misa. 17 Potifar pachekꞌãri, aukꞌa nepɨrɨji: —Jã esclavo hebreo pɨa aneeda mɨ cuartode tꞌĩujida aji, mɨ ome kꞌãiitꞌee. 18 Mamĩda mɨ golpe biakꞌãri kꞌaripa chedamerã, ichi pꞌira uchiadachi mãikꞌaapa chi pꞌaru nama atabaibeejida aji. 19 Pɨchi esclavopa mãga oojida aji. Mãga ũrikꞌãri, Potifar kꞌĩraudachi José ome. 20 Mãpai José atapipꞌeda, jaraji carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨnadamerã, reypa preso pëiparimãi. 21 José mãgá carcelde banaji mĩda, Tachi Akꞌõre iru ome baji. Mama bɨde Tachi Akꞌõrepa kꞌaripaji chi carceldepema poro waibɨapa José pia  







































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



77

Génesis 39​, ​40

akꞌɨmerã. 22 Maperã mãgɨpa apemaarã carcel pidaarã mãikꞌaapa mimia mama oopatapꞌedaa jõmaweda José jua ekꞌari bɨji. 23 Mãga nɨde ma carceldepema poro waibɨapa maarepida kꞌĩsiakꞌaa paji Josepa ooda jõma pia uchiapachi perã, Tachi Akꞌõrepa kꞌaripapꞌeda.  



40

Josepa kꞌawapida Egipto pidaarãpa kꞌãimokꞌaraadapꞌedaa

1   Ma

tꞌẽepai, taarã pakꞌãri, Faraón jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa vino teepataarã poro waibɨapa mãikꞌaapa pan ɨ ̃pɨpataarã poro waibɨapa ãchi mimia pia ooda–e paji iru kꞌĩrapite. 2 Maperã Faraón kꞌĩraudachi ma vino teepataarã poro waibɨa ome mãikꞌaapa ma pan ɨ ̃pɨpataarã poro waibɨa ome. 3 Mapa omeeweda pëiji rey jɨ ̃apataarã poro waibɨamaa carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨnamerã José badamãi. 4 Ma jɨ ̃apataarã poro waibɨapa ma omeeweda José jua ekꞌari bɨji. 5 Taarã pakꞌãri, ewari aba pꞌãrikꞌua ãchi omeeweda kꞌãimokꞌaraajida. Mamĩda kꞌawada–e paji ãchia kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 6 Mapa tapꞌeda Josepa ãchi akꞌɨ chekꞌãri, kꞌĩsia paraa unu cheji. 7 Josepa iidiji: —¿Sãapꞌeda parã kꞌĩra pia–ee pꞌanɨma? aji. 8 Pꞌanaujida: —Tai chaachaa kꞌãimokꞌaraajidada ajida. Mamĩda kꞌawada–eda ajida, kꞌãata jara kꞌinia bɨ taipa kꞌãimokꞌaraadapꞌedaa. Josepa mãgaji: —Tachi Akꞌõrépata kꞌawapari eperãarãpa kꞌãimokꞌaraapata. Parãpa kꞌãimokꞌaraadapꞌedaa jaradapáde aji. 9 Mãpai ma vino teepataarã poro waibɨapa nãga nepɨrɨji: —Mɨchi kꞌãimokꞌaraade mɨa uva jɨ ̃kꞌara unujida aji. 10 Jua tꞌai õpee iru baji. Ma jua wari wãde kꞌiru nepꞌono ome tꞌonojida. Mãpai ma nepꞌonode uva waraajida. 11 Mɨa Faraón copa mɨchi juade iru baji. Mapa ma uva aɨde juji. Maapꞌeda ma copa Faraonmaa teeji. 12 Mãpai Josepa mãgaji: —Pɨa kꞌãimokꞌaraada nãga jara kꞌinia bɨda aji. Ma jua tꞌai õpee jara kꞌinia bɨ kꞌãima õpee. 13 Kꞌãima õpee parumaa Faraonpa pɨ kꞌirãpaitꞌee mãikꞌaapa waya bɨitꞌee pɨchi mimiade. Waya pɨa rey copa Faraonmaa teeitꞌee naawedapemakꞌa. 14 Mãga pakꞌãri, mɨ chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa pedéeji mɨ pari Faraonmaa, irua mɨ na carceldeepa uchiapimerã. 15 Hebreorã eujãdeepa kꞌachia beerãpa mɨ preso aneejidada aji. Mɨa maarepida ne–inaa kꞌachia oo–e pajida aji, nama tꞌɨ nɨ ̃bɨdamerã. 16 Pan ɨ ̃pɨpataarã poro waibɨapa ũri baji Josepa ma pedee pia jarakꞌãri vino teepataarã poro waibɨamaa. Mapa ichi kꞌãimokꞌaraada aukꞌa nepɨrɨji: —Mɨa nãga kꞌãimokꞌaraajida aji. Kꞌoraa jootꞌɨda õpee pan tꞌorroo ome anipaji mɨchi porode. 17 Chi ɨtꞌɨpɨara bada kꞌoraade paraaji pan kꞌũ–ũa kꞌĩra tꞌãdoo Faraonmaa teeitꞌee. Mamĩda irumaa atee wãde ipanaarãpa ma pan ũkꞌuru kꞌokꞌoo chejida.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 40​, ​41

78

18  Mãpai

Josepa pꞌanauji: —Pɨa kꞌãimokꞌaraada nãga jara kꞌinia bɨda aji. Ma kꞌoraa õpee jara kꞌinia bɨ kꞌãima õpee. 19 Kꞌãima õpee parumaa Faraonpa pɨ kꞌirãpaitꞌee mãikꞌaapa pakꞌurude pɨ otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨpiitꞌeeda aji, ɨ ̃yapa jɨ ̃adaimerã mãikꞌaapa ipanaarãpa pɨ chiara kꞌodamerã. 20 Kꞌãima õpee parumaa Faraón tꞌoda fiesta oojida ichi ekꞌari beerã–itꞌee. Mãga nɨde Faraonpa ma vino teepataarã poro waibɨa carceldeepa atapiji chi pan ɨ ̃pɨpataarã poro waibɨa ome. 21 Ma vino teepataarã poro waibɨa waya bɨji ichi mimiade. Mãgá ichia Faraonmaa waya vino teepachi naawedapemakꞌa. 22 Mamĩda Faraonpa jaraji chi pan ɨ ̃pɨpataarã poro waibɨa pakꞌurude otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨdamerã. Mãgá Josepa jaradakꞌa uchiaji. 23 Mãgá chi vino teepari pia uchiaji mĩda, irua kꞌĩra atuadachi Josepa jarada, Faraonmaa chupɨria iidimerã ichi pari.  









41

1   Año

Josepa kꞌawapida Faraonpa kꞌãimokꞌaraada

omeemaa ewari aba rey Faraonpa nãga kꞌãimokꞌaraaji. Nilo to ide baji. 2 Mãga nɨde unuji pꞌakꞌa wẽra poree, pi–ia siete toiduupa uchiaruta, maapꞌeda pꞌũajara kꞌoruta. 3 Tꞌẽepai pꞌakꞌa wẽra siete kꞌaitekꞌee bee aukꞌa uchiajida. Mãgɨɨrã apemaarã pꞌakꞌa wẽraarã kꞌaitꞌa wãdapꞌeda, 4 kꞌo atapëijida ma pꞌakꞌa wẽraarã poree, pi–ia pꞌanadapꞌedaa. Mãgá kꞌãimokꞌaraapꞌeda, Faraón ɨ ̃rɨmaji. 5 Mamĩda taarã–e nɨde waya kꞌãidachi mãikꞌaapa awaraa kꞌãimokꞌaraaji. Unuji trigo kꞌarra aba chi kꞌɨ ̃ chakꞌe siete iru bɨ. Ma chaachaa pia chau nɨ ̃baji. 6 Tꞌẽepai unuji awaraa kꞌɨ ̃ chakꞌe siete uratɨ nɨ ̃bɨ, chau–ee. 7 Mãgɨ ́ kꞌɨ ̃ uratɨ beedapa chi pia chau pꞌanadapꞌedaa kꞌo atapëijida. Mãpai Faraón ɨ ̃rɨmakꞌãri, kꞌawaaji ichia kꞌãimokꞌaraata bada. 8 Mamĩda aɨ norema audú kꞌĩsia nɨ ̃beeji ichia kꞌãimokꞌaraadade, kꞌawa–e bada perã kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mapa jara pëiji jõma Egiptodepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã chedamerã. Chedakꞌãri, Faraonpa nepɨrɨji ichia kꞌãimokꞌaraada. Mamĩda apidaapa pꞌoyaa jarada–e paji kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 9 Mãga nɨde chi vino teepataarã poro waibɨapa José kꞌirãpaji mãikꞌaapa Faraonmaa mãgaji: ̃ —Ɨrata mɨa kꞌirãparuda aji, mɨa ne–inaa kꞌachia ooda mɨ kꞌaripadamaa. 10 Mɨchi Rey Waibɨa, pɨ kꞌĩrau bakꞌãri mɨ ome mãikꞌaapa pan ɨ ̃pɨpataarã poro waibɨa ome, tai omé pëiji pɨ jɨ ̃apataarã poro waibɨamaa, irua tai carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨmerã. 11 Mama pꞌanɨde ewari aba pꞌãrikꞌua tai awara–awaraa kꞌãimokꞌaraajida. 12 Tai ome baji hebreo kꞌũtrãa, pɨ jɨ ̃apataarã poro waibɨa esclavo. Irumaa nepɨrɨdakꞌãri taipa kꞌãimokꞌaraadapꞌedaa, irua jaraji kꞌãata jara kꞌinia bɨ ma chaachaa. 13 ¡Irua jaradakꞌa, aukꞌa uchiajida! aji. Mɨ nama waya mimiamaa beeji; jõdee chi apema otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨjida. 14 Mãga ũrikꞌãri, aramata Faraonpa José carceldeepa atapiji. Josepa ichi idakꞌara wẽpꞌeda, pꞌaru ewaa tꞌõda jɨ ̃ beeji. Maapꞌeda wãji Faraón kꞌĩrapite.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



79

Génesis 41

15  Mãpai

Faraonpa mãgaji: —Mɨ kꞌãimokꞌaraajida aji. Mamĩda apidaapa mɨmaa pꞌoyaa jarada–e pꞌanɨ kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Ũrijida aji, pɨa jarai, ma kꞌãimokꞌaraada kꞌawaakꞌãri. 16 Mãpai Josepa mãgaji: —Mɨchi Rey Waibɨa, mɨchi kꞌĩsiadoopa mɨa pꞌoyaa jara–eda aji. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata mɨ pari jarai. 17 Mãpai Faraonpa chi kꞌãimokꞌaraada Josemaa nepɨrɨji: —Kꞌãimokꞌaraade mɨ Nilo to ide akꞌɨnɨ ̃ bajida aji. 18 Toiduupa uchiajida pꞌakꞌa wẽraarã poree pi–ia siete. To idepema pꞌũajara kꞌomaa pꞌaneejida. 19 Ma tꞌẽepai awaraa pꞌakꞌa wẽraarã siete aukꞌa toiduupa uchiajida. Mamĩda mãgɨɨrã kꞌaitekꞌee pꞌanajida. Mɨa Egipto eujãde waide unukꞌaa pꞌakꞌa mãgá audú kꞌaitekꞌee. 20 Mãpai mãgɨ ́ pꞌakꞌa wẽra kꞌaitekꞌee beerãpa chi poree beeda kꞌo atapëijida. 21 Mamĩda ma poree beerã kꞌodapꞌeda, aukꞌa kꞌaitekꞌee pꞌaneejida. ’Mãpai mɨ ɨ ̃rɨmaji. 22 Mamĩda aɨ tꞌẽepai waya kꞌãidachi mãikꞌaapa nãga kꞌãimokꞌaraaji: Trigo kꞌarra abaade chi kꞌɨ ̃ siete pi–ia chau baji. 23 Tꞌẽepai awaraa kꞌɨ ̃ siete tꞌonojida. Mamĩda mãgɨ ́ uratɨ jẽra baji oriente eerepema nãu wãsia pꞌua badapa. 24 Mãpai ma uratɨ jẽra bada kꞌɨ ̃ɨrãpa kꞌo atapëijida chi pi–ia chau jẽra bada. Ma jõmaweda mɨa nepɨrɨji Egiptodepema kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa. Mamĩda apidaapa kꞌawada–e paji kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 25 Mãpai Josepa pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa kꞌãimokꞌaraada omeeweda aukꞌa jara kꞌinia bɨda aji. Tachi Akꞌõrepa mãga kꞌãimokꞌaraapiji kꞌawapiitꞌee ichia ooitꞌee bɨ. 26 Ma pꞌakꞌa wẽraarã poree pi–ia siete jara kꞌinia bɨ siete año. Aukꞌa jara kꞌinia bɨ chi trigo kꞌarra kꞌɨ ̃ siete pia chau jẽra bada. Kꞌãimokꞌaraada omeeweda aukꞌa jara kꞌinia bɨ. 27 Ma pꞌakꞌa wẽraarã kꞌaitekꞌee siete jara kꞌinia bɨ awaraa siete año. Mamĩda maapai audupai jarrajara paraaitꞌee. Aukꞌa jara kꞌinia bɨ chi trigo kꞌarra kꞌɨ ̃ siete uratɨ jẽra bada oriente eerepema nãu wãsia pꞌuadapa. 28 ’Mɨa jaradakꞌa ma kꞌãimokꞌaraada kꞌapꞌɨa Tachi Akꞌõrepa jaramaa bɨ ichia ooitꞌee bɨ. 29 Siete años paru misa, Egipto eujãde chikꞌora paraaitꞌee. 30 Maapꞌeda awaraa siete años wãyaaru misa, jarrajara paraaitꞌee. Mãga nɨde apidaapa kꞌirãpada–e paitꞌee sãga baji Egiptode chikꞌora paraakꞌãri, na eujã audú ãridariitꞌee perã. 31 Audú jarra paraaitꞌee chikꞌo paraada kꞌĩra atuadarutamaa. 32 Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa kꞌãimokꞌaraada omé kꞌãimokꞌaraajida aji, Tachi Akꞌõrepa kꞌawapi kꞌinia bairã taarã–e wãara irua mãga pꞌasapiitꞌee. 33 Ma awara Josepa mãgaji: —Jɨrɨipia bɨda aji, eperã poro wẽsaa, kꞌĩsia kꞌawaa bɨ irua Egipto eujã iru bapariimerã ichi jua ekꞌari. Mãgá irua eperãarã mimiapiitꞌee ne–inaa kꞌodaitꞌee iru pꞌanadamerã jarrajara pakꞌãri. 34 Nãga ooipia bɨ. Eperãarã jɨrɨtꞌeraipia bɨ Egipto eujã jõmaade, trigo tau ɨa pꞌe wãdamerã ma chikꞌo  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 41

80

paraa misa. 35 Ma año chaachaa mãɨrãpa pꞌedaipia bɨ ne–uu ewada ũkꞌuru ɨa bɨdaitꞌee pꞌuuru chaachaa. Mãgɨ ́ trigo përé paitꞌee. 36 Mãpai jarrajara paraakꞌãri, ɨa bɨdapꞌedaadepema eperãarãpa kꞌodayada aji. Mãgá jarrapa piuda–e payada aji.  



37 Faraonpa

José Egipto eujãdepemaarã poro waibɨa padaida

ichi akꞌɨpataarã ome Josepa jarada ijãajida. 38 Mãpai Faraonpa mãgaji: —¿Sãma unudayama aji, na eperãkꞌa, Tachi Akꞌõre Jaurepa kꞌaripapari? 39 Mãpai Josemaa mãgaji: —Pɨ kꞌãyaara wẽ–eda aji, eperã kꞌĩsia kꞌawaara bɨ na mimia oomerã, Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌĩsia kꞌawaapipari perã. 40 Maperã mɨa pɨ na mimia poro waibɨa bɨitꞌee. Jõmaarãta pɨ jua ekꞌari pꞌanadaitꞌee, mɨchi te pidaarã paara. Aba mɨta pɨ kꞌãyaara waibɨara baitꞌee Egiptodepema rey perã. 41 Idideepa mɨa jara bɨda aji, pɨ Egipto pidaarã poro waibɨa. 42 Faraonpa mãga jara bɨde ichi reydepema sortija ẽtꞌa ataji mãikꞌaapa José juade jɨ ̃ bɨji. Mãpai jaraji chi mimiapataarãpa Josemaa pꞌaru pi–ia jɨ ̃pidamerã mãikꞌaapa cadena nẽedee ooda jɨ ̃pidamerã. 43 Tꞌẽepai José bataupiji ichi carreta tꞌẽe wãpari carreta caballopa jidiupatade mãikꞌaapa jaraji Egipto pidaarã kꞌĩrapite pꞌɨrrɨamerã. Ichiaba jaraji Egipto pidaarã iru naa wãdamerã mãikꞌaapa biadamerã: “¡José carretade chewã wãyaapítɨ!” Mãgá José poro waibɨa paji Egipto eujãde. 44 Maapꞌeda Faraonpa Josemaa mãgaji: —Mɨ Egiptodepema rey mĩda, jõmaweda pɨ jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌeeda aji. 45 Faraonpa José Egiptodepema tꞌɨ ̃ bɨji Zafenat Panea. Ma awara On pꞌuurudepema pꞌaare tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Potifera kꞌau Asenat jɨrɨteeji aɨ ome José miakꞌãimerã. Mãgá José Egipto pidaarã ome pia beeji. 46 José treinta años iru baji Egipto pidaarã poro waibɨa pakꞌãri. Maapꞌeda, Josepa Faraonmaa despediipꞌeda, Egipto eujã jõmaade pꞌɨrrɨaji. 47 Ma naaweda siete años wãyaarude, ne–uu pia chaujida. 48 Mãga nɨde Josepa trigo ewadapꞌedaa ɨa wãpachi ma trigo eujã kꞌaitꞌa pꞌuuru beede. 49 Waibɨa pꞌe wãji pi–ia chauda perã. Ma jõma pꞌoyaa chaada–e paji, pꞌusa idepema ipu nãusaakꞌa waibɨa bada perã. 50 Ma jarrajara paraai naaweda, Josepa warra omé ooji chi wẽra Asenat ome. 51 Chi naapema tꞌɨ ̃ bɨji Manasés l ichia jarada perã: “Ɨr̃ á Tachi Akꞌõrepa mɨ miada mãikꞌaapa mɨchideerã miadapꞌedaa kꞌĩra atuapiji.” 52 Chi warra tꞌẽepema tꞌɨ ̃ bɨji Efraín m ichia jarada perã: “Tachi Akꞌõrepa warra awaraa oopiji mɨmaa mɨ miada eujãde.”  





























l 41.51 Hebreo pedeede Manasés jara kꞌinia bɨ “kꞌĩra atuada”. Efraín jara kꞌinia bɨ “warrarã ooda”.

m 41.52 Hebreo

pedeede

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



81

Génesis 41​, ​42

53‑54  Ma

chikꞌora wãyaapꞌeda, jarrajara paraaji Josepa jaradakꞌa. Egipto kꞌaitꞌa bee eujãde jarra oopachida. Mamĩda Egiptode nekꞌodaitꞌee paraaji. 55 Egipto pidaarãpa trigo ɨadapꞌedaa jõ wãkꞌãri, iidinajida Faraonmaa neto pëimerã iru–itꞌee ɨa bɨdapꞌedaadepema. Mãga nɨde Faraonpa mãgaji Egipto pidaarãmaa: —Wãdapáde aji, Josemaa mãikꞌaapa oodapáde aji, irua jara bɨkꞌa. 56 Egiptode ma jarrajara taarãkꞌãri, Josepa trigo ɨa bɨdapꞌedaa neto pëipachi Egipto pidaarãmaa, audú jarra oo pꞌanadapꞌedaa perã. 57 Awaraa eujãdepemaarã paara Egipto eujãdee trigo netode chepachida José juakꞌaawa, mãgɨ ́ jarrajara audú taarã bada perã.  





42

José chi ɨ ̃pemaarã ome Egiptode unuda

1   José

akꞌõre Jacob Canaán eujãde atꞌãri bapachi chi warrarã ome. Irua kꞌawakꞌãri Egipto eujãde chikꞌo paraa, chi warrarãmaa

mãgaji: —¿Sãapꞌeda parã jãma kꞌĩra akꞌɨ para nɨ ̃bɨma aji, chikꞌo jɨrɨnada–ee? 2 Egiptode trigo paraada a pꞌanɨ. Wãdapáde aji, Egiptodee trigo netode, maa–e pɨrã tachi jarrapa piudaridayada aji. 3 Mãpai José ɨ ̃pemaarã diez Egiptodee wãjida trigo netode. 4 Mamĩda ãchi akꞌõrepa José ɨ ̃pema Benjamín wãpi–e paji, ode ne–inaa kꞌachia pꞌasai jĩakꞌaapa. 5 Israel warrarã awaraa cananeorã ome aukꞌa wãjida ma eujã jõmaade jarrajara paraada perã. 6 Maapai José Egipto pidaarã poro waibɨa paji. Iruata trigo neto pëipachi awara ãiipa chedapꞌedaarãmaa. Chi ɨ ̃pemaarã Egiptode panadakꞌãri, José kꞌĩrapite bedabaidachida ãchi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairutamaa. 7 Josepa ãra unukꞌãri, kꞌawaji chi ɨ ̃pemaarã. Mamĩda irua kꞌawa–ee pɨkꞌa beeji. Trigo neto iididakꞌãri, Josepa ijɨ ̃atɨ pedeeji: —¿Parã, sãmãikꞌaapa cherutama? aji. Ãchia pꞌanaujida: —Tai Canaandeepa cherutada ajida, chikꞌo netode. 8 Josepa ãra kꞌawaji mĩda, ãrapa iru kꞌawada–e paji. 9 Mãpai Josepa kꞌirãpaji ichi kꞌũtrãaweda kꞌãimokꞌaraada. Ijɨ ̃atɨ pedeepa mãgaji: —Parã seewata trigo netode che pꞌanɨda aji. Pãchi kꞌinia nidada aji, tai eujã akꞌɨde. 10 Pꞌanaujida: —Mãga–eda ajida. Tai pɨ mimiapataarã́kꞌapɨ pꞌanɨ. Trigo netodeta che pꞌanɨda ajida. 11 Tai jõmaweda akꞌõre apaideepa uchiadapꞌedaarã. Tai nepɨra jɨrɨdakꞌaa chĩara ome. Ma awara chĩara eujãde mãgá nipadakꞌaa. 12 Mãpai Josepa mãgaji: —Seewada aji. Parã chejidada aji, na eujã akꞌɨde, tꞌẽepai chõo che kꞌinia pꞌanadairã.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 42

82

13  Mamĩda

pꞌanaujida: —Tai pɨ mimiapataarã. Canaán eujãde pꞌanapata. Tai ɨ ̃pemaarã doce, akꞌõre apaideepa uchiadapꞌedaa. Chi tꞌẽepema aba tai akꞌõre ome beeji. Chi apema tai ome wẽ–e. 14 Mãpai Josepa mãgaji: —Mɨa jaradakꞌa parã na eujã akꞌɨ chejidada aji. 15‑16 Nãga oodaipia bɨ mɨa parã pedee ijãamerã. Aba wãpáde aji, pãchi ɨ ̃pema tꞌẽepema atade. Chi apemaarã nama presoorãkꞌa pꞌaneedaitꞌee. Irua pãchi ɨ ̃pema anee–e pɨrã, mɨa kꞌawaaitꞌee wãara na eujã akꞌɨde che pꞌanɨ. Faraón kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ parã namãikꞌaapa uchiada–e paitꞌee, pãchi ɨ ̃pema cheru misa. 17 Mãga jarapꞌeda, Josepa carcelde tꞌɨpikꞌooji ãchi jõmaweda kꞌãima õpee. 18 Mamĩda kꞌãima õpeemaa jaraji: —Mɨa Tachi Akꞌõre waawee baparida aji. Nãga oodaipia bɨ chokꞌai uchiadaitꞌee. 19 Parãpa wãarata jara pꞌanɨ pɨrã, nama carcelde aba ata bëí tɨ mãikꞌaapa chi apemaarã wãt́ ɨ trigo teede pãchi ëreerãmaa. 20 Tꞌẽepai pãchi tꞌẽepema aneedapáde aji. Maa–e pɨrã mɨa parã peepikꞌooitꞌeeda aji. Ijãajida. 21 Mamĩda chi ɨ ̃pemaarã wãdaitꞌee pakꞌãri ãchi temaa, ãchi pitapai pedee para bapachi: —Nãgá pꞌanɨda ajida, Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌachia oo bairã. Nãga oomaa bɨ tachi ɨ ̃pema chupɨria kꞌawaada–e pada perã. Mia baji mĩda, irua chupɨria iidida ũrida–e paji. 22 Mãpai Rubenpa mãgaji: —¿Mɨa parãmaa jaraji–ekꞌã aji, ma kꞌachia oonaadamerã? Mamĩda parãpa ũri kꞌiniada–e paji. Ɨr̃ á ma kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌachia oomaa bɨda aji. 23 Ãra pedee pꞌanɨ misa, Josepa ũri baji. Mamĩda ãrapa kꞌawada–e pꞌanajida. José Egipto pidaarã pedeede pedee baji. Mamĩda kꞌõpꞌãyo aba iru baji. Ma eperãpa hebreo pedee, pedee kꞌawaa baji. Mapa Josepa Egipto pedeede pedeekꞌãri, ma eperãpa hebreo pedeede jarapachi José ɨ ̃pemaarãmaa. Mãgá chi ɨ ̃pemaarãpa kꞌawada–e pꞌanajida Josepa ãchi pedee ũri bɨ. 24 Ãra pedee ũrikꞌãri, José awara ãi wãji jẽede mãikꞌaapa chepꞌeda, ãra kꞌĩrapite Simeón jɨ ̃piji carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨpiitꞌee. Tꞌɨ nɨ ̃bɨpipꞌeda, mama ata bɨji chi tꞌẽepema aneerutamaa. 25 Maapꞌeda jara pëiji ichi mimiapataarãmaa trigo neto pëidamerã ãramaa. Ma awara jaraji teedamerã chikꞌo ode kꞌo wãdamerã. Ichiaba jaraji ãra pꞌaratꞌa waya pëidamerã ma trigo ome costal chaachaa. Mamĩda ãrapa kꞌawada–e paji. 26 Ma costal ãchi burro ɨ ̃rɨ bɨdapꞌeda, wãjida. 27 Otꞌa kꞌãidaitꞌee pakꞌãri, abaapa ichi costal ewaji trigo teeitꞌee chi burromaa. Mãga bɨde ma costalde ichi pꞌaratꞌa unuji. 28 Mãpai chi ɨ ̃pemaarãmaa mãgaji:  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



83

Génesis 42​, ​43

—¡Mɨ pꞌaratꞌa nama bɨda aji, mɨchi costalde! Mãga ũridakꞌãri, jõmaweda ãchobeedachida mãikꞌaapa ãchi pitapai mãgajida: —¿Kꞌãata oojima ajida, Tachi Akꞌõrepa? 29 Canaán eujãde panadakꞌãri, ãchi akꞌõre Jacobmaa ãchi pꞌasada nepɨrɨjida mãikꞌaapa mãgajida: 30 —Jã eujãdepemaarã poro waibɨapa tai ɨmɨateejida ajida. Jaraji tai ãchi eujã akꞌɨ nipajida, tꞌẽepai chõonadaitꞌee. 31 Mamĩda jarajida tai kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapata mãikꞌaapa kꞌachiade nipadakꞌaa. 32 Jarajida tai ɨ ̃pemaarã doce, akꞌõre apaideepa uchiada. Aba tai ome wẽ–eda ajida, mãikꞌaapa aba tai akꞌõre ome beeji. 33 Mãpai ma poro waibɨapa jaraji: “Nãgá mɨa kꞌawaai parã wãara wa seewa jara pꞌanɨ. Parãdepema aba nama atabëidapáde aji, trigo ateeruta misa pãchideerã–itꞌee. 34 Tꞌẽepai parã tꞌẽepema aneedapáde aji. Mãgá mɨa kꞌawai parã kꞌĩra jĩpꞌa nipapata mãikꞌaapa cheda–e paji tai eujã akꞌɨde. Parã tꞌẽepema aneedakꞌãri, chi atabëida kꞌena pëiitꞌeeda aji, mãikꞌaapa na eujãde nepɨra wẽe nipapataadaitꞌee.” 35 Ãchi costal ewa atadakꞌãri, costal chaachaa ãchi pꞌaratꞌa unujida. Mapa ãchobeedachida, ãchi akꞌõre paara. 36 Mãpai Jacobpa mãgaji: —¿Pãchi kꞌaurepa mɨ warra wẽe beeru–ekꞌã? aji. José wẽ–eda aji, Simeón ichiaba. Ɨr̃ á Benjamín paara atee kꞌinia pꞌanɨda aji. ¡Apidaapa mɨ chupɨria kꞌawaada–eda! aji. 37 Mãpai Rubenpa chi akꞌõremaa mãgaji: —Mɨa Benjamín akꞌɨ bapariitꞌee mãikꞌaapa waya aneeitꞌeeda aji. Anee–e pɨrã, pɨa mɨ warrarã omeeweda peepáde aji. 38 Mamĩda Jacobpa ijãa–e paji. Mãgaji: —Mɨ warra parã ome wã–eda aji. Parã ɨ ̃pema José piujida aji. Warra apai beeru Raquelpa tꞌoda. Ode wãdade ne–inaa kꞌachia pꞌasaru pɨrã, parã kꞌaurepa mɨ tꞌãri pꞌuapa piu baibeeyada aji.  



















43

1   Ma

Benjamín Egiptodee ateedapꞌedaa

tꞌẽepai ãchi eujãde jarrajara audupɨara paraaji. 2 Mapa ãchi trigo jõdaikꞌãri, Jacobpa jaraji waya wãdamerã trigo netode. 3 Mamĩda Judapa mãgaji: —Ma poro waibɨapa jĩpꞌa jarajida aji, tai ɨ ̃pema tꞌẽepema ateedamerã. Maa–e pɨrã tai unu kꞌinia–e bɨda aji. 4 Maperã pɨa tai ome pëiru pɨrã, wãdayada aji, trigo netode. 5 Mamĩda pëi–e pɨrã, wãda–eda aji, ma eperãpa jarada perã: “Pãchi tꞌẽepema nama aneeda–e pɨrã, chenáatɨ.” 6 Mãpai Israelpa mãgaji: —¿Sãapꞌeda mɨmaa na ne–inaa kꞌachia oojidama? aji. ¿Sãapꞌeda jarajidama aji, parãpa awaraa ɨ ̃pema iru pꞌanɨ?  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 43

84

7 Pꞌanaujida:

—Ma eperãpa iidida chokꞌara iidijida ajida, tai ëreerã pari. Nãga iidiji: “¿Parã akꞌõre atꞌãri chokꞌai bɨkꞌã?” “¿Awaraa ɨ ̃pema iru pꞌanɨkꞌã?” ¿Sãga pꞌanaukꞌajidama? ajida. Kꞌawada–e pajida ajida, irua jaraitꞌee tai ɨ ̃pema ateedamerã. 8 Mãpai Judapa chi akꞌõre Israelmaa mãgaji: —Na jarradeepa chokꞌai uchiadaitꞌee, Benjamín pëipáde aji, idiweda wãdamerã. Mɨa iru akꞌɨ bapariitꞌee. Mãgá apida jarrapa piuda–e paitꞌee. 9 Mɨa pɨmaa ãpɨtee anee–e pɨrã, ichita mɨ kꞌachiade bapariitꞌeeda aji, pɨ kꞌĩrapite. 10 ¡Audú taarãda–e pada paara, wãda omé wã pꞌanakꞌajidada! aji. 11 Mãpai Israelpa mãgaji: —¿Kꞌãata waa oodayama? aji. Nãga oodapáde aji. Parã costalde regalo atéetɨ ma eperã–itꞌee. Atéetɨ na eujãdepema ne–inaa pipɨara bɨ: bálsamo, mirra, miéle, kꞌera, netꞌa teedaitꞌee chi netoparimaa chupɨria kꞌawaamerã. 12 Ichiaba ma pꞌaratꞌa waya tee pëida atéetɨ awaraa pꞌaratꞌa ome trigo waya netodaitꞌee. ¿Ma pꞌaratꞌa parã ome pariatua pëitꞌaajida– ekꞌã? 13 Ɨr̃ aweda pãchi ɨ ̃pema atéetɨ mãikꞌaapa wãt́ ɨ waya ma eperã bɨmaa. 14 Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre Waibɨapa chupɨria kꞌawaapimerã ma trigo netoparimaa uchia pëimerã ãra omeeweda. Mamĩda irua mãga oo–e pɨrã mãikꞌaapa mɨ warra wẽe beeru pɨrã, wẽe beeitꞌeeda aji. 15 Mãgá waya Egiptodee wãjida. Ateejida Benjamín, pꞌaratꞌa, netꞌaa Jacobpa tee pëida ome. 16 Ara panadakꞌãri, Josepa unuji Benjamín ãra ome chewã mãikꞌaapa nãga jaraji ichi tedepema mimiapataarã poro waibɨamaa: —Jã eperãarã ateepáde aji, mɨ temaa. Pꞌakꞌa peepꞌeda, joopíji, imatꞌɨpa ãra mɨ ome nekꞌodaitꞌee perã. 17 Chi mimiapataarã poro waibɨapa ooji Josepa jaradakꞌa. Wãji chi ɨ ̃pemaarã pꞌanadapꞌedaamaa ãra José temaa ateeitꞌee. 18 Mamĩda ãrapa kꞌawadakꞌãri José temaa wãda, ãchobeedachida. Ãchi pitapai pedeejida: —Seewata nãga oomaa bɨda, ajida. ¿Nama ateeru–ekꞌã ajida, ma pꞌaratꞌa kꞌaurepa? Tachi ome chõo chedayada ajida, mãikꞌaapa esclavoorã papidayada ajida, tachi ne–animalaarã ome. 19 Tedepema puerta kꞌaitꞌa panadakꞌãri, jarajida ma tedepema mimiapataarã poro waibɨamaa: 20 —Aai, eperãarã poro waibɨa, naaweda chedakꞌãri, wãara trigo netodeta chejidada ajida. 21 Mamĩda ãpɨtee wãdakꞌãri mãikꞌaapa otꞌa kꞌãidaitꞌee pakꞌãri, tai costal ewajida mãikꞌaapa ma trigo netodapꞌedaa pꞌaratꞌa unujida costal chaachaa. Nama iru pꞌanɨ waya teedaitꞌee pɨ chiparimaa. 22 Ma awara pꞌaratꞌa aneejida waya trigo netodaitꞌee. Kꞌawada–e pꞌanɨda ajida, tai uchiadai naaweda kꞌáipata ma naawedapema pꞌaratꞌa tai costalde tꞌɨ nɨ ̃bɨda.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



85

Génesis 43​, ​44

23  Ma

mimiapataarã poro waibɨapa pꞌanauji: —Waaweenaadapáde aji. ¿Parã mãikꞌaapa parã akꞌõre Akꞌõre Waibɨ ́apata ma pꞌaratꞌa parãmaa waya teeji–ekꞌã? Mɨa kꞌawa bɨda aji, parãpa ma naawedapema trigo pꞌaadapꞌedaa, mɨa ma pꞌaratꞌa jitada perã. 24 Mãpai Simeón carceldeepa aneeji mãikꞌaapa ãra jõmaweda ateeji José temaa. Mama panadakꞌãri, teeji pania ãchi bɨɨrɨ sɨɨdamerã. Ma awara nekꞌopiji ãchi burroorãmaa. 25 José pacheru misa, ãchia regalo aneedapꞌedaa ẽtꞌajida irumaa teedaitꞌee, kꞌawadapꞌedaa perã ma tede nekꞌodaitꞌee. 26 Iru pachekꞌãri, mãgɨ ́ teejida mãikꞌaapa iru kꞌĩrapite bedabaidachida tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairutamaa. 27 Mãpai Josepa iidiji: —¿Sãga pꞌanɨma? aji. ¿Sãga bɨma parã akꞌõre, chi chonaa chɨ? ¿Atꞌãri chokꞌai bɨkꞌã? aji. 28 Ɨjaabai ̃ pꞌanadapꞌeda, pꞌanaujida: —Tai akꞌõre pɨ mimiaparíkꞌapɨ bɨda ajida. Chokꞌai bɨda ajida, mãikꞌaapa kꞌapꞌɨa pia bɨ. 29 Josepa ãchi jõmaweda akꞌɨji. Chi ɨ ̃pema nawe eereepa Benjamín unu atakꞌãri, mãgaji: —¿Nãgɨkꞌã aji, parã tꞌẽepema, mɨmaa nepɨrɨdapꞌedaa? Warra, ¡mɨa kꞌinia bɨda aji, Tachi Akꞌõrepa pɨ pia akꞌɨ bamerã! 30 Mãga jarakꞌãri, tauba cheji mãikꞌaapa jẽe kꞌinia nɨ ̃beeji. Mapa isapai tꞌĩuji ichi kꞌãipari cuartode mãikꞌaapa jẽedachi. 31 Jẽe aupakꞌãri, ichi kꞌĩra sɨɨji mãikꞌaapa uchiaji ãchi pꞌanɨmaa. Mãpai chi mimiapataarãmaa mãgaji: —Chikꞌo aneedapáde aji. 32 José su–akꞌɨ beeji mesa abaade; Egipto pidaarã mesa awaraade. Jõdee Jacob warrarã mesa awaraade su–akꞌɨ pꞌaneejida, Egipto pidaarã leyde jara bada perã araa nekꞌodaikꞌaraa bɨ awaraa eujãdepemaarã ome. 33 Josepa ichi ɨ ̃pemaarã su–akꞌɨ beepiji naapemadeepa ãchi tꞌẽepemamaa. Mãga unudakꞌãri, pꞌera pɨkꞌa pꞌanajida mãikꞌaapa akꞌɨtrua para beeji. 34 Ichi mesade chikꞌo bɨdapꞌedaadepema teepiji chi ɨ ̃pemaarãmaa. Mamĩda audupɨara teepiji Benjaminmaa. Mãpai José chi ɨ ̃pemaarã ome to para beeji mãikꞌaapa o–ĩa pꞌaneejida.  





















44

1   Nekꞌodapꞌeda,

José vaso pꞌaratꞌadee ooda

kꞌɨɨrɨ ikꞌaawa Josepa jaraji ichi tedepema mimiapataarã poro waibɨamaa: —Ãchi costal trigopa ipurupáde aji, mãikꞌaapa costal chaachaa ãchi pꞌaratꞌa waya tꞌɨ bɨpáde aji. 2 Ichiaba mɨ vaso pꞌaratꞌadee ooda tꞌɨ bɨ ́ji chi tꞌẽepema costalde ichi pꞌaratꞌa ome. Ma mimiapataarã poro waibɨapa mãga ooji.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 44

86

3  Tapꞌeda

Josepa ãra wãpiji ãchi burroorã ome. 4 Ma tꞌẽepai, pꞌuurudeepa makꞌɨara tꞌɨmɨa–ee wãdade Josepa mãgaji ichi mimiapataarã poro waibɨamaa: —Ma eperãarã tꞌẽe wãdapáde aji. Ẽpꞌedakꞌãri, iidíji: “¿Sãapꞌeda parãpa ne–inaa kꞌachia oojidama tai chiparipa pia ooda pari? 5 ¿Sãapꞌeda ichi vaso pꞌaratꞌadee ooda atee wãjidama? Irua ne–inaa pꞌasaitꞌee kꞌawa kꞌinia bakꞌãri, ma vasode topari. ¡Parãpa ne–inaa kꞌachia oojidada!” aitꞌee. 6 Ẽpꞌe atadakꞌãri, ma mimiapataarã poro waibɨapa aukꞌa iidiji Josepa jaradakꞌa. 7 Ãrapa pꞌanaujida: —¿Sãapꞌeda pɨa tai ɨmɨatee kꞌinia bɨma? ajida. ¡Taipa mãgee ne– inaa oodakꞌaapɨ! 8 ¿Canaán eujãdeepa taipa ma naawedapema pꞌaratꞌa unudapꞌedaa costalde tee chejida–ekꞌã? ajida. ¿Sãgá pɨ chipari nẽe wa pꞌaratꞌa chɨa atadayama? ajida. 9 Tai netꞌaade ma vaso unuruta pɨrã, chi ateeru piu baibeeipia bɨda ajida, mãikꞌaapa tai pɨ chipari esclavoorã pꞌaneedaipia bɨda ajida. 10 Mãpai ma mimiapataarã poro waibɨapa pꞌanauji: —Mãga–eda aji. Jĩpꞌa ma vaso ateeru aupaita esclavo paitꞌee. Apemaarã wãdayada aji, pãchi eujãdee. 11 Chi ɨ ̃pemaarã jõmaarãpa ãchi burrodeepa ãchi costal isapai ɨrabai atajida mãikꞌaapa ewajida. 12 Ma mimiapataarã poro waibɨapa jɨrɨji naapemadeepa tꞌẽepema parumaa. Mãpai Benjamín costalde ma vaso unu ataji. 13 Mãga unudakꞌãri, chi ɨ ̃pemaarã ãchi pꞌaru jẽtꞌaajida tꞌãri pꞌuapa. Mãpai ãchi costal burro ɨ ̃rɨ bɨdapꞌeda, ãpɨtee wãjida pꞌuurudee. 14 Judá chi ɨ ̃pemaarã ome José temãi panadakꞌãri, iru atꞌãri mama baji. Iru kꞌĩrapite bedabaidakꞌãri tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa, 15 Josepa mãgaji: —¿Parãpa kꞌãata oojidama? aji. ¿Kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã aji, mɨa kꞌawa bɨ ne–inaa awaraarãpa kꞌawada–e pꞌanɨ? 16 Judapa pꞌanauji: —¿Kꞌãata jaradayama? aji. ¿Kꞌãata jaradaima pɨa tai pedee ijãamerã? Tachi Akꞌõrépata tai na kꞌachiade baaipiji. Nama pꞌanɨda aji, pɨ esclavoorã chi vaso chɨa atada ome. 17 Mamĩda Josepa mãgaji: —Mãga–eda aji. Chi vaso iru bada aupai mɨ esclavo paitꞌee. Apemaarã pãchi akꞌõre temaa kꞌãiwee wãt́ ɨ. Apidaapa parãmaa ne–inaa kꞌachia ooda–eda aji.  



























18  Mãpai

Judapa Benjamín pari chupɨria iidida

Judá Josemaa kꞌaitꞌaara wãpꞌeda, mãgaji: —Eperãarã poro waibɨa, chupɨria kꞌawaapáde aji, mɨa jararu ũriitꞌee. Mɨ ome kꞌĩraunáaji. Mɨa kꞌawa bɨ na eujãde pɨ Faraonkꞌa bɨ. 19 Tai  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



87

Génesis 44​, ​45

naapɨara chedapꞌedaade pɨa iidiji tai akꞌõre pari mãikꞌaapa ɨ ̃pema pari. 20 Taipa jarajida akꞌõre chonaa bɨta iru pꞌanɨ warra aba, chi tꞌẽepema tꞌoda ome. Nepɨrɨjida tai akꞌõrepa ma warra audú kꞌinia iru bɨ iru aupai nawe apaide beeda perã, chi apema ma nawedé piuda perã. 21 Mãpai pɨa jaraji ma tꞌẽepema aneedamerã, iru kꞌawa kꞌinia bada perã. 22 Jarajida ma warra chi akꞌõre ikꞌaawaapa wãikꞌaraa bɨda ajida, ma kꞌaurepa chi akꞌõre piudarii perã. 23 Mamĩda pɨa jaraji ma ɨ ̃pema aneeda–e pɨrã, pɨa tai waa kꞌaripa–e payada aji. 24 ’Mãgá pedeedapꞌeda, tai temaa wãdakꞌãri, ma jõma nepɨrɨjida tai akꞌõremaa. 25 Maapꞌeda tai akꞌõrepa jaraji waya chedamerã nama trigo netode. 26 Mamĩda pꞌanaujida: “Tai ɨ ̃pema tꞌẽepema wẽe, ma eperã pꞌoyaa akꞌɨnada–eda” ajida. 27 Mãpai mɨ akꞌõrepa mãgaji: “Parãpa kꞌawa pꞌanɨda aji, mɨ wẽrapa warra omeepai tꞌoji. 28 Aba mɨ ikꞌaawaapa uchiajida aji. Maadamãiipa iru waa unu–e paji. Iru piujida aji, ne–animal kꞌachiapa kꞌotꞌaada perã. 29 Chi apema ateeruta pɨrã mãikꞌaapa waya wãdade irumaa ne–inaa kꞌachia pꞌasaru pɨrã, mɨ piu baibeeitꞌeeda aji, tꞌãri pꞌuapa.” 30 ’Mãgá mɨ akꞌõrepa tai tꞌẽepema audú kꞌinia iru bairã, iru aukꞌa wã–e pɨrã tai ome, 31 tai kꞌaurepa mɨ akꞌõre tꞌãri pꞌuapa jai–idaayada aji. 32 Mɨa jaraji mɨa mɨ ɨ ̃pema tꞌẽepema akꞌɨ bapariitꞌee mãikꞌaapa waya temaa ateeitꞌee. Mãgaji: “Anee–e pɨrã, ma kꞌaurepa mɨ ichita kꞌachiade bayada aji, pɨ kꞌĩrapite.” 33 Maperã mɨta beeyada aji, Benjamín pari mimiamaa. Chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa iru pëí ji mɨ ɨ ̃pemaarã ome. 34 Mãga–e pɨrã, ¿sãgá mɨ akꞌõremaa wãyama aji, iru warra wẽe? Mɨa unu kꞌinia–e bɨda aji, mɨ akꞌõre mãgá audú chupɨria nɨ ̃bamerã.  





























45

1   Josepa

Josepa ichi kꞌawapida chi ɨ ̃pemaarãmaa

mãga ũrikꞌãri, waa pꞌoyaa choo–e paji. Ichia Egipto pidaarã akꞌɨpataarã taawaa uchiapiji ununaadamerã ichi kꞌawapikꞌãri chi ɨ ̃pemaarãmaa. 2 Mãpai jẽedachi. Egipto pidaarãpa ichi biapi ũridapꞌedaa perã, jaranajida Faraonmaa. 3 Mãga nɨde Josepa chi ɨ ̃pemaarãmaa mãgaji: —Mɨ Joseda aji. ¿Mɨ akꞌõre atꞌãri chokꞌai bɨkꞌã? aji. Mãga ũridakꞌãri, chi ɨ ̃pemaarã pꞌeradachida José kꞌĩrapite pꞌanadapꞌedaa perã. Pꞌoyaa pedeeda–e paji pꞌera jõnɨpa. 4 Mamĩda Josepa mãgaji: —Kꞌaitꞌa chedapáde aji. Mɨ parã ɨ ̃pema José, parãpa netotꞌaadapꞌedaa Egiptodee chedapꞌedaarãmaa. 5 Mamĩda ma kꞌaurepa pãchi pitapai kꞌĩraunaadapáde aji, mãikꞌaapa waaweenaadapáde aji. Parã naa Tachi Akꞌõrepa mɨ nama pëiji parã jarrapa piupiamaapa. 6 Año omé paru jarrajara na eujãde paraa. Mamĩda atꞌãri año joisomaa jarra paraaitꞌee. Eperãarãpa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 45

88

ne–uuruta pɨjida, maarepida ewada–e paitꞌee. 7 Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pi–ia ooji tachi kꞌaripaitꞌee. Mɨ nama pëiji parã, pãchi warrarã ome chokꞌai uchiadamerã. 8 Parãpa mɨ pëida–e paji. Tachi Akꞌõrépata mɨ nama pëiji Faraón ũraamerã mãikꞌaapa iru jua ekꞌari mimiamerã. Mãgá Egipto pidaarã jõmaweda mɨ jua ekꞌari pꞌaneejida. 9 Wãt́ ɨ mɨ akꞌõremaa mãikꞌaapa jarátɨ: “Pɨ warra Josepa nãga jara pëiru: ‘Tachi Akꞌõrepa mɨ bɨji Egipto pidaarã poro waibɨa pamerã. Isapai chéji mɨ akꞌɨde. 10 Gosén eujãde pɨ bapariitꞌee pɨchi ëreerã jõmaarã ome, pɨchi netꞌaa, ne–animalaarã paara. Mãgá mɨ kꞌaitꞌa bapariitꞌee. 11 Mɨa teeitꞌee chikꞌo parã–itꞌee kꞌodamerã, na jarrajara año joisomaa atꞌãri taarãitꞌee perã. Mɨmaa cheda–e pɨrã, jarrapa piudayada’ ” aji. 12 Mɨ ɨ ̃pema Benjaminpa parã jõmaarã ome mɨa etꞌewa jarada ũriji. 13 Mɨ akꞌõremaa nepɨrɨnátɨ mɨ Egipto pidaarã poro waibɨa mãikꞌaapa parãpa idi unudapꞌedaa. Mɨ akꞌõre isapai atanadapáde aji. 14 Mãpai José ichi ɨ ̃pema Benjamín ome wëredachida mãikꞌaapa o–ĩapa jẽedachida. 15 Maapꞌeda Josepa chi apema ɨ ̃pemaarã kꞌĩra ɨ ̃ji mãikꞌaapa wëre ataji jẽe nɨ ̃bɨde. Ma tꞌẽepai chi ɨ ̃pemaarã ichi ome pedee pꞌaneejida. 16 Faraón palaciode Egipto pidaarãpa nepɨrɨjida José ɨ ̃pemaarã pꞌanɨ. Mãga ũrikꞌãri, Faraón o–ĩa beeji, ichi akꞌɨpataarã paara. 17 Faraonpa Josemaa mãgaji: —Pɨ ɨ ̃pemaarãmaa jarapáde aji, ãchi burro ɨ ̃rɨ trigo bɨdapꞌeda, wãdamerã Canaán eujãdee 18 ãchi ëreerã pɨ akꞌõre ome atade. Nama chedakꞌãri, mɨa teeitꞌee ne–inaa pipɨara Egiptode nɨ ̃bɨ. Ichiaba chikꞌo pipɨara teeitꞌee kꞌodamerã. 19 Mɨa tee pëiitꞌee carreta ãchi wẽraarã, warrarã, pɨ akꞌõre ome aɨde chedamerã. 20 Jarapáde aji, ãchi netꞌaade kꞌĩsianaadamerã, mɨa Egiptodepema ne–inaa pipɨara bɨ ãchimaa teeitꞌee perã. 21 Mãpai José ɨ ̃pemaarã Canaandee wãjida. Ateejida chikꞌo ode kꞌo wãdaitꞌee mãikꞌaapa carreta Faraonpa tee pëida. 22 Ichiaba Josepa pꞌaru chiwidi teeji ãchi jõmaarãmaa jɨ ̃damerã ãchi pꞌaru jaikꞌoodaidakꞌãri. Mamĩda Benjaminmaa pꞌaru joisomaa teeji pꞌaratꞌa tau trescientos ome. 23 Chi akꞌõremaa Josepa pëiji burro diez Egiptodepema netꞌaa pipɨara ome. Ma awara burro diez pëiji trigo ome, chikꞌo awaraa ome, pan ome kꞌodamerã ode chewãdade. 24 Josepa despediikꞌãri, chi ɨ ̃pemaarãmaa ũraaji: —Ode wãdade pãchi pitapai nepɨra jɨrɨnaadapáde aji. 25 Mãpai wãjida. Canaande ãchi akꞌõre Jacobmãi panadakꞌãri, irumaa mãgajida: 26 —¡José chokꞌai bɨpɨ! ¡Iruta Egipto pidaarã poro waibɨada! ajida. Mãga ũrikꞌãri, Jacobpa kꞌawa–e paji kꞌãata kꞌĩsiai; ijãai wa ijãa–e pai. 27 Mamĩda jõma ãchi pꞌasada nepɨrɨdakꞌãri mãikꞌaapa akꞌɨpidakꞌãri ma carreta Faraonpa pëida ãchi ome, Jacob o–ĩadachi. 28 Mãpai mãgaji: —O–ĩa bɨda aji, mɨ warra José chokꞌai bairã. Mɨ jai–idaai naaweda, iru akꞌɨde wãitꞌeeda aji.  











































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



89

46

Génesis 46

Jacob chi warrarã ome Egiptodee wãdapꞌedaa

1   Mãgá

Israel, chi ëreerã, chi netꞌaa, ne–animalaarã ome chejida Egiptodee. Canaán eujãdeepa uchia wãdade Bersebadee, ichia ne–animal peepꞌeda, paaji chi akꞌõre Isaac Akꞌõre Waibɨa–itꞌee. 2 Mama pꞌãrikꞌua kꞌãimokꞌaraade Tachi Akꞌõrepa Israel naaweda tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaakꞌa tꞌɨ ̃ jaraji: —Jacob, Jacob, aji. Pꞌanauji: —Nama bɨda aji. 3 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa; pɨ akꞌõrepa ijãada Akꞌõre Waibɨa. Waaweenaapáde aji, Egiptodee wãitꞌee, 4 mɨ pɨ ome nipaitꞌee perã. Egiptode pɨdeepa warrarã chokꞌara ĩwapiitꞌee, mãikꞌaapa taarã pakꞌãri, waya Canaandee chepiitꞌee. Pɨ jai–idaakꞌãri, pɨ warra José pɨ ikꞌaawa baitꞌeeda aji. 5 Mãpai Jacob Bersebadeepa uchiaji. Chi warrarãpa iru mãikꞌaapa ãchi wẽraarã warrarã ome wãpijida Faraonpa carreta pëidade. 6 Jõmaweda wãjida Egiptodee ãchi ne–animalaarã ome mãikꞌaapa Canaán eujãde pꞌanadakꞌãri netꞌaa atadapꞌedaa paara. 7 Jõmaweda ãchi warrarã, ãichakꞌeerã paara ateejida. 8 Nãga tꞌɨ ̃jarapachida Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã, chi iru ome Egipto eujãdee wãdapꞌedaarã: 9 Jacob warra naapema Rubén ichi warrarã Janoc, Falú, Jezrón mãikꞌaapa Carmí ome; 10 Jacob warra Simeón ichi warrarã Jemuel, Jamín, Oad, Jaquín, Zojar mãikꞌaapa Saúl, chi warra ooda Canaán eujãdepema wẽra ome; 11 Jacob warra Leví ichi warrarã Guersón, Coat mãikꞌaapa Merari ome; 12 Jacob warra Judá ichi warrarã Selá, Fares mãikꞌaapa Zera ome. (Chi warrarã Er mãikꞌaapa Onán Canaán eujãde piujida.) Aukꞌa wãjida Fares warrarã, Jezrón mãikꞌaapa Jamul. 13 Ichiaba wãjida Jacob warra Isacar ichi warrarã Tola, Fuvá, Job mãikꞌaapa Simrón ome; 14 Jacob warra Zabulón ichi warrarã Séred, Elón mãikꞌaapa Yalel ome. 15 Mãɨrã paji Jacobpa ooda Lea ome Padán Aram eujãde pꞌanadakꞌãri. Leapa ichiaba kꞌau aba tꞌoji. Tꞌɨ ̃jarapachida Dina. Leadeepa uchiadapꞌedaarã treinta y tres paji; ɨmɨkꞌĩraarã wẽraarã ome. 16 Ichiaba wãjida Jacob warra Gad ichi warrarã Zefón, Jaguí, Esbón, Suni, Erí, Arodí mãikꞌaapa Arelí ome; 17 Jacob warra Aser ichi warrarã Imná, Isvá, Isví, Beriá mãikꞌaapa ichi kꞌau Sera ome. Beriá warrarã Héber, Malquiel ome aukꞌa wãjida. 18 Mãɨrã paji Jacobpa ooda Lea esclava Zilpá ome; ma esclava Labanpa teeda chi kꞌau Leamaa. Mãgɨ ́ Zilpadeepa uchiadapꞌedaarã dieciséis paji.  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 46​, ​47

90

19 Ichiaba

wãji Benjamín, Jacobpa ooda chi wẽra Raquel ome. bɨde Josepa warrarã omé ooji Asenat ome. Tꞌɨ ̃jarapachida Manasés mãikꞌaapa Efraín. Asenat On pꞌuurudepema pꞌaare Potifera kꞌau paji. 21 Jacob ome wãjida chi warra Benjamín ichi warrarã Bela, Béquer, Asbel, Guerá, Naamán, Ehí, Ros, Mupín, Jupín mãikꞌaapa Ard ome. 22 Mãɨrã paji Jacobpa ooda Raquel ome. Raqueldeepa uchiadapꞌedaarã catorce paji. 23 Ichiaba wãjida Jacob warra Dan ichi warra Jusín ome; 24 Jacob warra Neftalí ichi warrarã Yazel, Guní, Jéser mãikꞌaapa Silén ome. 25 Mãɨrã paji Jacobpa ooda Raquel esclava Bilhá ome; ma esclava Labanpa teeda chi kꞌau Raquelmaa. Mãgɨ ́ Bilhadeepa uchiadapꞌedaarã siete paji. 26 Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã sesenta y seis paji iru ome wãdakꞌãri Egiptodee, chi ãiguurã juasiada–ee. 27 Egiptode Josepa warra omé ooji. Mãgá Jacob ëreerã setenta n pꞌaneejida Egiptode. 28 Panai naaweda, Jacobpa Judá pëiji Josemaa ãchi cheruta jaramerã. 29 Josepa chi akꞌõre Gosén eujãde pacheda ũrikꞌãri, ichi carreta caballopa jidiupata atapiji mãikꞌaapa wãji chi akꞌõre kꞌĩrachuude. Unudakꞌãri, José chi akꞌõre ikꞌiade jẽe nɨ ̃beeji. 30 Mãpai Israelpa Josemaa mãgaji: —Ɨr̃ ara sí, mɨ kꞌãiwee jai–idaaitꞌeeda aji, pɨ nãgá chokꞌai unuda perã. 31 Mãpai Josepa chi ëreerãmaa mãgaji: —Mɨa parã pachedapꞌedaa Faraonmaa jaranaitꞌeeda aji. Jaraitꞌee mɨ ɨ ̃pemaarã ãchideerã ome, mɨ akꞌõre ome pꞌana chejida ãchi Canaán eujãde pꞌanapatapꞌedaamãiipa. 32 Nepɨrɨitꞌee parãpa pãchi netꞌaa aneedapꞌedaa pꞌakꞌaarã ovejaarã ome, ne–animalaarã akꞌɨpataarã perã. 33 Irua parã tꞌɨ ̃ pëikꞌãri jaradamerã parãpa mimia oopata, 34 jarátɨ oveja akꞌɨpata parã chonaarãpa oopatapꞌedaakꞌa. Mãga jararuta pɨrã, irua ichiakꞌau bëiitꞌee nama Gosén eujãde pꞌanapataadamerã. Mãga ooitꞌee Egipto pidaarã leyde jara bairã ãchi oveja akꞌɨpataarã ome araa pꞌanapataadaikꞌaraa bɨ. 1  Maapꞌeda José wãji Faraonmaa nepɨrɨde chi akꞌõre Canaán eujãdeepa pacheda chi ɨ ̃pemaarã ome. Jaraji Gosén eujãde pꞌanɨ ãchi ovejaarã, pꞌakꞌaarã, netꞌaa ome. 2 Josepa ɨ ̃pemaarã joisomaa aneeji Faraonmaa irua ãchi kꞌawamerã. 3 Iru kꞌĩrapite pachedakꞌãri, Faraonpa iidiji: —¿Parãpa kꞌãare mimiata oopatama? aji. Pꞌanaujida: —Tachi Rey Waibɨa, tai pɨ mimiapataarãpa oveja akꞌɨpatada ajida, tai chonaarãpa oopatapꞌedaakꞌa. 4 Tai chejida na eujãdee pꞌanapataade, 20  Egiptode





























47









n 46.27 Ma sesenta y seis Egiptode chedapꞌedaarã waa José chi warrarã ome, Jacob ome setenta paji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



91

Génesis 47

jarrajara Canaán eujãde paraa perã. Pꞌũajara wẽedaru tai ovejaarã–itꞌee. Tachi Rey Waibɨa, tai chupɨria kꞌawaapáde ajida, mãikꞌaapa Gosén eujãde pꞌanapipáde ajida. 5 Mãpai Faraonpa Josemaa mãgaji: —Pɨ akꞌõre pɨ ɨ ̃pemaarã ome chejidada aji, pɨ ome pꞌanapataade. 6 Nama Egiptode pꞌanadaipia bɨ, Gosén eujãde. Jã eujã piara bɨ ãchi–itꞌee. Ãchidepema ɨmɨkꞌĩraarã paraa pɨrã pꞌakꞌa akꞌɨ kꞌawaa beerã, mɨ pꞌakꞌaarã bɨpáde aji, mãɨrã jua ekꞌari akꞌɨdamerã. 7 Josepa chi akꞌõre ichiaba ateeji Faraonpa kꞌawamerã. Jacob Faraón kꞌĩrapite pakꞌãri, pia saludaaji. 8 Mãpai Faraonpa Jacobmaa iidiji: —¿Pɨ año jõmasaa iru bɨma? aji. 9 Jacobpa pꞌanauji: —Ciento treinta años iru bɨda aji, na pꞌekꞌau eujãde ni. Mɨchi chonaarã mɨ kꞌãyaara año chokꞌaraara iru pꞌanajida mĩda, mɨ taarã–e pɨkꞌa mia bapari na pꞌekꞌau eujãde. 10 Jacobpa Faraón despediipꞌeda, iru palaciodeepa uchiaji. 11 Faraonpa jaradakꞌa Josepa teeji Egiptodepema eujã pipɨara bɨ aɨde pꞌanapataadamerã. Mãgá chi akꞌõrepa chi ɨ ̃pemaarã ome eujã atajida Ramsés apata eujãde. 12 Ma awara Josepa chikꞌo teepachi chi ëreerãmaa, te chaachaa falta beedamãi.  















Josepa ooda jarrapa piunaadamerã

13 Ma

jarrajara kꞌaurepa Egipto eujãde, Canaán eujãde paara trigo wẽ–e paji. Maperã ma eujãdepemaarã jarra oopachida mãikꞌaapa jarrapa piu wãpachida. 14 Maapai Josemaa pꞌaratꞌa pꞌaadapꞌedaa Egipto pidaarãpa mãikꞌaapa Canaán pidaarãpa trigo neto chedakꞌãri, ma pꞌaratꞌa ɨa bɨji Faraón palaciode. 15 Egipto pidaarã cananeorã ome pꞌaratꞌa jõdaikꞌãri, Egipto pidaarãpa Josemaa chupɨria iidi chejida: —Taimaa nekꞌopipáde ajida. Chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa chikꞌo téeji, tai pꞌaratꞌa wẽe chitoonɨ mĩda. Maa–e pɨrã tai jarrapa piudaitꞌeeda ajida. 16 Josepa pꞌanauji: —Parã pꞌaratꞌa wẽe pꞌanɨ pɨrã, pãchi ne–animalaarã aneedapáde aji, trigo pari tꞌerabaidaitꞌee. 17 Mãga oojida. Egipto pidaarãpa ãchi caballoorã, ovejaarã, pꞌakꞌaarã, burroorã Josemaa aneejida. Mãpai Josepa ãchimaa trigo teeji. Mãga ooji año aba wãyaarude. 18 Mamĩda ma año wãyaapꞌeda, waya Josemaa chupɨria iidide chejida: —Pɨa kꞌawa bɨda ajida, tai pꞌaratꞌa wẽe pꞌanɨ mãikꞌaapa ne–animalaarã paara wẽe pꞌanɨ, jõmaweda tꞌerabaidapꞌedaa perã trigo pari. Waa wẽe pꞌanɨda ajida, tꞌerabaidaitꞌee trigo pari. Aba tai eujã mãikꞌaapa tai kꞌapꞌɨa iru pꞌanɨ. 19 Maperã neto atapáde ajida, tai eujã mãikꞌaapa tai kꞌapꞌɨa.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 47​, ​48

92

Tai Faraón esclavoorã pꞌaneedaitꞌee. Iru–itꞌee tai eujãde mimiadaitꞌee. Aba iidi pꞌanɨ pɨa netꞌa tau teemerã. Mãgá tai eujãde uudayada ajida, atuanaamerã. ¿Sãgá pɨa tai chupɨria kꞌawa–e payama? ajida. 20 Mãpai Josepa Egipto pidaarã eujã Faraon–itꞌee neto ataji. Neto kꞌiniada–e pꞌanajida mĩda, neto pëijida jarrapa piuda–e paitꞌee. Mãgá ãchi eujã Faraón jua ekꞌari beeji. 21 Mãgá Egipto eujã jõmaade Egipto pidaarã Faraón esclavoorã padachida. 22 Aba Josepa neto ata–e paji Egiptodepema pꞌaareerã eujã, Faraonpa ãramaa ichita trigo teeda perã ãra mimia pari. Mãgá trigo iru pꞌanadapꞌedaa perã kꞌodaitꞌee, ãchi eujã netoda–e paji. 23 Maapꞌeda Josepa Egipto pidaarãmaa mãgaji: ̃ parã, pãchi eujã ome Faraondé, mɨa parã neto atada perã iru–itꞌee. —Ɨrá Nama bɨda aji, netꞌa tau iru eujãde uudamerã. 24 Ma ne–uudapꞌedaa ewadakꞌãri, kꞌoraa joisomaa chaadepema aba awara bɨdapáde aji, Faraonmaa teedaitꞌee. Apema kꞌĩmari parã–itꞌee: ũkꞌuru waya uudamerã; ũkꞌuru kꞌodamerã parãpa, pãchi warrarãpa, awaraarã parã ome pꞌanapataarãpa paara. 25 Ãrapa pꞌanaujida: —Pɨ tai ome tꞌãri pia bɨda ajida. Pɨ kꞌaurepa tai jarrapa piuda–e paji. ¡Tai Faraón esclavoorãpɨ! 26 Mãgá Josepa Egipto pidaarã kꞌaripaji mãikꞌaapa ley ooji ãchi netꞌa tau ewadapꞌedaa kꞌoraa joisomaadepema aba Faraonmaa teedamerã. Ma leyde jara bɨkꞌa atꞌãri oopata Egipto eujãde. Mamĩda Egiptodepema pꞌaareerãpa mãga oodakꞌaa, ãchi eujã Faraonmaa netoda–e padapꞌedaa perã.  













27 Egipto

Jacobpa chi warra Josemaa iidida

eujãdepema Gosén eujãde Jacob ëreerãpa eujã atadapꞌeda, mama pꞌaneejida mãikꞌaapa chokꞌara ĩwajida. 28 Jacob diecisiete años bapachi Egipto eujãde. Ciento cuarenta y siete años baji na pꞌekꞌau eujãde. 29 Jacob, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Israel chonaa pakꞌãri, jara pëiji Josemaa chemerã. Mãgaji: —Pɨa mɨ pia akꞌɨru pɨrã, pɨ jua mɨ makꞌarade bɨpáde aji, mãikꞌaapa jarapáde aji, mɨa jarapi bɨkꞌa. Mɨ ɨanaapáde aji, nama Egiptode. 30 Mɨ jai– idaakꞌãri, mɨ Egipto eujãdeepa ateepáde aji. Mɨ ɨanapáde aji, mɨ akꞌõre, mɨ akꞌõchona ɨadapꞌedaamãi. Josepa pꞌanauji: —Mãga ooitꞌeeda aji. 31 Mãpai Jacobpa mãgaji: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãga juraapáde aji. Josepa mãga ooji. Mãpai Israel ichi camade kꞌãiwee jẽra beeji.  







48

1   Ma

Jacobpa José warrarãmaa pedee pia jarada

tꞌẽepai Josemaa jara pëijida: “Pɨ akꞌõre kꞌayaa bɨ.” Mapa José wãji chi akꞌõre akꞌɨde ichi warrarã Manasés, Efraín ome.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



93

Génesis 48

2  José

cheda jaradakꞌãri, Jacob kꞌapꞌɨa tꞌũmaa baji mĩda, su–akꞌɨ beeji ichi camade. 3 Mãpai Josemaa mãgaji: —Mɨ Canaán eujãde bakꞌãri, Tachi Akꞌõre Waibɨapa ichi mɨmaa unupijida aji, Luz pꞌuurude. 4 Na pedee pia mɨmaa jaraji: “Ũripáde aji. Mɨa pɨdeepa warrarã chokꞌara uchiapiitꞌee. Pɨdeepa uchiadaitꞌeerãpa pꞌuuru chokꞌara oodaitꞌee. Na Canaán eujã teeitꞌee ãchimaa, ichita aɨde pꞌanapataadamerã.” 5 Mɨa jara kꞌinia bɨ pɨchi warrarã Efraín, Manasés ome, mɨ chei naaweda tꞌodapꞌedaa nama Egipto eujãde ichiaba mëré. Mɨchi warrarãkꞌa pꞌanadaitꞌee; Rubenkꞌa mãikꞌaapa Simeonkꞌa. 6 Awaraa warrarã tꞌoruta pɨrã, përé paitꞌee. Ɨp̃ emaarã perã, ichiaba jɨ ̃adaitꞌee Efrainpa jɨ ̃aitꞌeekꞌa mãikꞌaapa Manasés jɨ ̃aitꞌeekꞌa. 7 Mɨ Padán Aram eujãdeepa chekꞌãri Canaán eujãdee, Efrata pꞌuuru kꞌaitꞌa pɨ nawe Raquel jai–idaaji. Mama ɨajida Efrata o kꞌaitꞌa; ma pꞌuuru ɨ ̃rá tꞌɨ ̃jarapata Belén. 8 Mãga nepɨrɨmaa bɨde Jacobpa José warrarã unuji mãikꞌaapa iidiji: —¿Kꞌáirãma aji, nãgɨɨrã? 9 Josepa pꞌanauji: —Mɨ warrarãda aji, Tachi Akꞌõrepa nama Egiptode teeda. Mãpai Jacobpa mãgaji: —Kꞌaitꞌaara chedapáde aji. Parãmaa mɨa pedee pia jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa. 10 Israel chonaa chaji. Maperã pia unukꞌaa paji. Mapa Josepa chi warrarã kꞌaitꞌaara wãpipꞌeda, Jacobpa ãchi kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji mãikꞌaapa wëre ataji. 11 Mãpai Josemaa mãgaji: —Kꞌĩsiaji pɨ waa unu–e paitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa pɨ warrarã paara mɨmaa unupiji. 12 Josepa chi warrarã Jacob makꞌaradeepa atapꞌeda, bedabaidachi tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa. 13 Mãpai chi warrarã bɨji chi akꞌõre kꞌĩrapite. Chi naapema Manasés bɨji Israel juaraare; jõdee Efraín bɨji juabi eere. 14 Mamĩda Israelpa bɨji ichi jua juaraare José warra tꞌẽepema Efraín ɨ ̃rɨ; jõdee ichi juabi eere bɨji José warra naapema Manasés ɨ ̃rɨ. 15 Mãpai na pedee pia jaraji Tachi Akꞌõrepa jarapidakꞌa: —Mɨ akꞌõchona Abraham, mɨ akꞌõre Isaac ijãadapꞌedaa Akꞌõre Waibɨapa mɨ tꞌoruweda pia akꞌɨ bapari. 16 Mɨ ne–inaa kꞌachiadeepa uchiapipari. Mɨa kꞌinia bɨ mãgɨ ́ Akꞌõre Waibɨapa na warrarã aukꞌa pia akꞌɨ bapariimerã. Ãra kꞌaurepa na eujãde mɨ tꞌɨ ̃, mɨ akꞌõchona Abraham tꞌɨ ̃ mãikꞌaapa mɨ akꞌõre Isaac tꞌɨ ̃ kꞌirãpadaitꞌee. Kꞌinia bɨ ãradeepa warrarã chokꞌara uchiadamerã mãikꞌaapa pꞌuuru chokꞌara uchiadamerã. 17 Josepa kꞌinia–e paji chi akꞌõrepa ichi jua juaraare bɨmerã ma warra tꞌẽepema poro ɨ ̃rɨ. Mapa chi akꞌõre jua juaraare ataitꞌee paji mãikꞌaapa bɨitꞌee paji chi naapema poro ɨ ̃rɨ 18 nãga jara bɨ misa: —Akꞌõre, mãga–eda aji. Nãgɨ ́ chi naapema. Pɨ jua juaraare bɨpáde aji, nãgɨ ́ poro ɨ ̃rɨ.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 48​, ​49

94

19 Mamĩda

Jacobpa kꞌinia–e paji. Pꞌanauji: —Warra, mɨa kꞌawa bɨda aji. Jãgɨdeepa pꞌuuru chokꞌara ichiaba uchiadaitꞌee. Mamĩda chi tꞌẽepema waibɨara paitꞌee iru kꞌãyaara, ichideepa pꞌuuru chokꞌaraara uchiadaitꞌee perã. 20 Ma ewateweda Jacobpa na pedee pia jaraji José warrarãmaa: —Israeldeepa uchiadaitꞌeerãpa pedee pia jaradakꞌãri, parã tꞌɨ ̃ jaradaitꞌee nãgá: “Tachi Akꞌõrepa pɨmaa ooipia bɨda adaitꞌee, irua Efrainmaa mãikꞌaapa Manasemaa oodakꞌa.” Israelpa mãga jarakꞌãri, Efraín tꞌɨ ̃ naapɨara jaraji Manasés tꞌɨ ̃ kꞌãyaara. 21 Maapꞌeda Israelpa Josemaa mãgaji: —Mɨ jai–idaaitꞌeeda aji. Mamĩda Tachi Akꞌõre baitꞌee parã ome mãikꞌaapa parã wãpiitꞌee tachi chonaarã eujãdee. 22 Pɨmaa netꞌaa audupɨara atabëiitꞌee pɨ ɨ ̃pemaarãmaa kꞌãyaara. Teeitꞌee eujã pia, ee jẽra bɨ bide bɨ Siquén kꞌaitꞌa; ma eujã mɨa amorreorã juakꞌaawa jãri atada, espadapa mãikꞌaapa ematrɨmapa chõo pꞌanɨde.  





49

Jacobpa ichi jai–idaai naaweda jarada

1   Ma

tꞌẽepai Jacobpa chi warrarã jõmaweda tꞌɨ ̃ pëiji Tachi Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa ãramaa jaraitꞌee. Mãgaji: —Kꞌaitꞌa chedapáde aji, mɨa jaraitꞌee perã ne–inaa tꞌẽepai pꞌasaitꞌee. 2 Mɨ warrarã, kꞌaitꞌa chedapáde aji. Ũridapáde aji, parã akꞌõre Israel pedee bɨ misa. 3 ’Pɨ Rubén, mɨ warra naapemada aji. Tꞌoji mɨ kꞌapꞌɨa pia, juataura bakꞌãri. Pɨ awaraarã kꞌãyaara waibɨara pakꞌaji. 4 Mamĩda ɨ ̃rá chi naapemakꞌa bee–eda aji. Kꞌida chaaree pꞌoyaa tꞌɨdɨkꞌadakꞌaakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa kꞌachia pꞌoyaa tꞌɨdɨkꞌa–e paji mɨ wẽra kꞌãipari ome kꞌãikꞌãri. 5 ’Ichiaba pia nipada–eda aji, Simeón mãikꞌaapa Leví, kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaa perã awaraarãmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 6 Parã chipꞌepatamãi mɨ baamaa bɨ kꞌĩrau pꞌanadakꞌãri, pãchi kꞌinia eperãarã peedapꞌedaa perã mãikꞌaapa pꞌakꞌa bɨɨrɨ pariatua kꞌõrakꞌoodapꞌedaa perã. 7 ¡Mãgá kꞌĩraudaipata perã, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachia ooipia bɨ! Parãpa mãgá kꞌĩrau pꞌoyaada–e pꞌanadapꞌedaa perã, parãdeepa uchiadaitꞌeerã awara–awaraa pꞌanadaitꞌee, pꞌuuru chokꞌara–ee. 8 ’Judá, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã pɨ ɨ ̃pemaarãdeepa uchiadaitꞌeerã kꞌãyaara waibɨara padaitꞌeeda aji. Ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaadaitꞌee. Pɨ ɨ ̃pemaarãdeepa uchiadaitꞌeerã ãra kꞌĩrapite bedabaidaitꞌee. 9 Mɨ warra Judá, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã juataura pꞌanadaitꞌee awaraarã kꞌãyaara. León kꞌũtrãaweda baparikꞌa pꞌanadaitꞌee, awaraa ne–animal jita atakꞌãri kꞌoitꞌee. Ẽpꞌepꞌeda, eujãde batꞌatꞌaapari león chonaapa batꞌaparikꞌa. Mãpai kꞌopꞌeda, ãpɨtee wãpari ichi temaa. ¿Kꞌairãpa pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ome pꞌoyaadaima? 10 Pɨdeepa reyrã cetro juade iru pꞌanapataarã uchiadaitꞌeeda aji. Eperãarã ãra jua  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



95

Génesis 49

ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee, jõmaarã reyrã kꞌãyaara waibɨara bɨ cheru misa. Eperãarãpa iru pedeeta ũridaitꞌee mãikꞌaapa iru jua ekꞌari ichita pꞌanapataadaitꞌee. 11 Pɨdeepa uchiadaitꞌeerãpa ãchi burro jɨ ̃daitꞌee uva kꞌarrade, uva uuda waibɨa iru pꞌanadaitꞌee perã. Madeepa vino waibɨa oodaitꞌee. Aɨde pꞌaru tꞌõkꞌajida, waibɨa iru pꞌanadaitꞌee perã. 12 Pɨdeepa uchiadaitꞌeerã tau jã vino kꞌãyaara tau pꞌãimaara pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa ãchi kꞌida pꞌakꞌa juba kꞌãyaara tꞌorroora pꞌanadaitꞌee.’ 13 ’Zabulondeepa uchiadaitꞌeerã pꞌusa ide pꞌanapataadaitꞌeeda aji. Barco choma bee wiibaidaitꞌee ãramãi. Ãra eujã Sidón pꞌuurumaa paitꞌee. 14 ’Isacardeepa uchiadaitꞌeerã chaaree pꞌanadaitꞌeeda aji, burro chaaree baparikꞌa. Ma burro mãgá chaaree bɨ mĩda, pꞌoyaa pꞌirabaikꞌaa ichi ekꞌarrade ne–inaa chɨkꞌɨa bɨdakꞌãri. 15 Eujã pia unudakꞌãri, aɨde ɨ ̃i kꞌinia pꞌanadaitꞌee. Mamĩda esclavoorã pꞌanadaitꞌee, burropa ichi ekꞌarra eburukꞌukꞌuaparikꞌa aɨde ne–inaa chɨkꞌɨa bɨdamerã. 16 ’Dandeepa uchiadaitꞌeerã pꞌanadaitꞌee ichi jua ekꞌari apema Israeldeepa uchiadaitꞌeerã pꞌanapataadaitꞌeekꞌa ãchi chonaarã jua ekꞌari. 17 Ãra pꞌanadaitꞌee taama o bide bɨkꞌa. Caballo wãyaa wãde chi bɨɨrɨde kꞌaatꞌaakꞌãri, eperã aɨ ɨ ̃rɨ wã tudú padaipari. 18 Mãpai Jacobpa mãgaji: —Aai Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ kꞌaripáji! 19 Maapꞌeda chi warrarãmaa waya pedeemaa beeji: —Gaddeepa uchiadaitꞌeerãpa soldaorã pꞌoyaadaitꞌeeda aji, ãchi eujã jãri chedakꞌãri. 20 ’Aserdeepa uchiadaitꞌeerãpa chikꞌo pia iru pꞌanadaitꞌeeda aji, reyrãpa iru pꞌanapatakꞌa. 21 ’Neftalideepa uchiadaitꞌeerã pꞌanadaitꞌee bigi chi wã kꞌiniamaa wãparikꞌa. Mãgee bigi warrarã pi–ia beepari. 22 ’Josedeepa uchiadaitꞌeerã pꞌanadaitꞌee ne–inaa kꞌarra to ide uudakꞌa. Nejõ chokꞌara chaupari mãikꞌaapa chi jua chokꞌara uchiapata muralla tꞌapꞌarumaa. 23 Ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ematrɨma panau chedaitꞌee ãra ome chõode. 24 Mamĩda awaraarãmaa pꞌoyaapida–e paitꞌee. Choodaitꞌee, Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa kꞌaripaitꞌee perã; mãgɨ ́ ichiaba tꞌɨ ̃jarapata Israelitaarã Akꞌɨpari. ¡Irumaa gracias jarátɨ! 25 ¡Gracias jaráji pɨchi akꞌõre Akꞌõre Waibɨamaa, irua pɨdeepa uchiadaitꞌeerã kꞌaripaitꞌee perã! Iruata ãra ɨtꞌariipa pia akꞌɨ bapariitꞌee. Iruata ãramaa pania eujã ekꞌariipa teeitꞌee. Iruata ãramaa warrarã pia tꞌopiitꞌee; ãra ne–animalaarã paara. 26 Mɨ chonaarãpa mɨmaa pedee pia jaradapꞌedaa piara bɨ ee ichita ɨtꞌɨa jẽra bee kꞌãyaara. Ma pedee pia aukꞌa pɨmaa jara bɨ, mɨa pɨ jɨrɨtꞌerada perã. 27 ’Benjamindeepa uchiadaitꞌeerã lobokꞌa chõoyaa pꞌanadaitꞌeeda aji. Ãstaawa, kꞌewaraa paara lobopa peepari mãikꞌaapa ichia peeda kꞌopari. 28 Mãga paji Israelpa chi warrarã docemaa jarada. Ma chaachaa pedee jaraji Tachi Akꞌõrepa jarapidakꞌa.  



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 49​, ​50

96 Jacob jai–idaada

29‑30  Tꞌẽepai

Jacobpa chi warrarãmaa mãgaji: —Mɨ jai–idaaitꞌeeda aji. Mɨ ɨadapáde aji, Canaande mɨ chonaarã ɨadapꞌedaamãi Macpela mãu te uriade. Ma eujã Mamré kꞌaitꞌa Abrahampa netoji hitita pida Efrón juakꞌaawa, aɨde iru ëreerã ɨadamerã. 31 Mama ɨajida Abraham mãikꞌaapa chi wẽra Sara; Isaac mãikꞌaapa chi wẽra Rebeca mãikꞌaapa mama mɨa Lea ɨaji. 32 Ma eujã ma mãu te uria paara tachi ëreerãdeda aji, netoda hititaarã juakꞌaawa. 33 Mãga jarada tꞌẽepai, Jacob jẽra beeji mãikꞌaapa jai–idaaji.  





50

Jacob ɨadapꞌedaa

1   José

baji chi akꞌõre jai–idaakꞌãri. Chi akꞌõre kꞌapꞌɨa piuda wëre atapꞌeda, kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji mãikꞌaapa jẽedachi. 2 Tꞌẽepai jaraji ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa Egiptodepema medicoorãmaa chi akꞌõre Israel kꞌapꞌɨa piuda ome oodamerã Egipto pidaarãpa ɨadai naaweda oopatapꞌedaakꞌa. 3 Ãrapa oopatapꞌedaakꞌa kꞌãima cuarenta taarãjida mãga oomaa pꞌanɨ. Kꞌãima setenta wãyaarude Egipto pidaarã chi–ɨajida Israel–itꞌee. 4 Maapꞌeda Josepa mãgaji Faraón palaciodepemaarãmaa: —Parãpa mɨ pia akꞌɨ pꞌanɨ pɨrã, mɨ pari Faraonmaa nãga jaranadapáde aji: 5 “Mɨ akꞌõre jai–idaai naaweda, mɨmaa chupɨria iidiji mɨa ichi ɨamerã Canaán eujãde chi chonaarã ɨadapꞌedaamãi. Tachi Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite mɨa mãga ooitꞌeeda aji. Mapa enenee nɨ ̃bɨ pɨa mɨ wãpimerã mɨ akꞌõre ɨade. Mãga oopꞌeda, waya cheitꞌeeda” aji. 6 Mãga nepɨrɨnadakꞌãri, Faraonpa mãgaji: —Wãpáde aji, pɨ akꞌõre ɨade pɨa jaradakꞌa. 7‑8 Mãgá José ichideerã ome, chi ɨ ̃pemaarã ãchideerã ome mãikꞌaapa Faraón palaciodepema poro waibɨarã ũkꞌuru wãjida Canaandee iru akꞌõre ɨade. Ãchi warrarã, ne–animalaarã aupai Gosén eujãde atabëijida. 9 Awaraa eperãarã carretade mãikꞌaapa caballode aukꞌa wãjida José ome. Ãra chokꞌara paji. 10 Jordán to oriente eere panadakꞌãri trigo ãyaa atapatapꞌedaa chi edeepa Hatad apatapꞌedaamãi, jarajẽejida Jacob–itꞌee. Mama kꞌãima siete wãyaarude José chi–ɨaji. 11 Cananeorãpa mãga unudakꞌãri, jarajida: —Jã Egipto pidaarã tꞌãri pꞌua pꞌanɨda ajida, eperã piuda chi–ɨa pꞌanɨ perã. Mapa ãra pꞌanadapꞌedaamãi tꞌɨ ̃ bɨjida Abel Misrayin; jara kꞌinia bɨ “Egipto pidaarã chi–ɨadapꞌedaamãi”. 12 Jacob warrarãpa oojida jõma irua jaradakꞌa oodamerã. 13 Iru kꞌapꞌɨa piuda ateejida Canaán eujãdee mãikꞌaapa ɨanajida Macpela mãu te uriade;  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



97

Génesis 50

Abrahampa netodamãi hitita pida Efrón juakꞌaawa, aɨde ichi ëreerã ɨadamerã. Ma eujã mãu te ome Mamré eujã oriente eere bɨ. 14 Chi akꞌõre ɨapꞌeda, José chi ɨ ̃pemaarã, chi kꞌõpꞌãyoorã nipadapꞌedaarã ome waya Egiptodee chejida.  

Josepa chi ɨ ̃pemaarãmaa jarada

15  Jacob

ɨadapꞌedaadeepa Egiptode pachedakꞌãri, José ɨ ̃pemaarãpa kꞌĩsia pꞌaneejida: “¿Josepa tachi kꞌĩra unuamaa iru bai–epaa mãikꞌaapa tachi ome kꞌĩra jõ–e bai–epaa, tachia iru kꞌachia oodapꞌedaa perã?” 16 Maperã Josemaa nãga jara pëijida: “Pɨ akꞌõre jai–idaai naaweda, nãga jaraji 17 pɨmaa jaradamerã: ‘Pɨ ɨ ̃pemaarã chupɨria kꞌawaapáde aji, mãikꞌaapa ãrapa pɨmaa kꞌachia ooda perdonaapáde’ aji. Mapa taipa pɨmaa chupɨria iidi kꞌinia pꞌanɨ pɨa ma kꞌachia oodapꞌedaa perdonaamerã, ɨ ̃rá tai pɨ akꞌõre Akꞌõre Waibɨa mimiapataarã perã.” Ma jara chedapꞌedaarãpa pedee pꞌanɨ misa, José jẽedachi. 18 Ma tꞌẽepai chi ɨ ̃pemaarã ãchi kꞌapꞌɨakꞌɨ pachejida. Bedabaidapꞌeda tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairutamaa, mãgajida: —Nama pꞌanɨda ajida. Tai pɨ esclavoorãda ajida. 19 Mamĩda Josepa pꞌanauji: —Waaweenaadapáde aji. Mɨ Tachi Akꞌõre–e parãpa oopatapꞌedaa akꞌɨmerã. 20 Parãpa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanajidada aji. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata ma kꞌachia tꞌerabaiji pia uchiamerã. Irua oo kꞌinia baji tachia idi unu pꞌanɨ. Ma kꞌaurepa eperãarã chokꞌara kꞌaripa kꞌinia baji chokꞌai uchiadamerã. 21 Maperã waaweenaadapáde aji. Mɨa atꞌãri parãmaa mãikꞌaapa pãchideerãmaa chikꞌo teeitꞌee. Mãgá tꞌãri pia pedeeda perã, chi ɨ ̃pemaarãpa kꞌawajida irua ãchimaa ne–inaa kꞌachia oo–e paitꞌee.  











José jai–idaada

22  José

chi ëreerã ome Egipto eujãde pꞌaneejida. José ciento diez años baji na pꞌekꞌau eujãde. 23 Ichi warra Efraín ãichakꞌeerã warrarã unuji. Ma awara chi warra Manasés warra Maquir warrarã tꞌodakꞌãri, mãgaji: —Nãgɨ ́ warrarã ichiaba mɨchideerãda aji. 24 José chonaa pakꞌãri, chi ɨ ̃pemaarãmaa mãgaji: —Taarã–e nɨde mɨ jai–idaaitꞌeeda aji. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa parã kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa na eujãdeepa waya ateeitꞌee Canaán eujãdee; ma eujã irua jaradakꞌa teeitꞌee Abrahammaa, Isaacmaa mãikꞌaapa Jacobmaa. 25 Mãpai jaraji ãrapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraadamerã ichi ɨadaitꞌee Canaán eujãde. Mãga juraajida. Mãpai Josepa mãgaji: —Wãara Tachi Akꞌõrepa parã kꞌaripa cheitꞌeeda aji. Maapai mɨ bɨɨrɨ ateedapáde aji, parã ome aukꞌa, Canaandee wãdakꞌãri.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Génesis 50

98

26  José

Egiptode jai–idaaji, ciento diez años iru bakꞌãri. Egiptodepema medicoorãpa oojida ãchia oopatapꞌedaakꞌa chi kꞌapꞌɨa piuda ome. Maapꞌeda ataudde ɨa bɨjida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo

Israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiadapꞌedaa Introducción

Éxodo jara kꞌinia bɨ ‘‘uchiada” maa–e pɨrã “awara ãi wãdapꞌedaa”. Na libro mãga tꞌɨ ̃jarapata, Tachi Akꞌõrepa israelitaarã ateeda perã Egipto eujãde esclavo pꞌanadapꞌedaadeepa pꞌuuru chiwidi ooitꞌee. Na librode naapɨara kꞌawadaitꞌee (cap. 1.1–15.21) israelitaarã esclavo pꞌanadapꞌedaa Egipto eujãde. Ma israelitaarã uchiapiitꞌee, Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌeraji eperã aba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Moisés. Na libro leedakꞌãri, Moisés tꞌɨ ̃ audú unudaitꞌee, iru kꞌapꞌɨa Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã kꞌaripada perã. Kꞌawadaitꞌee Moisés tꞌoda mãikꞌaapa irua ooda, ichi kꞌũtrãa bakꞌãri. Ichiaba kꞌawadaitꞌee sãgata Tachi Akꞌõrepa iru jɨrɨtꞌerada. Mãgɨ ́ eperãpa ichi pꞌuuru pidaarã uchiapiji Egipto eujãde esclavo pꞌanadapꞌedaamãiipa ateeitꞌee Canaán eujãdee. Na capitulode ichiaba kꞌawadaitꞌee sãgá Moisés pedeenada Faraón kꞌĩrapite israelitaarã pari. Na capitulode ichiaba kꞌawadaitꞌee sãgata chi naapema Pascua fiesta oodapꞌedaa mãikꞌaapa sãapꞌeda ma fiesta oojida. Tꞌẽepai kꞌawadaitꞌee (cap. 15.22–20.1) ne–inaa Tachi Akꞌõrepa israelitaarãmaa jarateeda ichide audupɨara ijãadamerã. Mãgá ãchimaa jaratee wãji ma eujã pania wẽe bɨde wãyaa wãdakꞌãri, Sinaí eede parutamaa. ¿Sãapꞌeda israelitaarã eujã pania wẽe bɨde wãyaajida? Made wãyaajida Tachi Akꞌõrepa ãra uchiapikꞌãri Egipto eujãdeepa ateeitꞌee ichia eujã ãchi chonaarãmaa teeitꞌeeda adadee. Sinaide pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa teeji ley diez mãikꞌaapa pacto ooji ãra ome. Tꞌẽepai kꞌawadaitꞌee (cap. 21–24) Tachi Akꞌõrepa ley teekꞌãri israelitaarãmaa kꞌawaadamerã sãga pꞌanapataadaipia bɨ iru kꞌĩrapite mãikꞌaapa ãchi kꞌõpꞌãyoorã ome. Tꞌẽepai kꞌawadaitꞌee (cap. 25–31) Tachi Akꞌõrepa jarakꞌãri sãga oodaipia bɨ ichi ome unupata te mãikꞌaapa netꞌaa aɨde bɨpata. Tꞌẽepai kꞌawadaitꞌee (cap. 32–34) israelitaarã oo kꞌiniada–e pꞌanadakꞌãri Moisepa jaradakꞌa. Ma kꞌãyaara oojida pꞌakꞌa chakꞌe nẽedee aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. Tꞌẽepai kꞌawadaitꞌee (cap. 35–40) Tachi Akꞌõre ome unupata te abaamãi oodakꞌãri.

99 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 1

1

100 Israelitaarã Egipto pidaarã juade

1   Israelitaarã a

ãchi te pidaarã paara Jacob ome Egiptode pachejida. Ma israelitaarã nãgɨɨrã paji: 2 Jacob warrarã Rubén, Simeón, Leví, Judá, 3 Isacar, Zabulón, Benjamín, 4 Dan, Neftalí, Gad mãikꞌaapa Aser. 5 Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã setenta paji. Chi warra José ichideerã ome Egiptode pꞌanapachida. 6 José, chi ɨ ̃pemaarã paara mãikꞌaapa ma generacióndepemaarã jõmaweda piujida. 7 Mamĩda ãradeepa uchiadapꞌedaarã chokꞌara ĩwajida. Mãgá israelitaarã Egiptode chokꞌara ĩwa wãjida. 8 Taarã pakꞌãri, awaraa rey beeji Egiptode. Mamĩda irua José kꞌawa–e baji. Mãgɨpa israelitaarã Egiptode chokꞌara ĩwa wãda unukꞌãri, 9 ichi akꞌɨpataarãmaa mãgaji: “Pɨchá akꞌɨ ́tɨ, jã israelitaarã tachi kꞌãyaara chokꞌaraara pꞌanadairã, tachi pꞌoyaadai. 10 Maperã ne–inaa oodáma ãchi waa ĩwanaadamerã. Maa–e pɨrã ãchi tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã eere padaridai tachi ome chõodaitꞌee mãikꞌaapa na eujãdeepa jirabododayada” aji. 11 Maperã Faraonpa b mãikꞌaapa poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerãpa israelitaarã mimiapijida. Israelitaarã awara–awaraa bɨkꞌoojida mãikꞌaapa Egipto pidaarã aba–abaa bɨji ma awara bɨdapꞌedaa chaa akꞌɨdamerã. Mimia chaaree oopipachida. Oopijida pꞌuuru omé, Pitón mãikꞌaapa Ramsés, Faraón netꞌaa aɨde ɨadaitꞌee. 12 Mãgá Egipto pidaarãpa ãchi jua ekꞌari israelitaarã kꞌachia iru pꞌanapachida mĩda, Tachi Akꞌõre ãra ome bapachi. Mapa israelitaarã waapɨara ĩwa wãpachida. Maperã Egipto pidaarãpa ãra waawee pꞌanapachida mãikꞌaapa kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida. 13 Maapai israelitaarã Egipto pidaarã esclavoorã paji. Egipto pidaarã jua ekꞌari chupɨria pꞌanapachida. 14 Egipto pidaarãpa ladrillo yoorodee oopipachida mãikꞌaapa oopipachida mimia chaaree kꞌĩra tꞌãdoo pꞌuurudeepa taawa. Mãgá israelitaarã kꞌachia oo iru pꞌanapachida ãchi jua ekꞌari. 15 Ma awara Egiptodepema reypa tꞌɨ ̃ pëiji hebreo c wẽraarã partera tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Sifrá Fuvá ome mãikꞌaapa ãramaa mãgaji: 16 —Parãpa hebreorã warrarã tꞌopidakꞌãri, akꞌɨ ́tɨ kꞌawadaitꞌee ɨmɨkꞌĩra warra wa wẽra kꞌau. Ɨmɨkꞌĩra pɨrã, peetꞌáatɨ. Mamĩda wẽra pɨrã, ichiakꞌau bɨdapáde aji, chokꞌai beemerã. 17 Mamĩda ãrapa mãga oo kꞌiniada–e paji Tachi Akꞌõre waawee pꞌanadapꞌedaa perã. Egiptodepema reypa jaradakꞌa oodakꞌaa paji. Ɨmɨkꞌĩra warrarã chokꞌai bɨpachida.  































a 1.1 Chonaarãweda Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã israelitaarã apachida Tachi Akꞌõrepa Jacob Israel tꞌɨ ̃ bɨda perã. b 1.11 Chonaarãweda Egiptodepema reyrã jõmaweda tꞌɨ ̃jarapachida Faraón, ãchi tꞌɨ ̃ awara–awaraa iru pꞌanajida mĩda. c 1.15 Hebreo akꞌãri, jara kꞌinia bɨ israelitaarã, ãrapa hebreo pedee pedeepatapꞌedaa perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



101

Éxodo 1​, ​2

18  Mãpai

Egipto pidaarã reypa ma parteraarã waya tꞌɨ ̃ pëiji mãikꞌaapa iidiji: —¿Sãapꞌeda ɨmɨkꞌĩra chakꞌeerã peeda–e pꞌanɨma? aji. 19 Ãrapa pꞌanaujida: —Hebreorã wẽraarã Egiptodepema wẽraarãkꞌa bee–e. Chaareera pꞌanɨ. Tai panadai naaweda, ãrapa warra tꞌopatada ajida. 20 Mãgá israelitaarã waapɨara ĩwa wãpachida. Ma awara Tachi Akꞌõrepa ma parteraarã pia akꞌɨji, 21 ichi waawee pꞌanadapꞌedaa perã mãikꞌaapa israelitaarã kꞌaripadapꞌedaa perã. Mapa irua ãradeepa warrarã chokꞌara uchiapiji. 22 Ma tꞌẽepai Faraonpa jõmaarãmaa nãga jara pëiji: “Ma hebreorã warra chakꞌeerã tꞌorutaarã jõmaweda toidaa batꞌakꞌóotɨ. Mamĩda wẽra kꞌau chakꞌeerã chokꞌai atabëidapáde” aji.  







2

1   Maapai

Moisés tꞌoda

Levideepa uchiadapa Levideepa uchiada wẽra ataji. 2 Mãgɨ ́ biakꞌoo beepꞌeda, ɨmɨkꞌĩra warra tꞌo ataji. Chi warra kꞌĩra wãree unuda perã, atane õpee merã iru baji to barree batꞌapiamaapa. 3 Mamĩda pꞌoyaa waa mãgá merã iru ba–e paji. Maperã kꞌoraa totoradee kꞌada jɨrrɨpa pi–ia pꞌurupꞌeda, chi warra chai aɨde bɨji mãikꞌaapa Nilo to ide totora–idaa jira badamãi bɨnaji. Mãgá toida bai ũu beeji. 4 Ma warra chai ɨ ̃pewẽra mama beeji tꞌɨmɨɨpa akꞌɨ baitꞌee mãikꞌaapa kꞌawaitꞌee iru ome kꞌãata pꞌasai. 5 Mãga nɨde Faraón kꞌau toidaa kꞌuide cheji. Chi esclavaarã to ide nidade, irua unu ataji ma kꞌoraa bai ũu bɨ totora–idaa jira bɨde. Mapa esclava abaamaa jaraji ma kꞌoraa aneemerã. 6 Ma kꞌoraa ewa atakꞌãri, unuji warra chai jẽe nɨ ̃bɨ. Mapa Faraón kꞌaupa chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa mãgaji: —Na hebreo chaida aji. 7 Mãpai ma warra chai ɨ ̃pewẽra kꞌaitꞌa badapa Faraón kꞌaumaa mãgaji: —¿Mɨa jɨrɨnaikꞌã aji, hebrea wẽra na warramaa jutopimerã? Faraón kꞌaupa pꞌanauji: 8 —Wãpáde aji. Mapa chi nawe atanaji. 9 Chi nawe aneekꞌãri, Faraón kꞌaupa mãgaji: —Na warra chai atáji mãikꞌaapa mɨ–itꞌee waritéeji. Mɨa pꞌaaitꞌeeda aji, wariteeru pari. Mãpai chi nawepa ateeji mãikꞌaapa wari ataji. 10 Tawara pakꞌãri, Faraón kꞌaumaa teenaji. Rey kꞌaupa chi warrakꞌa iru beeji mãikꞌaapa tꞌɨ ̃ bɨji Moisés, d iru toiduupa uchia atada perã.  

















d 2.10 Hebreo pedeede Moisés jara kꞌinia bɨ “uchia atada”. Jõdee Egipto pidaarã pedeede jara kꞌinia bɨ “chi warra”. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 2

11 Moisés

102 Moisés Madián eujãdee miru wãda

chonaa pakꞌãri, ewari aba wãji ichi aukꞌaarã, hebreorã akꞌɨde. Ununaji mimia chaaree oomaa pꞌanɨ. Egiptodepemapa hebreo wɨmaa baji. 12 Moisepa mãga unukꞌãri, awara ãyaa pia akꞌɨpꞌeda, apida unu–e pakꞌãri, ma egipcio peetꞌaaji mãikꞌaapa ipu nãusaade jau nɨ ̃bɨji. 13 Aɨ norema waya uchiakꞌãri, unuji hebreorã omé chõomaa pꞌanɨ. Moisepa iidiji chi apema sĩmaa badamaa: —¿Kꞌãare–itꞌee pɨchi aukꞌaa sĩmaa bɨma? aji. 14 Mãpai chi sĩmaa badapa mãgaji: —¿Kꞌaipa pɨ tai porokꞌa bɨjima taipa oo pꞌanɨ akꞌɨmerã? ¿Egipcio peedakꞌa mɨ jida peeitꞌee kꞌĩsia bɨkꞌã? aji. Mãga ũrikꞌãri, Moisés waaweedachi ichia egipcio peeda kꞌawaadapꞌedaa perã. 15 Wãara, Faraonpa kꞌawa atakꞌãri Moisepa ma egipcio peeda, iru jɨrɨpiji peetꞌaaitꞌee. Mamĩda Moisés mirudachi Madián eujãdee. Mama panakꞌãri, pozo bada ikꞌaawa su–akꞌɨ beeji. 16 Ma kꞌaitꞌa eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Reuel bapachi. Mãgɨ ́ Madián eujãdepema pꞌaare paji. Mãgɨ ́ eperãpa kꞌau siete iru baji. Ma ewate chi kꞌaurã ma pozodee wãjida pania tꞌɨde mãikꞌaapa ne–animalaarã pania topata bõgokꞌa bee ipurude, ãchi akꞌõre ovejaarãmaa topidaitꞌee. 17Mãga nɨde awaraa oveja akꞌɨpataarã chedapꞌeda, ma wẽraarã mamãikꞌaapa ãyaa jërekꞌoojida. Mapa Moisepa ãra kꞌaripaji mãikꞌaapa ãra ovejaarãmaa pania topiji. 18 Ma wẽraarã ãchi akꞌõremaa waya wãdakꞌãri, irua iidiji: —¿Sãapꞌeda idi isapai ãpɨtee chejidama? aji. 19 Pꞌanaujida: —Egipciopa tai kꞌaripaji awaraa oveja akꞌɨpataarãpa tai jërekꞌoo chedakꞌãri. Irua pania tꞌɨpꞌeda, pɨ ovejaarãmaa topijida ajida. 20 Mãpai Reuelpa mãgaji: —¿Sãma bɨma ma eperã? ¿Sãapꞌeda iru ituaba atabëijidama? ¡Iru tꞌɨ ̃ atanadapáde aji, tachi ome nekꞌo chemerã! 21 Mãgá Moisés Reuel tede beeji. Mama bɨde, Reuelpa ichi kꞌau Séfora teeji, aɨ ome miakꞌãimerã. 22 Miakꞌãidapꞌeda, chi wẽra biakꞌoo beeji mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Moisepa tꞌɨ ̃ bɨji Gersón, e ichia jarada perã: “Mɨ awaraa eujãdepema mĩda, nama chĩara eujãde bapari.” 23 Taarã pakꞌãri, Egiptodepema rey piuji. Mamĩda israelitaarã chupɨria pꞌaneejida, Egipto pidaarã jua ekꞌari esclavo pꞌanadapꞌedaa perã. Mapa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidipachida. Mãpai Tachi Akꞌõrepa ãra chupɨria bia jõnadapꞌedaa ũriji. 24 Mãga ũrikꞌãri, kꞌirãpaji ichia pacto ooda  

























e 2.22 Hebreo

pedeede Gersón jara kꞌinia bɨ “awaraa eujãdepema”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



103

Éxodo 2​, ​3

Abraham ome, Isaac ome mãikꞌaapa Jacob ome. 25 Mapa Tachi Akꞌõrepa ma israelitaarã akꞌɨji mãikꞌaapa ãra chupɨria kꞌawaaji.  

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada israelitaarã kꞌaripamerã

3

1   Moisés

chãure Reuel ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Jetro. Ma Jetro Madiandepema pꞌaare paji. Ewari aba Moisepa Jetro ovejaarã akꞌɨmaa bakꞌãri, eujã pania wẽe bɨdeepa tꞌɨmɨpɨara pꞌe ateeji. Panaji Horeb f eede; Tachi Akꞌõre ee apatapꞌedaamãi. 2 Mama Tachi Akꞌõre angelpa ichi Moisemaa unupiji zarzade g Ma zarzade tꞌɨpɨtaukꞌa urua nɨ ̃baji, kꞌĩi–ee. Moisepa pia akꞌɨkꞌãri, kꞌawaaji ma zarza paa jõ–e nɨ ̃bɨ. 3 Mapa kꞌĩsiaji: “¿Na kꞌãarema? ¿Sãapꞌeda paa jõ–ema? Kꞌaitꞌaara akꞌɨde wãitꞌeeda” aji. 4 Kꞌaitꞌaara wãkꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ma zarzadeepa tꞌɨ ̃jaraji: —Moisés, Moisés. Moisepa pꞌanauji: —Nama bɨda aji. 5 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Kꞌaitꞌaara chenáaji. Pɨchi chancla ẽra bɨ ́ji, nama pɨ mɨ kꞌĩrapite bainɨ ̃ bairã. 6 Mɨ pɨ akꞌõre Akꞌõre Waibɨa, ichiaba pɨ chonaarã Abraham, Isaac mãikꞌaapa Jacob ijãadapꞌedaa Akꞌõre Waibɨa. Moisepa mãga ũrikꞌãri, ichi kꞌĩra wãkꞌaji, waawee bada perã Tachi Akꞌõremaa akꞌɨitꞌee. 7 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨa unu bɨ mɨ eperãarã Egiptode chupɨria pꞌanɨ. Ũri bɨ ãra chupɨria bia jõnɨ, esclavoorã poro waibɨarãpa ãra miapi iru pꞌanadairã. 8 Maperã cheji Egipto pidaarã juadeepa kꞌaripaitꞌee. Ma eujãdeepa ateeitꞌee eujã pi–iadee; eujã waibɨadee, leche, miéle h ome waibɨa paraamãi. Mama pꞌanapata nãgɨ ́ eperãarã: cananeorã, hititaarã, amorreorã, ferezeorã, heveorã mãikꞌaapa jebuseorã. 9 Mɨa israelitaarã biapi ũri bɨ mãikꞌaapa unu bɨ Egipto pidaarã juade ãra chupɨria pꞌanɨ. 10 Mapa Faraonmaa wãpáde aji, mɨ eperãarã, israelitaarã Egipto eujãdeepa uchia atade. 11 Mamĩda Moisepa pꞌanauji: —Mɨ eperãarã poro waibɨa–epɨ Faraón kꞌĩrapite wãitꞌee. Mɨa israelitaarã Egipto eujãdeepa pꞌoyaa uchia ata–eda aji. 12 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨ pɨ ome baitꞌee. Pɨa Egipto eujãdeepa mɨ pꞌuuru pidaarã uchia atakꞌãri, nãgɨ ́ eede parã jõmaarãpa mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌeeda aji. Mãga pꞌasakꞌãri, kꞌawadaitꞌee mɨata pɨ pëiji.  





















f 3.1 Ichiaba

tꞌɨ ̃jarapachida Sinaí. g 3.2 Zarza pakꞌuru jepꞌeda ɨɨrɨ–idaa bɨ. ‘leche, miéle ome waibɨa paraa’ adakꞌãri, jara kꞌinia baji ma eujã pia baji ne–uudaitꞌee mãikꞌaapa pꞌũajara paraaji ãchi ne–animalaarã–itꞌee. Mãgaweda cabra leche audú topachida mãikꞌaapa miéle datiljõdee ooda audú kꞌopachida. h 3.8 Israelitaarãpa

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 3​, ​4

104

13  Mãpai

Moisepa mãgaji: —Mɨa israelitaarãmaa jararu pɨrã: “Tachi Akꞌõre, parã chonaarã Akꞌõre Waibɨapa mɨ pëiji”, ãrapa pɨ tꞌɨ ̃ kꞌawa kꞌinia pꞌanadaitꞌee. Mãga iididakꞌãri, ¿mɨa sãga pꞌanauyama? aji. 14 Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Mɨta chi ichita baparida i aji. Israelitaarãmaa nãga jaranáji: “Chi ichita baparipa mɨ pëiji parã kꞌaripamerã.” 15 Ma awara Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Ichiaba nãga jaráji: “Mɨ pëiji tachi chonaarã Abraham, Isaac mãikꞌaapa Jacob ijãadapꞌedaa Akꞌõre Waibɨapa. Iru tꞌɨ ̃jarapata Tachi Akꞌõre.” Parã israelitaarãpa, parãdeepa uchiadaitꞌeerãpa paara ichita mɨ mãga tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌee. 16 Egiptode panakꞌãri, jara pëí ji israelitaarã poro waibɨarãmaa chipꞌedaidamerã. Maapꞌeda ãramaa nãga jaráji: “Tachi Akꞌõre, parã chonaarã Akꞌõre Waibɨa, Abraham, Isaac mãikꞌaapa Jacob Akꞌõre Waibɨapa ichi mɨmaa unupiji. Mɨmaa jaraji ichia wãara unu bɨ parã israelitaarã chupɨria chitoonɨ Egipto pidaarã juade. 17 Ichiaba jaraji ichia parã uchiapiitꞌee ma Egipto pidaarã juadeepa mãikꞌaapa parã ateeitꞌee eujã pi–ia bɨde, leche, miéle waibɨa paraamaa. Ma eujãde pꞌanapata cananeorã, hititaarã, amorreorã, ferezeorã, heveorã mãikꞌaapa jebuseorã.” 18 Ma awara Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Pɨa israelitaarã poro waibɨarãmaa mãga jaranakꞌãri, pɨ pedee ijãadaitꞌee mãikꞌaapa pɨ ome Egiptodepema reymaa wãdaitꞌee. Mama panadakꞌãri, irumaa pɨa nãga jaráji: “Tachi Akꞌõre, hebreorã Akꞌõre Waibɨa tai ome unuji. Mapa tai pëí ji eujã pania wẽe bɨdee. Kꞌãima õpee ma eujãde wãyaadaitꞌee mãikꞌaapa ne–animalaarã peedapꞌeda, paadaitꞌee Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨa–itꞌee.” 19 Pɨa Egiptodepema reymaa mãga jararu pɨjida, mɨa kꞌawa bɨ irua parã pëi–e paitꞌee mɨa pëipi–emaa. 20 Mapa mɨa mɨ jua Egipto pidaarãmaa unupiitꞌee. Ãra miapiitꞌee mãikꞌaapa chokꞌara piudaitꞌee mɨa ookꞌãri ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Maapꞌeda Faraonpa parã pëiitꞌee. 21 Ma awara mɨa Egipto pidaarãmaa kꞌĩsiapiitꞌee israelitaarã kꞌaripadamerã mãikꞌaapa ãramaa netꞌaa teedamerã. 22 Israelitaarã wẽraarãpa iididakꞌãri ãchi kꞌaitꞌa pꞌanapataarãmaa wa awaraa Egiptodepemaarãmaa, teedaitꞌee ne–inaa pꞌaratꞌadee ooda, nẽedee ooda mãikꞌaapa parã warrarã–itꞌee, wẽra kꞌaurã–itꞌee pꞌaru teedaitꞌee. Mãgá mɨa parãmaa Egiptodepemaarã netꞌaa teeitꞌeeda aji.  

















4

1   Mamĩda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa ne–inaa unupida

Moisepa mãgaji: —Israelitaarã poro waibɨarãpa ijãada–e paitꞌeeda aji, mɨa mãga jarakꞌãri. Ma kꞌãyaara jaradaitꞌee: “Tachi Akꞌõrepa ichi pɨmaa unupi–e paji.” i 3.14 Literalmente:

‘Yo Soy El Que Soy’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



105

Éxodo 4

2  Mãpai

Tachi Akꞌõrepa iidiji: —¿Kꞌãata pɨchi juade iru bɨma? aji. Moisepa pꞌanauji: —Oveja akꞌɨpari pakꞌuruta iru bɨda aji. 3 Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Eujãde batꞌatꞌaapáde aji. Moisepa batꞌatꞌaakꞌãri, taama padachi. Ma taama unukꞌãri, waaweepa Moisés pꞌiradachi. 4 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Chi trude jita atapáde aji. Chi trude jita atakꞌãri, oveja akꞌɨpari pakꞌuru padachi. 5 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mãga óoji ijãadamerã mɨ, ãra chonaarã Abraham, Isaac mãikꞌaapa Jacob Akꞌõre Waibɨapa pɨmaa unupida. 6 Ɨr̃ á pɨchi jua tꞌũamãi tꞌɨpáde aji. Moisepa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Ichi jua ẽtꞌa atakꞌãri, lepra kꞌayaapa tꞌo–tꞌoo baji nievekꞌa. 7 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Waya pɨchi jua tꞌũamãi tꞌɨpáde aji. Moisepa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Ẽtꞌa atakꞌãri, ichi jua aɨ naawedapemakꞌa baji. 8 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Ma naa unupida ãra kꞌĩrapite oonakꞌãri, ijãada–e pɨrã, chi tꞌẽepemata ijãadai. 9 Mamĩda ma omeeweda ijãada–e pɨrã, pania joi atáji Nilo todepema mãikꞌaapa eujãde weetꞌáaji. Mãga ookꞌãri, waa padariitꞌeeda aji. 10 Mamĩda Moisepa pꞌanauji: —Aai, Tachi Akꞌõre, mɨ pia pedeekꞌaa. Mɨ tꞌoruweda mɨ pi–ia pedeekꞌaada aji. 11 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —¿Kꞌaipa eperãarã itꞌai oojima? ¿Kꞌaipa eperãarã pedee atuapiparima maa–e pɨrã kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiparima? ¿Kꞌaipa eperãarã tau pia unupiparima maa–e pɨrã tau pꞌãriupiparima? ¿Mɨ, Tachi Akꞌõrepa mãga oopari–ekꞌã? 12 Wãj́ i. Mɨa pɨ pia pedeepiitꞌee. Ma awara mɨa jarapi kꞌinia bɨ pɨmaa jarateeitꞌeeda aji. 13 Mamĩda Moisés wã kꞌinia–e baji. Mapa mãgaji: —Aai, Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Mɨ kꞌãyaara awaraata pëipáde aji. 14 Maperã Tachi Akꞌõre kꞌĩraudachi Moisés ome mãikꞌaapa mãgaji: —Pɨ ɨ ̃pema Aarón aukꞌa Levideepa uchiada. Mɨa kꞌawa bɨ iru pi–ia pedeepari. Iru pɨ kꞌĩrachuude cheru mãikꞌaapa o–ĩadariitꞌee pɨ unukꞌãri. 15 Iru ome pedéeji mãikꞌaapa jaráji jõmaweda irua tꞌẽepai jaramerã. Parã pedeedakꞌãri, mɨ parã ome baitꞌee. Jarateeitꞌee mɨa parãmaa oopi kꞌinia bɨ. 16 Mɨa jarapi bɨkꞌa pɨa Aaronmaa jaraitꞌee mɨ pari mãikꞌaapa irua ma  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 4

106

pedee israelitaarãmaa jaraitꞌee. 17 Jãgɨ ́ pakꞌuru pɨchi ome atéeji. Jãgɨpa ooitꞌeeda aji, eperãarãpa ne–inaa waide unudakꞌaa.  

Moisés Egiptodee wãda

18  Mãpai

Moisés chi chãure Jetromaa wãpꞌeda, mãgaji: —Mɨ wã kꞌinia bɨda aji, Egiptodee mɨ ëreerã akꞌɨde kꞌawaitꞌee chokꞌai pꞌanɨ wa piu pꞌanɨ. Mãpai Jetropa mãgaji: —Pia wãpáde aji. 19 Moisés atꞌãri Madián eujãde bɨde, Tachi Akꞌõrepa irumaa mãgaji: —Egiptodee wãpáde aji, pɨ peedaitꞌee pꞌanadapꞌedaarã piudapꞌedaa perã. 20 Mãpai Moisepa chi wẽra chi warrarã ome bataupiji burro ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa Egiptodee wãjida. Ichi juade ateeji Tachi Akꞌõre pakꞌuru. 21 Ode wãdade Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Egiptode panakꞌãri, Faraón kꞌĩrapite mɨa jaradakꞌa óoji ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mamĩda mɨa iru kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiitꞌee israelitaarã uchiapinaamerã. 22 Iru mãga beekꞌãri, nãga jaráji: “Tachi Akꞌõrepa nãga jara bɨ: ‘Israelitaarã mɨ warra naapemakꞌa bɨ, ãra jɨrɨtꞌerada perã. 23 Ãra pëipáde a bɨ, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã maa–e pɨrã mɨa pɨ warra naapema peeitꞌee.’ ” 24 Moisés ichideerã ome ode wãdade kꞌeu wãkꞌãri, ãchi carpa eebai jira bɨjida. Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa Moisés peetꞌaaitꞌee paji. 25 Mapa chi wẽra Seforapa lowero mãudee ooda atapꞌeda, chi warra kꞌapꞌɨade tauchaa bɨji. Maapꞌeda chi warra me epa Moisés bɨɨrɨ tꞌõbaiji mãikꞌaapa mãgaji: “Na waa batꞌada kꞌaurepa pɨ atꞌãri mɨ kꞌima paitꞌeeda” aji. 26 Seforapa mãga jaraji chi warra kꞌapꞌɨade ma tauchaa bɨda perã Tachi Akꞌõrepa ichi kꞌima piupinaamerã. j  (Génesis 17.12) Maapꞌeda Tachi Akꞌõrepa Moisés wãpiji. 27 Moisés Egiptodee mãgá wãrude, Tachi Akꞌõrepa Aaronmaa mãgaji: “Wãpáde aji, pania wẽe bɨmaa Moisés kꞌĩrachuude.” Aaronpa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Unujida Tachi Akꞌõre ee apatade. Kꞌĩra ɨ ̃jida ãrapa saludaadakꞌãri oopatakꞌa. 28 Mãpai Moisepa Aaronmaa jaraji jõmaweda Tachi Akꞌõrepa jarada mãikꞌaapa ichimaa unupida. 29 Mãpai ãchi omeeweda wãjida israelitaarã poro waibɨarãmaa. 30 Aaronpa nepɨrɨji Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada mãikꞌaapa ãchia akꞌɨpijida chi pakꞌuru taama padaipari mãikꞌaapa Moisés jua tꞌorroodarida lepra kꞌayaapa.  























j 4.26 Abraham bapariikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa jaraji irua, irudeepa uchiadaitꞌeerãpa paara ãchi ɨmɨkꞌĩraarã kꞌapꞌɨade tauchaa bɨpidamerã. Moisés Abraham ãichakꞌe Israeldeepa uchiada pada perã, chi warra kꞌapꞌɨade tauchaa bɨipia bakꞌaji ma warra tꞌopꞌeda kꞌãima ocho pakꞌãri. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



107

Éxodo 4​, ​5

31 Maperã

israelitaarãpa ijãajida. Ũridakꞌãri Tachi Akꞌõrepa ãchi akꞌɨ bɨ mãikꞌaapa chupɨria kꞌawaa bɨ, bedabaidapꞌeda, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃jida. Moisés Aarón ome Faraón kꞌĩrapite wãdapꞌedaa

5

1   Maapꞌeda

Moisés Aarón ome Faraonmaa wãjida mãikꞌaapa mãgajida: —Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: “Mɨ pꞌuuru pidaarã wãpipáde a bɨ, eperãarã pꞌanadakꞌaamaa mɨ–itꞌee fiesta oonadamerã.” 2 Mãpai Faraonpa mãgaji: —¿Kꞌaima Tachi Akꞌõre, mɨa oomerã irua jara bɨkꞌa? Mɨa Tachi Akꞌõre kꞌawa–e bɨda aji. Ma awara israelitaarã pëi–epɨ. 3 Mãpai mãgajida: —Tai hebreorã Akꞌõre Waibɨa cheji tai ome unuitꞌee. Mapa wãdaitꞌee eperãarã pꞌanadakꞌaamaa. Kꞌãima õpee ode wãdaitꞌee. Mama panadakꞌãri, ne–animalaarã peedapꞌeda, paadaitꞌee tai Akꞌõre Waibɨa– itꞌee. Maa–e pɨrã irua tai peeyada ajida, kꞌayaa kꞌachiapa wa espadapa. 4 Mamĩda ma Egipto pidaarã reypa pꞌanauji: —Moisés mãikꞌaapa Aarón, ¿sãapꞌeda hebreorã ãchi mimiadeepa atee kꞌinia pꞌanɨma? ¡Ãra ichiakꞌau mimiapítɨ! 5 Ichiaba Faraonpa mãgaji: —Israelitaarã chokꞌara pꞌanɨta, ¿parãpa kꞌĩsia pꞌanɨ–ekꞌã aji, ãchi mimiadeepa ãyaa ateedaitꞌee? 6 Aɨ ewateweda Faraonpa mãgaji ma Egiptodepema mimiapipata poroorãmaa mãikꞌaapa ãrapa israelitaarã mimiapataarã akꞌɨpataadamerã bɨdapꞌedaarãmaa: —Hebreorã waapɨara mimiapítɨ. 7 Teenáatɨ ne–uu ewadapꞌedaamãipema ne–inaa pꞌooda yooro ome pꞌoiradamerã ladrillo oodakꞌãri. Ãchimaata ma ne–inaa pꞌooda atapítɨ. 8 Mamĩda ladrillo chokꞌara oopítɨ naaweda oopipatapꞌedaakꞌa. Israelitaarã kꞌoo–idaa pꞌanadairã, wã kꞌinia pꞌanɨda a pꞌanɨ, ne–animalaarã paade ãchi Akꞌõre Waibɨa–itꞌee. 9 Maperã waapɨara mimiapítɨ. Ɨĩ pináatɨ. Mãgá ũrida–e payada aji, seewa jarapataarãpa jara pꞌanɨ. 10 Aramãgá ma Egiptodepema poro waibɨarã mãikꞌaapa ãrapa israelitaarã mimiapataarã akꞌɨpataadamerã bɨdapꞌedaarã wãjida irua jaradakꞌa jarade ma mimiapataarãmaa: —Faraonpa jaraji taipa waa ne–uu ewadapꞌedaamãipema ne–inaa pꞌooda parãmaa teenaadamerã. 11 Pãchi juadoopa ma ne–inaa pꞌooda jɨrɨnadaipia bɨ mãikꞌaapa chi unurutamãi pꞌe atadaipia bɨ. Mamĩda ladrillo chokꞌara oodaipia bɨda aji, naawedapemakꞌa. 12 Aramãgá israelitaarãpa ne–uu ewadapꞌedaamãi jɨrɨnajida chi ne–inaa pꞌoo beeda yooro ome pꞌoiradapꞌeda, ladrillo oodaitꞌee. Egipto eujã jõmaade  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 5​, ​6

108

tꞌɨmɨ ́ wãjida ma ne–inaa pꞌooda jɨrɨde. 13 Mãga bɨde Faraón esclavoorã poro waibɨarãpa jarajida ladrillo chokꞌara oodamerã naawedapemakꞌa. Mamĩda maarepida pꞌũajara pꞌooda teeda–e paji. 14 Ma awara ãchia israelitaarã mimiapataarã akꞌɨpataadamerã bɨdapꞌedaarã sĩkꞌoojida mãikꞌaapa mãgajida: —¿Sãapꞌeda nuweda, idi pida parãpa oopida–e pꞌanɨma ajida, ladrillo chokꞌara naaweda oopipatapꞌedaakꞌa? 15 Mãpai ma israelitaarã ãrapa mimiapataarã akꞌɨpataadamerã bɨdapꞌedaarã Faraonmaa wãjida chupɨria iidide mãikꞌaapa mãgajida: —Tachi Rey Waibɨa, ¿sãapꞌeda pɨa pɨchi mimiapataarãmaa audupɨara mimiapimaa bɨma? 16 ¿Sãapꞌeda ne–inaa pꞌooda waa teeda–e pꞌanɨma? Mamĩda kꞌinia bɨ ladrillo chokꞌara aukꞌa oodamerã. Ma awara pɨ mimiapataarã poro waibɨarãpa tai sĩkꞌoo wãda. Ãchi kꞌaurepa tai na kꞌachiade pꞌanɨda ajida. 17 Mamĩda Faraonpa pꞌanauji: —¿Parã kꞌoo–idaa pꞌanapata–ekꞌã? Maperã jara nipapata: “Wãdaitꞌee ne–animalaarã paade Tachi Akꞌõre–itꞌee.” 18 Wãt́ ɨ mimiade. Ne–inaa pꞌooda waa teeda–epɨ. Mamĩda ladrillo chokꞌara oodaipia bɨda aji, naawedapemakꞌa. 19 Ma israelitaarã poroorã kꞌĩra pia–ee pꞌaneejida naawedapemakꞌa ladrillo chokꞌara oodaipia bɨda akꞌãri. 20 Mapa ãra Faraonmãiipa uchiarutade unudakꞌãri Moisepa, Aarón ome nɨmaa pꞌanɨ, 21 mãgajida: —Tachi Akꞌõrepa parãpa oomaa pꞌanɨ akꞌɨipia bɨ mãikꞌaapa parãmaa ne–inaa kꞌachia ooipia bɨ. Parã kꞌaurepa Faraonpa ichi mimiapataarã ome tai pia–ee akꞌɨ pꞌanɨ. Parã kꞌaurepa tai peedaitꞌee jɨrɨ pꞌanɨda ajida.  

















22  Mãpai

Moisés israelitaarã pari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

Moisepa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —Tachi Akꞌõre, ¿kꞌãare–itꞌee israelitaarãmaa nãgá kꞌachia oomaa bɨma? ¿Sãapꞌeda mɨ pëijima? 23 Mɨ Faraón ome pedeede chedakꞌãriipa, irua ne–inaa kꞌachia audupɨara oomaa bɨ pɨ eperãarãmaa. Mamĩda pɨa tai atꞌãri iru juadeepa kꞌaripa ata–e bɨda aji. 1  Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Taarã–e nɨde unudaitꞌee mɨa Faraón ome ooitꞌee bɨ. Mɨchi juapa mãga ookꞌãri, irua parã Egiptodeepa uchiapiitꞌee. Iruata jaraitꞌee wãdamerã.  

6



2  Mãpai

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mɨta Tachi Akꞌõre. 3 Mɨ unupikꞌãri Abrahammaa, Isaacmaa mãikꞌaapa Jacobmaa, jaraji mɨ tꞌɨ ̃jarapataadamerã ‘Jõmaarã Akꞌõre  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



109

Éxodo 6

Waibɨa’. k Maapai ãramaa jara–e paji mɨ ichiaba tꞌɨ ̃jarapataadamerã Tachi Akꞌõre. l 4 Mɨa ãra ome pacto ookꞌãri, jaraji ãradeepa uchiadaitꞌeerãmaa Canaán eujã teeitꞌee. Maapai ãra ma eujãde awaraa eujãdepemaarãkꞌa pꞌanapachida. 5 Ɨr̃ á mɨa unu bairã israelitaarã chupɨria chitoonɨ Egipto pidaarã juade, ma pactode jaradakꞌa ooitꞌee. 6 Mapa wãj́ i israelitaarãmaa mãikꞌaapa nãga jaráji: “Mɨ, Tachi Akꞌõrépata parã Egipto pidaarã juadeepa uchiapiitꞌee. Parã audú mimia pꞌanɨ esclavoorã perã. Mamĩda mɨa ne–inaa eperãarãpa waide unudakꞌaa ookꞌãri, mãɨrã miapiitꞌee mãikꞌaapa mãgá parã kꞌaripa ataitꞌee. 7 Mɨa parã israelitaarã jɨrɨtꞌeraitꞌee mɨchi pꞌuuru pidaarã padamerã mãikꞌaapa mɨ parã Akꞌõre Waibɨa paitꞌee. Mɨa parã Egipto pidaarã juadeepa uchiapikꞌãri, kꞌawadaitꞌee mɨ parã Akꞌõre Waibɨa. 8 Parã ma eujãdee ateeitꞌee mɨa juraada perã ma eujã teeitꞌee Abrahammaa, Isaacmaa mãikꞌaapa Jacobmaa. Mɨ, Tachi Akꞌõrépata mãga jara bɨ.” 9 Moisepa israelitaarã poro waibɨarãmaa mãga jaranaji. Mamĩda ijãa kꞌiniada–e paji, audú mimia chaaree mimia pꞌanadapꞌedaa perã Egipto pidaarã jua ekꞌari. 10 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: 11 —Wãj́ i Faraonmaa mãikꞌaapa jarapáde aji, israelitaarã Egiptodeepa wãpimerã. 12 Mamĩda Moisepa pꞌanauji: —Israelitaarãpa mɨ pedee ũridaamaa pꞌanɨ. ¿Sãgá Faraonpa mɨ pedee ũriyama aji, mɨ pedee atua pɨkꞌa bairã? 13 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Moisés, Aarón ome pëiji israelitaarãmaa mãikꞌaapa Faraonmaa jaranadamerã iruata ãchi pëiji israelitaarã Egiptodeepa uchiapidamerã.  



















Nãgɨ ́ chonaarãdeepa Moisés, Aarón ome uchiadapꞌedaa

14  Israeldeepa

uchiadapꞌedaa ëreerãdepema poro waibɨarã nãgɨɨrã paji: Israel warra naapema Rubendeepa uchiajida Janoc, Falú, Jezrón mãikꞌaapa Carmí. Mãgɨɨrãdeepa uchiadapꞌedaa ëreerã jõmaweda Rubendeepa uchiadapꞌedaarã paji. 15 Israel warra Simeondeepa uchiajida Jemuel, Jamín, Oad, Jaquín, Zojar mãikꞌaapa Saúl. Saúl Canaán eujãdepema wẽradeepa uchiada paji. Mãgɨɨrãdeepa uchiadapꞌedaa ëreerã jõmaweda Simeondeepa uchiapꞌedaarã paji.  

k 6.3 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa jara kꞌinia bɨ ‘Dios todopoderoso’. Pia jaraitꞌeera iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa iru jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, irude ijãa pꞌanɨ pɨjida wa ijãada–e pꞌanɨ pɨjida. l 6.3 Tachi Akꞌõre jara kꞌinia bɨ ‘Yo Soy’ wa ‘El Señor’. Abraham, Isaac mãikꞌaapa Jacobpa ma tꞌɨ ̃ kꞌawajida mĩda, atꞌãri kꞌawada–e paji iru ãra Akꞌõre pa kꞌinia bada. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 6​, ​7

110

16  Israel

warra Leví ciento treinta y siete años baji na pꞌekꞌau eujãde. Irudeepa na warrarã uchiajida; chi naapemadeepa tꞌẽepema parumaa: Guersón, Coat mãikꞌaapa Merari. 17 Guersondeepa na warrarã uchiajida: Libní mãikꞌaapa Simí, ãradeepa uchiadapꞌedaarã paara. 18 Leví warra Coat ciento treinta y tres años baji na pꞌekꞌau eujãde. Irudeepa na warrarã uchiajida: Amirán, Izar, Hebrón mãikꞌaapa Uziel. 19 Leví warra Merarideepa na warrarã uchiajida: Majlí mãikꞌaapa Musí. Mãga paji Leví warrarãdeerã; chi naapemadeepa tꞌẽepema parumaa. 20 Coat warra Amirán miakꞌãiji chi chĩapa chõtrãa Jocabed ome. Mãgɨpa tꞌoji Aarón mãikꞌaapa Moisés. Ãchi akꞌõre Amirán ciento treinta y siete años baji na pꞌekꞌau eujãde. 21 Coat warra Izardeepa uchiajida Coré, Néfeg mãikꞌaapa Zicrí. 22 Coat warra Uzieldeepa uchiajida Misael, Elzafán mãikꞌaapa Sitri. 23 Amirán warra Aarón miakꞌãiji Elisabet ome. Ma wẽra Aminadab kꞌau paji mãikꞌaapa chi ɨ ̃pema Naasón paji. Elisabetpa nãgɨ ́ warrarã tꞌoji: Nadab, Abiú, Eleazar mãikꞌaapa Itamar. 24 Izar warra Coredeepa uchiajida Asir, Elcaná mãikꞌaapa Abiasaf. Mãɨrãdeepa uchiadapꞌedaarã jõmaweda coreitaarã apachida. 25 Aarón warra Eleazar miakꞌãiji Futiel kꞌau ome. Mãgɨ ́ wẽrapa warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃jarapachida Finés. Mãgɨɨrã jõmaweda Levideepa uchiadapꞌedaarã paji. Ãra ãchideerã poro waibɨarã paji chi warra naapemadeepa tꞌẽepema parumaa. 26 Tachi Akꞌõrepa jaraji ma Levideepa uchiadapꞌedaarã Aaronpa mãikꞌaapa Moisepa ome israelitaarã Egipto eujãdeepa ãchi ëreerã chaachaa uchia atadamerã mãikꞌaapa ãyaa wãdamerã. 27 Ma Aarón, Moisés ome pedeejida Faraón ome, irua israelitaarã ichi eujãdeepa pëimerã.  





















28  Moisés

29 —Mɨta

Tachi Akꞌõrepa Moisés, Aarón ome jɨrɨtꞌerada

Egipto eujãde bakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa irumaa mãgaji: Tachi Akꞌõre. Jarapáde aji, Faraonmaa mɨa jõmaweda pɨmaa

jararu. 30 Mamĩda Moisepa pꞌanauji: —Mɨchi Waibɨa, mɨ pia pedeekꞌaa. ¿Sãgá Faraonpa mɨ pedee ũriyama? aji. 1  Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mɨ pari pɨ Faraón kꞌĩrapite wãitꞌee mãikꞌaapa mama pɨa ne–inaa mɨa oopi bɨkꞌa ooitꞌee. Mamĩda pɨ ɨ ̃pema Aarón pɨ pari pedeeitꞌee. 2 Pɨa irumaa jõmaweda mɨa jara bɨkꞌa jaraitꞌee. Mãpai irua jaraitꞌee Faraonmaa israelitaarã pëimerã Egipto eujãdeepa. 3 Mamĩda mɨa Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiitꞌee pëinaamerã. Mãga nɨde Egipto eujãde mɨa ne–inaa chokꞌara eperãarãpa waide unudakꞌaa unupiitꞌee. 4 Mamĩda Faraonpa ũriamaa  

7









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



111

Éxodo 7

baitꞌee parãpa jararuta. Maperã mɨa ne–inaa chokꞌara ooitꞌee Egiptode mãikꞌaapa mɨ eperãarã, israelitaarã, mamãikꞌaapa uchiapiitꞌee. 5 Mɨa mãga ookꞌãri, Egipto pidaarãpa kꞌawadaitꞌeeda aji, mɨ Tachi Akꞌõre. 6 Moisepa Aarón ome jõmaweda oojida Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 7 Moisés ochenta años iru baji; jõdee Aarón ochenta y tres años iru baji Faraón kꞌĩrapite pedeenadakꞌãri.  





8  Wãdai

Aaronpa pakꞌuru anipapari

naaweda, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãikꞌaapa Aaronmaa mãgaji: 9 —Faraonpa iidikꞌãri parãpa oodamerã ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa, nãga óoji. Jaráji Aaronmaa ichi pakꞌuru anipapari atapꞌeda, te jãde batꞌatꞌaamerã Faraón kꞌĩrapite, mãgá taama padaimerã. 10 Maapꞌeda Moisés Aarón ome wãjida Faraonmaa Tachi Akꞌõrepa jarapida jarade. Oojida jõma irua jaradakꞌa Faraón kꞌĩrapite mãikꞌaapa poro waibɨarã ichi ekꞌari beerã kꞌĩrapite. Aaronpa ichi pakꞌuru te jãde batꞌatꞌaakꞌãri, taama padachi. 11 Mãga unukꞌãri, Faraonpa kꞌĩsia kꞌawaa beerã mãikꞌaapa petau tau kꞌawaa beerã tꞌɨ ̃ pëiji. Pachedakꞌãri, ãrapa aukꞌa oojida, secreto kꞌawaa pꞌanadapꞌedaa perã. 12 Ãchi pakꞌuru anipapatapꞌedaa batꞌatꞌaadakꞌãri, aukꞌa taama padachida. Mamĩda Aarón pakꞌuru taama padaridapa chi apemaarãde kꞌokꞌooji. 13 Faraonpa ma jõma unuji mĩda, ijãa–e paji, kꞌɨɨrɨ kꞌisuadariida perã Tachi Akꞌõrepa naaweda jaradakꞌa.  









14  Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa pania waa papida

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisua bairã, israelitaarã pëiamaa bɨ. 15 Maperã nu tapꞌedaweda Faraón Nilo to idee wãi naaweda, pɨ wãipia bɨ iru nɨde to ide ma pakꞌuru taama padaipari ome. 16 Iru mama pakꞌãri, jaráji: “Tachi Akꞌõre, hebreorã Akꞌõre Waibɨapa mɨ pëiji nãga jaramerã: ‘Mɨ eperãarã wãpipáde aji, eperãarã pꞌanadakꞌaamaa, mama mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã.’ Mamĩda pɨ kꞌɨɨrɨ kꞌisua bairã mãga ooamaa bɨ. 17 Mapa Tachi Akꞌõrepa jara bɨ: ‘Ɨr̃ á kꞌawaaitꞌeeda aji, Mɨta Tachi Akꞌõre.’ Mɨa na pakꞌurupa na todepema paniamaa wɨkꞌãri, waa padariitꞌee. 18 Chikꞌo aɨde nɨ ̃bɨ piukꞌoodariitꞌee mãikꞌaapa pania mikꞌia ũu beeitꞌee. Maperã Egipto pidaarãpa na pania todaamaa pꞌaneedaitꞌeeda” aji. 19 Ma awara Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Jaráji Aaronmaa ma pakꞌuru toidaa ɨamerã Egiptodepema to chakꞌe beemaa, lago beemaa mãikꞌaapa pania tꞌɨpata pozo beemaa, ma pania jõmaweda waa padaimerã. Mãgá Egipto eujã jõmaade waa unudaitꞌeeda aji, pania tꞌɨpata pakꞌurudee oodade, mãudee oodade paara.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 7​, ​8

112

20  Moisepa

Aarón ome oojida Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Aaronpa Nilo todepema pania tꞌõbaiji ma pakꞌurupa Faraón kꞌĩrapite mãikꞌaapa poro waibɨarã iru jua ekꞌari beerã kꞌĩrapite. Mãpai pania jõmaweda waa padachi. 21 Chikꞌo jõmaweda aɨde pꞌanadapꞌedaa kꞌiniidachida. Eperãarãpa madepema pania pꞌoyaa todakꞌaa paji, mikꞌia bada perã. Egipto eujã jõmaade waa unujida. 22 Mamĩda Egiptodepema petau tau kꞌawaa beerãpa aukꞌa oojida. Mapa Faraonpa ijãa–e paji, kꞌɨɨrɨ kꞌisua bada perã Tachi Akꞌõrepa naaweda jaradakꞌa. 23 Ichi palaciodee wãji, ichi–itꞌee pꞌua–e bada perã Tachi Akꞌõrepa oopida. 24 Nilo to ide Egipto pidaarãpa eujãde uria kꞌorojida pania bëisãa todaitꞌee, toida wẽ–e pada perã. 25 Tomiamaa Tachi Akꞌõrepa Moisés waya Faraonmaa pëiji.  









8

1   Tachi

Tachi Akꞌõrepa baso chokꞌara Egipto eujãdee pëida

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Faraonmaa jaranapáde aji: “Tachi Akꞌõrepa nãga jara bɨ: ‘Mɨ eperãarã wãpipáde a bɨ, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã. 2 Mãga oo–e pɨrã, mɨa baso chokꞌara pɨ eujãdee pëiitꞌee. 3 Toida chokꞌara paraaitꞌee. Toiduupa uchiadaitꞌee mãikꞌaapa tꞌĩudaitꞌee pɨ palaciode, pɨ kꞌãiparimãi, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerã tede, apemaarã Egiptodepemaarã tede, pan ɨ ̃pɨpatamãi, pan masa oopatamãi paara. 4 Ichiaba batau chedaitꞌee pɨ ɨ ̃rɨ, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerã ɨ ̃rɨ, apemaarã eperãarã jõmaarã ɨ ̃rɨ paara.’ ” 5 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Aaronmaa jarapáde aji, ma pakꞌuru toidaa ɨamerã, to jõmawedamaa, to chakꞌe jõmawedamaa, mãikꞌaapa lago jõmawedamaa, baso chokꞌara uchiadamerã Egipto pidaarã eujãde. 6 Aaronpa mãga ookꞌãri, Egipto eujã jõmaade baso chokꞌara uchiajida. 7 Mamĩda petau tau kꞌawaa beerãpa aukꞌa oojida. 8 Mãpai Faraonpa jara pëiji Moisés, Aarón ome chedamerã mãikꞌaapa ãramaa mãgaji: —Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨtɨ ̃́ baso namãikꞌaapa ãyaa wãpimerã. Mãga ooruta pɨrã, mɨa hebreorã pëiyada aji, iru–itꞌee ne–animalaarã paanadamerã. 9 Moisepa pꞌanauji: —¿Sãapai kꞌinia bɨma aji, mɨa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃merã pɨ pari, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerã pari mãikꞌaapa apemaarã eperãarã pari, na baso parã tedeepa ãyaa wãdamerã mãikꞌaapa Nilo todepai pꞌaneedamerã? 10 Faraonpa pꞌanauji: —Nu mãga oopáde aji. Moisepa mãgaji: —Mãgara nu mãga ooitꞌee, pɨa kꞌawaamerã awaraa wẽ–e Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨakꞌa. 11 Na baso ãyaa wãdaitꞌee parã tedeepa mãikꞌaapa toidapai pꞌaneedaitꞌee.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



113

Éxodo 8

12  Maapꞌeda

Moisés, Aarón ome uchiajida Faraón palaciodeepa. Moisepa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌãri, 13 Tachi Akꞌõrepa baso teeda pꞌanadapꞌedaa, te ãukꞌidaa pꞌanadapꞌedaa mãikꞌaapa pꞌuurudeepa taawa pꞌanadapꞌedaa piupikꞌooji. 14 Mãpai Egipto pidaarãpa ma baso pꞌedapꞌeda, chokꞌara pëi jẽra bɨjida. Mapa Egipto eujã jõmaade mikꞌia jo nɨ ̃beeji. 15 Faraonpa mãga unuji mĩda mãikꞌaapa kꞌawaji mĩda waa baso uchiada–e pꞌanɨ, israelitaarã pëi–e paji, kꞌɨɨrɨ kꞌisua bada perã Tachi Akꞌõrepa naaweda jaradakꞌa.  





16  Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Egipto eujãdee moscora pëida

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Jarapáde aji, Aaronmaa ma pakꞌurupa yooro pꞌoramaa wɨmerã, madeepa moscora uchiadamerã. 17 Mãga ooji. Aaronpa ma yooro pꞌoramaa wɨkꞌãri, Egiptodepema yooro pꞌora jõmaweda mosco pakꞌoodachi. Moscopa eperãarã mãikꞌaapa ne–animalaarã kꞌaamaa pꞌaneejida. 18 Egiptodepema petau tau kꞌawaa beerãpa ichiaba mosco uchiapi kꞌinia pꞌanajida. Mamĩda pꞌoyaa ooda–e paji. Mãgá moscopa eperãarã, ne–animalaarã paara audupai kꞌaapachida. 19 Mãpai chi petau tau kꞌawaa beerãpa Faraonmaa mãgajida: —Akꞌõre Waibɨ ́apata nãga oo bɨda ajida. Mamĩda Faraonpa ijãa–e paji, kꞌɨɨrɨ kꞌisua bada perã Tachi Akꞌõrepa naaweda jaradakꞌa.  





Tachi Akꞌõrepa Egipto eujãdee sĩtara pëida

20  Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Nu tapꞌedaweda Faraón toidaa wãitꞌee. Mapa tapꞌedaweda pꞌirabáiji mãikꞌaapa nãga jaranáji: “Tachi Akꞌõrepa nãga jara bɨ: ‘Mɨ eperãarã pëipáde a bɨ, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã. 21 Mãga oo–e pɨrã, mɨa sĩta pëiitꞌee pɨmaa, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerãmaa, apemaarã Egipto pidaarãmaa mãikꞌaapa parã jõmaarã temaa paara. Chokꞌara paraaitꞌee mãikꞌaapa ma sĩtapa parã eujã ipurudariitꞌee. 22 Mamĩda mɨa mãga ookꞌãri, mãga oo–e paitꞌee Gosén eujã, mɨ eperãarã pꞌanapata eujãde. Jãma sĩta apida unuda–e paitꞌee. Mãgapɨ pɨa kꞌawaitꞌee mɨ, Tachi Akꞌõre, na eujãde bɨ. 23 Mɨchi eperãarã pipɨara akꞌɨitꞌee përé kꞌãyaara. Nu pɨa unuitꞌeeda a bɨ, ma ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa.’ ” 24 Tachi Akꞌõrepa ooji ichia jaradakꞌa. Sĩta cho–kꞌara pëiji Faraón palaciomaa, poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã temaa, mãikꞌaapa jõmaarã Egiptodepemaarã temaa. Ne–inaa jõmaweda ma sĩtapa ãrikꞌoojida. 25 Mãpai Faraonpa atapiji Moisés, Aarón ome mãikꞌaapa mãgaji: —Wãdapáde aji, hebreorã jõmaweda pãchi Akꞌõre Waibɨa–itꞌee ne– animalaarã paade. Mamĩda Egipto eujãdeepa uchianaadapáde aji. 26 Moisepa pꞌanauji:  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 8​, ​9

114

—Mãga pꞌoyaa ooda–e. Egipto pidaarãpa ne–animalaarã ũkꞌuru peedakꞌaa ãra–itꞌee kꞌachia bairã. Maperã ãchi taide mãgɨ ́ ne–animalaarã tai Akꞌõre Waibɨa–itꞌee peeruta pɨrã, ãrapa tai mãupa batꞌa peedayada aji. 27 Tai wãdaipia bɨ ode kꞌãima õpee eperãarã pꞌanadakꞌaamaa. Mama ne– animalaarã paadaitꞌeeda aji, tai Akꞌõre Waibɨapa jaradakꞌa. 28 Mãpai Faraonpa mãgaji: —Mɨa parã pëiitꞌee eperãarã pꞌanadakꞌaamaa, mama ne–animalaarã paadamerã parã Akꞌõre Waibɨa–itꞌee. Mamĩda tꞌɨmɨ ́ wãdaikꞌaraa bɨ. Ɨr̃ á mɨ pari parã Akꞌõre Waibɨamaa chupɨria iidipáde aji. 29 Moisepa pꞌanauji: —Mɨ namãikꞌaapa uchiakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌee, irua nu parã jõmaarã tedeepa ma sĩta ãyaa pëimerã. Mamĩda waa tai kꞌũranáaji mãikꞌaapa jaranaapáde aji, wãnaadamerã ne–animalaarã paade Tachi Akꞌõre–itꞌee. 30 Moisés Faraón palaciodeepa uchiakꞌãri, iru pari Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji. 31 Tachi Akꞌõrepa ooji Moisepa iididakꞌa. Ma sĩta jõmaweda ãyaa pëiji Faraón palaciodeepa, poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã tedeepa mãikꞌaapa apemaarã Egipto pidaarã jõmaarã tedeepa. 32 Mamĩda Faraón atꞌãri kꞌɨɨrɨ kꞌisua bada perã, israelitaarã pëi–e paji.  











9

Tachi Akꞌõrepa Egiptodepema ne–animalaarã kꞌayaapida

1   Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Faraonmaa wãj́ i mãikꞌaapa nãga jaráji: “Tachi Akꞌõre, hebreorã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: ‘Mɨ eperãarã pëipáde a bɨ, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã.’ 2 Irua jara bɨkꞌa oo kꞌinia–e bɨ pɨrã mãikꞌaapa iru eperãarã atꞌãri pëi–e pɨrã, 3 ichi juapa parã Egipto pidaarã ne–animalaarã pꞌuurudeepa taawa pꞌanɨɨrãmaa kꞌayaa kꞌachia baripiitꞌee. Piudayada a bɨ, caballoorã, burroorã, camelloorã, pꞌakꞌaarã, ovejaarã mãikꞌaapa chivoorã. 4 Mamĩda tai Akꞌõre Waibɨapa israelitaarã pia akꞌɨitꞌeeda a bɨ, mãikꞌaapa ãra ne–animalaarã pia akꞌɨitꞌeeda a bɨ, apida piunaadamerã.” 5 Ichiaba Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Nuta mãga ooitꞌeeda aji. 6 Aɨ norema Tachi Akꞌõrepa ooji ichia jaradakꞌa. Egiptodepemaarã pꞌakꞌaarã jõmaweda kꞌiniijida. Mamĩda israelitaarã pꞌakꞌaarã apida piuda–e paji. 7 Faraonpa ichi mimiapataarã pëiji israelitaarã pꞌanapatapꞌedaamaa ãra ne–animalaarã akꞌɨde. Mamĩda apida piu unuda–e paji. Faraonpa mãga kꞌawaji mĩda, kꞌɨɨrɨ kꞌisua beeji mãikꞌaapa israelitaarã pëi–e paji.  











8  Mãpai

Tachi Akꞌõrepa Egipto pidaarã aidapa kꞌayaapida

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãikꞌaapa Aaronmaa mãgaji: —Chokꞌo paapatamãi wãdapꞌeda, itꞌabarre pꞌora juapa tꞌoi atátɨ mãikꞌaapa Moisepa ma itꞌabarre pꞌora ɨtꞌaa pꞌóji Faraón kꞌĩrapite. 9 Ma  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



115

Éxodo 9

itꞌabarre pꞌora kꞌaurepa Egipto eujã jõmaade aida paraaitꞌee. Eperãarã kꞌapꞌɨade, ne–animalaarã kꞌapꞌɨade paara bariitꞌeeda aji. 10 Mapa Moisés, Aarón ome itꞌabarre pꞌora tꞌoi atadapꞌeda, Faraonmaa wãjida. Mama iru kꞌĩrapite Moisepa ma itꞌabarre pꞌora ɨtꞌaa pꞌokꞌãri, eperãarã, ne–animalaarã paara aida–idaakꞌoodachida. 11 Petau tau kꞌawaa beerã pꞌoyaa Moisés kꞌĩrapite wãda–e paji, ãchi, apemaarã Egipto pidaarãkꞌa aida–idaa pꞌanadapꞌedaa perã. 12 Moisepa mãga ooji mĩda, Tachi Akꞌõrepa Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiji Moisés pedee Aarón pedee ome ũriamaa bamerã, Tachi Akꞌõrepa naaweda jaradakꞌa.  





13  Mãpai

Tachi Akꞌõrepa pajãdeepa hielo kꞌoi taukꞌa baaipida

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Tapꞌedaweda wãj́ i Faraonmaa mãikꞌaapa nãga jaráji. “Tachi Akꞌõre, hebreorã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: ‘Mɨ eperãarã pëipáde a bɨ, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã. 14 Mãga–e pɨrã, mɨa ne–inaa kꞌachiara ooitꞌee pɨmaa, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerãmaa mãikꞌaapa pɨ eperãarãmaa. Mãgá kꞌawaadaitꞌee awaraa Akꞌõre Waibɨa mɨkꞌa wẽ–e. 15 Naaweda mɨchi juapa parãmaa kꞌayaa audú kꞌachia baripikꞌaji mãikꞌaapa parã jõmaweda jõpikꞌaji. 16 Mamĩda mãga oo–e paji. Pɨ, pɨchi aukꞌaarã atꞌãri chokꞌai pꞌanɨ mɨa parã kꞌapꞌɨa pari na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarãmaa akꞌɨpi kꞌinia bairã Mɨta Tachi Akꞌõre. 17 Mamĩda pɨ audua bairã, mɨ eperãarã wãpiamaa bɨ. 18 Maperã nu parã eujãde audú hielo kꞌoi taukꞌa baaipiitꞌeeda a bɨ. Eperãarã Egipto eujãde pꞌaneedakꞌãriipa waide mãpemaarãpa mãga unudakꞌaa. 19 Mapa parã ne–animalaarã atꞌãri chokꞌai pꞌanɨɨrã jɨ ̃apítɨ te ekꞌari mãikꞌaapa eperãarã teeda pꞌaneepítɨ. Taawa pꞌaneeruta pɨrã, ma hielo kꞌoi taukꞌa baairupa piudayada’ ” a bɨ. 20 Mãga ũridakꞌãri, poro waibɨarã Faraón jua ekꞌari beerã ũkꞌuru pꞌerajida mãikꞌaapa ãchi esclavoorã teedaa tꞌĩupijida mãikꞌaapa ne– animalaarã te ekꞌari tꞌĩupijida. 21 Mamĩda awaraarãpa ijãada–e paji. Maperã ãchi ne–animalaarã ichiakꞌau taawa bëijida. 22 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Pɨ jua ɨtꞌaa ɨapáde aji, Egipto eujã jõmaade hielo kꞌoi taukꞌa baaimerã eperãarã ɨ ̃rɨ, ne–animalaarã ɨ ̃rɨ, ne–inaa kꞌarra ɨ ̃rɨ paara. 23 Mãpai Moisepa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Ichi pakꞌuru anipapariida ɨtꞌaa ɨakꞌãri, hielo kꞌoi taukꞌa baaiji Egipto eujã jõmaade. Ichiaba pa tau pꞌorepꞌorepari nɨ ̃beeji. 24 Ma hielo audú golpe baaiji mãikꞌaapa audú pa baai nɨ ̃baji. Egipto pidaarã ãchobeedachida, waide mãga unudakꞌaa pada perã. 25 Ma hielo baaiji eperãarã ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa ne–animalaarã ɨ ̃rɨ. Ma awara ma hielopa ne–inaa kꞌarra jõpiji mãikꞌaapa pakꞌuru ãrikꞌooji. 26 Mamĩda Gosén eujãde israelitaarã pꞌanadapꞌedaamãi, hielo tau apida baai–e paji. 27 Mãpai Faraonpa jara pëiji Moisés, Aarón ome chedamerã. Ichi kꞌĩrapite pachedakꞌãri, mãgaji:  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 9​, ​10

116

—Mɨ kꞌaurépata nãga nɨ ̃bɨda aji. Parã Akꞌõre Waibɨa kꞌaurepa–e. Mɨa mɨchi aukꞌaarã ome israelitaarãmaa kꞌachia oojida. 28 Ɨtꞌaa iidítɨ parã Akꞌõre Waibɨamaa na hielo tau, pa jĩwaa nɨ ̃bɨ ome wẽpapimerã. Irua mãga ooru pɨrã, mɨa parã pëiyada aji. 29 Moisepa pꞌanauji: —Pꞌuurudeepa uchiakꞌãri, mɨ jua ɨtꞌaa ɨaitꞌee mãikꞌaapa ɨtꞌaa iidiitꞌee Tachi Akꞌõremaa, na hielo waa baaipinaamerã mãikꞌaapa waa pa tꞌopinaamerã. Mãgá parãpa kꞌawaadai na eujã Tachi Akꞌõredé. 30 Mamĩda mɨa kꞌawa bɨ pɨa, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerã ome waide wãara tai Akꞌõre Waibɨa waaweeda–e pꞌanɨ. 31 (Lino kꞌarra uuda jõmaweda jõji, chi pꞌono ãridapꞌedaa perã mãikꞌaapa cebada tau uuda ãrikꞌoodachi, chi kꞌɨmɨ chakꞌeerã jõma jurrukꞌoodapꞌedaa perã ma hielo baaidapa. 32 Mamĩda trigo tau uuda mãikꞌaapa centeno tau uuda atꞌãri pia baji, tꞌẽepai chi pꞌono tꞌonodaitꞌee pada perã.) 33 Faraón ome pedee bapꞌeda, Moisés pꞌuurudeepa taawaa uchiaji. Mama ichi jua ɨtꞌaa ɨakꞌãri Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, ma hielo kꞌoi taukꞌa baai nɨ ̃bada, kꞌoi paara wẽpadachi mãikꞌaapa waa pa tꞌo–e paji. 34 Mamĩda Faraonpa unukꞌãri waa hielo kꞌoi ome baai–e bɨ mãikꞌaapa waa pa jĩwaa–e bɨ, waya tꞌãri kꞌachiadachi, poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã paara. 35 Israelitaarã atꞌãri pëi–e paji, kꞌɨɨrɨ kꞌisua bada perã Tachi Akꞌõrepa naaweda jaradakꞌa.  















10

Tachi Akꞌõrepa Egipto pidaarãmaa sisi chokꞌara pëida

1   Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Waya Faraonmaa wãj́ i. Mɨa iru, poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã ome kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiji mɨ jua ãramaa unupi kꞌinia bairã. 2 Ichiaba mãga ooji pɨa nepɨrɨmerã pɨ warrarãmaa mãikꞌaapa pɨ ãichakꞌeerãmaa sãgá mɨa Egipto pidaarã oo iru baji mãikꞌaapa ãchi tꞌãide mɨa ne–inaa ooda; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mãgá parãpa kꞌawaadaitꞌeeda aji, mɨta Tachi Akꞌõre. 3 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisés, Aarón ome waya Faraonmaa pëiji. Mãganajida: —Tachi Akꞌõre, tai hebreorã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara pëiru: “¿Sãapai pɨa ooitꞌeema mɨa jara bɨkꞌa? Mɨ eperãarã pëipáde a bɨ, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã. 4 Maa–e pɨrã nu sisi pëiitꞌee pɨ eujã jõmaade. 5 Audú chokꞌara chedaitꞌee perã, eujã unuda–e paitꞌee. Ne–uu kꞌarra mãikꞌaapa pakꞌuru hielo baaidapa ãri–ee beeda jõmaweda kꞌokꞌoodaitꞌee. 6 Parã Egipto pidaarã te sisipa ipurukꞌoodariitꞌee. Chonaarãpa unudapꞌedaa kꞌãyaara chokꞌaraara paraaitꞌeeda” a bɨ. Mãga jarapꞌeda, Moisés, Aarón ome Faraón palaciodeepa uchiajida. 7 Mãpai poro waibɨarã Faraón jua ekꞌari beerãpa mãgajida: —¿Sãapai jã eperãpa tachi ichiakꞌau bɨitꞌeema? Israelitaarã pëí ji ãchi Akꞌõre Waibɨa apatamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã. ¿Pɨa kꞌawa–e bɨkꞌã ajida, tachi eujã jõdai wã?  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



117

Éxodo 10

8  Mãpai

Faraonpa waya jara pëiji Moisés, Aarón ome chedamerã. Ãra pachedakꞌãri, irua mãgaji: —Wãt́ ɨ Tachi Akꞌõre, pãchi Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. ¿Kꞌairãta wãdaitꞌeema? aji. 9 Moisepa pꞌanauji: —Jõmaweda wãdaitꞌee; chonaarã, wẽraarã, warrarã paara, Tachi Akꞌõre–itꞌee fiesta oodaitꞌee perã. Tai ovejaarã, chivoorã, pꞌakꞌaarã paara ateedaitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõre–itꞌee paadaitꞌee. 10 Mamĩda Faraonpa mãgaji: —¿Mɨ kꞌũradaitꞌee kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã? ¿Wãara ijãa pꞌanɨkꞌã pãchi Akꞌõre Waibɨapa parã kꞌaripa cheitꞌee? ¿Kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã mɨa parã jõmaweda pëiitꞌee? 11 ¡Mãga–epɨ! Ɨmɨkꞌĩraarã aupai pëiyada aji, wãara wã kꞌinia pꞌanɨ pɨrã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de Tachi Akꞌõremaa. Mãga jarapꞌeda, Faraonpa jaraji poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerãmaa Moisés, Aarón ome ichimãiipa jëretꞌaadamerã. 12 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Jua ɨapáde aji, Egipto eujã ɨ ̃rɨ sisi chokꞌara chedamerã mãikꞌaapa kꞌokꞌoodamerã ne–inaa kꞌarra hielo baaikꞌãri piuda–e padapꞌedaa. 13 Moisepa mãga ooji. Ichi pakꞌuru anipapariida ɨakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa nãu pꞌuapiji oriente eereepa, ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida. Mãgá aɨ norema sisi chokꞌara Egipto eujãde nɨ ̃ba cheji. 14 Egipto eujã jõmaade chokꞌara baai chejida. Chonaarãweda eperãarãpa waide mãgá sisi chokꞌara unudakꞌaa paji mãikꞌaapa Egiptode waa mãga unudakꞌaa paitꞌee. 15 Eujã pꞌoyaa unudakꞌaa paji ma sisi kꞌaurepa. Ne–uu kꞌarra hielo baaidapa ãri–ee beeda jõmaweda kꞌokꞌoojida, nejõ, kꞌiru mãikꞌaapa pꞌũajara wẽe beerumaa. 16 Aramata Faraonpa Moisés Aarón ome atapiji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨa wãara kꞌachia ooji Tachi Akꞌõre, parã Akꞌõre Waibɨamaa mãikꞌaapa parãmaa. 17 Mɨa kꞌachia ooda waya perdonáatɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadapáde aji, parã Akꞌõre Waibɨamaa na sisi ãyaa pëimerã. 18 Moisés Faraonmãiipa uchiapꞌeda, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji. 19 Mãpai Tachi Akꞌõrepa nãu pꞌuapiji occidente eereepa ma sisi ateemerã Mar Rojodee. m Maperã Egipto eujãde sisi apida bee–e paji. 20 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiji israelitaarã pëinaamerã.  























21 Mãpai

Tachi Akꞌõrepa Egipto eujã pꞌãriupida

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Pɨ jua ɨtꞌaa ɨapáde aji, Egipto eujã jõma audú pꞌãriudaimerã eperãarã ãchobeedarutamaa. 22 Mãga ooji. Ewari õpee Egipto eujãde audú pꞌãriu baji. 23 Egipto pidaarã ãyaa wãdakꞌaa paji ãchi te ikꞌaawa pꞌanadapꞌedaarãmaa paara,  

m 10.19 Hebreo



pedeede Mar Rojo tꞌɨ ̃jarapata ‘pꞌusa ide totora–idaa jira bɨ’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 10​, ​11

118

pꞌoyaa unudakꞌaa pada perã. Jõdee Gosén eujãde mãikꞌaapa israelitaarã tede ɨ ̃daa baji. 24 Mãga nɨ ̃bakꞌãri, Faraonpa Moisés waya atapiji mãikꞌaapa mãgaji: —Wãt́ ɨ israelitaarã jõmaweda, pãchi warrarã paara, parã Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Mamĩda parã ovejaarã, pꞌakꞌaarã ome atabëidapáde aji. 25 Mamĩda Moisepa pꞌanauji: —¡Mãga–epɨ! Pɨa tai ne–animalaarã paara pëiitꞌee, taipa peedamerã mãikꞌaapa paa jõpidamerã Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨa–itꞌee. 26 Tai ne– animalaarã jõmaweda ateedaitꞌee. Maarepida atabëida–eda aji, kꞌawada–e pꞌanadairã chisãgɨta Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨapa taimaa paapiitꞌee. 27 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisuapida perã, atꞌãri pëi kꞌinia–e paji. 28 Mapa Faraonpa Moisemaa mãgaji: —¡Mɨ kꞌĩrapite waa chenáaji! Waya cheru pɨrã, mɨa pɨ peepiyada aji. 29 Moisepa pꞌanauji: —Pɨa jara bɨkꞌa ooitꞌeeda aji. Mɨ waa che–eda aji.  











Tachi Akꞌõrepa jarada Egipto pidaarã warrarã naapemaarã piupiitꞌee

11

1   Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Faraonmaa mãikꞌaapa Egipto pidaarãmaa awaraa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. Mãga ookꞌãri, Faraonpa parã uchiapiitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee parã waa chenaadamerã. 2 Mamĩda mɨa mãga ooi naaweda, jarapáde aji, israelitaarã ɨmɨkꞌĩraarãmaa, wẽraarãmaa paara netꞌaa nẽedee ooda, pꞌaratꞌadee ooda iidinadamerã ãchi te ikꞌaawa pꞌanapataarãmaa. 3 (Maapai Tachi Akꞌõrepa Egipto pidaarã tꞌãri piapiji israelitaarã ome. Ma awara ma kꞌaurepa Egipto pidaarãpa, poro waibɨarã Faraón jua ekꞌari beerãpa paara Moisés tꞌo pꞌanajida.) 4 Mãpai Moisepa Faraonmaa nãga jaraji: —Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨda aji: ‘‘Esapɨte mɨ Egiptode wãyaaitꞌeeda a bɨ. 5 Mãgá wãyaa wãkꞌãri, Egipto pidaarã warra naapemaarã jõmaweda piudaitꞌee; Faraón warra naapemadeepa esclava chupɨriara bɨ kꞌũrumade nebapari warra naapema parumaa. Ãra ovejaarã, chivoorã, pꞌakꞌaarã paara naapɨara tꞌoda jõmaweda aukꞌa piudaitꞌee. 6 Egipto eujã jõmaade eperãarã tꞌãri pꞌuapa jẽedaitꞌee. Egiptode waide mãga unudakꞌaa mãikꞌaapa waa mãga unudakꞌaa paitꞌee. 7 Mamĩda israelitaarã tꞌãide eperãarã kꞌãiwee pꞌanadaitꞌee. Parã usaarã jida piruda–e paitꞌee ãra uchiadakꞌãri ãchi ne–animalaarã ome. Mãga pꞌasakꞌãri, parãpa kꞌawadaitꞌeeda a bɨ, mɨa israelitaarã piara akꞌɨpari Egipto pidaarã kꞌãyaara.’’ 8 Ma awara Moisepa mãgaji: —Mãga pꞌasakꞌãri, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerã mɨ kꞌĩrapite bedabaidaitꞌee mãikꞌaapa chupɨria iididaitꞌee tai israelitaarã namãikꞌaapa wãdamerã. Mãga oodai naaweda, tai wã–eda aji.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



119

Éxodo 11​, ​12

Mãga jarapꞌeda, Moisés kꞌĩrau uchiaji Faraón palaciodeepa. 9 Tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Faraonpa parã pedee ijãa–e paitꞌeeda aji. Mãgá Egiptode mɨa waapɨara ooitꞌee ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 10 Moisepa Aarón ome ma ne–inaa jõmaweda oojida Faraón kꞌĩrapite Tachi Akꞌõrepa oopidakꞌa. Mamĩda Faraonpa israelitaarã Egipto eujãdeepa atꞌãri uchiapi–e paji, Tachi Akꞌõrepa iru kꞌɨɨrɨ kꞌisuapida perã.  



12

Tachi Akꞌõrepa jarada Pascua fiesta oo kꞌawaadamerã

1   Tachi

Akꞌõre Egiptode Moisés ome mãikꞌaapa Aarón ome pedeekꞌãri, mãgaji: 2 —Año chaa na atane naapema parãdé paitꞌee. 3 Israelitaarã jõmaarãmaa nãga jarátɨ: “Ewari diezde na atanede parã Israeldeepa uchiadapꞌedaa te chaadepema ɨmɨkꞌĩraarãpa atadaipia bɨ oveja chakꞌe wa chivo chakꞌe pipɨara bɨ. 4‑5 Ma oveja wa chivo año aba iru baipia bɨ mãikꞌaapa pi–ia baipia bɨ, maarepida anida wẽe. Parã tede pꞌanapataarãpa ma ne–animal kꞌodaipia bɨ, ɨa bɨda–ee. Parã tede chokꞌara–ee pꞌanɨ pɨrã mãikꞌaapa ma ne–animal jõmaweda pꞌoyaa kꞌoda–e pɨrã, jedekꞌodaipia bɨ parã te kꞌaitꞌa pꞌanɨɨrã ome. 6 Ewari catorce wãyaarude parãpa ma ne–animalaarã pia akꞌɨdaipia bɨ. Ma ewate akꞌõrejĩru baaikꞌãri, israelitaarã te chaa parãpa ma ne–animalaarã peedaipia bɨ 7 mãikꞌaapa chi waapa pꞌurudaipia bɨ pãchi tedepema puerta ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa, ma tede ma ne–animal kꞌodaitꞌee perã. 8 Ma pꞌãrikꞌua parãpa paadaipia bɨ chi chiara kꞌodaitꞌee kꞌiru asia ome mãikꞌaapa pan levadura wẽe bɨ ome. 9 Chi chiara maarepida õkꞌoo kꞌodaikꞌaraa bɨ. Ichiaba chuuda kꞌodaikꞌaraa bɨ. Ma ne–animal jõmaweda tꞌɨpɨtaude paadaipia bɨ; chi poro, chi bɨɨrɨ, chi jɨ ̃si paara. 10 Jõmaweda kꞌoda–e pɨrã, aɨ norema pai naaweda, tꞌɨpɨtaude paa jõpitꞌaadaipia bɨ. 11 Nãgá kꞌodaipia bɨ. Nekꞌodai naaweda, pãchi pꞌaru chancla ome jɨ ̃daipia bɨ mãikꞌaapa pãchi pakꞌuru anipapata juade iru pꞌanadaipia bɨ. Maapꞌeda isapai kꞌodaipia bɨ aramata uchiadaitꞌee perã. Mãga oodakꞌãri, tꞌɨ ̃ bɨdaitꞌee Tachi Akꞌõre Pascua fiesta. 12 Ma ewate pꞌãrikꞌua mɨ Egipto eujãde wãyaaitꞌee mãikꞌaapa jõmaweda Egipto pidaarã warra naapemaarã, ne–animalaarã naa tꞌoda paara piupiitꞌee. Ma awara mɨa ãchi akꞌõre waibɨa apataarã pꞌoyaaitꞌee mãikꞌaapa kꞌachia ooitꞌee. Mɨ, Tachi Akꞌõrepa mãga jara bɨ. 13 ’’Parã puerta ɨ ̃rɨ ma waa pꞌurudapꞌedaa kꞌaurepa, mɨa mɨchi eperãarã te kꞌawaitꞌee mãikꞌaapa jĩpꞌa wãyaaitꞌee. Mãgá parãdepema apida piuda–e paitꞌee. 14 Año chaa ma ewate kꞌirãpadaipia bɨ mãikꞌaapa ichita mɨ, Tachi Akꞌõre–itꞌee na Pascua fiesta oodaipia bɨ, leykꞌa bairã parã– itꞌee mãikꞌaapa parãdeepa uchiadaitꞌeerã–itꞌee. 15 Ma ne–animal peeda ewatedeepa tomia aba wãyaaru misa, parãpa pan levadura wẽe kꞌodaipia  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 12

120

bɨ. Ma tomiade pãchi tede levadura iru pꞌanadaikꞌaraa bɨ. Ma tomiade apidaapa pan levadura ome ooda kꞌoru pɨrã, mãgɨ ́ eperã jëretꞌaadaipia bɨ israelitaarã tꞌãideepa. 16 Ma tomiade chi naapema ewari, chi tꞌẽepema ewari paara ɨ ̃ipata ewarikꞌa baitꞌee. Ma ewate chipꞌedaipia bɨ mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee mãikꞌaapa mimiadaikꞌaraa bɨ. Ma ewate chikꞌo aupai chuudai. 17 Ma fiesta tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌee Pan Levadura Wẽe Kꞌopata Fiesta. Parã israelitaarãpa ma fiesta ichita ɨadaipia bɨ kꞌirãpadaitꞌee ma ewate mɨa parã Egipto eujãdeepa uchiapida. 18 Naapema atanede ewari catorcede akꞌõrejĩru baaidadeepa ewari veintiunode akꞌõrejĩru baairumaa mãgá pan levadura wẽe kꞌodaipia bɨ. 19 Ma tomiade pãchi tede levadura maarepida iru pꞌanadaikꞌaraa bɨ. Ma tomiade apidaapa pan levadura ome ooda kꞌoru pɨrã, jëretꞌaadaipia bɨ israelitaarã tꞌãideepa. Mãga oodaipia bɨ mãgɨ ́ eperã israelitapa tꞌoji mĩda, maa–e pɨrã awaraa eujãdepema parã tꞌãide bapari mĩda. 20 Maperã maarepida levadura kꞌodaikꞌaraa bɨ. Parã wãrutamaa pan levadura wẽe beeta kꞌodaipia bɨda’’ aji. 21 Mãpai Moisepa tꞌɨ ̃ pëiji israelitaarã poro waibɨarã mãikꞌaapa mãgaji: —Wãt́ ɨ oveja chakꞌe wa chivo chakꞌe pipɨara bɨ jɨrɨde pãchideerã ome kꞌodamerã. Péetɨ Pascua fiesta oodaitꞌee. 22 Ma ne–animal piuda waa ne–inaade wee atadapꞌeda mãikꞌaapa ma waade hisopo jua sãdapꞌeda, mãgɨpa pꞌurudaipia bɨ puerta ɨ ̃rɨ, aɨ ikꞌaawa paara. Maapꞌeda jõmaweda teeda pꞌaneedaipia bɨ aɨ norema paru misa. 23 Tachi Akꞌõre Egipto eujãde wãyaakꞌãri Egipto pidaarã peede, ma waa puerta ɨ ̃rɨ, aɨ ikꞌaawa pꞌuruda unuitꞌee mãikꞌaapa parã temãi wãyaaitꞌee, apida pee–ee. Irua chi peepari parã tede tꞌĩupi–e paitꞌee. 24 Parãpa mãikꞌaapa parãdeepa uchiadaitꞌeerãpa na fiesta ichita oodaipia bɨ mɨa idi jara bɨkꞌa. 25 Parã wãdakꞌãri ma eujã Tachi Akꞌõrepa teeitꞌee bɨdee, na fiesta aukꞌa oodaipia bɨ. 26 Ma awara parã warrarãpa iididakꞌãri: ‘‘¿Na fiesta kꞌãata jara kꞌinia bɨ?’’, 27 parãpa nãga pꞌanaudaipia bɨ: ‘‘Pascua fiesta oodakꞌãri, na ne– animal peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paapata. Irua Egipto pidaarã warrarã naapemaarã peekꞌãri, tachi israelitaarã temãi wãyaaji. Mãgá tachi chonaarã kꞌaripa atajida” adaipia bɨ. Israelitaarãpa mãga ũridakꞌãri, bedabaijida mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃jida akꞌɨpidaitꞌee Tachi Akꞌõre waawee pꞌanɨ. 28 Tꞌẽepai israelitaarãpa oonajida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãikꞌaapa Aaronmaa jaradakꞌa.  

























29 Ma

Egipto pidaarã warrarã naapemaarã piudapꞌedaa

ewate esapɨte Tachi Akꞌõrepa peeji jõmaweda Egipto pidaarã warrarã naapemaarã, Faraón warra naapemadeepa chi carcelde chupɨria bɨ warra naapema parumaa. Ichiaba peeji jõmaweda Egipto pidaarã ne– animalaarã naapɨara tꞌoda. 30 Faraón, poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã, apemaarã Egiptodepemaarã ome pꞌirabaijida mãikꞌaapa tꞌãri pꞌuapa jẽe para beeji. Biukꞌa para bapachi Egiptode, te chaa piuda paraada perã.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



121

Éxodo 12

31 Aɨ

pꞌãrikꞌua Faraonpa tꞌɨ ̃ pëiji Moisés Aarón ome mãikꞌaapa mãgaji: —¡Parã mãikꞌaapa israelitaarã jõmaweda tai ikꞌaawaapa ãyaa wãt́ ɨ! Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de wãt́ ɨ parãpa jaradapꞌedaakꞌa. 32 Parã ovejaarã mãikꞌaapa pꞌakꞌaarã atéetɨ pãchia kꞌinia pꞌanɨkꞌa. Wãt́ ɨ mãikꞌaapa Akꞌõre Waibɨamaa iididapáde aji, mɨ chupɨria kꞌawaamerã. 33 Egipto pidaarãpa israelitaarãmaa jarajida ãchi eujãdeepa isapai wãdamerã, kꞌĩsiadapꞌedaa perã ãchi jõmaweda kꞌiniidaitꞌee. 34 Mãga jaradakꞌãri, israelitaarãpa ãchi pan masa arajãgaa, levadura wẽe atajida. Ma masa ãchi pan paapatade bɨdapꞌeda, ma jõma pꞌarude bedajida mãikꞌaapa ikꞌiade ateejida. 35 Ma awara Moisepa jaradakꞌa Egipto pidaarãmaa iidinajida nẽe, pꞌaratꞌa mãikꞌaapa pꞌaru. 36 Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa ooji ma Egipto pidaarã ome. Israelitaarã waawee pꞌanadapꞌedaa perã, teejida ãrapa iididapꞌedaa. Mãgá ma israelitaarã pꞌaneejida Egipto pidaarã netꞌaa ome.  









Israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiadapꞌedaa

37 Ma

pꞌãrikꞌua israelitaarã Ramsés pꞌuurudeepa wãjida Sucot pꞌuuru kꞌaipee badamaa. Seiscientos mil paji, wẽraarã, warrarã juasiada–ee. Ãchi jõmaweda wãjida bɨɨrɨpa. 38 Awaraa eperãarã chokꞌara aukꞌa wãjida ãra ome. Ichiaba ovejaarã, pꞌakꞌaarã chokꞌara aukꞌa ateejida. 39 Egipto pidaarãpa ãra jërekꞌoodakꞌãri ãchi eujãdeepa, jua araada–e paji nechuudaitꞌee. Mapa masa anipadapꞌedaadee ãrapa pan levadura wẽe ɨ ̃pɨjida. 40 Israeldeepa uchiadapꞌedaarã cuatrocientos treinta años pꞌanajida Egiptode. 41 Ma cuatrocientos y treinta años wãyaada ewate Tachi Akꞌõre eperãarã ëreerã chaa ma eujãdeepa uchiajida. 42 Ma ewate pꞌãrikꞌua Tachi Akꞌõrepa ichi eperãarã akꞌɨji mãikꞌaapa kꞌaripaji Egiptodeepa uchia ataitꞌee. Mapa año chaa Israeldeepa uchiadaitꞌeerãpa ma ewate pꞌãrikꞌua Tachi Akꞌõre–itꞌee ɨadaipia bɨ.  









43  Tachi

Tachi Akꞌõrepa Pascua fiesta–itꞌee ley jarada

Akꞌõrepa Moisemaa mãikꞌaapa Aaronmaa mãgaji: —Na ley jõmaweda Pascua fiesta–itꞌee. “Awaraa eujãdepemaarãpa Pascua fiesta ewatepema–itꞌee ne–animal peeda kꞌodaikꞌaraa bɨ. 44 Mamĩda parãpa esclavoorã netodapꞌedaarãpa kꞌodai, ãchi kꞌapꞌɨade tauchaa iru pꞌanɨ pɨrã. 45 ’’Awaraa eujãdepemaarã parã tꞌãide pꞌanapataarã maa–e pɨrã pꞌaratꞌa pari mimiapataarã, mãgɨɨrãpa ma ne–animal chiara kꞌodaikꞌaraa bɨ. 46 ’’Israelitaarãpa ma ne–animal peedapꞌedaa ãchi te chaa kꞌodaipia bɨ. Pite chakꞌe apida ateedaikꞌaraa bɨ ãchi tedeepa. Ma awara ma ne–animal peedapꞌedaa bɨɨrɨ bɨadaikꞌaraa bɨ. 47 ’’Israelitaarã jõmaarãpa mãga oodaipia bɨ. 48 Mamĩda, awaraa eujãdepema parã tꞌãide baparipa Tachi Akꞌõre–itꞌee Pascua fiesta aukꞌa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 12​, ​13

122

oo kꞌinia bɨ pɨrã, irumaa mãga oopidai naaweda, parãpa tauchaa bɨdaipia bɨ iru kꞌapꞌɨade mãikꞌaapa irudeerãdepema ɨmɨkꞌĩraarã kꞌapꞌɨade. Mãgá Israeldeepa uchiadapꞌedaarãkꞌa pꞌaneedakꞌãri, iru aukꞌa ma fiestade bai. ’’Eperã tauchaa wẽe bɨpa ma ne–animal chiara kꞌoikꞌaraa bɨ.” 49 ’Ma leyde jara bɨkꞌa oodaipia bɨda aji, Israeldeepa uchiadaitꞌeerãpa mãikꞌaapa awaraa eujãdepemaarã parã tꞌãide pꞌanapataarãpa. 50 Israelitaarãpa jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãikꞌaapa Aaronmaa jaradakꞌa. 51 Aɨ ewateweda Tachi Akꞌõrepa israelitaarã ëreerã chaachaa Egipto eujãdeepa uchiapiji.  





13

Warrarã naapemaarã awara bɨdapꞌedaa

1   Ma

awara Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: warra naapemaarã mɨ–itꞌee awara bɨpáde aji, mëré perã, parã ne–animalaarã ɨmɨkꞌĩraarã naapɨara tꞌorutaarã paara. 3 Mãpai Moisepa israelitaarãmaa mãgaji: —Idipema ewate kꞌirãpátɨ Tachi Akꞌõre juapa parã uchiapida perã Egipto eujãdeepa, parã esclavo pꞌanadapꞌedaamãiipa. Idipema ewate pan levadura ome ooda kꞌodaikꞌaraa bɨ. 4 Idi parã atane Abibde uchiaruta. 5 Maperã Tachi Akꞌõrepa parã ateekꞌãri ma eujãdee, ichia juraada teeitꞌee parã chonaarãdeepa uchiadaitꞌeerãmaa, año chaa na atanede fiesta oodaipia bɨ. Ma eujãde pꞌanapata cananeorã, hititaarã, amorreorã, heveorã mãikꞌaapa jebuseorã. Mamĩda irua parãmaa teeitꞌee ma eujã pi–ia bɨ; leche mãikꞌaapa miéle waibɨa paraamãi. 6 Ma fiesta oodakꞌãri, pan levadura wẽe kꞌodaipia bɨ kꞌãima siete wãyaaru misa mãikꞌaapa ewari sietede fiesta ewatepemakꞌa ɨadaipia bɨ. 7 Maapai parã eujãde levadura wa pan levadura ome ooda maarepida iru pꞌanadaikꞌaraa bɨ. Ma kꞌãima siete Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨdaipia bɨ. 8 ’Ma fiesta ewate parãpa pãchi warrarãmaa nãga jaradaipia bɨ: ‘‘Na fiesta oopata, Tachi Akꞌõre juapa tachi kꞌaripada perã Egipto eujãdeepa uchiadamerã. 9 Na fiesta tauchaa pɨkꞌa bɨ pãchi juade wa tau bɨɨrɨde, na fiesta kꞌaurepa kꞌirãpadaitꞌee perã pãchi warrarãmaa jarateedaitꞌee irua ley jarada. Ãramaa mãgá jarateedaitꞌee irua tachi kꞌaripada perã tachi Egipto eujãdeepa uchiapikꞌãri. 10 Maperã año chaa, na atanede na fiesta oopataadaipia bɨda” adaipia bɨ. 11 ’Tachi Akꞌõrepa parã cananeorã eujãdee ateekꞌãri mãikꞌaapa irua juraadakꞌa parã chonaarãmaa ma eujã parãmaa teekꞌãri, 12 parãpa irumaa teedaipia bɨ parã warrarã naapemaarã mãikꞌaapa parã ne–animalaarã ɨmɨkꞌĩraarã naapɨara tꞌoda, chi naapemaarã irudé perã. 13 Burro naapɨara tꞌoda pari pꞌaareerãmaa teedaipia bɨ oveja chakꞌe wa chivo chakꞌe peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paadamerã. Mãgá ma burro naapɨara tꞌoda Tachi Akꞌõre juakꞌaawa neto pɨkꞌa atadai. Mamĩda ma oveja wa chivo chakꞌe teeda–e pɨrã, ma burro naapɨara tꞌoda otau kꞌõratꞌaadaipia bɨ. Ichiaba parãpa mãikꞌaapa parãdeepa uchiadaitꞌeerãpa ne–animalaarã 2  —Israelitaarã























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



123

Éxodo 13​, ​14

teedaipia bɨ parã warra naapemaarã pari. Mãgá ãra Tachi Akꞌõre juakꞌaawa neto pɨkꞌa atadai. 14 ’Mãgá parã warrarãpa iididakꞌãri: ‘‘¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma naapemaarã pari ne–animalaarã teedakꞌãri?’’, parãpa pꞌanaudai: ‘‘Tachi Akꞌõre juapa tachi aukꞌaarã uchiapiji Egipto eujãdeepa, ãra esclavo pꞌanadapꞌedaamãiipa. 15 Egiptodepema Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisua bada perã, tachi aukꞌaarã ma eujãdeepa uchiapiamaa baji. Maperã Egiptodepemaarã te chaa Tachi Akꞌõrepa piupiji ãra warra naapemaarã mãikꞌaapa ãra ne– animalaarã naapɨara tꞌodapꞌedaa. Maadakꞌãriipa tachi israelitaarãpa tachi ne–animalaarã ɨmɨkꞌĩraarã naapɨara tꞌoda peedapꞌeda, iru–itꞌee paapipata mãikꞌaapa tachi warra naapemaarã iru juakꞌaawa neto pɨkꞌa atapata ne– animalaarã ãra pari paapidakꞌãri. 16 Na fiesta tauchaa pɨkꞌa bɨda adaitꞌee, pãchi juade wa tau bɨɨrɨde na fiesta kꞌaurepa ichita kꞌirãpadaitꞌee perã iru juapa ooda tachi aukꞌaarã Egipto eujãdeepa uchiapikꞌãri.”  





Tachi Akꞌõrepa ichi unupida tꞌɨpɨtaude mãikꞌaapa jɨ ̃ararade

17 Faraonpa

israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiapikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ãra atee–e paji filisteorã eujãdee wãpata ode. Ma o kꞌaitꞌaara baji mĩda, made pëi–e paji, filisteorã ome chõodaamaapa kꞌĩsia awara atadapꞌeda, ãpɨtee Egiptodee chedai jĩakꞌaapa. 18 Mapa Tachi Akꞌõrepa jaraji eujã pania wẽe bɨde wãyaadamerã Mar Rojo eere, ma o tꞌɨmɨara baji mĩda. Israelitaarã Egiptodeepa uchiadakꞌãri, soldaorãkꞌa arma panau uchiajida. 19 Moisepa José bɨɨrɨ ateeji ma ode wãdakꞌãri, José atꞌãri chokꞌai bakꞌãri, israelitaarãmaa jarada perã juraadamerã mãga oodaitꞌee. Jai–idaai naaweda, Josepa ãramaa jaraji: “Tachi Akꞌõrepa parã kꞌaripa cheitꞌee. Mãga pꞌasakꞌãri, mɨ bɨɨrɨ namãikꞌaapa ateedapáde” aji. 20 Israelitaarã uchiajida Sucotdeepa mãikꞌaapa Etamde panajida. Mamãikꞌaapa eujã pania wẽe bɨ kꞌaitꞌa baji. 21 Israelitaarã ode wãdade ãstaawa Tachi Akꞌõre ãra naa wãpachi jɨ ̃ararade, ãra iru tꞌẽe wãdamerã. Jõdee pꞌãrikꞌua tꞌɨpɨtaukꞌa urua wãpachi mãgɨ ́ jɨ ̃ararade. Mãgá ãstaawa, pꞌãrikꞌua paara ãchi ode wãpachida. 22 Ãstaawa ma jɨ ̃arara ãra naa wãpachi; jõdee pꞌãrikꞌua made tꞌɨpɨtaukꞌa ãra naa urua wãpachi.  









14

1   Atꞌãri

Israelitaarã Mar Rojo sĩadapꞌedaa

Etam eujãde pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: israelitaarãmaa ãpɨtee wãdamerã mãikꞌaapa ãchi carpa eebai jẽra bɨdamerã Pi Ajirot pꞌuuru kꞌĩrapite, Baal Zefón pꞌuuru kꞌaitꞌa; Migdoldeepa pꞌusamaa wãpari o esajĩakꞌa. 3 Faraonpa kꞌawaakꞌãri parã mama pꞌanɨ, nãga kꞌĩsiaitꞌee: ‘‘Israelitaarã o atuadachida, eujã pania wẽe bɨdee wã kꞌiniada–e pꞌanadairã.’’ 4 Mãpai mɨa iru waya kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiitꞌee parã tꞌẽe chemerã. Mãga pꞌasakꞌãri, mɨa mɨ jua akꞌɨpiitꞌee Faraonmaa mãikꞌaapa iru soldaorãmaa. Mãgá Egipto pidaarãpa kꞌawaadaitꞌeeda aji, mɨta Tachi Akꞌõre. 2  —Jaráji





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 14

124

Israelitaarãpa oojida Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 5 Faraonpa kꞌawaakꞌãri israelitaarã wãdapꞌedaa, ichi, poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã ome awara kꞌĩsiajida. Mãgajida: —¿Sãapꞌeda tachia ma israelitaarã tachi jua ekꞌariipa uchia pëijidama? ajida. 6 Aramata Faraonpa atapiji ichi carreta caballopa jidiupata aɨde wãpari jura chõonadakꞌãri. Ma awara ichi soldaorã chipꞌe atapiji. 7 Carreta caballopa jidiupata jõmaweda ichia iru bada pꞌe atapiji, ichi soldaorã aɨde wãdamerã. Seiscientos carreta pipɨara iru baji. Ma awara awaraa carreta Egiptode pꞌanadapꞌedaa pꞌe atapipꞌeda, ma carreta jõmaade soldaorã poroorã ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã aukꞌa wãjida ãchi soldaorã ome. 8 Mãgá Tachi Akꞌõrepa Faraón kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiji israelitaarã tꞌẽe wãmerã, ma israelitaarã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari sõcharra wã nipajida mĩda. 9 Mãgá Egiptodepema soldaorã israelitaarã tꞌẽe wãjida. Ũkꞌuru carreta caballopa jidiupatade wãjida; ũkꞌuru caballoorã ɨ ̃rɨ wãjida mãikꞌaapa chi apemaarã bɨɨrɨpa wãjida. Ununajida pꞌusa ide Pi Ajirot kꞌaitꞌa Baal Zefón kꞌĩrapite. Mama israelitaarãpa ãchi carpa eebai iru pꞌanajida. 10 Israelitaarãpa ãpɨtee akꞌɨdakꞌãri, unujida Faraón ichi soldaorã ome ãchi tꞌẽe cheruta. Mapa pꞌeradachida mãikꞌaapa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidijida. 11 Ãchobeepa Moisemaa mãgajida: —¿Egiptode jãɨra wẽ–e pajikꞌã tai jãma jaukꞌoodamerã? ¿Sãapꞌeda tai jãmãikꞌaapa uchiapijima na pania wẽe bɨ eujãde piudamerã? 12 Atꞌãri Egiptode pꞌanadakꞌãri, jarada–e pajikꞌã: “Tai ichiakꞌau bɨpáde ajida, Egipto pidaarã jua ekꞌari mimiadamerã.” ¡Piara bakꞌaji tai ãra esclavo pꞌanadapꞌedaa paara, piu baipꞌananadai kꞌãyaara eujã pania wẽe bɨde! 13 Mamĩda Moisepa pꞌanauji: —Pꞌeranáatɨ. Tachi Akꞌõrede ijãapatáatɨ. Nɨ ́tɨ Tachi Akꞌõrepa ichi jua akꞌɨpimerã mãikꞌaapa tachi kꞌaripamerã. Jã Egipto pidaarã waa unuda–e paitꞌee. 14 Kꞌãiwee pꞌanadapáde aji, Tachi Akꞌõre parã pari chõoitꞌee perã. 15 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —¿Sãapꞌeda mɨmaa kꞌaripa iidi bɨma? Jaráji israelitaarãmaa waa wãdamerã. 16 Pɨ pakꞌuru anipapari ɨtꞌaa jira atáji mãikꞌaapa pɨchi jua pꞌusamaa ɨ ́aji tꞌooma omeede tꞌoodaimerã mãikꞌaapa israelitaarã ma pꞌoorude sĩadamerã. 17 Mɨa Egipto pidaarã kꞌɨɨrɨ kꞌisuapiitꞌee parã tꞌẽe wãdamerã. Mãpai mɨ jua unupiitꞌee Faraonmaa, ichi eere pꞌanɨɨrãmaa paara. 18 Mãga unudakꞌãrita, Egipto pidaarãpa kꞌawadaitꞌeeda aji, mɨ Tachi Akꞌõre. 19 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ángel pëida israelitaarã naa wãmerã ma jɨ ̃arara ome, ãra ãpɨteikꞌa eere banaji. 20 Mãgá ma jɨ ̃arara Egipto pidaarã mãikꞌaapa israelitaarã esajĩakꞌa beeji. Egipto pidaarã eere pꞌãriu baji. Mamĩda israelitaarã eere ɨ ̃daa baji. Mãgá pꞌãriu bada perã, ma pꞌãrikꞌua Egipto pidaarãpa israelitaarã pꞌoyaa ẽpꞌeda–e paji. 21 Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa Moisepa ichi jua pꞌusamaa ɨaji. Mãpai Tachi Akꞌõrepa nãumia oriente eereepa pꞌuapiji. Kꞌeudakꞌãriipa ɨ ̃datɨrumaa ma  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



125

Éxodo 14​, ​15

nãumia pꞌua nɨ ̃baji. Mãgá Tachi Akꞌõrepa pꞌusa tꞌootꞌaaji esa–aukꞌa, aɨde eujã pꞌoo uchiamerã. 22 Mãgá israelitaarã ma eujã pꞌoodade sĩajida, pꞌusa eekꞌa tau tꞌõdee beeru misa ãchi juaraare mãikꞌaapa ãchi juabi eere. 23 Jõmaweda Egipto pidaarã Faraón carreta caballopa jidiupatade wãdapꞌedaarã, caballo ɨ ̃rɨ wãdapꞌedaarã, bɨɨrɨpa wãdapꞌedaarã paara ãra tꞌẽe wãjida pꞌusa esa–aukꞌa panarutamaa. 24 Taujaaweda Tachi Akꞌõrepa ma Egipto pidaarã akꞌɨji ma jɨ ̃arara tꞌɨpɨtaukꞌa urua nɨ ̃bɨdeepa. Mapa ãchi pꞌerakꞌoodachida. 25 Mãga nɨde ãchi carreta caballopa jidiupata ãrikꞌoodachida. Mapa pꞌoyaa isapai waa wãda–e paji. Mãpai ma Egipto pidaarãpa mãgajida: —¡Ãpɨtee wãdáma ajida, Tachi Akꞌõre ãra pari tachi ome chõomaa bairã! 26 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Jua ɨapáde aji, pꞌusamaa Egipto pidaarã, ãchi caballoorã mãikꞌaapa carreta ɨ ̃rɨ pania weedaimerã. 27 Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa, Moisepa ichi jua pꞌusamaa ɨaji. Tapꞌeda pakꞌãri, ma pꞌusa naawedapemakꞌa beeji. Mapa Egipto pidaarã pꞌirajida mĩda, pꞌoyaa uchiada–e paji. Mãgá Tachi Akꞌõrepa ãra jõpiji. 28 Ãchi carreta, caballoorã, soldaorã paara pꞌusa jãde tꞌaakꞌoodachida. Faraón eerepema soldao apida chokꞌai uchiada–e paji. 29 Jõdee Tachi Akꞌõrepa israelitaarã sĩapiji eujã pꞌoodade pꞌusa eekꞌa tau tꞌõdee bee esajĩakꞌa ãchi juaraare mãikꞌaapa juabi eere. 30 Ma ewate Tachi Akꞌõrepa israelitaarã kꞌaripa ataji Egipto pidaarã juadeepa. Pꞌusa ide israelitaarãpa Egipto pidaarã kꞌapꞌɨa piuda chokꞌara unujida. 31 Israelitaarãpa unudakꞌãri Tachi Akꞌõrepa ooda ãchi kꞌaripaitꞌee, irude wãara ijãajida. Oo kꞌinia pꞌaneejida irua jara bɨkꞌa mãikꞌaapa Moisepa jara bɨkꞌa.  



















15

Moisepa Tachi Akꞌõremaa kꞌarida

1   Israelitaarãpa

mãikꞌaapa Moisepa mãga unudapꞌedaa perã, Tachi Akꞌõremaa nãga kꞌarijida: “Kꞌariitꞌee Tachi Akꞌõremaa, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. Iruata caballode wãdapꞌedaarã pꞌoyaaji pꞌusa jãde jõpikꞌãri. 2 Kꞌariitꞌee Tachi Akꞌõremaa, irua mɨ tꞌãri o–ĩapipari perã, juataurapipari perã mãikꞌaapa mɨ kꞌaripapari perã. Iruta mɨ Akꞌõre Waibɨa; irumaa pedee pia jarapariitꞌee. Iru mɨ akꞌõreerã Akꞌõre Waibɨa; ãrapa iru waawee pꞌanapatapꞌedaakꞌa mɨa iru waawee bapariitꞌee. 3 Tachi Akꞌõre sõcharra bapari jura chõoitꞌee. ¡Iru tꞌɨ ̃jarapata Tachi Akꞌõre! 4 Iru juapa Faraón carreta tꞌaapikꞌooji mãikꞌaapa chi soldaorã, ãchi poro waibɨarã paara Mar Rojode piupiji. 5 Mãukꞌa tꞌaadachida pꞌusa nãpɨa bɨde pania ãchi ɨ ̃rɨ weedaikꞌãri. 6 ’’Tachi Akꞌõre, pɨ juaraarepema juapa tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã pꞌoyaaji. 7 Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, pɨ juapa pɨ  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 15

126

kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã jõpiji. Ãra ome kꞌĩraudaikꞌãri, ãra jõtꞌaaji tꞌɨpɨtaupa pꞌũajara pꞌoo bɨ paa jõparikꞌa. 8 Pɨa golpe jãrapꞌuaji pꞌusa eekꞌa tau tꞌõdeedaimerã. Pꞌusara ɨtꞌɨa nɨ ̃beeji murallakꞌa mãikꞌaapa pꞌusa jã nãpɨara bɨmãi hielokꞌa chawadachi. 9 Tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarãpa kꞌĩsiajida: ‘Ãra tꞌẽe wãdaitꞌee ẽpꞌe atarutamaa mãikꞌaapa ãra netꞌaa jãri atadaitꞌee. Espadapa ãra peekꞌoodaitꞌee.’ 10 Mamĩda pɨa jãrapꞌuaji pꞌusa mãɨrã ɨ ̃rɨ chemerã. ¡Mãgá ma pꞌusara nɨ ̃bɨde plomokꞌa tꞌaakꞌoodachida! 11 ’’Tachi Akꞌõre, awaraa Akꞌõre Waibɨa pɨkꞌa wẽ–e. Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Eperãarãpa pɨ waaweepata, pɨa oopari perã ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Maperã pɨmaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata. 12 Pɨ juaraarepema juapa tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã kꞌiniipiji. 13 Pɨa na eperãarã audú kꞌinia iru bapari perã, tai kꞌaripa ataji ma kꞌachia beerã juadeepa. Pɨa tai ateeitꞌee pɨ baparimaa. 14 Awaraa eujãdepemaarã pꞌeradaitꞌee kꞌawaadakꞌãri pɨa ooda Egipto pidaarãmaa. Filisteorã tꞌãri ma–ãri jõnadaitꞌee. 15 Edomitaarã poro waibɨarã pꞌera jõnɨpa pꞌoyaa pedeedakꞌaa paitꞌee. Moabitaarã poro waibɨarã pꞌera jõnɨpa kꞌapꞌɨa wëre jõnadaitꞌee mãikꞌaapa cananeorã chõodaamaa pꞌanadaitꞌee. 16 ’’Tachi Akꞌõre, mãɨrã pꞌerapíji mãga pꞌanadamerã. Pɨ juapa ãra tꞌɨdɨkꞌáji, mãukꞌa mimikꞌada–ee pꞌaneedamerã. Mãgá ãra iru báji pɨ eperãarã ãra eujãde wãyaaruta misa. Mãga óoji pɨa tai, pɨchi eperãarã papida perã. 17 Pɨa tai ateeitꞌee pɨa eujã jɨrɨtꞌeradamaa, mama pɨ te ee nokꞌode oopiitꞌee perã. 18 ¡Tachi Akꞌõre ichita jõmaarã rey paitꞌee!”  





















Miriampa kꞌarida

19 Faraón

carreta caballopa jidiupatade wãdapꞌedaarã, caballo ɨ ̃rɨ wãdapꞌedaarã, bɨɨrɨpa wãdapꞌedaarã paara pꞌusa jãde wãdakꞌãri israelitaarã tꞌẽe, Tachi Akꞌõrepa ãra ɨ ̃rɨ pꞌusa weepiji. Jõdee israelitaarã ma pꞌusa eekꞌa tau tꞌõdee bee esajĩakꞌa pꞌoo bɨde wãyaajida. 20 Maapꞌeda Tachi Akꞌõre pedee jarapari Miriampa tꞌõdoo ataji mãikꞌaapa chaa nɨ ̃bɨ misa, o–ĩapa pairaji Tachi Akꞌõre–itꞌee awaraa wẽraarã ome. Ma Miriam Aarón ɨ ̃pewẽra paji. 21 Miriampa nãga kꞌariji: “Kꞌaridáma Tachi Akꞌõremaa, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. Irua tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã pꞌoyaaji mãikꞌaapa pꞌusade tꞌaapikꞌooji ãchi caballoorã ome.”  



Pania asia unudapꞌedaa

22  Maapꞌeda

Moisés israelitaarã ome Mar Rojodeepa wãjida. Kꞌãima õpee nipajida Sur apatapꞌedaa eujã pania wẽe bɨde. Mama nipadakꞌãri, pania unuda–e paji. 23 Ãchi Marade panajida. Mama pania paraaji. Mamĩda pꞌoyaa toda–e paji, asia bada perã. Maperã ma punto tꞌɨ ̃jarapachida Mara. n 24 Pania  



n 15.23 Hebreo

pedeede Mara jara kꞌinia bɨ ‘asia’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



127

Éxodo 15​, ​16

todaitꞌee unuda–e pakꞌãri, israelitaarã Moisés ãpɨte ikꞌachia pedee para beeji. Iidipachida: “¿Kꞌãata todaitꞌeema?” ajida. 25 Mapa Moisepa Tachi Akꞌõremaa kꞌaripa iidiji. Maapꞌeda Tachi Akꞌõrepa pakꞌuru jua unupiji. Mãpai Moisepa toida batꞌatꞌaaji. Mãgá pania naapꞌeedachi. Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa israelitaarãmaa ley jaraji mãikꞌaapa ne–inaa ooji, kꞌawa kꞌinia bada perã ichide wãara ijãa pꞌanɨ wa mãga–e. 26 Mapa mãgaji: —Mɨa jara bɨ ũriruta pɨrã mãikꞌaapa mɨa kꞌinia bɨkꞌa ooruta pɨrã, ma awara mɨa jara bɨkꞌa ooruta pɨrã mãikꞌaapa mɨ leyde jara bɨkꞌa ooruta pɨrã, mɨa parã kꞌayaapi–e paitꞌee Egipto pidaarã kꞌayaapidakꞌa. Mɨ Tachi Akꞌõre. Mɨata parã jɨpaparida aji. 27 Maapꞌeda Elim apatapꞌedaamãi panajida. Mama pania poátrɨ uchia bee doce paraaji mãikꞌaapa setenta palma paraaji. Mapa mama pꞌaneejida.  





Tachi Akꞌõrepa maná mãikꞌaapa bichipõpokꞌa bee teeda

16

1   Israelitaarã

jõmaweda Elimdeepa wãjida mãikꞌaapa panajida Sin eujã pania wẽe bɨmãi. Mãgɨ ́ Sin eujã Elim pania poátrɨ uchia beemãi Sinaí ee esajĩakꞌa bɨ. Egiptodeepa uchiadakꞌãriipa mama panadakꞌãri, atane aba apꞌeda, ewari quince wãyaa baji. 2 Mama pꞌanɨde jõmaarãpa waya Moisés ãpɨte mãikꞌaapa Aarón ãpɨte ikꞌachia pedee para beeji. 3 Ãramaa mãgajida: —Tachi Akꞌõrepa Egiptode tai piupida paara, piara bakꞌaji. Mama tai su–akꞌɨ pꞌaneepachida nechiara kꞌuuru ikꞌaawa mãikꞌaapa kꞌopachida bi jãwaadarutamaa. Mamĩda parãpa tai aneejidada ajida, tai jõmaweda jarrapa piudamerã na eujã pania wẽe bɨde. 4 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Kꞌoi cheparikꞌa mɨa pajãdeepa chikꞌo pëiitꞌee. Ewari chaa eperãarã wãdaipia bɨ ma chikꞌo pꞌede. Pꞌedaipia bɨ ãchi te pidaarãpa ma ewate kꞌodamerã. Mɨa kꞌawa kꞌinia bɨ oodai mɨa jara bɨkꞌa wa mãga–e. 5 Tomia chaa ewari seide ma chikꞌo aɨ noremapema–itꞌee ichiaba pꞌedaipia bɨda aji, mɨa kꞌinia–e bairã ɨ ̃ipata ewaride pꞌedamerã. 6 Mãpai Moisepa Aarón ome israelitaarãmaa mãgajida: —Kꞌewara parãpa kꞌawadaitꞌee Tachi Akꞌõrépata parã uchiapiji Egipto eujãdeepa. 7 Ma awara nu tapꞌeda iru kꞌĩra wãree unudaitꞌee. Irua ũri bɨ parãpa ikꞌachia pedee pꞌanɨ ichi ãpɨte. ¿Tai kꞌáirãma ajida, parãpa taimaa ikꞌachia jaradamerã? 8 Ma awara Moisepa mãgaji: —Kꞌewara Tachi Akꞌõrepa nechiara teeitꞌee parãpa kꞌodamerã. Ma awara nu tapꞌeda pan waibɨa teeitꞌee. Irua ũri bɨ parãpa pedee kꞌachia jara pꞌanɨ ichi ãpɨte. Wãara taimaa aupai ikꞌachia pedeeda–e pꞌanɨ. Tachi Akꞌõremaata ikꞌachia pedee pꞌanɨda aji.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 16

128

9 Maapꞌeda

Moisepa Aaronmaa mãgaji: —Jaráji israelitaarã Tachi Akꞌõre kꞌaitꞌa chedamerã. Iruata ãrapa pedee kꞌachia jaradapꞌedaa ũrijida aji. 10 Aaronpa israelitaarãmaa mãga jaramaa bɨde, ma eujã pania wẽe badamãi ãchia unujida Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree cheru ma naaweda unudapꞌedaa jɨ ̃ararade. 11 Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: 12 —Mɨa ũriji israelitaarãpa mɨ ãpɨte pedee kꞌachia jaradapꞌedaa. Pedéeji ãchi ome mãikꞌaapa nãga jaráji: “Kꞌewara nechiara kꞌodaitꞌee mãikꞌaapa tapꞌeda ɨtꞌaripema pan kꞌodaitꞌee bi jãwaadarutamaa. Mãgá kꞌawaadaitꞌeeda aji, mɨta parã Akꞌõre Waibɨa.” 13 Aɨ kꞌewara irua israelitaarãmaa bichipõpokꞌa bee chokꞌara pëiji. Ãra pꞌanadapꞌedaamãi audú chokꞌara paraaji. Mapa jõmaweda pꞌe atajida kꞌodaitꞌee. Ichiaba aɨ norema tapꞌedaweda ma eujãde sereno unujida. 14 Ma sereno wẽpakꞌãri, eujãde ne–inaa tꞌorroo, nãusaa beeji. 15 Israelitaarãpa mãgɨ ́ kꞌawada–e padapꞌedaa perã, iidi para beeji: “¿Na, kꞌãarema?” apachida. Mãpai Moisepa mãgaji: —Jãgɨ ́ chi ɨtꞌaripema pan Tachi Akꞌõrepa teeda parãpa kꞌodamerã. 16 Irua jara bɨ nãga oodamerã: “Parã tedepema eperãarã chaachaa–itꞌee litro omé o atadapáde” aji. 17 Israelitaarãpa mãga oojida. Ũkꞌuruurãpa waibɨa pꞌejida; ũkꞌuruurãpa waibɨa pꞌeda–e paji. 18 Mamĩda litro omé chaaparide chaadakꞌãri chi waibɨa pꞌedapꞌedaarãde bee–e paji. Ichiaba chi waibɨa pꞌeda–e padapꞌedaarãpa ma–ãriara jitada–e paji. Eperã chaachaa aukꞌa litro omé jitajida. 19 Maapꞌeda Moisepa mãgaji: —Apidaapa ɨa bɨdaikꞌaraa bɨda aji, aɨ noremapema–itꞌee. 20 Mamĩda ũkꞌuruurãpa Moisepa jaradakꞌa ooda–e paji. Ũkꞌuru ɨa bɨjida aɨ noremapema–itꞌee. Mamĩda ãridachi mãikꞌaapa kꞌi–idaadachi. Maperã Moisés mãgɨɨrã ome kꞌĩraudachi. 21 Tapꞌedaweda ma ewatepema chikꞌo pꞌepachida, akꞌõrejĩrupa torrabaidaipachi perã. 22 Mamĩda ewari seide litro kꞌĩmari atajida eperã chaachaa–itꞌee. Mãga unudakꞌãri, israelitaarã poroorãpa Moisemaa nepɨrɨnajida. 23 Mãpai Moisepa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa nãga jara bɨ parãpa oopataadamerã. Nu ɨ ̃ipata ewari, ewari iru–itꞌee awara bɨda. Mapa idi nejóotɨ maa–e pɨrã páatɨ mãikꞌaapa ɨa bɨ ́tɨ nupema–itꞌee. 24 Moisepa jaradakꞌa chi beeda ɨa bɨjida aɨ noremapema–itꞌee. Mãgɨ ́ ãri–e paji mãikꞌaapa maarepida kꞌi tekꞌa–e paji. 25 Mãpai Moisepa mãgaji:  































o 16.16 Literalmente

hebreo pedeede jara bɨ gómer aba. Gómer aba jara kꞌinia bɨ litro omé.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



129

Éxodo 16​, ​17

—Kꞌótɨ chi kꞌo kꞌiniata idi ɨ ̃ipata ewari perã, Tachi Akꞌõre–itꞌee ewari awara bɨda. Idi chikꞌo eujãde unuda–e paitꞌeeda aji. 26 Ewari seis wãyaarude pꞌedaipia bɨ. Mamĩda aɨ norema pꞌoyaa pꞌeda–eda aji, wẽ–e paitꞌee perã. 27 Moisepa mãga jaraji mĩda, ɨ ̃ipata ewari eperãarã ũkꞌuru uchiajida chikꞌo jɨrɨde. Mamĩda unuda–e paji. 28 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —¿Sãapꞌeda parãpa mɨa jara bɨkꞌa ooda–e pꞌanɨma? 29 Kꞌirãpátɨ mɨa ewari aba awara bɨda, aɨde parã ɨ ̃idamerã. Mapa ewari seide mɨa chikꞌo waibɨara pëipariitꞌee. Mãgá ewari sietede teeda pꞌanadayada aji, maarepida mimiada–ee. 30 Moisepa israelitaarãmaa mãga jarakꞌãri, ewari sietede ɨ ̃ijida. 31 Mãgɨ ́ ne–inaa pꞌedapꞌedaa tꞌo–tꞌoo baji mãikꞌaapa kꞌũa baji galleta miéle ome pꞌurudakꞌa. Tꞌɨ ̃ bɨjida ‘maná’. p 32 Maapꞌeda Moisepa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa nãga jara bɨ: ‘‘Ne–inaa litro omé araaparide maná pꞌedapáde a bɨ, ɨa bɨdaitꞌee eperãarã tꞌẽe tꞌorutaarãpa unudamerã mãikꞌaapa kꞌawaadamerã mɨa chikꞌo teeda parã Egiptodeepa uchiapipꞌeda, eujã pania wẽe bɨde pꞌanadakꞌãri.’’ 33 Mãpai Moisepa Aaronmaa mãgaji: —Kꞌoraa atapꞌeda, maná litro omé aɨde pꞌe bɨ ́ji. Mãpai Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite bɨpáde aji, tꞌẽe tꞌorutaarãpa unudamerã. 34 Aaronpa ooji Moisepa jaradakꞌa. Tꞌẽepai ma kꞌoraa bɨji Tachi Akꞌõrepa oopida baaltekꞌa bɨ kꞌĩrapite, mama ɨa iru pꞌanadamerã. Ma baaltekꞌa bɨ kꞌaurepa israelitaarãpa kꞌirãpadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa pacto ooda ãchi ome. 35 Cuarenta años eujã pania wẽe bɨde wãyaaruta misa, israelitaarãpa maná kꞌopachida. Pꞌepachida kꞌodaitꞌee Canaán eujãde panarutamaa. 36 (Maapai dos litro tꞌɨ ̃jarapachida gómer aba mãikꞌaapa gómer diez tꞌɨ ̃jarapachida efa.)  





















17

Tachi Akꞌõrepa peña bɨdeepa pania uchiapida

1   Israelitaarã

jõmaweda uchiajida Sin eujã pania wẽe bɨdeepa. Ɨĩ da–ɨ ̃idaa wãjida Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Refidinde panadakꞌãri, pania todaitꞌee unuda–e paji. 2 Mapa Moisés ome aupedeemaa pꞌaneejida: —¡Pania teepáde ajida, todaitꞌee! Moisepa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda mɨ ome nepɨra jɨrɨ pꞌanɨma? ¿Sãapꞌeda ijãada–e pꞌanɨma aji, Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripai? p 16.31 Hebreo



pedeede ‘maná’ jara kꞌinia bɨ ‘¿kꞌãarema?’

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 17​, ​18

130

3  Mamĩda

israelitaarã opisia para baji. Maperã Moisemaa kꞌĩrau pedeejida. Mãgapachida: —¿Sãapꞌeda pɨa tai Egiptodeepa uchiapijima? Tai, tai warrarã, tai ne– animalaarã paara opisiapa piudaitꞌeeda ajida. 4 Mãpai Moisepa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —¿Kꞌãata ooima na eperãarã ome? ¿Mɨ mãupa peetꞌaadaitꞌee–ekꞌã? aji. 5 Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Wãj́ i israelitaarã naa ãchi poro waibɨarã ũkꞌuru ome. Atéeji ma pakꞌuru Nilo to jãmaa wɨda. 6 Mɨa nɨmaa baitꞌee Horeb eede peña bɨmãi. Panakꞌãri, pakꞌurupa ma peñamaa wɨ ́ji. Mãga ookꞌãri, pania uchiaitꞌeeda aji, todamerã. Moisepa mãga ooji israelitaarã poro waibɨarã kꞌĩrapite. 7 Moisepa ma peñamãi tꞌɨ ̃ bɨji Meribá, jara kꞌinia bɨ ‘aupedeedapꞌedaa,’ mama israelitaarãpa pania iididapꞌedaa perã. Ichiaba tꞌɨ ̃ bɨji Masá, jara kꞌinia bɨ ‘ne–inaa oopidapꞌedaa kꞌawadaitꞌee’, mama Tachi Akꞌõrepa pania uchiapida perã ãrapa nãga jaradakꞌãri: “¿Tachi Akꞌõre tachi ome bɨkꞌã wa mãga–e?”  







8  Israelitaarã

Israelitaarã amalecitaarã ome chõodapꞌedaa

atꞌãri Refidinde pꞌanadakꞌãri, amalecitaarã ãra ome chõode chejida. 9 Mãpai Moisepa Josuemaa mãgaji: —Ɨmɨkꞌĩraarã ũkꞌuru jɨrɨtꞌeráji mãikꞌaapa wãt́ ɨ amalecitaarã ome chõode. Nu mɨ baitꞌeeda aji, eede ɨtꞌɨ ́ Tachi Akꞌõre pakꞌuru ome. 10 Josuepa ooji Moisepa jaradakꞌa. Chõode uchiajida ma amalecitaarã ome. Mãɨmisa Moisés, Aarón mãikꞌaapa Jur wãjida ee nokꞌodee. 11 Moisepa ichi jua ɨtꞌaa ɨakꞌãri, israelitaarãpa chõo pꞌoyaa wãpachida. Mamĩda ɨa–e pakꞌãri, amalecitaarãpa pꞌoyaa wãpachida. 12 Moisés jua tꞌũmaadaikꞌãri, mãu atajida aɨ ɨ ̃rɨ iru su–akꞌɨ beemerã. Mãpai Aaronpa mãikꞌaapa Jurpa iru jua jira iru pꞌaneejida; abaapa chi juaraarepema jua, apemapa chi juabi eerepema jua. Mãgá Moisés jua ɨa nɨ ̃baji akꞌõrejĩru baairumaa. 13 Mãgá Josué eere pꞌanadapꞌedaarãpa amalecitaarã soldaorã espadapa pꞌoyaajida. 14 Maapꞌeda Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Librode nãga pꞌãj́ i mãikꞌaapa ɨa bɨ ́ji ichita kꞌirãpadamerã: ‘‘Mɨa amalecitaarã jõmaweda jõpiitꞌee apidaapa ãra kꞌirãpanaadamerã.’’ Josuemaa mãga jarapáde aji. 15 Mama Moisepa altar Tachi Akꞌõre–itꞌee ooji. Ma altar tꞌɨ ̃ bɨji ‘Tachi Akꞌõre mɨ bandera’ 16 mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa ichi bandera jira iru bɨ. ¡Iruta jura chõopariitꞌee amalecitaarã ome ãra jõpirumaa!  















18

1   Moisés

Jetro Moisemaa pꞌasiade wãda

chãure Jetro Madián eujãdepema pꞌaare paji. Irua ũriji sãgá Tachi Akꞌõrepa Moisés mãikꞌaapa israelitaarã Egipto

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



131

Éxodo 18

eujãdeepa uchiapida mãikꞌaapa ode wãdakꞌãri, kꞌaripada. 2 Naaweda Egiptodee wãdade Moisepa chi wẽra Séfora, chi warrarã ome ãpɨtee pëikꞌãri, Jetropa ãra auteebaiji. 3 Moisés warrarãdepema aba tꞌɨ ̃jarapachida Guersón. q Moisepa mãga tꞌɨ ̃ bɨji ichi Madián eujãde bakꞌãri, awaraa eujãdepema pada perã. 4 Chi apema warra tꞌɨ ̃jarapachida Eliezer r Moisepa mãga tꞌɨ ̃ bɨji ‘Mɨ akꞌõre Akꞌõre Waibɨapa Faraón juadeepa mɨ kꞌaripajida’ ada perã. 5 Moisés israelitaarã ome Tachi Akꞌõre ee ikꞌaawa, eujã pania wẽe bɨde pꞌanɨde chi chãure Jetro mãikꞌaapa chi wẽra, chi warrarã ome, Madiandeepa chejida. 6 Ma chewãdade Jetropa Moisemaa jara pëiji: “Mɨ, pɨ chãure, pɨ wẽra pɨchi warrarã ome pɨ akꞌɨde wãruta.” 7 Mãga jaranadakꞌãri, Moisés uchiaji chi chãure auteebaide. Iru kꞌĩrapite ɨ ̃jaabaipꞌeda, kꞌĩra tarrade ɨ ̃tꞌaaji mãikꞌaapa saludaadapꞌeda, te ne–edee oodade tꞌĩujida. 8 Mama Moisepa chi chãuremaa jõma nepɨrɨji Tachi Akꞌõrepa israelitaarã pari ooda: irua ooda Faraonmaa mãikꞌaapa Egipto pidaarãmaa; israelitaarã ode wãdade pꞌasadapꞌedaa mãikꞌaapa irua ne– inaa jõmaade ãchi kꞌaripada. 9 Jetropa mãga ũrikꞌãri, o–ĩadachi Tachi Akꞌõrepa mãga ooda perã mãikꞌaapa israelitaarã Egipto pidaarã juadeepa kꞌaripa atada perã. 10 Mapa mãgaji: —¡Tachi Akꞌõre tꞌãri pia baparida! aji. ¡Iruata parã israelitaarã uchiapiji Faraón juadeepa mãikꞌaapa awaraa Egipto pidaarã juadeepa! 11 Uchiapiji ma audua beerã jua ekꞌariipa. Ɨr̃ á mɨa ijãa bɨ wãara Tachi Akꞌõre waibɨara bɨ awaraa akꞌõre waibɨa apataarã jõmaweda kꞌãyaara. 12 Mãga jarapꞌeda, Jetropa ne–animal aneeji peepꞌeda, Tachi Akꞌõre– itꞌee paa jõpiitꞌee. Ma awara Tachi Akꞌõre–itꞌee awaraa ne–animalaarã paaji, arii pꞌanadapꞌedaarã ome jedekꞌodaitꞌee. Mãgá Aarón awaraa israelitaarã poro waibɨarã ome, Jetro paara, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite nekꞌonajida.  





















13  Moisés

Moisepa charraarã bɨda israelitaarã kꞌaripadamerã

israelitaarã poro waibɨa paji. Maperã aɨ norema israelitaarãpa ãchi nepɨra jara chejida irua kꞌaripamerã. Tapꞌedadeepa kꞌewara parumaa Moisepa ãchi nepɨra ũripachi. 14 Chi chãurepa mãga unukꞌãri, mãgaji: —¿Kꞌãata oomaa bɨ na eperãarã ome? ¿Sãapꞌeda pɨ aupai nama su–akꞌɨ bɨma eperãarã nepɨra akꞌɨmaa? Ãchi taarã akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneepatada aji, ãchi nepɨra pɨmaa jaradai naaweda. 15 Moisepa pꞌanauji: —Eperãarã mɨmaa chepata Tachi Akꞌõremaa ne–inaa iidi kꞌinia pꞌanadakꞌãri. 16 Awaraarã ome nepɨra iru pꞌanadakꞌãri, chepata mɨa  





q 18.3 Hebreo pedeede Guersón jara kꞌinia bɨ ‘awaraa eujãdepema’. pedeede Eliezer jara kꞌinia bɨ ‘Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripapari’.

r 18.4 Hebreo

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 18​, ​19

132

jaramerã chisãgɨpa pia ooda wa chisãgɨpa kꞌachia ooda. Mãga jara bɨde mɨa kꞌawapipari Tachi Akꞌõre ley mãikꞌaapa irua mɨmaa jarateeda. 17 Mãga ũrikꞌãri, chi chãurepa ũraaji: —Pia–e bɨda aji, pɨa oomaa bɨ, audú mimia bairã. 18 Pɨ audú sẽdai wã, pɨ ome pꞌanɨɨrã paara. Pɨ ituaba nãgɨ ́ mimia pꞌoyaa oo–e. 19 Pia ũríji mɨa ũraaru. Mãga ooru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌaripaitꞌee. Na eperãarã pari pɨa Tachi Akꞌõremaa ãra nepɨra jaraipia bɨ. 20 Ichiaba na eperãarãmaa jarateeipia bɨ Tachi Akꞌõre ley mãikꞌaapa irua pɨmaa jarateeda. Ma awara jarateeipia bɨ irua oopi kꞌinia bɨkꞌa oo kꞌawaa wãdamerã mãikꞌaapa irua kꞌinia bɨkꞌa pꞌanapataadamerã. 21 Jɨrɨtꞌeráji nãgee ɨmɨkꞌĩraarã pɨ kꞌaripadamerã na mimia ome: kꞌĩsia kꞌawaa beerã; Tachi Akꞌõre waawee pꞌanapataarã; kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataarã; chĩara kꞌũradakꞌaa beerã pꞌaratꞌa jitadaitꞌee. Mãgɨɨrã bɨ ́ji israelitaarã poro waibɨarãkꞌa eperãarã akꞌɨpataadamerã. Ũkꞌuruurãpa mil iru pꞌanadai ãchi jua ekꞌari; awaraarãpa cien; awaraarãpa cincuenta mãikꞌaapa awaraarãpa diez. 22 Mãɨrãpa israelitaarã nepɨra jara chepata ũridaipia bɨ. Chi nepɨra waibɨara bɨ aupai ãrapa pɨmaa nepɨrɨ chedai. Mãgá ãrapa kꞌaripadai pɨ makꞌɨara mimianaamerã. 23 Pɨa ooru pɨrã mɨa ũraa bɨkꞌa mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa mɨa jara bɨkꞌa pɨmaa oopiru pɨrã, pɨa chooi. Ma awara eperãarã ãchi temaa o–ĩa wãdayada aji. 24 Moisepa chi chãure pedee ijãaji. Chi chãurepa jaradakꞌa jõmaweda ooji. 25 Israelitaarãdepema ɨmɨkꞌĩraarã kꞌĩsia kꞌawaa beerã jɨrɨtꞌeraji mãikꞌaapa ãra jua ekꞌari bɨji eperãarã mil, cien, cincuenta mãikꞌaapa diez. 26 Ewari chaa ãrapa charraarã mimia oopachida israelitaarã tꞌãide. Mamĩda nepɨra waibɨa bakꞌãri, Moisemaa wãpachida. 27 Tꞌẽepai Moisés, chi chãure ome despediipꞌeda, Jetro ichi eujãdee wãji.  





















19

Israelitaarã Sinaí eede panadapꞌedaa

1   Egiptodeepa

uchiadakꞌãriipa, atane õpee wãyaa baji israelitaarã eujã pania wẽe bɨde Sinaí ee kꞌĩrapite panadakꞌãri. 2 Refidindeepa uchiadapꞌeda, Sinaí ee kꞌĩrapite ãchi carpa eebai jẽra bɨjida. 3 Mama pꞌanɨde Moisés eede ɨtꞌaa wãji Tachi Akꞌõre ome pedeeitꞌee. Mama Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Nãga jaráji israelitaarã, Jacobdeepa uchiadapꞌedaarãmaa: 4 “Parãpa unujida mɨa Egipto pidaarã ome ooda. Nejɨ ̃pɨpa ooparikꞌa chi chakꞌeerã ome, mãga pɨkꞌa mɨa parã aneeji nama mɨ bɨmãi, parã ode wãdade atuanaadamerã. 5 Ɨr̃ á parãpa ne–inaa jõmaade mɨa jara bɨkꞌa ooruta pɨrã mãikꞌaapa ma pacto mɨa parã ome oodade jara bɨkꞌa ooruta pɨrã, na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru pidaarã tꞌãide mɨa parã awara bɨitꞌee, mɨ–itꞌee aupai pꞌanapataadamerã. Na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru pidaarã jõmaweda mëré mĩda, 6 parãta pꞌaareerãkꞌa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee apemaarã eperãarã pari mãikꞌaapa awaraa pꞌuuru pidaarã kꞌãyaara awara pꞌanapataadaitꞌee mɨa kꞌinia bɨkꞌa.” Ma jõma israelitaarãmaa jarapáde aji.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



133

Éxodo 19

7 Mãpai

Moisepa tꞌɨ ̃ pëiji israelitaarã poro waibɨarã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa ãramaa jara pëida jõmaweda jaraji. 8 Mãga ũridakꞌãri, israelitaarã jõmaarãpa pꞌanaujida: —Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodaitꞌeeda ajida. Mãpai Moisés waya eede ɨtꞌaa wãji Tachi Akꞌõremaa jarade israelitaarãpa jaradapꞌedaa. 9 Mama Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨ jɨ ̃arara tꞌãmaa bɨde pɨmaa cheitꞌee eperãarãpa mãga unudamerã mãikꞌaapa ũridamerã mɨa pɨmaa jararu. Mãgá ãrapa waapɨara pɨ pedee ijãadayada aji. Moisepa eperãarãpa jaradapꞌedaa waya jaranaji. 10 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Eperãarãmaa wãj́ i mãikꞌaapa idi, nu paara mɨ–itꞌee ãra awara bɨ ́ji. Jaráji mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dai naaweda, nãga oodamerã: Pꞌaru tꞌõdaipia bɨ 11 mãikꞌaapa nɨdaipia bɨ, nunorema Sinaí eede mɨ ãra taide baai cheitꞌee perã. 12 Ee kꞌarraya tꞌɨakꞌau bɨipia bɨ eperãarã wãyaanaadamerã. Jaraipia bɨ apida ma tꞌɨakꞌau bɨmãi wãyaanaadamerã, chi wãyaaru piuitꞌee perã. 13 Apida ma tꞌɨakꞌau bɨmãi wãyaaru pɨrã, ma eperã tꞌõbaináatɨ. Mãupa batꞌa peetꞌaadaipia bɨ maa–e pɨrã flechapa. Ne–animal pɨrã, aukꞌa peetꞌaadaipia bɨ. Aba eperãarã na ee kꞌaitꞌa chedayada aji, ne–inaa oveja ɨmɨkꞌĩra cachodee ooda taarã chaadakꞌãri. 14 Moisés ma eedeepa edaa chepꞌeda, mãga jaranaji eperãarãmaa mãikꞌaapa ãra Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨji. Mãpai ãchi pꞌaru tꞌõjida Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 15 Maapꞌeda Moisepa mãgaji: —Nunorema parãpa Tachi Akꞌõre unudaitꞌee. Mapa irua jaradakꞌa óotɨ mãikꞌaapa pãchi wẽraarã ome kꞌãinaadapáde s aji. 16 Kꞌãima õpeede tapꞌedaweda pa tau pꞌorepꞌorepari nɨ ̃beeji mãikꞌaapa pa jĩwaa nɨ ̃beeji. Jɨ ̃ararapa ma ee aneu ata cheji. Ichiaba trompeta golpe jĩwaa nɨ ̃beeji. Ma jõma ũridakꞌãri, israelitaarã ãchobeepa kꞌapꞌɨa wëre para beeji. 17 Mãpai Moisepa israelitaarã ãchi pꞌanadapꞌedaamãiipa Sinaí ee kꞌarraya chipꞌe ateeji Tachi Akꞌõre ome unudamerã. 18 Mãpai Tachi Akꞌõre tꞌɨpɨtaukꞌa urua cheji. Mãga nɨde ma ee nari jɨ ̃rakꞌawaa jẽra beeji hornodeepa nari jɨ ̃rakꞌawaa uchiaparikꞌa mãikꞌaapa ma ee jõma wëre nɨ ̃beeji. 19 Trompeta jĩwaa nɨ ̃bɨ ũrijida. Mãga bɨde audú golpeera jĩwaa wãpachi. Moisés pedeekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa pꞌanaupachi pa jĩwaaparikꞌa. 20 Mãga bɨde Tachi Akꞌõre Sinaí ee nokꞌode baai cheji mãikꞌaapa Moisemaa jaraji ichi waya kꞌĩrachuude wãmerã. Mãpai Moisés eede ɨtꞌaa wãji irua jaradakꞌa. Iru mama panakꞌãri, 21 Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Eperãarãmaa wãj́ i mãikꞌaapa jaráji mɨ unu kꞌiniapa jã tꞌɨakꞌau bɨmãiipa wãyaanaadamerã. Mãga–e pɨrã, chokꞌara piudayada aji.  



























s 19.15 Moisepa

mãga jarakꞌãri, jara kꞌinia baji ãchi wẽraarã ome pꞌekꞌau oonaadamerã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 19​, ​20

134

22  Pꞌaareerã,

mɨ kꞌaitꞌa chepataarã paara mɨ kꞌaitꞌa chedai naaweda, ne– inaa ãchia oopata oodaipia bɨ Tachi Akꞌõre–itꞌee awara pꞌaneedamerã. Maa–e pɨrã piudayada aji. 23 Mãpai Moisepa Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —Eperãarã cheda–epɨ pɨa jarada perã na ee kꞌarraya tꞌɨakꞌau bɨdamerã mãikꞌaapa pɨ–itꞌee awara bɨdamerã. 24 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Eperãarãmaa wãj́ i. Maapꞌeda Aarón pɨ ome anéeji. Mamĩda pꞌaareerã mãikꞌaapa awaraa eperãarã ma tꞌɨakꞌau bɨmãiipa wãyaadaikꞌaraa bɨ mɨmaa chedaitꞌee. Mãga–e pɨrã, mɨa ãchi jõpiyada aji. 25 Mãpai Moisés eedeepa edaa cheji mãga jarade.  





Tachi Akꞌõrepa ley diez jarada

20

(Deuteronomio 5.1‑21)

1   Mãpai

ee nokꞌodeepa Tachi Akꞌõrepa edaa pedeeji: Tachi Akꞌõre, parã Akꞌõre Waibɨa. Mɨata parã uchia ataji Egipto eujãde esclavo pꞌanadapꞌedaamãiipa. 3 ’Awaraa ne–inaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃náatɨ. Mɨmaa aupaita ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. 4 ’Ne–inaa juapa oonáatɨ aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee: pajãdepema ne– inaakꞌa; eujãdepema ne–inaakꞌa maa–e pɨrã pꞌusadepema ne–inaakꞌa. 5 Bedabaináatɨ mãgee ne–inaa kꞌĩrapite mãikꞌaapa mãgee ne–inaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃náatɨ. Mɨta parã Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõre. Mɨa mɨchi eperãarã jiwaapari. Mɨa ne–inaa kꞌachia oopari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa, ãchi warrarãmaa, ãichakꞌeerãmaa, mãɨrã warrarãmaa paara. 6 Mamĩda mɨa kꞌinia iru bapari mɨ kꞌinia iru pꞌanapataarã mãikꞌaapa mɨa jara bɨkꞌa oopataarã; ãradeepa uchiadaitꞌeerã chokꞌara paara. 7 ’Mɨ tꞌɨ ̃ ichi kꞌinia jaranáatɨ. Chi mãgá jara bɨmaa mɨa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. 8 ’Kꞌirãpátɨ tomia chaa ewari aba mɨ–itꞌee awara bɨdamerã mãikꞌaapa ma ewate ɨ ̃idamerã. 9 Ewari seis mimiadaipia bɨ. 10 Mamĩda ewari sietede ɨ ̃idaipia bɨ, ma ewate mɨ, parã Akꞌõre Waibɨa ewari perã. Ma ewate maarepida mimiadaikꞌaraa bɨ parã, pãchi warrarã, kꞌaurã, esclavoorã, awaraa eujãdepemaarã pãchi tꞌãide pꞌanapataarã, pãchi ne–animalaarã paara. 11 Mãga oodaipia bɨ ewari seis mɨ mimiada perã. Ooji pajã, aɨde nɨ ̃bɨ ome; na pꞌekꞌau eujã aɨde nɨ ̃bɨ ome; pꞌusa aɨde nɨ ̃bɨ ome. Mãpai ewari sietede ɨ ̃iji. Maperã mɨa ma ewate “pia bɨda” aji, mãikꞌaapa ma ewate awara bɨji eperãarã ɨ ̃idamerã. 12 ’Pãchi akꞌõre, pãchi nawe ome kꞌinia iru pꞌanapatáatɨ mãikꞌaapa ãra pedee ũripatáatɨ. Mãga ooruta pɨrã, taarã pꞌanapataadaitꞌee mɨa eujã teeitꞌee bɨde. 13 ’Chĩara peenáatɨ. 2  —Mɨ























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



135

Éxodo 20​, ​21

14  ’Taunemanáatɨ. 15  ’Nechɨanáatɨ. 16  ’Seewa

jaranáatɨ chĩara kꞌachiade baaipidaitꞌee. chĩara te, wẽra, esclavo, esclava, pꞌakꞌa, burro wa awaraa

17 ’Kꞌɨ ̃anáatɨ

netꞌaa.

18  Israelitaarã

Israelitaarã pꞌera pꞌaneedapꞌedaa

jõmaarãpa ma pa tau pꞌorepꞌorepari nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa nari jɨ ̃rakꞌawaa nɨ ̃bɨ unudakꞌãri, ma awara pa jĩwaa nɨ ̃bɨ, trompeta jĩwaa nɨ ̃bɨ ũridakꞌãri, ãchobeedachida. Mapa ma eedeepa ãyaapai pꞌaneejida 19 mãikꞌaapa Moisemaa mãgajida: —Pɨta Tachi Akꞌõre pari tai ome pedéeji. Pɨa jara bɨkꞌa oodaitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõre taimaa pedeepináaji, maa–e pɨrã tai kꞌiniidayada ajida. 20 Mãpai Moisepa mãgaji: —Pꞌeranáatɨ. Tachi Akꞌõrepa mãga jara cheji parãpa iru pedee kꞌawadamerã mãikꞌaapa iru waaweedamerã. Mãgá pꞌekꞌau kꞌachia ooda–e payada aji. 21 Mãgá israelitaarã atꞌãri tꞌɨmɨɨpai pꞌanɨde, Moisés ma jɨ ̃arara tꞌãmaa bɨ kꞌaitꞌa wãji.  





22  Mama

Tachi Akꞌõrepa ley jarada altar oo kꞌawaadamerã

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Israelitaarãmaa nãga jaranáji: ‘‘Parãpa ũrijida mɨa pajãdeepa jarada. 23 Ne–inaa nẽedee wa pꞌaratꞌadee oonáatɨ aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patakꞌa. 24 Mɨmaa akꞌɨpi kꞌinia pꞌanɨ pɨrã wãara mɨde ijãa pꞌanɨ, altar yoorodee óotɨ. Made oveja, chivo, wa pꞌakꞌa parãpa waridapꞌedaadepema ũkꞌuru peedapꞌeda, mɨ–itꞌee paa jõpítɨ mãikꞌaapa ũkꞌuru mɨ–itꞌee péetɨ pãchi aukꞌaarã ome jedekꞌodamerã. Mɨa parãmaa jararumãi parãpa mãga oodaipia bɨ mɨ kꞌirãpadamerã. Mãga oodakꞌãri, mɨa parã bendiciaitꞌee. 25 Altar mãudee ooruta pɨrã, óotɨ mãu sĩda wẽe bɨdee. Mãu sĩda–idaa bɨdee ooruta pɨrã, ma altar mɨ–itꞌee awara bee–e pai. 26 Ichiaba mɨ altarde tome bɨdaikꞌaraa bɨda aji, apidaapa parã kꞌãratau ununaadamerã ma tomede ɨtꞌaa wãdakꞌãri.”  







21

Tachi Akꞌõrepa ley jarada esclavoorã chipariirã–itꞌee

1   Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa jaraji: —Eperãarãmaa na ley jarateepáde aji. 2 “Apidaapa hebreorãdepema esclavo aba neto ataru pɨrã, seis años mimia bapꞌeda, año sietede pëiipia bɨ; maarepida pꞌaratꞌa pꞌaapi–ee. 3 Neto atakꞌãri, wẽra wẽe baji pɨrã, ituaba wãipia bɨ. Mamĩda neto atadai naaweda, wẽra paraa baji pɨrã, chi wẽra ome uchiaipia bɨ. 4 Mamĩda  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 21

136

esclavo chiparipa wẽra jɨrɨteeji pɨrã, iru ome pëiikꞌaraa bɨ. Ichiaba ma wẽra ome warrarã ooji pɨrã, pëiikꞌaraa bɨ chiparidé perã. 5 Mamĩda ma esclavopa chipari, chi wẽra mãikꞌaapa chi warrarã kꞌinia bɨ pɨrã mãikꞌaapa wã kꞌinia–e bɨ pɨrã, waa mimiamaa beeipia bɨ. 6 Mãga oo kꞌinia bɨ pɨrã, chiparipa ma esclavo ateeipia bɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata temaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Mãpai puertamãi bainɨ ̃ bapipꞌeda, ma esclavo kꞌɨɨrɨ punzonpa t uyaipia bɨ. Mãga ookꞌãri, ma esclavo piurumaa chipari ome bapariitꞌee. 7 ’’Mamĩda eperãpa chi kꞌau netotꞌaaru pɨrã esclava pamerã, esclavo ɨmɨkꞌĩra ome oopatakꞌa oodaikꞌaraa bɨ. 8 Chiparipa ma wẽra ichi wẽrakꞌa iru ba kꞌinia–e bɨ pɨrã, ma esclava chi ëreerãmaa netotꞌaaipia bɨ. Mamĩda awaraa eujãdepemaarãmaa netotꞌaaikꞌaraa bɨ ma wẽra akꞌõremaa jaradakꞌa oo–e pada perã. 9 Jõdee esclava chiparipa iru neto ataji pɨrã chi warramaa teeitꞌee chi wẽra pamerã, ma esclava chiparipa ma wẽra ichi kꞌaukꞌa akꞌɨipia bɨ. 10 Mamĩda esclava chiparipa ma wẽra chi wẽrakꞌa iru bɨde, awaraa wẽra ataru pɨrã chi wẽra pamerã, maarepida ma naarapema esclavamaa chikꞌo wa pꞌaru ma–ãriara teeikꞌaraa bɨ chi apema wẽramaa teepari kꞌãyaara mãikꞌaapa ichi kꞌapꞌɨa wãakꞌaikꞌaraa bɨ. 11 Mamĩda ma ne–inaa õpee oo–e pɨrã, chi esclava arajãgaa pëiipia bɨ, pꞌaratꞌa maarepida pꞌaapi–ee.”  













Tachi Akꞌõrepa ley jarada chĩaramaa ne–inaa kꞌachia oopataarã–itꞌee

12  “Eperãpa

ichi kꞌinia chĩara peeru pɨrã, ma eperã aukꞌa peetꞌaadaipia bɨ. 13 Ichi kꞌinia pee–e paji pɨrã, awara ãi mɨa jararumaa pëidaipia bɨ chi piuda ëreerãpa peenaadamerã. 14 Mamĩda ichi kꞌinia peeji pɨrã, mɨ altardepema cachokꞌa bɨ jitanaru pɨjida, mɨa iru chupɨria kꞌawa–e paitꞌee. Mapa mamãikꞌaapa ateedapꞌeda, peetꞌaadaipia bɨ. 15 ’’Eperãpa chi akꞌõre wa chi nawe sĩkꞌooru pɨrã, peetꞌaadaipia bɨ. 16 ”Eperãpa awaraa eperã secuestraaru pɨrã netotꞌaaitꞌee maa–e pɨrã ichi jua ekꞌari iru baitꞌee, ma eperã unu atadakꞌãri, peetꞌaadaipia bɨ. 17 Eperãpa chi akꞌõreerãmaa ikꞌachia jararu pɨrã, peetꞌaadaipia bɨ. 18 ”Eperã omé chõo pꞌanɨde abaapa sĩru pɨrã juapa wa mãupa mãikꞌaapa ma eperã piu–ee ichi pꞌarudepai beeru pɨrã 19 mãikꞌaapa tꞌẽepai pꞌirabaipꞌeda, bastón ome tꞌɨa beeru pɨrã, chi sĩda arajãgaa beei. Mamĩda irua pꞌaaipia bɨ chi apema pꞌarude ewari atuada mãikꞌaapa iru akꞌɨdapꞌedaa pari. 20 ”Eperãpa chi esclavo wa esclava pakꞌurupa wɨpꞌeda, piuru pɨrã, ma eperã miapidaipia bɨ ma piuda pari. 21 Mamĩda kꞌãima abaamaa wa omeemaa ma esclavo pꞌirabairu pɨrã, chipari miapidaikꞌaraa bɨ ma esclavo irudé perã.  

















t 21.6 Punzón

clavokꞌa bɨ. Mãgɨpa ne–inaa uyapata.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



137

Éxodo 21​, ​22

22  ”Ɨmɨkꞌĩraarã

chõomaa pꞌanɨde wẽra biakꞌoo bɨ sĩruta pɨrã mãikꞌaapa ma sĩda kꞌaurepa warra ɨratɨadaru pɨrã, ma wẽra kꞌapꞌɨa pia beekꞌãri, chi ɨmɨkꞌĩrapa jara bɨkꞌa charraarãpa ma sĩdamaa pꞌaapidaipia bɨ. 23 Mamĩda ma wẽra piuru pɨrã, chi sĩda peetꞌaadaipia bɨ. 24 Tau ãridaru pɨrã, ichiaba chi sĩda tau ãritꞌaadaipia bɨ; kꞌida bɨadaru pɨrã, ichiaba chi sĩda kꞌida bɨatꞌaadaipia bɨ; jua pꞌu ootꞌaaru pɨrã, aukꞌa chi sĩda jua pꞌu ootꞌaadaipia bɨ; bɨɨrɨ pꞌu ootꞌaaru pɨrã, aukꞌa chi sĩda bɨɨrɨ pꞌu ootꞌaadaipia bɨ. 25 Eperãpa tꞌɨpɨtaupa awaraa eperã paatꞌaaru pɨrã, aukꞌa paatꞌaadaipia bɨ. Ichiaba eperãpa awaraa eperã pꞌu ootꞌaaru pɨrã, maa–e pɨrã sĩtꞌaaru pɨrã, aukꞌa mãga oodaipia bɨ. 26 ”Chiparipa chi esclavo wa esclava taumaa sĩrupa tau ãridaru pɨrã, ma esclavo pëiipia bɨ. 27 Ichiaba chiparipa chi esclavo sĩrupa chi kꞌida bɨadaru pɨrã, pëiipia bɨda” aji.  









Tachi Akꞌõrepa ley jarada ne–animal chipariirã–itꞌee

28  “Pꞌakꞌapa

chi cachopa ɨmɨkꞌĩra wa wẽra supꞌeda, ma suda kꞌaurepa piuru pɨrã, ma pꞌakꞌa mãupa batꞌa peetꞌaadaipia bɨ mãikꞌaapa chi chiara kꞌodaikꞌaraa bɨ. Mamĩda ma pꞌakꞌa chipari miapidaikꞌaraa bɨ, iru kꞌaurepa–e pada perã. 29 Mamĩda ma pꞌakꞌa kꞌachia bapari pɨrã mãikꞌaapa chi cachopa chi unuruta supari pɨrã, chiparipa kꞌawa bɨ chĩara peetꞌaai. Mãga kꞌawa bɨta, ichia ma pꞌakꞌa jɨ ̃a–e bɨ pɨrã mãikꞌaapa ma pꞌakꞌapa ɨmɨkꞌĩra wa wẽra peeru pɨrã, ma pꞌakꞌa mãupa batꞌa peetꞌaadaipia bɨ. Ichiaba chipari peetꞌaadaipia bɨ. 30 Ma pꞌakꞌa chipari pee kꞌiniada–e pꞌanɨ pɨrã, pꞌuuru pidaarã poro waibɨarãpa pꞌaratꞌa pꞌaapidaipia bɨ. 31 Ma jaradakꞌa aukꞌa oodaipia bɨ pꞌakꞌapa warra maa–e pɨrã wẽra kꞌau sutꞌaaru pɨrã. 32 Pꞌakꞌapa chĩara esclavo wa esclava sutꞌaaru pɨrã, ma pꞌakꞌa mãupa batꞌa peetꞌaadaipia bɨ. Maapꞌeda ma pꞌakꞌa chiparipa pꞌaratꞌa tau treinta pꞌaaipia bɨ ma esclavo chiparimaa. 33 ”Apidaapa pania tꞌɨpata pozo tꞌapꞌa–ee atabëiru pɨrã mãikꞌaapa aɨde chĩara pꞌakꞌa wa burro baairu pɨrã, 34 ma pozo chiparipa pꞌaratꞌa pꞌaaipia bɨ ma ne–animal chiparimaa. Mamĩda ma pozo chipari ma ne–animal piuda ome beeipia bɨ. 35 ”Pꞌakꞌapa chi cachopa awaraa pꞌakꞌa su peetꞌaaru pɨrã, ma pꞌakꞌa chokꞌai netotꞌaadaipia bɨ mãikꞌaapa ma pꞌaratꞌa tꞌoodaipia bɨ. Ma awara chi pꞌakꞌa piuda chiara tꞌoodaipia bɨ. 36 Mamĩda chi pꞌakꞌa chiparipa kꞌawa bɨ pɨrã ichi pꞌakꞌapa sui awaa bapari mãikꞌaapa ichiakꞌau bɨru pɨrã chĩara pꞌakꞌa su peemerã, ma pꞌakꞌa sui awaa bɨ chiparipa pꞌakꞌa awaraa teeipia bɨ ma pꞌakꞌa piuda pari. Jõdee ichi beei ma pꞌakꞌa piuda ome.”  















22

Tachi Akꞌõrepa ley jarada israelitaarãpa kꞌawaadamerã ãchi ne–inaa ome kꞌãata oodaipia bɨ

1   “Eperãpa

pꞌakꞌa aba chɨa atapꞌeda, netotꞌaaru pɨrã, maa–e pɨrã peetꞌaaru pɨrã, ma pꞌakꞌa chɨada pari chipari padamaa pꞌakꞌa joisomaa teeipia bɨ. Oveja paji pɨrã, ma pari oveja kꞌĩmari teeipia bɨ. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 22

138

2  ”Eperã

pꞌãrikꞌua nechɨa nide chi te chiparipa ma eperã sĩpꞌeda, piudaru pɨrã, chi te chipari arajãgaa beei. 3 Mamĩda ma nechɨapari ãstaawa peetꞌaaru pɨrã, chi te chipari ome eperãpa chĩara peetꞌaakꞌãri, oopatakꞌa oodaipia bɨ. ”Nechɨadapa pꞌaaipia bɨ chi netꞌaa chɨada valor. Pꞌaratꞌa wẽe bɨ pɨrã, iru netotꞌaadaipia bɨ ma pꞌaratꞌa pꞌaadaitꞌee. 4 ”Nechɨadapa chi ne–animal chɨada atꞌãri iru bɨ pɨrã, mãgɨ ́ teepidapꞌeda, awaraa teepidaipia bɨ. Mãga oodaipia bɨ pꞌakꞌa ome, burro ome mãikꞌaapa oveja ome. 5 ”Eperãpa chi ne–animalaarã kꞌena pëiru pɨrã ichi eujãde wa uva kꞌãide pꞌũajara kꞌodamerã, mamĩda mãga bɨde chĩara eujãde nekꞌonaruta pɨrã, ma ne–animalaarãpa ne–inaa kꞌodapꞌedaa pari pꞌaaipia bɨ. Ma ne–animalaarã chiparipa ichi eujãdepema pipɨara chaudadepemapa mãikꞌaapa ichi uva kꞌãidepema pipɨara chaudadepemapa pꞌaaipia bɨ. 6 ”Eperãpa tꞌɨpɨtau kꞌooru pɨrã ne–inaa paaitꞌee mãikꞌaapa ma tꞌɨpɨtaupa pakꞌuru ne–ɨɨrɨ–idaa bee paa jõpꞌeda, paa wãru pɨrã chĩara netꞌa tau ewadapꞌedaa pꞌe bɨmãi maa–e pɨrã netꞌa tau chau bɨmãi, chi tꞌɨpɨtau kꞌoodapa ma jõmaweda pꞌaaipia bɨ. 7 ”Eperãpa pꞌaratꞌa maa–e pɨrã netꞌaa awaraa eperãmaa teeru pɨrã ichi tede ɨa bɨmerã, mamĩda mãgɨ ́ eperã wẽ–e misa, ma netꞌaa chɨa ataruta pɨrã, mãga bɨde chi netꞌaa chɨada unu ataruta pɨrã, ma netꞌaa pari pꞌaapidapꞌeda, aɨ ɨ ̃rɨ aukꞌa pꞌaapidaipia bɨ. 8 Mamĩda chi chɨada unuda–e pɨrã, chi netꞌaa akꞌɨ bada charramaa ateedaipia bɨ. Ma charrapa iru nepɨra ũripꞌeda, jaraipia bɨ ma akꞌɨ badápata chɨa ataji wa mãga–e. 9 ”Eperãpa chĩara pꞌakꞌa, burro, oveja, pꞌaru wa awaraa ne–inaa atuada unu ataru pɨrã mãikꞌaapa ichi–itꞌee ataru pɨrã, mãga bɨde eperãpa: ‘Mɨta chiparida’ a cheru pɨrã, ma omeeweda charraarãmaa wãdaipia bɨ ãrapa akꞌɨdamerã. Charraarãpa: ‘Nãgɨ ́ eperãta chiparida adakꞌãri’, chi apemamaa ma ne–inaa valor pꞌaapidapꞌeda, aɨ ɨ ̃rɨ aukꞌa pꞌaapidaipia bɨ. 10 ”Eperãpa awaraa eperã ome atabëiru pɨrã ichi burro, pꞌakꞌa, oveja maa–e pɨrã awaraa ne–animal irua akꞌɨ bamerã, mãga bɨde ma ne– animal piudaru pɨrã, kꞌayaadaru pɨrã maa–e pɨrã chɨa ataruta pɨrã apidaapa unuda–e pꞌanɨde, nãga oodaipia bɨ. 11 Chi akꞌɨ badapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite nãga juraaipia bɨ: ‘Mɨa chɨa–e paji maa–e pɨrã pee–e paji.’ Mãga jarakꞌãri, chi ne–animal chiparipa pꞌaapiikꞌaraa bɨ. 12 Mamĩda irua akꞌɨ bɨde awaraarãpa ma ne–animal chɨa ata chejida pɨrã, chiparipa chi akꞌɨ badamaa pꞌaapiipia bɨ. 13 Jõdee ne–animal kꞌachiapa kꞌotꞌaaji pɨrã, irua chiparimaa akꞌɨpide ateeipia bɨ chi bɨɨrɨ mãikꞌaapa chi e. Mãgá ateeipia bɨ ichimaa pꞌaapinaamerã. 14 ”Eperãpa chĩara ne–animal presta iru bɨde, chipari wẽ–e misa ma ne–animal piuru pɨrã wa kꞌayaadaru pɨrã, chi ne–animal presta iru badapa chiparimaa pꞌaaipia bɨ. 15 Mamĩda ma ne–animal piukꞌãri,  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



139

Éxodo 22

chipari mama bɨ pɨrã, chi presta iru badapa pꞌaaikꞌaraa bɨ. Ma ne–animal alquilaa iru baji pɨrã, chi alquiler aupai pꞌaaipia bɨda” aji. Tachi Akꞌõrepa awaraa ley jarada

16  “Eperãpa

wẽra waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee bɨ kꞌũraru pɨrã ichi ome kꞌãimerã apidaapa iru ome miakꞌãiitꞌee pedeetee–e bɨde, ma ɨmɨkꞌĩrapa teeipia bɨ ma wẽra akꞌõremaa israelitaarãpa teepatakꞌa wẽra ome miakꞌãidaitꞌee pakꞌãri mãikꞌaapa ma wẽra ome miakꞌãiipia bɨ. 17 Mamĩda chi akꞌõrepa teeamaa bɨ pɨrã, ma ɨmɨkꞌĩrapa ichita pꞌaratꞌa pꞌaaipia bɨ israelitaarãpa wẽra waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–e bɨ pari pꞌaapatakꞌa. 18 ”Wẽrapa netuara juapa chĩaramaa ne–inaa kꞌachia wa ne–inaa pia ooru pɨrã, peetꞌáatɨ. 19 ”Eperã ne–animal ome kꞌãiru pɨrã wẽra ome kꞌãiparikꞌa, peetꞌáatɨ. 20 ”Eperãpa ne–animal peeru pɨrã paaitꞌee awaraa akꞌõre waibɨa apata– itꞌee, mɨ–itꞌee aupai paai kꞌãyaara, ma eperã peetꞌáatɨ. 21 ”Awaraa eujãdepemaarãmaa ne–inaa kꞌachia oonáatɨ, parã jida ichiaba Egipto eujãde pꞌanadakꞌãri, awaraa eujãdepemaarã padapꞌedaa perã. 22 ”Pꞌẽtrãarãmaa mãikꞌaapa warrarã akꞌõre wẽe beerãmaa ne–inaa kꞌachia oonáatɨ. 23 Parãpa ãramaa ne–inaa kꞌachia ooruta pɨrã, mãikꞌaapa ãrapa mɨmaa chupɨria iidiruta pɨrã, mɨa ãra kꞌaripaitꞌee. 24 Mɨ parã ome audú kꞌĩrau baitꞌee mãikꞌaapa espadapa parã peepiitꞌee. Mãgá parã wẽraarãta pꞌẽtrãa pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa parã warrarãta akꞌõre wẽe pꞌaneedaitꞌee. 25 ”Parãpa chupɨria beerãmaa pꞌaratꞌa prestaruta pɨrã, waya tee chedakꞌãri, aɨ ɨ ̃rɨ iidináatɨ pꞌaratꞌa prestapataarãpa oopatakꞌa. 26 Chupɨria bɨpa ichi pꞌaru teeru pɨrã pꞌaratꞌa prestada pꞌaaru misa, akꞌõrejĩru baaikꞌãri, ma pꞌaru irumaa waya teenátɨ. 27 Ma pꞌaru teenada–e pɨrã, iru jĩsuadaikꞌãri, ¿kꞌãarepa poroima? Iru pꞌaru teeda–e pɨrã mãikꞌaapa irua mɨmaa chupɨria iidiru pɨrã, mɨa iru kꞌaripaitꞌee, mɨa chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaapari perã. 28 ”Pedee kꞌachia jaranáatɨ mɨ ãpɨte wa pãchi pꞌuuru pidaarã poro waibɨarã ãpɨte. 29 ”Parã ne–uudapꞌedaa ewadakꞌãri, taarãnáatɨ mɨmaa madepema primicia aneedaitꞌee. Vino oodakꞌãri mãikꞌaapa aceite olivodee oodakꞌãri, aukꞌa mãga óotɨ. ”Parã warra naapemaarã mëré. Mapa ãra pari mɨ–itꞌee ne–inaa aneedaipia bɨ. 30 Ichiaba parã pꞌakꞌa mãikꞌaapa oveja ɨmɨkꞌĩraarã naapɨara tꞌorutaarã mëré. Tomia aba pꞌaneedaipia bɨ ãchi nawe ome. Mamĩda ewari ochode mɨmaa aneedaipia bɨ. 31 ”Parã awara pꞌanapataadaipia bɨ mɨa kꞌinia bɨkꞌa. ”Ne–animal kꞌachiapa mẽe ne–animal peeda chiara kꞌonáatɨ. Usaarãmaata kꞌopidapáde” aji.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 23

140

Tachi Akꞌõrepa awaraa ley jarada ichia kꞌinia bɨkꞌa pꞌanapataadamerã

23

1   “Chĩarapa

parãmaa bochinche jararuta pɨrã, awaraarãmaa nepɨrɨnáatɨ. Ma awara eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ ome pedeeteenáatɨ charra kꞌĩrapite seewa jaradaitꞌee, mãgá iru kꞌaripadaitꞌee. 2 ”Ne–inaa kꞌachia oonáatɨ, awaraa eperãarã chokꞌaraarãpa mãga oo pꞌanɨ pɨjida. ”Charraarã kꞌĩrapite seewa jaranáatɨ, awaraa eperãarã chokꞌaraarãpa mãga jara pꞌanɨ pɨjida. 3 ”Ichiaba chupɨria beerã pedee audupɨara ijãadaikꞌaraa bɨ awaraa eperãarã pedee kꞌãyaara. 4 ”Parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌakꞌa wa burro mẽe atua ni unu ataruta pɨrã, chiparimaa teenátɨ. 5 Ichita kꞌaripátɨ parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã. Ãra burro netꞌaa chɨkꞌɨapa eujãde baai bɨ unuruta pɨrã, kꞌaripátɨ. 6 ”Charraarã, chupɨria beerãpa parã kꞌĩrapite ãchi nepɨra jara chedakꞌãri, pia ũrítɨ. Ma awara ãrapa jaradapꞌedaa seewada anáatɨ, ãra chupɨria pꞌanadairã. 7 ”Ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanɨɨrã ɨmɨateenáatɨ. Ãra peepináatɨ, ãrapa ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanadairã. Apidaapa mãga ooru pɨrã, mɨa ma eperã ichita miapiitꞌee. 8 ”Eperãpa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, pꞌaratꞌa jitanáatɨ iru ma nepɨradeepa uchiapidaitꞌee, mãga oodakꞌãri awaraa eperã ne–inaa kꞌachia oo–e badata miapidaitꞌee perã. Chi mãgá pꞌaratꞌa jitadapa ichita mãga oopariitꞌee. 9 ”Awaraa eujãdepemaarãmaa ne–inaa kꞌachia oonáatɨ parã Egiptode pꞌanadakꞌãri, aukꞌa awaraa eujãdepemaarã padapꞌedaa perã. Parãpa kꞌawa pꞌanɨ sãga pꞌanapata awaraa eujãde pꞌanadakꞌãri.”  















10  “Seis

Tachi Akꞌõrepa ley jarada eujã ɨ ̃ipipataadamerã mãikꞌaapa ɨ ̃ipata ewari ɨapataadamerã

años wãyaaru misa, parã eujãde ne–úutɨ mãikꞌaapa ewátɨ. año sietede ma eujã ɨ ̃ipítɨ, madepema chupɨria chedeerãpa kꞌodamerã mãikꞌaapa chi beedadepema ne–animalaarãpa kꞌodamerã. Ichiaba mãga óotɨ uva kꞌãi ome mãikꞌaapa olivo kꞌãi ome. 12 ”Kꞌãima seis mimíatɨ. Mamĩda kꞌãima sietede ɨitɨ ̃́ juatau jitadamerã parã, pãchi esclavoorã, awaraa eujãdepemaarã parã tꞌãide pꞌanapataarã, pãchi burroorã, pꞌakꞌaarã paara. 13 ”Ne–inaa jõmaweda óotɨ mɨa jaradakꞌa. Parã tꞌãide awaraarã akꞌõre waibɨa apataarã tꞌɨ ̃ jaranaadapáde” aji.

11 Mamĩda





14  “Año

Tachi Akꞌõrepa jarada año abaade fiesta õpee oodamerã

chaa parãpa mɨ–itꞌee fiesta õpee oodaipia bɨ. 15 Pan levadura wẽe kꞌopata fiesta oodakꞌãri, mɨa jaradakꞌa tomia aba pan levadura wẽe  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



141

Éxodo 23

ooda kꞌótɨ. Mãga óotɨ aviv atanede, ma atanede parã Egipto eujãdeepa uchiadapꞌedaa perã. Ma fiesta oodakꞌãri, mɨ–itꞌee ne–inaa wẽe chenáatɨ. 16 ”Parãpa ne–uu chauda ewadapꞌedaa fiesta oodakꞌãri, chi naapɨara ewadapꞌedaa mɨmaa anéetɨ. Año jõkꞌãri, ma fiesta aukꞌa óotɨ ne–uu chauda jõmaa ome. 17 ”Año chaa ɨmɨkꞌĩraarã jõmaweda cheda õpee chedaipia bɨ mɨ, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. 18 ”Ne–animal peedapꞌeda, mɨ–itꞌee paapidaitꞌee aneedakꞌãri, chi waa paadaikꞌaraa bɨ pan levadura ome ooda ome. Ichiaba ma ne–animal traa ɨa bɨdaikꞌaraa bɨ aɨ noremapema–itꞌee. 19 ”Parãpa ne–uudapꞌedaadepema naapɨara ewadapꞌedaa pipɨara bee atéetɨ Tachi Akꞌõre, parã Akꞌõre Waibɨa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata temaa. ”Cabra chakꞌeerã peedapꞌeda, chi nawe jubade chuunaadapáde” aji.  







Tachi Akꞌõre ángel

20  Tachi

Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨ ángel pëiitꞌee parã ode wãdade jɨ ̃amerã mãikꞌaapa ma eujã parãmaa teeitꞌeeda adamaa ateemerã. 21 Iru pedee ũripatáatɨ mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oopatáatɨ, iru mɨ pari parã ome wãitꞌee perã. Iru parã ome bɨde irua jara bɨkꞌa ooda–e pɨrã, irua parã chupɨria kꞌawa–e paitꞌee. 22 Mamĩda irua jara bɨkꞌa ooruta pɨrã, mɨa parã kꞌaripaitꞌee parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mãikꞌaapa parã ome chõo kꞌinia pꞌanɨɨrã pꞌoyaadamerã. 23 Iru parã naa wãitꞌee mãikꞌaapa parã ateeitꞌee nãgɨ ́ pꞌuuru pidaarã pꞌanapata eujãdee: amorreorã, hititaarã, ferezeorã, cananeorã, heveorã mãikꞌaapa jebuseorã. Mɨa mãɨrã jõpiitꞌee. 24 Ãra eujãde pꞌanadakꞌãri, oonáatɨ ãrapa oopatakꞌa mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃náatɨ ãra akꞌõre waibɨa apataarãmaa. Aba mɨmaa aupaita ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Ãra altar ãrikꞌóotɨ ãra akꞌõre waibɨa apataarã ome, mãu awara bɨdapꞌedaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata paara. 25 Mɨmaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ruta pɨrã, mɨa parã bendiciaitꞌee kꞌayaanaadamerã mãikꞌaapa chikꞌo pania ome iru pꞌanadamerã. 26 Parã tꞌãide wẽraarã warra tꞌodakꞌaa wẽ–e paitꞌee. Ma awara ãra warra ɨratɨada–e paitꞌee mãikꞌaapa parã pia pꞌanapataadaitꞌee chonaa parutamaa. 27 ’Parã wãyaaruta chaa mɨa ma eujãdepemaarã pꞌerapiitꞌee. Mãgá parã ãra eujã kꞌaitꞌa wãdakꞌãri, ãra pꞌeradaitꞌee mãikꞌaapa parã naa jĩchoodaitꞌee. 28 Mãgá pꞌera jõnɨɨpa parã naa ma heveorã, hititaarã mãikꞌaapa cananeorã jĩchoodaitꞌee eperãarã netɨrrɨ waaweepa pꞌirapatakꞌa. 29 Mamĩda año abaade mɨa ãra jõmaweda ãchi eujãdeepa jërekꞌoo–e paitꞌee, ãrapa ne–uudapꞌedaa siruanaamerã mãikꞌaapa ma eujãde ne–animal kꞌachia beerã ĩwadapꞌeda, parãmaa ne–inaa kꞌachia oonaadamerã. 30 Maperã mɨa ãra piakꞌãa jërekꞌoo wãitꞌee, parã chokꞌara ĩwaruta misa ma eujãde pꞌanapataadamerã mãikꞌaapa ma eujã pãchi– itꞌee jãri atadamerã. 31 Parãmaa, parãdeepa uchiadaitꞌeerãmaa paara,  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 23​, ​24

142

mɨa ma eujã jõmaweda teeitꞌee Mar Rojodeepa u filisteorã eujã pꞌusa v ide parumaa mãikꞌaapa eujã pania wẽe bɨdeepa Éufrates to parumaa. Mɨa ma eujãdepemaarã jõmaweda parã jua ekꞌari bɨitꞌee parãpa jërekꞌoodamerã. 32 ’Mamĩda ãra ome pacto oonáatɨ chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa ãra akꞌõre waibɨa apataarãmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃náatɨ. 33 Ãra pãchi eujãde ichiakꞌau bɨnaadapáde aji, parã ome pꞌanapataadamerã, ãrapa parãmaa ãchi akꞌõre waibɨa apataarãmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pi kꞌinia pꞌanadaitꞌee perã mãikꞌaapa mãgá parã mɨ kꞌĩrapite kꞌachiade baaidaitꞌee perã.  



24

Moisepa israelitaarã ɨ ̃rɨ waa jĩapꞌeda

1   Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Eede ɨtꞌaa mɨmaa chéji Aarón ome, Nadab ome, Abiú ome, mãikꞌaapa israelitaarã poro waibɨarã setenta ome. Mamĩda ãra mɨmãiipa tꞌɨmɨɨpai pꞌaneedaipia bɨ mãikꞌaapa bedabaidaipia bɨ mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. 2 Pɨ aupai mɨ kꞌaitꞌa cheipia bɨ. Ma poro waibɨarã mɨ kꞌaitꞌa chedaikꞌaraa bɨ mãikꞌaapa eperãarã pɨ ome na eede ɨtꞌaa chedaikꞌaraa bɨ. 3 Moisepa israelitaarãmaa jaranaji jõmaweda Tachi Akꞌõrepa jarada. Mãpai israelitaarã jõmaarãpa pꞌanaujida: —Jõmaweda Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa oodaitꞌeeda ajida. 4 Moisepa pꞌãji jõmaweda Tachi Akꞌõrepa jarada. Aɨ norema tapꞌedaweda Moisepa altar ooji Sinaí ee kꞌarraya. Ma altar ikꞌaawa bɨji mãu doce Israeldeepa uchiadapꞌedaarã ëreerã aba–abaa pari. 5 Mãpai jaraji kꞌũtrãarãmaa ne–animalaarã peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpidamerã maapꞌeda iru–itꞌee ichiaba pꞌakꞌaarã paapidamerã ãchi aukꞌaarã ome jedekꞌodaitꞌee. 6 Moisepa ma altar ɨ ̃rɨ ma ne–animalaarã waa esa–aukꞌa jĩapꞌeji mãikꞌaapa chi apema esa–aukꞌa ne–inaade wee bɨji. 7 Maapꞌeda Moisepa israelitaarã kꞌĩrapite leeji ma pacto Tachi Akꞌõrepa ãra ome ookꞌãri, ichia pꞌãda. Ũridakꞌãri, mãgajida: —Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa oodaitꞌeeda ajida. 8 Mãpai Moisepa apema waa esa–aukꞌa eperãarã ɨ ̃rɨ jĩapꞌeji mãikꞌaapa mãgaji: —Na waapa akꞌɨpi bɨda aji, parãpa oodaitꞌee Tachi Akꞌõrepa parã ome pacto oodade jara bɨkꞌa. 9 Ma tꞌẽepai, Aarón, chi warrarã Nadab, Abiú mãikꞌaapa setenta poro waibɨarã Moisés ome Sinaí eede ɨtꞌaa wãjida. 10 Eede ɨtꞌaa wãdakꞌãri, ãrapa israelitaarã Akꞌõre Waibɨa unujida. Iru bɨɨrɨ ekꞌari urua nɨ ̃baji te jã zafiro mãu pi–ia bɨdee oodakꞌa mãikꞌaapa pꞌãpꞌãra nɨ ̃baji pajãkꞌa. 11 Ma israelitaarã poro waibɨarãpa Tachi Akꞌõre mãgá unujida mĩda, irua  



















u 23.31 Na versiculode Mar Rojo akꞌãri, jara kꞌinia bɨ Golfo de Acabá Mar Rojo nordeste eere bɨ. v 23.31 Ma pꞌusa tꞌɨ ̃jarapata Mar Mediterráneo. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



143

Éxodo 24​, ​25

ãramaa ne–inaa kꞌachia oo–e paji. Mama nekꞌojida mãikꞌaapa ne–inaa tojida. Moisés Sinaí eede

12  Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mɨmaa chéji mãikꞌaapa nɨ ́ji, mɨa ley mãude pꞌãda pɨmaa teeru misa. Tꞌẽepai pɨa israelitaarãmaa ma ley jarateeipia bɨda aji. 13 Mãpai Moisés wãji ichi kꞌaripapari Josué ome. 14 Mamĩda eede ɨtꞌaa wãdai naaweda, ma poro waibɨarãmaa mãgaji: —Nama nɨ ́tɨ tai cheruta misa. Aarón, Jur ome nama pꞌaneedaitꞌee. Tai wẽ–e misa, parã nepɨra iru pꞌanɨ pɨrã, Aaronmaa mãikꞌaapa Jurmaa jaradaipia bɨda aji. 15 Mãga jarapꞌeda, Moisés ma eede ɨtꞌaa wãji. Ma eede jɨ ̃ararara nɨ ̃baji. 16 Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree baai cheji ma ee ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa kꞌãima seis Moisepa nɨmaa baji jɨ ̃arara tꞌawaa nɨ ̃bɨ kꞌaitꞌa. Ewari sietede Tachi Akꞌõrepa jɨ ̃araradeepa Moisés tꞌɨ ̃ji. 17 Moisés mama bɨde israelitaarãpa Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree unujida ee nokꞌode tꞌɨpɨtau urua jẽrajẽraa nɨ ̃bɨkꞌa. 18 Moisés ma eede ɨtꞌaara wãji mãikꞌaapa kꞌãima cuarenta baji ma eede jɨ ̃arara tꞌawaa nɨ ̃bɨmãi.  











Tachi Akꞌõrepa jarada israelitaarãpa ichi ome unupata te oodamerã

25

1   Moisés

ma eede bakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa irumaa mãgaji: israelitaarãmaa mɨ–itꞌee netꞌaa pꞌedamerã. Chi tee kꞌinia bɨpa ichi tꞌãripa tee kꞌinia bɨta teeipia bɨ. 3 Nãgee netꞌaata pɨa pꞌeipia bɨ: nẽe; pꞌaratꞌa; bronce; 4 oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌoree, pꞌupꞌuchia tꞌɨda; pꞌaru lino nãusaadee ooda; cabra kꞌara; 5 oveja ɨmɨkꞌĩra e pꞌoree tꞌɨda mãikꞌaapa awaraa ne–animalaarã e, chi pipɨara bɨ; acacia pakꞌuru pia; 6 aceite olivodee ooda lamparade tꞌɨdaitꞌee; kꞌera pꞌoiradaitꞌee aceite ome w mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũa bapari mɨ–itꞌee paadamerã; 7 mãu pi–ia ónice awaraa mãu pi–ia ome bɨdaitꞌee pꞌaareerã poro waibɨa efod apatade mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũade jɨ ̃paride. 8 Ma ne–inaa pꞌe atapꞌeda, ãramaa te ne–edee oopíji, mɨ–itꞌee awara beemerã mãikꞌaapa mama parã tꞌãide mɨ bapariimerã. 9 Jõmaweda oodaipia bɨda aji, mɨa pɨmaa akꞌɨpiitꞌee bɨkꞌa. 2  —Jaráji















Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada baaltekꞌa bɨ oopimerã

10  ’Acacia

pakꞌurudee baaltekꞌa bɨ oopíji metro aba apꞌeda diez centímetros chi teesoo; setenta centímetros chi jetꞌee; setenta centímetros chi ɨtꞌɨa. 11 Ma baaltekꞌa bɨ taawaikꞌa eere, edajãde paara nẽepapai pꞌẽepíji. Ne–inaa nẽedee nonoree oopíji, mãgɨpa chi taawaikꞌa eerepema i jõma pꞌɨrrabaimerã. 12 Ichiaba argolla kꞌĩmari nẽedee oopíji, ma baaltekꞌa  



w 25.6 Pꞌaareerã

awara bɨdakꞌãri, ma aceitepa jĩapꞌepachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 25

144

bɨ bɨɨrɨ kꞌĩraichaa bɨdamerã; omé bi abaade, omé chi apema bide. 13 Ma awara acacia pakꞌurudee pakꞌuru omé teesoo oopíji mãikꞌaapa ma pakꞌuru nẽepa pꞌẽepíji. 14 Ma pakꞌuru ma baaltekꞌa bɨ argolla kꞌĩraichaa tꞌɨ bɨ ́ji. Mãgá ma baaltekꞌa bɨ ãyaa ateedai, tꞌõbaida–ee. 15 Ma pakꞌuru ichita ma argollade tꞌɨ pꞌanadaitꞌee. 16 Ma baaltekꞌa bɨ edajãde mɨa ley mãude pꞌãda atabɨ ́ji. 17 ’Ma baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa x nẽedee oopíji; metro aba apꞌeda diez centímetros chi teesoo; setenta centímetros chi jetꞌee. 18‑19 Ma tꞌapꞌa oopikꞌãri, mãgɨ ́ nẽe lámina abaadee martillopa ɨtꞌaripemaarãkꞌa muñecakꞌa bɨ omé oopíji aɨ ɨ ̃rɨ aba–abaa chi teesoomaa bainɨ ̃ pꞌaneedamerã. 20 Ma ɨtꞌaripemaarãkꞌa oopíji baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa ɨ ̃rɨ bainɨ ̃ pꞌaneedamerã mãikꞌaapa kꞌĩrapa edaa chi tꞌapꞌamaa akꞌɨdamerã. Oopíji ma baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa ɨ ̃rɨ chi isia eratɨ jõnɨpa wãkꞌadamerã. 21 Ma tꞌapꞌa oo aupadakꞌãri, bɨpíji ma baaltekꞌa bɨ ɨ ̃rɨ. Mɨa ley pꞌãda teeitꞌee bɨ aɨde ɨa bɨ ́ji. 22 Ma ɨtꞌaripemaarãkꞌa omé pꞌanɨ esajĩakꞌa mɨ pɨ ome unupariitꞌee mãikꞌaapa pedeepariitꞌee. Mãgá pɨa israelitaarãmaa mɨ ley jarateeyada aji.  

















Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada mesa oopimerã

23  ’Mesa

acacia pakꞌurudee oopíji mɨ tede bɨdamerã. Oopíji noventa centímetros chi teesoo; cuarenta y cinco centímetros chi jetꞌee; setenta centímetros chi ɨtꞌɨa. 24 Ma jõma nẽepapai pꞌẽepipꞌeda, ne–inaa nẽedee ooda nonoree bɨpíji ma mesade pꞌɨrrabaimerã. 25 Ma mesa ide tabla jetꞌee siete centímetros bɨpíji, mãikꞌaapa ne–inaa nẽedee ooda nonoree bɨpíji ma tabla ide pꞌɨrrabaimerã. 26 Ichiaba nẽedee argolla kꞌĩmari oopíji ma mesa esquina chaa argolla aba bɨdamerã chi mesa bɨɨrɨ bɨmãi. 27‑28 Ichiaba acacia pakꞌurudee oopíji pakꞌuru teesoo omé mãikꞌaapa ma pakꞌuru nẽepa pꞌẽepíji. Ma pakꞌuru tꞌɨ bɨdaipia bɨ ma argollade. Mãgá ma mesa ãyaa ateedai. 29 Ne–inaa ma mesa ɨ ̃rɨ bɨpata jõmaweda nẽedee oopíji: pꞌaratꞌu, taza, kꞌusarra, jarra mãikꞌaapa vaso mɨ–itꞌee vino weepari. 30 Ma mesa mɨ kꞌĩrapite baitꞌee perã, aɨ ɨ ̃rɨ ichita bɨpipáde aji, pan mɨ–itꞌee awara bɨdapꞌedaa.  











Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada lámpara bɨpata oopimerã

31 ’Ichiaba

nẽedee oopíji lámpara bɨpata; chi basa, chi bɨɨrɨ mãikꞌaapa chi jua tꞌai. Ma jua tꞌai kꞌɨ ̃ chaa copa oopíji almendro pꞌonokꞌa chi kꞌiru ome, aɨde ma lámpara kꞌoopata aceite weedamerã. Ma jõma nẽe lámina abaadee martillopa oopíji. 32 Ma lámpara bɨpata bɨɨrɨde jua tꞌai seis  

x 25.17 Ma tꞌapꞌa ɨ r̃ ɨ pꞌaareerã poro waibɨapa ne–animalaarã waa jĩapꞌepachi Tachi Akꞌõremaa iidikꞌãri israelitaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨmerã, mãgá Tachi Akꞌõrepa ãra pia akꞌɨpariimerã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



145

Éxodo 25​, ​26

oopíji, kꞌĩraichaa õpee–õpee pꞌaneedamerã. 33 Ma jua tꞌai chaachaa, copa õpee oopíji almendro pꞌonokꞌa chi kꞌiru ome. 34 Ma lámpara bɨpata bɨɨrɨde ichiaba copa kꞌĩmari oopíji almendro pꞌonokꞌa chi kꞌiru ome, 35 madepema copa õpeedeepa jua tꞌai omé uchiadamerã; aba chi i chaa. 36 Ma jõma nẽe lámina abaadee martillopa oopiipia bɨ. 37 Lámpara siete oopíji nokꞌooree ɨ ̃daamerã. 38 Ma awara nẽedee oopíji tijerakꞌa, mãgɨpa lámpara mecha tꞌɨɨpataadamerã. Ichiaba oopíji platillo aɨde ma tijerakꞌa, mecha ome bɨdamerã. 39 Ma lámpara bɨpata, chi tijerakꞌa, chi mecha chi platillo paara; ma jõma oodaitꞌee nẽe treinta y tres kilos iru pꞌanadaipia bɨ. 40 Ma lámpara bɨpata mɨa na ee nokꞌode akꞌɨpidakꞌa aukꞌa oopipáde aji.  















26

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada ichi te oopimerã

1   ’Cortina

diez oopíji, ma te edajãde mɨ–itꞌee awara bɨdamerã. Ma cortina oopíji lino nãusaadee mãikꞌaapa made ɨtꞌaripemaarãkꞌa kꞌapíji oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. 2 Ma cortina chaa nãga oopíji; doce metros apꞌeda cincuenta centímetros chi teesoo; metro aba apꞌeda ochenta centímetros chi jobɨa. 3 Ma cortina diezdepema joisomaa araa kꞌaatꞌɨpíji cortina aba uchiamerã. Aukꞌa oopíji chi apema joisomaa ome. 4 Pꞌaru pꞌupꞌuchia sĩautaa tꞌɨɨpíji teesoomaa bedapꞌeda, pꞌɨtrɨa kꞌaatꞌɨdamerã. Mãgee oopíji ma cortina omeeweda chi i chaa kꞌaatꞌɨdamerã. 5 Chi naapema cortina ide mãgee cincuenta kꞌaatꞌɨpíji mãikꞌaapa chi apema cortina ide aukꞌa mãga oopíji, mãgá ma cortina i omeeweda ganchopa araa jõi pꞌaneedamerã. 6 Ma–itꞌee gancho cincuenta nẽedee oopíji, mãgɨpa chi cortina i jõi pꞌaneedamerã te jãdepema pared–itꞌee. 7 ’Ichiaba cortina teesoo once cabra kꞌaradee kꞌada oopíji, mãgɨpa chi te kꞌirukꞌa bɨdamerã. 8 Ma cortina chaachaa oopíji trece metros apꞌeda cincuenta centímetros chi teesoo mãikꞌaapa metro aba apꞌeda ochenta centímetros chi jobɨa. 9 Ma cortina oncedepema joisomaa araa kꞌaatꞌɨpíji; chi apema seis ichiaba araa kꞌaatꞌɨpíji. Ma seidepema aba bedadaipia bɨ, mãgɨpa ma te edajãde tꞌĩupatamãi tꞌapꞌadamerã. 10 Ma cortina araa pꞌaneedamerã pꞌaru sĩautaa tꞌɨɨpíji teesoomaa bedadapꞌeda, pꞌɨtrɨa kꞌaatꞌɨdamerã. Chi naapema cortina ide mãgee cincuenta kꞌaatꞌɨpíji mãikꞌaapa chi apema cortina ide aukꞌa mãga oopíji, mãgá ma cortina i omeeweda araa jõi pꞌaneedamerã. 11 Ma–itꞌee gancho broncedee cincuenta oopíji, mãgɨpa chi cortina cabra kꞌaradee oodade araa jõi pꞌaneedamerã. 12 Ma cortina teesoora baitꞌee perã, te ãpɨteikꞌa eere ma cortina esa–aukꞌa baijira beeitꞌee. 13 Jõdee teesoomaa chi i chaa cincuenta centímetros baijira beeitꞌee. 14 ’Ma cortina ɨ ̃rɨikꞌa eere oveja e pꞌoree tꞌɨda bɨpíji. Aɨ ɨ ̃rɨikꞌa eere ne–e pipɨara bee bɨpíji. 15 Tabla acacia pakꞌurudee oopipꞌeda, jĩpꞌa bainɨ ̃ bɨpíji, chi paredkꞌa beemerã. 16 Mãgɨ ́ tabla chaa oopíji metro kꞌĩmari apꞌeda cincuenta  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 26

146

centímetros chi teesoo mãikꞌaapa setenta centímetros chi jetꞌee. 17 Ma tabla i abaade muesca omé oopíji chi apema tabla ide jootꞌɨ beemerã mãikꞌaapa ma tabla edaikꞌa eere muesca omé oopíji basade pia jootꞌɨ pꞌaneedamerã ma te bainɨ ̃ bɨdakꞌãri. Mãga oopíji ma tedepema tabla chaachaa. 18 Ma te sur eerepema pared–itꞌee veinte tablas oopíji. 19 Ichiaba basa cuarenta pꞌaratꞌadee oopíji ma tabladepema muesca chaachaa basa abaade jootꞌɨ bɨdamerã. 20 ’Norte eerepema pared–itꞌee aukꞌa veinte tablas oopíji. 21 Ichiaba basa cuarenta pꞌaratꞌadee oopíji, ma tabla chaa basa omeede bainɨ ̃ bɨdamerã. 22 Ma te ãpɨteikꞌa eere, occidente eere, seis tablas bainɨ ̃ bɨpíji; 23 ma chaachaa basa omé. Ma awara esquina chaa awaraa tabla omé chi basa ome bainɨ ̃ bɨpíji. 24 Ma tabla pareddepema tabla ome araa jootꞌɨ bɨpiipia bɨ chi naapema ɨtꞌaikꞌa eerepema argolla parumaa. Mãga oopíji ma ãpɨteikꞌa eerepema esquina chaa. 25 Mãgá ma eere tabla ocho jootꞌɨ pꞌaneedaitꞌee dieciséis basas pꞌaratꞌadee oodade. 26 ’Ma tabla erkꞌa pꞌaneedamerã pakꞌuru teesoo joisomaa acacia pakꞌurudee oopíji pared bi abaade teesoomaa bɨdamerã. 27 Aukꞌa mãga oopíji aɨ kꞌĩrapitepema paredde, ma te ãpɨteikꞌa eere, pia jaraitꞌeera occidente eerepema paredde paara mãga bɨdamerã. 28 Ma pakꞌuru joisomaadepema aba bɨpiipia bɨ ma pared bi esa–aukꞌa, jĩpꞌa wãyaamerã esquina abaadeepa chi apema esquina parumaa. 29 Ma tabla chaa nẽepa pꞌẽepíji mãikꞌaapa aɨde argolla nẽedee ooda bɨpíji. Ichiaba ma pakꞌuru joisomaa nẽepa pꞌẽepíji ma argollade tꞌɨ bɨdamerã. 30 Ma jõma mɨa pɨmaa ee nokꞌode akꞌɨpidakꞌa oopíji. 31 Te edajãdepema–itꞌee cortina awaraa oopíji pꞌaru lino nãusaadee mãikꞌaapa made ɨtꞌaripemaarãkꞌa bee kꞌapíji oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. 32 Edupɨara bɨ cuarto tꞌɨakꞌau beemerã poste kꞌĩmari acacia pakꞌurudee ooda erkꞌa bainɨ ̃ bɨpíji basa kꞌĩmari pꞌaratꞌadee oodade. Ma poste nẽepa pꞌẽepíji. Ichiaba gancho nẽedee ooda ma poste kꞌĩmariide bɨpíji ma ganchode ma cortina jõi bɨdamerã. 33 Mãgɨ ́ cortina ganchode jõi bɨdapꞌeda, mãgɨpa te edajãde tꞌɨakꞌau bɨpíji, edupɨara bɨ cuarto mɨ–itꞌee awara beemerã ma baaltekꞌa bɨ ome mãikꞌaapa taawaikꞌa eerepema cuarto mɨ netꞌaa–itꞌee awara beemerã. Mɨa ley jarada ma baaltekꞌa bɨde ɨa bɨ ́ji, israelitaarãpa kꞌirãpadamerã mɨa ãra ome pacto ooda. 34 Ma baaltekꞌa bɨ chi tꞌapꞌa y ome edupɨara bɨ cuarto mɨ–itꞌee awara bɨdaitꞌee pꞌanɨmãi bɨpíji. 35 Jõdee ma mesa taawapema cuartode norte eere bɨpíji mãikꞌaapa ma lámpara bɨpata aɨ kꞌĩrapite sur eere bɨpíji. 36 ’Ma te tꞌĩupatamãipema–itꞌee oopíji cortina lino nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌapíji oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee.  







































y 26.34 Ma tꞌapꞌa ɨ r̃ ɨ pꞌaareerã poro waibɨapa ne–animalaarã waa jĩapꞌepachi Tachi Akꞌõremaa iidikꞌãri israelitaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨmerã, mãgá Tachi Akꞌõrepa ãra pia akꞌɨpariimerã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



147

Éxodo 26​, ​27

37 Ma

cortina jõi bɨdamerã, acacia pakꞌurudee poste joisomaa oopíji gancho ome mãikꞌaapa ma jõmaweda nẽepa pꞌẽepíji. Ma poste basa joisomaa broncedee oodade bainɨ ̃ bɨpíji.

27

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada altar broncedee oopimerã 1   ’Altar

nẽchoma acacia pakꞌurudee oopíji; metro omé apꞌeda treinta centímetros chi teesoo, chi jetꞌee jida aukꞌa mãikꞌaapa metro aba apꞌeda treinta centímetros chi ɨtꞌɨa. 2 Ma pakꞌurudee ichiaba oopíji ne–animal cachokꞌa ma altar esquina chaa pꞌaneedamerã mãikꞌaapa ma jõma broncepa pꞌẽepíji. 3 Ichiaba broncedee oopíji nãgee ne–inaa jõma ma altarde bɨdamerã: itꞌabarre pꞌora pꞌepata; pala; taza; tenedor mãikꞌaapa tꞌɨpɨ kꞌĩra pꞌepata. 4 Rejilla broncedee oopíji mãikꞌaapa ma esquina chaa argolla broncedee ooda bɨpíji. 5 Ma rejilla bɨdaipia ma altar edajãde esajĩakꞌa. 6 Ma altar–itꞌee pakꞌuru teesoo oopíji acacia pakꞌurudee mãikꞌaapa broncepa pꞌẽepíji. 7 Ma pakꞌuru tꞌɨ bɨdaipia bɨ chi argolla ma altar bi chaa beede. Mãgá ma altar ãyaa ateedai. 8 Ma altar baaltekꞌa bɨ pakꞌurudee oopíji tꞌapꞌa wẽe mãikꞌaapa jã wẽe, mɨa pɨmaa akꞌɨpidakꞌa ee nokꞌode bakꞌãri.  













Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada ichi te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdamerã

9 ’Te

ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨpíji cortina pꞌaru lino nãusaadee oodapa. Sur eere tꞌɨakꞌau bɨdamerã, cuarenta y cinco metros chi teesoo oopíji. 10 Ma eerepema ide poste veinte pakꞌurudee ooda mãikꞌaapa broncepa pꞌẽeda aba–abaa basa veinte broncedee oodade bainɨ ̃ bɨpíji. Ma poste chaa gancho pꞌaratꞌadee ooda bɨpíji mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee pakꞌurukꞌa teesoo oopíji ma poste kꞌɨ ̃ chaa tꞌɨakꞌau beemerã. 11 Chi norte eerepema tꞌɨakꞌau bɨdamerã, aukꞌa mãga oopíji. 12 Jõdee occidente eerepema chi jetꞌee oopíji veintidós metros apꞌeda cincuenta centímetros. Made poste diez bainɨ ̃ bɨpíji basa diezde, ma postede cortina jõi bɨdamerã. 13 Chi oriente eerepema aukꞌa veintidós metros apꞌeda cincuenta centímetros oopíji. 14‑15 Ma oriente eere chi tꞌĩupata bɨpíji. Chi tꞌĩupata i chaa bɨpíji poste õpee chi basa ome mãikꞌaapa cortina siete metros chi teesoo bɨpíji. 16 Jõdee chi tꞌĩupatade poste kꞌĩmari bɨpíji chi basa ome. Made jõi bɨpíji cortina lino nãusaadee ooda mãikꞌaapa made nonoree kꞌapíji oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo lino nãusaa oodadee. Ma cortina teesoo nueve metros oopíji. 17 Ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdepema poste broncepa pꞌẽeda basa broncedee oodade bainɨ ̃ bɨpíji. Ma poste chaachaa gancho pꞌaratꞌadee ooda bɨpíji mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee pakꞌurukꞌa teesoo oopíji ma poste kꞌɨ ̃ chaa tꞌɨakꞌau beemerã. 18 Ma tꞌɨakꞌau bɨ teesoo cuarenta y cinco metros baitꞌee; chi jetꞌee veintidós metros apꞌeda cincuenta centímetros baitꞌee; chi ɨtꞌɨa metro omé apꞌeda treinta centímetros baitꞌee. Ma poste basa broncedee oodade bainɨ ̃ bɨdapꞌeda, aɨde cortina lino nãusaadee ooda jõi bɨpíji. 19 Ma tedepema mãikꞌaapa te ãukꞌidaapema estaca  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 27​, ​28

148

jõmaweda broncedee oopíji. Ichiaba broncedee ne–inaa oopipáde aji, ma tede mimiadakꞌãri, mãgee ne–inaapa mimiadamerã. Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada aceite oopimerã ichi tedepema lampara–itꞌee

20 ’Israelitaarãmaa

jaráji aceite olivodee ooda aneedamerã. Ma aceite maarepida nejarra wẽe baipia bɨ. Ma aceitepa mɨ tedepema lámpara kꞌoodaipia bɨ, kꞌewaradeepa tapꞌeda parumaa ichita urua nɨ ̃bamerã. 21 Mɨ ome unupata tede Aaronpa mãikꞌaapa ichideepa uchiadaitꞌeerãpa ma lámpara ichita kꞌoodaipia bɨ pꞌãrikꞌua uruadamerã mɨ kꞌĩrapite ma tꞌɨakꞌau bada cortina taawaikꞌa eerepema cuarto mɨ netꞌaa–itꞌee awara bɨdaitꞌee pꞌanɨde. Mɨa kꞌinia bɨ israelitaarãdeepa uchiadaitꞌeerãpa ichita mãga oodamerã.  

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada pꞌaareerãpa kꞌãare pꞌáruta jɨ ̃daipia bɨ

28

1   Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Awara bɨ ́ji pɨ ɨ ̃pema Aarón chi warrarã Nadab, Abiú, Eleazar mãikꞌaapa Itamar ome, israelitaarã tꞌãide ãrápata mɨ–itꞌee pꞌaareerã mimia oopataadamerã. 2 Pꞌaru pi–ia oopíji pɨ ɨ ̃pema Aaronpapai jɨ ̃pariimerã mãikꞌaapa ma mimia ookꞌãri, kꞌĩra wãree beemerã. 3 Jɨrɨ ́ji nãgee eperãarã mɨa kꞌĩsia kꞌawaapidaarã: pꞌaru kꞌaatꞌɨ kꞌawaa beerã mãikꞌaapa nonoree kꞌa kꞌawaa beerã, mãɨrãpa Aaron–itꞌee ma pꞌaru oodamerã. Ma pꞌaru jɨ ̃kꞌãri, iru awara beeitꞌee pꞌaare mimia oomerã. 4 Nãgee pꞌaru oopíji irua jɨ ̃merã: ne–inaa mãu pi–ia ome tꞌũade jɨ ̃pari; efod apata; pꞌaru teesoo; ekꞌaripema pꞌaru teesoo; pꞌaru pɨrada porode jɨ ̃merã mãikꞌaapa kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari. Pɨ ɨ ̃pema Aaronpa mãgɨ ́ pꞌaru jɨ ̃itꞌee mãikꞌaapa iru warrarãpa aukꞌa ma pꞌaru jɨ ̃daitꞌee ma mimiade pꞌaneedakꞌãri. 5 Mãgɨ ́ pꞌaru oodaipia bɨ lino nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌadaipia bɨ oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. 6 ’Ma efod apata oodaipia bɨ lino nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌadaipia bɨ oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. 7 Ma efod ikꞌia chaa araa kꞌaatꞌɨdaipia bɨ. 8 Kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari kꞌaatꞌɨdaipia bɨ ma efod kꞌɨrrɨde jɨ ̃merã. Mãgɨ ́ ichiaba oodaipia bɨ lino nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌadaipia bɨ oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. 9 ’Ónice mãu pi–ia omeede Israel warrarã tꞌɨ ̃ doce pꞌãpíji. 10 Ma tꞌɨ ̃ pꞌãpiipia bɨ warra naapemadeepa chi tꞌẽepema parumaa; tꞌɨ ̃ seis mãu abaade, seis chi apemade. 11 Ma mimia oopiipia bɨ chi mãu pi–iade pꞌã kꞌawaa bɨmaa, pi–ia uchiamerã eperã tꞌɨ ̃ sellode pꞌã bɨpatakꞌa. Irua ma mãu ne–inaa nẽedee oodade jootꞌɨ bɨpꞌeda, 12 kꞌaatꞌɨipia bɨ ma efod ikꞌiade araa kꞌaatꞌɨdamãi. Mãgá Aaronpa israelitaarã kꞌirãpaitꞌee mãikꞌaapa Israel warrarã tꞌɨ ̃ anipaitꞌee mɨ, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, ãra pari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌãri. 13 Ma ne–inaa oo kꞌawaa bɨpa ma mãu pi–ia jootꞌɨ bɨipia bɨ ne–  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



149

Éxodo 28

inaa nẽedee oodade 14 mãikꞌaapa ma chaachaa cadena nẽedee siratꞌɨda cordonkꞌa jootꞌɨ bɨipia bɨ. 15 ’Ne–inaa pia oo kꞌawaa bɨ jɨrɨ ́ji oomerã ma ne–inaa pꞌepꞌedee tꞌũade jɨ ̃pari. Ma kꞌaurepa Aaronpa kꞌawaai mɨa kꞌãata oopi kꞌinia bɨ israelitaarãmaa. Ma ne–inaa pia oo kꞌawaa bɨpa ooipia bɨ ma efod lino nãusaadee oodakꞌa mãikꞌaapa made nonoree kꞌaipia bɨ oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. 16 Mãgɨ ́ pꞌaru kuadria bedapꞌeda, mãgɨdee ne–inaa pꞌepꞌedee tꞌũade jɨ ̃pari ooipia bɨ; veinte centímetros chi teesoo; aukꞌa chi jobɨa. 17 Made hilera kꞌĩmari ooipia bɨ. Ma hilera chaa mãu pi–ia õpee–õpee bɨipia bɨ. Chi naapema hilerade bɨipia bɨ nãgee mãu pi–ia: rubí, crisólito, esmeralda. 18 Aɨ eerepema hilerade nãgee bɨipia bɨ: turquesa, zafiro, jade. 19 Aɨ eerepemade bɨipia bɨ: jacinto, ágata, amatista. 20 Aɨ eerepemade bɨipia bɨ: topacio, ónice, jaspe. Ma mãu pi–ia aba–abaa ne–inaa nẽedee oodade jootꞌɨ bɨipia bɨ mãikꞌaapa mãgɨ ́ kꞌaatꞌɨipia bɨ ma tꞌũade jɨ ̃paride. 21 Ma mãu pi–ia doce bɨipia bɨ Israelpa warrarã doce ooda perã. Ma mãu pi–ia chaa Israeldeepa uchiadapꞌedaa ëreerã tꞌɨ ̃ aba–abaa pꞌãipia bɨ sellode pꞌã bɨpatakꞌa. 22 ’Ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃ bɨmerã cadena nẽedee cordonkꞌa ooipia bɨ. 23 Ichiaba irua argolla omé nẽedee ooipia bɨ ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari ɨtꞌaikꞌa eerepema kꞌɨ ̃ chaa bɨmerã. 24 Irua ma kꞌɨ ̃ chaa ma cadena kꞌɨ ̃ abaapa jɨ ̃ipia bɨ. 25 Jõdee chi apema cadena kꞌɨ ̃pa jɨ ̃ipia bɨ ma efod ikꞌiade bɨ ne–inaa nẽedee oodade. 26 Ichiaba irua argolla omé nẽedee ooipia bɨ ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari edaikꞌa eerepema kꞌɨ ̃de kꞌaatꞌɨ bɨdamerã. 27 Ma awara nẽedee argolla omé ooipia bɨ ma efod isia edaikꞌa eere mãikꞌaapa ma kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ɨtꞌaikꞌa eerepapai kꞌaatꞌɨ bɨdamerã. 28 Mãpai oveja kꞌara pꞌãpꞌãraadee cordonkꞌa siratꞌɨdapa ma argolla ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari edaikꞌa eere kꞌaatꞌɨda jɨ ̃ipia bɨ ma argolla efodde kꞌaatꞌɨdade. Mãgá ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari ichi bɨmãipai beeitꞌee. 29 Aarón tꞌĩukꞌãri ma cuarto mɨ netꞌaa–itꞌee awara bɨdade, ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari ichita jɨ ̃ baitꞌee. Mãgá irua Israeldeepa uchiadapꞌedaarã kꞌirãpaitꞌee mãikꞌaapa ma ne– inaa tꞌũade jɨ ̃pari edajãdepema netꞌaa kꞌaurepa mɨa israelitaarãmaa kꞌawapiitꞌee kꞌãata oopi kꞌinia bɨ. 30 Ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari edajãde pɨa ma netꞌaa Urim mãikꞌaapa Tumim z apata tꞌɨ bɨipia bɨ Aarón tꞌãri kꞌaitꞌa pꞌanadamerã. Mãgá mɨa ma Urim, Tumim kꞌaurepa kꞌawapiitꞌee mɨa israelitaarãmaa kꞌãata oopi kꞌinia bɨ. 31 ’Aaronpa ma efod awaraa pꞌaru ɨ ̃rɨ jɨ ̃merã pꞌaru teesoo oopíji oveja kꞌara pꞌupꞌuchia tꞌɨdadee. 32 Ma esajĩakꞌa uria bɨpíji made Aarón poro tꞌĩumerã. Ma uria bɨ i bedapꞌeda, pia kꞌaatꞌɨpiipia bɨ Aaronpa jɨ ̃kꞌãri  





































z 28.30 Kꞌawada–e pꞌanɨ ma pꞌaareerã poro waibɨapa kꞌãata oopachi ma netꞌaa ome Tachi Akꞌõrepa oopi kꞌinia bada kꞌawaitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 28​, ​29

150

jẽnaamerã. 33 Mãgɨ ́ pꞌaru ide granadillajõkꞌa bee kꞌapíji oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. Ma granadillajõkꞌa bee kꞌada awara campana chakꞌe nẽedee ooda bɨpíji. 34 Pia jaraitꞌeera ma granadillajõkꞌa bee pꞌaru i jõmaade kꞌa bɨ wãdakꞌãri, ewaraa atabëi wãdaipia bɨ, ma ewaraa beedade campana chakꞌe nẽedee ooda kꞌaatꞌɨ bɨ wãdamerã. 35 Aarón ichi mimia oode mɨ ome unupata tede tꞌĩukꞌãri, ichita ma pꞌaru jɨ ̃ipia bɨ. Mãgá iru mɨ kꞌĩrapite tꞌĩukꞌãri, maapꞌeda mamãikꞌaapa uchiakꞌãri, ma campana jĩwaadaitꞌee. Aaronpa ma jõma mɨa jaradakꞌa ooru pɨrã, piu–e paitꞌee. 36 ’Nẽedee ne–inaa teesoo, pꞌepꞌedee oopíji aɨde nãga pꞌã bɨdamerã: ‘Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨda.’ 37 Mãgɨ ́ ne–inaa ma pꞌaru pɨrada porode jɨ ̃pari tau bɨɨrɨ eere bɨdapꞌeda, oveja kꞌara pꞌãpꞌãraadee cordonkꞌa siratꞌɨdapa mãgɨ ́ jɨ ̃daipia bɨ. 38 Mãgá Aaronpa ma pꞌãda ichita jɨ ̃pariitꞌee mɨ kꞌĩrapite wãkꞌãri eperãarãpa ne–inaa teepata ome. Irua ma pꞌãda mãgá jɨ ̃pari kꞌaurepa ãrapa netꞌaa mɨ–itꞌee awara bɨdapꞌedaa teede wãdakꞌãri, mɨa ma netꞌaa pia akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa ãrapa ne–inaa kꞌachia oojida pɨrã ma netꞌaa mãgá teede wãdakꞌãri, mɨa ma kꞌachia oodapꞌedaa ãyaa bɨitꞌee. 39 ’Ma pꞌaru pɨrada Aaronpa ichi porode jɨ ̃merã lino nãusaadee oopíji. Ichiaba chi ekꞌaripema pꞌaru teesoo jɨ ̃pari lino nãusaadee oopíji. Chi kꞌɨrrɨde jɨ ̃paride nonoree kꞌapíji. 40 Aarón warrarã–itꞌee ichiaba lino nãusaadee oopíji pꞌaru teesoo mãikꞌaapa pꞌaru pɨrada porode jɨ ̃damerã, kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari paara, kꞌĩra wãree pꞌaneedamerã ãchi mimia oodakꞌãri mãikꞌaapa eperãarãpa ãra pia akꞌɨdamerã. 41 ’Pɨ ɨ ̃pema Aaronmaa mãikꞌaapa chi warrarãmaa ma pꞌaru jɨ ̃pipꞌeda, ãra ɨ ̃rɨ aceite wéeji pꞌaare padamerã mãikꞌaapa mɨ–itꞌee awara pꞌaneedamerã. Mãgá pꞌaareerã mimia oopataadai. 42 Ichiaba interior linodee oopíji ãra ãtau wãkꞌadamerã. 43 Aarón chi warrarã ome ma pꞌaru jɨ ̃daipia bɨ mɨ ome unupata tede pꞌaareerã mimia oodakꞌãri mãikꞌaapa mɨ altar kꞌaitꞌa wãdakꞌãri. Mãgá ãchi kꞌapꞌɨa wãkꞌadai mãikꞌaapa piuda–e pai. Aaronpa mãikꞌaapa ichideepa uchiadaitꞌeerãpa ma leyde jara bɨkꞌa ichita oodaipia bɨda” aji.  





















29

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jarada pꞌaareerã awara bɨmerã

1   Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Pɨa Aarón ichi warrarã ome awara bɨkꞌãri mɨ–itꞌee mimiapataadamerã, nãga óoji. Jɨrɨ ́ji pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra kꞌaipee aba maarepida ne–inaa kꞌachia wẽe bɨ mãikꞌaapa oveja ɨmɨkꞌĩra omé maarepida ne–inaa kꞌachia wẽe bee mɨ– itꞌee paamerã. 2 Ma awara harina trigodee ooda pipɨara bɨ atapꞌeda, nãgee ne–inaa levadura wẽe oopíji: pan; ne–inaa pꞌepꞌedee harina aceite ome pꞌoiradadee ooda mãikꞌaapa galletakꞌa bɨ oblea apata olivo aceitepa pꞌuruda. 3 Mãgee ne–inaa kꞌoraade pꞌe bɨ ́ji mãikꞌaapa ma pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra, oveja ɨmɨkꞌĩraarã ome atapꞌeda, ma jõma mɨ ome unupata temaa atéeji. 4 Maapꞌeda Aarón chi warrarã ome atéeji mɨ ome unupata te tꞌĩupatamãi  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



151

Éxodo 29

mãikꞌaapa ãra kꞌuipíji. 5 Maapꞌeda Aarón pꞌaru jɨ ̃ bɨ ́ji: ekꞌaripema pꞌaru teesoo mãikꞌaapa awaraa pꞌaru teesoo aɨ ɨ ̃rɨ jɨ ̃pari; efod apata; ne– inaa mãu pi–ia ome tꞌũade jɨ ̃pari. Ma efod kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari pi–ia jɨ ̃ bɨ ́ji. 6 Maapꞌeda iru porode pꞌaru pɨrada jɨ ̃ bɨ ́ji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ jɨ ̃ bɨ ́ji, poro jɨ ̃rakꞌa bɨ pꞌepꞌedee nẽedee ooda mãikꞌaapa awara bɨdapꞌedaa Aaronpapai jɨ ̃pariimerã. 7 Maapꞌeda aceite olivodee ooda awara bɨdapꞌedaa Aarón poro ɨ ̃rɨ wéeji, iru pꞌaare mimia–itꞌee awara beemerã. 8 Ichiaba Aarón warrarã tꞌɨ ̃ pꞌe atapꞌeda, pꞌaru teesoo jɨ ̃ bɨ ́ji 9 ãra kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ome, pꞌaru pɨrada ãra porode jɨ ̃pari paara. Mãgá ãra awara bɨ ́ji, ãradeepa uchiadaitꞌeerã paara pꞌaareerã mimia ichita oopataadamerã. 10 ’Ma tꞌẽepai ma pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra anéeji mɨ ome unupata te tꞌĩupatamãi, Aarón chi warrarã ome ma ne–animal poro ɨ ̃rɨ jua bɨdamerã. 11 Mama te tꞌĩupatamãi, pia jaraitꞌeera, mɨ kꞌĩrapite ma pꞌakꞌa péeji. 12 Jua kꞌɨ ̃de chi waa ma–ãri atapꞌeda, taawapema altardepema ne–animal cachokꞌa bee chaa pꞌurúji. Maapꞌeda chi waa beeda ma altar bɨɨrɨmãi wéeji. 13 Chi traa ma pꞌakꞌa jɨ ̃sidepema, tꞌãridepema, riñondepema mãikꞌaapa chi riñon omeeweda ẽtꞌa atapꞌeda, ma altarde páaji. 14 Mamĩda chi chiara, chi e, chi ã paara páaji eperãarã pꞌanapatamãiipa waawí. Ma pꞌakꞌa mɨ–itꞌee paakꞌãri, mɨa pꞌaareerãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨitꞌee. 15 ’Mãpai oveja ɨmɨkꞌĩra aba atapꞌeda, anéeji, Aarón chi warrarã ome ãchi jua ma ne–animal poro ɨ ̃rɨ bɨdamerã. 16 Maapꞌeda péeji mãikꞌaapa chi waa ma altar bi chaa jĩapꞌéji. 17 Tꞌẽepai ma ne–animal kꞌapꞌɨa piuda tꞌɨapꞌéji mãikꞌaapa chi jɨ ̃si, makꞌara ome sɨ ́ɨji. Maapꞌeda mãgɨ ́ araa bɨ ́ji chi kꞌapꞌɨa tꞌɨapꞌeda, chi poro ome bɨmãi. 18 Maapꞌeda altarde ma ne–animal mɨ–itꞌee paa jõpíji. Ma ne–inaa mɨ–itꞌee tꞌɨpɨtaude paadadepema nari ɨ ̃kꞌãri, mɨ tꞌãri o–ĩa beeitꞌee a mãikꞌaapa parã pia akꞌɨpariitꞌee. 19 ’Maapꞌeda chi apema oveja ɨmɨkꞌĩra atapꞌeda, anéeji, Aarón chi warrarã ome mãgɨ ́ ne–animal poro ɨ ̃rɨ jua bɨdamerã. 20 Maapꞌeda ma oveja ɨmɨkꞌĩra péeji. Chi waade pɨ jua kꞌɨ ̃ ma–ãri sã atapꞌeda, pꞌurúji Aarón mãikꞌaapa chi warrarã juaraarepema kꞌɨɨrɨ ãtumiade, juaraarepema jua nawede mãikꞌaapa juaraarepema bɨɨrɨ nawede. Maapꞌeda chi waa beeda ma altar bi chaa jĩapꞌéji. 21 Ma waadepema ma–ãri atapꞌeda aceite awara bɨdapꞌedaa ome, jĩapꞌéji Aarón ɨ ̃rɨ, chi pꞌaru ɨ ̃rɨ, chi warrarã ɨ ̃rɨ, mãikꞌaapa ãchi pꞌaru ɨ ̃rɨ, mãgá ãchi chi pꞌaru ome mɨ–itꞌee awara pꞌaneedamerã. 22 ’Maapꞌeda ẽtꞌa atáji ma oveja peeda trudepema traa, jɨ ̃sidepema traa, tꞌãridepema traa, riñondepema traa mãikꞌaapa chi riñon omeeweda, chi juaraarepema makꞌara paara. Mãga ooipia bɨ ma oveja ɨmɨkꞌĩra peeda ome, Aarón chi warrarã ome awara pꞌaneedamerã. 23 Ma ne–inaa kꞌoraade mɨ– itꞌee aneedapꞌedaadepema nãgɨ ́ ne–inaa levadura wẽe ooda õpee atáji; pan  





































a 29.18 Mãga jarakꞌãri jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre ãra ome kꞌĩrau–e paitꞌee ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaa kꞌaurepa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 29

152

aba; ne–inaa pꞌepꞌedee aba harina aceite ome pꞌoiradadee ooda mãikꞌaapa galletakꞌa bɨ oblea apata olivo aceitepa pꞌuruda. 24 Ma jõma bɨ ́ji Aarón juade mãikꞌaapa chi warrarã juade, ãchia mɨmaa jirajiraa akꞌɨpidamerã mãikꞌaapa mãgá mɨ–itꞌee awara beemerã. 25 Mãpai ma jõma ãchi juadeepa atapꞌeda, mɨ–itꞌee páaji altarde apema oveja ɨmɨkꞌĩra paa jõpimaa pꞌanɨmãi. Ma nari ɨ ̃kꞌãri, mɨ tꞌãri o–ĩa beeitꞌee mãikꞌaapa parã pia akꞌɨpariitꞌee. 26 ’Aarón awara bɨkꞌãri, ma oveja pɨa peeda tꞌũadepema chiara pɨchi juade iru báji mãikꞌaapa mɨmaa jirajiraa akꞌɨpíji, mãgá ma nechiara mɨ–itꞌee awara beemerã. Ma nechiara përé paitꞌee. 27 Mãgee tꞌũadepema chiara mɨmaa jirajiraa akꞌɨpidapꞌedaa mɨ–itꞌee awara bɨ ́ji mãikꞌaapa ma makꞌaradepema chiara mɨmaa akꞌɨpidapꞌedaa ichiaba mɨ–itꞌee awara bɨ ́ji. Mãgee nechiara ichita Aaron–itꞌee mãikꞌaapa chi warrarã–itꞌee paitꞌee. 28 Israelitaarãpa oveja ɨmɨkꞌĩra peedapꞌeda, paapidakꞌãri ãchi aukꞌaarã ome jedekꞌodaitꞌee, ichita teedaipia bɨ chi tꞌũadepema chiara mãikꞌaapa makꞌaradepema chiara Aaronmaa mãikꞌaapa irudeepa uchiadaitꞌeerãmaa. 29 ’Aarondeepa uchiadaitꞌeerãpa jɨ ̃adaitꞌee ma pꞌaru awara bɨda irua jɨ ̃pariimerã mɨ ome unupata tede mimiakꞌãri. Mãgá ãra ma mimiade pꞌaneedakꞌãri, ma pꞌaru ɨ ̃rɨ aceitepa pꞌurudaipia bɨ ma mimia–itꞌee ãra ichiaba awara pꞌaneedamerã. 30 Irudeepa uchiada awara bɨdakꞌãri mɨ ome unupata tede pꞌaareerã poro waibɨa mimia oomerã, mãgɨpa Aaronpa pꞌaru jɨ ̃pariida jɨ ̃ipia bɨ kꞌãima siete paru misa. 31 ’Ma nechiara Aaron–itꞌee mãikꞌaapa chi warrarã–itꞌee awara bɨda chuupíji ma–itꞌee itꞌabarre awara bɨdade. 32 Mɨ ome unupata te tꞌĩupatamãi Aaronpa irudeepa uchiadaitꞌeerã ome ma nechiara kꞌodaitꞌee ma kꞌoraadepema pan ome. 33 Ãrapa ma nechiara mãgá kꞌodaitꞌee, parãpa ma ne–animal peedakꞌãri, mɨa ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopata ãyaa bɨda perã mãikꞌaapa ãra awara bɨda perã mɨ–itꞌee pꞌaareerã mimia oopataadamerã. Ãra awara, awaraa eperãpa mãgɨ ́ nechiara pan ome kꞌoikꞌaraa bɨ, mãgee ne–inaa mɨ–itꞌee awara bɨdapꞌedaa perã. 34 Aɨ noremapema–itꞌee ma pan wa nechiara beeru pɨrã, páaji apidaapa kꞌonaadamerã, mɨ–itꞌee awara bɨda perã. 35 ’Kꞌãima siete paru misa, ma ne–inaa jõma mɨa jaradakꞌa óoji Aarón ome mãikꞌaapa chi warrarã ome, ãra pꞌaareerã mimia–itꞌee awara pꞌaneedamerã. 36‑37 Ma kꞌãima siete paru misa, ewari chaa pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra mɨ–itꞌee páaji mɨa ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaa ãyaa bɨmerã mãikꞌaapa ma altar maarepida ne–inaa kꞌachia wẽe bamerã. Ichiaba ma altar ɨ ̃rɨ aceite wéeji, mɨ–itꞌee aupai awara bamerã. Mãgá ne–inaa apidaapa ma altar tꞌõbairu pɨrã, ichiaba ma ne–inaa mɨ–itꞌee aupai awara beeitꞌee.  

























Ewari chaa Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–animalaarã paa jõpidaipia bɨ

38  ’Ewari

chaa pꞌaarepa oveja chakꞌe omé, año aba iru bee, peepꞌeda, ichita mɨ altarde mɨ–itꞌee paa jõpiipia bɨ. 39 Aba tapꞌedaweda paa jõpiipia  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



153

Éxodo 29​, ​30

bɨ; chi apema akꞌõrejĩru baaikꞌãri. 40 Ma naarapema oveja chakꞌe ome paa jõpiipia bɨ harina pipɨara bɨ kilo omé, aceite olivodee ooda litro aba ome pꞌoirada. Ma awara mɨ altar ɨ ̃rɨ vino litro aba weeipia bɨ. 41 Kꞌewara aukꞌa ooipia bɨ chi apema oveja chakꞌe ome mãikꞌaapa harina aceite olivodee ooda ome pꞌoirada. Ichiaba mɨ altar ɨ ̃rɨ vino weeipia bɨ. Ma ne–inaa tee chedapꞌedaa mãgá mɨ–itꞌee paa jõpikꞌãri mãikꞌaapa mɨa ma nari ɨ ̃kꞌãri, mɨ tꞌãri o–ĩa beeitꞌee. 42 Mãgá ichita pꞌaareerãpa ma ne–inaa mɨ–itꞌee paa jõpidaipia bɨ. Mãga oodaipia bɨ israelitaarã kꞌapꞌɨa pari mãikꞌaapa ãradeepa uchiadapꞌedaarã kꞌapꞌɨa pari. Mãga oodaipia bɨ mɨ ome unupata te tꞌĩupatamãi, mɨ mama baitꞌee perã pɨ ome pedeeitꞌee. 43 Mama mɨ israelitaarã ome unuitꞌee. Ma te mɨ–itꞌee aupai awara bapariitꞌee, mama mɨ kꞌĩra wãree baitꞌee perã. 44 Mɨa awara bɨitꞌee mɨ ome unupata te mãikꞌaapa altar mɨ–itꞌee oodapꞌedaa. Ichiaba awara bɨitꞌee Aarón ichi warrarã ome, mɨ pꞌaareerã padamerã. 45 Mɨ israelitaarã tꞌãide bapariitꞌee mãikꞌaapa mɨta ãra Akꞌõre Waibɨa paitꞌee. 46 Mãgá mɨ ãchi tꞌãide bakꞌãri, kꞌawaadaitꞌee mɨta Tachi Akꞌõre, chi ãra Egipto eujãdeepa uchiapida ãra ome ba kꞌinia bada perã. Mɨta parã Akꞌõre Waibɨa.  













30

Tachi Akꞌõrepa jarada altar kꞌaipee oodamerã

1   ’Awaraa

altar acacia pakꞌurudee oopíji, ma altarde ne–inaa tꞌũa bapari mɨ–itꞌee paadamerã. 2 Oopíji cuarenta y cinco centímetros chi teesoo; aukꞌa chi jetꞌee; jõdee noventa centímetros chi ɨtꞌɨa. Mãgɨ ́ pakꞌurudee ichiaba ne–animal cachokꞌa oopíji ma altar esquina chaa. 3 Ma altar jõma nẽepapai pꞌẽepíji mãikꞌaapa ne–inaa nẽedee nonoree oopíji, chi taawaikꞌa eerepema ide pꞌɨrrabaimerã. 4 Ichiaba argolla nẽedee oopíji, ma altar bi chaa omee–omee bɨdamerã ma ne–inaa nẽedee ooda edaikꞌa eere, ma argollade pakꞌuru teesoo tꞌɨ bɨdamerã mãikꞌaapa ãyaa ateedakꞌãri mãgɨde jitadamerã. 5 Ma pakꞌuru omé acacia pakꞌurudee oopíji mãikꞌaapa nẽepa pꞌẽepíji. 6 Ma altar bɨpíji ma cortinapa tꞌɨakꞌau bɨda taawaikꞌa eere, edupɨara bɨ cuartodepema baaltekꞌa bɨ kꞌaitꞌa. Ma baaltekꞌa bɨde mɨ ley pꞌãda bɨ ́ji, kꞌirãpadamerã mɨa parã ome pacto ooda. Mama ma baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa ɨ ̃rɨ pꞌaareerã poro waibɨapa ne–animalaarã waa pꞌuruitꞌee, mɨa israelitaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨmerã. Ma baaltekꞌa bɨmãi mɨ pɨ ome unuitꞌee. 7 Ewari chaa tapꞌedaweda Aaronpa mɨ tedepema lámpara kꞌĩi chekꞌãri, mɨ–itꞌee ne–inaa tꞌũa bapari ma altarde paaipia bɨ. 8 Ichiaba akꞌõrejĩru baaikꞌãri mãikꞌaapa irua ma lámpara kꞌoo chekꞌãri, mɨ–itꞌee ne–inaa tꞌũa bapari ma altarde paaipia bɨ. Ichita mãga oodaipia bɨ mɨ, Tachi Akꞌõre, kꞌĩrapite. 9 Ma altarde pꞌaarepa nãgee ne–inaa paaikꞌaraa bɨ: awaraa ne–inaa tꞌũa bapari mɨa jara–e pada; ne–animalaarã mɨ–itꞌee paa jõpipata; netꞌa tau mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ vino weeikꞌaraa bɨ. 10 Ma altar mɨ–itꞌee aupai awara baitꞌee. Año chaa Aaronpa ne–animal peekꞌãri mɨa eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaa  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 30

154

ãyaa bɨmerã, ma ne–animal peeda waapa ma altar cachokꞌa beede pꞌuruipia bɨ, ma altar maarepida kꞌachia wẽe beemerã. Año chaa pꞌuruda apai pꞌuruipia bɨ. Pꞌaareerã poro waibɨapa ichita mãga ooipia bɨda aji. 11 Tachi

Tachi Akꞌõrepa jarada ichi–itꞌee pꞌaratꞌa teedamerã

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: juasiakꞌãri, ãra chaachaa jaráji mɨ–itꞌee pꞌaratꞌa teedamerã mɨa ãra chokꞌai iru bɨ pari. Ãra juasiaruta chaa mãgá pꞌaratꞌa teeda–e pɨrã, ãramaa kꞌayaa kꞌachia bariitꞌee. 13 Ãra juasiakꞌãri, tꞌɨ ̃ pꞌãj́ i. Ãra chaachaa siclo b esa–aukꞌa mɨ tedepema balanzade chaapatakꞌa mɨmaa teedaipia bɨ. 14 Israelitaarã jõmaweda veinte añodeepa waa iru pꞌanɨɨrãpa siclo esa–aukꞌa mɨmaa teedaipia bɨ. 15 Mɨa israelitaarã chokꞌai pꞌanapimerã, ma gramo seis pꞌaadakꞌãri, pꞌaratꞌara beerãpa seis gramodeepa waa pꞌaadaikꞌaraa bɨ. Ichiaba chupɨria chedeerãpa seis gramodeepa edaara pꞌaadaikꞌaraa bɨ. Jõmaarãpa aukꞌa pꞌaratꞌa gramo seis pꞌaadaipia bɨ. 16 Ma pꞌaratꞌa israelitaarãpa teedapꞌedaa pꞌe atáji mãikꞌaapa mɨ ome unupata tede ɨa bɨ ́ji, ma pꞌaratꞌapa netꞌaa neto atadapꞌeda, mɨ tede mimia oopataadamerã. Ma pꞌaratꞌa teedapꞌedaa kꞌaurepa mɨa ãra kꞌirãpa bapariitꞌee mãikꞌaapa chokꞌai pꞌanapiitꞌeeda aji. 12  —Israelitaarã









17 Ichiaba

Tachi Akꞌõrepa jarada pailakꞌa oodamerã

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: 18 —Ne–inaa broncedee oopíji pailakꞌa chi bɨɨrɨ ome, madepema paniapa pꞌaareerãpa ãchi jua, bɨɨrɨ ome sɨɨdamerã. Ma pailakꞌa bɨ mɨ ome unupata te tꞌĩupata kꞌĩrapite bɨpíji. Mamĩda kꞌaitꞌaara bɨpíji ma taawapema altar kꞌãyaara. Maapꞌeda paniapa ipurupíji. 19 Aaronpa chi warrarã ome ma paniapa ãchi jua, bɨɨrɨ ome sɨɨdaipia bɨ. 20 Ãra mɨ ome unupata tede tꞌĩuruta chaa, mãgá sɨɨdaipia bɨ. Ichiaba mãgá sɨɨdaipia bɨ ne–animal peedai naaweda ma taawapema altarde paadaitꞌee pakꞌãri. Mãga ooruta pɨrã, piuda–e paitꞌee. 21 Aaronpa mãikꞌaapa irudeepa uchiadaitꞌeerãpa ichita ãchi jua, bɨɨrɨ ome mãgá sɨɨdaipia bɨ mɨa na leyde jara bɨkꞌa. Mãga ooda–e pɨrã, piudaitꞌeeda aji.  







22  Ichiaba

Tachi Akꞌõrepa jarada ichi–itꞌee aceite oodamerã

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: 23 —Jɨrɨtꞌeráji nãgee ne– inaa tꞌũa bapari: mirra kilo seis; canela kilo õpee; caña kilo õpee; 24 casia kilo seis. Ma jõma cháaji mɨ ome unupata tedepema balanzade. Ichiaba aceite olivodee ooda litro kꞌĩmari jɨrɨ ́ji mãikꞌaapa ma ne–inaa tꞌũa bapari  



b 30.13 Hebreo pedeede siclo jara kꞌinia bɨ ɨ r̃ á gramo wa kilogramo apatakꞌa. Siclo esa– aukꞌa jara kꞌinia baji pꞌaratꞌa gramo seis. Maapai siclo abaade veinte guerás paraaji Tachi Akꞌõre tedepema balanzade chaapatapꞌedaakꞌa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



155

Éxodo 30​, ​31

ome pꞌoiráji. 25 Kꞌera oo kꞌawaa bɨpa ooparikꞌa, pɨa ma netꞌaa jõma pꞌe atapꞌeda, mɨ–itꞌee aceite óoji, ma aceite ne–inaa ɨ ̃rɨ weekꞌãri, mɨ–itꞌee ma ne–inaa awara beemerã. 26 Mãgɨ ́ aceite wéeji mɨ ome unupata te ɨ ̃rɨ; baaltekꞌa bɨ ɨ ̃rɨ; 27 mesa ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa netꞌaa aɨde nɨ ̃bɨ ɨ ̃rɨ; lámpara bɨpata ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa chi netꞌaa ɨ ̃rɨ; altar teedapema ɨ ̃rɨ; 28 taawapema altar ne– animalaarã mɨ–itꞌee paa jõpipata ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa jõma netꞌaa aɨde nɨ ̃bɨ ɨ ̃rɨ; jua, bɨɨrɨ sɨɨpari pailakꞌa bɨ ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa chi basa ɨ ̃rɨ. 29 Ma netꞌaa ɨ ̃rɨ ma aceite weekꞌãri, ma netꞌaa mɨ–itꞌee awara beeitꞌee mãikꞌaapa awaraa netꞌaapa ma netꞌaa tꞌõbairu pɨrã, mãgɨ ́ jida aukꞌa mɨ–itꞌee awara beeitꞌee. 30 ’Mãgɨ ́ aceitepa ichiaba Aarón poro ɨ ̃rɨ weeipia bɨ mãikꞌaapa chi warrarã ɨ ̃rɨ jĩapꞌeipia bɨ, ãrapa mɨ–itꞌee pꞌaareerã mimia oopataadamerã. 31 Maapꞌeda israelitaarãmaa nãga jaráji: ‘‘Tachi Akꞌõrepa jara bɨ: Nãgɨ ́ aceite ichita mëré paitꞌeeda a bɨ, weedaitꞌee perã netꞌaa ɨ ̃rɨ, mɨ–itꞌee awara bɨdakꞌãri. 32 Nãgɨ ́ aceite eperã jĩpꞌaa ɨ ̃rɨ weedaikꞌaraa bɨ. Ichiaba nãgɨ ́ aceitekꞌa oodaikꞌaraa bɨ, nãgɨ ́ aceite mɨ–itꞌee aupai perã. 33 Apidaapa nãgɨ ́ aceitekꞌa ooruta pɨrã maa–e pɨrã eperã jĩpꞌaa ɨ ̃rɨ weeruta pɨrã, ma eperã parã tꞌãideepa jëretꞌaadapáde” a bɨ.  

















Tachi Akꞌõrepa jarada ichi–itꞌee ne–inaa tꞌũa bapari oodamerã

34  Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Nãgee ne–inaa jɨrɨ ́ji mãikꞌaapa aɨdee ne–inaa tꞌũa bapari oopíji mɨ–itꞌee paadamerã: resina; ámbar mãikꞌaapa gálbano. Ma chaachaa gramo aukꞌa ataipia bɨ. 35 Maapꞌeda kꞌera oo kꞌawaa bɨpa ooparikꞌa, pɨa ma ne–inaa jõmaweda tꞌã ome pꞌoiraipia bɨ, ma ne–inaa tꞌũa bapari pi–ia beemerã mãikꞌaapa mɨ–itꞌee aupai beemerã. 36 Ma ne–inaa tꞌũa bapari ũkꞌuru nãusaa bapꞌeda, bɨ ́ji mɨ ome unupata tede mɨ baaltekꞌa bɨ kꞌĩrapitepema altarde, pɨ ome unukꞌãri, mɨ mama bapariitꞌee perã. Ma ne–inaa tꞌũa bapari mɨ–itꞌee aupai awara baitꞌee. 37 Mapa mãgɨ ́ ne–inaa tꞌũa bapari pɨ–itꞌee wa awaraarã–itꞌee oopiikꞌaraa bɨ, mãgɨ ́ mɨ–itꞌee aupai awara beeitꞌee perã. 38 Apidaapa mãgɨ ́ ne–inaa tꞌũa baparikꞌa ooru pɨrã chi tꞌũa ɨ ̃ kꞌiniapa, ma eperã parã tꞌãideepa jëretꞌaadapáde aji.  







31

Tachi Akꞌõrepa ne–inaa oo kꞌawaa beerã jɨrɨtꞌerada

1   Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: 2 —Mɨa jɨrɨtꞌeraji Judadeepa uchiada, tꞌɨ ̃jarapata Bezalel. Mãgɨ ́ eperã Uri warra mãikꞌaapa Jur ãichakꞌe. 3 Mɨ Jaure ma eperãmaa pëiji kꞌĩsia kꞌawaa beemerã, ne– inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawaa bamerã, mãikꞌaapa ne–inaa pi–ia oo kꞌawaa bamerã. 4 Mapa irua ne–inaa oo kꞌawa bɨ nẽedee, pꞌaratꞌadee mãikꞌaapa broncedee. 5 Ichiaba mãu pi–ia ɨrra kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa ne–inaa oo kꞌawaa bɨ aɨde ma mãu jootꞌɨ bɨitꞌee. Ichiaba ne–inaa pakꞌurudee oo kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa awaraa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo oo kꞌawa bɨ. 6 Iru kꞌaripamerã mɨa bɨji Dandeepa uchiada Aholiab. Mãgɨ ́ Ajisamac warra.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 31​, ​32

156

Mɨa Aholiabmaa mãikꞌaapa awaraarãmaa kꞌĩsia kꞌawaapiji, nãgee ne–inaa mɨa jaradakꞌa oo kꞌawaadamerã: 7 mɨ ome unupata te; mɨ baaltekꞌa bɨ chi tꞌapꞌa ome; ne–inaa te edajãdepema jõmaweda; 8 mesa mãikꞌaapa aɨde nɨ ̃bɨ paara; lámpara bɨpata nẽedee ooda chi netꞌaa ome; tedepema altar kꞌaipee ne–inaa tꞌũa bapari paapata; 9 taawapema altar ne–animalaarã mɨ–itꞌee paa jõpipatamãi chi netꞌaa jõma ome; pailakꞌa bɨ chi bɨɨrɨ ome; 10 pꞌaru jõmaweda lino nãusaadee ooda, Aaronpa chi warrarã ome jɨ ̃pataadamerã pꞌaareerã mimia oopataadakꞌãri; 11 aceite mɨ–itꞌee aupai awara bɨda netꞌaa ɨ ̃rɨ weedamerã mãikꞌaapa eperãarã ɨ ̃rɨ pꞌurudamerã mɨ–itꞌee awara bɨdakꞌãri; ne–inaa tꞌũa bapari mɨ tedepema altarde mɨ– itꞌee paapataadamerã; ma jõmaweda mɨa jaradakꞌa oo kꞌawaadamerã.  









Israelitaarã ɨ ̃ipata ewari

12  Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: ome pedéeji mãikꞌaapa nãga jaráji: ‘Mɨa ɨ ̃ipata ewari awara bɨda jõmaweda ɨadaipia bɨ. Ichita mãga oodaipia bɨ tꞌẽe tꞌodaitꞌeerãpa paara kꞌawaadamerã mɨ, Tachi Akꞌõrépata parã israelitaarã awara bɨji, mɨ–itꞌee aupai pꞌanapataadamerã. 14 Ɨĩ pata ewari chaa mɨ ewate paitꞌee. Mapa ma ewate ɨadaipia bɨ. Apidaapa ɨ ̃ipata ewate ɨada–e pɨrã mãikꞌaapa ma ewate mimiaruta pɨrã, ma eperã pãchi tꞌãideepa jëretꞌaadaipia bɨ. 15 Ewari seis mimiadaipia bɨ. Mamĩda ewari sietede mɨ, Tachi Akꞌõre–itꞌee awara beeitꞌee, ma ewate parã ɨ ̃ipataadamerã. Ma ewate apida mimiaru pɨrã, ma eperã peetꞌaadaipia bɨ. 16 Mɨa kꞌinia bɨ israelitaarãpa mãikꞌaapa ãradeepa uchiadaitꞌeerãpa paara mãgá ɨ ̃ipata ewate ichita ɨapataadamerã. 17 Mãgá akꞌɨpidai wãara mɨde ijãa pꞌanɨ mãikꞌaapa mɨa jara bɨkꞌa oo kꞌinia pꞌanɨ. ’Ewari seis wãyaarude Tachi Akꞌõrépata pajã mãikꞌaapa eujã ooji. Mamĩda ewari sietede mimia–e paji. Jĩpꞌa ɨ ̃ijida aji. 18 Sinaí ee nokꞌode Tachi Akꞌõre Moisés ome pedee aupakꞌãri, Moisemaa mãu pꞌepꞌedee omé teeji. Made ichi ley pꞌã baji. Ma ley Tachi Akꞌõrepa ichi juapa pꞌã iru baji. 13  —Israelitaarã











32

Israelitaarãpa Aaronmaa pꞌakꞌa chakꞌe nẽedee oopidapꞌedaa 1   Mamĩda

(Deuteronomio 9.6‑29)

Moisés ma eede taarã bada perã, israelitaarã Aaronmaa wãdapꞌeda, mãgajida: —Ne–inaa óoji aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. Ma akꞌõre waibɨapa tachimaa o akꞌɨpiyada ajida, kꞌawada–e pꞌanadairã kꞌãata pꞌasaji jã Moisés, tachi Egiptodeepa aneeda ome. 2 Mãpai Aaronpa pꞌanauji: —Wẽraarã mãikꞌaapa warrarã kꞌɨɨrɨdeepema nẽedee ooda pꞌe atátɨ mãikꞌaapa namaa aneedapáde aji.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



157

Éxodo 32

3  Jõmaarãpa

ãchi kꞌɨɨrɨdeepema nẽedee ooda ẽra atadapꞌeda, Aaronmaa aneejida. 4 Aaronpa ma jõma pꞌe atapꞌeda, torrabaitꞌaaji mãikꞌaapa cincelpa pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra chakꞌekꞌa oo ataji. Mãpai jõmaarãpa mãgajida: —¡Israelitaarã, nãgɨ ́ akꞌõre waibɨ ́apata tachi Egiptodeepa aneejida! ajida. 5 Aaronpa unukꞌãri ãrapa made ijãa pꞌanɨ, altar oo ataji ma pꞌakꞌa chakꞌekꞌa nẽedee ooda kꞌĩrapite mãikꞌaapa golpe pedeeji: —Nu fiesta oodaitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõre–itꞌee. 6 Aɨ norema tapꞌeda ne–animalaarã chokꞌara peedapꞌeda, ũkꞌuru Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpijida mãikꞌaapa ũkꞌuru paapijida ma pꞌakꞌa chakꞌekꞌa bɨ kꞌĩrapite jedekꞌodaitꞌee. Maapꞌeda su–akꞌɨ pꞌaneejida nekꞌodaitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa todaitꞌee. Ma tꞌẽepai pꞌirabaijida pëiradaitꞌee mãikꞌaapa awaraarã jɨrɨjida mãɨrã ome pꞌekꞌau oodaitꞌee. 7 Mãɨmisa Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Edaa wãj́ i eperãarã pɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrã, pɨa Egiptodeepa uchia atadaarãpa ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanadairã. 8 Taarã–eweda mɨa jarada oo amaajidada aji. Pꞌakꞌa chakꞌe nẽedee oo atajida aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. Mãgɨ ́ ne–inaa–itꞌee ne–animalaarã paapimaa pꞌanɨ mãikꞌaapa nãga jaramaa pꞌanɨ: ‘‘Israelitaarã, nãgɨ ́ akꞌõre waibɨ ́apata tachi Egiptodeepa aneejida’’ a pꞌanɨ. 9 Ma awara Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mɨa kꞌawa bɨ jã eperãarã audú kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanɨ. 10 ¡Mɨ ãra ome audú kꞌĩrau bɨ! ¡Mapa pɨ na nepɨrade tꞌĩunáaji, mɨata ãra jõmaweda jõtꞌaaitꞌee perã! Pɨ aupaita chokꞌai atabɨitꞌeeda aji, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã mɨchi pꞌuuru pidaarã padamerã. 11 Mamĩda Moisepa Tachi Akꞌõremaa nãga chupɨria iidiji mãga oonaamerã: —Tachi Akꞌõre, ¿sãapꞌeda pɨchi eperãarã ome audú kꞌĩrau bɨma? Pɨchi juapa ãra uchiapiji Egipto pidaarã juadeepa. 12 Pɨa israelitaarã jõmaweda peekꞌooru pɨrã, ¿Egipto pidaarãpa nãga jaradai–ekꞌã? ‘Tachi Akꞌõrepa ãra uchiapiji, eera jẽra bɨmãi peekꞌooitꞌee, na pꞌekꞌau eujãde apida beenaamerã.’ ¡Mapa kꞌĩrau banáaji mãikꞌaapa mãga oonáaji! ¡Ãra pɨchi eperãarãpɨ! 13 ’Kꞌirãpáji pɨa Abrahammaa, Isaacmaa, Israelmaa jarada pɨchi tꞌɨ ̃de nãga juraakꞌãri: ‘‘Mɨa parãdeepa uchiadaitꞌeerã chokꞌara ĩwapiitꞌee lucero pajãde chokꞌara nɨ ̃baparikꞌa. Na eujã mɨa parãmaa teeitꞌeeda ada parãdeepa uchiadaitꞌeerãpa ichita jɨ ̃adaitꞌeeda’’ aji. 14 Moisepa mãgá chupɨria iidida perã, Tachi Akꞌõrepa waa kꞌĩsia–e paji ichi eperãarã peekꞌooitꞌee. 15 Mãpai Moisés edaa cheji ma mãu pꞌepꞌedee omé kꞌĩraichaaweda Tachi Akꞌõrepa pꞌã iru bada ome. 16 Tachi Akꞌõrepa ichi juadoopa ma mãu pꞌepꞌedee ooda paji mãikꞌaapa aɨde ichi ley pꞌã iru baji.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 32

158

17 Moisés

pachekꞌãri Josuepa nɨmaa badamãi, Josuepa mãgaji: —Eperãarãpa ãchi carpa eebai jẽra bɨdapꞌedaamãi jura chõomaa pꞌanadakꞌãri, biukꞌa nɨ ̃baparikꞌa ũri bɨda aji. 18 Mãpai Moisepa pꞌanauji: —Mãga–epɨ. Biada–e pꞌanɨ chõo pꞌoyaa wãda perã maa–e pɨrã atua wãda perã. Kꞌarimaata pꞌanɨda aji. 19 Kꞌaitꞌaara chedakꞌãri, unu chejida pëira para bɨ pꞌakꞌa chakꞌe nẽedee ooda kꞌĩrapite. Mapa Moisés kꞌĩraudachi mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa pꞌãda mãu omeeweda ma ee kꞌarramaa batꞌakꞌooji. Mãgá omeeweda tꞌodoochoodachida. 20 Aramata Moisepa ma pꞌakꞌa chakꞌe nẽedee ooda tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaaji. Maapꞌeda ma nẽe baji pꞌora uchiarumaa. Ma nẽe pꞌora pꞌotꞌaaji pania ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa israelitaarãmaa topiji. 21 Mãpai Moisepa Aaronmaa iidiji: —¿Jã eperãarãpa pɨmaa, kꞌãata oojidama aji, pɨa ãramaa jãgá pꞌekꞌau kꞌachia oopimerã? 22 Aaronpa pꞌanauji: —Mɨchi waibɨa, mɨ ome kꞌĩraunáaji. Pɨa kꞌawa bɨ na eperãarã kꞌachia ooi awaa pꞌanapata. 23 Mɨmaa jarajida: ‘‘Akꞌõre waibɨa ooteepáde ajida, mãgɨpa tachimaa o akꞌɨpimerã, kꞌawada–e pꞌanadairã jã Moisés, tachi Egiptodeepa aneeda ome kꞌãata pꞌasaji.’’ 24 Mãpai mɨa nãga pꞌanauji: ‘‘Chi nẽe iru beerãpa anéetɨ.” ¡Ma nẽe aneedakꞌãri, mɨa tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaaji mãikꞌaapa pꞌakꞌa chakꞌekꞌa bɨ nẽedee ichi itu uchiajida! aji. 25 Moisepa unuji jã eperãarã Tachi Akꞌõrede ijãada–e pꞌanɨ mãikꞌaapa pariatua ne–inaa oomaa pꞌanɨ, Aaronpa ãra pia akꞌɨ–e bada perã. Kꞌawaji ma kꞌaurepa ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãpa ãra oo iru pꞌanadaitꞌee. 26 Mapa Moisés bainɨ ̃ beeji eperãarã te ne–edee ooda pꞌanadapꞌedaa tꞌĩupatamãi mãikꞌaapa mãgaji: —Chi Tachi Akꞌõre eere pꞌanɨɨrã mɨ ikꞌaawa chedapáde aji. Mãpai Levideepa uchiadapꞌedaarã jõmaweda chejida. 27 Mãpai Moisepa ãramaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: ‘‘Espada atanátɨ mãikꞌaapa te awara–awaraa beemãi peekꞌoo wãdapáde a bɨ ɨmɨkꞌĩraarã; pãchi ëreerã, pãchi kꞌõpꞌãyoorã, pãchi te ikꞌaawa pꞌanapataarã paara.’’ 28 Levideepa uchiadapꞌedaarãpa Moisepa jaradakꞌa oojida. Ma ewate perá ɨmɨkꞌĩraarã tres mil peejida. 29 Mãpai Moisepa mãgaji: —Idi Tachi Akꞌõrepa parã Levideepa uchiadapꞌedaarã awara bɨji ichi– itꞌee mimiapataadamerã, parãpa oodapꞌedaa perã irua jaradakꞌa pãchi warrarã ome mãikꞌaapa ɨ ̃pemaarã ome. Mãga oodapꞌedaa perã, irua parã bendiciaitꞌee.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



159

Éxodo 32​, ​33

30  Aɨ

norema Moisepa israelitaarãmaa mãgaji: —Parãpa audú pꞌekꞌau kꞌachia oojida. Mɨ waya ee nokꞌodee wãitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõremaa parã pari chupɨria iidide. Taawa mɨa parã pari chupɨria iidikꞌãri, irua parãpa pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaa ãyaa bɨi. 31 Mãgá Moisés Sinaí eede ɨtꞌɨ ́ panakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —Wãara israelitaarãpa audú pꞌekꞌau kꞌachia oojida ma ne–inaa nẽedee oodakꞌãri. 32 Mamĩda ɨ ̃rá ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaa ãyaa bɨ ́ji maa–e pɨrã mɨ tꞌɨ ̃ pɨa ijãapataarã tꞌɨ ̃ librode pꞌã iru bɨdeepa wẽpatꞌaapáde aji. 33 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Chi pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaarã tꞌɨ ̃ aupaita wẽpatꞌaaitꞌee mɨa librode pꞌã iru bɨdeepa. 34 Wãj́ i eperãarãmaa mãikꞌaapa ãra atéeji mɨa jaradamaa. Mɨa mɨ ángel pëiitꞌee o jaratee wãmerã. Ewari cherude mɨa ãramaa ne– inaa kꞌachia ooitꞌeeda aji, ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oodapꞌedaa pari. 35 Moisepa Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa ooji. Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa kꞌayaa kꞌachia baripiji israelitaarãmaa, ãrapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dapꞌedaa perã Aaronpa pꞌakꞌa chakꞌe nẽedee ooda kꞌĩrapite.  









33

1   Ma

Tachi Akꞌõrepa jarada awara ãyaa wãdamerã

tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Wãj́ i jã eperãarã pɨa Egipto eujãdeepa uchiapidaarã ome. Wãt́ ɨ Canaán eujãdee mɨa juraada perã ma eujã teeitꞌee Abrahammaa, Isaacmaa, Jacobmaa, ãradeepa uchiadaitꞌeerã mama pꞌanapataadamerã. 2 Mɨa ángel pëiitꞌee parã naa parãpa o kꞌawaa wãdamerã. Ma eujãdeepa mɨa jërekꞌooitꞌee cananeorã, amorreorã, hititaarã, ferezeorã, heveorã mãikꞌaapa jebuseorã. 3 Wãt́ ɨ ma eujã piadee leche, miéle c ome waibɨa paraamaa. Mamĩda mɨ parã ome wã–e. Mɨ wãru pɨrã, parã jõma kꞌiniipikꞌooyada aji, audú kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanadairã. 4 Moisepa israelitaarãmaa Tachi Akꞌõrepa jarada jaranakꞌãri, tꞌãri pꞌuapa jẽedachida. Apidaapa ne–inaa nẽedee ooda, awaraa ne–inaa pi–ia jida jɨ ̃da–e paji, 5 aɨ naaweda Tachi Akꞌõrepa Moisemaa nãga jarada perã: “Israelitaarãmaa nãga jaráji: ‘Parã audú kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanadairã, mɨ parã ome wãru pɨrã, parã peekꞌooitꞌee. Pãchi ne–inaa nẽedee ooda mãikꞌaapa awaraa ne– inaa pi–ia jɨ ̃pata ẽra bɨdapáde aji, mɨa kꞌĩsiaru misa parã ome kꞌãata ooitꞌee.’ ” 6 Mapa Horeb eede pꞌanadakꞌãriipa mãgee ne–inaa waa jɨ ̃da–e paji.  









Tachi Akꞌõre ome unupata te ne–edee oodapꞌedaa

7 Maapai Moisepa te ne–edee ooda israelitaarã te ikꞌaawaapa tꞌɨmɨɨpai oonaji.

Ma te tꞌɨ ̃ bɨji ‘Tachi Akꞌõre ome unupata te’. Eperãarãpa Tachi Akꞌõremaa ne–inaa c 33.3 Israelitaarãpa ‘leche, miéle ome waibɨa paraa’ adakꞌãri, jara kꞌinia baji ma eujã pia baji ne–uudaitꞌee mãikꞌaapa pꞌũajara paraaji ãchi ne–animalaarã–itꞌee. Mãgaweda cabra leche audú topachida mãikꞌaapa miéle datiljõdee ooda audú kꞌopachida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 33​, ​34

160

iidi kꞌinia pꞌanadakꞌãri, ma temaa wãpachida. 8 Moisés ma temaa wãkꞌãri, eperãarã ãchi te tꞌĩupata chaa akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneepachida, iru ma tede tꞌĩuru misa. 9 Moisés ma tede tꞌĩukꞌãri, jɨ ̃arara baai chepachi ma tede tꞌĩupatamãi mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre mama beepachi Moisés ome pedee auparumaa. 10 Ma jɨ ̃arara unudakꞌãri, eperãarã ãchi te chaa bedabaidaipachida akꞌɨpidaitꞌee Tachi Akꞌõre waawee pꞌanɨ. 11 Mama Tachi Akꞌõre Moisés ome pedeepachi, eperã ichi kꞌõpꞌãyo ome pedeeparikꞌa. Maapꞌeda Moisés waya chepachi eperãarã pꞌanapatapꞌedaamaa. Mamĩda chi kꞌaripapari, Nun warra, Josué ma tede bapachi.  







12  Tꞌẽepai

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa ichi kꞌĩra wãree unupida

Moisepa Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —¿Pɨa atꞌãri kꞌinia bɨ–ekꞌã mɨa na eperãarã akꞌɨpariimerã mãikꞌaapa Canaán eujãdee ateemerã? Mamĩda pɨa jara–e bɨ kꞌaita mɨ ome pëiitꞌee. ¿Pɨa jarapari–ekꞌã mɨ pia kꞌawa bɨ mãikꞌaapa mɨ pia akꞌɨpari? 13 Mãga pɨrã, pɨa kꞌĩsia iru bɨ mɨmaa kꞌawapíji. Mãgá mɨa pɨ ichiaba kꞌawaitꞌee mãikꞌaapa mɨa kꞌawaitꞌee wãara pɨa mɨ pia akꞌɨpari. Kꞌirãpapáde aji, na eperãarã përé. 14 Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Mɨta pɨ ome wãitꞌeeda aji, pɨ kꞌãiwee bapariimerã. 15 Mamĩda Moisepa mãgaji: —Pɨ tai ome wã–e pɨrã, tai namãikꞌaapa pëináaji. 16 Pɨ tai ome wã–e pɨrã, ¿sãgá kꞌawadaima wãara pɨa tai, pɨchi eperãarã, pia akꞌɨpari? Pɨ tai ome nipa–e pɨrã, tai awaraa pꞌuuru pidaarãkꞌa pꞌanadaitꞌee. 17 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pɨa jara bɨkꞌa ooitꞌeeda aji, mɨa pɨ pia kꞌawa bairã mãikꞌaapa pɨ pia akꞌɨpari perã. 18 Mãpai Moisepa mãgaji: —¡Pɨ kꞌĩra wãree mɨmaa unupipáde! aji. 19 Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Mɨ pɨ kꞌĩrapite wãyaakꞌãri, pɨa mɨ tꞌãri pia bapari unuitꞌee mãikꞌaapa pɨ kꞌĩrapite mɨchi tꞌɨ ̃, Tachi Akꞌõre, golpe jaraitꞌee. Mɨa chupɨria kꞌawaaitꞌee chi mɨa chupɨria kꞌawaa kꞌinia bɨɨrã. Pia akꞌɨitꞌee mɨa pia akꞌɨ kꞌinia bɨɨrã. 20 Mamĩda pɨmaa mɨ kꞌĩra unupi–e paitꞌee apidaapa pꞌoyaa mɨ kꞌĩra unuda–e perã. Eperãpa mɨ kꞌĩra unuru pɨrã, ma eperã piuitꞌee. 21 Ichiaba Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Akꞌɨ ́ji. Mɨ kꞌaitꞌa mãu te uria bɨmãi bainɨ ̃ béeji. 22 Mɨ kꞌĩra wãree wãyaakꞌãri, mɨa pɨ tꞌĩupiitꞌee jã mãu te uriade mãikꞌaapa mɨchi juapa pɨ tꞌapꞌaitꞌee. 23 Maapꞌeda, mɨ jua ãyaa atakꞌãri, pɨa mɨ ekꞌarra akꞌɨi. Mamĩda pɨa mɨ kꞌĩra pꞌoyaa unu–eda aji.  





















34

Tachi Akꞌõrepa awaraa mãu pꞌepꞌedee omé Moisemaa oopida 1   Ma

tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mãu pꞌepꞌedee omé óoji mɨa pɨmaa naaweda teedakꞌa. Made mɨa pꞌãitꞌee ma mãu pɨa ãrikꞌoodade pꞌã badakꞌa. 2 Nu tapꞌeda wãj́ i Sinaí ee  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



161

Éxodo 34

nokꞌodee mɨ ome unude. 3 Ituaba wãipia bɨ. Eperã apida pɨ ome wãikꞌaraa bɨ. Ma awara ma ee kꞌĩrapite pꞌakꞌa wa oveja pꞌũajara kꞌodaikꞌaraa bɨda aji. 4 Moisepa mãu pꞌepꞌedee omé naawedapemakꞌa oo pꞌe iru bakꞌãri, aɨ norema tapꞌeda ma mãu omé ataji mãikꞌaapa wãji Sinaí ee nokꞌodee Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 5 Mãpai jɨ ̃ararade Tachi Akꞌõre baai cheji. Mama baji Moisés ome mãikꞌaapa Moisemaa ichi tꞌɨ ̃ golpe jaraji. 6 Moisés kꞌĩrapite nãga golpe jara wãyaaji: —¡Mɨta Tachi Akꞌõre, Mɨta Tachi Akꞌõre! ¡Mɨ, Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari; chupɨria kꞌawaayaa bapari; isapai kꞌĩraukꞌaa; eperãarã kꞌinia iru bapari; mɨa jara bɨkꞌa ichita oopari! 7 Mapa eperãarã mɨde ijãapataarã mɨa ichita kꞌinia pꞌe iru bapari, ãradeepa uchiadaitꞌeerã jõmaweda paara. Mɨa ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopata awaraa ne–inaa kꞌachia oopata ome ãyaa bɨpari, mɨde ijãadai naaweda, mɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanajida mĩda. Mamĩda mɨa ne–inaa kꞌachia oopari pꞌekꞌau kꞌachia oopataarãmaa, ãchi warrarãmaa, ãichakꞌeerãmaa, mãɨrã warrarãmaa paara. 8 Moisepa mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa irumaa nãgá ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: 9 —Tachi Akꞌõre, pɨa wãara mɨ pia akꞌɨpari pɨrã, tai ome nipaparíiji. Wãara jã eperãarã audú kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanapata. Mamĩda chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa taipa ne–inaa kꞌachia oopata ãyaa bɨ ́ji. Tai ome bapariipáde aji, tai pɨchi eperãarã perã.  













Tachi Akꞌõrepa israelitaarãmaa jara pëida

10  Tachi

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mɨa jararu pia ũríji, pɨa israelitaarãmaa jaranaitꞌee perã. Mɨa parã ome pacto ooitꞌee. Parã tꞌãide mɨa oopariitꞌee ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mãgee ne–inaa awaraa eujãdepemaarãpa ãchi tꞌãide waide unudakꞌaa. Awaraa pꞌuuru pidaarã parã ikꞌaawa pꞌanapataarãpa mãga unudakꞌãri, kꞌawaadaitꞌee mɨ, Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõma oopari. 11 Parãpa mɨa jara bɨkꞌa óotɨ. Mãga ooruta pɨrã, mɨa parãmaa eujã teeitꞌee bɨdeepa nãgɨɨrã jërekꞌooitꞌee: amorreorã, cananeorã, hititaarã, ferezeorã, heveorã mãikꞌaapa jebuseorã. 12 Mamĩda parãpa pacto oodaikꞌaraa bɨ mãgɨɨrãdepema apidaa ome. Mãɨrã ome pacto ooruta pɨrã, parã kꞌachiade baaidaitꞌee. 13 Ãra ome pacto oodai kꞌãyaara, ãrikꞌóotɨ ãra ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata altar, mãu awara bɨdapꞌedaa ãchi akꞌõre waibɨa apataarã–itꞌee mãikꞌaapa pakꞌuru awara bɨdapꞌedaa ãchi nawe waibɨa apata Asera–itꞌee. 14 Ãra akꞌõre waibɨa apataarã apidaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃náatɨ, mɨa mɨchi eperãarã jiwaapari perã. Mapa mɨ tꞌɨ ̃jarapata: “Tachi Akꞌõrepa ichideerã jiwaapari”. 15 ’Ma eujãdepemaarã ome pacto oonáatɨ. Ãra ome pacto ooruta pɨrã, ãrapa parãmaa jaradai aukꞌa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ chedamerã mãikꞌaapa ne– animalaarã tee chedamerã ãchi akꞌõre waibɨa apataarã–itꞌee. Maa–e pɨrã parãmaa jara pëidai aukꞌa kꞌo chedamerã ne–animalaarã ãra akꞌõre  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 34

162

waibɨa apataarã–itꞌee paadapꞌedaadepema. 16 Ma awara parãpa ãra kꞌaurã jɨrɨdai parã warrarã ome miakꞌãidamerã. Mãgá ãra kꞌaurãpa parã warrarãmaa aukꞌa ãchi akꞌõre waibɨa apataarãde ijãapidai mãikꞌaapa mãgɨ ́ ne–inaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pidai, mɨmaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dai kꞌãyaara. 17 ’Maarepida ne–inaa metaldee oonaadapáde aji, aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee.  



18  ’Pan

Tachi Akꞌõrepa jarada año chaa fiesta oodamerã

levadura wẽe kꞌopata fiesta oodaipia bɨ mɨa jaradakꞌa. Ewari siete wãyaaru misa, pan levadura wẽe kꞌodaipia bɨ. Mãga oodaipia bɨ aviv atanede, ma atanede parã israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiadapꞌedaa perã. 19 ’Israelitaarã warrarã naapemaarã jõmaweda mëré. Ichiaba parã ne– animalaarã ɨmɨkꞌĩraarã naapɨara tꞌorutaarã mëré: pꞌakꞌaarã, ovejaarã, chivoorã paara. 20 Burro ɨmɨkꞌĩra naapɨara tꞌoru pɨrã, ma burro chakꞌe pari oveja chakꞌe maa–e pɨrã chivo chakꞌe teedaipia bɨ. Chiparipa mãga ooamaa bɨ pɨrã, ma burro chakꞌe o kꞌõratꞌaadaipia bɨ. Parã warra naapemaarã kꞌapꞌɨa pari ne–inaa teedaipia bɨ. Apida mɨmaa ne–inaa wẽe chedaikꞌaraa bɨ. 21 ’Ewari seis mimiadaipia bɨ. Mamĩda ewari sietede ɨ ̃idaipia bɨ, ne– uupata ewari pɨjida maa–e pɨrã ne–uudapꞌedaa ewapata ewari pɨjida. 22 ’Fiesta Tomia apata oodakꞌãri, trigo naapɨara ewadapꞌedaa mɨmaa tee chedaipia bɨ mãikꞌaapa año jõ wãkꞌãri, netꞌa tau naapɨara ewadapꞌedaa ichiaba mɨmaa tee chedaipia bɨ. 23 ’Año chaa israelitaarã ɨmɨkꞌĩraarã jõmaweda cheda õpee mɨ kꞌĩrapite chedaipia bɨ, mɨta israelitaarã Akꞌõre Waibɨa perã. 24 Mɨa awaraa eujãdepemaarã parã israelitaarã eujãdeepa jërekꞌooitꞌee mãikꞌaapa parã eujã waibɨara papiitꞌee. Ma awara parã mãgá cheda õpee mɨ kꞌĩrapite chedakꞌãri, apidaapa parã eujã kꞌɨ ̃ada–e paitꞌee. 25 ’Mɨ–itꞌee ne–animalaarã paapi chedakꞌãri, ma ne–animalaarã waa paadaikꞌaraa bɨ pan levadura ome ooda ome. Ichiaba Pascua fiesta oodakꞌãri, ma ne–animal paadapꞌedaadepema chiara maarepida ɨa bɨdaikꞌaraa bɨ aɨ noremapema–itꞌee. 26 ’Parãpa ne–uudapꞌedaadepema naapɨara ewadapꞌedaa pipɨara bee atéetɨ mɨ, parã Akꞌõre Waibɨa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata temaa. ’Cabra chakꞌeerã peedapꞌeda, chi nawe jubade chuunaadapáde aji.  















27 Tachi

Moisepa Tachi Akꞌõre ley pꞌãda

Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: —Mɨ ley pꞌãpáde aji, ma ley kꞌaurepa mɨa pacto ooda perã pɨ ome mãikꞌaapa israelitaarã ome. 28 Moisés Tachi Akꞌõre ome beeji Sinaí ee nokꞌode kꞌãima cuarenta; nekꞌo–ee mãikꞌaapa ne–inaa to–ee. Mama bɨde ma mãu pꞌepꞌedee omeede ley diez pꞌãji.  (Deuteronomio 10.4)  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



163

Éxodo 34​, ​35

29 Maapꞌeda

Moisés ma mãu ome edaa cheji. Iru kꞌĩra ɨ ̃daa baji Tachi Akꞌõre ome bada perã. Mamĩda Moisepa kꞌawa–e baji ichi kꞌĩra ɨ ̃daa bɨ. 30 Aaronpa apemaarã israelitaarã ome Moisés kꞌĩra mãga unudakꞌãri, pꞌeradachida. Mapa iru kꞌaitꞌa wã kꞌiniada–e paji. 31 Mamĩda Moisepa tꞌɨ ̃kꞌãri, Aarón, israelitaarã poro waibɨarã ome irumaa wãjida mãikꞌaapa iru ome pedeejida. 32 Tꞌẽepai israelitaarã jõmaweda irumaa wãdakꞌãri, Moisepa jõma nepɨrɨji Tachi Akꞌõrepa ichimaa jarada ee nokꞌode bakꞌãri. 33 Pedee aupakꞌãri, ichi kꞌĩra pꞌarupa wãkꞌaji. 34 Mamĩda Moisés Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite tꞌĩukꞌãri iru ome pedeeitꞌee, ma pꞌaru ãyaa bɨpachi. Mãgá Tachi Akꞌõrepa jarada israelitaarãmaa nepɨrɨnakꞌãri, 35 ãrapa iru kꞌĩra ɨ ̃daa unupachida. Maapꞌeda ichi kꞌĩra pꞌarupa wãkꞌapachi waya Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite tꞌĩurumaa.  











Tachi Akꞌõrepa jarada ɨ ̃ipata ewari ɨadamerã

35

1   Maapai

Moisepa israelitaarã jõmaweda chipꞌe ataji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa jara bɨ parãpa nãga oodamerã: 2 Ewari seis mimiadaipia bɨ. Mamĩda ewari sietede mɨ, Tachi Akꞌõre–itꞌee awara beeitꞌee, ma ewate parã ɨ ̃ipataadamerã. Apida ma ewate mimiaru pɨrã, ma eperã peetꞌáatɨ. 3 Parã wãrutamaa ma ewate mãgá ɨadaipia bɨ. Ma ewate tꞌɨpɨtau paara kꞌoodaikꞌaraa bɨda aji, ɨ ̃ipata ewari perã.”  



Moisepa jarada netꞌaa aneedamerã Tachi Akꞌõre te oodaitꞌee

4  Ichiaba

Moisepa israelitaarãmaa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa jara bɨ parãpa nãga oodamerã: 5 Pãchia netꞌaa iru pꞌanɨdepema pꞌedapꞌeda, anéetɨ mãikꞌaapa iru–itꞌee téetɨ. Chi tꞌãripa tee kꞌinia pꞌanɨɨrãpa nãgee netꞌaa aneedaipia bɨ: nẽe, pꞌaratꞌa, bronce, 6 pꞌaru lino nãusaadee ooda; oveja kꞌara tꞌɨda pꞌãpꞌãraa; pꞌupꞌuchia, pꞌoree; cabra kꞌara; 7 oveja ɨmɨkꞌĩra e tꞌɨda pꞌoree; awaraa ne–e pipɨara bee; acacia pakꞌuru; 8 aceite olivodee ooda lamparade tꞌɨdamerã; kꞌera aceite ome mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũa bapari ome pꞌoiraitꞌee Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bamerã; 9 mãu pi–ia ónice mãikꞌaapa awaraa mãu pi–ia kꞌĩra tꞌãdoo bɨdaitꞌee pꞌaareerã poro waibɨa efodde mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũade jɨ ̃paride.  









10  ’Israelitaarã

Tachi Akꞌõre tedepema netꞌaa

ne–inaa pia oo kꞌawaa beerã jõmaweda Tachi Akꞌõre ome unupata temaa chedaipia bɨ mãikꞌaapa nãgɨ ́ ne–inaa jõmaweda oodaipia bɨ Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa: 11 iru ome unupata te ne– edee mãikꞌaapa pꞌarudee; gancho; tabla; pakꞌuru teesoo; poste; basa 12 baaltekꞌa bɨ chi tꞌapꞌa mãikꞌaapa chi pakꞌuru teesoo ãyaa ateepata ome; te jãde tꞌɨakꞌau bɨdepema cortina; 13 iru tedepema mesa aɨde netꞌaa nɨ ̃bɨ ome, chi pakꞌuru teesoo ãyaa ateepata ome, pan iru–itꞌee awara bɨpata  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 35

164

paara; 14 lámpara bɨpata, mãgɨpa iru te ɨ ̃daamerã; lámpara mãikꞌaapa netꞌaa ma lámpara kꞌoopata; aceite ma lampara–itꞌee; 15 iru tedepema ne–inaa tꞌũa bapari paapata altar, chi pakꞌuru teesoo ãyaa ateepata ome; aceite jĩapꞌepata ne–inaa iru–itꞌee awara bɨdakꞌãri; ne–inaa tꞌũa bapari; pꞌaru teesoo te tꞌĩupatamãi jõi bɨpata; 16 te taawaikꞌa eerepema altar waibɨa ne–animalaarã iru–itꞌee paa jõpipata, chi rejilla broncedee ooda ma altar edajãde esajĩakꞌa bɨ ome, pakꞌuru teesoo ãyaa ateepata ome, madepema netꞌaa paara; pailakꞌa bɨ broncedee ooda chi basa ome; 17 iru te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdepema cortina, chi poste mãikꞌaapa basa; ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨ tꞌĩupatamãipema cortina; 18 iru tedepema jɨ ̃kꞌara, estaca jõmaweda, ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdepema jɨ ̃kꞌara, estaca paara; 19 pꞌaru lino nãusaadee ooda Aaron–itꞌee mãikꞌaapa chi warrarã–itꞌee awara bɨda jɨ ̃pataadamerã Tachi Akꞌõre netꞌaa–itꞌee awara bɨda cuartode pꞌaareerã mimia oodakꞌãri.  











Israelitaarãpa Tachi Akꞌõre–itꞌee netꞌaa aneedapꞌedaa

20  Moisés

pedee aupakꞌãri, israelitaarã ãchi te chaa erreujida. chi tꞌãripa tee kꞌinia pꞌanadapꞌedaarãpa Tachi Akꞌõre– itꞌee netꞌaa aneejida, mãgee netꞌaapa iru te ne–edee oodamerã, aɨdepema netꞌaa oodamerã mãikꞌaapa pꞌaareerã–itꞌee pꞌaru oodapꞌeda, awara bɨdamerã. 22 Ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã paara, chi tꞌãripa tee kꞌinia pꞌanadapꞌedaarãpa aneejida ãchia jɨ ̃patapꞌedaa cadena, sortija, pulsera, kꞌɨɨrɨdeepema mãikꞌaapa awaraa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo nẽedee ooda. Ma netꞌaa jõmaweda Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨjida. 23 Ichiaba aneejida oveja kꞌara tꞌɨda pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree; pꞌaru lino nãusaadee ooda; cabra kꞌara; oveja ɨmɨkꞌĩra e tꞌɨda pꞌoree; awaraa e pipɨara bee paara. 24 Ichiaba aneejida pꞌaratꞌa bronce ome Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite bɨdaitꞌee. Aneejida acacia pakꞌuru, aɨdee iru tedepema ne–inaa oodamerã. 25 Wẽraarã pꞌaru kꞌa kꞌawaa beerãpa aneejida oveja kꞌara tꞌɨda pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree, mãikꞌaapa pꞌaru lino nãusaadee ooda. 26 Awaraarã, ne–inaadee hilo siratꞌɨ kꞌawaa beerãpa cabra kꞌaradee hilo siratꞌɨjida, ãchi tꞌãripa tee kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã. 27 Israelitaarã poro waibɨarãpa mãu pi–ia ónice awaraa mãu pi–ia ome aneejida pꞌaareerã poro waibɨa efodde mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũade jɨ ̃paride bɨdamerã. 28 Ichiaba aneejida aceite olivodee ooda lamparade tꞌɨdamerã mãikꞌaapa ne–inaa awara bɨdakꞌãri, mãgɨpa jĩapꞌedamerã. Ichiaba kꞌera aneejida pꞌoiradamerã aceite olivodee ooda ome mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũa bapari ome. 29 Israelitaarã jõmaarãpa kꞌaripa kꞌinia pꞌanajida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa oodaitꞌee. Tꞌãripa ãchia ma netꞌaa chokꞌara Tachi Akꞌõre–itꞌee aneejida. 21 Maapꞌeda

















Tachi Akꞌõre tedepema–itꞌee netꞌaa oo kꞌawaa beerã jɨrɨtꞌerada

30  Maapꞌeda

Moisepa israelitaarãmaa mãgaji:

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



165

Éxodo 35​, ​36

—Ũrítɨ. Tachi Akꞌõrepa Judadeepa uchiada Bezalel jɨrɨtꞌeraji. Iru Uri warra mãikꞌaapa Jur ãichakꞌe. 31 Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure Bezalelmaa pëiji, kꞌĩsia kꞌawaa beemerã, ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawaamerã mãikꞌaapa netꞌaa pi–ia oo kꞌawaa bamerã. 32 Maperã irua ne–inaa nẽedee, pꞌaratꞌadee, broncedee oo kꞌawaa bɨ. 33 Ichiaba mãu pi–ia ɨrra kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa ne–inaade jootꞌɨ kꞌawaa bɨ. Ma awara ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo pakꞌurudee oo kꞌawaa bɨ. 34 Tachi Akꞌõrepa irumaa ichiaba kꞌĩsia kꞌawaapiji awaraarãmaa jarateemerã. Mãga ooji ichiaba Dandeepa uchiada Ajisamac warra, Aholiab ome. 35 Ma omeerãmaa Tachi Akꞌõrepa netꞌaa pia kꞌĩra tꞌãdoo oo kꞌawaapiji. Pꞌaru lino nãusaadee oo kꞌawaapiji mãikꞌaapa aɨde ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee kꞌa kꞌawaapiji. Ma awara awaraa netꞌaade nonoree kꞌĩra tꞌãdoo oo kꞌawaapiji. 1  Mãgá Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsia kꞌawaapiji Bezalelmaa, Aholiabmaa mãikꞌaapa awaraa ne–inaa oo kꞌawaa beerãmaa, ãrapa ichi tedepema ne–inaa jõma oodamerã ichia jaradakꞌa.  









36



2  Mãpai

Netꞌaa aneedapꞌedaa Tachi Akꞌõre ome unupata te–itꞌee

Moisepa tꞌɨ ̃ pëiji Bezalel, Aholiab mãikꞌaapa awaraa ne–inaa oo kꞌawaa beerã, ãrapa ma mimia oodamerã. Tachi Akꞌõrepa ãra kꞌĩsia kꞌawaapiji ne–inaa oo kꞌawaadamerã mãikꞌaapa tꞌãripa ma mimia oodamerã. 3 Moisepa ãramaa teeji ma netꞌaa jõma israelitaarãpa Tachi Akꞌõre–itꞌee teedapꞌedaa ma te oodamerã. Ma mimia oomaa pꞌanɨde ewari chaa tapꞌeda israelitaarãpa atꞌãri netꞌaa aneepachida. 4 Maperã ma ne–inaa oo kꞌawaa beerã waa mimiada–e paji mãikꞌaapa Moisemaa chedapꞌeda, 5 mãgajida: —Eperãarãpa audupai netꞌaa anee pꞌanɨda ajida. Waa falta–e bɨda ajida, Tachi Akꞌõre te oodaitꞌee. 6 Moisepa mãga ũrikꞌãri, nãga jara pëiji: “Ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã jida Tachi Akꞌõre te–itꞌee waa mimianáatɨ mãikꞌaapa waa netꞌaa aneenáatɨ.” Mapa israelitaarãpa waa netꞌaa Tachi Akꞌõre te–itꞌee aneeda–e paji, 7 aɨ naaweda netꞌaa aneedapꞌedaapapai Tachi Akꞌõre te jõma oo aupakꞌajida perã.  









Tachi Akꞌõre ome unupata te oodapꞌedaa

8  Ne–inaa

jõmaweda oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa iru ee nokꞌode bakꞌãri. Chi ne–inaa oo kꞌawaa beerãpa awaraa mimiapataarã ome ma te edajãde oojida diez cortina pꞌaru lino nãusaadee mãikꞌaapa made ɨtꞌaripemaarãkꞌa bee kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. 9 Ma cortina chaachaa oojida doce metros apꞌeda cincuenta centímetros chi teesoo mãikꞌaapa metro aba apꞌeda ochenta centímetros chi jobɨa. 10 Ma cortina diezdepema joisomaa araa kꞌaatꞌɨjida cortina  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 36

166

nẽchoma beemerã. Aukꞌa oojida chi apema joisomaa ome. 11 Maapꞌeda pꞌaru pꞌupꞌuchiadee sĩautaa tꞌɨɨdapꞌeda, teesoomaa bedajida mãikꞌaapa pꞌɨtrɨa kꞌaatꞌɨjida. 12 Chi naapema cortina ide mãgee cincuenta kꞌaatꞌɨjida mãikꞌaapa chi apema cortina ide aukꞌa mãga oojida ma cortina i omeeweda ganchopa araa jõi bɨdamerã. 13 Ma–itꞌee gancho cincuenta nẽedee oojida mãikꞌaapa mãgɨpa chi cortina araa jõi bɨjida te jãde paredkꞌa beemerã. Mãgá te edajãde tꞌɨakꞌau bɨjida. 14 Ichiaba cortina teesoo once cabra kꞌaradee kꞌaatꞌɨjida, mãgɨpa chi te kꞌirukꞌa bɨdamerã. 15 Ma cortina chaachaa oojida trece metros apꞌeda cincuenta centímetros chi teesoo mãikꞌaapa metro aba apꞌeda ochenta centímetros chi jobɨa. 16 Ma cortina oncedepema joisomaa araa kꞌaatꞌɨjida cortina aba nẽchoma beemerã. Maapꞌeda awaraa cortina seis araa kꞌaatꞌɨjida awaraa cortina nẽchoma beemerã. 17 Maapꞌeda pꞌaru sĩautaa tꞌɨɨdapꞌeda, teesoomaa bedajida mãikꞌaapa pꞌɨtrɨa kꞌaatꞌɨjida. Chi naapema cortina ide mãgee cincuenta kꞌaatꞌɨjida mãikꞌaapa chi apema cortina ide aukꞌa mãga oojida, mãgá ma cortina i omeeweda araa jõi pꞌaneedamerã. 18 Ma cortina cabra kꞌaradee ooda araa jõi bɨjida gancho cincuenta broncedee oodapꞌedaapa. 19 Ichiaba awaraa cortina oojida oveja ɨmɨkꞌĩra edee, kꞌĩra pꞌoree tꞌɨda. Mãgɨ ́ bɨjida chi cabra kꞌaradee ooda ɨ ̃rɨ. Maapꞌeda awaraa ne–e pipɨara bɨdee oojida. Mãgɨ ́ apemaarã cortina ɨ ̃rɨ bɨjida. 20 Maapꞌeda tabla acacia pakꞌurudee oojida mãikꞌaapa ma tedepema paredkꞌa jĩpꞌa bainɨ ̃ bɨjida. 21 Ma tabla chaachaa oojida metro kꞌĩmari apꞌeda cincuenta centímetros chi teesoo mãikꞌaapa setenta centímetros chi jetꞌee. 22 Ma tabla i abaade muesca omé oojida chi apema tabla ide jootꞌɨ beemerã mãikꞌaapa ma tabla edaikꞌa eere muesca omé oojida ma te bainɨ ̃ bɨdakꞌãri, chi basade pia jootꞌɨ pꞌaneedamerã. Mãga oojida ma tedepema tabla chaachaa. 23 Ma te sur eerepema pared–itꞌee veinte tablas oojida. 24 Ma tabla jootꞌɨ bɨjida cuarenta basas pꞌaratꞌadee oodade. Tabla chaachaa basa omeede bɨjida chi muesca basa aba–abaade jootꞌɨ beemerã. 25 Norte eerepema pared–itꞌee aukꞌa veinte tablas oojida. 26 Ma tabla ichiaba jootꞌɨ bɨjida cuarenta basas pꞌaratꞌadee oodade. 27 Tabla seis oodapꞌeda, ma te ãpɨteikꞌa eere, pia jaraitꞌeera occidente eere bainɨ ̃ bɨjida. 28 Ma awara tabla omé oodapꞌeda, ma ãpɨteikꞌa eerepema esquina chaa bainɨ ̃ bɨjida. 29 Ma tabla pareddepema tabla ome araa jootꞌɨ bɨjida chi naapema ɨtꞌaikꞌa eerepema argolla parumaa. Mãga oojida ma ãpɨteikꞌa eerepema esquina chaa. 30 Mãgá ma eere tabla ocho jootꞌɨ pꞌaneejida dieciséis basas pꞌaratꞌadee oodade. Ma tabla chaachaa basa omeede jootꞌɨ bɨjida. 31 Acacia pakꞌurudee ichiaba pakꞌuru teesoo joisomaa oojida ma pared bide teesoomaa bɨdaitꞌee. Aba ma pared bi esa–aukꞌa bɨjida. 32 Ma pakꞌuru teesoo joisomaa bɨjida norte eerepema paredde; joisomaa bɨjida sur eerepema paredde mãikꞌaapa joisomaa bɨjida occidente  











































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



167

Éxodo 36​, ​37

eerepema paredde. 33 Ma pakꞌuru esajĩakꞌa bɨjida jĩpꞌa wãyaamerã esquina abaadeepa chi apema esquina parumaa. 34 Maapꞌeda ma tabla pareddepema jõmaweda nẽepa pꞌẽejida mãikꞌaapa argolla nẽedee oojida aɨde bɨdaitꞌee. Ichiaba ma pakꞌuru joisomaa nẽepa pꞌẽejida ma argollade tꞌɨ bɨdamerã. 35 Ma cortina te edajãde tꞌɨakꞌau bɨdaitꞌee cuarto omé uchiadamerã oojida pꞌaru lino nãusaadee mãikꞌaapa aɨde ɨtꞌaripemaarãkꞌa bee kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. 36 Poste kꞌĩmari acacia pakꞌurudee oodapꞌeda, nẽepa pꞌẽejida mãikꞌaapa basa pꞌaratꞌadee oojida ma poste aɨde jootꞌɨ bɨdaitꞌee. Maapꞌeda gancho nẽedee ooda ma postede bɨjida aɨde ma cortina jõidamerã. 37 Ma te tꞌĩupatamãipema–itꞌee cortina lino nãusaadee oojida mãikꞌaapa aɨde nonoree pi–ia kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. 38 Ma awara poste joisomaa oojida mãikꞌaapa basa broncedee oojida ma poste aɨde jootꞌɨ bɨdaitꞌee. Nẽedee pakꞌurukꞌa teesoo oojida ma poste kꞌɨ ̃ chaa tꞌɨakꞌau beemerã mãikꞌaapa ma poste ɨtꞌaikꞌa eere nẽepa pꞌẽejida.  











37

Baaltekꞌa bɨ ooda

1   Bezalelpa

baaltekꞌa bɨ acacia pakꞌurudee ooji. Ooji metro aba, apꞌeda diez centímetros chi teesoo; setenta centímetros chi jetꞌee. Chi ɨtꞌɨa aukꞌa mãga ooji. 2 Ma baaltekꞌa bɨ taawaikꞌa eere, edajãde paara nẽepapai pꞌẽeji. Ma taawaikꞌa eerepema i jõma ne–inaa nẽedee nonoree oodapa pꞌẽeji. 3 Ichiaba argolla kꞌĩmari nẽedee ooji mãikꞌaapa bɨji ma baaltekꞌa bɨ bɨɨrɨ kꞌĩraichaa; omé bi abaade, omé chi apema bide. 4 Ichiaba acacia pakꞌurudee pakꞌuru teesoo ooji mãikꞌaapa nẽepa pꞌẽeji. 5 Maapꞌeda ma pakꞌuru teesoo bee tꞌɨ bɨji ma argollade, mãgá ma baaltekꞌa bɨ ãyaa ateedamerã. 6 Ma baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa nẽedee ooji. Ooji metro aba apꞌeda, diez centímetros chi teesoo; setenta centímetros chi jetꞌee. 7 Mãgɨ ́ nẽe lámina abaadee martillopa muñecakꞌa bee omé ɨtꞌaripemaarãkꞌa ooji 8 mãikꞌaapa aba–abaa bɨji ma tꞌapꞌa teesoomaa. 9 Ma muñecakꞌa bee baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa ɨ ̃rɨ ooji bainɨ ̃ pꞌaneedamerã mãikꞌaapa kꞌĩrapa edaa chi tꞌapꞌamaa akꞌɨdamerã. Ooji ma tꞌapꞌa ɨ ̃rɨ chi isia eratɨ jõnɨpa wãkꞌadamerã.  















10  Maapꞌeda

Tachi Akꞌõre tedepema mesa ooda

Bezalelpa mesa acacia pakꞌurudee ooji. Ooji noventa centímetros chi teesoo; cuarenta y cinco centímetros chi jetꞌee; setenta centímetros chi ɨtꞌɨa. 11 Ma jõma nẽepapai pꞌẽepꞌeda, ne–inaa nẽedee ooda nonoree bɨji ma mesade pꞌɨrrabaimerã. 12 Ma mesa ide tabla jetꞌee siete centímetros bɨji mãikꞌaapa ne–inaa nẽedee ooda nonoree bɨji ma tabla ide pꞌɨrrabaimerã. 13 Ichiaba argolla kꞌĩmari nẽedee ooji mãikꞌaapa ma mesa esquina chaa argolla aba bɨji chi mesa bɨɨrɨmãi. 14 Mãgá ma argolla  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 37​, ​38

168

bɨji ma tabla i ekꞌari, pakꞌuru teesoo aɨde tꞌɨ bɨdamerã ma mesa ãyaa ateedaitꞌee pakꞌãri. 15 Ma–itꞌee pakꞌuru teesoo omé acacia pakꞌurudee oopꞌeda, nẽepa pꞌẽeji. 16 Ichiaba nãgee netꞌaa nẽedee ooji ma mesade pꞌe bɨdamerã: pꞌaratꞌu, taza, kꞌusarra, jarra, vaso Tachi Akꞌõre–itꞌee vino weepari.  



Lámpara bɨpata nẽedee ooda

17 Bezalelpa

ichiaba ooji lámpara bɨpata. Nẽedee ooji chi basa, chi bɨɨrɨ, chi jua tꞌai mãikꞌaapa ma jua tꞌai kꞌɨ ̃ chaa copa almendro pꞌonokꞌa chi kꞌiru ome ooji aɨde ma lámpara kꞌoopata aceite weedamerã. Ma jõma nẽe lámina abaadee martillopa ooji. 18 Ma lámpara bɨpata bɨɨrɨde jua tꞌai seis ooji kꞌĩraichaa õpee–õpee pꞌaneedamerã. 19 Ma jua tꞌai chaachaa ooji copa õpee almendro pꞌonokꞌa chi kꞌiru ome. 20 Ma lámpara bɨpata bɨɨrɨde ichiaba copa kꞌĩmari ooji almendro pꞌonokꞌa chi kꞌiru ome, 21 ma copa õpeedeepa jua tꞌai omé uchiadamerã; aba chi i chaa. 22 Ma jõma nẽe lámina abaadee martillopa ooji. 23 Ichiaba nẽedee lámpara siete ooji. Ma awara nẽedee tijerakꞌa ooji mãgɨpa lámpara mecha tꞌɨɨpataadamerã. Ichiaba ooji platillo aɨde ma tijerakꞌa, mecha ome bɨdamerã. 24 Ma lámpara bɨpata chi tijerakꞌa, chi mecha, chi platillo ome nẽe treinta y tres kilodee ooji.  













Altar ooda aɨde ne–inaa tꞌũa bapari paapataadamerã

25  Bezalelpa

ichiaba ooji altar kꞌaipee, aɨ ɨ ̃rɨ ne–inaa tꞌũa bapari paadamerã. Ooji acacia pakꞌurudee cuarenta y cinco centímetros chi teesoo; chi jetꞌee aukꞌa; noventa centímetros chi ɨtꞌɨa. Mãgɨ ́ pakꞌurudee ma altar esquina chaa ne–animal cachokꞌa ooji. 26 Maapꞌeda ma altar jõma nẽepapai pꞌẽeji mãikꞌaapa ne–inaa nẽedee nonoree ooji chi taawaikꞌa eerepema ide pꞌɨrrabaimerã. 27 Ichiaba argolla nẽedee ooji, ma altar bi chaa omee–omee bɨdamerã ma ne–inaa nẽedee ooda edaikꞌa eere, ma argollade pakꞌuru teesoo tꞌɨ bɨdamerã mãikꞌaapa ãyaa ateedakꞌãri, mãgɨde jitadamerã. 28 Ma pakꞌuru acacia pakꞌurudee ooji mãikꞌaapa nẽepa pꞌẽeji.  





29 Bezalelpa

Aceite mãikꞌaapa ne–inaa tꞌũa bapari ooda

ichiaba ooji aceite ne–inaa ɨ ̃rɨ jĩapꞌedamerã, Tachi Akꞌõre– itꞌee awara bɨdakꞌãri. Ichiaba ne–inaa tꞌũa bapari ooji ma altar kꞌaipeede paadamerã. Ma jõma ooji kꞌera oopataarãpa oopatakꞌa.

38

1   Bezalelpa

Taawapema altar broncedee ooda

taawapema altar acacia pakꞌurudee ooji, made ne– animalaarã peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpidamerã. Ooji metro omé apꞌeda, treinta centímetros chi teesoo; chi jetꞌee jida aukꞌa; Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



169

Éxodo 38

metro aba apꞌeda, treinta centímetros chi ɨtꞌɨa. 2 Ma pakꞌurudee ichiaba ooji ne–animal cachokꞌa ma altar esquina chaa pꞌaneedamerã mãikꞌaapa ma jõma broncepa pꞌẽeji. 3 Ichiaba nãgee ne–inaa broncedee ooji ma altarde bɨdaitꞌee: itꞌabarre pꞌora pꞌepata; pala; taza; tenedor mãikꞌaapa tꞌɨpɨ kꞌĩra pꞌepata. 4 Ichiaba rejilla broncedee ooji ma altar edajãde esajĩakꞌa bɨitꞌee. 5 Ichiaba broncedee ooji argolla kꞌĩmari mãikꞌaapa ma rejilla esquina chaa bɨji ãyaa ateedaitꞌee pakꞌãri, aɨde pakꞌuru teesoo tꞌɨ bɨdamerã. 6 Maapꞌeda acacia pakꞌurudee ma pakꞌuru teesoo ooji mãikꞌaapa broncepa pꞌẽeji. 7 Ma pakꞌuru teesoo tꞌɨ bɨji ma argolla altar bi chaa beede mãgá ma altar ãyaa ateedamerã. Ma altar baaltekꞌa pakꞌurudee ooji jã wẽe.  











Pailakꞌa broncedee ooda

8  Wẽraarã

Tachi Akꞌõre ome unupata te tꞌĩupatamãi mimiapataarãpa espejo broncedee ooda iru pꞌanajida. Madee Bezalelpa pailakꞌa bɨ chi bɨɨrɨ ome ooji, made pꞌaareerãpa ãchi jua mãikꞌaapa bɨɨrɨ sɨɨdamerã. 9 Ma

Tachi Akꞌõre ome unupata te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdapꞌedaa

tꞌẽepai Tachi Akꞌõre ome unupata te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨjida. Chi sur eerepema–itꞌee cuarenta y cinco metros teesoo oojida mãikꞌaapa tꞌɨakꞌau bɨjida cortina lino nãusaadee oodapa. 10 Ma cortina jõi pꞌaneedamerã nãgee ne–inaa broncedee oojida: veinte postes mãikꞌaapa veinte basas ma poste aɨde bainɨ ̃ bɨdaitꞌee; gancho pꞌaratꞌadee mãikꞌaapa pakꞌurukꞌa teesoo pꞌaratꞌadee ma poste ɨ ̃rɨ bɨdaitꞌee. 11 Ma te ãukꞌidaa norte eere aukꞌa oojida. Chi cortina teesoo cuarenta y cinco metros baji. Ichiaba veinte postes, veinte basas broncedee, ganchos mãikꞌaapa pakꞌurukꞌa teesoo pꞌaratꞌadee iru pꞌanajida. 12 Jõdee chi occidente eerepema–itꞌee veintidós metros apꞌeda cincuenta centímetros oojida mãikꞌaapa tꞌɨakꞌau bɨjida cortina lino nãusaadee oodapa. Ma cortina jõi pꞌaneedamerã diez postes, diez basas, ganchos mãikꞌaapa pakꞌurukꞌa teesoo pꞌaratꞌadee oo pꞌe iru pꞌanajida. 13 Chi oriente eerepema–itꞌee aukꞌa veintidós metros apꞌeda, cincuenta centímetros oojida. 14‑15 Ma oriente eere chi tꞌĩupata oojida. Ma tꞌĩupata i chaapema–itꞌee oo pꞌe iru pꞌanajida cortina siete metros chi teesoo, poste õpee mãikꞌaapa basa õpee. 16 Ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bada cortina jõmaweda lino nãusaadee ooda paji. 17 Ma basa poste–itꞌee oodapꞌedaa jõmaweda broncedee ooda paji. Jõdee chi gancho postede bɨdaitꞌee mãikꞌaapa pakꞌurukꞌa teesoo oodapꞌedaa ma poste kꞌɨ ̃ chaa tꞌɨakꞌau bɨdaitꞌee pꞌaratꞌadee ooda paji. Ma awara ma poste chaa chi kꞌɨ ̃de pꞌaratꞌapa pꞌẽe beeji. 18 Ma tꞌɨakꞌau bada tꞌĩupata–itꞌee cortina lino nãusaadee ooji mãikꞌaapa made nonoree kꞌaji oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo lino nãusaa oodadee. Ma cortina nueve metros baji chi teesoo; chi ɨtꞌɨa metro omé apꞌeda, treinta centímetros, apema cortina tꞌɨakꞌau badakꞌa. 19 Ma  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 38​, ​39

170

tꞌĩupatamãi poste kꞌĩmari bainɨ ̃ bɨ pꞌanajida basa kꞌĩmari broncedee oodade. Chi gancho mãikꞌaapa pakꞌurukꞌa teesoo ma poste kꞌɨ ̃ chaa tꞌɨakꞌau bɨdaitꞌee pꞌaratꞌadee oo pꞌe iru pꞌanajida. Chi poste chaa chi kꞌɨ ̃de pꞌaratꞌapa pꞌẽe beeji. 20 Tachi Akꞌõre ome unupata temãi mãikꞌaapa ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau badamãi estaca sudapꞌedaa jõmaweda broncedee ooda paji.  

Tachi Akꞌõre ome unupata te–itꞌee ne–inaa metaldee oodapꞌedaa

21 Moisepa

pꞌaareerã poro waibɨa Aarón warra Itamar bɨji Levideepa uchiadapꞌedaarã akꞌɨmerã. Irua ãra akꞌɨpachi ãrapa pꞌãdakꞌãri Tachi Akꞌõre ome unupata tede metal bɨdakꞌãri. Ma tede Tachi Akꞌõre ley ichi baaltekꞌa bɨde ɨa bɨjida, israelitaarãpa irua pacto ãra ome ooda kꞌirãpadamerã. 22 Bezalel Uri warra mãikꞌaapa Jur ãichakꞌe paji. Ãra Judadeepa uchiadapꞌedaarã paji. Bezalelpa jõma ooji Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 23 Dandeepa uchiada Ajisamac warra Aholiabpa Bezalel nãgee ne–inaa ome kꞌaripaji. Irua ne–inaa metaldee oopachi. Pꞌaru lino nãusaadee ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo oopachi mãikꞌaapa ne–inaa kꞌapachi oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. 24 Ma tedepema ne–inaa nẽedee oodapꞌedaa jõmaweda oojida israelitaarãpa Tachi Akꞌõre–itꞌee nẽe tee chedapꞌedaadee. Ma nẽe Tachi Akꞌõre tedepema balanzade chaadakꞌãri, tonelada aba baji. 25 Israelitaarã juasiadakꞌãri, eperã chaachaa pꞌaratꞌa pꞌaapijida. Ma pꞌaratꞌa chaadakꞌãri Tachi Akꞌõre tedepema balanzade, tonelada õpee apꞌeda esa–aukꞌa baji. 26 Eperãarã veinte añodeepa ɨtꞌaa juasiadakꞌãri, seiscientos tres mil quinientos cincuenta pꞌanajida. Ma eperãarã chaachaa pꞌaratꞌa seis gramos pꞌaapidakꞌãri, Tachi Akꞌõre tedepema balanzade chaajida. 27 Mãgá tres mil trescientos kilos pꞌaratꞌa iru pꞌanajida ma tedepema basa oodaitꞌee mãikꞌaapa ma cortina teesoo bɨdepema basa– itꞌee. Ma pꞌaratꞌadee basa cien oojida. Basa chaachaa pꞌaratꞌa treinta y tres kilo iru baji. 28 Ma pꞌaratꞌa beedadee Bezalelpa gancho jõmaweda ooji postede bɨitꞌee. Ichiaba ma poste chaa chi kꞌɨ ̃de ma pꞌaratꞌapa pꞌẽeji. Ma awara ma pꞌaratꞌadee pakꞌurukꞌa teesoo ooji poste ɨ ̃rɨ bɨitꞌee. 29 Israelitaarãpa bronce tee chedapꞌedaa dos mil trescientos cuarenta kilos iru baji. 30 Ma broncedee oojida ma basa bɨdapꞌedaa Tachi Akꞌõre ome unupata te tꞌĩupatamãi; altar waibɨa te taawaikꞌa eere bada chi edajãdepema rejilla ome mãikꞌaapa netꞌaa jõmaweda ma altarde nɨ ̃bada paara. 31 Ichiaba ma broncedee oojida chi basa te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdapꞌedaa, chi tꞌĩupatamãi bɨdapꞌedaa paara mãikꞌaapa jõmaweda estaca sudapꞌedaa Tachi Akꞌõre ome unupata temãi; ichiaba ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau badamãi sudapꞌedaa paara.  



















39

1   Tachi

Pꞌaareerã–itꞌee pꞌaru oodapꞌedaa

Akꞌõre ome unupata tede mimiapataarã–itꞌee Bezalelpa ichi kꞌaripapataarã ome pꞌaru oojida. Mãgɨ ́ pꞌaru oojida lino

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



171

Éxodo 39

nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. Ichiaba Aaron–itꞌee pꞌaru oojida mãikꞌaapa iru–itꞌee aupai awara bɨjida, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 2 Efod apatapꞌedaa, oojida lino nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. 3 Nẽe lámina aba martillopa pꞌepꞌedee oojida. Maapꞌeda ma nẽe sĩautaa tꞌɨɨjida hilokꞌa uchiamerã. Mãgɨpa oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee nonoree oo kꞌawaa beerãpa kꞌajida ma pꞌaru lino nãusaadee oodade. 4 Ma efod ikꞌia chaa araa kꞌaatꞌɨjida. 5 Chi kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ichiaba mãgá oojida; pꞌaru lino nãusaadee mãikꞌaapa aɨde nonoree kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. Mãgɨ ́ kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari efodde kꞌaatꞌɨjida kꞌɨrrɨde jɨ ̃ beemerã. Ma jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 6 Mãu pi–ia ónice jootꞌɨ bɨjida ne–inaa nẽedee oodade mãikꞌaapa ma mãu omeede pꞌãjida Israel warrarã tꞌɨ ̃, sellode pꞌãpatakꞌa beemerã. 7 Maapꞌeda ma mãu pi–ia bɨjida ma efod ikꞌiade chi pꞌaru araa kꞌaatꞌɨdamãi. Mãgá pꞌaareerã poro waibɨapa ichita israelitaarã kꞌirãpaitꞌee, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 8 Ne–inaa pꞌepꞌedee tꞌũade jɨ ̃pari aukꞌa oojida pꞌaru lino nãusaadee mãikꞌaapa aɨde nonoree kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo nẽedee oodadee. 9 Ma pꞌaru kuadria bedapꞌeda, mãgɨdee ne–inaa pꞌepꞌedee tꞌũade jɨ ̃pari oojida; veinte centímetros chi teesoo; aukꞌa chi jobɨa. 10 Made hilera kꞌĩmari bɨjida. Ma hilera chaa mãu pi–ia õpee–õpee bɨjida. Chi naapema hilerade bɨjida mãu pi–ia rubí, crisólito, esmeralda. 11 Aɨ eerepema hilerade bɨjida turquesa, zafiro, jade. 12 Aɨ eerepemade bɨjida jacinto, ágata, amatista. 13 Aɨ eerepemade bɨjida topacio, ónice, jaspe. Ne–inaa nẽedee oodade ma mãu pi–ia aba– abaa jootꞌɨ bɨjida. 14 Ma mãu pi–ia doce bɨjida, Israeldeepa warrarã doce uchiadapꞌedaa perã. Mãu pi–ia chaa iru warra tꞌɨ ̃ aba pi–ia pꞌã baji sellode pꞌã bɨpatakꞌa. 15 Ne–inaa tꞌũade jɨ ̃ bɨmerã, cadena nẽedee cordonkꞌa oojida. 16 Ichiaba argolla omé nẽedee oojida chi jootꞌɨ bɨpata ome. Ma argolla oojida ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari ɨtꞌaikꞌa eerepema kꞌɨ ̃ chaa bɨdaitꞌee. 17 Maapꞌeda ma kꞌɨ ̃ chaa ma cadena kꞌɨ ̃ abaapa jɨ ̃jida. 18 Jõdee chi apema kꞌɨ ̃ jɨ ̃jida ma efod ikꞌiade bɨ ne–inaa nẽedee oodade. 19 Ichiaba argolla omé nẽedee oojida kꞌaatꞌɨdaitꞌee ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari edaikꞌa eerepema kꞌɨ ̃de. 20 Ma awara argolla omé nẽedee oojida kꞌaatꞌɨdaitꞌee ma efod isia edaikꞌa eere mãikꞌaapa ma kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ɨtꞌaikꞌa eerepai beemerã. 21 Mãpai oveja kꞌara pꞌãpꞌãraadee cordonkꞌa siratꞌɨdapa ma argolla ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari edaikꞌa eere kꞌaatꞌɨda jɨ ̃jida ma argolla efodde kꞌaatꞌɨdade. Mãgá ma ne–inaa tꞌũade jɨ ̃pari ichi badamãipai beeji. Ma jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa.  







































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 39

172

22  Ma

efod ekꞌari jɨ ̃merã pꞌaru teesoo oveja kꞌara pꞌupꞌuchiadee oojida. esajĩakꞌa uria bɨjida, made Aarón poro tꞌĩumerã. Ma uria chi i bedapꞌeda, pia kꞌaatꞌɨjida Aaronpa jɨ ̃kꞌãri jẽnaamerã. 24 Ma pꞌaru teesoo bɨ ide granadillajõkꞌa bee kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee mãikꞌaapa hilo linodee oodadee. 25 Ma granadillajõkꞌa bee pꞌaru i jõmaade kꞌadakꞌãri, ewaraa atabëi wãjida. Ma ewaraa beedade campana chakꞌe nẽedee ooda kꞌaatꞌɨ bɨ wãjida. 26 Ma pꞌaru i jõmaade mãga oojida pꞌaareerã poro waibɨa ichi mimia ookꞌãri, jɨ ̃merã. Ma jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 27 Pꞌaru Aaron–itꞌee, chi warrarã–itꞌee oojida lino nãusaadee, 28 chi pꞌaru pɨrada porode jɨ ̃pata, chi interior paara. 29 Kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ichiaba oojida lino nãusaadee mãikꞌaapa made nonoree kꞌajida oveja kꞌara pꞌãpꞌãraa, pꞌupꞌuchia, pꞌoree tꞌɨdadee. Ma jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 30 Ichiaba poro jɨ ̃rakꞌa nẽedee oojida Aaronpa pꞌaru pɨrada porode jɨ ̃paride bɨdaitꞌee. Ma poro jɨ ̃rakꞌa bɨ Aaron–itꞌee aupai awara bɨjida. Sellode pꞌã bɨpatakꞌa made nãga pꞌã bɨjida: “Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨda”. 31 Oveja kꞌara pꞌãpꞌãraadee cordonkꞌa siratꞌɨdapa mãgɨ ́ jɨ ̃jida ma pꞌaru pɨrada porode jɨ ̃paride. Ma jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 23  Ma

















Tachi Akꞌõre te oo aupadapꞌedaa

32  Tachi

Akꞌõre ome unupata te oo aupajida. Israelitaarãpa jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 33 Nãgee netꞌaa jõma Moisemaa akꞌɨpijida: ma te netꞌaa aɨde nɨ ̃bɨ ome: ganchos; tablas; pakꞌuru teesoo argollade tꞌɨ bɨdaitꞌee; postes; basas; 34 oveja ɨmɨkꞌĩra e kꞌĩra pꞌoree tꞌɨda te kꞌirukꞌa bɨdamerã awaraa e pipɨara bɨ ome; te edajãde tꞌɨakꞌau bɨdepema cortina; 35 Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ, chi tꞌapꞌa mãikꞌaapa pakꞌuru teesoo awara ãyaa ateepata; 36 mesa, netꞌaa aɨde bɨpata ome; pan awara bɨpata Tachi Akꞌõre–itꞌee; 37 lámpara bɨpata nẽedee ooda, chi lámpara, netꞌaa, aceite paara; 38 altar kꞌaipee nẽedee ooda, chi aceite ne–inaa ɨ ̃rɨ pꞌurupata awara bɨdakꞌãri, ne–inaa tꞌũa bapari paara; ma cortina te tꞌĩupatade jõi bɨpata; 39 taawaikꞌa eerepema altar broncedee ooda chi rejilla, pakꞌuru teesoo, awaraa netꞌaa ome; pailakꞌa bɨ chi bɨɨrɨ ome; 40 te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨdepema cortina, chi poste, basa; chi tꞌĩupatamãipema cortina, chi jɨ ̃kꞌara, estaca, netꞌaa Tachi Akꞌõre ome unupata tede bɨpata paara; 41 pꞌaru Aaron–itꞌee, chi warrarã–itꞌee kꞌaatꞌɨdapꞌedaa, ãrapa jɨ ̃damerã ma tede pꞌaareerã mimia oodakꞌãri. 42 Israelitaarãpa ma ne–inaa jõma oojida Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 43 Mapa Moisepa ãrapa oodapꞌedaa unukꞌãri, ãra pia akꞌɨji mãikꞌaapa ãramaa pedee pia jaraji, jõma oodapꞌedaa perã Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



173

Éxodo 40

Tachi Akꞌõre ome unupata te bainɨ ̃ bɨdapꞌedaa

40

1   Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãgaji: atanede naapema ewaride mɨ ome unupata te ne–edee ooda bainɨ ̃ bɨpíji. 3 Te edajãde baaltekꞌa bɨ bɨpíji mɨ ley pꞌãda aɨde bɨ ome, mɨa parã ome pacto ooda kꞌirãpadamerã. Cortinapa te edajãde tꞌɨakꞌau bɨpíji, ma baaltekꞌa bɨ edupɨara bɨ cuartode beemerã. 4 Ma cortina taawaikꞌa eere bɨpíji mesa ne–inaa jõma aɨde bɨpata ome mãikꞌaapa lámpara bɨpata, chi lámpara paara. Maapꞌeda ma lámpara kꞌóoji. 5 Altar nẽepa pꞌẽeda ne–inaa tꞌũa bapari aɨde paapata ichiaba bɨpíji ma cortina taawaikꞌa eere baaltekꞌa bɨ kꞌaitꞌa. Te tꞌĩupatamãi cortina jõi bɨpíji. 6 ’Maapꞌeda taawapema altar ne–animalaarã mɨ–itꞌee paa jõpipatamãi te tꞌĩupata kꞌĩrapite bɨpíji. 7 Maapꞌeda ma pailakꞌa bɨ bɨpíji mɨ ome unupata te tꞌĩupata kꞌĩrapite. Mamĩda kꞌaitꞌaara bɨpíji ma taawapema altar kꞌãyaara. Maapꞌeda paniapa ipurupíji. 8 Maapꞌeda chi te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨ poste bainɨ ̃ bɨpíji mãikꞌaapa chi cortina jõi bɨpíji, ma te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨ tꞌĩupatamãipema cortina paara. 9 ’Maapꞌeda aceite olivodee ooda mɨ–itꞌee awara bɨda atapꞌeda, ma te ɨ ̃rɨ wéeji. Ichiaba wéeji jõmaweda te edajãde nɨ ̃bɨ ɨ ̃rɨ. Mãgá ma te aɨde nɨ ̃bɨ ome mɨ–itꞌee aupai awara beeitꞌee. 10 Ichiaba ma aceite wéeji ma taawapema altar mɨ–itꞌee ne–animalaarã paa jõpipata ɨ ̃rɨ aɨde nɨ ̃bɨ netꞌaa ome, ma altar ichita mɨ–itꞌee aupai awara beemerã. 11 Aukꞌa wéeji ma pailakꞌa bɨ ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa chi bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ, mɨ–itꞌee awara beemerã. 12 ’Ma tꞌẽepai ma te tꞌĩupata kꞌĩrapite Aarón ichi warrarã ome anéeji mãikꞌaapa kꞌuipíji. 13 Aaron–itꞌee pꞌaru awara bɨda jɨ ̃ bɨ ́ji mãikꞌaapa iru poro ɨ ̃rɨ aceite wéeji iru awara beemerã mãikꞌaapa mɨ–itꞌee pꞌaare mimia oopariimerã. 14 Maapꞌeda iru warrarã pꞌaru teesoo jɨ ̃ bɨ ́ji. 15 Aukꞌa aceite wéeji ãra ɨ ̃rɨ Aarón ome oodakꞌa, ãra pꞌaareerã mimia oodamerã. Ma aceite ãra ɨ ̃rɨ weekꞌãri, jara kꞌinia bɨ Aarondeepa uchiadaitꞌeerã ichita pꞌaareerã padaitꞌee. 16 Moisepa jõma ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 17 Mãgá año aba Egiptodeepa uchiadakꞌãriipa naapema atanede naapema ewaride ma te bainɨ ̃ bɨjida. 18 Moisepa ma te bainɨ ̃ bɨpiji. Chi basa bɨpiji mãikꞌaapa ma tabla jootꞌɨ bɨpiji. Maapꞌeda pakꞌuru teesoo tꞌɨ bɨpiji argolla tablade badade. Maapꞌeda poste chi basade bainɨ ̃ bɨpiji. 19 Te edajãde tꞌɨakꞌau bɨitꞌee cortina jõi bɨpiji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ bɨpiji chi ne–e kꞌaatꞌɨdapꞌedaa Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 20 Maapꞌeda Moisepa ma mãu Tachi Akꞌõre ley pꞌãda ome ɨa bɨji ma baaltekꞌa bɨde, mãgá israelitaarãpa kꞌirãpadamerã Tachi Akꞌõrepa pacto ãra ome ooda. Maapꞌeda aɨde nɨ ̃bada argollade pakꞌuru teesoo tꞌɨ bɨji. Maapꞌeda ma baaltekꞌa bɨ ɨ ̃rɨ chi tꞌapꞌa bɨji. 21 Maapꞌeda ma baaltekꞌa bɨ teedaa ateepiji mãikꞌaapa chi edupɨara bɨ cuartode tꞌĩupatamãi cortina jõi bɨpiji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 2  —Naarapema







































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Éxodo 40

174

22  Maapꞌeda

mesa te jãde bɨpiji norte eere, ma cortina taawaikꞌa eere. mesa ɨ ̃rɨ pan Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨda pꞌe bɨji, irua jaradakꞌa. 24 Ichiaba ma te jã sur eere, ma mesa kꞌĩrapite lámpara bɨpata bɨpiji. 25 Maapꞌeda madepema lámpara kꞌooji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ɨ ̃daamerã irua jaradakꞌa. 26 Maapꞌeda altar kꞌaipee nẽedee ooda te jãde bɨpiji ma edupɨara bɨ cuarto tꞌɨakꞌau bɨ cortina kꞌĩrapite. 27 Maapꞌeda ma altarde ne–inaa tꞌũa bapari paaji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 28 Maapꞌeda te tꞌĩupatamãipema cortina jõi bɨpiji. 29 Maapꞌeda te tꞌĩupata taawaikꞌa eere bɨpiji chi taawapema altar, aɨde Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–animalaarã paa jõpipata. Mãpai ne–animalaarã peepꞌeda, aɨde paaji mãikꞌaapa netꞌa tau aneeji aɨde Tachi Akꞌõre–itꞌee paaitꞌee, irua jaradakꞌa. 30 Pailakꞌa bɨ bɨpiji Tachi Akꞌõre ome unupata te tꞌĩupata kꞌĩrapite. Mamĩda kꞌaitꞌaara bɨpiji ma taawapema altar kꞌãyaara. Maapꞌeda paniapa ipurupiji. 31 Moisepa mãikꞌaapa Aaronpa chi warrarã ome madepema pania joi atadapꞌeda, ãchi jua, bɨɨrɨ ome sɨɨpachida. 32 Mãga oopachida teedaa wãdaitꞌee pakꞌãri mãikꞌaapa altar kꞌaitꞌa wãdaitꞌee pakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa jaradakꞌa. 33 Maapꞌeda Moisepa te ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨpiji mãikꞌaapa ma cortina jõi bɨpiji ma tꞌɨakꞌau bɨ tꞌĩupatamãi. Mãgá Moisepa oo aupaji jõma Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 23  Ma  



















Tachi Akꞌõre jɨ ̃ararapa ichi ome unupata te aneu ata cheda

34  Mãpai

Tachi Akꞌõre jɨ ̃ararapa ma te aneu ata cheji akꞌɨpiitꞌee ichi arii bɨ mãikꞌaapa ma te edajãde iru kꞌĩra wãree beeji. 35 Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree mama bɨde Moisés pꞌoyaa teedaa wãkꞌaa paji, Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree mama bada perã mãikꞌaapa ma jɨ ̃ararapa ma te aneu ata cheda perã. 36 Jɨ ̃arara ma tedeepa uchiakꞌãri, israelitaarãpa ãchi te ne–edee ooda ẽra atadapꞌeda, bedapachida ma jɨ ̃arara tꞌẽe wãdaitꞌee. 37 Mamĩda jɨ ̃arara ãyaa wã–e pakꞌãri, ãra jida ãyaa wãdakꞌaa paji. 38 Israelitaarã ode wãdapꞌedaa chaa ãstaawa unupachida Tachi Akꞌõre jɨ ̃arara iru ome unupata te ɨ ̃rɨ; jõdee pꞌãrikꞌua ma te ɨ ̃rɨ ma jɨ ̃ararade tꞌɨpɨtau unupachida.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces

israelitaarã charraarã

1

Judadeepa uchiadapꞌedaarãpa mãikꞌaapa Simeondeepa uchiadapꞌedaarãpa Adonisedec pꞌoyaadapꞌedaa

1   Josué

jai–idaada tꞌẽepai, israelitaarãpa ɨtꞌaa iidijida Tachi Akꞌõrepa kꞌawapimerã chisãgɨ ́ ëreerãdepemaarã naa wãdaipia bɨ chõode cananeorã ome. 2 Tachi Akꞌõrepa jaraji Judadeepa uchiadapꞌedaarã naa wãdamerã, irua ãchi kꞌaripaitꞌee perã mãɨrã eujã jãri atadaitꞌee. 3 Mãpai Judadeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa jara pëijida ãchi aukꞌaarã Simeondeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãmaa ãchi kꞌaripa chedamerã, Simeondeepa uchiadapꞌedaarãpa ma eujãdepema ũkꞌuru atadaitꞌee pada perã ãchi–itꞌee. Simeondeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa jarajida kꞌaripadaitꞌee. Mãgá araa pꞌaneejida Judadeepa uchiadapꞌedaarã ome. 4‑5 Mãgá Judadeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa chõonajida cananeorã ome, ferezeorã ome. Tachi Akꞌõrepa pꞌoyaapiji Judadeepa uchiadapꞌedaarãmaa. Bezecde pꞌoyaajida diez mil cananeorã ãchi rey Adonisedec ome. 6 Mãgɨ ́ rey jirabodoji mĩda, ẽpꞌe atajida mãikꞌaapa jita atadapꞌeda, iru jua nawe, bɨɨrɨ nawe tꞌɨapꞌe atajida waa pꞌoyaa chõonaamerã. 7 Mãga oodakꞌãri, Adonisedecpa mãgaji: “Naaweda mɨa reyrã setenta jua nawe, bɨɨrɨ nawe ome tꞌɨapꞌekꞌooji mãikꞌaapa mɨ mesa ekꞌari ɨa bɨpachi. Ɨr̃ á Tachi Akꞌõrepa aukꞌa oopiji mɨa ma kꞌachia ooda kꞌaurepa.” Maapꞌeda Adonisedec Jerusalendee ateejida. Mama piuji.  









8  Judadeepa

Judadeepa uchiadapꞌedaarãpa Hebrón pꞌuuru, Jerusalén pꞌuuru ome pꞌoyaadapꞌedaa

uchiadapꞌedaarã soldaorãpa Jerusalén pꞌuuru pidaarã ome chõodakꞌãri, pꞌoyaajida. Espadapa ma pꞌuurudepemaarã jõmaweda peekꞌoojida mãikꞌaapa ma pꞌuuru paatꞌaajida. 9 Ma tꞌẽepai cananeorã ee jẽra bɨde pꞌanapatapꞌedaarã, Néguev eujãde pꞌanapatapꞌedaarã mãikꞌaapa ee ɨtꞌɨara jẽra bɨde pꞌanapatapꞌedaarã pꞌoyaajida. 10 Ichiaba pꞌoyaajida cananeorã  





175 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



176

Jueces 1

Hebrón pꞌuurude pꞌanapatapꞌedaa. Chonaarãweda ma pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapachida Quiriat Arbá. Ichiaba pꞌoyaajida Sesay, Ajimán, Talmay pꞌuuru. Otonielpa Debir pꞌuuru pꞌoyaada

11 Ma

tꞌẽepai Debir pꞌuuru pidaarã ome chõojida. Chonaarãweda ma pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapachida Quiriat Séfer. 12 Ma pꞌuuru pidaarã chõodai naaweda, Calebpa jaraji chi Debir pꞌuuru pꞌoyaarumaa ichi kꞌau tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Acsa teeitꞌee aɨ ome miakꞌãimerã. 13 Chõodakꞌãri, Caleb ɨ ̃pema tꞌẽepema Cenaz warra Otonielpa ma pꞌuuru pꞌoyaaji. Mãpai Calebpa chi kꞌau Acsa Otonielmaa teeji. 14 Acsa panakꞌãri, Otonielpa jaraji eujã iidinamerã chi akꞌõremaa. Ma tꞌẽepai Calebpa ichi kꞌau burrodeepa ɨrabairu unukꞌãri, irumaa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia bɨma? aji. 15 Chi kꞌaupa pꞌanauji: —Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Pɨa mɨmaa teeji eujã Néguev eujãde bɨ. Ichiaba kꞌinia bɨ pania poátrɨ uchia bɨmãi teemerã. Mapa Calebpa teeji pania poátrɨ uchia bɨmãi Hebrón pꞌuuru wãteikꞌa eere, baareikꞌa eere paara.  







Judadeepa uchiadapꞌedaarãpa mãikꞌaapa Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa eujã pꞌoyaadapꞌedaa

16 Moisés

chãuredeepa uchiadapꞌedaarã quenita pidaarã apachida. Ma quenita pidaarã uchiajida pꞌuuru Palma–idaadeepa wãdaitꞌee ma Judadeepa uchiadapꞌedaarã ome. Eujã pania wẽe bɨde Judadeepa uchiadapꞌedaarã eujãde, Arad eujã sur eere pꞌaneejida ma eujãdepemaarã ome. 17 Maapai Judadeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã mãikꞌaapa Simeondeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã cananeorã ome chõojida Sefat pꞌuurude. Mãgá ma pꞌuuru jõtꞌaajida mãikꞌaapa tꞌɨ ̃ bɨjida Jormá. a 18 Ma pꞌuuru jõtꞌaajida mĩda, pꞌoyaada–e paji Gaza, Ascalón, Ecrón pꞌuuru eujã aɨ ikꞌaawa bee ome. 19 Tachi Akꞌõrepa ma Judadeepa uchiadapꞌedaarã kꞌaripaji eedepema pꞌuuru jõmaweda pꞌoyaadamerã. Mamĩda pꞌoyaada–e paji eujã jewedaade pꞌuuru pꞌanapatapꞌedaarã, mãɨrãpa carreta hierrodee ooda iru pꞌanadapꞌedaa perã. 20 Calebpa Hebrón pꞌuuru ataji Moisepa jaradakꞌa. Maapꞌeda ma eujãdeepa gigante Anac warrarã õpee jërekꞌooji. 21 Mamĩda Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa jebuseorã Jerusalén pꞌuurude pꞌaneedapꞌedaarã pꞌoyaa jërekꞌooda–e paji. Maperã jebuseorã atꞌãri pꞌanapata Jerusalende Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome.  









Josedeepa uchiadapꞌedaarãpa Betel pꞌuuru pꞌoyaadapꞌedaa

22‑23  Josedeepa

uchiadapꞌedaarãpa kꞌĩsiajida Betel pꞌuuru pidaarã ome chõonadaitꞌee. Chonaarãweda ma pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapachida Luz. Eperãarã a 1.17 Hebreo

pedeede Jormá jara kꞌinia bɨ ‘jõtꞌaadapꞌedaa.’

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 1​, ​2

177

pëidakꞌãri ma pꞌuuru akꞌɨdamerã, Tachi Akꞌõrepa nãga kꞌaripaji. 24 Ma pëidapꞌedaarãpa unujida eperã ma pꞌuurudeepa uchiaru. Mãgɨmaa mãgajida: “Pɨa jarateeru pɨrã sãgá na pꞌuurude tꞌĩudai, pɨmaa ne–inaa pia oodaitꞌeeda” ajida. 25 Ma eperãpa ãchimaa jarateepꞌeda, ma pꞌuuru pidaarã jõmaweda peekꞌoojida espadapa. Mamĩda ma jaratee bada ichideerã ome peeda–e paji. 26 Maapꞌeda ma eperã wãji hititaarã eujãdee. Mama pꞌuuru chiwidi ooji. Ma pꞌuuru tꞌɨ ̃ bɨji Luz. Atꞌãri mãga tꞌɨ ̃jarapata.  





Manasedeepa uchiadapꞌedaarãpa mãikꞌaapa Efraindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌuuru pꞌoyaada–e pada

27 Manasedeepa

uchiadapꞌedaarã soldaorãpa nãgɨ ́ pꞌuuru pꞌoyaada–e paji: Betseán, Tanac, Dor, Ibleam, Meguido. Ichiaba mãgɨ ́ pꞌuuru ikꞌaawa pꞌanapatapꞌedaarã pꞌoyaada–e paji. Maperã cananeorã ma pꞌuurude pꞌaneejida. 28 israelitaarã juataura padaidakꞌãri, ma cananeorã mimiapipachida ãchi jua ekꞌari. Mamĩda ma eujãdeepa pꞌoyaa jërekꞌooda–e paji. 29 Efraindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa ichiaba cananeorã pꞌoyaa jërekꞌooda–e paji Guézer pꞌuurudeepa. Maperã ma cananeorã ma eujãde pꞌaneejida.  



Awaraa ëreerãdepemaarãpa pꞌuuru pꞌoyaada–e pada

30  Zabulondeepa

uchiadapꞌedaarã soldaorãpa ichiaba cananeorã pꞌoyaa jërekꞌooda–e paji Quitrón pꞌuurudeepa, Nalol pꞌuurudeepa. Maperã ma cananeorã ma eujãde pꞌaneejida. Mamĩda mimiapachida israelitaarã jua ekꞌari. 31‑32 Aserdeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa ichiaba cananeorã nãgɨ ́ pꞌuurudeepa pꞌoyaa jërekꞌooda–e paji: Aco, Sidón, Ajlab, Aczib, Jelba, Afec, Rejob. Maperã mãɨrã ichiaba mama pꞌaneejida. 33 Neftalideepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa ichiaba cananeorã pꞌoyaa jërekꞌooda–e paji Bet Semes pꞌuurudeepa, Bet Anat pꞌuurudeepa. Mapa mãɨrã pꞌaneejida ma pꞌuurude israelitaarã jua ekꞌari. 34 Dandeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã wãdakꞌãri chõode amorreorã ome, mãɨrãpa Dandeepa uchiadapꞌedaarã jërekꞌoojida ee jẽra bɨmaa. Mapa ãchia ma eujãdepema eujã jewedaa pꞌoyaada–e paji. 35 Mãgá ma amorreorã pꞌaneejida Heres pꞌuurude, Ayalón pꞌuurude, Salbín pꞌuurude. Mamĩda Josedeepa uchiadapꞌedaarã juataura padaidakꞌãri, ma amorreorã bɨjida ãchi jua ekꞌari mimiadamerã. 36 Maapai amorreorã eujã i sur eere Acrabín eedeepa Selá waawí wãyaa baji.  









2

1   Tachi

Ángel unudapꞌedaa Boquinde

Akꞌõrepa ángel pëida wãji Guilgaldeepa Boquindee. Mama israelitaarãmaa mãgaji: “Mɨa parã uchiapiji Egiptodeepa mãikꞌaapa

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



178

Jueces 2

aneeji na eujãde, mɨa parã chonaarãmaa jaradakꞌa. Ãramaa nãga jaraji: ‘Ichita ooitꞌee mɨa pacto parã ome oodade jara bɨkꞌa 2 parãpa mɨa jara bɨkꞌa ooruta pɨrã. Pacto oonáatɨ ma eujãdepemaarã ome chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Ma awara ãra akꞌõre waibɨa apatamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata altar bee ãrikꞌoodapáde’ aji. Mamĩda parãpa mɨa jaradakꞌa ooda–e paji. ¡Ma kꞌãyaara pãchia kꞌiniata oojida! 3 Maperã mɨa nãga jara bɨ: Ma eujãdepemaarã jërekꞌoo–e paitꞌee parã tꞌãideepa. Ichiakꞌau bɨitꞌeeda aji, ãrapa mãikꞌaapa ãchi akꞌõre waibɨa apataarãpa parã kꞌũradamerã.” 4 Ma ángel pedee aupakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaa israelitaarã golpe jẽe pꞌaneejida. 5 Mapa ma punto tꞌɨ ̃ bɨjida Boquín. b Mama israelitaarãpa ne– animalaarã peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paapijida.  







Josué jai–idaada

6  Josuepa

israelitaarã despediikꞌãri, ãra wãjida ãchi eujã atade. 7 Josué chokꞌai bɨ misa, israelitaarã Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida. Ichiaba mãga pꞌanapachida chonaarã, chi Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pia kꞌĩra tꞌãdoo ooda israelitaarã kꞌaripaitꞌee unudapꞌedaarã chokꞌai pꞌanɨ misa. 8 Mamĩda Josué jai–idaaji ciento diez año iru bakꞌãri. 9 Ɨajida ichi eujã Timnat Serade Gaas ee norte eere bɨ Efraindeepa uchiadapꞌedaarã ee jẽra bɨ eujãde. 10 Maapꞌeda israelitaarã Josué kꞌawadapꞌedaarã ichiaba jai–idaa wãjida. Mãgá ãra tꞌẽe tꞌodapꞌedaarãpa Tachi Akꞌõre netꞌaa kꞌawada–e paji. Ichiaba kꞌawada–e paji irua ooda ãchi chonaarã kꞌaripaitꞌee.  







11 Maperã

Israelitaarã Tachi Akꞌõrede ijãa amaadapꞌedaa

ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌaneejida awaraa akꞌõre waibɨa apata Baalmaa. Tachi Akꞌõrepa mãga unukꞌãri, israelitaarã pia akꞌɨ–e paji. 12 Irua ãchi chonaarã Egipto eujãdeepa uchia ataji mĩda, irude ijãa amaa pꞌaneejida. Irude ijãadai kꞌãyaara ãchi tꞌãide pꞌanapatapꞌedaarã akꞌõre waibɨa apataarãmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida. Maperã ãra ome Tachi Akꞌõre kꞌĩrau beeji. 13 Irude ijãa amaajida akꞌõre waibɨa apata Baalde mãikꞌaapa akꞌõre waibɨa apataarã Astartede ijãadaitꞌee. 14 Maperã ãra ome Tachi Akꞌõre kꞌĩrau baji. Ãra waa pia akꞌɨ–e paji. Mapa nechɨ–idaa beerãpa ãra netꞌaa jãri ata wãjida. Ma awara ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarãpa ãchi pꞌoyaa wãjida, Tachi Akꞌõrepa ãra kꞌaripa–e pada perã. 15 Chõode uchiadakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã kꞌaripaji ãra pꞌoyaadamerã. Ooji irua naaweda jaradakꞌa ãra kꞌaripa–e paitꞌee awaraa akꞌõre waibɨa apatade ijãa pꞌaneeruta pɨrã. Maapai israelitaarã chupɨria pꞌanapachida. 16 Tachi Akꞌõrepa ãramaa mãga ooji mĩda, ichia poro waibɨarã uchiapiji ãra kꞌaripadamerã. Mãgá chõo ũkꞌuru pꞌoyaajida. 17 Mamĩda taarã–e nɨde israelitaarãpa ma poro  











b 2.5 Boquín

jara kꞌinia bɨ “chi jẽe pꞌanadapꞌedaarã”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 2​, ​3

179

waibɨarã pedee ũridaamaa pꞌaneejida. Mãga nɨde Tachi Akꞌõre yiaraa iru pꞌanapachida mãikꞌaapa awaraa akꞌõre waibɨa apatade ijãapachida. Ãchi chonaarãpa Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa oopachida mĩda, ãrapa mãga oo kꞌiniada–e paji. 18 Mãpai Tachi Akꞌõrepa waya unukꞌãri israelitaarã chupɨria chitoonɨ awaraarã juade, ãra chupɨria kꞌawaaji. Poro waibɨa chiwidi uchiapiji ãra kꞌaripamerã. Ichia ma poro waibɨa kꞌaripaji ãra uchiapimerã ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã juadeepa. Ma poro waibɨa chokꞌai bɨ misa, chõo pꞌoyaapachida. 19 Mamĩda mãgɨ ́ eperã jai–idaakꞌãri, waya kꞌachiade baaijida mãikꞌaapa ãra chonaarã kꞌãyaara kꞌachiara pꞌanapachida, ooi awaa pꞌanadapꞌedaa perã awaraa akꞌõre waibɨa apataarãpa oopidapꞌedaakꞌa. Ãrapa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa jarada–e paji Tachi Akꞌõremaa irua ãyaa bɨmerã. Kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanapachida. 20 Maperã Tachi Akꞌõre israelitaarã ome kꞌĩrau baji mãikꞌaapa mãgaji: “Na eperãarãpa oodaamaa pꞌanɨ mɨa pacto ãra chonaarã ome oodade jaradakꞌa. Mɨa oopi kꞌinia bɨkꞌa oodaamaa pꞌanɨ. 21 Maperã mɨa waa jërekꞌoo–e paitꞌee ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ãra naa, mɨa Josuemaa jaradakꞌa. Josuepa pꞌoyaada awara mɨa ãramaa pꞌoyaapi–e paitꞌee.” 22 Tachi Akꞌõrepa ma eujãdepemaarã ichiakꞌau bɨji kꞌawaitꞌee israelitaarã waya ichide ijãa pꞌaneedai ãchi chonaarãkꞌa wa ijãada–e pꞌaneedai. 23 Ma eujãdepemaarã jërekꞌoo–e paji ichia oodakꞌa Josuepa pꞌoyaada eperãarã ome.  











3

1   Mãgá

Pꞌuuru pidaarã Canaán eujãde pꞌaneedapꞌedaa

Tachi Akꞌõrepa jërekꞌoo–e paji ma eujãdepemaarã ũkꞌuru. Mãɨrã ichiakꞌau atabëiji pꞌanapataadamerã Israel pidaarã tꞌãide, ma israelitaarã waide tꞌoda–ee pꞌanadapꞌedaa perã ãchi chonaarã Canaán eujãde ewaa tꞌĩudakꞌãri. 2 Tachi Akꞌõrepa mãɨrã bëiji Canaán eujãde, israelitaarãpa chõo kꞌawaadamerã mãɨrã ome chõodakꞌãri. 3 Mãgá nãgɨɨrã Tachi Akꞌõrepa teeitꞌee bada eujãde pꞌaneejida: filisteorã poro waibɨarã joisomaa, cananeorã jõmaweda, sidoniorã, heveorã ome. Ma heveorã Líbano ee jẽra bɨde pꞌanapachida Baal Hermón eedeepa Jamat o wãyaapari ee jẽra bɨde parumaa. 4 Tachi Akꞌõrepa mãɨrã ichiakꞌau atabëiji Israel pidaarã ome chõodamerã. Kꞌawa kꞌinia baji israelitaarã ijãadai iru leyde jara pëida Moisés kꞌapꞌɨa wa mãgɨde ijãada–e pai. 5 Mãgá israelitaarã pꞌanapachida ma cananeorã, hititaarã, amorreorã, ferezeorã, heveorã, jebuseorã ome. 6 Maapai ma israelitaarã warrarã, kꞌaurã paara miakꞌãipachida mãɨrã warrarã, kꞌaurã ome. Mãgá ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida mãɨrã akꞌõre waibɨa apataarãmaa.  









7 israelitaarãpa

Otonielpa israelitaarã kꞌaripada

ne–inaa kꞌachia oopachida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Iru kꞌĩra atuajida mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida Baalmaa, Astartemaa. 8 Maperã  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



180

Jueces 3

Tachi Akꞌõre ãra ome kꞌĩrau baji mãikꞌaapa ãra pꞌoyaapiji Mesopotamia eujãdepemaarã reymaa. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Cusán Risatayin. Ocho año mãgɨ ́ jua ekꞌari pꞌanajida. 9 Ma tꞌẽepai israelitaarãpa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida kꞌaripapari pëimerã. Mapa Tachi Akꞌõrepa Caleb ɨ ̃pema tꞌẽepema Cenaz warra pëiji ãra kꞌaripamerã. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Otoniel. 10 Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure pëiji Otonielmaa, irua israelitaarã kꞌaripamerã. Uchiadakꞌãri chõode rey Cusán Risatayin ome, Tachi Akꞌõrepa Otoniel eere pꞌanadapꞌedaarãmaa pꞌoyaapiji. 11 Ma tꞌẽepai cuarenta año wãyaarude israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapachida Cenaz warra jai–idaarumaa.  





Aodpa israelitaarã moabitaarã juadeepa kꞌaripa atada

12  Mamĩda

Otoniel jai–idaada tꞌẽepai, israelitaarãpa waya ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneejida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Maperã Tachi Akꞌõrepa Moabdepema rey, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Eglón, juataura papiji. 13 Rey Eglonpa pedeeteeji Amón pidaarã ome, amalecitaarã ome israelitaarãmaa chõonadaitꞌee. Mãgá israelitaarã ome chõodakꞌãri, Palma–idaa pꞌuuru jãri atajida. 14 Maperã israelitaarã dieciocho año pꞌanapachida rey Eglón jua ekꞌari. 15 Maapai waya Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida irua kꞌaripapari pëimerã. Mapa Tachi Akꞌõrepa Benjamindeepa uchiada, Guerá warra pëiji. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Aod. Aodpa ne–inaa audú oopachi juabipa. Ewari aba israelitaarãpa impuesto pꞌaa pëijida rey Eglonmaa Aod kꞌapꞌɨa. 16 Wãi naaweda Aodpa espada kꞌĩraichaaweda pꞌewedee oo ataji. Mãgɨ ́ espada teesoo metro esa–aukꞌa baji. Mãgɨ ́ espada merã tꞌɨ bɨji ichi kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari cinturonkꞌa bɨ ekꞌari juaraarepema eere. 17 Mãpai wãji rey Eglonmaa impuesto pꞌaade. Eglón audú poree baji. 18 Impuesto pꞌaapꞌeda, Aod uchiaji ichi ome nipapatapꞌedaarã ome. 19 Mamĩda Guilgal kꞌaitꞌa panadakꞌãri ne–inaa juapa ooda aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata badamãi, Aod ãpɨtee cheji rey Eglonmaa mãikꞌaapa mãgaji: —Rey Waibɨa, mɨa pɨmaa ne–inaa jara kꞌinia bɨda aji. Mamĩda kꞌinia–e bɨ awaraarãpa ũridamerã. Mãpai Eglonpa ichi mimiapataarãmaa jaraji kꞌĩupꞌee taawaa wãdamerã. 20 Eglón su–akꞌɨ baji ichi cuarto iru badade verano wãyaaitꞌee. Ituaba pꞌaneedakꞌãri, Aod kꞌaitꞌa wãpꞌeda, mãgaji: —Rey Waibɨa, mɨa jara cheji Tachi Akꞌõrepa pɨmaa jara pëiru. Mãga ũrikꞌãri, Eglón bainɨ ̃ beeji. 21 Mamĩda Aod, juabipa ma espada juaraarepema eere merã bada ẽtꞌa ataji mãikꞌaapa Eglón bide sutꞌaaji. 22 Eglón audú poree bada perã, ma espadapa sukꞌãri, chi kꞌukꞌu paara tꞌĩudachi. Aodpa ẽtꞌa ata–e paji. 23 Maapꞌeda Aodpa chi puerta pia jɨ ̃a nɨ ̃bɨji mãikꞌaapa ventanadeepa uchiadachi. 24 Tꞌẽepai rey mimiapataarãpa iru akꞌɨ chedakꞌãri, unujida ma puerta jɨ ̃a nɨ ̃bɨ. Kꞌĩsiajida rey ãmaa bɨ. Mapa tꞌĩuda–e paji. 25 Mamĩda  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 3​, ​4

181

taarã nɨ ̃bakꞌãri, kꞌĩsia pꞌaneejida rey uchia–e bada perã. Maperã llave atadapꞌeda, ma puerta ewa atadakꞌãri, ãchi chipari unu atajida te jãde piu baibɨ. 26 Ãchia nɨ pꞌanɨ misa rey uchiamerã, Aod jirabodo baji. Ma ne– inaa juapa ooda Guilgalde bada wãyaapꞌeda, Seirat puntode mirunaji. 27 Israelitaarã eujãde panakꞌãri, Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãdepema ee jẽra bɨde trompeta chaaji, israelitaarã chipꞌedaidamerã. Mãpai ee jẽra bɨdeepa edaa chejida Aod, ãchi poro waibɨa ome. 28 Aodpa jaraji: “Wãdáma moabitaarã ome chõode Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripaitꞌee perã.” Mãgá chõo chejida mãikꞌaapa jõmaweda Jordán to sĩapatamãi jãri atajida maapꞌeda Moab eujãdeepa waa apida mama wãyaapida–e paji. 29 Maapai moabitaarã ome chõodakꞌãri, ãra soldaorã sõcharra beerã diez mil peekꞌoojida. 30 Mãgá israelitaarãpa moabitaarã pꞌoyaajida. Ma tꞌẽepai ochenta año wãyaarude israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapachida.  









Samgarpa israelitaarã filisteorã juadeepa kꞌaripa atada

31 Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa Anat warra, Samgar, israelitaarã poro waibɨa papiji. Samgarpa filisteorã seiscientos peeji totꞌekꞌa bɨpa. Mãgá israelitaarã mãɨrã juadeepa kꞌaripa ataji. 1  Aod jai–idaada tꞌẽepai israelitaarãpa waya ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneejida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 2 Maperã Tachi Akꞌõrepa ãchi pꞌoyaapiji cananeorã rey Jabinmaa. Mãgɨ ́ bapachi Jazor pꞌuurude. Jõdee ichi soldaorã poro waibɨa bapachi Jaroset Goyim pꞌuurude. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Sísara. 3 Rey Jabinpa chõopata carreta hierrodee ooda novecientos iru baji. Año veinte wãyaaru misa, Jabinpa israelitaarã ichi jua ekꞌari kꞌachia oo iru bapachi. Maperã israelitaarãpa chupɨria iidijida Tachi Akꞌõremaa ãchi kꞌaripamerã. 4 Maapai israelitaarã akꞌɨpari Lapidot wẽra paji. Tꞌɨ ̃jarapachida Débora. Débora Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. 5 Su–akꞌɨ beepachi palma pakꞌuru jua ekꞌari Israel pidaarã nepɨra ũriitꞌee. (Mapa ‘Débora palma’ apachida.) Ma palma baji Ramá pꞌuurudeepa Betel pꞌuurudee wãpari ode ee jẽra bɨmãi Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãde. 6 Ewari aba Deborapa tꞌɨ ̃ pëiji Abinoán warra Barac chemerã Tachi Akꞌõre pedee ũride. Mãgɨ ́ eperã bapachi Neftalideepa uchiadapꞌedaarã eujãde, Cedes pꞌuurude. Deborapa Baracmaa mãgaji: —Israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ pɨa oomerã: ‘Neftalideepa uchiadapꞌedaarã soldaorã mãikꞌaapa Zabulondeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã diez mil pꞌe atapꞌeda, Tabor eemaa wãj́ i. 7 Mɨa Jabín soldaorã poro waibɨa Sísara ichi soldaorã ome chepiitꞌee Cisón todee. Chedaitꞌee ãchi carreta hierrodee ooda ome, parã ome chõodaitꞌee. Mamĩda mɨa parãmaa ãchi pꞌoyaapiitꞌee.’ 8 Mãpai Baracpa Deboramaa mãgaji:

4

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



182

Jueces 4

—Jĩpꞌa mɨ wãyada aji, pɨ aukꞌa wãru pɨrã. Pɨ wã–e pɨrã, mɨ aukꞌa wã– eda aji. 9 Mãpai Deborapa pꞌanauji: —Wãitꞌeeda aji. Mamĩda eperãarãpa pɨ ãpɨte pia pedeeda–e paitꞌee, pɨ waawee–idaa bairã. Tachi Akꞌõrepa Sísara wẽramaa pꞌoyaapiitꞌee. Mãpai Débora wãji Barac ome Cedes pꞌuurudee. 10 Mama pꞌanɨde Baracpa tꞌɨ ̃ pëiji Zabulondeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã mãikꞌaapa Neftalideepa uchiadapꞌedaarã soldaorã chedamerã. Diez mil soldaorã chipꞌedachida. Débora ichiaba ãra ome wãji. 11 Cedes pꞌuuru kꞌaitꞌa encina pakꞌuru Zanayin apata bɨmãi bapachi quenita aba, tꞌɨ ̃jarapachida Héber. Mãgɨ ́ apemaarã quenitaarã eujãde bakꞌaa paji. Quenitaarã Moisés wai Hobabdeepa uchiadapꞌedaarã paji. 12 Sisarapa kꞌawa atakꞌãri Barac wãda soldaorã ome Tabor ee bɨmaa, 13 ichi soldaorã pꞌe ataji novecientos carreta hierrodee ooda ome. Uchiajida Jaroset Goimdeepa wãdaitꞌee Cisón todee. 14 Mãga nɨde Deborapa Baracmaa mãgaji: —¡Wãdapáde aji, ɨ ̃raweda Tachi Akꞌõrepa Sísara ichideerã ome parãmaa pꞌoyaapiitꞌee perã! ¡Tachi Akꞌõreta parã naa wãitꞌeeda! aji. Mãpai Barac ma diez mil soldaorã ome Tabor eedeepa edaa chejida. 15 Sisarapa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome unudakꞌãri Barac cheru ichi soldaorã ome, Tachi Akꞌõrepa ãra pꞌerapiji. Mapa pariatua pꞌira wãjida mãikꞌaapa Sísara ichi carretadeepa ɨrabaipꞌeda, jĩte jirabodoji. 16 Mãɨmisa Barac ichi soldaorã ome Sísara soldaorã carretade wãdapꞌedaarã tꞌẽe wãjida Jaroset Goyim pꞌuuru parumaa. Ma ewate Barac eere pꞌanadapꞌedaarãpa Sísara soldaorã jõmaweda peekꞌoojida. 17 Aɨ naaweda Jazor pꞌuurudepema rey Jabín pedeeteeji ma quenita Héber ome chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Maperã Sísara Héber temaa mirunaji Barac waidoopa. Héber wẽra Jael teeda baji. 18 Mãgɨ ́ wẽrapa Sísara unukꞌãri, auteebaiji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨchi Waibɨa, nama beepáde aji. Waaweenaapáde aji. Mapa Sísara teedaa tꞌĩuji. Mãpai Jaelpa iru poro bɨji pꞌaru teesoopa. 19 Sísara audú opisia bada perã, Jaelmaa pania iidiji. Mapa Jaelpa ne– animal juba ne–ede ɨa iru bada teeji. Mãpai waya poro bɨji pꞌarupa. 20 Mãpai Sisarapa mãgaji: —Te tꞌĩupata tꞌaide beepáde aji. Apidaapa iidi cheru pɨrã: ‘Eperãarã teeda paraakꞌã’, ‘Wẽ–eda’ apáde aji. 21 Mamĩda Sísara audú sẽ bada perã, kꞌãidachi. Mãpai Jaelpa martillo ataji pakꞌuru kꞌɨ ̃ mi–su iru bada ome. Mãgee pakꞌuru eujãde merapꞌepachida ãchi te ne–edee ooda baikꞌo bɨdakꞌãri. Mãgá Jael juajĩa wãpꞌeda, martillopa ma pakꞌuru merapꞌetꞌaaji Sísara uritarrade. Mãgá Sísara piudachi. 22 Barac pachekꞌãri Jael temãi, irua auteebaipꞌeda, mãgaji:  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 4​, ​5

183

—Chepáde aji, akꞌɨde eperã pɨa jɨrɨmaa bɨ. Barac teeda tꞌĩukꞌãri, unuji Sísara te jãde piu baibɨ. Atꞌãri ma pakꞌuru merapꞌe baji iru uritarrade. 23 Mãgá Tachi Akꞌõrepa cananeorã rey Jabín pꞌoyaapiji mãikꞌaapa kꞌĩra nejasiapiji ichi soldaorã poro waibɨa wẽramaa peepikꞌãri. 24 Maadamãiipa israelitaarãpa Jabín eere pꞌanadapꞌedaarã pꞌoyaa wãjida jõmaweda jõtꞌaarutamaa. 1  Sísara piuda ewateweda Deborapa Abinoam warra Barac ome nãga kꞌarijida: 2 “Gracias jaradáma Tachi Waibɨamaa Israelde atꞌãri ɨmɨkꞌĩraarã sõcharra beerã paraa perã. Atꞌãri ɨmɨkꞌĩraarã paraa chõodaitꞌee tachi pꞌuuru pari. 3 ¡Ũrítɨ na eujãdepemaarã reyrã! ¡Ũrítɨ eperãarã poro waibɨarã! ¡Mɨa Tachi Waibɨamaa kꞌariitꞌee! ¡Iruta israelitaarã Akꞌõre Waibɨa!” 4 “Tachi Waibɨa, pɨ Seirdeepa uchiakꞌãri mãikꞌaapa Edom eujãdeepa wãkꞌãri, na eujã wëre nɨ ̃beeji mãikꞌaapa kꞌoi chedachi. 5 israelitaarã Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite ee wëre nɨ ̃beeji, irua Sinaí ee wërepidakꞌa. 6 Anat warra Samgar na eujãde bakꞌãri mãikꞌaapa Jael na eujãde bakꞌãri, eperãarã ode pꞌoyaa wãdakꞌaa paji, kꞌachia beerãpa otꞌa nɨpatapꞌedaa perã tachi ome chõodaitꞌee. Maperã mẽe o kꞌachia beede nipapachida. 7 Maapai pꞌuuru kꞌaipeede eperãarã pꞌanadakꞌaa paji. Mãga nɨde mɨ, Israeldepema wẽra, ãchi poro waibɨa beeji. 8 “Israelitaarãpa jɨrɨtꞌerajida awaraa akꞌõre waibɨa apatade ijãapataadaitꞌee, ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome chõodai kꞌãyaara. Mapa ãchi tꞌãide jura chõo chedakꞌãri, arma wẽe pꞌanajida, ãchi cuarenta mil paji mĩda. 9 “Mamĩda israelitaarã chõo kꞌinia pꞌaneedakꞌãri, mɨa ãra poro waibɨarã kꞌaripaji. ¡Kꞌarítɨ Tachi Waibɨamaa! 10 “Ũrítɨ pꞌaratꞌa paraa beerã, chi burro tꞌorrotꞌorroo bee ɨ ̃rɨ wãpataarã mãikꞌaapa tapete pi–ia bee ɨ ̃rɨ su–akꞌɨ beepataarã. Ichiaba ũrítɨ parã awara ãyaa wãpataarã. 11 Awẽraarãpa pania tꞌɨpata pozo beemãi kꞌarimaa pꞌanɨ. Nepɨrɨmaa pꞌanɨ Tachi Waibɨapa ooda tachi kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa tachi soldaorã sõcharraarãpa oodapꞌedaa. Maapai Tachi Akꞌõrede ijãapataarã pꞌuuru tꞌĩupatade chipꞌedaidapꞌedaarãpa 12 mãgajida: “¡Débora, ɨ ̃rɨmáji, ɨ ̃rɨmáji mãikꞌaapa kꞌaríji! ¡Abinoam warra, Barac, wãj́ i tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome chõode! 13 “Mãga ooji. israelitaarã eedeepa edaa chejida chõode juataura pꞌanadapꞌedaarã ome. Mɨ kꞌaurepa Tachi Akꞌõre eerepema soldaorã chõo chejida jura oo kꞌawaa pꞌanapatapꞌedaarã ome. 14 Efraindeepa uchiadapꞌedaarã ũkꞌuru chejida eujã jewedaadee. Ãchi tꞌẽe chejida Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã, Maquir, Manasedeepa uchiadapꞌedaarã  



5



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



184

Jueces 5​, ​6

ëreerãdepemaarã poro waibɨarã, Zabulondeepa uchiadapꞌedaarã ëreerãdepemaarã poro waibɨarã paara. 15 Ichiaba Débora ome chejida Isacardeepa uchiadapꞌedaarã ëreerãdepemaarã poro waibɨarã. Ãchia Barac kꞌaripajida iru tꞌẽe wãdakꞌãri ma eujã jewedaade. “Rubendeepa uchiadapꞌedaarã tꞌãide sõcharra beerã paraa pɨrã, 16 ¿sãapꞌeda ovejaarã akꞌɨpataarã ome pꞌaneejidama? ¿Wãda–e paji–ekꞌã tꞌãri ma–ãri pꞌanadapꞌedaa perã? 17 “¿Sãapꞌeda Gaddeepa uchiadapꞌedaarã Jordán to kꞌĩraikꞌa eere pꞌaneejidama? ¿Sãapꞌeda Dandeepa uchiadapꞌedaarã pꞌaneejida Aserdeepa uchiadapꞌedaarã ome pꞌusa ide, barco choma wiibaipatamãi? 18 Mamĩda mãga ooda–e paji Zabulondeepa uchiadapꞌedaarãpa mãikꞌaapa Neftalideepa uchiadapꞌedaarãpa. Ãra chõonajida, piudaikꞌajida mĩda. 19 “Canaán eujãdepema reyrã chipꞌejida Tanacde, Meguido pania paraa bɨmãi. Chõo chejida. Mamĩda pꞌaratꞌa, netꞌaa pi–ia jãri atada–e paji. 20 Ɨtꞌaripema chõopataarãpa Sísara eere pꞌanadapꞌedaarã pꞌoyaa chejida. 21 Cisón to chedaikꞌãri, ãra ũkꞌuru to barree topa atadachi. ¡Akꞌõre Waibɨa, mãgá pɨa juataura beerã pꞌoyaapari! 22 ¡Ãra caballoorã pꞌiradachida; pꞌira erreudachida! 23 Mãga nɨde angelpa mãgaji: ¡‘Kꞌachiade baaidaitꞌee Meroz pꞌuurudepemaarã, kꞌaripa cheda–e pada perã Tachi Akꞌõre eerepemaarã!’ 24 “Mamĩda ɨ ̃rá tachi jõmaarãpa Jael awaraa wẽraarã kꞌãyaara piara akꞌɨpata. Quenita Héber wẽra pia akꞌɨpata. 25 Sisarapa pania iidikꞌãri, Jaelpa ne–animal juba vaso pi–ia bɨde teeji. 26 Ma tꞌẽepai juabipa pakꞌuru kꞌɨ ̃ mi–su ataji mãikꞌaapa juarapa martillo ataji. Mãgɨpa teeji Sísara porode. 27 Mãgá Jael bɨɨrɨmãi Sísara pɨrabai, pɨrabai nɨ ̃bapꞌeda, piudachi. 28 “Mãɨmisa Sísara nawe kꞌĩsia nɨ ̃baji iru che–e pakꞌãri. Ventanadeepa akꞌɨ bɨ misa, mãgaji: ‘¿Sãapꞌeda chi carreta taarã nɨ ̃bɨma? aji. ¿Sãapꞌeda ũrida–ema ichi caballoorã carreta ome cheruta?’ 29 Arii pꞌanadapꞌedaa wẽraarã kꞌĩsia kꞌawaara beerãpa mãgajida: 30 ‘¿Chõo pꞌoyaadapꞌeda, netꞌaa tꞌoomaa pꞌanɨ–epaama? ajida. ¿Soldaorã chaachaa esclava aba wa omé ata wãda–ekꞌã? ajida, mãikꞌaapa ¿Sisarapa pꞌaru pi–ia aba wa omé nonoree ome ata wã–epaama ajida, tachia jɨ ̃pataadamerã?’ 31 “Tachi Waibɨa, ¡pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõmaweda mãgá jõdaipia bɨ, Sísara jõdakꞌa! ¡Jõdee pɨ kꞌinia iru pꞌanapataarã pia pꞌanapataadaipia bɨ! Akꞌõrejĩru pi–ia ɨ ̃daaparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ kꞌinia iru pꞌanɨɨrã ɨ ̃daa pɨkꞌa pꞌanadaitꞌee jõmaarã taide.” Maapꞌeda, cuarenta año wãyaarude israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapachida.  

































6

Tachi Akꞌõrepa Gedeón jɨrɨtꞌerada israelitaarã kꞌaripamerã

1   Maapꞌeda

israelitaarãpa waya ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneejida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Maperã irua ãchi Madián pidaarãmaa pꞌoyaapiji. 2 Mãɨrãpa israelitaarã kꞌachia oo iru pꞌanapachida ãchi jua ekꞌari. Maperã  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 6

185

israelitaarã mirunajida ee jẽra bɨmaa, mãu–idaa beede, mãu tede paara. 3 israelitaarãpa ne–uuruta chaa, ãra ome chõo chepachida ma Madián pidaarã, amalecitaarã, oriente eerepemaarã paara. 4 Ma kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã Israel pidaarã eujãde pꞌaneejida mãikꞌaapa ãra ne– uudapꞌedaa jõtꞌaa wãpachida. Mãga oo wãpachida Gaza eujã parumaa. Maperã israelitaarã jarra oopachida ovejaarã, pꞌakꞌaarã, burroorã paara wẽ–e pada perã. 5 Ma kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã israelitaarã eujãde tꞌĩudakꞌãri, aneejida ãchi te ne–e ooda ãchi ne–animalaarã ome Xcamello chokꞌara omeX. Ma eujã jõtꞌaajida audú chokꞌara chedapꞌedaa perã. Sisiirã chokꞌaraarãpa tachi ne–uu jõtꞌaapatakꞌa kꞌokꞌoo chedakꞌãri, mãga pɨkꞌa mãɨrã chokꞌara chejida ãchi camelloorã ome XpꞌanajidaX. 6 Ma Madián pidaarã kꞌaurepa israelitaarã chupɨria chitoonajida. Maperã waa chooda–e pakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida ãchi kꞌaripamerã. 7 Mãgá israelitaarãpa chupɨria iididakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ãchi uchiapimerã Madián pidaarã jua ekꞌariipa, 8 irua ichi pedee jarapari ãchimaa pëiji. Mãgɨpa mãgaji: “Israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨda aji: ‘Mɨa parã Egipto eujãdeepa uchiapiji; parã esclavoorã pꞌanapatapꞌedaamãiipa. 9 Mamĩda mɨa Egipto pidaarã juadeepapai uchiapi–e paji. Ichiaba uchiapiji parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã juadeepa. Mãɨrã parã naa jërekꞌooji, parãpa ãchi eujã atadamerã. 10 Maapai mɨa parãmaa jaraji: Mɨta parã Akꞌõre Waibɨa. Parã amorreorã eujãde pꞌanapata mĩda, ãchi akꞌõre waibɨa apataarã waaweenáatɨ. Mamĩda parãpa mɨ pedee ũri kꞌiniada–e pajida’ ” aji. 11 Mãpai Tachi Akꞌõre ángel c ɨtꞌariipa cheji mãikꞌaapa su–akꞌɨ banaji encina pakꞌuru jua ekꞌari Ofra pꞌuuru kꞌaitꞌa. Ma pakꞌuru chipari Joás paji. Iru Abiezer te pidaarãdeepa uchiada paji. Joás warra Gedeonpa trigo tau ãyaa pꞌemaa baji chi edeepa. Madián pidaarã waidoopa merã mãga oomaa baji uva piarsĩpatamãi vino oodakꞌãri. 12 Mãga oomaa bɨde Tachi Akꞌõre ángel arii panaji mãikꞌaapa mãgaji: —¡Tachi Akꞌõre pɨ ome bapari! ¡Mapa pɨ juataura, sõcharra bapari! 13 Gedeonpa pꞌanauji: —Mamĩda Señor, Tachi Akꞌõre tai ome bapari pɨrã, ¿sãapꞌeda tai audú chupɨria chitoonɨma? aji. ¿Sãa irua oo–ema aji, ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa? Tai chonaarãpa nepɨrɨpata irua mãga ooji ãchi Egipto eujãdeepa uchia atakꞌãri. Mamĩda irua taita atabaibëiji Madián pidaarã juade baaidamerã. 14 Tachi Akꞌõrepa irumaa akꞌɨpꞌeda, mãgaji: —Pɨ juataura bapari perã wãpáde aji, israelitaarã kꞌaripade Madián pidaarã jua ekꞌariipa. Mɨata pɨ pëiru.  























c 6.11 Nama ángel akꞌãri, ángel jĩpꞌaa jara kꞌinia–e bɨ. Tachi Akꞌõreta jara kꞌinia bɨ. Maapai irua eperãarãmaa mãgá angelkꞌa unupiji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



186

Jueces 6

15  Gedeonpa

pꞌanauji: —Mamĩda Señor, mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. ¿Sãgá mɨa israelitaarã kꞌaripaima? Mɨchideerã jõmaweda Manasedeepa uchiadapꞌedaarã kꞌãyaara ekꞌariara pꞌanɨ, chupɨriara pꞌanadairã. Ma awara mɨ mɨchi te pidaarã jõmaarã kꞌãyaara ekꞌariara bɨ. 16 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pɨa ooipɨ mɨa jara bɨkꞌa mɨ pɨ ome baitꞌeeda perã. Madián pidaarã pꞌoyaayada aji, eperã apai pꞌoyaakꞌajikꞌa. 17 Mãpai Gedeonpa mãgaji: —Wãara pɨ mɨ ome baitꞌee pɨrã, mɨmaa akꞌɨpíji pɨ wãara Tachi Waibɨa. 18 Nama nɨ béeji mɨa pɨ–itꞌee primicia atanaru misa. Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Nama nɨ baitꞌeepɨ pɨ cheru misa. 19 Mãpai Gedeón wãji chivo chakꞌe atade. Peepꞌeda chuu nɨ ̃bɨji. Harina waibɨa atapꞌeda, pan levadura wẽe ooji. Ma nechiara kꞌoraade pꞌe atapꞌeda pan ome, nẽba paara kꞌuurude ateeji. Ma jõmaweda ateeji ma encina pakꞌuru badamãi ma angelmaa teeitꞌee. 20 Mãpai Tachi Akꞌõre angelpa jaraji ma nechiara pan levadura wẽe ome mãu ɨ ̃rɨ pꞌe bɨmerã mãikꞌaapa chi nẽba aɨ ɨ ̃rɨ weemerã. Gedeonpa mãga ooji. 21 Ma angelpa ma nechiara pan ome pakꞌurupa tꞌõbaikꞌãri, ma mãudeepa tꞌɨpɨtau uchiaji. Mãgá ma nechiara pan ome paa jõdachi. Aramata Tachi akꞌõre ángel wẽpadachi. 22 Gedeonpa kꞌawakꞌãri mãgɨ ́ Tachi Akꞌõre angelta pada, mãgaji: —¡Aai Tachi Akꞌõre, mɨ pɨ ángel ome kꞌĩrapite pedee bajida! aji. 23 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Waaweenaapáde aji, pɨ piu–e paitꞌee perã. Kꞌãiwee beepáde aji. 24 Mãpai Gedeonpa mama Tachi Akꞌõre–itꞌee altar ooji. Tꞌɨ ̃ bɨji: “Tachi Akꞌõrepa eperãarã kꞌãiwee pꞌanapipari.” Ma altar atꞌãri bɨ Ofra pꞌuurude, Abiezerdeepa uchiadapꞌedaarã pꞌanapatamãi. 25 Ma ewate pꞌãrikꞌua Tachi Akꞌõrepa Gedeonmaa mãgaji: —Pɨ akꞌõrepa pꞌakꞌa iru bɨdepema pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra omeedepema chi siete año iru bɨta atanapáde aji. Ãrikꞌóoji altar pɨ akꞌõrepa iru bɨ na eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apata Baal–itꞌee. Ichiaba ma altar ikꞌaawa pakꞌuru awara bɨda Baal–itꞌee tꞌupeetꞌáaji. 26 Jõdee mama ee nokꞌode pɨ Akꞌõre Waibɨa–itꞌee altar óoji. Maapꞌeda ma pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra peepꞌeda, paa jṍji ma altar ɨ ̃rɨ. Ma pakꞌuru tꞌupeeda púuji tꞌɨpɨtau–itꞌee. 27 Mãpai Gedeonpa mimiapataarã diez pꞌe ataji mãikꞌaapa jõmaweda ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Mamĩda ãstaawa mãga oo–e paji. Pꞌãrikꞌuata ooji chi akꞌõre, ichi te pidaarã awaraarã, pꞌuurudepema ɨmɨkꞌĩraarã waidoopa. 28 Aɨ norema ma pꞌuurudepemaarã pꞌirabaidakꞌãri, unujida ma altar Baal–itꞌee ooda ãri jẽra bɨ mãikꞌaapa pakꞌuru ma ikꞌaawa bada tꞌupee jẽra bɨ. Ma awara unujida altar chiwidi pꞌakꞌa  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 6​, ​7

187

ɨmɨkꞌĩra paa jõda ome. 29 Mãga unudakꞌãri, iidi para beeji: “¿Kꞌáipata nãga oojima?” ajida. Jɨrɨnadakꞌãri mãikꞌaapa iididakꞌãri, kꞌawa atajida Joás warra Gedeónpata ooda. Mapa Joamaa jaranajida. 30 —¡Pɨchi warra atanapáde ajida, iru peedaitꞌee perã! ¡Ichiata Baal altar ãrikꞌooji mãikꞌaapa ma pakꞌuru awara bɨda Baal–itꞌee tꞌupeeji! 31 Mamĩda Joapa pꞌanauji arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —¿Parã Baal pari chõodaitꞌeekꞌã? aji. ¡Akꞌõrejĩru uchiai naaweda piu baibeepáde aji, chi Baal pari chõo kꞌinia bɨ! Baal wãara Akꞌõre Waibɨa pɨrã, ichiakꞌau bɨ ́tɨ ichi itu chõomerã. ¿Ma altar ãridaida irude paji–ekꞌã? aji. 32 Maadamãiipa Gedeón tꞌɨ ̃jarapachida Jerobaal. d Mãpai mama pꞌanadapꞌedaarãpa mãgajida: “Baal ichi itu chõoyada” ajida, mãgá Gedeonpa Baal altar ãrikꞌooda perã. 33 Maapai Madián pidaarã, amalecitaarã, oriente eerepemaarã ome Jordán to sĩajida tꞌĩudaitꞌee israelitaarã eujãde Jezrel eujã jewedaade. 34 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure pëiji Gedeonmaa. Mapa irua oveja ɨmɨkꞌĩra cacho golpe chaaji Abiezerdeepa uchiadapꞌedaarã chedamerã. 35 Ma awara jara pëiji Manasedeepa uchiadapꞌedaarãmaa, Aserdeepa uchiadapꞌedaarãmaa, Zabulondeepa uchiadapꞌedaarãmaa mãikꞌaapa Neftalideepa uchiadapꞌedaarãmaa pëidamerã soldaorã ichi kꞌaripade. Mãgá ãrapa iru kꞌaripa chejida. 36 Mãpai Gedeonpa Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: “Wãara pɨa jaradakꞌa mɨ kꞌapꞌɨa israelitaarã kꞌaripaitꞌee pɨrã, mɨmaa nãga akꞌɨpipáde aji. 37 Mɨa oveja e bɨitꞌee trigo tau ãyaa bɨpatamãi chi edeepa. Nu tapꞌedaweda na oveja e beekꞌee bɨ pɨrã, eujã aɨ ikꞌaawa pꞌoo bɨ mĩda, mãgara mɨa kꞌawaitꞌee wãara pɨa jaradakꞌa mɨ kꞌapꞌɨa israelitaarã kꞌaripaitꞌee.” 38 Mãga paji. Gedeón pꞌirabaikꞌãri mãikꞌaapa ma oveja e akꞌɨnakꞌãri, beekꞌee baji. Pꞌuyakꞌãri, vaso aba ipuru ataji ma pꞌãrikꞌua baaida paniapa. 39 Mãga paji mĩda, Gedeonpa pia ijãa–e paji Tachi Akꞌõrepa jarada. Mapa Tachi Akꞌõremaa mãgaji: “Mɨ ome kꞌĩraunaapáde aji, mɨa waya iidiru pɨrã. Mamĩda mɨa kꞌinia bɨ pɨa waya ne–inaa akꞌɨpimerã mɨmaa. Ma tꞌẽepai waa iidi–e paitꞌee. Ɨr̃ á kꞌinia bɨ ma oveja e pꞌoo beemerã, pꞌãrikꞌua baaida paniapa eujã beekꞌee bɨ mĩda.” 40 Tachi Akꞌõrepa mãga ooji. Aɨ norema ma oveja e pꞌoo baji. Mamĩda eujã aɨ ikꞌaawa beekꞌee jẽra baji.  























7

1   Aɨ

Gedeonpa Madiandepemaarã pꞌoyaada

norema ɨ ̃datɨpodopa Gedeón, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jerobaal, ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome wãjida pania poátrɨ uchia bɨ Jarod

d 6.32 Hebreo

pedeede Jerobaal jara kꞌinia bɨ ‘Baal ichi itu chõoi.’

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



188

Jueces 7

apatapꞌedaamaa. Mama kꞌãijida. Madián pidaarã aɨ wãteikꞌa eere pꞌanajida eujã jewedaade, Moré ee kꞌarraya. 2 israelitaarã mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa Gedeonmaa mãgaji: “Pɨa soldaorã audú chokꞌara pꞌe iru bɨda aji. Parã Madián pidaarã ome chõonadapꞌeda, pꞌoyaadakꞌãri, audua pꞌaneedariitꞌee, pãchi juadoopa pꞌoyaajida jĩakꞌaapa. 3 Mapa soldaorãmaa nãga jaranáji: ‘Chi waawee–idaa bɨ wãipia bɨ ichi temaa.’ ” Gedeonpa mãga ooji. Veintidós mil ãpɨtee wãjida ãchi temaa. Diez mil soldaorã pꞌaneejida. 4 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Gedeonmaa mãgaji: “Atꞌãri audú chokꞌara pꞌanɨ. Ãra ateepáde aji, pania poátrɨ uchia bɨmaa pania tode. Mama mɨa pɨmaa kꞌawapiitꞌeeda aji, chisãgɨɨrãta pɨ ome wãdaipia bɨ chõode.” 5 Gedeonpa mãga ooji. Ma pania paraa bɨmãi pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa mãgaji: “Awara bɨpáde aji, chi juade pania torutaarã usapa seneparikꞌa. Ichiaba awara bɨpáde aji chi bedabairutaarã itꞌaipa todaitꞌee.” 6 Tonadakꞌãri, ɨmɨkꞌĩraarã trescientos juade tojida usapa seneparikꞌa. Apemaarã bedabaidapꞌeda, itꞌaipa tojida. 7 Mãpai Tachi Akꞌõrepa Gedeonmaa mãgaji: “Jã ɨmɨkꞌĩraarã trescientos ome mɨa israelitaarã kꞌaripaitꞌee pɨ kꞌapꞌɨa. Madián pidaarã parãmaa jõpiitꞌee. Apemaarã soldaorã pëipáde aji, ãchi temaa.” 8 Gedeonpa mãga ooji. Mamĩda ma soldaorã pëi naaweda, Gedeonpa pꞌe ataji ãchi chokꞌo, pꞌakꞌa cacho jĩwaapata ome. Gedeón beeji Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada trescientos soldaorã ome aupai. Ee bide ãchi kꞌãipata oojida. Jõdee ma Madián pidaarã eujã jewedaade ãra edaikꞌa eere pꞌanajida. 9 Ma ewate pꞌãrikꞌua Tachi Akꞌõrepa Gedeonmaa mãgaji: “Pꞌirabaidapáde aji, mãikꞌaapa wãdapáde aji, jã Madián pidaarã ome chõode. Mɨa parãmaa ãchi pꞌoyaapiitꞌee. 10 Waawee bɨ pɨrã ãra ome chõonaitꞌee, wãpáde aji, ãchi pꞌanɨmãi pɨ mimiapari Furá ome. 11 Ãchia jara pꞌanɨ ũridapáde aji. Mãgá pɨ ãra ome chõo kꞌinia baitꞌee.” Mãpai Gedeón wãji ichi mimiapari Furá ome. Panajida Madiandepema soldaorã pꞌanadapꞌedaa kꞌaitꞌa, jɨ ̃apataarã pꞌanadapꞌedaamãi. 12 Madián pidaarã, amalecitaarã, oriente eere pꞌanapatapꞌedaarã awara–awaraa pꞌanajida ma eujã jewedaade. Cho–kꞌara pꞌanajida sisiirã cho–kꞌara chepatakꞌa tachi ne–uu kꞌo chedakꞌãri. Camello audú chokꞌara iru pꞌanajida, ipu tau nãusaa pꞌusa ide paraaparikꞌa. 13 Gedeón mãɨrã kꞌaitꞌa panakꞌãri, ũriji soldaorã pedee para bɨ. Abaapa awaraamaa ichia kꞌãimokꞌaraada nepɨrɨmaa baji. Mãgaji: —Kꞌãimokꞌaraajida aji, pan cebadadee ooda ee bideepa namaa pɨrabai cheru. Pachekꞌãri te ne–edee oodamãi, ma te tꞌeetꞌaajida aji. 14 Mãpai chi kꞌõpꞌãyopa mãgaji: —Jãgɨ ́ kꞌãimokꞌaraada jara kꞌinia bɨda aji, Israelita Joás warra Gedeón cheru tachi jõtꞌaade. Tachi Akꞌõrepa tachi Madián pidaarã tachi ome nipapataarã paara Gedeonmaa pꞌoyaapiitꞌeeda aji.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 7​, ​8

189

15  Gedeonpa

mãga ũrikꞌãri, o–ĩapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Maapꞌeda wãji israelitaarã pꞌanadapꞌedaamaa mãikꞌaapa mãgaji: —¡Pꞌirabáitɨ! Wãdáma aji, Madián pidaarãmaa Tachi Akꞌõrepa tachimaa ãra pꞌoyaapiitꞌee perã. 16 Aramata ma soldaorã trescientos tꞌooma õpeede tꞌooji. Mãpai ãra chaachaa teeji pꞌakꞌa cacho chokꞌo ome. Ma chokꞌo chaa edajãde ĩpirã iru baji. 17 Mãpai mãgaji: —Mɨ panakꞌãri tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌanapata kꞌĩraikꞌa eere, mɨmaa akꞌɨdapáde mãikꞌaapa mɨa oorukꞌa oodapáde aji. 18 Mɨ ome wãrutaarãpa pꞌakꞌa cacho chaadakꞌãri, parãde aukꞌa chaadapáde aji. Mãɨmisa nãga golpe biadapáde aji: ‘¡Chõodáma Tachi Akꞌõre pari mãikꞌaapa Gedeón pari!’ 19 Mãga jarapꞌeda, Gedeón ichi soldaorã cien ome wãjida Madián pidaarã pꞌanadapꞌedaa kꞌĩraikꞌa eeree. Esapɨte pakꞌãri, Madián pidaarã jɨ ̃apataarã tꞌerabaipata hora pakꞌãri, Gedeón ome pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌakꞌa cacho chaajida mãikꞌaapa ma chokꞌo juade anipapata ãrikꞌoojida. 20 Ma tꞌooma õpeerãpa aukꞌa pꞌakꞌa cacho chaajida mãikꞌaapa aukꞌa chokꞌo ãrikꞌoojida. Juabipa ĩpirã kꞌoo ateejida. Jõdee juarapa pꞌakꞌa cacho ateejida. Golpe biapachda: “¡Chõodáma! ¡Chõodáma Tachi Akꞌõre pari mãikꞌaapa Gedeón pari!” 21 israelitaarã kꞌãiwee pꞌaneejida ma Madián pidaarã wapꞌɨra iru pꞌanadapꞌedaamãi. Mãga nɨde Madián pidaarã pꞌerakꞌoodachida mãikꞌaapa jĩchoodachida. 22 Ma trescientos israelitaarãpa pꞌakꞌa cacho chaa jõnɨ misa, Tachi Akꞌõrepa Madián pidaarã ãchi pitapai chõo para beepiji. Jĩchoo wãjida Bet Sitá parumaa. Zeradeepa uchiada ode wãjida Abel Mejolá eujã i parumaa, Tabat punto ikꞌaawa. 23 Mãpai Gedeonpa jara pëiji Neftalideepa uchiadapꞌedaarã, Aserdeepa uchiadapꞌedaarã mãikꞌaapa Manasedeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãmaa, ma Madián pidaarã tꞌẽe wãdamerã peede. 24 Ichiaba jara pëiji Efraindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãmaa uchia chedamerã ee jẽra bɨdeepa aukꞌa chõode ma Madián pidaarã ome mãikꞌaapa ãra nɨdamerã Jordán to sĩapata bɨmãi, ãra padai naaweda. Mãga oojida. 25 Ãrapa Madiandepema poro waibɨarã omé jita atajida. Mãgɨɨrã tꞌɨ ̃jarapachida Oreb mãikꞌaapa Zeb. Oreb peejida peña badamãi. Mapa mama Peña de Oreb apata. Zeb peejida uva piartꞌɨpatamãi. Mapa mama Zeb apata. Madián pidaarã jërekꞌoodapꞌeda, Oreb mãikꞌaapa Zeb poro tꞌɨapꞌedapꞌedaa ateejida Gedeón Jordán to kꞌĩraikꞌa eere badamaa.  



















Gedeón eere pꞌanadapꞌedaarãpa Madiandepema reyrã jita atadapꞌedaa

8

1   Chõodapꞌedaa

tꞌẽepai Efraindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã kꞌĩrau pꞌaneejida Gedeón ome, aɨ naaweda irua ãchi tꞌɨ ̃ pëi–e pada perã aukꞌa chõode chedamerã. 2 Mamĩda irua ãramaa mãgaji:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



190

Jueces 8

—Parã Efraindeepa uchiadapꞌedaarãpa ne–inaa pipɨara oojidada aji, tai Abiezerdeepa uchiadapꞌedaarã kꞌãyaara. 3 Tachi Akꞌõrepa parã juade baaipiji Madiandepema poro waibɨarã Oreb, Zeb ome. Parãpa mãɨrã jita atadakꞌãri, ne–inaa pipɨara oojidada aji, mɨa ooda kꞌãyaara. Ma Efraindeepa uchiadapꞌedaarãpa mãga ũridakꞌãri, waa kꞌĩrau pꞌanada–e paji. 4 Gedeón chi soldaorã trescientos ome Jordán to sĩajida ma Madián pidaarã tꞌẽe wãdaitꞌee. Mãga oojida audú juatau wẽe nipadapꞌedaa mĩda. 5 Sucot pꞌuurude panadakꞌãri, Gedeonpa ma pꞌuuru pidaarãmaa iidiji: —Tai chupɨria kꞌawaadapáde aji, mãikꞌaapa chikꞌo teedapáde aji, tai audú juatau wẽe pꞌanadairã. Tai wãdada aji, Madián pidaarã reyrã Zeba, Zalmuna tꞌẽe. 6 Mamĩda ma pꞌuuru pidaarã poro waibɨarãpa pꞌanaujida: —Parãpa Zeba, Zalmuna ome waide jita atada–e pꞌanɨta, ¿sãapꞌeda taipa parãmaa chikꞌo teedayama? ajida. 7 Gedeonpa pꞌanauji: —Mãgara Tachi Waibɨapa Zeba, Zalmuna ome mɨmaa jita atapipꞌeda, ¡ãpɨtee chedaitꞌee parã pꞌuuru jõtꞌaade! 8 Mamãikꞌaapa ãchi wãjida Penuel pꞌuurudee aukꞌa chikꞌo iidide. Mamĩda ma pꞌuurudepemaarãpa ichiaba teeda–e paji. 9 Mapa Gedeonpa ãchimaa mãgaji: —¡Madián pidaarã pꞌoyaadapꞌeda, ãpɨtee chedaitꞌeeda aji, na pꞌuurudepema torre tꞌeetꞌaade! 10 Mãɨmisa rey Zeba rey Zalmuna ome Carcor pꞌuurude pꞌanajida soldaorã quince mil ome. Mãgapai chokꞌai uchiajida ma oriente eerepemaarã ciento veinte mil soldaorã kꞌiniikꞌoodapꞌedaa perã. 11 Gedeón ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome pania wẽe bɨ eujã ikꞌaawa bada ode wãjida. Ma o Noba, Jogbeha oriente eere baji. Ma chokꞌai pꞌaneedapꞌedaarã atu pꞌanɨde ãra ome chõonajida. 12 Rey Zeba rey Zalmuna ome jirabodojida. Mamĩda Gedeonpa ẽpꞌe atanaji. Mãga unudakꞌãri, soldaorã ma reyrã jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã pꞌerakꞌoodachida mãikꞌaapa jĩchoodachida. 13 Ma chõoda Heres apata ee jẽra bɨ esajĩakꞌa wãyaapari ode pꞌoyaadapꞌedaa tꞌẽepai, Gedeón ãpɨtee cheji. 14 Ma chewãdade Sucot pꞌuurudepema kꞌũtrãa jita atajida mãikꞌaapa iidijida irua Sucot pꞌuurudepema poro waibɨarã tꞌɨ ̃ jaramerã. Mãpai mãgɨpa Gedeonmaa tꞌɨ ̃ setenta y siete pꞌã teeji. 15 Maapꞌeda Gedeón wãji Sucot pꞌuurudee mãikꞌaapa ma pꞌuurudepemaarãmaa mãgaji: —¿Kꞌirãpa pꞌanɨkꞌã aji, parãpa mɨ oo iru pꞌanadapꞌedaa tai rey Zeba, rey Zalmuna tꞌẽe wãdakꞌãri? ¿Kꞌirãpa pꞌanɨkꞌã aji, tai nama audú juatau wẽe nipadakꞌãri, parãpa chikꞌo teeda–e padapꞌedaa taipa ma reyrã atꞌãri jita atada–e pꞌanadapꞌedaa perã? ¡Akꞌɨdapáde! aji. ¡Nama iru pꞌanɨda! aji.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 8

191

16  Mãpai

Gedeonpa ma pania wẽe bɨ eujãdepema pakꞌuru ne–ɨɨrɨ bee jua tꞌɨapꞌe atanaji mãikꞌaapa mãgɨpa Sucot pꞌuurudepema poro waibɨarã wɨkꞌooji. 17 Ma tꞌẽepai wãji Penuel pꞌuurudee mãikꞌaapa ma pꞌuurudepema torre tꞌeepitꞌaaji. Ichiaba ma pꞌuurudepemaarã peekꞌooji. 18 Mãga oodapꞌeda, Gedeonpa iidiji ma rey Zebamaa mãikꞌaapa Zalmunamaa: —¿Sãga pꞌanajidama aji, ma ɨmɨkꞌĩraarã parãpa Tabor eede peedapꞌedaa? Ãrapa pꞌanaujida: —Pɨkꞌa mãikꞌaapa rey warrarãkꞌa pꞌanajidada ajida. 19 Mãpai Gedeonpa golpe pedeeji: —¡Parãpa mɨ ɨ ̃pemaarã peekꞌoojidada! aji. Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa nãga jara bɨ. Parãpa mɨ ɨ ̃pemaarã peeda–e pꞌanadapꞌedaa paara, mɨa aukꞌa parã peepi–e pakꞌaji. 20 Aramata Gedeonpa mãgaji chi warra naapema Jetermaa: —¡Ãchi omeeweda peekꞌoopáde! aji. Mamĩda Jéter audú kꞌũtrãa pada perã, waaweepa ichi espada ẽtꞌa–e paji. 21 Mãga unudakꞌãri, Zebapa, Zalmuna ome Gedeonmaa mãgajida: —¡Pɨchi juadoopa tai peepáde aji, pɨ wãara sõcharra bɨ pɨrã, jõmaarãpa jarapatakꞌa! Mãpai Gedeonpa ãchi peekꞌooji. Ma tꞌẽepai atanaji collar pi–ia ãchi camello otaude jɨ ̃ beeda. 22 israelitaarãpa unudakꞌãri Gedeonpa ma rey omé peeda, mãgajida: —Pɨa tai kꞌaripa atada perã Madián pidaarã juadeepa, kꞌinia pꞌanɨda ajida, pɨ, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã tachi poro waibɨarã pꞌaneedamerã. 23 Mamĩda Gedeonpa pꞌanauji: —Mɨ parã poro waibɨa pa–e, mɨ warrarã jida, Tachi Akꞌõreta tachi poro waibɨa pipɨara bairã. 24 Aba mɨa kꞌinia bɨda aji, kꞌɨɨrɨdeepema nẽedee, tachia jãri atadapꞌedaa. Israelitaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã soldaorãpa mãgee kꞌɨɨrɨdeepema jɨ ̃pachida ma pania wẽe bɨ eujãde pꞌanapatapꞌedaa perã. 25 Mãpai israelitaarãpa pꞌaru eujãde tꞌõ bɨdapꞌeda, ma kꞌɨɨrɨdeepema jãri atadapꞌedaa mama pꞌe bɨjida. Mãpai Gedeonmaa mãgajida: —Pɨ netꞌaa nama pꞌanɨda ajida. 26 Ma jõmaweda chaadakꞌãri, perá diecinueve kilo baji, juasiada–ee mãu pi–ia jɨ ̃patapꞌedaa, ãchi camello otaude jɨ ̃pipatapꞌedaa mãikꞌaapa pꞌaru pꞌupꞌuchia pi–ia Madián pidaarã reyrãpa iru pꞌanadapꞌedaa. 27 Ma nẽedee Gedeonpa ooji chalecokꞌa efod apata; mãgɨ ́ tꞌũade jɨ ̃pata. Mãgɨ ́ efod bɨji ichi pꞌuuru Ofrade. Mamĩda israelitaarãpa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌaneejida. Mãgá ma netꞌaa ooda kꞌaurepa Gedeonpa israelitaarã kꞌachiade baaipiji, ichideerã paara. 28 Mãga paji israelitaarãpa Madián pidaarã pꞌoyaadapꞌedaa. Maadamãiipa Madián pidaarã juatau makꞌɨara wẽe pꞌaneejida israelitaarã  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



192

Jueces 8​, ​9

jua ekꞌari. Cuarenta año wãyaaru misa mãikꞌaapa Gedeón chokꞌai bɨ misa, israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapachida. Gedeón jai–idaada

29 Ma

tꞌẽepai Gedeón ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jerobaal ichi temaa wãji. 30 Wẽraarã chokꞌaraa ome warrarã setenta ooji. 31 Ichiaba Siquén pꞌuurudepema wẽra kꞌãipari iru bada ome warra ooji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Abimélec. 32 Gedeón chonaa pakꞌãri, jai–idaaji. Ɨajida chi akꞌõre Joás ɨadapꞌedaamãi Ofra pꞌuurude; ma pꞌuurude pꞌanapatapꞌedaa perã Abiezerdeepa uchiadapꞌedaarã. 33 Gedeón jai–idaada tꞌẽepai israelitaarãpa Tachi Akꞌõrede ijãa amaajida, akꞌõre waibɨa apata Baalde waya ijãadaitꞌee. Ãchia jɨrɨtꞌerajida akꞌõre waibɨa Baal Beritde ijãadaitꞌee. 34 Kꞌĩra atuajida Tachi Akꞌõrepa ooda ãchi kꞌaripaitꞌee ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa mãikꞌaapa ãchi ikꞌaawa pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. 35 Ma awara israelitaarãpa Gedeondeerã pia akꞌɨdakꞌaa paji, irua ãchi kꞌaripaji mĩda.  











9

1   Gedeón,

Abimélec israelitaarã poro waibɨa pada

ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jerobaal jai–idaada tꞌẽepai, chi warra Abimélec Siquén pꞌuurudee wãji chi nawe bapatamaa pedeede chi nawe ëreerã ome. Mãgaji: 2 —Parã mɨ ëreerã perã, chupɨria iidi kꞌinia bɨ pedeedamerã na Siquendepemaarã ome mɨ pari. Pia–e bɨda aji, Jerobaal warrarã setenta parã poro waibɨarã pꞌanadamerã. Piara bɨda aji, poro waibɨa a–pai iru pꞌanapataadaitꞌee. 3 Abimélec ãchi ëreerãdepema pada perã, iru eere tꞌĩujida mãikꞌaapa Siquén pꞌuuru pidaarãmaa mãga jaranajida. 4 Ma awara pꞌaratꞌa tau setenta atadapꞌeda ãchi akꞌõre waibɨa Baal Berit tedepema, Abimelecmaa teejida. Ma pꞌaratꞌapa irua jɨrɨji chĩara peepataarã ichi ome nipapataadamerã. 5 Mãpai mãɨrã ome Ofra pꞌuurudee wãji. Mãgɨ ́ pꞌuuru chi akꞌõre bapariida pꞌuuru paji. Mama Abimelecpa ma chĩara peepataarã ome Jerobaal warrarã setenta peekꞌoojida mãu choma bɨmãi. Aba chi tꞌẽepema Jotanta chokꞌai uchiaji mirudaida perã. 6 Maapꞌeda Siquén pꞌuurudepemaarã Bet Miló pꞌuurudepemaarã ome Siquendee chedapꞌeda, encina pakꞌuru bɨmãi chipꞌedachida, mãu awara bɨda ãchi akꞌõre waibɨa apata–itꞌee ikꞌaawa. Mama pꞌanɨde Abimélec ãchi rey bɨjida. 7 Jotanpa mãga kꞌawa atakꞌãri, Guerizín ee bidee wãji. Mamãikꞌaapa golpe biaji ma see jõnadaarãpa ichi pedee ũridamerã. Mãgaji: “¡Pia ũrítɨ Siquén pidaarã! Mãgara Tachi Akꞌõrepa parã pedee ũriyada aji. 8 “Ewari aba pakꞌuruurã seedachida rey bɨ kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã. Maperã iidijida olivo pakꞌurumaa iru ãchi rey beemerã. 9 Mamĩda irua  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 9

193

kꞌinia–e paji, ãchi rey beeda paara eperãarãpa ichi nejõdeepa waa aceite atada–e pakꞌajida perã. Ma aceite tee kꞌinia baji eperãarã kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa ãrapa primiciakꞌa teedamerã Tachi Akꞌõremaa. 10 “Mãpai ma pakꞌuru see jõnadapꞌedaarãpa higueramaa iidijida ãchi rey beemerã. 11 Mamĩda ma higuerapa kꞌinia–e paji, ãchi rey beeda paara eperãarãpa ichi higojõ kꞌũ–ũa waa kꞌoda–e pakꞌajida perã. 12 “Mãpai ma pakꞌuru see jõnadapꞌedaarãpa uva kꞌarramaa iidijida ãchi rey pamerã. 13 Mamĩda ma uva kꞌarrapa kꞌinia–e paji, ãchi rey beeda paara ichi nejõdee eperãarãpa vino waa ooda–e pakꞌaji perã mãikꞌaapa ma vino kꞌaurepa eperãarã Tachi Akꞌõre ome o–ĩadaipata perã. 14 “Mãpai ma pakꞌuru see jõnadapꞌedaarãpa pakꞌuru ne–ɨɨrɨ–idaamaa iidijida ãchi rey pamerã. 15 Ma pakꞌuru ne–ɨɨrɨ–idaa bɨpa ijãaji. Maapꞌeda mãgaji: “Parãpa wãara kꞌinia pꞌanɨ pɨrã mɨ para rey beemerã, parã jõmaweda mɨ jua ekꞌari pꞌaneedaipia bɨda” aji. “Mamĩda mɨ kꞌiniada–e pꞌanɨ pɨrã, mɨdeepa tꞌɨpɨtau uchiaitꞌeeda aji, parã, Libanodepema pakꞌuru paara paa jõtꞌaaitꞌee.” 16 Mãga nepɨrɨpꞌeda, Jotanpa mãgaji: “Ɨr̃ á mɨa parãmaa ne–inaa iidi kꞌinia bɨ. ¿Pia oojidakꞌã aji, Abimélec rey papidakꞌãri? ¿Pia oojidakꞌã Jerobaal ëreerã ome, irua pia ooda pari parã kꞌaripakꞌãri? 17 Mɨ akꞌõre piukꞌaji para Madián pidaarã juadeepa kꞌaripa bɨ misa. Mamĩda kꞌaripa kꞌinia baji. 18 Ma ooda pari parãpa iru ëreerãmaa ne–inaa pia oodai kꞌãyaara, kꞌachiata oojida. Iru warrarã setenta peepikꞌoojida mãu choma bɨmãi. Ma awara Abimélec pãchi rey papijida, iru Jerobaal wẽra kꞌãiparideepa uchiada mĩda. Mãga oojida Abimélec pãchi ëreerã perã chi nawe eereepa. 19 Mamĩda mɨa parãmaa nãga jara kꞌinia bɨ. Parãpa Jerobaal ëreerãmaa ne–inaa pia oojida pɨrã Abimélec pãchi rey papidakꞌãri, mãgara iru ome pia pꞌanapatáatɨ. 20 Mamĩda Jerobaal ëreerãmaa pia ooda–e paji pɨrã, mãgara Abimelecpa parã Siquendepemaarã Bet Milodepemaarã ome jõpiipia bɨ, tꞌɨpɨtaupa ne–inaa paa jõparikꞌa. Ichiaba parãpa iru aukꞌa jõpidaipia bɨ. 21 Mãga jarapꞌeda, Jotán jirabodoji. Ber pꞌuurude banaji, chi ɨ ̃pema Abimélec waawee bada perã. 22 Israelitaarã Abimélec jua ekꞌari pꞌanapachida año õpee wãyaaru misa. 23 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Siquén pꞌuurudepemaarã tꞌãri kꞌachia papiji Abimélec ome, iru jua ekꞌari waa pꞌana kꞌinianaadamerã. 24 Mãga ooji Abimelecpa Jerobaal warrarã setenta peepida kꞌaurepa mãikꞌaapa ma Siquendepemaarãpa iru kꞌaripadapꞌedaa kꞌaurepa. 25 Abimélec jua ekꞌari pꞌana kꞌiniada–ee pꞌanadapꞌedaa perã, Siquendepemaarã ũkꞌuru mẽe mirupachida chi ode wãyaarutaarã netꞌaa chɨa atadaitꞌee, eperãarãpa iru poro waibɨa kꞌachia adamerã. Mamĩda Abimelecpa kꞌawa ataji. 26 Ewari aba Ébed warra Gaal ba cheji Siquén pꞌuurude ichi ɨ ̃pemaarã ome. Ma pꞌuurudepemaarã kꞌũra ataji ichi pipɨara akꞌɨdamerã ãchi poro  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



194

Jueces 9

waibɨa kꞌãyaara. 27 Ma pꞌuurudepemaarã ãchi uva kꞌãidee wãjida uva pꞌede vino oodaitꞌee fiesta waibɨa oo kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã ma eperã Gaal– itꞌee. Ãchi akꞌõre waibɨa apata tede nekꞌomaa pꞌanɨde mãikꞌaapa tomaa pꞌanɨde, Abimélec ãpɨte ikꞌachia pedee pꞌaneejida. 28 Mãga nɨde Gaalpa mãgaji: “¿Kꞌaima aji, Abimélec tachi poro waibɨa pamerã ichi kꞌaripapari Zebul ome? ¿Jã Abimélec Jerobaal wẽra kꞌãiparideepa uchiada–ekꞌã? aji. ¿Sãapꞌeda tachi Siquén pꞌuurudepemaarã esclavoorãkꞌa pꞌanapatama ãra jua ekꞌari? Jã Abimélec jua ekꞌari pꞌanapataadai kꞌãyaara pꞌanapataadaipia bɨ tachi pꞌuuru ooda Jamordeepa uchiadapꞌedaarã jua ekꞌari. 29 ¡Mɨta parã poro waibɨa pada paara, jã Abimélec jua ekꞌariipa uchiakꞌaji!” Mãpai mãgaji: “Abimélec, ¡pɨchi soldaorã pꞌe atáji mãikꞌaapa tai ome chõo chéji!” 30 Siquén pꞌuurudepemaarã poro waibɨa Zebulpa kꞌawa atakꞌãri Gaalpa mãga jara ni, audú kꞌĩraudachi. 31 Abimélec Aruma pꞌuurude bada perã Zebulpa irumaa nãga jara pëiji: “Ébed warra Gaal ichi ɨ ̃pemaarã ome nama pꞌanɨda aji. Na pꞌuurudepemaarã kꞌũra wãda pɨ jua ekꞌari waa pꞌananaadamerã. 32 Mapa pɨchi soldaorã pꞌe atapꞌeda, pꞌãrikꞌua chétɨ mãikꞌaapa pꞌuuru kꞌaitꞌa miru pꞌanéetɨ. 33 Tapꞌeda pakꞌãri, akꞌõrejĩru uchiakꞌãri, na pꞌuurudepemaarã ome chõo chétɨ. Jã Gaal ichi eere pꞌanɨɨrã ome chõode uchiadakꞌãri, ãra ome pɨchia oo kꞌiniata óoji.” 34 Mãgá Abimélec ichi soldaorã ome pꞌãrikꞌua uchiadapꞌeda, Siquén pꞌuuru kꞌaitꞌa miru pꞌana chejida. Tꞌooma kꞌĩmariide tꞌoojida. 35 Gaal ma pꞌuuru tꞌĩupatadeepa uchiakꞌãri ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome, Abimélec ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome aukꞌa uchiajida ãchi mirudapꞌedaamãiipa. 36 Mãɨrã unu atakꞌãri, Gaalpa Zebulmaa mãgaji: —¡Akꞌɨpáde! aji. ¡Soldaorã eedeepa namaa cheruta! Mamĩda Zebulpa mãgaji: —Mãga–eda aji. Pɨa ma ee jaureta eperãarãkꞌa unu bɨda aji. 37 Mamĩda Gaalpa mãgaji: —¡Kꞌomoo apata eujãdeepa ichiaba uchia cherutada aji, mãikꞌaapa awaraarã cheruta ne–inaa pꞌasapari jarapataarã pakꞌuru apatadeepa! 38 Mãpai Zebulpa mãgaji: —¡Ɨr̃ ara sí pedeepáde aji, pedee–idaa bɨ! ¡Pɨata jaraji tachi Abimélec jua ekꞌari pꞌanapataadaikꞌaraa bɨ iru esclavoorãkꞌa! ¡Jãma cheruta soldaorã pɨa ekꞌariara pꞌanɨda adaarã! ¡Ãchi ome chõonáji! 39 Mãpai Gaal Siquén pidaarã ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome uchiaji chõode Abimélec eere pꞌanadapꞌedaarã ome. 40 Mamĩda Abimelecpa Gaal tꞌẽe wãkꞌãri, iru jirabodoji. Ma pꞌuurudepema puerta tꞌaide eperãarã chokꞌara piujida ma chõodapꞌedaa kꞌaurepa. 41 Tꞌẽepai Abimélec waya banaji Aruma pꞌuurude. Mãpai Zebulpa Siquén pꞌuurudeepa Gaal ichi ɨ ̃pemaarã ome jërekꞌooji. 42 Aɨ norema Siquén pꞌuurudepemaarã ũkꞌuru uchiajida pꞌuurudeepa taawa ãchi ne–uu kꞌãide mimiade. Abimelecpa mãga kꞌawa atakꞌãri,  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 9​, ​10

195

43  ichi

soldaorã tꞌooma õpeede tꞌooji mãikꞌaapa mãɨrã miru pꞌaneejida pꞌuuru pidaarã wãyaapata ode. Mama ma pꞌuurudepemaarã ome chõojida. 44 Abimelecpa ichi ome nipadapꞌedaarã ome pꞌuurudepema puerta jɨ ̃anajida apemaarãpa ma pꞌuurudepemaarã taawa pꞌanadapꞌedaarã peekꞌooruta misa. 45 Ma ewate Abimélec ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome chõomaa pꞌaneejida Siquendepemaarã ome mãikꞌaapa ãra pꞌoyaajida. Pꞌuurude pꞌanadapꞌedaarã paara peekꞌoojida mãikꞌaapa ma pꞌuuru jõtꞌaajida. Tꞌẽepai tꞌã pꞌojida ma pꞌuurude mama ne–inaa apida tꞌononaamerã. 46 Migdal Siquén pꞌuurudepemaarãpa kꞌawa atadakꞌãri Abimelecpa ooda Siquende, ãchi mirunajida ãchi akꞌõre waibɨa El Berit te waibɨa murallapa tꞌɨakꞌau badade. 47 Mamĩda Abimelecpa kꞌawaakꞌãri ãchi jõmaweda mama see jõnɨ, 48 wãji ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome. Zalmón eedee. Mama panadakꞌãri, Abimelecpa pakꞌuru jua chaarapa tꞌɨapꞌe atapꞌeda ichi ikꞌiade jira ataji mãikꞌaapa jaraji ichi ome nipadapꞌedaarãmaa aukꞌa oodamerã. 49 Pakꞌuru jua chokꞌara tꞌɨapꞌe atadapꞌeda, Abimélec tꞌẽe wãjida ma pakꞌuru jua ome ãchi ikꞌiade. Ma te waibɨa murallapa tꞌɨakꞌau bɨmãi panadakꞌãri, ma pakꞌuru jua jõmaweda ma te ãukꞌidaa pꞌe nɨ ̃bɨdapꞌeda, tꞌɨpɨtaupa kꞌoopatꞌaajida. Mãgá ma Migdal Siquén pꞌuurudepemaarã jõmaweda peekꞌoojida. Eperãarã mil paji, ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã paara. 50 Ma tꞌẽepai Abimélec wãji Tebes pꞌuurudee mãikꞌaapa ma pꞌuuru pidaarã ome chõopꞌeda, pꞌoyaaji. 51 Ma pꞌuuru jãde torre baji. Aɨde pꞌuuru pidaarã jõmaweda mirunajida; ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã paara. Ma torredepema puerta pia jɨ ̃a nɨ ̃bɨdapꞌeda, aɨde ɨtꞌaa wãjida mama Abimélec eere pꞌanadapꞌedaarãpa peekꞌooda–e pai jĩakꞌaapa. 52 Mamĩda Abimelecpa ma torredepema puerta tꞌaide pakꞌãri, tꞌɨpɨtaupa kꞌoopatꞌaaitꞌee paji. 53 Mãga nɨde wẽrapa kꞌũruma mãu ɨtꞌɨɨpa batꞌatꞌaakꞌãri, Abimélec poro ɨ ̃rɨ baai cheji. Mãgá iru poro tꞌoopꞌedachi. 54 Piu wãkꞌãri, Abimelecpa ichi arma anipapari tꞌɨ ̃ji mãikꞌaapa mãgaji: “Pɨchi espada ẽtꞌa atapꞌeda, mɨ peetꞌaapáde aji. Kꞌinia–e bɨ jaradamerã wẽrapa mɨ peeji.” Mãpai chi mimiaparipa sutꞌaaji espadapa. Mãgá piuji. 55 israelitaarãpa Abimélec piu baibɨ unudakꞌãri, ãchi te chaa wãjida. 56 Mãgá Tachi Akꞌõrepa Abimelecmaa kꞌachia ooji irua chi akꞌõremaa kꞌachia ooda pari, iru warrarã setenta peekꞌookꞌãri. 57 Tachi Akꞌõrepa ichiaba Siquén pꞌuurudepemaarãmaa kꞌachia ooji, ãchia kꞌachia oopatapꞌedaa pari. Irua mãga ookꞌãri, uchiaji Jerobaal warra Jotanpa pedee kꞌachia jaradakꞌa ãramaa, Abimelecmaa paara.  



























10

Tola, Yaír ome israelitaarã poro waibɨarã pada

1   Abimélec

piuda tꞌẽepai Isacardeepa uchiada tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Tolapa israelitaarã kꞌaripaji. Mãgɨ ́ Dodó ãichakꞌe paji; Fúa warra.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



196

Jueces 10

Tola bapachi Samir pꞌuurude, Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãdepema ee jẽra bɨmãi. 2 Veintitrés año wãyaarude Tola israelitaarã poro waibɨa paji. Jai–idaakꞌãri, Samirde ɨajida. 3 Ma tꞌẽepai veintidós año wãyaarude Galaad eujãdepema tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Yaír israelitaarã poro waibɨa paji. 4 Jairpa warrarã treinta iru baji. Ma chaachaa burro batau kꞌawaa pꞌanajida mãikꞌaapa ma Galaad eujãde pꞌuuru ãchi jua ekꞌari iru pꞌanajida. Maperã ma pꞌuuru treinta “Yaír pꞌuuru” apata. 5 Yaír jai–idaakꞌãri, Camonde ɨajida.  







6  Mamĩda

Israelitaarã Amón pidaarã jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa

israelitaarãpa waya ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneejida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa Baalmaa, Astartemaa mãikꞌaapa nãgɨ ́ eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apatapꞌedaamaa: Siria, Sidón, Moab, Amón, filisteorã akꞌõre waibɨa apatapꞌedaamaa paara. Tachi Akꞌõrede ijãa amaajida mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ amaajida. 7 Maperã Tachi Akꞌõre ãra ome kꞌĩraudachi mãikꞌaapa ãra pꞌoyaapiji filisteorãmaa, Amón pidaarãmaa. 8 Maadakꞌãriipa dieciocho año wãyaarude filisteorãpa Amón pidaarã ome israelitaarã kꞌachia iru pꞌanapachida ãchi jua ekꞌari. Mãga iru pꞌanapachida chi Galaad eujãde pꞌanapatapꞌedaarã, Jordán to kꞌĩraikꞌa eerepema amorreorã eujãde pꞌanapatapꞌedaarã paara. 9 Maapai ma Amón pidaarã Jordán to ichiaba sĩajida chõodaitꞌee Judadeepa uchiadapꞌedaarã ome, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome mãikꞌaapa Efraindeepa uchiadapꞌedaarã ome. Maperã israelitaarã chupɨria pꞌanajida. 10 Mãga nɨde Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida. Mãgajida: “Tachi Akꞌõre Waibɨa, taipa pɨ kꞌĩrapite kꞌachia oopatada ajida. Pɨde ijãa amaajida ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadaitꞌee awaraa akꞌõre waibɨa apataarãmaa.” 11 Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: “Parã nãgɨ ́ pꞌuuru pidaarã juade kꞌachia pꞌanapachida: Egipto pidaarã, amorreorã, Amón pidaarã, filisteorã, 12 sidoniorã, amalecitaarã, Madián pidaarã juade paara. Mãgɨɨrã jua ekꞌari pꞌanadakꞌãri, mɨmaa chupɨria iidipachida. Mãpai mɨa parã kꞌaripapachi. 13 Mamĩda parã mɨde ijãa amaajida waya ijãadaitꞌee awaraa akꞌõre waibɨa apatade. Maperã mɨa parã waa kꞌaripa kꞌinia–e bɨ. 14 Iidinadapáde aji, pãchi akꞌõre waibɨa apata jɨrɨtꞌeradapꞌedaamaa. ¿Jãgɨɨrãpa parã kꞌaripadaitꞌee–ekꞌã?” aji. 15 Mãpai israelitaarãpa Tachi Akꞌõremaa mãgajida: “Wãara taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. Tai miapi kꞌinia bɨ pɨrã, miapipáde aji. ¡Mamĩda ɨ ̃rá tai kꞌaripapáde!” ajida. 16 Mãga jaradapꞌeda, ma akꞌõre waibɨa apata iru pꞌanadapꞌedaa ãrikꞌoojida waya ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Mãga unukꞌãri, Tachi Akꞌõre waa pꞌoyaa choo–e paji ãra audú chupɨria chitoonadapꞌedaa perã.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 10​, ​11

197

17 Maapai

Amón pidaarã chipꞌedachida Galaad eujãde. Jõdee israelitaarã chipꞌedachida Mizpade. 18 israelitaarã, chi Galaad eujãde pꞌanapatapꞌedaarãpa pedeeteejida Amón pidaarã pꞌoyaaru ãchi poro waibɨa papidaitꞌee.  

11

1   Jefté

Jefté israelitaarã poro waibɨa pada

chõo kꞌawaa bapachi. Iru Galaad eujãdepema paji. Chi nawe prostituta paji. Jõdee chi akꞌõre tꞌɨ ̃jarapachida Galaad. 2 Ma eperãpa ichi wẽra ome awaraa warrarã iru baji. Ma warrarã tawara pꞌaneedakꞌãri, Jefté ãchi tedeepa jëretꞌaajida. Kꞌiniada–e paji irua chi akꞌõre netꞌaa jɨ ̃amerã awaraa wẽradeepa uchiada perã. 3 Mãgá Jefté jirabodoji ichi ɨ ̃pemaarã waidoopa. Banaji Tob eujãde. Mama bɨde chõoyaa beerã ome nipa beeji. 4 Taarã pakꞌãri, Amón pidaarãpa israelitaarã ome chõo chejida. 5 Maperã Galaad eujãdepema poro waibɨarãpa jara pëijida Jefté Tob eujãdeepa chemerã ãchi kꞌaripade. 6 Ma pëidapꞌedaarã panadakꞌãri, Jeftemaa mãgajida: —Chepáde ajida, tai kꞌaripade. Kꞌinia pꞌanɨda aji, pɨ tai soldaorã poro waibɨa pamerã Amón pidaarã ome chõodaitꞌee perã. 7 Mamĩda Jeftepa pꞌanauji: —¿Parãpa mɨ akꞌõre tedeepa jëretꞌaada–e pajikꞌã? aji. ¿Parãpa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanɨ–ekꞌã? ¿Ɨr̃ á parã nepɨrade pꞌanadairã, mɨ ata chejida– ekꞌã? aji. 8 Ma Galaaddepemaarãpa pꞌanaujida: —Wãarapɨ. Tai nepɨrade pꞌanadairã pɨ ata chejidada ajida. Kꞌinia pꞌanɨ pɨ chemerã tai kꞌaripade. Amón pidaarã ome jura chõodaitꞌee. Pɨ Galaad eujãdepemaarã poro waibɨa papi kꞌinia pꞌanɨda ajida. 9 Mãpai Jeftepa mãgaji: —Wãara kꞌinia pꞌanɨ pɨrã mɨ Amón pidaarã ome chõode wãmerã, mãgara mɨ wãi. Tachi Akꞌõrepa mãɨrã mɨmaa pꞌoyaapiru pɨrã, mɨ parã poro waibɨa paitꞌeeda aji. 10 Ma israelitaarã poroorãpa pꞌanaujida: —Mãga oodaitꞌeepɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite jaradapꞌedaa perã. 11 Mãpai Jefté wãji ãchi ome. Ãchi pꞌuurudepemaarãpa iru ãchi poro waibɨa papijida. Mizpade pakꞌãri, Jeftepa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite waya jaraji ichia naaweda jaradakꞌa. 12 Maapꞌeda nãga jara pëiji Amón pidaarã reymaa: “¿Sãapꞌeda pɨ chõo che kꞌinia bɨma aji, mɨchi aukꞌaarã ome? 13 Reypa ma pëidaarãmaa pꞌanauji: “Parã israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiadakꞌãri, tai eujã jãri ata wãjida Arnón todeepa Jaboc to parumaa, Jordán to parumaa. ̃ waya téetɨ mɨmaa. Mãgara chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee.” Ɨrá 14 Mãga ũrikꞌãri, Jeftepa awaraa pedee jara pëiji Amón pidaarã reymaa. 15 Mãgaji: “Jeftepa nãga jara pëiji: ‘Tai israelitaarãpa parã Amón eujã  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



198

Jueces 11

jãri atada–e paji. Moabitaarã eujã jida jãri atada–e paji. 16 Tai Egipto eujãdeepa uchiadakꞌãri, pania wẽe bɨ eujãde wãyaajida pꞌusa Mar Rojo parutamaa. Mamãikꞌaapa Cades eujãde panajida. 17 Mama pꞌanɨde jara pëijida Edom eujãdepema reymaa, irua tai wãyaapimerã ãchi eujãde. Mamĩda irua mãga oo–e paji. Aukꞌa jara pëijida Moab eujãdepema reymaa. Mamĩda irua aukꞌa mãga oo–e paji. Maperã Cades eujãde pꞌaneejida. 18 Ma tꞌẽepai pania wẽe bɨ eujãde waya wãyaajida mãɨrã eujã wãyaada–e paitꞌee. Mãgá panajida Moab eujã oriente eere. Mama pꞌaneejida, Arnón to kꞌĩraikꞌa eere. Ma to sĩada–e paji, moabitaarã eujãde tꞌĩu kꞌiniada–e pada perã. 19 Mama pꞌanɨde jara pëijida amorreorã Hesbón pꞌuurudepema rey Sijonmaa irua tai ãchi eujãde wãyaapimerã. 20 Mamĩda Sijonpa mãga oo–e paji mãikꞌaapa ichi soldaorã ome uchiaji tai ome chõode Yahaza puntode. 21 israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa amorreorã rey Sijón ichi soldaorã ome taimaa pꞌoyaapiji. Mãgá amorreo eujã jãri atajida. 22 Mãɨrã eujã jãri ata wãjida Arnón todeepa Jaboc to parumaa mãikꞌaapa pania wẽe bɨ eujãdeepa Jordán to parumaa. 23 Ma amorreo eujã Tachi Akꞌõrepa jãri atapiji taimaa teeitꞌee. ¿Ɨr̃ apɨ pɨa tai na eujãdeepa jërekꞌoo kꞌinia bɨkꞌã? 24 ¿Pɨ akꞌõre waibɨa apata Quemopa parãmaa eujã pꞌoyaapida paara, parãde pakꞌaji–ekꞌã? Mãga pɨkꞌa taipa ijãapata na eujã taide, tai Akꞌõre Waibɨapa taimaa teeda perã. 25 ¿Pɨ waibɨara kꞌĩsia bɨkꞌã Zipor warra Balac kꞌãyaara? Ma Moabdepema rey tai ome chõo che–e paji ãchi eujã kꞌapꞌɨa pari. 26 Tai israelitaarã trescientos año ma eujãde pꞌanapachida. Hesbonde, Aroerde aɨ ikꞌaawa eujã beede paara, Arnón to ide pꞌuuru pꞌanɨde pꞌanapachida. ¿Sãapꞌeda parãpa ma eujã aɨ naaweda iidi cheda–e paji? 27 Mɨ pɨ ome nepɨra wẽe bɨ. Pɨata nepɨra jɨrɨmaa bɨ tai israelitaarã ome chõo cheda perã. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa parã Amón pidaarãpa oopata akꞌɨmaa bɨ; tai israelitaarãpa oopata paara. Iruata jarai chisãgɨɨrãpa ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanɨ.” 28 Jeftepa mãga jara pëiji mĩda, Amón pidaarã reypa ũri kꞌinia–e paji.  

























29 Mãpai

Jeftepa Tachi Akꞌõremaa jarada

Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure Jeftemaa pëiji. Mãga nɨde Jefté Manasedeepa uchiadapꞌedaarã eujãde mãikꞌaapa Mizpa pꞌuuru Galaad eujãde badade wãyaaji Amón pidaarã eujãde chõonaitꞌee. 30 Ma wãdade Jeftepa nãga jaraji Tachi Akꞌõremaa: “Pɨa mɨmaa Amón pidaarã pꞌoyaapiru pɨrã, 31 mɨ temaa chekꞌãri, chi naa tedeepa uchiaruta mɨa peepꞌeda, pɨ–itꞌee paa jõitꞌeeda” aji. 32 Maapꞌeda Jefté ichi ome nipapatapꞌedaarã ome Amón pidaarã ome chõodapꞌeda, pꞌoyaajida. 33 Ma israelitaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã chokꞌara peejida. Ma awara pꞌuuru veinte jãri atajida; Aroer pꞌuurudeepa Minit pꞌuurumaa mãikꞌaapa Abel Queraminmaa. Mãgá israelitaarãpa Amón pidaarã pꞌoyaajida.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 11​, ​12

199

34  Tꞌẽepai

Jefté Mizpadee chekꞌãri ichi temaa, chi kꞌau abapai iru bada tedeepa uchiaji pëira mãikꞌaapa pandero chaamaa o–ĩapa. Jeftepa warra awaraa wẽe baji. 35 Mãgá chi kꞌauta uchiaru unukꞌãri, Jeftepa tꞌãri pꞌuapa chi pꞌaru jẽtꞌaaji mãikꞌaapa mãgaji: —Aai, kꞌau, mɨ tꞌãri pꞌua papiruda aji, mɨa Tachi Akꞌõremaa jaradakꞌa ooitꞌee perã. 36 Chi kꞌaupa pꞌanauji: —Akꞌõre, pɨa Tachi Akꞌõre Waibɨamaa jaradakꞌa oopáde aji. Iruata tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã, ma Amón pidaarã pɨmaa pꞌoyaapiji. 37 Mamĩda pɨa jaradakꞌa ooi naaweda, mɨ chupɨria kꞌawáaji pꞌɨrrɨa kꞌinia bairã mɨchi kꞌõpꞌãyoorã ome mãikꞌaapa jẽe kꞌinia bairã piuitꞌee perã, miakꞌãi–ee. 38 Jeftepa mãga ooji. Atane omé wãyaarude chi kꞌau chi kꞌõpꞌãyoorã ome jẽe nipapachida iru piuitꞌee pada perã miakꞌãi–ee. 39 Maapꞌeda wãji chi akꞌõremaa irua oomerã Tachi Akꞌõremaa jaradakꞌa. Mãgá Jefté kꞌau piuji ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee. 40 Jeftepa mãga ooda perã, atꞌãri israelitaarã tꞌãide año chaa awẽraarã chipꞌedaipata jẽedaitꞌee Jefté kꞌau pari, kꞌãima kꞌĩmari wãyaaru misa.  











12

Jefté Efraindeepa uchiadapꞌedaarã ome chõoda

1   Jeftepa

ma Amón pidaarã pꞌoyaapꞌeda, Efraindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã chipꞌe atajida mãikꞌaapa Jordán to sĩajida Zafondee wãdaitꞌee. Ma wãdade Jefté ome wãdapꞌedaarãpa iidijida: —¿Sãapꞌeda Amón pidaarã ome chõonakꞌãri, taimaa jara pëi–e pajima pɨ kꞌaripa chedamerã? ¡Pɨa taimaa mãga jara–e pada perã, pɨ te, pɨ kꞌapꞌɨa paara paakꞌoodaitꞌeeda! ajida. 2 Jeftepa pꞌanauji: —Mɨ mãikꞌaapa mɨ ome nipapataarã ma Amón pidaarã ome nepɨra iru pꞌanajida. Mɨa jara pëiji parãpa tai kꞌaripa chedamerã. Mamĩda cheda–e paji. 3 Mãga kꞌawakꞌãri, mɨchi ituaba mɨ eere nipapataarã ome chõonajida. Tachi Akꞌõrepa taimaa ma Amón pidaarã pꞌoyaapiji. Mãga bɨta, ¿sãapꞌeda parã mɨ ome nepɨra jɨrɨ pꞌanɨma? aji. 4 Aɨ naaweda ma Efraindeepa uchiadapꞌedaarãpa jarakꞌoo wãjida ma Galaad eujãdepemaarãpa awaraa Efraindeepa uchiadapꞌedaarã mãikꞌaapa Manasedeepa uchiadapꞌedaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida, ma jõmaarã aukꞌa Josedeepa uchiajida mĩda. Mapa Jeftepa Galaaddepema soldaorã chipꞌeji chõodaitꞌee ma Efraindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã ome. Jefté eere pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌoyaajida. 5 Maperã Galaad eujãdepemaarãpa Jordán to sĩapatamãi Efraindeepa uchiadapꞌedaarã juadeepa jãri atajida. Mãgá Efraindeepa uchiadapꞌedaarã chõodapꞌeda, to sĩa chekꞌãri, ma Galaaddepemaarãpa iidijida: ‘Parã Efraindeepa  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



200

Jueces 12​, ​13

uchiadapꞌedaarãkꞌã ajida, wa mãga–e.’ 6 ‘Mãga–eda adakꞌãri, nãgɨ ́ pedee ‘Shibolet’ jarapijida. Mãgɨ ́ pedee jarapata awara nãgá ‘Sibolet’ adakꞌãri, kꞌawajida ãra Efraindeepa uchiadapꞌedaarã paji, ãrapa ma pedee pia pꞌoyaa jarada–e pada perã. Mãgá kꞌawadakꞌãri ãra Efraindeepa uchiadapꞌedaarã, jita atapachida mãikꞌaapa peekꞌoopachida. Maapai Galaad eujãdepemaarãpa Efraindeepa uchiadapꞌedaarã ɨmɨkꞌĩraarã cuarenta y dos mil peejida. 7 Seis año wãyaarude Jefté israelitaarã poro waibɨa paji. Jai–idaakꞌãri, ɨajida Galaad pꞌuurude, ma pꞌuurude tꞌoda perã.  



Awaraa israelitaarã poro waibɨarã

8  Jefté

jai–idaada tꞌẽepai, Belén pꞌuurudepema Ibsán israelitaarã poro waibɨa paji. 9 Mãgɨpa warrarã treinta iru baji, kꞌau treinta ichiaba. Ma warrarã, kꞌaurã jõmaweda israelitaarã–eerã ome miakꞌãipiji. Siete año wãyaarude Ibzán israelitaarã poro waibɨa paji. 10 Piukꞌãri, Belén pꞌuurude ɨajida. 11 Tꞌẽepai diez año wãyaarude Zabulondeepa uchiada Elón israelitaarã poro waibɨa paji. 12 Mãgɨ ́ jai–idaakꞌãri, ɨajida Ayalón pꞌuurude, iru ëreerã eujãde. 13 Ma tꞌẽepai, Abdón israelitaarã poro waibɨa paji. Mãgɨ ́ Piratón pꞌuurudepema Hilel warra paji. 14 Ocho año wãyaarude Abdón israelitaarã poro waibɨa paji. Warrarã cuarenta iru baji; ãichakꞌeerã treinta. Ma chaachaa burrode batau kꞌawaa pꞌanajida. 15 Abdón piukꞌãri, ɨajida Piratón pꞌuurude, Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãde amalecitaarã pꞌanapatapꞌedaamãi ee jẽra bɨde.  













13

Sansón tꞌoda

1   Ma

tꞌẽepai israelitaarãpa waya Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneejida. Maperã cuarenta año wãyaarude Tachi Akꞌõrepa ãchi baaipiji filisteorã juade. 2 Maapai Dandeepa uchiadapꞌedaarã eujãdepema tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Manoa bapachi Zora pꞌuurude. Chi wẽrapa warra tꞌokꞌaa paji. 3 Mamĩda ewari aba ma wẽra kꞌĩrapite ángel bainɨ ̃ ba cheji mãikꞌaapa mãgaji: “Pɨ warra tꞌokꞌaa mĩda, ɨ ̃rá biakꞌoo beeitꞌee mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoitꞌeeda aji. 4 Mamĩda pɨ biakꞌoo bɨde vino wa ne–inaa achuchua awaraa toikꞌaraa bɨ. Ma awara kꞌoikꞌaraa bɨ Tachi Akꞌõrepa chikꞌo kꞌoidaikꞌaraa bɨda adadepema. 5 Pɨ warra tꞌodakꞌãriipa, chi puda tꞌɨɨikꞌaraa bɨ, iru Tachi Akꞌõre–itꞌee awara beeitꞌee perã. Iru tꞌoi naaweda, nazareo pida paitꞌee. Iruata israelitaarã kꞌaripaitꞌeeda aji, filisteorã jua ekꞌariipa.” 6 Ma ángel wãda tꞌẽe, ma wẽrapa chi ɨmɨkꞌĩramaa nepɨrɨnaji. Mãgaji: “Tachi Akꞌõrepa pëida mɨmaa chejida aji. Mɨa pꞌera pɨkꞌa akꞌɨji Tachi Akꞌõre ángel jĩakꞌaapa. Mamĩda mɨa iidi–e paji iru kꞌaita pada. Ichiaba mɨmaa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 13

201

jara–e paji. 7 Mamĩda mɨmaa jaraji warra tꞌoitꞌee. Ichiaba jaraji naaikꞌaapa waa mɨa vino wa ne–inaa achuchua awaraa toikꞌaraa bɨ. Ichiaba jaraji mɨ nekꞌonaamerã Tachi Akꞌõrepa chikꞌo kꞌodaikꞌaraa bɨda adadepema, na warra iru piurumaa nazareokꞌa Tachi Akꞌõre–itꞌee awara baitꞌee perã.” 8 Manoapa mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji. “Tachi Waibɨa, mɨa chupɨria iidi bɨ pɨa ma eperã taimaa waya pëimerã. Mãgá pia kꞌawadayada aji, sãgá ma warra akꞌɨdaipia bɨ iru tꞌodakꞌãriipa.” 9 Tachi Akꞌõrepa ooji Manoapa iididakꞌa. Iru ángel waya pëiji ma wẽramaa, ne–uu kꞌãide nide, chi ɨmɨkꞌĩra wẽe. 10 Ma ángel unukꞌãri, ma wẽra pꞌira wãji chi ɨmɨkꞌĩramaa mãikꞌaapa mãgaji: —¡Chepáde! aji. ¡Ma eperã mɨa unuda waya chejida! aji. 11 Manoa wãji chi wẽra ome ma ángel badamaa. Mãpai mãgaji: —¿Pɨkꞌã aji, mɨ wẽra ome pedeeda? Ma eperãpa pꞌanauji: —Mɨ pajida aji. 12 Mãpai Manoapa mãgaji: —Pɨa jaradakꞌa pꞌasakꞌãri, ¿sãga ma warra waridaipia bɨma? aji. 13 Ma angelpa pꞌanauji: —Pɨ wẽrapa ooipia bɨ jõma mɨa irumaa jaradakꞌa. 14 Vino toikꞌaraa bɨ mãikꞌaapa ne–inaa awaraa uvadee ooda kꞌoikꞌaraa bɨ. Ne–inaa achuchua awaraa toikꞌaraa bɨ. Kꞌoikꞌaraa bɨ ne–animalaarã Tachi Akꞌõrepa kꞌodaikꞌaraa bɨda adadepema. Jĩpꞌa mɨa jaradakꞌa ooipia bɨ. 15 Mãpai Manoapa ma angelmaa mãgaji: —Tai chupɨria kꞌawaapáde aji. Beepáde aji, taipa cabra chakꞌe chuu pꞌanɨ misa pɨa kꞌomerã. 16 Mamĩda ma angelpa pꞌanauji: —Beeru mĩda mɨa parã chikꞌo kꞌo–e paitꞌee. Ma cabra peedapꞌeda, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa–itꞌee paa jõpidaipia bɨ. (Manoapa kꞌawa–e paji Tachi Akꞌõre ángel ome pedee bada.) 17 Mãpai Manoapa mãgaji: —Pɨchi tꞌɨ ̃ jarapáde aji, gracias jara kꞌinia pꞌanadairã pɨa jaradakꞌa pꞌasakꞌãri. 18 Mamĩda ma angelpa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda mɨ tꞌɨ ̃ kꞌawa kꞌinia pꞌanɨma? aji. Eperã apidaapa mɨ tꞌɨ ̃ kꞌawada–e audú pi–ia bairã. 19 Pedeeda tꞌẽepai Manoapa chivo kꞌaipee peeji paa jõitꞌee mãu ɨ ̃rɨ netꞌa tau primiciakꞌa teeda ome. Mãpai Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pi–ia ooji Manoa chi wẽra ome kꞌĩrapite. 20 Ma tꞌɨpɨtau pia urua beekꞌãri, Tachi Akꞌõre ángel ɨtꞌaa wãji tꞌɨpɨtaudeepa ãra taide. Mãpai bedabaidachida tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairutamaa. 21 Mãga bɨde Manoapa kꞌawaji mama nipada Tachi Akꞌõre ángel paji. Ma ángel ãchimaa waa che–e paji. 22 Mãpai Manoapa chi wẽramaa mãgaji:  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



202

Jueces 13​, ​14

—Tachi piudaitꞌee Tachi Akꞌõre unudapꞌedaa perã. 23 Mamĩda chi wẽrapa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa tachi pee kꞌinia bada paara, tachia ne–animalaarã iru–itꞌee paa jõpidapꞌedaa pia akꞌɨ–e pakꞌaji. Ichiaba tachimaa na ne–inaa etꞌewa unudapꞌedaa unupi–e pakꞌaji. Ma awara maarepida jara–e pakꞌaji warra oodaitꞌee. 24 Ma tꞌẽepai ma angelpa jaradakꞌa Manoa wẽra biakꞌoo beepꞌeda, ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Tꞌɨ ̃ bɨjida Sansón. Ma warra wari wãji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨ bapachi. 25 Tꞌẽepai Sansón Dandeepa uchiadapꞌedaarã eujãde bɨde Zora, Estaol pꞌuuru esajĩakꞌa, Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure irumaa pëiji.  





14

Sansón miakꞌãida

1   Ewari

aba Sansón wãji Timnat pꞌuurudee. Mama bɨde unuji Filisteadepema wẽra kꞌĩra wãree. 2 Temaa waya chekꞌãri, chi akꞌõreerãmaa nãga nepɨrɨji: —Mɨ kꞌinia bɨ parãpa miakꞌãipata fiesta–itꞌee ne–inaa jõma oodamerã mɨ miakꞌãiitꞌee perã Filisteadepema wẽra ome. Mãgɨ ́ Timnat pꞌuurude bapari. 3 Mamĩda chi akꞌõreerãpa mãgajida: —¿Sãapꞌeda pɨa Filisteadepema wẽra ata kꞌinia bɨma? ajida. Ma filisteorãpa Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa. ¿Wẽra wẽ–ekꞌã ajida, tachi ëreerã tꞌãide wa awaraa israelitaarã tꞌãide? Sansonpa pꞌanauji: —Mãgɨta mɨa kꞌinia bɨda aji. Kꞌinia bɨ parãpa ma wẽra mɨ–itꞌee atanadamerã. 4 (Sansón akꞌõreerãpa kꞌawada–e paji Tachi Akꞌõrépata mãga kꞌĩsia iru bada filisteorã jõpiitꞌee. Mãga kꞌĩsia iru baji israelitaarã mãɨrã jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaa perã.) 5 Mãpai Sansón chi akꞌõreerã ome Timnat pꞌuurudee wãji. Sansón uva kꞌãide wãyaarude pꞌuuru kꞌidaa, león kꞌũtrãa bada bia chepꞌeda, iru ɨ ̃rɨ cheji. 6 Mãga bɨde Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure Sansonmaa pëiji mãikꞌaapa Sansonpa ma león juapa peetꞌaaji, chivo chakꞌe peetꞌaakꞌajikꞌa. Mamĩda Sansonpa ichia mãga ooda chi akꞌõreerãmaa nepɨrɨ–e paji. 7 Maapꞌeda Sansón pedeeteenaji ma wẽra irua kꞌinia bada ome. 8 Tꞌẽepai Sansón Timnat pꞌuurudee wãji ma wẽra ome miakꞌãiitꞌee. Ma wã nide odeepa uchiaji ma león kꞌapꞌɨa piuda akꞌɨde. Akꞌɨnakꞌãri, unuji jɨrrɨmiakꞌa miéle ome. 9 Juapa ma miéle joi atapꞌeda, sene wãji ichi ode. Chi akꞌõreerã ẽpꞌe atakꞌãri, aukꞌa ãramaa teeji. Mamĩda jara–e paji ma miéle atada león kꞌapꞌɨa piudadeepa. 10 Sansón akꞌõrepa ma awẽra akꞌɨnaji mãikꞌaapa Sansonpa fiesta ooji, kꞌũtrãarãpa oopatapꞌedaakꞌa. 11 Mamĩda filisteorãpa Sansón waawee  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 14​, ​15

203

pꞌanadapꞌedaa perã chi fiestade wãdapꞌedaarãpa ãchi ome kꞌõpꞌãyoorã treinta ateejida. 12 Fiesta oo pꞌanɨde Sansonpa mãɨrãmaa mãgaji: —Mɨa adivinanza jaraitꞌeeda aji. Na ewari siete wãyaarude fiesta oomaa, parãpa pia jararuta pɨrã, mɨa parã chaachaa teeitꞌee pꞌaru pi– ia linodee kꞌada awaraa pꞌaru ome. 13 Mamĩda pia jarada–e pɨrã, parã chaachaa mɨmaa pꞌaru pi–ia teedaitꞌeeda aji. Mãpai pꞌanaujida: —Pɨ adivinanza jarapáde ajida. Ũrimaa pꞌanɨda ajida. 14 Mãpai Sansonpa na adivinanza nepɨrɨji: “¿Kꞌãare netꞌaapaa? Tachi kꞌoparideepa chikꞌo uchiaji. Juataura bɨdeepa nekꞌũa uchiajida” aji. Mãɨrãpa kꞌãima õpee kꞌĩsiadapꞌeda, atꞌãri pꞌoyaa pꞌanauda–e paji. 15 Maperã kꞌãima kꞌĩmariide Sansón wẽramaa nãga jaranajida: —Iidipáde ajida, ma adivinanza kꞌãata jara kꞌinia bɨ mãikꞌaapa taimaa jara chepáde ajida. Maa–e pɨrã pɨ, pɨchideerã ome paa peekꞌoodaitꞌee. ¿Parãpa jarajida–ekꞌã ajida, tai na fiestadee chedamerã tai netꞌaa jãri ata kꞌinia pꞌanadairã? 16 Mãpai Sansón wẽra jẽe wãji irumaa mãikꞌaapa mãgaji: —Pɨa mɨ kꞌinia–e bɨda aji. Mɨ kꞌĩra unuamaata iru bɨda aji. Mɨ aukꞌaarãmaa adivinanza jaraji. Mamĩda mɨmaa jara–e bɨda aji, kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mãpai Sansonpa pꞌanauji: —Mɨ akꞌõremaa, mɨ nawemaa paara jara–e bɨda aji. ¿Audupɨara pɨmaata jaraikꞌã? aji. 17 Mamĩda ma fiestade ewari chaa jẽe nɨ ̃bada perã, ewari sietede Sansonpa waa choo–e paji. Jaraji kꞌãata ma divinanza jara kꞌinia bɨ. Mãpai chi wẽrapa jarakꞌoonaji ichi aukꞌaarãmaa. 18 Ma ewari sietede akꞌõrejĩru baai naaweda, ma filisteorãpa Sansonmaa nãga jaranajida: “Ne–inaa kꞌũ–ũara wẽ–e miéle kꞌãyaara mãikꞌaapa ne–inaa juataura wẽ–e león kꞌãyaara.” Mãpai Sansonpa mãgaji: “Mɨ wẽramaa jarapida–e pada paara, kꞌawada–e pakꞌajida” aji. 19 Aramata Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure Sansonmaa pëiji. Mãgá iru wãji Ascalón pꞌuurudee mãikꞌaapa mãpema ɨmɨkꞌĩraarã treinta peekꞌooji. Mãɨrã pꞌaru atapꞌeda, tee cheji ma adivinanza jarada kꞌawadapꞌedaarã treintamaa. Mãpai kꞌĩrau bada perã, ichi wẽra ome beei kꞌãyaara, chi akꞌõreerã temaa wãji. 20 Maperã ma wẽra akꞌõrepa ichi kꞌau teeji Sansón kꞌõpꞌãyo; ma fiestade aukꞌa badamaa. 1  Ma tꞌẽepai taarã pakꞌãri, trigo tau ewapata pakꞌãri, Sansón waya ichi wẽra akꞌɨde wãji. Chivo chakꞌe ateeji chi wẽramaa teeitꞌee. Mama pakꞌãri, chi chãure padamaa mãgaji: —Mɨ wẽra cuartode tꞌĩuitꞌeeda aji, iru akꞌɨde.  















15





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



204

Jueces 15

Mamĩda chi chãurepa wãakꞌaji. 2 Mãgaji: —Pɨchi wẽra kꞌinia–e bɨ jĩakꞌaapa mɨa pɨ kꞌõpꞌãyo abaamaa teejida aji. Chi tꞌẽepema kꞌĩra wãreera bɨ iru kꞌãyaara. Mata pɨchi–itꞌee atapáde aji. 3 Mamĩda Sansonpa pꞌanauji: —Mãga–eda aji. ¡Ɨr̃ apɨ mɨ kꞌĩra jõ–e paitꞌee filisteorã ome! 4 Mãpai wãji mãikꞌaapa trescientos usapꞌãarã jita atapꞌeda, ãchi tru omee–omee jɨ ̃ wãji mãikꞌaapa ma jɨ ̃da chaachaa ĩpirã jɨ ̃kꞌooji. 5 Maapꞌeda tꞌɨpɨtaupa kꞌoopꞌeda, ma usapꞌãarã kꞌena pëiji filisteorã ne–uu kꞌãide wãyaadamerã. Mãgá ãchi trigo pꞌe iru pꞌanadapꞌedaa, chi atꞌãri ewada–e pꞌanadapꞌedaa paara, paa jõdachi. Ichiaba uva kꞌãi, olivo kꞌãi paara jõdachida. 6 Filisteorãpa kꞌawa atadakꞌãri Sansónpata mãga ooji Timnat pꞌuurude bada chãurepa chi wẽra awaraamaa teeda perã, wãjida Timnat pꞌuurudee mãikꞌaapa Sansón wẽra pada chi akꞌõre ome paa peetꞌaajida. 7 Sansonpa mãga kꞌawakꞌãri, mãgaji: —Parãpa mãga oodapꞌedaa perã mɨ ome chõo jɨrɨmaa pꞌanɨ. Mɨ kꞌĩra jõ–ee beeitꞌeeda aji, parã filisteorã ome. 8 Audú kꞌĩrau bada perã, Sansonpa ãchi ɨ ̃rɨ wãpꞌeda, chokꞌara peekꞌooji. Ma tꞌẽepai mãu tede banaji Etam mãu–idaa bɨmãi. 9 Mãga nɨde filisteorã Judadeepa uchiadapꞌedaarã eujãdee chejida Sansón jɨrɨdaitꞌee. Ãchi kꞌãipata oo wãjida Lehí punto parumaa. 10 Mãga unudakꞌãri, Judadeepa uchiadapꞌedaarãpa ãramaa iidijida: —¿Sãapꞌeda tai ome parã chõo jɨrɨ chejidama? ajida. Pꞌanaujida: —Sansonta ata chejidada ajida, irua tai ne–uu jõpida perã. 11 Mãga ũridakꞌãri, Judadeepa uchiadapꞌedaarã õpee mil wãjida ma mãu tedee Etam mãu–idaa bɨmaa. Mama panadakꞌãri, Sansonmaa mãgajida: —¿Pɨa kꞌawa–e bɨkꞌã ajida, filisteorã tai kꞌãyaara juataura pꞌanɨ? ¿Sãapꞌeda ãra kꞌĩraupijima ajida, tachi israelitaarã ome? Sansonpa pꞌanauji: —Mɨa aukꞌa oojida aji, ãrapa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaakꞌa. 12 Mãpai ma Judadepemaarãpa mãgajida: —Tai chejidada ajida, pɨ atade teedaitꞌee ma filisteorãmaa. Sansonpa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraadapáde aji, parãpa mɨ peeda–e paitꞌee. 13 Mãgajida: —Pɨ peeda–e paitꞌeeda ajida. Aba ata chejida teedaitꞌee filisteorãmaa. Mãpai pia jɨ ̃ nɨ ̃bɨdapꞌeda cuerda chiwidi omeepa, ateejida iru miru badamãiipa. 14 Lehí puntode panadakꞌãri, filisteorã o–ĩapa biukꞌa para beeji, Sansón peetꞌaadai jĩakꞌaapa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure Sansonmaa waya pëiji. Juataura papiji. Mapa jɨ ̃kꞌara tꞌɨɨkꞌooji lino kꞌãu paakꞌãri,  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 15​, ​16

205

tꞌɨɨdaiparikꞌa. 15 Burro kꞌidatꞌu idatꞌu mama bada atapꞌeda, mãgɨpa filisteorã mil peekꞌooji. 16 Mãpai mãgaji: “Burro kꞌidatꞌupa piuda kꞌapꞌɨa pꞌeda omeede pꞌeji. Burro kꞌidatꞌupa ɨmɨkꞌĩraarã mil peeji.” 17 Mãpai ma burro kꞌidatꞌu batꞌatꞌaaji. Mapa ma peedamãi tꞌɨ ̃ bɨjida Ramat Lehí, jara kꞌinia bɨ ‘burro kꞌidatꞌu ee.’ 18 Ma chõoda tꞌẽepai Sansón audú opisia nɨ ̃beeji. Mapa ɨtꞌaa iidiji: “¿Sãgá pɨ juapa ma ijãadakꞌaa beerã pꞌoyaapꞌeda, ɨ ̃rá mɨ opisiapa piuyama aji mãikꞌaapa baaiyama aji, mãɨrã pꞌaneedapꞌedaarã juade?” 19 Mãpai Tachi Akꞌõrepa uria ewaji ma Lehí puntode mãikꞌaapa madeepa pania weeji. Ma pania topꞌeda, Sansón waya juataura beeji. Ma pania uchiadamãi tꞌɨ ̃ bɨjida Enacoré, jara kꞌinia bɨ ‘chupɨria iidida pania poátrɨ uchia bɨmãi.’ Ma pania poátrɨ uchiada atꞌãri mama bɨ. 20 Veinte año wãyaarude Sansón israelitaarã poro waibɨa paji. Maapai israelitaarã filisteorã jua ekꞌari pꞌanapachida.  











16

1   Ewari

Sansonpa ooda Gaza pꞌuurude

aba Sansón wãji Gaza pꞌuurudee. Mama prostituta unu atakꞌãri, wãji mãgɨ ́ wẽra temaa kꞌãide. 2 Ma Gaza pꞌuurudepemaarãpa kꞌawa atadakꞌãri Sansón ãchi pꞌuurude bɨ, ma te wapꞌɨra atajida mãikꞌaapa pꞌuurudepema puerta chaa jɨ ̃a paraa bɨjida akꞌõrejĩru uchiaru misa. 3 Mamĩda esapɨte Sansón pꞌirabaiji mãikꞌaapa ma pꞌuurudeepa uchiaji. Ma pꞌuurudepema puerta bada ẽtꞌa atapꞌeda, atadachi, chi poste paara ee nokꞌodee ateeji. Mãgɨ ́ ee Hebrón pꞌuuru kꞌĩrapite bɨ.  



4  Ma

Sansón Dalila ome

tꞌẽepai Sorec eujã jewedaade nide Sansonpa wẽra tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Dalila unuji. Ma wẽra ichi taumaa unuji. Ma wẽra kꞌinia nɨ ̃beeji. 5 Filisteorã poro waibɨarãpa kꞌawa atadakꞌãri Sansonpa ma wẽra kꞌinia bɨ, Dalilamaa wãjida mãikꞌaapa mãgajida: —Sansón kꞌũrapáde aji, kꞌawadaitꞌee sãapꞌeda iru audú juataura bapari. Mãgá taipa ichi jita atadai mãikꞌaapa pꞌoyaadai. Pɨa mãga ooru pɨrã, tai chaachaa teedayada ajida, pꞌaratꞌa tau mil cien. 6 Maapꞌeda Dalilapa Sansonmaa mãgaji: —Mɨmaa jarapáde aji, sãapꞌeda pɨ juataura bapari. ¿Abaapa pɨ jita ataikꞌã aji, uchianaamerã? 7 Sansonpa seewapai mãgaji: —Ne–animal edee ooda jɨ ̃kꞌara waide pꞌoo–e bɨ kꞌãu sietepa mɨ jɨ ̃ruta pɨrã, mɨ juatau jõdariyada aji mãikꞌaapa eperã jĩpꞌaakꞌa beeyada aji. 8 Filisteorã poro waibɨarãpa ne–animal edee ooda waide pꞌoo–e bɨ kꞌãu siete teejida Dalilamaa mãgɨpa Sansón jɨ ̃ atamerã. 9 Filisteorã Dalila cuartode miru pꞌanajida. Irua Sansón pia jɨ ̃ iru bapꞌeda, golpe biaji:  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



206

Jueces 16

—¡Sansón, filisteorãpa pɨ jita ata cherutada! aji. Aramata Sansonpa jɨ ̃kꞌara tꞌɨɨkꞌooji jɨ ̃kꞌara paada tꞌɨɨkꞌajikꞌa. Mamĩda filisteorã mirudapꞌedaarãpa pꞌoyaa kꞌawada–e paji sãapꞌeda iru juataura bapari. 10 Mãga unukꞌãri, Dalilapa mãgaji: —¡Pɨa mɨ kꞌũratꞌaajida! aji. Ɨr̃ ata wãara jarapáde aji, sãga ooipia bɨ pɨ jita ataitꞌee. 11 Mãpai Sansonpa waya seewa jaraji: —Jɨ ̃kꞌara chi–widipa mɨ jɨ ̃ruta pɨrã, mɨ juatau jõdariyada aji mãikꞌaapa eperã jĩpꞌaakꞌa beeyada aji. 12 Mãpai Dalilapa jɨ ̃kꞌara chi–widi atapꞌeda, pia jɨ ̃ nɨ ̃bɨji mãikꞌaapa golpe biaji: —¡Sansón, filisteorãpa pɨ jita ata cherutada! aji. Ma ewate ichiaba filisteorã ichi cuartode miru pꞌanajida. Mamĩda Sansonpa ma jɨ ̃kꞌara chiwidi tꞌɨɨkꞌooji hilo namia tꞌɨɨkꞌajikꞌa. 13 Mãpai Dalilapa Sansonmaa mãgaji: —¡Atꞌãri pɨa mɨ kꞌũramaa bɨda! aji. Wãara jarapáde aji, sãga ooipia bɨ pɨ jita ataitꞌee. Sansonpa waya seewaji: —Mɨ pudadee trenza siete kꞌaru pɨrã pꞌaru kꞌapatade mãikꞌaapa ma pꞌaru kꞌapata eujãde pakꞌurupa pia merapꞌeru pɨrã, mãgara mɨ juatau jõdariyada aji mãikꞌaapa eperã jĩpꞌaakꞌa beeyada aji. Maapꞌeda Dalilapa Sansón kꞌãipipꞌeda, iru pudadee trenza siete kꞌaji pꞌaru kꞌapatade. 14 Mãpai ma pꞌaru kꞌapata eujãde pakꞌurupa pia merapꞌepꞌeda, golpe biaji: —¡Sansón, filisteorãpa pɨ jita ata cherutada! aji. Mamĩda Sansón pꞌirabaidachi mãikꞌaapa ma pꞌaru kꞌapata ẽtꞌa ataji, chi puda kꞌada paara. 15 Maapꞌeda Dalilapa mãgaji: —¡Pɨ seewa–idaa baibɨda! aji. Mãgá seewamaa bɨta, ¿sãgá mɨmaa pɨa jaraima mɨ kꞌinia iru bɨ? Pɨa mɨ oo iru bɨda aji. Seewada õpee jara bɨpa mɨ oo iru bɨda aji. Waide mɨmaa wãara jara–e sãapꞌeda pɨ juataura bapari. 16 Mãgá iidi bɨpa, iidi bɨpa, Sansón sẽdachi. Waa choo–e paji. 17 Maperã irua apidaamaa jara–e bada jaraji: —Mɨ tꞌodawedadeepa apidaapa mɨ puda tꞌɨɨdakꞌaa, mɨ awara bɨdapꞌedaa perã Tachi Akꞌõre–itꞌee nazareo pida pamerã. Mɨ puda tꞌɨɨkꞌooru pɨrã, mɨ juatau jõdariyada aji mãikꞌaapa eperã jĩpꞌaakꞌa beeyada aji. 18 Dalilapa kꞌawaakꞌãri wãara jara bɨ, filisteorã poro waibɨarãmaa nãga jara pëiji:. —Ɨr̃ ara sí, mɨmaa chedapáde aji, Sansonpa jarada perã sãapꞌeda ichi juataura bapari. Ma filisteorãpa pꞌaratꞌa ome juade wãjida.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 16

207

19 Ma

ewate Dalilapa Sansón ichi jĩrude kꞌãipiji mãikꞌaapa eperã tꞌɨ ̃ji chi pudadee trenza kꞌada siete tꞌɨɨkꞌoomerã. Mãpai Dalilapa Sansón ɨ ̃rɨma ataji mãikꞌaapa 20 biaji: —¡Sansón, filisteorãpa pɨ jita ata cherutada! aji. Sansón pꞌirabaikꞌãri, kꞌĩsiaji aukꞌa ãchi juadeepa uchiadarii. Mamĩda mãga pꞌoyaa oo–e paji, Tachi Akꞌõrepa iru atabaibëida perã. 21 Maperã ma filisteorãpa iru jita atadapꞌeda, iru tau ẽekꞌoojida mãikꞌaapa iru ateejida ãchi pꞌuuru waibɨa Gazadee. Mama iru jɨ ̃kꞌoojida cadena broncedee oodapa mãikꞌaapa mimiapijida ãchi molinode netꞌa tau bamerã carcel pidaarã–itꞌee. 22 Mamĩda mama bɨde iru puda wari wãji.  





Sansón piuda

23  Ewari

aba filisteorã chipꞌejida fiesta oodaitꞌee Sansón pꞌoyaadapꞌedaa perã. Ne–animalaarã paadaitꞌee paji ãchi akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa Dagon–itꞌee. Fiesta oomaa pꞌanɨde nãga kꞌarijida: “Tachi Akꞌõre Waibɨa Dagonpa Sansón tachimaa pꞌoyaapiji irua tachi kꞌĩra unuamaa iru bapari perã.” 24 Filisteorãpa ãchi akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa Dagón unu atadakꞌãri, kꞌarijida: “Tachi Akꞌõre Waibɨa Dagonpa tachi kꞌĩra unuamaa iru bapari Sansón tachi juade baaipiji. Iruata tachi ne–uu jõpiji mãikꞌaapa tachi aukꞌaarã chokꞌara peekꞌooji.” 25 O–ĩapa Sansón atapijida iru oo iru pꞌanadaitꞌee. Carceldeepa aneedapꞌeda, oo iru pꞌaneejida. Akꞌɨnɨ ̃ bɨpijida ma te waibɨa bɨɨrɨ esajĩakꞌa. 26 Mãpai Sansonpa ichi juadeepa atee wãda warramaa mãgaji: —Mɨ kꞌaitꞌaara ateepáde aji, te bɨɨrɨ waibɨa omé beemaa mamaa sĩu kꞌinia bairã. Ɨĩ kꞌinia bɨ parã akꞌõre waibɨa te ekꞌari. 27 Mãga nɨde filisteorã poro waibɨarã jõmaweda ãchi akꞌõre waibɨa te waibɨade pꞌanajida. Ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã paara jõma see nɨ ̃baji. Ma awara ɨtꞌɨpɨara pisode õpee mil eperãarã see nɨ ̃baji. Akꞌɨmaa pꞌanajida ãchi poro waibɨarãpa oodapꞌedaa Sansón ome. 28 Mãga jõnɨde Sansonpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji: “Tachi Waibɨa, mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Waya kꞌaripada a–pai kꞌaripáji. Mɨ juataura papipáde aji, na filisteorã jõpiitꞌee mɨchi tau ẽekꞌoodapꞌedaa pari.” 29 Ma te waibɨadepema te bɨɨrɨ omé waibɨara bada jɨrɨpꞌeda, ma te bɨɨrɨ omeemaa juapa sĩuji 30 mãikꞌaapa biaji: “¡filisteorã, mɨ ome piudapáde!” aji. Golpe sĩakꞌãri, ma te waibɨa tꞌeedachi filisteorã poro waibɨarã ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa awaraarã ɨ ̃rɨ. Ma ewate Sansonpa chokꞌaraara peeji naawedapema kꞌãyaara. 31 Maapꞌeda Sansón ɨ ̃pemaarã chejida awaraa ëreerã ome ichi kꞌapꞌɨa piuda atade. Ɨanajida Zora, Estaol pꞌuuru esajĩakꞌa, chi akꞌõre Manoa ɨadapꞌedaamãi. Veinte año wãyaarude Sansón israelitaarã poro waibɨa paji.  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



208

17

Jueces 17

Micaiapa ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ ichi tede iru bada

1   Efraindeepa

uchiadapꞌedaarã eujãde ee jẽra bɨde eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Micaías bapachi. 2‑3 Ewari aba chi nawemaa  

mãgaji: —Nechɨ–idaa bɨpa pɨ pꞌaratꞌa tau cien chɨa ata chekꞌãri, pɨa jaraji ma eperã kꞌachiade baaimerã. Mɨata ma pꞌaratꞌa chɨa ataji. Mamĩda ɨ ̃rá pɨmaa waya teeitꞌee ũri bada perã pɨa jarakꞌãri ma pꞌaratꞌa Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨ baji. Mãgɨpa ne–inaa pakꞌurudee oopipꞌeda, pꞌẽepiitꞌee pajida aji, aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. Mãga jarapꞌeda, ma pꞌaratꞌa chi nawemaa teeji. Mãpai chi nawepa mãgaji: —Warra, pɨa mãga ookꞌãri, ne–inaa pia ooji. Maperã Tachi Akꞌõrepa pɨ pia ooipia bɨ. 4 Maapꞌeda chi nawepa ma pꞌaratꞌa tau doscientos teeji ne–inaa pꞌaratꞌadee oo kꞌawaa beemaa mãgɨpa ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ oomerã mãikꞌaapa ma pꞌaratꞌapa pꞌẽemerã. Tꞌẽepai ma ne–inaa chi warra Micaías tede bɨji. 5 Aɨ naaweda Micaiapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patamãi ichi tede oo iru baji ichi te pidaarã mama ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã. Mama iru baji efod apata mãikꞌaapa ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ ichi chonaarãpa iru pꞌanadapꞌedaa. Ma awara ichi warra aba awara bɨji ãchi pꞌaarekꞌa. 6 Maapai Israel eujãde rey atꞌãri wẽ–e paji. Eperãarãpa ãchia oo kꞌiniata oopachida. 7 Ma Micaías bapariikꞌãri, Judadeepa uchiadapꞌedaarã eujãde Belén pꞌuurude Levideepa uchiada kꞌũtrãa aba bapachi. 8 Ma kꞌũtrãa uchiaji Belén pꞌuurudeepa awara ãyaa banaitꞌee. Mãgá wãde Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãde wãyaaji ee jẽra bɨmãi. Mãgá ewari aba Micaías temaa panaji. 9 Micaiapa iidiji: —¿Pɨ sãmãikꞌaapa cheruma? aji. Ma kꞌũtrãapa pꞌanauji: —Belén pꞌuurudeepa chejida aji. Mɨ Levideepa uchiada. Jɨrɨmaa bɨ sãma bapariitꞌee. 10 Mãpai Micaiapa mãgaji: —Nama mɨ ome beepáde aji, pɨ mɨchideerã pꞌaare pamerã mãikꞌaapa mɨchideerãkꞌa pamerã. Año chaa mɨa pɨmaa pꞌaratꞌa tau diez pꞌaaitꞌeeda aji, pꞌaru, chikꞌo awara. 11 Ma Levideepa uchiadapa mãga ũrikꞌãri, ijãaji. Micaías tede beeji iru warrakꞌa. 12 Micaiapa ma kꞌũtrãa ichi te pidaarã pꞌaare bɨji. Mama bapachi ãra ome. 13 Micaías o–ĩa baji ma Levideepa uchiada ichi tede pꞌaare pada perã. Kꞌĩsiaji ma kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa ichi pia akꞌɨ bapariitꞌee.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 18

18

1   Maapai

209 Micaías Dandeepa uchiadapꞌedaarã ome

Israel eujãde rey wẽ–e paji. Ichiaba Dandeepa uchiadapꞌedaarãmaa eujã waide teeda–e pꞌanajida. Maperã eujã jɨrɨ nipapachida aɨde pꞌanapataadaitꞌee. 2 Ãchi poro waibɨarãpa chõo kꞌawaa beerã joisomaa pëijida Zora pꞌuurudeepa mãikꞌaapa Estaol pꞌuurudeepa aɨ ikꞌaawa bee eujã akꞌɨdamerã. Mãga oo pꞌanɨde Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãdepema ee jẽra bɨde wãyaajida. Mãgá panajida Micaías temaa mãikꞌaapa mama kꞌãi pꞌaneejida. 3 Micaías te kꞌaitꞌa pachedakꞌãri mãikꞌaapa ma kꞌũtrãa unudakꞌãri, iru pedeedeepa kꞌawa atajida iru Levideepa uchiada. Irumaa iidijida: —¿Kꞌaipa pɨ nama aneejima? ajida. ¿Sãapꞌeda pɨ nama bɨma? ajida. ¿Kꞌãata pɨ nama oomaa bɨma? ajida. 4 Mãpai ma Levideepa uchiadapa nepɨrɨji Micaiapa ichi pia ooda mãikꞌaapa jarada mama beemerã iru pꞌaarekꞌa. 5 Mãpai ma eujã akꞌɨ chedapꞌedaarãpa mãgajida: —Mãgara Tachi Akꞌõremaa tai pari nãga iidipáde ajida: “¿Tai na ode wãdade pia wãdaitꞌee wa mãga–e?” 6 Mãpai ma Levideepa uchiada pꞌaarepa pꞌanauji: —Kꞌãiwee wãdapáde aji, Tachi Akꞌõrepa parã wãrutamaa jɨ ̃aitꞌee perã. 7 Aɨ norema ma Dandeepa uchiadapꞌedaarã joisomaa uchiajida mãikꞌaapa wãjida Lais pꞌuurudee. Maapai ma pꞌuurudepemaarã kꞌãiwee pꞌanapachida awaraa sidoniorã pꞌanapatapꞌedaakꞌa. Ma Lais pꞌuurudepemaarã chõo jɨrɨdakꞌaa paji awaraarã ome mãikꞌaapa awaraarãpa ãra ome nepɨra jɨrɨdakꞌaa paji. Ne–inaa faltadakꞌaa paji, awaraa sidoniorã ikꞌaawaapa tꞌɨmɨ ́ pꞌanapachida mĩda. Ma awara kꞌõpꞌãyo meraadakꞌaa paji awaraarã ãchi ikꞌaawa pꞌanapatapꞌedaarã ome. 8 Ma pꞌuuru akꞌɨdapꞌeda, ma Dandeepa uchiadapꞌedaarã joisomaa ãpɨtee wãjida ãchi kꞌõpꞌãyoorã pꞌanadapꞌedaamaa Zora pꞌuurude mãikꞌaapa Estaol pꞌuurude. Mãɨrãpa ma joisomaa wãdapꞌedaarãmaa iidijida: —¿Sãga wãjidama? ajida. 9 Ãrapa pꞌanaujida: —Ma eujã jõmaade nipajidada ajida. Eujã pi–ia bɨ. ¡Wãdáma mãdepemaarã ome chõode! ¡Nama kꞌãiwee pꞌaneenáatɨ! ¡Ma eujã jãri atanadáma! ajida. 10 Mama panadakꞌãri, unudaitꞌee mãpemaarã kꞌãiwee pꞌanapata. Eujã pia waibɨa iru pꞌanapata. Ne–inaa faltadakꞌaa. Tachi Akꞌõrepa tachimaa ma eujã atapiitꞌeepɨ. 11 Mãpai Dandeepa uchiadapꞌedaarã seiscientos arma panau uchiajida Zoradeepa mãikꞌaapa Estaoldeepa. 12 Judadeepa uchiadapꞌedaarã eujãde panadakꞌãri, Quiriat Yearín pꞌuuru occidente eere ãchi kꞌãipata oojida. Ɨr̃ á ma punto tꞌɨ ̃jarapata “Dandeepa uchiadapꞌedaarã kꞌãipata eujã”. 13 Mamãikꞌaapa wãjida Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãdepema ee jẽra  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



210

Jueces 18

bɨmaa. Mãgá Micaías temaa panajida. 14 Mama pꞌanɨde ma naaweda Lais pꞌuuru akꞌɨdapꞌedaa joisomaarãpa mãgajida ãchi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Na eperã tede efod, ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ ome iru pꞌanɨ, ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ pꞌaratꞌapa pꞌẽeda paara. ¿Kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma? ¿Kꞌãata oodaipia bɨ? ajida. 15 Pedeeteedapꞌeda, ma naaweda wãdapꞌedaa joisomaarãpa ãchi kꞌõpꞌãyoorã ikꞌaawaapa uchiadapꞌeda, wãjida Micaías temaa mãikꞌaapa ma Levideepa uchiada kꞌũtrãa saludaajida. 16 Mãga nɨde ma Dandeepa uchiadapꞌedaa seiscientos soldaorãpa ma tedepema puerta taawa nɨ pꞌaneejida. 17 Ma joisomaarã teeda tꞌĩudapꞌeda, ma ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ pꞌaratꞌapa pꞌẽeda jita atajida awaraa ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ ome, ma efod paara. Ãrapa mãga oo pꞌanɨ misa, ma Levideepa uchiada pꞌaare bainɨ ̃ baji tedepema puerta taawa ma seiscientos soldaorã ome. 18 Ma pꞌaarepa unukꞌãri ma joisomaarãpa Micaías tedepema ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ pꞌe wãdá, mãgaji: —¿Kꞌãata oomaa pꞌanɨma? aji. 19 Pꞌanaujida: —kꞌĩupꞌee beepáde ajida. Tai ome chepáde ajida. Kꞌinia pꞌanɨ pɨ tai pꞌaare pamerã mãikꞌaapa taideerãkꞌa pamerã. ¿Piara bɨ–ekꞌã ajida, pɨ Israeldeepa uchiada ëreerã pꞌaare pamerã eperã abapai te pidaarã pꞌaare pai kꞌãyaara? 20 Ma pedee ũrikꞌãri, ma pꞌaarepa ijãaji. Ma ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ, ma efod, awaraa ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ ome pꞌe atapꞌeda, wãji ma Dandeepa uchiadapꞌedaarã ome. 21 Ãra naa nipapachida ãchi warrarã, ne–animalaarã, netꞌaa ome. 22 Tꞌɨmɨɨpai wãrutade, Micaías ichi te kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarã ome chipꞌedachida tꞌẽe wãdaitꞌee. 23 Ãra kꞌaitꞌa wãdakꞌãri, ma Dandeepa uchiadapꞌedaarãpa Micaías eere pꞌanadapꞌedaarã biapi ũrijida. Mapa ãpɨtee chejida Micaías ome pedeedaitꞌee. Irumaa iidijida: —¿Pɨ sãga nɨ ̃bɨma? ajida. ¿Sãapꞌeda parã audú bia jõnɨma? ajida. 24 Micaiapa pꞌanauji: —Parãpa mɨ ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ mɨchi juadoopa ooda chɨa ateeruta. Ma awara mɨ pꞌaare atee wãda. Mɨ ne–inaa pia jõmaweda chɨa ateeruta. ¿Mãga bɨta, iidi pꞌanɨkꞌã aji, mɨ sãga nɨ ̃bɨ? 25 Mamĩda ma Dandeepa uchiadapꞌedaarãpa pꞌanaujida: —Tai ome aupedeenáaji, maa–e pɨrã taidepemaarãpa pɨ ome waa chooda–e pai mãikꞌaapa pɨ, pɨ eere pꞌanɨɨrã ome chõodai. Mãgara pɨ, pɨchideerã ome piudayada ajida. 26 Micaiapa ãchi chokꞌara nida unukꞌãri, ichi temaa ãpɨtee wãji. Jõdee ma Dandeepa uchiadapꞌedaarã ãchi ode wãjida. 27 Ateejida Micaiapa netꞌaa ichi juadoopa ooda iru pꞌaare ome mãikꞌaapa Lais pꞌuurude panajida. Ma pꞌuurudepemaarã kꞌãiwee pꞌanapatapꞌedaa perã, kꞌĩsiajida  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 18​, ​19

211

ma Dandeepa uchiadapꞌedaarã tꞌãri pia pꞌanapata ãchikꞌa. Mamĩda atu pꞌanɨde ma Dandeepa uchiadapꞌedaarãpa ma pꞌuurudepemaarã espadapa peekꞌoo wãjida. Maapꞌeda ãra pꞌuuru paa jõjida. 28 Ma pꞌuuru awaraa sidoniorã pꞌanapatapꞌedaamãiipa tꞌɨmɨ ́ bada perã mãikꞌaapa awaraarã ome kꞌõpꞌãyo meraadakꞌaa pada perã, apidaapa ãra kꞌaripa cheda–e paji. Mãgá ma Dandeepa uchiadapꞌedaarã pꞌaneejida ma eujã jewedaa Bet Rejobde. Pꞌuuru chiwidi oo atajida mãikꞌaapa mama pꞌanapachida. 29 Naaweda ma pꞌuuru Lais tꞌɨ ̃jarapachida mĩda, ma Dandeepa uchiadapꞌedaarãpa tꞌɨ ̃ bɨjida Dan, ãchi chonaa Israeldeepa uchiada warra Dan pari. 30 Dandeepa uchiadapꞌedaarãpa ma ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ pꞌaratꞌapa pꞌẽeda mãikꞌaapa awaraa ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ bɨjida ãchi pꞌuuru pidaarãpa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã. Ma kꞌũtrãa Micaías tedeepa ateedapꞌedaa bɨjida ãra pꞌuurude pꞌaare mimia oopariimerã. Ma kꞌũtrãa Moisés ãichakꞌe, Gersón warra paji, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jonatán. Tꞌẽepai Jonatandeepa uchiadapꞌedaarã Dandeepa uchiadapꞌedaarãdepema pꞌaareerã pꞌaneejida, israelitaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãpa ãra ateerutamaa awaraa eujãdee. 31 Tachi Akꞌõre te Siló pꞌuurude bɨ misa, ma Dandeepa uchiadapꞌedaarãpa ma ne–inaa kꞌĩrakꞌa bɨ Micaiapa ooda ãchi pꞌuurude iru pꞌanapachida.  







19

1   Israel

Levideepa uchiada ichi wẽra kꞌãipari ome

eujãde atꞌãri rey wẽ–e paji. Maapai Levideepa uchiada bapachi Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãde ee jẽra bɨ tꞌɨmɨara bɨde. Mãgɨ ́ eperãpa Belén de Judá apatapꞌedaa pꞌuurudepema wẽra ataji ichi wẽra kꞌãiparii papiitꞌee. 2 Mamĩda tꞌẽepai ma wẽra iru ome kꞌĩraudachi mãikꞌaapa wãji Belendee ichi akꞌõre temaa. Mama baji atane kꞌĩmari wãyaarude. 3 Mãpai ma Levideepa uchiada wãji ichi wẽra akꞌɨde. Kꞌũra ata kꞌinia baji waya ichi ome beemerã. Ma wẽra akꞌõre temaa panakꞌãri ichi mimiapari, burro omé ome, chi wẽrapa teeda tꞌĩupiji. 4 Ma wẽra akꞌõrepa ma Levideepa uchiada o–ĩa auteebaiji mãikꞌaapa jaraji ãchi ome beemerã. Mãgá ma Levideepa uchiada ichi mimiapari ome mama kꞌãima õpee pꞌaneejida; nekꞌomaa, ne–inaa tomaa, kꞌãimaa. 5 Ewari kꞌĩmariide tapꞌedaweda ma Levideepa uchiada pꞌirabaiji wãitꞌee ichi temaa. Mamĩda wãdai naaweda ma wẽra akꞌõrepa chi wiumaa enenee nɨ ̃beeji nekꞌomerã: —Pan kꞌóji ma–ãri pida juatau iru bamerã. 6 Mãpai ma Levideepa uchiada su–akꞌɨ beeji ichi chãure ome nekꞌoitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa toitꞌee. Mãga bɨde ma wẽra akꞌõrepa jaraji waya kꞌãiwee kꞌãi beemerã ichi tede. 7 Pꞌirabaiji mĩda wãitꞌee, chi chãurepa jara nɨ ̃bɨpa wã–e paji. 8 Ewari joisomaade ma Levideepa uchiada waya pꞌirabaiji wãitꞌee ichi temaa. Mamĩda chi chãure waya enenee nɨ ̃beeji wãi naaweda nekꞌomerã.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



212

Jueces 19

Mãgá ma Levideepa uchiada beeji kꞌewara parumaa. 9 Mãpai ma Levideepa uchiada wãitꞌee pakꞌãri chi mimiapari ome, chi wẽra kꞌãipari ome, chi chãurepa jaraji audú kꞌewara bairã waya pꞌaneedamerã. Mãgá pia ɨ ̃idai mãikꞌaapa nu wãdayada aji. 10 Mamĩda ma Levideepa uchiadapa waa bee kꞌinia–e paji. Mapa uchiaji ichi wẽra kꞌãipari ome, chi mimiapari ome, ma burro omé su–akꞌɨ beepari ome. 11 Ode wãdade Jebús, ichiaba tꞌɨ ̃jarapata Jerusalén pꞌuuru kꞌĩrapite panadakꞌãri, ma mimiaparipa mãgaji: —¿Sãapꞌeda na jebuseorã pꞌuurude kꞌãida–ema? aji. 12 Mamĩda ma Levideepa uchiadapa pꞌanauji: —Pꞌaneeda–e paitꞌeeda aji, israelitaarã pꞌuuru–emãi. Wãdáma aji, Guibeá pꞌuurudee. 13 Mama maa–e pɨrã Ramá pꞌuurude pꞌaneedayada aji. 14 Mãgá wãjida ãchi ode. Akꞌõrejĩru baai wãkꞌãri, panajida Guibeá pꞌuurude. Ma pꞌuuru Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã eujãde baji. 15 Ma odeepa uchiadapꞌeda, Guibeáde tꞌĩujida kꞌãidaitꞌee. Ma pꞌuuru jãdepema plazade su–akꞌɨ pꞌananajida apidaapa te teeda–e pada perã kꞌãidaitꞌee. 16 Taarã pakꞌãri, pꞌãrikꞌua chonaa chai wãyaa wãji mimia oo badadeepa mẽe. Ma chonaa Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãde ee jẽra bɨdepema paji. Ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌuurude bapachi mama mimia unuda perã. 17 Ma chonaapa ma Levideepa uchiada plazade unukꞌãri, iidiji: —¿Sãmãikꞌaapa cheruma aji, mãikꞌaapa sãmaa wãma? 18 Ma Levideepa uchiadapa pꞌanauji: —Belén pꞌuurude pꞌasia nipajida. Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujãdee wãruta ee jẽra bɨ tꞌɨmɨara bɨmãi mama mɨ bapari perã. Mamĩda ɨ ̃rá te unuda–e bɨda aji, mama kꞌãidaitꞌee. 19 Pꞌũajara pꞌooda iru bɨda aji, mɨchi burroorã–itꞌee. Ichiaba pan vino ome iru bɨ tai–itꞌee; mɨ, mɨchi wẽra, mɨchi mimiapari–itꞌee. Ne–inaa awaraa faltada–e pꞌanɨda aji. 20 Mãpai ma chonaapa mãgaji: —Chedapáde aji, mɨ temaa. Mɨa parã kꞌaripaitꞌee plazade kꞌãinaadamerã. Chikꞌo, kꞌãipari parãmaa teeitꞌeeda aji. 21 Mãgá ma chonaapa ãra ichi temaa ateeji. Ma Levideepa uchiada ichideerã ome ãchi bɨɨrɨ sɨɨdapꞌeda, nekꞌomaa, ne–inaa tomaa pꞌaneejida. Mãɨmisa ma chonaapa pꞌũajara pꞌooda teeji ãchi burroorãmaa. 22 Mãgá tꞌãri o–ĩ–ĩa pꞌanɨde, ma pꞌuurudepema kꞌachia ooi awaa pꞌanapatapꞌedaarã pachejida mãikꞌaapa ma chonaa te wapꞌɨra atajida. Ma tedepema puerta sĩjida mãikꞌaapa ma chonaamaa golpe mãgajida: —¡Pëipáde ajida, jã ɨmɨkꞌĩra etꞌewa pacheda iru ome kꞌãi kꞌinia pꞌanadairã! 23 Mãga ũrikꞌãri, ma chonaapa enenee nɨ ̃beeji: —Kꞌõpꞌãyoorã, ¡mɨ chupɨria kꞌawáatɨ! ¡Mãga kꞌachia oonáatɨ mɨa auteebaidamaa! 24 Mɨa kꞌau iru bɨda aji, waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 19​, ​20

213

Ichiaba na eperã pacheda wẽra kꞌãipari iru bɨ. Ãra pëiitꞌee pãchi oo kꞌiniata oodamerã. Mamĩda na eperãmaa mãgee kꞌachia oonáatɨ. 25 Mamĩda ma chonaa pedee ũridaamaa pꞌanajida. Mapa ma Levideepa uchiadapa ichi wẽra kꞌãipari calle jãdee wãpiji. Mãpai ma kꞌachia beerãpa ma wẽra ome kꞌãijida irua kꞌinia–e bɨde tapꞌeda parumaa mãikꞌaapa ichiakꞌau atabaibëijida. 26 Tapꞌedaweda ma wẽra pacheji ma chonaa temaa, ichi ɨmɨkꞌĩra kꞌãi badamãi. Mama ma tedepema puerta kꞌĩrapite baaipꞌeda, piudachi. 27 Tꞌẽepai chi ɨmɨkꞌĩrapa ma puerta ewakꞌãri ichi ode wãitꞌee, chi wẽra unuji barroo baibɨ puerta tꞌaide. Ma puerta tꞌɨapatadepema tabla jita iru baji juapa. 28 Mãpai ma Levideepa uchiadapa mãgaji chi wẽramaa: —Pꞌirabáiji. Wãdáma aji. Mamĩda chi wẽrapa maarepida pꞌanau–e paji piu baibada perã. Mãpai ma Levideepa uchiadapa chi wẽra kꞌapꞌɨa piuda bɨji ichi burrode mãikꞌaapa ichi temaa wãji. 29 Mama panakꞌãri, chi wẽra kꞌapꞌɨa piuda loweropa tꞌooma docede tꞌookꞌooji mãikꞌaapa ma tꞌooma aba–abaa pëiji israelitaarã ëreerã chaachaa. 30 Ma wẽra piuda kꞌapꞌɨa tꞌooda unudapꞌedaarãpa mãgajida: —Israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiadapꞌedaadeepa tachia nãgee ne– inaa kꞌachia unudakꞌaa paji. Kꞌĩsiadáma mãikꞌaapa pedeeteedáma. Mãgá kꞌawadaitꞌee kꞌãata oodaipia bɨ ma wẽra peedapꞌedaarãmaa.  











20

Israelitaarã chipꞌedaidapꞌedaa

1   Maapꞌeda

eperã apai pɨkꞌa israelitaarã chipꞌedachida Mizpade Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Chejida Dan pꞌuurudeepa Berseba pꞌuuru parumaa mãikꞌaapa Galaad pꞌuuru parumaa. 2 Ãchi ëreerãdepema poro waibɨarã jõmaweda pꞌanajida cuatrocientos mil soldaorã jĩte wãdapꞌedaarã ome. 3 (Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa kꞌawa atajida awaraa Israeldeepa uchiadapꞌedaarã chipꞌedapꞌedaa mama Mizpade.) Mama pꞌanɨde ma israelitaarãpa iidijida ma Levideepa uchiadamaa kꞌãata pꞌasada chi wẽra ome. 4 Mãpai ma Levideepa uchiada, chi piuda ɨmɨkꞌĩrapa mãgaji: —Ode chewãdade Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌuuru Guibeáde pacheji mɨ wẽra kꞌãipari ome. Mama kꞌãipari jɨrɨjida aɨ norema temaa wãruta misa. 5 Mamĩda ma pꞌãrikꞌua ma pꞌuurudepemaarãpa tai pꞌanadapꞌedaa te wapꞌɨra atajida mãikꞌaapa jɨrɨ pꞌaneejida mɨ peedaitꞌee. Mãga pꞌoyaa ooda–e pakꞌãri, mɨ wẽra kꞌãipari ome kꞌãijida irua kꞌiniaamaa bɨde. Mãgá iru piuji. 6 Mãpai mɨa iru kꞌapꞌɨa piuda tꞌooma doce tꞌooji aba–abaa pëiitꞌee Israeldepemaarã eujã jõmaade parãpa kꞌawaadamerã ma ne–inaa audú kꞌachia oodapꞌedaa. 7 Ɨr̃ á parã israelitaarã, kꞌĩsíatɨ mãikꞌaapa pedeetéetɨ kꞌawadaitꞌee kꞌãata oodaipia bɨ. 8 Mãpai eperã apai pɨkꞌa ma israelitaarãpa mãgajida:  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



214

Jueces 20

—Taidepema apida ãchi temaa wãda–e paitꞌee. 9 Suerte jemenedaitꞌee. Mãgá kꞌawadai kꞌairãta wãdaitꞌee chõode ma Guibeá pꞌuurudepemaarã ome. 10 Israeldeepa uchiada ëreerã chaachaa ɨmɨkꞌĩraarã diezdepema aba wãipia bɨ chikꞌo atade soldaorã–itꞌee. Apemaarã wãdaipia bɨ ma Guibeá pꞌuurudepemaarã jõpide ma ne–inaa audú kꞌachia oodapꞌedaa pari Israel eujãde. 11 Mãgá israelitaarã eperã apai pɨkꞌa chipꞌedachida ma pꞌuurudepemaarã ome chõodaitꞌee. 12 Wãdai naaweda, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã eujãdepemaarãmaa nãga jara pëijida: “Parã aukꞌaarãpa ne–inaa audú kꞌachia oojida. 13 Ma Guibeá pꞌuurudepema kꞌachia ooi awaa pꞌanɨɨrã téetɨ taipa peekꞌoodamerã. Mãgá Israel eujãde ma kꞌachia jõpidaitꞌee.” Mamĩda Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa awaraa Israeldeepa uchiadapꞌedaarã pedee ũridaamaa pꞌaneejida. 14 Ma kꞌachia beerã teedai kꞌãyaara, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌuuru jõmaadepemaarã chipꞌedachida Guibeá pꞌuurude awaraa israelitaarã ome chõodaitꞌee. 15 Ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã veintiséis mil paji, Guibeá pꞌuurudepema ɨmɨkꞌĩraarã setecientos juasiada–ee. 16 Ma soldaorãdepema ɨmɨkꞌĩraarã setecientos juabipa honda batꞌa kꞌawaa beeji. Mãɨrãpa honda batꞌadakꞌãri, audú jua kꞌomoo pꞌanajida. 17 Jõdee awaraa israelitaarãpa chõo kꞌawaa beerã cuatrocientos mil pꞌe atajida.  

















Israelitaarã jura chõodapꞌedaa Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome

18  Chõonadai

naaweda, israelitaarã wãjida Betel pꞌuurudee Tachi Akꞌõremaa iidide kꞌawadaitꞌee chisãgɨ ́ ëreerã naapɨara uchiadaipia bɨ chõode Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome. Tachi Akꞌõrepa kꞌawapiji Judadeepa uchiadapꞌedaarã wãdaipia bɨ. 19 Maapꞌeda ma israelitaarã tapꞌeweda pꞌirabaijida mãikꞌaapa wãjida Guibeá pꞌuuru kꞌĩrapite. 20 Chõodaitꞌee pakꞌãri, chipꞌejida ëreerã–ëreerã chaa wãdaitꞌee Guibeádee. 21 Mamĩda mãga jõnɨde Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã Guibeádeepa uchiajida chõode. Ma ewate israelitaarã veintidós mil peekꞌoojida. 22‑24 Mapa ma israelitaarã pꞌaneedapꞌedaarã Beteldee wãjida jẽede Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Mama pꞌaneejida kꞌeudarumaa. Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõremaa waya iidijida wãdai wa wãda–e pai ãchi aukꞌaarã, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome chõode. Tachi Akꞌõrepa wãdaipia bɨda akꞌãri, sõcharra pꞌaneejida mãikꞌaapa aɨ norema waya chõode wãjida ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome, aɨ naaweda chõodapꞌedaamãi. 25 Mamĩda waya ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã Guibeádeepa uchiajida chõode mãikꞌaapa israelitaarã dieciocho mil peekꞌoojida. 26 Mãpai jõmaweda israelitaarã soldaorã awaraa israelitaarã ome wãjida Beteldee jẽede Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Ewari aba wãyaarude nekꞌoda–ee pꞌaneejida. Mãga nɨde ne–animalaarã peedapꞌeda, iru–itꞌee paa jõpijida mãikꞌaapa awaraa ne–animalaarã iru–itꞌee paapijida iru ome tꞌãri aukꞌa bɨ kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 20

215

27‑28  (Maapai

Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ mama Betelde baji. Pꞌaareerã poro waibɨa Finés paji. Mãgɨ ́ Aarón ãichakꞌe, Eleazar warra paji.) Finés kꞌapꞌɨa pari ma israelitaarãpa Tachi Akꞌõremaa waya iidijida: “¿Chõodaipia bɨkꞌã ajida, tai aukꞌaarã Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome wa mãga–e? ¿Ãra ichiakꞌau ata bëidaipia bɨkꞌã?” Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: “Chõonadapáde aji parãpa nu ãra pꞌoyaadaitꞌee perã.” 29 Mãpai israelitaarã soldaorã ũkꞌuru Guibeá pꞌuuru ikꞌaawa mirunajida. 30 Jõdee ma ewari õpeede apemaarã israelitaarã soldaorã jĩpꞌa chõonajida pꞌuuru kꞌĩrapite, naaweda oodapꞌedaakꞌa. 31 Mãga nɨde waya ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã pꞌuurudeepa uchiajida chõode ãra ome. Tꞌɨmɨɨpai uchiajida mãikꞌaapa israelitaarã treinta pee wãjida Betel pꞌuuru wãpari ode mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa bee eujãde. 32 Mãga bɨde ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa kꞌĩsiajida israelitaarã jërekꞌoodaitꞌee naawedapemakꞌa. Mamĩda ma israelitaarãpa chi chõo Guibeá pꞌuuru tꞌɨmɨara atee wãjida Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã ãchi tꞌẽe wãdamerã. 33‑34 Mãgá chõo jõnɨde Baal Tamarde ma israelitaarã waya chipꞌedachida ëreerã chaachaa. Mãɨmisa ma israelitaarã Guibeá pꞌuuru ikꞌaawa mirudapꞌedaarã uchiajida ma pꞌuuru pidaarã ome chõode. Ma israelitaarã diez mil paji; chi pipɨara chõo kꞌawaa beerã. Chõo jõnɨ misa, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa kꞌawadakꞌaa paji ãchi atua wãdá. 35 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa israelitaarã kꞌaripaji ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌoyaadamerã. Ma ewate israelitaarãpa Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã veinticinco mil cien soldaorã peekꞌoojida. 36 Ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa kꞌawaajida ãchi ma jura atuadapꞌedaa nãga pꞌasakꞌãri. Ma israelitaarã Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã naa ãpɨtee erreu wãjida kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã ãchi kꞌõpꞌãyoorã mirudapꞌedaarãpa Guibeá pꞌuuru pꞌoyaadai. 37 Wãara mãga pꞌasaji. Ma Guibeá pꞌuurude pꞌaneedapꞌedaarã atu pꞌanɨde ma israelitaarã soldaorã chõonajida. Aɨ naaweda pedeeteejida ãchi kꞌõpꞌãyoorã ome ma pꞌuuru pꞌoyaadakꞌãri, nari jɨ ̃rakꞌawaa unudaitꞌeeda ajida, ma pꞌuurudeepa. 38 Mãgá ma Israeldepema ãpɨtee erreu wãdapꞌedaarãpa ma nari jɨ ̃rakꞌawaa unu atadakꞌãri, pꞌɨrrabaijida chõodaitꞌee Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãdepemaarã ãchi tꞌẽe chedapꞌedaarã ome. 39 Ma chõo jõnɨde Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorãpa israelitaarã treinta pee wãjida. Maperã kꞌĩsiajida ma chõo pꞌoyaa wãdá naawedapemakꞌa. 40 Mamĩda ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa ãpɨtee akꞌɨdakꞌãri, unujida ma nari jɨ ̃rakꞌawaa uchia nɨ ̃bɨ tꞌɨpɨtau ome ãchi pꞌuurudeepa. 41 Mãpai israelitaarã pꞌɨrrabaidakꞌãri chõodaitꞌee kꞌĩrapite, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã pꞌerakꞌoodachida. 42 Jĩchoodachida eujã pania wẽe bɨ wãpari ode. Mamĩda pꞌoyaa uchiada–e paji israelitaarã juadeepa. Ma Israeldepema soldaorã pꞌuurude  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



216

Jueces 20​, ​21

chõo pꞌanadapꞌedaarã uchiajida ode mãikꞌaapa ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã peekꞌoojida. 43 Mãgá israelitaarãpa Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã wapꞌɨra atajida mãikꞌaapa jõpi wãjida Guibeá oriente eere. 44 Ma chõo jõnɨde dieciocho mil Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã piujida. 45 Mãɨrãdepemaarã ũkꞌuru wãjida eujã pania wẽe bɨdee Rimón mãu–idaa bɨ eeree. Mamĩda ma ode wãdade israelitaarãpa mãdepemaarã cinco mil peejida. Ma awara israelitaarãpa awaraa dos mil ẽpꞌe atanadakꞌãri, aukꞌa peekꞌoojida. 46 Ma ewate Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã soldaorã chi pipɨara beerã veinticinco mil piujida. 47 Mamĩda Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã seiscientos israelitaarã juadeepa uchiajida. Jĩchoojida eujã pania wẽe bɨdee mãikꞌaapa atane kꞌĩmari wãyaarude pꞌaneejida Rimón mãu–idaa bɨmãi. 48 Ma chõoda tꞌẽepai israelitaarãpa apema Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌuurumaa chõonajida mãikꞌaapa paa jõpijida. Aɨde pꞌanapatapꞌedaarã jõmaweda peekꞌoojida, ãchi ne–animalaarã paara.  











21

Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã waya ĩwadapꞌedaa

1   Ma

jura chõodai naaweda Mizpade pꞌanadakꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite israelitaarãpa juraajida ãchi kꞌaurã ichita teeda–e paitꞌee Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã apidaamaa miakꞌãidamerã. 2 Mamĩda tꞌẽepai Betel pꞌuurude chipꞌejida mãikꞌaapa tꞌãri pꞌuapa ewari aba wãyaarude jẽe pꞌaneejida mãikꞌaapa mãgapachida: 3 “Aai Akꞌõre, pɨta tai Israeldeepa uchiadapꞌedaarã Akꞌõre Waibɨa. ¿Sãapꞌeda tai nãga chitoonɨma? Ɨr̃ á ëreerã aba falta bɨda ajida. 4 Aɨ norema ma israelitaarã tapꞌedaweda pꞌirabaijida mãikꞌaapa altar oo atajida aɨde ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpidaitꞌee. Ichiaba awaraa ne–animalaarã paapijida akꞌɨpidaitꞌee ãchi tꞌãri aukꞌa bɨ kꞌinia pꞌanadapꞌedaa iru ome. 5 Mãga oo pꞌanɨde ãchi pitapai iidipachida: “¿Kꞌairãta Mizpadee wãda–e pajima mama chipꞌedaidakꞌãri? (Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraajida chi mamaa wãdaamaa pꞌanadapꞌedaarã peekꞌoodaitꞌeeda ajida.) 6 Ma jura Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ome chõodapꞌeda, awaraa israelitaarã kꞌĩra pia–ee pꞌaneejida ãchi aukꞌaarã peedapꞌedaa perã. Maperã mãgapachida: “Idi Israeldeepa uchiada ëreerã aba falta bɨda apachida. 7 ¿Sãga oodaima wẽraarã atadaitꞌee Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌaneedapꞌedaa ɨmɨkꞌĩraarã–itꞌee? Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite taipa juraajida tachi kꞌaurã teeda–e paitꞌee Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã apidaamaa. 8 ¿Nama wẽ–ekꞌã ajida, Israeldeepa uchiada ëreerãdepema aba Mizpadee wã–e pada?” Mãpai kꞌirãpajida Jabés Galaad pꞌuurudepema apida unuda–e paji mama chipꞌe pꞌanadakꞌãri. 9 Mama pꞌanɨde Israeldeepa uchiadapꞌedaarã  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jueces 21

217

ëreerãdepemaarã pꞌuuru tꞌɨ ̃jara wãdakꞌãri, ma ewate ma pꞌuurudepema apidaapa pꞌanauda–e paji. 10‑11 Maperã ma israelitaarã Betelde see jõnadapꞌedaa jõmaarãpa soldaorã doce mil pëijida Jabés pꞌuurudee ma pꞌuurudepemaarã jõmaarã peekꞌoode, warrarã paara mãikꞌaapa wẽraarã ɨmɨkꞌĩraarã ome kꞌãidapꞌedaarã paara. 12 Ma pꞌuurude tꞌĩudakꞌãri, ununajida awẽraarã cuatrocientos ɨmɨkꞌĩra ome waide kꞌãida–e pꞌanadapꞌedaarã. Mãgɨɨrã aneejida soldaorã kꞌãipatapꞌedaamãi Siló pꞌuurude, Canaán eujãde bɨ. 13 Mãpai israelitaarãpa ãchi eere pꞌanadapꞌedaarã ũkꞌuru pëijida jɨrɨnadamerã ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã mirunadapꞌedaa Rimón mãu–idaa bɨmãi. Mãɨrãmaa jara pëijida ãchi ome chõoda–ee pꞌaneedamerã. 14 Mãgá ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã uchia chejida. Mãpai israelitaarãpa ma awẽraarã Jabés pꞌuurudeepa aneedapꞌedaa teejida ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãmaa. Mamĩda ma awẽraarã araada–e paji ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã ɨmɨkꞌĩraarã jõmaarã–itꞌee. 15 israelitaarã kꞌĩsia pꞌua pꞌanapachida Tachi Akꞌõrepa ãchi tꞌãideepa Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã perá wẽpapida perã. 16 Mapa ãchi poro waibɨarã chipꞌedaidakꞌãri, mãgapachida: “¿Sãgá awẽraarã atadaima ajida, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã, chi waide wẽra wẽe pꞌanɨɨrã– itꞌee, ãchi ëreerãdepema wẽraarã jõmaweda peekꞌoodapꞌedaata? 17 Ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã pꞌaneedapꞌedaarã atꞌãri pꞌanapataadaipia bɨ ãchi ëreerã eujãde, maa–e pɨrã Israel eujãdeepa ãchi ëreerã wẽpadai. 18 Tai kꞌaurã ãchimaa pꞌoyaa teeda–e miakꞌãidamerã, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraadapꞌedaa perã ichita mãga ooda–e paitꞌee. Tachi Akꞌõrepa kꞌachia ooipia bɨda ajida, chi mãga oorumaa. 19 Tachia mãga jarajida mĩda, año chaa Siló pꞌuurude Tachi Akꞌõre–itꞌee fiesta waibɨa oopata. (Ma pꞌuuru Betel pꞌuuru norte eere baji; Betel Siquén wãpari o oriente eere, Leboná pꞌuuru sur eere.)” 20 Mãga pedeedapꞌeda, ma israelitaarã poro waibɨarãpa nãga jara pëijida Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãmaa: “Wãdapáde aji, Siló pꞌuurudee fiesta oopatamãi. Mirudapáde aji, ma pꞌuuru ikꞌaawa uva kꞌãi beede. 21 Mãga nɨde tau kꞌitꞌaa pꞌanéetɨ. Awẽraarã pëira chedakꞌãri Siló pꞌuurudeepa, uchíatɨ pãchi mirupatamãiipa mãikꞌaapa parã chaachaapa awẽra chɨa atátɨ pãchi eujãdee ateedaitꞌee. 22 Tꞌẽepai ma awẽraarã ɨ ̃pemaarãpa wa akꞌõreerãpa taimaa iidi cheruta pɨrã taipa ãchideerã parã juadeepa uchia atanadamerã, taipa mãgadaitꞌee: ‘Chupɨria kꞌawáatɨ. Perdonáatɨ ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa oodapꞌedaa. Jabés Galaad pꞌuuru pidaarã ome chõodakꞌãri, taipa ãra jõmaarã–itꞌee awẽraarã pꞌoyaa unuda–e paji. Ma awara parãpa jarada–e pada perã pãchi kꞌaurã ma Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãmaa tee kꞌinia pꞌanɨ, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite parãpa ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanɨ.’ ” 23 Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãpa ma israelitaarã poro waibɨarã pedee ũridakꞌãri, ijãajida. Ãchi chaachaa awẽra pëiradapꞌedaarãdepema  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



218

Jueces 21

aba chɨa atajida mãikꞌaapa ãchi eujãdee ateejida ãchi wẽra papidaitꞌee. Maapꞌeda ãchi ëreerã eujãde pꞌuuru chiwidi oo atajida aɨde pꞌanapataadaitꞌee. 24 Ma fiesta oodapꞌeda, awaraa israelitaarã ichiaba wãjida ãchi ëreerã eujã chaachaa mãikꞌaapa mama ãchi te pidaarã ome pꞌaneejida. 25 Maapai Israel eujãde rey atꞌãri wẽ–e paji. Maperã eperã chaachaa ãchia oo kꞌiniata oopachida.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Rut

Moabdepema wẽra Rut bapariida Introducción

Na libro pꞌãdakꞌãri, audú jura paraaji. Mãga paraaji mĩda, Tachi Akꞌõrepa ne– inaa pi–ia ooji israelitaarãmaa. Maapai eujã chaachaa poro waibɨarãpa kꞌachia iru pꞌanapachida eperãarã ãchi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa. Na libro leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee wẽra Moabdepema tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Rut, chi ɨmɨkꞌĩra piupꞌeda, chi pꞌãkꞌõre ome nipada Judá eujãdee. Ma wẽra mãgá wãji, ichi pꞌãkꞌõre pꞌuuru Belendepema–e paji mĩda. Waawee baji mĩda ichi eujãdeepa uchiaitꞌee, wãji ichi pꞌãkꞌõre kꞌinia iru bada perã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãada perã. Mama bɨde eperã Belendepema ome miakꞌãiji, mãgɨ ́ eperã ëreerã pada perã chi ɨmɨkꞌĩra piuda ome. Iru ome mãgá miakꞌãiji, oo kꞌinia bada perã ma eujãdepemaarã oopatapꞌedaakꞌa ãchi pꞌẽtrãarã ome. Tachi Akꞌõre pedee pia estudiapataarãpa jara pꞌanɨ mãgɨ ́ wẽradeepa Rey David uchiaji. Ichiaba jara pꞌanɨ ma wẽradeepa uchiaji tachi kꞌaripapari, Jesús. Tachia pi–ia kꞌĩsia pꞌaneedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã jõmaarã kꞌinia iru bapari, wãara tꞌãripa irude ijãadakꞌãri. Mãga paji ma wẽra ome. Awaraa eujãdepema paji mĩda, Tachi Akꞌõrepa iru jɨrɨtꞌeraji irudeepa uchiamerã eperãarã jõmaweda kꞌaripapari.

1

Belendepema eperã Moab eujãde banada

1‑2   Chonaarãweda,

Tachi Akꞌõrepa poro waibɨa bɨda jua ekꞌari israelitaarã pꞌanapataadakꞌãri, ãchi eujãde jarrajara paraaji. Maperã Judá eujãdepema Elimélec uchiaji Belén pꞌuurudeepa mãikꞌaapa Moab eujãdee wãji. Ichi ome ateeji chi wẽra Noemí mãikꞌaapa chi warrarã omeeweda. Ãra tꞌɨ ̃jarapachida Majlón mãikꞌaapa Quilión. Ãra jõmaweda efrateorã a paji. Moab eujãde panadakꞌãri, mama pꞌaneejida. a 1.1‑2 Maapai Judadeepa uchiadapꞌedaarã Belén pꞌuurude pꞌanapatapꞌedaarã ũkꞌuru tꞌɨ ̃jarapachida efrateorã.



219 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



220

Rut 1

3  Mamĩda

mama pꞌanɨde Noemí ɨmɨkꞌĩra, Elimélec jai–idaaji. Mãgá Noemí warrarã omé ome beeji. 4 Ma warrarã kꞌũtrãa pꞌaneedakꞌãri, Moab eujãdepema wẽraarã ome miakꞌãijida. Aba tꞌɨ ̃jarapachida Orfa; chi apema Rut. Mamĩda mama pꞌanɨde diez año wãyaakꞌãri, 5 Majlón, Quilión ome jai–idaajida. Mãgá Noemí ituaba beeji; ɨmɨkꞌĩra wẽe, warra jida wẽe.  



Noemí Rut ome Belén pꞌuurudee wãdapꞌedaa

6  Ewari

aba Noemipa ũriji Tachi Akꞌõrepa Israel eujãde pꞌanapatapꞌedaarã chupɨria kꞌawaada mãikꞌaapa ma jarrajara jõpida. Mama chikꞌo waya paraada perã, Noemí chi ãiguurã ome acomoraajida Judá eujãdee wãdaitꞌee. 7 Uchiaji ichi bapariidamãiipa chi ãiguurã ome mãikꞌaapa wãjida Judá eujãdee wãpari ode. 8 Mãgá ode wãdade Noemipa ãramaa mãgaji: —Ãpɨtee wãt́ ɨ pãchi naweerã temaa. Mɨa ɨtꞌaa iidiitꞌee Tachi Akꞌõrepa parã pia akꞌɨ bapariimerã parãpa oopatapꞌedaakꞌa mɨ warra jai– idaadapꞌedaarã ome mãikꞌaapa mɨ ome. 9 Ichiaba irumaa iidiitꞌeeda aji, parã waya miakꞌãipimerã mãikꞌaapa o–ĩa pꞌanapimerã. Mãga jarapꞌeda, Noemipa ãra kꞌĩra ɨ ̃ji mãikꞌaapa despediiji. Mãpai ãra jẽedachida 10 mãikꞌaapa golpe mãgajida: —¡Pɨ eujãdee pɨ ome aukꞌa wã kꞌinia pꞌanɨda! ajida. 11 Mãpai Noemipa pꞌanauji: —¡Kꞌaurã, pãchi temaa wãt́ ɨ! ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ ome wãdaitꞌeema? ¿Mɨa waa warra tꞌoikꞌã parã ome miakꞌãidamerã? 12 ¡Kꞌaurã, pãchi temaa wãt́ ɨ! Mɨ audú chõtrãa kꞌɨrɨ waya miakꞌãiitꞌee. Mɨa mãga ooipia bada paara, idiweda miakꞌãikꞌaji mãikꞌaapa warra tꞌoda paara 13 ¿parãpa nɨkꞌajidakꞌã ma warrarã kꞌũtrãa parutamaa parã ome miakꞌãidamerã? ¿Mãga ooda paara, parã miakꞌãida–ee pꞌaneekꞌajidakꞌã? Mɨa mãga kꞌinia–epɨ. Tachi Akꞌõrepa mɨ miapi iru bɨ. Mɨa kꞌinia–e bɨ parã miadamerã mɨ mia nɨ ̃bɨkꞌa. 14 Mãga ũridakꞌãri, waya golpe jẽedachida. Maapꞌeda Orfapa chi pꞌãkꞌõre kꞌĩra ɨ ̃ji mãikꞌaapa ãpɨtee wãji. Mamĩda Rut atꞌãri Noemí ome beeji. 15 Mãpai Noemipa Rutmaa mãgaji: —Akꞌɨ ́ji. Pɨ ãyore wãruda aji, ichi aukꞌaarã pꞌanapatamaa mãikꞌaapa ãchi akꞌõre waibɨa apataarãmaa. Iru ome wãpáde aji. 16 Mãpai Rutpa pꞌanauji: —¡Waa jaranáaji mɨ ãpɨtee wãmerã mãikꞌaapa pɨ atabëimerã! Pɨ wãrumaa mɨ jida aukꞌa wãitꞌee. Pɨ banarumaa mɨ jida aukꞌa banaitꞌee. Pɨ aukꞌaarã mɨchi aukꞌaarã paitꞌee mãikꞌaapa pɨ Akꞌõre Waibɨa aukꞌa mɨ Akꞌõre Waibɨa paitꞌee. 17 Pɨ jai–idaarumãi mɨ jida aukꞌa jai–idaaitꞌee. Mama mɨ ɨadaitꞌee. ¡Mɨ piu–emaa pɨ ikꞌaawaapa ãyaa wã–e. Pɨ ikꞌaawaapa wãru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mɨmaa ne–inaa kꞌachia ooipia bɨda! aji.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Rut 1​, ​2

221

18  Noemipa

unukꞌãri Rut wãara wã kꞌinia bɨ, ichiakꞌau bɨji ichi ome wãmerã. 19 Mãgá wãjida Judá eujãdee. Belén pꞌuurude panadakꞌãri, pꞌuuru pidaarãpa akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa wẽraarãpa iidi para beeji: —¿Na Noemi–ekꞌã? ajida. 20 Mãpai Noemipa pꞌanauji: —Mɨmaa waa Noemí anáatɨ. Ma kꞌãyaara tꞌɨ ̃jarapatáatɨ Mara, b Tachi Akꞌõrepa mɨ tꞌãri ãriipida perã. 21 Mɨ namãikꞌaapa uchiakꞌãri, ɨmɨkꞌĩra mãikꞌaapa warrarã iru baji. Mamĩda ɨ ̃rá mɨ tuu cheru Tachi Akꞌõrepa mãga kꞌinia bairã. ¿Sãapꞌeda mɨmaa Noemí c a pꞌanɨma aji, Tachi Akꞌõrepa mɨ nãga chupɨria iru bɨ? 22 Mãgá paji Noemí Moab eujãdeepa cheda chi Moabdepema ãigu Rut ome. Belén pꞌuurude panadakꞌãri, ma eujãdepemaarãpa cebada d ewamaa pꞌanajida.  







2

1   Mama

Rut Booz eujãde mimiada

Noemí ɨmɨkꞌĩra Elimélec ëreerãdepema bapachi. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Booz. Mãgɨ ́ eperã pꞌaratꞌara bapachi mãikꞌaapa ichi aukꞌaarãpa iru tꞌo pꞌanapachida. 2 Ewari aba Rutpa Noemimaa mãgaji: —Mɨ ne–uu paraamaa wãpíji. Mãgá mɨa netꞌa tau ewapataarãmaa chupɨria iidii ãrapa netꞌa tau ewadapꞌedaadepema beeda mɨmaa pꞌepidamerã.  (Levítico 19.9‑10) Apida mɨ ome tꞌãri pia bɨ pɨrã, mɨmaa pꞌepiyada aji. Mãpai Noemipa mãgaji: —Kꞌau, wãpáde aji. 3 Mãgá Rut Belén pꞌuurudeepa taawaa wãji cebada ewa pꞌanadapꞌedaamaa. Mama chi ewa pꞌanadapꞌedaarãmaa chupɨria iidipꞌeda, ãra tꞌẽe cebada beeda pꞌemaa beeji. Poro pia ma eujã Elimélec ëreerãdepema Booz eujã paji. 4 Mãga bɨde Booz Belén pꞌuurudeepa pacheji mãikꞌaapa ma cebada ewa pꞌanadapꞌedaarãmaa mãgaji: —¡Tachi Akꞌõrepa parã pia akꞌɨ bapáde! aji. Ãrapa pꞌanaujida: —¡Tachi Akꞌõrepa pɨ jida pia akꞌɨ bapáde! ajida. 5 Maapꞌeda Boozpa ma cebada ewa pꞌanadapꞌedaarã poro waibɨamaa iidiji: —Jã awẽra cebada beeda pꞌemaa bɨ, ¿kꞌai ëreerãdepemama? aji.  







b 1.20 Hebreo pedeede Mara jara kꞌinia bɨ tꞌãri ãrii. c 1.21 Hebreo pedeede Noemí jara kꞌinia bɨ tꞌãri o–ĩa. d 1.22 Cebada trigokꞌa bɨ. Ma netꞌa taudee harina oopata. Ichiaba cebada tau chuupata arrosa chuudakꞌa beemerã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



222

Rut 2

6  Chi

poro waibɨapa pꞌanauji: —Jã wẽra Moab eujãdepema. Moab eujãdeepa cheji Noemí ome. 7 Mɨmaa chupɨria iidiji cebada ewapataarã tꞌẽe wãpimerã chi beeda pꞌeitꞌee. Tapꞌewedakꞌaapa mimiamaa bɨda aji, makꞌɨara ɨ ̃i–ee. Ɨr̃ apaita teedaa ɨ ̃ide chejida aji. 8 Mãpai Boozpa Rutmaa mãgaji: —Wẽra, ũríji. Namãikꞌaapa awaraarã eujãdee wãnáaji netꞌa tau pꞌede. Wẽraarã mɨ–itꞌee mimiapataarã ome wãj́ i 9 mãikꞌaapa ãra cebada ewapataarã tꞌẽe wãrutamaa aukꞌa wãj́ i. Ma cebada ewapataarãmaa mɨa jaraji pɨ ichiakꞌau bɨdamerã. Pɨ opisiadaikꞌãri, mɨ mimiapataarãpa chokꞌo ipurudapꞌedaadepema pania tonapáde aji. 10 Mãga ũrikꞌãri, Rut Booz kꞌĩrapite bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa irumaa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨ mɨ ome audú tꞌãri pia bɨma aji, mɨ namapema–ee bɨta? 11 Boozpa pꞌanauji: —Eperãarãpa mɨmaa nepɨrɨjida pɨa pɨchi pꞌãkꞌõre pia akꞌɨ bapari pɨ ɨmɨkꞌĩra jai–idaadadeepa. Ichiaba nepɨrɨjida ma kꞌaurepa pɨchi akꞌõreerã mãikꞌaapa pɨchi eujã atabëida mãikꞌaapa na eperãarã pɨa kꞌawa–e bɨ tꞌãide ba cheda. 12 ¡Pɨa mãga ooda pari mɨa Tachi Akꞌõremaa iidi bɨ irua pɨ pia akꞌɨ bapariimerã! ¡Iidi bɨda aji, iru, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa pɨ kꞌaripamerã pɨa irumaa kꞌaripa iidida perã! 13 Mãpai Rutpa mãgaji: —Señor, pɨ audú tꞌãri pia bɨ mɨ ome, mɨ pɨ mimiapari–e mĩda. Pɨa pedee pia jarada kꞌaurepa mɨ tꞌãri o–ĩa beeruda aji. 14 Nekꞌopata hora pakꞌãri, Boozpa Rutmaa mãgaji: —Nama pan vinode sã atapꞌeda, kꞌóji. Rut su–akꞌɨ beeji cebada ewapataarã ikꞌaawa. Mãpai Boozpa irumaa teeji cebada paada kꞌomerã. Bi jãwaarumaa kꞌoji mĩda, atꞌãri beeji. 15 Tꞌẽepai Rut waya wãkꞌãri cebada baaida pꞌede, Boozpa ichi mimiapataarãmaa mãgaji: —Jã wẽra ichiakꞌau bɨdapáde aji, irua cebada waibɨa pꞌemerã. Kꞌõrajɨ ̃ma pꞌe bɨmãi paara pꞌepítɨ, ɨtrɨada–ee. 16 Ma kꞌãyaara parãpa cebada tꞌɨapꞌe wãdakꞌãri, chi kꞌɨmɨ chakꞌeerã ũkꞌuru baaipidapáde aji, irua pꞌemerã. ¡Apidaapa iru ɨtrɨanaadapáde! aji. 17 Kꞌewara parumaa Booz eujãde Rutpa ma cebada beeda pꞌeji. Maapꞌeda ichia ma cebada tau chi kꞌɨmɨ chakꞌeerãdeepa jonakꞌãri mãikꞌaapa chi e chakꞌeerã epꞌakꞌãri, veinte kilos apꞌeda waa uchiaji. 18 Rutpa ma cebada pꞌuurudee ateeji mãikꞌaapa chi pꞌãkꞌõremaa akꞌɨpiji. Ma awara Boozpa chikꞌo teedadepema beeda ẽtꞌa ataji Noemimaa teeitꞌee. 19 Mãpai Noemipa iidiji: —¿Idi sãma netꞌa tau pꞌemaa bajima? aji. ¿Sãma mimia bajima? Waibɨa pꞌeji. ¡Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨ baipia bɨda aji, chi eperã pɨ nãgá kꞌaripada!  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Rut 2​, ​3

223

Mãpai Rutpa Noemimaa ichi pꞌasada nepɨrɨji: —Mɨ mimia bada eujã chipari tꞌɨ ̃jarapata Booz. Iruata mɨ kꞌaripajida aji. 20 Mãpai Noemipa chi ãigumaa mãgaji: —¡Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨ baipia bɨ! Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari tachi ome mãikꞌaapa tachi ɨmɨkꞌĩraarã jai–idaadapꞌedaarã ome. Ma eperã mɨ ɨmɨkꞌĩra pada jai–idaada ome ëreerã. Mapa irua tachi pia akꞌɨ baipia bɨ. 21 Mãpai Rutpa mãgaji: —Irua jarajida aji, mɨ mimiamaa beemerã ichi mimiapataarã ome cebada ewa auparutamaa. 22 Mãpai Noemipa pꞌanauji: —Kꞌau, pia bɨ pɨ mama wẽraarã iru–itꞌee mimiapataarã ome mimiamerã. Mama apidaapa pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooda–e. Mapa awara ãyaa wãnaapáde aji. 23 Mãgá Rut Booz eujãde mimiamaa beeji wẽraarã Booz–itꞌee mimiapataarã ome. Mama mimiaji cebada maapꞌeda trigo ewa auparutamaa. Rut mãgá mimiamaa bɨ misa, Noemí ome bapachi.  







3

Boozpa Rutmaa jarada

1   Ewari

aba Rut pꞌãkꞌõre Noemipa mãgaji: —Kꞌau, mɨa pɨ–itꞌee ɨmɨkꞌĩra jɨrɨteeipia bɨ, mãgá pɨ tꞌãri o–ĩa bapariimerã. 2 ¿Pɨ ome mimiapataarã, ma wẽraarã chipari, Booz tachi ɨmɨkꞌĩraarã jai–idaadapꞌedaarã ome ëreerã–ekꞌã? Mɨa jararu pia ũríji. Idi pꞌãrikꞌua iru pꞌuurudeepa awara ãi wãitꞌee cebada tau chi kꞌɨmɨ chakꞌeerãdeepa jõnade mãikꞌaapa chi e epꞌade. 3 Mapa pɨa nãga ooipia bɨ. Kꞌuipꞌeda, kꞌera pꞌuruipia bɨ mãikꞌaapa pꞌaru pi–iara bɨ jɨ ̃ipia bɨ. Maapꞌeda wãipia bɨ Booz mimiamaa bɨmaa. Mamĩda unupiikꞌaraa bɨ, iru nekꞌoi naaweda mãikꞌaapa ne–inaa toi naaweda. 4 Iru kꞌãide wãkꞌãri, pia akꞌɨ ́ji sãma kꞌãiru. Mãpai iru jẽra beekꞌãri, iru poroba jira atapꞌeda, jẽra beepáde aji. Mãpai irua jarai pɨa kꞌãata ooipia bɨ. 5 Rutpa pꞌanauji: —Jõmaweda pɨa jara bɨkꞌa ooitꞌeeda aji. 6 Maapꞌeda Rut wãji pꞌuurudeepa taawaa mãikꞌaapa jõma ooji chi pꞌãkꞌõrepa jaradakꞌa. 7 Mãga bɨde Booz nekꞌopꞌeda mãikꞌaapa ne–inaa topꞌeda, tꞌãri o–ĩ–ĩa beeji. Maapꞌeda netꞌa tau pëi nɨ ̃badamãi jẽra banaji. Tꞌẽepai Rut juajĩa wãpꞌeda, Booz poroba jira atapꞌeda, mama jẽra beeji. 8 Esapɨte Booz ɨ ̃rɨmadachi mãikꞌaapa tꞌerabaikꞌãri waya kꞌãiitꞌee, pꞌera pɨkꞌadachi wẽra unu atada perã ichi bɨɨrɨ ikꞌaawa. Mapa mãgaji: 9 —¿Pɨ, kꞌaima? aji. Rutpa pꞌanauji:  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



224

Rut 3​, ​4

—Mɨ Rut, pɨ mimiapari. Pɨ mɨ chãure pada ëreerã. Mapa pɨchi pꞌarupa mɨ poro bɨ ́ji, mɨa kꞌinia bairã pɨa mɨ akꞌɨ bapariimerã. e 10 Mãpai Boozpa mãgaji: —¡Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨ bendiciamerã! Pɨa nãga ookꞌãri, akꞌɨpimaa bɨ wãara pɨ ɨmɨkꞌĩra piuda kꞌinia iru bada. Mɨ kꞌãyaara eperã kꞌũtrãara jɨrɨkꞌaji, pꞌaratꞌara bɨ maa–e pɨrã pꞌaratꞌa wẽe bɨ. Mamĩda mãga oo–e paji. 11 Waaweenáaji. Mɨ pꞌuurudepemaarã jõmaarãpa kꞌawa pꞌanɨ pɨ wẽra tꞌãri pia bapari. Mapa mɨa ooitꞌee pɨa kꞌinia bɨkꞌa. 12 Mamĩda naapɨara mɨa pɨmaa ne– inaa jaraitꞌee. Wãara mɨ pɨ chãure pada Elimélec ëreerã mĩda, awaraa ëreerã mɨ kꞌãyaara kꞌaitꞌaara paraa. 13 Idi pꞌãrikꞌua nama béeji. Nu mɨ wãitꞌee ma eperã ome pedeede. Irua oo kꞌinia bɨ pɨrã Tachi Akꞌõre ũraade jara bɨkꞌa oomerã chi ëreerã pari; pia jaraitꞌeera pɨ ome miakꞌãi kꞌinia bɨ pɨrã, mãgara mãga ooipia bɨ. Mamĩda irua mãga oo kꞌinia–e pɨrã, Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bapari kꞌĩrapite ̃ kꞌãipáde aji, ɨ ̃daaru misa. mɨa juraa bɨ mɨta pɨ ome miakꞌãiitꞌee. Ɨrá 14 Rut mama kꞌãi beeji Booz bɨɨrɨ ikꞌaawa. Aɨ norema taujaaweda pꞌirabaiji wãitꞌee, aɨ naaweda Boozpa jarada perã: “Apidaapa kꞌawadaikꞌaraa bɨda aji, wẽra nama kꞌãi bada.” 15 Rut wãitꞌee pakꞌãri, Boozpa mãgaji: —Pɨchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru ẽra atapꞌeda, ewatꞌɨpáde aji. Rutpa ma pꞌaru ewatꞌɨkꞌãri, aɨde Boozpa cebada tau veinte kilos pꞌe bɨji mãikꞌaapa kꞌaripaji Rutpa ãpꞌa ateemerã. Mãgá Rut pꞌuurudee wãji. 16 Temaa panakꞌãri, Noemipa iidiji: —Kꞌau, ¿sãga wãjima? aji. Mãpai Rutpa nepɨrɨji Boozpa ichimaa pia ooda. 17 Ma awara mãgaji: —Mɨmaa na cebada waibɨa teeji mãikꞌaapa mãgaji: “Pɨ pꞌãkꞌõremaa chikꞌo wẽe wãnaapáde” aji. 18 Mãpai Noemipa mãgaji: —Ɨr̃ á nɨdáma kꞌawaadaitꞌee sãga uchiai. Iru ɨ ̃i–e paitꞌee ma ëreerã kꞌaitꞌaara bɨ ome pedee–emaa.  

















4

1   Ma

Rut Booz ome miakꞌãida

ewateweda Booz wãji pꞌuurude tꞌĩupatamaa mãikꞌaapa su–akꞌɨ beeji eperãarã nepɨra iru pꞌanadakꞌãri chipꞌepatapꞌedaamãi. Taarã–e nɨde ma ëreerã kꞌaitꞌaara bada Boozpa jara bada wãyaa wãji. Mãpai Boozpa mãgaji: —Kꞌõpꞌãyo, mɨ ikꞌaawa su–akꞌɨ ba chepáde aji. Ma eperã Booz ikꞌaawa su–akꞌɨ banaji. 2 Mãpai Boozpa tꞌɨ ̃ pëiji pꞌuuru pidaarã poro waibɨarã diez mãikꞌaapa ãramaa mãgaji:  

e 3.9 Mãga jarakꞌãri, Rutpa jara baji Booz ichi ome miakꞌãimerã. Mamĩda ma pꞌãrikꞌua miakꞌãi pꞌanɨɨrãkꞌa kꞌãida–e paji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Rut 4

225

—Su–akꞌɨ pꞌanéetɨ. Ãra su–akꞌɨ pꞌaneedakꞌãri, 3 Boozpa chi ëreerãmaa mãgaji: —Noemí Moab eujãdeepa cheji. Irua chi ɨmɨkꞌĩra pada Elimélec, tachi ëreerã eujã netotꞌaa kꞌinia bɨ. 4 Mɨa pɨmaa mãga kꞌawapi kꞌinia bɨ, pɨ Elimélec ëreerãdepema kꞌaitꞌaara bairã. Pɨa ma eujã neto atai, pɨta jõmaarã kꞌãyaara chi ëreerã kꞌaitꞌaara bairã. Mamĩda neto ata kꞌinia–e bɨ pɨrã, mɨa neto atai. Mapa neto ata kꞌinia bɨ pɨrã, jarapáde aji, na poro waibɨarã kꞌĩrapite mãikꞌaapa awaraa pꞌuuru pidaarã kꞌĩrapite. Ma ëreerãdepema kꞌaitꞌaara badapa pꞌanauji: —Neto ataitꞌeepɨ. 5 Mãpai Boozpa mãgaji: —Chi Noemí juakꞌaawa ma eujã neto atarupa aukꞌa Moab eujãdepema pꞌẽtrãa Rut ataipia bɨ mãikꞌaapa iru ome miakꞌãiipia bɨda aji, ma eujã ichi ɨmɨkꞌĩra piuda tꞌɨ ̃de beemerã. 6 Mãga ũrikꞌãri, ma ëreerãdepema kꞌaitꞌaara badapa mãgaji: —Mãgara mɨa ma eujã pꞌoyaa neto ata–eda aji, mɨchi tꞌɨ ̃de eujã wẽe beeitꞌee perã. Pɨa neto ata kꞌinia bɨ pɨrã, neto atáji. Ma eujã mɨa jitaipia bada pɨmaa teeyada aji. 7 Maapai israelitaarãpa nãga oopachida abaapa ichi eerepema netꞌaa awaraamaa teekꞌãri. Chi eperã ichi eerepema netꞌaa tee bɨpa ichi chancla aba ẽrapꞌeda, apemamaa teepachi. 8 Maperã ma ëreerãdepema kꞌaitꞌaara badapa ichi chancla ẽra atapꞌeda, jõmaarã taide Boozmaa teeji mãikꞌaapa mãgaji: —Pɨa ma eujã neto atapáde aji. 9 Mãpai Boozpa nãga jaraji ma poro waibɨarãmaa mãikꞌaapa awaraa arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Parãpa iru pedee ũrijida. Idi mɨa Noemí juakꞌaawa eujã neto ataru Elimélec, Quilión mãikꞌaapa Majlonpa bëidapꞌedaa. 10 Ichiaba mɨa parãmaa jara bɨ mɨa Moabdepema pꞌẽtrãa Rut ataitꞌee mɨchi wẽra papiitꞌee. Mãgá ma eujã iru ɨmɨkꞌĩra piuda Majlón tꞌɨ ̃de beeitꞌee mãikꞌaapa nama iru tꞌoda pꞌuurude iru tꞌɨ ̃ kꞌĩra atuada–ee pꞌanadaitꞌee. Parãpa na pedee jõma ũrijidada aji. 11 Mãpai ma poro waibɨarãpa awaraa arii pꞌanadapꞌedaarã ome pꞌanaujida: —Mãgada ajida, pɨa jaradakꞌa. Kꞌinia pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa ma wẽra pia oomerã irua Jacob wẽraarã Raquel, Lea ome pia oodakꞌa, tachi israelitaarã chokꞌara ãradeepa uchiapikꞌãri. Ichiaba kꞌinia pꞌanɨ pɨ efrateorã ëreerãdepema eperã waibɨa pamerã mãikꞌaapa Belén pꞌuuru pidaarãpa pɨ tꞌo pꞌanadamerã. 12 Kꞌinia pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa warrarã chokꞌara pɨmaa oopimerã ma wẽra ome, mãgá pɨdeepa chokꞌara uchiadamerã, Tamarpa Judá ome ooda warra Faredeepa uchiadapꞌedaakꞌa.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



226

Rut 4

13  Ma

tꞌẽepai Booz, Rut ome miakꞌãiji. Araa padakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa biakꞌoopiji. Mãgá ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. 14 Belén pꞌuurudepema wẽraarãpa mãga kꞌawaadakꞌãri, Noemimaa mãgajida: —¡Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara tꞌãri piara bapari! ¡Irua pɨ pia oomaa bɨ ãichakꞌe teeda perã pɨa akꞌɨpariimerã! ¡Kꞌinia pꞌanɨ ma warra chai waibɨa pamerã israelitaarã tꞌãide! 15 Iru kꞌaurepa pɨ tꞌãri o–ĩa bapariitꞌee, chõtrãa bɨ mĩda. Audupɨara tꞌãri o–ĩa bapariitꞌee iru uchiada perã pɨ ãigu kꞌinia iru bɨdeepa. Irua pɨ kꞌiniara iru bɨ pɨa warra siete kꞌinia iru bai kꞌãyaara. 16 Noemipa ma warra chai ichi warrakꞌa wari ataji. 17 Mapa wẽraarãpa mãgapachida: —¡Noemipa warra iru bɨda! ajida. Ma warra tꞌɨ ̃ bɨjida Obed. Mãgɨdeepa uchiaji Isaí. f Isaí rey David akꞌõre paji.  







18  Judá

Nãgɨ ́ chonaarãdeepa rey David uchiada

warra Faredeepa nãgɨɨrã uchiajida: Fares warra Jezrón paji. 19 Jezrón warra Ram paji. Ram warra Aminadab paji. 20 Aminadab warra Naasón paji. Naasón warra Salmón paji. 21 Salmón warra Booz paji. Booz warra Obed paji. 22 Obed warra Isaí paji. Isaí warra David paji.  





f 4.17 Mãgɨ ́ eperã



ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Jesé.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel

Samuel mãikꞌaapa Saúl bapata Introducción

Na libro leedakꞌãri, kꞌawadai israelitaarã ome pꞌasada charraarã jua ekꞌari pꞌanadakꞌãri. Na librode jara bɨ chi naapema Tachi Akꞌõre pedee jarapari tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Samuel tꞌoda israelitaarã tꞌãide. Naapɨara leedakꞌãri, kꞌawadai Tachi Akꞌõrepa eperã aba jɨrɨtꞌerada israelitaarã, pia jaraitꞌeera, ichi pꞌuuru pidaarã rey pamerã. Mãgɨ ́ eperã tꞌɨ ̃jarapachida Saúl. Iru jɨrɨtꞌeraji ichi pedee jarapari Samuel kꞌapꞌɨa. Na libro pi–ia leedakꞌãri, audú unudaitꞌee eperãarã tꞌɨ ̃ õpee: Saúl, Samuel mãikꞌaapa David. Chi naapema capítulo sietede kꞌawadai kꞌairã paji Samuel ëreerã; sãgá iru tꞌoda mãikꞌaapa ichi mimia oopariida israelitaarã tꞌãide. Saúl rey beedakꞌãriipa, ichia ooda jõmaweda unudai capítulo ochodeepa quince parumaa. Tꞌẽepai unudai Saúl rey bɨde ichia ne–inaa kꞌachia ooda, David kꞌĩra unuamaa iru beekꞌãri, ichi kꞌãyaara waibɨara pai jĩakꞌaapa. Ma kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌeraji David, rey beemerã iru pari. Capítulo dieciseideepa treinta parumaa jara bɨ Saulpa David jɨrɨda peetꞌaaitꞌee. Ma tꞌẽepai capítulo treinta y unode jara bɨ sãgá Saúl ichi warrarã ome piudapꞌedaa filisteorã ome chõo jõnɨde. Na librode pi–ia kꞌĩsia pꞌaneedakꞌãri, tachia kꞌawadai Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨ eperãarãpa oodamerã irua jara bɨkꞌa. Mãga oodakꞌãri, irua ma pꞌuuru pidaarã bendiciapari. Mamĩda pꞌuuru pidaarãpa irua jara bɨkꞌa ooda–e pakꞌãri, irua ãramaa ne–inaa kꞌachia oopari.

1

Elcaná ichideerã ome

1   Efraín a

eujã ee jẽra bɨdepema Ramatayin pꞌuurude Zufdeepa uchiadapꞌedaarã pꞌanapachida. Irudeepa uchiada ɨmɨkꞌĩra aba tꞌɨ ̃jarapachida Elcaná. Elcaná akꞌõre Jeroán paji. Jeroán akꞌõre Eliú paji. Eliú akꞌõre Tohu paji. Tohu akꞌõre Zuf paji. Ãra jõmaweda Efraín ëreerãdepema paji. 2 Elcanapa wẽra omé iru baji. Aba tꞌɨ ̃jarapachida Ana;  

a 1.1 Tachi



Akꞌõrepa ma eujã Efraín ëreerãmaa teeda perã, Efraín eujã apachida.

227 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



228

1 Samuel 1

chi apema Penina. Peninapa warra tꞌopachi. Mamĩda Anapa warra tꞌokꞌaa paji. 3 Año chaa Elcaná ichi pꞌuurudeepa uchiapachi Siló pꞌuurudee wãitꞌee Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de mãikꞌaapa iru–itꞌee ne–animalaarã paapide. Maapai Silode Elí mãikꞌaapa chi warrarã Ofni, Finés ome Tachi Akꞌõre pꞌaareerã paji. 4 Elcanapa ne–animalaarã peepꞌeda, Tachi Akꞌõre– itꞌee paapikꞌãri, Penina eerepema mãikꞌaapa chi warrarãmaa, kꞌaurãmaa chi chiara ũkꞌuru teepachi. 5 Mamĩda chi pipɨara bada Anamaa teepachi, iru audú kꞌinia iru bada perã, Tachi Akꞌõrepa irumaa warra tꞌopikꞌaa paji mĩda. 6 Peninapa unukꞌãri chi ɨmɨkꞌĩrapa Ana audú kꞌinia iru bɨ, Ana oo iru beepachi kꞌĩsia paraa beemerã, Tachi Akꞌõrepa warra tꞌopikꞌaa pada perã. 7 Año chaa Tachi Akꞌõre temaa wãdakꞌãri, Peninapa Ana mãgá oo iru beepachi. Maperã Ana jẽepachi mãikꞌaapa nekꞌokꞌaa paji. 8 Chi ɨmɨkꞌĩra Elcanapa mãga unukꞌãri, iidipachi: “Ana, ¿sãapꞌeda jẽe nɨ ̃bɨma? apachi. ¿Sãapꞌeda kꞌĩra pia–ee nɨ ̃bɨma mãikꞌaapa nekꞌo–ee nɨ ̃bɨma? ¿Pɨ–itꞌee mɨ piara bɨ–ekꞌã apachi, warrarã diez kꞌãyaara?”  











9 Ewari

Anapa ɨtꞌaa iidida

aba Siló pꞌuurude pꞌanɨde, nekꞌodapꞌeda mãikꞌaapa ne–inaa todapꞌeda, Ana bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa wãji Tachi Akꞌõre tedee. Pꞌaare Elí mama su–akꞌɨ baji Tachi Akꞌõre tedepema puerta kꞌaitꞌa. 10 Ana tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨde mãikꞌaapa jẽe nɨ ̃bɨde Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji 11 mãikꞌaapa nãga ooitꞌeeda aji: “Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨ pɨ mimiapari. Pɨa mɨ akꞌɨpꞌeda, chupɨria kꞌawaaru pɨrã mãikꞌaapa mɨmaa warra tꞌopiru pɨrã, mɨa pɨ–itꞌee mãgɨ ́ warra awara bɨitꞌee pɨ tede mimia bapariimerã. Akꞌɨpiitꞌee mɨa wãara mãga ooitꞌee, ma warra puda tꞌɨɨkꞌaa paitꞌeeda” aji. 12 Ana taarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bada perã Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, Elipa akꞌɨji iru itꞌaimaa kꞌawaitꞌee pedeemaata bɨ wa mãga–e. 13 Mamĩda Anapa ichi tꞌãridepai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa baji. Mapa chi itꞌai aupai mimikꞌa baji mĩda, Elipa iru pedee ũrikꞌaa paji. Maperã Elipa kꞌĩsiaji itꞌúapata piu bɨ. 14 Mãpai nãga jaraji: —¿Sãapaita pɨ itꞌuapa piu–ee baitꞌeema? aji. ¡Waa vino tonaapáde! aji. 15 Anapa pꞌanauji: —Mãga–epɨ. Mɨa vino maa–e pɨrã awaraa itꞌua asia to–e bɨ. Jĩpꞌa kꞌĩsia paraa nɨ ̃bɨ. Mapa mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ Tachi Akꞌõremaa jaramaa bɨ. 16 Mɨ pɨ mimiapari. Kꞌĩsianáaji mɨ wẽra kꞌachia. Mɨ taarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bajida aji, audú kꞌĩsia nɨ ̃bairã mãikꞌaapa audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bairã. 17 Mãpai Elipa mãgaji: —Mãgara kꞌãiwee wãpáde aji. Mɨa kꞌinia bɨda aji, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa pɨa chupɨria iididakꞌa oomerã. 18 Anapa pꞌanauji:  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 1​, ​2

229

—Mɨa kꞌinia bɨda aji, pɨa mɨ, pɨ mimiapari ichita mãgá pia akꞌɨ bamerã. Ma tꞌẽepai Ana ãpɨtee cheji ichi badamaa mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa nekꞌoji. Maadakꞌãriipa waa kꞌĩra pia–ee bakꞌaa paji. 19 Aɨ norema tapꞌedaweda Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de wãdapꞌeda, ãpɨtee chejida ãchi temaa Ramade. Ma tꞌẽepai Elcaná waya chi wẽra Ana ome araa kꞌãiji. Tachi Akꞌõrepa Ana chupɨria kꞌawaaji. 20 Mãgá Ana biakꞌoo beeji. Chi ewarimaa pakꞌãri, ɨmɨkꞌĩra warra tꞌo ataji mãikꞌaapa mãgaji: “Iru tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Samuel, b mɨa Tachi Akꞌõremaa iru iidida perã.”  



Anapa Samuel Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨda

21 Ma

tꞌẽepai Elcaná ichideerã ome waya Siló pꞌuurudee wãji ichia ooitꞌeeda adakꞌa oode, mãikꞌaapa ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paapide ichia año chaa paapipariidakꞌa. 22 Mamĩda Ana wã–e paji, aɨ naaweda chi ɨmɨkꞌĩramaa nãga jarada perã: —Mɨ wã–eda aji, warra ju amaa–emaa. Ju amaakꞌãrita, mɨa teenaitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨitꞌee, mama iru tede bapariimerã. 23 Chi ɨmɨkꞌĩra Elcanapa pꞌanauji: —Pɨa kꞌĩsia bɨkꞌa oopáde aji. Béeji warra ju amaaru misa. Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌaripamerã mãgá oomerã pɨa irumaa jaradakꞌa. Mãgá Ana teeda beeji chi warra ju amaarumaa. 24 Samuel ju amaakꞌãri, atꞌãri ma–ãri bɨta, Anapa ateeji Tachi Akꞌõre temaa Siló pꞌuurude. Ichiaba ateeji pꞌakꞌa ɨmɨkꞌĩra año õpee iru bɨ, harina litro veintidós mãikꞌaapa vino ne–ede tꞌɨda. 25 Ma pꞌakꞌa peedapꞌeda mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre–itꞌee paapidapꞌeda, chi warra ateejida pꞌaare Elimaa. 26 Mãpai Anapa mãgaji: —Pꞌaare, mɨa juraa bɨ mɨta paji chi nama pɨ kꞌaitꞌa taarã Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bada. 27 Tachi Akꞌõremaa iidiji irua mɨmaa warra teemerã. Irua mɨ chupɨria kꞌawaapꞌeda, na warra teeji. 28 Mɨa jaraji warra teeru pɨrã, ma warra aneeitꞌeeda aji, ichi piurumaa iru–itꞌee mimiamerã. Nama bɨda aji. Elipa mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite bedabaidachi mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji.  













2

1   Mãpai

Anapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da gracias jaraitꞌee

Anapa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: “Tachi Akꞌõre, mɨ tꞌãri o–ĩa bapari, pɨa mɨ tꞌãri o–ĩapida perã. Pɨa mɨ kꞌaripada perã, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ waa tꞌãri pꞌuapida–e. ¡Maperã mɨ wãara o–ĩa bɨ! 2 Tachi Akꞌõre, awaraa pɨkꞌa wẽ–e, pɨ kꞌachia wẽe bapari perã. Mãu choma bɨpa tachi jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa tai jɨ ̃apari. Tachi Akꞌõre, awaraa pɨkꞌa wẽ–e. 3 Waa audua pedee  



b 1.20 Hebreo

pedeede Samuel jara kꞌinia bɨ ‘Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



230

1 Samuel 2

jaranáatɨ Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõma kꞌawapari perã. Iruata eperãarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 4 Irua chi juataura pꞌanɨɨrã ematrɨma jõpipari. c Jõdee chi juatau wẽe pꞌanɨɨrã juataura beepipari. 5 Chi naaweda chikꞌo waibɨa iru bada ɨ ̃rá mimiapari pan pite aba ataitꞌee. Jõdee chi audú jarra oo bada waa mãgá ba–e. Wẽra warra tꞌokꞌaa padapa warra siete tꞌoji. Mamĩda chi warra chokꞌara tꞌopariida ɨ ̃rá tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ, warra wẽe beeda perã. 6 Tachi Akꞌõrepa eperãarã chokꞌaipipari mãikꞌaapa piupipari. Piudaarãmaa pëipari mãikꞌaapa piudaarãmãiipa uchiapipari. 7 Tachi Akꞌõrépata eperãarã chupɨria papipari maa–e pɨrã pꞌaratꞌara papipari; ekꞌariara papipari maa–e pɨrã waibɨara papipari. 8 Tachi Akꞌõrepa chupɨria chedeerã, chi netꞌaa wẽe beerã kꞌaripapari, ãra chupɨria chitoonɨ mĩda, eperã waibɨarã ome su–akꞌɨ pꞌaneedamerã mãikꞌaapa awaraarãpa ãchi tꞌo pꞌanadamerã. Mãga ooi irua na pꞌekꞌau eujã ooda perã mãikꞌaapa chi bɨdamãi bɨda perã ãyaa wãnaamerã. 9 Irua ichide ijãapataarã jɨ ̃apari. Mamĩda chi ijãadakꞌaa beerã pꞌãriude piupata. Ãchi kꞌĩradoopa ichita pꞌoyaa pꞌanapataada–e. 10 Tachi Akꞌõrepa ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpiitꞌee. Ãchi ɨ ̃rɨ pa baaipiitꞌee. Tachi Akꞌõrepa na eujãdepemaarãpa ne–inaa oopata akꞌɨitꞌee jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Irua jɨrɨtꞌerada rey jõmaarã kꞌãyaara waibɨara papiitꞌee.” 11 Ma tꞌẽepai Elcaná Ana ome wãjida ãchi temaa Ramade. Mamĩda ãchi warra, Samuel, Tachi Akꞌõre–itꞌee mimiamaa beeji pꞌaare Elí jua ekꞌari.  















12  Elí

Elí warrarã ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanapatapꞌedaa

warrarã Ofni, Finés ome ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanapachida. Pꞌaareerã paji mĩda, Tachi Akꞌõre waaweedakꞌaa paji. 13 Mapa eperã chekꞌãri, ne–animal peepꞌeda Tachi Akꞌõre–itꞌee paapide, ma pꞌaareerãpa oodakꞌaa paji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa pꞌaareerãpa oodamerã. Ma kꞌãyaara ãchi mimiapari pëipachida tenedor choma kꞌida õpee bɨpa nechiara ũkꞌuru ãchi–itꞌee su atamerã. Chi ne–animal aneedapa ma nechiara paamaa bɨde wa chuumaa bɨde Tachi Akꞌõre–itꞌee teeitꞌee, 14 ãchi mimiaparipa ma tenedorpa nechiara kꞌuurude wa pailade su ata wãpachi ãchi–itꞌee. Mãga oojida jõmaweda israelitaarã ome, Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–animalaarã paapi chedakꞌãri Siló pꞌuurude. 15 Ma awara chi aneedapa ma ne–animal traa Tachi Akꞌõre–itꞌee paapiitꞌee pakꞌãri, aɨ naaweda ãchi mimiapari chepachi nechiara ũkꞌuru iidide. “Mɨ–itꞌee nechiara teepáde apachi, paaitꞌee pꞌaareerã–itꞌee. Ãrapa nechiara chuuda kꞌiniada–e. Õkꞌoota kꞌinia pꞌanɨda” apachi. 16 Ma ne– animal aneedapa jarapachi: ‘‘Ichiakꞌau bɨ ́ji netraa paapirumaa Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa. Mãpai pɨa ateei pɨchia kꞌinia bɨta.’’ Mamĩda ma mimiaparipa mãgapachi: “¡Ɨr̃ aweda kꞌinia bɨda! apachi. Tee–e pɨrã, mɨchi juadoopa jãri atayada” apachi. 17 Mãgá ma kꞌũtrãarãpa  









c 2.4 Anapa

mãga jarakꞌãri, jara kꞌinia baji Peninapa ne–inaa kꞌachia oo bada ichimaa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 2

231

Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pꞌekꞌau kꞌachia oo wãpachida, israelitaarãpa ne– inaa Tachi Akꞌõre–itꞌee aneedapꞌedaa ãchi–itꞌee jãri ata wãdapꞌedaa perã. 18  Samuel

Samuel Tachi Akꞌõre tede bapariida

efod apatapꞌedaa linodee ooda d jɨ ̃pachi mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre–itꞌee chokꞌekꞌee mimiapachi. 19 Año chaa chi nawepa ɨ ̃rɨpema pꞌaru chiwidi oopachi chi warrapa jɨ ̃merã. Ma pꞌaru ateepachi chi ɨmɨkꞌĩra ome wãkꞌãri Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–animal paapide. 20 Elipa Elcaná chi wẽra Ana ome unukꞌãri, na pedee pia jarapachi Elcanamaa: “Mɨa kꞌinia bɨda apachi, Tachi Akꞌõrepa na wẽramaa awaraa warrarã tꞌopimerã, na warra iru–itꞌee awara bɨda pari.” Maapꞌeda Elcaná Ana ome waya wãpachida ãchi temaa. 21 Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Ana pia akꞌɨpachi. Ana waya biakꞌoo beeji. Mamãikꞌaapa Anapa ɨmɨkꞌĩra warrarã õpee, wẽra kꞌaurã omé tꞌoji. Mãɨmisa Samuel wari wãji mama Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite iru tede.  





Elí chi warrarã ome

22  Maapai

Elí chonaa baji. Mamĩda kꞌawaa baji chi warrarãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa israelitaarã ome. Ãchia wẽraarã Tachi Akꞌõre te tꞌĩupatade mimiapataarã ome paara kꞌãipachida. 23 Maperã Elipa nãga jaraji: —Jõmaarãpa jara chepatada aji, parãpa ne–inaa kꞌachia oopata. ¿Sãapꞌeda parãpa mãga ooi awaa pꞌanɨma? aji. 24 Mɨ warrarã, mãga pꞌanadaikꞌaraa bɨda aji. Ma kꞌaurepa israelitaarãpa parã ãpɨte pedee kꞌachia jara pꞌanɨ. 25 Eperãpa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri awaraa eperãmaa, Tachi Akꞌõrepa ma eperã chupɨria kꞌawaai mãikꞌaapa ma nepɨradeepa kꞌaripai. Mamĩda parãpa Tachi Akꞌõremaa ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri, ¿kꞌáipata parã chupɨria kꞌawaaima? aji. Elipa mãga jaraji mĩda, chi warrarãpa ũri kꞌiniada–e paji, Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsia iru bada perã ãchi peekꞌooitꞌee. 26 Ãchi mãgá pꞌanɨde Samuel wari wãji. Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨpachi; eperãarãpa paara.  







27 Maapai

Tachi Akꞌõrepa jarapida Elí ëreerãdé

Tachi Akꞌõrepa iru pedee jarapari Elimaa pëiji. Mãgɨpa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa nãga jara pëiruda aji, pɨmaa: “Pɨ chonaarã Egipto eujãde pꞌanadakꞌãri Faraón e jua ekꞌari, ãramaa mɨ unupiji. 28 Awaraa  

d 2.18 Efod

delantalkꞌa baji, ikꞌia chaa kꞌaatꞌɨda mãikꞌaapa jɨk̃ ꞌarapa jɨd̃ a kꞌĩraichaaweda. Egiptodepema reyrã jõmaweda tꞌɨ ̃jarapachida Faraón, ãchi tꞌɨ ̃ awara– awaraa iru pꞌanajida mĩda. e 2.27 Chonaarãweda

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



232

1 Samuel 2​, ​3

ëreerã kꞌãyaara mɨa parã f jɨrɨtꞌeraji awaraa israelitaarã pari pꞌaareerã mimia oopataadamerã. Parãta jɨrɨtꞌeraji mɨ altar kꞌaitꞌa wãdamerã mãikꞌaapa ne–animalaarã peedapꞌeda, mɨ–itꞌee paa jõdamerã. Kꞌinia baji ́ ata mɨ kꞌĩrapite ne–inaa tꞌũa bapari paapataadamerã mãikꞌaapa parãp mɨ–itꞌee mimiadakꞌãri, efod jɨ ̃pataadamerã. Ma awara mɨa jaraji israelitaarãpa ma ne–animalaarã mɨ–itꞌee paapidapꞌedaa chiara ũkꞌuru parã ëreerã–itꞌee awara bɨdamerã. 29 ¿Sãapꞌeda parãpa ma ne–animalaarã mãikꞌaapa netꞌaa mɨ–itꞌee tee chepata ne–inaa kꞌachiakꞌa unupatama? ¿Sãapꞌeda pɨa mɨchi pꞌuuru pidaarãpa ne–inaa aneepatadepema nechiara pipɨara bɨ pɨ warrarãmaa teepiparima aji, mãgɨpa audupɨara poreedaidamerã? ¿Ãra mɨ kꞌãyaara pipɨara akꞌɨpari–ekꞌã? 30 ”Mɨ, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa jaraji pɨ, pɨchideerã ome mɨ– itꞌee mimiapataadamerã. Mamĩda ɨ ̃rá mɨa nãga jara bɨ. ¡Mɨa parãmaa waa pꞌaareerã mimia oopi–e paitꞌee! Mɨa pia akꞌɨpari chi mɨ waawee pꞌanapataarã. Mamĩda mɨ waaweeda–ee pꞌanɨɨrã pia–ee akꞌɨpari. 31 Taarã–ee mɨa pɨchideerã mãikꞌaapa pɨ akꞌõredeepa uchiadapꞌedaarã jõpiitꞌee. Ãradepema apida chonaa pa–e paitꞌee. 32 Pɨa akꞌɨkꞌãri mɨa ne– inaa pia oo bɨ israelitaarã tꞌãide, pɨ kꞌĩsia nɨ ̃beeitꞌee, pɨa ma mimia waa oo–e paitꞌee perã mãikꞌaapa pɨchideerã apida chonaa pa–e paitꞌee perã. 33 Pɨdeepa uchiaitꞌee bɨ abapai mɨ altar kꞌaitꞌa wãpariitꞌee. Mamĩda iru tau soo baitꞌee jẽe nɨ ̃bɨpa mãikꞌaapa audú tꞌãri pꞌua bapariitꞌee, apemaarã pɨdeepa uchiadaitꞌeerã jõmaweda eperãarã juapa piudaitꞌee perã. 34 Pɨchi warrarã Ofni Finés ome ewari abaade piudaitꞌee. Ma ewate pɨa kꞌawaitꞌee wãara mɨa jaradakꞌa pꞌasaji. 35 Ma tꞌẽepai mɨa pꞌaare pia bɨitꞌee mɨ–itꞌee mimiapariimerã. Mãgɨpa oopariitꞌee mɨa oopi bɨkꞌa, mɨ ome tꞌãri aukꞌa bapariitꞌee perã. Irudeepa uchiadaitꞌeerã mɨa pia akꞌɨpariitꞌee perã, ãra ichita mimiadaitꞌee mɨa jɨrɨtꞌerada rey jua ekꞌari. 36 Maapai pɨdeepa uchiadaitꞌeerã, chi atꞌãri chokꞌai pꞌaneerutaarã ma pꞌaaremaa chedaitꞌee mãikꞌaapa iru kꞌĩrapite bedabaidapꞌeda, chupɨria iididaitꞌee irua ãramaa teemerã pꞌaratꞌa tau wa pan pite chakꞌe. Irumaa enenee chedaitꞌeeda aji, irua mimia teemerã, mãgá chikꞌo kꞌodaitꞌee iru pꞌanadamerã.”  















3

1   Samuel

Tachi Akꞌõrepa Samuel tꞌɨ ̃da

kꞌũtrãa bakꞌãri, Tachi Akꞌõre–itꞌee mimiapachi Elí jua ekꞌari. Maapai Tachi Akꞌõrepa eperãarãmaa makꞌɨara pedeekꞌaa paji. Ichiaba eperãarãmaa irua makꞌɨara unupikꞌaa paji kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde. 2 Elí audú chonaa bakꞌãri, tau pꞌãriu wãji. Mapa pia unukꞌaa paji. Ewari aba Elí ichi cuartode kꞌãi bɨde, 3 Samuel kꞌãi baji Tachi Akꞌõre ome  



f 2.28 Mãga jarakꞌãri, jara kꞌinia baji Leví ëreerã. Leví ëreerãdeepa Aarón uchiaji. Tachi Akꞌõrepa Aarondeepa uchiadapꞌedaarã bɨji pꞌaareerã mimia oopataadamerã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 3

233

unupata tede, iru baaltekꞌa bɨ kꞌaitꞌa. Lámpara mama bapariida atꞌãri kꞌoo nɨ ̃baji. 4 Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa tꞌɨ ̃ jaraji: —Samuel aji. Samuelpa pꞌanauji: —Nama bɨda aji. 5 Mãpai Samuel pꞌira wãji Elí kꞌãi badamaa mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨ nama bɨda aji. ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ tꞌɨ ̃ jarajima? aji. Mãpai Elipa mãgaji: —Mɨa pɨ tꞌɨ ̃ jara–e pajipɨ. Waya kꞌãide wãpáde aji. Mãpai Samuel wãpꞌeda, kꞌãi beeji. 6 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa waya tꞌɨ ̃ jaraji: —Samuel aji. Mãpai Samuel pꞌirabaiji mãikꞌaapa Elimaa wãpꞌeda, mãgaji: —Mɨ nama bɨda aji. ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ tꞌɨ ̃ jarajima? aji. Elipa pꞌanauji: —Warra, mɨa pɨ tꞌɨ ̃ jara–e pajipɨ. Waya kꞌãinapáde aji. 7 Samuelpa kꞌawa–e baji sãgá Tachi Akꞌõrepa eperãmaa pedeepari, Tachi Akꞌõrepa waide irumaa pedee–e bada perã. 8 Mãpai tꞌɨ ̃da õpee tꞌɨ ̃ jaraji: —Samuel aji. Naawedapemakꞌa Samuel pꞌirabaiji mãikꞌaapa Elimaa wãpꞌeda, mãgaji: —Mɨ nama bɨda aji. ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ tꞌɨ ̃ jarajima? aji. Mãpai Elipa kꞌawaji Tachi Akꞌõrépata ma kꞌũtrãa tꞌɨ ̃ jara bɨ. 9 Mapa mãgaji: —Kꞌãinapáde aji. Waya pɨ tꞌɨ ̃ jararu pɨrã, nãga pꞌanáuji: “Tachi Akꞌõre, pedéeji. Mɨ, pɨ mimiaparipa pɨ pedee ũriitꞌeeda” apáde aji. Mãpai Samuel jẽra banaji. 10 Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõre waya chepꞌeda, Samuel kꞌaitꞌa akꞌɨnɨ ̃ beeji mãikꞌaapa naawedapemakꞌa tꞌɨ ̃ jaraji: —¡Samuel! ¡Samuel! aji. Samuelpa pꞌanauji: —Pedéeji. Mɨ, pɨ mimiaparipa pɨ pedee ũri bɨda aji. 11 Mãpai Samuelmaa Tachi Akꞌõrepa nãga jaraji: —Israelitaarã tꞌãide mɨa ne–inaa ooitꞌeeda aji. Mãga ũridakꞌãri, eperãarã pꞌeradaitꞌee. 12 Ma ewate mɨa jõmaweda Elimaa jaradakꞌa ichideerãmaa ooitꞌee. 13 Ichideerãmaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee chi warrarãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa pari. Ãrapa mɨmaa pedee kꞌachia jarapachida. Mamĩda irua ãra ɨtrɨa–e paji. 14 Maperã mɨa juraaji Elideerãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa mɨa kꞌĩra atua–e paitꞌee, ãrapa ne–animalaarã peedapꞌeda, mɨ–itꞌee paapiruta pɨjida wa ne–inaa pia tee cheruta pɨjida.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



234

1 Samuel 3​, ​4

15  Maapꞌeda

Samuel jẽra beeji. Aɨ norema tapꞌeda irua Tachi Akꞌõre tedepema puerta ewaji. Mamĩda ãchobee baji Elimaa nepɨrɨitꞌee Tachi Akꞌõrepa jarada kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde. 16 Mamĩda taarã–e nɨde Elipa iru tꞌɨ ̃ jarapꞌeda, mãgaji: —¡Warra, Samuel! Samuelpa pꞌanauji: —Mɨ nama bɨda aji. 17 Mãpai Elipa iidiji: —¿Kꞌãata Tachi Akꞌõrepa pɨmaa jarajima? aji. Pedee apida jara–eda anáaji. Jõma jara–e pɨrã, Tachi Akꞌõrepa pɨmaa ne–inaa audú kꞌachia ooipia bɨda aji. 18 Mãpai Samuelpa jõma nepɨrɨji. Pedee apida mera–e paji. Mãpai Elipa mãgaji: —Iruta Tachi Akꞌõre. Irua kꞌĩsia iru bɨkꞌa ooipia bɨda aji. 19 Samuel mãgá wari wãji. Tachi Akꞌõre iru ome baji. Jõma oopachi ichia jaradakꞌa Samuel kꞌapꞌɨa pari. 20 Mãgá israelitaarã jõmaarãpa Dan pꞌuurudeepa Berseba pꞌuurude parumaa g kꞌawaa wãjida Tachi Akꞌõrepa Samuel ichi pedee jarapari papiji. 21 Siló pꞌuurude Tachi Akꞌõrepa Samuelmaa ichi unupipachi. Mama Samuelmaa kꞌawapipachi ichia jara pëi kꞌinia bada. Mãpai Samuelpa israelitaarãmaa jarapachi.  











4

Filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ jãri atadapꞌedaa

1   Maapai

filisteorã soldaorã chipꞌedaidapꞌeda, israelitaarã ome chõode wãjida. Ichiaba israelitaarã soldaorã chipꞌedaidapꞌeda, aukꞌa uchiajida chõode filisteorã ome. Punto Ebenezer kꞌaitꞌa ma israelitaarãpa ãchi carpa ne–edee ooda eebai jira bɨjida mama kꞌãidaitꞌee. Jõdee Afec pꞌuuru kꞌaitꞌa filisteorãpa ãchi carpa eebai jira bɨjida. 2 Mamãikꞌaapa ãchi soldaorã uchiadakꞌãri, israelitaarã ome chõomaa pꞌaneejida. Mãgá chõomaa pꞌanɨde filisteorãpa pꞌoyaajida. Mama chõo pꞌanadapꞌedaamãi, ãchia israelitaarã cuatro mil peejida. 3 Israelitaarã chokꞌai uchiadapꞌedaarã ãpɨtee chedakꞌãri ãchi carpa eebai jira bɨdapꞌedaamãi, ãchi poro waibɨarãpa iidijida: —¿Sãapꞌeda Tachi Akꞌõrepa jã filisteorãmaa tachi pꞌoyaapijima? ajida. Siló pꞌuurudee wãdáma Tachi Akꞌõre tedepema baaltekꞌa bɨ atade. Tachi ome ateedáma ajida, mãgá Tachi Akꞌõre tachi ome nipamerã mãikꞌaapa tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa tachi kꞌaripa atamerã. 4 Aramãgá soldaorã ũkꞌuru Siló pꞌuurudee pëijida Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atade, ijãadapꞌedaa perã Tachi Akꞌõre ma baaltekꞌa bɨ tꞌapꞌa ɨ ̃rɨ bɨ. h  





g 3.20 Dan pꞌuuru Israel eujã norte eere baji. Jõdee Berseba pꞌuuru Israel eujã sur eere baji. Nãga jarakꞌãri, jara kꞌinia baji Israel eujã jõmaade. h 4.4 Mãgɨ ́ baaltekꞌa bɨ jara kꞌinia bɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa ɨtꞌari su–akꞌɨ beepari, ɨtꞌaripemaarã querubines apata esa– aukꞌa. Ma kꞌaurepa israelitaarãpa kꞌirãpapachida Tachi Akꞌõrepa pacto ooda ãchi ome. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 4

235

Ma soldaorã ãpɨtee chedakꞌãri ma baaltekꞌa bɨ ome, mãgɨ ́ akꞌɨpataarã, Elí warrarã Ofni Finés ome aukꞌa chejida. 5 Ma baaltekꞌa bɨ israelitaarã pꞌanadapꞌedaamãi pachekꞌãri, o–ĩapa golpe biajida ma eujã wërerumaa. 6 Filisteorãpa biukꞌa para nɨ ̃bɨ ũridakꞌãri, mãgajida: —¿Sãapꞌeda audú biukꞌa para nɨ ̃bɨma ajida, hebreorã pꞌanɨmãi? Mamĩda kꞌawaa atadakꞌãri Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ aneedapꞌedaa, 7 pꞌerakꞌoodachida mãikꞌaapa mãgapachida: —¡Ãchi akꞌõre waibɨa cheji ãchi carpa eebai jira bɨdapꞌedaamãi! Aai, tachi kꞌachiade baairutada ajida. Waide awaraarã soldaorãpa tachi ome nãga oodakꞌaa paji. 8 ¡Aai, tachi kꞌachiade baairuta! ¿Kꞌaipa tachi kꞌaripayama ajida, baainaadamerã ãchi akꞌõre waibɨarã juade? Ãchi eujã pania wẽe bɨde pꞌanadakꞌãri, mãgɨɨrãpa Egipto pidaarã jõpijida kꞌayaa kꞌachiapa. 9 ¡Filisteorã, sõcharra pꞌanadáma! ¡Chõodáma hebreorã ome, maa–e pɨrã tachi ãchi esclavo pꞌaneedaitꞌee, ãchi tachi jua ekꞌari esclavo pꞌanapatakꞌa! 10 Mãpai ma filisteorã chõomaa pꞌaneejida israelitaarã ome mãikꞌaapa ma chõo pꞌoyaajida. Pꞌera jõnadapꞌedaa perã, israelitaarã mirudachida ãchi te chaa. Cho–kꞌara piujida. Israelitaarã soldaorã treinta mil peekꞌoojida. 11 Ma awara chõo jõnɨde ma filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atadachida mãikꞌaapa Elí warrarã omé, Ofni Finés ome peejida.  













Elí piuda

12  Mamĩda

ma chõomaa pꞌanadapꞌedaamãiipa Benjamín ëreerãdepema soldao aba pꞌira jirabodachi mãikꞌaapa ma ewateweda Siló pꞌuurude panaji. Chi pꞌaru jõma jẽ baji mãikꞌaapa ichi porode yooro pꞌora iru baji akꞌɨpiitꞌee audú tꞌãri pꞌua bɨ. 13 Ma soldao Siló pꞌuurude panakꞌãri, Elí su– akꞌɨ baji o ikꞌaawa pꞌuurudepema puerta kꞌaitꞌa. Omaa akꞌɨmaa baji, kꞌĩsia nɨ ̃bada perã Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨde. Ma soldaopa pꞌuuru pidaarãmaa jõma nepɨrɨkꞌãri, biukꞌa para beeji. 14 Elipa mãga ũrikꞌãri, iidiji: —¿Sãapꞌeda audú biukꞌa para nɨ ̃bɨma? aji. Mãpai ma soldao pꞌira wãji Elimaa nepɨrɨde. 15 Maapai Elí noventa y ocho año iru baji mãikꞌaapa tau pꞌãriu baji. 16 Ma soldaopa Elimaa nãga jaraji: —Mɨ chejida aji, chõo pꞌanɨmãiipa. Idiweda mɨ miru uchiajida aji. Mãpai Elipa mãgaji: —Warra, ¿sãgajima? aji. 17 Ma soldaopa pꞌanauji: —Israelitaarã filisteorã naa jĩchoojidada aji. Soldaorã cho–kꞌara kꞌiniijida. Made pɨ warrarã omé, Ofni Finés ome piujida. Ma awara filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atadachidada aji.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



236

1 Samuel 4​, ​5

18  Elipa

ũrikꞌãri Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ateedapꞌedaa, ichi silladeepa ãpɨtee kꞌoreudachi pꞌuurude tꞌĩupatamãi. Chonaa bada perã mãikꞌaapa kꞌapꞌɨa chɨa bada perã, chi otau kꞌõradachi. Mãgá piudachi. Cuarenta año wãyaarude Elí israelitaarã poro waibɨa paji. 19 Elí ãigu, Finés wẽra warra tꞌoyama baji. Ma wẽrapa ũrikꞌãri filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ateedapꞌedaa mãikꞌaapa chi ɨmɨkꞌĩra, chi chãure paara piudapꞌedaa, bi pꞌiradachi warra tꞌoitꞌee. ̃ Ɨjaabaipꞌeda, chi warra tꞌoji. Mamĩda ma warra pia pꞌoyaa tꞌo–e paji. 20 Mama pꞌanadapꞌedaa parteraarãpa iru piu wã unudakꞌãri, mãgajida: —Waaweenáaji. Pɨa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌojida ajida. Mamĩda irua ãra pedee pꞌanau–e paji, audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada perã. 21 Piui naaweda, chi warra tꞌɨ ̃ bɨji Icabod, jara kꞌinia bɨ ‘Tachi Akꞌõre waa wẽ–e tachi ome’. Mãga tꞌɨ ̃ bɨji israelitaarã–itꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree wẽe beeda perã filisteorãpa iru baaltekꞌa bɨ ateedakꞌãri; ma awara chi ɨmɨkꞌĩra, chi chãure paara piudakꞌãri. 22 Chi warra mãgá tꞌɨ ̃ bɨkꞌãri, mãgaji: —Israel eujãdeepa Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree ateejidada aji, iru baaltekꞌa bɨ atadakꞌãri.  







Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ filisteorã eujãde

5

1   Filisteorãpa

Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ateejida Ebenezerdeepa ãchi pꞌuuru waibɨa Asdoddee. 2 Mama ma baaltekꞌa bɨ bɨnajida ãchi akꞌõre waibɨa Dagón ikꞌaawa. Dagón ne–inaa juapa ooda paji. 3 Aɨ norema Asdoddepemaarã mamaa wãdakꞌãri, unujida ãchi akꞌõre waibɨa Dagón eujãde barro baibɨ Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ kꞌĩrapite. Mãpai waya ichi badakꞌa ata bɨjida chi badamãi. 4 Mamĩda aɨ norema Asdod pꞌuurudepemaarã waya wãdakꞌãri, waya unujida ãchi akꞌõre waibɨa Dagón eujãde baibɨ Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ kꞌĩrapite. Ma te tꞌĩupatamãi chi poro chi jua ome kꞌõra jẽra baji. Chi kꞌapꞌɨa aupai ãri–ee baji. 5 Mapa maadamãiipa ɨ ̃rá parumaa Dagón tede ichi pꞌaareerã wa eperãarã tꞌĩudakꞌãri, puerta edaikꞌa eerepema mãu ɨ ̃rɨ tꞌɨada–ee tꞌĩupata. 6 Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Asdod pꞌuurudepemaarãmaa mãikꞌaapa ma pꞌuuru ikꞌaawa pꞌanapatapꞌedaarãmaa kꞌayaa kꞌachia tumor ome baripiji. 7 Asdod pꞌuurudepemaarãpa mãga unudakꞌãri, mãgajida: —Israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ tachi tꞌãide baikꞌaraa bɨ. Jãgɨpa tachimaa mãikꞌaapa tachi Akꞌõre Waibɨa Dagonmaa kꞌachia oomaa bɨda ajida. 8 Maperã jara pëijida jõmaweda filisteorã poro waibɨarã chedamerã. Mãɨrãmaa ma pꞌuurudepemaarãpa iidijida: —¿Kꞌãata oodayama ajida, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ ome? Mãɨrãpa pꞌanaujida: —Gat pꞌuurudee ateedapáde ajida.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 5​, ​6

237

Mapa filisteorãpa israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ mamaa ateejida. 9 Mamĩda mama bɨnadapꞌedaa tꞌẽepai, Tachi Akꞌõrepa ma pꞌuurudepemaarã aukꞌa miapiji. Chonaarãmaa, warrarãmaa paara kꞌayaa kꞌachia tumor ome baripiji. Mãgá irua ãra pꞌerapiji. 10 Maperã filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ Ecrón pꞌuurudee pëijida. Mamĩda Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ mamaa ateedakꞌãri, ma pꞌuuru pidaarãpa nãga biajida: —¿Israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ aneejida–ekꞌã ajida, irua tachi jõmaweda peekꞌoomerã? 11 Mãgá ma pꞌuurudepemaarã jõmaweda pꞌerajida, Tachi Akꞌõrepa ãramaa kꞌayaa pëida perã. Maperã tꞌɨ ̃ pëijida filisteorã poro waibɨarã mãikꞌaapa mãgajida: —Namãikꞌaapa atéetɨ israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ. Ichi badamaa teenadapáde ajida, maa–e pɨrã irua tachi jõmaweda peekꞌooi. 12 Chi waide piuda–e padapꞌedaarã tumor–idaa pꞌanadapꞌedaa perã, ma pꞌuurudepemaarãpa ɨtꞌaa biajida ãchi akꞌõre waibɨarã apatapꞌedaarãmaa, ãrapa ũridai jĩakꞌaapa.  







6

Filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ãpɨtee tee pëidapꞌedaa

1   Tachi

Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atane siete filisteorã eujãde baji. 2 Ma tꞌẽepai filisteorãpa tꞌɨ ̃ pëijida ãchi eujãdepema pꞌaareerã mãikꞌaapa ne–inaa oopataarã kꞌawaadaitꞌee ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ. Mãɨrã pachedakꞌãri, ma filisteorãpa nãga iidijida: —¿Kꞌãata oodayama ajida, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ ome? ¿Sãgá pëidayama ajida, ichi badamaa? 3 Mãɨrãpa pꞌanaujida: —Israelitaarã Akꞌõre Waibɨa baaltekꞌa bɨ pëiruta pɨrã, arajãgaa pëináatɨ. Netꞌaa pia téetɨ ãchi Akꞌõre Waibɨamaa akꞌɨpidaitꞌee iru kꞌĩrapite parãpa ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa. Mãga ooruta pɨrã, parã jɨpa pꞌaneedai mãikꞌaapa kꞌawaadai sãapꞌeda irua parãmaa kꞌachia oomaa bɨ. 4 Mãpai ma filisteorãpa iidijida: —¿Kꞌãare netꞌaa piata teedaipia bɨma? ajida. Mãɨrãpa pꞌanaujida: —Tumorkꞌa bee nẽedee ooda joisomaa téetɨ. Ichiaba ratꞌakꞌa bee nẽedee ooda joisomaa téetɨ. Ma chaachaa jara kꞌinia bɨ filisteorã poro waibɨa aba, parãmaa mãikꞌaapa parã poro waibɨarãmaa paara ma tumor baripida perã. 5 Ma–itꞌee nẽedee óotɨ tumorkꞌa bee mãikꞌaapa ratꞌakꞌa bee, ratꞌaarãpa parã eujã jõpi wãda perã. Ma netꞌaa israelitaarã Akꞌõre Waibɨamaa teeruta pɨrã, akꞌɨpidai jãgɨ ́ Akꞌõre Waibɨa waawee pꞌanɨ. Mãgá irua parãmaa, parã akꞌõre waibɨarãmaa mãikꞌaapa parã eujã waa kꞌachia oo–e pai. 6 ¿Sãapꞌeda parã kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanɨma ajida, Egiptodepemaarã pꞌanadapꞌedaakꞌa mãikꞌaapa Faraón badakꞌa? Ichia israelitaarã pëiamaa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



238

1 Samuel 6

baji, ãra Akꞌõre Waibɨapa ichi aukꞌaarãmaa ne–inaa audú kꞌachia oo–emaa. 7 ’Parãpa nãga oodaipia bɨ. Carreta chiwidi oopítɨ. Maapꞌeda pꞌakꞌa wẽra omé warra paraa bee yugode jɨ ̃ atátɨ, ma carreta jidiudamerã. Mamĩda ma pꞌakꞌa wẽraarã carreta jidiu atua pꞌanadaipia bɨ. Ma pꞌakꞌa wẽraarã carretade jɨ ̃dapꞌeda, chi chakꞌeerã jɨ ̃a bɨnátɨ pꞌakꞌa jɨ ̃apata temãi. 8 Mãga oodapꞌeda, ma baaltekꞌa bɨ carretade bɨdaipia bɨ. Aɨ ikꞌaawa cajade pꞌe bɨdaipia bɨ ma netꞌaa nẽedee ooda iru–itꞌee tee pëidaitꞌee, irua tachi waa miapinaamerã. Maapꞌeda ma carreta ituaba pëidaipia bɨ. 9 Mãpai chi wãrumaa akꞌɨ ́tɨ. Ma carreta wãru pɨrã israelitaarã eujãdee, Bet Semes pꞌuurudee, mãgara wãara ãra Akꞌõre Waibɨapa tachi miapi baji. Mamĩda awara ãyaa wãru pɨrã, kꞌawaadai irua tachi miapi–e paji. Jĩpꞌa pariatuata tachi mãgá kꞌayaadachida. 10 Mãpai pꞌaareerãpa jaradapꞌedaakꞌa oojida. Pꞌakꞌa wẽra omé warra paraa bee atajida. Ma pꞌakꞌa wẽraarã carretade jɨ ̃dapꞌeda, chi chakꞌeerã jɨ ̃a bɨnajida pꞌakꞌa jɨ ̃apata temãi. 11 Maapꞌeda Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ mãikꞌaapa ma caja ma carretade bɨjida. Ma cajade pꞌanajida ma ratꞌakꞌa bee mãikꞌaapa tumorkꞌa bee nẽedee ooda. 12 Ma pꞌakꞌa wẽraarã carreta ome pëidakꞌãri, Bet Semedee wãpari ode wãjida. Ma pꞌakꞌa wẽraarã jĩpꞌa ma ode bia wãjida, juaraare wa ju bi eere tꞌĩuda–ee. Filisteorã poro waibɨarã ma carreta tꞌẽe wãjida Bet Semes pꞌuuru kꞌaitꞌa parumaa. 13 Bet Semedepemaarã ũkꞌuru ma eujã jewedaade trigo ewa pꞌanadapꞌedaarãpa unudakꞌãri Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ cheru, o– ĩadachida. 14 Bet Semedepema Josué eujãmãi panakꞌãri, ma carreta akꞌɨnɨ ̃ beeji. Mama mãu choma baji. Mãpai ma Bet Semedepemaarãpa ma carreta wãratꞌaadapꞌeda, ma pakꞌurudee tꞌɨpɨ oro atajida mãikꞌaapa ma pꞌakꞌa wẽra omé peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpijida. 15 Leví ëreerãdepemaarã, chi mama pꞌanapatapꞌedaarãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ mãikꞌaapa ma caja netꞌaa nẽedee ooda iru bada atajida chi carreta wãratꞌaadai naaweda mãikꞌaapa ma mãu choma bɨ ɨ ̃rɨ bɨnajida. Ma ewate Bet Semedepemaarãpa awaraa ne–animalaarã peedapꞌeda, ũkꞌuru Tachi Akꞌõre–itꞌee paajida mãikꞌaapa ũkꞌuru iru–itꞌee paa jõpijida. 16 Ma filisteorã poro waibɨa joisomaarãpa tꞌɨmɨɨpa ma oomaa pꞌanadapꞌedaa akꞌɨmaa pꞌanajida. Maapꞌeda ma ewateweda ãpɨtee wãjida ãchi pꞌuuru Ecrondee. 17 Filisteorãpa ma tumorkꞌa bee nẽedee ooda joisomaa Tachi Akꞌõre– itꞌee teejida ãchia ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa pari. Aba teejida ãchi pꞌuuru Asdod pari, aba ãchi pꞌuuru Gaza pari, aba ãchi pꞌuuru Ascalón pari, aba ãchi pꞌuuru Gat pari mãikꞌaapa aba ãchi pꞌuuru Ecrón pari. 18 Ma awara ma ratꞌakꞌa bee nẽedee ooda teejida pꞌuuru ãchi poro waibɨarã joisomaa jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa pari, chi pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau wẽe bee pari paara. Ma mãu choma bɨ, aɨ ɨ ̃rɨ Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ bɨdapꞌedaa atꞌãri mama bɨ ma Bet Semedepema Josué eujãde.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 6​, ​7

239

19 Mamĩda

Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ Bet Semes pꞌuurude bɨde ũkꞌuru Bet Semedepemaarãpa ma edajãde akꞌɨjida, kꞌawa kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã kꞌãata aɨde paraa. Maperã Tachi Akꞌõrepa ma akꞌɨdapꞌedaarã setenta kꞌiniipiji. Bet Semedepemaarãpa mãga unudakꞌãri, tꞌãri pꞌuapa jẽemaa pꞌaneejida, Tachi Akꞌõrepa ãra mãgá audú miapida perã. 20 Mãpai Bet Semedepemaarãpa mãgajida: —Tachi Akꞌõre kꞌachia wẽe bapari. ¿Kꞌaita chooima iru kꞌĩrapite? ¿Kꞌairãmaa chi baaltekꞌa bɨ pëidayama ajida, iru tachi tꞌãideepa ãyaa wãmerã? 21 Maapꞌeda nãga jara pëijida Quiriat Yearín pꞌuurudepemaarãmaa: “Filisteorãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ aneejida. Mapa ata chedapáde” ajida. 1  Mãgá Quiriat Yearín pꞌuurudepemaarãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atanadapꞌeda, bɨnajida eperã Abinadab te ee nokꞌode badade. Mãpai chi warra Eleazar awara bɨjida ma baaltekꞌa bɨ akꞌɨ bamerã.  



7



2  Tachi

Samuel israelitaarã poro waibɨa pada

Akꞌõre baaltekꞌa bɨ taarã baji Quiriat Yearín pꞌuurude; perá veinte año. Maapai israelitaarãpa audú Tachi Akꞌõrede ijãa kꞌinia pꞌaneejida. 3 Mapa Samuelpa israelitaarã jõmaarãmaa mãgaji: —Parãpa waya tꞌãripa Tachi Akꞌõrede wãara ijãa kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, awaraa eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apataarã mãikꞌaapa akꞌõre waibɨa apata Astartekꞌa bee ãyaa batꞌakꞌóotɨ. Mãpai pꞌanapatáatɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa mãikꞌaapa irumaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Mãga ooruta pɨrã, irua parã filisteorã jua ekꞌariipa uchiapiitꞌeeda aji. 4 Israelitaarãpa mãga oojida. Ãyaa batꞌakꞌoojida netꞌaa jõma iru pꞌanadapꞌedaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata, Baal kꞌĩrakꞌa bee, Astarté kꞌĩrakꞌa bee paara. Mãpai Tachi Akꞌõremaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa pꞌaneejida. 5 Maapꞌeda Samuelpa nãga jaraji: —Israelitaarã jõmaweda Mizpa pꞌuurude chipꞌedarítɨ. Mama parã pari mɨa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiitꞌeeda aji. 6 Mãgá israelitaarã Mizpade chipꞌedaidakꞌãri, pania atadapꞌeda, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite weejida. Mãga oojida akꞌɨpidaitꞌee waa pꞌekꞌau kꞌachia oo kꞌiniada–e pꞌanɨ. Ma ewate nekꞌoda–e paji mãikꞌaapa jarajida: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite tachia pꞌekꞌau kꞌachia oojidada ajida. Mama pꞌanɨde Samuel ãchi poro waibɨa beeji. 7 Filisteorãpa kꞌawaa atadakꞌãri israelitaarã Mizpade chipꞌe jõnɨ, ãchi poro waibɨarãpa jarajida chõode wãdamerã. Israelitaarãpa mãga kꞌawaadakꞌãri, pꞌeradachida. 8 Mãpai Samuelmaa mãgajida: —Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiparíiji, irua tachi kꞌaripa atamerã filisteorã juadeepa.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



240

1 Samuel 7​, ​8

9 Mãpai

Samuelpa oveja chakꞌe ataji mãikꞌaapa peepꞌeda, Tachi Akꞌõre– itꞌee paa jõpiji. Ma tꞌẽepai israelitaarã pari ɨtꞌaa iidiji. Tachi Akꞌõrepa nãga kꞌaripaji. 10 Samuelpa atꞌãri ma oveja chakꞌe paamaa bɨ misa, filisteorã pachejida israelitaarã ome chõodaitꞌee. Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa pa golpe jĩwaapiji. Mãga ũridakꞌãri, ma filisteorã pꞌeradachida mãikꞌaapa israelitaarã taide ãchi eujãdee jĩchoo wãjida. 11 Aramata israelitaarã Mizpadeepa uchiajida ma filisteorã tꞌẽe. Bet Car waawí parutamaa chõo wãjida. Mãgá israelitaarãpa ma filisteorã pee wãjida. 12 Ma tꞌẽepai Samuelpa mãu atapꞌeda, bɨji Mizpa pꞌuuru, Sen pꞌuuru esajĩakꞌa. Mãpai mãgaji: —Na mãu tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Ebenezer, i nama Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripada perã. 13 Maadakꞌãriipa filisteorãpa waa chõo jɨrɨda–e paji israelitaarã eujãde, israelitaarãpa ãra pꞌoyaadapꞌedaa perã. Samuel israelitaarã poro waibɨa bɨ misa, j Tachi Akꞌõrepa maarepida filisteorãmaa pꞌoyaapi–e paji. 14 Ma awara israelitaarãpa waya atajida ãchi pꞌuuru filisteorãpa jãri iru pꞌanadapꞌedaa Ecrondeepa Gat parumaa. Mãgá israelitaarãpa ãchi eujã filisteorã juadeepa jãri atajida. Maapai israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapachida amorreorã ome. 15 Samuel piurumaa iru israelitaarã poro waibɨa paji. 16 Año chaa iru wãpachi Betel pꞌuurudee, Guilgal pꞌuurudee mãikꞌaapa Mizpa pꞌuurudee israelitaarã nepɨra akꞌɨde. 17 Maapꞌeda ichi temaa wãpachi Ramá pꞌuurudee. Mama ichiaba israelitaarã nepɨra akꞌɨpachi mãikꞌaapa mama Tachi Akꞌõre–itꞌee altar ooji.  















8

1   Samuel

Israelitaarãpa rey kꞌinia pꞌanadapꞌedaa

chonaa bakꞌãri, ichi pari chi warrarã bɨji charraarã mimia oodamerã israelitaarã tꞌãide. 2 Chi naapema tꞌɨ ̃jarapachida Joel; chi apema Abías. Ãra Berseba pꞌuurude pꞌanapachida mãgá israelitaarã nepɨra akꞌɨdakꞌãri. 3 Mamĩda ãchi chi akꞌõrekꞌa pꞌanadakꞌaa paji. Ma kꞌãyaara pꞌaratꞌa audú kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã, pꞌaratꞌa jitapachida ma pꞌaratꞌa teedapꞌedaarãpa oopidapꞌedaakꞌa oodaitꞌee. Mãgá israelitaarã nepɨra akꞌɨdakꞌaa paji Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa. 4 Maperã israelitaarã poro waibɨarã chipꞌedaidapꞌeda, Ramadee wãjida Samuel ome pedeede. 5 Mãgajida: —Pɨ chonaa bɨda ajida, mãikꞌaapa pɨ warrarã pɨkꞌa pꞌanadakꞌaa. Maperã taipa kꞌinia pꞌanɨ pɨa rey bɨmerã, irua tachi akꞌɨpariimerã. Rey kꞌinia pꞌanɨda ajida, awaraa eujãdepemaarãpa iru pꞌanapatakꞌa.  







i 7.12 Hebreo

pedeede ‘Ebenezer’ jara kꞌinia bɨ ‘mãu Tachi Akꞌõrepa kꞌaripadamãi’. jarapata ‘Samuel chokꞌai bɨ misa’.

j 7.13 Ũkꞌuruurãpa

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 8​, ​9

241

6  Mãgá

rey kꞌinia pꞌanɨda adakꞌãri, Samuel tꞌãri ãriidachi. Maperã Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji. 7Mãpai Tachi Akꞌõrepa nãga pꞌanauji: —Óoji ãchia iidi pꞌanɨkꞌa. Pɨ yiaraa iru pꞌanɨ–e. Mɨta yiaraa iru pꞌanɨ, kꞌiniada–e pꞌanadairã mɨ ãchi rey waa bamerã. 8 Pɨmaa oo pꞌanɨ mɨmaa oopatakꞌa mɨa ãchi Egipto eujãdeepa uchia atadakꞌãriipa ɨ ̃rá parumaa. Mɨde ijãa amaapata ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadaitꞌee awaraa akꞌõre waibɨa apatamaa. 9 Mãga pꞌanapata perã, óoji ãchia iidi pꞌanɨkꞌa. Mamĩda aɨ naaweda kꞌĩra jĩpꞌa ũraapáde aji, kꞌawaadamerã sãga pꞌanapataadaitꞌee rey jua ekꞌari. 10 Mãpai Samuelpa ma israelitaarãmaa jaranaji jõmaweda Tachi Akꞌõrepa jarada. 11 Mãgaji: —Rey jua ekꞌari nãga pꞌanapataadaitꞌeeda aji. Reypa parã warrarã ũkꞌuru soldaorã papiitꞌee; awaraarã bɨitꞌee caballo ɨ ̃rɨ wãdamerã chõode; awaraarã bɨitꞌee ichi carreta naa pꞌira wãdamerã mãikꞌaapa ichi jɨ ̃adamerã. 12 Ũkꞌuru soldaorã mil poro waibɨa papiitꞌee; awaraarã soldaorã cincuenta poro waibɨa papiitꞌee. Awaraarã bɨitꞌee ichi eujãde mimiadamerã; ne–uudamerã mãikꞌaapa ne–uu chauda ewadamerã. Awaraarã bɨitꞌee metaldee oodamerã arma mãikꞌaapa carreta oodakꞌãri, ne–inaa metaldee ooda aɨde bɨdaitꞌee. 13 Parã kꞌaurã jida ataitꞌee kꞌera oodamerã, nechuudamerã mãikꞌaapa pan oodamerã. 14 Parã eujã piara bee, uva kꞌãi mãikꞌaapa olivo kꞌãi piara bee ichi–itꞌee atapꞌeda, teeitꞌee poro waibɨarã ichi jua ekꞌari mimiapataarãmaa. 15 Parã netꞌa tau ewada mãikꞌaapa uva oroda diezdepema chaa aba ichimaa teepiitꞌee ichi akꞌɨpataarã– itꞌee mãikꞌaapa awaraarã ichi jua ekꞌari mimiapataarã–itꞌee. 16 Ichiaba parã mimiapataarã, ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã paara mãikꞌaapa parã pꞌakꞌa pipɨara bee, burroorã paara ataitꞌee ichi–itꞌee mimiapataadamerã. 17Parã ovejaarã waridadepema diezdepema chaa aba ataitꞌee. Ma awara pãchi jida iru–itꞌee mimiadaitꞌee. 18 Mãga pakꞌãri, parãpa rey jɨrɨtꞌeradapꞌedaapa ma jõma oo bɨ kꞌaurepa parãpa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iididaitꞌee. Mamĩda irua ũri–e paitꞌeeda aji. 19 Samuelpa mãga jaraji mĩda, israelitaarãpa ũri kꞌiniada–e paji. Mapa irumaa nãga jarajida: —Tai–itꞌee pɨ ũraa maarepida pꞌua–e bɨpɨ. Taipa rey kꞌinia pꞌanɨda ajida, 20 awaraa eujãdepemaarãpa iru pꞌanapatakꞌa. Kꞌinia pꞌanɨ reypa tai akꞌɨ bapariimerã mãikꞌaapa tai naa wãpariimerã awaraarã ome chõonadakꞌãri. 21 Samuelpa mãga ũripꞌeda, Tachi Akꞌõremaa ma pedee jaraji. 22 Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Óoji ãchia iidi pꞌanɨkꞌa. Rey bɨpáde aji, ãchi akꞌɨpariimerã. Mãpai Samuelpa ‘‘pia bɨda’’ apꞌeda, jaraji israelitaarã wãdamerã ãchi pꞌuuru chaa.  































9

1   Maapai

Saúl Samuel ome unuda

eperã bapachi, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Quis. Mãgɨ ́ Benjamín ëreerãdepema paji. Chi akꞌõre Abiel paji. Ma Abiel uchiaji

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



242

1 Samuel 9

Zerordeepa. Ma Zeror uchiaji Becoratdeepa. Ma Becorat uchiaji Afiadeepa. Awaraarãpa Quis waawee pꞌanapachida ãchi poro waibɨakꞌa unupatapꞌedaa perã. 2 Quipa warra kꞌũtrãa kꞌĩra wãree, kꞌapꞌɨa ɨ ̃daa iru baji. Tꞌɨ ̃jarapachida Saúl. Awaraa israelita irukꞌa wẽ–e paji. Awaraarã jõmaarã kꞌãyaara iru ɨtꞌɨara baji. 3 Ewari aba Quis burroorã atuadachida. Mapa irua chi warra, Saulmaa mãgaji: —Wãj́ i tachi burroorã jɨrɨde. Pɨchi ome mimiapari aba ateepáde aji. 4 Mãgá Saúl wãji. Wãyaajida ee jẽra bɨmãi Efraín ëreerã eujãde mãikꞌaapa Salisá eujãde. Mamĩda ma burroorã atuadapꞌedaa mama unuda–e paji. Ichiaba wãyaajida Salín eujãde mãikꞌaapa Benjamín ëreerã eujãde. Mamĩda mama ichiaba unuda–e paji. 5 Zuf eujãde panadakꞌãri, Saulpa chi mimiaparimaa mãgaji: —Ãpɨtee wãdáma aji. Maa–e pɨrã mɨ akꞌõre tachi pari audupɨara kꞌĩsia nɨ ̃beei, ichi burroorã pari kꞌĩsiai kꞌãyaara. 6 Ma mimiaparipa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre pedee jarapari na pꞌuurude bapari. Jõmaarãpa iru pia akꞌɨpata, irua jara bɨkꞌa ichita pꞌasapari perã. Wãdáma irumaa. Irua jaraiskꞌa chisãgɨ ́ ode tachi wãdaipia bɨ. 7 Saulpa pꞌanauji: —Mãgara wãdáma aji. Mamĩda ¿irumaa kꞌãata ateedayama? aji. Tachi mochila anipapatade pan jida wẽe nida. Ne–inaa wẽe pꞌanɨda aji, teedaitꞌee Tachi Akꞌõre pedee jaraparimaa. 8 Mãpai ma mimiaparipa mãgaji: —Mɨa iru bɨ pꞌaratꞌa tau perá gramo õpee paitꞌee bɨ. Mãgɨ ́ teeitꞌeeda aji, ma Akꞌõre pedee jaraparimaa, irua tachimaa o akꞌɨpimerã. 9 (Chonaarãweda israelitaarãpa Tachi Akꞌõremaa ne–inaa iidi kꞌinia pꞌanadakꞌãri, iidipachida ‘eperãpa ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ unupari’ apatapꞌedaamaa. Ɨr̃ á mãgee eperã Tachi Akꞌõre pedee jaraparida apata.) 10 Saulpa ma mimiaparimaa mãgaji: —Pia bɨpɨ. Wãdáma aji. Mãpai ãchi omeeweda wãjida ma Akꞌõre pedee jarapari bapariida pꞌuurudee. 11 Eede ɨtꞌaa wãrutade ma pꞌuurumaa, awẽraarã ome unujida. Ma awẽraarã pania tꞌɨde wã nipajida. Mãpai mãɨrãmaa iidijida: —¿Nama bɨkꞌã ajida, ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ unupari? 12 Ma awẽraarãpa pꞌanaujida: —Bɨpɨ. Mamĩda waawipai bɨ. Etꞌewapai pacheji, idi pꞌuurude ne– animalaarã peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paapidaitꞌee perã ee ɨtꞌɨ ́ bɨde ne–animalaarã paapatamãi. Isapai wãruta pɨrã, iru ununadayada ajida. 13 Pꞌuurude panadakꞌãri, iru jɨrɨ ́tɨ nekꞌode wãi naaweda eede ɨtꞌaa, ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paapatamaa. Mama iru pana–emãi eperãarã nekꞌoda–e, irua pedee pia jaraitꞌee perã nekꞌodai naaweda.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 9

243

Maapꞌeda chi tꞌɨ ̃ pëidaarã nekꞌodai. Mapa isapai wãdapáde ajida, iru unudamerã. 14 Aramãgá Saúl ma mimiapari ome pꞌuurudee wãjida. Ará panadakꞌãri, unujida Samuel wãru eede ɨtꞌaa ne–animalaarã paapatamaa. 15 Aɨ noreweda, Saúl pai naaweda, Tachi Akꞌõrepa Samuelmaa nãga kꞌawapiji: 16 “Nu, nãgɨ ́ horade mɨa Benjamín ëreerãdepema aba pɨmaa pëiitꞌeeda aji. Mãgɨ ́ awara bɨpáde aji, mɨ pꞌuuru pidaarã akꞌɨpariimerã. Mãgɨpa israelitaarã uchiapiitꞌee filisteorã juadeepa. Mãgá mɨa akꞌɨpiitꞌee wãara ũriji mɨ pꞌuuru pidaarãpa chupɨria iididapꞌedaa.” 17 Samuelpa Saúl unukꞌãri, Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Nãgɨda aji, mɨa eperã jarada. Nãgɨpa mɨ pꞌuuru pidaarã akꞌɨ bapariitꞌeeda aji. 18 Saúl pꞌuurude tꞌĩupatamãi panakꞌãri, Samuel kꞌaitꞌa wãpꞌeda, nãga jaraji: —Mɨ chupɨria kꞌawáaji. Jarapáde aji, sãma bɨ ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ unupari te. 19 Samuelpa pꞌanauji: —Mɨpɨ chi ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ unupari. Mɨ naa eede ɨtꞌaa wãt́ ɨ ne– animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paapatamaa, idi parã mɨ ome nekꞌodaitꞌee perã. Nu mɨa jaraitꞌee pɨa mɨmaa iidi kꞌinia bɨ. Maapꞌeda mɨa parã wãpii. 20 Kꞌĩsianáaji pɨ burroorã kꞌãima õpee atua pꞌanɨ unu atadapꞌedaa perã. Awaraarã kꞌãyaara israelitaarãpa pɨ mãikꞌaapa pɨchi akꞌõredeerã piara akꞌɨpataadaitꞌeeda aji. 21 Mãpai Saulpa pꞌanauji: —Mamĩda mɨ Benjamín ëreerãdepema, Israeldeepa uchiadapꞌedaarã ëreerã ma–ãriara bɨdepema. Ma awara Benjamín ëreerãdepemaarãde mɨchideerã ekꞌariara pꞌanɨ awaraa te pidaarã kꞌãyaara. Mãga bɨta, ¿sãapꞌeda pɨa mɨmaa mãga jara bɨma? aji. 22 Mãpai Samuelpa Saúl chi mimiapari ome ateeji nekꞌopatamaa. Su–akꞌɨ beepiji tꞌɨ ̃ pëidaarã treinta pꞌanadapꞌedaa ome, eperãarã poro waibɨara bɨ su–akꞌɨ beeparimãi. 23 Maapꞌeda Samuelpa chi nejooparimaa mãgaji: —Aneepáde aji, nechiara mɨa jarada awara bɨmerã. 24 Aramãgá ma nejooparipa ne–animal makꞌara aba atanapꞌeda, Saulmaa tee cheji. Mãpai Samuelpa mãgaji: —Jãgɨ ́ pɨ–itꞌee awara iru baji. Kꞌopáde aji, mɨa na tꞌɨ ̃ pëidaarã tꞌɨ ̃da perã pɨ ome aukꞌa nekꞌode chedamerã. Mãgá ma ewate Saúl nekꞌoji Samuel ome. 25 Ma ee ɨtꞌɨa badamãiipa uchiadakꞌãri, pꞌuurude tꞌĩujida. Maapꞌeda Samuel tedepema terrazade Saul–itꞌee kꞌãimerã ooteejida. Mama Samuel Saúl ome pedeeji. 26 Maapꞌeda Saúl jẽra beeji mãikꞌaapa kꞌãiji. Aɨ norema Samuelpa Saúl tꞌɨ ̃ji mãikꞌaapa nãga jaraji:  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



244

1 Samuel 9​, ​10

—Pꞌirabáiji mãikꞌaapa pɨchi ode wãpáde aji. Mãgá Saúl pꞌirabaiji mãikꞌaapa Samuel ome taawaa uchiaji. 27 Pꞌuurudeepa uchiadaitꞌee pakꞌãri, Samuelpa Saulmaa mãgaji: —Pɨ mimiapari naa pëí ji. Mamĩda pɨ, arakꞌatɨa beepáde aji, mɨa jara kꞌinia bairã Tachi Akꞌõrepa mɨmaa jarada. Mãpai Saúl mimiapari ichi naa wãji.  

10

Samuelpa Saúl awara bɨda israelitaarã rey pamerã

1   Mãpai

Samuelpa aceite olivodee ooda botellade iru bada atapꞌeda, Saúl poro ɨ ̃rɨ weetꞌaaji mãikꞌaapa iru uritarrade kꞌĩra ɨ ̃tꞌaapꞌeda, mãgaji: —Idi Tachi Akꞌõrepa pɨ awara bɨruda aji, ichi pꞌuuru pidaarã, israelitaarã akꞌɨ bapariimerã. k Pɨa israelitaarã akꞌɨ bapariitꞌee mãikꞌaapa ãra uchiapiitꞌee ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Nãgá pɨa kꞌawai Tachi Akꞌõrepa pɨ awara bɨda ichi pꞌuuru pidaarã poro waibɨa pamerã. 2 Pɨ namãikꞌaapa wãkꞌãri, ɨmɨkꞌĩraarã omé unuitꞌee Selsa pꞌuurude Benjamín ëreerãdepemaarã eujãde, Raquel ɨadapꞌedaa kꞌaitꞌa. Mãɨrãpa nãga jaradaitꞌee: “Unu atajidada adaitꞌee, parãpa burroorã jɨrɨ nipadapꞌedaa. Pɨ akꞌõre waa kꞌĩsia–e bɨ ma burroorãde; jĩpꞌa parãde kꞌĩsia nɨ ̃bɨ. Irua iidimaa bɨda adaitꞌee, kꞌãata ooima pɨ unu ataitꞌee.” 3 ’Ma tꞌẽepai, waawipai Tabor eujãde encina pakꞌuru bɨmãi panakꞌãri, unuitꞌeeda aji, ɨmɨkꞌĩraarã õpee, Beteldee wãruta Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Abaapa chivo õpee atee wãitꞌee mãikꞌaapa abaapa pan õpee atee wãitꞌee. Jõdee chi apemapa vino ne–ede tꞌɨda atee wãitꞌee. 4 Pɨmaa saludaadapꞌeda, pɨmaa pan omé teedaitꞌee. Jitapáde aji. 5 ’Tꞌẽepai pɨ panaitꞌee Guibeá pꞌuurude Tachi Akꞌõre ee apata kꞌaitꞌa, filisteorã soldaorã pꞌanapatamãi. Ma pꞌuurude tꞌĩurude, pɨa unuitꞌee Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa iru pedee jaramaa pꞌanɨ, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patamãiipa eede edaa wãdade. Mãɨrã nokꞌoore unuitꞌee eperãarãpa chaamaa pꞌanɨ salterio, pandero, pꞌipꞌana mãikꞌaapa arpa. 6 Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure pɨmaa pëiitꞌee. Mãgá pɨ ãra ome aukꞌa iru pedee jaramaa beeitꞌee mãikꞌaapa pɨ awara beeitꞌee. 7 Mɨa pɨmaa jara bɨkꞌa pꞌasakꞌãri, óoji pɨchia kꞌĩsia bɨkꞌa, Tachi Akꞌõre pɨ ome baitꞌee perã. 8 ’Maapꞌeda mɨ naa Guilgal pꞌuurudee wãj́ i. Mama mɨ pɨ ome unuitꞌee. Mama kꞌãima siete nɨ ́ji mɨ pɨ ome unurumaa. Tachi Akꞌõre–itꞌee mɨa ne– animalaarã peepꞌeda, paa jõtꞌaaitꞌee mãikꞌaapa awaraa ne–animalaarã peepꞌeda, paaitꞌee jedekꞌodaitꞌee tachi aukꞌaarã ome. Maapꞌeda mɨa pɨmaa jaraitꞌeeda aji, kꞌãata ooipia bɨ. 9 Saúl Samuel ome despediipꞌeda, mamãikꞌaapa uchiakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa iru tꞌãri awarapiji. Ma ewateweda Samuelpa jaradakꞌa  















k 10.1 Tachi Akꞌõre pedee traduciipataarã ũkꞌuruurãpa na oración aupai bɨpata na versiculode. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 10

245

jõmaweda pꞌasaji. 10 Saúl ichi mimiapari ome panadakꞌãri Guibeá pꞌuurude, Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã ãramaa chejida. Mãga nɨde Tachi Akꞌõre Jaure Saúl ome ba chepꞌeda, ãrakꞌa irua aukꞌa Tachi Akꞌõre pedee jaramaa beeji. 11 Saúl kꞌawa pꞌanadapꞌedaarãpa unudakꞌãri irua Tachi Akꞌõre pedee jaramaa bɨ Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãkꞌa, ãchi pitapai mãgapachida: —¿Quis warra Saúl, sãga nɨ ̃bɨma? ¿Iru Tachi Akꞌõre pedee jarapari padachikꞌã? apachida. 12 Ichiaba mãpema abaapa mãgaji: —¿Kꞌaima aji, jã Akꞌõre pedee jarapataarã akꞌõre? Ma tꞌẽepai eperãarãpa jarapachida: “¿Saúl jida Tachi Akꞌõre pedee jaraparikꞌã?” apachida. Mãga jarapachida Saúl awara unudapꞌedaa perã. 13 Saúl mãgá pedee bapꞌeda, wãji eede ɨtꞌaa, mãpema Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patamaa. 14 Saúl chĩapapa iru unukꞌãri, iidiji irumaa mãikꞌaapa chi mimiaparimaa: —¿Sãmaa wãjidama? aji. Saulpa pꞌanauji: —Burroorã jɨrɨ nipajida. Mamĩda unuda–e pakꞌãri, Samuelmaa iidinajidada aji. 15 Mãpai chi chĩapapa mãgaji: —¿Samuelpa pɨmaa kꞌãata jarajima? aji. Mɨmaa jarapáde aji. 16 Saulpa pꞌanauji: —Jĩpꞌa jarajida aji, ma burroorã unudapꞌedaa. Mamĩda Saulpa jara–e paji Samuelpa ichi rey paitꞌeeda ada. 17 Ma tꞌẽepai Samuelpa israelitaarã tꞌɨ ̃ pëiji Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃nadamerã Mizpa pꞌuurude. 18 Mama chipꞌedaidakꞌãri, Samuelpa mãgaji: —Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨda aji. “Mɨa parã israelitaarã Egipto eujãdeepa uchia ataji. Ma awara mɨa parã uchiapiji Egipto pidaarã jua ekꞌariipa mãikꞌaapa awaraa eujãdepemaarã jua ekꞌariipa.” 19 Mamĩda ɨ ̃rá parãpa Tachi Akꞌõre yiaraa iru pꞌanɨ, irua parã mãgá kꞌaripa ataji mĩda ma kꞌachiade pꞌanadapꞌedaamãiipa mãikꞌaapa ma chupɨria pꞌanadapꞌedaamãiipa. Iru kꞌãyaara reyta kꞌinia pꞌanɨda apata. Maperã Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite chedapáde aji, ëreerã chaa mãikꞌaapa te pidaarã chaa. 20 Mãga jarapꞌeda, Samuelpa Israeldeepa uchiadapꞌedaa ëreerã chaa kꞌaitꞌa chepipꞌeda, suerte jemeneji kꞌawaaitꞌee Tachi Akꞌõrepa chisãgɨ ́ ëreerã jɨrɨtꞌeraji madeepa rey uchiamerã. Mãgá kꞌawaajida Benjamín ëreerã jɨrɨtꞌerada. 21 Maapꞌeda jaraji Benjamín ëreerãdepema te pidaarã chaa kꞌaitꞌa chedamerã. Mãpai suerte jemenekꞌãri, kꞌawaajida Matri te pidaarã jɨrɨtꞌerada. Ma tꞌẽepai suerte jemenekꞌãri, kꞌawaajida Matrideepa uchiada Quis warra, Saúl, jɨrɨtꞌerada. Mamĩda Saúl jɨrɨnadakꞌãri, unuda–e  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



246

1 Samuel 10​, ​11

paji. 22 Mãpai Tachi Akꞌõremaa iididakꞌãri kꞌawaapimerã Saúl bɨ wa wẽ–e, irua kꞌawapiji Saúl miru bɨ netꞌaa pꞌe bɨdapꞌedaamãi. 23 Mãpai pꞌira wãjida, iru mamãikꞌaapa aneedaitꞌee. Israelitaarã kꞌĩrapite aneedakꞌãri, kꞌawaajida Saúl ɨtꞌɨara bɨ israelitaarã jõmaarã kꞌãyaara. 24 Mãpai Samuelpa jõmaarãmaa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa rey jɨrɨtꞌerada akꞌɨ ́tɨ. Irukꞌa awaraa israelitaarã wẽ– eda aji. Mãpai israelitaarãpa biajida: —¡Tachi Rey, pia bapariipáde! ajida. 25 Maapꞌeda Samuelpa israelitaarãmaa jarateeji ley rey–itꞌee; sãgá bapariipia bɨ ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã ome. Mãpai librode ma ley jõma pꞌãpꞌeda, Tachi Akꞌõre ome unupata tede ɨa bɨji. Maapꞌeda Samuelpa eperãarã ãchi te chaa pëiji. 26 Saúl ichiaba wãji ichi temaa Guibeade. Israelitaarã sõcharra beerã ũkꞌuru iru ome aukꞌa wãjida, Tachi Akꞌõrepa ãramaa kꞌĩsiapida perã mãga oodamerã. 27 Mamĩda ũkꞌuru tꞌãri kꞌachia–idaa beerãpa mãgajida: —¿Jãgɨ ́pata tachi kꞌaripa ataikꞌã ajida, tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jua ekꞌariipa? Mãɨrãpa iru pia akꞌɨda–e paji mãikꞌaapa irumaa netꞌaa pia teeda–e paji. Mãɨrãpa mãga jarajida mĩda, Saúl kꞌĩupꞌee beeji.  











11

1   Ma

Saulpa amonitaarã pꞌoyaada

tꞌẽepai amonitaarã rey Najapa ichi soldaorã chipꞌe atapꞌeda, wãjida Galaad eujãdee Jabés pꞌuurudepemaarã ome chõode. Ma pꞌuuru wapꞌɨra iru pꞌanɨde, ma pꞌuurudepemaarãpa irumaa jara pëijida: —Tai ome pedéeji chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Mãga ooru pɨrã, pɨ jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌeeda ajida. 2 Ma amonita Najapa pꞌanauji: —Pia bɨpɨ. Pacto oodáma chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Mamĩda mɨa parã jõmaarã juaraarepema tau ẽetꞌaaitꞌeeda aji, ma kꞌaurepa israelitaarã kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã. 3 Jabés pꞌuurudepema poro waibɨarãpa pꞌanaujida: —Kꞌãima siete nɨ ́ji, taipa jara pëiruta misa israelitaarã jõmaarãmaa tai kꞌaripa chedamerã. Apidaapa tai kꞌaripa cheda–e pɨrã, pɨa jara bɨkꞌa oodayada ajida. 4 Mãpai ma poro waibɨarãpa eperãarã pëijida Guibeadee, Saúl baparimaa. Mãpemaarãmaa nepɨrɨdakꞌãri, jẽe para beeji. 5 Mãga nɨde Saúl pacheji ichi pꞌakꞌa arado jidiupataarã ome mãikꞌaapa ma pꞌuurudepemaarã mãgá unukꞌãri, iidiji: —¿Eperãarã sãgajidama? aji. ¿Sãapꞌeda jẽe para nɨ ̃bɨma? aji. Mãpai nepɨrɨjida Jabés pꞌuurudepemaarãpa jara pëidapꞌedaa. 6 Saulpa mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ichi Jaure irumaa pëiji. Mapa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 11​, ​12

247

Saúl kꞌĩraudachi ma amonitaarã ome. 7 Pꞌakꞌa omé atapꞌeda, peekꞌooji mãikꞌaapa tꞌɨapꞌekꞌooji. Ma pꞌakꞌa kꞌapꞌɨa piuda tꞌɨapꞌeda beeda awara–awaraa pëiji israelitaarã jõmaarãmaa mãikꞌaapa ma nechiara ateedapꞌedaarã ome nãga jara pëiji: “Na pꞌakꞌa ome oodakꞌa ooitꞌeeda aji, chi mɨ eere mãikꞌaapa Samuel eere chõode cheda–e pꞌanɨɨrã pꞌakꞌaarã ome.” Israelitaarãpa mãga ũridakꞌãri, pꞌerakꞌoodachida. Mapa eperã abapai pɨkꞌa chejida Saúl eere chõodaitꞌee. 8 Bézec pꞌuuru kꞌaitꞌa chipꞌedaidapꞌeda, Saulpa ichi eere pꞌanadapꞌedaa soldaorã juasiakꞌãri, trescientos mil Israeldepemaarã paji. Jõdee treinta mil Judadepemaarã paji. 9 Ma tꞌẽepai Saulpa jaraji ma Jabedeepa chedapꞌedaarãmaa: —Jabés pꞌuurudepemaarãmaa nãga jaranátɨ: “Nu imatꞌɨpa pai naaweda taipa parã kꞌaripanadaitꞌeeda” aji. Mãpai ãra wãjida. Saulpa jara pëida nepɨrɨnadakꞌãri, Jabés pꞌuurudepemaarã o–ĩadachida. 10 Mãpai seewata amonitaarã rey Najamaa nãga jara pëijida: “Nu pɨ jua ekꞌari pꞌaneedaitꞌeeda ajida, pɨa tai ome oomerã pɨchia kꞌinia bɨkꞌa.” 11 Aɨ norema Saulpa ichi soldaorã tꞌooda õpeede tꞌooji. Ɨd ̃ atɨpodopa wãjida amonitaarã carpa eebai jira bɨdapꞌedaamaa mãikꞌaapa mãɨrã peekꞌoo wãjida imatꞌɨpa parumaa. Chi chokꞌai uchiadapꞌedaarã waaweepa jĩchoo wãjida. Mãgá eperãarã omé araa pꞌaneeda–e paji.  









Israelitaarãpa Saúl kꞌinia pꞌanadapꞌedaa ãchi rey pamerã

12  Maapꞌeda

israelitaarã ũkꞌuruurãpa Samuelmaa mãgajida: —¿Kꞌairãpa jarajidama ajida, Saúl tachi rey panaamerã? ¡Ma eperãarã taimaa teepáde ajida, peekꞌoodaitꞌee perã! 13 Mamĩda Saulpa mãgaji: —Idi apida piuda–eda aji, Tachi Akꞌõrepa idi tachi israelitaarã kꞌaripada perã. 14 Mãpai Samuelpa jõmaarãmaa nãga jaraji: —Guilgaldee wãdáma aji, Saúl rey bɨdaitꞌee. 15 Mãgá israelitaarã jõmaweda Guilgaldee wãjida. Mama Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite Saúl ãchi rey bɨjida. Ichiaba ne–animalaarã peedapꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paapijida ãchi aukꞌaarã ome jedekꞌodaitꞌee. Mama Saúl mãikꞌaapa israelitaarã o–ĩa pꞌaneejida.  





12

1   Tꞌẽepai

Samuelpa israelitaarãmaa jarada

Samuelpa israelitaarã jõmaarãmaa nãga jaraji: —¡Ũrítɨ! Mɨa oodoo parãpa iididapꞌedaakꞌa. Rey kꞌinia pꞌanɨda adakꞌãri, mɨa rey bɨji parã akꞌɨ bapariimerã. 2 Nama bɨda aji, pãchi rey. Irua parã akꞌɨ bapariitꞌee mãikꞌaapa parãmaa jaraitꞌee kꞌãata oodaipia  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



248

1 Samuel 12

bɨ. Mɨ audú chonaa bɨ. Poro tꞌorroo bɨ. Mɨ warrarã parã tꞌãide pꞌanɨ. Kꞌũtrãaweda mɨa parã kꞌaripadoo ɨ ̃rá parumaa. 3 Mɨ nama iru pꞌanɨ. Ɨr̃ aweda jarátɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãikꞌaapa irua rey jɨrɨtꞌerada kꞌĩrapite mɨchi–itꞌee ataji pɨrã awaraarã pꞌakꞌa wa burro, maa–e pɨrã parãdepema apidaamaa ne–inaa kꞌachia ooji pɨrã, maa–e pɨrã pꞌaratꞌa jitaji pɨrã eperã aba piara akꞌɨitꞌee awaraarã kꞌãyaara. Jaradapáde aji. Mɨa ma pari pꞌaaitꞌee. 4 Mãpai arii pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌanaujida: —Mãga ookꞌaa pajida ajida. Pɨa taimaa ne–inaa kꞌachia apida oo–e paji, tai kꞌachia iru ba–e paji pɨchi jua ekꞌari mãikꞌaapa pꞌaratꞌa jitakꞌaa paji ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ ɨmɨateeitꞌee. 5 Mãpai Samuelpa mãgaji: —Mãgara Tachi Akꞌõrepa mãikꞌaapa irua jɨrɨtꞌerada reypa ũri pꞌanɨ parãpa nepɨra apida mɨ ome wẽe pꞌanɨ. Ãrapa pꞌanaujida: —Mãgada ajida. 6 Ma awara Samuelpa israelitaarãmaa nãga jaraji: —Moisés kꞌapꞌɨa mãikꞌaapa Aarón kꞌapꞌɨa Tachi Akꞌõrepa parã chonaarã Egipto eujãdeepa uchiapiji. 7 Ɨr̃ á Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite akꞌɨnɨ ̃ pꞌanéetɨ charra kꞌĩrapite akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneekꞌajidakꞌa, mɨa parã ɨmɨateeitꞌee perã. Ũrítɨ mɨa parãmaa kꞌirãpapiru misa irua ooda parã chonaarã ome mãikꞌaapa parã kꞌaripaitꞌee. 8 ’Jacob ichideerã ome Egipto eujãde pꞌanadapꞌeda, taarã pakꞌãri, Egipto pidaarãpa ãra kꞌachia iru pꞌanapachida ãchi jua ekꞌari. Maapai parã chonaarãpa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidipachida, irua ãchi kꞌaripamerã. Mãpai Tachi Akꞌõrepa Moisés Aarón ome pëiji. Ãrapa parã chonaarã Egipto eujãdeepa uchia atajida mãikꞌaapa aneejida na eujãdee. 9 Mamĩda nama pꞌanɨde parã chonaarãpa ichi kꞌinia Akꞌõre Waibɨa kꞌĩra atuajida. Maperã irua ãra baaipiji Jazor pꞌuurudepema soldaorã poro waibɨa Sísara juade, ma awara filisteorã juade mãikꞌaapa Moab eujãdepema rey juade. Mãɨrã jõmaweda parã chonaarã ome chõopachida. 10 Mamĩda ma tꞌẽepai parã chonaarãpa kꞌawaajida ãchia ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌanadakꞌãri awaraarã akꞌõre waibɨa apata Baal mãikꞌaapa Astarté kꞌĩrapite. Mãpai chupɨria iidijida Tachi Akꞌõrepa ãchi uchiapimerã ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã jua ekꞌariipa. Irumaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌeeda ajida. 11 ’Maapai Tachi Akꞌõrepa pëiji Yerubaal, l Barac, Jefté mãikꞌaapa mɨ, Samuel, parã akꞌɨpataadamerã irua parã uchiapiru misa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã jua ekꞌariipa, mãgá parã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã.  

















l 12.11 Yerubaal

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Gedeón.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 12​, ​13

249

12  ’Mamĩda

parãpa kꞌawaadakꞌãri amonitaarã rey Najapa kꞌĩsia iru bada parã ome chõoitꞌee, mɨmaa iidijida parã rey jua ekꞌari bɨmerã. Mãga iidijida parãpa rey pipɨara iru pꞌanɨ mĩda; mãgɨ ́ parã Akꞌõre Waibɨa. 13 Nama bɨ rey parãpa jɨrɨtꞌeradapꞌedaa. Tachi Akꞌõrepa parãmaa rey teeji. 14 Ɨr̃ á parãpa Tachi Akꞌõre waaweedaipia bɨ, irumaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaipia bɨ mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oodaipia bɨ. Parãpa, parã reypa paara ichita oodaipia bɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. Mãga ooruta pɨrã, pia pꞌanapataadaitꞌee. 15 Mamĩda iru pedee ũridaamaa pꞌaneeruta pɨrã mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa ooda–e pɨrã, irua parã, parã rey paara miapiitꞌee, parã chonaarã miapidakꞌa. 16 ’Ãyaa wãnaadapáde aji, unudaitꞌee perã ne–inaa pi–ia Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee bɨ parã kꞌĩrapite. 17 Naapai trigo ewapata kꞌoi chekꞌaa perã. ¿Wãara–ekꞌã? aji. Mɨa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiitꞌee pa jĩwaapimerã mãikꞌaapa kꞌoi chepimerã. Mãgá parãpa kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia oojida, iru awara rey iididakꞌãri. 18 Aramãgá Samuelpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji. Ma ewateweda Tachi Akꞌõrepa pa jĩwaa nɨ ̃beepiji mãikꞌaapa kꞌoi chepiji. Mãga unudakꞌãri, israelitaarã jõmaarãpa Tachi Akꞌõre mãikꞌaapa Samuel waawee pꞌaneejida. 19 Mapa Samuelmaa mãgajida: —Tachi Akꞌõre, pɨ Akꞌõre Waibɨamaa chupɨria iidíji, tai, pɨ mimiapataarã pari, irua tai piupinaamerã. Tai–itꞌee rey iididakꞌãri, waapɨara kꞌachia oojidada ajida, naaweda oodapꞌedaa kꞌãyaara. 20 Mãpai Samuelpa mãgaji: —Pꞌeranáatɨ. Wãara, parãpa ne–inaa audú kꞌachia oojida. Mamĩda ichita Tachi Akꞌõrede ijãapatáatɨ mãikꞌaapa tꞌãripa oopatáatɨ irua jara bɨkꞌa. 21 Waa jɨrɨnáatɨ awaraa akꞌõre waibɨa apataarãmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee. Mãɨrãpa parã maarepida kꞌaripada–e, servi–e pꞌanadairã. 22 Tachi Akꞌõrepa ichita oopari ichia jara bɨkꞌa. Mapa ichi pꞌuuru pidaarã ituaba atabëi–e. Irua kꞌinia bɨ parã ichi pꞌuuru pidaarã padamerã. 23 Mɨata ichita ɨtꞌaa iidiitꞌee parã pari, mãgá pꞌanapataadamerã. Mɨa mãga oo–e pɨrã, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pꞌekꞌau kꞌachia ooitꞌee. Parãmaa jarateeitꞌee iru o piade nipapataadamerã. 24 Aba parãpa Tachi Akꞌõre waaweedaipia bɨ mãikꞌaapa tꞌãripa irua jara bɨkꞌa oopataadaipia bɨ. Kꞌirãpadaipia bɨ irua ne–inaa jõmaweda ooda parã kꞌaripaitꞌee. 25 Mamĩda atꞌãri ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneeruta pɨrã, parã mãikꞌaapa pãchi rey paara jõdaitꞌee.  

























13

1   Saúl

Samuelpa rey Saúl ɨtrɨada

treinta año iru baji israelitaarã rey beekꞌãri. Cuarenta y dos año taarãji israelitaarã akꞌɨmaa. 2 Maapai irua israelitaarã ɨmɨkꞌĩraarã tres mil jɨrɨtꞌeraji soldaorã pꞌaneedamerã. Dos mil pꞌaneejida iru ome Micmás pꞌuurude Betel pꞌuuru  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



250

1 Samuel 13

kꞌaitꞌa ee jẽra bɨmãi. Jõdee chi apema mil pꞌaneejida ichi warra Jonatán ome Guibeá pꞌuurude. Ma Guibeá pꞌuuru Benjamín ëreerã eujãde baji. Ma soldaorã jɨrɨtꞌerapꞌeda, Saulpa israelitaarã pꞌaneedapꞌedaarã ãchi temaa pëiji. 3 Guibeá pꞌuurude pꞌanɨde Jonatán ichi ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã ome chõonajida mama bada filisteorã soldaorã pꞌanapatapꞌedaamaa mãikꞌaapa mãɨrã pꞌoyaajida. Apemaarã filisteorãpa mãga kꞌawaa atadakꞌãri, kꞌĩraudachida. Maperã Saulpa trompeta chaapiji israelitaarã eujãde, hebreorã chipꞌedaidamerã jura chõodaitꞌee ma filisteorã ome. 4 Israelitaarã jõmaarãpa kꞌawajida Saúl eere pꞌanadapꞌedaarãpa ma filisteorã ome chõodapꞌedaa. Maperã filisteorãpa israelitaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneejida. Mapa israelitaarã soldaorã Saúl ome chipꞌejida Guilgal pꞌuurude. 5 Mãga nɨde filisteorã chipꞌejida chõodaitꞌee israelitaarã ome. Tres mil carreta iru pꞌanajida seis mil soldaorã aɨde wãpataarã ome mãikꞌaapa awaraa soldaorã cho–kꞌara jĩte wãjida. Mãɨrã cho–kꞌara pꞌanajida, pꞌusadepema ipu tau nãusaakꞌa. Ma soldaorã Micmadee wãjida. Mama panadakꞌãri, Bet Avén oriente eere pꞌaneejida. 6 Ma filisteorã ãchi kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaa israelitaarã ome chõo chejida. Ma israelitaarãpa unudakꞌãri ãchi ɨ ̃rɨ audú chewãda, ũkꞌuru mirukꞌoodachida mãu tede, yooro tede, mãu–idaa beemãi, zanjade mãikꞌaapa pozo pꞌoo beedade. 7 Jõdee awaraa hebreorã m Jordán to sĩajida wãdaitꞌee Gad ëreerã eujãdee mãikꞌaapa Galaad eujãdee. Mamĩda Saúl atꞌãri Guilgalde baji. Soldaorã iru ome pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda ãchobeepa kꞌapꞌɨa wëre jõnajida. 8 Mama kꞌãima siete Saulpa nɨji, Samuelpa jarada perã ichi mama kꞌãima siete nɨmerã, ãra pari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌee. Mamĩda ma ewate Samuel Guilgalde pache–e pakꞌãri, soldaorã mamãikꞌaapa erreu wãjida. 9 Saulpa mãga unukꞌãri, ichi ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãmaa nãga jaraji: —Ne–animalaarã atanadapáde aji. Mɨa aba Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõtꞌaaitꞌee mãikꞌaapa awaraa ne–animalaarã paaitꞌee, jedekꞌodaitꞌee nama pꞌanɨɨrã ome. Mãpai Saulpa ichi juadoopa ma ne–animal peepꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõji. 10 Ma ne–animal paa jõ aupakꞌãri, Samuel pacheji. Mãpai Saúl uchiaji irumaa saludaade. 11 Mamĩda Samuelpa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pɨa ma ne–animal paa jõjima? aji. Saulpa pꞌanauji: —Unuji eperãarã erreu wãda pɨ pache–e pakꞌãri pɨa jarada ewate. Kꞌawaji filisteorã Micmade see jõnɨ chõo chedaitꞌee. 12 Mapa nãga kꞌĩsiaji:  



















m 13.7 Israelitaarã

hebreorã apachida, ãchia hebreo pedee pedeepatapꞌedaa perã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 13​, ​14

251

“Ãchi mɨ ome chõo chedaitꞌee nama Guilgalde, mɨa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidii naaweda.” Maperã mɨa ma ne–animal paa jõjida aji. 13 Mãpai Samuelpa mãgaji: —¡Pɨa ne–inaa kꞌachia pariatua oojida! aji. Pɨa oo–e paji pɨ Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Irua oopidakꞌa ooda paara, pɨ, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã paara, israelitaarã rey taarã bakꞌaji. 14 Mamĩda ɨ ̃rá pɨ ãra rey taarã ba–e paitꞌeeda aji. Tachi Akꞌõrepa eperã ichi tꞌãrimaa jɨrɨitꞌee. Mãgɨpa iru pꞌuuru pidaarã akꞌɨ bapariitꞌeeda aji, pɨa oo kꞌinia–e pada perã Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. 15 Samuelpa mãga jarapꞌeda, Guilgaldeepa uchiaji. Mãpai Saúl ichi soldaorã ome chõode wãjida. Guilgaldeepa uchiadapꞌeda, wãjida Guibeá pꞌuurudee; ma pꞌuuru Benjamín ëreerã eujãde bɨ. Mama panadakꞌãri, Saulpa ichi ome nipadapꞌedaarã juasiaji. Soldaorã seiscientos paji.  





Israelitaarã arma wẽe pꞌanadapꞌedaa

16  Saúl

chi warra Jonatán mãikꞌaapa soldaorã ãchi eere pꞌanadapꞌedaarã pꞌaneejida Guibeá pꞌuurude Benjamín ëreerã eujãde. Jõdee filisteorãpa ãchi carpa eebai jira bɨjida Micmade. 17 Mãga nɨde filisteorã pia chõo kꞌawaa beerã tꞌooda õpeede tꞌoodapꞌeda, ãchi pꞌanadapꞌedaamãiipa uchiajida chõodaitꞌee mãikꞌaapa chĩara netꞌaa jãri atadaitꞌee. Tꞌooda abaadepemaarã wãjida Ofradee wãpari ode, Súal eujãdee. 18 Awaraa tꞌoodadepemaarã wãjida Bet Jorondee mãikꞌaapa chi apema tꞌoodadepemaarã wãjida ee jẽra bɨmaa wãpari ode, Zeboyín eujã jewedaa ikꞌaawa eujã pania wẽe bɨde. 19 Israel eujã jõmaade eperã ne–inaa hierrodee oopari wẽ–e paji, filisteorãpa israelitaarãmaa espada mãikꞌaapa miasu oopidakꞌaa pada perã. 20 Maapai israelitaarã wãpachida filisteorã tꞌãidee ãchi netꞌaa metaldee ooda erapide: arado, azadón, chaara, wa jãitꞌe. 21 Arado wa azadón pari pꞌaapipachida ocho gramos pꞌaratꞌa. Jõdee chaara wa jãitꞌe pari pꞌaapipachida pꞌaratꞌa gramo kꞌĩmari. 22 Maperã ma ewate chõode uchiadakꞌãri, soldaorã Saúl ome mãikꞌaapa Jonatán ome nipadapꞌedaarãpa miasu wa espada wẽe nipajida. Saulpa mãikꞌaapa Jonatanpapai iru pꞌanajida. 23 Mãga nɨde filisteorã soldaorã ũkꞌuru pꞌanajida Micmás kꞌaitꞌa ee jẽra bɨmãi, mama wãyaapari o jɨ ̃adaitꞌee.  













14

1   Ewari

Jonatanpa filisteorã soldaorã peeda

aba Saúl warra Jonatanpa mãgaji ichi escudo anipaparimaa: —Chepáde aji. To chakꞌe sĩadaitꞌee filisteorã soldaorã pꞌanapata kꞌĩraikꞌa eere bairã. Mamĩda Jonatanpa chi akꞌõremaa maarepida jara–e paji. 2 Mãga nɨde Saúl baji Guibeá pꞌuuru kꞌidaa, nejõ bɨɨrɨ ekꞌari Migronde. Mama baji  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



252

1 Samuel 14

soldaorã seiscientos ome. 3 Ma soldaorã ome pꞌaare Abías baji. Irua efod jɨ ̃ nipapachi. Iru Ajitob warra paji. Finés warra Icabod chi chĩapa paji mãikꞌaapa Siló pꞌuurudepema pꞌaare pada Elí chi akꞌõchona paji. Mama pꞌanadapꞌedaarã apidaapa Jonatán wãda kꞌawada–e pꞌanajida. 4 Mãɨmisa iru isapai pana kꞌinia baji filisteorã soldaorã pꞌanadapꞌedaamãi. Mama panaitꞌee wãyaapachida ee kꞌõotꞌari jira bɨ omé esa–aukꞌa. Ma ee kꞌõotꞌari aba tꞌɨ ̃jarapachida Bosés, chi apema Sene. 5 Aba norte eere baji Micmás pꞌuuru kꞌĩrapite. Chi apema sur eere baji Guibeá pꞌuuru kꞌĩrapite. 6 Ma wãrutade Jonatanpa ichi escudo anipaparimaa mãgaji: —Wãdáma aji, jã Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerã soldaorã pꞌanapatamaa. ¿Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripai–epaa? Iru–itꞌee ne–inaa chaaree wẽ–e. Mapa tachi kꞌaripaitꞌee, chokꞌara nida pɨjida maa–e pɨrã chokꞌara–e nida pɨjida. 7 Mãpai chi escudo anipaparipa mãgaji: —Oopáde aji, pɨchia kꞌĩsia iru bɨkꞌa. Ne–inaa jõmaade mɨa kꞌaripaitꞌeeda aji. 8 Mãpai Jonatanpa mãgaji: —Sĩadáma aji, ãchi pꞌanɨmaa mãikꞌaapa ãchimaa tachi unupidáma aji. 9 Ãrapa jararuta pɨrã ãchi nɨdamerã tachi pꞌanɨmãi, mama tachia nɨdaitꞌee, ãchimaa eede ɨtꞌaa wãdai kꞌãyaara. 10 Mamĩda jararuta pɨrã ãchimaa wãdamerã, eede ɨtꞌaa wãdáma aji, ãrapa mãga jaradakꞌãri, jara kꞌinia bairã Tachi Akꞌõrepa ãchi tachimaa pꞌoyaapiitꞌee. 11 Mãgá ãra omé eede ɨtꞌaa wãdade unupijida ma filisteorã soldaorã pꞌanapatapꞌedaarãmaa. Mãɨrãpa unu atadakꞌãri, mãgajida: —¡Akꞌɨ ́tɨ! Hebreorã uchia wãrutada ajida, ãchi miru pꞌanadapꞌedaa mãu tedeepa. 12 Mãpai madepema soldaorãpa biajida Jonatanmaa mãikꞌaapa chi escudo anipaparimaa: —Chétɨ taimaa. Parãmaa ne–inaa akꞌɨpidaitꞌeeda ajida. Mãpai Jonatanpa chi escudo anipaparimaa mãgaji: —Mɨ tꞌẽe chéji. Tachi Akꞌõrepa ãchi tachi israelitaarã juade baaipiitꞌeeda aji. 13 Mãpai Jonatán ma eede ɨtꞌaa juapa jita wãji. Chi escudo anipapari iru tꞌẽe wãji. Mãgá Jonatán ma filisteorã ome unukꞌãri, ichia ãra eujãde baaipipachi. Mãpai chi escudo anipaparipa peetꞌaapachi. 14 Ma chõodapꞌedaade Jonatanpa mãikꞌaapa chi escudo anipaparipa veinte filisteorã peekꞌoojida, eujã ma–ãriide.  























15  Mãga

Israelitaarãpa filisteorã soldaorã jërekꞌoodapꞌedaa

unudakꞌãri, filisteorã soldaorã arii pꞌanadapꞌedaarã, ãchi pꞌanapatapꞌedaamãi jɨ ̃apataarã mãikꞌaapa chi chĩara netꞌaa jãri nipapatapꞌedaarã paara aukꞌa pꞌerakꞌoodachida. Ma ewate aukꞌa awẽrachai wãyaaji. Mapa audupɨara pꞌerajida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 14

253

16  Guibeá

pꞌuuru kꞌidaa Benjamín ëreerã eujãde Saúl eere pꞌanadapꞌedaa soldaorã jɨ ̃apatapꞌedaarãpa unudakꞌãri filisteorã soldaorã pariatua pꞌira erreu wãda, Saulmaa jara pëijida. 17 Mãpai Saulpa mãgaji chi soldaorã poro waibɨarã, ichi kꞌõpꞌãya nipadapꞌedaarãmaa: —Soldaorã juasiadapáde aji, kꞌawaadaitꞌee kꞌaita falta bɨ tachi eere pꞌanɨdepema. Mãga oodakꞌãri, kꞌawaajida Jonatán mãikꞌaapa ichi escudo anipapari wẽ–e. 18 Ma ewate pꞌaare Ahías ãchi ome bada perã, Saulpa irumaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ n namaa aneepáde aji. Mãga jaraji ma ewate Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ anipadapꞌedaa perã. 19 Mamĩda Saúl ma pꞌaare ome pedeemaa bɨde, audupɨara biukꞌa para beeji filisteorã pꞌanadapꞌedaamãi. Mapa Saulpa ma pꞌaaremaa mãgaji: —Aneenaapáde aji. 20 Aramata Saulpa ichi soldaorã chipꞌe atapꞌeda, chõode wãjida. Mamĩda ma filisteorã audú kꞌĩra kꞌawa–e pɨkꞌa kꞌoodaidapꞌedaa perã, ãchi aukꞌaarã peekꞌoo wãpachida. 21 Ma awara hebreorã, o taarãweda filisteorã soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi pꞌanadapꞌedaarãpa mãga unudakꞌãri, wãyaakꞌoodachida israelitaarã, Saúl mãikꞌaapa Jonatán ome pꞌanadapꞌedaarã eere. 22 Mãpai ma israelitaarã Efraín ëreerã eujãdepema ee jẽra bɨde mirudaidapꞌedaarãpa kꞌawaa atadakꞌãri ma filisteorã jĩchoo wãda, ichiaba ãra tꞌẽe wãjida chõode. 23 Mãgá chõo wãjida Bet Avén waawí parutamaa. Mãgá ma ewate Tachi Akꞌõrepa israelitaarã kꞌaripaji ma filisteorã pꞌoyaadamerã.  













24  Israelitaarãpa

Saulpa juraada

mãgá pꞌoyaajida mĩda, ãchi kꞌapꞌɨa tꞌũmaadachida, nekꞌoda–ee pꞌanadapꞌedaa perã Saulpa juraada kꞌaurepa. Ma ewate tapꞌedaweda soldaorã jõmaarã taide irua nãga juraaji: “Idi mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaadai naaweda, apida nekꞌoru pɨrã, kꞌachiade baaiitꞌeeda” aji. Maperã apida nekꞌoda–e paji. 25 Maapꞌeda ma soldaorã pakꞌuru jẽra bɨde tꞌĩudakꞌãri, eujãde jɨrrɨ miéle unu atajida. 26 Jɨrrɨ miéle waibɨa baji mĩda, apidaapa seneda–e paji, waawee pꞌanadapꞌedaa perã Saulpa juraada kꞌaurepa. 27 Mamĩda Jonatanpa kꞌawa–e baji chi akꞌõrepa juraada soldaorã taide. Mapa ma pakꞌuru jẽra bɨde wãyaa wãde, ma jɨrrɨ miéle unu atakꞌãri, ichi juade anipada pakꞌuru kꞌɨ ̃pa ma jɨrrɨ mielede sutꞌaaji mãikꞌaapa senetꞌaaji. Mãpai aweda juatauradachi.  





n 14.18 Estudiapataarã ũkꞌuruurãpa kꞌĩsiapata Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ iidii kꞌãyaara, Saulpa chi efod iidi baji. o 14.21 Israelitaarã ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida hebreorã, hebreo pedee pedeepachida perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



254

1 Samuel 14

28  Mamĩda

mama bada soldaopa mãga unukꞌãri, jaraji: —Soldaorã taide pɨ akꞌõrepa nãga juraaji: “Idi apida nekꞌoru pɨrã, kꞌachiade baaiitꞌeeda” aji. Maperã na soldaorã audú kꞌapꞌɨa tꞌũmaa pꞌanɨ. 29 Mãpai Jonatanpa mãgaji: —Mɨ akꞌõrepa mãga jarakꞌãri, tachi pꞌuuru pidaarãmaa ne–inaa kꞌachia oojida aji. Pɨchá akꞌɨ ́ji. Na jɨrrɨ miéle ma–ãri senepꞌeda, mɨ juataura beeji. 30 Jõmaarãpa chikꞌo jãri atadapꞌedaa filisteorã juadeepa kꞌodapꞌedaa paara, ¡ãra jõmaweda pꞌoyaakꞌajidada! aji. 31 Ma ewate israelitaarãpa ma filisteorã peekꞌoo wãjida Micmadeepa Ayalón parutamaa. Mamĩda maapꞌeda israelitaarã soldaorã audú kꞌapꞌɨa tꞌũmaa pꞌaneejida. 32 Maperã ma filisteorã netꞌaa jãri atadapꞌedaadepema ũkꞌuru ovejaarã, pꞌakꞌaarã mãikꞌaapa pꞌakꞌa chakꞌeerã eujãde peejida ãchia unu atadapꞌedaamãi. Maapꞌeda ma nechiara waasoo õkꞌoo kꞌojida, audú jarrapisia pꞌanadapꞌedaa perã. 33 Mãga unudakꞌãri, awaraa soldaorãpa Saulmaa nepɨrɨnajida: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite soldaorãpa pꞌekꞌau kꞌachia oomaa pꞌanɨda ajida, nechiara õkꞌoo kꞌomaa pꞌanadairã. Mãpai Saulpa mãgaji: —Ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanɨda aji. Isapai namaa mãu choma pɨra anéetɨ. 34 Ma awara mãgaji: —Wãt́ ɨ eperãarã ome pedeede mãikꞌaapa jarátɨ ãchi pꞌakꞌa wa oveja aneedamerã. Nama otau tꞌɨapꞌedai chi waa uchiamerã mãikꞌaapa chi chiara kꞌodai. Mãgá Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite waa pꞌekꞌau kꞌachia ooda–e paitꞌee nechiara waa ome kꞌo pꞌanɨ kꞌaurepa. Ma pꞌãrikꞌuaweda ma eperã chaachaa ichia pꞌakꞌa iru bada aneejida mãikꞌaapa mama chi otau tꞌɨapꞌejida. 35 Mãgá Saulpa Tachi Akꞌõre–itꞌee ma mãudee altar ooji. Ma altar ichia naapɨara ooda paji. 36 Ma tꞌẽepai Saulpa ichi soldaorãmaa mãgaji: —Na pꞌãrikꞌua wãdáma filisteorã jõkꞌoode mãikꞌaapa ãchi ne–inaa jõmaweda jãri ata wãdáma ewarirumaa. Jõmaweda peekꞌoodáma aji. Ãchia pꞌanaujida: —Pɨchia oo kꞌinia bɨkꞌa oopáde ajida. Mamĩda pꞌaarepa mãgaji: —Naapɨara Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iididáma aji. 37 Mãpai Saulpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji: —¿Filisteorã tꞌẽe wãdaipia bɨkꞌã aji, wa mãga–e? ¿Pɨa tai israelitaarãmaa pꞌoyaapiitꞌeekꞌã? aji. Mamĩda ma ewate Tachi Akꞌõrepa pꞌanau–e paji. 38 Mapa Saulpa mãgaji: —Soldaorã poro waibɨarã jõmaweda namaa chétɨ. Iidi wãdapáde aji, kꞌawaadaitꞌee idi kꞌãare pꞌekꞌau kꞌachiata oojida. 39 ¡Tachi Akꞌõre, israelitaarã kꞌaripapari kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ, chi ma pꞌekꞌau kꞌachia ooda piuitꞌee, mɨ warra Jonatán pɨjida!  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 14

255

Ma soldaorã poro waibɨarãdepema apidaapa pꞌanauda–e paji. 40 Mapa Saulpa mãgaji israelitaarã soldaorã jõmaarãmaa: —Na eere akꞌɨnɨ ̃ pꞌana chedapáde aji, mãikꞌaapa parã kꞌĩrapite mɨ, mɨ warra Jonatán ome akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneedaitꞌee. Ma soldaorãpa pꞌanaujida: —Pɨchia kꞌĩsia bɨkꞌa oopáde ajida. 41 Mãpai Saulpa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —Israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, ¿sãapꞌeda mɨa ɨtꞌaa iidida pꞌanau–e pajima? Mɨa wa mɨ warra Jonatanpa ne–inaa ooda kꞌaurepa pɨrã, suerte jemenedakꞌãri, Urim uchiapíji. Jõdee israelitaarãpa ne–inaa oodapꞌedaa kꞌaurepa pɨrã, suerte jemenedakꞌãri, Tumim uchiapipáde aji. p Mãpai suerte jemenedakꞌãri, Jonatán Saúl ome uchiaji. Ma soldaorã kꞌaurepa–e paji. 42 Mãpai Saulpa mãgaji: —Suerte jemenétɨ kꞌawaadaitꞌee mɨ kꞌaurepa wa Jonatán kꞌaurepa. Mãga oodakꞌãri, Jonatán uchiaji. 43 Mãpai Saulpa Jonatanmaa iidiji: —¿Kꞌãata oojima? aji. Jarapáde aji. Mãpai Jonatanpa jaraji: —Wãara mɨa jɨrrɨ miéle ma–ãri seneji mɨa pakꞌuru anipada kꞌɨ ̃de. ¿Ma kꞌaurépata mɨ piuipia bɨkꞌã? aji. Mãga pɨrã, mɨ nama bɨda aji, waawee–e bɨ piuitꞌee. 44 Mãpai Saulpa mãgaji: —¡Jonatán, pɨ piu–e pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mɨmaa kꞌachia ooipia bɨda aji, mɨ chupɨria kꞌawa–ee! 45 Mamĩda israelitaarãpa mãgajida: —¿Sãga Jonatán piuyama? ajida. ¡Iru kꞌaurepa tachi israelitaarãpa filisteorã pꞌoyaajida! ¡Iru piu–eda! ajida. ¡Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite taipa juraa pꞌanɨ, iru porodeepa puda apida baai–e paitꞌee! Irua ooda idi Tachi Akꞌõre juapa oojida ajida. Mãga jaradapꞌedaa kꞌaurepa Saulpa Jonatán peepi–e paji. 46 Ichiaba maapai Saulpa filisteorã waa jɨrɨ–e paji. Mapa filisteorã ãchi eujãdee erreu wãjida.  













47 Mãgá

Saúl rey bɨde israelitaarã chõodapꞌedaa

Saúl israelitaarã poro waibɨa beeji. Chõopachida ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã; moabitaarã ome, amonitaarã ome, edomitaarã ome, Sobá pꞌuurudepema reyrã ome mãikꞌaapa filisteorã ome. Ma chõode wãdapꞌedaa chaa pꞌoyaapachida. 48 Ichiaba Saulpa  

p 14.41 Ũkꞌuruurãpa Saulpa Tachi Akꞌõremaa jarada kꞌakꞌatꞌuara traduciijida nãgá: ‘Akꞌɨpíji wãara kꞌáipata pꞌekꞌau kꞌachia ooji.’ Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



256

1 Samuel 14​, ​15

ichi soldaorã ome chipꞌedaipꞌeda, amalecitaarã pꞌoyaajida. Mãgá ma nechɨayaa beerã israelitaarã eujãdeepa jërekꞌoojida. Sauldeerã

49 Saúl

warrarã tꞌɨ ̃jarapachida Jonatán, Isví q mãikꞌaapa Malquisúa. Chi naapema kꞌau tꞌɨ ̃jarapachida Merab; chi tꞌẽepema Mical. 50 Saúl wẽra tꞌɨ ̃jarapachida Ajinoán. Mãgɨ ́ Ajimaz kꞌau paji. Saúl soldaorã poro waibɨa tꞌɨ ̃jarapachida Abner. Mãgɨ ́ Saúl chĩapa Ner warra paji. 51 Saúl akꞌõre Quis mãikꞌaapa chi chĩapa Ner akꞌõre Abiel paji. 52 Saúl chokꞌai bakꞌãri, taarã jura chõopachida filisteorã ome. Maperã Saulpa soldaorã juataura, sõcharra beerã ichita jɨrɨpachi ichi ome nipapataadamerã.  





15

1   Ewari

Israelitaarã amalecitaarã ome chõodapꞌedaa

aba Samuelpa Saulmaa nãga jaraji: —Tachi Akꞌõrepa mɨ pëiji pɨ rey bɨmerã ichi pꞌuuru pidaarã, israelitaarã tꞌãide. Mapa ũríji Tachi Akꞌõrepa pɨmaa jara kꞌinia bɨ. 2 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: “Mɨa amalecitaarã kꞌachia ooitꞌeeda a bɨ, ãchia jaradapꞌedaa perã israelitaarã ãchi eujãde wãyaanaadamerã, Egipto eujãdeepa uchiadakꞌãri. 3 Maperã wãj́ i ãchi ome chõode. Jõmaweda jõtꞌáatɨ, ãchi netꞌaa ome. Chupɨria kꞌawaanáatɨ. Peekꞌóotɨ ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã, warrarã, ewaa tꞌo beerã paara. Ichiaba ãchi oveja, pꞌakꞌa, camello mãikꞌaapa burro jõmaweda peekꞌoodapáde” aji. 4 Mãpai Saulpa Israeldepema chõo kꞌawaa beerã tꞌɨ ̃ pëiji. Telayin pꞌuurude chipꞌepipꞌeda, juasiaji. Doscientos mil ɨmɨkꞌĩraarã jĩte wãpataarã paji. Ma awara Judá ëreerã eujãdepema soldaorã diez mil paji. 5 Ma soldaorã ome Saúl wãji amalecitaarã pꞌuuru waibɨamaa. Ma pꞌuuru kꞌaitꞌa to chakꞌe badamãi miru pꞌaneejida. 6 Mama pꞌanɨde Saulpa nãga jara pëiji quenitaarã, amalecitaarã tꞌãide pꞌanapatapꞌedaarãmaa: “¡Ãyaa wãdapáde aji, amalecitaarã ikꞌaawaapa! Maa–e pɨrã parã aukꞌa ãra ome jõdaitꞌee. Taipa parã chupɨria kꞌawaadaitꞌee, parã aukꞌaarãpa tai chonaarã kꞌaripadapꞌedaa perã Egipto eujãdeepa uchiadakꞌãri.” Mãga ũridakꞌãri, ma quenitaarã ãyaa wãjida amalecitaarã tꞌãideepa. 7 Mãpai Saúl mãikꞌaapa ichi soldaorã amalecitaarã ome chõonajida Javilá eujãdeepa Sur eujã parumaa. Mãgɨ ́ Egipto eujã oriente eere bɨ. Saúl eere pꞌanadapꞌedaarãpa mãɨrã pꞌoyaajida. 8 Ma amalecitaarã rey Agag jita atajida. Mamĩda awaraa amalecitaarã jõmaweda espadapa peekꞌoojida. 9 Agag peeda–e paji. Ma awara ovejaarã piara bee, pꞌakꞌaarã piara  















q 14.49 Ichiaba

tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Isboset wa Esbaal. Akꞌɨ ́tɨ 2 Samuel 2.8.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 15

257

bee, oveja chakꞌeerã mãikꞌaapa pꞌakꞌa chakꞌeerã poreera bee peeda–e paji. Ichiaba netꞌaa piara bee jõtꞌaada–e paji. Mamĩda ne–animalaarã mãikꞌaapa netꞌaa servi–ee bee jõtꞌaajida. Tachi Akꞌõrepa Saúl yiaraa iru bada

10  Ma

tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa Samuelmaa nãga jaraji: Saúl rey bɨjikꞌate aji, mɨde ijãa amaa beeda perã mãikꞌaapa mɨa jaradakꞌa ooamaa beeda perã. Samuelpa mãga ũrikꞌãri, tꞌãri ãriidachi mãikꞌaapa kꞌãi–ee ewariji ɨtꞌaa iidimaa. 12 Tapꞌedaweda Samuel Saulmaa wãitꞌee paji. Mamĩda wãi naaweda, irumaa nãga nepɨrɨ chejida: “Saúl wãji Carmel pꞌuurudee mãu choma bɨde, ichia chõo pꞌoyaada kꞌirãpadamerã. Mamãikꞌaapa iru wãjida ajida, Guilgaldee.” 13 Mapa Samuel Saúl badamaa wãji. Saulpa iru unukꞌãri, mãgaji: —Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨ bendiciamerã. Irua jaradakꞌa mɨa oojida aji. 14 Samuelpa pꞌanauji: —Mãgara ¿kꞌãata jara kꞌinia bɨma aji, ovejaarã mãikꞌaapa pꞌakꞌaarã biapi mɨa ũri bɨ? 15 Saulpa pꞌanauji: —Soldaorãpa amalecitaarã eujãdeepa aneejida. Ovejaarã mãikꞌaapa pꞌakꞌaarã pipɨara bee chokꞌai ata bɨjida, Tachi Akꞌõre, pɨ Akꞌõre Waibɨa– itꞌee paapidaitꞌee. Mamĩda apemaarã peekꞌoojidada aji. 16 Mãpai Samuelpa mãgaji: —¡Kꞌĩupꞌee béeji! Mɨa nepɨrɨitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõrepa mɨmaa kꞌawapida pꞌãrikꞌua. Saulpa mãgaji: —Jarapáde aji. 17 Mãpai Samuelpa mãgaji: —¿Wãara–ekꞌã, aji, pɨ–itꞌee pɨ awaraarã kꞌãyaara ekꞌariara baji mĩda, Tachi Akꞌõrepa israelitaarã ëreerã chaa pɨ jua ekꞌari bɨji mãikꞌaapa pɨ awara bɨji ãchi rey pamerã? 18 Irua jaraji jã amalecitaarã pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa beerã jõtꞌaadamerã. 19 ¿Sãapꞌeda irua jaradakꞌa oo–e pajima? Ma kꞌãyaara ãchi ne–animalaarã, netꞌaa paara pꞌe wãjida. Mãga oodakꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia oojidada aji. 20 Mãpai Saulpa pꞌanauji: —Mɨa oojida aji, Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Amalecitaarã peekꞌooji. Jĩpꞌa ãchi rey Agag chokꞌai bëiji. 21 Jõdee mɨ soldaorãpa jã ovejaarã, pꞌakꞌaarã mãikꞌaapa netꞌaa pipɨara bee atajidada aji, Guilgalde panadakꞌãri, Tachi Akꞌõre, pɨ Akꞌõre Waibɨa–itꞌee paapidaitꞌee. 22 Mãpai Samuelpa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa audupɨara kꞌinia bapari eperãarãpa oodamerã ichia jara bɨkꞌa, ichi–itꞌee ne–animalaarã paa jõpidai kꞌãyaara. Piara bɨ 11 —Párita























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



258

1 Samuel 15

oodaitꞌee irua jara bɨkꞌa ovejaarã traa paadai kꞌãyaara. 23 Chi oo–e bɨpa irua jara bɨkꞌa pꞌekꞌau kꞌachia oomaa bɨ. Nãgee pꞌekꞌau oopataarã́kꞌata bɨ: ne–inaa oopataarã kꞌawaadaitꞌee ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ; ichi kꞌinia ne–inaa kꞌachia oopataarã mãikꞌaapa ne–inaa juapa ooda kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã. Irua jara bɨkꞌa pɨa oo–e bairã, irua waa kꞌinia–e bɨ pɨ rey bamerã. 24 Mãpai Saulpa mãgaji: —Wãara, mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oojida aji. Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa mãikꞌaapa pɨa jaradakꞌa oo–e paji, mɨa soldaorã waawee bada perã. 25 Ɨr̃ á mɨa chupɨria iidi bɨ pɨa perdonaamerã mɨa pꞌekꞌau kꞌachia ooda. Mɨ ome chepáde aji, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. 26 Mãpai Samuelpa mãgaji: —Mɨ pɨ ome wã–eda aji. Pɨa Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa oo–e pada perã, irua pɨ waa kꞌinia–e bɨ israelitaarã rey bamerã. 27 Samuel pꞌɨrrabaikꞌãri wãitꞌee, Saulpa iru ɨ ̃rɨpema pꞌaru i jita ataji. Mãgá jitarude iru pꞌaru i jẽdachi. 28 Mãpai Samuelpa Saulmaa mãgaji: —Nãga pɨkꞌa idiweda Tachi Akꞌõrepa pɨ rey mimia jãri atajida aji, teeitꞌee awaraa israelita, pɨ kꞌãyaara pipɨara bɨmaa. 29 Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa ichita baparipa seewa jarakꞌaa mãikꞌaapa ne– inaa ooitꞌeeda akꞌãri, mãga oopari. Iru eperãkꞌa bɨ–epɨ ne–inaa ooitꞌeeda apꞌeda, oo–e paitꞌee. 30 Mãpai Saulpa waya mãgaji: —Wãara mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oojida aji. Mamĩda mɨa pɨmaa chupɨria enenee nɨ ̃bɨ israelitaarã poro waibɨarã kꞌĩrapite mɨ kꞌĩra nejasiapinaamerã. Mɨ ome chepáde aji, israelitaarã kꞌĩrapite Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. 31 Mãgá Samuel Saúl ome ãpɨtee cheji. Mãpai Saúl Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji. 32 Maapꞌeda Samuelpa mãgaji: —Amalecitaarã rey Agag aneedapáde aji. Agag kꞌãiwee cheji Samuel kꞌĩrapite, kꞌĩsia bada perã ichi piu kꞌachia piu–e paitꞌee. 33 Mamĩda Samuelpa Agagmaa nãga jaraji: —Pɨa wẽraarã chokꞌara warra wẽe pꞌanapiji, pɨ espadapa ãra warrarã peekꞌãri. Ɨr̃ á aukꞌa pɨ nawe warra wẽe beeitꞌeeda aji. Mãpai Samuelpa peetꞌaaji mãikꞌaapa chi kꞌapꞌɨa tꞌɨapꞌekꞌooji. Mãga ooji Guilgalde Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 34 Maapꞌeda Samuel Ramadee wãji. Jõdee Saúl wãji ichi temaa Guibeade. 35 Waa kꞌĩra unuda–e paji. Samuel kꞌĩra pia–ee bapachi, Saulpa oo–e pada perã Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa waa kꞌinia–e pada perã Saúl rey bamerã.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 16

16

1   Tꞌẽepai

259 Tachi Akꞌõrepa David israelitaarã rey bɨda

Tachi Akꞌõrepa Samuelmaa nãga jaraji: —¿Sãapai pɨ waa jẽe–e paitꞌeema aji, Saúl pari? Mɨa iru yiaraa iru bɨ, waa kꞌinia–e bairã iru rey bamerã. Ne–animal cachode aceite tꞌɨ bɨpꞌeda, wãj́ i Belén pꞌuurudepema Isaí r temaa. Mɨa ichi warra aba jɨrɨtꞌerajida aji, israelitaarã rey pamerã. 2 Samuelpa pꞌanauji: —Mɨ, ¿sãga wãyama? aji. ¡Saulpa kꞌawaa ataru pɨrã, mɨ peetꞌaayada! aji. Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Pꞌakꞌa chakꞌe atéeji, mãikꞌaapa nãga jaráji: “Tachi Akꞌõre–itꞌee paade cheji.” 3 Ma awara jara pëí ji Isaí chemerã ma pꞌakꞌa chakꞌe paakꞌãri. Iru chekꞌãri, mɨa jaraitꞌee pɨa kꞌãata ooipia bɨ. Aceite weeipia bɨ eperã mɨa akꞌɨpiru ɨ ̃rɨ. Mãgá iru awara bɨpáde aji. 4 Samuelpa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Belén pꞌuurude panakꞌãri, pꞌuuru pidaarã poro waibɨarã waaweede irumaa chejida mãikꞌaapa nãga iidijida: —¿Nepɨra wẽe cherukꞌã? ajida. 5 Samuelpa pꞌanauji: —Nepɨra wẽe cheruda aji. Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–animal paade cheruda aji. Óotɨ Tachi Akꞌõre kꞌaitꞌa wãdaitꞌee pakꞌãri oopatakꞌa mãikꞌaapa mɨ ome chétɨ na pꞌakꞌa chakꞌe paade. Samuelpa Isaí chi warrarã ome ununakꞌãri, ooji Tachi Akꞌõrepa oopiparikꞌa ichi kꞌaitꞌa wãdamerã mãikꞌaapa jaraji wãdamerã ma pꞌakꞌa chakꞌe paaruta akꞌɨde. 6 Ãchi pachedakꞌãri mãikꞌaapa Samuelpa Isaí warra naapema tꞌɨ ̃jarapata Eliab unukꞌãri, kꞌĩsiaji: “¿Nãgɨ–ekꞌã aji, Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada rey pamerã?” 7 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Samuelmaa mãgaji: —Jã iru–e. Akꞌɨnáaji chi kꞌĩra wa chi ɨtꞌɨa. Eperãarãpa eperã kꞌapꞌɨa akꞌɨpata kꞌawadaitꞌee pia wa kꞌachia. Mamĩda mɨa eperã tꞌãrita akꞌɨparida aji. 8 Mãpai Isaipa chi warra Abinadab tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa Samuelmaa akꞌɨpiji. Mamĩda Samuelpa mãgaji: —Nãgɨ ́ ichiaba Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌera–e pajida aji. 9 Maapꞌeda Isaipa chi warra Sama akꞌɨpiji. Mamĩda Samuelpa mãgaji: —Nãgɨ ́ ichiaba Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌera–e pajida aji. 10 Mãgá Isaipa chi warrarã siete Samuelmaa akꞌɨpiji.  

















r 16.1 Isaí

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Jesé.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



260

1 Samuel 16

Mamĩda Samuelpa irumaa mãgaji: —Madepema apida Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌera–e pajida aji. 11 Mãpai Samuelpa Isaimaa iidiji: —¿Pɨa warra waa wẽe bɨkꞌã? aji. Isaipa pꞌanauji: —Chi kꞌũtrãara bɨ wẽ–eda aji. Irua ovejaarã akꞌɨmaa bɨda aji. Samuelpa mãgaji: —Tꞌɨ ̃ pëipáde aji. Iru che–emaa na pꞌakꞌa chakꞌe peedapꞌeda, paada–e mãikꞌaapa su–akꞌɨ pꞌaneeda–eda aji, madepema nechiara jedekꞌodaitꞌee. 12 Mãpai Isaipa tꞌɨ ̃ pëiji. Mãgá ma kꞌũtrãa cheji. Iru kꞌĩra wãree baji; chi tau pi–ia baji mãikꞌaapa kꞌapꞌɨa pia baji. Mãpai Tachi Akꞌõrepa Samuelmaa mãgaji: —Nãgɨda aji. Iru awara bɨpáde aji, israelitaarã rey pamerã. 13 Aramãgá Samuelpa ne–animal cachode aceite iru bada ataji mãikꞌaapa weetꞌaaji ma kꞌũtrãa poro ɨ ̃rɨ chi ɨ ̃pemaarã taide. Ma kꞌũtrãa tꞌɨ ̃jarapachida David. Mãgaweda Tachi Akꞌõre Jaure David ome ba cheji. Ma tꞌẽepai Samuel ãpɨtee wãji Ramadee.  





David Saúl jua ekꞌari mimiapariida

14  Maapai

Tachi Akꞌõre Jaure Saúl ikꞌaawaapa uchiaji. Ma pari Tachi Akꞌõrepa jaure kꞌachia pëiji. Ma jaure kꞌachiapa Saúl kꞌãiwee bapikꞌaa paji. 15 Mapa Saúl mimiapataarãpa mãgajida: —Tachi Poro Waibɨa, jaure kꞌachia Tachi Akꞌõrepa pëida pɨ kꞌãiwee bapikꞌaada ajida. 16 Pɨ nãgá chupɨria bairã, tai pëí ji arpa chaa kꞌawaa bɨ jɨrɨde. Ma jaure kꞌachiapa pɨ joree chekꞌãri, irua arpa chaai. Mãga chaakꞌãri, pɨ kꞌãiwee beeyada ajida. 17 Saulpa pꞌanauji: —Mãgara jɨrɨnátɨ eperã arpa pia chaa kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa aneedapáde aji. 18 Mãpai mimiapari abaapa mãgaji: —Mɨa unudooda aji, Belendepema Isaí warrapa arpa pia chaapari. Mãgɨ ́ kꞌũtrãa sõcharra mãikꞌaapa chõo kꞌawaa bapari. Kꞌĩsia kꞌawaa pedeepari, kꞌĩra wãree bapari mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre iru ome bapari. 19 Mãpai Saulpa Isaimaa nãga jara pëiji: “Mɨmaa pëí ji pɨ warra David, chi ovejaarã akꞌɨpari.” 20 Mãpai Isaipa chi warra David Saulmaa pëiji. Iru ome Saul–itꞌee tee pëiji pan bulto burro ɨ ̃rɨ, chivo chakꞌe mãikꞌaapa vino ne–ede tꞌɨda. 21 David panakꞌãri, Saúl jua ekꞌari mimiamaa beeji. Saulpa iru kꞌinia iru bapachi. Mapa iru bɨji ichi arma anipapariimerã. 22 Ma tꞌẽepai Saulpa Isaimaa nãga jara pëiji: “Mɨa kꞌinia bɨ pɨ warra David mɨ jua ekꞌari mimia beemerã, mɨa iru pia akꞌɨ bairã.” 23 Mãgá David beeji. Ma jaure kꞌachia Tachi Akꞌõrepa pëidapa Saúl joree chekꞌãri, Davidpa ichi arpa chaapachi. Mãga ookꞌãri, Saúl tꞌãri o–ĩ–ĩa mãikꞌaapa kꞌãiwee beepachi. Ma awara ma jaure kꞌachia iru ikꞌaawaapa ãyaa wãpachi.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 17

17

261 Filisteadepema gigantepa israelitaarã oo iru bada

1   Maapai

filisteorãpa ãchi soldaorã tꞌɨ ̃ pëijida jura chõodaitꞌee israelitaarã ome. Chipꞌejida Judá ëreerãdepemaarã pꞌuuru Socode chõodaitꞌee mãikꞌaapa ãchi carpa eebai jira bɨjida Efesdaminde, Soco, Azeca esajĩakꞌa. 2 Mãɨmisa Saulpa israelitaarã chipꞌe atapꞌeda, ãchi carpa eebai jira bɨjida Elá eujã jewedaade. Mama erkꞌa para baji chõode uchiadaitꞌee ma filisteorã ome. 3 Ma filisteorã eera jẽra bɨmãi pꞌananajida ma eujã jewedaa ide. Jõdee israelitaarã kꞌĩraikꞌa eere pꞌananajida eera jẽra bɨmãi. 4 Mãga nɨde filisteorã pꞌanadapꞌedaamãiipa Gat pꞌuurudepema chõo kꞌawaa bɨ, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Goliat uchiaji. Mãgɨ ́ ɨtꞌɨa metro õpee baji. 5 Casco broncedee ooda jɨ ̃ baji mãikꞌaapa ɨ ̃rɨpema pꞌaru broncedee ooda jɨ ̃ baji. Ma bronce chɨkꞌɨa cincuenta y cinco kilo baji. 6 Ichiaba ichi jĩrude ne–inaa broncedee ooda jɨ ̃ baji. Ma awara jabalina broncedee ooda ikꞌiade anipaji. 7 Ichi miasu nẽchoma baji, israelitaarã pꞌaru kꞌaparidepema pakꞌurukꞌa. Chi kꞌɨ ̃ hierrodee ooda paji; chi chɨkꞌɨa perá siete kilo baji. Mãgɨ ́ chõo kꞌawaa bɨ nokꞌoore chi escudo anipapari wã nipaji. 8 Goliat israelitaarã soldaorã kꞌĩrapite akꞌɨnɨ ̃ beepꞌeda, nãga biaji: —¿Sãapꞌeda parã chõodaitꞌeekꞌa erkꞌa nɨ ̃bɨma? aji. Mɨ filisteopɨ. Jõdee parã Saúl jua ekꞌari pꞌanapataarã. Soldao aba jɨrɨtꞌerátɨ mɨ ome chõode chemerã. 9 Mɨ ome pꞌoyaa chõoru pɨrã mãikꞌaapa mɨ peeru pɨrã, tai parã esclavo pꞌaneedai. Mamĩda mɨa iru pꞌoyaapꞌeda, peetꞌaaru pɨrã, parã tai esclavo pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa tai–itꞌee mimiapataadaitꞌee. 10 Idi mɨa nãga jara bɨ Israeldepema soldaorãmaa: ¡Parã tꞌãide ɨmɨkꞌĩraarã paraa pɨrã, aba pëí tɨ mɨ ome chõomerã! 11 Saulpa mãikꞌaapa ma israelitaarã jõmaarãpa ma pedee ũridakꞌãri, kꞌĩra pia–ee pꞌaneejida mãikꞌaapa ãchobeedachida.  



















David Saúl badamãi panada

12 Maapai Saúl atꞌãri rey bɨde Belén pꞌuurudepema Isaí chonaa baji. Iru efrateo

paji mãikꞌaapa warrarã ocho iru baji. Mãɨrãdepema aba David paji. 13 Isaí warra naapemaarã õpee Saúl ome ma jura chõode nipajida. Chi naapema tꞌɨ ̃jarapachida Eliab; aɨ eerepema Abinadab, aɨ eerepema Sama. 14 Mãɨrã naapemaarã perã, Saúl ome nipapachida. David chi ɨ ̃pemaarã jõmaarã tꞌẽepema paji mĩda, 15 wãpachi Saúl badamaa mãikꞌaapa chepachi Belén pꞌuurudee chi akꞌõre ovejaarã akꞌɨde. 16 Mãgɨ ́ filisteo tapꞌeda mãikꞌaapa kꞌewara uchiapachi israelitaarã soldaorã ome chõo jɨrɨde. Mãga oopachi kꞌãima cuarenta wãyaaru misa. 17 Mãga bɨde ewari aba Isaipa chi warra Davidmaa mãgaji: —Na trigo paada efa s aba na pan diez ome pɨ ɨ ̃pemaarãmaa ateepáde aji. 18 Ichiaba ãchi poro waibɨa–itꞌee na queso diez atéeji. Pɨ ɨ ̃pemaarã  











s 17.17 Efa hebreo pedee. Efa aba jara kꞌinia bɨ treinta y siete litro netꞌa tau. Ɨ r̃ apemaarãpa chaapatakꞌa diez kilodeepa veinte kilo parumaa paji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



262

1 Samuel 17

akꞌɨpꞌeda, ãpɨtee chekꞌãri, mɨ–itꞌee ne–inaa aneepáde aji. Mãgá mɨa kꞌawaitꞌee ãra kꞌapꞌɨa pia pꞌanɨ. 19 Maapai Saúl mãikꞌaapa David ɨ ̃pemaarã, awaraa israelitaarã paara, eujã jewedaa Elade filisteorã ome chõomaa pꞌanajida. 20 Aɨ norema tapꞌedaweda Davidpa ooji chi akꞌõrepa jaradakꞌa. Eperã awaraamaa ichi ovejaarã jɨ ̃apipꞌeda, iru wãji Isaipa netꞌaa teeda ome. Panakꞌãri soldaorã pꞌanadapꞌedaamaa, unuji soldaorã bia jõnɨ chõode uchiadaitꞌee. 21 Filisteorã israelitaarã kꞌĩrapite erkꞌa akꞌɨnɨ ̃ pꞌanajida chõodaitꞌee. 22 Davidpa ichia ne–inaa aneeda soldao ne–inaa ɨapari ome atabëipꞌeda, pꞌiraji soldaorã erkꞌa akꞌɨnɨ ̃ pꞌanadapꞌedaamaa chi ɨ ̃pemaarã saludaade. 23 Ãra ome pedee bɨ misa, filisteorã pꞌuuru Gatdepema chõo kꞌawaa bɨ Goliat uchiaji ma filisteorã tꞌãideepa. Ichia jarapariidakꞌa jaraji israelitaarãdepema aba ichi ome chõode chemerã mãikꞌaapa ichi pedeepa chõo jɨrɨ beeji. Mãga jarada Davidpa ũriji. 24 Israelitaarãpa mãgɨ ́ chõo kꞌawa bɨ unudakꞌãri, ãpɨtee pꞌirajida pꞌera jõnɨpa. 25 Mãpai nãga pedee para beeji: “¿Jãgɨ ́ eperã unu pꞌanɨkꞌã? ajida. ¡Israelitaarã ome chõode cheruda! ajida. ¿Kꞌaipa iru pꞌoyaaima? Abaapa iru pꞌoyaaru pɨrã, tachi reypa pꞌaratꞌa waibɨa teei, mãikꞌaapa chi kꞌau teei aɨ ome miakꞌãimerã. Ma awara ma eperã te pidaarãmaa reypa impuesto waa pꞌaapi–eda” ajida. 26 Mãpai Davidpa nãga jaraji soldaorã ichi kꞌaitꞌaara pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Chi jãgɨ ́ filisteo peerupa ne–inaa pia ooitꞌee tachi israelitaarã– itꞌee, jãgɨ ́ ijãakꞌaa bɨpa Tachi Akꞌõre, chi ichita chokꞌai bɨ ome chõo jɨrɨ bairã, tachi pꞌuuru pidaarã aukꞌa. Eperãpa jãgɨ ́ filisteo peeru pɨrã, ¿ma eperãmaa kꞌãata teedayama a pꞌanɨma? aji. 27 Ma soldaorãpa aukꞌa pꞌanaujida apemaarãpa aɨ naaweda jaradapꞌedaakꞌa. Chi Goliat peerumaa reypa ma ne–inaa teeitꞌeeda ajida. 28 Mamĩda David ɨ ̃pema naapema Eliabpa David ma soldaorã ome pedeemaa bɨ ũrikꞌãri, kꞌĩraudachi mãikꞌaapa iidiji: —¿Kꞌãare–itꞌee pɨ nama chejima? aji. ¿Kꞌai ome bëijima pɨchi ovejaarã chokꞌara–e pꞌanɨ jã eujã pania wẽe bɨde? Mɨa kꞌawa bɨ pɨa kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsia bɨ. Audua bapari perã ¿chõo akꞌɨde cheji–ekꞌã? aji. 29 Davidpa pꞌanauji: —¿Mɨa kꞌãata oojima aji, pɨ kꞌĩraudaimerã? Jĩpꞌa iidi bajida aji. 30 Mãpai chi ɨ ̃pema ikꞌaawaapa ãyaa wãji mãikꞌaapa reypa jarada awaraarãmaa iidi wãji. Ãrapa aukꞌa pꞌanaujida. 31 Soldaorã ũkꞌuruurãpa ũridakꞌãri Davidpa iidi wãda, Saulmaa jaranajida. Mapa Saulpa tꞌɨ ̃ pëiji. 32 Saúl kꞌĩrapite Davidpa mãgaji: —Rey Waibɨa, israelitaarã pꞌeradaikꞌaraa bɨda aji, jã filisteo kꞌaurepa. Mɨ, pɨ mimiapari, jãgɨ ́ ome chõode wãitꞌeeda aji. 33 Saulpa pꞌanauji: —Pɨ kꞌũtrãa bairã, pɨ ituaba jã filisteo ome pꞌoyaa chõo–eda aji. Jãgɨ ́ ma–ãriweda chõoparida aji.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 17

263

34  Mãpai

Davidpa mãgaji: —Rey Waibɨa, mɨ, pɨ mimiaparipa mɨ akꞌõre ovejaarã akꞌɨ bakꞌãri, edaare león wa oso uchiaji oveja jita ataitꞌee mãikꞌaapa kꞌoitꞌee. 35 Mãga bɨde mɨ ma ne–animal tꞌẽe wãpꞌeda, golpe teepachi, chi itꞌaideepa oveja jãri atarumaa. Ma ne–animalpa mɨmaa orra chekꞌãri, chi otaude jita atapꞌeda, golpe teepachi peetꞌaarumaa. 36 Mɨ, pɨ mimiaparipa león mãikꞌaapa oso mãgá peedoo. Aukꞌa mãga ooitꞌeeda aji, jã filisteo ijãakꞌaa bɨ ome. Peetꞌaaitꞌeeda aji, irua Tachi Akꞌõre, chi ichita chokꞌai bapari soldaorã oo iru bairã. 37 Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa ataji león mãikꞌaapa oso pꞌisiideepa. Aukꞌa mɨ kꞌaripa ataitꞌeeda aji, jãgɨ ́ filisteo juadeepa. Mãpai Saulpa mãgaji: —Mãgara chõode wãj́ i. Mɨa kꞌinia bɨda aji, Tachi Akꞌõre pɨ ome bamerã. 38 Mãpai Saulpa jaraji ichi chõopata pꞌaru David kꞌapꞌɨade jɨ ̃ bɨdamerã. Mãga oojida mãikꞌaapa casco broncedee ooda jɨ ̃ bɨjida. Ichiaba chi ɨ ̃rɨpema pꞌaru broncedee ooda jɨ ̃ bɨjida. 39 Maapꞌeda Davidpa ichi kꞌɨrrɨde espada jɨ ̃ bɨji. Mamĩda tꞌɨa wãkꞌãri, pia pꞌoyaa tꞌɨa–e paji, aɨ naaweda mãgee jɨ ̃kꞌaa pada perã. Mapa Saulmaa mãgaji: —Nãgee ome pꞌoyaa tꞌɨa–eda aji, mɨa nãgee waide jɨ ̃kꞌaa perã. Ma jõma ẽratꞌaapꞌeda, 40 ichi oveja akꞌɨpata pakꞌuru ataji mãikꞌaapa mãu kꞌakꞌayaa joisomaa jɨrɨnaji to chakꞌede. Ma mãu pꞌe atapꞌeda, bɨji ichi bolso anipapatade mãikꞌaapa chi honda t juade ateeji. Mãgá Goliatmaa wãji chõode.  











Davidpa Goliat pꞌoyaada

41 Mãga

nɨde ma filisteo David kꞌaitꞌaara cheji piakꞌãa. Chi escudo anipapari ichi naa chewãji. 42 Ma filisteopa David pia akꞌɨkꞌãri, kꞌawaaji iru kꞌũtrãa bɨ; kꞌapꞌɨa pia, kꞌĩra wãree. Mãpai ma filisteo Goliatpa Davidmaa audua akꞌɨpꞌeda, unuamaa iru bada perã, 43 mãgaji: —¿Mɨ usakꞌã aji, jãgá pakꞌurupa mɨ ome chõode cheru? Mãga jarapꞌeda, filisteorã akꞌõre waibɨa apata tꞌɨ ̃de Davidmaa pedee kꞌachia jaraji. 44 Mãpai biaji: —Chepáde aji, mɨa pɨ kꞌapꞌɨa kꞌopiitꞌee perã ãkosoorãmaa mãikꞌaapa ne–animal kꞌachia beerãmaa. 45 Davidpa pꞌanauji: —Pɨ chõo che bɨ espadapa, miasupa mãikꞌaapa jabalinapa. Mamĩda mɨ pɨ ome chõo cheru Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa juapa. Iruta tai israelitaarã soldaorã  







t 17.40 Honda oopata ne–edee. Ne–e pedazo kꞌɨ ̃ omé kꞌĩraichaaweda jɨd ̃ apꞌeda, made jɨk̃ ꞌara jɨ ̃pata. Ma ne–ede mãu bɨdapꞌeda, pꞌɨrrabaidakꞌãri mãikꞌaapa jɨk̃ ꞌara aba kꞌena pëidakꞌãri, ma mãu batꞌapata. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



264

1 Samuel 17​, ​18

Akꞌõre Waibɨa. Pɨa iru ome chõo jɨrɨ bairã, irua mɨ kꞌaripaitꞌee. 46 Idi Tachi Akꞌõrepa pɨ mɨ juade baaipiitꞌee. Mɨa pɨ peetꞌaaitꞌee mãikꞌaapa pɨ poro tꞌɨapꞌetꞌaaitꞌee. Filisteorã kꞌapꞌɨata ãkosoorãpa mãikꞌaapa ne–animal kꞌachia beerãpa kꞌodaitꞌee. Mãgá na pꞌekꞌau eujã jõmaade kꞌawaadaitꞌee israelitaarã Akꞌõre Waibɨata jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 47 Nama pꞌanɨɨrã jõmaarãpa kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa chõo pꞌoyaa–e espadapa wa miasupa. Irua júapata chõo pꞌoyaapari. Mapa irua parã taimaa pꞌoyaapiitꞌee. 48 Mãpai Goliat Davidmaa kꞌaitꞌaara cheji. Jõdee David ma filisteomaa pꞌira wãji 49 mãikꞌaapa ichi bolsodeepa mãu ẽtꞌa atapꞌeda, chi hondade bɨji. Batꞌakꞌãri, ma filisteo tau bɨɨrɨde awa nɨ ̃banaji. Mãpai Goliat kꞌĩrapa eujãde baainaji. 50 Mãgá Davidpa ma filisteo pꞌoyaaji. Hondapa mãu batꞌadapapai ma filisteo peetꞌaaji. Davidpa espada anipa–e paji. 51 Maperã ma filisteomaa pꞌirapꞌeda, Goliat espada ẽtꞌa ataji mãikꞌaapa chi otau tꞌɨapꞌetꞌaaji. Filisteorãpa ãchi chõopari pipɨara bɨ mãgá piu baibɨ unudakꞌãri, ãpɨtee pꞌira erreudachida. 52 Mãpai Israeldepema mãikꞌaapa Judadepema soldaorã chõopata bia biadapꞌeda, ãra tꞌẽe wãjida chõode. Chõo wãjida Filisteadepema pꞌuuru Gat tꞌĩupatade parutamaa mãikꞌaapa Ecrón tꞌĩupatade parutamaa. Sajarayin pꞌuurudeepa Gat mãikꞌaapa Ecrón parumaa, ma ode filisteorã kꞌapꞌɨa piuda chokꞌara paraaji. 53 Mãgá mãɨrã tꞌẽe chõo wãdapꞌeda, israelitaarã ãpɨtee chejida ma filisteorã pꞌanadapꞌedaamaa ãrapa netꞌaa atabëidapꞌedaa pꞌe atade. 54 Mãpai Davidpa Goliat poro jitaji mãikꞌaapa tꞌẽepai Jerusalendee ateeji. Mamĩda chi arma ɨa bɨnaji ichi te ne–edee oodade. 55 Ma chõodapꞌedaa naaweda, Saulpa unukꞌãri David uchiaru ma filisteo chõo kꞌawa bɨ ome chõode, ichia iidiji ichi jua ekꞌari bada soldaorã poro waibɨa Abnermaa: —Abner, ¿jã kꞌũtrãa akꞌõre, kꞌaima? aji. Abnerpa pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, juraa bɨda aji, mɨa kꞌawa–e bɨ. 56 Mãpai Saulpa mãgaji: —Mãgara iidi wãpáde aji, iru kꞌai warrata a bɨ. 57 Mapa David pachekꞌãri ma filisteo peepꞌeda, iru poro tꞌɨapꞌeda ome, Abnerpa iru Saulmaa ateeji. 58 Mãpai Saulpa Davidmaa iidiji: —Kꞌũtrãa, ¿pɨ akꞌõre, kꞌaima? aji. Davidpa pꞌanauji: —Mɨ Belendepema Isaí warra. Mɨchi Rey Waibɨa, mɨ akꞌõre pɨ jua ekꞌari pia baparida aji.  

























18

1   David

Jonatán David ome kꞌõpꞌãyo meraada

Saúl ome pedeeda tꞌẽepai, Saúl warra Jonatán David ome kꞌõpꞌãyo meraaji. Kꞌinia iru bapachi ichi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 18

265

bapariidakꞌa. 2 Ma ewateweda Saulpa Davidmaa jaraji ichi palaciode ichi–itꞌee mimia beemerã. Chi akꞌõre temaa pëi–e paji. 3 Jonatanpa David mãgá audú kꞌinia iru bada perã, iru ome pacto ooji ichita kꞌõpꞌãyo pia pꞌanadaitꞌee. 4 Mãga nɨde Jonatanpa Davidmaa teeji ichi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃ bada, ichi espada, ematrɨma mãikꞌaapa kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari. 5 Maapai Saulpa iru chõode pëikꞌãri, Davidpa oopachi irua jaradakꞌa. Maperã Saulpa David soldaorã poro waibɨa papiji. Mãga ookꞌãri, soldaorã o–ĩa pꞌaneejida, ãchi poro waibɨarã paara.  







6  Davidpa

Saulpa David kꞌĩra unuamaa iru beeda

filisteo peeda tꞌẽepai, israelitaarã soldaorã pachedakꞌãri, Israeldepema pꞌuuru chaa wẽraarã uchiajida Saúl kꞌĩrachuude. Tꞌãri o–ĩa kꞌarijida mãikꞌaapa pëirajida lira, pandereta chaa pꞌanɨde. 7 Mãgá kꞌari pꞌanadakꞌãri mãikꞌaapa pëira pꞌanadakꞌãri, nãga jarapachida: “Saulpa ɨmɨkꞌĩraarã mil peeji; jõdee Davidpa diez mil peeji.” 8 Saulpa mãga ũrikꞌãri, tꞌãri ãrii bapꞌeda, kꞌĩraudachi mãikꞌaapa mãgaji: —Davidpa ɨmɨkꞌĩraarã diez mil peejida a pꞌanɨ. Mamĩda mɨa milpai peejida a pꞌanɨ. ¿Iru reyta papi kꞌinia pꞌanɨ–ekꞌã? aji. 9 Maadakꞌãriipa Saúl ichi tꞌãridepai David ome kꞌĩrau beeji, ichi kꞌãyaara waibɨara pai jĩakꞌaapa. 10 Aɨ norema Tachi Akꞌõrepa Saulmaa jaure kꞌachia pëiji. Mãgá Saúl kꞌĩra kꞌawa–ee pɨkꞌadachi ichi palaciode mãikꞌaapa ichi juade miasu anipaji. Mãɨmisa Davidpa ichi arpa chaamaa baji ichia oopariidakꞌa. 11 Mamĩda mãgá chaamaa bɨde Saulpa Davidmaa ichi miasu batꞌaji, paredmaa iru su atai jĩakꞌaapa. Davidmaa batꞌada omé batꞌaji mĩda, oopi–e paji. 12 Saulpa kꞌawaji Tachi Akꞌõrepa David kꞌaripa baji; jõdee ichi waa kꞌaripa–e bɨ. Maperã ichia David waawee baji. 13 Mapa ichi palaciodeepa David ãyaa pëiji mãikꞌaapa iru bɨji soldaorã mil poro waibɨa pamerã, mãgá ãra nokꞌoore chõode uchiamerã. 14 Maapai Davidpa ne–inaa oopariida jõmaweda pia uchiapachi, Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripa bada perã. 15 Mapa Saulpa iru audupɨara waawee bapachi. 16 Mamĩda Israeldepema soldaorãpa mãikꞌaapa Judadepema soldaorãpa David kꞌinia iru pꞌanapachida, chõode wãdakꞌãri, iruta ãchi naa wãpachi perã.  

















17 Ewari



David Saúl kꞌau ome miakꞌãida

aba Saulpa Davidmaa mãgaji: —Mɨ kꞌau naapema Merab teeitꞌeeda aji, pɨ iru ome miakꞌãimerã, mɨ jua ekꞌari bɨde pɨ Tachi Akꞌõre–itꞌee sõcharra chõoru pɨrã. Saulpa mãga jarakꞌãri, ichi tꞌãridepai kꞌĩsia baji: “Piara bɨ filisteorãpa David peetꞌaadamerã, mɨchi juapa peetꞌaai kꞌãyaara.” 18 Mamĩda Davidpa pꞌanauji:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



266

1 Samuel 18​, ​19

—Mɨ pɨ kꞌau ome miakꞌãiikꞌaraa bɨda aji, mɨ mãikꞌaapa mɨchideerã ekꞌariara pꞌanadairã awaraa israelitaarã kꞌãyaara. Mãga bɨta, ¿sãgá mɨ rey wiu payama? aji. 19 Tꞌẽepai Saulpa chi kꞌau Merab Davidmaa teeitꞌee pada ewate pakꞌãri, irumaa teei kꞌãyaara, Mejolá pꞌuurudepema tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Adrielmaa teeji. 20 Mamĩda Merab tꞌẽepema Micalpa David kꞌinia baji. Saulmaa mãga nepɨrɨnadakꞌãri, iru o–ĩa beeji, 21 kꞌĩsia bada perã: “Mɨ kꞌau teeitꞌeeda aitꞌee. Mamĩda iru kꞌapꞌɨa David filisteorã juade baaipiitꞌee.” Maperã Davidmaa nãga jaraji: —Ɨr̃ á wãara pɨ mɨ wiu paitꞌeeda aji. 22 Ma tꞌẽepai Saulpa nãga jaraji chi mimiapataarãmaa: —Parã David ome pedéetɨ eperãarã wẽ–emãi. Jaradapáde aji, mɨa iru audú kꞌinia iru bairã mãikꞌaapa mɨ mimiapataarãpa iru aukꞌa kꞌinia iru pꞌanadairã, kꞌinia pꞌanɨ iru mɨ wiu pamerã. 23 Mãpai Davidmaa mãga jarajida. Mamĩda Davidpa pꞌanauji: —¿Parãpa kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã mãga pꞌasai? ¿Sãgá rey kꞌau ome mɨ miakꞌãiyama aji, mɨ nãgá chupɨria, pꞌaratꞌa wẽe bɨta? 24 Ma mimiapataarãpa Saulmaa mãga jaranajida. 25 Mãpai Saulpa kꞌĩsia kꞌachia iru bada perã David filisteorã juade baaipiitꞌee, ma mimiapataarãmaa nãga jaraji: —Davidmaa nãga jaranadapáde aji: “Pꞌaratꞌa teei kꞌãyaara pɨchi wẽra pari, reypa kꞌinia bɨ pɨa Filisteadepema ɨmɨkꞌĩraarã cien peepꞌeda, ãchi me e irumaa tee chemerã. Mãgá irua filisteorãmaa kꞌachia ooyada aji, ãchia tachimaa kꞌachia oopata pari.” 26 Davidmaa mãga jaranadakꞌãri, iru mãgá rey wiu padai kꞌinia baji mãikꞌaapa kꞌĩsia beeji sãga ooitꞌee Saulpa jaradakꞌa, chi fecha jarada pai naaweda. 27 Mãpai David uchiaji ichi soldaorã ome. Peenajida Filisteadepema ɨmɨkꞌĩraarã doscientos. Maapꞌeda Davidpa ãchi me e reymaa ateeji, ma pari chi kꞌau teemerã. Mãga ooda perã, Saulpa chi kꞌau Mical Davidmaa teeji. 28 Saulpa kꞌawaji Tachi Akꞌõrepa David kꞌaripa bada mãikꞌaapa chi kꞌau Micalpa David kꞌinia bada. 29 Mapa irua David audupɨara waawee beeji mãikꞌaapa ichita kꞌĩra unuamaa iru bapachi. 30 Maapai filisteorã poro waibɨarã chõode wãdakꞌãri, Davidpa chõo chokꞌaraara pꞌoyaapachi awaraa Saúl soldaorã poro waibɨarã kꞌãyaara. Maperã jõmaarãpa David tꞌo pꞌanapachida.  























19

1   Ma

Saulpa jɨrɨpariida David peetꞌaaitꞌee

tꞌẽepai Saulpa jaraji chi warra Jonatanmaa mãikꞌaapa ichi akꞌɨpataarãmaa David peetꞌaadamerã. Mamĩda Jonatanpa David audú kꞌinia iru bada perã, irumaa jarakꞌoonaji. 2 Mãgaji:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 19

267

—Mɨ akꞌõre, Saulpa pɨ peetꞌaa kꞌinia bɨda aji. Mapa nu tapꞌedaweda taukꞌa nipáji mãikꞌaapa mirudaríiji eperãarã pꞌanadakꞌaamãi. 3 Mɨ wãitꞌee mɨ akꞌõre ome pɨ miru bɨ kꞌaitꞌa. Mɨa iidiitꞌee pɨ pari mãikꞌaapa kꞌawaakꞌãri irua kꞌĩsia iru bɨ, pɨmaa jaranaitꞌeeda aji. 4 Aɨ norema Jonatán chi akꞌõre Saúl ome pedeeji David kꞌaripaitꞌee. Mãgaji: —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨ mimiapari Davidmaa ne–inaa kꞌachia oonáaji. Irua maarepida pɨmaa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ. Ma kꞌãyaara pɨ–itꞌee ne–inaa piata oopari. 5 Iru piukꞌaji ma filisteo chõo kꞌawa bɨ ome chõonakꞌãri. Mamĩda irua pꞌoyaaji. Mãgá Tachi Akꞌõrepa israelitaarãmaa ãra pꞌoyaapiji. Pɨa mãga unuji mãikꞌaapa irua ooda kꞌaurepa pɨ o–ĩa beeji. ¿Sãapꞌeda pɨa iru pee kꞌinia bɨma, irua ne–inaa kꞌachia oo–e bɨta? Pɨa mãga ooru pɨrã, pꞌekꞌau kꞌachia ooitꞌeeda aji. 6 Saulpa Jonatán pedee ũripꞌeda, ijãaji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨda aji, David peepi–e paitꞌee. 7 Mãpai Jonatanpa David tꞌɨ ̃ atapꞌeda, nepɨrɨji ãchi pedeedapꞌedaa. Maapꞌeda Saúl kꞌĩrapite ateeji. Mãgá David Saúl ome waya mimia beeji. 8 Ma tꞌẽepai israelitaarã waya jura chõonajida filisteorã ome. Made David uchiaji ichi soldaorã ome mãikꞌaapa filisteorã pꞌoyaajida. Mapa ãchi naa mãɨrã jĩchoojida. 9 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jaure kꞌachia pëidapa waya Saulmaa joree cheji. Iru ichi palaciode su–akꞌɨ baji miasu ome juade. Davidpa arpa chaamaa bɨ misa, 10 Saulpa David paredmaa su ataitꞌee paji ma miasupa. Mamĩda Davidpa ichimaa oopi–e paji. Mapa ma miasu paredmaata su awa nɨ ̃beeji. Mãpai ma ewate pꞌãrikꞌua David mirudachi. 11 Aramata Saulpa chi soldaorãmaa jaraji David temaa wãdamerã iru jɨ ̃ade mãikꞌaapa aɨ norema tapꞌedaweda peetꞌaadamerã. Mamĩda ãra panadai naaweda, David wẽra Micalpa irumaa nãga jaraji: —Pɨ na pꞌãrikꞌua wã–e pɨrã, nu pɨ piuitꞌeeda aji. 12 Aramata Micalpa David ɨrabaitꞌaaji ventanadeepa. Mãgá David mirudachi. 13 Ma tꞌẽepai Micalpa eperãkꞌa bɨ pakꞌurudee ooda aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata atapꞌeda, pꞌarude bɨji. Chi pudakꞌarakꞌa beemerã, chivo kꞌaradee kꞌada bɨji mãikꞌaapa ma jõma porobapa tꞌapꞌa bɨji. 14 Saulpa ichi soldaorã pëikꞌãri David jita atade, Micalpa jaraji: —David kꞌayaa bɨda aji. 15 Mãpai Saulmaa mãga jaranajida. Mamĩda irua ichi soldaorã waya pëiji nãga jarapꞌeda: —¡Iru ichi camade kꞌayaa bɨ pɨjida, aneedapáde! aji. ¡Mɨa iru peetꞌaaitꞌee! 16 Mãpai ma soldaorã David temaa wãdapꞌeda, chi cama badamãi tꞌĩujida. Mamĩda jita atadaitꞌee pakꞌãri, unujida ma muñecakꞌa bɨ ma chivo kꞌara kꞌada ome.  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



268

1 Samuel 19​, ​20

17 Maapꞌeda

Saulpa chi kꞌaumaa ijɨ ̃atɨ iidiji: —¿Sãapꞌeda mɨ kꞌũrajima? aji. ¿Mɨ kꞌĩra unuamaa iru bapari pëitꞌaaji– ekꞌã? aji. Mãpai Micalpa pꞌanauji: —Mɨmaa jarajida aji, mɨ peetꞌaaitꞌee, ichi pëi–e pɨrã. 18 Mãgá David mirudaida perã, Saúl juadeepa uchiaji. Mãpai David Ramadee wãji mãikꞌaapa Samuelmaa ma jõma nepɨrɨji. Ma tꞌẽepai David Samuel ome pꞌananajida Nayotde, Ramá pꞌuuru kꞌaitꞌa. 19 Saulpa kꞌawaa atakꞌãri David Nayotde bɨ, 20 ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa soldaorã pëiji David jita atanadamerã. Mama panadakꞌãri, ma soldaorãpa unujida Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã pedeemaa pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa pedeepidakꞌa. Ãra Samuel jua ekꞌari pꞌanajida. Mãga nɨde Tachi Akꞌõre Jaure cheji ma soldaorãmaa mãikꞌaapa aukꞌa pedeemaa pꞌaneejida Tachi Akꞌõrepa jarapidakꞌa. 21 Saulpa mãga kꞌawaa atakꞌãri, awaraa soldaorã pëiji. Mamĩda ãra aukꞌa Tachi Akꞌõre pedee pedeemaa pꞌaneejida. Maperã Saulpa waya awaraarã pëiji. Mamĩda ãra ome aukꞌa mãga pꞌasaji. 22 Mapa ichi kꞌapꞌɨakꞌɨ Ramadee wãji. Panakꞌãri pozo waibɨa badamãi Secude, arii pꞌanadapꞌedaarãmaa iidiji: —¿Sãma pꞌanɨma aji, Samuel mãikꞌaapa David? Pꞌanaujida: —Nayotde pꞌanɨda ajida, Ramá kꞌaitꞌa. 23 Mãpai Saúl mamaa wãji. Mamĩda Tachi Akꞌõre Jaure ichiaba irumaa cheji. Mapa Tachi Akꞌõrepa jarapidakꞌa pedee wãji Nayotde panarumaa Ramá kꞌaitꞌa. 24 Ma awara ichi pꞌaru ẽratꞌaapꞌeda, Samuel kꞌĩrapite eujãde ãkꞌadaa beeji pedeemaa Tachi Akꞌõrepa pedeepidakꞌa. Mãga beeji kꞌãima aba; ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida. Saulpa mãga ooda perã, eperãarãpa nãga jarapachida: “¿Saúl jida Tachi Akꞌõre pedee jaraparikꞌã?” apachida.  













20

1   Ma

Jonatanpa David kꞌaripada

tꞌẽepai David Nayotdeepa uchiaji mãikꞌaapa Jonatán badamaa wãpꞌeda, iidiji: —¿Mɨa kꞌãata oojima? aji. ¿Kꞌãare ne–inaa kꞌachiata pɨ akꞌõremaa oojima? ¿Sãapꞌeda irua mɨ peeitꞌee jɨrɨmaa bɨma? aji. 2 Jonatanpa pꞌanauji: —¡Pɨ piu–epɨ! Mɨ akꞌõrepa ne–inaa ookꞌaada aji, mɨmaa jara–ee. Mãga ooitꞌee kꞌĩsia iru bɨ pɨrã, ¿sãapꞌeda mɨmaa maarepida jara–e pajima? ¡Ma wãara–eda! aji. 3 Mamĩda Davidpa mãgaji: —Pɨ akꞌõrepa kꞌawa bɨda aji, pɨa mɨ kꞌinia iru bapari. Maperã irua nãga kꞌĩsia bɨ–ekꞌã: “Jonatanpa kꞌawaaikꞌaraa bɨ, iru tꞌãri pꞌuanaamerã.” Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ wãara pɨ akꞌõrepa mɨ jɨrɨmaa bɨ peeitꞌee.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 20

269

4  Mãpai

Jonatanpa Davidmaa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia bɨma aji, mɨa oomerã pɨ kꞌaripaitꞌee? Pɨa jara bɨkꞌa ooitꞌeeda aji. 5 Davidpa pꞌanauji: —Nu ai ewarikꞌãri fiesta oopata oodaitꞌeeda aji. Mɨ wãipia bɨ rey ome nekꞌode. Mamĩda ma kꞌãyaara mɨ mirupíji mẽe, nunorema kꞌewaraa paru misa. 6 Mãga nɨde pɨ akꞌõrepa mɨ pari iidiru pɨrã, jarapáde aji, mɨa chupɨria iidi nɨ ̃baji mɨchi pꞌuuru Belendee wãpimerã, mama año chaa mɨ ëreerãpa ne–animal Tachi Akꞌõre–itꞌee paapata perã na fiesta oodaitꞌee. 7 Irua “pia bɨda” aru pɨrã, jara kꞌinia bɨ iru nepɨra wẽe bɨ mɨ ome. Mamĩda kꞌĩraudaru pɨrã, pɨa kꞌawaai wãara irua mɨ peetꞌaa kꞌinia bɨ. 8 Mɨ, pɨ mimiapari, chupɨria kꞌawáaji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pɨa mɨ ome pacto ooda perã ichita kꞌõpꞌãyo pia pꞌanadaitꞌee. Mamĩda mɨa ne–inaa kꞌachia ooji pɨrã, pɨchi juadoopa mɨ peetꞌáaji. ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ pɨ akꞌõre kꞌĩrapite ateeyama? aji. 9 Jonatanpa pꞌanauji: —¡Mãga jaranaapáde! aji. Mɨa kꞌawa ataru pɨrã mɨ akꞌõrepa pɨmaa kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsia bɨ, pɨmaa jaraitꞌeeda aji. 10 Mãpai Davidpa iidiji: —Pɨ akꞌõrepa kꞌĩrau pꞌanauru pɨrã, ¿kꞌaipa mɨmaa jara cheitꞌeema? aji. 11 Jonatanpa pꞌanauji: —Mẽe wãdáma. Mama mɨa jaraitꞌeeda aji. Mãpai ãchi omeeweda mẽe wãjida. Mama panadakꞌãri, 12 Jonatanpa mãgaji: —Tachi israelitaarã Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite mɨa pɨmaa nãga juraa bɨ. Nunorema parumaa na horade mɨa iidiitꞌee kꞌãata mɨ akꞌõrepa kꞌĩsia iru bɨ. Pia kꞌĩsia bɨ pɨrã, pɨmaa jara pëiitꞌee. 13 Mamĩda irua pɨmaa kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsia bɨ pɨrã, mɨa pɨmaa jaraitꞌee mãikꞌaapa mɨa pɨ kꞌaripaitꞌee, kꞌãiwee wãmerã. Mãga oo–e pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mɨmaa kꞌachia ooipia bɨ, chupɨria kꞌawa–ee. Iruata pɨ kꞌaripaitꞌee, mɨ akꞌõre kꞌaripapariidakꞌa. 14 Mɨ nãgɨdeepa chokꞌai uchiaru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa pɨ chupɨria kꞌawaa bɨkꞌa mɨ chupɨria kꞌawáaji mɨ peenaadamerã. 15 Jõdee mɨ piuru pɨrã, mɨ warrarãmaa aukꞌa chupɨria kꞌawáaji, Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõmaweda jõpiru pɨjida. 16 Pɨa mãga oo–e pɨrã, Tachi Akꞌõrepa pɨ warrarã pia akꞌɨ–e paitꞌeeda aji. Davidpa pꞌanauji: —Pɨa jarada pia bɨda aji. 17 Jonatanpa David audú kꞌinia iru bada perã ichi kꞌapꞌɨakꞌa, jaraji Davidpa juraamerã ichia jaradakꞌa ooitꞌee. 18 Mãpai Jonatanpa mãgaji: —Nu ai ewarikꞌãri fiesta oopata oodaitꞌee. Pɨ su–akꞌɨ beeparimãi akꞌɨdakꞌãri, kꞌawaadaitꞌee pɨ wẽ–e. 19 Mamĩda nunorema pida pɨ wã–e pakꞌãri, audupɨara kꞌawaadaitꞌee pɨ wẽ–e. Maperã wãj́ i pɨ naaweda miru  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



270

1 Samuel 20

badamaa mãikꞌaapa mama mãu choma Ézel bɨmãi miru beepáde aji. 20 Mɨa sia õpee trɨitꞌee ma mãu choma bɨ eere, mɨchi kꞌinia trɨitꞌee bɨkꞌa. 21 Mãpai mɨa jaraitꞌee mɨ mimiaparimaa jɨrɨnamerã. Mɨa jararu pɨrã: “Chi sia pɨ bɨmãiipa namapai bɨ; atanáji”, mãgara pɨ kꞌãiwee uchiaipia bɨ, maarepida pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooda–e paitꞌee perã. Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa mãga juraa bɨ. 22 Mamĩda mɨa jararu pɨrã: “Chi sia pɨ bɨmãiipa achuwaapapai bɨ”, mãgara pɨ ãyaa wãipia bɨ, Tachi Akꞌõrepa mãga kꞌinia bairã. 23 Kꞌĩra atuanaapáde aji, uchiamerã tachia juraadapꞌedaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 24 Mãpai David miru beeji Jonatanpa jaradakꞌa. Ai ewarikꞌãri fiesta oopata pakꞌãri, rey Saúl mesade su–akꞌɨ beeji nekꞌoitꞌee. 25 Pared ikꞌaawa ichi su–akꞌɨ beeparimãi su–akꞌɨ beeji. Jõdee Jonatán iru kꞌĩrapite su–akꞌɨ beeji. Soldaorã poro waibɨa Abner Saúl ikꞌaawa su–akꞌɨ beeji. Mamĩda David su–akꞌɨ beeparimãi arajãgaa beeji. 26 Ma ewate Saulpa maarepida iidi–e paji David pari, nãga kꞌĩsiada perã: “Irua oo–e paji Tachi Akꞌõrepa oopiparikꞌa ichi kꞌĩrapite tꞌĩuipia beemerã. ¿Maperã che–e paji–ekꞌã?” aji. 27 Mamĩda aɨ norema ma atanede ewari omeede David su–akꞌɨ beeparimãi atꞌãri arajãgaa baji. Mapa Saulpa chi warra Jonatanmaa nãga iidiji: —¿Sãapꞌeda Isaí warra nuweda mãikꞌaapa idi pida nekꞌode che–e pajima? aji. 28 Jonatanpa pꞌanauji: —Davidpa mɨmaa chupɨria iidi nɨ ̃bajida aji, Belendee wãpimerã. 29 Mɨmaa nãga jaraji: “Mɨchi pꞌuurudee wãpipáde aji, mɨchi pꞌuurudepemaarãpa na fiestade ne–animal Tachi Akꞌõre–itꞌee paapata perã. Mɨ ɨ ̃pemapa jara pëijida aji, mɨ wãmerã. Pɨa mɨ pia akꞌɨru pɨrã, mɨ wãpipáde aji, mɨchi ɨ ̃pemaarã akꞌɨde.” Mɨchi Rey Waibɨa, maperã iru pɨ ome nekꞌode che–e pajida aji. 30 Mãga ũrikꞌãri, Saúl kꞌĩraudachi Jonatán ome mãikꞌaapa mãgaji: —¡Pɨ kꞌɨɨrɨ kꞌisua kꞌachia–idaa baparida aji, ne–animalkꞌa! ¿Kꞌĩsia bɨkꞌã aji, mɨa kꞌawa–e bɨ pɨ kꞌõpꞌãyo pia Isaí warra ome? Mãga oo bɨ kꞌaurepa pɨchi nawe kꞌĩra nejasiapimaa bɨda aji. 31 ¡Isaí warra chokꞌai bɨ misa, pɨ rey pa–e paitꞌee! ¡Mapa iru jɨrɨde pëí ji, mãikꞌaapa namaa aneepáde aji, iru peetꞌaaitꞌee perã! 32 Mãpai Jonatanpa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda iru pee kꞌinia bɨma? aji. ¿Irua kꞌãare ne–inaa kꞌachiata oojima? aji. 33 Mãpai Saulpa ichi miasu atapꞌeda, Jonatán suitꞌee paji. Mãgá Jonatanpa kꞌawaaji wãara chi akꞌõrepa David peetꞌaa kꞌinia bɨ. 34 Mapa Jonatán kꞌĩraudaipꞌeda, rey mesadeepa uchiaji. Ma ewate, ma fiesta ewari omeedepema chikꞌo kꞌo–e paji, iru audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada perã chi akꞌõrepa David ãpɨte pedee kꞌachia jarada kꞌaurepa. 35 Aɨ norema tapꞌedaweda Davidmaa jarada horade Jonatán mẽe wãji kꞌũtrãa ichi jua ekꞌari mimiapari ome. 36 Chi mimiaparimaa mãgaji:  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 20​, ​21

271

—Pꞌirapáde aji, mɨa sia trɨitꞌee bɨ atade. Chi mimiapari pꞌirakꞌãri, Jonatanpa sia trɨji. Mãgɨ ́ sia waawí baainaji. 37 Chi mimiapari ma sia baaida kꞌaitꞌa panakꞌãri, Jonatanpa nãga golpe biaji: —¿Achuwaapai bɨ–ekꞌã? aji. 38 Mãpai chi mimiaparimaa waya biaji: —Isapai pꞌiráji. Akꞌɨnɨ ̃ beenaapáde aji. Mãgá chi mimiaparipa ma sia pꞌe atapꞌeda, chiparimaa aneeji. 39 Mamĩda chi mimiaparipa maarepida kꞌawa–e paji. Jonatanpa mãikꞌaapa Davidpapai kꞌawa pꞌanajida kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 40 Maapꞌeda Jonatanpa ichi ematrɨma chi mimiaparimaa teeji mãikꞌaapa irumaa mãgaji: —Ãpɨtee pꞌuurudee wãpáde aji. 41 Ma kꞌũtrãa wãda tꞌẽepai, David uchiaji ichi miru badamãiipa. Mãpai Jonatán kꞌĩrapite bedabaida õpee bedabaidachi, tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. Mãpai kꞌĩra tarrade ɨ ̃dapꞌeda, ãchi omeeweda jẽedachida. Mamĩda David audupɨara jẽeji. 42 Mãpai Jonatanpa mãgaji: —Kꞌãiwee wãpáde aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite tachia juraadapꞌedaa perã tachideerã chaa ichita pia akꞌɨ pꞌanadaitꞌee. Tachi Akꞌõre tachi ome baparipɨ mãikꞌaapa iruata tachi kꞌaripaitꞌee mãga oodamerã. Maapꞌeda David ichi ode wãji. Jõdee Jonatán ãpɨtee pꞌuurudee wãji.  











21

1   David

David miruda Saúl waaweepa

Nob pꞌuurudee wãji. Mama panakꞌãri, pꞌaare Ajimélec akꞌɨde wãji. Ajimelecpa David unukꞌãri, pꞌeradachi mãikꞌaapa waaweepa irumaa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨ ituaba cheruma aji, apidaapa pɨ kꞌõpꞌãyaada–ee? 2 Davidpa pꞌanauji: —Reypa jaradata oo nida aji. Mamĩda irua jaraji apidaamaa jaranaamerã kꞌãare–itꞌeeta mɨ pëiji mãikꞌaapa kꞌãare ne–inaata oo ni. Soldaorã mɨ ome nipapataarã awara ãi mɨ ome unudaitꞌeeda aji. 3 ¿Pɨa pan wẽe bɨkꞌã aji, mɨmaa teemerã? Pan paraa pɨrã, joisomaa kꞌinia bɨ. Maa–e pɨrã, pɨa iru bɨta mɨa jitayada aji. 4 Pꞌaarepa pꞌanauji: —Pan jĩpꞌaa wẽe bɨda aji. Jĩpꞌa pan Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨdata iru bɨda aji. Teeyada aji, pɨchi soldaorã wẽraarã ome kꞌãida–e pꞌanɨ pɨrã. 5 Davidpa pꞌanauji: —Ichita chõode uchiadakꞌãri, wẽraarã ome kꞌãidakꞌaada aji. Uchiadakꞌãri, mɨ soldaorã mãga pꞌanajida. Ɨr̃ á audupɨara mãga pꞌanɨda aji, reypa jaradakꞌa oo pꞌanadairã. 6 Mãpai pꞌaarepa teeji ma pan Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨda. Ma pan Tachi Akꞌõre mesade baji. Mamĩda ma ewate ãyaa ata bɨ baji awaraa pan  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



272

1 Samuel 21​, ​22

wãsia bɨitꞌee. Pꞌaareerãpapai mãgee pan kꞌodaipia baji. Mãga baji mĩda, mãgɨ ́ pan Davidmaa teeji. 7 Ma ewate Saúl ovejaarã akꞌɨpataarã poro waibɨa mama Tachi Akꞌõre tede baji Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–inaa oode. Mãgɨ ́ Edom eujãdepema paji; tꞌɨ ̃jarapachida Doeg. Mãgɨpa Ajimélec David ome pedeemaa pꞌanadapꞌedaa ũrii baji. 8 Mãga nɨde Davidpa Ajimelecmaa iidiji: —¿Pɨa nama miasu wa espada iru bɨkꞌã? aji. Reypa mɨ isapai pëida perã, mɨ espada wa awaraa arma anee–e pajida aji. 9 Pꞌaarepa pꞌanauji: —Iru bɨda aji, Goliat espada; ma filisteo pɨa peeda Elá eujã jewedaade. Jãma efod u ãpɨteikꞌa eere pꞌarude beda bɨda aji. Kꞌinia bɨ pɨrã, ateepáde aji. Waa arma wẽe bɨda aji. Davidpa pꞌanauji: —Mãgara téeji. Mãgɨ ́ piara bɨda aji, awaraa espada kꞌãyaara. 10 Ma ewate David wãji ichi ode Saúl waaweepa. Panaji filisteorã pꞌuuru Gatde mãikꞌaapa ma pꞌuurudepema rey Aquimaa wãji. 11 Iru Aquis kꞌĩrapite panakꞌãri, Aquis akꞌɨpataarãpa mãgajida: —¿Nãgɨ ́ David–ekꞌã ajida, israelitaarã eujãdepema rey? ¿Nãgɨ–itꞌee paji–ekꞌã wẽraarãpa nãga kꞌari pꞌanadapꞌedaa pëira jõnɨde: ‘Saulpa ɨmɨkꞌĩraarã mil peeji; jõdee Davidpa diez mil peeji’? 12 Davidpa mãga ũrikꞌãri, kꞌĩsia nɨ ̃beeji mãikꞌaapa waawee baji, Gatdepema reypa ichi peepii jĩakꞌaapa. 13 Maperã kꞌĩra kꞌawa–ee pɨkꞌadachi. Pariatua puertade pꞌã wãpachi mãikꞌaapa iduba ichi idakꞌarade chawaapiji. 14 Aquipa mãga unukꞌãri, chi akꞌɨpataarãmaa mãgaji: —¿Parãpa unuda–e pꞌanajidakꞌã nãgɨ ́ eperã kꞌĩra kꞌawa–ee bɨ? ¿Sãapꞌeda mɨmaa aneejidama? aji. 15 ¿Nama kꞌĩra kꞌawa–ee beerã wẽ– ekꞌã? ¿Sãapꞌeda nãgɨ ́ aneejidama ichia mɨchi tede ne–inaa pariatua oomerã? ¡Namãikꞌaapa ãyaa ateedapáde! aji.  

















22

1   David

David Adulande mãikꞌaapa Mizpade

ma Gat pꞌuurudeepa uchiapꞌeda, mirunaji mãu te Adulán apatade. Chi ɨ ̃pemaarãpa, chi akꞌõrepa mãikꞌaapa chi akꞌõre tedepemaarãpa kꞌawaa atadakꞌãri iru mama bɨ, irumaa wãjida. 2 Ma awara Davidmaa chejida nepɨrade pꞌanadapꞌedaarã, Saulmaa pꞌaratꞌa paraa pꞌanadapꞌedaarã mãikꞌaapa Saúl jua ekꞌari kꞌĩra pia–ee pꞌanadapꞌedaarã. Mãgá David ãchi poro waibɨa beeji. Ma chedapꞌedaarã cuatrocientos ɨmɨkꞌĩraarã paji.  

u 21.9 Efod delantalkꞌa baji, ikꞌia chaa kꞌaatꞌɨda mãikꞌaapa jɨ k ̃ ꞌarapa jɨd̃ a kꞌĩraichaaweda. Pꞌaareerãpa efod jɨ ̃pachida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 22

273

3  Mamãikꞌaapa

David Mizpa pꞌuurudee wãji. Ma pꞌuuru Moab eujãde baji. Mama panakꞌãri, Moabdepema reymaa nãga jaraji: —Mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨda aji, mɨ akꞌõreerã nama pꞌanapimerã, mɨa kꞌawaaru misa Tachi Akꞌõrepa mɨ ome kꞌãata ooitꞌee. 4 Reypa pꞌanauji: —Pia bɨda aji. Mãgá Davidpa chi akꞌõreerã ateeji moabitaarã rey palaciodee. Mama ãra pꞌanapachida, David mẽe miru bɨ misa. 5 Maapai Tachi Akꞌõre pedee jarapari Gadpa Davidmaa nãga jaraji: —Pɨchi miru bɨmãi waa banáaji. Waya Judá eujãdee wãpáde aji. Mãgá David mamãikꞌaapa wãpꞌeda, banaji Jaret pakꞌuru jẽra bɨmãi. Mãgɨ ́ Judá ëreerã eujãde baji.  



Saulpa Nobdepema pꞌaareerã peepida

6  Mãɨmisa

Saúl Guibeá pꞌuurude baji ichi soldaorã poro waibɨarã ome. Eede iru su–akꞌɨ baji tamarisco pakꞌuru ekꞌari. Chi miasu juade iru baji. Saulpa kꞌawa atakꞌãri David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome unu atadapꞌedaa, 7 ichi soldaorã poro waibɨarãmaa mãgaji: —Ũrítɨ. Parã mɨkꞌa, Benjamín ëreerãdepemaarã. ¿Parãpa kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã aji, Judá ëreerãdepema Isaí warra Davidpa parãmaa teeitꞌee eujã mãikꞌaapa uva kꞌãi mɨa oodakꞌa? ¿Kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã irua parã jua ekꞌari soldaorã mil wa cien bɨitꞌee, mãɨrã poro waibɨarã padamerã? 8 ¿Parãpa mɨ ãpɨte pedeetee pꞌanɨ–ekꞌã? aji. Apidaapa jarada–e paji mɨ warrapa pacto ooda Isaí warra ome. ¡Parãdepema apidaapa mɨde kꞌĩsiada–e paji jarada–e pakꞌãri mɨ warrapa mɨ mimiapari kꞌaripamaa bɨ mɨ kꞌĩra unuamaa iru beemerã! Maperã ɨ ̃rá mɨ mimiaparipa mɨ nɨmaa bɨ peetꞌaaitꞌee. 9 Mãpai Edom eujãdepema Doeg, mama Saúl soldaorã poro waibɨarã ome akꞌɨnɨ ̃ badapa, mãgaji: —Mɨa Isaí warra unuji Nob pꞌuurude. Ajitob warra Ajimélec ome pedee baji. 10 Ma awara Ajimelecpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji David pari mãikꞌaapa irumaa teeji chikꞌo filisteo Goliat espada ome. 11 Saulpa mãga ũrikꞌãri, Ajitob warra Ajimélec tꞌɨ ̃ pëiji awaraa Nobdepema pꞌaareerã ome. Mãɨrã Ajimélec ëreerã paji. Ãra Saúl kꞌĩrapite pachedakꞌãri, 12 ichia Ajimelecmaa mãgaji: —Ajitob warra, ũríji. Ajimelecpa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, pɨa jara bɨkꞌa mɨa oo kꞌinia bɨda aji. 13 Mãpai Saulpa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨ Isaí warra ome mɨ ãpɨte ne–inaa kꞌachia oojidama? aji. Pɨa irumaa teeji pan, espada ome. Ma awara iru pari ɨtꞌaa iidiji, irua mɨ kꞌĩra unuamaa iru beemerã mãikꞌaapa mɨ jɨrɨmerã peetꞌaaitꞌee, ɨ ̃rá oomaa bɨkꞌa.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



274

1 Samuel 22​, ​23

14  Ajimelecpa

pꞌanauji: —Pɨ mimiapataarã tꞌãide wẽ–eda aji, ne–inaa ichita pia oopataarã Davidkꞌa. Ma awara iru pɨ wiu mãikꞌaapa pɨ soldaorã poro waibɨa. Pɨ palaciodepemaarãpa iru pia akꞌɨpata. 15 Iru pari mɨa ichita ɨtꞌaa iidipari. Maperã Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa mɨ mãikꞌaapa mɨ ëreerã nepɨrade baaipiikꞌaraa bɨ. Mɨ, pɨ mimiaparipa maarepida kꞌawa–e bɨda aji, pɨa David ome nepɨra iru bɨ. 16 Mamĩda rey Saulpa mãgaji: —¡Ajimélec, pɨ, pɨ akꞌõre ëreerã paara piudaitꞌeeda! aji. 17 Mãga jarapꞌeda, ichi jɨ ̃apataarãmaa nãga jaraji: —¡Tachi Akꞌõre pꞌaareerã peekꞌóotɨ, ãra jida David eere pꞌanadairã! Ãrapa kꞌawajida David miru wãda. Mamĩda mɨmaa jarada–e pajida aji. Mamĩda Saúl jɨ ̃apataarãpa Tachi Akꞌõre pꞌaareerã pee kꞌiniada–e paji. 18 Maperã reypa Edomdepema Doegmaa mãgaji: —¡Mãgara, pɨa peekꞌoopáde! aji. Mãpai Doeg ma pꞌaareerã ɨ ̃rɨ wãpꞌeda, peekꞌooji. Ma ewate pꞌaareerã efod linodee kꞌada jɨ ̃ pꞌanadapꞌedaarã ochenta y cinco peekꞌooji. 19 Tꞌẽepai Saúl wãji Nob pꞌuurudee, pꞌaareerã pꞌanapatapꞌedaa pꞌuurude. Mama espadapa peekꞌoojida ɨmɨkꞌĩraarã, wẽraarã, warrarã, ewaa tꞌo beerã paara, ma awara ãra pꞌakꞌaarã, burroorã mãikꞌaapa ovejaarã. 20 Mamĩda mãga oomaa pꞌanɨde Ajimélec warra aba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Abiatar uchiaji ãra juadeepa mãikꞌaapa Davidmaa wãji. 21 Mama panakꞌãri, Davidmaa nepɨrɨji Saulpa Tachi Akꞌõre pꞌaareerã peekꞌoopida. 22 Mãpai Davidpa mãgaji: —Ma ewate Nob pꞌuurude jã edomita Doeg unukꞌãri, mɨa kꞌawaji irua Saulmaa jarakꞌoonaitꞌee mɨ pedee bada Ajimélec ome. Mɨ kꞌaurépata pɨchideerã jõmaweda piujidada aji. 23 Mamĩda waaweenáaji. Mɨ ome béeji. Chi pɨ peedaitꞌee jɨrɨmaa pꞌanɨɨrãpa mɨ jida jɨrɨmaa pꞌanɨ. Pɨ mɨ ome beeru pɨrã, mɨa pɨ jɨ ̃aitꞌeeda aji.  

















23

1   Ewari

Davidpa Queilá pꞌuurudepemaarã kꞌaripada

aba Davidmaa nãga jara chejida: —Filisteorã israelitaarã pꞌuuru Queiladepemaarãmaa chõode chejida mãikꞌaapa trigo tau ewaa chi edeepa ãyaa atada chɨa atajidada ajida. 2 Davidpa mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa iidiji: —¿Mɨ filisteorã ome chõode wãipia bɨkꞌã? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Wãpáde aji, mãgɨɨrã juadeepa Queilá pꞌuurudepemaarã kꞌaripade. 3 Mamĩda David jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãpa mãgajida: —Tai nama Judá eujãde waawee pꞌanapata, Saúl ichi eere pꞌanɨɨrã chõode chedai jĩakꞌaapa. ¡Audupɨara waawee pꞌanapataadaitꞌeeda ajida, Queilá pꞌuurudee wãruta pɨrã filisteorã ome chõode!  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 23

275

4  Mãpai

Davidpa waya Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji kꞌawaaitꞌee wãdai wa wãda–e pai. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Queilá pꞌuurudee wãt́ ɨ. Mɨa parãmaa filisteorã pꞌoyaapiitꞌeeda aji. 5 Mãpai David Queiladee wãji ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã ome. Ará panadakꞌãri, filisteorã ome chõomaa pꞌaneejida. Ãra pꞌoyaajida mãikꞌaapa ãra ne–animalaarã jãri atajida. Mãgá Davidpa ma Queilá pꞌuurudepemaarã filisteorã juadeepa kꞌaripa ataji. 6 Aɨ naaweda Ajimélec warra Abiatar mirunakꞌãri Davidmaa, Tachi Akꞌõre tedepema efod ateeji. Mapa Queilade anipaji.  



Saúl David tꞌẽe wãda

7 Saulpa

ũrikꞌãri David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome Queilá pꞌuurude pꞌanɨ, kꞌĩsiaji: “Tachi Akꞌõrepa iru mɨmaa pꞌoyaapiitꞌee. ¿Sãgá uchiayama aji, pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨdeepa, puerta ma murallade bee candao ome jɨ ̃a bee pɨrã?” 8 Mãpai Saulpa chi soldaorã jõmaweda chipꞌe ataji wãdaitꞌee Queilá pꞌuuru wapꞌɨra atade mãikꞌaapa David jita atade. 9 Mamĩda Davidpa mãga kꞌawaa atakꞌãri, jaraji Abiatarmaa efod aneemerã. 10 Mãpai Davidpa ɨtꞌaa iidiji: —Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨ, pɨ mimiaparipa kꞌawa bɨ mɨ kꞌaurepa Saulpa kꞌĩsia iru bɨ cheitꞌee na pꞌuurudepemaarã peekꞌoode. 11 ¿Wãara Saulpa mɨ jɨrɨ cheitꞌeekꞌã? ¿Queiladepemaarãpa mɨ irumaa teedaikꞌã? Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨ, pɨ mimiaparimaa jarapáde aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Saúl cheitꞌeeda aji. 12 Mãpai Davidpa waya iidiji: —¿Queiladepemaarãpa mɨ, mɨchi soldaorã ome Saulmaa teedaikꞌã? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Teedaitꞌeeda aji. 13 Mãpai David ichi soldaorã ome Queiladeepa uchiaji. Perá seiscientos paji. Pariatua nipajida, Saulpa ãra ununaamerã. Saulpa kꞌawaakꞌãri ãra Queiladeepa uchiadapꞌedaa, mamaa wã–e paji.  











14  David

David eujã pania wẽe bɨde

chi soldaorã ome mirunajida soldaorã mirupatapꞌedaamãi eujã pania wẽe bɨde, ee jẽra bɨmãi Zif pꞌuuru kꞌaitꞌa. Ewari chaa Saulpa ãra jɨrɨpachi. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa unupikꞌaa paji. 15 Mãga baji mĩda, Davidpa Saúl waawee baji, ichi peetꞌaaitꞌee jɨrɨmaa bada perã. Maperã beeji Hores pꞌuurude, eujã pania wẽe bɨde Zif pꞌuuru kꞌaitꞌa. 16 Mama pꞌanɨde ewari aba Saúl warra Jonatán wãji Horedee David akꞌɨde. Mama irua David ũraaji waapɨara Tachi Akꞌõrede ijãamerã. 17 Mãgaji:  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



276

1 Samuel 23​, ​24

—Waaweenáaji mɨ akꞌõrepa pɨ jita ata–e paitꞌee perã. Pɨ israelitaarã rey paitꞌeepɨ. Jõdee mɨ pɨ jua ekꞌari poro waibɨa paitꞌee. Mɨ akꞌõrepa mãga kꞌawa bɨda aji. 18 Mãpai Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ãra pedeeteejida ichita chikꞌinia pꞌanapataadaitꞌee. Maapꞌeda Jonatán ichi temaa wãji. Jõdee David Horede beeji. 19 Mamĩda ũkꞌuru Zif pꞌuurudepemaarã Guibeá pꞌuurudee wãdapꞌeda, Saulmaa nãga jarajida: —David ichi soldaorã ome tai eujãde miru pꞌanɨda ajida. Eujã pania wẽe bɨ sur eere soldaorã mirupatamãi Hores pꞌuurude pꞌanɨ Jaquilá eede. 20 Maperã, Tachi Rey Waibɨa, wãj́ i pɨchi wã kꞌinia bakꞌãri. Taipa pɨ juade David baaipidaitꞌeeda ajida. 21 Saulpa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa parãmaa pia ooipia bɨ, mɨ chupɨria kꞌawaadapꞌedaa perã. 22 Ɨr̃ á wãt́ ɨ mãikꞌaapa iidítɨ iru sãmata bɨ. Ma awara iidítɨ kꞌaipa iru unudoo. Mãgá mɨa kꞌawai wãara iru mama bɨ wa mãga–e, mɨmaa jarapata perã David ikꞌawaa bapari. 23 Iru miruparimãi jõmaweda kꞌawaadakꞌãri, mɨmaa jara chétɨ. Mãpai mɨ wãitꞌee parã ome. Wãara iru ma eujãde bɨ pɨrã, mɨa iru jɨrɨitꞌee Judá ëreerãdepema uchiadapꞌedaarã eujã jõmaade. 24 Zif pꞌuurudepemaarã Saúl ome despediidapꞌeda, ãchi eujãdee wãjida. Mãga nɨde David chi soldaorã ome pꞌanajida Maón eujã pania wẽe bɨde. Mãgɨ ́ eujã Arabá eujãde bɨ, Jesimón eujã pania wẽe bɨ sur eere. 25 Mama pꞌanɨde Saúl ichi soldaorã ome iru jɨrɨde wãjida. Eperãarãpa Davidmaa mãga nepɨrɨdakꞌãri, ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome wãjida awara ãi, ma Maón eujã pania wẽe bɨde. Mama mãu–idaa bɨmãi pꞌaneejida. Saulpa kꞌawaa atakꞌãri, ma Maón eujã pania wẽe bɨdee wãji David jɨrɨde. 26 Ee bi abaade Saúl ichi soldaorã ome wãjida. Jõdee chi apema ee bi eere David ichi soldaorã ome isapai wã nipajida, kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã Saúl ãchi kꞌaitꞌa cheru. Mãɨmisa Saulpa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome David mãikꞌaapa iru soldaorã wapꞌɨra atajida. Mamĩda ãra jita atadaitꞌee jõnɨde, 27 eperã awara ãiipa pëida pacheji mãikꞌaapa Saulmaa mãgaji: —¡Rey Waibɨa, isapai ãpɨtee chéji, filisteorã tachi eujãde tꞌĩudapꞌedaa perã tachi ome chõode! 28 Mãga ũrikꞌãri, Saúl ichi soldaorã ome ãpɨtee wãjida filisteorã ome chõode. Maperã ma ee jẽra bɨmãi tꞌɨ ̃ bɨjida ‘peñade awara–awaraa wãdapꞌedaa’. 29 Mamãikꞌaapa David wãji Engadidee, soldaorã mirupatapꞌedaamaa.  























24

1   Saúl

Davidpa Saúl pee–e pada

filisteorã ome chõo bapꞌeda, ãpɨtee chekꞌãri, eperãarãpa nepɨrɨjida David miru bɨ eujã pania wẽe bɨ Engadi apatapꞌedaade.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 24

277

2  Mãpai

Saulpa Israeldepema soldaorã tres mil jɨrɨtꞌerapꞌeda, ‘mẽepema cabraarã’ apatapꞌedaa ee mãu–idaa jẽra bɨdee wãjida David jɨrɨde. 3 Ma wãdade ovejaarã tꞌɨakꞌau paraa bɨmãi panajida. Mama mãu te bada perã, Saúl ãde tꞌĩuji. David ichi soldaorã ome ma mãu te edupɨara miru pꞌanajida. Mamĩda Saúl eere pꞌanadapꞌedaarãpa kꞌawada–e paji. 4 Saúl mama bɨde David kꞌõpꞌãyoorãpa Davidmaa nãga jarajida: —Idi Tachi Akꞌõrepa ooitꞌeeda ajida, ichia pɨmaa nãga jaradakꞌa: “Pɨ kꞌĩra unuamaa iru bapari pɨ juade baaipiitꞌee, pɨa iru ome oomerã pɨchia oo kꞌinia bɨkꞌa.” Mãpai David juajĩa wãpꞌeda, Saúl ɨ ̃rɨpema pꞌaru i tꞌɨɨ ataji. Saulpa kꞌawa–e paji. 5 Mamĩda Saúl uchiada tꞌẽepai, David kꞌĩsia pꞌua nɨ ̃beeji mãga ooda perã. 6 Mapa chi soldaorãmaa mãgaji: —Taawa Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripai mɨchi rey waibɨamaa ne–inaa kꞌachia oonaamerã. ¡Mɨa iru pꞌoyaa pee–e parãpa jaradapꞌedaakꞌa, Tachi Akꞌõrépata iru jɨrɨtꞌerada perã tachi rey pamerã! 7 Mãgá Davidpa ichi soldaorãmaa jaraji Saúl peenaadamerã. Saúl mãu tedeepa uchiapꞌeda, ichi ode wãitꞌee paji. 8 Mamĩda David iru tꞌẽe isapai uchiapꞌeda, tꞌɨmɨɨpa nãgá tꞌɨ ̃maa beeji: —¡Rey Waibɨa, Rey Waibɨa! Saulpa ãpɨtee akꞌɨkꞌãri, David bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa, akꞌɨpiitꞌee Saúl waawee bɨ. 9 Maapꞌeda mãgaji: —Rey Waibɨa, ¿sãapꞌeda pɨa eperãarã pedee ijãa bɨma aji, jaradakꞌãri mɨa pɨ jɨrɨmaa bɨ pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee? 10 Idi pɨa pɨchi taupa unu bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨ mɨ juade baaipiji na mãu tede. Mɨ soldaorãpa mɨ ɨmɨajida pɨ peetꞌaamerã. Mamĩda mɨa pɨmaa maarepida kꞌachia oo kꞌinia–e paji. Mapa mɨa jaraji: “Mɨa rey pꞌoyaa pee–eda aji, Tachi Akꞌõrepa iru jɨrɨtꞌerada perã tachi rey pamerã.” 11 ’Pɨ mɨ akꞌõrékꞌata bɨ. Akꞌɨ ́ji mɨa pɨ ɨ ̃rɨpema pꞌaru pite tꞌɨɨ atada mɨ juade iru bɨda aji. Mɨa mãga tꞌɨɨ ataji mĩda, pɨ pee–e paji. Mãgá kꞌawáaji mɨa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia–e bɨ. Mɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. Mãgá mɨa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ mĩda, pɨa mɨ jɨrɨmaa bɨ peeitꞌee. 12 Tachi Akꞌõrépata kꞌawa bɨ kꞌaipa ne–inaa kꞌachia oomaa bɨ, pɨa wa mɨa. Iruata pɨ miapiitꞌee pɨa mɨmaa kꞌachia oo bɨ pari. Mamĩda, Rey Waibɨa, mɨa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oo–e paitꞌee. 13 ¿Kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa nãga jarapata–ekꞌã? aji. ‘‘Kꞌachia beerãdeepa ne–inaa kꞌachia uchiaparida’’ apata. Maperã mɨa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oo–e paitꞌee. 14 Pɨ, israelitaarã rey bɨta, ¿kꞌai tꞌẽe nima? ¿Kꞌaita jɨrɨ nima? Pɨ kꞌĩrapite mɨ usa piudákꞌata bɨ maa–e pɨrã pulgákꞌata bɨ. 15 Maperã Tachi Akꞌõrepa tachi omeeweda akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee kꞌaipa ne–inaa kꞌachia oopari. ¡Iruata pɨ juadeepa mɨ kꞌaripaitꞌeeda! aji.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



278

1 Samuel 24​, ​25

16  David

pedee aupakꞌãri, Saulpa mãgaji: —¿Mɨ warra David, pɨ–ekꞌã aji, mɨmaa pedeemaa bɨ? Mãga jarapꞌeda, jẽedachi. 17 Maapꞌeda mãgaji: —Mɨ kꞌãyaara pɨa ne–inaa pipɨara oopari. Pɨa mɨmaa ne–inaa pia oopari. Jõdee mɨa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oopari. 18 Idi pɨa mɨmaa kꞌawapiji pɨa mɨmaa ne–inaa piata oopari, Tachi Akꞌõrepa mɨ pɨ juade bɨji mĩda, pɨa mɨ pee–e pada perã. 19 ¿Kꞌaipa ichi kꞌĩra unuamaa iru bapari unu atakꞌãri, irumaa ne–inaa kꞌachia oo–e payama? Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨmaa pia oomerã, idi pɨa mɨmaa pia ooda pari. 20 Ɨr̃ á mɨa kꞌawa bɨ pɨ wãara rey paitꞌee. Pɨ jua ekꞌari israelitaarã pia pꞌanapataadaitꞌee. 21 Mapa ɨ ̃rá Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite juraapáde aji, pɨ mãgá rey pakꞌãri, mɨchideerã jõpi–e paitꞌee, israelitaarãpa mɨ tꞌɨ ̃ mãikꞌaapa ãra tꞌɨ ̃ kꞌĩra atuanaadamerã. 22 Mãpai Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite Davidpa juraaji Sauldeerã jõpi–e paitꞌee. Maapꞌeda Saúl ichi soldaorã ome ichi palaciodee wãjida. Jõdee David ichi soldaorã ome wãjida ãchi miru pꞌanadapꞌedaamaa ee jẽra bɨde.  











25

1   Maapai

Samuel jai–idaada

Samuel jai–idaaji. Israelitaarãpa mãga ũridakꞌãri, jõmaweda jẽe para beeji. Ramá pꞌuurude ɨajida iru te kꞌaitꞌa. Ma tꞌẽepai David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome ee jẽra bɨdeepa uchiajida mãikꞌaapa pꞌananajida Maón v apatapꞌedaa eujã pania wẽe bɨde. David Abigaíl ome unuda

2  Maón

pꞌuurude eperã pꞌaratꞌa paraa bɨ bapachi. Mãgɨpa ovejaarã tres mil mãikꞌaapa cabraarã mil iru baji ichi eujãde Carmel pꞌuuru kꞌaitꞌa. Mama chi ovejaarã kꞌara tꞌɨɨpipachi. 3 Ma pꞌaratꞌa paraa bɨ tꞌɨ ̃jarapachida Nabal. Iru Judá ëreerãdepema Calebdeepa uchiada paji. Nabal tꞌãri kꞌachia–idaa mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooyaa baji. Jõdee chi wẽra Abigaíl kꞌĩra wãree, poro wẽsaa baji. 4 David ma eujã pania wẽe bɨde bakꞌãri, ichia kꞌawaaji Nabal Carmel pꞌuuru kꞌaitꞌa bada chi ovejaarã kꞌara tꞌɨɨmaa. 5 Mapa kꞌũtrãarã ichi jua ekꞌari mimiapatapꞌedaarã diez irumaa pëiji saludaanadamerã ichi pari. 6 Ãra ome nãga jara pëiji: “Mɨa kꞌinia bɨ pɨ, pɨchideerã mãikꞌaapa pɨ ëreerã jõmaweda kꞌapꞌɨa pia pꞌanadamerã mãikꞌaapa kꞌãiwee pꞌanadamerã pãchi netꞌaa iru pꞌanɨ ome. 7 Mɨa kꞌawaji pɨa ovejaarã kꞌara tꞌɨɨmaa bɨ Carmelde. ¿Pɨa kꞌawa bɨ–ekꞌã pɨ ovejaarã akꞌɨpataarã nama tai pꞌanɨ kꞌaitꞌa pꞌanadapꞌedaa? Nama pꞌanɨde taipa ãra pia akꞌɨ pꞌanajida mãikꞌaapa ãra juadeepa ne–inaa maarepida jãri atada–e paji. 8 Mãga ijãa–e pɨrã, pɨ mimiapataarãmaa iidíji.  











v 25.1 Ũkꞌuruurãpa

kꞌĩsiapata David wãji Parán eujã pania wẽe bɨdee.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 25

279

Ãrapa aukꞌa jaradaitꞌeeda aji. Idi fiesta ewate perã, mɨa na kꞌũtrãarã mɨ jua ekꞌari mimiapataarã ome nãga jara pëiji, pɨa jõdee tai chupɨria kꞌawaamerã mãikꞌaapa pɨa iru bɨdepema ne–inaa teemerã na kꞌũtrãarã mɨa pëidaarãmaa, ãchi pɨ mimiapataarãkꞌa pꞌanadairã mãikꞌaapa mɨ pɨ warrakꞌa bairã.” 9 Ma kꞌũtrãarã Davidpa pëida pꞌuurude panadakꞌãri, Davidpa jara pëida Nabalmaa jarajida. Maapꞌeda nɨmaa pꞌaneejida irua pꞌanaumerã. 10 Mamĩda Nabalpa mãgaji: —¿Kꞌaima mãgɨ ́ David? ¿Kꞌaima ma Isaí warra? ¡Mɨa iru kꞌawa–e bɨ! Ɨr̃ apema ewaride esclavoorã chokꞌara miru uchiapata ãchi chipariirã ikꞌaawaapa. 11 ¿Mɨa parãmaa teeikꞌã pan, pania mãikꞌaapa nechiara mɨ ovejaarã kꞌara tꞌɨɨpataarã–itꞌee iru bɨdepema? Mɨa kꞌawa–e bɨda aji, parã sãmãikꞌaapa cheruta. ¡Tee–eda! aji. 12 Mãpai ma kꞌũtrãarã Davidpa pëidaarã ãpɨtee chejida. Pachedakꞌãri, Nabalpa jarada Davidmaa nepɨrɨjida. 13 Mãpai Davidpa chi soldaorãmaa mãgaji: —¡Pãchi espada atadapáde aji, chõonadaitꞌee perã! Aramãgá ãchi espada atadapꞌeda, kꞌɨrrɨde jɨ ̃jida. Davidpa pida ichi espada atapꞌeda, kꞌɨrrɨde jɨ ̃ji. Mãgá iru ome cuatrocientos uchiajida. Jõdee chi apema doscientos soldaorãpa netꞌaa akꞌɨmaa pꞌaneejida. 14 Mãga nɨde Nabal mimiapari abaapa Nabal wẽra Abigailmaa nãga jaranaji: —Eujã pania wẽe bɨdeepa Davidpa ichi mimiapataarã pëiji Nabalmaa saludaade ichi pari. Mamĩda Nabalpa ãramaa pedee kꞌachia jaraji. 15 Mãga ooikꞌaraa baji, David eere pꞌanɨɨrã tai ome tꞌãri pia pꞌanapatapꞌedaa perã. Taipa ãchi pꞌanadapꞌedaa kꞌaitꞌa ovejaarã akꞌɨ pꞌanadakꞌãri, ãrapa tai netꞌaa maarepida jãri atada–e paji mãikꞌaapa taimaa maarepida ne–inaa kꞌachia ooda–e paji. 16 Ma kꞌãyaara ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida tai jɨ ̃apachida, ãra kꞌaitꞌa taipa ne–animalaarã akꞌɨmaa pꞌanadakꞌãri. 17 Mamĩda pɨ ɨmɨkꞌĩra audú tꞌãri kꞌachia–idaa bairã, apida iru ome pꞌoyaa pedeeda–e. Ɨr̃ á pɨa kꞌĩsiaipia bɨda aji, kꞌãata oodai David kꞌĩrau banaamerã mãikꞌaapa tachi jõma jõtꞌaade chenaamerã. 18 Mãpai Abigailpa isapai pꞌe ataji pan doscientos; vino ne–ede tꞌɨda omé; oveja paada joisomaa; treinta y cinco litro w netꞌa tau paada; ne–inaa cien pꞌepꞌedee bee uva pꞌoodadee ooda mãikꞌaapa ne–inaa doscientos pꞌepꞌedee bee higojõ pꞌoodadee ooda. Ma jõma burroorã ɨ ̃rɨ bɨpipꞌeda, 19 chi mimiapataarãmaa mãgaji: —David kꞌĩrachuude wãt́ ɨ. Mɨ tꞌẽe wãitꞌeeda aji. Mamĩda Abigailpa chi ɨmɨkꞌĩra Nabalmaa maarepida jara–e paji. 20 Abigaíl burrode bataupꞌeda, ee ãpɨte eereepa miru uchiaji. Taarã–e nɨde unuji David cheru ichi soldaorã ome.  























w 25.18 Jara

kꞌinia bɨ perá arroba joisomaa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



280

1 Samuel 25

21 Ma

chewãdade Davidpa nãga kꞌĩsia chewãji: “Ichi kꞌinia mɨa Nabal ovejaarã mãikꞌaapa chi akꞌɨpataarã pia akꞌɨ baji, maarepida atuanaadamerã. Mamĩda ma pari ɨ ̃rá irua mɨmaa ne–inaa kꞌachia ooji. 22 ¡Tachi Akꞌõrepa mɨmaa ne–inaa kꞌachia ooipia bɨda aji, tapꞌeda pai naaweda mɨa jõmaweda ɨmɨkꞌĩraarã iru ome pꞌanapataarã jõpi–e pɨrã!” 23 Abigailpa David unukꞌãri, ichi burrodeepa isapai ɨrabaipꞌeda, David kꞌĩrapite eujãde bedabaidachi akꞌɨpiitꞌee iru waawee bɨ. 24 Maapꞌeda David bɨɨrɨmãi jẽra banapꞌeda, mãgaji: —Mɨchi Waibɨa, mɨ kꞌaurepa nãga pꞌasa bɨda aji. Mɨmaa aupai ne–inaa kꞌachia baaiipia bɨ. Pedeepíji mɨ, pɨ mimiaparimaa. Mɨa chupɨria iidi bɨ mɨ pedee ũrimerã. 25 Nabalpa jaradade kꞌĩsianáaji. Iru tꞌãri kꞌachia– idaa bapari mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawa–ee bapari. Wãara chi tꞌɨ ̃ mãga jara kꞌinia bɨ: ‘kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ’. Mɨ wẽ–e paji pɨa pëidaarã irumaa wãdakꞌãri. 26 Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mãikꞌaapa pɨ, Mɨchi Waibɨa kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ Tachi Akꞌõrepa mɨ pëiji pɨchi juapa eperãarã peenaamerã mɨ ɨmɨkꞌĩrapa kꞌachia ooda kꞌaurepa. ¡Mɨa kꞌinia bɨ jõmaweda pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mãikꞌaapa pɨ jɨrɨpataarã ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee kꞌachiade baaidamerã Nabalkꞌa! 27 Ɨr̃ á Mɨchi Waibɨa, mɨa chupɨria iidi bɨ pɨa jitamerã mɨ, pɨ mimiaparipa chikꞌo aneeda mãikꞌaapa jedemerã kꞌũtrãarã pɨ jua ekꞌari mimiapataarãmaa. 28 Mɨ, pɨ mimiaparipa ooda perdonáji. Tachi Akꞌõrepa pɨ pia akꞌɨ baitꞌee mãikꞌaapa pɨ, pɨdeepa uchiadaitꞌeerã paara ichita rey paitꞌee. Pɨ chõopari perã Tachi Akꞌõre kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome, ne–inaa jõmaade pia uchiaitꞌee. 29 Apidaapa pɨ peeitꞌee jɨrɨ cheru pɨrã, Tachi Akꞌõre, pɨ Akꞌõre Waibɨapa pɨ jɨ ̃aitꞌee. Irua pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ãyaa pëiitꞌee eperãpa mãu hondade bɨpꞌeda, ãyaa batꞌatꞌaaparikꞌa. 30 Tachi Akꞌõrepa pɨmaa ne–inaa jarada jõmaweda ookꞌãri, mãikꞌaapa pɨ israelitaarã poro waibɨa papikꞌãri, 31 pɨ kꞌĩsia pꞌua nɨ ̃ba–e paitꞌee, kꞌĩra jõ– ee pɨchi juapa eperãarã ne–inaa kꞌachia oo–ee beerã peekꞌooda perã. Ma kꞌãyaara pɨa ichiakꞌau bɨji, Tachi Akꞌõrepa ichia kꞌĩsia iru bɨkꞌa oomerã. Irua pɨ mãgá eperã waibɨa papikꞌãri, mɨ, pɨ mimiapari kꞌirãpapáde aji. 32 Mãpai Davidpa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa wãara tꞌãri pia bapari, pɨ pëida perã mɨ ome unude. 33 Tachi Akꞌõrepa pɨmaa pia ooipia bɨ kꞌĩsia kꞌawaa bairã. Pɨ kꞌaurepa mɨa mɨchi juapa eperãarã pee–e paji kꞌĩra jõ–ee bada perã. 34 Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa mɨ kꞌaripaji mɨa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oonaamerã. Mamĩda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa nãga juraa bɨ. Pɨ isapai che–e pada paara mɨ ome unude, nu tapꞌedaweda Nabal mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩraarã ichi tede pꞌanapataarã piukꞌajida. 35 Mãga jarapꞌeda, Davidpa jitaji Abigailpa aneeda mãikꞌaapa mãgaji: —Pɨchi temaa kꞌãiwee wãj́ i. Pɨa chupɨria iidida mɨa ũrijipɨ. Pɨa jaradakꞌa ooitꞌee.  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 25​, ​26

281

36  Abigaíl

temaa panakꞌãri, ununaji Nabalpa fiesta waibɨa oomaa bɨ, reyrãpa oopatakꞌa. Chikꞌo pia kꞌomaa pꞌanajida. Nabal o–ĩa baji mãikꞌaapa vinopa piu baji. Maperã Abigailpa ma ewate maarepida jara–e paji aɨ norema parumaa. 37 Aɨ norema Nabal tau pia beekꞌãri, Abigailpa nepɨrɨji ichi pꞌasada David ome. Mãga ũrikꞌãri, Nabal kꞌĩra kꞌĩdachi mãikꞌaapa chiwa beeji. 38 Kꞌãima diezmaa Tachi Akꞌõrepa Nabal piupiji. 39 Davidpa Nabal piuda kꞌawaakꞌãri, mãgaji: —¡Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari! ¡Iruata Nabalmaa kꞌachia ooji irua mɨmaa kꞌachia ooda pari! Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripaji ne–inaa kꞌachia oonaamerã. Ma kꞌãyaara iru juapa Nabalmaa kꞌachia oojida aji. Maapꞌeda Davidpa Abigailmaa jara pëiji ichi ome miakꞌãimerã. 40 David mimiapataarã Carmel pꞌuurude panadakꞌãri, Abigaíl ome pedeedapꞌeda, mãgajida: —Davidpa tai pëijida ajida pɨ atade, irua kꞌinia bairã pɨ ichi wẽra pamerã. 41 Abigailpa mãga ũrikꞌãri, bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨ David mimiapari; iru esclavakꞌa bɨ. Irua jara bɨkꞌa mɨa oopariitꞌee. Irua jararu pɨjida mɨa chi mimiapataarã bɨɨrɨ sɨɨmerã, mɨa sɨɨyada aji. 42 Mãga jarapꞌeda, ichi netꞌaa isapai pꞌe ataji mãikꞌaapa ichi burro ɨ ̃rɨ bataupꞌeda, Davidpa pëidaarã ome wãji. Ichi mimiapataarã, wẽraarã joisomaa, ichi ome ateeji. Maapꞌeda Abigaíl David ome miakꞌãiji. 43 Aɨ naaweda David ichiaba miakꞌãiji Ajinoán ome. Ma wẽra Jezrel pꞌuurudepema paji. Ma omeeweda chi wẽraarã paji. 44 Maapai Saulpa ichi kꞌau Mical teeji Galín pꞌuurudepema Lais warra tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Paltimaa, Mical David wẽra paji mĩda.  















26

1   Ma

Davidpa waya Saúl pee–e pada

tꞌẽepai Zif pꞌuurudepemaarã wãjida Guibeá pꞌuurudee Saúl ome pedeede. Mãgajida: —David miru bɨda ajida, Jaquilá eede eujã pania wẽe bɨ kꞌĩrapite. 2 Saulpa mãga ũrikꞌãri, tres mil Israeldepema soldaorã piara bee jɨrɨ chipꞌe atapꞌeda, Zif apatapꞌedaa eujã pania wẽe bɨmaa wãji David jɨrɨde. 3 Jaquilá eede panadakꞌãri, eujã pania wẽe bɨ kꞌĩrapite o bi ikꞌaawa ãchi carpa eebai jira bɨjida. Maapai David ma eujã pania wẽe bɨde baji. Irua kꞌawaakꞌãri Saúl mama ichi tꞌẽe cheru, 4 soldaorã ũkꞌuru akꞌɨde pëiji kꞌawaaitꞌee Saúl sãpai chewã. 5 Davidmaa nepɨrɨ chedakꞌãri, iru wãji Saúl badamaa. Ununaji Saúl kꞌãi bɨ chi soldaorã poro waibɨa Abner ikꞌaawa, soldaorã kꞌãi pꞌanadapꞌedaa esajĩakꞌa. Ma Abner Ner warra paji. 6 Mãpai David pedeeji hitita Ajimélec ome mãikꞌaapa Sarvia warra Abisay ome. Mãgɨ ́ Joab ɨ ̃pema paji. Davidpa iidiji:  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



282

1 Samuel 26

—¿Kꞌaita mɨ ome Saúl bɨmaa wã kꞌinia bɨma? aji. Abisaypa pꞌanauji: —Mɨta pɨ ome wãitꞌeeda aji. 7 Ma pꞌãrikꞌua David Abisay ome wãji Saúl eerepemaarã kꞌãi pꞌanadapꞌedaamaa. Saúl soldaorã kꞌãi pꞌanadapꞌedaa esajĩakꞌa Abner kꞌaitꞌa Saúl kꞌãi baji. Ichi poro kꞌaitꞌa chi miasu eujãde su iru baji. 8 Kꞌaitꞌa panadakꞌãri, Abisaypa Davidmaa mãgaji: —¡Idi Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌĩra unuamaa iru bapari pɨ juade bɨji! ¡Mɨmaa peepíji! ¡Ichi miasupa suda abaapa mɨa iru eujãde su awa nɨ ̃bɨyada! aji. 9 Mamĩda Davidpa pꞌanauji: —¡Peenaapáde! aji. ¡Tachi Akꞌõrepa rey jɨrɨtꞌerada peeru pɨrã, irua pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooipɨ! 10 Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ ́pata Saúl piupiitꞌee iru piuitꞌee bɨ ewate maa–e pɨrã chõo nɨ ̃bɨde. 11 Tachi Akꞌõrepa ichia jɨrɨtꞌerada mɨmaa peepi–epɨ. Saúl miasu atáji chi pania topari jarra ome mãikꞌaapa wãdáma aji. 12 Mãpai Davidpa ataji Saúl miasu ichi poro kꞌaitꞌa bada chi pania topari jarra ome. Maapꞌeda wãjida. Apidaapa ãra unuda–e paji; apidaapa maarepida ũrida–e paji mãikꞌaapa apida ɨ ̃rɨma–e paji, Tachi Akꞌõrepa Saúl eere pꞌanadapꞌedaarã pia kꞌãipida perã. 13 Ma eujã jewedaa bɨ kꞌĩraikꞌa eere panadakꞌãri, David ee nokꞌode bainɨ ̃ beeji. Ma eemãiipa Saúl eere pꞌanadapꞌedaarã tꞌɨmɨ ́ pꞌanajida. 14 Mãpai Davidpa Abner ichi soldaorã ome golpe nãgá tꞌɨ ̃jaraji: —Abner, ¿mɨ pedee ũri bɨkꞌã? aji. Abnerpa pꞌanauji: —¿Kꞌáipata reymaa biamaa bɨma? aji. 15 Mãpai Davidpa mãgaji: —¿Pɨ israelitaarã jõmaarã kꞌãyaara sõcharrara bɨ–ekꞌã? aji. ¿Sãapꞌeda pɨchi poro waibɨa, tachi rey, pia jɨ ̃a–e pajima? Eperã aba tꞌĩuji parã kꞌãi pꞌanadapꞌedaamãi rey peede. 16 Pɨa ooda kꞌachia bɨ. Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ parã piudaipia bɨ parã rey, Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada jɨ ̃ada–e padapꞌedaa perã. Rey poro kꞌaitꞌa iru miasu chi pania topari jarra ome bada jɨrɨpáde aji. ¿Jãma bɨkꞌa? aji. 17 Saulpa David pedee kꞌawaakꞌãri, mãgaji: —Mɨ warra David, ¿pɨkꞌã? aji. Davidpa pꞌanauji: —Mɨpɨ, Mɨchi Rey Waibɨa. 18 ¿Sãapꞌeda pɨ waya chejima aji, mɨ, pɨ mimiapari, jɨrɨde? ¿Kꞌãare kꞌachiata mɨa pɨmaa oojima? 19 Mɨchi Rey Waibɨa, mɨa chupɨria iidi bɨ pɨa mɨ, pɨ mimiapari pedee ũrimerã. Tachi Akꞌõrepa mɨ jɨrɨpimaa bɨ pɨrã, mãgara mɨa ne–animal iru–itꞌee paaitꞌee waa mɨ ome kꞌĩrau banaamerã. Mamĩda eperãarãpa jarapata kꞌaurepa nãga oomaa bɨ pɨrã, irua ãra kꞌachia ooipia bɨ mɨ Tachi Akꞌõrepa teeda eujãdeepa jërepi pꞌanadairã, awaraa akꞌõre waibɨa apataarãmaa ɨtꞌaa  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 26​, ​27

283

tꞌɨ ̃namerã. 20 Mɨ piu kꞌinia–e bɨ Tachi Akꞌõre baparimãiipa tꞌɨmɨ ́. Mamĩda Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa mɨ jɨrɨ ni mẽe chokꞌorro jɨrɨpatakꞌa, pɨ kꞌĩrapite mɨ pulgákꞌata bɨ mĩda. 21 David pedee aupakꞌãri, Saulpa mãgaji: —Mɨ warra David, mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oojipɨ, pɨ jɨrɨ chekꞌãri. Mɨ ome chéji. Mɨa waa jɨrɨ–epɨ pɨmaa kꞌachia ooitꞌee. Waya idi pɨa mɨ pee–e paji, mɨ waawee bapari perã. Mɨ kꞌĩsia kꞌawa–ee baji mãikꞌaapa ne–inaa audú kꞌachia oojida aji. 22 Davidpa pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨ miasu nama bɨda aji. Pɨ mimiapari pëí ji atade. 23 Tachi Akꞌõrépata kꞌaripapari chi ne–inaa pia oopataarã, irua jara bɨkꞌa oo kꞌinia pꞌanapata perã. Idi irua pɨ mɨ juade bɨji mĩda, mɨa pɨ pee–e paji, irua pɨ jɨrɨtꞌerada perã. 24 Mɨa kꞌinia bɨ mɨa idi oodakꞌa pɨ ome, irua mɨ ome aukꞌa oomerã. Mãgá irua nepɨra jõmaadeepa mɨ uchiapiitꞌeeda aji. 25 Mãpai Saulpa mãgaji: —Mɨ warra David, Tachi Akꞌõrepa pɨ bendiciaipia bɨda aji. Pɨa iru–itꞌee ne–inaa pia ookꞌãri, ne–inaa jõmaade iruata pɨ kꞌaripaitꞌeeda aji. Maapꞌeda Saúl ichi temaa wãji. Jõdee David ichi ode wãji.  











27

1   Ma

David filisteorã eujãde mirunada

tꞌẽepai Davidpa kꞌĩsiaji: “Taarãpai wa taarã–e nɨde Saulpa mɨ pee cheitꞌee. Mapa mɨ banaipia bɨ filisteorã eujãde, israelitaarã eujãde mɨ jɨrɨnaadamerã mãikꞌaapa mãgá irua mɨ ichiakꞌau bɨmerã.” 2 Mãga paji. David wãji filisteorã eujãdee ichi eere pꞌanadapꞌedaarã seiscientos ome. Pꞌananajida Gat pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Maoc warra, rey Aquis jua ekꞌari baji. 3 Ɨmɨkꞌĩra chaachaa chi wẽra, chi warrarã ome mama pꞌaneejida. Ichiaba David chi wẽraarã Jezrel pꞌuurudepema Ajinoán ome mãikꞌaapa Carmel pꞌuurudepema Abigaíl, Nabal piuda wẽra pada ome mama pꞌaneejida. 4 Saulpa kꞌawaakꞌãri David Gatdee wãda, waa iru jɨrɨ–e paji. 5 Mama pꞌanɨde Davidpa rey Aquimaa nãga jaraji: —Rey Waibɨa, pia–e bɨda aji, mɨ, pɨ mimiapari nama pɨ pꞌuuru waibɨade bamerã. Pɨa wãara mɨ pia akꞌɨru pɨrã, mɨa chupɨria iidi bɨ pɨa mɨ pꞌuuru awaraade pëimerã. Mɨ mama banaitꞌee mɨ kꞌõpꞌãyoorã ome. 6 Ma ewateweda Aquipa Siclag pꞌuuru Davidmaa teeji. Maperã tꞌẽepai ma pꞌuuru Judá eujãdepemaarã reyrã jua ekꞌari beeji. 7 David año aba apꞌeda, atane kꞌĩmari filisteorã eujãde baji. 8 Maapai iru wãpachi ichi soldaorã ome filisteorã eujã sur eere mãikꞌaapa mama pꞌanapatapꞌedaarã ome chõopachida. Telén eujãdeepa Sur parumaa Egipto ode bɨ guesureorã, guirzitaarã mãikꞌaapa amalecitaarã ome chõo wãjida. 9 Mãɨrã ome chõonadakꞌãri, ãra peekꞌoo wãpachida, wẽraarã paara.  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



284

1 Samuel 27​, ​28

Maapꞌeda mãɨrã ovejaarã, pꞌakꞌaarã, burroorã, camelloorã mãikꞌaapa ãra pꞌaru paara pꞌe atapachida. Ma tꞌẽepai David rey Aquimaa wãpachi ichia ooda jarade. 10 Pachedakꞌãri, irua iidipachi: “¿Sãma chõo nipajidama?” apachi. Davidpa pꞌanaupachi: “Judá ëreerã eujãde sur eere” maa–e pɨrã “Jerameldeepa uchiadapꞌedaarã eujãde” maa–e pɨrã “quenitaarã eujãde”. 11 Mãgá chõonadakꞌãri, Davidpa eperã apida chokꞌai atabëikꞌaa paji filisteorãmaa jaranaadamerã. Filisteorã eujãde bɨde mãga oopachi. 12 Maapai rey Aquipa David pia akꞌɨpachi. Kꞌĩsiaji: “¿Davidpa oopari kꞌaurepa israelitaarãpa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata–ekꞌã? Maperã iru mɨ jua ekꞌari ichita mimiapariitꞌee.” 1  Maapai filisteorã soldaorã chipꞌejida jura chõonadaitꞌee israelitaarã ome. Mãga bɨde rey Aquipa Davidmaa nãga jaraji: —Pɨa kꞌawa bɨda aji, tai ome parã aukꞌa uchiadaitꞌee jura chõode. 2 Davidpa pꞌanauji: —Pia bɨda aji. Ɨr̃ á pɨa unuitꞌeeda aji, sãgá mɨ, pɨ mimiapari chõopari. Aquipa mãgaji: —Mãgá pia chõoru pɨrã, mɨa pɨ mɨchi kꞌapꞌɨa jɨ ̃apataarã poro waibɨa bɨyada aji.  





28





3  Maapai

Saúl wãda piudaarã ome pedeeparida aparimaa

Samuel jai–idaa baji. Israelitaarã iru–itꞌee jẽe para bapꞌeda, Ramá pꞌuurude ɨajida. Ma awara Saulpa Israel eujãdeepa jërekꞌooji piudaarã ome pedeepatada apataarã ne–inaa pꞌasaitꞌee jarapataarã ome. 4 Filisteorã chipꞌedaidapꞌeda, Sunén pꞌuurude pꞌananajida mãikꞌaapa mama ãchi carpa eebai jira bɨjida mama kꞌãidaitꞌee. Jõdee Saúl ichi soldaorã ome Guilboa eede pꞌananajida mãikꞌaapa mama ãchi carpa eebai jira bɨjida mama kꞌãidaitꞌee. 5 Ma eedeepa Saulpa filisteorã unukꞌãri, ãchobeedachi mãikꞌaapa audú pꞌera nɨ ̃beeji. 6 Mapa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji kꞌawaitꞌee kꞌãata ooipia bɨ. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa maarepida pꞌanau–e paji kꞌãimokꞌaraade, pꞌaarepa anipapari Urim kꞌapꞌɨa, maa–e pɨrã Tachi Akꞌõre pedee jarapari kꞌapꞌɨa. 7 Mãgá Tachi Akꞌõrepa pꞌanau–e pakꞌãri, Saulpa mãgaji ichi ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Wẽra piudaarã ome pedeepari jɨrɨnadapáde aji. Mɨa irumaa iidiitꞌee kꞌãata ooipia bɨ. Ichi ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌanaujida: —Endor pꞌuurude mãgee wẽra bɨda ajida. 8 Mãpai Saulpa ichi pꞌaru jɨ ̃ bada ẽratꞌaapꞌeda, pꞌaru jĩpꞌaa jɨ ̃ beeji mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩraarã omé ome ma pꞌãrikꞌua wãji ma wẽramaa. Saulpa ma wẽra unukꞌãri, mãgaji: —Mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨ mɨa jararu jaure tꞌɨ ̃jaramerã, mãgɨmaa ne–inaa iidi kꞌinia bairã.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 28

285

9 Ma

wẽrapa pꞌanauji: —Pɨa kꞌawa bɨda aji, na eujãdeepa Saulpa jërepida ne–inaa pꞌasaitꞌee jarapataarã mãikꞌaapa piudaarã ome pedeepataarã. ¿Sãapꞌeda pɨa nama iidi che bɨma? aji. Mɨa mãga jararu pɨrã, parã kꞌaurepa mɨ peetꞌaadayada aji. 10 Mamĩda Saulpa nãga jaraji: —Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨda aji, apidaapa pɨmaa maarepida ne–inaa kꞌachia ooda–e paitꞌee. 11 Mãpai ma wẽrapa iidiji: —¿Chisãgɨ ́ piuda tꞌɨ ̃jaraipia bɨma? aji. Saulpa pꞌanauji: —Samuel tꞌɨ ̃jarapáde aji. 12 Ma wẽrapa tꞌɨ ̃jaramaa bɨde, Samuel cheji. Mãga unukꞌãri, ma wẽra biadachi pꞌera nɨ ̃bɨpa. Mãpai mãgaji: —¿Sãapꞌeda pɨa mɨ kꞌũratꞌaajima? aji. ¡Pɨ Saulta! 13 Mamĩda reypa mãgaji: —Pꞌeranaapáde aji. ¿Kꞌãata unujima? aji. Ma wẽrapa pꞌanauji: —Mɨa eperã jaure unu bɨda aji, eujãdeepa uchiaru. 14 Mãpai Saulpa iidiji: —¿Iru sãga bɨma? aji. Ma wẽrapa pꞌanauji: —Iru chonaa bɨ mãikꞌaapa pꞌaru teesoo jɨ ̃ bɨda aji. Saulpa kꞌawaakꞌãri mãgɨ ́ Samuel, chi piuda, bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. 15 Mãpai Samuelpa Saulmaa iidiji: —¿Kꞌãare–itꞌee mɨ tꞌɨ ̃jima aji, piudaarãmãiipa chemerã? Saulpa pꞌanauji: —Mɨ ãchobee nɨ ̃bɨda aji, filisteorã tai ome chõo cheruta perã. Tachi Akꞌõremaa mɨa iidijida aji. Mamĩda maarepida pꞌanau–e kꞌãimokꞌaraa bɨde, maa–e pɨrã iru pedee jarapataarã kꞌapꞌɨa pari. Maperã mɨa pɨ tꞌɨ ̃jida aji, jaramerã mɨa kꞌãata ooipia bɨ. 16 Mãpai Samuelpa mãgaji: —¿Sãapꞌeda mɨmaa kꞌaripa iidi chejima aji, Tachi Akꞌõrepa pɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãji pɨrã mãikꞌaapa pɨ kꞌĩra unuamaa iru baparikꞌa bɨ pɨrã? 17 Irua oomaa bɨ mɨa pɨmaa jaradakꞌa. Pɨ trua jãri ata wãda aji, teeitꞌee pɨchi aukꞌaa, Davidmaa. 18 Irua mãga oomaa bɨ pɨa oo–e pada perã irua jaradakꞌa jarakꞌãri amalecitaarã jõmaweda jõpimerã, ichi ãra ome audú kꞌĩrau bada perã. 19 Ma awara Tachi Akꞌõrepa pɨ israelitaarã ome filisteorã juade baaipiitꞌeeda aji. Nu pɨ pɨchi warrarã paara pꞌananadaitꞌee mɨ ome, piudapꞌedaarãmãi. Israelitaarã soldaorã filisteorã juade baaidaitꞌeeda aji.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



286

1 Samuel 28​, ​29

Mãga jarapꞌeda, Samuel wẽpadachi. 20 Aramata Saúl ãchobeepa ertꞌĩudachi. Juatau wẽe beeji, ma ewate nekꞌo–e bada perã. 21 Ma wẽrapa Saúl mãga unukꞌãri, kꞌaitꞌa wãpꞌeda, mãgaji: —Mɨ, pɨ mimiaparipa ooji pɨa iididakꞌa. Piukꞌaji mãga ooda kꞌaurepa. 22 Ɨr̃ á mɨa enenee nɨ ̃bɨ pɨa oomerã mɨa jara bɨkꞌa mãikꞌaapa nekꞌomerã. Mãgá waya juataura beeyada aji, mãikꞌaapa pɨchi ode wãyada aji. 23 Mamĩda Saúl nekꞌo kꞌinia–e paji. Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa aukꞌa jarajida nekꞌomerã. Ãra pedee ũripꞌeda, pꞌirabaiji mãikꞌaapa camade su– akꞌɨ beeji. 24 Mãga nɨde ma wẽrapa pꞌakꞌa chakꞌe poree bɨ peepꞌeda, paaji mãikꞌaapa pan levadura wẽe ooji. 25 Maapꞌeda teeji Saulmaa mãikꞌaapa iru ome nipadapꞌedaarãmaa kꞌodamerã. Kꞌodapꞌeda, ma pꞌãrikꞌuaweda wãjida.  











29

Filisteorã poro waibɨarãpa Davidde ijãada–ee pꞌaneedapꞌedaa 1   Filisteorã

chipꞌejida Afec pꞌuurude. Jõdee israelitaarã soldaorãpa ãchi carpa eebai jira bɨjida kꞌãidaitꞌee Jezrel eujã jewedaade pania poátrɨ bɨmãi. 2 Filisteorã poro waibɨarã uchiajida ãchi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa soldaorã ome; ciencien mãikꞌaapa milmil. David ichi soldaorã ome tꞌẽe chejida rey Aquis ome. 3 Filisteorã poro waibɨarãpa David ichi soldaorã ome mãgá unudakꞌãri, Aquimaa iidijida: —¿Kꞌãata oomaa pꞌanɨma ajida, jã hebreorã tai ome? Rey Aquipa pꞌanauji: —Nãgɨ ́ David, israelitaarã rey Saúl soldaorã poro waibɨa pada. Año waa iru mɨ ome bɨda aji. Mɨ ome beedadeepa mɨa irude maarepida ne– inaa kꞌachia unu–e bɨda aji. 4 Mamĩda ma filisteorã poro waibɨarã Aquis ome kꞌĩraudachida mãikꞌaapa irumaa mãgajida: —Jarapáde ajida, jã hebreo ãpɨtee wãmerã ichi soldaorã ome. Pëí ji pɨa pꞌuuru iru–itꞌee awara bɨdamaa. Taipa kꞌiniada–e ãchi aukꞌa tai ome wãdamerã chõode. Chõo jõnɨde tai peepidakꞌoodai. Mãgá iru pia beei ichi poro waibɨa Saúl ome, tachi soldaorã peedapꞌedaa poro irumaa ateedakꞌãri. 5 ¿Nãgɨ ́ David kꞌaurepa israelitaarã pairajida–ekꞌã mãikꞌaapa iru ãpɨte nãga kꞌaripachida–ekꞌã: ‘Saulpa ɨmɨkꞌĩraarã mil peeji; jõdee Davidpa diez mil peeji’? 6 Mãga ũripꞌeda, Aquipa David tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa irumaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ pɨ tꞌãri jĩpꞌa bapari mɨ ome. Ichita ne–inaa jõma pia oopari parã pꞌanapata pꞌuurude. Mɨa pɨ pia akꞌɨpari mãikꞌaapa kꞌinia bɨ pɨ mɨ ome aukꞌa wãmerã na chõode wãdade. Mamĩda filisteorã soldaorã poro waibɨarãpa pɨ mãga akꞌɨda–e pꞌanɨ. 7 Maperã mɨa parã ãpɨtee pëiitꞌee pãchi pꞌuurudee. Mɨa jara bɨkꞌa kꞌãiwee wãt́ ɨ mãikꞌaapa ne–inaa maarepida oonaadapáde aji, ma poro waibɨarã audupɨara kꞌĩrau pꞌaneenaadamerã.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 29​, ​30

287

8  Davidpa

pꞌanauji: —Mamĩda Rey Waibɨa, ¿mɨa kꞌãata oojima? aji. ¿Kꞌãare kꞌachiata mɨde unu bɨma? Mɨ pɨmaa chedakꞌãriipa, kꞌĩra jĩpꞌa nipadoo. ¿Sãapꞌeda pɨa kꞌinia–e bɨma aji, aukꞌa chõonadamerã pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome? 9 Aquipa pꞌanauji: —Mɨ–itꞌee pɨ Tachi Akꞌõrepa ángel pëidákꞌata bɨ. Mamĩda filisteorã soldaorã poro waibɨarãpa kꞌiniada–e pꞌanɨ parã aukꞌa chõode wãdamerã. 10 Maperã nu tapꞌeweda pɨ ãpɨtee wãipia bɨda aji, awaraa israelitaarã pɨ ome Saúl ikꞌaawaapa uchiadapꞌedaarã ome. 11 Mãgá David chi soldaorã ome aɨ norema tapꞌeweda pꞌirabaijida mãikꞌaapa ãpɨtee wãjida filisteorã eujãdee. Jõdee ma filisteorã Jezrel eujã jewedaadee wãjida.  





Davidpa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome amalecitaarã pꞌoyaadapꞌedaa

30

1   Kꞌãima

õpee parumaa David ichi soldaorã ome Siclag pꞌuurude panajida. Mamĩda panadakꞌãri, unujida ma pꞌuuru jõma paa jõdai bɨ. Ãchi wẽ–e misa, amalecitaarãpa ma Néguev eujãdepema Siclag pꞌuurude chõo chejida. 2 Atadachida wẽraarã jõmaweda mãikꞌaapa ãra ome pꞌanadapꞌedaarã; warrarã, chonaarã paara. Apida peeda–e paji mĩda, ma pꞌuuru pidaarã jõma atadachida mãikꞌaapa ma pꞌuuru jõtꞌaajida. 3 Davidpa ichi soldaorã ome mãga unudakꞌãri mãikꞌaapa kꞌawaadakꞌãri ãchi wẽraarã warrarã ome jita ateedapꞌedaa, 4 jẽemaa pꞌaneejida mãikꞌaapa biamaa pꞌaneejida, juatau wẽe pꞌaneerutamaa. 5 Ichiaba ma amalecitaarãpa David wẽraarã omé atadachida; Jezreldepema Ajinoán mãikꞌaapa Carmel pꞌuurudepema Nabal wẽra pada, Abigaíl. 6 David kꞌĩsia nɨ ̃baji ichi soldaorã iru ome kꞌĩrau pꞌanadapꞌedaa perã, ãchi warrarã kꞌaurã ome ateedapꞌedaa kꞌaurepa. Mapa David mãupa batꞌa peedaitꞌee paji. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripaji pꞌeranaamerã. Ma kꞌãyaara jɨrɨji ichi Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa oopi kꞌinia bɨ. 7 Jaraji Ajimélec warra, pꞌaare Abiatarmaa Tachi Akꞌõre efod aneemerã. Aneekꞌãri, 8 Davidpa Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa iidiji: —¿Jã nechɨ–idaa beerã tꞌẽe wãdaipia bɨkꞌã? aji. ¿Ãchi ẽpꞌe atadaikꞌã? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Wãdapáde aji, ãra ẽpꞌe atade. Pãchideerã ãra juadeepa uchia atadaitꞌeeda aji. 9 Aramata David amalecitaarã tꞌẽe wãji ichi seiscientos soldaorã ome. Besor to chakꞌede panadakꞌãri, 10 soldaorã doscientos pꞌaneejida, audú sẽ pꞌanadapꞌedaa perã ma to chakꞌe sĩadaitꞌee. Mamĩda apemaarã cuatrocientos David ome wãjida. 11 Ma wãdade mãɨrãpa Egiptodepema aba ununajida. Davidmaa ateejida mãikꞌaapa ne–inaa kꞌoparii pania ome mãgɨmaa teejida. 12 Irumaa ne–  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



288

1 Samuel 30

inaa pꞌepꞌedee bɨ aba higojõ pꞌoodadee ooda mãikꞌaapa ne–inaa pꞌepꞌedee bɨ omé uva pꞌoodadee ooda kꞌopijida mãikꞌaapa ne–inaa topijida. Iru juatau wẽe baji kꞌãima õpee ne–inaa to–ee, nekꞌo–ee bada perã. 13 Mãgá ma Egiptodepema juatau paraa beekꞌãri, Davidpa irumaa iidiji: —¿Pɨ chipari kꞌaima? aji. ¿Pɨ sãmãikꞌaapa cheruma? aji. Ma Egiptodepemapa pꞌanauji: —Mɨ Egiptodepema, amalecita esclavo. Kꞌãima õpee paruda aji, mɨ kꞌayaadariida ode wãdade. Mɨ chiparipa mãga unukꞌãri, mɨ nama atabaibëiji. 14 Tai quereteorã sur eerepema eujãdeepa, Judá sur eerepema eujãdeepa mãikꞌaapa Caleb ëreerã sur eerepema eujãdeepa chewãdade, Siclag pꞌuuru paa jõtꞌaajidada aji. Mãpai Davidpa iidiji: 15 —¿Mɨ ateeikꞌã aji, jã nechɨ–idaa beerã pꞌanɨmaa? Ma Egiptodepemapa pꞌanauji: —Mɨa ãramaa ateeyada aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pɨa juraaru pɨrã mɨ chiparimaa tee–e paitꞌee mãikꞌaapa mɨ pee–e paitꞌee. 16 Mãpai ateeji. Panadakꞌãri ma nechɨ–idaa beerã pꞌanadapꞌedaamãi, unujida pariatua nekꞌomaa, ne–inaa tomaa, fiesta oomaa pꞌanɨ. O–ĩa pꞌanajida Filistea eujãdepemaarã, Judá eujãdepemaarã netꞌaa chɨa atadapꞌedaa perã. 17 David chi soldaorã ome ma nechɨ–idaa beerã ome chõojida tapꞌedadeepa kꞌeudarumaa. Mãɨrã peekꞌoo wãjida. Mamĩda mãga bɨde mãɨrãdepema kꞌũtrãarã cuatrocientos ãchi camello ɨ ̃rɨ jirabodojida. 18 Davidpa netꞌaa jõmaweda amalecitaarãpa chɨa ateedapꞌedaa ataji. Ichiaba chi wẽraarã omeeweda ataji. 19 Eperãarã chipꞌedaidakꞌãri, jõmaweda chokꞌai pꞌanajida. Warra wa chonaa apida piu–e paji. Ãchi warrarã, kꞌaurã paara mama pꞌanajida. Ichiaba ãchi netꞌaa jõmaweda jãri atajida. 20 Ma awara ovejaarã mãikꞌaapa pꞌakꞌaarã jõmaweda pꞌe atajida. Chi ne–animalaarã atee wãdapꞌedaarãpa nãga jarapachida: —Nãgɨ ́ ne–inaa jõmaweda Davidpa jãri atadada apachida. 21 Ãpɨtee wãdade panajida Besor to chakꞌemãi, soldaorã doscientos pꞌaneedapꞌedaamãi, sẽ pꞌanadapꞌedaa kꞌaurepa. Ma soldaorã uchiajida David ichi soldaorã ome kꞌĩrachuude. Davidpa ãra unukꞌãri, saludaaji. 22 Mamĩda David ome nipadapꞌedaarã ũkꞌuru ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanadapꞌedaa perã, irumaa nãga jaranajida: —Ãra tachi ome wãda–e pada perã, ãramaa teeda–e ne–inaa jãri atadapꞌedaadepema. Aba teedaitꞌeeda ajida, ãchi wẽraarã warrarã ome. Mãpai ãra ãyaa pëidaitꞌeeda ajida. 23 Mamĩda Davidpa mãgaji: —Mɨchi aukꞌaarã, mãga ooda–eda aji. Tachi Akꞌõrepa tachideerã chokꞌai uchiapiji ma nechɨ–idaa beerã juadeepa mãikꞌaapa ãra tachimaa pꞌoyaapiji. Iru kꞌaurépata na ne–inaa jõma iru pꞌanɨ. 24 ¡Apidaapa parã  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

1 Samuel 30​, ​31

289

pedee ijãada–e paitꞌee! Maperã na netꞌaa jãri atadapꞌedaa jededapꞌeda, aukꞌa teedaitꞌeeda aji, chõode nipadapꞌedaarãmaa mãikꞌaapa netꞌaa akꞌɨmaa pꞌaneedapꞌedaarãmaa. 25 (Davidpa ma ley jaradakꞌãriipa, israelitaarã soldaorãpa mãga oopachida.) 26 Siclag pꞌuurude panadakꞌãri, Davidpa ma ne–inaa jãri atadapꞌedaa ũkꞌuru tee pëiji chi kꞌõpꞌãyoorã, Judá ëreerãdepemaarã poro waibɨarãmaa. Ma ne–inaa ome nãga jara pëiji: “Parãmaa na ne– inaa tee kꞌinia bɨ. Jãri atajidada aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa.” 27 Mãgá ma ne–inaa jãri atadapꞌedaa tee pëiji nãgɨ ́ pꞌuurudepema poro waibɨarãmaa: Betel pꞌuuru, Néguev eujãdepema Ramot pꞌuuru, Jatir pꞌuuru, 28 Aroer pꞌuuru, Sifmot pꞌuuru, Estemoa pꞌuuru, 29 Racal pꞌuuru, mãikꞌaapa Jeramel eujã jewedaadepema pꞌuuru bee poro waibɨarãmaa, quenitaarã pꞌuuru poro waibɨarãmaa, 30 Jormá pꞌuuru, Corasán pꞌuuru, Atac pꞌuuru, 31 Hebrón pꞌuuru, mãgɨ ́ pꞌuurudepema poro waibɨarãmaa mãikꞌaapa awaraa pꞌuuru iru ichi ome nipadapꞌedaarã wãyaadapꞌedaadepema poro waibɨarãmaa.  













31

Saúl ichi warrarã ome piudapꞌedaa

(1 Crónicas 10.1‑12)

1   Mãɨmisa,

filisteorãpa israelitaarã ome chõo chejida. Israelitaarã soldaorã ãra naa jĩchoo wãjida mĩda, Guilboa eede cho–kꞌara peejida. 2 Mãga nɨde ma filisteorã Saúl tꞌẽe mãikꞌaapa chi warrarã tꞌẽe wãjida. Ẽpꞌe atanadakꞌãri, Saúl warrarã Jonatán, Abinadab mãikꞌaapa Malquisúa peekꞌoojida. 3 Saúl ikꞌaawa audú chõo para baji. Ãchidepema sia trɨpataarãpa ãchi sia trɨrutade, Saulmaa oonajida. 4 Mapa irua mãgaji chi arma anipaparimaa: —Pɨ espada ẽtꞌa atapꞌeda, mɨ su peetꞌaapáde aji. Mɨa kꞌinia–e bɨ jã ijãadakꞌaa beerãpa mɨ peedamerã, mɨ oo iru pꞌanɨ misa. Mamĩda chi arma anipaparipa iru pee kꞌinia–e paji, audú pꞌera nɨ ̃bada perã. Maperã Saulpa ichi espada kꞌɨ ̃ ɨtꞌaa bɨpꞌeda, aɨ ɨ ̃rɨ baainaji. Mãgá ichi juadoopa piudachi. 5 Chi arma anipaparipa mãga unukꞌãri, aukꞌa ichi espada kꞌɨ ̃ ɨ ̃rɨ baainaji. Mãgá piuji chi poro waibɨa ome. 6 Mãgá ma ewateweda piujida Saúl, chi warrarã õpee, chi arma anipapari mãikꞌaapa awaraa soldaorã iru ome nipadapꞌedaarã chokꞌara. 7 (Israelitaarã ma Jezrel eujã jewedaa kꞌĩraikꞌa eere pꞌanapatapꞌedaarãpa mãikꞌaapa Jordán to oriente eere pꞌanapatapꞌedaarãpa kꞌawaadakꞌãri israelitaarã soldaorã jĩchoo wãda mãikꞌaapa Saúl chi warrarã ome piudapꞌedaa, ãchi pꞌuuru atabëijida aukꞌa jĩchoodaitꞌee. Maapꞌeda filisteorã ma pꞌuurude pꞌana chejida.) 8 Aɨ norema filisteorãpa piudapꞌedaarã kꞌapꞌɨade netꞌaa iru bada ata chedakꞌãri, Guilboa eede unu atajida Saúl mãikꞌaapa chi warrarã  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



290

1 Samuel 31

õpee kꞌapꞌɨa piuda. 9 Mãpai Saúl poro tꞌɨapꞌe atajida mãikꞌaapa iru arma anipada atajida. Mãpai jara pëijida filisteorã eujã jõmaade, mãdepemaarãpa mãikꞌaapa ãchi akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa te akꞌɨpataarãpa kꞌawaadamerã. 10 Ma tꞌẽepai Saúl arma pꞌe bɨjida ãchi akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa Astarté tede. Jõdee chi kꞌapꞌɨa piuda baijira bɨjida Betsán pꞌuuru tꞌɨakꞌau bada murallade. 11 Israelitaarã Galaad eujãdepema Jabés pꞌuurude pꞌanapatapꞌedaarãpa mãga kꞌawaa atadakꞌãri, 12 chi piara chõo kꞌawaa beerãpa pedeeteejida wãdaitꞌee Saúl kꞌapꞌɨa atade. Pꞌãrikꞌua wãjida panadaitꞌee Betsán pꞌuurude. Mama chõodapꞌeda, Saúl mãikꞌaapa chi warrarã kꞌapꞌɨa piuda atajida mãikꞌaapa aneejida Jabés pꞌuurudee. Mama paatꞌaajida. 13 Ma kꞌapꞌɨa piuda paadadepema chi bɨɨrɨ ɨajida Jabés pꞌuurude, tamarisco pakꞌuru ekꞌari. Maapꞌeda tꞌãri pꞌuapa nekꞌoda–ee pꞌaneejida kꞌãima siete wãyaaru misa.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel

Rey David bapariida Introducción

Na librode jara bɨ 1 Samuel librode pꞌãdapꞌedaa tꞌẽepai pꞌasada. Naapɨara kꞌawadai David jẽeda Saúl mãikꞌaapa Jonatán piuda kꞌaurepa. Ichiaba kꞌawadai David rey pada Judá eujãde (cap. 1–4). Mãgá David rey bɨde Judá eujãde, chi apemaarã israelitaarã Saúl warra rey Isboset jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã tꞌãri ãrii pꞌaneejida Judá eujãdepemaarã ome. Maapai David chõoji Isboset jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã ome ãchi pꞌoyaarumaa. Mãgá David rey beeji israelitaarã eujã jõmaade (cap. 5–24). Na librode jara bɨ Davidpa ne–inaa pi–ia ooda Tachi Akꞌõre waawee bada perã. Maperã eperãarãpa iru tꞌo pꞌanajida. Ichiaba jara bɨ irua ne–inaa kꞌachia ooda, eperã ne–inaa kꞌachia oo–e bɨta peepirumaa. Na libro leedakꞌãri, kꞌawadai David chõo kꞌawaa bapata mãikꞌaapa sãgá pi–ia kꞌĩsiapachi chõode wãitꞌee. Iru kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã eperãarã waibɨa papiji. Iru rey bɨde chõopachi awaraa pꞌuuru pidaarã ome ãra pꞌoyaarumaa. Tachi Akꞌõre waawee bapachi perã, ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite irua jarapachi jõmaweda ichia ne–inaa kꞌachia ooda. Mapa Tachi Akꞌõrepa David pia akꞌɨpachi. Israelitaarãpa David rey bɨdapꞌedaa Saúl pari

1

1   Saúl

(1 Crónicas 10.1‑12)

piuda tꞌẽepai, David amalecitaarã pꞌoyaapꞌeda, Siclag pꞌuurudee cheji. Mama kꞌãima omé beeji. 2 Kꞌãima õpeede eperã aba Siclagde pacheji Saúl soldaorãpa ãchi carpa eebai jira bɨdapꞌedaamãiipa. Chi pꞌaru jẽ baji mãikꞌaapa porode yooro pꞌora iru baji akꞌɨpiitꞌee ichi tꞌãri pꞌua bɨ. David kꞌĩrapite pakꞌãri, bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. 3 Mãpai Davidpa iidiji: —¿Pɨ sãmãikꞌaapa cheruma? aji.  





291 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



292

2 Samuel 1

Ma eperãpa pꞌanauji: —Israeldepema soldaorã carpa eebai jira bɨdapꞌedaamãiipa cheru. Mɨ aupai chokꞌai uchiajida aji. 4 Mãpai Davidpa iidiji: —¿Sãgajima? ¡Jarapáde! aji. Ma eperãpa pꞌanauji: —Chõo pꞌanadapꞌedaadeepa Israeldepema soldaorã jĩchoo wãjidada aji. Cho–kꞌara piujida, Saúl chi warra Jonatán paara. 5 Mãpai Davidpa iidiji ma kꞌũtrãa jara chedamaa: —¿Sãga kꞌawa bɨma aji, Saúl mãikꞌaapa chi warra Jonatán piudapꞌedaa? 6 Mãgɨpa pꞌanauji: —Pariatua mɨ baji Guilboa eede chõo para bakꞌãri. Mãga jõnɨde Saúl unuji baairu ichi miasu ɨ ̃rɨ. Waide piu–e baji, filisteorã carreta caballopa jidiupata irumaa chewã nipadakꞌãri. 7 Mãga nɨde irua ãpɨtee akꞌɨji mãikꞌaapa mɨ unuji. Mãpai mɨ tꞌɨ ̃ji. Mapa mɨa irumaa jaraji: “Pɨa jara bɨkꞌa mɨa ooitꞌeeda” aji. 8 ’Mãpai irua mɨmaa iidiji: “¿Pɨ kꞌaima?” aji. ’Mɨa pꞌanauji: “Mɨ amalecitada” aji. 9 ’Mãpai irua mɨmaa jaraji: “Mɨ kꞌaitꞌaara chéji mãikꞌaapa aweda peetꞌáaji mɨ piu wã perã.” 10 ’Mapa mɨ iru kꞌaitꞌaara wãpꞌeda, iru peetꞌaaji. Mɨa kꞌawa baji iru pꞌoyaa chokꞌai bee–e pai, mãgá su bada perã. Maapꞌeda mɨchi waibɨa, mɨa chi poro jɨ ̃ra mãikꞌaapa jua manilla ataji aneeitꞌee pɨmaa. 11 Ma pedee ũridakꞌãri, Davidpa arii pꞌanadapꞌedaarã ome ãchi pꞌaru jẽtꞌaajida akꞌɨpidaitꞌee tꞌãri pꞌua pꞌanɨ. 12 Mãpai tꞌãri pꞌuapa jẽe para beeji Saul–itꞌee mãikꞌaapa chi warra Jonatan–itꞌee. Ichiaba jẽejida Tachi Akꞌõre pꞌuuru pidaarã–itꞌee, ma israelitaarã soldaorã chõo atuadapꞌedaa perã mãikꞌaapa chokꞌara piudapꞌedaa perã. Mãga pꞌaneejida, nekꞌoda–ee, kꞌewara parumaa. 13 Maapꞌeda Davidpa iidiji ma kꞌũtrãa, chi jara chedamaa: —¿Pɨ sãpemama? aji. Irua pꞌanauji: —Mɨ amalecita; awaraa eujãdepema mĩda, na eujãde baparida aji. 14 Mãpai Davidpa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pɨ waawee–e bajima aji, Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada peeitꞌee? 15 Mãpai Davidpa soldao aba tꞌɨ ̃ atapꞌeda, irumaa mãgaji: —¡Iru peetꞌaapáde! aji. Mãgá ma amalecita peetꞌaaji. 16 Ma amalecita mãgá piu wãde, Davidpa mãgaji: —Pɨa jarada kꞌaurepa piuruda aji, pɨchi itꞌaipa jarada perã pɨa Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada peeda.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 1​, ​2

293

Davidpa kꞌĩsia paraa kꞌari pꞌãda Saúl mãikꞌaapa Jonatán kꞌirãpadamerã

17 Ma

tꞌẽepai Davidpa na kꞌĩsia paraa kꞌari pꞌãji, israelitaarãpa Saúl mãikꞌaapa chi warra Jonatán kꞌirãpadamerã. 18 Na kꞌari tꞌɨ ̃ bɨji Ematrɨma Kꞌari. Jaraji na kꞌari Judá eujãdepemaarãmaa jarateedamerã. Na kꞌari pꞌã bɨji libro Jaser apatade. 19 ‘‘Israel eujãde ee jẽra bɨmãi tachi poro waibɨarã piujida. ¡Taarã– eweda sõcharra beerã piujida! 20 Israelitaarã, ma piudapꞌedaa Gat pꞌuurude wa Ascalón pꞌuuru calle jãde jaranáatɨ Filisteadepema wẽraarã o–ĩa pꞌananaadamerã; ma ijãadakꞌaa beerã o–ĩapa pëiranaadamerã. 21 ¡Guilboa eujãde eera jẽra bɨmãi kꞌoi cheikꞌaraa bɨ mãikꞌaapa sereno baaiikꞌaraa bɨ; ma awara waa trigo chauikꞌaraa bɨ Tachi Akꞌõremaa teenadamerã! ¡Mãga pꞌasaikꞌaraa bɨ mama eperãarã chokꞌara piudapꞌedaa perã! Mama sõcharra beerã escudo ɨ ̃rɨ tꞌɨajida. Saúl escudo aceitepa pꞌuruda waapa tꞌãu beeji. 22 Naaweda Saúl chi warra Jonatán ome ichita ãpɨtee chepachida, chõo pꞌanadapꞌeda mãikꞌaapa chõo kꞌawaa beerã peedapꞌeda. Mãgá chedakꞌãri, ãchi espada, sia paara tꞌãu pꞌanajida ma chõo kꞌawaa beerã traapa mãikꞌaapa waapa. 23 Israelitaarãpa Saúl mãikꞌaapa Jonatán kꞌinia iru pꞌanapachida, tꞌãri pia pꞌanadapꞌedaa perã. Aukꞌa chõonapachida. Mãgá aukꞌa piujida. ¡Chõo jõnɨde nejɨ ̃pɨ kꞌapꞌipꞌia wãabaipari kꞌãyaara kꞌapꞌipꞌiara pꞌirapachida mãikꞌaapa león juataura bapari kꞌãyaara juataura pꞌanajida! 24 ”¡Israeldepema wẽraarã, Saul–itꞌee jẽe ́ tɨ! Iru kꞌaurepa parãpa nẽe mãikꞌaapa pꞌaru pi–ia jɨ ̃pachida; pꞌaru pꞌoree, linodee kꞌada. 25 ¡Chõo jõnɨde tachi sõcharra beerã baaijida! ¡Jonatán tachi eujãdepema ee jẽra bɨde piuji! 26 Jonatán, mɨ audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ pɨ piuda perã. Mɨchi ɨ ̃pemakꞌa baji; chikꞌinia pꞌanapachida. Pɨa mɨ kꞌiniara iru baji wẽraarãpa ãchi ɨmɨkꞌĩra mãikꞌaapa ãchi warrarã kꞌinia iru pꞌanapata kꞌãyaara. 27 ¡Tachi sõcharra beerã baaijida mãikꞌaapa ãchi arma chõo pꞌanadapꞌedaamãi jõdachida!’’  



















2

1   Ma

David Judá ëreerã eujãde rey bɨdapꞌedaa

tꞌẽepai Davidpa Tachi Akꞌõremaa nãga iidiji: —¿Wãipia bɨkꞌã aji, Judá eujãdepema pꞌuuru apidaadee? Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Wãipia bɨda aji. Mãpai Davidpa iidiji: —¿Chisãgɨ ́ pꞌuurudee wãipia bɨma? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Hebrón pꞌuurudee wãipia bɨda aji. 2 Mãpai David mamaa wãji chi wẽraarã omé ome; Jezreldepema Ajinoán mãikꞌaapa Carmeldepema Nabal wẽra pada Abigaíl. 3 Ichiaba  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



294

2 Samuel 2

ateeji ichi ome nipapatapꞌedaarã ãchideerã ome. Pꞌananajida Hebrón pꞌuurude mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa pꞌanadapꞌedaa pꞌuuru kꞌaipeede. 4 Mama pꞌanɨde Judá ëreerãdepema poro waibɨarã chejida aceite weede David poro ɨ ̃rɨ. Mãgá iru awara bɨjida ãchi ëreerãdepemaarã rey beemerã. Ma awara Davidmaa nepɨrɨjida Galaad eujãdepema Jabés pꞌuurudepemaarãpa Saúl kꞌapꞌɨa piuda ɨadapꞌedaa. 5 Davidpa mãga ũrikꞌãri, ichia chokꞌapariirã pëiji nãga jaranadamerã Jabés pꞌuurudepemaarãmaa: “Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa parã bendiciamerã, parãpa rey Saúl kꞌapꞌɨa piuda atanadapꞌeda, ɨadapꞌedaa perã. 6 Mãga oodapꞌedaa perã, mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa parã pia akꞌɨ bapariimerã mãikꞌaapa ne–inaa jõmaade parã kꞌaripapariimerã. Mɨa pida parãmaa ne–inaa pia oo kꞌinia bɨ. 7 Parã poro waibɨa Saúl piuji mĩda, waaweenáatɨ mãikꞌaapa sõcharra pꞌanátɨ, Judá ëreerãdepemaarãpa mɨ rey bɨdapꞌedaa perã.”  







8  Mamĩda

Saúl warra Isboset israelitaarã rey bɨdapꞌedaa

Ner warra Abner, Saúl soldaorã poro waibɨa padapa Saúl warra Isboset atapꞌeda, Majanayin pꞌuurudee ateeji. 9 Mama Isboset awara bɨji rey beemerã Galaad eujãde, Guesurí a eujãde, Jezrel eujãde, Efraín ëreerãdepemaarã eujãde, Benjamín ëreerãdepemaarã eujãde, pia jaraitꞌeera, Israel eujã jõmaade. 10 Saúl warra Isboset cuarenta año iru baji mãgá Israel eujãdepema rey bɨdakꞌãri. Ma israelitaarã año omé ichi jua ekꞌari iru baji. Maapai Judá ëreerãdepemaarã David jua ekꞌari pꞌanapachida. 11 David año siete apꞌeda atane seis ãra rey baji. Mãga nɨde Hebrón ãchi pꞌuuru waibɨa paji.  





Israelitaarã Judá ëreerãdepemaarã ome jura chõodapꞌedaa

12  Maapai

Ner warra Abner Majanayindeepa uchiaji Saúl warra Isboset soldaorã ome wãitꞌee Gabaón pꞌuurudee. 13 Gabaonde bada pania ɨapatapꞌedaamãi pꞌananajida. Mãga nɨde Sarvia warra Joab Hebrondeepa uchiaji David soldaorã ome wãitꞌee ma pania ɨapatapꞌedaamaa Gabaón kꞌaitꞌa. Abner ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome aɨ kꞌĩraikꞌa eere pꞌanajida. 14 Mãpai Abnerpa Joabmaa nãga jaraji: —Kꞌũtrãarã pëidáma aji, jõmaarã taide chõodamerã ãchi arma ome. Joabpa pꞌanauji: —Pia bɨda aji. 15 Mãgá kꞌũtrãarã doce uchiajida chõodamerã Benjamín ëreerãdepemaarã mãikꞌaapa Saúl warra Isboset eere pꞌanadapꞌedaarã pari. Jõdee David eere pꞌanadapꞌedaarã pari awaraa doce uchiajida. 16 Ãchi chaachaa aukꞌa chõojida porode jita atadapꞌeda, espadapa su  







a 2.9 Ma

eujãde Aser ëreerãdepemaarã pꞌanapachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 2

295

pee piurutamaa. Apida chokꞌai uchia–e paji. Mapa ma Gabaonde chõo pꞌanadapꞌedaamãi tꞌɨ ̃ bɨjida Jelcat Hazurín. b 17 Mãpai jõmaweda chõomaa pꞌaneejida. Ma ewate audú chõojida. David eere pꞌanadapꞌedaarãpa Abner eere pꞌanadapꞌedaarã pꞌoyaajida. 18 Mama pꞌanajida Sarvia warrarã õpee; Joab, Abisay mãikꞌaapa Asael. Asael audú kꞌapꞌipꞌia pꞌirapachi, bigikꞌa. 19 Iru jĩpꞌa pꞌiraji Abner tꞌẽe. 20 Abnerpa ãpɨtee akꞌɨkꞌãri, iru unuji. Mãpai irumaa mãgaji: —Asael, ¿pɨkꞌã aji, mɨ tꞌẽe cheru? Irua pꞌanauji: ¡Mɨda! aji. 21 Mãpai Abnerpa mãgaji: —¡Waa mɨ tꞌẽe chenáaji! ¡Mɨ ichiakꞌau bɨ ́ji! ¡Awaraa soldaota jita atáji mãikꞌaapa iru arma jãri atapáde! aji. Mamĩda Asael waapɨara iru tꞌẽe pꞌira wãji. 22 Mãpai Abner waya pedeeji: —¡Mɨ tꞌẽe waa chenáaji, maa–e pɨrã mɨa pɨ peetꞌaaitꞌeeda! aji. Mɨa mãga oopꞌeda, ¿sãgá mɨa pɨ ɨ ̃pema Joab unuyama? aji. 23 Mamĩda Asael waapɨara iru kꞌaitꞌaara wãkꞌãtɨ wãji. Mapa Abnerpa chi miasupa ãpɨtee iru bide su ataji. Mãgá surude ma miasu ekꞌarra eere uchiaji. Mapa aweda Asael eujãde piu baainaji. Awaraarã tꞌẽe chedapꞌedaarã akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneejida Asael kꞌapꞌɨa piuda akꞌɨdaitꞌee. 24 Mamĩda Joab, Abisay ome Abner tꞌẽe wãjida. Akꞌõrejĩru baai wãkꞌãri, panajida Amá eede, Guiaj kꞌĩrapite, eujã pania wẽe bɨ Gabaón apatapꞌedaadee wãpari ode. 25 Mama Benjamín ëreerãdepema soldaorãpa Abner kꞌĩrachuu chejida. Mãgá chokꞌaraara padaidakꞌãri, ee nokꞌode akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneejida. 26 Mãpai mamãikꞌaapa Abnerpa Joabmaa nãgá golpe pedeeji: —¿Sãapai waa chõoda–e payama? aji. ¿Pɨa kꞌawa–e bɨkꞌã na kꞌaurepa tachi jõmaweda tꞌãri ãrii pꞌaneedaitꞌee? ¿Sãapai jaraitꞌeema pɨchi soldaorãmaa pãchi aukꞌaarã waa jɨrɨnaadamerã? 27 Joabpa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ pɨa mãga jara–e pada paara, mɨ soldaorã ãchi aukꞌaarã tꞌẽe wãkꞌajida ewarirumaa. 28 Mãpai Joabpa jaraji trompeta chaadamerã, waa chõoda–e paitꞌee. Mãgá waa israelitaarã tꞌẽe wãda–e paji mãikꞌaapa chõoda–e paji. 29 Ma pꞌãrikꞌuaweda Abner ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome eujã jewedaa Arabade wãyaajida. Jordán to sĩadapꞌeda, Bitrón eujãde wãyaajida ãstaawa Majanayin pꞌuurude parutamaa. 30 Jõdee Joab waa Abner tꞌẽe wã–e pakꞌãri, ãpɨtee wãji. Mãpai ichi soldaorã chipꞌe atapꞌeda, juasiaji. Mãgá kꞌawaji David soldaorã  



























b 2.16 Hebreo

pedeede Jelcat Hazurín jara kꞌinia bɨ ‘espadapa chõo pꞌanadapꞌedaamãi.’

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



296

2 Samuel 2​, ​3

diecinueve piudapꞌedaa, Joab ɨ ̃pema Asael awara. 31 Mamĩda David eere pꞌanadapꞌedaarãpa Benjamín ëreerãdepemaarã Abner ome nipadapꞌedaarã trescientos sesenta peekꞌoojida. 32 Ma tꞌẽepai Asael kꞌapꞌɨa piuda ateejida Belén pꞌuurudee. Mama ɨajida chi akꞌõre ɨadapꞌedaamãi. Ma pꞌãrikꞌua Joab ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome jĩte wãjida. Ewarikꞌãri, Hebrón pꞌuurude panajida. 1  Ma jura David eere pꞌanadapꞌedaarã Saúl ëreerã eere pꞌanadapꞌedaarã ome taarãji. Mãgá chõo jõnɨde David eere pꞌanadapꞌedaarãpa audupɨara pꞌoyaa wãpachida.  



3



Warrarã Daviddeepa uchiadapꞌedaa

(1 Crónicas 3.1‑4)

2  David

Hebrón pꞌuurude bakꞌãri, nãgɨ ́ warrarã tꞌojida: chi naapema tꞌɨ ̃jarapachida Amnón. Mãgɨ ́ Jezrel eujãdepema wẽra Ajinoanpa tꞌoji. 3 Aɨ eerepema tꞌɨ ̃jarapachida Quileab. Mãgɨ ́ Carmel pꞌuurudepema, Nabal wẽra pada, Abigailpa tꞌoji. Aɨ eerepema tꞌɨ ̃jarapachida Absalón. Mãgɨ ́ Guesurdepema rey Talmay kꞌau, Macapa tꞌoji. 4 Aɨ eerepema tꞌɨ ̃jarapachida Adonías. Mãgɨ ́ Jaguitpa tꞌoji. Aɨ eerepema tꞌɨ ̃jarapachida Sefatías. Mãgɨ ́ Abitalpa tꞌoji. 5 Aɨ eerepema tꞌɨ ̃jarapachida Itreán. Mãgɨ ́ David wẽra Eglapa tꞌoji. Mãɨrã jõmaweda tꞌojida David Hebrón pꞌuurude bakꞌãri.  





6  Saúl

Abnerpa David ome pacto ooda

ëreerãdepemaarã David ëreerãdepemaarã ome ma jura chõo jõnɨde, Saúl eerepema soldaorã poro waibɨa Abner waibɨara pa wãji. 7 Saúl chokꞌai bakꞌãri, wẽra kꞌãipari ataji. Mãgɨ ́ Ayá kꞌau paji; tꞌɨ ̃jarapachida Rizpa. Abner ma wẽra ome kꞌãiji. Maperã rey Isboset kꞌĩraudachi mãikꞌaapa Abnermaa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨ kꞌãijima aji, mɨ akꞌõre wẽra kꞌãipari pada ome? 8 Mãga ũrikꞌãri, Abner kꞌĩraudaipꞌeda, pꞌanauji: —¿Pɨa mɨ Judá ëreerãdepemaarã usakꞌa unu bɨkꞌã? aji. Mɨa ichita oopachi Saulpa oopipariidakꞌa mãikꞌaapa ichideerã, chi ɨ ̃pemaarã, chi kꞌõpꞌãyoorã paara pia akꞌɨ bapachi, pɨ ome oomaa bɨkꞌa. Waide pɨ David juade baaipi–e bɨ. Mãga bɨta, ¿pɨa mɨ ɨmɨateemaa bɨkꞌã ma wẽra ome kꞌãida kꞌaurepa? 9 Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌachia ooipia bɨ mɨ David eere tꞌĩu–e pɨrã, mãgá irua oomerã Tachi Akꞌõrepa irumaa juraadakꞌa. 10 Mãgá israelitaarã waa pꞌanadakꞌaa paitꞌee Sauldeepa uchiada jua ekꞌari. ¡Dandeepa Bersebade parumaa israelitaarã eujã David jua ekꞌari beeitꞌeeda! aji. 11 Isbosetpa maarepida pꞌanau–e paji, Abner waawee bada perã. 12 Maapꞌeda Abnerpa ichia chokꞌapariirã Davidmaa pëiji nãga jarade: “¿Na eujã pɨ jua ekꞌari bɨ–ekꞌã? aji. Pacto oodáma waa chõoda–ee  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 3

297

pꞌanapataadaitꞌee. Mɨa pɨ kꞌaripaitꞌeeda aji, israelitaarã jõmaweda pɨ eere tꞌĩu kꞌinia pꞌanadamerã.” 13 Davidpa pꞌanauji: “Pia bɨda aji. Pacto oodáma. Mamĩda mɨa nãga kꞌinia bɨ pɨa oomerã. Saúl kꞌau Mical mɨmaa anéeji. Maa–e pɨrã, mɨ kꞌĩrapite chenaapáde” aji. 14 Ma awara Davidpa ichia chokꞌapariirã pëiji nãga jaranadamerã Saúl warra Isbosetmaa: “Kꞌinia bɨ pɨa mɨ wẽra Mical mɨmaa tee pëimerã, ma wẽra atada perã filisteorã cien peepꞌeda, ãchi me e Saulmaa teeda pari.” 15 Isbosetpa mãga ũrikꞌãri, jaraji ichi jɨ ̃apataarãmaa Lais warra Paltielmaa wãdamerã mãikꞌaapa Mical chi ɨmɨkꞌĩra juadeepa jãri atadamerã Davidmaa tee pëidaitꞌee. 16 Mãga oodakꞌãri, Paltiel chi wẽra tꞌẽe jẽe cheji. Mamĩda Bajurín pꞌuurude panadakꞌãri, Abnerpa Paltiel ãpɨtee pëitꞌaaji iru temaa. Mãgá iru ãpɨtee wãji. 17 Ma tꞌẽepai Abnerpa Israeldepema poro waibɨarã chipꞌe atapꞌeda, mãgaji: —Taarãruda aji, parãpa David rey papi kꞌinia pꞌanɨ. 18 Ɨr̃ á mãga oodaipia bɨda aji, Tachi Akꞌõrepa jarada perã ichi mimiapari Davidpa tachi israelitaarã uchiapiitꞌee filisteorã juadeepa mãikꞌaapa awaraarã tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. 19 Abnerpa aukꞌa jaraji Benjamín ëreerãdepemaarãmaa. Maapꞌeda Abner wãji Hebrondee Davidmaa jarade Benjamín ëreerãdepemaarã awaraa israelitaarã ome iru jua ekꞌari pꞌana kꞌinia pꞌanɨ. 20 Wãji veinte kꞌõpꞌãyoorã ome. David badamãi panadakꞌãri, ãchi–itꞌee irua chikꞌo pia chuupiji. 21 Nekꞌodapꞌeda, Abnerpa Davidmaa mãgaji: —Rey Waibɨa, ɨ ̃rá mɨ wãitꞌee israelitaarã chipꞌe atade mãikꞌaapa ãramaa jarade pɨ ome pacto oodamerã. Mãgá pɨa rey mimia oopariitꞌeeda aji, pɨchia kꞌinia bɨkꞌa. Irua mãga jarapꞌeda, Davidpa iru ome despediiji. Mãgá Abner kꞌãiwee wãji.  

















Joabpa Abner peeda

22  Abner

uchiada tꞌẽepai, David soldaorã poro waibɨa Joab ichi soldaorã ome pachejida chõo pꞌanadapꞌedaadeepa. Ãchi ome aneejida netꞌaa waibɨa jãri atadapꞌedaa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juakꞌaawa. Mamĩda Abner wẽ–e paji, David ome despediipꞌeda, ichi ode kꞌãiwee wãda perã. 23 Mãgá Joab pachekꞌãri ichi soldaorã ome, Hebrón pꞌuurudepemaarãpa irumaa nepɨrɨjida Ner warra Abner mama nipada David ome pedeede mãikꞌaapa sãgá Davidpa iru pia despediipꞌeda, kꞌãiwee wãda. 24 Mãpai Joab reymaa wãpꞌeda, mãgaji: —¿Rey Waibɨa, pɨa kꞌãata oojima? aji. ¿Wãarakꞌã Abner pɨ ome pedee cheji? ¿Sãapꞌeda pɨa iru kꞌãiwee pëijima? 25 ¿Pɨa kꞌawa–e bɨkꞌã aji, Ner  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



298

2 Samuel 3

warra Abnerpa pɨ kꞌũradeta cheji kꞌawaaitꞌee pɨ sãmaa wãpari mãikꞌaapa kꞌãata oopari? 26 Joab Davidmãiipa uchiakꞌãri, ichia chokꞌapariirã pëiji Abner tꞌẽe wãdamerã. Mãgá ma pëidaarãpa Abner ẽpꞌe atanajida Sira apatapꞌedaa pozo badamãi mãikꞌaapa iru ãpɨtee aneejida. Mamĩda Joabpa Davidmaa maarepida jara–e paji ichia oomaa bada. 27 Abner Hebrón pꞌuurude panakꞌãri, Joabpa iru ateeji pꞌuuru tꞌĩupatamãi, seewata iru ome ituaba pedeeitꞌee. Mama Joabpa iru bide supꞌeda, peetꞌaaji. Joabpa Abner kꞌĩra unuamaa iru baji, chõo jõnɨde ichi ɨ ̃pema Asael peeda perã. 28 Ma tꞌẽepai Davidpa Abner piuda kꞌawaa atakꞌãri, nãga jaraji: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ mɨa mãikꞌaapa eperãarã mɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrãpa maarepida kꞌaripada–e paji Ner warra, Abner, peedamerã. 29 Joábpata iru peeji. Mapa Tachi Akꞌõrepa Joabmaa mãikꞌaapa ichideerãmaa ne–inaa kꞌachia ooipia bɨ. Ãchi te chaa nãgee kꞌayaa kꞌachia ichita paraaipia bɨ: waamia, lepra, wa chiwa. Maa–e pɨrã irua ãramaa jarra oopiipia bɨ maa–e pɨrã chĩaramaa peepiipia bɨ. 30 (Joabpa chi ɨ ̃pema Abisay ome Abner peejida, Gabaonde chõo jõnɨde irua ãchi ɨ ̃pema Asael peeda perã.)  









Abner ɨadapꞌedaa

31 Abner

ɨadaitꞌee pakꞌãri, Davidpa jaraji Joabmaa mãikꞌaapa iru ome nipapatapꞌedaarãmaa: —Pãchi pꞌaru jẽdapáde aji, akꞌɨpidaitꞌee tꞌãri pꞌua pꞌanɨ mãikꞌaapa Abner–itꞌee chi–ɨadapáde aji. Abner kꞌapꞌɨa piuda jãɨradee ateedakꞌãri, David ma tꞌẽe nipaji. 32 Hebrón pꞌuurude Abner ɨajida. Ɨadakꞌãri, iru–itꞌee David golpe jẽeji. Awaraa arii pꞌanadapꞌedaarã aukꞌa jẽejida. 33 Mãpai Abner piuda pari rey Davidpa na kꞌĩsia paraa kꞌari kꞌariji: “¿Sãapꞌeda Abner jãgá kꞌachia piujima aji, kꞌĩsia kꞌawa–e beerã piupatakꞌa? 34 Iru peedakꞌãri, iru jua jɨ ̃da–e paji. Ma awara iru bɨɨrɨ cadenapa jɨ ̃da–e paji. ¡Iru piuji kꞌachia beerã juade baaipataarãkꞌa!” Mãga ũridakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarã Abner–itꞌee waya jẽejida. 35 Maapꞌeda jõmaweda Davidmaa wãjida jarade iru nekꞌomerã akꞌõrejĩru baai naaweda. Mamĩda Davidpa juraaji: —¡Tachi Akꞌõrepa mɨ audú miapiipia bɨda aji, mɨa pan wa awaraa ne– inaa kꞌoru pɨrã akꞌõrejĩru baai naaweda! 36 Arii pꞌanadapꞌedaarãpa mãga ũridakꞌãri, pia bɨda ajida, ãchi–itꞌee reypa ne–inaa jõma oopariida pia bapachi perã. 37 David mãgá tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada perã Abner piuda kꞌaurepa, israelitaarã jõmaarãpa kꞌawajida wãara rey Davidpa maarepida kꞌaripa–e paji Ner warra Abner peedamerã. 38 Ma tꞌẽepai Rey Davidpa ichi akꞌɨpataarãmaa mãgaji:  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 3​, ​4

299

—Parãpa kꞌawa pꞌanɨ idi eperã waibɨa, israelitaarã poro waibɨa piuji. Tachi Akꞌõrepa rey jɨrɨtꞌerada mĩda, juatau wẽe pɨkꞌa beeru kꞌĩsiakꞌãri Sarvia warrarãpa ma ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaade. ¡Mɨa kꞌinia bɨda aji, Tachi Akꞌõrepa Abner peedamaa kꞌachia oomerã, mãgɨpa kꞌachia ooda pari! 39 Mɨ,

4

1   Saúl

Isboset peedapꞌedaa

warra Isbosetpa kꞌawaakꞌãri Abner piuda Hebronde, ãchobeedachi, awaraa israelitaarã paara. 2 Maapai Isbosetpa ichi jua ekꞌari ɨmɨkꞌĩraarã omé iru baji. Mãɨrã nechɨapataarã poro waibɨarã paji. Aba tꞌɨ ̃jarapachida Baná; chi apema Recab. Mãɨrã Berot pꞌuurudepema Rimón warrarã paji mãikꞌaapa Benjamín ëreerãdepemaarã paji, 3 chonaarãweda Berot pꞌuurudepemaarã Guitayin pꞌuurude miru pꞌananadapꞌedaa perã. Mama awaraa eujãdepemaarãkꞌa pꞌaneejida. Atꞌãri mama pꞌanapata. 4 (Saúl warra Jonatanpa warra iru baji. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Mefiboset. Bɨɨrɨ omeeweda chiwa baji. Mefiboset año joisomaa iru baji, Jezrel eujãdeepa jara chedakꞌãri Saúl Jonatán ome piudapꞌedaa. Mãga ũrikꞌãri, chi akꞌɨparipa isapai iru awara ãyaa ateerude, juadeepa baaidachi. Mãgá iru bɨɨrɨ omeeweda chiwa beeji.) 5 Ewari aba ma Berot pꞌuurudepema Rimón warrarã Baná Recab ome wãjida Isboset temaa. Imatꞌɨpa panajida hora wãsiara bɨde. Ma horade 6 ãrapa seewatapai iidinadaitꞌee paji teeda tꞌĩupimerã trigo atade. Mamĩda chi puerta jɨ ̃apari trigo jari bapꞌeda, aukꞌa kꞌãidai baji. Mapa irua unu–e paji mãɨrã teeda tꞌĩudakꞌãri. 7 Mãgá Isboset ichi camade kꞌãi bɨde su peetꞌaajida mãikꞌaapa chi poro tꞌɨɨ atadapꞌeda, ãchi ome ateejida. Ma pꞌãrikꞌua Arabá eujã apatapꞌedaa wãyaapari ode wãjida. 8 Rey David badamãi Hebronde panadakꞌãri, irumaa mãgajida: —Rey Waibɨa, nama iru pꞌanɨda ajida, Saúl warra Isboset poro. Saulpa pɨ kꞌĩra unuamaa iru bapachi mãikꞌaapa pɨ peepi kꞌinia bapachi. Mamĩda ma pari idi Tachi Akꞌõrepa Sauldeerã kꞌachia ooji. 9 Mamĩda Davidpa Rimón warrarã Recabmaa mãikꞌaapa Banamaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre, chi ichita chokꞌai bɨpa mɨ kꞌaripapari kꞌachiade baainaamerã. Iru kꞌĩrapite mɨa nãga juraa bɨ. 10 Eperãpa Saúl piuda mɨmaa jara chekꞌãri mɨ o–ĩa beei jĩakꞌaapa, ma kꞌãyaara mɨ tꞌãri pꞌua baji rey piuda perã. Maperã Siclag pꞌuurude ma jara cheda atapipꞌeda, peepiji. 11 Ɨr̃ á audupɨara mɨa mãga ooitꞌee parã ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ome, parãpa Isboset peedapꞌedaa perã ichi tede kꞌãi bɨde, irua parãmaa ne– inaa kꞌachia oo–e paji mĩda. Tꞌãri kꞌachiapa parãpa iru peetꞌaajida. Ɨr̃ á parã jida irukꞌa piudaitꞌeeda aji. 12 Aramata Davidpa ichi jɨ ̃apataarãmaa jaraji ãchi omeeweda peetꞌaadamerã. Ma kꞌapꞌɨa piuda jua, bɨɨrɨ ome tꞌɨapꞌejida mãikꞌaapa  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



300

2 Samuel 4​, ​5

chi kꞌapꞌɨa baijira bɨjida Hebrón pꞌuurudepema pania tꞌɨpatamãi kꞌaitꞌa. Mamĩda Isboset poro ateejida Hebronde ɨadaitꞌee Abner ɨadapꞌedaamãi. David awaraa israelitaarã rey pada

5

1   Ma

(1 Crónicas 11.1‑3)

tꞌẽepai Israel eujãdepema ëreerã chaadepemaarã wãjida Hebrondee David ome pedeede. Mãgajida: —Rey Waibɨa, tachi aukꞌaarãda ajida. 2 Naaweda Saúl tai rey paji mĩda, pɨta soldaorã ome wãpachi awaraa eujãdepemaarã ome chõode tai kꞌapꞌɨa pari. Ma awara Tachi Akꞌõrépata pɨmaa nãga jaraji: “Pɨa mɨ pꞌuuru pidaarã akꞌɨpariitꞌeeda aji, ovejaarã akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa mãikꞌaapa ãra poro waibɨa paitꞌee.” 3 Mãgá Hebrón pꞌuurude israelitaarã poro waibɨarã jõmaweda David ome pedeejida. Mãpai Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite Davidpa ãra ome pacto ooji. Tꞌẽepai ãrapa aceite weejida David poro ɨ ̃rɨ akꞌɨpidaitꞌee iru awara bɨ pꞌanɨ Israel eujãdepemaarã rey pamerã. 4 David treinta año iru baji rey pakꞌãri. Cuarenta año rey paji. 5 Siete año apꞌeda, atane seis David Judá ëreerãdepemaarã rey paji. Maapai Hebrón pꞌuurude bapachi. Ma tꞌẽepai treinta y tres año iru Judá ëreerãdepemaarã mãikꞌaapa awaraa Israeldeepa uchiadapꞌedaarã jõmaarã rey paji. Maapai Jerusalén pꞌuurude bapachi.  







Davidpa jebuseorã pꞌuuru Jerusalén pꞌoyaada 6  Mãgá

(1 Crónicas 11.4‑9)

David israelitaarã jõmaarã rey papꞌeda, ichi soldaorã ome uchiaji chõode. Wãjida jebuseorã pꞌuuru Jerusalendee. Ma jebuseorãpa kꞌĩsia pꞌanajida David ãchi pꞌuurude pꞌoyaa tꞌĩu–e pai. Maperã mãgajida: “Pɨ pꞌoyaa tꞌĩu–eda ajida, tai pꞌuurude. Tau pꞌãriu beerãpa, chiwa beerãpa paara parã tꞌĩupida–e paitꞌeeda” ajida. 7 Mamĩda Davidpa jãri ataji ma pꞌuuru sur eere murallapa tꞌɨakꞌau bada soldaorã pꞌanadapꞌedaamãi, Sión apatapꞌedaa. Maadakꞌãriipa ma soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi tꞌɨ ̃jarapachida David pꞌuuru. 8 Ma ewate Davidpa mãgaji: ́ to chakꞌekꞌa wãyaa bɨ eere. —Ma jebuseorã ome chõodaitꞌeerã, tꞌĩutɨ Ma pꞌuurude panadakꞌãri, peekꞌoodapáde aji, jõmaweda ma tau pꞌãriu beerã apata mãikꞌaapa chiwa beerã apata, mɨa ãra kꞌĩra unuamaa iru bairã. Maadamãiipa eperãarãpa jarapachida tau pꞌãriu beerã mãikꞌaapa chiwa beerã rey palaciode tꞌĩuda–e paitꞌeeda apachida. 9 Ma pꞌuuru jãri atadapꞌedaa tꞌẽepai, David mama banaji soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi. Tꞌɨ ̃ bɨji ‘David pꞌuuru’ mãikꞌaapa muralla oopiji mãgɨ ́ pꞌuuru tꞌɨakꞌau beemerã, ee bideepa ichi palaciode parumaa.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 5

301

Tirodepema rey Hirampa Davidmaa ne–inaa tee pëida

(1 Crónicas 14.1‑2)

10  David

waibɨara pa wãji jõmaarã poro waibɨarã kꞌãyaara, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa iru ome bapachi perã. 11 Maperã Tiro pꞌuurudepema rey Hirampa ichi jua ekꞌari beerã Davidmaa pëiji cedro pakꞌuru pia irumaa teedamerã. Ichiaba pëiji pakꞌuru tꞌẽ kꞌawaa pꞌanadapꞌedaarã mãikꞌaapa mãu sĩ kꞌawaa pꞌanadapꞌedaarã mãɨrãpa David–itꞌee te pi–ia oodamerã. 12 Davidpa mãga unukꞌãri, wãara kꞌawaaji Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã kꞌinia iru bada perã, iru israelitaarã rey papiji mãikꞌaapa ne–inaa jõmaade bendiciaji.  



Davidpa awaraa warrarã ooda

(1 Crónicas 3.5‑9; 14.3‑7)

13  David

Hebrondeepa uchiakꞌãri Jerusalende banaitꞌee, awaraa wẽraarã ataji, wẽra kꞌãipariirã paara. Mãɨrã ome awaraa warrarã mãikꞌaapa kꞌaurã ooji. 14 Nãgɨ ́ warrarã tꞌojida Jerusalén pꞌuurude: Samúa, Sobab, Natán, Salomón, 15 Ibjar, Elisúa, Néfeg, Jafía, 16 Elisama, Eliadá mãikꞌaapa Elifelet.  





Davidpa filisteorã pꞌoyaada

(1 Crónicas 14.8‑17)

17 Filisteorãpa

kꞌawaadakꞌãri Israel eujãdepemaarãpa David rey papidapꞌedaa, chõode chejida. Mamĩda Davidpa mãga kꞌawaa atakꞌãri, ichi soldaorã ome tꞌĩuji ãchi soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi murallapa tꞌɨakꞌau badade. 18 Mãpai ma filisteorã pꞌananajida Refayin eujã jewedaa jõmaade. 19 Mãga kꞌawaakꞌãri, Davidpa Tachi Akꞌõremaa iidiji: —¿Filisteorã ome chõode wãipia bɨkꞌã? aji. ¿Pɨa ãra mɨ juade baaipiitꞌeekꞌã? aji. Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —Ãra ome chõode wãipia bɨda aji, mɨa ãra pɨmaa pꞌoyaapiitꞌee perã. 20 Mãpai David ichi soldaorã ome chõonajida Baal Perazinde. Mama mãɨrã pꞌoyaajida. Maperã Davidpa mãgaji: “To kꞌida chaareepa to i ɨrapiparikꞌa, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mɨmaa pꞌoyaapijida” aji. Ma chõo pꞌanadapꞌedaamãi tꞌɨ ̃ bɨji Baal Perasín, jara kꞌinia bɨ ‘Tachi Akꞌõrepa ɨrapida’. 21 Ma filisteorã jĩchoo wãdakꞌãri, ãchi netꞌaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata atabaibëijida. Mãpai Davidpa ichi soldaorã ome ma netꞌaa pꞌe atajida. 22 Mamĩda tꞌẽepai filisteorã waya chõo chejida eujã jewedaa Refayin jõmaade. 23 Davidpa mãga kꞌawaakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa waya iidiji. Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji:  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



302

2 Samuel 5​, ​6

—Kꞌĩrapite eereepa chõonáaji. Ãra pꞌanɨmãi pꞌɨrrabai atapꞌedata, ãpɨteikꞌa eereepa wãpꞌeda bálsamo pakꞌuru jẽra bɨmãi, ãra ɨ ̃rɨ wãj́ i. 24 Ma pakꞌuru ɨtꞌɨ ́ biukꞌa ũrikꞌãri soldaorã tꞌɨapatakꞌa, ãra ome chõonapáde aji, mɨ parã naa wãitꞌee perã ma filisteorã soldaorã peede. 25 Davidpa ooji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Mãgá filisteorã soldaorã pꞌoyaa wãjida Gabaondeepa Guezerde parumaa.  



6

Davidpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ateeda

(1 Crónicas 13.5‑14)

1   Davidpa

waya Israeldepema soldaorã pipɨara pꞌanadapꞌedaarã treinta mil chipꞌe ataji. 2 Mãɨrã chipꞌe ataji ichi ome wãdamerã Judá eujãdepema Balá pꞌuurudee Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ c atade, Tachi Akꞌõre ma baaltekꞌa bɨ ɨ ̃rɨ bapachi perã. 3 Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ bɨjida carreta chiwidide mãikꞌaapa ateejida Abinadab te ee nokꞌode badadeepa. Abinadab warrarã Uza mãikꞌaapa Ajío ma carreta ome jĩte wãjida chi o jaratee wãdaitꞌee. 4 Ajío Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ nokꞌoore wã nipaji; jõdee Uza aɨ ikꞌaawa wã nipaji. 5 Ma carreta atee wãda misa, David israelitaarã ome o–ĩapa audú kꞌari wãjida mãikꞌaapa pëira wãjida nãgee chaa pꞌanɨde: arpa, salterio, pandereta, castañuela mãikꞌaapa címbalo. 6 Eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Nacón eujãde ichi netꞌa tau jariparimãi panadakꞌãri, pꞌakꞌa ma carreta jidiu atee wãdadapꞌedaarãpa tꞌẽneudachida. Mapa Uzapa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ jitaji baaipiamaapa. 7 Mamĩda Tachi Akꞌõre kꞌĩraudachi Uza ome, ma baaltekꞌa bɨ tꞌõbaida perã. Mapa iru mama peetꞌaaji. (Tachi Akꞌõre leyde jara baji apidaapa ichi baaltekꞌa bɨ tꞌõbainaadamerã.) Mãgá Uza ma carreta ikꞌaawa piu baaiji. 8 Mãga unukꞌãri, David kꞌĩraudachi Tachi Akꞌõrepa Uza peeda perã. Maperã Davidpa ma punto tꞌɨ ̃ bɨji Peres Uza d Atꞌãri mama mãga tꞌɨ ̃jarapata. 9 Ma ewateweda David ãchobeedachi. Mãgaji: “Mãga pɨrã, mɨa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ pꞌoyaa atee–eda” aji. 10 Davidpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ David pꞌuuru e apatapꞌedaadee atee kꞌinia–e pada perã, jaraji Obed Edom temaa ateedamerã. Ma eperã Gat pꞌuurudepema paji. 11 Mãgá Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atane õpee mama beeji. Mama bɨde Tachi Akꞌõrepa Obed Edom mãikꞌaapa ichi tedepemaarã bendiciaji.  



















Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ Jerusalende ateedapꞌedaa 12  Rey

(1 Crónicas 15.1–16.6)

Davidmaa nepɨrɨdakꞌãri Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ kꞌaurepa Obed Edom te pidaarã, ichi netꞌaa paara bendiciada, iru mamaa wãji mãikꞌaapa c 6.2 Ma baaltekꞌa bɨ jara kꞌinia bɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa su–akꞌɨ beepari ɨtꞌari, ɨtꞌaripemaarã querubines apata esajĩakꞌa. d 6.8 Hebreo pedeede Peres Uza jara kꞌinia bɨ ‘Tachi Akꞌõrepa Uza peeda’. e 6.10 Ma pꞌuuru Jerusalén pꞌuurude baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 6​, ​7

303

ma baaltekꞌa bɨ aneeji David pꞌuuru apatapꞌedaadee. Iru mãikꞌaapa iru ome nipadapꞌedaarã jõmaweda o–ĩa pꞌanajida. 13 Chi baaltekꞌa bɨ atee wãdapꞌedaarã tꞌɨada seis tꞌɨadapꞌeda, Davidpa pꞌakꞌa mãikꞌaapa pꞌakꞌa kꞌaipee poree bada peepꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paapiji. 14 Ma chewãdade Davidpa efod linodee ooda jɨ ̃ baji mãikꞌaapa audú o–ĩapa Tachi Akꞌõre– itꞌee pëira chewãji. 15 Davidpa mãikꞌaapa israelitaarãpa Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ mãgá atee wãdakꞌãri, o–ĩapa bia chewãjida mãikꞌaapa trompeta chaa chewãjida. 16 Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ David pꞌuurude pachekꞌãri, Saúl kꞌau, Micalpa f ventanadeepa akꞌɨji. Irua unukꞌãri David Tachi Akꞌõre–itꞌee jɨ ̃tɨ mãikꞌaapa pëira bɨ, David ome tꞌãri ãrii beeji. 17 Ma baaltekꞌa bɨ bɨnajida te ne–edee oodade, Davidpa ma–itꞌee oopidamãi mãikꞌaapa Davidpa ne–animalaarã peepꞌeda, Tachi Akꞌõre– itꞌee paa jõpiji mãikꞌaapa awaraa ne–animalaarã paapiji ichi aukꞌaarã ome jedekꞌodaitꞌee. 18 Maapꞌeda Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa kꞌapꞌɨa pari Davidpa pedee pia jaraji arii pꞌanadapꞌedaa israelitaarãmaa. 19 Mãpai arii pꞌanadapꞌedaarã ɨmɨkꞌĩraarãmaa, wẽraarãmaa paara Davidpa teeji pan, ne–inaa pꞌepꞌedee bɨ aba datiljõdee ooda mãikꞌaapa ne–inaa pꞌepꞌedee bɨ aba uva pꞌoodadee ooda. Maapꞌeda jõmaweda ãchi temaa erreu wãjida. 20 David ichi temaa wãkꞌãri ichideerãmaa pedee pia jarade, Saúl kꞌau, Mical uchiapꞌeda, iru ɨtrɨaji: —¿Pɨ–itꞌee pia bɨkꞌã aji, pɨ Israeldepema rey bɨta, kꞌĩra nejasia wẽe beerãkꞌa ãkꞌadaa pëira chekꞌãri pɨ mimiapataarã jua ekꞌari beerã esclavaarã taide? 21 Davidpa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre taide mɨ o–ĩapa pëira baji. Iruata mɨ rey bɨji pɨ akꞌõre pari mãikꞌaapa irudeerã jõmaarã pari. Irua kꞌinia baji mɨta israelitaarã poro waibɨa pamerã. Maperã mɨ iru–itꞌee pëira baji 22 mãikꞌaapa mãgá pɨ taide mɨ audupɨara ekꞌariara beeru pɨjida, mɨa mãga oo bɨde jã esclavaarãpa mɨ pia akꞌɨdaitꞌee. 23 Maperã Saúl kꞌau Mical warra tꞌo–ee piuji.  





















7

Tachi Akꞌõrepa Davidmaa jarapida 1   Maapai

(1 Crónicas 17.1‑7)

rey David ichi palaciode kꞌãiwee bapachi, chõo–ee ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã ome. 2 Mãga nɨde rey Davidpa jaraji Tachi Akꞌõre pedee jarapari Natanmaa: —Pɨa unu bɨkꞌa, mɨ palacio pi–ia cedro pakꞌurudee oodade bapari. Jõdee Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ jĩpꞌa cortina teesoo tꞌɨakꞌau bɨde bɨda aji. g  

f 6.16 Mical David wẽra chi naapɨara atada paji. Tachi Akꞌõre–itꞌee te pi–ia oopiitꞌee.

g 7.2 Davidpa

mãga jarakꞌãri, kꞌĩsia baji

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



304

2 Samuel 7

3  Natanpa

pꞌanauji: —Rey Waibɨa, pɨa oo kꞌinia bɨta ooipia bɨda aji, Tachi Akꞌõre pɨ ome bapari perã. 4 Mamĩda ma ewate pꞌãrikꞌua Tachi Akꞌõrepa Natanmaa mãgaji: 5 —Nãga jaranapáde aji, mɨ mimiapari Davidmaa: “Tachi Akꞌõrepa nãga jara bɨ: ‘Pɨata mɨ–itꞌee te oo–e paitꞌee, mɨ aɨde bapariimerã. 6 Mɨa israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiapidakꞌãriipa ɨ ̃rá parumaa, mɨ te pakꞌurudee oodade bakꞌaa. Jĩpꞌa ãra wãrutamaa mɨ bapari te ne–edee oodade. 7 Mɨ ãra ome nipakꞌãri mãikꞌaapa ãra poro waibɨarãmaa jarakꞌãri ãra akꞌɨpataadamerã oveja akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa, maarepida iidi–e paji mɨ–itꞌee te cedrodee oodamerã.’ 8 Maperã nãga jarapáde aji, mɨ mimiapari Davidmaa: ‘Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa jara bɨ: Mɨa pɨ uchiapiji ovejaarã akꞌɨ badamãiipa israelitaarã poro waibɨa papiitꞌee. 9 Mɨ pɨ ome bapari pɨchi wãrumaa. Pɨ kꞌapꞌɨa mɨa ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpiji. Idideepa jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadaitꞌee na eujãdepemaarã poro waibɨara beerã tꞌɨ ̃kꞌa. 10 Mɨa na eujã awara bɨji mɨ pꞌuuru pidaarã, israelitaarã aɨde kꞌãiwee pꞌanapataadamerã. Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ãra pꞌerapida–e paitꞌee naawedapemakꞌa, 11 mɨa poro waibɨa awara–awaraa bɨda jua ekꞌari pꞌanadakꞌãri. Pɨa mɨ pꞌuuru pidaarã akꞌɨ bapariitꞌee. Ma awara mɨa pɨ jɨ ̃aitꞌee pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baainaamerã mãikꞌaapa pɨmaa warrarã oopiitꞌee. h 12 Pɨ piukꞌãri mãikꞌaapa pɨ ɨadakꞌãri pɨchi akꞌõreerã ɨadapꞌedaamãi, mɨa pɨdeepa uchiada aba rey bɨitꞌee pɨ pari, mɨ pꞌuuru pidaarã akꞌɨ bapariimerã. 13 Mãgɨ ́pata mɨ–itꞌee te ooitꞌee. Mɨa iru bɨitꞌee ichita rey pamerã. 14 Mɨ iru akꞌõre paitꞌee; jõdee iru mɨ warra paitꞌee. Irua ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, mɨa iru miapiitꞌee, akꞌõre jĩpꞌaapa ichi warra ome ooparikꞌa. 15 Mamĩda mɨa iru ichita kꞌinia iru bapariitꞌee. Iru ikꞌaawaapa ãyaa wã–e paitꞌee mɨ Saúl ikꞌaawaapa ãyaa wãdakꞌa, iru pari pɨ rey bɨkꞌãri. 16 Pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ichita rey padaitꞌeeda aji, mɨa ichita ãra akꞌɨ bapariitꞌee perã.’ ” 17 Mãpai Natanpa Tachi Akꞌõrepa kꞌawapida jõmaweda Davidmaa jaranaji.  



























David ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

18  Davidpa

(1 Crónicas 17.16‑27)

mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨmãi tꞌĩuji mãikꞌaapa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨ Tachi Akꞌõre. ¿Kꞌaima aji mɨ, pɨa mɨchideerã nãgá audú pia akꞌɨ bamerã? 19 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨ Tachi  

h 7.11 Literalmente: ‘pɨ–itꞌee mɨa te ooitꞌee’ jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa warrarã Daviddeepa uchiapiitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 7​, ​8

305

̃ ma kꞌãyaara piara Akꞌõre. Pɨa mɨmaa pia ooji mɨ israelitaarã rey bɨkꞌãri. Ɨrá jara bɨ mɨdeepa uchiadaitꞌeerã pia ooitꞌee. Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõre, ¿nãgata pɨa eperãarã pia ooparikꞌã? ¡Awaraa pɨkꞌa wẽ–e! 20 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¿mɨa waa kꞌãata jaraima? Pɨa mɨ, pɨchi mimiapari, pia kꞌawa bɨda aji. 21 Pɨa kꞌinia bada perã, na ne–inaa pi–ia jõmaweda ooji pɨa jaradakꞌa, mɨa ma jõma kꞌawaamerã. 22 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, wãara pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Taipa ũridooda wãara; awaraa Akꞌõre Waibɨa pɨkꞌa wẽ–e. Awaraa eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apataarãpa maarepida pꞌoyaa ooda–e pɨa ooparikꞌa. 23 Ichiaba awaraa pꞌuuru pidaarã wẽ–e pɨa pꞌuuru pidaarã jɨrɨtꞌerada, israelitaarãkꞌa. Pɨa pɨ pꞌuuru pidaarã uchiapiji Egipto pidaarã juadeepa pꞌanapataadamerã pɨa kꞌinia bɨkꞌa. Ma awara ãra–itꞌee ne–inaa pi–ia ooji; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mapa jõmaarãpa pɨ pꞌuuru pidaarã tꞌo pꞌanapata. Pɨa na eujãdepemaarã ãchi akꞌõre waibɨa apataarã ome jërekꞌooji pɨ pꞌuuru pidaarã naa. 24 Mãga ooji israelitaarã pɨchi pꞌuuru pidaarã ichita padamerã mãikꞌaapa pɨ ãra Akꞌõre Waibɨa ichita pamerã. 25 ’Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõre, ichita pɨa jaradakꞌa óoji mɨdeepa uchiadaitꞌeerã ome. Mɨ pɨ mimiapari. Óoji pɨa jaradakꞌa. 26 Mãgá eperãarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa jaradaitꞌee: ‘‘¡Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa israelitaarã Akꞌõre Waibɨa!’’ Mɨ, pɨ mimiaparipa kꞌinia bɨ pɨa ichita mɨdeepa uchiadaitꞌeerã rey papimerã. 27 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨata mɨmaa kꞌawapiji mɨdeepa uchiadaitꞌeerã ichiaba rey padaitꞌee. Mapa mɨ, jĩpꞌa pɨ mimiapari bɨ mĩda, pɨmaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bɨ. 28 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨ ichita Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa paitꞌee. Pɨa ichita oopari pɨa jaradakꞌa. Jaraji mɨ, pɨ mimiapari pia ooitꞌeeda aji. 29 Mapa mɨ, pɨ mimiaparipa chupɨria iidimaa bɨ pɨa mɨdeepa uchiadaitꞌeerã bendiciamerã, mãgá ãchi pɨ jua ekꞌari ichita pia pꞌanapataadamerã. Pɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa mɨmaa mãga jaraji. Pɨa ãra mãgá bendiciakꞌãri, ichita ãra pia pꞌanapataadaitꞌeeda aji.  



















8

David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome chõode wãdapꞌedaa 1   Ma

(1 Crónicas 18.1‑13)

tꞌẽepai Davidpa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome filisteorã pꞌoyaajida. Mãga oo jõnɨde Méteg Amá pꞌuuru jãri atajida. Maadakꞌãriipa israelitaarã waa pꞌanadakꞌaa paji filisteorã jua ekꞌari. 2 Ichiaba Davidpa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome Moab eujãdepemaarã pꞌoyaajida. Mãgá chõo jõnɨ misa, mãɨrã soldaorã jẽra beepidapꞌeda, cuerdapa chaajida. Chi teesoo ma cuerda omé uchiakꞌãri, peekꞌoopachida. Cuerda teesoo apai uchiakꞌãri, chokꞌai bɨpachida. Mãga oojida jõmaweda soldaorã chaa auparutamaa. Tꞌẽepai ma Moab eujãdepemaarã, chokꞌai pꞌaneedapꞌedaarãpa pꞌaratꞌa tee pëipachida Davidmaa iru jua ekꞌari pꞌaneedapꞌedaa perã.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



306

2 Samuel 8

3  Davidpa

ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome ichiaba pꞌoyaajida Sobadepema rey Rejob warra Hadad Ezer. Mãgɨ ́ ichi soldaorã ome Éufrates to kꞌaitꞌa wã baji ma eujãdepemaarã waya ichi jua ekꞌari bɨitꞌee naawedapemakꞌa. 4 Ma chõodapꞌedaade Davidpa ichi eerepemaarã ome atadachida Hadad Ezer jua ekꞌari beerã soldaorã mil setecientos caballode wãdapꞌedaarã mãikꞌaapa veinte mil jĩte wãdapꞌedaarã. Ma awara ãchi carreta jidiupata caballoorã jĩru kꞌõrakꞌoo wãjida. Aba kꞌõrada–e paji caballoorã cien carreta jidiu pꞌanadapꞌedaarã. 5 Ma tꞌẽepai Damasco pꞌuuru ikꞌaawa bada eujãdeepa siriorã pachejida Sobadepema rey Hadad Ezer kꞌaripade. Mamĩda Davidpa ichi eerepemaarã ome ma siriorã veintidós mil peejida. 6 Maapꞌeda Davidpa soldaorã pëiji ma Damasco eujã jɨ ̃ade. Mãgá ma siriorã David jua ekꞌari pꞌaneejida mãikꞌaapa irumaa pꞌaratꞌa pꞌaapachida. Maapai David chõonada chaa Tachi Akꞌõrepa kꞌaripaji iru eere pꞌanadapꞌedaarãpa pꞌoyaadamerã. 7 Hadad Ezer soldaorã pꞌoyaapꞌeda, Davidpa iru jɨ ̃apatapꞌedaarã escudo nẽedee ooda jãri ataji mãikꞌaapa Jerusalendee ateeji. 8 Ichiaba Davidpa Tébaj i mãikꞌaapa Berotay pꞌuurudepema netꞌaa broncedee ooda chokꞌara jãri ataji. Ma pꞌuuru Hadad Ezer jua ekꞌari pꞌanajida. 9 Jamatdepema rey Toupa kꞌawaa atakꞌãri Davidpa rey Hadad Ezer iru soldaorã ome pꞌoyaada, 10 ichi warra Jorán Davidmaa pëiji. Iru ome tee pëiji netꞌaa pꞌaratꞌadee ooda, nẽedee ooda mãikꞌaapa broncedee ooda. Salude jara pëiji mãikꞌaapa jara pëiji ichi o–ĩa bɨ David ome, ma Hadad Ezer pꞌoyaada perã. Mãgá o–ĩa baji aɨ naaweda ichi ma rey ome chõopachi perã. 11 Davidpa ma netꞌaa jõmaweda Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨji, awaraa netꞌaa nẽedee ooda mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee ooda ome. Ichi eere pꞌanadapꞌedaarãpa ma netꞌaa jãri atajida jura chõodakꞌãri nãgɨ ́ eperãarã ome: 12 Edom eujãdepemaarã, Moab eujãdepemaarã, amonitaarã, filisteorã, amalecitaarã mãikꞌaapa Sobadepema Rejob warra rey Hadad Ezer eere pꞌanadapꞌedaarã ome. 13 Maapai jõmaarãpa rey David tꞌo pꞌanapachida siriorã ome chõo bapꞌeda, ãpɨtee chewãdade dieciocho mil Edomdepemaarã pꞌoyaadapꞌedaa perã eujã jewedaa ‘de la Sal’ apatapꞌedaade. 14 Ma tꞌẽepai Davidpa soldaorã pëiji Edom eujã jõmaade jɨ ̃a pꞌanapataadamerã. Mãgá Edomdepemaarã jõmaweda David jua ekꞌari pꞌaneejida. Tachi Akꞌõrepa David kꞌaripa baji iru wãrumaa chõo pꞌoyaamerã.  





















Poro waibɨarã David jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa 15  David

(2 Samuel 20.23‑26; 1 Crónicas 18.14‑17)

Israel eujã jõmaadepema rey paji. Ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda pia akꞌɨpachi Tachi Akꞌõrepa kꞌinia badakꞌa. 16 Iru soldaorã poro  

i 8.8 Ma

pꞌuuru ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Beta.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 8​, ​9

307

waibɨara bada Sarvia j warra Joab paji. Ajilud warra Josafat rey secretario paji. 17 Ajitob warra Sadoc mãikꞌaapa Abiatar warra Ajimélec iru jua ekꞌari pꞌaareerã paji. Seraías reypa oopariida pꞌãpari paji. 18 Joyadá warra Benaías rey jɨ ̃apataarã, quereteorã mãikꞌaapa peleteorã poro waibɨa paji. Jõdee David warrarã ichi jua ekꞌari mimiapatapꞌedaarã poro waibɨarã paji.  



9

1   David

Davidpa Mefiboset pia akꞌɨ bada

jura chõo bapꞌeda, ichi pꞌuurude beeji. Ewari aba chi mimiapataarãmaa nãga iidiji: —¿Saúl ëreerã atꞌãri paraakꞌã aji, mɨa pia ooitꞌee Jonatán kꞌapꞌɨa pari? 2 Mãpai iru mimiapataarãpa jara pëijida Saúl mimiapataarã poro waibɨa pada, Siba Davidmaa chemerã. Ma Siba David kꞌĩrapite pakꞌãri, Davidpa iidiji: —¿Pɨkꞌã aji, Siba? Sibapa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, mɨda aji. Pɨa jara bɨkꞌa oo kꞌinia bɨda aji. 3 Mãpai reypa iidiji: —¿Sauldeepa uchiada apida baparikꞌã aji, mɨa chupɨria kꞌawaaitꞌee Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa? Mãpai Sibapa pꞌanauji: —Jonatán warra aba baparida aji. Mãgɨ ́ jĩru omeeweda chiwa bɨda aji. 4 Mãpai Davidpa iidiji: —¿Sãma bɨma? aji. Irua pꞌanauji: —Lo Debar pꞌuurude baparida aji, Amiel warra Maquir tede. 5 Mãpai rey Davidpa jaraji Lo Debardee wãdapꞌeda, Amiel warra Maquir tedeepa Jonatán warra aneedamerã. 6 Mãgɨ ́ Saúl ãichakꞌe, Jonatán warra Mefiboset David kꞌĩrapite pakꞌãri, bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa akꞌɨpiitꞌee David waawee bɨ. Mãpai Davidpa iidiji: —¿Pɨ Mefibosetkꞌã? aji. Irua pꞌanauji: —Pɨa jara bɨkꞌa oo kꞌinia bɨda aji. 7 Davidpa mãgaji: —Waaweenáaji. Pɨ akꞌõre Jonatán kꞌaurepa mɨa pɨ pia akꞌɨ bapariitꞌee. Pɨ akꞌõchona Saúl eujã jõma iru bada pɨmaa teeitꞌee. Ma awara pɨ ichita mɨ ome mɨchi mesade nekꞌopariitꞌeeda aji. 8 Mãpai Mefiboset waya bedabaidachi mãikꞌaapa mãgaji: —¿Sãapꞌeda kꞌĩsia bɨma aji, mɨ, pɨ mimiapari, kꞌaripaitꞌee? Pɨ kꞌĩrapite mɨ usa piudakꞌa bɨda aji.  













j 8.16 Sarvia

rey David ɨ ̃pewẽra paji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



308

2 Samuel 9​, ​10

9 Mefibosetpa

mãga jaraji mĩda, rey Davidpa Saúl mimiapataarã poro waibɨa pada Siba tꞌɨ ̃piji mãikꞌaapa mãgaji: —Pɨ chipari pada ãichakꞌemaa mɨa tee bɨda aji, ne–inaa jõmaweda Sauldeerãpa iru pꞌanadapꞌedaa. 10 Maperã mɨa nãga jara bɨ pɨa oomerã. Pɨ, pɨchi warrarã ome mãikꞌaapa pɨ mimiapataarã ome ma eujãde mimiadaitꞌee Mefiboset pari. Netꞌa tau ewadakꞌãri, irudeerã–itꞌee ɨa bɨdaitꞌee. Mamĩda Mefiboset ichita mɨchi mesade nekꞌopariitꞌeeda aji. (Maapai Sibapa warrarã quince mãikꞌaapa mimiapataarã veinte iru baji.) 11 Mãpai Sibapa reymaa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, jõmaweda pɨa mɨmaa jara bɨkꞌa mɨa ooitꞌeeda aji. Maadakꞌãriipa Mefiboset nekꞌopachi rey mesade, rey warrarãkꞌa. 12 Mefibosetpa warra aba iru baji; tꞌɨ ̃jarapachida Micaías. Sibadeerã jõmaweda mimiapachida Mefiboset pari. 13 Mamĩda Mefiboset, chi bɨɨrɨ omeeweda chiwa bada, Jerusalende bapachi, rey mesade nekꞌopachi perã.  







10

Davidpa amonitaarã mãikꞌaapa siriorã pꞌoyaada

(1 Crónicas 19.1‑19)

1   Ma

tꞌẽepai amonitaarã rey Najás jai–idaaji. Iru pari chi warra Janún rey beeji. 2 Davidpa kꞌĩsiaji ma rey Janunpa ichi pia aukꞌa akꞌɨitꞌee iru akꞌõre Najapa pia akꞌɨdakꞌa. Mapa Davidpa poro waibɨarã ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa Janunmaa pëiji jaranadamerã ichi tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ iru akꞌõre jai–idaada kꞌaurepa. Mamĩda ma eperãarã amonitaarã eujãde panadakꞌãri, 3 amonitaarã poro waibɨarãpa ãchi rey Janunmaa mãgajida: —Rey Waibɨa, ¿pɨa ijãa bɨkꞌã ajida, Davidpa wãara ichi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã pëiji jara chedamerã ichi tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ pɨ akꞌõre jai–idaada kꞌaurepa, irua pɨ akꞌõre pia akꞌɨpachi perã? ¡Mãga–epɨ! ¿Ãra pëiji–ekꞌã ajida, tachi pꞌuuru akꞌɨdamerã mãikꞌaapa tꞌẽepai tachi jõtꞌaa chedamerã? 4 Janunpa ãchi pedee ijãaji. Mapa jaraji ma poro waibɨarãmaa Davidpa eperãarã pëida jita atadamerã mãikꞌaapa mãɨrã idakꞌara tꞌooma aba wẽtꞌaadamerã kꞌĩra nejasiapidaitꞌee. Ma awara mãɨrã pꞌaru jɨ ̃ pꞌanadapꞌedaa jẽkꞌoojida, ãtau taawa pꞌaneedamerã. Tꞌẽepai mãgá ãpɨtee pëijida. 5 Davidpa mãga kꞌawaa atakꞌãri, ichia chokꞌapariirã pëiji ma eperãarã kꞌĩra chuunadamerã, ãra audú kꞌĩra nejasia pꞌanadapꞌedaa perã. Jara pëiji Jericó pꞌuurude pꞌaneedamerã ãchi idakꞌara wariruta misa, maapꞌeda ichimaa chedamerã. 6 Amonitaarãpa kꞌawaadakꞌãri David ãchi ome kꞌĩrau bɨ, siriorã soldaorã chipꞌe wãjida chõodamerã ãchi eere: Rejob pꞌuurudepema mãikꞌaapa Sobá pꞌuurudepema veinte mil soldaorã jĩte chõo nipapataarã, Macá pꞌuurudepema rey mil soldaorã ome mãikꞌaapa Tob pꞌuurudepema  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 10​, ​11

309

doce mil soldaorã. 7 Davidpa mãga kꞌawaa atakꞌãri, Joab israelitaarã soldaorã jõmaarã ome pëiji chõode wãdamerã. 8 Ma amonitaarã ãchi pꞌuuru tꞌĩupatade chipꞌedachida. Jõdee ma siriorã Sobá pꞌuurudepema, Rejob pꞌuurudepema mãikꞌaapa Tob pꞌuurudepema soldaorã Macadepema soldaorã ome pꞌuuru taawa pꞌaneejida. 9 Joabpa unukꞌãri soldaorã erkꞌa para bee ichi kꞌĩrapite mãikꞌaapa ichi ãpɨte, israelitaarã soldaorã pipɨara bee jɨrɨtꞌeraji chõonadamerã ma siriorã ome. 10 Maapꞌeda apema soldaorã bɨji ichi ɨ ̃pema Abisay jua ekꞌari, ãchi chõonadamerã ma amonitaarã ome. 11 Mãga bɨde Joabpa Abisaymaa mãgaji: —Jã siriorãpa tai pꞌoyaa wãruta pɨrã, mɨ kꞌaripanáji. Jõdee jã amonitaarãpa parã pꞌoyaa wãruta pɨrã, mɨa pɨ kꞌaripanaitꞌee. 12 Kꞌĩsianaapáde aji. Sõcharra chõonadáma tachi pꞌuuru pidaarã pari mãikꞌaapa awaraa pꞌuuru Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapataarã pari. ¡Tachi Akꞌõrepa ooipia bɨda aji, ichia kꞌĩsia iru bɨkꞌa! 13 Joab wãji ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome ma siriorã pꞌanadapꞌedaamaa chõode. Mamĩda mãɨrã iru naa jĩchoodachida. 14 Ma amonitaarãpa mãga unudakꞌãri, ãchi ichiaba jĩchookꞌoodachida Abisay eere pꞌanadapꞌedaarã naa mãikꞌaapa tꞌĩukꞌoodachida ãchi pꞌuurude. Maperã Joab israelitaarã soldaorã ome ãpɨtee wãjida Jerusalendee. 15 Siriorãpa kꞌawaadakꞌãri israelitaarãpa ãchi pꞌoyaadapꞌedaa, waya chipꞌedachida. 16 Rey Hadad Ezerpa jara pëiji siriorã Éufrates to kꞌĩraikꞌa eere pꞌanapatapꞌedaarãpa kꞌaripa chedamerã. Mãgá mãɨrã Jelandee chejida. Ãchi poro waibɨa Sobac paji. Iru rey Hadad Ezer soldaorã jõmaweda poro waibɨa paji. 17 Davidpa mãɨrã chipꞌedapꞌedaa kꞌawaa atakꞌãri, ichia israelitaarã soldaorã jõmaweda chipꞌe ataji mãikꞌaapa Jordán to sĩadapꞌeda, panajida Jelande. Mama ma siriorã ome chõomaa pꞌaneejida. 18 Mamĩda chõo pꞌanadapꞌeda, ma siriorã jĩchoodachida israelitaarã naa, David eere pꞌanadapꞌedaarãpa peedapꞌedaa perã ãchi eerepema soldaorã cuarenta mil caballode wãdapꞌedaarã mãikꞌaapa setecientos carretade wãdapꞌedaarã. Ma awara siriorã soldaorã poro waibɨa Sobac sudapꞌeda, mama piuji. 19 Rey Hadad Ezer eerepema reyrã chipꞌedapꞌedaarãpa mãga kꞌawaa atadakꞌãri, israelitaarã ome waa chõo kꞌiniada–e paji mãikꞌaapa ãra ome pedeejida chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Mãgá David jua ekꞌari pꞌaneejida. Maadakꞌãriipa siriorãpa amonitaarã waa kꞌaripada–e paji.  

























11

1   Kꞌoijara

Davidpa pꞌekꞌau kꞌachia ooda

wãyaapꞌeda, reyrã jura chõode uchiapataadakꞌãri, Davidpa pëiji ichi soldaorã poro waibɨa Joab, awaraa poro waibɨarã mãikꞌaapa israelitaarã soldaorã jõmaweda amonitaarã ome Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



310

2 Samuel 11

chõonadamerã. Mãgá chõonadakꞌãri, amonitaarã jõpi wãjida mãikꞌaapa ãchi pꞌuuru Rabá wapꞌɨra atajida nɨdaitꞌee ma pꞌuurudepemaarã jarra oorutamaa. Mãgá chõo jõnɨde David Jerusalende beeji. 2 Ewari aba kꞌewara David ɨ ̃i bapꞌeda, ichi camadeepa pꞌirabaiji mãikꞌaapa ichi palaciodepema terrazadee wãji. Mama bɨde mamãikꞌaapa unuji wẽra kꞌĩra wãree kꞌuimaa bɨ. 3 Davidpa iru akꞌɨ bapꞌeda, chi mimiapari pëiji iidinamerã kꞌaita ma wẽra. Mãpai chi mimiaparipa jara cheji ma wẽra tꞌɨ ̃jarapata Betsabé. Iru Elián kꞌau mãikꞌaapa hitita Urías wẽrada aji. 4 Ma wẽra ewaapai bi kꞌayaa wãyaapꞌeda bada perã, kꞌuimaa baji ooitꞌee Tachi Akꞌõre ley pꞌãdade jara bɨkꞌa. Davidpa ma wẽra kꞌĩra wãree unuda perã, atapiji. Aneedakꞌãri, iru ome kꞌãiji. Maapꞌeda Betsabé ichi temaa wãji. 5 Ma tꞌẽepai ma wẽra biakꞌoo beeji. Mapa irua Davidmaa mãga jara pëiji. 6 Davidpa made kꞌĩsiapꞌeda, Joabmaa jara pëiji ma hitita Urías ichimaa pëimerã ãchi chõo pꞌanadapꞌedaamãiipa. Mãpai Joabpa mãga ooji. 7 Urías pakꞌãri, Davidpa iidiji Joab mãikꞌaapa soldaorã pari mãikꞌaapa sãga wãda ãchi chõo pꞌanadapꞌedaa ome. 8 Tꞌẽepai Davidpa irumaa jaraji: —Pɨchi temaa wãj́ i mãikꞌaapa bɨɨrɨ sɨɨpáde aji. k Urías palaciodeepa uchiakꞌãri, reypa irumaa chikꞌo pia tee pëiji. 9 Mamĩda Urías ichi temaa wã–e paji. Kꞌãi beeji palacio tꞌĩupatamãi rey te jɨ ̃apataarã ome. 10 Aɨ norema Davidmaa mãga nepɨrɨdakꞌãri, irua Urías tꞌɨ ̃piji mãikꞌaapa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨchi temaa wã–e pajima? aji. ¿Chõodeepa chepꞌeda, sẽ–e bɨkꞌã? aji. 11 Uriapa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ, Israeldepema soldaorã mãikꞌaapa Judadepema soldaorã te pakꞌuru juadee oodade pꞌanɨ. Ma awara mɨ poro waibɨa, Joab awaraa soldaorã poro waibɨarã ome pꞌuuru taawa kꞌãi pꞌanɨ. Mãga bɨde, pia–e bɨ mɨ wãmerã mɨchi temaa nekꞌode, ne–inaa tode mãikꞌaapa kꞌãide mɨchi wẽra ome. ¡Pɨ chokꞌai bɨde mãga oo–eda! aji. 12 Mãpai Davidpa mãgaji: —Idi atꞌãri béeji. Nu pɨ chõo pꞌanɨmaa pëiitꞌeeda aji. Mãgá Urías beeji Jerusalende aɨ norema paru misa. 13 Ma pꞌãrikꞌua Davidpa Uriamaa jaraji ichi ome nekꞌomerã mãikꞌaapa itꞌua to chemerã. Mãgá itꞌuapa iru piupitꞌaaji. Mamĩda kꞌãinakꞌãri, ichi temaa wãi kꞌãyaara, waya kꞌãinaji rey te jɨ ̃apataarã kꞌãipatapꞌedaamãi. 14 Aɨ norema Davidpa kꞌartꞌa pꞌãji Joabmaa mãikꞌaapa Urías ome tee pëiji. 15 Ma kꞌartꞌade nãga jara baji: “Urías pëí ji naapɨara chõode  



























k 11.8 Mãga

jarakꞌãri, jara kꞌinia baji Urías ichi wẽra ome kꞌãimerã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 11​, ​12

311

uchiapataarã ome. Mãpai audú chõomaa pꞌaneedakꞌãri, ituaba atabaibëidapáde aji, amonitaarãpa peetꞌaadamerã.” 16 Mãgá Joabpa ichi soldaorã ome amonitaarã pꞌuuru wapꞌɨra atarutade, Urías pëiji amonitaarã soldaorã sõcharra pꞌanadapꞌedaarãmaa. 17 Mãpai ma pꞌuurudepemaarã ãra ome chõode uchiadakꞌãri, Israeldepema soldaorã poro waibɨarã ũkꞌuru peekꞌoojida. Ma hitita Urías jida aukꞌa piuji. 18 Maapꞌeda Joabpa ma chõodapꞌedaadé Davidmaa jara pëiji. 19 Nãga jaraji chi chokꞌa pëiitꞌee badamaa: —Mɨa jara pëiru jõmaweda reymaa jarakꞌãri, 20 rey kꞌĩraudariitꞌee na chõoda atuadapꞌedaa perã mãikꞌaapa iidii: ‘‘¿Sãapꞌeda audú kꞌaitꞌa wãjidama ma pꞌuuru wapꞌɨra atadakꞌãri? ¿Kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã ãrapa muralladeepa netꞌaa batꞌapata? 21 ¿Mãgá ooji–e pajikꞌã ai, Tebes pꞌuuru tꞌɨakꞌau bada muralladeepa wẽrapa Yerubaal warra Abimélec kꞌũrumapa peekꞌãri? ¿Sãapꞌeda audú kꞌaitꞌa wãjidama?’’ ai. Mãga iidiru pɨrã, pɨa nãga pꞌanauipia bɨda aji. ‘‘Ichiaba piuji pɨ jua ekꞌari mimia bada, ma hitita Urías.’’ 22 Mãpai ma chokꞌa pëida Davidmaa wãji. Panakꞌãri, jõma jaraji Joabpa jarapidakꞌa. 23 Mãpai ma jara chedapa mãgaji: —Soldaorã chokꞌara pꞌuurudeepa chedapꞌedaarãpa tai pꞌoyaa wãjidada aji. Mamĩda chõo jõnɨpa taipa ãchi wãpijida ãchi pꞌuuru tꞌĩupatadee. 24 Rey Waibɨa, mãga nɨde, murallade pꞌanadapꞌedaarãpa ematrɨma trɨmaa pꞌaneejida pɨ soldaorãmaa. Mãgá tai poro waibɨarã ũkꞌuru piujida, hitita Urías paara. 25 Davidpa mãga ũrikꞌãri, pꞌanauji: —Joabmaa jaráji audú kꞌĩsianaamerã ma soldaorã piudapꞌedaa kꞌaurepa. Mãga pꞌasapari jura chõodakꞌãri. Ma awara jaráji ma pꞌuurudepemaarã ome chõodamerã ãra jõrutamaa. Irumaa pedee pia jarapáde aji, tꞌãri o–ĩ–ĩa beemerã. 26 Ma tꞌẽepai Urías wẽrapa kꞌawaa atakꞌãri chi ɨmɨkꞌĩra piuda, iru–itꞌee chi–ɨaji. 27 Iru chi–ɨada tꞌẽepai Davidpa ichi palaciode aneepiji. Mãgá ichi wẽra papiji. Ma wẽra ome warra ooji. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa David pia akꞌɨ–e paji, irua mãgá kꞌachia ooda kꞌaurepa.  























12

Tachi Akꞌõre pedee jarapari Natanpa Davidmaa jarada

1   Tachi

Akꞌõre David ome kꞌĩrau bada perã, ichi pedee jarapari Natán pëiji Davidmaa. Natán David kꞌĩrapite panakꞌãri, nãga nepɨrɨji: —Pꞌuuru abaade eperã omé pꞌanapachida. Aba pꞌaratꞌara bapachi; jõdee chi apema chupɨria bapachi. 2 Ma pꞌaratꞌara bɨpa oveja mãikꞌaapa pꞌakꞌa chokꞌara iru baji. 3 Mamĩda ma chupɨria chɨpa oveja wẽra chakꞌe a–  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



312

2 Samuel 12

pai iru baji. Ma oveja chakꞌe neto atapꞌeda, aukꞌa wari wãji ichi warrarã ome. Ichi chikꞌo kꞌorudepema kꞌopipachi mãikꞌaapa ichi vasode topipachi. Ma awara ma oveja chakꞌe ichi ikꞌaawa kꞌãipipachi. Kꞌinia iru bapachi ichi kꞌaukꞌa. 4 Ewari aba awaraa eperã pꞌasia cheji ma pꞌaratꞌara bɨmaa. Mamĩda ma pꞌaratꞌara badapa ichi ne–animal pee kꞌinia–e paji kꞌopiitꞌee ma pꞌasia chedamaa. Ma kꞌãyaara ma chupɨria chɨ oveja wẽra chakꞌe jãri atapꞌeda, peeji kꞌopiitꞌee ma pꞌasia chedamaa. 5 Davidpa mãga ũrikꞌãri, audú kꞌĩraudachi ma pꞌaratꞌara bɨpa mãga ooda perã mãikꞌaapa Natanmaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ: ¡Chi mãga ooda piuipia bɨda! aji. 6 ¡Ma awara ma oveja peeda pari waa kꞌĩmari teeipia bɨda aji, chiparimaa, iru chupɨria kꞌawa–e pada perã! 7 Mãpai Natanpa Davidmaa mãgaji: —¡Pɨda aji, ma pꞌaratꞌara bɨ! Israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa pɨmaa nãga jara bɨ: ‘‘Mɨa pɨ jɨrɨtꞌeraji israelitaarã rey pamerã mãikꞌaapa pɨ Saúl juadeepa uchiapipachi. 8 Iru pɨ poro waibɨa paji mĩda, mɨa pɨmaa iru palacio mãikꞌaapa iru wẽraarã teeji. Ma awara mɨa israelitaarã mãikꞌaapa Judá ëreerãdepemaarã pɨ jua ekꞌari bɨji. Pɨ–itꞌee atꞌãri faltada paara, mɨa pɨmaa netꞌaa chokꞌaraara teekꞌaji. 9 ¿Sãapꞌeda oojima ne–inaa audú kꞌachia bɨ, pɨa hitita Urías amonitaarãmaa peepikꞌãri iru wẽra pɨchi–itꞌee ataitꞌee? ¿Sãapꞌeda mɨ ley mãgá yiaraa iru bajima? aji. 10 Mãgá pɨa mɨ yiaraa iru bada perã ma hitita Urías wẽra atakꞌãri pɨchi wẽra papiitꞌee, pɨchideerã ũkꞌuru ichita piu kꞌachia piudaitꞌee. 11 Mɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa nãga jara bɨ: ‘Pɨchideerãpa pɨmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee, mɨa ãramaa mãga oopiitꞌee perã. Pɨ kꞌĩrapite mɨa pɨchi wẽraarã jãri ataitꞌee mãikꞌaapa teeitꞌee awaraa israelitamaa. Ãstaawa, awaraarã taide mãgɨ ́ pɨ wẽraarã ome kꞌãiitꞌee. 12 Pɨa ma kꞌachia ookꞌãri, merã ooji. Mamĩda mɨa pɨmaa ma kꞌachia ooitꞌeeda aji, ãstaawa, israelitaarã taide.’ ” 13 Davidpa mãga ũrikꞌãri, Natanmaa nãga jaraji: —¡Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oojida! aji. Natanpa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa pɨa pꞌekꞌau kꞌachia ooda ãyaa bɨji. Ma kꞌaurepa pɨ piu–eda aji. 14 Mamĩda pɨ warra ewaa tꞌoda jai–idaaitꞌeeda aji, pɨa mãgá Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ma kꞌachia ooda perã. 15 Natanpa mãga jarapꞌeda, ichi temaa wãji. Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa kꞌayaapiji ma warra chai Davidpa ooda Urías wẽra ome. Mãgá ma warra chai juakꞌaya nɨ ̃beeji. 16 Mãga bɨde Davidpa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidipachi chi warra chai pari. Nekꞌokꞌaa paji mãikꞌaapa tꞌãri pꞌuapa pꞌãrikꞌua te jãde jẽra beepachi. 17 Iru mimiapataarã poro waibɨarãpa enenee jõnajida iru pꞌirabaimerã. Mamĩda irua mãga oo kꞌiniakꞌaa paji. Ichiaba ãra ome nekꞌokꞌaa paji. 18 Kꞌãima siete wãyaapꞌeda, chi warra chai jai–idaaji. David mimiapataarã poro waibɨarãpa waawee pꞌanajida irumaa jaradaitꞌee,  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 12

313

audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃beei jĩakꞌaapa. Kꞌĩsiajida: “Chi warra atꞌãri chokꞌai bɨde, irua tachi pedee ũri kꞌiniakꞌaa paji pɨrã, ɨ ̃rá ¿sãgá jaradaima chi warra jai–idaada? ¡Kꞌawada–e kꞌãare ne–inaa irua pariatua ooi!” 19 Mamĩda Davidpa unukꞌãri ãchi o sausauwaa pedeemaa pꞌanɨ, kꞌawaaji chi warra chai jai–idaada. Mapa ãchimaa iidiji: —¿Warra chai jai–idaajikꞌã? aji. Ãchia pꞌanaujida: —Jai–idaajida ajida. 20 Mãpai David te jãdeepa pꞌirabaidachi. Kꞌuipꞌeda, kꞌera pꞌuruji, pꞌaru pia jɨ ̃ beeji mãikꞌaapa tꞌĩuji Tachi Akꞌõre ome unupata tede ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌee. Tꞌẽepai, ichi temaa wãji mãikꞌaapa chikꞌo iidiji. Mãpai nekꞌoji. 21 Iru ekꞌari beerãpa mãga unudakꞌãri, irumaa iidijida: —Rey Waibɨa, ¿pɨa kꞌãata oomaa bɨma? ajida. Pɨ warra chai atꞌãri chokꞌai bakꞌãri, pɨ nekꞌokꞌaa paji mãikꞌaapa iru–itꞌee jẽepachi. Mamĩda ɨ ̃rá iru jai–idaakꞌãri, ¡pɨ pꞌirabaiji mãikꞌaapa nekꞌoji! 22 Davidpa pꞌanauji: —Mɨ warra chokꞌai bakꞌãri, mɨ nekꞌokꞌaa paji mãikꞌaapa jẽepachi, kꞌĩsia bada perã Tachi Akꞌõrepa mɨ chupɨria kꞌawaai mãikꞌaapa mɨ warra chokꞌai bɨi. 23 Mamĩda ɨ ̃rá iru jai–idaa bairã, ¿kꞌãare–itꞌee mɨ nekꞌo–ee baima? Mãga oo bɨpa mɨa iru pꞌoyaa chokꞌaipi–e. Mɨ iru bɨmaa wãitꞌee. Mamĩda iru waa che–eda aji, mɨ ome bade.  









24  Chi

Salomón tꞌoda

warra jai–idaada tꞌẽepai, Davidpa chi wẽra Betsabé tꞌãri o–ĩ– ĩapiji. Ma tꞌẽepai iru ome kꞌãiji. Maapꞌeda irua ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoji. Davidpa tꞌɨ ̃ bɨji Salomón. l Tachi Akꞌõrepa ma warra kꞌinia iru baji. 25 Mãga jara pëiji Davidmaa iru pedee jarapari, Natán kꞌapꞌɨa. Mãpai Davidpa ma warra chai ichiaba tꞌɨ ̃ bɨji Jedidías. m  

Davidpa amonitaarã pꞌuuru waibɨa Rabá pꞌoyaada 26  Maapai

(1 Crónicas 20.1‑3)

Joab chõomaa baji amonitaarã pꞌuuru waibɨa Rabade. Mãpema rey baparimãi murallapa tꞌɨakꞌau bada pꞌoyaakꞌãri, 27 Joabpa ichia chokꞌapariirã Davidmaa pëiji nãga jaradamerã: “Mɨ Rabá pꞌuurudepemaarã ome chõomaa bɨde ãchi rey baparimãi mãikꞌaapa ãchi pania tꞌɨpatamãi jãri atajida aji. 28 Maperã Mɨchi Rey Waibɨa, soldaorã awaraarã chipꞌe atapꞌeda, na pꞌuurudepemaarã ome chõo chétɨ mãikꞌaapa ãchi pꞌuuru jãri atátɨ. Maa–e pɨrã mɨata na pꞌuuru pꞌoyaaitꞌee mãikꞌaapa mɨchi tꞌɨ ̃ta na pꞌuurude bɨyada” aji.  



l 12.24 Hebreo pedeede Salomón jara kꞌinia bɨ ‘kꞌãiwee bɨ’. Jedidías jara kꞌinia bɨ “Tachi Akꞌõrepa kꞌinia iru bɨ”.

m 12.25 Hebreo

pedeede

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



314

2 Samuel 12​, ​13

29 Aramãgá

Davidpa ichi soldaorã chipꞌe ataji mãikꞌaapa Rabá pꞌuurudee wãji. Ma pꞌuurudepemaarã ome chõonadapꞌeda, pꞌoyaajida. 30 Mãpai ma pꞌuurudepema rey poro jɨ ̃ra jãri atadapꞌeda, David porode jɨ ̃ bɨjida. Ma poro jɨ ̃ra nẽedee ooda paji. Mãu pi–ia iru baji mãikꞌaapa chi chɨkꞌɨa treinta y tres kilo baji. Ma awara Davidpa pꞌe ataji ne– inaa pia chokꞌara ma pꞌuurude unudapꞌedaa. 31 Eperãarã atꞌãri ma pꞌuurude pꞌaneedapꞌedaarã mamãikꞌaapa ãyaa ateedapꞌeda, mimiapijida serruchopa, jãitꞌepa mãikꞌaapa chaarapa. Ichiaba mãɨrãmaa ladrillo oopijida. Mãga oojida amonitaarã pꞌuuru pꞌoyaadapꞌedaa chaa. Amonitaarã pꞌoyaadapꞌeda, David ichi soldaorã ome waya Jerusalendee wãji.  



13

1   David

David warra Amnonpa kꞌachia ooda

warra Absalonpa ɨ ̃pewẽra kꞌĩra wãree iru baji. Mãgɨ ́ awẽra tꞌɨ ̃jarapachida Tamar. David warra naapema Amnón ãchi ɨ ̃pema paji ãchi akꞌõre David eereepa. Ma Amnonpa Tamar kꞌinia baji. 2 Mamĩda Tamar waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–e bada perã, iru pia akꞌɨpachida. Maperã Amnonpa iru pꞌoyaa ata–e paji mãikꞌaapa irude audú kꞌĩsia nɨ ̃bɨpa Amnón kꞌayaadachi. 3 Maapai Amnonpa kꞌõpꞌãyo aba iru baji; tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jonadab. Mãgɨ ́ David ɨ ̃pema Simá warra paji. Jonadab ikꞌawaa baji. 4 Ewari aba Jonadabpa Amnonmaa iidiji: —Rey warra, ¿sãga nɨ ̃bɨma? aji. ¿Sãapꞌeda ewari chaa pɨ kꞌĩra pia–eera baparima? ¿Mɨmaa jara–ekꞌã? aji. Amnonpa pꞌanauji: —Mɨ ɨ ̃pema Absalón ɨ ̃pewẽra Tamar mɨchi–itꞌee kꞌinia bɨda aji. 5 Mãpai Jonadabpa nãga ũraaji: —Camade kꞌayaa pɨkꞌa beepáde aji. Mãpai pɨ akꞌõrepa pɨ akꞌɨ chekꞌãri, chupɨria iidíji pɨ ɨ ̃pewẽra Tamar pëimerã pɨ kꞌaripade. Ma awara jaráji chi awẽrapa chikꞌo pia chuumerã pɨ kꞌĩrapite mãikꞌaapa pɨmaa tawamerã. “Irua mɨmaa chikꞌo teeruta kꞌoitꞌeeda” apáde aji. 6 Mãgá Amnón ichi camade kꞌayaa pɨkꞌa jẽra beeji. Mãpai reypa akꞌɨnakꞌãri, Amnonpa mãgaji: —Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Mɨa kꞌinia bɨ mɨ ɨ ̃pewẽra Tamar chemerã mɨ kꞌĩrapite pan omé oode mãikꞌaapa iruata ma pan mɨmaa teemerã. 7 Mãpai Davidpa Tamarmaa jara pëiji ichi kꞌĩrapite chemerã. Pakꞌãri, mãgaji: —Chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa wãpáde aji, pɨ ɨ ̃pema Amnón temaa nejoode iru–itꞌee. 8 Aramãgá Tamar chi ɨ ̃pema Amnón temaa wãji. Ará panakꞌãri, ununaji Amnón ichi camade jẽra bɨ. Mãpai Tamarpa iru kꞌĩrapite pan masa oopꞌeda, pan ɨ ̃pɨmaa beeji. 9 Chi pan aupakꞌãri, Tamarpa pꞌaratꞌude pꞌe atapꞌeda, Amnonmaa teeji. Mamĩda irua kꞌo kꞌinia–e paji. Mãpai  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 13

315

Amnonpa jaraji mimiapataarã arii pꞌanadapꞌedaa jõmaweda taawaa wãdamerã. 10 Ituaba pꞌaneedakꞌãri, irua Tamarmaa mãgaji: —Ma pan mɨ jẽra bɨmaa aneepáde aji, mãikꞌaapa pɨchi juapa mɨmaa kꞌopi chepáde aji. Aramãgá Tamarpa ma pan ateeji Amnón badamaa. 11 Mamĩda iru kꞌaitꞌa pakꞌãri ma pan kꞌopiitꞌee, Amnonpa iru jita ataji mãikꞌaapa mãgaji: —Ɨp̃ ewẽra, mɨ ome kꞌãipáde aji. 12 Tamarpa pꞌanauji: —¡Mɨchi ɨ ̃pema, mɨa mãga oo–epɨ! Mɨ kꞌĩra nejasiapináaji. Israel eujãde mãgá oodakꞌaapɨ. ¡Mãgee ne–inaa kꞌachia oonaapáde! aji. 13 Pɨa mãga ooru pɨrã, ¿mɨa sãgá kꞌĩra nejasia chooyama? aji. Ma awara jõmaarãpa pɨ ãpɨte kꞌachia pedeedayada aji, kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ ãpɨte pedeepatakꞌa. Mɨa chupɨria iidi bɨ pɨ rey ome pedeemerã. Irua tachi miakꞌãipiyada aji. 14 Mamĩda Amnonpa ũri kꞌinia–e paji. Iru Tamar kꞌãyaara juataura bada perã, iru jita atapꞌeda, kꞌiniaamaa bɨde iru ome kꞌãiji. 15 Mamĩda mãga ooda tꞌẽepai, Amnonpa Tamar kꞌĩra unuamaa iru beeji. Audupɨara kꞌĩra unuamaa iru baji naawedapema kꞌinia iru bada kꞌãyaara. Mapa mãgaji: —Pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãpáde aji. 16 Mamĩda Tamarpa pꞌanauji: —¡Mɨchi ɨ ̃pema, namãikꞌaapa mɨ jërenaapáde! aji. ¡Mãga ooru pɨrã, audupɨara kꞌachia ooitꞌeeda aji, pɨa mɨ ome ooda kꞌãyaara! Mamĩda Amnonpa ũri kꞌinia–e paji. 17 Ma kꞌãyaara ichi mimiapari tꞌɨ ̃ atapꞌeda, mãgaji: —¡Na wẽra namãikꞌaapa taawaa jëretꞌáaji! ¡Maapꞌeda puerta pia jɨ ̃a bɨpáde! aji. 18 Aramãgá ma mimiaparipa tedeepa taawaa jëretꞌaaji. Maapꞌeda chi puerta pia jɨ ̃a bɨji. Tamar pꞌaru teesoo pia jɨ ̃ baji, rey kꞌaurã miakꞌãida–e pꞌanɨɨrãpa ichita mãgee pꞌaru jɨ ̃patapꞌedaa perã. 19 Tamar ma tedeepa uchiakꞌãri, itꞌabarre pꞌora ɨtꞌaa pꞌoji ichi poro ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa ma pꞌaru pia jɨ ̃ bada jẽtꞌaaji, ma awara ichi jua poro ɨ ̃rɨ atapꞌeda, ode jẽe wãji. 20 Chi ɨ ̃pema Absalonpa iru mãgá unukꞌãri, iidiji: —¿Pɨ ɨ ̃pema Amnónpata pɨ nãga oojikꞌã? aji. Mɨchi ɨ ̃pewẽra, maarepida jaranáaji, iru pɨ ɨ ̃pema perã. Audú kꞌĩsianaapáde aji, ma pꞌasadade. Mãgá Tamar chi ɨ ̃pema Absalón tede beeji, Amnonpa iru kꞌinia–e pada perã. 21 Rey Davidpa ma pꞌasada kꞌawaa atakꞌãri, audú kꞌĩraudachi. Mamĩda Amnón miapi–e paji, chi warra naapema pada perã mãikꞌaapa iru audú kꞌinia iru bada perã. 22 Amnonpa mãga ooji mĩda, Absalonpa irumaa maarepida jara–e paji. Mamĩda ichi tꞌãridepai Amnón kꞌĩra unuamaa iru beeji chi ɨ ̃pewẽra ome mãga ooda perã.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



316

23  Año

2 Samuel 13

Absalón kꞌĩra jõ–ee bada Amnón ome

omé wãyaapꞌeda, Absalón mimiapataarãpa ichi ovejaarã kꞌara tꞌɨɨmaa pꞌanajida Baal Jazorde, Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujã kꞌaitꞌa. Mama pꞌanɨde Absalonpa fiesta ooji. Mapa rey warrarã jõmaweda tꞌɨ ̃ pëiji. 24 Ma awara ichi akꞌõre, rey Davidmaa wãji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨchi Rey Waibɨa, mɨ pɨ mimiapari. Mɨ mimiapataarãpa mɨ ovejaarã kꞌara tꞌɨɨmaa pꞌanɨda aji. Fiesta oodaitꞌee. Mapa Mɨchi Rey Waibɨa, mɨa kꞌinia bɨ pɨ, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerã ome chedamerã. 25 Mamĩda Davidpa pꞌanauji; —Warra, tai jõmaweda pꞌoyaa wãda–eda aji, pɨ–itꞌee audú ɨ ̃pɨa baitꞌee perã jõmaweda wãruta pɨrã. Absalonpa audú edekꞌaji mĩda, rey wã kꞌinia–e paji. Jĩpꞌa Absalonmaa pedee pia jaraji. 26 Mãpai Absalonpa mãgaji: —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨ wã–e perã, ¿sãapꞌeda mɨ ɨ ̃pema Amnón pëi– ema? aji. Mãpai reypa iidiji: —¿Sãapꞌeda kꞌinia bɨma aji, Amnón pɨ ome wãmerã? 27 Mamĩda Absalonpa audú mãga jara nɨ ̃bɨpa, reypa pëiji Amnón, chi warrarã awaraarã paara Absalón ome. Aɨ naaweda Absalonpa chikꞌo pia joopiji rey mesade iru pꞌanapatakꞌa. 28 Mãga nɨde ichi mimiapataarãmaa jaraji: —Amnón pia akꞌɨdapáde aji. Vinopa piu wãkꞌãri, mɨa jaraitꞌee peedamerã. Waawee–ee mãga óotɨ, mɨata mãga oopi bairã. Sõcharra pꞌanadapáde aji. 29 Absalonpa jaradakꞌa chi mimiapataarãpa Amnón peetꞌaajida. Mãpai apemaarã rey warrarã ãchi mulade bataudapꞌeda, jĩchoodachida. 30 Ãra atꞌãri ode wãdade eperãarãpa Davidmaa pariatua nepɨrɨnajida Absalonpa iru warrarã jõmaweda peekꞌooda. 31 Davidpa mãga ũrikꞌãri, chi pꞌaru jẽtꞌaaji mãikꞌaapa tꞌãri pꞌuapa te jãde jẽra beeji. Ichi akꞌɨpataarã arii pꞌanadapꞌedaarãpa ichiaba ãchi pꞌaru jẽtꞌaajida. 32 Mamĩda David ɨ ̃pema Simá warra Jonadabpa Davidmaa mãgaji: —Rey Waibɨa, kꞌĩsianáaji pɨ warrarã jõmaweda peedapꞌedaa. Amnón aupai peejida. Absalonpa iru mãgá peetꞌaaitꞌee kꞌĩsia iru baji, chi ɨ ̃pewẽra Tamarmaa kꞌachia oodakꞌãriipa. 33 Maperã Rey Waibɨa, ijãanáaji pɨ warrarã jõmaweda piujida. Amnón aupaita piujida aji. 34 Absalón jirabodoru misa ma fiesta oo pꞌanadapꞌedaamãiipa, kꞌũtrãa rey jɨ ̃a badapa unuji eperãarã cheruta Joronayin ode; ma o ee bide bɨ. Mãga unukꞌãri, ma jɨ ̃aparipa reymaa jaranaji. 35 Mãpai Jonadabpa reymaa mãgaji: —Rey Waibɨa, pɨ warrarã cherutada aji, mɨ, pɨ mimiaparipa jaradakꞌa.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 13​, ​14

317

36  Jonadab

pedee aupakꞌãri, rey warrarã pachejida. Jẽe chejida ãchi ɨ ̃pema piuda–itꞌee. Rey chi akꞌɨpataarã ome aukꞌa audú jẽejida. 37‑38 Mãɨmisa Absalón jirabodoji Amiud warra rey Talmay bɨmaa Guesur eujãde. Mama beeji año õpee. Ewari chaa David jẽepachi chi warra Amnon–itꞌee. 39 Mamĩda mãgá chi–ɨa bapꞌeda, tꞌãri o–ĩ–ĩa beekꞌãri, chi warra Absalón unu kꞌinia nɨ ̃beeji.  



14

1   Sarvia

Joab Absalón ome pedeeda

warra Joabpa kꞌawaji rey David audú kꞌĩsia nɨ ̃bada ichi warra Absalón pari. 2 Mapa Tecoa pꞌuurudepema wẽra ikꞌawaa bada tꞌɨ ̃ pëiji. Joabpa irumaa mãgaji: —Seewata nãga óoji. Chi–ɨadakꞌãri pꞌaru jɨ ̃pata jɨ ̃ béeji mãikꞌaapa kꞌera pꞌurunaáji pꞌẽtrãapa ooparikꞌa taarã chi–ɨakꞌãri. 3 Maapꞌeda reymaa wãj́ i mãikꞌaapa mɨa jarateerukꞌa jarapáde aji. Tꞌẽepai Joabpa pedee jaraji ma wẽrapa mãga jaranamerã. 4 Maapꞌeda ma Tecoadepema wẽra reymaa wãji. Rey kꞌĩrapite panakꞌãri, bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa, mãgá akꞌɨpiitꞌee ichia rey waawee bɨ. Mãpai mãgaji: —¡Rey Waibɨa, mɨ chupɨria kꞌawaapáde! aji. 5 Mãpai reypa iidiji: —¿Sãga nɨ ̃bɨma? aji. Irua pꞌanauji: —Mɨ pꞌẽtrãapɨ. Mɨ chupɨria kꞌɨrɨ. Mɨ ɨmɨkꞌĩra piujida aji. 6 Mɨchi Rey Waibɨa, mɨ, pɨ mimiaparipa warrarã omeepai iru bajida aji. Ãra mẽe nidade chõodachida. Mama eperã apida wẽ–e pada perã mãga oopinaadamerã, abaapa chi ɨ ̃pema peetꞌaaji. 7 Ɨr̃ á mɨ ëreerã jõmaarãpa mɨ, pɨ mimiapari, kꞌĩra unuamaa iru pꞌanɨ mãikꞌaapa ãrapa kꞌinia pꞌanɨ mɨa mɨ warra ãramaa teemerã, peetꞌaadaitꞌee perã irua ichi ɨ ̃pema peeda kꞌaurepa. Mamĩda mɨa mãga ooru pɨrã, warra apida wẽe beeitꞌee mɨ kꞌaripamerã mãikꞌaapa mɨ ɨmɨkꞌĩrapa netꞌaa atabëida jɨ ̃amerã. Ma awara Israel eujãde mɨ ɨmɨkꞌĩra tꞌɨ ̃ waa kꞌirãpada–e paitꞌeeda aji. 8 Mãpai reypa ma wẽramaa mãgaji: —Pɨchi temaa wãpáde aji. Mɨa mɨ ekꞌari pꞌanɨɨrãmaa jaraitꞌeeda aji, pɨ kꞌaripadamerã. 9 Ma Tecoadepema wẽrapa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, iididakꞌãri sãapꞌeda mɨ warra ome ooda–e paji Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa, mɨ kꞌaurepa adaipia bɨ maa–e pɨrã mɨ akꞌõre tedepemaarã kꞌaurepa. Mɨchi rey, pɨ kꞌaurepa adaikꞌaraa bɨda aji. 10 Mãpai reypa pꞌanauji: —Apidaapa pɨ ɨmɨateeru pɨrã, mɨmaa anéeji. Mãgá pɨ waa joreeda–e paitꞌeeda aji. 11 Mamĩda ma wẽrapa mãgaji:  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



318

2 Samuel 14

—Rey Waibɨa, mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. ¡Iidíji pɨchi Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõremaa mɨ ëreerãdepema, chi mɨ warra pee kꞌinia bɨpa irua kꞌachia ooda pari, mãga oonaamerã mɨ warra ome! Mãpai reypa mãgaji: —Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ: ¡pɨ warra porodeepa puda kꞌãu apida baai–e paitꞌee! 12 Mãpai ma wẽrapa mãgaji: —Rey Waibɨa, mɨ pɨ mimiapari. Mɨ chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa mɨmaa pedee awaraa jarapíji. Reypa mãgaji: —Pedeepáde aji. 13 Mãpai ma wẽrapa iidiji: —Rey Waibɨa, mɨ ëreerãpa mɨmaa oo kꞌinia pꞌanɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa oomaa bɨ Tachi Akꞌõre pꞌuuru pidaarãmaa. Ãrapa mɨ warra pee kꞌinia pꞌanɨ apida beenaamerã chi akꞌõre netꞌaa jɨ ̃aitꞌee. Mãga pɨkꞌa pɨata pɨ warra chepi–e irua pɨ mimiade beemerã mãikꞌaapa israelitaarã akꞌɨpariimerã. Pɨ kꞌaurépata mãga pꞌasa–e paitꞌee. 14 Tachi jõmaweda piudaitꞌee. Pania eujã ɨ ̃rɨ weedaikꞌãri, pꞌoyaa waa joi atadakꞌaa. Tachi Akꞌõrepa piudapꞌedaarã chokꞌaipi–e bɨ mĩda, reypa ichi warra tꞌɨmɨɨpa chepii. 15 Rey Waibɨa, mɨa pɨmaa ma pedee jara cheji eperãarãpa mɨ pꞌerapidapꞌedaa perã. Maperã mɨ, pɨ mimiapari pɨ ome pedee cheji, pɨa ooi jĩakꞌaapa mɨa iidi bɨkꞌa. 16 Rey Waibɨa, pɨa mɨ pedee ũriru pɨrã, mɨ, mɨ warra ome kꞌaripai tai pee kꞌinia bɨ juadeepa, ma eperãpa tai uchiapi kꞌinia bairã Tachi Akꞌõrepa teeda eujãdeepa. 17 Rey Waibɨa, mɨ, pɨ mimiaparipa kꞌĩsiaji pɨa pedee jara bɨ kꞌaurepa mɨ kꞌãiwee beeitꞌee, pɨa kꞌawa bairã kꞌãare ne–inaata pia bɨ mãikꞌaapa kꞌãare ne–inaata kꞌachia bɨ, ɨtꞌaripema angelpa kꞌawaparikꞌa. ¡Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre, pɨ Akꞌõre Waibɨapa pɨ kꞌaripamerã! 18 Mãpai reypa ma wẽramaa mãgaji: —Mɨa pɨmaa ne–inaa iidiitꞌeeda aji. Kꞌinia bɨda aji, pɨa wãarata jaramerã. Ma wẽrapa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, pedeepáde aji. 19 Mãpai reypa iidiji: —¿Joábpata pɨmaa na nepɨra jarapiji–ekꞌã? aji. Wẽrapa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, pɨ kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ pɨa jara bɨ wãarada aji. Wãara pɨ jua ekꞌari mimiapari Joabpa mɨ namaa pëiji. Iruata mɨ, pɨ mimiaparimaa, jarapiji jõmaweda mɨa pɨmaa etꞌewa jarada. 20 Irua mãga ooji pɨ kꞌĩsia awara atamerã pɨ warra ome. Rey Waibɨa, wãara pɨ ɨtꞌaripema angelkꞌa bɨ, pɨa kꞌawa bairã ne–inaa jõma na eujãde pꞌasapari. 21 Ma tꞌẽepai rey Davidpa Joab tꞌɨ ̃ atapꞌeda, mãgaji:  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 14​, ​15

319

—Pɨa kꞌinia bɨkꞌa ooitꞌeeda aji. Kꞌũtrãa Absalón atanapáde aji. 22 Joabpa mãga ũrikꞌãri, rey kꞌĩrapite bedabaidachi tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa. Mãga ooji akꞌɨpiitꞌee rey waawee bɨ. Mãpai reymaa pedee pia jarapꞌeda, mãgaji: —Mɨchi Rey Waibɨa, ɨ ̃rata mɨa kꞌawa bɨ pɨa mɨ pia akꞌɨpari, ooitꞌee perã mɨa ũraadakꞌa pɨa oomerã. 23 Mãpai Joab Guesurdee wãji Absalón atade mãikꞌaapa Jerusalendee aneeji. 24 Mamĩda aɨ naaweda reypa Joabmaa nãga jaraji: “Ichi temaa ateepáde aji, mɨ kꞌĩrapite anee–ee.” Joabpa mãga ooji. Absalón jĩpꞌa ichi temaa wãji, rey unu–ee. 25 Israel eujã jõmaade ɨmɨkꞌĩra kꞌapꞌɨa pia, kꞌĩra wãree wẽ–e paji Absalonkꞌa. Maperã jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanapachida. Iru bɨɨrɨdeepa porosãude parumaa maarepida ne–inaa kꞌachia wẽe baji. 26 Año chaa chi puda tꞌɨɨpipachi, pudara bada perã. Chi puda tꞌɨɨdakꞌãri, chi chɨkꞌɨa kilo omé uchiapachi. 27 Absalonpa iru baji warrarã õpee mãikꞌaapa kꞌau aba, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Tamar. Ma kꞌau kꞌĩra wãree baji. 28 Absalón año omé Jerusalende baji, rey kꞌĩrapite maarepida wã–ee. 29 Maperã Absalonpa Joabmaa jara pëida omé jara pëiji ichimaa wãmerã pedeede, reymaa pëi kꞌinia bada perã ichi pari. Mamĩda Joab wãkꞌaa paji. 30 Maperã Absalonpa chi mimiapataarãmaa nãga jaraji: —Joabpa ichi eujã mɨ eujã ikꞌaawa bɨde cebada uu iru bɨda aji. ¡Mamaa wãt́ ɨ mãikꞌaapa chi cebada paatꞌaadapáde! aji. Chi mimiapataarã wãdapꞌeda, mãga oojida. 31 Joabpa kꞌawaa atakꞌãri, aramata wãji Absalón temaa mãikꞌaapa iidiji: —¿Sãapꞌeda pɨ mimiapataarãpa mɨ ne–uu paatꞌaajidama? aji. 32 Absalonpa pꞌanauji: —Mɨa jara pëijida aji, pɨ chemerã. Mɨa pɨ pëiitꞌee paji reymaa mɨ pari pedeede. Kꞌinia baji pɨa irumaa nãga jaranamerã: “Pari mɨ cheji Guesur eujãdeepa. Piara bakꞌaji mɨ mama beeda paara.” Ɨr̃ á mɨa rey unu kꞌinia bɨ. Irua kꞌĩsia bɨ pɨrã mɨa ne–inaa kꞌachia ooji, mãgara irua mɨ peeipia bɨda aji. 33 Mãpai Joabpa reymaa mãga jaranaji. Reypa mãga ũrikꞌãri, Absalón tꞌɨ ̃ pëiji. Absalón rey kꞌĩrapite pakꞌãri, bedabaidachi tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa. Mãpai rey Davidpa chi warra kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji.  























15

Absalonpa chi akꞌõre mimia jãri ata kꞌinia bada

1   Taarã

pakꞌãri, Absalonpa carreta caballo ome ataji aɨde nipaitꞌee. Ma awara ɨmɨkꞌĩraarã cincuenta chipꞌe ataji ichi kꞌapꞌɨa jɨ ̃adamerã mãikꞌaapa ichi wãrumaa naa pꞌiradamerã. 2 Ewari chaa pꞌirabaikꞌãri, Jerusalén pꞌuuru tꞌĩupatamãi bainɨ ̃ banapachi. Mãgá eperãarã chedakꞌãri ãchi nepɨra reymaa jaradaitꞌee, pꞌuurude tꞌĩudai naaweda, Absalonpa iidipachi: “¿Parã sãpemáarãma?” apachi.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



320

2 Samuel 15

Pꞌanaudakꞌãri Israeldeepa uchiada ëreerãdepema, 3 irua nãga jarapachi: “Wãara reypa pɨ nepɨra ũriipia bɨda apachi. Mamĩda rey pari apida wẽ– eda apachi, pɨ kꞌaripaitꞌee.” 4 Ichiaba mãgapachi: “Mɨ na eujãdepema charra pada paara, pia bakꞌaji. ¡Mãgá chi mɨmaa nepɨra jara cherutaarã pia kꞌaripakꞌajida!” apachi. 5 Ma awara eperã iru kꞌaitꞌa chekꞌãri saludaaitꞌee, irua jua teepachi mãikꞌaapa wëre atapꞌeda, kꞌĩra ɨ ̃tꞌaapachi. 6 Mãga oopachi israelitaarã jõmaarã ome, ãra reymaa chedakꞌãri ãchi nepɨra akꞌɨmerã. Absalonpa mãga oo bɨpa israelitaarãpa iru kꞌinia iru pꞌaneejida. 7 Año kꞌĩmari wãyaapꞌeda, ewari aba Absalonpa rey Davidmaa nãga jaraji: —Rey Waibɨa, mɨa pɨmaa chupɨria iidi kꞌinia bɨda aji, mɨ wãpimerã Hebrón pꞌuurudee. Mama mɨa Tachi Akꞌõremaa ne–inaa jaradakꞌa oo kꞌinia bɨda aji. 8 Mɨ, pɨ mimiapari, Siria eujãde, Guesur pꞌuurude bakꞌãri, mɨa Tachi Akꞌõremaa jarajida aji, irua mɨ pëiru pɨrã nama Jerusalendee, mãgara mɨ Hebrondee wãitꞌeeda aji, iru–itꞌee ne–inaa paapide. 9 Davidpa pꞌanauji: —Kꞌãiwee wãpáde aji. Mãpai Absalón Hebrondee wãji. 10 Mamĩda mãga bɨde Absalonpa eperãarã merã pëiji jõma Israeldeepa uchiada ëreerãmaa nãga jaranadamerã: “Parãpa trompeta chaa bɨ ũridakꞌãri, nãga jarátɨ: ‘Absalón israelitaarã rey Hebrón pꞌuurude.’ ” 11 Ma awara doscientos Jerusalendepemaarã tꞌɨ ̃ pëiji Hebrondee wãdamerã ichi ome. Mamĩda ãramaa maarepida jara–e paji ichi rey pa kꞌinia bada. 12 Mama panadakꞌãri, ne–animalaarã peepikꞌãri paapiitꞌee, Absalonpa tꞌɨ ̃ pëiji rey David ũraapari aba Ajitofel chemerã. Mãgɨ ́ eperã Guiló pꞌuurudepema paji. Mãgá Absalonpa imeraa jara bɨpa ichi eere chokꞌaraara atee wãji.  



















David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome Jerusalendeepa jirabododapꞌedaa

13  Mãga

nɨde eperã abaapa Davidmaa jaranaji Absalonpa israelitaarã ichi eere chipꞌe wã. 14 Mãpai Davidpa nãga jaraji poro waibɨarã ichi jua ekꞌari bee ichi ome Jerusalende pꞌanadapꞌedaarãmaa: —¡Ɨr̃ aweda wãdáma aji, maa–e pɨrã Absalón juadeepa tachi pꞌoyaa uchiada–e paitꞌee! ¡Isapai wãdáma! aji. ¡Irua tachi nama unu cheru pɨrã, tachimaa ne–inaa kꞌachia ooi mãikꞌaapa na pꞌuurudepemaarã espadapa peekꞌooyada! aji. 15 Ma poro waibɨarãpa pꞌanaujida: —Rey Waibɨa, pɨa jara bɨkꞌa taipa oodaitꞌeeda ajida. 16 Mãgá David uchiaji ichideerã ome mãikꞌaapa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome. Aba wẽra kꞌãipari diez atabëiji, ichi palacio akꞌɨ pꞌaneedamerã. 17 Pꞌuuru kꞌidaa panadakꞌãri, akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneejida. 18 Poro  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 15

321

waibɨarã ichi ekꞌari beerã ichi ikꞌaawa akꞌɨnɨ ̃ pꞌanajida. Jõdee ichi jɨ ̃apataarã, quereteorã, mãikꞌaapa peleteorã, ãra kꞌĩrapite wãyaa wãjida Gatdepema guititaarã seiscientos soldaorã ome. 19 Mãga nɨde reypa mãɨrã poro waibɨa, guitita Itaymaa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pɨ tai ome aukꞌa cheruma? aji. Ãpɨtee wãj́ i rey chiwidi Absalón eere tꞌĩude, pɨ awaraa eujãdepema perã mãikꞌaapa pɨchi eujãdeepa jëretꞌaadapꞌedaa perã. 20 Ewaapai pɨ pacheji. ¿Mɨa sãgá jaraima pɨ tai ome chemerã? Mɨa kꞌawa–e bɨ sãmaata wãda. Ãpɨtee wãj́ i pɨchi aukꞌaarã ome. Mɨa kꞌinia bɨda aji, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌinia iru bapariimerã mãikꞌaapa pia akꞌɨpariimerã. 21 Mamĩda Itaypa reymaa mãgaji: —Rey Waibɨa, Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite mãikꞌaapa pɨ kꞌĩrapite mɨa nãga juraa bɨ. Pɨ wãrumaa mɨ, pɨ mimiapari, aukꞌa wãitꞌeeda aji, piuru pɨjida. 22 Davidpa pꞌanauji: —Mãgara tai ome chepáde aji. Mãgá ma guitita Itay mãikꞌaapa ichi ome nipapatapꞌedaarã, ãchideerã paara, David ome aukꞌa wãjida. 23 Ma eujãdepemaarã jõma jẽe para beeji unudakꞌãri ãra Cedrón to chakꞌe sĩa wãda. David ome wãdapꞌedaarã iru naa erreu wãjida eujã pania wẽe bɨdee. 24 Ãra ome aukꞌa wãjida pꞌaare Sadoc pꞌaare Abiatar ome, awaraa Leví ëreerãdepemaarã Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ atee wãdapꞌedaarã paara. n Ma baaltekꞌa bɨ eujãde bɨjida David ome wãdapꞌedaarã jõmaweda pꞌuurudeepa uchiaruta misa. 25 Maapꞌeda reypa pꞌaare Sadocmaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ãpɨtee ateepáde aji. Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌariparu pɨrã, irua mɨ waya ãpɨtee aneeitꞌee mãikꞌaapa ma baaltekꞌa bɨ waya mɨmaa unupiitꞌee iru baparimãi. 26 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mɨ pia– ee akꞌɨru pɨrã, mãgara irua kꞌiniata mɨ ome ooipia bɨda aji. 27 Ichiaba reypa pꞌaare Sadocmaa nãga jaraji: —Pɨ, pɨchi warra Ajimaz ome mãikꞌaapa Abiatar ichi warra Jonatán ome waya pꞌuurudee kꞌãiwee wãdapáde aji. 28 Mãɨmisa mɨ wãitꞌee eujã jewedaadee, eujã pania wẽe bɨmãi. Mama nɨitꞌeeda aji, parãpa jara pëirutamaa. 29 Mãga oojida. Sadocpa Abiatar ome Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ ãpɨtee Jerusalendee ateejida mãikꞌaapa mama pꞌaneejida. 30 Mãɨmisa David jẽe wãji Olivo ee nokꞌodee. Bɨɨrɨ arajãgaa wãji mãikꞌaapa ichi poro wãkꞌa wãji akꞌɨpiitꞌee tꞌãri pꞌua bɨ. Ichi ome nipadapꞌedaarã aukꞌa jẽe wãjida mãikꞌaapa poro wãkꞌa wãjida. 31 Davidmaa nepɨrɨdakꞌãri Ajitofel aukꞌa Absalón eere tꞌĩuda, Davidpa Tachi Akꞌõremaa nãga chupɨria iidiji: “Tachi Akꞌõre, oopináaji Ajitofelpa kꞌĩsia iru bɨkꞌa.”  

























n 15.24 Ma baaltekꞌa bɨ kꞌaurepa israelitaarãpa kꞌirãpajida Tachi Akꞌõrepa pacto ooda ãra chonaarã ome. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



322

2 Samuel 15​, ​16

32  David

ee nokꞌode pakꞌãri Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariidamãi, irua arquita tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Husay unuji. Tꞌãri pꞌuapa mãgɨ ́ eperã pꞌaru jẽ baji mãikꞌaapa ichi porode itꞌabarre pꞌora iru baji. 33 Davidpa mãgɨmaa mãgaji: —Pɨ mɨ ome wãru pɨrã, pɨa mɨ pꞌoyaa pia kꞌaripa–eda aji. 34 Mamĩda pɨ ãpɨtee Jerusalendee wãru pɨrã, nãga jarai Absalonmaa: ‘‘Rey Waibɨa, mɨ, pɨ mimiaparipa ooitꞌeeda ai, pɨa oopi bɨkꞌa, naaweda mɨa pɨ akꞌõrepa oopida oopariidakꞌa.’’ Pɨa mãga ooru pɨrã, mɨ kꞌaripaitꞌee Ajitofelpa oonaamerã ichia kꞌĩsia iru bɨkꞌa. 35 Mama pɨa pꞌaareerã Sadoc mãikꞌaapa Abiatar unuitꞌee. Ãrapa pɨ kꞌaripadaitꞌee. Pɨa jõma ũriru palaciode mɨ, Davidmaa jara pëipáde aji. 36 Ichiaba mama pꞌanɨ Sadoc warra Ajimaz mãikꞌaapa Abiatar warra Jonatán. Pɨa kꞌawaru netꞌaa jõma ãra ome jara pëipáde aji. 37 Mãgá David kꞌõpꞌãyo Husay ichiaba ãpɨtee wãji Jerusalendee. Absalón ma pꞌuurude tꞌĩu bakꞌãri, iru panaji.  









16

1   David

Sibapa Davidmaa chikꞌo aneeda

ichi ome nipadapꞌedaarã waawipai panadakꞌãri, Mefiboset mimiapari Siba uchiaji David ome unude. Burro omé ɨ ̃rɨ anee wãji doscientos pan, cien ne–inaa pꞌepꞌedee uva pꞌoodadee ooda, cien ne–inaa pꞌepꞌedee higojõ pꞌoodadee ooda mãikꞌaapa vino ne–ede tꞌɨda. 2 Reypa mãga unukꞌãri, iidiji: —¿Kꞌãare–itꞌee na netꞌaa aneeruma? aji. Sibapa pꞌanauji: —Burro aneeji Rey Waibɨadeerã aɨde wãdamerã. Pan ne–inaa pꞌepꞌedee ome aneeji pɨ soldaorãpa kꞌodamerã. Vino aneejida aji, juatau wẽedarutaarãpa todamerã eujã pania wẽe bɨde. 3 Mãpai reypa iidiji: —¿Sãma bɨma aji, pɨ chipari pada ãichakꞌe, Mefiboset? Sibapa pꞌanauji: —Jerusalende beejida aji, irua kꞌĩsia bairã israelitaarãpa iru rey bɨdai chi akꞌõchona rey pada pari. 4 Mãpai Davidpa mãgaji: —Mãgara mɨa naaweda Mefibosetmaa teeda ɨ ̃rá përeda aji. Mãpai Siba bedabaidachi mãikꞌaapa mãgaji: —¡Rey Waibɨa, mɨa kꞌinia bɨda aji, pɨa mɨ ichita nãgá pia akꞌɨmerã!  





5  Rey

Simipa Davidmaa pedee kꞌachia jarada

David panakꞌãri Bajurín pꞌuurude, eperã Sauldeepa uchiadapꞌedaarãdepema uchiaji. Mãgɨ ́ Guerá warra, Simí paji. Mãgɨpa Davidmaa pedee kꞌachia jara chewãpachi. 6 Ichiaba mãu batꞌapachi Davidmaa mãikꞌaapa poro waibɨarã iru jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãmaa.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 16

323

Mãga oopachi, David jɨ ̃apataarãpa iru wapꞌɨra iru pꞌanajida mĩda. 7 Ma Simipa reymaa nãgá ikꞌachia jarapachi: —¡Ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ mãikꞌaapa eperã peeyaa bɨ, namãikꞌaapa wãpáde! aji. 8 ¡Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌachia oomaa bɨ Saúl ëreerã peepida perã, pɨ iru pari rey beeitꞌee! ¡Ɨr̃ á Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌãyaara pɨ warra Absalón rey mimiade bɨji! ¡Pɨa kꞌachia ooda kꞌaurepa nama bɨda aji, pɨ chĩara peepari perã! 9 Mãpai Sarvia warra Abisaypa reymaa mãgaji: —¿Sãapꞌeda na usa piudakꞌa bɨpa mɨchi rey waibɨamaa nãgá ikꞌachia jaramaa bɨma? aji. ¡Ɨr̃ aweda jarapáde! aji. ¡Mɨa iru poro tꞌɨapꞌetꞌaaitꞌeeda! aji. 10 Mamĩda reypa mãgaji: —Sarvia warrarã, ichiakꞌau bɨdapáde aji. ¿Tachi Akꞌõrepa irumaa mãga jarapi bɨ–ekꞌã? Tachi Akꞌõrepa mãga jarapi bɨ pɨrã, ¿kꞌaipa iru pedeepiamaa bayama? aji. 11 Mãpai Abisaymaa mãikꞌaapa poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã jõmaweda arii pꞌanadapꞌedaarãmaa akꞌɨpꞌeda, rey Davidpa mãgaji: —Mɨchi warrapa pida jɨrɨmaa bɨ pɨrã mɨ pee atapëiitꞌee, ¡audupɨara nãgɨ ́ Benjamín ëreerãdepemapa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia bɨ! Ichiakꞌau bɨ ́tɨ mɨmaa pedee kꞌachia jaramerã. ¿Tachi Akꞌõrepa irumaa mãga jarapi bɨ–ekꞌã? 12 Taawa Tachi Akꞌõrepa mɨ chupɨria nɨ ̃bɨ unukꞌãri, mɨ bendiciai mɨmaa pedee kꞌachia jarapii kꞌãyaara, idi mɨa ũri bɨkꞌa. 13 Mãpai David mãikꞌaapa ichi ome nipadapꞌedaarã ãchi ode wãjida. Jõdee ma Simí ee bide aukꞌa nipaji mãikꞌaapa pedee kꞌachia jara wãpachi, mãu batꞌa wãpachi mãikꞌaapa ãchimaa yooro pꞌora pꞌo wãpachi. 14 Rey David mãikꞌaapa ichi ome nipadapꞌedaarã Jordán to ide panadakꞌãri, mama ɨ ̃imaa pꞌaneejida, audú sẽ pꞌanadapꞌedaa perã.  















15  Mãga

Absalón Jerusalén pꞌuurude bada

nɨde Absalón Jerusalén pꞌuurude baji israelitaarã ome mãikꞌaapa Ajitofel ome. 16 David kꞌõpꞌãyo, arquita Husaypa mãga unukꞌãri, Absalonmaa wãpꞌeda, nãga jaraji: —¡Mɨa kꞌinia bɨ rey pia bapariimerã! ¡Mɨa kꞌinia bɨ rey pia bapariimerã! 17 Mãga ũrikꞌãri, Absalonpa iidiji: —¿Mãga jara bɨpa pɨ kꞌõpꞌãyomaa akꞌɨpi bɨkꞌã aji, pɨ iru ome kꞌõpꞌãyo pia? ¿Sãapꞌeda pɨ kꞌõpꞌãyo pia ome wã–e pajima? aji. 18 Husaypa pꞌanauji: —Wã kꞌinia–e pajida aji. Mɨ bee kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa mãikꞌaapa na pꞌuuru pidaarãpa, israelitaarã jõmaarãpa paara, jɨrɨtꞌeradapꞌedaa ome. 19 Ma awara mɨ aba–itꞌee mimiaru pɨrã, mɨ kꞌõpꞌãyo warra–itꞌee mimiaitꞌee. Mapa Rey Waibɨa, pɨ–itꞌee mimiaitꞌee pɨ akꞌõre–itꞌee mimia badakꞌa.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



324

2 Samuel 16​, ​17

20  Maapꞌeda

Absalonpa Ajitofelmaa iidiji: —¿Kꞌãata pɨa ũraa bɨma aji, taipa oodamerã? 21 Ajitofelpa pꞌanauji: —Kꞌãipáde aji, pɨ akꞌõre wẽra kꞌãipariirã ome, irua nama bëida perã ichi te akꞌɨ pꞌanadamerã. Mãgá israelitaarã jõmaarãpa kꞌawaadai wãara pɨa, mɨchi rey waibɨa, pɨ akꞌõre kꞌĩra unuamaa iru bɨ mãikꞌaapa audupɨara pɨ eere tꞌĩu kꞌinia pꞌanadaitꞌeeda aji. 22 Mãpai Absalon–itꞌee te chakꞌe ne–edee ooda bɨjida rey David palacio terrazade. Mama israelitaarã taide Absalón kꞌãiji David wẽra kꞌãipariirã ome. 23 Maapai jõmaarãpa Ajitofel unupachida Tachi Akꞌõre pedee jaraparikꞌa. Davidpa mãikꞌaapa Absalonpa paara iru mãga unupachida. Mapa Absalonpa ooji irua jaradakꞌa.  





17

Husaypa David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome kꞌaripada

1   Maapꞌeda

Ajitofelpa Absalonmaa nãga jaraji: —Mɨmaa soldaorã doce mil jɨrɨtꞌerapipáde aji, na pꞌãrikꞌuaweda wãdamerã David jɨrɨde. 2 Iru juatau wẽe beekꞌãri mãikꞌaapa sẽ bakꞌãri, iru ɨ ̃rɨ wãdaitꞌee. Mãga oodakꞌãri, iru ome nipapataarã jĩchoodai pꞌera jõnɨpa. Iru aupai peetꞌaadai. 3 Ma tꞌẽepai mɨa iru eere pꞌanɨɨrã pɨmaa aneeitꞌee. Wẽra ewaa miakꞌãi bɨ ichi kꞌima bɨmãi cheparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãra chedaitꞌee. Mãgá eperã aba, pɨa jɨrɨ bɨtapai, piuitꞌee. Apemaarã chokꞌai uchiadayada aji. 4 Absalonpa mãikꞌaapa israelitaarã poro waibɨarãpa Ajitofel pedee ijãajida. 5 Mamĩda Absalonpa arquita Husay tꞌɨ ̃piji, iru ũraa ichiaba ũri kꞌinia bada perã. 6 Husay iru kꞌĩrapite pachekꞌãri, Absalonpa iidiji: —¿Ajitofelpa mɨmaa ũraadakꞌa oodaipia bɨkꞌã? aji. ¿Pɨa kꞌãata kꞌĩsia bɨma? aji. 7 Husaypa pꞌanauji: —Irua ũraa pia jarapari mĩda, etꞌewa ũraada pia–e bɨda aji. 8 Pɨa kꞌawa bɨ pɨ akꞌõre ichi soldaorã ome sõcharra pꞌanapata. Ɨr̃ á ãra kꞌĩrau pꞌanɨ, oso wẽra chi warrarã jãri atadakꞌãri, kꞌĩrau baparikꞌa. Ma awara pɨ akꞌõre jura chõoyaa bapari. Iru awaraarã kꞌãipatamãi kꞌãi–e paitꞌeepɨ. 9 ¿Na hora iru miru bɨ–ekꞌã mãu tede wa awara ãi? Ma awara iru eere pꞌanɨɨrãpa pɨchi soldaorã ɨ ̃rɨ naapɨara chõode uchiaruta pɨrã, eperãarãpa jaradai: ‘‘Absalón soldaorã peekꞌoojidada’’ adai. 10 Mãpai pɨ soldaorã sõcharra pꞌanɨ pɨjida mãikꞌaapa leonkꞌa waaweeda–ee pꞌanɨ pɨjida, pꞌerakꞌoodaitꞌee. Israelitaarã jõmaarãpa kꞌawa pꞌanɨ pɨ akꞌõre chõo kꞌawaa bapari mãikꞌaapa ichi eere pꞌanɨɨrã sõcharra pꞌanɨ. 11 ’Maperã mɨa nãga ũraa bɨ: Rey Waibɨa, israelitaarã jõmaweda chipꞌe atáji Dan pꞌuurudeepa Berseba pꞌuurude parumaa. Cho–kꞌara pꞌanadaitꞌee ipu tau nãusaa cho–kꞌara paraaparikꞌa pꞌusa ide. Rey Waibɨa, pɨchi  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 17

325

kꞌapꞌɨakꞌɨta ãra naa wãipia bɨda aji. 12 Mãgá tai pɨ akꞌõre ome chõonadai iru bɨmãi. Iru ɨ ̃rɨ wãdaitꞌee sereno eujã ɨ ̃rɨ baaiparikꞌa. Iru soldaorã jõmaweda peekꞌoodaitꞌee, iru paara. 13 Iru pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨde mirudaru pɨrã, tachi israelitaarã jõmaarãpa jɨ ̃kꞌara ateedaitꞌee mãikꞌaapa ma muralladepema mãu aba–abaa ãyaa pꞌe atadapꞌeda, to chakꞌede batꞌatꞌaadaitꞌee jõtꞌaarutamaa. Mãgá mãu apida mama bee–e pakꞌãri, ãra pꞌoyaadaitꞌeeda aji. 14 Absalonpa mãikꞌaapa awaraa israelitaarãpa mãgajida: —Arquita Husaypa ũraada piara bɨda ajida, Ajitofelpa ũraada kꞌãyaara. Tachi Akꞌõrepa ãramaa mãga kꞌĩsiapiji oonaadamerã Ajitofel ũraa piara bada jaradakꞌa. Ichia mãga ooji Absalón jõpiitꞌee bada perã. 15 Ma tꞌẽepai Husaypa pꞌaareerã Sadocmaa mãikꞌaapa Abiatarmaa jaranaji Ajitofelpa ũraada Absalonmaa mãikꞌaapa israelitaarã poro waibɨarãmaa. Ichiaba ichia ũraada jaraji. 16 Ma awara mãgaji: —Isapai Davidmaa nãga jara pëí tɨ: “Rey Waibɨa, na pꞌãrikꞌua beenáaji eujã pania wẽe bɨdepema eujã jewedaade. Ma kꞌãyaara isapai Jordán to sĩanáji Absalón eere pꞌanɨɨrãpa apida peenaadamerã.’’ 17 Ma pꞌaareerã warrarã Jonatán mãikꞌaapa Ajimaz Enroguel pania poátrɨ uchia badamãi pꞌanajida, pꞌuuru pidaarãpa ãra ununaadamerã. Mapa ma pꞌaareerãpa wẽra ãchi–itꞌee mimiapari bada pëijida ma kꞌũtrãarãmaa Husaypa nepɨrɨda isapai Davidmaa jaranadamerã. 18 Mamĩda awaraa kꞌũtrãapa ãra uchia wãda unuji mãikꞌaapa Absalonmaa jaranaji. Maperã Jonatán mãikꞌaapa Ajimaz isapai wãdapꞌeda, panajida Bajurín pꞌuurude. Mãpema eperã te ãukꞌidaa pozo badade tꞌĩudachida. 19 Tꞌẽepai ma te chipari wẽrapa ma pozo wãkꞌa nɨ ̃bɨji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ trigo tau pꞌe jẽra bɨji. Mãgá apidaapa ãra mama miru pꞌanɨ kꞌawada–e pai. 20 Absalón eere pꞌanadapꞌedaarã ma eperã tede pachedakꞌãri, chi wẽramaa iidijida: —¿Sãma pꞌanɨma ajida, Ajimaz mãikꞌaapa Jonatán? Ma wẽrapa pꞌanauji: —Nama wãyaajidada aji. Toidaa wãpari ode wãjidada aji. Mãpai ma Absalón eere pꞌanadapꞌedaarã wãjida ãra jɨrɨde. Mamĩda unuda–e pakꞌãri, ãpɨtee wãjida Jerusalendee. 21 Ãra wãdapꞌedaa tꞌẽepai, Jonatán Ajimaz ome ma pozodeepa uchiajida mãikꞌaapa isapai pꞌira wãjida rey Davidmaa jarade. Ará panadakꞌãri, nãga jarajida: ́ —Isapai to sĩatɨ, Ajitofelpa ũraada perã Absalón eere pꞌanɨɨrã parã ome chõo chedamerã. 22 Aramãgá David mãikꞌaapa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda isapai Jordán to sĩajida. Aɨ norema tapꞌeweda apida wẽ–e paji ãra pꞌanadapꞌedaamãi. 23 Ajitofelpa kꞌawaakꞌãri ichia ũraadakꞌa ooda–e padapꞌedaa, ichi burro atapꞌeda, ichi pꞌuuru tꞌodamaa wãji. Ichi temãi panakꞌãri, jara bëiji ichi  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



326

2 Samuel 17​, ​18

netꞌaa pia jɨ ̃a kꞌawaadamerã. Maapꞌeda ichi otaude jɨ ̃kꞌarapa jɨ ̃ nɨ ̃bɨpꞌeda, ɨ ̃yapa jɨ ̃a piudachi. Mãgá ichi juadoopa piupꞌeda, ɨajida chi akꞌõre ɨadapꞌedaamãi. David Majanayin pꞌuurude

24  Absalón

israelitaarã ome Jordán to sĩa wãruta misa, David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome Majanayin pꞌuurude panajida. 25 (Aɨ naaweda Absalonpa Amasá bɨji Joab pari ichi soldaorã poro waibɨa pamerã. Amasá Israeldeepa uchiada Itrá warra paji. Chi nawe Najás kꞌau Abigaíl paji. Mãgɨ ́ Joab nawe Sarvia ɨ ̃pewẽra paji.) 26 Mãgá David tꞌẽe wãdade Absalonpa israelitaarã ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome ãchi carpa eebai jira bɨjida Galaad eujãde. 27 David mãikꞌaapa ichi ome nipadapꞌedaarã Majanayin pꞌuurude panadakꞌãri, nãgɨ ́ eperãarã uchiajida iru ome unude: amonitaarã pꞌuuru Rabadepema Najás warra Sobí; Lo Debar pꞌuurudepema Amiel warra Maquir mãikꞌaapa Galaad eujãde bada Roguelín pꞌuurudepema Barzilay. 28 Mãɨrãpa aneejida joipꞌarukꞌa bee poroba ome, kꞌuuru metaldee ooda mãikꞌaapa yoorodee ooda; trigo tau, cebada tau, harina, netꞌa tau paada, haba, lenteja, 29 miéle, cuajada mãikꞌaapa queso ooda pꞌakꞌa jubadee wa oveja jubadee. Ma jõma aneejida Davidpa mãikꞌaapa ichi ome nipadapꞌedaarãpa kꞌodamerã. Kꞌĩsiajida eujã pania wẽe bɨdeepa chedapꞌedaa perã, sẽ pꞌanɨ, jarrapa pꞌanɨ mãikꞌaapa opisia pꞌanɨ.  









18

1   Mama

Absalón piuda

pꞌanɨde Davidpa ichi soldaorã chipꞌe ataji mãikꞌaapa ũkꞌuru poro waibɨarã jua ekꞌari soldaorã milmil bɨji mãikꞌaapa awaraarã jua ekꞌari soldaorã ciencien bɨji. 2 Maapꞌeda ma soldaorã tꞌooda õpeede tꞌooji. Aba Joab jua ekꞌari bɨji. Awaraa bɨji Joab ɨ ̃pema, Sarvia warra Abisay jua ekꞌari. Chi apema bɨji guitita Itay jua ekꞌari. Maapꞌeda ma soldaorã jõmaarãmaa nãga jaraji: —Mɨ parã ome aukꞌa chõode wãitꞌeeda aji. 3 Mamĩda ãrapa pꞌanaujida: —Rey Waibɨa, mãga oonaapáde ajida. Tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã–itꞌee pꞌuada–e tai jĩchooruta pɨjida maa–e pɨrã tai ũkꞌuru kꞌiniiruta pɨjida. Mamĩda pɨ piurura, kꞌachiara baitꞌee soldaorã diez mil piudapꞌedaarã kꞌãyaara. Mapa, Rey Waibɨa, pꞌuurude beepáde ajida. Namãikꞌaapa pɨa awaraa soldaorã mãikꞌaapa netꞌaa pëiyada ajida, tai kꞌaripade. 4 Mãpai rey Davidpa mãgaji: —Ooitꞌeeda aji, parãpa jara pꞌanɨkꞌa. Mãga jarapꞌeda, ma pꞌuuru tꞌĩupatamãi bainɨ ̃ banaji soldaorã grupo chaa, milmil mãikꞌaapa ciencien uchia wãruta misa.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 18

327

5  Mãga

nɨde reypa nãga jaraji Joabmaa, Abisaymaa mãikꞌaapa Itaymaa: —Parãpa mɨ kꞌinia iru pꞌanɨ pɨrã, mɨ warra Absalonmaa ne–inaa kꞌachia oonaadapáde aji. Soldaorã jõmaarãpa ũrijida reypa jarada ãchi poro waibɨarãmaa. 6 Mãgá ma soldaorã uchiajida Israeldepema soldaorã ome chõode. Ãra ununajida pakꞌuru jẽra bɨmãi Efraín ëreerã eujãde. Mama chõomaa pꞌaneejida. 7 David eere pꞌanadapꞌedaarãpa israelitaarã pꞌoyaajida. Ma ewate cho–kꞌara peejida; veinte mil soldaorã piujida. 8 Ma eujã jõmaade chõo wãjida. Maperã ma ewate ma pakꞌuru kꞌaurepa eperãarã chokꞌaraara piujida, espadapa piudapꞌedaa kꞌãyaara. 9 Mãgá chõo jõnɨde Absalón David eere pꞌanadapꞌedaarã ome ununaji. Jirabodode chi mula tꞌĩudachi encina pakꞌuru choma bɨ ekꞌari. Mãga bɨde Absalón puda waree bada perã, pakꞌuru juade jõidachi mãikꞌaapa iru mama baijira beeji, chi mula jirabodoru misa. 10 David eerepema soldao abaapa mãga unukꞌãri, Joabmaa nãga jaranaji: —¡Absalón unujida aji, encina pakꞌurude baijira bɨ! 11 Joabpa pꞌanauji: —¿Kꞌasaa? ¿Pɨa iru unujida ajikꞌã? ¿Sãapꞌeda iru peetꞌaa–e pajima? aji. Ma pari mɨa pɨmaa teekꞌaji pꞌaratꞌa tau diez, chõo kꞌawaa bɨ kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ome. 12 Mamĩda ma soldaopa pꞌanauji: —Pɨa mɨmaa pꞌaratꞌa tau mil teeru pɨjida, mɨa rey warra pee–e paitꞌee. Taipa ũrijidada aji, reypa jarakꞌãri pɨmaa, Abisaymaa mãikꞌaapa Itaymaa chi warra Absalonmaa ne–inaa kꞌachia oonaadamerã. 13 Ma awara mɨa Absalón peeda paara, reypa kꞌawaakꞌaji, irua ne–inaa jõma kꞌawapari perã. Mãga pada paara, pɨa maarepida oo–e pakꞌajida aji, mɨ kꞌaripaitꞌee. 14 Mãpai Joabpa mãgaji: —Pɨ ome mɨ waa pedee–eda aji. Mãpai Joabpa miasu õpee atapꞌeda, Absalón baijira badamaa wãji mãikꞌaapa iru tꞌũade miasupa sukꞌooji. Joabpa iru mãgá sukꞌoopꞌeda, iru atꞌãri chokꞌai baji. 15 Mãpai arma anipapataarã Joab ome nipapatapꞌedaarã diez Absalón wapꞌɨra atadapꞌeda, peetꞌaajida. 16 Mãpai Joabpa jaraji trompeta chaadamerã. Mãga ũridakꞌãri, David eerepema soldaorãpa waa chõo jɨrɨda–e paji israelitaarã soldaorã ome. 17 Maapꞌeda Absalón kꞌapꞌɨa piuda batꞌajida uria choma badade ma pakꞌuru jẽra badamãi. Aɨ ɨ ̃rɨ mãu chokꞌara pꞌe nɨ ̃bɨjida. Mãɨmisa israelitaarã Absalón eere pꞌanadapꞌedaarã ãchi te chaa erreu wãjida. 18 Absalón atꞌãri chokꞌai bakꞌãri, mãu choma bɨpiji rey eujã jewedaa apatapꞌedaade ichi piukꞌãri, kꞌirãpadamerã. Mãga ooji kꞌĩsia bada perã: “Mɨ warra wẽe bɨ perã, ma mãu kꞌaurepa mɨ kꞌirãpadaitꞌee.” Mapa ma mãu ichi tꞌɨ ̃kꞌa tꞌɨ ̃ bɨji. Atꞌãri ma mãu tꞌɨ ̃jarapata “Absalón kꞌirãpapata mãu”.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



328

19 Absalón

2 Samuel 18

Davidmaa jaradapꞌedaa Absalón piuda

peedapꞌedaa tꞌẽepai, Sadoc warra Ajimazpa Joabmaa mãgaji: —Mɨ reymaa pꞌirapipáde aji, jarade Tachi Akꞌõrepa ooda iru uchiapiitꞌee iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. 20 Mamĩda Joabpa pꞌanauji: —Pɨ idi wã–eda aji. Awaraa ewaride pɨ kꞌapꞌɨa pari reymaa ne–inaa jara pëiitꞌee. Mamĩda idi mɨa pɨ pëi–eda aji, rey warra piuda perã. 21 Mãpai Etiopiadepema soldaomaa Joabpa mãgaji: —Wãpáde aji, pɨa unuda reymaa jarade. Mãgá ma Etiopiadepema Joab kꞌĩrapite ɨ ̃jaabaipꞌeda despediitꞌee, pꞌira uchiaji reymaa wãitꞌee. 22 Sadoc warra Ahimazpa mãga kꞌawaakꞌãri, Joabmaa waya mãgaji: —Mɨ ma Etiopiadepema tꞌẽe wãpipáde aji. Mãpai Joabpa iidiji: —Warra, ¿sãapꞌeda pɨ audú wã kꞌinia bɨma aji, netꞌaa ata–eeta mãga jaranaru kꞌaurepa? 23 Ahimazpa pꞌanauji: —Mɨ–itꞌee pꞌua–e bɨda aji. Pꞌira kꞌinia bɨda aji. Mãpai Joabpa mãgaji: —¡Mãgara pꞌira wãpáde! aji. Mãgá Ajimaz pꞌira wãji ma eujã jewedaade mãikꞌaapa ma Etiopiadepema pꞌira wãyaadachi. 24 Mãga nɨde David su–akꞌɨ baji pꞌuurudepema puerta edajãde. Pꞌuuru jɨ ̃apari ma puerta bɨmãi ɨtꞌɨ ́ baji muralladeepa akꞌɨpariitꞌee. Akꞌɨmaa bɨde eperã pꞌira cheru unu ataji. 25 Aramata reymaa golpe jaraji. Mãpai reypa mãgaji: —Abapai cheru pɨrã, jara kꞌinia bɨda aji, pedee pia jara cheru. Ma eperã kꞌaitꞌaara chewãru misa, 26 ma jɨ ̃aparipa awaraa eperã unuji aukꞌa pꞌira cheru. Mãpai ma jɨ ̃aparipa biaji puerta jɨ ̃apari eujãde badamaa: —Awaraa eperã pꞌira cheruda aji. Mãga ũrikꞌãri, reypa mãgaji: —¿Ichiaba ne–inaa piata jara cheru–ekꞌã? aji. 27 Mãpai ma jɨ ̃apari muralla ɨ ̃rɨ badapa mãgaji: —Eperã naa cheru Sadoc warra Ajimazkꞌa bɨda aji. Reypa pꞌanauji: —Ajimaz eperã piada aji. Wãara ne–inaa piata jara cheruda aji. 28 Ajimaz rey kꞌĩrapite pakꞌãri, bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa saludaapꞌeda, nãga jaraji: —¡Rey Waibɨa, pɨ Akꞌõre Waibɨa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨda aji, iruata pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaapida perã!  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 18​, ​19

329

29 Mãpai

reypa iidiji: —¿Kꞌũtrãa Absalón kꞌapꞌɨa pia bɨkꞌã? aji. Ahimazpa pꞌanauji: —Pɨ mimiapari Joabpa mɨ pëikꞌãri, soldaorã tꞌãide biukꞌa para nɨ ̃bajida aji. Mamĩda mɨa kꞌawa–e paji kꞌãare kꞌaurepa. 30 Mãpai reypa Ajimazmaa mãgaji: —Jãma bainɨ ̃ banapáde aji. Ahimazpa mãga ooji. 31 Mãga bɨde ma Etiopía eujãdepema ichiaba Joabpa pëida paji mãikꞌaapa mãgaji: —Rey Waibɨa, mɨa pedee pia jara cheruda aji. Idi Tachi Akꞌõrepa pɨmaa pꞌoyaapiji pɨ jua ekꞌari pꞌanadaamaa pꞌanadapꞌedaarã. 32 Mãpai reypa iidiji ma Etiopiadepemamaa: —¿Kꞌũtrãa Absalón kꞌapꞌɨa pia bɨkꞌã? aji. Ma Etiopiadepemapa pꞌanauji: —¡Pia bakꞌaji pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mãikꞌaapa pɨmaa ne– inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanɨɨrã jõmaweda jõdapꞌedaa paara ma kꞌũtrãakꞌa! 33 Mãga ũrikꞌãri, rey tꞌãri pꞌuadachi. Wãji ichi cuarto pꞌuurudepema puerta ɨ ̃rɨ badade mãikꞌaapa jẽemaa beeji. Ma wãde nãga jarapachi: “¡Mɨ warra Absalón, mɨ warra Absalón! ¡Piara bakꞌaji mɨ piuda paara pɨ pari! ¡Mɨ warra Absalón, mɨ warrada!” apachi.  







19

1   Eperãarãpa

Joabpa rey David ɨtrɨada

Joabmaa nepɨrɨnajida David jẽe nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ chi warra Absalón piuda kꞌaurepa. 2 Mãga ũridakꞌãri, soldaorã kꞌĩra pia–ee pꞌaneejida, o–ĩa pꞌaneedai kꞌãyaara ma ewate chõo pꞌoyaadapꞌedaa perã. 3 Ma awara ãchi pꞌuurude tꞌĩudakꞌãri, kꞌĩupꞌee, kꞌĩra nejasia pɨkꞌa tꞌĩujida, chõo atuadapꞌedaarã tꞌĩupatakꞌa. 4 Mãga nɨde rey Davidpa ichi kꞌĩra juapa wãkꞌapꞌeda, jarajẽe nãga golpe jarapachi: “¡Aai, mɨ warra, Absalón; mɨ warra, Absalón! ¡Aai, mɨ warra, Absalón!” 5 Joabpa mãga ũrikꞌãri, rey David bada cuartode tꞌĩuji mãikꞌaapa mãgaji: —Rey Waibɨa, pɨa pɨ–itꞌee mimiapataarã kꞌĩra nejasiapimaa bɨda aji. Idi taipa pɨ warrarã, pɨ kꞌaurã mãikꞌaapa pɨ wẽraarã, pɨ wẽra kꞌãipariirã paara kꞌaripa atajidada aji, pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. 6 Rey Waibɨa, idi pɨa akꞌɨpiji pɨ–itꞌee pꞌua–e bɨ pɨ soldaorã poro waibɨarã mãikꞌaapa pɨ soldaorã. Pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌinia iru bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Jõdee pɨ kꞌinia iru pꞌanapataarã pɨa kꞌĩra unuamaa iru bɨ ́kꞌapɨ bɨ. ¿Pɨ–itꞌee piara bakꞌaji–ekꞌã aji, Absalón kꞌãyaara tai jõmaweda piudapꞌedaa paara? 7Rey Waibɨa, ɨ ̃rá uchíaji pɨchi soldaorãmaa pedee pia jarade. Mãga oo–e pɨrã, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ na pꞌãrikꞌuaweda soldao apida pɨ ome bee–e paitꞌee. Mãga pꞌasaru  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



330

2 Samuel 19

pɨrã, pɨ audupɨara kꞌachiade baaiyada aji, pɨ kꞌũtrãawedapemadeepa ɨ ̃rá parumaa baaida kꞌãyaara. 8 Mãga ũrikꞌãri, rey David pꞌirabaiji mãikꞌaapa pꞌuuru tꞌĩupatamãi wãpꞌeda, su–akꞌɨ beeji. Ichi soldaorãpa mãga kꞌawaadakꞌãri, jõmaweda iru kꞌĩrapite wãjida. Mãɨmisa Absalón eere pꞌanadapꞌedaa israelitaarã ãchi te chaa mirukꞌoodachida. 9 Israeldeepa uchiadapꞌedaa ëreerã jõmaweda tꞌãide nãga pedee para beeji: “Rey Davidpa tachi uchiapijida ajida, filisteorã juadeepa mãikꞌaapa awaraarã tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. Irua mãga ooji mĩda, Absalón kꞌaurepa iru tachi eujãdeepa uchiaji. Ɨr̃ á tachi rey wẽ–e, 10 tachia rey bɨdapꞌedaa, Absalón, chõo jõnɨde piuda perã. ¿Sãapꞌeda jarada–ema ajida, rey David waya chemerã?” 11 Rey Davidpa kꞌawaakꞌãri ma israelitaarãpa jara pꞌanadapꞌedaa, nãga jara pëiji pꞌaareerã Sadocmaa mãikꞌaapa Abiatarmaa: “Pedéetɨ Judá ëreerãdepema poro waibɨarã ome. Nãga jarátɨ: ‘Mɨa kꞌawaa bɨ israelitaarãpa jara pꞌanɨ. ¿Sãapꞌeda parãpa mɨ ata cheda–e pꞌanɨma ateedaitꞌee mɨ palaciodee? 12 Parã mɨ ́ ata mɨ ata chedaipia bɨ.’ 13 Ma ëreerã perã awaraa israelitaarã kꞌãyaara parãp ̃ pɨ ichita mɨ soldaorã awara Amasamaa nãga jarátɨ: ‘¿Pɨ mɨchi ëreerã–ekꞌã? Ɨrá poro waibɨara paitꞌee Joab kꞌãyaara. Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa mãga juraa bɨ. Mɨa mãga oo–e pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mɨ audú miapiipia bɨ, chupɨria kꞌawa–ee.’ ” 14 Judá ëreerãdepemaarãpa Davidpa jara pëida ũridakꞌãri, eperã apai pɨkꞌa Davidmaa jara pëijida chemerã ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome. 15 Mãgá David ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome ãpɨtee wãjida Jordán todee. Judá ëreerãdepemaarã Guilgal pꞌuurude chipꞌedaidapꞌedaarã mamaa wãjida David kꞌĩrachuude mãikꞌaapa kꞌaripade Jordán to sĩadaitꞌee. 16 Ichiaba Bajurín pꞌuurudepema aba, Benjamín ëreerãdepema, Guerá warra Simí isapai wãji ma Judá ëreerãdepemaarã ome rey kꞌĩrachuude. 17 Iru ome Benjamín ëreerãdepema mil soldaorã wãjida. Ma awara Saúl mimiapataarã poro waibɨa pada Siba wãji chi warrarã quince ome mãikꞌaapa ichi mimiapataarã veinte ome. Ma jõmaweda Jordán to ide panajida David pai naaweda. 18 Mãpai to sĩajida rey ichideerã ome kꞌaripadaitꞌee. Kꞌĩsiajida mãga ooda paara, reypa ãchi waya pia akꞌɨkꞌaji. Mapa rey sĩaitꞌee pakꞌãri, Guerá warra Simí iru kꞌĩrapite bedabaidachi 19 mãikꞌaapa mãgaji: —Rey Waibɨa, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Pɨ Jerusalendeepa uchiakꞌãri, mɨ, pɨ mimiaparipa pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooji. Ma ooda kꞌaurepa mɨ ome kꞌĩrau banáaji. 20 Mɨa kꞌawa bɨ mɨa pꞌekꞌau kꞌachia ooda. Mapa mɨ José ëreerã o naa chejida aji, pɨmaa chupɨria iidide.  

























o 19.20 Simí Benjamindeepa uchiada paji. Josedeepa uchiadapꞌedaarãda akꞌãri, jara kꞌinia baji israelitaarã, Israel eujã norte eere pꞌanapatapꞌedaarã, ãra chokꞌara José warrarã Manasedeepa mãikꞌaapa Efraindeepa uchiadapꞌedaa perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 19

331

21 Mãpai

Sarvia warra Abisaypa mãgaji: —¿Simí peedaipia bɨ–ekꞌã aji, pedee kꞌachia jarada perã pɨ, Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada reymaa? 22 Mamĩda Davidpa mãgaji: —Sarvia warrarã, ¡na nepɨra parãde–epɨ! ¿Sãapꞌeda idi parã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã́kꞌata pꞌanɨma? Idi mɨta waya israelitaarã rey beeru. Mapa idi israelita apida mɨa piupi–eda aji. 23 Mãga jarapꞌeda, Simimaa akꞌɨji mãikꞌaapa juraaji iru peepi–e paitꞌee. 24 Saúl ãichakꞌe Mefiboset ichiaba David kꞌĩrachuude cheji. Rey uchiadadeepa ma ewate parumaa tꞌãri pꞌuapa Mefibosetpa ichi bɨɨrɨ sɨɨ– ee baji; idakꞌara wẽ–ee baji mãikꞌaapa pꞌaru tꞌõ–ee baji, ichi rey kꞌapꞌɨa pia cherumaa. 25 Iru Jerusalendeepa chekꞌãri rey kꞌĩrachuude, reypa mãgaji: —Mefiboset, ¿sãapꞌeda pɨ mɨ ome che–e pajima? aji. 26 Irua pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, mɨ mimiaparipa mɨ kꞌũratꞌaajida aji. Mɨ, pɨ mimiapari, pꞌoyaa tꞌɨakꞌaa perã, jaraji irua burro atanamerã, aɨ ɨ ̃rɨ mɨ aukꞌa pɨ ome wãitꞌee. Mamĩda Sibapa mɨ traicionaaji. 27 Rey Waibɨa, mɨ pɨ ome wãpii kꞌãyaara, mɨ ãpɨte pɨmaa pedee kꞌachia jaranaji. Rey Waibɨa, mɨ–itꞌee pɨ Tachi Akꞌõre angelkꞌa bɨ. Maperã pɨa kꞌinia bɨkꞌa mɨ ome oopáde aji. 28 Pɨa mɨchideerã jõmaweda jõpiipia bakꞌaji. Mamĩda Rey Waibɨa, pɨa mɨ chupɨria kꞌawapꞌeda, mɨ nekꞌopiji pɨchi mesade. ¿Kꞌãata waa mɨa iidiyama aji, pɨ, mɨchi Rey Waibɨa mɨ–itꞌee oomerã? 29 Mãpai rey Davidpa mãgaji: —Waa jaranaapáde aji. Mɨa jara bɨ pɨ Siba ome pɨchideerã eujã tꞌoodamerã. 30 Mamĩda Mefibosetpa pꞌanauji: —Irua ma eujã jõmaweda ataipia bɨda aji. Mɨ–itꞌee pꞌua–e bɨ. Aba mɨ o–ĩa bɨ pɨ, mɨchi rey waibɨa kꞌapꞌɨa pia waya cheru perã pɨ temaa. 31 Galaad eujãdepema Barzilay ichiaba che baji Roguelín pꞌuurudeepa rey kꞌaripade to sĩakꞌãri. Mama rey ome despediitꞌee paji. 32 Barzilay audú chonaa baji: ochenta año iru baji. Rey David Majanayin pꞌuurude bakꞌãri, ma eperã pꞌaratꞌara bada perã, ne–inaa jõmaade rey kꞌaripaji. 33 Mãgá ichi pia akꞌɨ bada perã, reypa Barzilaymaa mãgaji: —Mɨ ome Jerusalendee chepáde aji. Mama mɨa jõdee pɨ pia akꞌɨitꞌeeda aji. 34 Mamĩda Barzilaypa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, mɨ nãgá chonaa bɨta, ¿kꞌãare–itꞌee pɨ ome wãyama aji, Jerusalendee? 35 Mɨ ochenta año iru bɨda aji. Waa tꞌãri o–ĩadaikꞌaa mãikꞌaapa pꞌua sentikꞌaa. Nekꞌokꞌãri wa ne–inaa tokꞌãri, kꞌawakꞌaa warraa bɨ wa warraa–e bɨ. Ma awara mɨ kꞌɨɨrɨ kꞌĩ bairã, kꞌaripataarãpa kꞌaripata pꞌoyaa ũrikꞌaa. Mɨ wãda paara, pɨ–itꞌee servi–e bakꞌaji. 36 Jĩpꞌa  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



332

2 Samuel 19​, ​20

mɨ, pɨ mimiapari, pɨ kꞌõpꞌãyaaitꞌee Jordán to sĩapꞌeda, waawipai. Waa mɨa kꞌinia–e bɨ pɨa mɨ–itꞌee ne–inaa oomerã. 37 Mapa mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨ mɨ ichiakꞌau pëimerã mɨchi pꞌuurudee, mama mɨ akꞌõreerã ɨadapꞌedaamãi mɨ ɨadamerã jai–idaakꞌãri. Mamĩda mɨ warra Quimán nama bɨ. Iru pɨ mimiapari. Iru mɨ pari pɨ ome ateei. Pɨa oo kꞌinia bɨkꞌa iru ome oopáde aji. 38 Mãpai reypa mãgaji: —Pia bɨda aji. Quimán ateeitꞌee. Pɨa jara bɨkꞌa ooitꞌee iru ome. Jõmaweda pɨa mɨmaa iidi bɨkꞌa ooitꞌeeda aji. 39 Mãpai eperãarã jõmaweda Jordán to sĩajida, rey paara. Maapꞌeda reypa Barzilay uritarrade kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji despediitꞌee mãikꞌaapa jaraji Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨ bapariimerã. Mãpai mãgɨ ́ chonaa ãpɨtee wãji ichi temaa.  





Judá ëreerãdepemaarã awaraa israelitaarã ome aupedeedapꞌedaa

40  Mãpai

rey David Guilgal pꞌuurudee wãji. Iru ome wãjida Quimán, Judá ëreerãdepema soldaorã mãikꞌaapa israelitaarã soldaorã esa–aukꞌa. 41 Mama panadakꞌãri, ma israelitaarãpa reymaa jara chejida: —Rey Waibɨa, ¿sãapꞌeda Judá ëreerãdepemaarãpa naapɨara pɨ atanajidama ajida, Jordán to sĩakꞌãri pɨchideerã ome mãikꞌaapa pɨchi soldaorã ome? 42 Judá ëreerãdepemaarãpa pꞌanaujida: —Mãga oojida rey tai ëreerãdepema perã. ¿Sãapꞌeda parã kꞌĩrau pꞌanɨma? ajida. Táipata rey chikꞌo kꞌoda–e pꞌanɨ mãikꞌaapa tai–itꞌee iru netꞌaa atada–e pꞌanɨ. 43 Mãpai israelitaarãpa mãgajida: —Taipa audupɨara derecho iru pꞌanɨ tachi rey ome, tai ëreerã diez perã. Jõdee parã ëreerã abapai. Mãga bɨta, ¿sãapꞌeda parãpa tai ekꞌariara unu pꞌanɨma? ajida. Taipa naapɨara kꞌĩsia iru pꞌanajidada ajida, tachi rey chemerã. Mãgá aupedee pꞌaneejida. Mamĩda Judá ëreerãdepemaarã kꞌĩraura pꞌanajida awaraa Israeldeepa uchiadapꞌedaa ëreerãdepemaarã kꞌãyaara.  





20

1   Mama

Sabapa rey Davidpa jaradakꞌa oo–e pada

Guilgalde baji eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ. Iru Benjamín ëreerãdepema Bicrí warra paji. Tꞌɨ ̃jarapachida Sabá. Mãgɨ ́ eperãpa trompeta chaaji arii pꞌanadapꞌedaa israelitaarã chipꞌedaidamerã mãikꞌaapa mãgaji: —¡Israelitaarã, tachi Isaí warra David ëreerãdepema–epɨ! ¡Tachi temaa erreunadáma! aji. 2 Mãpai ma israelitaarã ɨmɨkꞌĩraarã jõmaweda mama pꞌanadapꞌedaarãpa David atabaibëijida Bicrí warra Sabá ome wãdaitꞌee.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 20

333

Mamĩda Judá ëreerãdepemaarã ãchi rey eere pꞌaneejida mãikꞌaapa iru kꞌõpꞌãyaajida Jordán to ideepa Jerusalende parumaa. 3 David panakꞌãri ichi palaciode Jerusalén pꞌuurude, chipꞌe ataji chi wẽra kꞌãipariirã diez atabëida te akꞌɨdamerã. Mãpai te awaraade ãra jɨ ̃a paraa tꞌɨ nɨ ̃bɨnaji. Mama ãra akꞌɨpachi mãikꞌaapa ãramaa chikꞌo teepachi. Mamĩda waa ãra ome kꞌãi–e paji. Mãgá ãra pꞌẽtrãarãkꞌa mama pꞌanapachida ãchi piurutamaa. Davidpa mãga ooji israelitaarã taide chi warra Absalón ãchi ome kꞌãida perã. 4 Maapꞌeda rey Davidpa mãgaji chi soldaorã poro waibɨa Amasamaa: —Judá ëreerãdepema soldaorã tꞌɨ ̃pipáde aji, mãikꞌaapa kꞌãima õpeede nama pꞌe aneepáde aji. 5 Amasá wãji reypa jaradakꞌa oode. Mamĩda kꞌãima õpee waa taarãji Judá ëreerãdepema soldaorã chipꞌe ataitꞌee. 6 Maperã Davidpa nãga jaraji awaraa soldaorã poro waibɨa Abisaymaa: —Bicrí warra Sabapa tachimaa ne–inaa kꞌachiara ooitꞌeeda aji, Absalonpa ooda kꞌãyaara. Mapa mɨ jɨ ̃apataarã chipꞌe atapꞌeda, iru jɨrɨde wãt́ ɨ. Maa–e pɨrã iru pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨde tꞌĩupꞌeda, tachia iru pꞌoyaa jita atada–e payada aji. 7 Mãgá Joab ome nipapatapꞌedaarã, David jɨ ̃apataarãdepema quereteorã, peleteorã ome mãikꞌaapa soldaorã chõo kꞌawaara beerã Abisay ome uchiajida Bicrí warra Sabá jɨrɨde. 8 Gabaonde mãu choma bada kꞌaitꞌa panadakꞌãri, Amasá ãra ome unu cheji. Mãga bɨde Joabpa ichi chõopari pꞌaru jɨ ̃ baji, kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ome. Kꞌɨrrɨde ichi espada jɨ ̃ baji. Mamĩda iru tꞌɨakꞌãri, ma espada baaidachi. 9 Mãɨmisa Joab juarapa Amasá idakꞌara jitaji iru saludaaitꞌee mãikꞌaapa iidiji: —¿Sãga bɨma primo? ¿Pia wãkꞌã? aji. 10 Mãgá saludaa bada perã, Amasapa unu–e baji Joabpa ichi juabi eereepa espada iru bada. Mapa Amasá atu bɨde Joabpa bide sutꞌaaji. Chi jɨ ̃si chedachi. Ma sudapapai piudachi. Maapꞌeda Joab chi ɨ ̃pema Abisay ome, soldaorã ãra ome nipadapꞌedaarã paara wãjida Bicrí warra Sabá jɨrɨde. 11 Mãga nɨde Joab jua ekꞌari bada soldaopa Amasá kꞌapꞌɨa baaida ikꞌaawa akꞌɨnɨ ̃ beepꞌeda, mãgaji: —¡Joab eere pꞌanɨɨrã mãikꞌaapa David eere pꞌanɨɨrã Joab ome wãdaipia bɨda! aji. 12 Mamĩda irua unukꞌãri Amasá kꞌapꞌɨa ode waasoo baibɨ mãikꞌaapa soldaorã jõmaweda akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneeruta akꞌɨdaitꞌee, chi kꞌapꞌɨa piuda tꞌapꞌa bɨji pꞌarupa. Mãpai o esa–aukꞌaapa ãyaa ateeji. 13 Maapꞌeda soldaorã jõmaweda Joab ome wãjida ma Sabá jɨrɨdaitꞌee. 14 Mãga nɨde Sabá israelitaarã eujãde wãyaaji Abel Betmacá pꞌuurude parumaa. Ichi akꞌõre Bicrideepa uchiadapꞌedaarã jõmaweda tꞌĩujida ma pꞌuurude ichi ome. 15 Joab ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome panadakꞌãri  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



334

2 Samuel 20

Abel Betmacá pꞌuurude, wapꞌɨra atajida. Mãpai rampa oojida ɨtꞌɨ ́ murallade padaitꞌee, mãgá ma muralla ãrikꞌoodai jĩakꞌaapa. 16 Mãga oo pꞌanɨde ma pꞌuurudepema wẽra aba kꞌĩsia kꞌawaa badapa muralladeepa nãga biaji: —¡Ũrítɨ, ũrítɨ! ¡Joabmaa jaradapáde aji, kꞌaitꞌaara chemerã! ¡Mɨ pedee kꞌinia bɨda aji, iru ome! 17 Joab kꞌaitꞌaara wãkꞌãri, mãgɨ ́ wẽrapa iidiji: —¿Pɨ Joabkꞌã? aji. Pꞌanauji: —Mɨpɨ, aji. Ma wẽrapa mãgaji: —Ũripáde aji, mɨ, pɨ mimiaparipa jararu. Joabpa pꞌanauji: —Ũrimaa bɨda aji. 18 Mãpai ma wẽrapa mãgaji: —Chonaarãweda mãgapachida: “Ne–inaa kꞌawa kꞌinia bakꞌãri, iidinátɨ Abel Betmacá pꞌuurudepemaarãmaa.” Mãga oopachida ãchi nepɨra jõpidaitꞌee. 19 Na pꞌuurudepemaarã kꞌãiwee pꞌanapatada aji. Na pꞌuuru Israel eujãdepema pꞌuuru waibɨa bɨ. Nãpemaarãpa chõo jɨrɨdakꞌaa apidaa ome mãikꞌaapa tachi rey ichita waaweepata. Mãga bɨ mĩda, pɨ cheji na pꞌuuru jõpide. ¿Sãapꞌeda Tachi Akꞌõrepa teeda eujãdepema pꞌuuru jõpi kꞌinia bɨma? aji. 20 Joabpa pꞌanauji: —Mãga–eda aji. Mɨa na pꞌuuru jõpi kꞌinia–e. 21 Jĩpꞌa cheji Efraín ëreerã eujã ee jẽra bɨdepema Bicrí warra, tꞌɨ ̃jarapata Sabá atade. Ichia soldaorã chipꞌe wã bɨ chõodaitꞌee rey David ome. Pɨa iru mɨmaa teeru pɨrã, tai ãpɨtee erreudaitꞌeeda aji. Mãpai ma wẽrapa mãgaji: —Pia bɨda aji. Muralladeepa chi poro batꞌa pëidaitꞌeeda aji. 22 Mãpai ma wẽra pedeenaji ma pꞌuurudepemaarã ome. Iru kꞌĩsia kꞌawaa bada pedee ijãajida. Mãpai Bicrí warra Sabá o tꞌɨapꞌe peejida mãikꞌaapa batꞌa pëijida muralladeepa Joabpa nɨ badamãi. Mãga unukꞌãri, Joabpa jaraji trompeta chaadamerã. Mãga ũridakꞌãri, soldaorã ãpɨtee erreujida mãikꞌaapa wãjida ãchi te chaa. Jõdee Joab Jerusalendee wãji reymaa nepɨrɨde.  













Rey David jua ekꞌari poro waibɨarã

(1 Crónicas 18.14‑17)

23  Joab

Israeldepema soldaorã jõmaarã poro waibɨa beeji. Jõdee Joyadá warra Benaías rey jɨ ̃apataarã, ma quereteorã mãikꞌaapa peleteorã poro waibɨa paji. 24 Adonirán eperãarãmaa mimiapipataarã poro waibɨa paji. Ajilud warra Josafat rey secretario paji. 25 Reypa ne–inaa oopariida  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 20​, ​21

335

pꞌãpari Seva paji. Sadoc mãikꞌaapa Abiatar pꞌaareerã mimia oopachida. 26 Ichiaba yairita Irapa David–itꞌee pꞌaare mimia oopachi.  

21

Gabaón pꞌuurudepemaarã kꞌĩra jõ–ee pꞌanadapꞌedaa

1   David

rey bɨde jarrara paraaji año õpee wãyaarude. Mãga nɨde Davidpa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidiji. Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Mɨa jarrara pëijida aji, Saulpa ichideerã ome ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa perã Gabaón pidaarã peedakꞌãri. 2 Mãpai Davidpa tꞌɨ ̃ pëiji Gabaón pidaarã, chi peeda–ee pꞌanadapꞌedaarã, chedamerã. (Ma eperãarã israelitaarã–e paji. Amorreorãdeepa uchiadapꞌedaarã paji. Chonaarãweda israelitaarãpa mãɨrã ome pacto oojida chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Mamĩda ma tꞌẽepai Saúl rey beekꞌãri, audú israelitaarã mãikꞌaapa Judá ëreerãdepemaarã kꞌaripa kꞌinia bada perã, jɨrɨji mãɨrã jõpiitꞌee.) Maapꞌeda ma Gabaón pidaarã chokꞌai pꞌaneedapꞌedaarã pachedakꞌãri rey Davidmaa, 3 irua iidiji: —Mɨa ¿kꞌãata ooyama aji, parã kꞌaripaitꞌee? ¿Kꞌãata ooima parã–itꞌee, Saulpa kꞌachia ooda pari? Kꞌinia bɨ parãpa Tachi Akꞌõrepa eperãarã jɨrɨtꞌerada waya pia akꞌɨpataadamerã. 4 Ma Gabaón pidaarãpa pꞌanaujida: —Pꞌaratꞌa kꞌiniada–eda ajida, Saulpa mãikꞌaapa ichideerãpa kꞌachia oodapꞌedaa pari tai ëreerãmaa. Ichiaba kꞌiniada–eda ajida, ma kꞌaurepa israelitaarã piudamerã. Mãpai Davidpa mãgaji: —Mãgara jaradapáde aji, mɨa kꞌãare ne–inaa ooi parã–itꞌee. 5 Pꞌanaujida: —Saulpa tai ëreerã jõmaweda jõpi kꞌinia baji, Israel eujãde apida pꞌaneenaadamerã. 6 Ma kꞌachia ooda pari taipa kꞌinia pꞌanɨ Sauldeepa uchiadapꞌedaarã siete ɨmɨkꞌĩraarã taimaa teemerã. Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite taipa ãra ɨ ̃yapa jɨ ̃adaitꞌee Guibeá pꞌuurude; Tachi Akꞌõrepa rey Saúl jɨrɨtꞌerada apata pꞌuurude. Reypa pꞌanauji: —Pia bɨda aji. Parãmaa ãra teeitꞌeeda aji. 7 Mamĩda Davidpa tee–e paji Saúl ãichakꞌe, Jonatán warra Mefiboset, aɨ naaweda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite Jonatanmaa juraada perã irudeerã akꞌɨ baitꞌee. 8 Mefiboset teei kꞌãyaara teeji Saúl warrarã omé Ayá kꞌau Rizpa ome ooda. Ma warrarã omé tꞌɨ ̃jarapachida Armoní mãikꞌaapa Mefiboset. Davidpa ichiaba teeji Saúl kꞌau Merabpa warrarã joisomaa, Mejolá pꞌuurudepema Barzilay warra Adriel ome ooda. 9 Mãɨrã teepꞌeda ma Gabaón pidaarãmaa, ãchia ma Sauldeepa uchiadapꞌedaarã ɨ ̃yapa jɨ ̃ajida ee bɨde Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Mãgá ma eperãarã siete piujida, ma eujãdepemaarãpa ewaa cebada tau ewadakꞌãri.  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



336

2 Samuel 21

10  Maapꞌeda

Ayá kꞌau pꞌẽtrãa Rizpapa chi–ɨapata pꞌarupa carpa ooji mãikꞌaapa aɨ ekꞌari ma peñade jẽra beeji. Mama beeji, ma cebada tau ewa pꞌaneedakꞌãriipa kꞌoijara parumaa. Mama bɨde ãstaawa ipanaarã ma piudapꞌedaarã kꞌapꞌɨa piuda kꞌaitꞌa chepi–e paji mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua ne– animalaarã kꞌachia beerã jërekꞌooji. 11 Saúl wẽra kꞌãipari pada Rizpapa mãgá ooda Davidmaa nepɨrɨ chedakꞌãri, 12 iru wãji Saúl mãikꞌaapa Jonatán bɨɨrɨ atade ãra ɨadapꞌedaamãiipa. (Saúl Jonatán ome piudapꞌeda, Galaad eujãdepema Jabés pꞌuurudepemaarãpa ãra kꞌapꞌɨa jãri atanajida filisteorã juadeepa ãchi pꞌuuru Betsandeepa. Saúl pꞌoyaadapꞌeda mãikꞌaapa Guilboa eedeepa mamaa ateedapꞌeda, filisteorãpa ma kꞌapꞌɨa piuda ãchi pꞌuuru tꞌĩupatade baijira bɨjida.) 13‑14 Ma kꞌapꞌɨa piuda bɨɨrɨ beeda atapipꞌeda ma Jabés pꞌuurudepemaarã juadeepa, Davidpa jaraji ateedamerã chi ɨ ̃yapa jɨ ̃adapꞌedaa kꞌapꞌɨa piuda ome ɨadaitꞌee Saúl akꞌõre Cis ɨadapꞌedaamãi. Ma jãɨra Benjamín ëreerãdepemaarã eujãde baji Zela pꞌuuru kꞌaitꞌa. Ma jõma oojida reypa jaradakꞌa. Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa waya ũriji israelitaarãpa ɨtꞌaa iididapꞌedaa ãchi eujã pari.  





15  Waya

Abisaypa David kꞌaripada piunaamerã

filisteorãpa chõo jɨrɨ pꞌaneejida israelitaarã ome. Mapa David ichi soldaorã poro waibɨarã ome uchiajida chõode. Chõo jõnɨde David juatau wẽe beeji. 16 Mãga bɨde gigante Refadeepa uchiada, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Isbibenobpa David peeitꞌee paji. Ichi miasu broncedee ooda kilo õpee waa chɨkꞌɨa baji mãikꞌaapa ichi kꞌɨrrɨde espada chiwidi anipaji. 17 Mamĩda Sarvia warra Abisay wãji David kꞌaripade. Ma filisteo ɨ ̃rɨ wãji mãikꞌaapa peeji. Ma chõoda tꞌẽepai David soldaorãpa jarajida: —Rey Waibɨa, taipa juraa pꞌanɨda ajida, pɨ waa tai ome uchia–e paitꞌee chõode pɨ piunaamerã, Israel eujãde pɨ lamparakꞌa bairã.  



Jura chõodapꞌedaa giganteerã ome

(1 Crónicas 20.4‑8)

18  Ma

tꞌẽepai waya chõojida filisteorã ome Gob pꞌuurude. Ma chõodapꞌedaade jusatita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Sibecaypa giganteerãdeepa uchiada Saf peeji. 19 Awaraa chõodapꞌedaade filisteorã ome Gob pꞌuurude, Belén pꞌuurudepema Yaré Oreguín warra, Eljananpa Gatdepema gigante Goliat apatapꞌedaa p peeji. Mãgɨ ́ gigante miasu nẽchoma baji. Nẽchoma baji pakꞌuru pꞌaru kꞌapatadepemakꞌa. 20 Gat pꞌuurude ichiaba chõojida. Made gigante choma baji. Mãgɨ ́ audú ɨtꞌɨa baji mãikꞌaapa jua kꞌɨ ̃ veinticuatro iru baji; seis jua chaa,  



p 21.19 1 Samuel capítulo 17 jara bɨ Davidpa gigante Goliat peeda. 1 Crónicas 20.5 jara bɨ Eljananpa gigante Goliat ɨ ̃pema peeji. Kꞌĩsia pꞌanɨ na versículo pꞌãdakꞌãri, pedee ‘ɨ ̃pema’ pꞌãda–e paji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 21​, ​22

337

seis bɨɨrɨ chaa. Mãgɨ ́ ichiaba gigante Refadeepa uchiada paji. 21 Mãgɨpa israelitaarã ome chõo jɨrɨ bada perã, David ɨ ̃pema Simá warra, Jonatán apatapꞌedaapa peeji. 22 Ma gigante kꞌĩmari uchiajida Gat pꞌuurudepema gigante Refadeepa. Mãgá ãra gigantedeepa uchiajida mĩda, Davidpa ichi jua ekꞌari poro waibɨarã ome ma jõmaweda pꞌoyaajida.  



22

Rey Davidpa kꞌari Tachi Akꞌõre–itꞌee pꞌãda

(Salmos 18.1‑50)

1   Tachi

Akꞌõrepa David uchia atakꞌãri Saúl juadeepa mãikꞌaapa awaraa kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa, Davidpa na kꞌari iru–itꞌee pꞌãji. 2 ‘‘Tachi Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ mãu choma bɨkꞌa bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã. Pɨa mɨ kꞌaripa atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Pɨa mɨ uchiapipari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juadeepa. 3 Pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Mãu choma bɨkꞌa bɨ maa–e pɨrã escudokꞌa bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã. Ne–inaa kꞌachiadeepa pɨa mɨ kꞌaripa atapari. Eperã mãu tede miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ pɨde miru pɨkꞌapari, chĩara peepataarãpa mɨ peenaadamerã. 4 Maperã mɨa pɨmaa pedee pia jarapari. Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, pɨa mɨ kꞌaripa atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. 5 ‘‘Pꞌusapa mɨ pɨra pɨkꞌa ata baji mãikꞌaapa pꞌusa mɨ ɨ ̃rɨ che pɨkꞌa baji. Mapa mɨ pꞌera nɨ ̃baji, piui jĩakꞌaapa. 6 Lazopa bigi bɨɨrɨde jõi ataparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨchi piudapa mɨ jõi pɨkꞌa iru baji. 7 Mãga nɨde mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, pɨmaa ɨtꞌaa iidiji. Pɨ, mɨchi Akꞌõre Waibɨamaa mɨa kꞌaripa iidiji. Mãpai pɨ tedeepa pɨa mɨ biapi ũriji. ¡Pɨ baparimaa mɨ biapi panaji! 8 ‘‘Mãpai pɨ kꞌĩraudaikꞌãri na eujã golpe wëredachi, ee kꞌarra paara. 9 ¡Audú kꞌĩrau bada perã, pɨ kꞌɨ ̃deepa nari uchia nɨ ̃baji; pɨ itꞌaideepa tꞌɨpɨtau urua uchia nɨ ̃baji mãikꞌaapa okꞌokꞌĩra paara urua uchiapachi! 10 Pɨa pajã ewaraa kꞌobɨpiji mãikꞌaapa baai cheji. Jɨ ̃arara tꞌãmaa pꞌãriu nɨ ̃bɨ ɨ ̃rɨ bainɨ ̃ beeji. 11 Querubín q isia paraa bɨ ɨ ̃rɨ bataupꞌeda, nãude wãabai wãji. 12 Tachi teeda mirudaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ mirudachi jɨ ̃arara tꞌãmaa pꞌãriu kꞌoira nɨ ̃bada beede. 13 Pɨ badamãiipa pa tau pꞌorepꞌore uchia nɨ ̃baji mãikꞌaapa okꞌokꞌĩra urua baai chejida. 14 ‘‘Ɨtꞌariipa pɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa pedeeji pa jĩwaa nɨ ̃bɨde. 15 Soldaopa ematrɨma trɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa pa baaipiji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ɨ ̃rɨ. Mãgá ãchi jërekꞌooji mɨ badamãiipa. Pariatua jĩchoodachida. 16 ¡Pɨ kꞌĩrau pedee jĩwaa bɨpa pꞌusa jã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã basa unupiji! 17 ‘‘Ɨtꞌariipa pɨ jua mɨmaa teeji. Mãgá mɨ uchia ataji pꞌusa nãpɨa bɨdeepa. 18 Pɨa mɨ kꞌaripa ataji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã  

































q 22.11 Querubín jara kꞌinia bɨ ɨtꞌaripema angelkꞌa bɨ. Querubines Tachi Akꞌõre ɨtꞌaripema jɨ ̃apataarã. Akꞌɨ ́ji Ezequiel 1.5‑14. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



338

2 Samuel 22

juadeepa, ãchi mɨ kꞌãyaara juataura pꞌanajida mĩda. 19 Mɨ juatau wẽe nepɨrade bakꞌãri, ãchi mɨ ome chõo chejida. Mamĩda pɨ, Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripaji. 20 Mɨ uchia ataji ãchia mɨmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee pꞌanadapꞌedaadeepa mɨ kꞌinia iru bapari perã. 21 Pɨ, Tachi Akꞌõrepa mɨ mãgá kꞌaripaji, pɨa jara bɨkꞌa mɨa oopari perã. 22 Tachi Akꞌõre, pɨ ode mɨ nipapari. Ãpɨtee wã–e. Mɨa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia–e. Pɨde mɨ ijãa amaa–e paitꞌee. 23 Mɨa oopari pɨ leyde jara bɨkꞌa. Pɨa jara bɨkꞌa mɨa oo amaa–e paitꞌee. 24 Pɨ kꞌĩrapite mɨ tꞌãri jĩpꞌa nipapari, pꞌekꞌau kꞌachia ooamaa bairã. 25 Pɨ kꞌĩrapite mɨ mãgá tꞌãri jĩpꞌa nipapari perã, pɨa mɨ kꞌaripamaa bɨ. 26 ‘‘Tachi Akꞌõre, pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa chi pɨa jara bɨkꞌa oopataarã ome. Pɨ kꞌachia wẽe bapari chi ne–inaa kꞌachia ooamaa pꞌanapataarã ome. 27 Pɨ kꞌĩra jĩpꞌa bapari chi kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataarã ome. Mamĩda pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapari chi kꞌũrayaa pꞌanapataarã ome. 28 Pɨa audua–ee beerã kꞌaripapari. Mamĩda audua beerã chupɨriapipari. 29 Tachi Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ lamparakꞌa bɨ, mɨ bɨmãi pɨa urua pɨkꞌapipari perã. Pɨ kꞌaurepa mɨ pꞌãriu pɨkꞌa bɨde bakꞌaa. 30 Pɨa mɨ kꞌaripakꞌãri, mɨ wãi chõode soldaorã chokꞌara ome mãikꞌaapa tꞌĩui ãchi pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨde. 31 ‘‘Tachi Akꞌõre o pipɨara bɨ awaraa o kꞌãyaara irua ne–inaa jõma pia oopari perã. Iru pedee jõmaweda pia bɨ, irua jara bɨkꞌa ichita oopari perã. Iru escudokꞌa bɨ irude ijãapataarã–itꞌee, irua ãra jɨ ̃apari perã. 32 Tachi Akꞌõrekꞌa awaraa Akꞌõre Waibɨa wẽ–e. Awaraa Akꞌõre Waibɨapa tachi pꞌoyaa jɨ ̃akꞌaa irua jɨ ̃aparikꞌa. 33 Iruata mɨ juataura papipari mãikꞌaapa mɨa oo bɨ pia uchiapipari. Irua mɨ kꞌaripapari ne–inaa kꞌachia oonaamerã mãikꞌaapa iru o piade nipapariimerã. 34 Iruata mɨ bigikꞌa kꞌapꞌipꞌia pꞌirapipari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã naa mãikꞌaapa mɨ ee ɨtꞌɨara beede nipakꞌãri, irua mɨ jɨ ̃apari. 35 Irua mɨmaa jarateepari chõo kꞌawaa bamerã. Juataura papipari ematrɨma broncedee ooda trɨmerã. 36 Tachi Akꞌõre, pɨa mɨmaa escudokꞌa teepari, mɨ kꞌachia beerã juadeepa kꞌaripa atakꞌãri. Pɨ tꞌãri pia bapari perã, eperãarã kꞌĩrapite mɨ waibɨara papiji. 37 Pɨa mɨ kꞌaripapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baainaamerã mãikꞌaapa mɨ ode wãrude tꞌĩutɨnaamerã. 38 ‘‘Mapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã tꞌẽe wãpꞌeda, mɨa ãchi pꞌoyaaji mãikꞌaapa ãchi jõpiji. Ãpɨtee che–e paji mãɨrã jõmaweda jõtꞌaa– emaa. 39 ¡Mɨa ãchi jõtꞌaaji! ¡Piukꞌoojidapɨ! ¡Mɨ ome waa chõo jɨrɨda–e paitꞌee, mɨa ãchi pꞌoyaada perã! 40 Chõodakꞌãri, pɨa mɨ ãchi kꞌãyaara juataura papiji. Mãgá mɨ jua ekꞌari pꞌanadaamaa pꞌanapataarã mɨ kꞌĩrapite bedabaipiji. 41 Pɨa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ãpɨtee jërekꞌooji. Mãgá mɨa ãchi jõtꞌaaji. 42 Ãchia jɨrɨjida ãchi kꞌaripadamerã. Mamĩda apidaapa kꞌaripada–e paji. Tachi Akꞌõre, pɨmaa paara ɨtꞌaa iidijida. Mamĩda pɨa pida ãchi kꞌaripa–e paji. 43 Mɨa ãra piarsĩ pɨkꞌaji yooro pꞌora  

















































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 22​, ​23

339

papirumaa mãikꞌaapa ãchi ɨ ̃rɨ tꞌɨa pɨkꞌaji eperãpa calle jãdepema yooro susua tꞌɨaparikꞌa. 44 Pɨa mɨ pꞌuuru pidaarã juadeepa mɨ uchiapiji, ãchi mɨ jua ekꞌari pꞌanadaamaa pꞌaneedakꞌãri. Pɨa awaraa eujãdepema ijãadakꞌaa beerã mɨ jua ekꞌari bɨji mɨ mimiapataarã pꞌaneedamerã, aɨ naaweda mɨa ãra kꞌawa–e baji mĩda. 45 Mɨa ne–inaa jarakꞌãri, mãɨrãpa oopata mɨa jara bɨkꞌa. Kꞌĩra tewaraarã mɨ jua ekꞌari chokꞌekꞌee pꞌanapata. 46 Mãgee kꞌĩra tewaraarãpa mɨ audú waawee pꞌanapata perã, kꞌapꞌɨa wëree uchiapata ãchi mirudapꞌedaamãiipa mɨ jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee. 47 ‘‘¡Tachi Akꞌõre ichita bapari! ¡Mɨ–itꞌee iru mãu choma bɨkꞌa bɨ, mɨ pi–ia jɨ ̃apari perã! ¡Jõmaarãpa iru tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadaipia bɨ, irua mɨ mãgá kꞌaripapari perã! 48 Iruata mɨ kꞌaripaji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaamerã. Iruata pꞌuuru pidaarã awara–awaraa mɨ jua ekꞌari bɨji. 49 Pɨa mɨ uchia atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Mɨ ome chõo jɨrɨpataarã mɨmaa pꞌoyaapipari mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oopataarã juadeepa mɨ kꞌaripa atapari. 50 Maperã Tachi Akꞌõre, awara– awaraa eujãdepemaarã taide mɨa pɨmaa pedee pia jarapari mãikꞌaapa salmo kꞌaripari. 51 Tachi Akꞌõre, pɨata mɨ jɨrɨtꞌeraji rey pamerã mãikꞌaapa awara–awaraa pꞌuuru pidaarã mɨmaa pꞌoyaapipari. Mãga ooji mɨ, David, mɨdeepa uchiadaitꞌeerã paara, ichita kꞌinia iru bapari perã.”  















23

1   Jai–idaai

Davidpa pedee jarada piui naaweda

naaweda Davidpa nãgɨ ́ pedee jaraji: ‘‘Isaí warra David, Tachi Akꞌõrepa waibɨa papida; Jacob Akꞌõre Waibɨapa rey jɨrɨtꞌerada; Israeldepema kꞌari pi–ia kꞌaridapa; mãgɨpa nãga jara bɨ: 2 ‘Mɨ pari Tachi Akꞌõre Jaure pedeeji. Iru pedee mɨmaa jarapiji. 3 Israelitaarã–itꞌee ãchi Akꞌõre Waibɨa mãu choma bɨkꞌa bɨ, ichia ãra jɨ ̃apari perã. Iruata mɨmaa nãga jaraji: ’Chi reypa eperãarã ichi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã pia akꞌɨpari Tachi Akꞌõre waawee bapari perã, nãga baitꞌee. 4 Kꞌoi chepꞌeda, pajã ewaraa kꞌobeekꞌãri, akꞌõrejĩru pi–ia urua cheparikꞌa pꞌũajara pia tꞌonomerã, mãga pɨkꞌa ma eperãarã akꞌɨpari pi–ia baitꞌee.’ 5 ”Mãgá Tachi Akꞌõrepa mɨdeepa uchiadaitꞌeerã ichita pia akꞌɨ bapariitꞌee. Mɨ ome irua pacto ooji mãikꞌaapa ichita ooitꞌee ichia jaradakꞌa. Irua mɨ ichita kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa mɨmaa oopiitꞌee mɨa ne– inaa pia oo kꞌinia bɨkꞌa. 6 Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanapataarã kꞌaripa–e paitꞌee. Ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanapataarã ne–ɨɨrɨ ́kꞌapɨ pꞌanɨ. Ne–ɨɨrɨ batꞌapatakꞌa servi–e bairã, mãga pɨkꞌa mãɨrã jõdaipia bɨ servi–e pꞌanadairã. Ne–ɨɨrɨ jitadakꞌaa pꞌanɨkꞌa tachi awadarii perã, mãga pɨkꞌa mãɨrã ome taarã nipadakꞌaa kꞌachia pꞌanadairã. 7 Eperãarãpa mãgee ne–ɨɨrɨ jitadaitꞌee pɨrã, tꞌõbaidai kꞌãyaara, ne–inaa hierrodee oodapa wa miasupa jitapata. Mãpai tꞌɨpɨtaude batꞌakꞌoopata paa jõdaimerã.”  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



340

2 Samuel 23

David soldaorã chõo kꞌawaara pꞌanadapꞌedaa

(1 Crónicas 11.10‑47)

8  David

soldaorã chõo kꞌawaara pꞌanadapꞌedaarã õpee paji. Tacmonita Joseb Basébet awaraa sõcharra beerã omé poro waibɨa paji. Chõoda abaade irua ochocientos ɨmɨkꞌĩraarã peeji miasupa. 9 Ma sõcharra beerã õpeedepema awaraa ajojita Dodó warra Eleazar paji. Iru David ome nipaji Pasdaminde, filisteorã chõo chedakꞌãri mãikꞌaapa israelitaarã ãpɨtee jëredakꞌãri. 10 Mamĩda Eleazar ãpɨtee wã–e paji. Chõomaa beeji mãikꞌaapa filisteorã soldaorã peemaa beeji, ichi jua tꞌũmaadarumaa espada jita bɨpa. Iru kꞌaurepa ma ewate Tachi Akꞌõrepa israelitaarãmaa pꞌoyaapiji. Iru mãgá chõoda tꞌẽe israelitaarã irumaa chejida mãikꞌaapa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã netꞌaa jãri atajida. 11 Ma sõcharra beerã õpeedepema ichiaba paji ararita Agué warra Sama. Filisteorã chipꞌedaidakꞌãri Lehide, eperãarãpa lenteja uudapꞌedaa eujãde, israelitaarã soldaorã jĩchoojida ãchi naa. 12 Mamĩda Sama beeji ma ne–uu eujãde mãikꞌaapa chõoji ma filisteorã pꞌoyaarumaa. Mãgá Tachi Akꞌõrepa israelitaarãmaa pꞌoyaapiji. 13 Maapai treinta sõcharra beerã David jua ekꞌari pꞌanapachida. Ewari aba israelitaarãpa ãchia ne–uudapꞌedaa ewadakꞌãri, ma treintadepema soldaorã õpee ununajida David ome Adulán mãu tede. Maapai filisteorã soldaorã ãchi carpa eebai iru pꞌanajida Refayin eujã jewedaade. 14 David eede ɨtꞌɨ ́ baji ichi soldaorã miru chipꞌedapꞌedaamãi. Jõdee filisteorã soldaorã chokꞌara Belén pꞌuurude ãchi soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi pꞌanajida. 15 Ma sõcharra beerã David eere pꞌanadapꞌedaa iru kꞌaitꞌa pꞌanɨde, tꞌãri araa bada perã ichi tꞌoruweda pꞌuuru Belén ome, Davidpa mãgaji: —¡Pia bakꞌajida aji, apidaapa pania Belén pꞌuurudepema puerta kꞌaitꞌa bɨ pozodepema mɨmaa teeda paara toitꞌee! 16 Mãga ũridakꞌãri, ma sõcharra beerã õpee mama pꞌanadapꞌedaarã wãjida Belén pꞌuurudee mãikꞌaapa filisteorã ome chõomaa pꞌaneejida panarutamaa ma pꞌuurudepema puerta kꞌaitꞌa bada pozode. Pania joi atadapꞌeda, Davidmaa ateejida. Mamĩda tee chedakꞌãri, Davidpa to kꞌinia–e paji. Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõre–itꞌee eujãde weeji. 17 Mãgaji: —Na pania to–eda aji. ¡Toda paara, na sõcharra beerã waa to pɨkꞌa bakꞌaji, ãra piukꞌajida perã na pania atadapꞌedaa kꞌaurepa! ¡Mɨa to kꞌinia–epɨ! Ma sõcharra beerã õpee mãgee ne–inaa oopachida. 18 Sarvia warra mãikꞌaapa Joab ɨ ̃pema, Abisay ma treinta soldaorã sõcharrara beerã poro waibɨa paji. Chõoda abaade irua trescientos kꞌĩra  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 23​, ​24

341

unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã ɨ ̃rɨ wãpꞌeda, peekꞌooji miasupa. Maperã ma treinta sõcharrara beerãpa iru tꞌo pꞌanajida. 19 Ichiaba maperã iru ãchi poro waibɨa beeji. Mamĩda atꞌãri ma sõcharra beerã õpee iru kꞌãyaara piara tꞌo pꞌanajida. 20 Awaraa Israel eerepema soldao sõcharra badapa ne–inaa chokꞌara ooji. Mãgɨ ́ Cabsel pꞌuurudepema Joyadá warra Benaías paji. Ichia Moabdepema chõo kꞌawaa beerã omé peeji. Ichiaba ewari aba nieve baai nɨ ̃bɨde, iru yooro te uriade tꞌĩupꞌeda, león peeji. 21 Ichiaba irua Egiptodepema audú ɨtꞌɨa bada peeji. Mãgɨpa miasu anipaji mĩda, Benaiapa ma Egipto pida ɨ ̃rɨ wãji pakꞌurupa mãikꞌaapa iru miasu jãri atapꞌeda, peeji. 22 Ma jõma ooda kꞌaurepa, awaraa sõcharra beerã ma treintadepemaarãpa Benaías tꞌo pꞌanajida. 23 Mamĩda atꞌãri ma sõcharra beerã õpee iru kꞌãyaara piara tꞌo pꞌanajida. Davidpa Benaías bɨji ichi jɨ ̃apataarã poro waibɨa pamerã. 24 Ma treinta soldaorã sõcharrara beerã nãgɨɨrã paji: Joab ɨ ̃pema, Asael; Belén pꞌuurudepema Dodó warra, Eljanán; 25 Jarod pꞌuurudepema, Sama awaraa Jaroddepema Elicá ome; 26 Bet Palet pꞌuurudepema, Heles; Tecoa pꞌuurudepema, Iqués warra Ira; 27 Anatot pꞌuurudepema, Abiezer; Jusá pꞌuurudepema, Mebunay r; 28 ajojita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Zalmón; Netofa pꞌuurudepema, Maray; 29 awaraa Netofadepema, Baná warra Jéled; Benjamín ëreerãdepemaarã eujãde bada Guibeá pꞌuurudepema, Ribay warra Itay; 30 Piratón pꞌuurudepema, Benaías; Gaas kꞌaitꞌa bada to chakꞌe pꞌoo bɨdepema, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Hiday; 31 Arbá pꞌuurudepema, Abí Albón; Bajurín pꞌuurudepema, Azmávet; 32 Salbón pꞌuurudepema, Elijaba; Jasén warrarã; Jonatán 33 ararita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Sama warra; awaraa ararita, Sarar warra Ahían; 34 Macá pꞌuurudepema, Ajasbay warra Elifelet; Guiló pꞌuurudepema, Ajitofel warra Elián; 35 Carmel pꞌuurudepema, Jezró; arbita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Paray; 36 Sobá pꞌuurudepema, Natán warra Igal; Gaddeepa uchiada, Hagrí warra Baní; 37 amonita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Sélec; Berotdepema, Najaray. Mãgɨ ́ Sarvia warra Joab escudo anipapari paji. 38 Ichiaba ma treintadepema paji itrita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Ira; awaraa itrita, Gareb 39 mãikꞌaapa hitita, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Urías. David jua ekꞌari sõcharra beerã jõmaweda treinta y siete paji.  









































24

Davidpa israelitaarã juasiapida 1   Tachi

(1 Crónicas 21.1‑17)

Akꞌõre waya kꞌĩrau beeji israelitaarã ome. Maapai irua David israelitaarã ome kꞌachiade baaipiji nãga jarakꞌãri: “Jõmaweda israelitaarã mãikꞌaapa Judá ëreerãdepemaarã pɨ jua ekꞌari r 23.27 Iru

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Sibecay.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



342

2 Samuel 24

pꞌanapata juasiapáde” aji. 2 Rey Davidpa mãga ooji. Chi soldaorã poro waibɨa Joabmaa mãikꞌaapa awaraa soldaorã poro waibɨarãmaa nãga jaraji: —Wãdapáde aji, israelitaarã ëreerã eujã chaa; Dan pꞌuurudeepa Berseba pꞌuurude parumaa. Ma eujãdepema ɨmɨkꞌĩraarã soldaorã mimia– itꞌee juasiadapáde aji, mɨa kꞌawaitꞌee jõmasaa pꞌanɨ. 3 Mamĩda Joabpa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, pia bakꞌaji pɨ Akꞌõre Waibɨapa soldaorã pɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrã chokꞌaraara papida paara, ewari cherude audú chokꞌara uchiadamerã, pɨ atꞌãri chokꞌai bɨ misa. Mamĩda, Rey Waibɨa, ¿kꞌãare–itꞌee kꞌinia bɨma aji, na pꞌuuru pidaarã ɨmɨkꞌĩraarã juasiadamerã? 4 Mãga iidiji mĩda, oojida Davidpa jaradakꞌa. Mapa Joab awaraa soldaorã poro waibɨarã ome rey palaciodeepa uchiajida Israeldepema ɨmɨkꞌĩraarã soldaorã mimia–itꞌee juasiade. 5 Jordán to sĩajida mãikꞌaapa ãchi carpa eebai jẽra bɨjida Aroer pꞌuuru kꞌaitꞌa. Maadamãiipa mãikꞌaapa awaraa pꞌuuru ma eujã jewedaa esajĩakꞌa badamãiipa, Gad ëreerã eujãde norte eeree juasia wãjida, Jazer pꞌuurude parutamaa. 6 Mamãikꞌaapa Galaad eujãde wãyaajida, Cades pꞌuurude parutamaa. Ma pꞌuuru hititaarã eujãde baji. Mamãikꞌaapa Dan ëreerã eujãde wãyaadapꞌeda, pꞌɨrrabaijida wãdaitꞌee Sidón pꞌuurudee. 7 Mamãikꞌaapa wãjida Tiro pꞌuurudee soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi mãikꞌaapa wãyaajida heveorã pꞌuurude, cananeorã pꞌuurude, uchiarutamaa Judá ëreerã eujã sur eere Néguev apatapꞌedaa, eujã jewedaade bada Berseba pꞌuurude. 8 Atane nueve, ewari veinte wãyaarude israelitaarã eujãde nipajida, ɨmɨkꞌĩraarã juasiamaa. Maapꞌeda ãpɨtee chejida Jerusalendee. 9 Pachedakꞌãri, Joabpa reymaa chi pꞌãda tee cheji. Soldaorã mimia– itꞌee ochocientos mil ɨmɨkꞌĩraarã espadapa chõo kꞌawaa beerã paji Israel eujãdepema ëreerã jõmaade. Judá ëreerã eujãde quinientos mil paji. 10 Mamĩda ma tꞌẽepai David kꞌĩsia pꞌua nɨ ̃beeji ma juasiapida kꞌaurepa. Mapa Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —Tachi Akꞌõre, mɨa pꞌekꞌau audú kꞌachia oojida aji, mãgá ɨmɨkꞌĩraarã jõmaweda juasiapikꞌãri. Ma ne–inaa kꞌachia mɨ, pɨ mimiaparipa ooda ãyaa bɨpáde aji, mɨa mãga ooda perã, kꞌĩsia kꞌawa–ee. 11 Aɨ norema David pꞌirabai naaweda, Tachi Akꞌõrepa ichi pedee kꞌawapiji ichi pedee jarapari Gadmaa. Mãgɨ ́ David ũraapari paji. Irumaa Tachi Akꞌõrepa mãgaji: 12 —Wãpáde aji, Davidmaa. Jarapáde aji, mɨa iru miapiitꞌee, irua ma ne–inaa kꞌachia ooda perã. Jaráji ne–inaa kꞌachia õpeedepema irua aba jɨrɨtꞌeramerã mɨa irumaa ooitꞌee. 13 Maapꞌeda David kꞌĩrapite Gad wãji mãikꞌaapa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia bɨma aji, Tachi Akꞌõrepa pɨmaa oomerã, pɨa kꞌachia ooda kꞌaurepa? ¿Kꞌinia bɨkꞌã aji, irua jarra pëimerã eujã pɨ jua ekꞌari bɨde  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

2 Samuel 24

343

año õpee wãyaarude, maa–e pɨrã pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa pɨ jɨrɨdamerã peedaitꞌee atane õpee wãyaarude maa–e pɨrã irua kꞌayaa kꞌachia eujã pɨ jua ekꞌari bɨde pëimerã kꞌãima õpee wãyaarude? Kꞌĩsiapꞌeda, nãgaweda jarapáde aji, mɨa jaramerã mɨ pëidamaa. 14 Davidpa pꞌanauji: —¿Sãgapɨ ooima aji, mɨa? Eperãarã juade mɨ baaidai kꞌãyaara, piara bɨ tachi Tachi Akꞌõre juade baaidamerã, irua eperãarã chupɨria kꞌawaapari perã. 15 Maperã Israel eujãde Tachi Akꞌõrepa kꞌayaa kꞌachia pëiji. Ma ewateweda baripiji mãikꞌaapa kꞌãima õpee taarãji irua jaradakꞌa. Dan pꞌuurudeepa Berseba pꞌuurude parumaa, setenta mil israelitaarã kꞌiniijida. 16 Tachi Akꞌõrepa ángel pëida mãgá eperãarã peemerã Jerusalén pꞌuuru kꞌaitꞌa pakꞌãri, Tachi Akꞌõre tꞌãri pꞌua nɨ ̃beeji, Jerusalendepemaarã jõpi kꞌinia–e bada perã. Mapa chi angelmaa mãgaji: —¡Jãgapaida! aji. ¡Waa peenaapáde! aji. Irua mãga jara bɨde ma ángel jebuseo tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Arauna eujãde baji, netꞌa tau chi edeepa ãyaa atapatamãi. 17 Davidpa ma angelpa eperãarã kꞌayaapi wã unukꞌãri, Tachi Akꞌõremaa mãgaji: —¡Mɨata ne–inaa kꞌachia oojida! aji. ¡Mɨ pajipɨ! ¡Jã eperãarã ovejaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ; maarepida ne–inaa kꞌachia ooda–ee pꞌanadairã! ¡Mɨa chupɨria iidi nɨ ̃bɨda aji, pɨa ma kꞌachia pëimerã mɨmaa mãikꞌaapa mɨchideerãmaa!  







Davidpa altar ooda

(1 Crónicas 21.18‑27)

18  Ma

ewateweda Gad wãji David kꞌĩrapite mãikꞌaapa jaraji altar oonamerã jebuseo Arauna apatapꞌedaa eujãde, netꞌa tau chi edeepa ãyaa atapatamãi. 19 Aramãgá David wãji oode Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa Gad kꞌapꞌɨa pari. 20 Arauna ichi netꞌa tau chi edeepa ãyaa atapatamãi baji. Irua unukꞌãri rey David cheru ichi jua ekꞌari beerã ome, reymaa wãpꞌeda, bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa 21 mãikꞌaapa mãgaji: —Rey Waibɨa, ¿sãapꞌeda mɨmaa chejima? aji. Mɨ pɨchi mimiaparipɨ. Davidpa pꞌanauji: —Mɨa pɨ eujã; na netꞌa tau edeepa ãyaa atapatamãi neto kꞌinia bɨda aji. Nama altar ooitꞌeeda aji, mãikꞌaapa aɨde Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–animalaarã paa jõpiitꞌee. Mãgapɨ irua kꞌayaa kꞌachia waa baripi–e paitꞌeeda aji, mɨ pꞌuuru pidaarãmaa. 22 Araunapa mãgaji: —Rey Waibɨa, atapáde aji, eujã pɨa kꞌinia bɨta. Mɨa pꞌakꞌa nama iru bɨda aji, peedapꞌeda, altarde Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpimerã. Nama ichiaba tabla mãikꞌaapa yugo paraa tꞌɨpɨ–itꞌee. 23 Rey Waibɨa, jõma pɨmaa pari teeyada aji. ¡Taawa Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨyada aji, pɨa ooru!  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



344

2 Samuel 24

24  Mamĩda

reypa pꞌanauji: —Pɨ tꞌãri pia bɨda aji. Mamĩda mɨa ma jõma neto kꞌinia bɨ chi valor pari. Tachi Akꞌõre–itꞌee pꞌoyaa ne–animal paa jõpi–eda aji, pꞌaa–e bɨ pɨrã. Mãgá Davidpa ma eujã neto ataji chi pꞌakꞌaarã ome. Pꞌaratꞌa tau cincuenta pꞌaaji. 25 Mama altar ooji mãikꞌaapa ma ne–animalaarã peepꞌeda, Tachi Akꞌõre–itꞌee paa jõpiji. Ichiaba awaraa ne–animalaarã paaji, jedekꞌoitꞌee arii pꞌanadapꞌedaa israelitaarã ome. Tachi Akꞌõrepa mãga unukꞌãri mãikꞌaapa Davidpa ɨtꞌaa iidida israelitaarã pari ũrikꞌãri, ma kꞌayaa kꞌachia wẽpapiji israelitaarã eujãdeepa.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester

Ester Persia eujãde reina pada Introducción

Na libro leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee israelitaarã Persia eujãdee esclavoorãkꞌa ateedapꞌedaarã ome pꞌasada. Ma eujãdepema rey tꞌɨ ̃jarapachida Asuero. Iru rey bɨde reina chiwidi jɨrɨpiji, chi reina iru bada ome kꞌĩraudaida perã. Mãgá wẽra judiodeepa uchiada tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Ester reina paji Persia eujãde. Ester chĩapa tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Mardoqueo rey jua ekꞌari mimiapachi. Mãga nɨde rey jua ekꞌari mimiapataarã poro waibɨa badapa kꞌĩsiaji jõmaweda judiorã peekꞌooitꞌee, Ester, Mardoqueo paara. Chi eperã ma ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia bada tꞌɨ ̃jarapachida Amán. Irua reymaa kꞌĩsiapiji ley jara pëimerã eperãarã jõmaarã ichi jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarãmaa judiorã peekꞌoodamerã irua fecha bɨdade. Ester reina pada unudaitꞌee (cap. 1‑2) mãikꞌaapa irua kꞌawada ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaa judiorãmaa unudaitꞌee (cap. 3‑6). Ichiaba na capitulode unudaitꞌee reypa Mardoqueo pia akꞌɨda irua jarada perã eperãarãpa rey ãpɨte ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee kꞌĩsia pꞌanadapꞌedaa. Esterpa reymaa jarakꞌooji Amanpa kꞌĩsia kꞌachia iru bada (cap. 7‑10). Reypa mãga kꞌawakꞌãri, Amán otaude jɨ ̃pipꞌeda, baijira bɨpiji. Ichiaba na capitulode reypa ley awaraa jara pëiji ma fecha naaweda jaradade judiorãpa peekꞌoodamerã jõmaweda ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã. Ma ewate Tachi Akꞌõrepa judiorã kꞌaripada perã, ãchia fiesta oojida. Mãgá uchiaji judiorã fiesta Purim apata. Ma fiestade ãrapa kꞌirãpapata ma ewate pꞌasada ãchi ome.

1

1   Asuero

Persiadepema rey Asueropa fiesta ooda

Persia eujãde rey pakꞌãri, ichia akꞌɨpachi ciento veintisiete eujã awara–awaraa bee, India eujãdeepa Etiopía eujãde parumaa. 2 Maapai rey Asuero Susa pꞌuuru waibɨa bɨde bapachi. Ma pꞌuuru jõmaweda murallapa tꞌɨakꞌau baji. Ma tꞌɨakꞌau bada edajãde ciudadela a baji. Mãgɨ ́ awaraa murallapa tꞌɨakꞌau baji.  

a 1.2 Rey



palacio badamãi ciudadela apachida.

345 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



346

Ester 1

3  Año

õpee rey bɨde Asueropa fiesta ooji poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã jõmaarã–itꞌee. Ũkꞌuru Persiadepema mãikꞌaapa Mediadepema soldaorã poro waibɨarã paji; ũkꞌuru awaraa eujã ichi jua ekꞌari beede pꞌanapatapꞌedaarã akꞌɨpataarã paji. 4 Asueropa ma fiesta ooji ichi jua ekꞌari beerãmaa akꞌɨpiitꞌee ichi audú pꞌaratꞌara bɨ. Kꞌinia baji mãɨrãpa ichi jõmaarã reyrã kꞌãyaara waibɨara bɨkꞌa akꞌɨdamerã. Ma fiesta ooji kꞌãima ciento ochenta wãyaaru misa. 5 Ma tꞌẽepai ma reypa awaraa fiesta ooji. Ma fiesta kꞌãima siete taarãji. Ma fiesta oo pꞌanɨde audú nekꞌojida. Ma fiesta ooji rey palaciodepema patiode ne–uu kꞌãi badamãi. Ma fiesta ooi naaweda reypa jara pëiji Susa ciudadeladepemaarã, waibɨara beerã, ekꞌariara beerã paara ma fiestadee chedamerã. 6 Ma palaciodepema patio pi–ia chi–oo iru pꞌanajida; cortina pꞌaru nãusaa tꞌo–tꞌoo pꞌupꞌuchia ome kꞌaatꞌɨdadee. Ma cortina ma patio ɨ ̃rɨ nãgá eebai iru pꞌanajida. Mama pꞌanadapꞌedaa columna marmoldee oodade argolla pꞌaratꞌadee oodapꞌeda, ma marmolde pꞌẽe pꞌe iru pꞌanajida. Made lino pꞌɨtrɨa kꞌaatꞌɨdapa mãikꞌaapa lino pꞌɨtrɨa kꞌaatꞌɨda pꞌupꞌuchia tꞌɨdapꞌedaapa ma cortina jɨ ̃ bɨ pꞌanajida. Ma patiode su–akꞌɨ beepari chokꞌara paraaji; nẽedee ooda mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee ooda. Ma patiodepema piso mãu pi–ia nacardee, marmoldee mãikꞌaapa madreperladee ooda paji. 7 Vino jedejida copa kꞌĩra tꞌãdoo nẽedee oodade. Vino waibɨa teepachida, reypa fiesta oo bada perã. 8 Mamĩda reypa jaraji ichi mimiapataarã poro waibɨarãmaa vino topinaadamerã chi to kꞌiniada–e pꞌanɨɨrãmaa. “Chi nama pꞌanɨɨrãpa ãchia to kꞌiniata todayada” aji. 9 Reypa ma fiesta oomaa bɨde, rey Asueropa awaraa palacio iru badade chi wẽra reina Vastipa wẽraarã–itꞌee awaraa fiesta oomaa baji. 10 Kꞌãima siete ma fiesta oo pꞌanadapꞌedaade rey audú o–ĩa baji, vino to bada perã. Mapa ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa eunucoorã b siete pëiji reina atanadamerã. Ma eunucoorã paji: Meumán, Biztá, Jarboná, Bigtá, Abagtá, Zetar mãikꞌaapa Carcás. 11 Mãɨrãmaa jaraji reina Vasti atanadamerã mãikꞌaapa ma reina aneedakꞌãri, poro jɨ ̃ra jɨ ̃ bɨdamerã. Mãgá pꞌuurudepemaarã mama pꞌanadapꞌedaarã mãikꞌaapa eperãarã waibɨarãpa iru kꞌĩra wãree unudai, wãara ma reina kꞌĩra wãree bada perã. 12 Mamĩda ma eunucoorã reinamaa panadakꞌãri, irua ichi wã–eda aji, reypa wãmerã jara pëiji mĩda. Reypa kꞌawaa atakꞌãri, audú kꞌĩraudachi. 13 Audú kꞌĩrau bada perã, irua tꞌɨ ̃ pëiji kꞌĩsia kꞌawaa beerã mãikꞌaapa chi ma eujãdepemaarã ley kꞌawaa beerã, mãɨrãpa ichi ũraadamerã. Maapai reyrãpa mãga oopachida ley kꞌawa kꞌinia pꞌanadakꞌãri. 14 Ma Persiadepema mãikꞌaapa Mediadepema ley kꞌawaa beerã, chi rey audú  





















b 1.10 Ma ɨmɨkꞌĩraarã kꞌapꞌadapꞌedaarã paji. Persia eujãdepema rey–itꞌee mimiapachida. Ãrapa rey wẽraarã akꞌɨpachida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 1​, ​2

347

kꞌõpꞌãyaapatapꞌedaarã siete paji: Carsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsená mãikꞌaapa Memucán. Mãgɨɨrã poro waibɨarã rey jua ekꞌari beerã kꞌãyaara waibɨara pꞌanajida. 15 Reypa mãɨrãmaa mãgaji: —Parãpa tachi ley pia kꞌawa pꞌanɨ. ¿Mɨa kꞌãata ooipia bɨma aji, reina Vasti ome, mɨa eunucoorã ome jara pëidakꞌa oo–e pada perã? 16 Apemaarã poro waibɨarã taide Memucanpa pꞌanauji: —Reina Vastipa ne–inaa kꞌachia ooji pɨ ãpɨte, poro waibɨarã pɨ ekꞌari beerã ãpɨte mãikꞌaapa pɨ ekꞌari pꞌanɨ eujãdepemaarã jõmaarã ãpɨte. 17 Awaraa wẽraarãpa Reina Vastipa ooda kꞌawaadakꞌãri, aukꞌa oodai. Ãchi ɨmɨkꞌĩraarãpa jara pꞌanɨkꞌa oodaamaa pꞌaneedai mãikꞌaapa mãgadai: ‘‘Rey Asueropa chi wẽra Vasti tꞌɨ ̃ pëikꞌãri, wã–e pajida’’ adai. 18 Idiweda Persiadepema poro waibɨarã wẽraarã mãikꞌaapa Mediadepema poro waibɨarã wẽraarã aupedeedaitꞌee ãchi ɨmɨkꞌĩraarã ome, reinapa mãga ooda perã. Ma kꞌaurepa pɨ ekꞌari pꞌanɨɨrã tꞌãri ãrii pꞌaneedaitꞌee. 19 Maperã, Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, nãgɨ ́ ley jaraipia bɨ pꞌã bɨdamerã awaraa Persiadepema mãikꞌaapa Mediadepema ley, apidaapa ma ley pꞌãda pꞌoyaa wẽpapida–e perã: ‘Reina Vasti rey Asuero kꞌĩrapite waa cheikꞌaraa bɨ.’ Ma awara pɨa awaraa wẽra jɨrɨipia bɨ, Vasti pari reina papimerã. Ma wẽra chokꞌekꞌee baipia bɨ. 20 Ma ley jara pëiipia bɨ pɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrã eujãdepemaarã jõmaarãmaa. Mãgá wẽraarã pɨ jua ekꞌari pꞌanapataarãpa kꞌawaadaitꞌeeda aji, ãchi ɨmɨkꞌĩraarãpa jara pꞌanɨkꞌa oodaipia bɨ; poro waibɨa beerã wẽraarãpa, ekꞌariara beerã wẽraarãpa paara. 21 Rey Asueropa poro waibɨarã ichi jua ekꞌari beerã ome Memucán pedee ũridapꞌeda, ijãaji. Mapa reypa ma ley jaraji awaraa ley ome pꞌã bɨdamerã. 22 Mãpai kꞌartꞌa pëiji jõmaweda ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãmaa. Ma ley awaraa pedeede pꞌã pëiji jõmaarãpa pia kꞌawaadamerã. Ma kꞌartꞌade jaraji ɨmɨkꞌĩraarã ãchi wẽraarã poro waibɨa pꞌaneedamerã.  















2

1   Ma

Rey Asueropa Ester reina papida

tꞌẽepai rey Asuero kꞌĩrau wẽpakꞌãri, chi wẽra pada Vasti kꞌirãpaji. Kꞌirãpaji ichia ooda Vastimaa mãikꞌaapa ichia jarada Vasti ãpɨte. 2 Maapai chi akꞌɨpataarãpa irumaa mãgajida: —Awẽraarã kꞌĩra wãree, waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee beerã jɨrɨpipáde ajida, mãɨrãdepema aba reina papimerã. 3 Pɨ jua ekꞌari eujã bee chaa eperã bɨipia bɨ mãgee awẽraarã aneedamerã pɨchi wẽraarã palaciode, Susa ciudadelade. Mãpai ma awẽraarã bɨipia bɨ pɨ ekꞌari beerãdepema eunuco Jegay jua ekꞌari, ma awẽraarã jɨ ̃amerã pɨchi wẽraarã awaraarã ome. Mãpai Jegaymaa jaraipia bɨ irua ma awẽraarãmaa ne–inaa  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



348

Ester 2

oopimerã audupɨara kꞌĩra wãree pꞌaneedamerã. 4 Maapꞌeda pɨa chi wẽra pi–iara bɨ jɨrɨtꞌeraipia bɨ mãikꞌaapa Vasti pari reina papiyada ajida. Reypa ma ũraa ũrikꞌãri, ijãaji mãikꞌaapa ooji mãɨrãpa jaradapꞌedaakꞌa. 5 Ma Susa ciudadelade bapachi judío aba, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Mardoqueo. Mãgɨ ́ eperã Yaír warra paji. Simideepa uchiada mãikꞌaapa Benjamín ëreerãdepema Cisdeepa uchiada paji. 6 Ma judío Susade bapachi Babiloniadepema rey Nabucodonosorpa ichi chonaarã aneeda perã awaraa Jerusalendepemaarã ome mãikꞌaapa Judadepema rey Jeconías ome. 7 Mardoqueopa ichi prima wari wãji, ma awẽra akꞌõreerã jai– idaadapꞌedaa perã. Ichi kꞌaukꞌa iru baji. Hebreo pedeede ma awẽra tꞌɨ ̃jarapachida Jadasá; Persiadepemaarã pedeede tꞌɨ ̃jarapachida Ester. Kꞌĩra wãree baji; kꞌapꞌɨa jida pi–ia baji. 8 Rey jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarãpa irua jara pëida ũridakꞌãri, awẽraarã chokꞌara ateejida rey palaciode Susa ciudadelade. Ma awẽraarã bɨjida rey wẽraarã akꞌɨpari Jegay jua ekꞌari. Ester jida jɨrɨtꞌerajida. 9 Jegaypa Ester unukꞌãri, pi–ia unuji. Mapa aweda ne–inaa oopiji kꞌĩra wãreera beemerã. Ichiaba Estermaa chikꞌo piara teepachi. Awẽraarã mimiapataarã siete jɨrɨtꞌeraji Ester jua ekꞌari bɨitꞌee mãikꞌaapa Ester ãra ome awara bɨji rey wẽraarã palaciodepema pipɨara bɨ cuartode pꞌanapataadamerã. 10 Maapai Esterpa maarepida ichi aukꞌaarãde wa chi akꞌõreerãde jara–e paji, Mardoqueopa jarada perã mãgee nepɨrɨnaamerã. 11 Ewari chaa Mardoqueo rey wẽraarã palacio kꞌĩrapite wãpachi Ester iidide. Irua mãga oopachi kꞌinia bada perã Ester pia akꞌɨ pꞌanadamerã. 12 Atane doce wãyaarude Jegaypa ne–inaa oopiji ma awẽraarã rey wẽraarã palaciode pꞌanadapꞌedaarãmaa, kꞌĩra wãreera pꞌaneedamerã. Chi naapema atane seis wãyaaru misa, ãchi kꞌapꞌɨa pꞌurupiji aceite mirradee oodapa. Apema atane seis wãyaaru misa, ãra kꞌapꞌɨa pꞌurupiji kꞌerapa mãikꞌaapa awaraa ne–inaa wẽraarãpa pꞌurupatapa. Mãga oodapꞌeda, ma awẽraarã aba–abaa ateeji rey Asuero kꞌĩrapite irua pia akꞌɨmerã. 13 Rey wẽraarã palaciode netꞌaa pꞌe iru pꞌanadapꞌedaadepema ãramaa teeji, mãgá ãchi rey kꞌĩrapite wãdakꞌãri, ãchia atee kꞌiniata ateedamerã. 14 Pꞌãrikꞌua ma wẽraarã aba–abaa tꞌĩujida rey palaciode. Mãpai aɨ norema waya wãjida rey wẽraarã palaciodee mãikꞌaapa awaraa cuartode pꞌaneejida rey jua ekꞌari beerãdepema eunuco tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Sasgaz jua ekꞌari. Mãgɨpa akꞌɨpachi reypa awaraa wẽraarã iru bada. Wẽra rey kꞌĩrapite bapꞌeda, irumaa waya wãkꞌaa paji, irua tꞌɨ ̃ pëi–emãi. Ma wẽra kꞌinia bakꞌãri, waya tꞌɨ ̃ pëipachi. 15 Ester Abijaíl kꞌau paji. Chi chĩapa Mardoqueo paji. Ester rey kꞌĩrapite wãkꞌãri, ichi akꞌɨpari Jegaypa Estermaa netꞌaa reypa audú kꞌinia badata ateepiji. Irua mãga ooji rey pia kꞌawa bada perã. Maapai Ester kꞌawa pꞌanadapꞌedaarãpa iru pia akꞌɨpachida. 16 Asuero siete año rey bɨde atane diez tebetde Ester ateejida rey palaciode iru kꞌĩrapite. 17 Rey Asueropa Ester unukꞌãri, iru pia akꞌɨji  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 2​, ​3

349

mãikꞌaapa kꞌinia beeji. Awaraa awẽraarã kꞌinia–e paji Ester kꞌinia badakꞌa. Maperã rey Asueropa Ester jɨrɨtꞌeraji awaraa awẽraarã ɨmɨkꞌĩraarã ome waide kꞌãi–ee pꞌanadapꞌedaarã kꞌãyaara mãikꞌaapa irua Ester porode reina poro jɨ ̃ra, Vastide pada jɨ ̃ bɨji. 18 Ma tꞌẽepai rey Asueropa fiesta waibɨa ooji Ester–itꞌee. Jara pëiji poro waibɨarã mãikꞌaapa mimiapataarã ichi jua ekꞌari beerã jõmaweda ma fiestade chedamerã. Ichi jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarãmaa jara pëiji ma ewate ɨ ̃idamerã. Ma fiestade reypa netꞌaa pia chokꞌara teeji.  

19 Awẽraarã

Mardoqueopa kꞌawa atada kꞌachia beerãpa pedeeteedapꞌedaa rey peetꞌaadaitꞌee

waya chipꞌe atadakꞌãri ateedaitꞌee awara cuarto rey wẽraarã palacio pꞌanapatapꞌedaade, Mardoqueo su–akꞌɨ baji c rey palaciodepema puerta kꞌaitꞌa. 20 Mardoqueopa ũraadakꞌa Esterpa maarepida ichideerãde wa ichi aukꞌaarãde jara–e paji. Iru ome bapariikꞌãri oopariidakꞌa ichita ne– inaa jõmaweda Mardoqueopa jaradakꞌa oopachi. 21 Mardoqueo mama rey palaciodepema puerta kꞌaitꞌa su–akꞌɨ bɨde, ma puerta jɨ ̃apataarã pedee pꞌanajida. Ma eunucoorã rey jɨ ̃apataarã omé paji: Bigtán mãikꞌaapa Teres. Mãɨrã kꞌĩrau pꞌanadapꞌedaa perã rey Asuero ome, pedeetee pꞌanajida iru peetꞌaadaitꞌee. 22 Mardoqueopa kꞌawaa atakꞌãri, Reina Estermaa jarakꞌooji. Mãpai Esterpa reymaa jaranaji Mardoqueopa ichimaa jarada. 23 Rey jua ekꞌari beerãpa jɨrɨdakꞌãri kꞌawaadaitꞌee wãara wa seewa, kꞌawaajida wãara ma eunuco omeerãpa pedeetee pꞌanadapꞌedaa rey peetꞌaadaitꞌee. Mapa ma rey jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarãpa ma eperãarã otaude jɨ ̃ nɨ ̃bɨjida ɨ ̃yapa jɨ ̃adarutamaa. Mãga oodapꞌeda, rey kꞌĩrapite ma eperãarãpa oodapꞌedaa pꞌãpijida Persiadepema reyrãpa oopatapꞌedaa pꞌãpatapꞌedaade.  







3

1   Ma

Amanpa judiorã kꞌĩra unuamaa iru bada

tꞌẽepai rey Asueropa Agagdeepa uchiada Hamedata warra tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Amán bɨji ichi jua ekꞌari beerã poro waibɨarã kꞌãyaara poro waibɨara pamerã. 2 Mãpai reypa jaraji ichi palaciodepema puerta jɨ ̃apataarã jõmaarãmaa bedabaipataadamerã mãikꞌaapa ɨ ̃jaabaipataadamerã Amán unudakꞌãri. Mamĩda Mardoqueopa mãga ookꞌaa paji. 3 Mãga unudakꞌãri, rey akꞌɨpataarãpa Mardoqueomaa iidijida: —¿Sãapꞌeda pɨa reypa jaradakꞌa oo–e bɨma? ajida. 4 Ewari chaa mãga iidipachida. Mamĩda Mardoqueopa atꞌãri ookꞌaa paji reypa jaradakꞌa. Ãramaa mãgaji:  





c 2.19 Mama

su–akꞌɨ baji mama mimiapachi perã rey jua ekꞌari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



350

Ester 3

—Judío eperã kꞌĩrapite bedabaiikꞌaraa bɨda aji. Maperã jarakꞌoonajida Amanmaa kꞌawaadaitꞌee irua kꞌãata ooi Mardoqueo ome. 5 Amán kꞌĩraudachi kꞌawaakꞌãri Mardoqueo ichi kꞌĩrapite bedabaikꞌaa mãikꞌaapa ichi unukꞌãri, ɨ ̃jaabaikꞌaa. 6 Kꞌĩsiaji Mardoqueo peetꞌaaitꞌee. Mamĩda kꞌawaakꞌãri Mardoqueo judiota maa bɨ, kꞌĩsia awara ataji; judiorã jõmaweda rey Asuero jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarã d peekꞌooitꞌee.  



7 Mãgá

Amanpa ley ooda judiorã jõtꞌaadamerã

Asuero doce año rey bɨde naarapema atane nisande Amán kꞌĩrapite suerte e jemenejida kꞌawaadaitꞌee chisãgɨ ́ ewate ma kꞌĩsia iru bada oodaipia bɨ. Jemenedakꞌãri, ewari trece atane doce adarde uchiaji. 8 Mãpai Amanpa rey Asueromaa mãgaji: —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨ jua ekꞌari awaraa eujãdepemaarã chokꞌara pꞌanapata. Mamĩda madepema ũkꞌuru awara pꞌanapata apemaarã kꞌãyaara. Ley awara iru pꞌanɨ perã, pɨa jara bɨkꞌa ooda–e pꞌanɨ. Mapa pɨ jua ekꞌari pꞌanapataadaikꞌaraa bɨ. 9 Rey Waibɨa, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, jõmaweda pɨ jua ekꞌari pꞌanapataarãmaa jara pëiipia bɨ ma eperãarã peekꞌoodamerã. Mɨa pꞌaratꞌa trescientos treinta mil kilos pꞌaaitꞌeeda aji, pɨ pꞌaratꞌa juasiapataarãmaa ãrapa ma mimia oorutaarãmaa pꞌaadamerã. 10 (Maapai Persia eujãdepemaarã reyrãpa sortija jɨ ̃pachida mãikꞌaapa mãgɨpa tauchaa bɨpachida ley pꞌãdakꞌãri.) Rey Asueropa ũrikꞌãri ma Agagdeepa uchiada Hamedata warra Amanpa jarada, chi sortija ẽra ataji mãikꞌaapa ma judiorã kꞌĩra unuamaa iru bada Amanmaa teeji. 11 Mãga bɨde reypa mãgaji: —Ma pꞌaratꞌa iru béeji. Ma eperãarã ome pɨchia kꞌĩsia iru bɨkꞌa oopáde aji. 12 Mãgá ewari trece naarapema atanede rey secretario tꞌɨ ̃ pëijida Amanpa jarada pꞌã pëidamerã awaraa eujã rey Asuero jua ekꞌari beerã poro waibɨarãmaa. Ma jarada pꞌãjida awaraa pedeede pia kꞌawaadamerã kꞌãata jara bɨ. Rey Asuero tꞌɨ ̃de ma kꞌartꞌa jõmaweda firmaajida mãikꞌaapa cerapa sellaadapꞌeda, aɨde rey sortijapa tauchaa bɨjida. 13 Maapꞌeda ma kꞌartꞌa tee pëijida rey jua ekꞌari eujã bee chaa. Ma kꞌartꞌade jara pëijida ewari abaade judiorã jõmaweda peekꞌoodamerã, kꞌũtrãarã, chonaarã, wẽraarã, warrarã paara mãikꞌaapa ãchi netꞌaa jõmaweda jãri atadamerã. Jarajida ewari trece atane doce adar ma–itꞌee awara bɨdapꞌedaa. 14 Ma pꞌãda bɨjida Persiadepemaarã ley pꞌãda ome mãikꞌaapa chi copia pëijida awaraa eujã jõmaade rey jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarãmaa mãikꞌaapa  













d 3.6 Amanpa mãga oo kꞌinia baji iru amalecitaarã rey Agagdeepa uchiada pada perã. Chonaarãweda Agag amalecitaarã rey pakꞌãri, ãchia israelitaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida. e 3.7 Persia pedeede ‘suerte’ jara kꞌinia bɨ Pur wa Purim. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 3​, ​4

351

pꞌuurude pꞌanapatapꞌedaarãmaa kꞌawaadamerã ma ewate judiorã peekꞌoodaitꞌee. 15 Ma kꞌartꞌa pꞌãdapꞌeda Susa ciudadelade, reypa jaraji aweda pëidamerã. Susa ciudadeladepemaarãpa ma kꞌartꞌade jara bɨ kꞌawaadakꞌãri, kꞌawada–e paji kꞌãata kꞌĩsiadaitꞌee. Mamĩda ma kꞌartꞌa pëidapꞌedaa tꞌẽepai, rey Asuero Amán ome su–akꞌɨ pꞌaneejida tꞌãri o–ĩa ne–inaa todaitꞌee.  

4

1   Mardoqueopa

Judiorã tꞌãri pꞌua pꞌaneedapꞌedaa

kꞌawaakꞌãri ma ley pꞌã pëidapꞌedaa, tꞌãri pꞌuapa ichi pꞌaru jẽtꞌaaji. Mãpai chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ beepꞌeda, itꞌabarre pꞌora bɨji ichi porode mãikꞌaapa pꞌuurude bia nipapachi. 2 Mamĩda eperã chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ bakꞌãri, rey palaciode tꞌĩupidakꞌaa paji. Maperã Mardoqueo rey palaciode tꞌĩupatamãipai utuji. 3 Awaraa eujãde Rey Asuero jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa judiorãpa ma ley ũridakꞌãri, audú tꞌãri pꞌua pꞌaneejida. Nekꞌoda–ee chupɨria iidimaa pꞌaneejida. Tꞌãri pꞌuapa jẽemaa pꞌaneejida; biapachida; itꞌabarre pꞌorade jẽra pꞌaneepachida mãikꞌaapa chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ pꞌaneejida.  



Mardoqueopa Estermaa iidida ichi aukꞌaarã kꞌaripamerã

4  Mãpai

Ester–itꞌee mimiapataarãpa mãikꞌaapa eunucoorãpa Mardoqueopa oomaa bada Estermaa nepɨrɨnajida. Mãga ũrikꞌãri, Esterpa kꞌĩsia nɨ ̃beeji mãikꞌaapa Mardoqueomaa pꞌaru tee pëiji jɨ ̃merã chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃i kꞌãyaara. Mamĩda irua ma pꞌaru jita–e paji. 5 Mapa Esterpa tꞌɨ ̃ pëiji reypa ichi jua ekꞌari bɨda eunucoorã poro waibɨa Hatac mãikꞌaapa iru pëiji Mardoqueomaa iidinamerã sãapꞌeda chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ bɨ mãikꞌaapa sãapꞌeda audú kꞌĩra pia–ee nɨ ̃bɨ. 6 Mãgá Hatac wãji Mardoqueo ome pedeede. Mardoqueo baji ciudadela edajãde rey palaciodepema puerta kꞌĩrapite. 7 Mãpai Mardoqueopa Hatacmaa nepɨrɨji Amanpa ooda mãikꞌaapa pꞌaratꞌa trescientos treinta mil kilos pꞌaaitꞌee bada judiorã jõmaweda peekꞌoodamerã. 8 Ma awara ma ley Susa pꞌuurude leedapꞌedaa copia Mardoqueopa Hatacmaa teeji irua Estermaa teenamerã. Mãgá irua pia kꞌawai jõmaweda mama pꞌasa nɨ ̃bɨ. Ichiaba Estermaa jara pëiji rey ome pedeemerã mãikꞌaapa ichi aukꞌaarã pari chupɨria iidimerã. 9 Hatacpa Mardoqueopa jarada jõmaweda Estermaa nepɨrɨ cheji. 10 Mãpai Esterpa Hatac waya pëiji Mardoqueomaa nãga jaranamerã: 11 “Na rey jua ekꞌari beerãpa mãikꞌaapa jõmaweda awaraa eujãdepemaarã iru jua ekꞌari beerãpa kꞌawa pꞌanɨ apida rey kꞌĩrapite wãikꞌaraa bɨ, reypa tꞌɨ ̃ pëi–emãi. Mãga jara bɨ Persiadepema ley pꞌãdade. Ɨmɨkꞌĩra wa wẽra rey palaciode tꞌĩuru pɨrã reypa tꞌɨ ̃ pëi–eeta maa–e pɨrã irua ichi cetro nẽedee oodapa tꞌĩupi–emãi, ma eperã piuitꞌee. Ewari treinta wãyaaruda aji, irua mɨ ichi kꞌĩrapite tꞌɨ ̃ pëi–e bɨ.”  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



352 12  Mardoqueopa

Ester 4​, ​5

mãga ũrikꞌãri, 13 Estermaa nãga jara pëiji: “Pɨ rey palaciode bapari perã, kꞌĩsianáaji judiorã peekꞌoo wãdakꞌãri, pɨ apemaarã kꞌãyaara chokꞌai uchiaitꞌee. 14 Pɨ kꞌĩupꞌee beeru pɨrã mãikꞌaapa kꞌaripa– eda aru pɨrã, awara ãiipa judiorã kꞌaripa chedaitꞌee. Mamĩda pɨ, pɨchi akꞌõre ëreerã ome kꞌiniidaitꞌee. ¿Pɨ reina–ekꞌã aji, naapai tachi aukꞌaarã kꞌaripamerã?” 15 Esterpa ma pedee ũripꞌeda, Mardoqueomaa nãga jara pëiji: 16 “Susade pꞌanapata judiorã chipꞌe atáji, mɨ pari nekꞌoda–ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃damerã. Kꞌãima õpee wãyaaru misa, nekꞌodaikꞌaraa bɨ mãikꞌaapa ne–inaa todaikꞌaraa bɨ. Mɨa mɨchi mimiapataarã ome aukꞌa mãga ooitꞌee. Maapꞌeda mɨ wãitꞌee rey ome pedeede, leyde jara bɨ mĩda mãga oodaikꞌaraa bɨ. Mɨ peetꞌaa kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, peetꞌaadayada” aji. 17 Mãpai Mardoqueo wãji Esterpa jara pëidakꞌa oode.  









5

Ester rey kꞌĩrapite wãda

1   Kꞌãima

õpee wãyaada tꞌẽepai, Esterpa reina pꞌaru jɨ ̃ beeji mãikꞌaapa tꞌĩuji rey palacio edajãde patio badade. Akꞌɨnɨ ̃ banaji rey su–akꞌɨ beepari cuartodepema puertamãi. Ma cuartode chi puerta kꞌĩrapite rey su–akꞌɨ baji rey su–akꞌɨ beeparide. 2 Irua unukꞌãri Ester mama akꞌɨnɨ ̃ bɨ, tꞌãri o–ĩadachi mãikꞌaapa cetro nẽedee ooda ichi juade iru badapa Estermaa ɨaji ichi kꞌĩrapite wãmerã. Mãpai Ester rey kꞌaitꞌa wãpꞌeda, ma cetro kꞌɨ ̃ tꞌõbaitꞌaaji. 3 Mãpai reypa iidiji: —¿Sãga nɨ ̃bɨma reina Ester? ¿Kꞌãata kꞌinia bɨma? Mɨ jua ekꞌari pꞌanɨdepema eujã esa–aukꞌa iidi kꞌinia bɨ pɨrã, ¡mɨa pɨmaa teeyada! aji. Mãpai Esterpa pꞌanauji: 4 —Mɨchi Rey Waibɨa, mɨa kꞌinia bɨ pɨ idi mɨmaa nekꞌode chemerã, pɨ– itꞌee chikꞌo pia joopida perã. Ichiaba kꞌinia bɨ Amán pɨ ome chemerã. Mãpai reypa ichi mimiapataarãmaa mãgaji: 5 —Isapai Amán jɨrɨnadapáde aji, reina Esterpa kꞌinia bɨkꞌa oodaitꞌee perã. Mãgá rey, Amán ome Estermaa nekꞌode wãjida. 6 Vino tomaa pꞌanɨde, reypa Estermaa mãgaji: —Iidipáde aji, pɨchia iidi kꞌiniata. ¿Kꞌãata kꞌinia bɨma? ¡Mɨ jua ekꞌari pꞌanɨdepema eujã esa–aukꞌa teeyada! aji. 7 Mãpai Esterpa pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, mɨa nãgapai iidiitꞌee: 8 Wãara pɨa mɨ pia akꞌɨ bɨ pɨrã mãikꞌaapa mɨa kꞌinia bɨkꞌa oo kꞌinia bɨ pɨrã, mãgara nu waya Amán ome mɨmaa nekꞌode chepáde aji, mɨa parã–itꞌee chikꞌo pia joopiitꞌee perã. Mãpaita mɨa pꞌanauitꞌeeda aji, pɨa iidida.  













9 Amán

Amanpa Mardoqueo ɨ ̃yapa jɨ ̃apitꞌaaitꞌee pada

uchiakꞌãri Ester ome nekꞌodapꞌedaamãiipa, tꞌãri o–ĩa baji, reinapa ichi waya rey ome nekꞌode wãpáde ada perã. Mamĩda rey Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 5​, ​6

353

palaciodeepa uchiarude, ichia unuji Mardoqueo mama puerta kꞌaitꞌa su–akꞌɨ bɨ. Mardoqueo bainɨ ̃ bee–e pada perã mãikꞌaapa eperã poro waibɨa wãyaakꞌãri oopatakꞌa oo–e pada perã, Amán iru ome audupɨara kꞌĩraudachi. 10 Mãgaweda kꞌawapi–e paji iru ome kꞌĩrau bɨ. Mamĩda ichi temaa panakꞌãri, ichi kꞌõpꞌãyoorã mãikꞌaapa chi wẽra Zeres tꞌɨ ̃ pëiji. 11 Maapꞌeda ichi audua pedeeji ichia pꞌaratꞌara, netꞌaara, warrarã chokꞌara iru bada perã mãikꞌaapa reypa ichi awaraa poro waibɨarã rey jua ekꞌari beerã kꞌãyaara waibɨara papida perã. 12 Ichiaba mãgaji: —Ma awara idi reinapa jaraji mɨ ichi temaa rey ome nekꞌode wãmerã. Awaraa rey ekꞌari beerãmaa mãga jarakꞌaa; mɨmaa aupaita mãga jaraji. Ma awara reinapa jaraji nu waya ichimaa nekꞌode wãmerã. 13 Mãgá mɨ pia wãru mĩda, tꞌãri o–ĩa ba–e paitꞌee jã judío Mardoqueo rey palaciodepema puerta kꞌaitꞌa su–akꞌɨ bɨ misa. 14 Mãpai Amán wẽrapa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãpa irumaa mãgajida: —¿Sãapꞌeda otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨpata torre oopi–ema? ajida. Oopíji veintidós metros chi ɨtꞌɨa mãikꞌaapa nu tapꞌedaweda reymaa iidíji Mardoqueo otau made jɨ ̃nɨ ̃ bɨpimerã. Mãgá pɨ rey ome nekꞌode wãi, mãgɨde kꞌĩsia–ee. Amanpa ijãaji ãrapa jaradapꞌedaa. Aramata ma otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨpata torre oopiji.  









6

1   Ma

Rey Asueropa Mardoqueo waibɨa papida

pꞌãrikꞌua rey Asuero pꞌoyaa kꞌãi–e paji. Maperã ichi mimiapataarã pëiji, Persia eujãde ichi rey bɨde pꞌasada pꞌãdapꞌedaa atanadapꞌeda, leedamerã. 2 Ma pꞌãda aneedakꞌãri, chi mimiaparipa leeji. Made pꞌã baji sãgá Mardoqueopa rey Asuero kꞌaripaji jaranakꞌãri rey eunucoorã Bigtanpa Teres ome pedeeteedapꞌedaa iru peetꞌaadaitꞌee. Mãga oojida rey palaciodepema puerta jɨ ̃a pꞌanadakꞌãri. 3 Ma pꞌãdade jara bada reypa ũrikꞌãri, iidiji: —Mardoqueopa mɨ mãgá kꞌaripada pari, ¿kꞌãata oojidama, aji, iru–itꞌee? Chi mimiapataarãpa pꞌanaujida: —Iru–itꞌee maarepida ooda–e pajida ajida. 4 Mãgá pedeemaa pꞌanɨde Amán tꞌĩu chewã nipaji rey cuarto kꞌĩrapite bada patiode reymaa iidiitꞌee Mardoqueo otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨpimerã ichia otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨpata torre oopidade. Reypa iru chewã ũrikꞌãri, iidiji: —¿Kꞌaita jãma nima? aji. Chi mimiapataarãpa pꞌanaujida: 5 —Amanta taawa bɨda ajida. Mãpai reypa mãgaji: —¡Tꞌĩupidapáde! aji. 6 Amán tꞌĩukꞌãri, reypa iidiji:  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



354

Ester 6​, ​7

—¿Kꞌãata oodaipia bɨma aji, reypa eperã waibɨa papi kꞌinia bakꞌãri? Amanpa mãga ũrikꞌãri, ichi tꞌãridepai kꞌĩsiaji: “¿Reypa mɨ waibɨara papi kꞌinia bɨ–ekꞌã?” aji. 7‑8 Maperã Amanpa pꞌanauji: —Ma eperãmaa rey ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃pari jɨ ̃pidaipia bɨ mãikꞌaapa rey caballode bataupidaipia bɨ. Chi caballo porode rey poro jɨ ̃rakꞌa bɨ jɨ ̃ bɨpidaipia bɨ. 9 Maapꞌeda rey pꞌaru chi caballo ome teedaipia bɨ rey ekꞌari beerã poro waibɨara bɨmaa, mãgɨpa ma eperãmaa rey pꞌaru jɨ ̃pipꞌeda mãikꞌaapa rey caballode bataupipꞌeda, pꞌuuru jãdepema plazade ateemerã jõmaarãpa akꞌɨdamerã. Ma awara ma poro waibɨapa nãga biaipia bɨ: “¡Reypa nãga oopari eperã waibɨa papi kꞌinia bakꞌãri jõmaarã kꞌĩrapite!” 10 Mãpai reypa Amanmaa mãgaji: —Pia bɨda aji, pɨa jarada. Isapai atanáji mɨchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru mɨchi caballo ome mãikꞌaapa pɨa jaradakꞌa óoji judío tꞌɨ ̃jarapata Mardoqueo ome. Iru su–akꞌɨ bapari na palaciodepema puerta kꞌaitꞌa. Pɨa jõma jaradakꞌa iru ome oopáde aji. 11 Mãgá Amanpa rey pꞌaru atanaji chi caballo ome. Mardoqueomaa ma pꞌaru jɨ ̃pipꞌeda, ma caballode bataupiji mãikꞌaapa ateeji ma pꞌuuru jãdepema plazade. Iru naa bia wãpachi: “¡Reypa nãga ooparida aji, jõmaarã kꞌĩrapite eperã waibɨa papi kꞌinia bakꞌãri!” 12 Mãga oo aupakꞌãri, Mardoqueo waya su–akꞌɨ banaji rey palaciodepema puerta kꞌaitꞌa. Jõdee Amán kꞌĩra pia–ee isapai wãji ichi temaa mãikꞌaapa kꞌĩra wãkꞌa wãji kꞌĩra nejasia bada perã. 13 Panakꞌãri, ma jõma pꞌasada nepɨrɨji chi wẽra Zeremaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa. Mãpai ãrapa mãgajida: —Ma eperã Mardoqueo waibɨa paru. Mãgɨ ́ eperã judío pɨrã, pɨa iru pꞌoyaa–e. ¡Ma kꞌãyaara pɨ kꞌachiade baaiitꞌeeda! ajida. 14 Atꞌãri pedee aupada–e pꞌanɨde eunucoorã rey jua ekꞌari mimiapatapꞌedaarã Amán atade chejida ateedaitꞌee iru reina Ester temaa rey ome nekꞌonamerã.  













7

1   Mãgá

Rey Asueropa Amán peepida

Amán rey ome reina Ester temaa nekꞌode wãji. omeede waya vino tomaa pꞌanɨde reypa Estermaa mãgaji: —Reina Ester, pɨchia iidi kꞌiniata iidipáde aji. ¿Kꞌãata kꞌinia bɨma? Mɨ jua ekꞌari pꞌanɨdepema eujã esa–aukꞌa iidi kꞌinia bɨ pɨrã, ¡mɨa pɨmaa teeyada! aji. 3 Mãpai Esterpa pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, wãara pɨa mɨ pia akꞌɨ bɨ pɨrã mãikꞌaapa pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, mɨa iidi kꞌinia bɨ pɨa mɨ, mɨchi aukꞌaarã ome piupinaamerã. 4 Mɨa pɨmaa mãga jara bɨ eperã abaapa mɨ, mɨchi aukꞌaarã ome netotꞌaada perã jõma peepikꞌooitꞌee. Irua tai esclavoorãkꞌa netotꞌaada paara, mɨa nãgá chupɨria iidi–e pakꞌaji. Mamĩda, Mɨchi Rey Waibɨa, mɨ, mɨchi aukꞌaarã ome kꞌiniiruta pɨrã, pɨ paara kꞌachiade baaiitꞌeeda aji. 2  Ewari





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 7​, ​8

355

5  Mãpai

rey Asueropa iidiji: —¿Kꞌaima mãgɨ ́? ¿Sãma bɨma aji, chi pɨmaa mãikꞌaapa pɨchi aukꞌaarãmaa mãga ooitꞌee kꞌĩsia iru bɨ? 6 Mãpai Esterpa pꞌanauji: —¡Nãgɨ ́ eperã kꞌachia Amánpata mɨchi aukꞌaarã kꞌĩra unuamaa iru bɨ! ¡Mapa jarajida aji, tai peekꞌoodamerã! Mãga ũrikꞌãri, Amán pꞌeradachi. Rey kꞌĩrapite mãikꞌaapa reina kꞌĩrapite pꞌoyaa mimikꞌakꞌaa paji pꞌera nɨ ̃bɨpa. 7 Mãpai rey Asuero kꞌĩraudaipꞌeda, bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa uchiaji ma vino tomaa bada cuartodeepa taawaa ne–uu bada kꞌãide. Mamĩda Amán Ester ome beeji. Kꞌawaji reypa ichi peepiitꞌee. Mapa Estermaa chupɨria iidimaa beeji ichi kꞌaripamerã mãikꞌaapa ichi pari chupɨria iidimerã. 8 Rey waya tꞌĩukꞌãri ma nekꞌopatamãi, Amán ɨ ̃jaabai bɨ unuji Ester jẽra bada diván ɨ ̃rɨ. Mapa reypa golpe mãgaji: —¿Ɨr̃ á reina pɨ ome kꞌãi kꞌinia–e bɨde mɨ kꞌĩrapite mãikꞌaapa mɨchi tede iru ome pꞌekꞌau oo kꞌinia bɨkꞌã? aji. Reypa mãga jaramaa bɨde, ichi akꞌɨpataarãpa Amán ata chejida mãikꞌaapa chi kꞌĩra wãkꞌa atajida. 9 Ma eunucoorãdepema Jarbonapa mãgaji: —Amán te kꞌaitꞌa torre veintidós metros chi ɨtꞌɨa oo iru pꞌanɨda aji, ichia oopida Mardoqueo–itꞌee aɨde otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨdamerã. Mardoqueópata pɨ kꞌaripaji eperãarãpa pedeeteedakꞌãri pɨ peetꞌaadaitꞌee. Mãpai rey kꞌĩrau pedeeji: —¡Mãgara made Amán otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨnadapáde! aji. 10 Mãgá Amán otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨnajida, ichia Mardoqueo–itꞌee torre oopidade. Mãpai waa rey kꞌĩrau–e paji.  









8

Reypa jarada judiorã ichi jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarã kꞌaripaitꞌee 1   Ma

ewateweda rey Asueropa reina Estermaa teeji ma judiorã kꞌĩra unuamaa iru bada Amán te, chi netꞌaa ome. Ma awara Mardoqueo tꞌɨ ̃ pëiji ichi kꞌĩrapite chemerã, Esterpa jarada perã Mardoqueo ichi primo. 2 Mãpai reypa ichi sortija tauchaa bɨpari Amán juadeepa jãri atada, Mardoqueomaa teeji. Jõdee Esterpa Mardoqueo bɨji Amanpa netꞌaa iru bada akꞌɨpariimerã. 3 Ma tꞌẽepai Ester waya rey ome pedeeji. Bedabaidachi iru kꞌĩrapite mãikꞌaapa taubade chupɨria iidiji oonaamerã Amanpa ley pꞌãdade jaradakꞌa, mãgá judiorã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãpa ãra peenaadamerã. 4 Mãga nɨde reypa ichi cetro nẽedee ooda Estermaa ɨaji. Mãpai Ester bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa rey kꞌĩrapite mãgaji: 5 —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã mãikꞌaapa mɨa etꞌewa jaradakꞌa ooru pɨrã, óoji mɨa jararukꞌa. Wãara mɨ kꞌinia bɨ pɨrã, kꞌartꞌade pꞌãj́ i Agagdeepa uchiada Hamedata warra Amanpa kꞌartꞌade ichia pɨ jua ekꞌari  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



356

Ester 8

eujãde pꞌanapata judiorã jõma peepikꞌooitꞌeeda adakꞌa oonaadamerã. 6 Mɨa, ¿sãga chooyama aji, mɨchi aukꞌaarã ma kꞌachiade baairuta pɨrã mãikꞌaapa mɨchideerã paara peekꞌooruta pɨrã? 7 Mãpai rey Asueropa Estermaa mãikꞌaapa ma judío Mardoqueomaa nãga pꞌanauji: —Mɨa Amán otau jɨ ̃nɨ ̃ bɨpiji, irua judiorã peepikꞌooitꞌee kꞌĩsia iru bada perã. Ma awara Estermaa teeji Amán te, chi netꞌaa iru bada paara. 8 Ɨr̃ á mɨa jara bɨ parãpa awaraa kꞌartꞌa mɨ tꞌɨ ̃de pꞌãpidamerã judiorã kꞌaripaitꞌee. Ma kꞌartꞌade jarátɨ parãpa kꞌĩsia pꞌanɨkꞌa judiorã ma naaweda kꞌartꞌa pꞌã pëidapꞌedaadeepa pia uchiadamerã. Ma kꞌartꞌa selláatɨ mɨ sortija tauchaa bɨparipa. Kꞌirãpátɨ kꞌartꞌa mɨa firmaada mãikꞌaapa mɨa tauchaa bɨparipa sellaada pꞌoyaa wẽpapidakꞌaa. 9 Aramata rey secretariorã tꞌɨ ̃ pëijida ma kꞌartꞌa pꞌãdamerã. Mãga oodakꞌãri, atane õpee sivande ewari veintitrés paji. Mardoqueopa jaradakꞌa pꞌãjida mãikꞌaapa ma kꞌartꞌa pëijida judiorãmaa; rey ekꞌari bada eujãdepemaarã poro waibɨarãmaa, mãikꞌaapa awaraa poro waibɨarãmaa, ma eujã ciento veintisietede pꞌanapatapꞌedaarãmaa, India eujãdeepa Etiopía eujãde parumaa. Ma kꞌartꞌa awaraa pedeede pꞌãjida ma eujãdepemaarãpa aɨde jara bɨ pia kꞌawaadamerã. Aukꞌa judiorã pedeede pꞌãjida, ãchi jõmaarãpa kꞌawaadamerã. 10 Mardoqueopa ma kꞌartꞌa pꞌãpipꞌeda, rey Asuero tꞌɨ ̃de firmaaji mãikꞌaapa sellaaji iru sortija tauchaa bɨparipa. Maapꞌeda rey caballoorã kꞌapꞌipꞌiara pꞌirapata ɨ ̃rɨ wãpataarãpa ma kꞌartꞌa eujã chaa ateejida. 11 Ma kꞌartꞌade reypa jaraji judiorã ãchi pꞌanapata chaa chipꞌedaidamerã mãikꞌaapa ãchi netꞌaa jɨ ̃adamerã. Jaraji awaraarã ãchi ome chõode cheruta pɨrã, chõodamerã mãɨrã ome mãikꞌaapa ma kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã peekꞌoodamerã, ãchi wẽraarã, warrarã paara. Ichiaba jaraji mãɨrã ome chõo aupadakꞌãri, mãɨrã netꞌaa ãchi–itꞌee pꞌe atadamerã. 12 Jaraji atane doce adarde ewari trece mãga oodamerã iru jua ekꞌari bɨ eujã chaa, ma ewate awara bɨ pꞌanadapꞌedaa perã judiorã peekꞌoodaitꞌee. 13 Jaraji ma kꞌartꞌa pꞌãda copia atabëidamerã eujã chaa eperãarã chipꞌepatamãi, jõmaarãpa kꞌawaadamerã ma ewate judiorã chõodaitꞌee ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome. 14 Reypa ma kꞌartꞌa pëiji ichi caballoorã kꞌapꞌipꞌiara pꞌirapatade wãpataarã ome, isapai ichia pëidamaa panadamerã. Ma kꞌartꞌa pꞌãda copia ichiaba atabëijida eperãarã chipꞌepatamãi Susa ciudadelade. 15 Ma kꞌartꞌa pëidapꞌeda, Mardoqueo rey palaciodeepa uchiaji. Pꞌaru pi– ia pꞌãpꞌãraa, tꞌorroo ome jɨ ̃ baji, reypa pꞌaru jɨ ̃parikꞌa. Ichiaba jɨ ̃ baji poro jɨ ̃ra nẽedee ooda mãikꞌaapa ɨ ̃rɨpema pꞌaru lino pꞌupꞌuchiadee ooda. Susa pꞌuurudepemaarãpa Mardoqueo mãga unudakꞌãri, o–ĩapa bia para beeji. 16 Judiorã audú o–ĩa pꞌaneejida ãchi aukꞌaarã poro waibɨa padapꞌedaa perã.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 8​, ​9

357

17 Reypa

ma kꞌartꞌa pëida eujã chaa panadakꞌãri, judiorã ma eujãde pꞌanapatapꞌedaarã o–ĩa pꞌaneejida. Fiesta oojida mãikꞌaapa o–ĩapa nekꞌojida. Ma awara ũkꞌuru eperãarã ma eujãde pꞌanadapꞌedaarã judiorã waaweepa aukꞌa judiorãkꞌa pꞌaneejida.

9

Judiorãpa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã pꞌoyaadapꞌedaa 1   Atane

doce adarde ewari trece pakꞌãri, judiorã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãpa kꞌĩsia iru pꞌanajida judiorã peekꞌoodaitꞌee, Amanpa ley pꞌãpidade jaradakꞌa. Mamĩda judiorãpa mãɨrã pꞌoyaajida. 2 Rey Asuero jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaa judiorã pꞌuuru chaa awara– awaraa chipꞌedachida ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã ome chõodaitꞌee. Mamĩda apidaapa ãra pꞌoyaada–e paji, jõmaarãpa ãra audú waawee pꞌanadapꞌedaa perã. 3 Jõmaweda ma eujãdepemaarã poro waibɨarã rey jua ekꞌari beerãpa judiorã kꞌaripajida, Mardoqueo waawee pꞌanadapꞌedaa perã. 4 Mardoqueo mãgá waawee pꞌanajida iru rey palaciode eperã waibɨa pada perã. Mãgá jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bada perã, rey jua ekꞌari eujã tꞌɨmɨ ́ beede pida eperãarãpa iru tꞌo pꞌanapachida. 5 Ma ewate kꞌartꞌade jara badakꞌa judiorãpa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã peekꞌoojida mãikꞌaapa ãchia oo kꞌiniata oojida. 6 Susa ciudadeladepai ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaa ɨmɨkꞌĩraarã quinientos peejida. 7‑10 Ma awara Hamedata warra Amanpa judiorã kꞌĩra unuamaa iru bada perã, Amán warrarã diez peekꞌoojida. Mãɨrã paji: Parsandata, Dalfón, Aspata, Porata, Adalías, Aridata, Parmasta, Arisay, Ariday mãikꞌaapa Vaizata. Mãɨrã mãgá peekꞌoojida mĩda, ãra netꞌaa jãrida–e paji. 11 Ma ewateweda reypa kꞌawaa atakꞌãri judiorãpa ma eperãarã chokꞌara peekꞌoodapꞌedaa Susa ciudadelade, 12 irua reina Estermaa mãgaji: —Susa ciudadelade judiorãpa ɨmɨkꞌĩraarã quinientos peekꞌoojida mãikꞌaapa Amán warrarã diez peejida. Awaraa pꞌuuru mɨ jua ekꞌari pꞌanapataarã ome ¿kꞌãata oojidapaama? Jaráji kꞌãata mɨa waa ooipia bɨ. ¡Ooitꞌeeda aji, pɨa jararukꞌa! 13 Mãpai Esterpa pꞌanauji: —Mɨchi Rey Waibɨa, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, jarapáde aji, nu Susa ciudadeladeepa taawa judiorã pꞌanapataarãmãi waya aukꞌa oodamerã idi oodapꞌedaakꞌa mãikꞌaapa Amán warrarã piudapꞌedaa kꞌapꞌɨa otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨpatamãi baijira bɨdamerã. 14 Reypa jaraji mãga oodamerã. Irua jarada pꞌãdapꞌeda, Susa ciudadeladeepa taawa eperãarã chipꞌepatamãi ata bɨjida. Ichiaba jaraji Amán warrarã piudapꞌedaa kꞌapꞌɨa otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨpatamãi baijira bɨdamerã. 15 Mãgá atane adarde ewari catorcede judiorã Susa ciudadeladeepa taawa pꞌanapatapꞌedaarã waya chipꞌedachida ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã ome chõodaitꞌee. Mãgá ɨmɨkꞌĩraarã trescientos  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



358

Ester 9

peekꞌoojida. Mamĩda ãra netꞌaa jãri atada–e paji. 16 Aɨ noremaweda judiorã pꞌuuru awaraade rey jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarã aukꞌa chipꞌedachida ãchideerã jɨ ̃adaitꞌee mãikꞌaapa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã ome chõodaitꞌee. Mãgá eperãarã setenta y cinco mil peekꞌoojida. Mamĩda ãra netꞌaa jãri atada–e paji. 17 Atane adarde ewari trecede ma jõma oodapꞌeda, ewari catorcede ma judiorã ɨ ̃ijida mãikꞌaapa o–ĩapa nekꞌojida. 18 Jõdee Susa pꞌuurudepema judiorã ewari trecede mãikꞌaapa ewari catorcede chõodapꞌedaa perã, ewari quincede ɨ ̃ijida mãikꞌaapa o– ĩapa nekꞌojida. 19 Maperã judiorã pꞌuuru kꞌaipee muralla wẽe beede pꞌanapataarãpa atꞌãri fiesta oopata atane adarde ewari catorcede, ma ewate ãchi chonaarã ɨ ̃idapꞌedaa perã. Ma fiesta o–ĩa oopata mãikꞌaapa regalo f jedepata.  







Mardoqueopa jarada Purim fiesta oopataadamerã

20  Mardoqueopa

pꞌãpiji judiorãpa oodapꞌedaa mãikꞌaapa ma kꞌartꞌa tee pëiji jõmaweda judiorã rey Asuero jua ekꞌari kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarãmaa, tꞌɨmɨ ́ pꞌanapatapꞌedaarãmaa paara. 21 Ma pꞌãpidade Mardoqueopa jaraji año chaa atane adarde ewari catorcede mãikꞌaapa ewari quincede judiorãpa fiesta oopataadamerã mãikꞌaapa mãgá kꞌirãpadamerã ãchia ma añode oodapꞌedaa. 22 Ma fiesta oodaipia bɨda aji, kꞌirãpadamerã ãchia kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã pꞌoyaadapꞌedaa. Aɨ naaweda ãchi audú tꞌãri pꞌua pꞌanajida, ma atanede ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãpa ãchi peekꞌoodai jĩakꞌaapa. Mamĩda mãɨrã pꞌoyaadakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌaneejida. Maperã Mardoqueopa jaraji ma fiesta o–ĩa oopataadamerã: chikꞌo pia kꞌodamerã mãikꞌaapa ne– inaa jedekꞌodamerã; ichiaba chupɨria beerãmaa netꞌaa teedamerã. 23 Ma añode Mardoqueopa pꞌãpidade jara bɨkꞌa oojida. Mãgá judiorãpa año chaa ma fiesta oopachida. 24 Ma fiestade judiorãpa kꞌirãpapachida ãchi kꞌĩra unuamaa iru bada Amanpa g pur, pia jaraitꞌeera, suerte jemeneda ãchi peepikꞌooitꞌee. 25 Mamĩda Ester rey kꞌĩrapite wãkꞌãri ãra pari chupɨria iidide, Amanpa kꞌĩsia kꞌachia iru bada ichi ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa ichideerã ɨ ̃rɨ baaiji. Maperã Amán chi warrarã ome otau jɨ ̃ nɨ ̃bɨjida. 26 Mapa ma fiesta tꞌɨ ̃ bɨjida Purim. h Mãgá ma fiesta oojida kꞌirãpadaitꞌee Mardoqueopa ma kꞌartꞌade jarada, ãchia unudapꞌedaa mãikꞌaapa ãchimaa pꞌasadapꞌedaa. 27 Judiorã pedeeteejida año chaa ewari omeede ma fiesta oopataadaitꞌee Mardoqueopa jaradakꞌa. Mãga oopachida ãchideepa uchiadapꞌedaarãpa mãikꞌaapa awaraa eperãarã judiorã papidapꞌedaarãpa ma ewari omeede oodapꞌedaa kꞌirãpadamerã. 28 Ma fiesta oopachida  















f 9.19 Ma fiestade audú chikꞌo jedepata. g 9.24 Ma Amán Agagdeepa uchiada Hamedata warra paji. h 9.26 Persia pedeede Purim jara kꞌinia bɨ ‘suerte’. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Ester 9​, ​10

359

judiorã pꞌanapatapꞌedaa eujã chaa mãikꞌaapa pꞌuuru chaa, pꞌuurudeepa taawa pꞌanadapꞌedaarã eujãde paara. Mãga oopachida kꞌĩra atua kꞌiniada–e pꞌanadapꞌedaa perã ãchi chonaarãpa ãchi pari oodapꞌedaa. 29 Ma tꞌẽepai Abijaíl kꞌau, reina Esterpa Mardoqueo ome awaraa kꞌartꞌa pꞌãjida. Ma kꞌartꞌade Esterpa ichiaba jaraji judiorãpa ma Purim fiesta oopataadamerã. 30 Ma kꞌartꞌa pëijida judiorã jõmaarãmaa, ma ciento veintisiete eujã rey Asuero jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaarãmaa. Ma kꞌartꞌade judiorãmaa pedee pia jarajida ãchi kꞌãiwee pꞌanapataadamerã. 31 Jarajida ma Purim fiesta oopataadamerã ma ewari pakꞌãri, atane jaradapꞌedaade, judío Mardoqueopa jaradakꞌa mãikꞌaapa reina Esterpa jaradakꞌa. Ma fiesta bɨjidada ajida, judiorã–itꞌee mãikꞌaapa ãradeepa uchiadaitꞌeerã– itꞌee. Ma kꞌartꞌade ichiaba jarajida judiorãpa pia oojida, ma fiestade tꞌãri pꞌuapa nekꞌo–ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌãri kꞌirãpadaitꞌee ãchi pꞌanapatapꞌedaa reypa naaweda ley pꞌã pëida jua ekꞌari. 32 Ester Mardoqueo ome tꞌãri aukꞌa baji sãgá ma Purim fiesta oodaipia bɨ. Ma jõma pꞌã bëiji judiorãpa ne–inaa pꞌasakꞌãri, pꞌã bɨpatapꞌedaa librode.  







10

1   Rey

Mardoqueo eperãarã poro waibɨa pada

Asueropa impuesto pꞌaapiji jõmaweda ichi jua ekꞌari eujã beede pꞌanapatapꞌedaarãmaa, isla beede pꞌanapatapꞌedaarãmaa paara. 2 Mediadepema reyrãpa oopatapꞌedaa mãikꞌaapa Persiadepema reyrãpa oopatapꞌedaa librode pꞌã bɨ ne–inaa jõmaweda rey Asueropa ooda mãikꞌaapa irua Mardoqueo eperãarã poro waibɨa papida. 3 Ma judío Mardoqueo apemaarã poro waibɨarã rey jua ekꞌari beerãdepema kꞌãyaara waibɨara baji. Maperã judiorã jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanapachida. Ichi aukꞌaarãpa iru kꞌinia iru pꞌanapachida, irua ãra kꞌaripapariida perã.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos

Israelitaarãpa kꞌari chokꞌara pꞌãdapꞌedaa Introducción

Israelitaarãpa kꞌari ciento cincuenta pꞌãjida Tachi Akꞌõremaa kꞌaridaitꞌee. Ma kꞌari tꞌɨ ̃jarapata ‘salmo’. Ma kꞌaridepema ũkꞌuru poesía. Rey Davidpa chokꞌara pꞌãji. Ũkꞌuru pꞌãjida awaraa israelitaarãpa. David jai–idaada tꞌẽepai ma eperãarãpa salmo pꞌãjida Babilonia eujãdeepa Judá eujãdee chedakꞌãri. Salmo ũkꞌuru pꞌãjida akꞌɨpidaitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌinia iru pꞌanɨ. Ũkꞌuru pꞌãjida israelitaarãpa kꞌirãpadamerã Tachi Akꞌõrepa chonaarãweda ãchi pari ooda. Awaraa salmo pꞌãjida Tachi Akꞌõremaa chupɨria iididaitꞌee.

1

1   Eperã

Sãga eperã wãara tꞌãri o–ĩa bai

tꞌãri o–ĩa bapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ũraapatakꞌa oo–e pakꞌãri. Ichiaba tꞌãri o–ĩa bapari pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa beerã ome nipa–e pakꞌãri. Ichiaba tꞌãri o–ĩa bapari Tachi Akꞌõre oo iru pꞌanapataarã ome tꞌĩu–e pakꞌãri. 2 Mãɨrãkꞌa bai kꞌãyaara irua Tachi Akꞌõre ley kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa ma leyde kꞌĩsiapari ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida. 3 Ma eperã pakꞌuru to ide uudákꞌapɨ bɨ. Chaujara pakꞌãri, pia chaupari mãikꞌaapa chi kꞌiru pɨɨkꞌaa. ¡Irua ne–inaa ookꞌãri, jõmaweda pia uchiapari! 4 Jõdee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ome mãgá uchiakꞌaa. Mãɨrã pꞌũajara pꞌooda nãupa ãyaa ateeparíkꞌapɨ pꞌanɨ. 5 Maperã Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate mãɨrã pia uchiada–e paitꞌee, ichia ãrapa oopatapꞌedaa akꞌɨkꞌãri. Mãgee pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã pꞌoyaa araa pꞌanada–e irua jara bɨkꞌa oopataarã ome. 6 Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨ bapari ichia jara bɨkꞌa oopataarã mãikꞌaapa iru ode nipapataarã. Mamĩda o kꞌachiade nipapataarã jõdaitꞌee.  











360 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



361

2

Salmos 2​, ​3

Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada

1   ¿Sãapꞌeda

awaraa eujãdepemaarã kꞌĩrau para baparima Tachi Akꞌõre jua ekꞌariipa uchia kꞌiniapa? ¿Sãapꞌeda pꞌuuru pidaarãpa pariatua kꞌĩsiapatama ma ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee? 2 Na pꞌekꞌau eujãdepema reyrãpa awaraa poro waibɨarã ome oodaamaa pꞌanapata Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa mãikꞌaapa irua jɨrɨtꞌerada reypa oopi bɨkꞌa. Maperã pedeeteepata ãra juadeepa uchiadaitꞌee. 3 Mãgapata: “¡Uchiadáma ãra jua ekꞌariipa, tachi cadenapa jɨ ̃ pɨkꞌa iru pꞌanadairã!” 4 Tachi Akꞌõre, jõmaarã rey ɨtꞌari baparipa mãga ũrikꞌãri, mãɨrã– itꞌee ëipari. 5 Mãpai iru ãchi ome kꞌĩrau bairã, ãchi ɨtrɨapari mãikꞌaapa pꞌerapipari nãga jarakꞌãri: 6 “Mɨa jɨrɨtꞌerada rey bɨji mɨa ee awara bɨda Sionde, mama iru jõmaarã rey bapariimerã.” 7 Tachi Akꞌõrepa mãgaji ichia jɨrɨtꞌerada reymaa: —Idi mɨa jara bɨda aji, pɨ mɨchi warra. Idideepa mɨ pɨ akꞌõre paitꞌee. 8 Iidíji mɨa na pꞌekꞌau eujãdepema eujã awara–awaraa bee jõmaweda pɨ jua ekꞌari bɨmerã. Mɨa mãga ooitꞌee. ¡Eujã tꞌɨmɨara bee jida pɨ jua ekꞌari bɨitꞌee! 9 Mãpai pɨa ma awara–awaraa eujãdepema reyrã pꞌoyaaitꞌee. ¡Pɨa mãɨrã ome ooitꞌee eperãpa ooparikꞌa chokꞌo ãrikꞌãri hierropa! 10 Tachi Akꞌõrepa mãga jarada perã, ¡ũrítɨ na pꞌekꞌau eujãdepema reyrã, awaraa poro waibɨarã ome! 11 Tꞌãri o–ĩa, Tachi Akꞌõremaa kꞌĩra jĩpꞌa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Iru waaweepatáatɨ mãikꞌaapa iru kꞌĩrapite bedabaipatáatɨ. 12 Maa–e pɨrã parã atu pꞌanɨde iru kꞌĩraudarii parã ome mãikꞌaapa parã ode wãdade piupikꞌooi. Mamĩda eperãarã iru jua ekꞌari pꞌanapataadakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌanapata, irua ãchi jɨ ̃apari perã.  





















Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

(2 Samuel 15–16)

3

1   Tachi

Rey Davidpa na salmo pꞌãji chi warra Absalonpa iru jëretꞌaakꞌãri ichi rey badamãiipa.

Akꞌõre, chokꞌaraarãpa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanɨ. Chokꞌara mɨ ome chõo jɨrɨ pꞌanɨ. 2 ¡Chokꞌaraarãpa mɨ ãpɨte jara pꞌanɨ pɨa mɨ kꞌaripa–e! 3 Mamĩda Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌawa bɨ pɨa mɨ jɨ ̃apari, escudopa soldao jɨ ̃aparikꞌa. Pɨa mɨ eperã waibɨa papipari mãikꞌaapa mɨ tꞌãri o–ĩapipari. 4 Mɨa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, golpe biaji. Mãpai irua ee awara bɨdadeepa pꞌanauji. 5 Mɨ kꞌãiwee jẽra beepari, kꞌãipari mãikꞌaapa ɨ ̃rɨmapari, Tachi Akꞌõrepa mɨ jɨ ̃apari perã. 6 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã soldaorãkꞌa cho– kꞌara chipꞌedaidaruta pɨjida mãikꞌaapa mãɨrãpa mɨ wapꞌɨra ataruta pɨjida mɨ ome chõodaitꞌee, mɨ pꞌera–e paitꞌee.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 3​ – ​5

362

7 ¡Tachi

Akꞌõre, mɨ kꞌaripa chéji! ¡Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨ kꞌaripáji! Eperã ichi kꞌĩra unuamaa iru bapari ome chõokꞌãri, kꞌĩra sĩparikꞌa mãikꞌaapa kꞌida kꞌõratꞌaaparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyáaji, ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa mɨ pꞌua oonaadamerã. 8 Tachi Akꞌõre, pɨa aupai eperãarã ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa uchiapipari. ¡Mapa mɨa kꞌinia bɨ pɨchi eperãarã pia akꞌɨ bapariimerã!  

4

Tachi Akꞌõrede ijãapari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Davidpa na salmo pꞌãji kꞌaridamerã música cuerdapa chaa pꞌanɨde.

1   Tachi

Akꞌõre, pɨ mɨ kꞌaripapari. Pꞌanáuji mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri. Mɨ kꞌĩra pia–ee bakꞌãri, tꞌãri o–ĩapíji, chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa mɨa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bɨ ũríji. 2 Parã eperã waibɨarã apataarã, ¿sãapai mɨmaa ikꞌachia jara amaadaitꞌeema? ¿Sãapai ne–inaa servi–e baibɨ kꞌɨ ̃a amaadaitꞌeema mãikꞌaapa ne–inaa parãpa pꞌoyaa atada–e pꞌanɨ jɨrɨ amaadaitꞌeema? 3 Kꞌawátɨ Tachi Akꞌõrepa eperã ichide ijãapari kꞌinia iru bapari. Mapa irua ũripari mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. 4 Iru waawéetɨ mãikꞌaapa pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ. Pãchi pꞌarude jẽra pꞌaneedakꞌãri, na ũraade kꞌĩsiapatáatɨ. Maapꞌeda kꞌĩupꞌee pꞌanéetɨ. 5 Mãpai ne–animalaarã paapítɨ Tachi Akꞌõrepa ley pꞌãpidade jara bɨkꞌa, irua parãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata ãyaa bɨmerã mãikꞌaapa tꞌãripa irude ijãa pꞌanapatáatɨ. 6 Chokꞌaraarãpa jarapata: “¿Kꞌaipa taimaa ne–inaa pia akꞌɨpiitꞌeema?” apata. Tachi Akꞌõre, tai pia akꞌɨ ́ji, pɨchideerã perã. 7 Pɨa mɨ tꞌãri o–ĩara bapipari eperãarã vino waibɨa mãikꞌaapa trigo waibɨa iru pꞌanadakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌanapata kꞌãyaara. 8 Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌãiwee jẽra beeitꞌee mãikꞌaapa pia kꞌãiitꞌee, pɨa mɨ jɨ ̃apari perã.  













5

Tapꞌeda ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji kꞌaridamerã flauta chaa pꞌanɨde.

Akꞌõre, mɨ pedee ũríji. Mɨa tꞌãride kꞌĩsia bɨ kꞌawáaji. 2 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨ mɨ rey. Ũríji mɨa chupɨria iidi bɨ, pɨmaa mɨa ɨtꞌaa iidipari perã. 3 Tachi Akꞌõre, tapꞌeweda pɨa mɨ pedee ũripari. Ma horade mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari mãikꞌaapa nɨpari pɨa pꞌanaumerã. 4 Pɨa ne–inaa kꞌachia unuamaa iru bapari. Mapa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã pɨ kꞌaitꞌa pꞌanadakꞌaa. 5 Pɨ kꞌĩrapite audua beerã pꞌanadakꞌaa, pɨa ũriamaa bairã ãrapa jara pꞌanɨ. Pɨa ne–inaa kꞌachia oopataarã kꞌĩra unuamaa iru bapari. 6 Pɨa seewa–idaa beerã jõpipari mãikꞌaapa chĩara kꞌũrayaa beerã, chĩara peepataarã ome unuamaa iru bapari. 7 Jõdee, ¡pɨa mɨ kꞌinia iru bapari! ¡Mapa mɨ tꞌĩui pɨ te awara bɨdade mãikꞌaapa mama mɨa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃i, pɨ waawee bairã!  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



363

Salmos 5​ – ​7

8  Tachi

Akꞌõre, pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã, mɨmaa akꞌɨpíji kꞌãata ooipia bɨ. Eperãarãpa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata perã, mɨ kꞌaripáji ooitꞌee pɨa oopi bɨkꞌa. 9 ¡Mãɨrã kꞌĩra jĩpꞌa pedeedakꞌaa, tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanadairã! Ara piuda kꞌapꞌɨa pia ɨada–e pakꞌãri, mikꞌia uchiaparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãchi itꞌaideepa pedee kꞌachia uchiapari. ¡Ãchi itꞌaipa seewa aupai jarapata! 10 Tachi Akꞌõre, mãɨrã mãgá kꞌachia pꞌanapata perã, ¡ãchi miapíji! ¡Oopináaji ãchia kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanɨ! Ma kꞌãyaara ãchita ma kꞌachiade baaipíji. Ãchi jërekꞌóoji pꞌekꞌau kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata perã. 11 Jõdee mɨa kꞌinia bɨ eperãarã, chi pɨ jɨrɨ pꞌanɨɨrã jɨ ̃amerã, o–ĩa pꞌanapataadamerã mãikꞌaapa mãgá pɨa ãra jɨ ̃akꞌãri, o– ĩapa kꞌaripataadamerã. Kꞌinia bɨ pɨ kꞌinia iru pꞌanɨɨrã tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadamerã pɨde ijãapata perã. 12 Tachi Akꞌõre, ãra mãga pꞌanapataadai pɨa jara bɨkꞌa oopataarã pɨa bendiciapari perã. Ara escudopa soldao jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ãra jɨ ̃apari, pɨ tꞌãri pia bapari perã.  







6

Tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨde ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Davidpa na salmo pꞌãji kꞌaridamerã música cuerdapa chaa pꞌanɨde.

1   Tachi

Akꞌõre, pɨ kꞌĩrau bakꞌãri, mɨ ɨtrɨanáaji mãikꞌaapa mɨ miapináaji. 2 Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji, juatau wẽe nɨ ̃bairã. Tachi Akꞌõre, na kꞌayaa jɨpáji, mɨ kꞌapꞌɨa tꞌũmaa nɨ ̃bairã 3 mãikꞌaapa mɨ audú kꞌĩsia paraa nɨ ̃bairã. Tachi Akꞌõre, ¿sãapai mɨ jɨpaitꞌeema? 4 Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripa chéji piunaamerã. Na kꞌayaadeepa mɨ kꞌaripa atáji, pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã. 5 Piudaarãpa pɨ kꞌirãpadakꞌaa mãikꞌaapa pɨmaa pedee pia jaradakꞌaa. 6 Mɨ sẽdaru jẽe nɨ ̃bɨpa na kꞌayaa nɨ ̃bɨ kꞌaurepa. Pꞌãrikꞌua chaa jẽe nɨ ̃bɨpa mɨ porokꞌau beekꞌeedaipari. 7 Mɨ taupa pia unu–e, audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨpa. Mɨ nãga bɨ mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌaurepa. 8 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã, ¡mɨ ikꞌaawaapa ãyaa pꞌanéetɨ, Tachi Akꞌõrepa mɨ biapi ũrida perã! 9 Tachi Akꞌõrepa ũrijipɨ mɨa chupɨria iidida. Iruata kꞌawa bɨ mɨa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da. 10 ¡Irua mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã waaweepiitꞌee! Mãgá ãchi ãchobee pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa aweda kꞌĩra nejasiapa ãpɨtee wãdaitꞌee.  

















Tachi Akꞌõrepa akꞌɨpari jõmaarãpa oopata jaraitꞌee pia wa kꞌachia

7

1   Tachi

Kꞌĩsia pꞌanɨ Davidpa na salmo pꞌãji Benjamín ëreerãdepema Cuspa irumaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee pakꞌãri.

Akꞌõre, Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨa pɨ jɨrɨpari mɨ jɨ ̃amerã. ¡Mɨ kꞌaripáji mɨ peedaitꞌee jɨrɨpataarã juade baainaamerã! 2 Maa–e pɨrã leonpa ne–animal jɨrɨparikꞌa peeitꞌee mãikꞌaapa chi kꞌapꞌɨa kꞌoitꞌee,  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 7​, ​8

364

mãga pɨkꞌa mãɨrãpa mɨ jɨrɨ pꞌanɨ jõpidaitꞌee. Pɨ awara apidaapa mɨ mãɨrã juadeepa kꞌaripa–e pai. 3 Tachi Akꞌõre, Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¿mɨa ãramaa kꞌãata oojima mɨ mãgá jɨrɨdamerã? 4 Ãrapa mɨmaa ne–inaa pia oodapꞌedaa pari, mɨa ãramaa kꞌachia ooji pɨrã wa mɨ kꞌĩra unuamaa iru bapari paara mɨchi juade kꞌachia iru baji pɨrã, 5 wãara mɨ jɨrɨdaipia bɨ jita atadaitꞌee mãikꞌaapa eujãde batꞌadapꞌeda, ãchia oo kꞌiniata oodaipia bɨ. Mamĩda mɨa mãga oo–e paji. 6 Mapa Tachi Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripa chéji pɨ ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ome kꞌĩrau bapari perã! Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mɨ ome kꞌĩrau jõnɨ. Ãrapa oopata akꞌɨ ́ji jaraitꞌee pia wa kꞌachia. ¡Maapꞌeda mɨ ãra juadeepa kꞌaripa atáji! 7 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã pɨchi jua ekꞌari chipꞌe atáji mãikꞌaapa pɨ su–akꞌɨ beeparimãiipa ɨtꞌariipa ãrapa oopata akꞌɨ ́ji. 8 Tachi Akꞌõre, pɨata na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mãgá mɨa oopari akꞌɨpꞌeda, jaráji pia wa kꞌachia. Pia bɨda áji mɨa ne–inaa kꞌachia oo–e pada perã. 9 Tachi Akꞌõre, pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari. Pɨa kꞌawa bɨ eperãarãpa kꞌĩsiapata mãikꞌaapa tꞌãripa oo kꞌinia pꞌanɨ. ¡Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–inaa kꞌachia oopata jõpíji! Jõdee ¡pɨa jara bɨkꞌa oopataarã kꞌaripáji! 10 Mɨ–itꞌee Tachi Akꞌõre escudokꞌa bɨ mɨ jɨ ̃apari perã. Irua ichita tꞌãri jĩpꞌa beerã kꞌaripapari. 11 Iruata ichita ne–inaa jõma pia oopari. Tꞌãri jĩpꞌa beerã pia akꞌɨpari. Mamĩda ichita kꞌĩraudaipari chi ne–inaa kꞌachia oopataarã ome. 12 Mãgee eperãarãpa kꞌĩsiadapꞌeda, ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaada–e pɨrã, Tachi Akꞌõrepa ãra miapiitꞌee. 13 Ara soldaopa ichi espada ẽtꞌa ataparikꞌa chõoitꞌee pakꞌãri maa–e pɨrã sia ematrɨmade bɨparikꞌa tꞌɨpɨtau ome trɨitꞌee pakꞌãri, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa oopari ichi kꞌĩra unuamaa iru beerã jõpiitꞌee pakꞌãri. 14 Kꞌĩsíatɨ eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨde. Biakꞌoo pɨkꞌa bɨ kꞌĩsia kꞌachiapa mãikꞌaapa tꞌo pɨkꞌakꞌãri, seewa tꞌo pɨkꞌapari awaraarã kꞌũraitꞌee. 15 Mãgɨpa oopari eperãpa uria nãpɨa kꞌoro ataparikꞌa ne– animal aɨde baaimerã. Kꞌĩsia iru bapari chĩara kꞌachiade baaipiitꞌee. Mamĩda mãga oopꞌeda, ichi itu mãgee kꞌachiade baaipari. 16 ¡Ichia awaraamaa ne–inaa kꞌachia ooi kꞌãyaara, ichi itu ma kꞌachiade baaipari! 17 Tachi Akꞌõrepapai ichita ne–inaa jõma pia oopari. Maperã mɨa irumaa pedee pia jarapariitꞌee. Tꞌãripa salmo kꞌariitꞌee Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa.  





























8

Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. ¡Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ kꞌawa pꞌanɨ! ¡Pajãde jõmaarãmaa pɨ kꞌĩra wãree unupipari! Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



365

Salmos 8​, ​9

2  Warra

chakꞌeerãpa mãikꞌaapa juto pꞌanɨɨrãpa pɨmaa pedee pia jarapata. Mãɨrã pedee kꞌaurepa pɨa kꞌĩupꞌeepipari pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapataarã. 3 Mɨa akꞌɨkꞌãri pajã pɨ juapa ooda mãikꞌaapa pɨa aɨde bɨda atane lucero ome, kꞌĩsiapari: 4 “Tachi Akꞌõre, ¿kꞌãarema eperã pɨ–itꞌee, pɨa irude kꞌĩsiamerã mãikꞌaapa iru akꞌɨ bapariimerã?” 5 Na eujãde bɨ misa, pɨa iru ekꞌariara bɨji angeleerã kꞌãyaara. Mãga bɨji mĩda, iru waibɨa papiji mãikꞌaapa iru kꞌapꞌɨa pɨ kꞌĩra wãree unupiji. 6 Pɨa ooda bɨji iru jua ekꞌari. Maperã nãgee ne–inaa jõmaweda iru jua ekꞌari nɨ ̃bɨ: 7 ovejaarã; pꞌakꞌaarã; mẽepema ne–animalaarã; 8 ipanaarã ɨtꞌɨ ́ wãabaipata; chikꞌo pꞌusade nɨ ̃bɨ awaraa pꞌusadepema ne–inaa paara. 9 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, ¡pɨ Tachi Akꞌõre! ¡Na pꞌekꞌau eujãdepema jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ kꞌawa pꞌanɨ!  













Tachi Akꞌõrepa eperãarãpa oopata akꞌɨpari

9

1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨchi tꞌãripa pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee. Pɨa ne–inaa pia oopari jõmaweda awaraarãmaa mɨa nepɨrɨitꞌee. 2 ¡Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! Tꞌãri o–ĩa mɨa jõmaarãmaa mãga jaraitꞌee mãikꞌaapa pɨmaa kꞌariitꞌee, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa perã. 3 Pɨ waaweepa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ãpɨtee wãpata mãikꞌaapa eujãde baaidapꞌeda, piupata. 4 Pɨ charra pipɨara bɨ. Pɨ rey su–akꞌɨ beeparideepa akꞌɨpari mɨa oopari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mapa mɨ kꞌaripa ataji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. 5 ¡Jõdee pɨa akꞌɨkꞌãri ijãadakꞌaa beerãpa oopata, pia–e bɨda aji. Mapa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpiji, apidaapa ãchi kꞌirãpanaadamerã! 6 Pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã piupiji. Ãchi pꞌuuru jõmaweda jõpiji. Mapa apidaapa ma pꞌuuru, aɨde pꞌanapatapꞌedaarã ome kꞌirãpada–e paitꞌee. 7 Mamĩda Tachi Akꞌõre ichita rey paitꞌee mãikꞌaapa eperãarãpa oopata akꞌɨpariitꞌee jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 8 Irua na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa oopata akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mãpai ãchimaa ne– inaa kꞌachia maa–e pɨrã ne–inaa pia ooitꞌee ãchia ne–inaa oodapꞌedaa pari. 9 Eperãarãpa awaraarã chupɨria iru pꞌanadakꞌãri ãchi jua ekꞌari, Tachi Akꞌõrepa ma chupɨria chitoonɨɨrã jɨ ̃apari. Irua ãra kꞌaripapari kꞌĩsia jõnadakꞌãri. 10 Tachi Akꞌõre, pɨ kꞌawa pꞌanɨɨrãpa pɨde ijãapata kꞌawa pꞌanadairã chi pɨ jɨrɨpataarã pɨa atabëikꞌaa. 11 Kꞌarítɨ Tachi Akꞌõremaa, tachi rey Sionde baparimaa. Irua ne–inaa pia oopari jarátɨ awara–awaraa eujãdepemaarãmaa. 12 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–inaa kꞌachia ooda–ee pꞌanɨɨrã peedakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa unupari. Ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã piupiitꞌee. Irua chupɨria beerã bia chitoonɨ ũripari perã, irua miapiitꞌee ãra miapi iru  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 9​, ​10

366

pꞌanɨɨrã. 13 Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Akꞌɨ ́ji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo pꞌanɨ. ¡Mɨ kꞌaripáji ãchi juade piunaamerã! 14 Mãga ooru pɨrã, Jerusalén pꞌuuru tꞌĩupatamãi jõmaarã taide mɨa pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee mɨ tꞌãri o–ĩa bɨ pɨa mɨ mãgá kꞌaripada perã. 15 Ara ne–animal uria nãpɨa kꞌoro atadapꞌedaade baaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ijãadakꞌaa beerã baaipata ãchia kꞌachia kꞌĩsia iru pꞌanɨde. 16 ¡Tachi Akꞌõrepapai ichita ne–inaa jõmaweda pia oopari! ¡Ichi jua eperãarãmaa akꞌɨpipari mãgá ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã baaipikꞌãri ãchia kꞌachia kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaade! 17 Mãgee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã mãikꞌaapa ijãadakꞌaa beerã jõmaweda piudaarãmaa wãdaitꞌee, Tachi Akꞌõre kꞌawada–ee. 18 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichita chupɨria beerã kꞌaripaitꞌee, ãchia nɨruta pɨrã irua ãchi kꞌaripa cherumaa. 19 ¡Tachi Akꞌõre, tai kꞌaripa chéji! Audua beerãmaa pꞌoyaapináaji. ¡Jaráji ijãadakꞌaa beerãpa pɨ kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia oopata mãikꞌaapa ãchi miapíji! 20 Tachi Akꞌõre, ãchi audú pꞌerapíji. ¡Kꞌawapíji ãchi jĩpꞌa eperãarã. Pɨ kꞌĩrapite juatau wẽe pꞌanɨ!  















10

1   Tachi

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

Akꞌõre, ¿sãapꞌeda pɨ tꞌɨmɨ ́ pɨkꞌa bɨma? ¿Sãapꞌeda mɨ kꞌĩsia nɨ ̃bɨde pɨ miru pɨkꞌa bɨma? 2 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ audua bairã, jɨrɨpari chupɨria chitoonɨɨrã miapiitꞌee. Mamĩda ichi itu ma kꞌĩsia kꞌachia iru bɨde baaiitꞌee. 3 Irua pedee audua jarapari ichia kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsia iru bɨ, mãgá netꞌaa waapɨara ichi–itꞌee ataitꞌee. Ichi itu pia bɨda apari. Mamĩda Tachi Akꞌõre ãpɨte pedee kꞌachia jarapari, irua kꞌinia bɨkꞌa ooamaa bairã. 4 Ichi–itꞌee pꞌua–e bɨ Tachi Akꞌõrepa oopari. Audua bairã nãga jarapari: “Tachi Akꞌõre wẽ–eda” apari. Mãgapai kꞌĩsia bairã, mãga jarapari. 5 Na eujãde bɨde o–ĩa bapari, ichia ne–inaa oo bɨ pia uchiapari perã. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, kꞌĩsiakꞌaa Tachi Akꞌõrepa ichia oopari akꞌɨmaa bɨ na ewari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã oo iru bapari. 6 Ichi tꞌãridepai nãga kꞌĩsiapari: “Apidaapa mɨ nepɨrade baaipida–e. Mɨ ichita nepɨra wẽe bapariitꞌee.” 7 Ichi itꞌaipa maldiciapari; seewa jarapari; chĩara peeitꞌeeda apari; mãikꞌaapa chi kꞌĩramepa imeraa pedee jarapari awaraarã kꞌũraitꞌee mãikꞌaapa kꞌachiade baaipiitꞌee. 8 Ara eperã peeparipa nɨparikꞌa eperãarã ode wãyaadamerã, ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanɨɨrã peeitꞌee, mãga pɨkꞌa ichia nɨpari chupɨria chedeerãmaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. 9 Ara león mãu tede miru bɨpa ne–animal atu wãyaa wã pi–ia akꞌɨparikꞌa peei naaweda, maa–e pɨrã ne–animal jɨrɨparipa trampa ooparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa chupɨria chedeerã jɨrɨpari mãikꞌaapa 10 ãra ichi jua ekꞌari bɨpari ãramaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. 11 Ichi tꞌãridepai kꞌĩsiapari: “Tachi Akꞌõre–itꞌee pꞌua–e bɨ mɨa  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



367

Salmos 10​ – ​12

ne–inaa kꞌachia oopari. Irua unu–e bɨ mɨa oo bɨ eperã kꞌĩra wãkꞌa bɨpa maarepida unukꞌaakꞌa.” 12 ¡Tachi Akꞌõre, tai kꞌaripa chéji! ¡Pɨ jua akꞌɨpíji ma ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨmaa! ¡Chupɨria chedeerã kꞌĩra atuanáaji! 13 ¿Sãgá ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa ne–inaa servi–e baibɨkꞌa iru baima? ¿Sãgá ichi tꞌãridepai nãga jaraima: “Irua mɨ miapi–e paitꞌee mɨa ne–inaa kꞌachia oopari kꞌaurepa”? 14 Tachi Akꞌõre, pɨa unuparipɨ mãgeerãpa ne– inaa kꞌachia oopata. Ma pari ãra miapiitꞌee. Maperã chupɨria chedeerãpa iidipata pɨa kꞌaripamerã. Kꞌawapata pɨa akꞌõre wẽe beerã kꞌaripapari. 15 Mapa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã mãikꞌaapa pɨde ijãadakꞌaa beerã pɨchi juade baaipíji. Ãrapa ne–inaa kꞌachia oopata pari miapíji waa ne– inaa kꞌachia unu–edarumaa. 16 Tachi Akꞌõre, Tachi Rey, ichita bapari. ¡Ichide ijãadakꞌaa beerã ichi eperãarã eujãdeepa jërekꞌooitꞌee! 17 Tachi Akꞌõre, pɨa ũripari audua–ee beerãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata. Pɨa ãra akꞌɨpari mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩapipari. 18 Akꞌõre wẽe beerã mãikꞌaapa chĩara jua ekꞌari chupɨria chedeerã kꞌaripapari na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ãra waa audú pꞌerapinaadamerã.  













11

Eperã wãara Tachi Akꞌõrede ijãapari Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Mɨa

Tachi Akꞌõre jɨrɨpari irua mɨ jɨ ̃apariimerã. Mãga oopari mɨ ikꞌaawa pꞌanɨɨrãpa jara pꞌanɨ pɨjida: “Mirunáji ee jẽra bɨde ipanaarãpa oopatakꞌa, 2 ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ematrɨma ẽebai atapata perã ãchi miru pꞌanɨmãiipa trɨdaitꞌee tꞌãri jĩpꞌa pꞌanapataarãmaa. 3 Mãga ooruta pɨrã, ¿kꞌãata oodaima tachi, chi Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa?” 4 Mamĩda mɨ pꞌera–e kꞌawa bairã Tachi Akꞌõre ichi tede bɨ. Ichi ɨtꞌaripema rey perã, ichi su–akꞌɨ beeparide su–akꞌɨ bɨ mãikꞌaapa ichi taupa eperãarãpa oopata ichita akꞌɨpari. 5 Tachi Akꞌõrepa mãgá akꞌɨpari ichia jara bɨkꞌa oopataarã, ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã paara. Irua kꞌĩra unuamaa iru bapari ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapataarã. 6 Ma ne– inaa kꞌachia ooyaa beerã ɨ ̃rɨ pëiitꞌee okꞌokꞌĩra urua tꞌɨpɨtau ome, azufre paara. Nãumia pëiitꞌee mãgeerã jõmaweda paa jõdaidamerã. Mãgá mãɨrã miapiitꞌee ãrapa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa pari. 7 Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari. Ne–inaa pia aupai unu kꞌinia bɨ. Mapa tꞌãri jĩpꞌa nipapataarãpapai iru kꞌĩra unudaitꞌee.  











12

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, tai kꞌaripáji. Pɨde wãara ijãapataarã wẽ–e mãikꞌaapa kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã wẽ–e. 2 Ãchi pitapai eperãarãpa seewa pedee mãikꞌaapa imeraa pedee jarapata.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 12​ – ​14

368

3  Tachi

Akꞌõre, mãgee pariatua pedeepataarã kꞌĩupꞌeepíji, ãra kꞌĩrame tꞌɨapꞌepikꞌajikꞌa. 4 Mãgeerãpa nãga jarapata: “Pedee pꞌanɨɨpa tachia kꞌiniata atadai tachia pedee jara pꞌanɨde tachia ijãapata perã. Apidaapa tachimaa jarada–e payada, apata, ne–inaa oonaadamerã.” 5 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mãɨrãmaa nãga jara bɨ: “Parãpa chupɨria chedeerã kꞌachia iru pꞌanapata pãchi juade. Mapa ãrapa mɨmaa chupɨria iidipata. Maperã mɨa ãra kꞌaripaitꞌee. Ooitꞌeeda a bɨ, ãchia chupɨria iidi pꞌanɨkꞌa.” 6 Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jarakꞌãri, mãga oopari. ¡Irua pedee jarapari pꞌaratꞌa maarepida nejarra wẽe bɨ ́kꞌata bɨ; pꞌaratꞌa paada siete hornode paadapꞌedáakꞌata bɨ! 7 Tachi Akꞌõre, ¡pɨa ichita tai jɨ ̃apariitꞌee mãgee kꞌachia beerã juade baainaadamerã! 8 Mãga ooitꞌee mãgeerãpa tai wapꞌɨra ata cheruta pɨjida mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanɨ mĩda.  









13

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, ¿sãapai pɨa mɨ kꞌaripa cheitꞌeema? ¿Sãapai pɨ waa miru pɨkꞌa ba–e paitꞌeema? 2 ¿Sãapaita mɨ waa kꞌĩsia nɨ ̃ba–e mãikꞌaapa tꞌãri pꞌua nɨ ̃ba–e paitꞌeema? ¿Sãapaita mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa waa mɨ pꞌoyaada–e paitꞌeema? 3 Tachi Akꞌõre, mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa pꞌanáuji mɨa chupɨria iidi nɨ ̃bɨ! Mɨ juataura papíji piunaamerã 4 mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa jaranaadamerã: “¡Taipa iru pꞌoyaajida!” Kꞌinia–e bɨ ãra o–ĩa pꞌanadamerã mɨ pꞌoyaadapꞌedaa kꞌaurepa. 5 Mɨa ijãa bɨ pɨa mɨ kꞌinia iru bapari. Mɨa kꞌawa bɨ pɨa mɨ kꞌaripaitꞌee na chupɨria nɨ ̃bɨdeepa. Mapa tꞌãri o–ĩapa pɨmaa kꞌariitꞌee. 6 ¡Tachi Akꞌõremaa kꞌariitꞌee irua mɨmaa ne–inaa pia oopari perã!  









Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa kꞌĩsiapata

Davidpa na salmo pꞌãji. 1 Kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ichi tꞌãridepai kꞌĩsiapari: “Tachi Akꞌõre wẽ–e.” Mãgeerãpa ne–inaa pia oodaamaa pꞌanapata, ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã. ¡Apida wẽ–e ichita Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopari!

14

2   Ɨtꞌariipa

Tachi Akꞌõrepa eperãarã akꞌɨpari kꞌawaaitꞌee apida kꞌĩsia kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa ichi kꞌawa kꞌinia bɨ. 3 Mamĩda jõmaarãta o kꞌachiade pꞌanɨ. Jõmaarãta ne–inaa pia oodaamaa pꞌanapata, ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã. ¡Apida wẽ–e ichita Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopari! 4 Ne–inaa kꞌachia oopataarã kꞌĩsia atua pꞌanapata. Mãgɨɨrãpa mɨ eperãarã jõpipata, eperãarãpa pan kꞌodakꞌãri jõpipatakꞌa. Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌaa, irude ijãadakꞌaa perã. 5 Mamĩda ãra mɨ eperãarã tꞌãide tꞌĩudakꞌãri, pꞌera jõnɨpa wëredaitꞌee, Tachi Akꞌõre ichia jara bɨkꞌa oopataarã ome bapari perã.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



369

Salmos 14​ – ​16

6  Parãpa

oopi kꞌiniada–e eperã chupɨria bɨpa kꞌĩsia iru bɨ ooitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mãgɨ ́ eperã jɨ ̃apari. 7 ¡Tꞌãripa mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre, chi israelitaarã kꞌaripapari Sión eedeepa a chemerã! Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã, israelitaarã, waya kꞌaripakꞌãri, mãgɨ ́ Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã o–ĩa pꞌanadaitꞌee.  

15

Eperã pia Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, ¿kꞌaita pɨ tede baparima? ¿Kꞌaita pɨa ee awara bɨdade baparima? 2 Nãgee eperãta pɨ ome baparii: chi pɨa jara bɨkꞌa oopari; chi ne–inaa pia oopari pɨa jara bɨkꞌa; chi tꞌãripa wãarata jarapari; 3 chi chĩara ãpɨte kꞌachia pedeekꞌaa bɨ; chi ne–inaa kꞌachia ookꞌaa bɨ ichi kꞌõpꞌãyomaa; chi pedee kꞌachia jarakꞌaa bɨ ichi te ikꞌaawa pꞌanapataarã ãpɨte; 4 chi pɨa yiaraa iru bɨɨrã pia–ee akꞌɨpari; jõdee pɨ waaweepataarã pia akꞌɨpari; chi ichita oopari ichia jara bɨkꞌa, ma kꞌaurepa nepɨrade baairu pɨjida; 5 chi pꞌaratꞌa prestakꞌãri, aɨ ɨ ̃rɨ waa iidikꞌaa bɨ mãikꞌaapa chi pꞌaratꞌa jitakꞌaa bɨ eperã ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ ɨmɨateeitꞌee. Mãgee eperã maarepida kꞌachiade baai–e paitꞌee.  







16

Tachi Akꞌõre pipɨara bɨ ne–inaa jõmaa kꞌãyaara Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨ jɨaji ̃́ mɨa pɨ jɨrɨpari perã. Eperã mãu tede miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ pɨde miru pɨkꞌapari. 2 Mɨa pɨmaa jarapari: “Pɨ Mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Pɨ wẽe, mɨ–itꞌee ne–inaa pia wẽ–e.” 3 Na eujãdepema ne–inaa aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarãpa jarapata mãgee ne–inaa juataura pꞌanɨda apata. 4 Mamĩda mãgee ne–inaade ijãa pꞌanɨɨrã audú tꞌãri pꞌua pꞌaneedaitꞌee. ¡Mɨata ne–animalaarã paapikꞌaa paitꞌee mãɨrã akꞌõre waibɨa apataarã–itꞌee! ¡Mɨata ne–animal waa weekꞌaa paitꞌee mãgee ne–inaa kꞌĩrapite! ¡Mãgee ne–inaa tꞌɨ ̃ paara jarakꞌaa paitꞌee! 5 Tachi Akꞌõre, ¡mɨa pɨdepai ijãapari! Pɨ pipɨara bɨ eujã jɨ ̃ai kꞌãyaara. Ara eperãpa vino pia copadeepa toparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa pɨdeepa to pɨkꞌapari. Pɨa ne–inaa pia oopari mɨ kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa mɨ chokꞌai bapipari. 6 Mɨa pɨ kꞌawa bairã, mɨ jõmaarã kꞌãyaara poro piara bɨ. ¡Ara eperã chi chonaarãpa netꞌaa bëida jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa jɨ ̃aji pɨa atabëida pɨde ijãapataarã–itꞌee! 7 Pedee pia jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa, irua mɨ ũraapari perã. Pꞌãrikꞌua pida irua mɨmaa kꞌirãpapipari mɨa ne–inaa kꞌachia ooda, ichimaa jaramerã mãikꞌaapa waa mãga oonaamerã 8 Mɨa ichita Tachi Akꞌõrede 1   Tachi















a 14.7 Chonaarãweda Sión eede Tachi Akꞌõre te oojida. Mãgaweda israelitaarã–itꞌee Tachi Akꞌõre ma tede bapachi. Mapa Sión eedeepa a bɨ. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 16​, ​17

370

kꞌĩsiapari. Iru mɨ juaraare bakꞌãri, mɨ ne–inaa kꞌachiade baai–e paitꞌee. 9 Maperã mɨ tꞌãri o–ĩa bapari mãikꞌaapa kꞌãiwee bapari. 10 Tachi Akꞌõre, mɨ pɨ–itꞌee kꞌĩra jĩpꞌa mimiapari perã, pɨa mɨ ituaba atabëikꞌaa mɨ piupꞌeda mãikꞌaapa jãɨrade ɨadapꞌeda, mama beraudaimerã. 11 Pɨ o mɨmaa akꞌɨpipari aɨde wãmerã mãikꞌaapa ichita pɨ ome bapariimerã. Pɨ juaraare mɨa ne–inaa pi–ia unuitꞌee. Mãga bakꞌãri, ichita tꞌãri o–ĩa bapariitꞌee.  





17

Eperã ne–inaa kꞌachia oo–e bɨpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, ũríji mɨa golpe ɨtꞌaa iidi bɨ, tꞌãri jĩpꞌa iidi bairã. 2 Jaráji mɨa pɨ kꞌĩrapite ne–inaa oopari pia wa kꞌachia, pɨa aupai mãga kꞌawapari perã. 3 Pɨata kꞌawapari mɨa kꞌĩsia bɨ. Pꞌãrikꞌua pida pɨa mɨ kꞌĩsia akꞌɨpari kꞌawaitꞌee pia wa kꞌachia. Mɨ kꞌĩsia ome ooru pɨrã eperãpa ooparikꞌa nẽe tꞌɨpɨtaude paakꞌãri nejarra wẽpapiitꞌee, kꞌĩsia kꞌachia unu–e paitꞌee. Mɨa pedee kꞌachia pedeekꞌaa 4 awaraarãpa oopatakꞌa. Chĩara peepataarã ode nipakꞌaa, pɨa jara bɨkꞌa oo kꞌinia bapari perã. 5 Eperã o jĩpꞌaade pia nipaparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa oopari pɨa oopi bɨkꞌa. Mãga oo bɨde mɨ bɨɨrɨ tꞌẽneu pɨkꞌakꞌaa. 6 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari kꞌawa bairã pɨa pꞌanauitꞌee. Mapa mɨ pedee ũríji. 7 Akꞌɨpíji pɨa wãara mɨ chupɨria kꞌawaapari. Mɨa kꞌawa bɨ pɨ juarapa eperãarã kꞌaripa atapari ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa, pɨmaa chupɨria iididakꞌãri. 8 Mɨ jɨaji ̃́ eperãpa ichi tau pi–ia jɨ ̃aparikꞌa maa–e pɨrã etꞌerre wẽrapa chi chakꞌeerã ichi isia ekꞌari jɨ ̃aparikꞌa. 9 ¡Mɨ jɨaji ̃́ ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa mɨ ome chõo chedakꞌãri mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ peedaitꞌee wapꞌɨra atadakꞌãri! 10 Tꞌãri chaaree pꞌanapata mãikꞌaapa audua pedee aupai pedeepata. 11 Mɨ wãrumaa ãra mɨ tꞌẽe wãpata mãikꞌaapa kꞌĩsiapata sãgá mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee. 12 Ara leonpa isapai ne–animal jita atapꞌeda, chi chiara kꞌo kꞌinia nɨ ̃bɨkꞌa mãikꞌaapa león chakꞌeerã miru pꞌaneepatakꞌa ne–animal jita atadaitꞌee, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa mɨ jɨrɨ pꞌanɨ peedaitꞌee. 13 Maperã Tachi Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripa chéji! ¡Chṍoji ãchi ome mãikꞌaapa ãchi pꞌoyáaji! ¡Pɨ juapa b mɨ kꞌaripáji ãchi juade baainaamerã! 14 ¡Pɨ juapa mɨ kꞌaripa atáji ãchi juadeepa mãikꞌaapa ãchi jërekꞌóoji na eujãdeepa! Na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa nɨ ̃bɨ aupai ãchia jɨ ̃adaitꞌee. Mapa ichiakꞌau bɨ ́ji ãchia pꞌaratꞌa pꞌe wãdamerã mãikꞌaapa chikꞌo waibɨa kꞌopataadamerã ãchi warrarã ome bi jãwaadarutamaa mãikꞌaapa chikꞌo beeda araamerã ãchi ãichakꞌeerã–itꞌee paara. 15 Pɨa ãchimaa mãga ooru pɨjida, mɨa ichita ooitꞌee pɨa oopi bɨkꞌa mãikꞌaapa o–ĩa bapariitꞌee kꞌãi pɨkꞌa bapꞌeda, pɨ kꞌĩra unuitꞌee perã.  



























b 17.13 Literalmente:

pɨ espadapa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



371

Salmos 18

Gracias jarada Tachi Akꞌõrepa kꞌachia–idaa beerã pꞌoyaada perã

(1 Samuel 23.7‑14)

18

Davidpa na salmo pꞌãji Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripa atakꞌãri Saúl mãikꞌaapa ichi eere pꞌanadapꞌedaarã juadeepa.

1   ¡Tachi

Akꞌõre, mɨa pɨ kꞌinia iru bɨ! ¡Pɨa mɨ juataurapipari! 2 Tachi Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ mãu choma bɨkꞌa bɨ maa–e pɨrã escudokꞌa bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã. Pɨa mɨ kꞌaripa atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Eperã mãu tede miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ pɨde miru pɨkꞌapari. 3 ¡Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! Maperã mɨa pɨmaa pedee pia jarapari. Mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, pɨa mɨ kꞌaripa atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. 4 Pꞌusapa mɨ pɨra ata pɨkꞌa baji mãikꞌaapa pꞌusa mɨ ɨ ̃rɨ pɨkꞌa cheji. Mapa mɨ pꞌera nɨ ̃baji piui jĩakꞌaapa. 5 Lazopa bigi bɨɨrɨde jõi ataparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨchi piudapa mɨ jõi pɨkꞌa iru baji. 6 Mãga nɨde mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji. Mɨchi Akꞌõre Waibɨamaa kꞌaripa iidiji. ¡Mãpai iru tedeepa mɨ biapi ũriji! ¡Iru baparimaa mɨ biapi panaji! 7 ¡Mãpai iru kꞌĩraudaikꞌãri, na eujã golpe wëredachi, ee kꞌarra paara! 8 Audú kꞌĩrau bada perã, ichi kꞌɨ ̃deepa nari uchia nɨ ̃beeji; itꞌaideepa tꞌɨpɨtau urua uchia nɨ ̃beeji. ¡Okꞌokꞌĩra paara urua uchiapachi! 9 Eperãpa puerta ewaparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua pajã ewaji mãikꞌaapa baai cheji. Iru jɨ ̃arara tꞌãmaa pꞌãriu nɨ ̃bɨ ɨ ̃rɨ bainɨ ̃ ba cheji. 10 Querubín c isia paraa bɨ ɨ ̃rɨ bataupꞌeda, nãude wãabai wãji. 11 Tachi teeda mirudaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa iru mirudachi jɨ ̃arara tꞌãmaa pꞌãriu kꞌoira nɨ ̃badade. 12 Iru badamãiipa pa tau pꞌorepꞌore uchia nɨ ̃baji mãikꞌaapa okꞌokꞌĩra urua, hielo kꞌoi taukꞌa bɨ ome baai chejida. 13 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa ɨtꞌariipa pedeeji pa jĩwaa nɨ ̃bɨde hielo, okꞌokꞌĩra urua baai che nɨ ̃bɨ misa. 14 Soldaopa sia trɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua pa baaipiji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ɨ ̃rɨ. Mãgá ãchi jërekꞌooji mɨ badamãiipa. Pariatua jĩchoodachida. 15 Mãgá iru kꞌĩrau pedee jĩwaa bɨpa pꞌusa jã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã basa unupiji. 16 Ɨtꞌariipa iru jua mɨmaa teeji. Mãgá mɨ uchia ataji pꞌusa nãpɨa bɨdeepa. 17 Mɨ kꞌaripa ataji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa, ãchi mɨ kꞌãyaara juataura pꞌanajida mĩda. 18 Mɨ juatau wẽe, nepɨrade bakꞌãri, ãchi mɨ ome chõo chejida. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripaji. 19 Mɨ uchia ataji ãchia mɨmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee pꞌanadapꞌedaadeepa mɨ kꞌinia iru bapari perã. 20 Tachi Akꞌõrepa mɨ mãgá kꞌaripaji irua jara bɨkꞌa mɨa oopari perã. 21 Mɨ Tachi Akꞌõre ode nipapari. Ãpɨtee wã–e. Ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia–e, iru odeepa uchia kꞌinia–e bairã. 22 Mɨa oopari iru leyde jara  









































c 18.10 Querubín

angelkꞌa bɨ. Ɨtꞌari bapari. Mama Tachi Akꞌõre su–akꞌɨ beepari jɨ ̃apari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 18

372

bɨkꞌa. Irua jara bɨkꞌa mɨa oo amaa–e paitꞌee. 23 Iru kꞌĩrapite mɨ tꞌãri jĩpꞌa nipapari, pꞌekꞌau kꞌachia ooamaa bairã. 24 Iru kꞌĩrapite mɨ mãgá tꞌãri jĩpꞌa nipapari perã, irua mɨ kꞌaripamaa bɨ. 25 Tachi Akꞌõre, pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa chi pɨa jara bɨkꞌa oopataarã ome. Pɨ kꞌachia wẽe bapari chi ne–inaa kꞌachia oodaamaa pꞌanapataarã ome. 26 Pɨ kꞌĩra jĩpꞌa bapari chi kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataarã ome. Mamĩda pɨ ikꞌawaa bapari chi kꞌũrayaa pꞌanapataarã ome. 27 Pɨa audua– ee beerã kꞌaripapari. Mamĩda audua beerã chupɨriapipari. 28 Tachi Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ lamparakꞌa bɨ, mɨ bɨmãi pɨa urua pɨkꞌapipari perã. Pɨ kꞌaurepa mɨ pꞌãriu pɨkꞌa bɨde bakꞌaa. 29 Pɨa mɨ kꞌaripakꞌãri, mɨ wãi chõode soldaorã chokꞌara ome mãikꞌaapa tꞌĩui ãchi pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨde. 30 Tachi Akꞌõre o pipɨara bɨ awaraa o kꞌãyaara irua ne–inaa jõma pia oopari perã. Iru pedee jõmaweda pia bɨ, irua jara bɨkꞌa ichita oopari perã. Iru escudokꞌa bɨ irude ijãapataarã–itꞌee, irua ãra jɨ ̃apari perã. 31 Tachi Akꞌõrekꞌa awaraa Akꞌõre Waibɨa wẽ–e. Awaraa Akꞌõre Waibɨapa tachi jɨ ̃akꞌaa irua jɨ ̃aparikꞌa. 32 Iruata mɨ juataura papipari mãikꞌaapa mɨa oo bɨ pia uchiapipari. Iruata mɨ kꞌaripapari ne–inaa kꞌachia oonaamerã. 33 Iruata mɨ bigikꞌa kꞌapꞌipꞌia pꞌirapipari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã naa mãikꞌaapa mɨ ee ɨtꞌɨara beede nipakꞌãri, irua mɨ jɨ ̃apari. 34 Mɨmaa jarateepari chõo kꞌawaa bamerã. Juataura papipari ematrɨma broncedee ooda pꞌoyaa trɨmerã. 35 Tachi Akꞌõre, pɨa mɨmaa escudokꞌa teepari mɨ kꞌachia beerã juadeepa kꞌaripa atakꞌãri. Pɨ juarapa mɨ jɨ ̃apari. Pɨ mɨ ome tꞌãri pia bapari perã, eperãarã kꞌĩrapite mɨ waibɨa papiji. 36 Pɨa mɨ kꞌaripapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baainaamerã mãikꞌaapa mɨ ode wãrude tꞌĩutɨnaamerã. 37 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã tꞌẽe wãpꞌeda, mɨa ãra ẽpꞌe atanaji. Ãpɨtee che–e paji mãɨrã jõmaweda jõtꞌaa–emaa. 38 ¡Mɨa ãchi jõpiji! ¡Piukꞌoojida! ¡Mɨ ome waa chõo jɨrɨda–e paji mɨa ãchi pꞌoyaada perã! 39 Chõodakꞌãri, pɨa mɨ ãchi kꞌãyaara juataura papiji. Mãgá mɨ jua ekꞌari pꞌanadaamaa pꞌanapataarã mɨ kꞌĩrapite bedabaipiji. 40 Pɨa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ãpɨtee jërekꞌooji. Mãgá mɨa ãchi jõtꞌaaji. 41 Ãchia jɨrɨjida ãchi kꞌaripadamerã. Mamĩda apidaapa kꞌaripada–e paji. Tachi Akꞌõre, pɨmaa paara ɨtꞌaa iidijida. Mamĩda pɨa pida ãchi kꞌaripa–e paji. 42 Mɨa ãra piarsĩ pɨkꞌaji yooro pꞌora nãupa ãyaa ateeparikꞌa papirumaa mãikꞌaapa ãchi ɨ ̃rɨ tꞌɨa pɨkꞌaji eperãpa calle jãdepema yooro susua tꞌɨaparikꞌa. 43 Mɨ pꞌuuru pidaarã mɨ jua ekꞌari pꞌanadaamaa pꞌaneedakꞌãri, ãchi juadeepa pɨa mɨ uchiapiji. Pɨa awaraa eujãdepemaarã mɨ jua ekꞌari bɨji mɨ mimiapataarã pꞌaneedamerã, aɨ naaweda mɨa ãra kꞌawa–e baji mĩda. 44 Mɨa ne–inaa jarakꞌãri, mãɨrãpa oopata mɨa jara bɨkꞌa. Kꞌĩra tewaraarã mɨ jua ekꞌari chokꞌekꞌee pꞌanapata. 45 Mãgee kꞌĩra tewaraarãpa mɨ audú waawee pꞌanapata perã, kꞌapꞌɨa wëree uchiapata ãchi miru pꞌanadapꞌedaamãiipa mɨ jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee.  













































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



373

Salmos 18​, ​19

46  ¡Tachi

Akꞌõre ichita bapari! ¡Mɨ–itꞌee pɨ mãu choma bɨkꞌa bɨ pɨa mɨ pi–ia jɨ ̃apari perã! ¡Jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadaipia bɨ, pɨa mɨ mãgá kꞌaripapari perã! 47 Tachi Akꞌõre, pɨata mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mɨmaa pꞌoyaapiji mãikꞌaapa awara–awaraa pꞌuuru pidaarã mɨ jua ekꞌari bɨji. 48 Pɨa mɨ uchia atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Mɨ ome chõo jɨrɨpataarã mɨmaa pꞌoyaapipari mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oopataarã juadeepa mɨ kꞌaripa atapari. 49 Maperã Tachi Akꞌõre, awara– awaraa eujãdepemaarã taide mɨa pɨmaa pedee pia jarapari mãikꞌaapa pɨmaa salmo kꞌaripari. 50 Tachi Akꞌõre, pɨata mɨ, pɨchi rey jɨrɨtꞌeradamaa awara–awaraa pꞌuuru pidaarã pꞌoyaapipari. Mãga oopari mɨ, David, pɨa jɨrɨtꞌerada, mɨdeepa uchiadaitꞌeerã paara ichita kꞌinia iru bapari perã.  







19

Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree unupata irua ne–inaa ooda unudakꞌãri Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Ne–inaa

pajãde nɨ ̃bɨpa Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree unupipata. Kꞌawapipata iru juapa ma ne–inaa jõmaweda ooda. 2 Ãstaawapema ne–inaapa aɨ norema ãstaawapema ne–inaamaa irua ooda nepɨrɨ pɨkꞌapata. Jõdee pꞌãrikꞌuapema ne–inaapa aɨ norema pꞌãrikꞌuapema ne–inaamaa irua ooda nepɨrɨ pɨkꞌapata. 3 Eperãarãpa pedee apida ũrida–e pꞌanɨ mĩda, 4 na pꞌekꞌau eujãde tꞌɨmɨara beerãpa paara iru kꞌawapata irua pajãde ooda kꞌaurepa, made iru kꞌĩra wãree unupata perã. Pajãde irua akꞌõrejĩru–itꞌee tekꞌa bɨji mama bapariimerã. 5 Akꞌõrejĩru uchiakꞌãri, o–ĩa pɨkꞌa bɨ eperã miakꞌãida o–ĩa beeparikꞌa chi miakꞌãida cuartodeepa uchiakꞌãri maa–e pɨrã pꞌirapari o–ĩa beeparikꞌa ewaa pꞌirade uchiakꞌãri. 6 Mãgá oriente eerepema pajã i abaadeepa pꞌɨrrabaipari chi apema i eere parumaa. Mapa apida pꞌoyaa miruda–e pai akꞌõre jĩru wãsiadeepa. 7 Tachi Akꞌõre leyde maarepida kꞌachia wẽ–e. Ma kꞌaurepa eperãarã tꞌãri chiwidi pɨkꞌa pꞌaneepata. Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ichita uchiapari. Iru pedee kꞌaurepa eperã audua–ee bɨ kꞌĩsia kꞌawaa beepari. 8 Tachi Akꞌõre ley pia bɨ, irua ma jõma jarada perã. Eperãarãpa ma leyde jara bɨkꞌa oodakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌaneepata. Tachi Akꞌõre ley leedakꞌãri mãikꞌaapa kꞌawaa wãdakꞌãri, eperãarã–itꞌee ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ, ãra kꞌĩsia kꞌawaapipari perã. 9 Tachi Akꞌõre waaweepataarãpa ne–inaa kꞌachia oodaamaa pꞌanapata. Mãgá ichita iru waaweepataadaitꞌee. Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari. Iru pedee wãara. 10 ¡Tachi Akꞌõre pedee piara bɨ nẽe nejarra wẽe bɨ kꞌãyaara! ¡Piara bɨ jɨrrɨ miéle kꞌũ–ũa chi tedeepa ẽtꞌa atada kꞌãyaara! 11 Iru leyde jara bɨpa mɨmaa jarateepari. Mɨ, iru mimiaparipa, irua jara bɨkꞌa ookꞌãri, mɨmaa ne–inaa pia teepari. 12 ¿Apidaapa kꞌirãpaikꞌã ichia jõma ne–inaa kꞌachia ooda? ¡Tachi Akꞌõre, ãyaa bɨ ́ji mɨa ne–inaa kꞌachia kꞌawa–ee ooda! Pɨmaa jara–e baji, kꞌirãpa–e bada perã.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 19​ – ​21

374

13 Kꞌaripáji mɨ, pɨ mimiaparipa mɨchi kꞌinia pꞌekꞌau kꞌachia oonaamerã. Mãgee

pꞌekꞌau kꞌachiade mɨ baaipináaji. Mãgá mɨ pɨ kꞌĩrapite kꞌachia wẽe nipaparii. 14 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌinia bɨ pɨa mɨ pedee mɨ kꞌĩsia ome pia akꞌɨpariimerã. Pɨata mɨ pꞌekꞌau kꞌachia jua ekꞌariipa kꞌaripa atapari. Mɨ– itꞌee pɨ mãu choma bɨ ́kꞌata bɨ, pɨa mɨ jɨ ̃apari perã.  

20

Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da rey pari

1   Tai

Rey, taipa ɨtꞌaa iidi pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa pɨa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bɨ ũrimerã, pɨ audú kꞌĩsia paraa nɨ ̃bakꞌãri. Iidi pꞌanɨ Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa pɨ kꞌaripamerã. 2 Iidi pꞌanɨ iru te Sión eede bɨdeepa irua pɨ kꞌaripamerã. 3 Iidi pꞌanɨ pɨa irumaa ne–inaa teekꞌãri, irua ma ne–inaa pia akꞌɨmerã mãikꞌaapa pɨa ne–animalaarã iru–itꞌee paa jõpikꞌãri, irua ma ne–animalaarã pia akꞌɨmerã. 4 Iidi pꞌanɨ irua pɨmaa teemerã ne–inaa pɨ tꞌãripa kꞌinia bɨ mãikꞌaapa pia uchiamerã pɨa kꞌĩsia iru bɨ ooitꞌee. 5 Mãgá tai o–ĩa pꞌanadaitꞌee pɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri. Bandera anipadaitꞌee akꞌɨpidaitꞌee Tachi Akꞌõrede ijãa pꞌanɨ. ¡Iidi pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa jõmaweda oomerã pɨa ɨtꞌaa iidi bɨkꞌa!  







Reypa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

6  Ɨr̃ á

mɨa kꞌawa bɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌaripaitꞌee ichia rey jɨrɨtꞌerada. Kꞌawa bɨ ɨtꞌariipa irua pꞌanauitꞌee reypa ɨtꞌaa iidiru. Iru juapa chõoda chokꞌara reymaa pꞌoyaapiitꞌee. 7 Reyrã ũkꞌuruurãpa carreta chokꞌara ateepata, ma kꞌaurepa chõo pꞌoyaadai jĩakꞌaapa. Awaraarãpa caballo chokꞌara ateepata. Mamĩda tachia iidipata Tachi Akꞌõre, tachi Akꞌõre Waibɨapa tachi kꞌaripamerã. 8 Ma reyrã baaidaitꞌee ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade. Mamĩda tachiata pꞌoyaadaitꞌee. 9 ¡Tachi Akꞌõre, tai reymaa pꞌoyaapíji! ¡Taipa pɨmaa chupɨria iididakꞌãri, ũríji mãikꞌaapa tai kꞌaripáji!  





21

Pꞌoyaadakꞌãri ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dapꞌedaa Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi Akꞌõre, ¡tai rey o–ĩa bɨ pɨ juapa ichi kꞌĩra unuamaa iru

pꞌanapataarã pꞌoyaada perã! 2 Pɨa irumaa oopiji irua tꞌãripa oo kꞌinia badakꞌa. Pɨmaa iidikꞌãri, oo–eda a–e paji. 3 Pɨa iru bendicia kꞌinia bada perã, irumaa ne–inaa pia ooji. Iru ome ooji eperãarãpa oopatakꞌa rey jɨrɨtꞌeradakꞌãri mãikꞌaapa poro jɨ ̃ra nẽedee ooda jɨ ̃ bɨdakꞌãri. 4 Irua pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri piupinaamerã, pɨa iru waapɨara chokꞌai bapiji mãikꞌaapa na eujãde taarã bapiji. 5 Pɨa iru mãgá kꞌaripakꞌãri, eperãarã kꞌĩrapite iru rey waibɨa papiji. Mapa ãrapa iru tꞌo pꞌanapata. 6 Pɨa iru bendiciapari. Iru o–ĩa bapari, pɨ iru ome bapari perã. 7 ¡Na reypa wãara Tachi Akꞌõrede ijãapari! ¡Wãara irua ijãapari Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa iru kꞌinia iru bapari! Maperã, iru kꞌachiade baai–e paitꞌee.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



375

Salmos 21​, ​22

8  Tachi

Akꞌõre, pɨa pꞌoyaaitꞌee jõmaweda pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã. Pɨ juarapa mãɨrã pꞌoyaaitꞌeepɨ. 9 Pɨ mãɨrã ome unukꞌãri, ãra jõpiitꞌee pakꞌuru hornode paa jõparikꞌa. ¡Pɨ mãgeerã ome audú kꞌĩrau bairã, ãra jõtꞌaaitꞌee! 10 Mãɨrã wẽpapiitꞌee ãchi warrarã ome, awaraa ãchideepa uchiadapꞌedaarã paara. Mãgá eperãarã tꞌãide apida bee–e paitꞌee. 11 Mapa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa jɨrɨruta pɨjida pɨmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee, ¡pꞌoyaa mãga ooda–e paitꞌee! 12 Ma kꞌãyaara pɨata ãchi jërekꞌooitꞌee soldaorãpa awaraarã soldaorã jërekꞌoopatakꞌa, ãramaa sia trɨdakꞌãri. 13 ¡Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! ¡Mapa taipa salmo kꞌaridaitꞌee pɨa ne–inaa pia oopari perã pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri!  









22

Tꞌãri pꞌua bapꞌeda, o–ĩa kꞌarida Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Mɨchi

Akꞌõre Waibɨa, Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¿sãapꞌeda mɨ atabëijima? ¿Sãapꞌeda pɨ tꞌɨmɨ ́ pɨkꞌa bɨma? ¿Sãapꞌeda mɨ kꞌaripa che–ema? ¿Sãapꞌeda mɨ bia nɨ ̃bɨ ũri–ema? 2 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari. Mamĩda pɨa pꞌanau–e. ¡Mɨ ɨ ̃i–e pɨa pꞌanau–emaa! 3 Mamĩda mɨa kꞌawa bɨ pɨ kꞌachia wẽe bapari. Pɨ tai israelitaarã rey. Maperã pɨmaa pedee pia jarapata. 4 Tai chonaarãpa pɨde ijãapachida. Maperã pɨa ãra uchiapiji awaraarã juadeepa. 5 Ãrapa pɨmaa chupɨria iididakꞌãri, pɨa ãra kꞌaripaji. Ãra kꞌĩra nejasiapi–e paji, pɨde ijãa pꞌanadapꞌedaa perã. 6 Mamĩda pɨ kꞌĩrapite mɨ mɨchi chonaarãkꞌa bɨ–e. ¡Jõmaarã kꞌĩrapite mɨ kꞌíkꞌata bɨ! Mapa mɨ–itꞌee ëipata mãikꞌaapa mɨ pꞌuuru pidaarãpa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. 7 Mɨ unudakꞌãri, mɨ oo iru pꞌaneepata. Ãchi poro pꞌɨrapꞌɨraa nãgɨ ́ pedee kꞌachia mãgapata: 8 “Jãgɨpa ichi Tachi Akꞌõrede ijãa bɨda apari. Mãgara Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripaipia bɨ. Tachi Akꞌõrepa wãara iru kꞌinia iru bɨ pɨrã, kꞌaripaipia bɨda” apata. 9 Tachi Akꞌõre, pɨata mɨ kꞌaripaji mɨ tꞌopikꞌãri mãikꞌaapa mɨ nawe juade kꞌãiwee bapikꞌãri. 10 Mɨ tꞌoi naaweda, pɨata mɨ akꞌɨ baji. Mɨ nawe bide bɨweda pɨta mɨ Akꞌõre Waibɨa paji. 11 Mapa mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãnáaji, mɨ kꞌĩsia paraa nɨ ̃bairã mãikꞌaapa mɨ kꞌaripaitꞌee apida wẽ–e perã. 12 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ wapꞌɨra iru pꞌanɨ Basandepema pꞌakꞌa kꞌachia–idaa beerãpa eperã wapꞌɨra atapatakꞌa. 13 Ara león biaparikꞌa ne–animal pꞌerapiitꞌee, maapꞌeda jita atakꞌãri, i ãaparikꞌa ma ne–animal kꞌoitꞌee, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa mɨ peedaitꞌee iru pꞌanɨ. 14 To kꞌida chaaree jira bɨ tꞌumaadaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ juatau wẽedai wã. Mɨchi bɨɨrɨ kꞌõradai wãda. Mɨchi tꞌãri ma–ãri nɨ ̃bɨ vela ma–ãridaiparikꞌa torrabaidaikꞌãri. 15 Mɨ juatau wẽedai wã te kꞌiru akꞌõrejĩrumaa pꞌoodaiparikꞌa. Mɨchi kꞌĩrame itꞌaide  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 22​, ​23

376

kꞌara pɨkꞌa bɨ opisiapa. ¡Chupɨria nɨ ̃bɨ pɨa mɨ jãɨrade papiru perã! 16 Usaarã araa nipapatakꞌa, mãga pɨkꞌa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã araa nipajida mɨ wapꞌɨra atadaitꞌee. Mɨ jua, bɨɨrɨ ome uyakꞌoojida. 17 ¡Mɨchi bɨɨrɨ jõmaweda juasiai, mɨ audú kꞌaitekꞌee bairã! Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ akꞌɨ jõnɨ mãikꞌaapa o–ĩadaipata, mɨ nãgá chupɨria nɨ ̃bairã. 18 Mɨchi pꞌaru tꞌoojida ãchi chaachaa. Suerte jemenejida mɨ pꞌaru atadaitꞌee. 19 Mamĩda, pɨ, Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripapari. Mapa mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãnáaji. ¡Isapai mɨ kꞌaripa chéji! 20 Mɨ uchiapíji jãgɨ ́ usa kꞌachia beerãkꞌa beerã juadeepa. Jãgɨ ́ kꞌachia beerãmaa mɨ espadapa peepináaji. 21 Mɨ uchiapíji jãgɨ ́ león kꞌachia beerãkꞌa beerã itꞌaideepa. ¡Kꞌaripáji jãgɨ ́ pꞌakꞌa tausaaree beerãkꞌa beerã, cachopa mɨ sunaadamerã! 22 Mɨchi aukꞌaarãmaa mɨa jaraitꞌee pɨa ooda. Chipꞌedaidakꞌãri, mɨa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee. 23 Tachi Akꞌõre waaweepataarã, ¡irumaa pedee pia jarapatáatɨ! Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã, ¡jarapatáatɨ iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! Israeldeepa uchiadapꞌedaarã, ¡irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ! 24 Irua chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaapari. Kꞌaripaamaapa ichi kꞌĩra wãkꞌakꞌaa. ¡Irua ũripari irumaa chupɨria iididakꞌãri! 25 Tachi Akꞌõre, pɨ pꞌuuru pidaarã chokꞌara kꞌĩrapite mɨa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌee, pɨa ichita oopari perã pɨa jara bɨkꞌa. Pɨ waaweepataarã taide ooitꞌee mɨa pɨmaa jaradakꞌa. 26 Chupɨria chedeerã nekꞌodaitꞌee bi jãwaadarutamaa. Tachi Akꞌõre jɨrɨ pꞌanɨɨrãpa irumaa pedee pia jarapataadaitꞌee. ¡Iru ome ichita o–ĩa pꞌanapatáatɨ! 27 Na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru pidaarã jõmaarãpa Tachi Akꞌõre kꞌirãpadaitꞌee mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de chedaitꞌee. Iru kꞌĩrapite bedabaidaitꞌee. 28 Tachi Akꞌõre jõmaarã rey, na pꞌekꞌau eujãdepemaarã iru jua ekꞌari pꞌanapata perã. 29 Pꞌaratꞌara beerãpa paara irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee mãikꞌaapa iru kꞌĩrapite bedabaidaitꞌee awaraa eperãarã ome. Ma jõmaweda piudakꞌãri, yooro pꞌora padaitꞌee, ãchi kꞌĩradoopa pꞌoyaa chokꞌai pꞌaneeda–e perã. 30 Tachi Akꞌõrede ijãapataarãdeepa uchiadaitꞌeerãpa irua oopi bɨkꞌa oopataadaitꞌee mãikꞌaapa irua oodade pia pedeedaitꞌee. 31 Ãchi tꞌẽe tꞌodaitꞌeerãmaa nepɨrɨdaitꞌee sãgá Tachi Akꞌõrepa ichideerã kꞌaripapachi, ichia ne–inaa jõma pia oopari perã.  































23

Tachi Akꞌõrepa mɨ akꞌɨpari 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõrepa mɨ akꞌɨpari, ovejaarã akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa. Maperã ne–inaa apida falta–e bɨ. 2 Ovejaarã akꞌɨparipa ichi ovejaarã ateeparikꞌa pꞌũajara paraamaa mama kꞌãiwee kꞌodamerã mãikꞌaapa ãra ateeparikꞌa pania poátrɨ uchia bɨmaa mama pania todamerã, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌãiwee bapipari. 3 Irua mɨ tꞌãri o–ĩapipari. Irua ichi o mɨmaa akꞌɨpipari aɨde nipapariimerã mãikꞌaapa mãgá awaraarãpa iru tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



377

Salmos 23​ – ​25

4  Ma

ode nide pꞌãriu pɨkꞌa bɨmãi wãyaaru pɨjida, mɨ pꞌera–e paitꞌee ne– inaa kꞌachia pꞌasai jĩakꞌaapa, kꞌawa bairã pɨ, Tachi Akꞌõre, mɨ ome bapari. Ovejaarã akꞌɨparipa pakꞌuru anipaparikꞌa ichi ovejaarã ode ateekꞌãri, mãga pɨkꞌa pɨa mɨ jɨ ̃apari. 5 Eperãpa awaraa eperã nekꞌode tꞌɨ ̃ pëidamaa chikꞌo pia teeparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa mɨ pia oopari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã taide. Pɨa mɨ pia auteebaipari d perã, mɨ tꞌãri o–ĩa bapari. e 6 Mɨa kꞌawa bɨ mɨ chokꞌai bɨ misa, pɨ mɨ ome tꞌãri pia bapariitꞌee mãikꞌaapa mɨ kꞌinia iru bapariitꞌee. Mapa mɨ ichita pɨ tede pɨ ome bapariitꞌee, pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa perã.  



24

Tachi Akꞌõre tachi ɨtꞌaripema rey 1   Na

Davidpa na salmo pꞌãji.

pꞌekꞌau eujã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari bɨ; netꞌaa jõmaweda aɨde nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa ne–inaa jõmaweda chokꞌai nɨ ̃bɨ. 2 Iruata na eujã pꞌusa kꞌãyaara ɨtꞌɨara bɨji  (Génesis 1.9‑10) mãikꞌaapa to i pania kꞌãyaara ɨtꞌɨara bɨji. 3 ¿Kꞌaita pꞌoyaa wãima irua ee awara bɨdamaa? ¿Kꞌaita iru tedee pꞌoyaa wãima? 4 Nãgee eperãpa mãga ooi: chi Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopari; chi kꞌĩra jĩpꞌa bapari; chi ne–inaa juapa oodamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌaa; chi seewa jarakꞌaa juraakꞌãri Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, awaraarãpa ichi pedee ijãadamerã. 5 Mãgee eperã Tachi Akꞌõrepa bendiciaitꞌee mãikꞌaapa kꞌaripaitꞌee, irua ne–inaa pia oopari pia akꞌɨpari perã. 6 Mãga pꞌanapata Tachi Akꞌõre, Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨa jɨrɨpataarã. 7 ¡Tachi Akꞌõre tedepema puerta ewátɨ! ¡Ma chonaarãwedapema puerta audú ewátɨ rey waibɨa, kꞌĩra wãree aɨde tꞌĩumerã! 8 ¿Kꞌaima mãgɨ ́ rey waibɨa, kꞌĩra wãree? ¡Iru Tachi Akꞌõre, chi jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bapari mãikꞌaapa sõcharrara bapari! ¡Tachi Akꞌõrepa chõo jõmaweda pꞌoyaapari! 9 ¡Tachi Akꞌõre tedepema puerta ewátɨ! ¡Ma chonaarãwedapema puerta audú ewátɨ rey waibɨa, kꞌĩra wãree aɨde tꞌĩumerã! 10 ¿Kꞌaima mãgɨ ́ rey waibɨa, kꞌĩra wãree? ¡Iru Tachi Akꞌõre, chi jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bapari! ¡Iru chi rey waibɨa, kꞌĩra wãree bɨ!  

















Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌawapimerã ichia kꞌĩsia iru bɨ ooitꞌee

25

1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidimaa bɨ. 2 Pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Mɨa pɨde ijãapari. Mapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru  

d 23.5 Literalmente: “Pɨa aceite tꞌũa bɨ pꞌurupari mɨ poro ɨ r̃ ɨ.” Israelitaarãpa akꞌɨpi kꞌinia pꞌanadakꞌãri ãchia tꞌɨ ̃ pëida kꞌinia iru pꞌanɨ, aceite pꞌurupachida iru poro ɨr̃ ɨ. e 23.5 Literalmente: “Mɨ copa ipurupari weedarumaa”. Israelitaarã tꞌãide eperãpa ichi tꞌɨ ̃ pëida copa audú ipurukꞌãri weedarumaa, ma eperã tꞌãri o–ĩa beeji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 25​, ​26

378

pꞌanapataarãmaa mɨ kꞌĩra nejasiapináaji. Ãramaa mɨ oo iru bapináaji. 3 Pɨde wãara ijãapataarã kꞌĩra nejasia pꞌanada–e paitꞌee. ¡Ma kꞌãyaara pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapataarãta kꞌĩra nejasia pꞌaneedaitꞌee! 4 Tachi Akꞌõre, mɨmaa kꞌawaapíji pɨa kꞌĩsia iru bɨ ooitꞌee. Kꞌawaapíji pɨa mɨmaa oopi kꞌinia bɨ. 5 Kꞌaripáji mɨa mãga oopariimerã, pɨa wãara aupai jarapari perã. ¡Mɨmaa jaratéeji, pɨa mɨ ne–inaa kꞌachiadeepa kꞌaripapari perã! ¡Maperã mɨa ichita pɨde ijãapariitꞌee! 6 Tachi Akꞌõre, kꞌirãpáji pɨ sãgá ichita tai ome tꞌãri pia bapari mãikꞌaapa tai kꞌinia iru bapari. 7 Mamĩda kꞌirãpanáaji mɨa kꞌũtrãaweda pꞌekꞌau kꞌachia oopariida mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa ooamaa bada. Ma kꞌãyaara kꞌirãpáji pɨa mɨ kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa mɨ ome tꞌãri pia bapari. 8 Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari. Irua ichita ne–inaa pia oopari eperãarãpa oopata akꞌɨkꞌãri jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Iruata pꞌekꞌau kꞌachia oopataarãmaa ichi o akꞌɨpipari aɨde tꞌĩudamerã. 9 Irua audua–ee beerãmaa jarateepari kꞌawaadamerã sãgá pꞌanapataadai ichia kꞌinia bɨkꞌa. 10 Irua jara bɨkꞌa oopataarã–itꞌee irua ichita oopari ichia pacto tachi ome oodade jaradakꞌa, wãara aupai jarapari perã mãikꞌaapa tachi kꞌinia iru bapari perã. 11 Tachi Akꞌõre, mɨa audú ne–inaa kꞌachia oopari. Ma kꞌachia ooda ãyaa bɨ ́ji, mãgá jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã. 12 Tachi Akꞌõrepa ichi o akꞌɨpipari eperã ichide ijãaparimaa. 13 Ichia mãgɨ ́ eperã pia bapiitꞌee mãikꞌaapa ma eperãdeepa uchiadaitꞌeerã taarã pꞌanapataadaitꞌee irua eujã teedade. 14 Tachi Akꞌõre kꞌõpꞌãyo pipɨara bɨ irude ijãapataarã–itꞌee, ãra ome tꞌãri a–ba bapari perã. Ichia mãgɨɨrãmaa ichi pactode jara bɨ kꞌawapipari. 15 Mɨa Tachi Akꞌõre ichita jɨrɨpari, irua mɨ jɨ ̃apari perã kꞌachiade baainaamerã. 16 Tachi Akꞌõre, mɨ akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa chupɨria kꞌawáaji, mɨ ituaba bairã mãikꞌaapa chupɨria nɨ ̃bairã. 17 Mɨ audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ. Mapa kꞌaripáji waa chupɨria nɨ ̃banaamerã. 18 Akꞌɨ ́ji mɨ audú chupɨria nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopari ãyaa bɨ ́ji. 19 Mɨ akꞌɨ ́ji mɨ kꞌĩra unuamaa iru ́̃ mãikꞌaapa pꞌanapataarãpa mɨ pee kꞌinia pꞌanadairã. 20 Mapa mɨ jɨaji kꞌaripa atáji ãra juadeepa. Mɨ ãramaa kꞌĩra nejasiapináaji, mɨa pɨmaa iidi bairã mɨ jɨ ̃amerã. 21 Pɨa mɨ tꞌãri kꞌawa bɨ. Kꞌawa bɨ mɨa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia–e bɨ, pɨde ijãapari perã. Mapa mɨa kꞌinia bɨ pɨa mɨ jɨ ̃amerã. 22 Tachi Akꞌõre, israelitaarã uchiapíji ãra chupɨria jõnɨdeepa.  







































26

Davidpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨa ne–inaa oopari akꞌɨ ́ji jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mɨa ne–inaa oopari pia bɨda áji, mɨa ne–inaa kꞌachia ooamaa bairã mãikꞌaapa ichita pɨde ijãapari perã. 2 Ichiaba mãgá pia akꞌɨ ́ji mɨa kꞌĩsia bɨ, mɨchi tꞌãride ne–inaa oo kꞌinia bɨ paara.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



379

Salmos 26​, ​27

3  Kꞌawa

bɨ pɨa mɨ kꞌinia iru bapari. Mapa pɨa wãarata jara bɨde ijãapari. kꞌõpꞌãyo meraakꞌaa seewa jarapataarã ome. Mɨ tꞌãri aukꞌa bakꞌaa ne– inaa seewata wãarada apataarã ome. 5 Mɨ wãamaa bapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã chipꞌepatamaa. Su–akꞌɨ beekꞌaa pꞌekꞌau kꞌachia ooi awaa pꞌanapataarã ome. 6 Tachi Akꞌõre, pɨ altar kꞌĩrapite mɨa mɨchi jua sɨɨitꞌee mãikꞌaapa ma altar ikꞌaawa pꞌɨrrabaiitꞌee. Mãgá akꞌɨpiitꞌee mɨa pꞌekꞌau kꞌachia ooamaa bɨ. 7 Mama pɨmaa kꞌariitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee jõmaweda pɨa ne–inaa pia oopari. 8 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌinia iru bɨ pɨ te; pɨ kꞌĩra wãree baparimãi. 9 Mɨ akꞌɨnáaji pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã akꞌɨparikꞌa. Mɨ piukꞌãri, mɨ kꞌachia oonáaji pɨa chĩara peepataarã ome ooparikꞌa. 10 Mãgeerãpa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã, pꞌaratꞌa jitapata ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 11 Jõdee mɨa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari. ¡Mapa mɨ kꞌaripáji mãikꞌaapa mɨ chupɨria kꞌawáaji mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oonaamerã! 12 Eperã eujã chaaree bɨde pia nipaparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ pɨ ome nipapari. ¡Mapa eperãarã chipꞌedaidakꞌãri pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee, mama mɨa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee! 4  Mɨ

















27

Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarada Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ ichi o mɨmaa akꞌɨpipari perã. Irua mɨ kꞌaripapari. Mapa, ¿mɨa kꞌaita waaweeima? Mɨ chokꞌai bɨ Tachi Akꞌõrepa mɨ jɨ ̃apari perã. Mapa, ¿kꞌaipa mɨ pꞌerapiima? 2 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã mɨ ɨ ̃rɨ chedakꞌãri peedaitꞌee mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã chipꞌedaidakꞌãri mɨ ome chõodaitꞌee, ãchita kꞌachiade baaidaitꞌee. 3 Soldaorã chokꞌaraarãpa mɨ wapꞌɨra ataruta pɨjida, mɨ pꞌera–e paitꞌee. Mɨ ome chõo cheruta pɨjida, mɨ kꞌãiwee baitꞌee. 4 Mɨa ne–inaa apai iidi bɨ Tachi Akꞌõremaa. Nãgɨ ́ aupai jɨrɨ bɨ. Mɨ chokꞌai bɨ misa, iru tede tꞌĩu kꞌinia bɨ irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee mãikꞌaapa iru kꞌĩra wãree unuitꞌee. 5 Mɨ nepɨrade baaikꞌãri, mama iru edupɨara bɨ cuartodeepa Tachi Akꞌõrepa mɨ jɨ ̃apariitꞌee. ¡Ara eperã toida ɨ ̃yapa jɨ ̃a wãru kꞌaripa atadapꞌeda, mãu ɨ ̃rɨ bɨrutakꞌa, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa mɨ ma nepɨradeepa kꞌaripa ataitꞌee! 6 Irua mɨ mãgá kꞌaripakꞌãri, mɨa pꞌoyaaitꞌee mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã. Maapꞌeda iru tede ne– animalaarã paapi cheitꞌee mãikꞌaapa o–ĩapa bia nɨ ̃bɨde irumaa kꞌariitꞌee. 7 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, ũríji mãikꞌaapa mɨ chupɨria kꞌawáaji. 8 Mɨchi tꞌãridepai kꞌĩsiapari: “Tachi Akꞌõre jɨrɨ ́ji.” Mapa ɨ ̃raweda mɨa pɨ jɨrɨmaa bɨ. 9 Mɨ pɨ mimiapari. ¡Mapa mirunáaji mãikꞌaapa mɨ yiaraa iru banáaji mɨ ome kꞌĩrau bairã! ¡Ichita pɨa mɨ kꞌaripapari! ¡Mapa mɨ ituaba atabëináaji! ¡Pɨta mɨ kꞌaripapari! 10 Mɨ akꞌõreerãpa mɨ atabëiruta pɨjida, pɨ, Tachi Akꞌõre, mɨ akꞌɨ bapariitꞌee.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 27​ – ​29

380

11 Tachi

Akꞌõre, pɨ ode mɨ ateeparíiji. Jaratéeji pɨa mɨmaa oopi kꞌinia bɨ, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ pꞌoyaanaadamerã. 12 Mɨ ãchi juade baaipináaji, seewa–idaa beerãpa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia jõnɨpa mɨ ɨmɨateepata perã. 13 Mamĩda mɨa nãga kꞌawa bɨ: na pꞌekꞌau eujãde bɨde unuitꞌee Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pia oopari. 14 Mapa mɨchi tꞌãridepai jara bɨ: “¡Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji! ¡Sõcharra baparíiji irua mɨ kꞌaripapariitꞌee perã! ¡Jĩpꞌa Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji!”  





28

Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidida 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ mãu choma bɨkꞌa bɨ mɨ jɨ ̃apari perã. Mapa ũríji mɨa iidi bɨ. Kꞌĩsianáaji pꞌanau–e paitꞌee, mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ pꞌanau–e pɨrã, mɨ piudaarãmaa banai perã. 2 Mɨ biapi ũríji pɨmaa kꞌaripa iidikꞌãri mãikꞌaapa mɨ jua pɨ temaa ɨakꞌãri. 3 Mɨ tꞌĩupináaji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ome. Mãɨrã tꞌãri pia pɨkꞌa pꞌanapata awaraarã ome pedee sia pedeepata perã. Mamĩda ãchi tꞌãridepai kꞌĩsia iru pꞌanapata ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 4 Ãchimaa ne–inaa kꞌachia óoji ãchia ne–inaa kꞌachia oopata pari mãikꞌaapa ãchi kꞌachia pꞌanapata pari. 5 ¡Ãchia kꞌĩsiada–e Tachi Akꞌõrepa ne–inaa ooparide mãikꞌaapa ijãada–e iru júapata ne–inaa jõma ooji. Mapa irua ãchi pia akꞌɨ–e mãikꞌaapa jõpiitꞌee! 6 ¡Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari, mɨa chupɨria iidida ũrida perã! 7 Tachi Akꞌõrepa mɨ juataura papipari. Iru mɨ escudokꞌa bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã. Irua mɨ kꞌaripapari tꞌãripa mɨa irude ijãapari perã. Mapa mɨ tꞌãri o–ĩa bapari. Irumaa kꞌariitꞌee mãikꞌaapa gracias jaraitꞌee. 8 Tachi Akꞌõre murallapa pꞌuuru tꞌɨakꞌau bɨ ́kꞌapɨ bɨ ichi pꞌuuru pidaarã– itꞌee. Ichia rey jɨrɨtꞌerada kꞌaripapari mãikꞌaapa jɨ ̃apari. 9 Tachi Akꞌõre, pɨ pꞌuuru pidaarã kꞌaripáji mãikꞌaapa pɨ eperãarã bendicíaji përé perã. Ãra akꞌɨ ́ji ovejaarã akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa. ¡Ãra ichita pɨchi juade iru báji!  















29

Tachi Akꞌõre pedeekꞌãri, pa jĩwaaparíkꞌata bɨ 1   Angeleerã,

Davidpa na salmo pꞌãji.

Tachi Akꞌõremaa jarapatáatɨ iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa kꞌĩra wãreera bɨ. 2 Jõmaarãmaa iru tꞌɨ ̃ pia jarapatáatɨ. Iru te pi–ia bɨde iru kꞌĩrapite bedabáitɨ, iru kꞌĩra wãree, kꞌachia wẽe bapari perã. 3 Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree bɨ pꞌusa ɨ ̃rɨ pedeekꞌãri, pa jĩwaaparikꞌa ũripata. Mãga bakꞌãri, iru pꞌusa ewaraa kꞌobɨ ɨ ̃rɨ bɨ ́kꞌapɨ bɨ. 4 Tachi Akꞌõre pedeekꞌãri, golpe jĩwaapari. Awaraa mãgɨ ́ jĩwaaparikꞌa jĩwaakꞌaa. 5 Iru pedeekꞌãri, Líbano eujãdepema cedro pakꞌuru baaipipari. 6 Pꞌakꞌa chakꞌe  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



381

Salmos 29​ – ​31

pꞌinajɨ ̃tɨ wãparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua ma cedro pakꞌuru pꞌinajɨ ̃tɨ pɨkꞌapipari mãikꞌaapa pꞌakꞌa kꞌachia bɨ jɨ ̃tɨparikꞌa suitꞌee pakꞌãri, mãga pɨkꞌa Líbano eujãdepema ee, Sirión eujãdepema ee paara jɨ ̃tɨ pɨkꞌapipari. 7 Tachi Akꞌõre mãgá pedeekꞌãri, pa baaipipari. 8 Iru pedeepa Cades eujã pania wẽe bɨ wëredaipari. 9 Pa jĩwaa nɨ ̃bɨde Tachi Akꞌõre pedeekꞌãri, encina pakꞌuru bɨɨrɨ wëredaipata mãikꞌaapa pakꞌuru jẽra bɨmãi pakꞌuru kꞌiru jurrukꞌoodaipata. Iru bɨmãi jõmaarãpa jarapata: “¡Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ!” 10 Tachi Akꞌõre mãga baji na pꞌekꞌau eujã ũu ũu beekꞌãri. Na pꞌekꞌau eujã ichi jua ekꞌari bairã, ¡iru ichita rey bapariitꞌee! 11 Tachi Akꞌõrepa ichi eperãarã juataura papipari mãikꞌaapa pia akꞌɨpari kꞌãiwee pꞌanapataadamerã.  









30

Tachi Akꞌõremaa gracias jarada Davidpa na salmo pꞌãji Tachi Akꞌõre te awara bɨdakꞌãri.

1   Tachi

Akꞌõre, mɨa jõmaarãmaa pɨa mɨ ome ooda jaraitꞌee, pɨa mɨ kꞌaripada perã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baainaamerã. Ãchimaa mɨ oo iru bapi–e paji. 2 Tachi Akꞌõre, mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨa pɨmaa chupɨria iidikꞌãri, pɨa mɨ jɨpaji. 3 Mɨ kꞌaripaji piunaamerã. Mɨ waa chokꞌai bapiji. 4 Tachi Akꞌõrede ijãapataarã, ¡irumaa kꞌaripatáatɨ mãikꞌaapa gracias jarapatáatɨ, iru kꞌachia wẽe bapari perã! 5 Iru taarã kꞌĩrau bakꞌaa. Iru ichita tꞌãri pia bapari tachi ome. Mapa pꞌãrikꞌua tachi tꞌãri pꞌuapa jẽedaruta pɨrã, aɨ norema tapꞌeda irua tachi tꞌãri o–ĩapiitꞌee. 6 Mɨ kꞌãiwee bakꞌãri, mɨchi tꞌãridepai kꞌĩsiaji: “Ne–inaa apidaapa mɨ kꞌĩsia paraa bapi–e paitꞌee.” 7 Tachi Akꞌõre, pɨ tꞌãri pia bapari perã, mɨ kꞌãiwee bapiji. Mamĩda tꞌẽepai pɨ kꞌĩra wãkꞌa pɨkꞌakꞌãri, pia jaraitꞌeera, pɨa mɨ waa pia akꞌɨ–e pakꞌãri, mɨ waawee beeji. 8 Tachi Akꞌõre, ne–inaa jõma pɨ jua ekꞌari nɨ ̃bɨ. Mapa mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨ. 9 ¿Kꞌãare piata baima mɨ piuru pɨrã mãikꞌaapa jãɨrade beeru pɨrã? ¡Yooro pꞌorapa pɨmaa pꞌoyaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌaa mãikꞌaapa awaraarãmaa pꞌoyaa jarakꞌaa pɨa wãarata jara bɨ! 10 Tachi Akꞌõre, ũríji mãikꞌaapa mɨ chupɨria kꞌawáaji. ¡Mɨ kꞌaripáji! 11 Mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada pɨa mɨ tꞌãri o–ĩapiji, o–ĩapa pëirapatakꞌa. Mɨa chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ bada pɨa ẽrapipꞌeda, fiestadepema pꞌaru jɨ ̃piji. 12 Maperã Tachi Akꞌõre, mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨ pꞌoyaa kꞌĩupꞌee bee–e. ¡Tꞌãripa mɨa pɨmaa kꞌariitꞌee mãikꞌaapa ichita gracias jarapariitꞌee!  





















31

Tachi Akꞌõrede ijãaparipa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨa jɨrɨpari pɨa mɨ jɨ ̃amerã. ¡Maperã mɨ kꞌĩra nejasiapináaji! ¡Mɨ kꞌaripáji pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 31

382

perã! 2 Ũríji mɨa chupɨria iidi bɨ. ¡Isapai mɨ kꞌaripa chéji! Mãu choma bɨ ãpɨte tachi miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨde mɨ miru pɨkꞌapari. Mɨ kꞌaripáji mɨ–itꞌee pɨ murallapa pꞌuuru tꞌɨakꞌau bɨkꞌa bairã. 3 Mɨ–itꞌee pɨ mãgá mãu choma bɨkꞌa bairã maa–e pɨrã murallapa pꞌuuru tꞌɨakꞌau bɨkꞌa bairã, akꞌɨpíji pɨa mɨmaa oopi kꞌinia bɨ mɨa mãga oopariimerã mãikꞌaapa mãgá awaraarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã. 4 Eperãpa trampa ooparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa kꞌĩsia iru pꞌanapata mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee. Madeepa mɨ kꞌaripáji pɨa mɨ jɨ ̃apari perã. 5 Mɨ jaure pɨ juade bɨru. Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji pɨa wãarata jarapari perã. 6 Ne–inaa juapa ooda kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã mɨa unuamaa iru bɨ, pari mãga oopata perã. Tachi Akꞌõre, mɨata pɨdepai ijãapari. 7 Pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã, mɨ tꞌãri o–ĩadaipari. Pɨa mɨ tꞌãri kꞌawa bɨ. Unupari tꞌãri pꞌua bakꞌãri mãikꞌaapa kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri. 8 Mɨ mãgá bakꞌãri, mɨ baaipi–e paji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade. Ma kꞌãyaara eperã ewaraa kꞌobɨde ichi wã kꞌiniamaa wãparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa mɨchi wã kꞌinia badamaa wãpiji. 9 Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji audú kꞌĩsia nɨ ̃bairã. Mɨ taupa pia unu–e bɨ, audú jẽe nɨ ̃bɨpa. ¡Tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨpa mɨ juatau wẽe nɨ ̃bɨ! 10 Mɨ chonaadai wã tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨpa mãikꞌaapa chupɨria bia nɨ ̃bɨpa. Kꞌapꞌɨa tꞌũmaa nɨ ̃bɨ, mãikꞌaapa juatau wẽe nɨ ̃bɨ, audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bairã. 11 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌaurepa, mɨ ikꞌaawa pꞌanapataarãpa paara mɨ oo iru pꞌanapata. Mɨ kꞌĩra kꞌawaa beerãpa mɨ unuamaa iru pꞌanapata. ¡Calle jãde mɨ ome unudakꞌãri, mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãpata! 12 Mɨ waa kꞌirãpada–e pꞌanɨ, ãchi–itꞌee mɨ piu pɨkꞌa bairã. Ãchi–itꞌee mɨ chokꞌo ãridákꞌapɨ bɨ. 13 Mɨa ũripari ãchia mɨ ãpɨte ikꞌachia pedee jarapata. Mapa ãchobee nɨ ̃bɨ. ¡Ãchi pedeeteepata mɨ peetꞌaadaitꞌee! 14 Mamĩda, Tachi Akꞌõre, mɨa pɨde ijãapari perã, ipꞌii jarapari: “¡Pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa!” 15 Pɨa aupai mɨ atꞌãri chokꞌai bapii. Mapa mɨ kꞌaripáji baainaamerã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade mãikꞌaapa mɨ peedaitꞌee jɨrɨ pꞌanɨɨrã juade. 16 Tachi Akꞌõre, mɨ pɨ mimiapari. Mɨ pia akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa kꞌaripáji mɨ kꞌinia iru bapari perã. 17 Mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨ. Mapa ãchimaa mɨ kꞌĩra nejasiapináaji. Mãgee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãta kꞌĩra nejasiapíji mãikꞌaapa jãɨrade pꞌanapíji, mama kꞌĩupꞌee pꞌaneedamerã. 18 Mãgá ma seewa–idaa beerãpa eperã pia bɨ ãpɨte waa ikꞌachia pedee jarada–e pai mãikꞌaapa audua pedee jara pꞌanɨɨpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã waa oo iru pꞌanada–e pai. 19 Tachi Akꞌõre, wãara pɨ tꞌãri pia bapari. Audú mãga bapari pɨde ijãapataarã ome. Eperãarã taide pɨa akꞌɨpipari sãgá kꞌinia pꞌe iru bɨ pɨmaa kꞌaripa iidipataarã. 20 Pɨ edupɨara bɨ cuartodeepa pɨa ãchi jɨ ̃apari mãikꞌaapa kꞌaripapari baainaadamerã eperãarãpa oodaitꞌee kꞌĩsia pꞌanɨde.  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



383

Salmos 31​, ​32

Eperã mãu tede miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãchi pɨde miru pɨkꞌapata ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa ikꞌachia jaradakꞌãri. 21 Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara tꞌãri piara bɨ mɨ chupɨria kꞌawaada perã kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri. Mãgá nɨ ̃bakꞌãri, mɨ pꞌuuru wapꞌɨra pɨkꞌa bɨde baji mĩda, pɨa akꞌɨpiji mɨ audú kꞌinia iru bɨ. 22 Mɨ mãga bakꞌãri, kꞌĩsiaji pɨa mɨ jëretꞌaaji pɨchi ikꞌaawaapa. Mamĩda mɨa chupɨria iidikꞌãri, pɨa mɨ biapi ũriji. 23 Ijãapataarã, Tachi Akꞌõre kꞌinia iru pꞌanapatáatɨ. Kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataarã irua kꞌaripapari. Mamĩda audua beerã pia–ee akꞌɨpari. Mãɨrãmaa oopari ichia ooipia bɨkꞌa ãrapa oopata pari. 24 Maperã irude ijãapataarã, tꞌãri o–ĩa, sõcharra pꞌanapatáatɨ.  







32

Eperãpa pꞌekꞌau kꞌachia ooda jarakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ma pꞌekꞌau kꞌachia ãyaa bɨda Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Eperã

o–ĩa bɨ ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopariida Tachi Akꞌõrepa ãyaa bɨkꞌãri, pia jaraitꞌeera, ma ne–inaa kꞌachia oopariida wãkꞌa pɨkꞌa bɨkꞌãri. 2 Eperã o–ĩa bɨ Tachi Akꞌõrepa iru pꞌekꞌau kꞌachia wẽe unukꞌãri, mãikꞌaapa iru jaurepa waa seewa jarapi kꞌinia–e bakꞌãri. 3 Mamĩda mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida Tachi Akꞌõremaa jara–e pakꞌãri, ewari chaa mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨpa mɨchi kꞌapꞌɨa juatau wẽedachi. 4 Tachi Akꞌõre, mɨ mãga bakꞌãri, pꞌãrikꞌua, ãstaawa paara pɨ jua mɨ ɨ ̃rɨ chɨkꞌɨa pɨkꞌa baji. Ara kꞌoi che–e pakꞌãri, nepꞌono pɨɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ juatau wẽedachi. 5 Mamĩda tꞌẽepai mɨa kꞌĩsiaji: “Mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida Tachi Akꞌõremaa jaraitꞌee.” Mãgá mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida pɨmaa jaraji. Ma ne–inaa kꞌachia oopariida waa mera–e paji. Maperãta pɨa ma pꞌekꞌau kꞌachia oopariida ãyaa bɨji. 6 Mɨ ome mãga ooda perã, jõmaweda pɨde ijãapataarã kꞌĩsia jõnadakꞌãri ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa, ma pꞌekꞌau kꞌachia pɨmaa jaradaipia bɨ. Mãga ooruta pɨrã, ãra kꞌaitꞌa to choma weedaru pɨjida, pia jaraitꞌeera, nepɨrade baairuta pɨjida, pɨa ãra jɨ ̃apariitꞌee. 7 Tachi Akꞌõre, pɨa mɨ jɨ ̃apari kꞌachiade baainaamerã. Pɨa mãgá mɨ kꞌaripapari perã, awaraa ijãapataarã ome o–ĩapa mɨa pɨmaa kꞌaripari. 8 Tachi Akꞌõrepa jara bɨ: “Mɨa pɨmaa jarateeitꞌee mãikꞌaapa ũraaitꞌee ne–inaa mɨa kꞌinia bɨkꞌa oo kꞌawaamerã. Mɨ o pɨmaa akꞌɨpiitꞌee mãikꞌaapa mɨa pɨ akꞌɨ bapariitꞌee. 9 Banáaji mula wa caballo baparikꞌa. Mãgee ne–animalaarã kꞌĩsia kꞌawada–ee pꞌanɨ perã, eperãarãpa ne–e, freno ome jɨ ̃ bɨpata ãchi wã kꞌinia pꞌanɨmaa wãpidaitꞌee. Maa–e pɨrã, ma ne– animalaarãpa ooda–e ãrapa kꞌinia pꞌanɨkꞌa.” 10 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã miadaitꞌee ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichide ijãapataarã kꞌinia iru bapari.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 32​ – ​34

384

11 Mapa

irua jara bɨkꞌa oopataarã, ¡Tachi Akꞌõre ome o–ĩa pꞌanapatáatɨ! Tꞌãri jĩpꞌa nipapataarã, ¡irumaa kꞌaripatáatɨ!

33

Kꞌaridaipia bɨ Tachi Akꞌõremaa gracias jaradaitꞌee

1   Tachi

Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã, tꞌãri o–ĩapa Tachi Akꞌõremaa kꞌarítɨ, irude ijãapataarãpa mãga oodaipia bairã. 2 Arpa chaapataarã mãikꞌaapa guitarrakꞌa bɨ chaapataarã, irumaa pedee pia kꞌarítɨ. 3 Kꞌari chiwidi kꞌarítɨ; pia cháatɨ mãikꞌaapa o–ĩapa kꞌarítɨ. 4 Tachi Akꞌõre pedee wãara. Irua ichita oopari ichia jara bɨkꞌa. 5 Tachi Akꞌõre kꞌachia wẽe bapari. Mapa ichita ne–inaa pia oopari. Irua kꞌinia iru bapari na pꞌekꞌau eujãdepema jõmaweda ne–inaa kꞌachia oodaamaa pꞌanɨɨrã mãikꞌaapa ichia oopi bɨkꞌa oo pꞌanɨɨrã. 6 Iru pedeepa pajã mãikꞌaapa aɨde nɨ ̃bɨ jõmaweda ooji. Mãgá pedeekꞌãri, lucero jõmaweda ooji. 7 Irua pania pꞌusadepema araa bapipari, ichia bɨdamãi beemerã. 8 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda, Tachi Akꞌõre waaweepatáatɨ mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. 9 Mãga oopatáatɨ iru pedeepa ne–inaa jõmaweda ooda perã mãikꞌaapa ma jõma ichia jaradakꞌa beeda perã. 10 Tachi Akꞌõrepa oopikꞌaa ijãadakꞌaa beerãpa oodaitꞌee kꞌĩsia iru pꞌanɨ. Awara–awaraa pꞌuuru pidaarãpa oo kꞌinia pꞌanɨ pia uchiapikꞌaa. 11 Mamĩda irua ichita oopari ichia kꞌĩsia iru bɨkꞌa. Irua mãga oopari iru ichita bapari perã. 12 Pꞌuuru pidaarã o–ĩa pꞌanapata ijãadakꞌãri Tachi Akꞌõre ãchi Akꞌõre Waibɨa, irua mãɨrã jɨrɨtꞌerada perã ichideerã pꞌanadamerã. 13 Ɨtꞌariipa Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda akꞌɨpari. 14 Ichi ɨtꞌaripema rey su–akꞌɨ baparimãiipa na eujãde pꞌanapataarã akꞌɨpari. 15 Iruata eperãarã tꞌãri jõmaweda ooji mãikꞌaapa eperãarãpa oopata jõmaweda kꞌawapari. 16 Rey apidaapa awaraarã pꞌoyaa–e ichi juadoopa, chi soldaorã cho– kꞌara pꞌanɨ mĩda. Ichiaba soldao sõcharra bɨpa ichi juadoopapai awaraarã pꞌoyaa–e. 17 Caballo juataura bɨ mĩda, iru kꞌaurepapai chõo pꞌoyaada–e. 18 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichi waaweepataarã akꞌɨ bapari, ijãadakꞌãri irua ãchi kꞌinia iru bapari. 19 Mãgá ãchi kꞌaripapari taarã chokꞌai pꞌanadamerã, jarra ooruta pɨjida. 20 Tꞌãripa tachia Tachi Akꞌõrede ijãapata. Iruata tachi kꞌaripapari mãikꞌaapa jɨ ̃apari, escudopa soldao jɨ ̃aparikꞌa. 21 Irude ijãa pꞌanɨde tꞌãri o–ĩa pꞌanapata kꞌawa pꞌanɨ perã iru kꞌachia wẽe bairã, iru tꞌɨ ̃ta jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. 22 Tachi Akꞌõre, ¡tai kꞌinia iru baparíiji pɨde ijãapata perã!  









































Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bɨ

(1 Samuel 21.10–22.1)

Davidpa na salmo pꞌãji kꞌirãpakꞌãri ichimaa pꞌasada kꞌĩra kꞌawa–e pɨkꞌadaikꞌãri rey Aquis kꞌĩrapite. Ma kꞌaurepa ma reypa ichi kꞌĩrapiteepa jëretꞌaaji.

34

1   Ichita

mɨa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee. Ichita irumaa gracias jarapariitꞌee. 2 Mɨ tꞌãri o–ĩa bɨ Tachi Akꞌõrede  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



385

Salmos 34​, ​35

ijãapari perã. Chupɨria chedeerã, ũrítɨ mãikꞌaapa o–ĩa pꞌanéetɨ. 3 Mɨ ome Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarátɨ. Jaradáma iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. 4 Mɨa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, irua pꞌanauji. Mɨ kꞌaripaji waa waawee banaamerã. 5 Irudepai ijãapataarã kꞌĩra ɨ ̃daa pɨkꞌa pꞌanɨ, o–ĩa pꞌanapata perã. Kꞌĩra nejasia pꞌaneedakꞌaa. 6 Chupɨria nɨ ̃bɨde mɨa Tachi Akꞌõremaa biaji. Mãpai irua ũriji mãikꞌaapa mɨ kꞌaripaji waa kꞌĩsia nɨ ̃banaamerã. 7 Tachi Akꞌõre angelpa irude ijãapataarã jɨ ̃apari mãikꞌaapa kꞌaripapari kꞌachiade baainaadamerã. 8 Eperãpa chikꞌo ichi itꞌaimaa tꞌɨ ̃tɨ ataparikꞌa kꞌawaaitꞌee warraa wa warraa–e bɨ, mãga pɨkꞌa ¡Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oo wãkꞌãtɨ wãt́ ɨ mãikꞌaapa irua oo bɨ akꞌɨpatáatɨ! Mãgá kꞌawaadai iru wãara tꞌãri pia bapari. ¡Eperãpa irude ijãakꞌãri, o–ĩa beepari! 9 Parã Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨdaarã, irude ijãapatáatɨ. Mãga ooruta pɨrã, ne–inaa maarepida faltada–e paitꞌee. 10 Jarrapisiapa león chakꞌeerã juatau wẽedaridai. Mamĩda Tachi Akꞌõrede ijãapataarãpa ne–inaa pia maarepida faltada–e paitꞌee. 11 Warrarã, chétɨ mãikꞌaapa mɨ pedee ũrítɨ, mɨa jarateeitꞌee perã Tachi Akꞌõre waawee kꞌawaadamerã. 12 ¿Taarã na eujãde pꞌana kꞌinia pꞌanɨkꞌã? ¿Tꞌãri o–ĩa pꞌana kꞌinia pꞌanɨkꞌã? 13 Mãga kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, pãchi itꞌaipa pedee kꞌachia jaranáatɨ mãikꞌaapa seewa jaranáatɨ. 14 Ne–inaa kꞌachia ikꞌaawaapa tꞌɨmɨ ́ pꞌanapatáatɨ mãikꞌaapa ne–inaa piata oopatáatɨ. Jɨrɨpatáatɨ jõmaarã ome kꞌãiwee pꞌanapataadaitꞌee. 15 Tachi Akꞌõrepa ichia jara bɨkꞌa oopataarã pia akꞌɨpari mãikꞌaapa irua ũripari ãrapa ɨtꞌaa iidiruta. 16 Mamĩda irua ne–inaa kꞌachia oopataarã pia akꞌɨkꞌaa. Mãgeerã jõpipari apidaapa ãchi kꞌirãpanaadamerã. 17 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa chupɨria iididakꞌãri, irua ũripari mãikꞌaapa ãchi kꞌaripapari kꞌĩsia jõnanaadamerã. 18 Tachi Akꞌõrepa tꞌãri pꞌua beerã chupɨria kꞌawaapari mãikꞌaapa irua chupɨria chedeerã kꞌaripapari. 19 Eperãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari mĩda, ichita nepɨrade baaiitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa iru ma nepɨradeepa kꞌaripaitꞌee. 20 Irua ma eperã jɨ ̃apariitꞌee, iru bɨɨrɨ apida kꞌõranaamerã. 21 Mamĩda irua ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã miapiitꞌee ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. Irua jara bɨkꞌa oopataarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpiitꞌee. 22 Jõdee Tachi Akꞌõrepa ichi mimiapataarã kꞌaripapari taarã chokꞌai pꞌanapataadamerã. ¡Ichide ijãapataarã jõpi–e paitꞌee!  







































35

Rey Davidpa ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji mɨmaa chõo jɨrɨ che pꞌanɨɨrã juade baainaamerã. Mɨ pari mãɨrã ome chṍoji. 2 Escudopa soldao  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 35

386

jɨ ̃aparikꞌa chõode uchiaitꞌee pakꞌãri, mãga pɨkꞌa mɨ kꞌaripa chéji. 3 Miasu ataparikꞌa awaraa ome chõoitꞌee pakꞌãri, mãga pɨkꞌa chṍoji mɨ jɨrɨmaa pꞌanɨɨrã ome mãikꞌaapa mɨmaa jaráji: “¡Mɨata pɨ kꞌaripaitꞌee!” 4 Mɨa kꞌinia bɨ pɨa mɨ pee kꞌinia pꞌanɨɨrã pꞌoyaamerã mãikꞌaapa ãpɨtee jërekꞌoomerã. Kꞌinia bɨ ãchia kꞌawada–ee pꞌaneedamerã kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa jĩchoo wãdade kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã. 5 ¡Kꞌinia bɨ pɨ angelpa mãɨrã ãyaa jërekꞌoomerã, nãupa pꞌũajara pꞌooda ãyaa ateeparikꞌa! 6 ¡Kꞌinia bɨ ãra mãgá o pꞌãriu, pirukꞌua pɨkꞌa bɨde tꞌĩudamerã iru ãra tꞌẽe wãru misa! 7 Mɨa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨta ãchia trampa oga jira bɨjida mɨ aɨde baaimerã. Eperãpa uria kꞌoro ataparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa oojida mɨ kꞌachiade baaimerã. 8 ¡Mɨa kꞌinia bɨ atu pꞌanɨde ãchita ma trampa oodapꞌedaade baaidamerã mãikꞌaapa mãgá jõdaidamerã! 9 Mãgá mɨ tꞌãri o–ĩa beeitꞌee Tachi Akꞌõre ome, irua mɨ mãgá kꞌaripada perã. 10 Tꞌãripa jaraitꞌee: “Tachi Akꞌõre, apida pɨkꞌa wẽ–e. Pɨa chupɨria chedeerã uchiapipari awaraarã ãchi kꞌãyaara juataura beerã jua ekꞌariipa, mãɨrãpa ãchi kꞌachia oo iru pꞌanadakꞌãri.” 11 Seewa–idaa beerãpa mɨ ɨmɨateepata. Iidipata ne–inaa mɨa kꞌawa–e bɨ. 12 Mɨa ne–inaa pia oopariida pari mɨmaa ne–inaa kꞌachia oopata. Mãgá mɨ tꞌãri pꞌuapipata. 13 Ãchi kꞌayaadaidakꞌãri, mɨ audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃beepachi. Chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ beepachi mãikꞌaapa ãchi pari nekꞌo–ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi. 14 Mɨ kꞌĩra pia–ee nipapachi mɨchi kꞌõpꞌãyo wa ɨ ̃pema jai– idaada kꞌaurepa, chi–ɨakꞌajikꞌa. Tꞌãri pꞌuapa ɨ ̃jaabaipꞌeda, jẽepachi mɨchi nawe–itꞌee jẽekꞌajikꞌa. 15 Mamĩda mɨ nepɨrade baaikꞌãri, ãchia mãga ooda–e paji mɨ pari. Ma kꞌãyaara o–ĩa pꞌaneejida mãikꞌaapa ichita mɨ ãpɨte ikꞌachia pedeepachida, kꞌĩra tewaraarãpa ookꞌajidakꞌa. 16 Mɨ tꞌãri pꞌuapijida, mɨ oo iru pꞌanapachida mãikꞌaapa mɨmaa akꞌɨdakꞌãri, ãchi kꞌida kierrkierreepipachida. f 17 Tachi Akꞌõre, pɨa mãga unupari. ¿Sãapai mɨ kꞌaripaitꞌeema ma león kꞌachia beerãkꞌa beerã juadeepa? Mɨ peetꞌaaruta pɨrã, waa chokꞌai ba–e paitꞌee. 18 Pɨa mɨ kꞌaripakꞌãri, mɨa pɨmaa gracias jaraitꞌee eperãarã pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee chipꞌedapꞌedaarã taide. ¡Chokꞌaraarã taide pɨmaa pedee pia jaraitꞌee! 19 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa mɨ ãpɨte ëipináaji, ãchi tau pꞌinadakꞌãri, mɨ traicionaa pꞌanadairã. Ãchi kꞌinia mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. 20 Mãɨrãpa jɨrɨdakꞌaa awaraarã ome kꞌãiwee pꞌanapataadaitꞌee. Ma kꞌãyaara pedeeteepata na eujãde kꞌãiwee pꞌanapataarã kꞌũradaitꞌee. 21 Mɨ–itꞌee ëipata mãikꞌaapa jarapata: “Táipata pɨa ne–inaa kꞌachia ooda unujidapɨ.” 22 Tachi Akꞌõre, pɨa ma jõma unupari. ¡Kꞌĩupꞌee banáaji! ¡Mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãnáaji! 23 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ kꞌaripa chéji! ¡Mɨa ne–inaa  









































f 35.16 Hebreorãpa

chĩara oo iru pꞌaneedakꞌãri, ãchi kꞌida kierrkierreepipachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



387

Salmos 35​, ​36

oopari akꞌɨ ́ji jaraitꞌee pia wa kꞌachia! 24 Mɨa ne–inaa kꞌachia ooji pɨrã, mɨ miapíji. Mamĩda ne–inaa pia ooji pɨrã, pia bɨda áji. ¡Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa mɨ ãpɨte ëipináaji! 25 Mãɨrãmaa kꞌĩsiapináaji: “¡Nãgata unu kꞌinia pꞌanajida!” Ãchimaa jarapináaji: “¿Taipa chokꞌai pɨkꞌa kꞌotꞌaajida–ekꞌã?” 26 Mɨa kꞌinia bɨ mãɨrã kꞌawada–ee pꞌaneedamerã kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã, ãchi o–ĩa pꞌanadairã mɨ nepɨrade bɨ unudakꞌãri mãikꞌaapa kꞌĩsia pꞌanadairã mɨ ãchi kꞌãyaara ekꞌariara bɨ. 27 Jõdee kꞌinia bɨ mɨ eere pꞌanɨɨrã o–ĩa pꞌaneedamerã mãikꞌaapa o–ĩapa bia jõnadamerã. Kꞌinia bɨ nãga jara jõnadamerã: “¡Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! ¡Iru o–ĩadaipari ichi mimiapari pia nipakꞌãri!” 28 Tachi Akꞌõre, mɨa jaraitꞌee pɨa ichita ne–inaa pia oopari. ¡Ewari chaa pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee!  









Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bapari; jõdee Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari

36

1   Mɨa

David, Tachi Akꞌõre–itꞌee mimiaparipa na salmo pꞌãji.

unukꞌãri eperã Tachi Akꞌõrede ijãakꞌaa bɨpa ne–inaa oopari, mɨchi tꞌãridepai kꞌĩsiapari: “Irua Tachi Akꞌõre waaweekꞌaa.” 2 Ichi audua bairã kꞌĩsia bɨ awaraarãpa ichi ãpɨte pedee pia jaradaipia bɨ. Mamĩda ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopari oo amaa–e. 3 Ichi ikꞌachia jarayaa mãikꞌaapa seewa–idaa bapari. Kꞌĩra jĩpꞌa baamaa bapari perã, ne–inaa pia ookꞌaa. 4 Ichi pꞌarude jẽra bakꞌãri, kꞌĩsiapari ne–inaa kꞌachia ooitꞌee, mãgɨdepai kꞌĩsiapari perã. Mapa ichi o kꞌachiade nipapari. 5 Jõdee Tachi Akꞌõre, pɨa eperãarã kꞌinia iru bapari. Pajã audú ɨtꞌɨa bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa audú kꞌinia iru bapari. Jɨ ̃arara ichita pajãde wãyaapatakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. 6 Ee ɨtꞌɨa bɨ ichi bɨmãi ichita beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ichita ne–inaa pia oopari. Pꞌusa jã waibɨa, nãpɨa bɨ jõkꞌaakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ pedee jõkꞌaa. Tachi Akꞌõre, pɨa eperãarã, ne–animalaarã paara akꞌɨ bapari. 7 ¡Pɨa eperãarã audú kꞌinia iru bapari! Ara etꞌerre chakꞌeerãpa jɨrɨpatakꞌa mirudaitꞌee ãchi nawe isia ekꞌari, mãga pɨkꞌa eperãarãpa pɨ jɨrɨpata ãchi jɨ ̃amerã. 8 Eperãarãpa chikꞌo waibɨa mãikꞌaapa pania waibɨa iru pꞌanadakꞌãri o–ĩa pꞌanapatakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ tede baparimãiipa eperãarãmaa ne–inaa pia oopari tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadamerã. 9 Pɨa ne–inaa jõmaweda chokꞌai bɨ chokꞌai bapipari. Pɨ ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ ode nipadakꞌãri, taipa unupata pɨa ne–inaa unupi kꞌinia bɨ. 10 Mapa pɨ kꞌawa pꞌanɨɨrã kꞌinia iru baparíiji mãikꞌaapa pia akꞌɨparíiji. Pɨa jara bɨkꞌa oopataarãmaa ne–inaa pia ooparíiji. 11 Audua beerãmaa mɨ pꞌoyaapináaji. Pɨde ijãadakꞌaa beerãmaa jërepináaji. 12 ¡Akꞌɨ ́tɨ sãgá ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌachiade baairuta! ¡Waa ne–inaa kꞌachia ooda–e paitꞌee!  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 37

37

388

Tachi Akꞌõrede ijãapari mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãakꞌaa bɨ Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Kꞌĩrau

banáaji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ome. Mãɨrã kꞌĩra unuamaa iru banáaji ãchia ne–inaa kꞌachia oo pꞌanɨ kꞌaurepa. 2 ¡Eperãpa pꞌũajara pupꞌeda, taarã–ee pɨɨdaiparikꞌa akꞌõrejĩru jẽrakꞌãri, mãga pɨkꞌa taarã–eweda mãɨrã wẽpadaridaitꞌee! 3 Na eujãde bɨ misa, Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji mãikꞌaapa ne–inaa pia ooparíiji. Irua eujã teedade baparíiji mãikꞌaapa irua wãarata jarada jɨrɨparíiji. 4 Tꞌãri o–ĩa baparíiji Tachi Akꞌõrede ijãapari perã. Mãgá irua pɨmaa oopiitꞌee pɨchi tꞌãride kꞌĩsia pia iru bɨkꞌa. 5 Pɨa oo kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõremaa jaraparíiji mãikꞌaapa irude ijãaparíiji. Mãgá irua pɨ kꞌaripapariitꞌee. 6 Pɨa ne–inaa pia oopari irua pi–ia bapiitꞌee, akꞌõrejĩru imatꞌɨpa pi–ia jẽraparikꞌa. 7 Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite kꞌĩupꞌee baparíiji mãikꞌaapa nɨ ́ji irua pɨ kꞌaripa cheru misa. Kꞌĩrau banáaji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–inaa kꞌachia oopata pia uchiakꞌãri, ãchia kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaakꞌa. 8 Kꞌĩrau banáaji mãikꞌaapa tꞌãri kꞌachia banáaji, kꞌĩraudaikꞌãri, kꞌachiade baaii perã. 9 Tachi Akꞌõrepa irude ijãadakꞌaa beerã jõtꞌaaitꞌee. Mamĩda ichide ijãapataarãpa na eujã jɨ ̃adaitꞌee. 10 Taarã–e nɨde na eujãde ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõdaridaitꞌee. ́ ata na eujã Jɨrɨru pɨjida, waa unu–e paitꞌee. 11 Mamĩda audua–ee beerãp jɨ ̃adaitꞌee mãikꞌaapa nama o–ĩa, kꞌãiwee pꞌanapataadaitꞌee. 12 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pedeeteepata ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãmaa. Ãramaa akꞌɨdakꞌãri, ãchi kꞌida kierrkierreepipata. g 13 Mamĩda Tachi Akꞌõre ëipari ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã–itꞌee, kꞌawa bairã taarã–ee ãra jõdaitꞌee. 14 Mãgeerãpa espada ẽtꞌa atapata chupɨria chedeerã sudaitꞌee maa–e pɨrã ematrɨma ẽebai atapata audua–ee beerãmaa trɨdaitꞌee. ¡Mãgá jɨrɨpata kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã peedaitꞌee! 15 Mamĩda ãchita ma espadapa piudaitꞌee ãchi tꞌãride su awa nɨ ̃beekꞌãri mãikꞌaapa ãchi ematrɨma ãrikꞌoodaridaitꞌee. 16 Piara bɨ Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari, makꞌɨara netꞌaa wẽe bapariitꞌee ne–inaa kꞌachia ooyaa, pꞌaratꞌara bai kꞌãyaara. 17 Tachi Akꞌõrepa irude ijãadakꞌaa beerãpa kꞌĩsia iru pꞌanɨ jõpiitꞌee. Mamĩda ichia jara bɨkꞌa oopataarã kꞌaripaitꞌee. 18 Tachi Akꞌõrepa ichia oopi bɨkꞌa oopataarã pia akꞌɨ bapari. Ãrata irua eujã teedade ichita pꞌanapataadaitꞌee. 19 Mapa ne–inaa kꞌodaitꞌee wẽe pꞌanadakꞌãri, kꞌĩra nejasia pꞌanada–e paitꞌee mãikꞌaapa ãchi–itꞌee chikꞌo paraaitꞌee.  



































g 37.12 Hebreorãpa

chĩara oo iru pꞌaneedakꞌãri, ãchi kꞌida kierrkierreepipachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



389

Salmos 37

20  Jõdee

ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõdaitꞌee. Tachi Akꞌõre kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã wẽpadaridaitꞌee, mẽepema nepꞌono wẽpadaipatakꞌa maa–e pɨrã nari wẽpadaiparikꞌa. 21 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pꞌaratꞌa presta iidipata, mamĩda pꞌaadakꞌaa. Jõdee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa awaraarã chupɨria kꞌawaapata mãikꞌaapa tꞌãri pia awaraarãmaa teepata. 22 Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨpariirãpa na eujã jɨ ̃adaitꞌee. Mamĩda irua pia–ee akꞌɨpariirã jõdaitꞌee. 23 Eperã Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa bakꞌãri, irua mãgɨ ́ eperãmaa akꞌɨpipari ichia oopi kꞌinia bɨ. 24 Ma eperã nepɨrade baairu pɨjida, Tachi Akꞌõrepa iru madeepa kꞌaripa ataitꞌee, eperãpa ichi kꞌõpꞌãyo juade jita ataparikꞌa eujãde baaidaikꞌãri. 25 Mɨ kꞌũtrãa baji mãikꞌaapa ɨ ̃rá chonaa bɨ. Mamĩda waide mɨa unu–e bɨ Tachi Akꞌõrepa atabëiru ichia jara bɨkꞌa oopataarã. Ichiaba waide unu–e bɨ ãchi warrarã calle jãde chikꞌo iidi nida. 26 Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopataarãpa awaraarã chupɨria kꞌawaapata mãikꞌaapa tꞌãri pia awaraarãmaa ne–inaa prestapata. Maperã Tachi Akꞌõrepa ãra bendiciapari ãramaa warrarã teekꞌãri. 27 Maperã ne–inaa kꞌachia oo amáaji mãikꞌaapa ne–inaa pia ooparíiji. Mãga ooru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa eujã teedade ichita bapariitꞌee, irua pɨ pia akꞌɨ bapariitꞌee perã. 28 Tachi Akꞌõrepa kꞌinia iru bapari ichia kꞌinia bɨkꞌa oopataarã. Ichide ijãapataarã atabëikꞌaa. Ãra ichita jɨ ̃apariitꞌee. Jõdee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpipari, mãɨrãdeepa apida uchianaadamerã. 29 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa irua eujã teeda jɨ ̃adaitꞌee mãikꞌaapa ichita ma eujãde pꞌanapataadaitꞌee. 30 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari kꞌĩsia kꞌawaa pedeepari. Pia pedeepari kꞌawa bairã chisãgɨ ́ pedee pia mãikꞌaapa chisãgɨ ́ pedee kꞌachia. 31 Mãga bapari Tachi Akꞌõrepa ley jarada ichi tꞌãride iru bapari perã. ¡Ma kꞌaurepa iru kꞌachiade baai–e paitꞌee! 32 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa audú akꞌɨpata Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã, ãra peedaitꞌee jɨrɨpata perã. 33 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichia oopi bɨkꞌa oopataarã mãɨrã juade baaipi–e paitꞌee. Ma awara mãɨrãpa ãra charraarã kꞌĩrapite ateedakꞌãri, irua miapi–e paitꞌee. 34 Maperã Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji mãikꞌaapa ooparíiji irua kꞌinia bɨkꞌa. Iruata pɨ waibɨa papiitꞌee mãikꞌaapa na eujã pɨmaa jɨ ̃apiitꞌee. Pɨchi taupa unuitꞌee irua ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpikꞌãri. 35 Mɨa unudoo eperã audua bɨpa eperãarã ichi jua ekꞌari kꞌachia iru bɨ. Mãgɨ ́ waibɨa pa baji pakꞌuru eujãde uuda waibɨa wariparikꞌa. 36 Mamĩda tꞌẽepai ma audua bada piukꞌãri, iru wẽpaji. Mɨa iru jɨrɨkꞌãri, unu–e paji. 37Akꞌɨ ́ji Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopari. Irua kꞌĩsia nɨ ̃ba–e kꞌawa bairã ewari cherude kꞌãiwee bapariitꞌee. 38 Mamĩda pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã jõdaitꞌee. Ewari cherude ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõmaweda ichita jõdaitꞌee.  



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 37​, ​38

390

39 Tachi

Akꞌõrepa ichia jara bɨkꞌa oopataarã ichita kꞌaripapari. Irumaa ɨtꞌaa iididai nepɨrade pꞌanadakꞌãri. 40 Iididakꞌãri irua ãchi kꞌaripamerã, irua ãchi kꞌaripapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juade baainaadamerã. Mãga oopari ãchia irude ijãapata perã.  

Kꞌayaa bɨpa ɨtꞌaa chupɨria iidida

38

Davidpa na salmo pꞌãji Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–inaa pia teekꞌãri akꞌɨpiitꞌee ichia Tachi Akꞌõre kꞌirãpa bɨ.

1   Tachi

Akꞌõre, pɨ kꞌĩrau bakꞌãri, mɨ ɨtrɨanáaji mãikꞌaapa mɨ miapináaji. 2 Eperã siapa sutꞌaada mia nɨ ̃bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ chupɨria nɨ ̃bɨ, pɨ jua mɨ ɨ ̃rɨ chɨkꞌɨa pɨkꞌa bairã. 3 Pɨ mɨ ome kꞌĩrau bairã mɨ nãgá kꞌayaa nɨ ̃bɨ. Mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida kꞌaurepa mɨchi kꞌapꞌɨa pꞌua nɨ ̃bɨ. 4 Mɨa pꞌoyaa choo–e ma pꞌekꞌau kꞌachia oopariidade kꞌĩsiakꞌãri, audú chɨkꞌɨa pɨkꞌa bairã. 5 Pariatua ooji kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa oopatakꞌa. Mapa aidapa mɨ kꞌapꞌɨa pꞌua nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa mikꞌia jo nɨ ̃bɨ. 6 Mɨ kꞌapꞌɨa mãgá pꞌua nɨ ̃bairã, pꞌoyaa jĩpꞌa bainɨ ̃ beekꞌaa. Ewari chaa mɨ jẽe nipapari, eperã chi–ɨa bɨpa ooparikꞌa. 7 Kꞌɨamiapa mɨ kꞌapꞌɨa wãsia nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa mɨ kꞌapꞌɨa jõmaweda pꞌua nɨ ̃bɨ. 8 Juatau wẽe nɨ ̃bɨ. Tꞌãri pꞌuapa mɨ bia nɨ ̃bɨ. 9 Tachi Akꞌõre, pɨa kꞌawa bɨ mɨa kꞌãata kꞌinia bɨ, pɨa mɨ biapi ũri bairã. 10 Mɨ tꞌãri tukutukua nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa mɨ juatau wẽe nɨ ̃bɨ. Mɨchi tau pꞌãriudachi. 11 Mɨ kꞌõpꞌãyoorãpa mãikꞌaapa mɨ te ikꞌaawa pꞌanapataarãpa mɨ yiaraa iru pꞌanɨ, mɨchi kꞌapꞌɨa aida–idaa bairã. Mɨ ëreerã paara mɨmaa chedakꞌaa. 12 Eperãpa trampa ooparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa kꞌĩsia iru pꞌanapata mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee. Ewari chaa pedeeteepata sãgá mɨ kꞌũradaitꞌee mãikꞌaapa peetꞌaadaitꞌee. 13 Mamĩda mɨ kꞌɨɨrɨ kꞌĩ pɨkꞌa beepari ãra pedee ũriamaa bairã. Ma awara mɨ pedee atua pɨkꞌa beepari ãra pedee pꞌanauamaapa. 14 Mãgá kꞌɨɨrɨ kꞌĩ pɨkꞌa, pedee atua pɨkꞌa bairã, mɨa pꞌanaukꞌaa ãrapa mɨ ɨmɨateedakꞌãri. 15 Tachi Akꞌõre, mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripa chemerã. Tachi Akꞌõre, mɨchi Akꞌõre Waibɨ ́apata pꞌanauitꞌee mɨa chupɨria iidi bɨ. 16 Mɨa pɨmaa nãga ɨtꞌaa iidi bɨ mɨ nepɨrade baaikꞌãri, pɨa mãɨrãmaa audua pedee pedeepinaamerã, mɨ oo kꞌinia pꞌanɨ perã. 17 Mɨ piuitꞌee bɨ. Ichita mɨ kꞌapꞌɨa pꞌua nɨ ̃bapari. 18 Mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida pɨmaa jaraitꞌee, ma kꞌaurepa audú kꞌĩsia nɨ ̃bairã. 19 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã chokꞌara pꞌanɨ. Mãɨrã kꞌapꞌɨa pia, juataura pꞌanapata. Ãchi kꞌinia mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. 20 Mɨa ne–inaa pia oopariida pari, mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanɨ. Mɨa jɨrɨkꞌãri ne– inaa pia ooitꞌee, ãchia mɨ ãpɨte ikꞌachia pedeepata. 21 Tachi Akꞌõre, ¡mɨ atabëináaji! Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãnáaji! 22 Pɨ mɨ Akꞌõre Waibɨa perã mãikꞌaapa mɨ kꞌaripapari perã, ¡isapai mɨ kꞌaripa chéji!  









































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



391

39

Salmos 39​, ​40

Eperãarã na pꞌekꞌau eujãde taarã pꞌanadakꞌaa Davidpa na salmo pꞌãji Jedutún chi kꞌaripataarã ome kꞌaridamerã.

1   Mɨchi

tꞌãridepai mɨa nãga jaraji: “Mɨ ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã taide bakꞌãri, ne–inaa kꞌachia oo–e paitꞌee. Mɨa pedee apida jara–e paitꞌee, mɨ itꞌaideepa pedee kꞌachia pariatua uchianaamerã.” 2 Wãara mãgá mɨ kꞌĩupꞌee beeji; pedee apida jara–e paji, pedee pia paara. Mamĩda tꞌãride choo–e paji, audú kꞌĩsia nɨ ̃bada perã. 3 ¡Pedee kꞌiniapa mɨ tꞌãri soo pɨkꞌa nɨ ̃baji! Made kꞌĩsia nɨ ̃bapꞌeda, mɨa mãgaji: 4 “Tachi Akꞌõre, mɨmaa kꞌawapíji ewari jõmasaa mɨ na pꞌekꞌau eujãde baitꞌee. ¡Mãgapai kꞌawa kꞌinia bɨ, kꞌawa bairã taarã–e mɨ jõitꞌee! 5 Pɨa mɨ taarã chokꞌai bapi–e paji. Pɨ–itꞌee mɨ bapari algo–e pɨkꞌa bɨ; ĩyapa aba pɨkꞌa bɨ. 6 Tachi jaure isapai wẽpadaiparikꞌa akꞌõrejĩru jẽra–e pakꞌãri, mãga pɨkꞌa eperã bapari isapai wẽpadaipari. Mapa ¿kꞌãare–itꞌee irua jɨrɨima pꞌaratꞌara baitꞌee? Irua kꞌawa–e bɨ kꞌaipa ma netꞌaa jita ataitꞌee. 7 ”Tachi Akꞌõre, mãga pɨrã, ɨ ̃rá mɨa, ¿kꞌãata nɨima? ¡Nɨitꞌee pɨa mɨ kꞌaripamerã! 8 Mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida ãyaa bɨ ́ji mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãmaa mɨ oo iru pꞌanapináaji. 9 ”Wãara mãɨrã kꞌĩrapite mɨa pedee apida jara–e paji, kꞌawa bairã pɨa mɨ kꞌaripaitꞌee. 10 Mɨ waa miapináaji, mɨa pɨ jua waa choo–e bairã. 11 Pɨa eperãarã miapipari ɨtrɨa pedee ãramaa jarakꞌãri ãrapa ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. Polillapa pakꞌuru jõpiparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa jõpipari eperãarãpa ne–inaa ooi awaa pꞌanapata. ¡Eperã ĩyapa aba pɨkꞌa bɨ! 12 ”Tachi Akꞌõre, ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. ¡Ũríji mɨ biapi jẽe nɨ ̃bɨde! ¡Mɨ chupɨria kꞌawáaji pɨ–itꞌee mɨ awaraa eujãdepemakꞌa bɨ mĩda! Pɨ–itꞌee mɨ kꞌĩra tewaraakꞌa bɨ mɨ chonaarã pꞌanadapꞌedaakꞌa. 13 Kꞌĩrau mɨmaa akꞌɨnáaji pɨ mɨ ome kꞌĩrau bairã. Waa mɨ miapináaji. Mãgá mɨ waya o–ĩa baitꞌee piui naaweda mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdeepa wẽpai naaweda.”  























40

Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da gracias jaraitꞌee Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Mɨa Tachi Akꞌõre nɨmaa bɨ misa, irua mɨ biapi ũriji. 2 Mɨ piu wãkꞌãri,

irua mɨ kꞌaripa cheji. Ara eperã toida ɨ ̃yapa jɨ ̃a wãru kꞌaripa atadapꞌeda, mãu ɨ ̃rɨ bɨrutakꞌa, mãga pɨkꞌa irua mɨ kꞌaripaji mãikꞌaapa mɨmaa akꞌɨpiji kꞌãata ooipia bɨ. 3 Mɨmaa kꞌari chiwidi kꞌawapiji aɨde irumaa pedee pia jaramerã. Eperãarãpa mãga unudakꞌãri, Tachi Akꞌõre waaweejida mãikꞌaapa irude ijãajida. 4 Eperã o–ĩa bapari Tachi Akꞌõrede ijãakꞌãri. Ichi nipakꞌaa audua beerã ome maa–e pɨrã akꞌõre waibɨa apataarãmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã ome. 5 Tachi Akꞌõre, Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨa ne–inaa pia chokꞌara oodoo. Kꞌĩsia chokꞌara kꞌĩsia iru bɨ tai kꞌaripaitꞌee. ¡Awaraa pɨkꞌa wẽ–e! Pɨa mɨ ome ma ne–inaa pia oopari jõmaweda jara kꞌinia bɨ mĩda, pꞌoyaa jara–e, audú chokꞌara perã.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 40​, ​41

392

6  Pɨ

o–ĩa bee–e eperãarãpa ne–animalaarã peedapꞌeda, pɨ–itꞌee paapidakꞌãri mãikꞌaapa netꞌa tau pɨmaa tee chedakꞌãri. Pɨa iidi–e bɨ ne–animalaarã pɨ–itꞌee paa jõpidamerã mãikꞌaapa ne–animalaarã paapidamerã pɨa taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata ãyaa bɨmerã. Jĩpꞌa kꞌinia bɨ mɨ kꞌɨɨrɨ ẽesaa bamerã pɨ pedee ũriitꞌee mãikꞌaapa kꞌinia bɨ mɨa oomerã pɨa oopi bɨkꞌa. 7 Mapa mɨa mãgaji: “Mɨ nama bɨ pɨa libro pꞌãpidade jara bɨkꞌa. 8 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨa oo kꞌinia bɨ pɨa oopi bɨkꞌa. ¡Pɨ ley mɨ tꞌãride ɨa pɨkꞌa iru bɨ!” 9 Pɨ eperãarã chipꞌedaidakꞌãri pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee, ãra chokꞌaraarã taide mɨa jaradoo pɨa ichita ne–inaa pia oopari. Tachi Akꞌõre, ¡pɨa pia kꞌawa bɨ mɨ kꞌĩupꞌee bee–e paji! 10 Mɨchi tꞌãride aupai mɨa jara–e bɨ pɨa ichita ne–inaa pia oopari. Tau taawa mɨa jarapari pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa mãikꞌaapa pɨa eperãarã kꞌaripapari. Pɨ eperãarã chipꞌedaidakꞌãri pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee, mɨa merakꞌaa pɨa ãra kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa pɨa wãarata jarapari. 11 Tachi Akꞌõre, ¡mɨ chupɨria kꞌawáaji! ¡Mɨ jɨaji ̃́ pɨa mɨ kꞌinia iru bapari 12 perã mãikꞌaapa pɨa wãarata jarapari perã! Mɨ audú nepɨrade baaipari perã, ma nepɨra pꞌoyaa juasia–e. Mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida kꞌaurepa mɨ kꞌachiade baaipari, tau pꞌãriu pɨkꞌa beerumaa. Mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida audú chokꞌara pꞌanɨ. Chokꞌaraara pꞌanɨ mɨ puda kꞌãyaara. Mapa mɨ tꞌãri pꞌua bapari. 13 Tachi Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripa chéji! ¡Mɨ isapai na nepɨradeepa uchiapíji! 14 ¡Mɨa kꞌinia bɨ mɨ peedaitꞌee jɨrɨ pꞌanɨɨrãpa kꞌawada–ee pꞌaneedamerã kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã! ¡Kꞌinia bɨ mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanɨɨrã kꞌĩra nejasiapa jĩchoodamerã! 15 ¡Kꞌinia bɨ mɨ oo iru pꞌanapataarã kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã pɨa ãchi pꞌoyaada perã! 16 Mamĩda kꞌinia bɨ pɨ jɨrɨpataarã o–ĩa pꞌaneedamerã mãikꞌaapa pɨa kꞌaripadaarãpa jaradamerã: “¡Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ!” 17 Tachi Akꞌõre, mɨ nãgá chupɨria nɨ ̃bɨ. Kꞌinia bɨ pɨa mɨ akꞌɨmerã. Pɨa aupai mɨ kꞌaripai mãikꞌaapa na nepɨradeepa uchiapii. Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡isapai mɨ kꞌaripa chéji!  





















41

Eperã kꞌayaa bɨpa ɨtꞌaa iidida 1   Eperã

Davidpa na salmo pꞌãji.

o–ĩa beepari chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaakꞌãri. Mãgee eperã nepɨrade baairu pɨrã, Tachi Akꞌõrepa iru madeepa uchiapiitꞌee. 2 Tachi Akꞌõrepa mãgee eperã jɨ ̃apariitꞌee na pꞌekꞌau eujãde taarã o–ĩa bapariimerã. Atabëikꞌaa paitꞌee baaimerã iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade, ãchia oo kꞌiniata oodamerã. 3 Mãgee eperã kꞌayaapa kꞌapꞌɨa pꞌua nɨ ̃beekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa tꞌãri o–ĩapiitꞌee mãikꞌaapa juataura papiitꞌee. 4 Mɨ mãgá kꞌayaa bakꞌãri, mãgaji: “Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Mɨa ne–inaa kꞌachia ooda ãyaa bɨ ́ji, pɨ kꞌĩrapite mɨa pꞌekꞌau kꞌachia  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



393

Salmos 41​, ​42

oopariida perã. Mãgá na kꞌayaadeepa mɨ jɨpa beei.” 5 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ ãpɨte nãgá pedee kꞌachia jarapata: “¿Sãapai piuitꞌeema? ¿Sãapai iru waa kꞌirãpada–e paitꞌeema?” apata. 6 Mɨ akꞌɨ cheruta pɨrã, kꞌĩra jĩpꞌa cheda–e mɨ tꞌãri o–ĩapidaitꞌee. Seewata chepata mɨ pedee ũridaitꞌee mãikꞌaapa mɨ bɨmãiipa uchiadakꞌãri, mɨ ãpɨte pedee kꞌachia jaranapata. 7 Mãɨrã chipꞌedaipata mɨ ãpɨte pedee kꞌachia pedeedaitꞌee. Kꞌĩsia pꞌanɨ mɨ nãgá mia nɨ ̃bɨ ne–inaa kꞌachia oopariida kꞌaurepa. Mapa mɨ ãpɨte jarapata: 8 “Netuara juapa iru kꞌayaa bɨ. Mapa ichi pꞌarudeepa waa pꞌirabai–e paitꞌee.” 9 Mɨ kꞌõpꞌãyo piara bɨpa paara mɨ traicionaa bɨ, mɨ ome nekꞌopachi mĩda mãikꞌaapa mɨa iru pedee ijãapachi mĩda. 10 Mamĩda, Tachi Akꞌõre, pɨa mãga ookꞌaa perã, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Mɨ jɨpapíji. Mãgá mɨa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaitꞌee. 11 Nãgá mɨa kꞌawai pɨa wãara mɨ pia akꞌɨpari; pɨa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa mɨ pꞌoyaapi–e pakꞌãri. 12 Pɨa mɨ mãgá kꞌaripaitꞌee, pɨa jara bɨkꞌa mɨa oopari perã. Maperã mɨ pɨ ome ichita bapariitꞌee. 13 ¡Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! ¡Ichita iru mãga bapariitꞌee! ¡Wãarapɨ!  

















42

Tachi Akꞌõre jɨrɨpataarã 1   Tachi

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre, bigi opisia nɨ ̃bakꞌãri, pania toitꞌee jɨrɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa tꞌãripa pɨ jɨrɨpari. 2 Opisia bakꞌãri audú pania to kꞌinia nɨ ̃beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ audú Tachi Akꞌõre ome unu kꞌinia bɨ. ¡Iru ichita chokꞌai bapari! ¿Sãapai mɨ iru kꞌĩrapite wãima? 3 Ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida mɨa ne–inaa kꞌoi kꞌãyaara wa toi kꞌãyaara, jẽe nɨ ̃bapari. Ichita mɨmaa iidipata: “¿Sãma bɨma apata, pɨ Akꞌõre Waibɨa?” 4 Mɨa nãgɨde kꞌĩsiakꞌãri, audupɨara tꞌãri pꞌua nɨ ̃beepari. Kꞌirãpa bɨ mɨ eperãarã naa wãkꞌãri Tachi Akꞌõre tedee, tai o–ĩapa biapachida mãikꞌaapa gracias jarapachida. ¡Fiesta o–ĩa oojida! 5 Mɨchi tꞌãridepai jarapari: “¿Kꞌãare–itꞌee mɨ kꞌĩra pia–ee baima? ¿Kꞌãare–itꞌee kꞌĩsia nɨ ̃baima? Mãga bai kꞌãyaara, mɨa nɨitꞌee Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa chemerã. Atꞌãri irumaa pedee pia jarapariitꞌee. ¡Iru mɨ kꞌaripapari pipɨara bɨ!” 6 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨ kꞌirãpapari Jordán to ikꞌaawa eujã beemãiipa, Hermón ee bɨmãiipa mãikꞌaapa Mizar ee bɨmãiipa. Mamĩda atꞌãri mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bɨ. 7 Ee ɨtꞌɨa kꞌõotꞌari jira bɨdeepa awaraa ee ɨtꞌɨa kꞌõotꞌari bɨmaa pania jĩwaa wãyaaparikꞌa maa–e pɨrã pꞌusa jĩwaa wãyaaparikꞌa tachi ɨ ̃rɨ wãyaakꞌãri, mãga pɨkꞌa pɨ jua mɨ ɨ ̃rɨ wãyaa pɨkꞌa bɨ. 8 Tachi Akꞌõre, ãstaawa pɨa akꞌɨpipari mɨ kꞌinia iru bapari. Pꞌãrikꞌua mɨa pɨmaa kꞌaripari mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari, pɨata mɨ chokꞌaipipari perã. 9 Tachi Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ mãu choma bɨkꞌa bɨ, pɨa mɨ jɨ ̃apari perã. Mapa  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 42​ – ​44

394

mɨa pɨmaa iidiitꞌee: “¿Sãapꞌeda pɨa mɨ kꞌĩra atua pɨkꞌatꞌaajima? ¿Sãapꞌeda eperã chi–ɨa bɨ nipaparikꞌa mɨ kꞌĩra pia–ee nipaparima, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ jɨrɨ pꞌanɨ kꞌaurepa?” 10 Mãgɨɨrãpa mɨ oo iru pꞌanadakꞌãri, mɨ kꞌapꞌɨa pꞌua pɨkꞌapipata. Ichita mɨmaa iidipata: “¿Sãma bɨma apata, pɨ Akꞌõre Waibɨa?” 11 Mɨchi tꞌãridepai mɨa jarapari: “¿Kꞌãare–itꞌee mɨ kꞌĩra pia–ee baima? ¿Kꞌãare–itꞌee kꞌĩsia nɨ ̃baima? Mãga bai kꞌãyaara, mɨa nɨitꞌee Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa chemerã. Atꞌãri irumaa pedee pia jarapariitꞌee. ¡Iru mɨ kꞌaripapari pipɨara bɨ! 1  Tachi Akꞌõre, ¡mɨa ne–inaa oopari akꞌɨ ́ji jaraitꞌee pia wa kꞌachia! Mɨ kꞌaripáji na eujãdepema ijãadakꞌaa beerãpa ɨmɨateepatadeepa. Kꞌaripáji ma seewa–idaa beerã mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juade baainaamerã. 2 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ–itꞌee pɨ pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨ ́kꞌapɨ bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã! ¿Sãapꞌeda mɨ yiaraa iru bɨma? ¿Sãapꞌeda eperã chi–ɨa bɨ nipaparikꞌa, mɨ kꞌĩra pia–ee nipaparima, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ jɨrɨ pꞌanɨ kꞌaurepa? 3 Mɨmaa pɨ ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ unupíji mãikꞌaapa pɨ pedee wãarata jaráji. Mãgá mɨ wãi pɨa ee awara bɨdadee pɨ baparimãi tꞌĩuitꞌee. 4 Tachi Akꞌõre, mɨ mama panakꞌãri, pɨ altar kꞌĩrapite pɨ–itꞌee pedee pia jaraitꞌee arpa chaa bɨ misa. Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨa aupai mɨ tꞌãri o–ĩapipari. 5 Mãga pꞌasaitꞌee perã, “¿kꞌãare–itꞌee mɨ kꞌĩra pia–ee baima? ¿Kꞌãare– itꞌee mɨ kꞌĩsia nɨ ̃baima? Mãga bai kꞌãyaara, mɨa nɨitꞌee Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa chemerã. Atꞌãri irumaa pedee pia jarapariitꞌee. ¡Iru mɨ kꞌaripapari pipɨara bɨ!”  



43











44

Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Tachi

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre, tai chonaarã itꞌaideepa ũridooda chonaarãweda pɨa oopariida. 2 Pɨ juapa ijãadakꞌaa beerã jërekꞌooji mãikꞌaapa ãra pꞌuuru jõpiji tai chonaarã ãra eujãde pia pꞌanapataadamerã. 3 Tai chonaarãpa ãchi juadoopa mãɨrã pꞌoyaada–e paji. ¡Pɨ juarapa mãga ooji, pɨ ãra ome nipada perã mãikꞌaapa ãra kꞌinia iru bada perã! 4 ¡Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨ aupai mɨ rey! Ijãadakꞌaarã pꞌoyaapíji Jacobdeepa uchiadapꞌedaarãmaa. 5 Pɨa tai kꞌaripakꞌãri, tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaapachida. Pɨ juapa peekꞌoopachida tai ome chõode chepatapꞌedaarã. 6 Maperã mɨa ijãa–e bɨ mɨa mãɨrã pꞌoyaai ematrɨmapa wa espadapa. 7 Pɨata tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã taimaa pꞌoyaapipachi. Pɨata ãchi kꞌĩra nejasiapipachi. 8 ¡Maperã ichita pɨ ome o– ĩa pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa ichita pɨmaa pedee pia jarapataadaitꞌee! 9 Mamĩda ɨ ̃rá pɨa tai yiaraa iru bɨ, mãikꞌaapa tai kꞌĩra nejasiapi bɨ. Waa uchia–e tai eerepema soldaorã ome. 10 Tai kꞌaripai kꞌãyaara, tai jërekꞌooji tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã naa. Mãgá mãɨrãpa tai netꞌaa jãri ata  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



395

Salmos 44​, ​45

chejida. 11 Pɨa tai ãchi juade bɨji eperãarãpa ovejaarã peepataarã juade bɨpatakꞌa. Mãgá pɨa tai jërekꞌooji ijãadakꞌaa beerã tꞌãide pꞌananadamerã. 12 Eperãpa ichi netꞌaa audú edaa netotꞌaaparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ooji pɨchi pꞌuuru pidaarã ome. Pɨa ãra mãgá neto pɨkꞌatꞌaakꞌãri, maarepida ata–e paji. 13 Pɨa tai ome mãga ooda perã, ɨ ̃rá tai eujã ikꞌaawa pꞌanapataarãpa tai awaraa eperãarã kꞌãyaara ekꞌariara akꞌɨpata mãikꞌaapa tai ãpɨte ikꞌachia pedeepata. 14 Pɨa tai kꞌaripa–e bairã, awaraa eujãdepemaarãpa tai oo iru pꞌanapata. Tai unudakꞌãri, ëipata. 15 Mapa mɨ kꞌĩra nejasiapa kꞌĩra pia–ee ni. 16 Tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã tai ome kꞌĩra jõda– ee pꞌanɨ. Mapa ãchia mɨmaa ikꞌachia jarapata. 17 Ãchia tai mãgá iru pꞌanɨ taipa pɨ kꞌĩra atuadakꞌaa mĩda mãikꞌaapa oopata mĩda pɨa tai chonaarã ome pacto oodade jara bɨkꞌa. 18 Taipa kꞌĩsiadakꞌaa pɨde ijãa amaadaitꞌee maa–e pɨrã pɨa jara bɨkꞌa ooda–e paitꞌee. 19 Mãga pꞌanapata mĩda, pɨa tai nãgá chupɨria pꞌanapiji ne– animalaarã kꞌachia beerã tꞌãide pɨkꞌa nipadamerã. ¡Mapa ɨ ̃rá tai pꞌãriu pɨkꞌa bɨde pꞌanɨ! 20 Tachi Akꞌõre, pɨde ijãa amaadapꞌedaa paara maa–e pɨrã awaraa akꞌõre waibɨa apatamaa tai jua ɨadapꞌeda, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌaneedapꞌedaa paara, 21 mãgara pɨa kꞌawakꞌaji, ne–inaa jõmaweda kꞌawapari perã; eperãarãpa tꞌãride kꞌĩsiapata paara. 22 Mamĩda taipa mãga ooda–e paji. Taipa pɨde ijãapata perã, ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa tai ipꞌii jɨrɨpata peedaitꞌee. Oveja peepataarãpa ovejaarã iru pꞌanapatakꞌa peedaitꞌee pakꞌãri, mãga pɨkꞌa mãgɨɨrãpa tai iru pꞌanɨ. 23 Tachi Akꞌõre, ¡tai kꞌaripa chéji! ¿Sãapꞌeda pɨ kꞌãi pɨkꞌa bɨma? ¡Tai kꞌaripa chéji! ¡Ichita tai yiaraa iru banáaji! 24 ¿Sãapꞌeda pɨ miru pɨkꞌa bɨma? ¡Tai kꞌĩra atuanáaji, nãgá chupɨria jõnɨde! 25 Waa chooda–e. Eperãpa awaraa eperã eujãmaa teeparikꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌanɨ. Yooro pꞌorade bipa urtꞌĩu nĩuteepatákꞌapɨ pꞌanɨ. 26 Maperã ¡isapai tai kꞌaripa chéji! ¡Na chupɨria jõnɨdeepa tai kꞌaripa atáji, pɨa tai kꞌinia iru bapari perã!  































Kꞌari pꞌãda rey miakꞌãida fiesta–itꞌee

45

1   Mɨchi

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida rey miakꞌãida fiestade kꞌaridamerã.

tꞌãride pedee pia kꞌĩsiamaa bɨ. Lapipa pedee pꞌãpatakꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ itꞌaipa na pedee pia reymaa jara bɨ. 2 ¡Ɨmɨkꞌĩraarã jõmaarã kꞌãyaara pɨ kꞌĩra wãreera bɨ! ¡Pɨ itꞌaideepa pedee pi–ia uchiapari! Maperã Tachi Akꞌõrepa pɨ ichita bendiciapari. 3 Rey sõcharra bɨ, pɨchi kꞌɨrrɨde espada jɨ ̃ bɨ ́ji. ¡Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa kꞌĩra wãreera bɨ! 4 Rey waibɨa beerãpa oopatakꞌa caballode bataudapꞌeda, chõode uchiadakꞌãri, pia wãj́ i mãikꞌaapa pꞌoyáaji pɨa wãara pedee jarapari perã,  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 45​, ​46

396

ichita ne–inaa pia oopari perã mãikꞌaapa audua–ee bapari perã. ¡Pɨ juarapa ne–inaa pi–ia ooparíiji! 5 Rey Waibɨa, pɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaapari soldaorãpa sia kꞌida audú era bɨ trɨdakꞌãri, ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaapatakꞌa. Mãgá awara–awaraa eujãdepemaarã pɨ kꞌĩrapite bedabaidaipata. 6 Tachi Akꞌõre, pɨ ichita jõmaarã rey bapariitꞌee, na pꞌekꞌau eujã jõru pɨjida. Kꞌachia wẽe bapari perã, pɨa pia akꞌɨ bapari pɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrã. 7 Pia ichita ne–inaa pia oo kꞌinia bapari. Pꞌekꞌau kꞌachia ooamaa bairã, ne–inaa kꞌachia unuamaa iru bapari. Maperã pɨ Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa pɨ jɨrɨtꞌeraji waibɨara pamerã pɨ kꞌõpꞌãyoorã kꞌãyaara. Mãga ookꞌãri, pɨ o–ĩapiji. 8 Pɨ pꞌaru tꞌũa jo bɨ mirra mãikꞌaapa áloe canela ome pꞌoirada kꞌerapa. Música cuerdapa chaapata pɨ palaciode. Ma palaciode ne–inaa pi–ia nɨ ̃bɨ marfildee ooda. Pɨa ma música ũrikꞌãri, o–ĩa beepari. 9 Reyrã kꞌaurã pɨ jua ekꞌari mimiapata. Pɨ su–akꞌɨ beepari juaraare pɨ novia su–akꞌɨ bɨ; nẽe pipɨara bɨpa chi–oo bɨ. 10 Awẽra, mɨa jararu pia ũríji. Pɨchideerãde mãikꞌaapa pɨchi pꞌuuru pidaarãde audú kꞌĩsianáaji. 11 Reypa pɨ kꞌĩra wãree unu bɨ. Mapa pɨ kꞌinia bɨ. Ichi pɨ poro waibɨa perã, pɨa ooipia bɨ ichia jara bɨkꞌa h . 12 Rey Waibɨa, Tirodepema poro waibɨarãpa mãikꞌaapa na eujãdepema pꞌaratꞌa paraa beerãpa pɨmaa regalo tee chedaitꞌee pɨa ãchi pia akꞌɨpariimerã. 13 ¡Pɨ wẽra rey kꞌau paitꞌee! ¡Ichi cuarto pꞌaru jɨ ̃parideepa uchiakꞌãri, kꞌĩra wãree bapari! ¡Pꞌaru pi–ia jɨ ̃ bɨ; hilo nẽedee oodapa kꞌaatꞌɨda! 14 Mãgá pꞌaru pi–ia kꞌaatꞌɨda jɨ ̃pꞌeda, rey kꞌĩrapite ateepata. Iru tꞌẽe cheruta ichi mimiapataarã; awẽraarã, ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãida–ee pꞌanɨɨrã. 15 Tꞌãri o–ĩa pɨ palacio edajãde tꞌĩuruta. 16 Rey Waibɨa, pɨ warrarã pɨ su–akꞌɨ beeparide su–akꞌɨ pꞌanadaitꞌee pɨa oodakꞌa mãikꞌaapa pɨ chonaarãpa oodapꞌedaakꞌa. Pɨa na eujã jõmaweda ãchi jua ekꞌari bɨitꞌee aɨde pꞌanapataarã akꞌɨ pꞌanadamerã. 17 Mɨa pɨ tꞌɨ ̃ kꞌirãpapiitꞌee nãgawedapemaarãdeepa uchiadaitꞌeerãmaa. Mãgá awara– awaraa eujãdepemaarãpa ichita pɨ tꞌo pꞌanadaitꞌee.  

























46

Tachi Akꞌõre tachi ome bapari 1   Tachi

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre murallapa pꞌuuru tꞌɨakꞌau bɨ ́kꞌapɨ bɨ, ichia tachi jɨ ̃apari perã. Kꞌĩsia jõnadakꞌãri, irua tachi kꞌaripapari. 2 Maperã tachi pꞌerada–e paitꞌee na eujã audú wëre nɨ ̃beeru pɨjida, maa–e pɨrã ee ɨtꞌɨa bee pꞌusa jã nãpɨade tꞌaadaruta pɨjida, 3 maa–e pɨrã pꞌusa jĩwaa nɨ ̃bɨpa audú biukꞌa nɨ ̃beeru pɨjida, maa–e pɨrã ee pꞌusa ide bee wëreruta pɨjida. 4 Tachi Akꞌõre pꞌuurude to wãyaapari. To chakꞌeerã ma todeepa uchiapata kꞌaurepa ma pꞌuurudepemaarã o–ĩa pꞌanapata, eujã pꞌoo bɨde  





h 45.11 Literalmente:

iru kꞌĩrapite ɨ ̃jaabaiparíiji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



397

Salmos 46​ – ​48

to chakꞌe wãyaaruta kꞌaurepa eperãarã o–ĩa pꞌanapatakꞌa. Ma pꞌuuru awara bɨdade Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa bapari. 5 Tachi Akꞌõre mama bapari perã, ma pꞌuuru jõkꞌaa. Ewari chaa tapꞌeweda irua ma pꞌuuru pidaarã kꞌaripapariitꞌee. 6 Awara–awaraa eujãdepemaarã chõo para baitꞌee mãikꞌaapa reyrã jua ekꞌari pꞌanapataarã ãchi jua ekꞌariipa uchiadaitꞌee, Tachi Akꞌõre pedeerumaa. Mãpai iru pedeekꞌãri, na pꞌekꞌau eujã jõdariitꞌee. 7 ¡Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, tachi ome bapari! ¡Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa tachi jɨ ̃apari! 8 Chétɨ akꞌɨde Tachi Akꞌõrepa ooda. Irua ne–inaa na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ jõkꞌooji. 9 Na pꞌekꞌau eujã jõmaade irua jura jõpiji. Ãrikꞌooji ematrɨma, miasu ome mãikꞌaapa jura chõopata carreta tꞌɨpɨtaude paa jõpiji. 10 Mãpai irua mãgaji: “¡Waa chõonáatɨ! ¡Kꞌĩupꞌee pꞌanéetɨ! ¡Kꞌawapatáatɨ mɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa! ¡Jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepemaarã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ mɨ jua ekꞌari pꞌanɨ!” 11 ¡Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa tachi ome bapari! ¡Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa tachi jɨ ̃apari!  













47

Tachi Akꞌõre na pꞌekꞌau eujãdepemaarã rey 1   Pꞌuuru

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida.

pidaarã jõmaweda, ¡Tachi Akꞌõre–itꞌee o–ĩapa jua tꞌaapꞌétɨ! ¡Irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ o–ĩapa bia jõnɨde! 2 ¡Waaweedáma Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, iru na pꞌekꞌau eujãdepema jõmaarã rey waibɨara bairã! 3 Irua awara– awaraa eujãdepemaarã tachimaa pꞌoyaapiji, mãɨrã tachi jua ekꞌari pꞌanapataadamerã. 4 Jacob kꞌinia iru bada perã, tachi, irudeepa uchiadapꞌedaarã, jɨrɨtꞌeraji irua eujã tachi–itꞌee awara bɨda jɨ ̃adamerã. 5 ¡Tachi Akꞌõre ɨtꞌaa wãji ichi rey su–akꞌɨ beeparide su–akꞌɨ beeitꞌee, tꞌãri o–ĩapa tachi bia pꞌanɨde mãikꞌaapa trompeta chaa pꞌanɨde! 6 Tachi Akꞌõremaa pedee pia kꞌaripatáatɨ. Tachi rey waibɨamaa salmo kꞌaripatáatɨ jaradaitꞌee iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 7 Irumaa mãgá pi–ia kꞌaripatáatɨ, iru na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarã rey perã. 8 Iru awara–awaraa eujãdepemaarã rey. Iru su–akꞌɨ bɨ rey su–akꞌɨ beepari iru–itꞌee awara bɨdade. 9 Awaraa eujãdepemaarã poro waibɨarã chipꞌedaipata Abraham Akꞌõre Waibɨapa jɨrɨtꞌerada pꞌuuru pidaarã ome. Mãga oopata Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. ¡Jõmaarãta iru jua ekꞌari pꞌanapata!  















48

Tachi Akꞌõrepa Sión pꞌuuru awara bɨda 1   ¡Tachi

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! Mapa ichi pꞌuurude, ichia ee awara bɨdade irumaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaipia

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 48​, ​49

398

bɨ. 2 ¡Sión eede Jerusalén pꞌuuru pi–ia bapari! Ma ee norte eereepa unudakꞌãri, jõmaarãta o–ĩa pꞌaneepata pi–ia unupata perã mãikꞌaapa ma eede tachi Rey Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata perã. 3 Tachi Akꞌõre Sión eedepema pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨde bapari perã, jõmaarãpa kꞌawa pꞌanɨ irua tachi jɨ ̃apari. 4 Awaraa eujãdepemaarã reyrã chipꞌejida chõo chedaitꞌee Sión eedepema pꞌuurudepemaarã i ome. 5 Mamĩda ma pꞌuuru unudakꞌãri, pꞌeradachida mãikꞌaapa chõoda–ee, ãpɨtee wãjida. 6 Pꞌerajida wẽra warra tꞌoitꞌee pakꞌãri pꞌeraparikꞌa, 7 maa–e pɨrã Tarsidepema barcode wãpataarã pꞌerapatakꞌa oriente eereepa nãumia ãramaa pꞌuakꞌãri. 8 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa pꞌuurude tachi taupa unujida tachi chonaarãpa nepɨrɨdapꞌedaakꞌa: ¡Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru ichita jɨ ̃apariitꞌee! 9 Tachi Akꞌõre, pɨ tede pꞌanadakꞌãri, kꞌirãpapata sãgá pɨa tai audú kꞌinia iru bapari. 10 Tachi Akꞌõre, na pꞌekꞌau eujã jõmaade pɨ tꞌɨ ̃ kꞌawa pꞌanɨɨrãpa pɨde pedee pia pedeepata. Pɨ juarapa ichita ne–inaa pia oopari. 11 ¡Pɨa mãga oopari perã, Sión eede pꞌanapataarã o–ĩa pꞌanapata mãikꞌaapa Judá eujãdepema pꞌuuru pidaarã o–ĩapa pairapata! 12 Sión pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨ ikꞌaawa nipapatáatɨ mãikꞌaapa torre chi murallade bee juasíatɨ. 13 Ma muralla pia akꞌɨ ́tɨ pꞌuuru jãdepema palacio ome mãikꞌaapa parãpa unu pꞌanɨ kꞌirãpátɨ nepɨrɨdamerã parã tꞌẽe tꞌodaitꞌeerãmaa. 14 ¡Nepɨrɨ ́tɨ Tachi Akꞌõre ichita bapari! Irua tachimaa oopi kꞌinia bɨ ichita akꞌɨpiitꞌee.  

























Pari jɨrɨpata pꞌaratꞌara pꞌanadaitꞌee

49

Coredeepa uchiadapꞌedaarãpa na salmo pꞌãjida.

1   Pia

ũrítɨ pꞌuuru pidaarã jõmaweda; ũrítɨ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda: 2 ekꞌariara beerã, waibɨara beerã paara, pꞌaratꞌara beerã, chupɨria chedeerã paara. 3 Mɨ tꞌãripa kꞌĩsia kꞌawaa pedeeitꞌee. 4 Eperãarãpa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jarapatade kꞌĩsiapꞌeda, mɨa jaraitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mãga jaraitꞌee arpa chaa nɨ ̃bɨde. 5 ¿Sãapꞌeda mɨ waawee baima nepɨrade baaikꞌãri mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ wapꞌɨra atadakꞌãri? 6 Ãchia kꞌĩsiapata pꞌaratꞌa paraa pꞌanadairã, ne–inaa jõma oodai ãchia kꞌinia pꞌanɨkꞌa mãikꞌaapa audua pedeepata: “Táipata netꞌaa pia chokꞌara iru pꞌanɨda” apata. 7 Mamĩda eperã apidaapa Tachi Akꞌõremaa pꞌoyaa pꞌaratꞌa pꞌaa–e pai irua ma eperã piupinaamerã. Apidaapa pꞌoyaa pꞌaa–e pai Tachi Akꞌõrepa iru ichita chokꞌai bapimerã. 8 ¡Eperãpa pꞌaratꞌa waibɨa pꞌaaru pɨjida Tachi Akꞌõrepa iru ichita chokꞌai bapimerã, Tachi Akꞌõrepa mãga oo–e paitꞌee! 9 Apida ichita chokꞌai bakꞌaa; jõmaarãta jãɨrade wãdaitꞌee.  















i 48.4 Sión

eedepema pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapata Jerusalén.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



399

Salmos 49​, ​50

10  Tachia

kꞌawa pꞌanɨ jõmaarãta piudaipata; kꞌĩsia kꞌawaa beerã, kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã, kꞌɨɨrɨ kꞌisua beerã paara. Ichiaba kꞌawa pꞌanɨ ãchi pꞌaratꞌa awaraarã–itꞌee beepari. 11 Ãchi chokꞌai pꞌanɨde eujã iru pꞌanajida mĩda, piudakꞌãri, jãɨrata ichita ãchi eujã paitꞌee. 12 Eperã pꞌaratꞌara bɨ mĩda, ichita piudaipari ne–animalaarã piupatakꞌa. 13 Mãgá jõdaipata eperãarã, ãchia kꞌĩsiadakꞌãri ãchi kꞌĩradoopa ne–inaa jõmaweda oodai. Mãgá jõdaipata eperãarã ãchidepai ijãadakꞌãri. 14 Ovejaarã piupatakꞌa, mãga pɨkꞌa mãgee eperãarã piupata. Jãɨrade ɨanapata mãikꞌaapa mama pꞌaneepata. Mãgá mama ãchi pꞌanapatapꞌedaamãiipa tꞌɨmɨ ́ ãchi kꞌapꞌɨa berauru misa, ewarikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã ãra kꞌãyaara waibɨara pꞌaneedaitꞌee. 15 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripaitꞌee mãgeerãkꞌa ichita jãɨrade beenaamerã. Ma kꞌãyaara irua mɨ ichi ome ateeitꞌee. 16 Pꞌera pɨkꞌa banáaji eperã pꞌaratꞌara beekꞌãri mãikꞌaapa te pi–ia oo atakꞌãri 17 iru piukꞌãri, maarepida atee–e paitꞌee perã. Eperã waibɨa paji mĩda, iru piukꞌãri, waa mãga ba–e paitꞌee, netꞌaa wẽe beeitꞌee perã. 18 Na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, iru o–ĩa baji mĩda mãikꞌaapa eperãarãpa iru tꞌo pꞌanajida mĩda pꞌaratꞌa paraa bada perã, 19 iru piukꞌãri, ichi chonaarãkꞌa jãɨra pꞌãriu bɨde banaitꞌee. 20 Eperã pꞌaratꞌara bɨ pɨjida, Tachi Akꞌõre kꞌawa–e bɨ pɨrã, ne– animalaarãkꞌa piudaipari.  



















50

Tachi Akꞌõrepa eperãarãpa oopata akꞌɨpari Asafpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa pedeeji. Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã tꞌɨ ̃ji chedamerã oriente eereepa occidente eere parumaa. 2 Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree Sión eede bapari. Ichi ɨ ̃daa uchiapari ma pꞌuuru pi–ia bɨdeepa. 3 Tachi Akꞌõre cheitꞌee. Mamĩda kꞌĩupꞌee che–e paitꞌee. Ichi naa tꞌɨpɨtau pëiitꞌee ne–inaa paa jõmerã. Ichi ome nãumia mãikꞌaapa pa jĩwaa nɨ ̃baitꞌee. 4 Tachi Akꞌõrepa jaraitꞌee ɨtꞌaripemaarãpa mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa akꞌɨdamerã ichia ichi eperãarãpa oopatapꞌedaa akꞌɨkꞌãri jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 5 Jaraitꞌee: “Chipꞌe atátɨ mɨde ijãapataarã, chi mɨ ome pacto oodapꞌedaarã ne–animalaarã mɨ–itꞌee paapidakꞌãri.” 6 Ne–inaa pajãde nɨ ̃bɨ kꞌaurepa kꞌawapata Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari. Ichia aupaita eperãarãpa oopata akꞌɨi jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 7 Tachi Akꞌõrepa jara bɨ: “Israelitaarã, mɨchi eperãarã, ũrítɨ mɨa jaraitꞌee perã parãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa. ¡Mɨta Tachi Akꞌõre; parãpa ijãapata Akꞌõre Waibɨa! 8 Mɨa parã ɨtrɨa–e ne–inaa mɨ–itꞌee paapida–e pꞌanadairã maa–e pɨrã ne–animalaarã peedapꞌeda, mɨ–itꞌee paa jõpida–e pꞌanadairã, parãpa mãga oopata perã. 9 Wãara mɨa kꞌinia–e bɨ parãpa ne–animalaarã pꞌe iru pꞌanɨdepema; pꞌakꞌaarã wa chivoorã.  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 50​, ​51

400

10  Ne–animalaarã

jõmaweda mëré; mẽepema ne–animalaarã tausaaree bee, ee jẽra bɨdepema ne–animalaarã taunomaa bee paara. 11 Ipanaarã mẽe edatꞌãide bee ichiaba mëré, ne–animalaarã mẽe nĩuteepataarã ome. 12 Mɨ jarrapisia bada paara, iidi–e pakꞌaji parãpa mɨmaa ne–inaa teedamerã, mɨa eujã ooda ne–inaa aɨde nɨ ̃bɨ ome jõmaweda mëré perã. 13 ¿Mɨa pꞌakꞌa chiara kꞌoparikꞌã maa–e pɨrã chivo waa toparikꞌã? 14 Ne–animalaarã mɨ–itꞌee peedapꞌeda, paadai kꞌãyaara, ¡mɨmaa gracias jarapatáatɨ mãikꞌaapa oopatáatɨ parãpa mɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, kꞌĩrapite jara pꞌanɨkꞌa! 15 Mɨmaa tꞌɨtɨ ̃́ kꞌĩsia jõnadakꞌãri. Mɨa parã ne–inaa kꞌachiadeepa kꞌaripa ataitꞌee. Mãga ookꞌãri, parãpa mɨmaa pedee pia jaradaitꞌee.” 16 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨmaa nãga jara bɨ: “¿Sãapꞌeda pɨa mɨ ley pꞌãda jaraparima? ¿Sãapꞌeda pɨ pedeeparima mɨa pacto mɨchi eperãarã ome oodadé? 17 Pɨa mɨ ley pꞌãdade jara bɨkꞌa ooamaa bapari mãikꞌaapa mɨa jara bɨ ũriamaa bapari. 18 ¡Mamĩda nechɨayaa bɨ unukꞌãri, iru ome kꞌõpꞌãyo meraapari mãikꞌaapa taunemayaa pꞌanɨɨrã ome nipapari! 19 Pedee kꞌachia pedeei awaa bapari mãikꞌaapa seewa jara bɨpa chĩara kꞌũrapari. 20 ¡Pɨchi ɨ ̃pema ome ikꞌachia jarayaa bapari mãikꞌaapa iru ãpɨte pedee kꞌachia jarapari! 21 Mãga oo bakꞌãri, mɨ maarepida pedee–e paji. ¿Pɨa kꞌĩsia bajikꞌã mɨ pɨ ́kꞌata bɨ? ¡Mãga–e! ¡Ɨr̃ apɨ mɨa pɨ kꞌĩrapite ɨmɨateeitꞌee mãikꞌaapa ɨtrɨaitꞌee! 22 ”Parã Akꞌõre Waibɨa kꞌĩra atua pɨkꞌa pꞌanɨɨrã, kꞌĩsíatɨ mɨa etꞌewa jaradade mãikꞌaapa parãpa ne–inaa kꞌachia oopata oo amáatɨ. Maa–e pɨrã mɨa parã jõpikꞌooi ne–animal kꞌachia bɨpa awaraa ne–animal peekꞌãri, jõtꞌaaparikꞌa. Madeepa apidaapa parã pꞌoyaa kꞌaripa atada–e pai. 23 Eperãpa mɨmaa gracias jarakꞌãri, akꞌɨpipari wãara mɨde ijãapari. Irua ne–inaa kꞌachia ooamaa bakꞌãri mãikꞌaapa mɨa oopi bɨkꞌa ookꞌãri, mɨa iru ichita kꞌaripaitꞌee.”  

























Rey Davidpa chupɨria iidida ichia pꞌekꞌau kꞌachia ooda kꞌaurepa

(2 Samuel 11.1–12.15)

51

Davidpa na salmo pꞌãji Tachi Akꞌõre pedee jarapari Natanpa irumaa jarapꞌeda irua pꞌekꞌau kꞌachia ooda Betsabé ome kꞌãikꞌãri. 1   Tachi

Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã. Mɨ chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa mɨa pꞌekꞌau kꞌachia ooda wẽpapíji. 2 Mɨa ne–inaa kꞌachia oopari wẽpapíji taipa jayoo wẽpapatakꞌa kꞌapꞌɨa pi–ia sɨɨdakꞌãri. Mãgá mɨ pɨ kꞌĩrapite pꞌekꞌau kꞌachia wẽe beei. 3 Kꞌawa bɨ mɨa oo–e bɨ pɨ leyde jara bɨkꞌa. Mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida ichita kꞌirãpapari. 4 Pɨ kꞌĩrapite ma pꞌekꞌau kꞌachia ooji, pɨa jaraji mĩda mãga oonaamerã. Mapa pɨa ichita ne–inaa pia oopari jarakꞌãri mɨa ne– inaa kꞌachia ooda mãikꞌaapa ma kꞌaurepa mɨ miapiipia bɨ. 5 Wãara, mɨ tꞌodadeepa ne–inaa kꞌachia oopari. Mɨ nawe bide bɨweda mɨa pꞌekꞌau  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



401

Salmos 51​, ​52

kꞌachia oopari. 6 Pɨa kꞌinia bɨ tꞌãripa mɨa wãara pedee jaramerã. Mapa pɨa mɨchi tꞌãride mɨmaa jarateepachi kꞌĩsia kꞌawaa beemerã. 7 Pꞌaarepa hisopo juapa ne–animal waa eperã ɨ ̃rɨ jĩapꞌeparikꞌa irua kꞌawaamerã pɨa irua pꞌekꞌau kꞌachia oopariida ãyaa bɨda, mãga pɨkꞌa mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida ãyaa bɨ ́ji, pɨ kꞌĩrapite mɨ pꞌekꞌau kꞌachia wẽe beemerã. Mãgá pɨa mɨ sɨɨ pɨkꞌakꞌãri, mɨ tꞌo–tꞌoora beeitꞌee nieve kꞌãyaara. 8 Mɨ tꞌãri o–ĩapíji mɨmaa pedee pia jara bɨpa. Mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ pɨa mɨ bɨɨrɨ kꞌõra pɨkꞌa iru bairã ma pꞌekꞌau kꞌachia oopariida kꞌaurepa. 9 Akꞌɨnáaji mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida mãikꞌaapa mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida jõmaweda wẽpapíji. 10 Tachi Akꞌõre, ¡mɨ tꞌãri chiwidi pɨkꞌa papíji tꞌãripa pɨa kꞌinia bɨkꞌa oo kꞌinia bapariimerã! 11 ¡Pɨ ikꞌaawaapa mɨ ãyaa pëináaji mãikꞌaapa pɨ Jaure pia ãyaa atanáaji! 12 Mɨ waya tꞌãri o–ĩapíji pɨ Jaure kꞌapꞌɨa, mɨa waapɨara ijãamerã pɨa mɨ kꞌaripapariitꞌee mãikꞌaapa mɨa oopariimerã pɨa kꞌinia bɨkꞌa. 13 Mãgá mɨa pɨ o akꞌɨpiitꞌee pɨ leyde jara bɨkꞌa oodakꞌaa beerãmaa mãikꞌaapa ma pꞌekꞌau kꞌachia oopataarãpa pɨde ijãa pꞌaneedaitꞌee. 14 Mɨ Akꞌõre Waibɨa, pɨ mɨ kꞌaripapari. Mapa mɨ piupináaji mɨa eperãarã peepariida kꞌaurepa. Mãgá jõmaarãmaa mɨa jaraitꞌee pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari. 15 Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji mɨa pɨmaa pedee pia jaramerã. 16 Wãara pɨa kꞌinia–e bɨ eperãpa pɨ–itꞌee ne–inaa paapimerã maa–e pɨrã ne–animalaarã peepꞌeda, pɨ–itꞌee paa jõpimerã. Mãga kꞌinia bada paara, mɨa mãga ookꞌaji. 17 Mãga kꞌinia bai kꞌãyaara, pɨa kꞌinia bɨ eperã tꞌãri pꞌua beemerã mãikꞌaapa pɨmaa chupɨria iidimerã ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopariida kꞌaurepa. ¡Pɨa mãgee eperã ichita pia akꞌɨpariitꞌee! 18 Tachi Akꞌõre, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, Sión pꞌuuru, Jerusalén, pia akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa ma pꞌuuru waya murallapa tꞌɨakꞌau bɨpíji. 19 Mãgá pɨa oopi bɨkꞌa oopataarãpa pɨ–itꞌee ne–inaa paapidaitꞌee mãikꞌaapa ne–animalaarã ateedaitꞌee pɨ–itꞌee paa jõpidaitꞌee, pɨa ãra pia akꞌɨpariimerã. Maapai pꞌakꞌa peedapꞌeda, pɨ altar ɨ ̃rɨ paa jõpidaitꞌee.  



























Tachi Akꞌõrepa eperãarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia

(1 Samuel 21.1‑9; 22.9‑10)

52

1   Eperã

Davidpa na salmo pꞌãji Edom eujãdepema Doeg iru ãpɨte pedee kꞌachia jaranakꞌãri rey Saulmaa.

waibɨakꞌa bɨ, ¿sãapꞌeda pɨa audua pedee jara bɨma pɨa kꞌachia kꞌĩsia bɨ? ¡Pɨa mãga oo bɨ Tachi Akꞌõredeerã ãpɨte, irua ãra kꞌinia iru bapari mĩda! 2 Aba pɨa kꞌĩsia bɨ ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. Pɨ kꞌĩrame lowero pꞌewedee bɨkꞌa bɨ, madeepa seewa uchiapari perã. 3 Pɨa ne–inaa kꞌachia kꞌiniara iru bapari ne–inaa pia kꞌãyaara. Seewa jarapari wãarata jarai kꞌãyaara. 4 Pedee kꞌachia jarai awaa bapari chĩara kꞌũrayaa bapari perã. 5 Maperã Tachi Akꞌõrepa pɨ jõpiitꞌee. ¡Pɨchi tedeepa ãyaa wãpiitꞌee mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdepema chokꞌai beerã tꞌãideepa jëretꞌaaitꞌee piudaimerã!  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 52​ – ​54

402

6  Tachi

Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa mãga unudakꞌãri, ãchobee pꞌaneedaitꞌee. Mamĩda pɨ oo iru pꞌanɨde nãga jaradaitꞌee: 7 “Nama bɨ eperã Tachi Akꞌõremaa kꞌaripa iidi–e pada. Mãga ooi kꞌãyaara, ichia netꞌaa pia iru badade ijãapachi. Mãgá akꞌɨpiji ichi tꞌãri kꞌachia baparida” adaitꞌee. 8 Mamĩda mɨata Tachi Akꞌõrede ijãapari perã, olivo pakꞌuru Tachi Akꞌõre te ãukꞌidaa uudákꞌapɨ bɨ. Ichita ijãapariitꞌee Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌinia iru bapari. 9 Tachi Akꞌõre, ichita pɨmaa gracias jaraitꞌee pɨa ne–inaa pia oopari pari. Awaraa ijãapataarã taide mɨa pɨ tꞌɨ ̃ jaraitꞌee, pɨ tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bairã.  





53

Tachi Akꞌõrede ijãadaamaa pꞌanɨɨrã 1   Kꞌĩsia

Davidpa na salmo pꞌãji.

kꞌawa–ee bɨpa ichi tꞌãridepai kꞌĩsiapari: “Tachi Akꞌõre wẽ–e.” Mãgeerãpa ne–inaa pia oodaamaa pꞌanapata, ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã. ¡Apida wẽ–e ichita ne–inaa pia oopari! 2 Ɨtꞌariipa Tachi Akꞌõrepa eperãarã akꞌɨpari kꞌawaaitꞌee apida kꞌĩsia kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa iru kꞌawa kꞌinia bɨ. 3 Mamĩda jõmaweda ijãadaamaa pꞌanɨ, iru ikꞌaawaapa uchiadapꞌedaa perã mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã. ¡Eperã apidaapa ne–inaa pia ookꞌaa! 4 Ne–inaa kꞌachia oopataarã pia kꞌĩsiadakꞌaa. Mãgɨɨrãpa mɨ eperãarã jõpipata, eperãarãpa pan jõpipatakꞌa kꞌotꞌaadakꞌãri. ¡Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌaa, irude ijãadakꞌaa perã! 5 Mãgeerã pꞌera jõnɨpa kꞌapꞌɨa wëredaipata, ne–inaa pꞌerapiitꞌee wẽ–e mĩda. Ãra parã ome chõo chedakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ãra jõpiji mãikꞌaapa ãchi bɨɨrɨ tꞌɨmɨ ́ batꞌapikꞌooji. Mãgá parãpa ãra kꞌĩra nejasiapijida, Tachi Akꞌõrepa ãra yiaraa iru bada perã. 6 Mɨa kꞌinia bɨ Sión eedeepa Tachi Akꞌõrepa tachi israelitaarã kꞌaripa chemerã. Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã, israelitaarã, waya kꞌaripakꞌãri, ãra, Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã, o–ĩa pꞌanapataadaitꞌee.  









Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

(1 Samuel 23.15‑24; 26.1‑5)

54

Davidpa na salmo pꞌãji Zif pꞌuurudepemaarãpa rey Saulmaa nãga jarade wãdakꞌãri: “David tai eujãde miru bɨda” ajida.

Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripáji pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã! Akꞌõre, ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. Mɨ pedee ũríji. 3 Audua beerãpa chĩara peepataarã ome mɨ jɨrɨmaa pꞌanɨ peedaitꞌee. Mãɨrãpa oodaamaa pꞌanapata Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa. 4 Mamĩda Tachi Akꞌõre mɨ kꞌaripapari. Irua mɨ chokꞌai bapipari. 5 Irua mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã baaipiitꞌee ãchia mɨmaa oodaitꞌee  

1   Tachi

2  Tachi





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



403

Salmos 54​, ​55

kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanɨde. ¡Tachi Akꞌõre, pɨa jara bɨkꞌa ichita oopari perã, mãɨrã jõpikꞌóoji! 6 Pɨa mãga ookꞌãri, mɨa ne–animalaarã peepꞌeda, paapiitꞌee akꞌɨpiitꞌee pɨ kꞌinia iru bɨ mãikꞌaapa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. Mãgá jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ pia tꞌo pꞌanadaitꞌee. 7 Pɨa mɨ uchiapiji mɨ kꞌĩsia nɨ ̃badadeepa. Mɨchi taupa unuji pɨa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri.  



55

Rey David kꞌõpꞌãyopa iru traicionaada Davidpa na salmo pꞌãji kꞌaridamerã música cuerdapa chaa pꞌanɨde.

1   Tachi

Akꞌõre, ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. Ũri–e pɨkꞌa banáaji. 2 Mɨ pedee ũríji mãikꞌaapa pꞌanáuji, mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bairã. 3 Ãchobee nɨ ̃bɨ mɨ kꞌĩra unuamaa iru baparipa awaraa ijãadakꞌaa beerã ome mɨ ɨ ̃rɨ chepata perã mãikꞌaapa tꞌãri kꞌachiapa mɨ ɨmɨateepata perã. 4 Mɨ audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa tꞌãri ma–ãri nɨ ̃bɨ, mɨ peedai jĩakꞌaapa. 5 Ãchobeepa mɨ kꞌapꞌɨa wëre nɨ ̃bɨ. 6 Mãga nɨ ̃bɨde mɨa jara bɨ: “Mɨ palomakꞌa isia kꞌara iru bada paara, ãyaa wãabaikꞌaji mãikꞌaapa jɨrɨkꞌaji sãma ɨ ̃iitꞌee. 7 Tꞌɨmɨ ́ wãabaikꞌaji mãikꞌaapa eujã pania wẽe bɨde eperãarã pꞌanadakꞌaamaa banakꞌaji. 8 Mamaa isapai wãkꞌaji, na nepɨra nãumia pa ome pɨkꞌa nɨ ̃bairã.” 9 Tachi Akꞌõre, ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpíji. Ãchi pedee awara–awaraa pedeepataarãkꞌa papíji ãra kꞌaurepa pꞌuuru pidaarã kꞌĩrau para bairã mãikꞌaapa chõo para bairã. 10 Ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida ãchia kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanɨ pꞌɨrrɨa pɨkꞌapata pꞌuuru muralla tꞌɨakꞌau bɨ ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa ma kꞌaurepa pꞌuuru jãde eperãarã chõo para beepari mãikꞌaapa awaraarãmaa ne–inaa kꞌachia oopata. 11 Maperã ma pꞌuuru pidaarãpa chĩara ãchi jua ekꞌari kꞌachia iru pꞌanapata mãikꞌaapa awaraarã kꞌũrapata. 12 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru baparipa mɨ ãpɨte ikꞌachia jarada paara, mɨa chookꞌaji. Eperã tꞌãri kꞌachia–idaa bɨpa mɨ oo iru bada paara, iru bɨmãiipa mɨ mirukꞌaji. 13 Mamĩda pɨ, mɨ kꞌõpꞌãyo piara bɨpa mãga ooji. 14 ¡Tachi Akꞌõre tede tꞌãri aukꞌa nipapachida awaraa ijãapataarã tꞌãide! Maapai tꞌãri pia, pedee sia pedeepachida. 15 ¡Mɨa kꞌinia bɨ atu pꞌanɨde mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã piukꞌoodaidamerã audú tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanadairã mãikꞌaapa ãchi tꞌãide audú ne–inaa kꞌachia oopata perã! 16 Mamĩda mɨa Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa iidiitꞌee. Kꞌawa bɨ Tachi Akꞌõrépata mɨ kꞌaripaitꞌee. 17 Ãstaawa, imatꞌɨpa, pꞌãrikꞌua paara, taubade irumaa chupɨria iidipari. Mãpai irua mɨ pedee ũripari. 18 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã cho–kꞌara ome mɨ chõoru pɨjida, irua mɨ ãchi juadeepa chokꞌai uchiapiitꞌee. 19 Tachi Akꞌõre, jõmaarã rey ichita baparipa mɨ pedee ũriitꞌee mãikꞌaapa ãchi kꞌĩra nejasiapiitꞌee, irua jara bɨkꞌa pꞌanadakꞌaa perã mãikꞌaapa iru waaweedakꞌaa perã.  



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 55​, ​56

404

20  Mɨ

kꞌõpꞌãyo piara badapa ichi kꞌõpꞌãyoorã yiaraa iru beeji, tai ome pedeeteeji mĩda chikꞌinia pꞌanapataadaitꞌee. 21 Tai ome pedee sia pedeeji mĩda, ichi tꞌãridepai kꞌĩsia kꞌachia iru baji tai ome chõoitꞌee. Iwarraa pedeeji mĩda, ma pedee espadakꞌa baji, ichi tꞌãridepai kꞌĩsiapachi perã tai peeitꞌee. 22 Ijãapari, pɨ kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa jaráji. Iruata pɨ kꞌaripaitꞌee. Eperãpa irua jara bɨkꞌa ookꞌãri mãikꞌaapa irude ijãakꞌãri, irua ma eperã kꞌachiade baaipi–e paitꞌee mãikꞌaapa atabëi–e paitꞌee. 23 Tachi Akꞌõre, pɨde ijãadakꞌaa beerã, chĩara peepataarã mãikꞌaapa seewa jarapataarã chonaa padai naaweda, piudaitꞌee. Pɨa mãɨrã jõpiitꞌee. Mamĩda mɨata ichita pɨde ijãapariitꞌee.  





Tachi Akꞌõrede ijãaparipa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

56

(1 Samuel 21.10‑15; 27.1‑4)

Davidpa na salmo pꞌãji filisteorãpa Gat pꞌuurude iru jita atadakꞌãri. 1   Tachi

Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji, eperãarãpa mɨ jɨrɨ pꞌanadairã peedaitꞌee. Ewari chaa jɨrɨpata mɨ ome chõodaitꞌee mãikꞌaapa pꞌoyaadaitꞌee. 2 Ewari chaa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ mãgá jɨrɨpata. Ma audua beerã mɨ ɨ ̃rɨ chepata. 3 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨ ãchobee nɨ ̃beekꞌãri, pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari. 4 Mɨa Tachi Akꞌõrede ijãapari mãikꞌaapa irua pedee jaradadé mɨa pedee pia jarapari. Mãgɨde kꞌĩsiakꞌãri, mɨ ãchobee nɨ ̃bada wẽpadaipari. ¿Kꞌãata eperãarãpa mɨmaa oodaima? 5 Ewari chaa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨa jara bɨ pedee seewakꞌa papipata. Aba kꞌĩsiapata mɨmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 6 Mɨ ãpɨte pedeeteepata mãikꞌaapa mɨa ne–inaa oo bɨ akꞌɨpata mɨ tꞌẽe miru wãdaitꞌee mãikꞌaapa mɨ peetꞌaadaitꞌee. 7 Tachi Akꞌõre, mãgá kꞌachia oomaa pꞌanɨde ¿kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã ãchi pɨ juadeepa uchiadai? Ma kꞌãyaara mãgee pꞌuuru pidaarã kꞌĩra nejasiapíji. Kꞌachiade baaipíji, pɨ ãchi ome kꞌĩrau bairã. 8 Mɨ biapi mãikꞌaapa mɨ jẽeda kꞌirãpáji. ¿Mɨ tauba aba–abaa pꞌã iru bɨ–ekꞌã ɨtꞌaripema librode? 9 Pɨa mɨ mãgá akꞌɨpari perã, mɨa pɨmaa chupɨria iidikꞌãri, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jĩchoodaitꞌee. Mɨa nãga kꞌawa bɨ: Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripapariitꞌee. 10 Mɨa Tachi Akꞌõrede ijãapari mãikꞌaapa irua pedee jaradadé mɨa pedee pia jarapari. 11 Mãgɨde kꞌĩsiakꞌãri, mɨ ãchobee nɨ ̃bada wẽpadaipari. ¿Kꞌãata eperãarãpa mɨmaa oodaima? 12 Tachi Akꞌõre, tꞌãripa ooitꞌee mɨa pɨmaa jaradakꞌa. Nãgá mɨa pɨmaa gracias jaraitꞌee. Pɨ–itꞌee ne–inaa ateeitꞌee mãikꞌaapa paapiitꞌee. 13 Tachi Akꞌõre, pɨata mɨ kꞌaripaji mɨ kꞌachiade baaiitꞌee badadeepa mãikꞌaapa mɨ piu wãdadeepa. Mãga ooji kꞌinia bairã mɨ pɨ kꞌĩrapite chokꞌai nipapariimerã pɨ ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ ode.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



405

Salmos 57​, ​58

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

57

(1 Samuel 24)

Davidpa na salmo pꞌãji Saúl waaweepa mãu tede mirudaikꞌãri.

1   Tachi

Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Mɨ chupɨria kꞌawáaji mɨa pɨde ijãapari perã. Ipana chakꞌeerã mirupatakꞌa chi nawe isia ekꞌari ãchi jɨ ̃amerã, mãga pɨkꞌa mɨ miru pɨkꞌaitꞌee pɨ jua ekꞌari, pɨa mɨ jɨ ̃amerã waa mɨ peedaitꞌee jɨrɨ pꞌanɨɨrãpa jɨrɨda–ee pꞌaneerutamaa. 2 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ, ne–inaa jõmaade irua mɨ kꞌaripapari perã. 3 Ɨtꞌariipa irua mɨ kꞌaripaitꞌee. Mɨ jɨrɨpataarã juadeepa mɨ uchiapiitꞌee. Mãgá akꞌɨpiitꞌee mɨ wãara chupɨria kꞌawaa bɨ mãikꞌaapa mɨ kꞌinia iru bɨ. 4 Mɨ ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã tꞌãide bakꞌãri, león tꞌãide bɨkꞌa bɨ. Ãchi kꞌida miasu kꞌidakꞌa wa sia kꞌidakꞌa bee; jõdee chi kꞌĩrame espada pꞌewedee bɨkꞌa bee. 5 ¡Tachi Akꞌõre, pɨ pajã ɨtꞌɨara bɨde bapari! ¡Na pꞌekꞌau eujã jõmaade pɨ kꞌĩra wãree unupata! 6 Eperãarãpa tꞌɨrɨ tꞌɨapatakꞌa chikꞌo peedaitꞌee, mãga pɨkꞌa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa ne–inaa oojida mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee. Mapa mɨ kꞌĩra pia–ee beeji. Eperãpa uria kꞌoro ataparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa oojida mɨ kꞌachiade baaimerã. Mamĩda ãchita ma ne–inaa kꞌachiade baaijida. 7 Tachi Akꞌõre, tꞌãripa mɨa pɨde ijãapari. Mapa tꞌãripa mɨa pɨmaa kꞌariitꞌee. 8 ¡Tapꞌeweda mɨ ɨ ̃rɨmaitꞌee mãikꞌaapa kꞌariitꞌee arpa, salterio ome chaa nɨ ̃bɨde! 9 Tachi Akꞌõre, pꞌuuru pidaarã kꞌĩra tꞌãdoo tꞌãide pɨmaa kꞌariitꞌee. Awara–awaraa eujãdepemaarã tꞌãide mɨa pɨmaa kꞌariitꞌee. 10 ¡Pajã audú ɨtꞌɨa bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa eperãarã audú kꞌinia iru bapari! ¡Jɨ ̃arara ichita pajãde wãyaapatakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa! 11 Tachi Akꞌõre, pɨ pajã ɨtꞌɨara bɨde bapari. ¡Na pꞌekꞌau eujã jõmaade pɨ kꞌĩra wãree unupata!  



















58

Tachi Akꞌõrepa akꞌɨpari na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa oopata 1   Eperãarã

Davidpa na salmo pꞌãji.

poro waibɨarã, ¿wãara parãpa eperãarãpa oopata kꞌĩra jĩpꞌa akꞌɨpatakꞌã jaradaitꞌee pia wa kꞌachia? 2 Mãga–epɨ. Ma kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiapata. Parã kꞌaurepa na eujãdepemaarãpa ne– inaa kꞌachia oopata. 3 Ãchi tꞌorutaweda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata; ãchi nawe bide bɨweda seewa jarai awaa pꞌanapata. 4 Neera kꞌachia taama kꞌidadeepa uchiaparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãchi itꞌaideepa pedee kꞌachia uchiapari. Cobra chiparipa música chaakꞌãri, cobra bainɨ ̃  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 58​, ​59

406

beei kꞌãyaara, kꞌɨɨrɨ kꞌisua beeparikꞌa, 5 mãga pɨkꞌa ãchi kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanɨ ũraa ũridaitꞌee. 6 Tachi Akꞌõre, ¡ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã pꞌoyáaji! ¡Kꞌõrakꞌóoji ma leonkꞌa beerã kꞌida! 7 Mɨa kꞌinia bɨ mãɨrã wẽpadamerã, pania wẽpaparikꞌa eperãpa eujã pꞌoo bɨde weekꞌãri, maa–e pɨrã ãchi sia mɨmaa trɨdaitꞌee pakꞌãri kꞌõradaidamerã. 8 Kꞌinia bɨ jõdaidamerã kꞌooro jõdaiparikꞌa chi te wẽe beekꞌãri maa–e pɨrã warra ɨratɨada jõdaiparikꞌa tꞌoi naaweda. 9 Eperãarãpa ne–ɨɨrɨ, pꞌoo bɨ wa pꞌoo–e bɨ paamaa pꞌanɨde, atu pꞌanɨde nãumiapa ma ne–ɨɨrɨ urua bɨ kꞌĩipiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpimerã. 10 Mãga unukꞌãri, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari o–ĩa beeitꞌee ma ijãadakꞌaa beerã jõdapꞌedaa perã. Mãɨrã waade iru tꞌɨaitꞌee. j 11 Mãpai eperãarãpa jaradaitꞌee: “¡Piara bɨ oopataadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa mãɨrãkꞌa bai kꞌãyaara! ¡Wãara Tachi Akꞌõrepa na eujãdepemaarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia!”  













Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa jɨ ̃amerã

(1 Samuel 19.11‑17)

59

Davidpa na salmo pꞌãji Saulpa ichi soldaorãmaa jarakꞌãri David te jɨ ̃a paraa bɨdamerã iru peedaitꞌee.

1   Tachi

Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ́̃ mãɨrã mɨ ɨ ̃rɨ chedakꞌãri. 2 Mɨ kꞌaripáji juade baainaamerã. Mɨ jɨaji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã, ma chĩara peepataarã juade baainaamerã. 3 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa mɨ otꞌa nɨpata peedaitꞌee, mɨa ãramaa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ mĩda mãikꞌaapa pꞌekꞌau kꞌachia oo–e bɨ mĩda. 4 Tachi Akꞌõre, mɨa mãgá ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ mĩda, mãɨrãpa jɨrɨpata mɨ ɨ ̃rɨ chedaitꞌee. ¡Mapa mɨ akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa mɨ kꞌaripa chéji! 5 Tachi Akꞌõre, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa; israelitaarã Akꞌõre Waibɨa. Chéji mãikꞌaapa jã awaraa eujãdepema ijãadakꞌaa beerã miapíji. ¡Ãchi chupɨria kꞌawaanáaji mɨ traicionaaruta perã! 6 Pꞌãrikꞌua pꞌuuru jãde usaarãpa ne–inaa kꞌodaitꞌee jɨrɨ nipapatakꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌuuru jãde ãchia jɨrɨ nipapata ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 7 Ikꞌachia pedee jara nipapata mãikꞌaapa audua pedeepata: “Apidaapa tachi pedee ũrida–eda” apata. 8 Mamĩda Tachi Akꞌõre, pɨa ma awaraa eujãdepema ijãadakꞌaa beerã oo iru bɨ. Pɨ mãɨrã–itꞌee ëipari. 9 Tachi Akꞌõre, mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripa chemerã, pɨa mɨ jɨ ̃apari perã. 10 Mɨ Akꞌõre Waibɨapa mɨ kꞌinia iru bapari. Mapa iru mɨ naa wãitꞌee mãikꞌaapa mɨmaa unupiitꞌee ichia mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri. 11 Mamĩda Tachi Akꞌõre,  



















j 58.10 Jara kꞌinia bɨ: Soldaorã o–ĩa pꞌanapatakꞌa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaadapꞌeda, mãɨrã waa jĩchoo jẽra bɨde tꞌɨa wãdakꞌãri, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrede ijãapari o–ĩa beeitꞌee irua ma ijãadakꞌaa beerã jõpikꞌãri. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



407

Salmos 59​, ​60

mãɨrã peenáaji, maa–e pɨrã mɨchi aukꞌaarãpa kꞌĩra atuadaridai ãrapa oopatapꞌedaa. Ma kꞌãyaara pɨ juapa mãɨrã jĩchoopíji kꞌĩra nejasia, pariatua nipadamerã. ¡Escudopa soldao jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa tai jɨ ̃apari! 12 Mãɨrãpa pedee kꞌachia jaradakꞌãri, pꞌekꞌau kꞌachia oopata. Mapa mɨa kꞌinia bɨ ãchimaa pꞌasamerã ãchia pedee audua jaradapꞌedaakꞌa. Ãchia mãgá pedee kꞌachia mãikꞌaapa seewa jarapata perã, 13 pɨ ãchi ome kꞌĩrau bɨ. ¡Mapa ãchi jõpíji! ¡Jõpíji na eujãdeepa wẽpadaidamerã! ¡Mãgá na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarãpa, chi tꞌɨmɨara pꞌanɨɨrãpa paara, kꞌawaadai ãchi mãikꞌaapa Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapata! 14 Pꞌãrikꞌua pꞌuuru jãde usaarãpa ne–inaa kꞌodaitꞌee jɨrɨ nipapatakꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌuuru jãde ãchia jɨrɨ nipapata ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 15 Usaarãpa ne–inaa kꞌodaitꞌee unuda–e pꞌanadakꞌãri, bia nipapatakꞌa, mãga pɨkꞌa ãchi bia nipapata ãchia jɨrɨ pꞌanɨ unuda–e pakꞌãri. 16 Mamĩda Tachi Akꞌõre, kꞌaride mɨa jaraitꞌee pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Tapꞌeda mɨa jaraitꞌee pɨa mɨ kꞌinia iru bapari. Mɨ kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, pɨa mɨ jɨ ̃apari. 17 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨmaa salmo kꞌariitꞌee pɨata mɨ jɨ ̃apari perã. Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨata mɨ kꞌinia iru bapari.  











Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

(2 Samuel 8.3‑8, 13; 10.6‑18; 1 Crónicas 18.3‑12; 19.16‑19)

60

Davidpa na salmo pꞌãji ichi arameorã ome chõo bakꞌãri mãikꞌaapa ichi soldaorã poro waibɨa Joab chõo bakꞌãri Edom eujãdepemaarã ome. 1   Tachi

Akꞌõre, pɨa tai yiaraa iru bɨ mãikꞌaapa jĩchoopiru tai ome kꞌĩrau bairã. ¡Waya tai pia akꞌɨ ́ji! 2 Pɨa eujã wërepiparikꞌa mãikꞌaapa tꞌoopiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ooji tai ome. ¡Ɨr̃ á tai kꞌaripáji tai pꞌanapatamãi atꞌãri wëre pɨkꞌa nɨ ̃bairã! 3 Pɨchi pꞌuuru pidaarã nepɨra waibɨade baaipiji. Taimaa vino audú asia pɨkꞌa bɨ to pɨkꞌapiji. 4 Pɨa pɨ waaweepataarãmaa akꞌɨpipari sãgá ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa sia trɨ pɨkꞌa pꞌanɨmãiipa jĩchoodai. 5 Mãgá pɨ juarapa tai kꞌaripáji tai kꞌinia iru bapari perã. Na nepɨradeepa tai uchiapíji. 6 Tachi Akꞌõre tede ichia jaraji: “Tꞌãri o–ĩa mɨa mɨchi eperãarãmaa Siquén pꞌuuru mãikꞌaapa Sucot eujã jewedaa teeitꞌee. 7 Galaad eujã mëré, Manasedeepa uchiadapꞌedaarã eujã paara. Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujã mɨ cascokꞌa bɨ mãikꞌaapa Judadeepa uchiadapꞌedaarã eujã mɨ rey cetrokꞌa bɨ. 8 Jõdee Moab eujã mɨchi jua sɨɨpari pailakꞌa bɨ k mãikꞌaapa Edom eujãmaa mɨ chancla batꞌaitꞌee akꞌɨpiitꞌee ma eujã mɨ jua ekꞌari bɨ. ¡Filistea eujã paara mɨa pꞌoyaaitꞌee!”  













k 60.8 Mãga jara bɨ Tachi Akꞌõrepa Moab eujã ekꞌariara akꞌɨda perã tachia pania kꞌõdoo pailade unupatakꞌa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 60​ – ​62

408

9‑10  Tachi

Akꞌõre, pɨa tai nãgá yiaraa iru bɨ misa mãikꞌaapa tai soldaorã ome waa nipa–e bɨ misa, ¿kꞌaipa mɨ ateeima pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨmaa? ¿Kꞌaipa mɨmaa Edom eujãdee wãpari o akꞌɨpiima? 11 Tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã taimaa pꞌoyaapíji, eperã apidaapa tai pꞌoyaa kꞌaripada–e pꞌanadairã. 12 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripakꞌãri, tachia pꞌoyaadai. ¡Iruata tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpiitꞌee, soldaorãpa eperãarã kꞌapꞌɨa jõpipatakꞌa aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨadakꞌãri!  



Tachi Akꞌõrepa tachi jɨ ̃apari

61

Davidpa na salmo pꞌãji música cuerdapa chaa pꞌanɨde, kꞌaridamerã. 1   Tachi

Akꞌõre, mɨ biapi ũríji, mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bairã. ¡Ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ! 2 Nama tꞌɨmɨɨpa mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari, mɨa waa pꞌoyaa choo–e bairã. ¡Ara eperã toida ɨ ̃yapa jɨ ̃a wãru kꞌaripadapꞌeda, mãu ɨ ̃rɨ ata bɨrutakꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ kꞌaripáji! 3 Pɨa mɨ jɨ ̃apari. Ara soldaorã torrede tꞌĩupatakꞌa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa peenaadamerã, mãga pɨkꞌa mɨ pɨ jua ekꞌari tꞌĩupari. 4 Mɨ ichita pɨ tede ba kꞌinia bɨ. Pɨ jua ekꞌari mɨ ba kꞌinia bɨ, etꞌerre chakꞌeerã chi nawe isia ekꞌari pꞌanapatakꞌa. 5 Tachi Akꞌõre, pɨa ũriji mɨa pɨmaa jarada. Mapa mɨmaa teeji ne–inaa jõmaweda pɨa kꞌĩsia iru bɨ teeitꞌee pɨ waaweepataarãmaa. 6 Chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa pɨa mɨ rey bɨda taarã bapiparíiji, mɨ chonaa parumaa bapariimerã. 7 Mɨa kꞌinia bɨ pɨ kꞌĩrapite mɨ jua ekꞌari pꞌanapataarã pia akꞌɨpariimerã. ¡Mɨ jɨ ̃aparíiji pɨa mɨ iru kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa pɨa wãarata jarapari perã! 8 Mãgá mɨa ichita pɨmaa salmo kꞌariitꞌee mãikꞌaapa ewari chaa mɨa pɨmaa jaradakꞌa oopariitꞌee.  













62

Tachi Akꞌõrepapai tachi jɨ ̃apari

Davidpa na salmo pꞌãji Jedutún chi kꞌaripataarã ome kꞌaripataadamerã. 1   Tachi

Akꞌõrepapai mɨ kꞌãiwee bapii, iruata mɨ kꞌaripapari perã. iru mãu choma bɨkꞌa bɨ, irua mɨ jɨ ̃apari perã. Iruapai mɨ mãgá kꞌaripapari perã, mɨ kꞌachiade baai–e paitꞌee. 3 ¿Sãapai parã jõmaarãpa waa mɨ jɨrɨda–ee pꞌaneedaitꞌeema kꞌachiade ́ ꞌapɨ bɨ maa–e pɨrã muralla tꞌee wãk ́ ꞌapɨ bɨ. baaipidaitꞌee? Mɨ cercao ãri wãk 4 Aba kꞌĩsiapata mɨ ekꞌariara papidaitꞌee. Mapa mɨ ãpɨte seewa jarapata. Itꞌaipa mɨmaa pedee pia jarapata. Mamĩda ãchi tꞌãride mɨmaa pedee kꞌachia jarapata. 5 Tachi Akꞌõrepapai mɨ kꞌãiwee bapii. Mɨa nɨpari irua mɨ kꞌaripamerã. 6 Mɨ–itꞌee iru mãu choma bɨkꞌa bɨ, irua mɨ jɨ ̃apari perã. Iruapai mɨ mãgá kꞌaripapari perã, mɨ kꞌachiade baai–e paitꞌee. 7 Tachi Akꞌõrépata mɨ kꞌaripapari. Iru kꞌaurepa eperãarãpa mɨ pia akꞌɨpata. Eperã mãu choma bɨ ãpɨte miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ irude miru pɨkꞌapari. 8 ¡Mɨchi aukꞌaarã, irude ijãapatáatɨ! ¡Iru kꞌĩrapite pꞌanadakꞌãri, parã tꞌãride iru pꞌanɨ waawee–ee irumaa jarátɨ! ¡Tachi Akꞌõrépata tachi jɨ ̃apari! 2  Mɨ–itꞌee













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



409

Salmos 62​ – ​64

9 Taarã–e

nɨde eperãarã wẽpadaipata. Chupɨria beerã, pꞌaratꞌara beerã paara na pꞌekꞌau eujãde taarã pꞌanadakꞌaa. Tachi Akꞌõrepa ɨtꞌaripema balanzade eperãarã chaada paara, maarepida chaada–e pakꞌaji. 10 Maperã, jɨrɨnáatɨ chĩara jita atadaitꞌee pꞌaratꞌa pari maa–e pɨrã chĩara netꞌaa chɨa atadaitꞌee. Pꞌaratꞌara pꞌaneeruta pɨjida, ma pꞌaratꞌade ijãanáatɨ. Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõredeta ijãapatáatɨ. 11 Ipꞌii mɨa ũridoo nãgɨ ́ pedee, Tachi Akꞌõrepa jarada: Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 12 Irua eperãarã kꞌinia iru bapari. Irua eperãarãmaa pia ooitꞌee ãchia ne–inaa pia oopatapꞌedaa pari mãikꞌaapa ãchia ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa pari kꞌachia ooitꞌee.  





Eperãpa Tachi Akꞌõre jɨrɨda

63

(2 Samuel 15.23‑37)

Davidpa na salmo pꞌãji eujã pania wẽe bɨde Judá eujãde bakꞌãri.

Akꞌõre, pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Ɨĩ –ee mɨa pɨ jɨrɨpari, pɨ kꞌawa kꞌinia bairã. Ara eujã pꞌoo bɨde eperãpa pania jɨrɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa pɨ jɨrɨpari. 2 Pɨ tede mɨa pɨ unupachi. Mama pɨ jua mãikꞌaapa pɨ kꞌĩra wãree unupachi. 3 ¡Ne–inaa piara wẽ–e kꞌawaai kꞌãyaara wãara pɨa mɨ kꞌinia iru bapari! Mapa mɨa pɨmaa o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee. 4 Mɨ chokꞌai bɨde pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee mãikꞌaapa jua ɨtꞌaa ɨapꞌeda, pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee. 5 Tꞌãri o–ĩa beeitꞌee eperã chikꞌo waibɨa kꞌopꞌeda, o–ĩa beeparikꞌa. Tꞌãri o–ĩapa pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee. 6 Pꞌãrikꞌua mɨ jẽra beekꞌãri, mɨa pɨ kꞌirãpapari mãikꞌaapa pɨde kꞌĩsiapari. 7 Etꞌerre chakꞌe o–ĩa baparikꞌa chi nawe isia ekꞌari bakꞌãri, mãga pɨkꞌa pɨ jua ekꞌari mɨ tꞌãri o–ĩa bapari, pɨata mɨ kꞌaripapari perã. 8 Pɨ ome mɨ tꞌãri a–ba bapari. Pɨ juarapa mɨ jɨ ̃apari. 9 Mamĩda mɨ pee kꞌinia pꞌanɨɨrã piukꞌoodaitꞌee. Piudapꞌedaarãmaa pꞌananadaitꞌee. 10 Espadapa piudaitꞌee. Maapꞌeda usapꞌãpa ãra kꞌapꞌɨa kꞌokꞌoodaitꞌee. 11 Tachi Akꞌõrepa mãɨrã mãgá pꞌoyaakꞌãri, iru jua ekꞌari rey o–ĩa bapariitꞌee. Tachi Akꞌõrede ijãapataarãpa irumaa pedee pia jaradaitꞌee. Jõdee seewa jarapataarã kꞌĩupꞌee pꞌaneedaitꞌee. 1   Tachi





















64

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa jɨ ̃amerã 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. Mɨ kꞌaripáji mɨ pꞌera nɨ ̃bairã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌaurepa. 2 Mɨ jɨaji ̃́ ma ijãadakꞌaa beerãpa pedeeteemaa pꞌanadairã mɨmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. Mɨ kꞌaripáji ãchi juade baainaamerã. 3 Ãchi kꞌĩrame pꞌewedee pɨkꞌa iru pꞌanɨ espadakꞌa mãikꞌaapa soldaorãpa sia trɨpatakꞌa, mãga pɨkꞌa ãchia mɨmaa ikꞌachia pedee jarapata. 4 Ara eperãarãpa otꞌa nɨpatakꞌa chĩaramaa trɨdaitꞌee, mãga pɨkꞌa ãchia waawee–ee eperã ne–inaa kꞌachia  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 64​, ​65

410

oo–ee bɨ nɨpata, atu bɨde ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 5 Pedeeteepata ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee mãikꞌaapa jɨrɨpata sãgá awaraarã kꞌachiade baaipidaitꞌee. Mãga oomaa pꞌanɨde jarapata: “¿Kꞌaipa na trampa unuima?” 6 Mãgá kꞌachia kꞌĩsia pꞌanɨ misa, jarapata: “¡Ichita uchiaitꞌeeda apata, taipa kꞌĩsia iru pꞌanɨkꞌa!” ¿Kꞌaipa mãgee kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiapataarã kꞌawaima? 7 ¡Mamĩda Tachi Akꞌõrépata kꞌawapari mãgee eperã tꞌãride kꞌĩsia iru bɨ! Ara atu pꞌanɨde soldaorãmaa sia kꞌidapa su jira ba cheparikꞌa, mãga pɨkꞌa atu pꞌanɨde, Tachi Akꞌõrepa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã miapiitꞌee. 8 Ãchia audua pedee jaradapꞌedaa kꞌaurepa irua ãra jõpiitꞌee. Eperãarãpa mãga unudakꞌãri, ãchobeepa jĩchoodaitꞌee. 9 Mãga pakꞌãri, jõmaarãta pꞌeradaitꞌee. Nepɨrɨdaitꞌee Tachi Akꞌõrepa oopariida mãikꞌaapa made kꞌĩsiadaitꞌee. 10 Maapai Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadaitꞌee. Iididaitꞌee Tachi Akꞌõrepa ãchi jɨ ̃apariimerã. Tꞌãri o–ĩa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee.  











65

Tachi Akꞌõremaa gracias jarada Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Sión

eedepema Akꞌõre Waibɨa, ¡pɨmaa aupai eperãarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daipia bɨ! ¡Ichita ãchia pɨmaa jaradapꞌedaakꞌa oodaipia bɨ! 2 Pɨa eperãarãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata ũripari perã, eperãarã jõmaarãta pɨmaa chedaipia bɨ 3 ãchia ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa jarade. Wãara, tai pꞌekꞌau kꞌachia jua ekꞌari pꞌanapata. Mamĩda pɨa ãyaa bɨpari taipa ne–inaa kꞌachia oopata pɨmaa chupɨria iididakꞌãri. 4 ¡Eperã tꞌãri o–ĩadaipari pɨa iru jɨrɨtꞌerakꞌãri pɨ te tꞌɨakꞌau bɨde bapariimerã! Tai pɨ temaa wãdakꞌãri, o–ĩa pꞌanadaitꞌee mama kꞌachia wẽe bairã mãikꞌaapa ne–inaa pia unudaitꞌee perã. 5 Tachi Akꞌõre, pɨ tai kꞌaripapari. Pɨmaa chupɨria iididakꞌãri, pɨa ichita ne–inaa pi–ia oopari tai kꞌaripaitꞌee. Mapa na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa pɨde ijãapata, pꞌusa kꞌĩraikꞌa eere tꞌɨmɨ ́ pꞌanapataarã paara. 6 Pɨ juapa ee ooji ãyaa wãnaadamerã pɨa bɨdamãiipa. 7 Pɨa pꞌusa tꞌumãtɨpiji mãikꞌaapa awara–awaraa pꞌuuru pidaarã pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌaneedakꞌãri, oopi–e paji ãchia ne–inaa kꞌachia kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaakꞌa. 8 Na pꞌekꞌau eujãde tꞌɨmɨara pꞌanapataarã paara waaweepa wëredaipata pɨa ne–inaa pi–ia oopari unudakꞌãri, eperãarãpa mãgee ne–inaa pꞌoyaa oodakꞌaa perã. Eperãarãpa ma ne–inaa unudakꞌãri, o–ĩapa kꞌaripata oriente eereepa occidente eere parumaa. 9 Pɨa na pꞌekꞌau eujã pia akꞌɨ bapari. Kꞌoi chepipari ne–uu tꞌonomerã mãikꞌaapa chaumerã; pania papipari to chakꞌede, madepema pania trigo uu ɨ ̃rɨ weekꞌãri, warimerã. 10 Eujã ne–uudaitꞌee pꞌanɨ ɨ ̃rɨ kꞌoi chepipari jewedaa beemerã. Eujã chaaree bɨ kꞌoipa pꞌorekꞌeepipari. Maapꞌeda aɨde uuruta pia chaupari pɨa mãgá pia akꞌɨ bada perã. 11 Año chaa pɨa mãgá eujã pia akꞌɨ bapari. Jɨ ̃arara pëipari  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



411

Salmos 65​, ​66

aɨdeepa kꞌoi chemerã. 12 Mapa eujã pꞌoo bɨde, ee jẽra bɨmãi paara taipa pꞌũajara pꞌãwaraa unupata. 13 Eujã jewedaade ovejaarã unupata. To chakꞌe ide ne–uu chokꞌara unupata. ¡Ma ne–inaapa pɨmaa kꞌari pɨkꞌapata eperãarãpa o–ĩapa pɨmaa kꞌaripatakꞌa!  



66

Tachi Akꞌõremaa gracias jarada

1   Na

pꞌekꞌau eujãdepemaarã, Tachi Akꞌõremaa tꞌãri o–ĩa kꞌarítɨ. 2 Irumaa salmo kꞌarítɨ mãikꞌaapa pedee pia jarátɨ iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. 3 Kꞌaride irumaa jarátɨ: “Pɨa ne–inaa oopari jõmaweda pi–ia bɨ. Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa pɨ ome chõodaamaa pꞌanapata. 4 Jõmaarãta pɨ kꞌĩrapite bedabaipata ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee mãikꞌaapa pɨmaa salmo kꞌaripata.” 5 Chétɨ akꞌɨde ne–inaa pi–ia Tachi Akꞌõrepa oopari eperãarã kꞌaripaitꞌee. Ma ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 6 Irua pꞌusa, to paara pꞌoopiji tachi chonaarã aɨde jĩte sĩadamerã. Mapa iru ome o–ĩa pꞌanadáma. 7 Iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, eperãarã jõmaarãta ichita iru jua ekꞌari pꞌanapata. Irua awara–awaraa eujãdepemaarã akꞌɨ bapari. Mapa ijãadakꞌaa beerã audua pꞌanadaikꞌaraa bɨ irua jara bɨkꞌa ooda–e pakꞌãri. 8 Pꞌuuru pidaarã jõmaweda, ¡Tachi Akꞌõremaa pedee pia jaradáma! ¡Irumaa golpe kꞌaridáma jõmaarãpa ũridamerã! 9 Irua tachi jɨ ̃apari piunaadamerã mãikꞌaapa awaraarã juade baainaadamerã. 10 Mamĩda Tachi Akꞌõre, pɨa tai nepɨrade baaipiji kꞌawaaitꞌee wãara ijãa pꞌanɨ wa mãga–e. Pꞌaratꞌa tꞌɨpɨtaude torrabaipatakꞌa nejarra jõmaweda wẽpadaimerã, mãga pɨkꞌa pɨa tai nepɨrade baaipiji ne–inaa kꞌachia oo amaadamerã. 11 Ara eperãarãpa chikꞌo tꞌɨrɨde baaipipatakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa tai ma nepɨrade baaipiji. Mãga ookꞌãri, tai kꞌĩra pia–ee pꞌaneejida. 12 Pɨa tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa tai pꞌoyaapiji. Eperã toida ɨ ̃yapa jɨ ̃adai wãkꞌãri maa–e pɨrã tꞌɨpɨtaude paadai wãkꞌãri, chupɨria nɨ ̃baparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa tai chupɨria iru baji. Mamĩda ma tꞌẽepai ɨ ̃ipiji. 13 Mapa mɨ pɨ temaa wãitꞌee ne–animalaarã pɨ–itꞌee paa jõpide. Ma ne–inaa pɨmaa ateeitꞌee mɨa pɨmaa jaradakꞌa. 14 Mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, mɨa mãga ooitꞌeeda aji. 15 Pɨ altarde ne–animalaarã poreera bee pɨ–itꞌee paa jõpiitꞌee. Pꞌakꞌaarã, chivoorã mãikꞌaapa ovejaarã paapiitꞌee, ma nari ɨ ̃kꞌãri, pɨ tꞌãri o–ĩa beemerã. 16 Chétɨ jõmaweda Tachi Akꞌõre waaweepataarã. Ũrítɨ, mɨa nepɨrɨitꞌee perã jõmaweda irua oopariida mɨ kꞌaripaitꞌee. 17 Mɨa irumaa ɨtꞌaa iidiji mãikꞌaapa pedee pia jaraji. 18 Mɨ tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia iru bada paara, irua mɨ pedee ũri–e pakꞌaji. 19 Mamĩda irua mɨ pedee ũriji mãikꞌaapa ooji mɨa iididakꞌa. 20 ¡Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara tꞌãri piara bapari! ¡Ichia mɨa ɨtꞌaa iidida yiaraa iru ba–e! ¡Ma kꞌãyaara mɨ kꞌinia iru bapari!  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 67​, ​68

67

412 Tachi Akꞌõremaa gracias jarada

Na salmo kꞌaripachida música ne–inaa cuerdapa chaa pꞌanɨde.

1   Tachi

Akꞌõre, tai chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa tai bendiciaparíiji. Tai pia akꞌɨparíiji 2 na pꞌekꞌau eujãdepema jõmaarãpa kꞌawadamerã pɨa ãramaa oopi kꞌinia bɨ mãikꞌaapa pɨa wãara awara– awaraa eujãdepemaarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa kꞌinia bɨ. 3 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌinia bɨ awara–awaraa pꞌuuru pidaarã jõmaweda pɨmaa gracias jarapataadamerã mãikꞌaapa pɨmaa pedee pia jarapataadamerã. 4 Kꞌinia bɨ awara–awaraa eujãdepemaarã o–ĩapa pɨmaa kꞌaridamerã, pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã ãchia oopata akꞌɨkꞌãri jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Ãra jõmaarãmaa pɨa akꞌɨpipari kꞌãata oodaipia bɨ pɨ jua ekꞌari pia pꞌanapataadaitꞌee. 5 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌinia bɨ awara–awaraa pꞌuuru pidaarã jõmaweda pɨmaa gracias jarapataadamerã mãikꞌaapa pɨmaa pedee pia jarapataadamerã. 6 Mãga ooruta pɨrã, tai ne–uudapꞌedaa pia chauitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨapa tai bendiciapariitꞌee. 7 Mãgá tai bendiciakꞌãri, na pꞌekꞌau eujãdepema jõmaarãpa iru waaweepataadaitꞌee.  











68

Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõrepa tai kꞌaripa chekꞌãri, iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã iru naa jĩchoopata. 2 Nãu pꞌuakꞌãri, nari jɨ ̃rakꞌawaa wẽpadaiparikꞌa mãikꞌaapa tꞌɨpɨtau wãsiapa vela torrabaidaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa iru kꞌĩrapite ma ijãadakꞌaa beerã jõdaipata. 3 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã, iru kꞌĩrapite tꞌãri o–ĩa pꞌanátɨ. ¡O–ĩapa jɨ ̃tɨpatáatɨ! 4 Tachi Akꞌõremaa kꞌarítɨ mãikꞌaapa kꞌaride iru tꞌɨ ̃ jarátɨ. Iru, chi jɨ ̃arara ɨ ̃rɨ nipaparimaa pedee pia jarapatáatɨ. ¡Iru kꞌĩrapite tꞌãri o–ĩa pꞌanapatáatɨ, iru tꞌɨ ̃ Tachi Akꞌõre perã! 5 Tachi Akꞌõre ichi te awara bɨdade bapari. Iruta akꞌõre wẽe beerã akꞌõre. Iruata pꞌẽtrãarã jɨ ̃apari. 6 Irua ituaba pꞌanapataarãmaa te teepari. Awaraarã jua ekꞌari pꞌanɨɨrã uchiapipari ãra jita atadapꞌedaarã juadeepa. Mamĩda irude ijãadaamaa pꞌanɨɨrã eujã pania wẽe bɨde pꞌanapataadaitꞌee. 7 Tachi Akꞌõre, eujã pania wẽe bɨde pɨ pɨchi pꞌuuru pidaarã naa wãkꞌãri, 8 ma eujã wëredachi mãikꞌaapa kꞌoi cheji pɨ Sinaí eedepema Akꞌõre Waibɨa, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa perã. 9 Tachi Akꞌõre, pɨchi eperãarã sẽdaidakꞌãri, ãchi eujãde pɨa kꞌoi waibɨa chepipachi o–ĩa pꞌaneedamerã. 10 Pɨchi eperãarã na eujãde pꞌaneedakꞌãri, pɨa ãchidepema chupɨria beerã pia akꞌɨ bapachi. 11 Tachi Akꞌõre pedeeji. Maapꞌeda wẽraarã chokꞌaraarãpa irua jarada jaranajida: 12 “Parã eere pꞌanɨɨrã naa reyrã ãchi soldaorã ome jĩchoo  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



413

Salmos 68

wãruta. Ma awara teeda wẽraarãpa nãgee netꞌaa mãɨrã juadeepa jãri atadapꞌedaa tꞌoomaa pꞌanɨ: 13 paloma isia kꞌara pꞌaratꞌapa pꞌẽeda mãikꞌaapa isia uchiterree bee nẽedee ooda. Mãɨmisa parã kꞌãi jõnɨda ajida, ovejaarã pꞌe atadapꞌedaa kꞌaitꞌa.” 14 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa ma reyrã pꞌoyaakꞌãri, Salmón eede ãra kꞌapꞌɨa piuda audú chokꞌara paraada perã, nieve baaidákꞌapɨ baji. 15 Basán eujãdepema ee waibɨa bee mãikꞌaapa ɨtꞌɨa bee. 16 ¿Sãapꞌeda ma Basandepema eepa Sinaí ee unuamaa pɨkꞌa iru bɨma? Tachi Akꞌõrepa Basandepema ee jɨrɨtꞌera–e paji mama bapariitꞌee. Sinaí eeta jɨrɨtꞌeraji ma eede ichita bapariitꞌee. 17 Tachi Akꞌõrepa chõopata carreta caballopa jidiupata millón waa iru bɨ. Sinaí eedeepa made cheji ichi tedee. 18 Tachi Akꞌõre, pɨ ee nokꞌodee wãkꞌãri, pɨa pꞌoyaadaarã chokꞌara pɨ ome ateeji. Maapꞌeda eperãarãpa pɨmaa netꞌaa pia teejida mãikꞌaapa ijãadakꞌaa beerãpa paara pɨmaa netꞌaa pia teejida, pɨ jua ekꞌari pꞌaneedapꞌedaa perã. 19 Tachi Akꞌõre, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa; tai kꞌaripapari. ¡Pɨ tꞌãri pia bapari perã, ewari chaa tai kꞌaripapari! 20 Tachi Akꞌõrépata tachi kꞌaripapari. Eperãarã jõmaarãta Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapata. Iruata tachi kꞌaripapari piunaadamerã. 21 Mamĩda ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã poro piarsĩitꞌee, ãchia pꞌekꞌau kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã. 22 Tachi Akꞌõrepa tachimaa jara bɨ: “Mɨa parã Basán eujãdeepa chepiitꞌee; pꞌusa nãpɨa pɨkꞌa bɨdeepa chepiitꞌee 23 parãpa pãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpidamerã mãikꞌaapa usaarãpa ãchi waa senedamerã.” 24 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨ eperãarã pɨ tede aukꞌa tꞌĩudakꞌãri, akꞌɨpipata pɨ waawee pꞌanɨ, pɨ tai rey perã. 25 Mãgá tꞌĩudakꞌãri, kꞌaripataarã jõmaarã naa wãpata. Ãra tꞌẽe música ne–inaa cuerdapa chaapataarã wãpata. Mãɨrã ome awẽraarãpa pandero chaa wãpata. 26 Chipꞌedaidakꞌãri, ¡Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarátɨ! Israeldeepa uchiadapꞌedaarã jõmaweda, ¡irumaa kꞌarítɨ! 27 Israelitaarã naa nipapata Israel warra tꞌẽepema, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarã; aɨ eere nipapata Judadeepa uchiadapꞌedaarã poro waibɨarã; aɨ eere Zabulondeepa uchiadapꞌedaarã poro waibɨarã mãikꞌaapa aɨ eere Neftalideepa uchiadapꞌedaarã poro waibɨarã. 28 Tachi Akꞌõre, ichita pɨa pɨchi eperãarã juataura papipachi. ¡Waya naawedapemakꞌa tai kꞌaripáji! 29 Pɨ te Jerusalende bairã, mamaa reyrãpa netꞌaa pia ateepata. 30 Ma tedeepa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ɨtrɨ ́aji. Mãɨrã ne–animal kꞌachia beerã totora–idaade miru pꞌanapatákꞌapɨ pꞌanɨ. l Pꞌakꞌa tausaaree beerã́kꞌapɨ pꞌanɨ mãikꞌaapa eperãarã mãɨrã  



































l 68.30 Totora–idaade

pꞌanapataarã jara kꞌinia bɨ Egipto eujãdepemaarã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 68​, ​69

414

jua ekꞌari pꞌanapata ãchi pꞌakꞌa chakꞌeerã́kꞌapɨ pꞌanɨ. Ma chõoi awaa pꞌanapataarã pꞌoyáaji. Ma jõmaweda pɨchi jua ekꞌari bɨ ́ji pɨmaa pꞌaratꞌa aneepataadamerã. 31 Mãgá Egipto eujãdeepa ãchi poro waibɨarã pɨmaa chedaitꞌee mãikꞌaapa Etiopiadepemaarãpa ãchi jua pɨmaa ɨtꞌaa ɨadaitꞌee, ãchi chupɨria kꞌawaamerã. 32 Maperã na pꞌekꞌau eujãdepemaarã, Tachi Akꞌõremaa salmo kꞌarítɨ. 33 Iru pajã ɨtꞌɨara bɨde nipapari. Ma pajã ichita baji. Ma pajãdeepa iru pedeekꞌãri, pa jĩwaaparikꞌa nɨ ̃beepari. 34 Jarapatáatɨ Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Iru israelitaarã rey. Ne–inaa pajãde nɨ ̃bɨde iru jua unupata. 35 Tachi Akꞌõre, pɨ baparimãiipa pɨ jua unupikꞌãri, eperãarãpa pɨ waawee pꞌaneepata. Pɨ israelitaarã Akꞌõre Waibɨa perã, awaraa pꞌuuru pidaarã kꞌãyaara pɨa ãra juataura papipari. ¡Jõmaarãpa pɨmaa pedee pia jaradaipia bɨ!  









69

Tꞌãri pꞌua nɨ ̃bakꞌãri chupɨria iidida Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Mɨchi

Akꞌõre Waibɨa, mɨ kꞌaripa chéji mɨ eperã toida ɨ ̃yapa jɨ ̃a piu wã́kꞌapɨ bairã. 2 Yooro susuade mɨ jaudarúkꞌapɨ bɨ; pꞌoyaa bainɨ ̃ bee–ee. Nãpɨade tꞌaa nɨ ̃bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Kꞌida chaareepa mɨ to barree atee wãrúkꞌapɨ bɨ. 3 Bia nɨ ̃bɨpa mɨ sẽdaru mãikꞌaapa mɨ o pꞌoo nɨ ̃bɨ. Taarã akꞌɨ nɨ ̃bɨpa mɨchi tau tꞌũmaadaru, nɨmaa bɨ misa mɨchi Akꞌõre Waibɨapa mɨ kꞌaripa chemerã. 4 Chokꞌaraarãpa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanɨ, mɨa ãramaa maarepida ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ mĩda. Mãɨrã chokꞌaraara pꞌanɨ mɨ puda kꞌãyaara. Mɨ kꞌãyaara juataura pꞌanɨ. Mɨ ãpɨte seewa jarapata mãikꞌaapa ichi kꞌinia pedeeteepata mɨ jõpidaitꞌee. Jara pꞌanɨ mɨa ãchi netꞌaa chɨada pari ãchimaa ne–inaa teemerã, ãra netꞌaa maarepida chɨa–e paji mĩda. 5 Tachi Akꞌõre, pɨa kꞌawa bɨ mɨ kꞌĩsia kꞌawa–ee badoo. Mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida pꞌoyaa mera–e, pɨa jõmaweda kꞌawapari perã. 6 Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa ne–inaa oopariida kꞌaurepa pɨ waaweepataarã kꞌĩra nejasiapináaji. Israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida kꞌaurepa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã kꞌĩra nejasiapináaji. 7 Pɨde ijãa bɨ kꞌaurepa mɨmaa ikꞌachia jarapata mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra nejasiapipata. 8 Mɨchi aukꞌaarãpa, mɨ nawe warrarãpa pida mɨ kꞌĩra tewaraakꞌa unu pꞌanɨ. 9 Mɨa pɨ te audú kꞌinia iru bapari perã, mɨmaa ikꞌachia jarapata, pɨ ãpɨte ikꞌachia jarapatakꞌa. 10 Mɨ tꞌãri pꞌuapa jẽekꞌãri mãikꞌaapa nekꞌo–ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌãri, mɨmaa ikꞌachia pedee jarapata. 11 Chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃kꞌãri, mɨ oo iru pꞌaneepata. 12 Pꞌuurudepema puerta chaa pꞌuuru pidaarãpa mɨ ãpɨte pedee kꞌachia jarapata. Itꞌuapa piu beerãpa kꞌaripata mɨ oo iru pꞌanadaitꞌee. 13 Mamĩda, Tachi Akꞌõre, tꞌãripa mɨa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee. Pɨa kꞌinia bakꞌãri, mɨa iidi bɨ pꞌanáuji. Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji pɨa mɨ kꞌinia iru  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



415

Salmos 69

bapari perã mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa ichita oopari perã. 14 Eperã yooro susuade jaudaiparikꞌa maa–e pɨrã nãpɨade tꞌaadaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ baai wã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade. Mapa mɨ kꞌaripáji. 15 Kꞌida chaaree bɨpa eperã ãyaa ateeparikꞌa maa–e pɨrã pania pꞌɨrrabai jira bɨpa eperã sõ ataparikꞌa maa–e pɨrã uria nãpɨade eperã baaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa mɨ jõpi kꞌinia pꞌanɨ. Mapa mɨ kꞌaripáji. 16 Tachi Akꞌõre, mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ pꞌanáuji pɨ tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa mɨ kꞌinia iru bapari perã. Mɨ kꞌaripáji pɨa mɨ chupɨria kꞌawaapari perã. 17 Mɨ pɨ mimiapari. Maperã mɨ yiaraa iru banáaji. Isapai mɨ kꞌaripa chéji, mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bairã. 18 Mɨ kꞌaitꞌa chéji mãikꞌaapa mɨ kꞌaripáji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baainaamerã. 19 Pɨa kꞌawa bɨ mɨ ãpɨte ikꞌachia jarapata, mɨ kꞌĩra nejasiapipata mãikꞌaapa mɨ oo iru pꞌanapata. Pɨata mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌawa bɨ. 20 Mɨmaa mãgá ikꞌachia jaradakꞌãri, mɨ tꞌãri pꞌuapipata. Mapa mɨ juatau wẽe nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa kꞌapꞌɨa tꞌũmaa nɨ ̃bɨ. Mɨa unu–e apidaapa mɨ chupɨria kꞌawaamerã mãikꞌaapa mɨ tꞌãri o–ĩapimerã. 21 Mãɨrãpa mɨmaa chikꞌo teedakꞌãri, asia baji neera kꞌachiakꞌa. Opisia bakꞌãri, vino achuchua bɨta topijida. 22 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌinia bɨ ãchia chikꞌo pia kꞌo pꞌanɨ misa mãikꞌaapa kꞌãiwee pꞌanɨ misa, pɨa ãchi kꞌachiade baaipimerã, eperãpa ne–animal trampade baaipiparikꞌa. 23 ¡Kꞌinia bɨ pɨa ãchi tau pꞌãriupimerã mãikꞌaapa ãchi ichita juatau wẽe pꞌanapimerã! 24 Akꞌɨpíji pɨ ãchi ome kꞌĩrau bɨ. Tꞌɨpɨtau uruapa ne–uu paa jõtꞌaaparikꞌa nãupa atee wãkꞌãri, ¡mãga pɨkꞌa ãchi jõpíji pɨ kꞌĩraupa! 25 Mɨa kꞌinia bɨ ãchi te jẽra bɨmãi eperãarã wẽe pꞌaneedamerã mãikꞌaapa ãchi te ne–edee oodade apida pꞌananaadamerã. 26 Ãchimaa mãga pꞌasaipia bɨ mɨ, chi eperã pɨa kꞌĩra pia–ee papida jɨrɨpata perã peedaitꞌee mãikꞌaapa mɨ, chi eperã pɨa tꞌãri pꞌuapida oo iru pꞌanapata perã. 27 Ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa kꞌirãpáji mãikꞌaapa pꞌã bëí ji. Ãchia ma pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨnáaji. 28 Ãchi tꞌɨ ̃ chokꞌai pꞌanɨɨrã tꞌɨ ̃ ɨtꞌari pꞌã iru bɨdeepa wẽpapíji. Ãchi tꞌɨ ̃ pꞌã bɨnáaji pɨa jara bɨkꞌa oopataarã tꞌɨ ̃ pꞌã jẽra bɨde. 29 Mamĩda Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji, mɨ mia nɨ ̃bairã. Mɨ kꞌaripáji kꞌachiade baainaamerã. 30 Kꞌaride mɨa jaraitꞌee Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. Kꞌaride irumaa gracias jaraitꞌee. 31 Mãga ũrikꞌãri, Tachi Akꞌõre audupɨara o–ĩara beeitꞌee, iru–itꞌee pꞌakꞌa kꞌapꞌɨa, chi cacho, bɨɨrɨ paara paapida kꞌaurepa o–ĩa bai kꞌãyaara. 32 Chupɨria chedeerãpa unudakꞌãri mɨa mãgá Tachi Akꞌõremaa kꞌarimaa bɨ, o–ĩa pꞌaneedaitꞌee. Mapa parã, Tachi Akꞌõre jɨrɨpataarã, o–ĩa pꞌanéetɨ. 33 Tachi Akꞌõrepa chupɨria chedeerã pedee ũripari mãikꞌaapa awaraarã jua ekꞌari pꞌanɨɨrã kꞌaripapari. 34 Mapa jõmaweda chokꞌai beerã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ; ɨtꞌari pꞌanɨɨrã; na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨɨrã; pꞌusade pꞌanɨɨrã paara, 35 Tachi Akꞌõrepa Sión eedepemaarã kꞌaripaitꞌee perã. Irua Judá  











































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 69​ – ​71

416

eujãdepema pꞌuuru waya chiwidi oopiitꞌee. Mama ichi pꞌuuru pidaarã pꞌanapataadaitꞌee. 36 Iru–itꞌee mimiapataarã warrarãpa ma eujã jɨ ̃adaitꞌee. Iru kꞌinia iru pꞌanapataarã mama pꞌanapataadaitꞌee.  

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa isapai kꞌaripa chemerã

70

Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Aai

Tachi Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripa chéji! ¡Isapai na nepɨradeepa mɨ uchiapíji! 2 Mɨa kꞌinia bɨ mɨ peedaitꞌee jɨrɨ pꞌanɨɨrãpa kꞌawada– ee pꞌaneedamerã kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã. Kꞌinia bɨ mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanɨɨrã kꞌĩra nejasiapa ãpɨtee jĩchoodamerã. 3 ¡Kꞌinia bɨ mãgá kꞌĩra nejasiapa mɨ oo iru pꞌanapataarã ãpɨtee wãdamerã! 4 Mamĩda kꞌinia bɨ pɨ jɨrɨpataarã o–ĩa pꞌaneedamerã mãikꞌaapa pɨa kꞌaripadaarãpa ichita jaradamerã: “¡Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ!” 5 Aai Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria nɨ ̃bɨ. ¡Isapai mɨ kꞌaripa chéji! Pɨa aupai mɨ kꞌaripai mãikꞌaapa na nepɨradeepa uchiapii. Maperã ¡taarãnáaji!  







71

Chonaa bɨpa ɨtꞌaa iidida

1   Tachi

Akꞌõre, mɨa ijãa bɨ pɨa mɨ jɨ ̃apari. ¡Maperã mɨ kꞌĩra nejasiapináaji! 2 Pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari perã, mɨ kꞌaripa chéji mãikꞌaapa na nepɨradeepa mɨ uchiapíji. Mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ ũríji mãikꞌaapa kꞌaripáji. 3 Mãu choma bɨ ãpɨte tachi miruparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ pɨde miru kꞌinia bɨ. Mɨ kꞌaripáji mɨ–itꞌee pɨ murallapa pꞌuuru tꞌɨakꞌau bɨkꞌa bairã. 4 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨ kꞌaripáji pɨde ijãadakꞌaa beerã juade baainaamerã, mãɨrãpa chĩara peepata perã mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata perã. 5 Tachi Akꞌõre, ne–inaa jõmaweda pɨ jua ekꞌari nɨ ̃bɨ. Kꞌũtrãaweda mɨa pɨde ijãapari. 6 Mɨ tꞌodakꞌãriipa pɨata mɨ akꞌɨ bapari. Pɨata mɨ tꞌopiji. ¡Maperã ichita mɨa pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee! 7 Eperãarã chokꞌaraarãpa mɨmaa akꞌɨdakꞌãri, pꞌera akꞌɨtrua para beepari. Mamĩda pɨata mɨ jɨ ̃apari. 8 Mɨa pɨmaa pedee pia jarapari mãikꞌaapa ewari chaa mɨa jara bɨ pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 9 Mɨ yiaraa iru banáaji chonaa pakꞌãri. Mɨ juatau wẽe beekꞌãri, mɨ atabëináaji. 10 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ ãpɨte pedee kꞌachia pedeepata mãikꞌaapa pedeeteepata mɨ peedaitꞌee. 11 Mãgapata: “Iru tꞌẽe wãt́ ɨ mãikꞌaapa jita atátɨ, Tachi Akꞌõrepa ituaba atabëida perã. ¡Eperã apidaapa iru kꞌaripada–e paitꞌee!” 12 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãnáaji! Isapai mɨ kꞌaripa chéji. 13 Mɨa kꞌinia bɨ mɨ ɨmɨateepataarãpa kꞌawada–ee pꞌaneedamerã kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã. Kꞌinia bɨ awaraarãpa mɨ kꞌachiade baaipi kꞌinia pꞌanɨɨrã ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãkꞌa unudamerã. 14 Mamĩda ewari chaa mɨa ichita pɨde ijãapariitꞌee mãikꞌaapa waapɨara pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee. 15 Ewari chaa mɨa  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



417

Salmos 71​, ​72

jaraitꞌee pɨa ichita ne–inaa pia oopari mãikꞌaapa jaraitꞌee sãgá pɨa tai kꞌaripapari. Tꞌãripa mɨa mãga ijãa bɨ. Mamĩda mɨa pia kꞌawa–e bɨ sãgá pɨa mãga oopari. 16 Tachi Akꞌõre, ne–inaa jõmaweda pɨ jua ekꞌari nɨ ̃bɨ. Mɨa nepɨrɨitꞌee pɨ juapa ne–inaa pi–ia oopari. Jaraitꞌee pɨa aupaita ichita ne–inaa pia oopari. 17 Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌũtrãaweda pɨa mɨmaa ne–inaa pia jarateepari. Mapa atꞌãri mɨa eperãarãmaa jarapari ma ne–inaa pia mãikꞌaapa pɨa ne– inaa pia oopari. 18 Tachi Akꞌõre, mɨ chonaa pakꞌãri, poro tꞌorroodaikꞌãri, mɨ ituaba atabëináaji. Mɨa nãgawedapemaarãmaa atꞌãri jara kꞌinia bɨ pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa tꞌẽe tꞌodaitꞌeerãmaa jaratee kꞌinia bɨ pɨa ne–inaa pia oopari. 19 Tachi Akꞌõre, eperãarãpa pajã audú ɨtꞌɨa bɨ pꞌoyaa kꞌawada–e pꞌanɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌoyaa kꞌawada–e pꞌanɨ sãgá pɨa ichita ne–inaa pia oopari. ¡Awaraa pɨkꞌa wẽ–e! 20 Pɨa mɨ nepɨrade baaipipachi mĩda, ¡mɨ waya chokꞌai pɨkꞌapiitꞌee jãɨrade wãnaamerã! 21 Waya mɨ eperã waibɨakꞌa papiitꞌee mãikꞌaapa mɨ tꞌãri o–ĩapiitꞌee. 22 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨa ichita oopari perã pɨa jara bɨkꞌa, mɨa pɨmaa kꞌariitꞌee, arpa chaa nɨ ̃bɨde. Israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨ kꞌachia wẽe bapari perã, mɨa pɨmaa salmo kꞌariitꞌee cítara chaa nɨ ̃bɨde. 23 Tꞌãri o–ĩapa mɨa pɨmaa salmo kꞌariitꞌee, pɨa mɨ kꞌaripada perã piunaamerã. 24 Ewari ãree mɨa jaraitꞌee pɨa ne–inaa pia oopariida mɨ kꞌaripaitꞌee. Ma kꞌaripada kꞌaurepa mɨ kꞌachiade baaipi kꞌinia pꞌanadapꞌedaarãpa kꞌawada–ee pꞌaneejida kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia pꞌaneejida.  

















72

Rey pari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji chi warra Salomondé.

Akꞌõre, tai reymaa kꞌĩsia kꞌawaapíji irua ne–inaa pia oomerã mãikꞌaapa pɨa ooparikꞌa eperãarãpa oopata akꞌɨmerã jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Chi warra rey beekꞌãri, aukꞌa kꞌaripáji. 2 Pɨa mãga ooru pɨrã, irua pɨ pꞌuuru pidaarã pɨa jara bɨkꞌa akꞌɨpariitꞌee mãikꞌaapa chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaaitꞌee. 3 Ee jẽra bɨmãiipa kꞌoi cheitꞌee na eujãde ne–uudapꞌedaa pia chaumerã mãikꞌaapa eperãarã pɨa kꞌinia bɨkꞌa pꞌanapataadamerã. 4 Tai reypa chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaaitꞌee mãikꞌaapa kꞌaripaitꞌee. Ichiaba ne–inaa falta pꞌanɨɨrã kꞌaripaitꞌee. Mamĩda miapiitꞌee chi chĩara kꞌachia iru pꞌanapataarã ãchi jua ekꞌari. 5 Tachi Akꞌõre, akꞌõrejĩru nɨ ̃bɨ misa mãikꞌaapa atane nɨ ̃bɨ misa, mɨa kꞌinia bɨ tai, pɨ pꞌuuru pidaarãpa ichita pɨ waawee pꞌanapataadamerã. 6 Mɨa kꞌinia bɨ tai reypa ichi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã tꞌãri o–ĩapimerã, kꞌoipa eperãarã tꞌãri o–ĩapiparikꞌa ãchi ne–uu ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa na eujã ɨ ̃rɨ baaikꞌãri. 7 Mɨa kꞌinia bɨ iru rey bɨde, irua ichi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã akꞌɨmerã pɨa oopi bɨkꞌa. Mãgá ichi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã kꞌãiwee pꞌanapataadai atane waa ɨ ̃daa–e parumaa.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 72​, ​73

418

8  Mɨa

kꞌinia bɨ eujã iru jua ekꞌari beemerã pꞌusa aba ideepa awaraa pꞌusa i parumaa mãikꞌaapa Éufrates todeepa eujã tꞌɨmɨara bee parumaa. 9 Mɨa kꞌinia bɨ eujã pania wẽe bɨde pꞌanapataarã iru kꞌĩrapite bedabaidamerã mãikꞌaapa irua ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri, ãra audua–ee pꞌaneedamerã m 10 Mɨa kꞌinia bɨ Tarsidepemaarã reypa, pꞌusa idepema eujã tꞌɨmɨ ́ beede pꞌanapataarã reyrãpa, Sabadepemaarã reypa mãikꞌaapa Sebadepemaarã reypa tai reymaa ne–inaa pi–ia tee chedamerã. 11 Kꞌinia bɨ reyrã jõmaweda iru kꞌĩrapite bedabaidamerã mãikꞌaapa awara–awaraa eujãdepemaarã jõmaweda iru jua ekꞌari pꞌanapataadamerã. 12 Mãgá chupɨria chedeerã mãikꞌaapa netꞌaa falta beerã nepɨrade baaidakꞌãri, irua ãra kꞌaripai. 13 Irua audua–ee beerã mãikꞌaapa chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaaitꞌee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juadeepa chokꞌai uchiadamerã. 14 Mãgá ãra kꞌaripaitꞌee ãra kꞌachia iru pꞌanɨɨrã juadeepa, ãra kꞌinia iru bapari perã. 15 ¡Mɨa kꞌinia bɨ tai rey ichita bapariimerã! Kꞌinia bɨ Sabadepema nẽe irumaa tee chedamerã. Kꞌinia bɨ iru pari eperãarãpa ichita ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã mãikꞌaapa kꞌinia bɨ ewari chaa nejõmaade Tachi Akꞌõrepa iru bendiciamerã. 16 Kꞌinia bɨ iru rey bɨde, na eujã jõmaade trigo waibɨa paraamerã Líbano eujãde paraaparikꞌa mãikꞌaapa ee jẽra beede paara nãupa trigo kꞌarra nẽunẽuwaapimerã. Kꞌinia bɨ na eujãdepema pꞌuurude eperãarã chokꞌara pꞌanapataadamerã, pꞌũajara kꞌɨmɨ chakꞌeerã cho–kꞌara chaupatakꞌa. 17 Kꞌinia bɨ eperãarãpa tai rey tꞌɨ ̃ ichita kꞌirãpadamerã mãikꞌaapa iru tꞌɨ ̃ ichita tꞌo pꞌanadamerã, akꞌõrejĩru ichita ɨ ̃daaparikꞌa. Kꞌinia bɨ iru kꞌaurepa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã chikꞌaripa pꞌanapataadamerã mãikꞌaapa jõmaarãpa tꞌãri o–ĩa iru tꞌɨ ̃ jarapataadamerã. 18 Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Irua aupaita oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 19 ¡Iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara ichita pipɨara baitꞌee, iru kꞌĩra wãree bapari perã! ¡Mɨa kꞌinia bɨ jõmaarãpa iru kꞌĩra wãree unudamerã! ¡Wãarapɨ! 20 Mãgapai paji Isaí warra Davidpa kꞌaride ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da.  























73

Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari Asafpa na salmo pꞌãji.

1   ¡Wãara,

Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari israelitaarã ome; chi tꞌãripa irua jara bɨkꞌa oopataarã ome! 2 Mɨa naaweda kꞌĩsia badakꞌa atꞌãri kꞌĩsia bada paara, kꞌachiade baaikꞌaji, pꞌãrikꞌua eperã eujãde baaidaiparikꞌa. 3 Mɨa unukꞌãri ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa  



m 72.9 Literalmente

hebreo pedeede jara bɨ: ‘ãrapa yooro kꞌaadamerã’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



419

Salmos 73

netꞌaa pia pꞌe ata wãda, ma audua beerã kꞌĩra unuamaa iru beeji ma netꞌaa pꞌe wãdapꞌedaa kꞌaurepa. 4 Mãɨrã kꞌãiwee pꞌanapata mãikꞌaapa kꞌapꞌɨa pia pꞌanapata. 5 Awaraarãkꞌa kꞌĩsia jõnadakꞌaa mãikꞌaapa nepɨrade baaidakꞌaa. 6 Maperã eperãpa collar jɨ ̃parikꞌa jõmaarãpa iru pia unudamerã, mãga pɨkꞌa mãɨrã audua nipapata mãikꞌaapa eperãpa pꞌaru jɨ ̃parikꞌa, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa ne–inaa kꞌachia kꞌĩra tꞌãdoo oopata. 7 Tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanɨ perã, ichi kꞌinia ne–inaa kꞌachia oopata ãchia kꞌĩsia iru pꞌanɨkꞌa. 8 Chĩara ooyaa pꞌanapata mãikꞌaapa audua pꞌanadairã, jarapata awaraarã ãchi jua ekꞌari kꞌachia iru pꞌanapata. 9 Tachi Akꞌõre ãpɨte pedee kꞌachia jarapata mãikꞌaapa na eujãdepemaarãmaa jarapata ãchia kꞌinia pꞌanɨkꞌa oopataadamerã. 10 Maperã Tachi Akꞌõre eperãarãpa paara mãɨrã tꞌo pꞌanapata mãikꞌaapa ãra pedee ijãapata. 11 Mãɨrãpa nãga jarapata: “¿Sãgá Tachi Akꞌõrepa kꞌawaima tachia ne–inaa oopata? ¿Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa kꞌawaikꞌã?” apata. 12 Mãgee Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerãpa mãga oopata mãikꞌaapa kꞌãiwee pꞌanapata ãchi–itꞌee pꞌaratꞌa ata wãruta misa. 13 Mãga pɨrã, ¿kꞌãare–itꞌee mɨa ooipia bɨma Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa? ¿Kꞌãare–itꞌee ne–inaa kꞌachia oo–ee baipia bɨma 14 ewari chaa irua mɨ ichiakꞌau bɨru pɨrã wɨdamerã mãikꞌaapa tapꞌeda chaa mɨ ichiakꞌau bɨru pɨrã miapidamerã? 15 Tachi Akꞌõre, mɨa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãkꞌa kꞌĩsiada paara wa pedeeda paara, pɨ eperãarã traicionaakꞌaji, ãrakꞌa ijãa–e bakꞌaji perã. 16 Ma jõmaade kꞌĩsiakꞌãri, mɨa pꞌoyaa kꞌawa–e paji. 17 Mamĩda Tachi Akꞌõre tede tꞌĩukꞌãrita, mamata mɨa kꞌawaaji mãɨrãmaa kꞌãata pꞌasaitꞌee. 18 Tachi Akꞌõre, wãara pɨa ãchi eujã pirukꞌua pɨkꞌa bɨde pëiru aɨde wãdakꞌãri, jõdaidamerã. 19 Taarã–e nɨde jõdaitꞌee. ¡Pꞌera jõnɨpa jõdaitꞌee! 20 Eperãpa kꞌãimokꞌaraapꞌeda, aɨde unuda aɨ norema kꞌirãpakꞌaakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa mɨ kꞌaripa chekꞌãri, mɨa ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã waa kꞌirãpa–e paitꞌee. 21 Mɨ tꞌãri ãrii, kꞌĩra pia–ee baji, pɨa mãgɨɨrãmaa ne–inaa kꞌachia oo–e pada perã. 22 Mãga baji wãara kꞌĩsia kꞌawa–ee bada perã mãikꞌaapa pɨ pia kꞌawa–e bada perã. ¡Pɨ kꞌĩrapite mɨ ne–animalkꞌa baji! 23 Mãga baji mĩda, mɨ ichita pɨde ijãapari, pɨa mɨ juaraarepema juadeepa mɨ ateepari perã. 24 Mɨmaa pɨ ũraa kꞌawapipari mɨa kꞌawaamerã kꞌãata ooipia bɨ mãikꞌaapa tꞌẽepai mɨmaa pɨ kꞌĩra wãree akꞌɨpiitꞌee. 25 ¿Pɨ awara mɨa kꞌaita ɨtꞌari iru bɨma? ¡Pɨa aupaita mɨ kꞌaripapari! Maperã mɨ–itꞌee na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa apida vale–e bɨ. 26 Mɨ kꞌapꞌɨa mɨ tꞌãri ome jõdariitꞌee. Mamĩda mɨ ichita bapariitꞌee Tachi Akꞌõre ome, irua mɨ jaure jɨ ̃apari perã. 27 Tachi Akꞌõre, pɨde ijãadaamaa pꞌanɨɨrã mãikꞌaapa pɨa kꞌinia bɨkꞌa oodakꞌaa beerã pɨa jõpiitꞌee. 28 Mamĩda mɨta Tachi Akꞌõre kꞌaitꞌa  

















































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 73​, ​74

420

bapariitꞌee. Ne–inaa jõma nɨ ̃bɨ Tachi Akꞌõre jua ekꞌari nɨ ̃bairã, mɨ– itꞌee iru pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Maperã mɨa jõmaarãmaa jaraitꞌee irua ne–inaa oopari.

74

Israelitaarã pari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Asafpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, ¿sãapꞌeda tai yiaraa iru bɨma? ¿Ichita tai nãgá iru baitꞌeekꞌã? ¿Sãapꞌeda pɨchi eperãarã ome kꞌĩrau bɨma? Tai pɨ ovejaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ. 2 Pɨchi pꞌuuru pidaarã akꞌɨ ́ji, chonaarãweda pɨa tai jɨrɨtꞌerada perã pɨchi eperãarã pamerã. Sión ee akꞌɨ ́ji, pɨ mama bapachi perã. 3 ¡Pɨ bapariidamãi akꞌɨ chéji, tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa ma jõma; pɨ te, netꞌaa jõmaweda aɨde nɨ ̃bada paara, jõpidapꞌedaa perã! 4 Mama pɨ tai ome unupariidamãi ãchi o–ĩa kꞌari pꞌanɨ pɨ pꞌuuru pidaarã pꞌoyaadapꞌedaa perã. Awaraa eujãdepemaarã bandera mama baijira bɨ pꞌanɨ. 5 Ãchi mẽe pakꞌuru tꞌupeepataarã́kꞌapɨ pꞌanɨ. 6 Chaarapa mãikꞌaapa martillopa pɨ tedepema pakꞌuru nonoree beeda paara ãrikꞌoojida. 7 Pɨ te tꞌeedapꞌeda, tꞌɨpɨtaupa paatꞌaajida. Mãga oojida mama apida pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃naadamerã. 8 Ãchi tꞌãridepai mãgajida: “¡Na jõmaweda yooro pꞌorakꞌa papidaitꞌee!” Mapa ichiaba paakꞌoo wãjida jõmaweda pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patapꞌedaamãi na eujãde pꞌanadapꞌedaa. 9 Ɨr̃ á unudakꞌaa ne–inaa taipa mama iru pꞌanadapꞌedaa pɨ kꞌirãpadaitꞌee. Ichiaba pɨ pedee jarapari apida unudakꞌaa, waa wẽ–e perã. Mapa kꞌawada–e pꞌanɨ sãapai jõitꞌee na ne–inaa kꞌachia taimaa pꞌasa nɨ ̃bɨ. 10 Aai Tachi Akꞌõre, ¿sãapai tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa pɨ waa oo iru pꞌanada–e paima? ¿Ichita pɨ ãpɨte ikꞌachia pedeedaitꞌeekꞌã? 11 ¿Sãapꞌeda pɨchi jua merã pɨkꞌa iru bɨma? ¿Sãapꞌeda pɨa tai kꞌaripa–ema? 12 Aai Tachi Akꞌõre, chonaarãwedadeepa pɨ mɨ rey. Pɨata na pꞌekꞌau eujãdepemaarã kꞌaripa kꞌinia bɨ. 13 Pɨ juapa pꞌusa tꞌooji aɨ esajĩakꞌa eujã pꞌoo uchiamerã mãikꞌaapa mãgá nemĩsiarã pꞌanapatapꞌedaamãi jõpiji. 14 Leviatán n poro edaa piartꞌɨtꞌaaji mãikꞌaapa chi chiara kꞌopiji eujã pania wẽe bɨdepema ne–animalaarã kꞌachia beerãmaa. 15 Pɨa ooji pania poátrɨ uchia bee, to mãikꞌaapa to chakꞌe. Jõdee to ichita weepatapꞌedaa pꞌoopiji. 16 Pɨa ewari mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua ooji. Ichiaba pɨa atane mãikꞌaapa akꞌõrejĩru ooji. 17 Pɨa na pꞌekꞌau eujã ookꞌãri, eujã pꞌusadeepa uchiapiji pɨa bɨdamãi beemerã. Ichiaba pɨa pꞌoojara mãikꞌaapa kꞌoijara ooji. 18 Tachi Akꞌõre, kꞌirãpáji pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa pɨ oo iru pꞌanapata mãikꞌaapa ma kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa pɨ  

































n 74.14 Leviatán jara kꞌinia bɨ chonaarãwedapema nemĩsia. Kꞌĩsiapata ma nemĩsia kꞌorekꞌa baji. Mamĩda waibɨara baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



421

Salmos 74​, ​75

ãpɨte pedee kꞌachia jarapata. 19 Tai kꞌĩra atuanáaji tai, pɨchi eperãarã tortolakꞌa pꞌanadairã. Juatau wẽe, chupɨria pꞌanapata. Tai baaipináaji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juade, mãɨrã ne– animal kꞌachia beerãkꞌa pꞌanadairã. 20 Kꞌirãpáji pɨa pacto ooda tai chonaarã ome, na eujã jõmaade tꞌãri kꞌachia–idaa beerãpa ne–inaa audú kꞌachia oomaa pꞌanadairã. 21 Ma tꞌãri kꞌachia–idaa beerãmaa pɨ eperãarã kꞌĩra nejasiapináaji. Ma kꞌãyaara chupɨria chedeerã mãikꞌaapa ne–inaa falta beerã jɨ ã́ ji, ãrapa pɨmaa pedee pia jarapataadamerã. 22 Tachi Akꞌõre, tai kꞌaripa chéji. Taimaa akꞌɨpíji pɨa wãara ne–inaa pia oopari pɨ eperãarã kꞌaripaitꞌee. Kꞌirãpáji ewari chaa kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa pɨ ãpɨte ikꞌachia pedeepata. 23 Kꞌĩra atuanáaji pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa oomaa pꞌanɨ. Mãgɨ ́ ijãadakꞌaa beerã pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanadairã, pɨ ãpɨte ikꞌachia bia wãpata.  









Tachi Akꞌõrepa jõmaarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia

75

1   Tachi

Asafpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, pɨmaa gracias jarapata, pɨ tai kꞌaitꞌa bapari perã. Jõmaarãpa jarapata pɨa ne–inaa pia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 2 Tachi Akꞌõre, pɨa nãga jara bɨ: “Mɨa ewari jɨrɨtꞌeraitꞌee bɨ ewate eperãarãpa oopata akꞌɨpꞌeda, jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mɨa mãga ookꞌãri, ne–inaa pia ooitꞌee mɨa ichita ne–inaa pia oopari perã. 3 Na pꞌekꞌau eujã aɨde pꞌanapataarã ome wëre nɨ b̃ eekꞌãri, mɨata waa wërepi–e paitꞌee jõnaadamerã.” 4 Audua beerãmaa mɨa jara bɨ: “Audua pedee jaranáatɨ.” Jõdee mɨde ijãadakꞌaa beerãmaa mɨa jara bɨ: “Audua pꞌananáatɨ.” 5 “Audua pꞌananáatɨ pãchi juapa ne–inaa jõma oodai jĩakꞌaapa. Ma awara audua pedee jaranáatɨ.” 6 Eperãarã waibɨara papipari wa ekꞌariara papipari bakꞌaa oriente eere, occidente eere, norte eere wa sur eere. 7 Ɨtꞌariipa Tachi Akꞌõrépata akꞌɨpari eperãarãpa oopata jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Irua ũkꞌuru kꞌĩra nejasiapipari; ũkꞌuru waibɨa papipari. 8 Tachi Akꞌõrepa copa iru bɨ ichi juade. Ma copa ipuru bɨ ichi kꞌĩraupa. Irua ma copa weekꞌãri, jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepema irude ijãadakꞌaa beerãmaa mãgee vino topiitꞌee jõdarumaa. 9 Mɨa ichita jaraitꞌee Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa ne– inaa oopari mãikꞌaapa tꞌãripa irumaa salmo kꞌariitꞌee. 10 Iruata irude ijãadakꞌaa beerã, ma audua beerã ne–inaa kꞌachia oopata jõpiitꞌee. Jõdee irua jara bɨkꞌa oopataarã juataura papiitꞌee.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 76​, ​77

76

422 Tachi Akꞌõrepa jõmaarãta pꞌoyaapari

Asafpa na salmo pꞌãji kꞌaridamerã música cuerdapa chaa pꞌanɨde.

1   Judá

eujãdepemaarãpa Tachi Akꞌõre kꞌawapata. Israelitaarãpa iru waaweepata. 2 Iru te Salén o pꞌuurude bɨ. Iru Sión eede bapari. 3 Mama iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jura chõopata arma ãrikꞌooji; escudo, espada mãikꞌaapa ematrɨma, sia kꞌida ome. 4 Tachi Akꞌõre, pɨ ee ɨtꞌɨa beedeepa chekꞌãri, pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaapꞌeda, pɨ wãara jõmaarã kꞌãyaara kꞌĩra wãreera bɨ mãikꞌaapa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 5 Mãɨrã soldaorã sõcharra pꞌanajida mĩda, pɨa ãra piupiji. Chõo kꞌawaa pꞌanajida mĩda, ãchi netꞌaa wẽe pꞌaneejida. Waa ãchi juapa awaraarã netꞌaa jãri atada–e paitꞌee. 6 Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨa, pɨa ãchi ɨtrɨakꞌãri, pꞌera jõnɨpa ãchi caballoorã, aɨ ɨ ̃rɨ wãdapꞌedaarã paara piukꞌoodachida. 7 ¡Wãara, jõmaarãpa pɨ aupai waaweedaipia bɨ! ¿Kꞌaita pɨ kꞌĩrapite akꞌɨnɨ ̃ baima pɨ kꞌĩrau bakꞌãri? 8 Ɨtꞌariipa pɨa jaraji chisãgɨ ́ eperãarãpa ne–inaa pia oopata mãikꞌaapa chisãgɨɨrãpa ne–inaa kꞌachia oopata. Na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ jõmaweda kꞌĩupꞌee beeji 9 pɨa chupɨria chedeerã, awara–awaraa eujãdepemaarã jua ekꞌari kꞌachia pꞌanapatapꞌedaarã kꞌaripa chekꞌãri. Pɨa ãra mãgá kꞌaripaji ãrapa pɨ kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanadapꞌedaa perã. 10 Edom eujãdepemaarã pɨ ome kꞌĩrau pꞌanajida. Mamĩda pɨa ma chupɨria chedeerã mãɨrã juadeepa uchiapikꞌãri, ãrapa pɨmaa o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida. Mapa ãra mãikꞌaapa awaraa chupɨria chedeerã Jamat pꞌuuru pidaarã juadeepa uchiapidaarã pɨ poro jɨ ̃rákꞌapɨ bɨ. 11 Israelitaarã, ɨ ̃rá óotɨ parãpa Tachi Akꞌõremaa jaradapꞌedaakꞌa, atꞌãri mãɨrã jua ekꞌari kꞌachia pꞌanapataadakꞌãri. Na eujã ikꞌaawa pꞌanapataarãpa Tachi Akꞌõremaa netꞌaa pia aneedaipia bɨ, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ perã. Eperãarãpa iru waaweedaipia bɨ. 12 Iruata eperãarã poro waibɨarã audua– ee papipari mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdepema reyrã pꞌerapipari.  





















77

Tachi Akꞌõrepa chupɨria beerã tꞌãri o–ĩapipari Asafpa na salmo pꞌãji Jedutunpa chi kꞌaripataarã ome kꞌaridamerã. 1   Mɨa

Tachi Akꞌõremaa golpe ɨtꞌaa iidipari kꞌinia bairã irua ũrimerã. 2 Mɨ kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, Tachi Akꞌõre jɨrɨpari. Pꞌãrikꞌua ichita mɨ jua irumaa ɨtꞌaa ɨapari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ nɨ ̃bɨde. Mamĩda mɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ wẽpa–e. 3 Mɨa Tachi Akꞌõre kꞌirãpakꞌãri, jẽedaipari mãikꞌaapa irude kꞌĩsia nɨ ̃beepari. Mamĩda mɨchi tꞌãride pꞌoyaa chookꞌaa. 4 Tachi Akꞌõre, pɨa mɨ kꞌãipi–e. Mɨ pꞌoyaa pedee–e audú kꞌĩsia nɨ ̃bairã. 5 Mɨa kꞌirãpapari mɨ ewari bapariida mãikꞌaapa año wãyaadapꞌedaa.  







o 76.2 Chonaarãweda

Jerusalén pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapachida Salén.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



423

Salmos 77​, ​78

6  Kꞌirãpa

bɨ sãgá naaweda pꞌãrikꞌua mɨa música chaapachi. Mɨchi tꞌãridepai iidi bɨ: 7 “¿Tachi Akꞌõrepa ichita tai yiaraa iru baitꞌeekꞌã? ¿Waa tai pia akꞌɨ–e paitꞌeekꞌã? 8 ¿Waa tai kꞌinia iru ba–e paitꞌeekꞌã? ¿Irua tai chonaarãmaa jarada jõpijikꞌã? ¿Waa tai mãikꞌaapa taideepa uchiadaitꞌeerã kꞌaripa–e paitꞌeekꞌã? 9 ¿Kꞌirãpa–ekꞌã ichia taimaa pia oopariida? Audú kꞌĩrau bairã tai ome, ¿waa tai chupɨria kꞌawa–e paitꞌeekꞌã?” 10 Ma awara mɨa kꞌĩsia bɨ: “Mɨ audupɨara kꞌĩsia paraa nɨ ̃beepari, kꞌĩsiakꞌãri Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa juarapa waa tai kꞌaripa–e bɨ. 11 Made kꞌĩsiai kꞌãyaara, ɨ ̃rá mɨa kꞌirãpaitꞌee Tachi Akꞌõrepa chonaarãweda ne– inaa pia oopariida tai pꞌuuru pidaarã kꞌaripaitꞌee; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 12 Made kꞌĩsiaitꞌee. Kꞌirãpaitꞌee irua ne– inaa pi–ia oopariida.” 13 Tachi Akꞌõre, pɨ kꞌachia wẽe bapari perã, ichita ne–inaa jõma pia oopari. Awaraa akꞌõre waibɨa pɨkꞌa wẽ–e. 14 Pɨ juapa ne–inaa pi–ia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mãgá pɨ jua akꞌɨpipari pꞌuuru pidaarã chokꞌaraarãmaa. 15 Pɨ juapa pɨ pꞌuuru pidaarã, Jacobdeepa mãikꞌaapa Josedeepa uchiadapꞌedaarã kꞌaripa ataji awaraa eujãdepemaarã jua ekꞌariipa. 16 Tachi Akꞌõre, pꞌusapa pɨ unu pɨkꞌakꞌãri, pꞌɨrrabai nɨ ̃beeji waaweepa; nãpɨa bɨmãi paara. 17 Jɨ ̃araradeepa kꞌoi cheji mãikꞌaapa pajãde pa audú jĩwaa nɨ ̃beeji. Eperãpa sia pariatua trɨkꞌajikꞌa, mãga pɨkꞌa pa baai wãji. 18 Pa pururua nɨ ̃baji mãikꞌaapa pa tau pꞌorepꞌorepari nɨ ̃baji. Mãga bɨde na eujã wëre nɨ ̃beeji. 19 Pɨa pꞌusa tꞌooji eujã pꞌoo uchiamerã. Mamĩda apidaapa pɨ bɨɨrɨ unuda–e paji. 20 Pɨ pꞌuuru pidaarãmaa ma o akꞌɨpiji. Oveja akꞌɨparipa ichi ovejaarã ateeparikꞌa, mãga pɨkꞌa Moisés kꞌapꞌɨa mãikꞌaapa Aarón kꞌapꞌɨa pɨa ãra ateeji.  



























78

Tachi Akꞌõrepa ooda ichi pꞌuuru pidaarã kꞌaripaitꞌee Asafpa na salmo pꞌãji.

1   Mɨchi

aukꞌaarã, ũrítɨ mɨa jarateeru. Mɨ pedee ũrítɨ. 2 Mɨa nepɨrɨitꞌee jarateeitꞌee. Jaraitꞌee ne–inaa parãpa waide kꞌawada–e pꞌanɨ, chonaarãwedadeepa ɨ ̃rá parumaa nepɨrɨda–e pada perã. 3 Na ne– inaa tachi chonaarã itꞌaideepa ũridapꞌedaa mãikꞌaapa kꞌawaadapꞌedaa meranaadáma. 4 Ma kꞌãyaara tachi warrarãmaa jarateedáma, ãchia chi waide tꞌoda–e pꞌanɨɨrãmaa ma jõmaweda nepɨrɨdamerã. Mãgá ãchi jõmaarãpa kꞌawaadai Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ, irua ichita ne–inaa pi–ia oopari mãikꞌaapa irua oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 5 Tachi Akꞌõrepa ichi ley jara bëiji Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã–itꞌee. Ma ley jara pëiji ma israelitaarã made jara bɨkꞌa pꞌanapataadamerã. Jaraji tachi chonaarãpa ma ley ãchideepa uchiadaitꞌeerãmaa jarateedamerã. 6 Mãgá ãra tꞌẽe tꞌodaitꞌeerãpa ma ley aukꞌa kꞌawaadai mãikꞌaapa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 78

424

ãchideepa uchiadaitꞌeerãmaa jarateedai. 7 Kꞌinia baji ma jõmaarãpa irude ijãapataadamerã mãikꞌaapa kꞌirãpadamerã irua oopariida tachi pꞌuuru pidaarã kꞌaripaitꞌee. Kꞌinia baji ichi eperãarãpa ma leyde jara bɨkꞌa oopataadamerã. 8 Kꞌinia–e paji ãchi ijãadaamaa pꞌaneedamerã ãchi chonaarãkꞌa. Mãɨrãpa oodaamaa pꞌanapachida irua jara bɨkꞌa. Kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãkꞌa pꞌanapachida tꞌãride chooda–e pꞌanadapꞌedaa perã. ¡Mãɨrãpa Tachi Akꞌõrede ijãa amaajida! 9 Maapai jura chõo jõnɨde Efraindeepa uchiadapꞌedaarã, chi ematrɨmapa chõo kꞌawaa beerã chõodapꞌedaamãiipa ãpɨtee wãjida. 10 Ooda–e paji Tachi Akꞌõrepa ãchi ome pacto oodade jaradakꞌa. Ma kꞌãyaara irua jarateedakꞌa oodaamaa pꞌaneejida. 11 Ãchia kꞌĩra atuatꞌaajida irua ne–inaa pi–ia oopariida; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 12 Mãga pꞌaneejida ãchi chonaarãpa ma ne– inaa pi–ia ooda ãchi taupa unujida mĩda, Egipto eujãde mãikꞌaapa Zoán eujãde pꞌanadakꞌãri. 13 Tachi Akꞌõrepa pꞌusa tꞌoopiji ãra eujã pꞌoo bɨde wãyaadamerã, ãchi ikꞌaawa irua pania pꞌusadepema murallakꞌa bɨru misa. 14 Ãstaawa jɨ ̃ararade iru ãra naa wãji o kꞌawaa wãdamerã. Jõdee pꞌãrikꞌua tꞌɨpɨtaude mãga wãji. 15 Eujã pania wẽe bɨde wãyaadakꞌãri, irua peña tꞌoopiji aɨdeepa pania uchiamerã mãikꞌaapa ãrapa todamerã. 16 Ma peña bideepa pania uchiapiji tokꞌa weemerã. 17 Mãga unujida mĩda, ãchia iru kꞌĩrapite waapɨara pꞌekꞌau kꞌachia oojida. Ma eujã pania wẽe bɨde ãchia oodaamaa pꞌaneejida Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa jaradakꞌa. 18 Irua ãchimaa chikꞌo teeji mĩda, ãchia chikꞌo kꞌinia pꞌanadapꞌedaata iidijida. 19 Iru ãpɨte nãgá pedee kꞌachia pedeejida: “¿Na eujã pania wẽe bɨde Tachi Akꞌõrepa chikꞌo teeikꞌã?” ajida. 20 “Wãara irua peña wɨpikꞌãri, madeepa pania tokꞌa weeji. Mamĩda ¿ichi eperãarãmaa pan mãikꞌaapa nechiara teeikꞌã?” ajida. 21 Tachi Akꞌõrepa ma pedee ũrikꞌãri, kꞌĩraudachi Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã ome; ma Israeldeepa uchiadapꞌedaarã ome. 22 Ãra ome mãgá kꞌĩrau baji irude ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã. ¡Ijãada–e paji irua ãchi kꞌaripai! 23 Mãga pꞌanajida mĩda, Tachi Akꞌõrepa jaraji jɨ ̃araradeepa baaimerã 24 ɨtꞌaripema pan, mãgɨ ́ maná ãrapa kꞌodamerã. 25 Mãgá ãchi jõmaarãpa angeleerã chikꞌo kꞌojida. Tachi Akꞌõrepa mãgee chikꞌo waibɨa ãramaa pëiji, ãchi bi jãwaadarutamaa kꞌodamerã. 26 Iru juapa nãu pꞌuapiji oriente eereepa mãikꞌaapa sur eereepa. 27 Mãgá nechiara baaipiji ichi pꞌuuru pidaarã pꞌanadapꞌedaamãi. ¡Pajãdeepa kꞌoi baaipiparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua ipanaarã baaipiji! ¡Cho–kꞌara baaipiji yooro pꞌorakꞌa mãikꞌaapa pꞌusa idepema ipu nãusaakꞌa! 28 Tachi Akꞌõrepa ma ipanaarã baaipiji ichi eperãarã pꞌanadapꞌedaamãi; ãchi te ne–edee oodapꞌedaa ikꞌaawa. 29 Kꞌojida bɨ jãwaadarutamaa, Tachi Akꞌõrepa teeda perã ãchia kꞌo kꞌinia pꞌanadapꞌedaata. 30 Mamĩda taarã o–ĩa pꞌanada–e paji. Mapa ma chikꞌo kꞌo pꞌanɨ misa, atꞌãri itꞌaide bɨde, 31 Tachi Akꞌõre kꞌĩraudachi ãchi ome  

















































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



425

Salmos 78

mãikꞌaapa ãchidepema juataura beerã peekꞌooji. Mãgá israelitaarã kꞌapꞌɨa piara pꞌanadapꞌedaarã piupiji. 32 Tachi Akꞌõrepa ichi jua ãramaa mãgá akꞌɨpiji mĩda, waya pꞌekꞌau kꞌachia oopachida mãikꞌaapa ijãadakꞌaa paji Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pi–ia oodade; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 33 Maperã Tachi Akꞌõrepa ãra taarã pꞌanapi–e paji. Ĩyapa aba taarã–ee wãyaaparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua ãra taarã pꞌanapi–e paji. Taarã–e nɨde, ãra pꞌera jõnɨde irua ãra jõpiji. 34 Mãgá Tachi Akꞌõrepa ãra ũkꞌuru piupikꞌãri, waya iru jɨrɨpachida mãikꞌaapa waya tꞌãripa irude ijãa pꞌaneejida. 35 Mãga nɨde kꞌirãpajida ãchi–itꞌee Tachi Akꞌõre mãu choma bɨkꞌa baji irua ãchi jɨ ̃apariida perã mãikꞌaapa kꞌirãpajida iru, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa ãchi kꞌaripada awaraarã jua ekꞌariipa. 36 Maperã irumaa pedee pia jarajida. Mamĩda seewa paji. 37 Wãara tꞌãripa ijãadakꞌaa paji mãikꞌaapa oodakꞌaa paji Tachi Akꞌõrepa ãchi chonaarã ome pacto oodade jara bɨkꞌa. 38 Mãga pꞌanajida mĩda, Tachi Akꞌõrepa ãra chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa ãrapa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨji. Atꞌapai ãrapa iru kꞌĩraupijida mĩda, irua ma kꞌĩrau tꞌumãtɨji mãikꞌaapa ãra jõpi–e paji. 39 Kꞌirãpaji ãra jĩpꞌa eperãarã; taarã–ee pꞌanadapꞌeda, nãukꞌa wẽpadaipata. 40 Eujã pania wẽe bɨde wãyaadakꞌãri, atꞌapai irua jaradakꞌa oo amaajida mãikꞌaapa ee jẽra bɨde wãyaadakꞌãri, iru tꞌãri pꞌuapijida. 41 Ijãadakꞌaa pada perã, atꞌapai iidijida iru jua ãchimaa akꞌɨpimerã. Mãgá israelitaarã Akꞌõre Waibɨa pꞌekꞌau kꞌachia wẽe bɨta kꞌĩraupijida. 42 Kꞌirãpada–e paji iru juapa oopariida ãchi kꞌaripa ataitꞌee ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. 43 Ma awara kꞌirãpada–e paji irua Egipto eujãde mãikꞌaapa Zoán eujãde ne–inaa pi–ia ooda; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 44 Maapai irua toidapema pania waa papiji, Egipto pidaarãpa pania todaitꞌee wẽe pꞌaneedamerã. 45 Ichiaba irua mãɨrãmaa sĩta chokꞌara pëiji kꞌaakꞌoodamerã mãikꞌaapa baso chokꞌara pëiji ãra ne–inaa ãrikꞌoodamerã. 46 Ichiaba sisi chokꞌara pëiji ãra ne–uudapꞌedaa kꞌokꞌoodamerã. 47 Ichiaba hielo kꞌoi taukꞌa pëiji ãra uva kꞌãi mãikꞌaapa higuera pakꞌuru ãrikꞌoomerã. 48 Mãga bɨde ãra pꞌakꞌaarã piujida ma hielo tau baaidapa mãikꞌaapa ãra ovejaarã piujida pa baaidapa. 49 Ma jõma oodapa Tachi Akꞌõrepa ichi jua mãɨrãmaa akꞌɨpiji. Akꞌɨpiji ichi ãra ome kꞌĩrau bada, ãra pia–ee akꞌɨ bada mãikꞌaapa ãra jõpiitꞌee bada. Irua ma ne–inaa kꞌachia ãramaa pëiji ichi angeleerã eperãarãmaa pëiparikꞌa. 50 Ãra ome iru audú kꞌĩrau bada perã, ãra ma ne–inaa kꞌachiadeepa chokꞌai uchiapi–e paji. Ma kꞌãyaara kꞌayaa kꞌachiapa ãra kꞌiniipiji. 51 Te bee chaa Egipto pidaarã warrarã naapemaarã jõmaweda piupiji. Ma Camdeepa uchiadapꞌedaarã warrarã naa tꞌodapꞌedaarã jõpiji. 52 Jõdee ichi pꞌuuru pidaarã, israelitaarã mamãikꞌaapa ateeji eujã pania wẽe bɨdee. Oveja akꞌɨparipa ichi ovejaarã pꞌe ateeparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua ãra  









































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 78​, ​79

426

ateeji. 53 Ãra pꞌoo bɨde ateeji pꞌeranaadamerã. Mamĩda ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã pꞌusade kꞌiniipiji. 54 ¡Tachi Akꞌõrepa ichi juarapa na ee jẽra bɨdepemaarã pꞌoyaapꞌeda, ichi pꞌuuru pidaarã aneeji namaa ichia jɨrɨtꞌerada eujãde! 55 Awaraa eujãdepemaarã na eujãde pꞌanapatapꞌedaarã jërekꞌooji israelitaarã naa. Mãpai mãɨrã eujã tꞌoopiji israelitaarã ëreerã chaachaa aɨde pꞌanapataadamerã ãchi te ne–edee oodade. 56 Mamĩda irua oo–e pada perã ãchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaakꞌa, ãchia irude ijãadaamaa pꞌaneejida mãikꞌaapa oodaamaa pꞌaneejida Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa leyde jara bɨkꞌa. 57Ãchi chonaarãpa oodapꞌedaakꞌa, ooda–e paji ãchia irumaa oodaitꞌeeda adapꞌedaakꞌa mãikꞌaapa iru traicionaajida. Ematrɨma jõree bakꞌãri kꞌachia uchiaparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãchi kꞌachia uchiajida. 58 Tachi Akꞌõre audú kꞌĩraupijida ee nokꞌode altar oodakꞌãri ne–inaa juapa ooda– itꞌee, awaraa akꞌõre waibɨa apatade ijãa kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã. 59 Mãga unukꞌãri, Tachi Akꞌõre audú kꞌĩrau beeji mãikꞌaapa ma israelitaarã yiaraa iru beeji. 60 Ichi te ne–edee ooda Siló eede bada atabaibëiji, eperãarã tꞌãide ma te ichi te paji mĩda. 61 Ma tede ichi kꞌĩra wãree baji mĩda mãikꞌaapa made ichi jua akꞌɨpiji mĩda, ma te jãri atapiji ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãmaa. 62 Ichi pꞌuuru pidaarã ome audú kꞌĩrau bada perã, ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãmaa espadapa peepiji, irua ãra jɨrɨtꞌeraji mĩda ichi eperãarã padamerã. 63 Mãgá israelitaarã kꞌũtrãarã jõpijida, tꞌɨpɨtaupa pꞌũajara pꞌooda jõpiparikꞌa. Mapa ɨmɨkꞌĩraarã wẽ–e paji ãra awẽraarã ome miakꞌãidaitꞌee mãikꞌaapa miakꞌãipata kꞌari kꞌaridakꞌaa paji. 64 Ichiaba mãɨrãpa pꞌaareerã espadapa peekꞌoo wãjida. Mapa ãra wẽraarãpa pꞌoyaa chi ɨada–e paji. 65 Mamĩda ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõre ɨ ̃rɨma pɨkꞌaji, tachi kꞌãimokꞌaraadeepa ɨ ̃rɨmapatakꞌa maa–e pɨrã soldao vinopa piu bapꞌeda, biaparikꞌa. 66 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã pꞌoyaaji mãikꞌaapa jërekꞌooji. Kꞌĩra nejasiapiji ichita mãga pꞌanapataadamerã. 67Mamĩda Josedeepa uchiadapꞌedaarã yiaraa iru baji. Ma Efraín ëreerãdepemaarã jɨrɨtꞌera–e paji. 68 Mãgɨ ́ israelitaarã jɨrɨtꞌerai kꞌãyaara, Judá ëreerãdepemaarã jɨrɨtꞌeraji Sión, irua ee kꞌiniara bɨ, ãchi eujãde bada perã. 69 Mama ichi te oopiji, pajãkꞌa ɨtꞌɨa bamerã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãkꞌa ichia bɨdamãi ichita beemerã. 70 Ichi mimiapari David jɨrɨtꞌeraji, ma eperã oveja akꞌɨpari aupai paji mĩda. 71 Ma eperã ataji ovejaarã akꞌɨ badamãiipa irua ichi pꞌuuru pidaarã, Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã akꞌɨpariimerã, ovejaarã akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa. Mãgá Davidpa israelitaarã akꞌɨpachi. 72 Ãra tꞌãri jĩpꞌa akꞌɨpachi mãikꞌaapa ãramaa jarateepachi sãga pꞌanapataadaipia bɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa.  







































79

Israelitaarã pari ɨtꞌaa iidida 1   Aai

Asafpa na salmo pꞌãji.

Tachi Akꞌõre, ijãadakꞌaa beerãpa pɨchi eujã jãri ata chejida. ¡Pɨ tede, ma te pɨ–itꞌee awara bɨdade, ne–inaa kꞌachia oojida

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



427

Salmos 79​, ​80

mãikꞌaapa Jerusalén pꞌuuru jõtꞌaajida! 2 Peekꞌoojida pɨ mimiapataarã, chi pɨa jara bɨkꞌa oopatapꞌedaarã. Mãpai ãra kꞌapꞌɨa piuda taawa atabaibëijida ãkosoorãpa mãikꞌaapa mẽepema ne–animalaarãpa kꞌokꞌoodamerã. 3 Eperãpa pania weeparikꞌa, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa Jerusalendepemaarã waa batꞌapijida. Apida bee–e paji ma piudapꞌedaarã ɨaitꞌee. 4 Tai ikꞌaawa pꞌanapataarãpa tai awaraa eperãarã kꞌãyaara ekꞌariara unupata mãikꞌaapa tai oo iru pꞌanapata. 5 Aai Tachi Akꞌõre, ¿sãapai pɨ tai ome waa kꞌĩrau–ee beeitꞌeema? ¿Ichita pɨ kꞌĩrau tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨkꞌa baitꞌeekꞌã tai audú jiwaa bapari perã? 6 Tai ome kꞌĩrau bai kꞌãyaara, ijãadakꞌaa beerã ómeta kꞌĩrau béeji. ¡Mãɨrãpa pɨ kꞌawadakꞌaa mãikꞌaapa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌaa! 7 Maperã Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã peekꞌoojida mãikꞌaapa ãra eujãde nɨ ̃bɨ ãrikꞌoojida. 8 Tachi Akꞌõre, taimaa kꞌachia oonáaji tai chonaarãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa kꞌaurepa. ¡Tai chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa isapai tai kꞌaripa chéji, tai audú tꞌãri pꞌua pꞌanadairã! 9 Tachi Akꞌõre, pɨ tai kꞌaripapari. Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, tai kꞌaripáji mãikꞌaapa tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa uchiapíji. Taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata ãyaa bɨ ́ji pɨde ijãapata perã. 10 Pɨa mãga ooru pɨrã, ijãadakꞌaa beerãpa waa jarada–e pai: “¿Sãma bɨma pãchi Akꞌõre Waibɨa?” Tachi Akꞌõre, mãɨrã kꞌachia óoji ãchia pɨ mimiapataarã peedapꞌedaa kꞌaurepa. Taipa mãga unudakꞌãri, kꞌawaadaitꞌee wãara pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Ma ijãadakꞌaa beerãpa aukꞌa kꞌawadaitꞌee. 11 Chĩara juade pꞌanɨɨrã biapi ũríji mãikꞌaapa pɨ juapa ãra peedaitꞌee pꞌanɨɨrã juadeepa kꞌaripa atáji. 12 Tachi Akꞌõre, tai eujã ikꞌaawa pꞌanapataarã kꞌachia ooma siete kꞌachia óoji, pɨ ãpɨte ikꞌachia pedee jarapata perã. 13 Mãpai tai, pɨ pꞌuuru pidaarã, pɨ ovejaarãkꞌa pꞌanɨɨrãpa ichita pɨmaa gracias jarapataadaitꞌee mãikꞌaapa ichita pɨmaa tꞌãri o–ĩa kꞌaripataadaitꞌee.  























80

Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidida 1   Tachi

Asafpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, pɨa israelitaarã akꞌɨpari oveja akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa. Pɨa Josedeepa uchiadapꞌedaarãmaa jarateepari pɨa kꞌinia bɨkꞌa pꞌanapataadamerã. Pɨ ɨtꞌari bapari ɨtꞌaripemaarã, querubín apata, tꞌãide. ¡Maperã taipa pɨmaa iidiruta ũríji! 2 ¡Pɨ jua unupíji Efraindeepa uchiadapꞌedaarãmaa, Benjamindeepa uchiadapꞌedaarãmaa mãikꞌaapa Manasedeepa uchiadapꞌedaarãmaa! ¡Tai kꞌaripa chéji tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa! 3 Tachi Akꞌõre, tai pꞌuuru pidaarã waibɨa papíji naaweda pꞌanadapꞌedaakꞌa. Tai pia akꞌɨ baparíiji mãikꞌaapa na nepɨradeepa kꞌaripáji. 4 Tachi Akꞌõre, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. ¿Sãapai ũriitꞌeema pɨ pꞌuuru pidaarãpa ɨtꞌaa iidi jõnɨ? ¿Sãapai tai ome waa kꞌĩrau–ee baitꞌeema?  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 80​, ​81

428

5  Taimaa

nekꞌopii kꞌãyaara pɨa tai tꞌãri pꞌuapipari mãikꞌaapa ne–inaa topii kꞌãyaara, pɨa taubara uchiapipari. 6 Pɨa tai nãgá iru bairã, na eujã ikꞌaawa pꞌanapataarãpa chõo pꞌanɨ tai eujã jãri atadaitꞌee mãikꞌaapa tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa tai oo iru pꞌanɨ. 7 Mapa Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, tai pꞌuuru pidaarã waibɨa papíji naaweda pꞌanadapꞌedaakꞌa. Tai pia akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa na nepɨradeepa kꞌaripáji. 8 Pɨata tai Egipto eujãdeepa uchiapiji. Uva kꞌarra awara ãi ateepatakꞌa jaudaitꞌee, mãga pɨkꞌa pɨa tai pꞌuuru pidaarã ijãadakꞌaa beerã eujãdee ateeji. Mãɨrã jërekꞌooji, tai ãra eujãde pꞌanapataadamerã. 9 Eperãpa ichi eujã puparikꞌa uva kꞌarra jau naaweda, mãga pɨkꞌa pɨa ooji ma eujã ome. Mapa uva kꞌarra eujã piade jaupꞌeda, chi kꞌarra edú wariparikꞌa, mãga pɨkꞌa tai pꞌuuru pidaarã ma eujãde pꞌanapachida mãikꞌaapa ĩwajida. 10 Ma eujã jõmaade pꞌanapachida; ee jẽra bɨmãi paara. Pia pꞌanapachida uva kꞌarra jua tꞌai chokꞌara ome pi–ia unupatakꞌa. 11 Pꞌanapachida Mediterráneo pꞌusa i parumaa mãikꞌaapa Éufrates to i parumaa. 12 Ɨr̃ á, ¿sãapꞌeda pɨa na eujã ikꞌaawa pꞌanapataarã na eujãde tꞌĩupijima? Eperã uva kꞌãide wãyaa wãpa uva oro ataparikꞌa, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa pɨ eperãarã pee wãda. 13 Mãɨrã pidokꞌa pꞌanɨ eujã ãrikꞌoo wãpata perã. Ichiaba mãɨrã ne–animal kꞌachia beerãkꞌa pꞌanɨ taipa ne–uudapꞌedaa jõmaweda kꞌokꞌoo chepata perã. 14 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, waya chéji tai ome bapariimerã. ¡Ɨtꞌariipa tai akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa tai chupɨria kꞌawáaji, tai pɨa uva kꞌarra jaudákꞌapɨ pꞌanadairã! 15 Pɨ juarapa tai na eujãde jau pɨkꞌa bɨji nama pɨ warrarãkꞌa pꞌanapataadamerã. 16 Mamĩda ɨ ̃rá ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa tai, pɨa uva kꞌarra jaudakꞌa pꞌanɨɨrã tꞌɨapꞌe chejida mãikꞌaapa paa jõjida. Mãɨrãpa oodapꞌedaa akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa ãra miapíji. 17 Mãgá pɨa eperãarã jɨrɨtꞌerada kꞌaripáji pɨa tai, pɨchi warrarãkꞌa, awaraa eperãarã kꞌãyaara juataura papida perã. 18 Pɨa tai mãgá kꞌariparu pɨrã, taipa waa ijãa amaada–e paitꞌee. Na nepɨradeepa tai chokꞌai uchiapíji. Mãpaipɨ pɨmaa ichita ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee. 19 Tachi Akꞌõre, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. Tai pꞌuuru pidaarã waibɨa papíji naaweda pꞌanadapꞌedaakꞌa. Tai pia akꞌɨ baparíiji mãikꞌaapa na nepɨradeepa kꞌaripáji.  



























81

Israelitaarãpa Tachi Akꞌõre pedee ũridaamaa pꞌanadapꞌedaa Asafpa na salmo pꞌãji.

1   Israelitaarã,

¡Tachi Akꞌõremaa tꞌãri o–ĩa kꞌarítɨ, tai–itꞌee iru pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨ ́kꞌapɨ bairã! ¡O–ĩapa bíatɨ Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨamaa! 2 Pandero, arpa mãikꞌaapa salterio cháatɨ salmo kꞌaridaitꞌee perã. 3 Trompeta cháatɨ ai ewarikꞌãri mãikꞌaapa atane  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



429

Salmos 81​, ​82

pꞌãriu pakꞌãri, tachi fiesta waibɨa ewate perã. 4 Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa ma ley jaraji israelitaarãpa oodamerã. 5 Mãga jaraji Josedeepa uchiadapꞌedaarã ome pacto oodade, ãra Egipto eujãdeepa uchiadakꞌãri. Mama ãchia kꞌawada–e pꞌanɨ pedeede nãga ũrijida: 6 “Mɨa parã kꞌaripaitꞌeeda aji, waa audú mimianaadamerã eperãarã audú mimiapatakꞌa ne–inaa chɨkꞌɨa kꞌoraade uadakꞌãri. 7 Kꞌĩsia jõnadakꞌãri, mɨmaa ɨtꞌaa iidijida. Mapa mɨa parã ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juadeepa uchiapiji. Pa jĩwaa nɨ ̃badamãiipa mɨa pꞌanauji. Maapꞌeda pania poátrɨ uchia badamãi Meribade mɨa parã nepɨrade baaipiji kꞌawaaitꞌee wãara mɨde ijãa pꞌanɨ wa mãga–e. 8 ’’Mɨchi pꞌuuru pidaarã, pia ũrítɨ mɨa jararu. ¡Aai israelitaarã, taawa parãpa mɨ pedee ũridai! 9 Awaraa eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apata parã tꞌãide iru pꞌananáatɨ. Mãgee akꞌõre waibɨa apata kꞌĩrapite bedabaináatɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. 10 ¡Mɨta Tachi Akꞌõre; parã Akꞌõre Waibɨa! Mɨata parã Egipto eujãdeepa uchiapiji. Ipana chakꞌeerãpa ãchi i ãapatakꞌa, chi nawepa netawamerã, mãga pɨkꞌa mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨtɨ, ̃́ mɨa parã kꞌaripamerã. 11 ’’Mamĩda mɨa mãga jarakꞌãri, mɨ pꞌuuru pidaarãpa ũri kꞌiniada–e paji. Israelitaarãpa oodaamaa pꞌanajida mɨa jaradakꞌa. 12 Maperã mɨa ãchi ituaba atabëiji ãchia oo kꞌiniata oodamerã. 13 Mɨ pꞌuuru pidaarã, israelitaarãpa mɨ pedee ũridapꞌedaa paara mãikꞌaapa mɨa jaradakꞌa oodapꞌedaa paara, 14 taarã–e nɨde mɨa ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã pꞌoyaakꞌaji mãikꞌaapa miapikꞌaji. 15 Ma awara mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌera jõnɨpa mɨ kꞌĩrapite bedabaikꞌajida mãikꞌaapa kꞌachiadee wãkꞌajida. 16 Jõdee mɨa parãmaa ne–inaa pia ookꞌaji. Trigo pia parãmaa teekꞌaji kꞌodamerã mãikꞌaapa mẽepema miéle teekꞌajida aji, senedamerã o–ĩa pꞌaneerutamaa.”  

























82

Tachi Akꞌõrepa israelitaarã poro waibɨarãmaa jarada Asafpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre eperãarã poro waibɨarã ome chipꞌedaidakꞌãri, ichi ãra poro waibɨa. Irua akꞌɨpari ãrapa oopata jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Ãramaa mãgapari: 2 “¿Sãapai parãpa waa pia akꞌɨda–e paitꞌee eperãarãpa ne–inaa kꞌachia oopata? ¿Sãapai waa mɨde ijãadakꞌaa beerã pia akꞌɨda–e paitꞌeema? 3 Mãɨrã pia akꞌɨdai kꞌãyaara, kꞌaripátɨ akꞌõre wẽe beerã mãikꞌaapa juatau wẽe beerã. Chupɨria chedeerã mãikꞌaapa chĩara jua ekꞌari kꞌachia pꞌanapataarã pia óotɨ. 4 Mãɨrã mãikꞌaapa ne–inaa falta beerã mɨde ijãadakꞌaa beerã jua ekꞌariipa uchiapítɨ. 5 ’’Parã, mɨ eperãarã poro waibɨarã, kꞌĩsia kꞌawada–ee pꞌanɨ. Eperã pꞌãriude pariatua nipaparikꞌa, parã mãga pɨkꞌa nipapata. Maperã na pꞌekꞌau eujã parã ome chookꞌaa.” 6 Mɨa parãmaa jaraji: “Parã mɨkꞌa pꞌanɨda aji, Akꞌõre Waibɨarãkꞌa, parã Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa warrarã perã.  (Juan 10.34)  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 82​ – ​84

430

7 ”Mamĩda

parã eperãarã jĩpꞌaarãkꞌa piudaitꞌee. Piudaitꞌeeda aji, awaraa eperãarã poro waibɨarãkꞌa.” 8 Tachi Akꞌõre, akꞌɨ chéji na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa oopata jaraitꞌee pia wa kꞌachia, awara–awaraa eujãdepemaarã jõmaweda pɨ jua ekꞌari pꞌanapata perã.  

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa awaraa eujãdepemaarã juade baaipinaamerã

83

Asafpa na salmo pꞌãji.

1   Aai

Tachi Akꞌõre, ¡waa kꞌĩupꞌee banáaji, maarepida ne–inaa oo–ee tai kꞌaripaitꞌee! 2 Akꞌɨ ́ji pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌĩrau biukꞌa para nɨ ̃bɨ pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata perã. 3 Ikꞌawaa pꞌanadairã pedeeteepata pɨ pꞌuuru pidaarãmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee, pɨa ãra jɨ ̃apari mĩda. 4 Nãga jarapata: “¡Wãdáma ãra eujã jõpide! ¡Mãgá apidaapa Israel tꞌɨ ̃ kꞌirãpada–e paitꞌeeda!” apata. 5 Aukꞌa mãga kꞌĩsiapata perã, nãgɨɨrãpa pacto oojida pɨ ome chõodaitꞌee: 6 Edom eujãdepemaarã; Ismaeldeepa uchiadapꞌedaarã, awaraa Agardeepa uchiadapꞌedaarã ome; Moab eujãdepemaarã; 7 Guebal eujãdepemaarã, Amón eujãdepemaarã, Amalec eujãdepemaarã; Filistea eujãdepemaarã; Tiro pꞌuurudepemaarã; 8 Asiria eujãdepemaarã mãikꞌaapa Lotdeepa uchiadapꞌedaarã. 9 Mãɨrã ome óoji pɨa Madián eujãdepemaarã ome oodakꞌa maa–e pɨrã Sísara ome oodakꞌa maa–e pɨrã Jabín ome oodakꞌa Quisón to chakꞌede. 10 Mãɨrã jõjida Endorde mãikꞌaapa ãchi kꞌapꞌɨa piuda taawa pꞌaneejida ãkꞌa. 11 Mãɨrã poro waibɨarã ome óoji pɨa Oreb ome mãikꞌaapa Zeb ome oodakꞌa. Mãɨrã poro waibɨarã ome óoji pɨa Zeba ome mãikꞌaapa Zalmuna ome oodakꞌa. 12 Pɨa mãga ooji ãchia jaradakꞌãri: “Tachi Akꞌõre eujãdepema pꞌũajara jẽra bɨmãi jãri atanadáma.” 13 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mãɨrã papíji kꞌiru pꞌooda, nãupa ãyaa ateeparikꞌa! 14 ¡Tꞌɨpɨtaupa pakꞌuru jẽra bee paa jõparikꞌa, 15 mãga pɨkꞌa mãɨrã tꞌẽe wãj́ i mãikꞌaapa ãra pꞌerapíji nãumiapa maa–e pɨrã papa! 16 Tachi Akꞌõre, mãɨrã kꞌĩra nejasiapíji, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨda arutamaa. 17 ¡Mɨa kꞌinia bɨ mãɨrã ichita mãgá kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã ãchi piurutamaa! 18 ¡Mãgá jõmaarãpa kꞌawaadai pɨ aupai Tachi Akꞌõre, na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarã Akꞌõre Waibɨa!  

































84

Tachi Akꞌõre te 1   Tachi

Coré warrarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, ¡pɨ te pi–ia bɨ! 2 Tachi Akꞌõre, pɨ tede mɨ audú ba kꞌinia bɨ. Mɨa tꞌãripa o–ĩa kꞌarimaa bɨ pɨ, chi ichita chokꞌai baparimaa. 3 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨ mɨ rey mãikꞌaapa mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Ipanaarã paara pɨ tede pꞌana kꞌinia pꞌanapata, mama pɨ  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



431

Salmos 84​, ​85

altar kꞌaitꞌa golondrinaarãpa ãchi te oopata perã mãikꞌaapa chi chakꞌeerã waripata perã. 4 O–ĩa pꞌanɨ pɨ tede pꞌanapataarã. Ichita pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadai, ɨ ̃ida– ee. 5 O–ĩa pꞌanɨ eperãarã pɨa ãra juataurapikꞌãri. Ãra pɨ temaa wãpari ode Sión eede ɨtꞌaa wã kꞌinia pꞌanapata. 6 Ãra eujã jewedaa Lagrimade wãyaadakꞌãri, pɨa ma eujã pania poátrɨ uchia pɨkꞌa beemãi papipari mãikꞌaapa kꞌoijara pai naaweda, pɨa ãchi ɨ ̃rɨ kꞌoi pëipari. 7 Mãgá juataura pꞌaneepata Sión eede pɨ kꞌĩrapite panadaitꞌee, pɨ akꞌõre waibɨa apataarã jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. 8 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨ Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨa. Mapa ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. 9 Tachi Akꞌõre, tai–itꞌee pɨ escudokꞌa bɨ, tai jɨ ̃apari perã. Tai rey pia akꞌɨ ́ji, pɨa iru jɨrɨtꞌerada perã. 10 Piara bɨ ewari aba pɨ tede baitꞌee, awara ãi ewari mil bai kꞌãyaara. Piara bɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa tedepema puerta jɨ ̃aitꞌee, pɨde ijãadakꞌaa beerã tꞌãide bai kꞌãyaara. 11 Tachi Akꞌõre akꞌõrejĩrukꞌa bɨ ichi o tachimaa akꞌɨpipari perã. Ichiaba iru escudokꞌa bɨ tachi jɨ ̃apari perã. Irua tachi pia akꞌɨpari mãikꞌaapa tachi kꞌinia iru bapari. Tachi Akꞌõrepa irua jara bɨkꞌa oopataarãmaa ne–inaa pia oopari. 12 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, ¡pɨde ijãapataarã o–ĩa pꞌanapata!  

















85

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Tachi

Coré warrarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre, pɨa ne–inaa pia ooji pɨ eujãde pꞌanapataarã–itꞌee, ãra, chi Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã awaraa eujãdepemaarã jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaamãiipa waya aneekꞌãri. 2 Pɨ pꞌuuru pidaarãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa perdonaaji mãikꞌaapa ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨji. 3 Aɨ naaweda ãchi ome kꞌĩrau baji mĩda, waa kꞌĩrau–ee beeji. 4 Tachi Akꞌõre, pɨ tai kꞌaripapari. Mapa tai ɨ ̃rapemaarã waya pia akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa tai kꞌaripáji pɨa naaweda oodakꞌa. Tai ome waa kꞌĩrau banáaji. 5 ¿Ichita kꞌĩrau baitꞌeekꞌã tai ome mãikꞌaapa taideepa uchiadaitꞌeerã ome? 6 ¿Tai, pɨ pꞌuuru pidaarã waya pia pꞌanapi kꞌinia–e bɨkꞌã, mãgá pɨ jua ekꞌari o–ĩa pꞌanapataadamerã? 7 Tachi Akꞌõre, akꞌɨpíji pɨa wãara tai kꞌinia iru bɨ. Na nepɨradeepa tai kꞌaripáji. 8 Ɨr̃ á mɨa ũriitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨ: ichide ijãapataarã waya kꞌĩsia kꞌawa–ee pꞌaneeda–e pɨrã, ichia ãra kꞌãiwee pꞌanapiitꞌee. 9 Wãara, Tachi Akꞌõre bapari ichi waaweepataarã kꞌaitꞌa mãikꞌaapa irua tachi kꞌaripapari. Ichi kꞌĩra wãree tachi eujãde bapariitꞌee. 10 Ichia tachi kꞌinia iru bapari perã, irua tachi, irude wãara ijãapataarã ome unuitꞌee mãikꞌaapa ichia ne–inaa pia ichita oopari perã, tachi kꞌãiwee  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 85​ – ​87

432

pꞌanapiitꞌee. 11 Ne–inaa kꞌarra ewari chaa wariparikꞌa, mãga pɨkꞌa tachia wãara irude ijãapataadaitꞌee. Jõdee ɨtꞌariipa kꞌoi baaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ɨtꞌariipa irua tachi pia oopariitꞌee. 12 Maapai Tachi Akꞌõrepa tachi pia akꞌɨ bapariitꞌee mãikꞌaapa tachi eujãde ne–uudapꞌedaa pia chauitꞌee. 13 Iru chei naaweda, tachi pia oopariitꞌee mãikꞌaapa iru chekꞌãri, eperãarã iru ode nipapataadaitꞌee.  





86

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, ũríji mɨa jararu, mɨ chupɨria, kꞌĩra pia–ee nɨ ̃bairã. 2 Mɨ piupináaji pɨa jara bɨkꞌa mɨa oopari perã. Pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Mɨa pɨde ijãapari. ¡Mapa mɨ, pɨ mimiapari kꞌaripáji! 3 Tachi Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji, ewari chaa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari perã. 4 Tachi Akꞌõre, mɨ, pɨ mimiapari, tꞌãri o–ĩapíji, pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari perã. 5 Tachi Akꞌõre, pɨ tꞌãri pia bapari mãikꞌaapa eperãarãpa ne–inaa kꞌachia oopata ãyaa bɨpari, pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã kꞌinia iru bapari perã. 6 Maperã Tachi Akꞌõre, ¡ũríji mɨa chupɨria iidi bɨ! 7 Mɨ kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, pɨmaa ɨtꞌaa iidipari, pɨa ũripari perã. 8 Tachi Akꞌõre, ¡awaraa eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apata apida pɨkꞌa wẽ–e! ¡Apidaapa pꞌoyaa oodakꞌaa pɨa ooparikꞌa! 9 Tachi Akꞌõre, pɨa awara–awaraa eujãdepemaarã ooji. Mãɨrã jõmaweda pɨ kꞌĩrapite bedabai chedaitꞌee mãikꞌaapa pɨmaa pedee pia jaradaitꞌee. 10 ¡Pɨ aupaita Tachi Akꞌõre! ¡Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa pɨa oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa! 11 Tachi Akꞌõre, jaratéeji pɨa mɨmaa oopi kꞌinia bɨ, mɨ pɨ wãara pedeede jara bɨkꞌa nipapariimerã mãikꞌaapa tꞌãripa pɨmaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariimerã. 12 Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, tꞌãripa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee mãikꞌaapa pɨ tꞌɨ ̃dé pia pedeepariitꞌee. 13 ¡Pɨa mɨ audú kꞌinia iru bapari perã, mɨ kꞌaripaji piudaarãmaa wãnaamerã! 14 Aai Tachi Akꞌõre, audua beerã mɨ ɨ ̃rɨ che pꞌanɨ; ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapataarã pedeetee pꞌanɨ mɨ peedaitꞌee. Mãɨrãpa pɨ kꞌawadakꞌaa. 15 Mamĩda Tachi Akꞌõre, pɨ tꞌãri pia bapari; eperãarã chupɨria kꞌawaapari mãikꞌaapa isapai kꞌĩraudaikꞌaa, pɨa eperãarã audú kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa wãara pedee aupai jarapari perã. 16 Mapa mɨ akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa chupɨria kꞌawáaji. Mɨ, pɨ mimiapari, juataura papíji. ¡Mɨ kꞌaripáji pɨde ijãapari perã! 17 Akꞌɨpíji mɨ wãara kꞌinia iru bapari. Mãga unudakꞌãri, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌĩra nejasia pꞌaneedaitꞌee pɨ, Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripari perã mãikꞌaapa mɨ tꞌãri o–ĩapipari perã.  































87

Tachi Akꞌõre pꞌuurudé pedee pia jarada 1   Tachi

Coré warrarãpa na salmo pꞌãjida.

Akꞌõre pꞌuuru ichia ee awara bɨdade bɨ. 2 Tachi Akꞌõrepa Sión pꞌuurudepema puerta kꞌiniara iru bapari awaraa  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



433

Salmos 87​, ​88

Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã pꞌanapatamãi kꞌãyaara. 3 Eperãarãpa Tachi Akꞌõre pꞌuurudé pedee pia jarapata mãikꞌaapa ma pꞌuurudé irua nãga jara bɨ: 4 “Sión pꞌuuru kꞌaurepa nãgɨ ́ eujãdepemaarãpa mɨ kꞌawapata: Egipto eujãdepemaarãpa; Babilonia eujãdepemaarãpa; Filistea eujãdepemaarãpa mãikꞌaapa Etiopía eujãdepemaarãpa, Tiro pꞌuurudepemaarãpa paara. Mãgá mɨ kꞌawapata perã, ãra Sión pꞌuurude tꞌo pɨkꞌajidada” a bɨ. 5 Mapa Sión pꞌuurudé jaradaitꞌee: “Nãgɨ ́ pꞌuuru pidaarã mãikꞌaapa jãgɨ ́ pꞌuuru pidaarã mama tꞌo pɨkꞌajida. Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa Sión pꞌuuru oojida” adaitꞌee. 6 Ichi ɨtꞌaripema librode Tachi Akꞌõrepa awara–awaraa pꞌuuru pidaarã tꞌɨ ̃ pꞌãkꞌãri, jaraitꞌee: “Nãgɨ ́ Sión pꞌuurude tꞌoji.” 7 Mapa kꞌaripataarãpa mãikꞌaapa pëirapataarãpa nãga jarapata: “Sión pꞌuurude pꞌanɨde tai tꞌãri o–ĩa pꞌanapatada” apata.  









88

Tꞌãri pꞌua bɨpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidida 1   Tachi

Ezraíta tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Hemanpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, pɨ mɨ kꞌaripapari. Ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari. 2 Mɨa kꞌinia bɨ pɨa ũrimerã mɨa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bɨ. Ũríji mɨa ɨtꞌaa iidimaa bɨ. 3 Mɨ audú nepɨra kꞌachiade baaida perã, mɨ piuitꞌee ewari kꞌaitꞌa pɨkꞌa bɨ. 4 ¡Ɨr̃ aweda mɨ piu pɨkꞌa bɨ, juatau wẽe bairã! 5 Pɨa mɨ atabëiji piudaarã pꞌanɨmãi. Chõo jõnɨde soldaorã piudapꞌeda, abaamãi jaupatakꞌa mãikꞌaapa kꞌĩra atuapatakꞌa, ãchi jãɨra jɨ ̃ada–ee, mãga pɨkꞌa pɨa mɨ kꞌĩra atuaji mãikꞌaapa mɨ waa jɨ ̃a–e. 6 Pɨa mɨ batꞌa pɨkꞌaji uria nãpɨa bɨde, mama pꞌãriude beemerã. 7 Pꞌusara nɨ ̃beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ mɨ ome kꞌĩraudachi. 8 Pɨa mɨ kꞌõpꞌãyoorã ãyaa pëiji mɨ ikꞌaawaapa. Ãramaa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapiji. Mɨ presokꞌa bɨ, pꞌoyaa ãyaa wãkꞌaa perã. 9 Taubapa pia unu–e bɨ, audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bairã. Tachi Akꞌõre, ewari chaa mɨa pɨmaa chupɨria iidipari mãikꞌaapa mɨchi jua pɨ baparimaa ɨtꞌaa ɨapari. 10 ¿Pɨa ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ooikꞌã piudaarã kꞌaripaitꞌee? ¿Piudaarã pꞌirabaidaikꞌã pɨmaa gracias jaradaitꞌee? 11 ¿Jãɨrade jaradaikꞌã sãgá pɨa eperãarã kꞌinia iru bapari? ¿Piudapꞌedaarãmãi jaradaikꞌã sãgá pɨa ichita oopari pɨa jaraparikꞌa? 12 ¿Ma pꞌãriude kꞌawadaikꞌã pɨa ne–inaa pia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa? ¿Ma ne–inaa jõma kꞌĩra atua pꞌanapatamãi kꞌirãpadaikꞌã pɨa ichita ne–inaa pia oopari? 13 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari mɨ kꞌaripamerã. Tapꞌeweda pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari. 14 Tachi Akꞌõre, ¿sãapꞌeda pɨa mɨ yiaraa iru bɨma? ¿Sãapꞌeda pɨ miru pɨkꞌa bɨma? 15 Kꞌũtrãaweda mɨ chupɨria nɨ ̃bapari. Atꞌapai mɨ piuitꞌee baji. Pɨa mɨ audú miapidoo. Waa mɨa pꞌoyaa choo–epɨ. 16 Pɨ kꞌĩrau bada perã, mãgá mɨmaa ne–inaa kꞌachia ooji. Mapa pɨa mɨ jõpiru. 17 Eujã ũu ũu beeparikꞌa,  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 88​, ​89

434

mãga pɨkꞌa mɨ ũu pɨkꞌa bɨ na nepɨrade baaidade. 18 Pɨa mɨchideerã mãikꞌaapa mɨchi kꞌõpꞌãyoorã jërekꞌooda perã, ɨ ̃rá na pꞌãriu pɨkꞌa bɨ mɨ kꞌõpꞌãyokꞌa beeji.  

89

Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarada Ezraíta tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Etanpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, kꞌaride mɨa ichita jaraitꞌee pɨa audú eperãarã kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. Tꞌẽe tꞌodaitꞌeerãmaa mɨa ma wãara pedee kꞌawapiitꞌee. 2 Mɨa jaraitꞌee pɨa ichita eperãarã chupɨria kꞌawaapari. Pajã ichita nɨ ̃bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. 3 Pɨa nãga jaraji: “Mɨa pacto ooji mɨa jɨrɨtꞌerada David ome. Mɨ mimiapari Davidmaa nãga juraaji: 4 ‘Pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ichita israelitaarã rey padaitꞌeeda aji, pɨ kꞌapꞌɨa pari.’ ” 5 Tachi Akꞌõre, ɨtꞌaripemaarãpa paara jarapata pɨa ne–inaa pia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Angeleerã chipꞌedaidakꞌãri, jarapata pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. 6 Tachi Akꞌõre, ¿kꞌaita ɨtꞌari pɨkꞌa bɨma? ¡Ɨtꞌaripemaarã apida pɨkꞌa wẽ–e! 7 Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ perã, ɨtꞌaripemaarã pɨ ikꞌaawa pꞌanapataarãpa pɨ waaweepata. 8 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, awaraa pɨkꞌa wẽ–e. Pɨ juapa ne–inaa jõmaweda oopari mãikꞌaapa pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. 9 Pꞌusara nɨ ̃bɨ pɨ jua ekꞌari bɨ. Audú pꞌusara nɨ ̃bakꞌãri, pɨa ma pꞌusa tꞌumãtɨpipari. 10 Pɨ juapa pꞌusadepema nemĩsia Rajab p apatapꞌedaa jõpiji, soldaorãpa eperã kꞌapꞌɨa piuda jõpipatakꞌa aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨadakꞌãri. Pɨ juapa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã jërekꞌooji. 11 Pajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã aɨde nɨ ̃bɨ ome përé, pɨa ma jõma ooda perã. 12 Norte mãikꞌaapa sur ichiaba pɨa ooda. Tabor eepa mãikꞌaapa Hermón eepa pɨmaa o–ĩa kꞌari pɨkꞌapata, pɨa ma jõma ooda perã. 13 Pɨ jõmaarã kꞌãyaara juataura bapari. Pɨ juarapa jõmaweda pꞌoyaapari. 14 Pɨ jõmaarã rey, pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari perã mãikꞌaapa jarapari perã eperãarãpa oopata pia wa kꞌachia. Eperãarãpa kꞌawapata pɨ wãara jõmaarã rey, pɨa ãra kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa ichita oopari perã. 15 Tachi Akꞌõre, eperãarã o–ĩa pꞌanapata pɨmaa jaradakꞌãri: ‘Pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ’. Ichiaba o–ĩa pꞌanapata ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ ode nipadakꞌãri, pɨa ãra pia akꞌɨ bapari perã. 16 Ãra o–ĩa pꞌanapata, pɨ kꞌawa pꞌanadairã mãikꞌaapa pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã. 17 Pɨa ãra juataura papipari pɨ jua jõmaarãmaa akꞌɨpidamerã. Pɨa tai kꞌaripa kꞌinia bairã, tai awaraarã kꞌãyaara waibɨara papipari. 18 Tachi Akꞌõre, tai–itꞌee  

































p 89.10 Rajab jara kꞌinia bɨ chonaarãwedapema nemĩsia. Kꞌĩsiapata ma nemĩsia je choma bɨkꞌa baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



435

Salmos 89

pɨ escudokꞌa bɨ pɨa tai jɨ ̃apari perã. Pɨ, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, kꞌachia wẽe bapari. Pɨta tai rey. 19 Naaweda

Tachi Akꞌõrepa rey Davidmaa jarada

kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde pɨa nãga jaraji pɨ mimiapataarãmaa: “Mɨ pꞌuuru pidaarã tꞌãidepema eperã sõcharra bɨ jɨrɨtꞌeraji mãikꞌaapa kꞌaripaji eperãarã poro waibɨa pamerã. 20 Mɨ mimiapari David unuji mãikꞌaapa rey papiji, aceite mɨ–itꞌee awara bɨdapa iru poro ɨ ̃rɨ weepikꞌãri. 21 Mɨa ichita iru kꞌaripaitꞌee. Mɨ juapa iru juataura papiitꞌee. 22 Iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa iru pꞌoyaada–e paitꞌee. Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa iru kꞌĩra nejasiapida–e paitꞌee. 23 Iru kꞌĩrapite mɨa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpiitꞌee. Mãɨrã kꞌachiade baaipiitꞌee. 24 Mɨa iru kꞌinia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa mɨa irumaa jaradakꞌa ooitꞌee. Mɨ kꞌaurepa iru awaraarã kꞌãyaara juataura beeitꞌee. 25 Eujã jõmaweda Mar Mediterráneo apata pꞌusadeepa Éufrates to parumaa iru jua ekꞌari bɨitꞌee akꞌɨpariimerã. 26 Irua mɨmaa jaraitꞌee: “Pɨ mɨ Akꞌõre; mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Mɨ–itꞌee pɨ mãu choma bɨkꞌa bɨ mɨ kꞌaripapari perã mãikꞌaapa mɨ jɨ ̃apari perã.” 27 Awaraa reyrã kꞌãyaara mɨa iru pia akꞌɨitꞌee mɨ warra naapemakꞌa. 28 Mɨa iru kꞌinia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa oopariitꞌee mɨa iru ome pacto oodade jaradakꞌa. 29 Pajã nɨ ̃bɨ misa, irudeepa uchiadaitꞌeerã ichita rey padaitꞌee iru kꞌapꞌɨa pari. 30 ’Mamĩda ãrapa mɨ leyde jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌaneeruta pɨrã mãikꞌaapa mɨa jara bɨkꞌa pꞌanada–e pɨrã, 31 ma awara mɨ ley yiaraa iru pꞌaneeruta pɨrã mãikꞌaapa made jara bɨkꞌa ooda–e pꞌaneeruta pɨrã, 32 mɨa ãra miapiitꞌee ãrapa ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa pari. Ãra ome ooitꞌee eperãpa ooparikꞌa pakꞌurupa awaraa eperã wɨkꞌãri. 33 Mamĩda mɨa ichita David kꞌinia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa ichita ooitꞌee mɨa irumaa jaradakꞌa. 34 Mɨa pacto iru ome ooda yiaraa iru ba–e paitꞌee. Oo–eda a–e paitꞌee mɨa ma pactode jaradakꞌa. 35 Mɨ, chi kꞌachia wẽe baparipa mãga juraaji. Mapa Davidmaa seewa jarakꞌaa paitꞌee nãga jarakꞌãri: 36 Akꞌõrejĩru nɨ ̃bɨ misa mɨ kꞌĩrapite pɨdeepa uchiadaitꞌeerã ichita rey padaitꞌee pɨ kꞌapꞌɨa pari. 37 Atane ichita pajãde nɨ ̃bɨ misa, ichita mãga paitꞌeeda” aji. 38 Tachi Akꞌõre, pɨa mãga jaraji mĩda, ɨ ̃rá pɨa rey jɨrɨtꞌerada yiaraa iru bɨ. Iru atabëiji iru ome audú kꞌĩrau bairã. 39 Ɨr̃ á pɨa oo–e bɨ pɨa jaradakꞌa pɨ mimiaparimaa. Pɨa iru uchiapiji iru rey mimiadeepa. Iru poro jɨ ̃ra jãri pɨkꞌa atapꞌeda, eujãde batꞌa pɨkꞌatꞌaaji. 40 Iru pꞌuuru tꞌɨakꞌau bada muralla iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarãmaa tꞌeepiji mãikꞌaapa ma pꞌuuru jãdepema soldaorã pꞌanapatapꞌedaamãi ãripikꞌooji. 41 Ma pꞌuurude wãyaa pꞌanɨɨrãpa ichi kꞌinia netꞌaa beeda chɨa ata wãda. Ma awara iru jua ekꞌari eujã ikꞌaawa pꞌanapataarãpa iru oo iru pꞌanɨ. 42 Pɨa iru pꞌoyaapiji iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa. Maperã ãchi o–ĩa pꞌanɨ. 43 Pɨa iru espada kꞌida wareepiji, ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome chõokꞌãri, ãra  















































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 89​, ​90

436

pꞌoyaanaamerã. Iru jura chõo bɨde pɨa kꞌaripa–e paji. 44 Iru jõmaarã reyrã kꞌãyaara waibɨara baji mĩda, pɨa iru awaraarã kꞌãyaara ekꞌariara papiji, mãɨrãmaa iru pꞌoyaapikꞌãri. Mãgá pɨa iru rey su–akꞌɨ beepari eujãde batꞌa pɨkꞌatꞌaaji. 45 Ma kꞌaurepa iru chonaadaru, makꞌɨara chonaa–e bɨta. Ma awara pɨa iru kꞌĩra nejasiapiji. 46 Aai Tachi Akꞌõre, ¿pɨ sãapai waa miru pɨkꞌa ba–e paitꞌeema? ¿Ichita pɨ kꞌĩrau baitꞌeekꞌã, tꞌɨpɨtau ichita urua nɨ ̃baparikꞌa? 47 Kꞌirãpáji mɨ taarã– ee bapariitꞌee, na pꞌekꞌau eujãde eperã pɨa ooda taarã–ee bapari perã. 48 ¿Kꞌaita ichita chokꞌai baparima, piu–ee? ¡Apida ichi piuitꞌee bɨdeepa uchia–e pai! 49 Tachi Akꞌõre, ¿sãgá pɨa taimaa akꞌɨpiima tai wãara kꞌinia iru bapari naawedapemakꞌa? ¿Sãgá akꞌɨpiima pɨa wãara ooitꞌee pɨa Davidmaa juraadakꞌa? 50 Tachi Akꞌõre, kꞌirãpáji pꞌuuru pidaarã chokꞌaraarãpa pɨ mimiapataarã oo iru pꞌanɨ. Mɨ wãrumaa mɨchi tꞌãride mãɨrãpa jarapatapꞌedaade mɨa kꞌĩsiapari. 51 Tachi Akꞌõre, ¡pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mãgá tai, pɨa jɨrɨtꞌerada paara, oo iru pꞌanapata! 52 ¡Tachi Akꞌõre ichita jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bapari! ¡Wãarapɨ!  

















90

Tachi Akꞌõre ichita bapari; jõdee eperãarã piupata Na salmo Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada Moisepa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da.

1   Tachi

Akꞌõre, chonaarãwedadeepa ichita pɨa tai jɨ ̃apari. 2 Ee jẽra beei naaweda, pɨa na pꞌekꞌau eujã mãikꞌaapa pajã ooi naaweda, chonaarãwedadeepa pɨ ichita Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. 3 Pɨata eperã piuitꞌee ewari jarapari, iru waya yooro pꞌora pamerã. 4 Pɨ–itꞌee mil año ewari apai pɨkꞌa bɨ; nuweda wãyaadakꞌa bɨ. ¡Pꞌãrikꞌuapema hora wãyaarúkꞌapɨ bɨ! 5 Taarã–e bɨde pɨa eperãarã piupipari. Kꞌãimokꞌaraa taarã–ee wãyaaparikꞌa, mãga pɨkꞌa eperãarã na pꞌekꞌau eujãde taarã pꞌanadakꞌaa. Pꞌũajarákꞌapɨ pꞌanɨ. 6 Pꞌũajara tapꞌeweda tꞌonopꞌeda, chi pꞌono kꞌewara uratɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌanɨ. 7 Pɨ tai ome kꞌĩraudaikꞌãri, tai jõpipari. Mapa pɨ kꞌĩraudaikꞌãri, tai pꞌeradaipata. 8 Pɨa akꞌɨpari taipa ne–inaa kꞌachia oopata; taipa pꞌekꞌau kꞌachia merã oopata paara. 9 Pɨ tai ome kꞌĩraudaipari perã, na pꞌekꞌau eujãde taarãda–e; ĩyapa aba pɨkꞌa pꞌanɨ. 10 Eperãarã setenta añopai choopata; chi juataura beerã ochenta año choodai. Mamĩda na eujãde pꞌanɨde audú mimiapata mãikꞌaapa nepɨra kꞌĩra tꞌãdoode baaidakꞌãri, tꞌãri pꞌua pꞌanapata. Taarã–e nɨde mãɨrã pꞌanapata wãyaapari, tachi pꞌanapata paara. 11 ¿Kꞌaipa pɨ kꞌĩrau kꞌawaima? ¿Kꞌaipa chooima, pɨ eperãarã ome kꞌĩraudaikꞌãri ãrapa ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa? Pɨ waaweepataarãpa paara pꞌoyaa kꞌawada–e. 12 Taimaa jaratéeji tai pꞌanapata ewari juasiadamerã. Mãgá tꞌãripa jɨrɨdaitꞌee kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanadaitꞌee, na eujãde pꞌanɨ misa.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



437

Salmos 90​ – ​92

13  Tachi

Akꞌõre, ¿sãapai pɨ tai ome waa kꞌĩrau ba–e paitꞌeema? ¡Tai waya pia akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa tai, pɨ mimiapataarã, chupɨria kꞌawáaji! 14 Tapꞌeweda akꞌɨpíji pɨa tai kꞌinia iru bapari. Mãgá tai chokꞌai pꞌanɨde pɨmaa tꞌãri o–ĩa kꞌaridaitꞌee. 15 Pɨa tai año chokꞌara miapida pari ɨ ̃rá año chokꞌara tai chokꞌaipíji, tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadamerã. 16 ¡Pɨ mimiapataarãmaa pɨa ne–inaa pi–ia oopari akꞌɨpíji mãikꞌaapa ãradeepa uchiadaitꞌeerãmaa akꞌɨpíji pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bapari! 17 Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre, tachi israelitaarã Akꞌõre Waibɨapa tachi pia oomerã, ichi tꞌãri pia bapari perã. Tachi Akꞌõre, tai kꞌaripáji tai mimia pia uchiamerã. Mãgá tai mimia pia akꞌɨ baparíiji.  







91

Tachi Akꞌõrepa tachi jɨ ̃apari

1   Eperã

Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa jua ekꞌari bakꞌãri, irumaa jarapari: 2 “Tachi Akꞌõre, pɨa mɨ jɨ ̃apari. Mɨ–itꞌee pɨ pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨ ́kꞌapɨ bɨ, mɨa pɨde ijãapari perã.” 3 Tachi Akꞌõrede ijãapari, Tachi Akꞌõrepapai pɨ kꞌaripai pɨ jɨrɨ pꞌanɨɨrãpa trampa bɨdapꞌedaade baainaamerã mãikꞌaapa iruapai pɨ kꞌaripai kꞌayaa kꞌachiapa kꞌayaanaamerã. 4 Etꞌerre wẽrapa chi chakꞌeerã isia ekꞌari jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa pɨ jɨ ̃apariitꞌee. Ichita oopari perã ichia jara bɨkꞌa, ichi pɨ escudokꞌa baitꞌee. 5 Maperã pꞌãrikꞌua waaweenáaji ne–inaa kꞌachia pꞌasai jĩakꞌaapa. Ichiaba ãstaawa waaweenáaji ematrɨmapa pɨmaa trɨdai jĩakꞌaapa. 6 Ma awara waaweenáaji kꞌayaa kꞌachia barii jĩakꞌaapa kꞌeudaikꞌãri pꞌãriudaiparikꞌa maa–e pɨrã imatꞌɨpa ne–inaa kꞌachia pꞌasai jĩakꞌaapa. 7Eperãarã mil pɨ juabi eere piu baairuta pɨjida mãikꞌaapa diez mil pɨ juaraare piu baairuta pɨjida, pɨmaa maarepida pꞌasa–e paitꞌee, Tachi Akꞌõrepa pɨ jɨ ̃apari perã. 8 Pɨa akꞌɨkꞌãri, unuitꞌee Tachi Akꞌõrepa irude ijãadakꞌaa beerã miapimaa bɨ. 9 Pɨ Tachi Akꞌõre juade bapari perã, iru, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa pɨ jɨ ̃apariitꞌee. 10 Mãgá pɨ kꞌachiade baai–e paitꞌee mãikꞌaapa pɨ tede kꞌayaa bari–e paitꞌee, 11 pɨ wãrumaa irua ichi angeleerã pëiitꞌee perã pɨ kꞌaripadamerã. 12 Ãchia pɨ jita atadaitꞌee pɨchi bɨɨrɨ pida mãumaa pꞌua oopiamaapa. 13 León tꞌãide wa taama tꞌãide pɨ nipai. Mamĩda ma ne–animalaarãpa pɨmaa maarepida kꞌachia ooda–e paitꞌee, Tachi Akꞌõrepa nãga jara bairã: 14 “Mɨa iru kꞌaripaitꞌee irua mɨ kꞌinia iru bapari perã. Mɨa iru jɨ ̃apariitꞌee irua mɨ kꞌawapari perã mãikꞌaapa mɨde ijãapari perã. 15 Irua mɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, pꞌanauitꞌee. Iru nepɨrade baaikꞌãri, mɨ iru ome ichita bapariitꞌee. Ma nepɨradeepa uchiapiitꞌee mãikꞌaapa iru pia akꞌɨ bapariitꞌee, jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanadamerã. 16 ¡Mɨa iru año chokꞌara bapiitꞌee mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa bapiitꞌee mɨa iru kꞌaripapari perã!”  





























92

1   Tachi

Salmo pꞌãda ɨ ̃ipata ewari kꞌaridamerã

Akꞌõre, pia bɨ pɨmaa gracias jaradaitꞌee mãikꞌaapa pɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa salmo kꞌaridaitꞌee. 2 Pia bɨ tapꞌeweda  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 92​ – ​94

438

jaradaitꞌee pɨa tai audú kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua jaradaitꞌee pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. 3 Tai o–ĩa pꞌanɨ mãga oodakꞌãri, lira, arpa, salterio mãikꞌaapa awaraa cuerdapa música chaapata chaa pꞌanɨde. 4 Tachi Akꞌõre, pɨa ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa oopari perã, mɨ tꞌãri o–ĩa bapari. Pɨmaa pedee pia jaraitꞌee, ma ne–inaa pi–ia oopari perã. 5 Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, pɨa ne–inaa jõmaweda pia oopari. Pɨ jõmaarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaara bapari. 6 Kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa pꞌoyaa mãga kꞌawadakꞌaa. 7 Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerã audú ĩwaruta pɨjida pꞌũajarakꞌa mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oopataarãpa ne– inaa oopata pia uchiaruta pɨjida, tꞌẽepai ichita jõdaitꞌee. 8 Mamĩda, Tachi Akꞌõre, ne–inaa nɨ ̃bɨ jõmaweda ichita pɨ jua ekꞌari bapariitꞌee. 9 Maperã kꞌawa pꞌanɨ pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõdaitꞌee. ¡Ne–inaa kꞌachia oopataarã jõmaweda pɨ naa jĩchoodaitꞌee! 10 Pɨa mɨ juataura papipari pꞌakꞌakꞌa bamerã mãikꞌaapa mɨ tꞌãri o– ĩapipari kꞌera piara bɨpa mɨ poro ɨ ̃rɨ weerukꞌa. 11 Mapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã chõo atua wãdakꞌãri, pɨa mɨmaa mãga unupiitꞌee mãikꞌaapa ãchi biapi ũripiitꞌee. 12 Eperãarãpa pɨa jara bɨkꞌa oodakꞌãri, pi–ia uchiadaitꞌee palma pakꞌurukꞌa maa–e pɨrã Libanodepema cedro pakꞌurukꞌa. 13 Tachi Akꞌõrede ijãapata perã, pakꞌuru Tachi Akꞌõre te ãukꞌidaa uudákꞌapɨ pꞌanɨ. 14 Chonaadaruta pɨjida, Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa oopataadaitꞌee. Ne– inaa kꞌarra pꞌãwaraa nɨ ̃bɨkꞌa atꞌãri wari nɨ ̃bairã, mãga pɨkꞌa ãra juataura pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa 15 jarapataadaitꞌee: “Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa jõma pia oopari. Mɨ–itꞌee iru mãu choma bɨ ́kꞌapɨ bɨ, irua mɨ jɨ ̃apari perã. Iru kꞌachia wẽe bapari.”  

























93

1   Tachi

Tachi Akꞌõre tachi rey

Akꞌõre tachi rey. Reypa ichi pꞌaru jɨ ̃kꞌãri, kꞌĩra wãree unupatakꞌa, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree bɨ. Iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Iruata na pꞌekꞌau eujã ooji abaamãi beemerã, awara ãyaa wã–ee. 2 Tachi Akꞌõre, pɨa na pꞌekꞌau eujã oodakꞌãriipa, pɨ jõmaarã rey bapari. ¡Pɨ ichita bapari! 3 Tachi Akꞌõre, pꞌusa audú tꞌo nɨ ̃bakꞌãri, jĩwaa nɨ ̃beepari. 4 Mamĩda pꞌusa audú jĩwaa nɨ ̃bɨ pɨjida, pɨ, Tachi Akꞌõre, ma pꞌusa kꞌãyaara juataura bapari. 5 Tachi Akꞌõre, pɨa ley jarada awara pakꞌaa mãikꞌaapa wẽpakꞌaa. ¡Pɨ kꞌachia wẽe bapari perã, taipa ichita pɨ te tꞌo pꞌanapataadaitꞌee!  







94

Tachi Akꞌõrepa akꞌɨpari tachia oopata jaraitꞌee pia wa kꞌachia Davidpa na salmo pꞌãji tomia chaa ewari kꞌĩmariide kꞌaridamerã.

1   Tachi

Akꞌõre, pɨa aupaita eperãarã miapii ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. ¡Pɨ jua taimaa akꞌɨpíji! 2 Pɨa na pꞌekꞌau  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



439

Salmos 94​, ​95

eujãdepemaarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Audua beerãpa oopata akꞌɨ chéji mãikꞌaapa ãchi miapíji, ãchia awaraarãmaa ne–inaa kꞌachia oopata pari. 3 Tachi Akꞌõre, ¿sãapai pɨde ijãadakꞌaa beerã waa o–ĩa pꞌanada–e paitꞌeema ne–inaa kꞌachia oo jõnɨde? 4 Ma ne–inaa kꞌachia oopataarã jõmaarãpa audua pedee jarapata ãchia ne–inaa kꞌachia oopata. 5 Tachi Akꞌõre, mãɨrãpa pɨ pꞌuuru pidaarã kꞌachia iru pꞌanɨ ãchi jua ekꞌari. ¡Ichita ãra kꞌĩra nejasiapipata! 6 Mãɨrãpa peepata pꞌẽtrãarã, awaraa eujãdepemaarã mãikꞌaapa warrarã. 7 Jarapata: “Tachi Akꞌõrepa unukꞌaa tachia oo pꞌanɨ. Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa kꞌawakꞌaada apata, tachia oo pꞌanɨ.” 8 Ũrítɨ kꞌɨɨrɨ kꞌisua beerã, ¡parã kꞌĩsia kꞌawada–ee pꞌanɨ! ¿Sãapai kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneedaima? 9 ¿Kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã tachi kꞌɨɨrɨ oodapa parã pedee kꞌachia ũrikꞌaa maa–e pɨrã tachi tau oodapa unukꞌaa parãpa oo pꞌanɨ? 10 ¿Pꞌuuru pidaarã akꞌɨparipa ãchi miapi–e paitꞌeekꞌã ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri? ¿Eperãarã jarateeparipa ne–inaa kꞌawa–e bɨkꞌã? 11 Tachi Akꞌõrépata kꞌawa bɨ eperãarãpa pariatua kꞌĩsiapata. 12 Tachi Akꞌõre, eperã o–ĩa bɨ pɨa irumaa kꞌawapikꞌãri irua pꞌekꞌau kꞌachia oopari mãikꞌaapa irumaa pɨchi ley jarateekꞌãri, 13 mãgá iru kꞌãiwee bapariimerã nepɨrade baaikꞌãri, pɨa pɨde ijãadakꞌaa beerã jõpirumaa. 14 Tachi Akꞌõrepa ichi pꞌuuru pidaarã yiaraa iru ba–e paitꞌee. Ichi eperãarã atabëi–e paitꞌee. 15 Waya ichi pꞌuuru pidaarã poro waibɨarã kꞌĩra jĩpꞌa nipapataadaitꞌee mãikꞌaapa eperãarãpa oopata akꞌɨdakꞌãri, ãchia iru leyde jara bɨkꞌa oodaitꞌee. 16 ¿Kꞌaipa mɨ kꞌaripajima Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerãpa mɨ ɨmɨateedakꞌãri mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oopataarãpa mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee pakꞌãri? ¡Tachi Akꞌõrepapai! 17 Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa–e pada paara, mɨ piudaarãmãi banakꞌaji. 18 Tachi Akꞌõre, mɨa jarakꞌãri: “Mɨ piuitꞌee bɨ”, pɨa mɨ kꞌaripaji mɨ kꞌinia iru bapari perã. 19 Mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, pɨa mɨ tꞌãri o–ĩapiji. 20 Tai poro waibɨarãpa taipa oopata akꞌɨdakꞌãri, tai ome pɨ leyde jara bɨkꞌa ooda–e pꞌanɨ pɨrã, pɨa ãra kꞌõpꞌãya–e. Ma kꞌãyaara pɨa ãra pia–ee akꞌɨpari, ãrapa ne–inaa kꞌachia oo pꞌanadairã. 21 Mãgeerãpa pedeeteepata eperã kꞌĩra jĩpꞌa nipaparimaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee mãikꞌaapa eperã ne–inaa kꞌachia oo–ee bɨta peepipata. 22 Mamĩda mɨ–itꞌee Tachi Akꞌõre pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨkꞌa bɨ maa–e pɨrã mãu choma bɨkꞌa bɨ, irua mɨ jɨ ̃apari perã. 23 Irua ma ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãmaa pꞌasapiitꞌee ãchia awaraarãmaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee kꞌĩsiadapꞌedaakꞌa. ¡Tachi Akꞌõrépata ãra jõpiitꞌee!  









































95

1   Chétɨ.

Tꞌãri o–ĩapa Tachi Akꞌõremaa kꞌaridaipia bɨ

Tachi Akꞌõremaa tꞌãri o–ĩa kꞌaridáma. O–ĩapa biadáma tachi jɨ ̃aparimaa, irua tachi kꞌaripapari perã. 2 Iru kꞌĩrapite  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 95​, ​96

440

chedáma gracias jaradaitꞌee mãikꞌaapa irumaa kꞌaridaitꞌee. 3 Mãgá oodáma, Tachi Akꞌõre Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa perã. Iru akꞌõre waibɨa apataarã jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 4 Na pꞌekꞌau eujãdepema edupɨara kꞌõotꞌari jira bee iru jua ekꞌari bɨ; ee nokꞌo ɨtꞌɨara bee paara. 5 Pꞌusa irudé, ichia ooda perã mãikꞌaapa ichi juapa na pꞌekꞌau eujã ooji. 6 Chétɨ. Bedabaidáma Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee, irua tachi ooda perã. 7 Iru Tachi Akꞌõre; jõdee tachi iru pꞌuuru pidaarã. ¡Tachi iru ovejaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ, irua tachi akꞌɨpari perã ovejaarã akꞌɨparipa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa! Ũrítɨ irua tachimaa jara bɨ: 8 “Kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌananáatɨ parã chonaarã Meribade pꞌanadapꞌedaakꞌa maa–e pɨrã Masade pꞌanadapꞌedaakꞌa, eujã pania wẽe bɨde wãyaadakꞌãri. 9 Maapai parã chonaarãpa atꞌapai iidijida mɨa ãchimaa akꞌɨpimerã wãara ãchi kꞌinia iru baji mãikꞌaapa mɨde ijãa amaa pꞌaneejida, ãchi taupa mɨa oopariida unupachida mĩda. 10 Cuarenta año wãyaarude mɨ kꞌĩrau baji mãgawedapemaarã ome mãikꞌaapa jaraji: ‘Nãgɨ ́ eperãarãpa ãchia oo kꞌiniata oopata. Mɨa oopi bɨkꞌa oodakꞌaa, mɨ o kꞌawada–e pꞌanadairã.’ 11 Mãgá kꞌĩrau bada perã, mɨa nãga juraaji: ‘Ãra wãda–eda aji, mɨa kꞌãiwee pꞌanapiitꞌeeda ada eujãdee.’ ”  

















96

Tachi Akꞌõre jõmaarã rey waibɨa 1   Tachi

(1 Crónicas 16.23‑33)

Akꞌõremaa kꞌari chiwidi kꞌarítɨ. Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda, Tachi Akꞌõremaa kꞌarítɨ. 2 Tachi Akꞌõremaa kꞌarítɨ mãikꞌaapa irumaa pedee pia jarátɨ, iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bairã. Ewari chaa jõmaarãmaa jarapatáatɨ iruata tachi kꞌaripapari. 3 Awara–awaraa eujãdepemaarãmaa jarapatáatɨ iru jõmaarã kꞌãyaara kꞌĩra wãreera bɨ mãikꞌaapa pꞌuuru pidaarã jõmaarãmaa jarapatáatɨ irua ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa oopari. 4 Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Maperã irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ mãikꞌaapa kꞌaripatáatɨ. ¡Iru waaweedáma iru akꞌõre waibɨa apataarã jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã! 5 Awaraa eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apataarã juatau wẽe pꞌanɨ, ma ne–inaa vale–e pꞌanadairã. Mamĩda Tachi Akꞌõre Waibɨ ́apata pajã ooji. 6 Iru bɨmãi iru kꞌĩra wãree unupata mãikꞌaapa iru tede ne–inaa iru juapa ooda unupata. 7 Pꞌuuru pidaarã jõmaweda, jarapatáatɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree. Ne– inaa iru juapa oopari jarapatáatɨ. 8 Tachi Akꞌõre waaweepatáatɨ mãikꞌaapa netꞌaa pia atéetɨ iru te tꞌɨakꞌau bɨdee. 9 Tachi Akꞌõre te kꞌĩra wãree bɨde iru kꞌĩrapite bedabaipatáatɨ mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. ¡Waaweepa iru kꞌĩrapite kꞌapꞌɨa wëre pꞌanéetɨ! 10 Jarátɨ na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru pidaarã jõmaarãmaa: “¡Tachi Akꞌõre Waibɨata jõmaarã rey!” Irua na pꞌekꞌau eujã bɨji chi bɨmãi, ãyaa wãnaamerã. Pꞌuuru pidaarã iru jua ekꞌari  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



441

Salmos 96​ – ​98

pꞌanɨɨrãpa oopata irua aukꞌa akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 11 Maperã ¡ne–inaa jõmaweda pajãde nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa na eujãde nɨ ̃bɨ, o–ĩa pꞌanátɨ! ¡Pꞌusa mãikꞌaapa aɨde nɨ ̃bɨ, o–ĩapa biukꞌa para béeji! 12 ¡Eujã pꞌuurudeepa taawa bɨ mãikꞌaapa aɨde nɨ ̃bɨ, o–ĩa pꞌanéetɨ! ¡Pakꞌuru jõmaweda, o– ĩapa biukꞌa para béeji! 13 Ma jõmaweda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite o–ĩapa kꞌaripatáatɨ, taarã–ee iru cheitꞌee perã na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaarã ichi jua ekꞌari bɨde. Ãrapa oopatapꞌedaa ichia akꞌɨpꞌeda, jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mãgá awara–awaraa pꞌuuru pidaarãpa oopatapꞌedaa akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa ãchia oopatapꞌedaa pari irua ooitꞌee ichia ooipia bɨkꞌa.  





97

1   ¡Tachi

Tachi Akꞌõre jõmaarã rey poro waibɨa

Akꞌõre jõmaarã rey poro waibɨa! ¡Mapa jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepemaarã, o–ĩa pꞌanapatáatɨ! ¡Isla tꞌɨmɨara beede pꞌanapataarã paara, o–ĩa pꞌanapatáatɨ! 2 Ichi ikꞌaawa jɨ ̃arara tꞌãmaa nɨ ̃bɨ. Iru maarepida kꞌachia wẽe bapari perã, ichita ne–inaa pia oopari ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã ome. 3 Kꞌĩraudaipari ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome. Tꞌɨpɨtaupa ne–inaa paa jõparikꞌa, mãga pɨkꞌa irua mãɨrã jõpipari. 4 Irua pa pëikꞌãri, mãikꞌaapa ɨ ̃daa jẽratꞌĩu atakꞌãri, na eujã wërepari, eperã waaweepa wëreparikꞌa. 5 Iru na pꞌekꞌau eujã chipari perã, ee torrabaipipari, veladepema cera torrabaiparikꞌa. 6 Pajã akꞌɨdakꞌãri, eperãarãpa kꞌawaapata irua ichita ne–inaa pia oopari mãikꞌaapa ne–inaa pajãde nɨ ̃bɨ akꞌɨdakꞌãri, pꞌuuru pidaarãpa iru kꞌĩra wãree unupata. 7 Ne–inaa juapa ooda kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã, kꞌĩra nejasia pꞌanéetɨ, ma ne–inaa vale–e baibɨdé audua pedee pedeepataarã paara. Akꞌõre waibɨa apataarã jõmaweda, iru kꞌĩrapite bedabáitɨ. 8 Tachi Akꞌõre, Sión pꞌuurudepemaarãpa awaraa Judá eujãdepema pꞌuuru pidaarã ome ũridakꞌãri pɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã miapiitꞌee, ãchi o–ĩa pꞌanapata. 9 Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda pɨ jua ekꞌari pꞌanapata. Pɨta akꞌõre waibɨa apataarã jõmaweda kꞌãyaara waibɨara bɨ. 10 Tachi Akꞌõrepa kꞌinia iru bapari ne–inaa kꞌachia unuamaa iru pꞌanapataarã. Jɨ ̃apari ichia jara bɨkꞌa oopataarã mãikꞌaapa ãra kꞌaripapari, irude ijãadakꞌaa beerã juade baainaadamerã. 11 Irua jara bɨkꞌa oopataarã iru ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨde pꞌanapata mãikꞌaapa tꞌãri jĩpꞌa beerã o–ĩa pꞌanapata. 12 Maperã parã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã, ¡o–ĩa pꞌanátɨ irua parã–itꞌee ne–inaa oopari kꞌaurepa mãikꞌaapa irumaa gracias jarapatáatɨ kꞌirãpadakꞌãri iru kꞌachia wẽe bapari!  





















98

1   Tachi

Tachi Akꞌõre jõmaarã rey

Akꞌõremaa kꞌari chiwidi kꞌarítɨ, irua ne–inaa pi–ia oopari perã; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 98​, ​99

442

Ichi juarapa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaji. 2 Tachi Akꞌõrepa mãga ookꞌãri, akꞌɨpiji sãgá ichi eperãarã kꞌaripapari. Mãgá awara–awaraa eujãdepemaarã taide irua ichita ne–inaa pia oopari ichi eperãarã kꞌaripaitꞌee. 3 Akꞌɨpiji ichia Israel pꞌuuru pidaarã kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa ichia oopari ãra chonaarãmaa jaradakꞌa. ¡Eujã tꞌɨmɨara beerãpa paara unudooda Tachi Akꞌõrepa oopari ichi eperãarã kꞌaripaitꞌee! 4 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda, Tachi Akꞌõremaa tꞌãri o–ĩa kꞌarítɨ. ¡Tꞌãri o–ĩapa bíatɨ mãikꞌaapa salmo kꞌarítɨ! 5 ¡Tachi Akꞌõremaa salmo pi–ia kꞌarítɨ arpa chaa pꞌanɨde! 6 Tachi Akꞌõre, tachi rey kꞌĩrapite irumaa kꞌarítɨ trompeta mãikꞌaapa pꞌipꞌanakꞌa bee chaa pꞌanɨde. 7 ¡Pꞌusa mãikꞌaapa aɨde nɨ ̃bɨ, o–ĩa biukꞌa para béeji! ¡Ichiaba na pꞌekꞌau eujã mãikꞌaapa aɨde pꞌanapataarã, o–ĩa para béeji! 8 ¡Eperãarã o–ĩapa jua tꞌaapꞌepatakꞌa, to bee chaa biukꞌa para béeji! ¡Ee jẽra bee, o–ĩapa kꞌaripatáatɨ! 9 Ma jõmaweda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite o–ĩapa kꞌaripatáatɨ, taarã–ee iru cheitꞌee perã na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda ichi jua ekꞌari bɨde. Ichia ãrapa oopatapꞌedaa akꞌɨpꞌeda, jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mãgá awara–awaraa pꞌuuru pidaarãpa oopatapꞌedaa akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa ãchia oopatapꞌedaa pari irua ooitꞌee ichia ooipia bɨkꞌa.  















99

Tachi Akꞌõre reyrã jõmaarã kꞌãyaara rey pipɨara bɨ

1   Tachi Akꞌõre jõmaarã rey. Ichi su–akꞌɨ beepari ɨtꞌaripemaarã querubín

esajĩakꞌa bɨ. Mapa iru waaweepa awara–awaraa eujãdepemaarã mãikꞌaapa na eujã paara wëredaipata. 2 Sión eede Tachi Akꞌõrepa akꞌɨpipari ichi jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Pꞌuuru pidaarã jõmaweda ichi jua ekꞌari pꞌanapata. 3 Maperã na eujãdepemaarã, ¡iru tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanapatáatɨ, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ perã mãikꞌaapa iru kꞌachia wẽe bapari perã! 4 Tai rey, pɨ jõmaarã reyrã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Pɨa ichita ne–inaa pia oopari. Pɨa eperãarã jõmaarãpa oopata aukꞌa akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Pɨa Jacobdeepa uchiadapꞌedaarãmaa jarateepari oo kꞌawaadamerã pɨa ne–inaa pia ooparikꞌa. 5 Tachi Akꞌõre, tachi Akꞌõre Waibɨapa mãga oopari perã, iru kꞌĩrapite bedabaidáma mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dáma. ¡Iruta kꞌachia wẽe bapari! 6 Moisés, Aarón ome iru pꞌaareerã paji. Samuelpa pida irumaa ɨtꞌaa iidipachi eperãarã pari. Ãchia Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌãri, irua pꞌanauji. 7 Ichi jɨ ̃araradeepa ãra ome pedeeji. Mãpai ãrapa oojida irua jaradakꞌa mãikꞌaapa iru leyde jaradakꞌa. 8 Tachi Akꞌõre, tachi Akꞌõre Waibɨa, ¡pɨa pꞌanauji pɨchi eperãarãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dapꞌedaa! Ãra ome pɨ tꞌãri pia bapachi, ãrapa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa ãyaa bɨda perã. Mamĩda pɨa ãra miapiji, ãrapa pɨa jaradakꞌa oodaamaa pꞌaneedakꞌãri. 9 Tachi Akꞌõre, tachi Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite bedabaipatáatɨ mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ iru ee awara bɨdade. ¡Tachi Akꞌõre, tachi Akꞌõre Waibɨa kꞌachia wẽe bapari!  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



443

100

1   Na

Salmos 100​ – ​102

Salmo kꞌaripatapꞌedaa gracias jaradaitꞌee

pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda, Tachi Akꞌõremaa tꞌãri o–ĩapa kꞌaripatáatɨ. 2 O–ĩapa bia jõnɨde iru kꞌĩrapite kꞌari chétɨ mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩapa iru kꞌĩrapite bedabaipatáatɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. 3 Kꞌawáatɨ Tachi Akꞌõre Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. Iruata tachi ooji. Tachia tachi ooda–e paji. Mapa tachi ichi pꞌuuru pidaarã; ¡ichi ovejaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ! 4 Mapa iru te tꞌĩupatamãi tꞌĩudakꞌãri, irumaa gracias jarapatáatɨ. Chétɨ iru te tꞌɨakꞌau bɨdee kꞌaridaitꞌee. Gracias jarapatáatɨ mãikꞌaapa irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 5 Mãga oopatáatɨ Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari perã. Ichita tachi kꞌinia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa ichita ooitꞌee ichia jara bɨkꞌa.  







101

Reypa Tachi Akꞌõremaa jarada Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Mɨa

kꞌari kꞌinia bɨ sãgá Tachi Akꞌõrepa mɨ jua ekꞌari pꞌanapataarã kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa sãgá irua ne– inaa jõma pia oopari. 2 Mɨa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia–e bɨ. ¿Sãapai pɨ mɨmaa cheitꞌeema mɨ bapari akꞌɨde? Mɨchi palaciode paara tꞌãri jĩpꞌa nipapariitꞌee, ne–inaa kꞌachia oo–ee. 3 Mɨa ne–inaa kꞌachia akꞌɨ–e paitꞌee. Mɨa unuamaa iru bɨ Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanɨɨrãpa ne– inaa kꞌachia oopata. Mãɨrã mɨ kꞌaitꞌa chepi–e paitꞌee. 4 ¡Mɨa kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsia–e paitꞌee, ne–inaa kꞌachia oo kꞌiniakꞌaa perã! 5 Chĩara ãpɨte ikꞌachia pedeepataarã kꞌĩupꞌeepiitꞌee mãikꞌaapa audua beerã ome choo–e paitꞌee. 6 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã aupai mɨa pia akꞌɨpariitꞌee mãikꞌaapa iidiitꞌee mɨ ikꞌaawa pꞌana chedamerã. Kꞌĩra jĩpꞌa beerã aupai jɨrɨitꞌee, mɨ mimiapataarã pꞌanadamerã. 7 Eperã kꞌũrayaa bɨ mɨ palaciode bapi–e paitꞌee mãikꞌaapa seewa– idaa bɨ mɨ kꞌĩrapite chepi–e paitꞌee. 8 Tapꞌedaweda ewari chaa mɨa na eujãdepema Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerã kꞌĩupꞌee pꞌanapiitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pꞌuurudeepa ne–inaa kꞌachia oopataarã jõmaweda jërekꞌooitꞌee.  













102

1   Tachi

Eperã kꞌĩsia pꞌua nɨ ̃bɨde ɨtꞌaa iidida

Akꞌõre, ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. ¡Mɨ biapi ũríji! 2 Mirunáaji mɨ nãgá kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri. Mɨa pɨ tꞌɨ ̃jarakꞌãri, ũríji mãikꞌaapa isapai pꞌanáuji. 3 Taarã–eweda mɨ ewari jõmaweda wẽpadariitꞌee, nari wẽpadaiparikꞌa. Mɨ mia nɨ ̃bairã, mɨchi bɨɨrɨ soo pɨkꞌa nɨ ̃bɨ, tꞌɨpɨtaupa paadaidamãi soo nɨ ̃baparikꞌa. 4 Mɨ tꞌãri pꞌũajara uratɨdákꞌapɨ bɨ. ¡Maperã mɨ nekꞌoamaa bɨ! 5 Audú bia nɨ ̃bɨpa mɨ kꞌaitekꞌeedai wã; bɨɨrɨ aupaidai wã. 6 Mɨ ituaba bɨ lechuza eujã pania wẽe bɨde maa–e pɨrã eperãarã te tꞌeedapꞌedaamãi  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 102​, ​103

444

ituaba bɨkꞌa. 7 Mɨ pꞌoyaa kꞌãikꞌaa. Ipana te porosãu ɨ ̃rɨ ituaba bɨ ́kꞌapɨ bɨ. 8 Ewari chaa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨmaa ikꞌachia jarapata mãikꞌaapa eperãarãmaa pedee kꞌachia jaradakꞌãri, mɨ tꞌɨ ̃ ikꞌachia jarapata. 9 Mɨa pan kꞌokꞌãri, itꞌabarre pꞌorata kꞌopari made su–akꞌɨ bairã tꞌãri pꞌuapa. Ne–inaa tokꞌãri, mɨchi tauba aɨde baaipari. 10 Mãga bapari pɨ mɨ ome kꞌĩrau bairã mãikꞌaapa pɨa mɨ yiaraa iru bairã. Pɨa mɨ ome oomaa bɨ eperãpa ne–inaa vale–e baibɨ jita atapꞌeda, ãyaa batꞌatꞌaaparikꞌa. 11 Mɨ ewari isapai jõdai wãda, ɨ ̃daa jõdaiparikꞌa akꞌõrejĩru baaikꞌãri. Pꞌũajara uratɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ jõdai wã. 12 Mamĩda Tachi Akꞌõre, pɨ ichita rey paitꞌee. Jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ ichita kꞌirãpadaitꞌee, chi waide tꞌoda–e pꞌanɨɨrãpa paara. 13 Pɨa pɨchi eperãarã kꞌaripa cheitꞌee. Sión pꞌuuru chupɨria kꞌawaaitꞌee. ¡Ɨr̃ aweda kꞌaripa chéji, pɨa ewari ma–itꞌee awara bɨda pada perã! 14 Pɨ mimiapataarãpa pɨ pꞌuuru ãridapꞌedaa kꞌinia iru pꞌanapata. Tꞌãri pꞌua pꞌanɨ pɨ pꞌuuru mãgá jõdapꞌedaa perã. 15 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa Tachi Akꞌõre waaweedaitꞌee mãikꞌaapa ãchi reyrãpa iru jua waaweedaitꞌee, 16 ichi kꞌĩra wãreede chekꞌãri ichi pꞌuuru Sión chiwidi oopide. 17 Maapai ichia ũriitꞌee chupɨria chedeerãpa chupɨria iidi chitoonɨ. 18 Mɨa jararu pedee pꞌãdaipia bɨ tꞌẽepai tꞌodaitꞌeerãpa leedamerã mãikꞌaapa kꞌawaadamerã Tachi Akꞌõrepa oopariida. Mãgá ma pꞌuuru pidaarãpa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee. 19 Ɨtꞌariipa, iru ɨtꞌaripema tedeepa, irua na pꞌekꞌau eujãdepemaarã akꞌɨji 20 ũriitꞌee chĩara jua ekꞌari pꞌanɨɨrã bia chitoonɨ mãikꞌaapa ma piudaitꞌee pꞌanɨɨrã ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juadeepa uchiapiitꞌee. 21 Mãgá Sión pꞌuurude Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃ waya jaradaitꞌee mãikꞌaapa mama, Jerusalén pꞌuurude, irumaa pedee pia jaradaitꞌee. 22 Pꞌuuru pidaarã jõmaweda mãikꞌaapa reyrã jua ekꞌari pꞌanapataarã jõmaweda, mama cheepurudakꞌãri, irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. 23 Mamĩda irua mɨ juatau wẽepiji, waide chonaa pa–ee bɨta. Ewari chokꞌara–ee mɨ chokꞌai bapiitꞌee. 24 Irua mɨ mãga iru bɨde, mɨa jaraji: “Aai mɨchi Akꞌõre Waibɨa, mɨ waide ateenaapáde aji, mɨ makꞌɨara chonaa–e bairã. ’Pɨ ichita bapariitꞌee. 25 Naapɨara pɨa na pꞌekꞌau eujã ooji, pɨa bɨdamãi beemerã. Ichiaba pɨa pajã ooji. 26 Ewari cherude ma jõma jõitꞌee. Mamĩda pɨ ichita bapariitꞌee. Pꞌaru soredaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma ooda jõmaweda jõitꞌee. ¡Pɨa ma jõma tꞌerabaipiitꞌee, taipa pꞌaru tꞌerabaipatakꞌa! 27 Mamĩda pɨ awara pa–e paitꞌee. Ichita bapariitꞌee. 28 Pɨa jɨ ̃aitꞌee pɨ mimiapataarãdeepa uchiadaitꞌeerã mãikꞌaapa mãɨrã pɨ ome pꞌanapiitꞌee.”  











































103

Tachi Akꞌõrepa ichi eperãarã kꞌinia iru bapari 1   Tꞌãripa

Davidpa na salmo pꞌãji.

mɨa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee, iru pꞌekꞌau kꞌachia wẽe bapari perã. 2 Tꞌãripa Tachi Akꞌõremaa  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



445

Salmos 103​, ​104

pedee pia jarapariitꞌee. Kꞌĩra atua–e paitꞌee irua ne–inaa pia oopari mɨ kꞌaripaitꞌee. 3 Irua ãyaa bɨpari mɨa ne–inaa kꞌachia oopari mãikꞌaapa mɨ kꞌayaadaikꞌãri, mɨ jɨpapari. 4 Irua mɨ kꞌaripapari piunaamerã mãikꞌaapa jãɨrade banaamerã. Mɨ kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa mɨ chupɨria kꞌawaapari. 5 Mɨ chokꞌai bɨde irua mɨmaa ne–inaa pia teepari, mɨ taarã bapariimerã mãikꞌaapa nejɨ ̃pɨkꞌa mɨ juataura bapariimerã. 6 Tachi Akꞌõrepa kꞌaripapari chupɨria chedeerã, chi chĩara jua ekꞌari kꞌachia pꞌanapataarã. 7 Ichia Moisemaa kꞌawaapiji ichia eperãarãmaa oopi kꞌinia bɨ mãikꞌaapa israelitaarãmaa unupiji ne–inaa ichi juapapai oopari. 8 Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari; chupɨria kꞌawaayaa bapari; isapai kꞌĩraukꞌaa mãikꞌaapa eperãarã audú kꞌinia iru bapari. 9 Ichita tachi ɨtrɨa ba–e paitꞌee. Ichita tachi ome kꞌĩrau ba–e paitꞌee. 10 Wãara ichia tachi makꞌɨara miapi–e tachia pꞌekꞌau kꞌachia oopata pari mãikꞌaapa pariatua ne–inaa kꞌachia oopata pari. 11 Iru mãga bɨ ichi waaweepataarã audú kꞌinia iru bapari perã. Pajã audú ɨtꞌɨa bɨkꞌa na eujã ɨ ̃rɨ, mãga pɨkꞌa irua tachi audú kꞌinia iru bapari. 12 Oriente tꞌɨmɨa bee bɨkꞌa occidentedeepa mãga pɨkꞌa irua tꞌɨmɨ ́ bɨpari tachia ne–inaa kꞌachia oopata. 13 Tachi Akꞌõrepa ichi waaweepataarã kꞌinia iru bapari, eperãpa ichi warrarã kꞌinia iru baparikꞌa. 14 Irua tachi pꞌanapata kꞌawa bɨ. Kꞌawa bɨ tachi makꞌɨara juatau wẽe pꞌanɨ, yoorodee ooda perã. 15 Tachi eperãarã pꞌũajarákꞌapɨ pꞌanɨ. Mẽepema ne–inaa kꞌarra tapꞌeweda tꞌonoparikꞌa mãikꞌaapa chi pꞌono uchiapꞌeda, 16 kꞌewara nãu wãsiapa uratɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa bɨ tachi ewari. Taarã–ee chokꞌai pꞌanadapꞌeda, wẽpadaipata. 17‑18 Mamĩda Tachi Akꞌõre ichita bapari. Ichi waaweepataarã ichita kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa ãchi ome bapari. Mãgɨɨrãpa ooruta pɨrã ãchi chonaarãpa jaradapꞌedaakꞌa iru ome pacto oodapꞌedaade mãikꞌaapa kꞌirãparuta pɨrã oodaitꞌee irua jara bɨkꞌa, ãchideepa uchiadaitꞌeerãmaa jara bɨkꞌa, irua ichita ne–inaa pia oopariitꞌee. 19 Tachi Akꞌõrepa rey su–akꞌɨ beepari ɨtꞌari bɨji, mamãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda ichi jua ekꞌari iru bapariitꞌee. 20 Parã ɨtꞌaripema juataura pꞌanɨɨrã, ichi angeleerã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ, parã irua chokꞌapariirã perã mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oopataarã perã. 21 Parã ɨtꞌaripema soldaorã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ, parã iru–itꞌee mimiapata perã mãikꞌaapa irua kꞌinia bɨkꞌa oopata perã. 22 Tachi Akꞌõrepa ooda jõmaweda iru jua ekꞌari nɨ ̃bɨ, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. ¡Tꞌãripa mɨa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee!  





































104

Chi ne–inaa jõma oodamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

1   ¡Tꞌãripa

mɨa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee! Tachi Akꞌõre, mɨchi Akꞌõre Waibɨa, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Reypa ichi pꞌaru jɨ ̃kꞌãri, kꞌĩra wãree unupatakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ kꞌĩra wãree Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 104

446

bɨ. 2 Eperã porobapa poroparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨ ichita ɨ ̃daa bɨpa poro pɨkꞌapari. Pɨa pajã ewaraa kꞌobɨ ooji na pꞌekꞌau eujã ɨ ̃rɨ cortinakꞌa beemerã. 3 Pajã ɨtꞌɨara bɨde pɨ te ooji. Jɨ ̃arara pɨ jura chõopata carretákꞌapɨ pꞌanɨ mãikꞌaapa nãude pɨ nipapari. 4 Pɨa nãu chokꞌapari pɨchi angeleerã chokꞌaparikꞌa mãikꞌaapa pa tau ́ ꞌapɨ pꞌanɨ. pꞌorepꞌorepari pɨ mimiapataarãk 5 Eujã abaamãi bɨji awara ãyaa wãnaamerã. 6 Pꞌarupa tachi kꞌapꞌɨa wãkꞌaparikꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌusapa pɨa na pꞌekꞌau eujã wãkꞌaji. Ee jẽra bee paara pania ekꞌari pꞌaneejida. 7 Mamĩda pɨa ma paniamaa jarakꞌãri ãyaa wãmerã, mãga ooji. Pa jĩwaa nɨ ̃bɨde pɨ pedee ũrikꞌãri, isapai ãyaa wãji. 8 Ee jẽra bee ɨ ̃rɨ wee wãji mãikꞌaapa eujã jewedaade edaa to jiratɨ wãji, pɨa jaradamãi parumaa. 9 Mama ma pania araa beekꞌãri, pɨa pꞌusa i bɨji aɨde wãyaanaamerã eujã waya ũutꞌaaitꞌee. 10 Pɨa pania poátrɨ uchia bee oodadeepa pania weepipari, ee jẽra bɨ esajĩakꞌa wãyaamerã. 11 Mama mẽepema ne–animalaarãpa pania topata, mẽepema burroorãpa paara. 12 Ma to idepema pakꞌuru jẽra bɨde ipanaarãpa ãchi te oopata mãikꞌaapa ma pakꞌuru jua tꞌaide su–akꞌɨ pꞌaneedapꞌeda, kꞌaripata. 13 Ɨtꞌari, pɨ baparimãiipa, kꞌoi pëipari ee jẽra bɨ ɨ ̃rɨ. Mãgá pɨa ma eujã pia oopari. 14 Pꞌũajara tꞌonopipari ne–animalaarãpa kꞌodamerã mãikꞌaapa ne–inaa kꞌarra tꞌonopipari madepema eperãarãpa uupataadamerã mãikꞌaapa kꞌopataadamerã. 15 Madeepa eperãarãpa vino oopata todaitꞌee mãikꞌaapa o–ĩa pꞌanadaitꞌee. Ichiaba aceite oopata ãchi kꞌĩrade pꞌurudaitꞌee kꞌĩra wãreera beemerã. Ma awara pan oopata kꞌodaitꞌee. 16 Pɨa mãgá kꞌoi pëikꞌãri, pakꞌuru pɨchia uuda pia waripata pania iru pꞌanadairã. Ma awara Libanodepema cedro pɨchia uuda pia waripata. 17Ma pakꞌurude ipanaarãpa ãchi te oopata mãikꞌaapa pinokꞌa bɨ pakꞌurude dopꞌekꞌa bee pꞌanapata. 18 Ee ɨtꞌɨara jẽra bɨde mẽepema chivo pꞌanapata; jõdee mãu–idaa jẽra bɨde kꞌurijiwakꞌa bee pꞌanapata. 19 Pɨa ooji atane, ma kꞌaurepa eperãarãpa ai ewarikꞌãri, atane pꞌãriukꞌãri, tomia, atane mãikꞌaapa año kꞌawaadamerã. Jõdee akꞌõrejĩru ooji tapꞌeda uchiamerã mãikꞌaapa kꞌewara baaimerã. 20 Pɨa pꞌãrikꞌua ooji made mẽepema ne–animalaarã uchiadamerã ãchi mirupatamãiipa pakꞌuru jẽra bɨmãi. 21 Mãga bɨde león biapata, ne–animalaarã jɨrɨdakꞌãri kꞌodaitꞌee. Mãgá ãchia pɨmaa ne–inaa kꞌodaitꞌee iidipata. 22 Mamĩda akꞌõrejĩru waya uchiakꞌãri, ãra wãpata ãchi mãu tede kꞌãidaitꞌee. 23 Mãga nɨde eperãarã uchiapata mimiadaitꞌee kꞌeudarumaa. 24 Tachi Akꞌõre, ¡pɨa ne–inaa chokꞌara, kꞌĩra tꞌãdoo ooji! ¡Ma jõma ooji, pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapari perã! ¡Na pꞌekꞌau eujãde chokꞌai pꞌanɨɨrã jõmaweda pɨa ooda! 25 Jãma bɨ pꞌusa waibɨa, ewaraa kꞌobɨ mãikꞌaapa aɨde nɨ ̃bɨ ne–animalaarã waibɨa beerã, kꞌaipee beerã ome. Tachia mãɨrã pꞌoyaa juasiada–e, audú chokꞌara paraa perã. 26 Jãma barco wãyaapata mãikꞌaapa jãma pɨa ooda Leviatán q jemenepari.  

















































q 104.26 Leviatán jara kꞌinia bɨ chonaarãwedapema nemĩsia. Kꞌĩsiapata ma nemĩsia kꞌorekꞌa baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



447

Salmos 104​, ​105

27 Ma

jõmaarãpa nɨpata pɨa ãchimaa nekꞌopimerã, jarrapisiadaidakꞌãri. teekꞌãri, ãchia kꞌopata. Mãgá ãchimaa pɨa ne–inaa pia oopari. 29 Mamĩda pɨa mãgá ãchi kꞌaripa–e pɨrã, pꞌeradaipata. Pɨa ãchi ɨ ̃yapa jɨ ̃apiru pɨrã, piudaipata mãikꞌaapa yooro pꞌora padaipata. 30 Jõdee pɨa mãɨrã ĩyapaapiru pɨrã, waripata mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãde ĩwapata. 31 Mɨa kꞌinia bɨ ichita Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree bapariimerã mãikꞌaapa iru ichita o–ĩa bamerã ichia ooda ome. 32 Ichia na pꞌekꞌau eujã akꞌɨkꞌãri, wërepipari. Ichia ee ɨtꞌɨa bee tꞌõbaikꞌãri, aɨdeepa nari uchiapari. 33 Mɨ chokꞌai bɨde Tachi Akꞌõremaa kꞌaripariitꞌee. Mɨ ĩyapaa bɨde mɨchi Akꞌõre Waibɨamaa salmo kꞌaripariitꞌee. 34 Mɨa kꞌinia bɨ irua mɨ kꞌĩsia pia akꞌɨpariimerã. Iruapaita mɨ wãara tꞌãri o–ĩapipari. 35 Mɨa kꞌinia bɨ pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã na pꞌekꞌau eujãdeepa wẽpadaidamerã. ¡Kꞌinia bɨ irua ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpimerã! ¡Tꞌãripa mɨa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee! ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! 28  Pɨa  













105

Tachi Akꞌõrepa oopariida israelitaarã kꞌaripaitꞌee 1   Tachi

(1 Crónicas 16.8‑22)

Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ. Irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Awara–awaraa eujãdepemaarãmaa irua oopari jarapatáatɨ. 2 Irumaa kꞌaripatáatɨ. Salmo kꞌaripatáatɨ. Jõmaarãmaa jarapatáatɨ irua ne–inaa pi–ia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 3 O–ĩa pꞌanapatáatɨ, chi kꞌachia wẽe bɨ tꞌɨ ̃ kꞌawa pꞌanadairã. Tachi Akꞌõre jɨrɨpataarã, tꞌãri o–ĩa pꞌanapatáatɨ. 4 Tachi Akꞌõremaa iidipatáatɨ irua parã juataura papimerã. Ichita jɨrɨpatáatɨ irua parã pia akꞌɨpariimerã. 5 Kꞌirãpátɨ irua ne–inaa pi–ia oopariida; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Ichiaba kꞌirãpátɨ irua jarada ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã ãpɨte; sãgá ãra jõpiitꞌee. 6 ¡Iru mimiapari Abrahamdeepa uchiadapꞌedaarã, na jõma kꞌirãpátɨ, irua parã Jacob warrarãdeepa uchiadapꞌedaarã jɨrɨtꞌerada perã! 7 Iru Tachi Akꞌõre, tachi Akꞌõre Waibɨa. Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã iru jua ekꞌari pꞌanapata. 8 Tachi chonaarãdeepa eperãarã chokꞌara uchiaruta pɨjida, irua kꞌirãpaitꞌee ichia pacto ãra ome oodade jara bɨkꞌa. 9 Irua ma pacto ooji Abraham ome mãikꞌaapa made jara bɨ pedee Isaacmaa juraaji. 10 Ma pactode jarada aukꞌa jaraji Jacob, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Israelmaa, israelitaarãpa ichita ãchi leykꞌa kꞌirãpadamerã. 11 Nãga jaraji: “Canaán eujã teeitꞌeeda aji, pɨdeepa uchiadaitꞌeerãmaa, ma eujã jɨ ̃adamerã mɨa pɨ chonaarãmaa jaradakꞌa.” 12 Tachi Akꞌõrepa mãga jarakꞌãri, ãra chokꞌara–ee pꞌanajida mãikꞌaapa ma eujãde awaraa eujãdepemaarãkꞌa pꞌanajida. 13 Awara–awaraa eujãde nipapachida mãikꞌaapa awara–awaraa rey jua ekꞌari pꞌanapachida.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 105

448

14  Mamĩda,

Tachi Akꞌõrepa ãra jɨ ̃apachi ma reyrãpa ãra kꞌachia iru pꞌananaadamerã ãchi jua ekꞌari mãikꞌaapa ma reyrãmaa jaraji: 15 “Mɨa jɨrɨtꞌeradaarãmaa mãikꞌaapa mɨ pedee jarapataarãmaa ne–inaa kꞌachia oonaadapáde” aji. 16 Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa audú jarra pëiji ma eujãde r mãikꞌaapa ne–uudapꞌedaa tꞌonopi–e paji. 17 Mamĩda ãra naa irua José pëiji ãra kꞌaripamerã, ãrapa iru esclavokꞌa neto pëijida mĩda. 18 Maapꞌeda José chĩara eujãde preso bakꞌãri, ma eujãdepemaarãpa iru bɨɨrɨ jɨ ̃ bɨjida cadenapa mãikꞌaapa iru otaude hierro jɨ ̃ bɨjida, 19 irua Tachi Akꞌõre kꞌapꞌɨa pari jaradakꞌa uchiarumaa. Ma wãara pedee jarada kꞌaurépata 20 mamapema reypa jaraji iru carceldeepa uchiapidamerã. Ma pꞌuuru pidaarã chokꞌaraarã poro waibɨapa iru kꞌena pëipiji. 21 Ma tꞌẽepai ma reypa jaraji José poro waibɨa papidamerã. Mãgá Josepa ma rey palacio mãikꞌaapa iru netꞌaa jõmaweda akꞌɨmaa beeji. 22 Ma reypa jaraji Josepa awaraa poro waibɨarãmaa jarateemerã kꞌãata oodaipia bɨ mãikꞌaapa chonaarã rey ũraapatapꞌedaarãmaa kꞌĩsia kꞌawaapimerã. 23 Maapꞌeda Israel, ichiaba tꞌɨ ̃jarapata Jacob, ichideerã ome Egipto eujãdee wãji mama bapariitꞌee. Ma Camdeepa uchiadapꞌedaarã, pia jaraitꞌeera ma Egipto pidaarã eujãde ãra awaraa eujãdepemaarãkꞌa pꞌanapachida. 24 Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa Israeldeepa uchiadapꞌedaarã ĩwapiji mãikꞌaapa chokꞌaraara papiji Egiptodepemaarã kꞌãyaara. 25 Mãga bɨde Tachi Akꞌõrepa ma Egipto pidaarãmaa kꞌĩsiapiji ichi pꞌuuru pidaarã, ichi mimiapataarã, kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneedamerã mãikꞌaapa kꞌũradamerã. 26 Mãga bakꞌãri, ichi mimiapari Moisés mãikꞌaapa ichia jɨrɨtꞌerada Aarón ichi pꞌuuru pidaarãmaa pëiji. 27 Mama Camdeepa uchiadapꞌedaarã eujãde, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa mãikꞌaapa Aaronmaa oopiji ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 28 Ãrapa pedeedakꞌãri, irua ma eujã jõma pꞌãriupiji. Mamĩda Egipto pidaarãpa ãra pedee ũridaamaa pꞌanajida. 29 Ãra kꞌapꞌɨa Tachi Akꞌõrepa toidapema pania waa papiji chikꞌo piukꞌoodaidamerã. 30 Egipto eujã jõmaade irua baso cho–kꞌara pëiji, rey kꞌãipari cuartode paara. 31 Tachi Akꞌõre pedeekꞌãri, sĩta chokꞌara mãikꞌaapa mosco chokꞌara chejida Egipto eujãdee. 32 Ichiaba kꞌoi baaipii kꞌãyaara, hielo kꞌoi taukꞌa baaipiji pa tau pꞌorepꞌore ome. 33 Mãgɨpa mamapemaarã uva kꞌãi mãikꞌaapa higuera pakꞌuru ãripiji, awaraa Egipto eujãde bada pakꞌuru ome. 34 Tachi Akꞌõre pedeekꞌãri, sisi chokꞌara chejida. ¡Pꞌoyaa juasiada–e paji, audú chokꞌara paraada perã! 35 Ma eujãdepema ne– inaa kꞌarra jõmaweda, ne–uudapꞌedaa paara kꞌokꞌoojida. 36 Maapꞌeda irua piupiji ma Egiptodepemaarã jõmaweda warrarã naapɨara tꞌodapꞌedaarã. 37 Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa ichi eperãarã, ma israelitaarã ma eujãdeepa uchiapiji nẽe waibɨa mãikꞌaapa pꞌaratꞌa waibɨa ome. Ëreerã  













































r 105.16 Pia

jaraitꞌeera Canaán eujãde.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



449

Salmos 105​, ​106

chaadepemaarã aukꞌa wãjida, apida juatau wẽe, wẽ–e pada perã. 38 Mãgá uchiadakꞌãri, Egiptodepemaarã o–ĩa pꞌaneejida, ma israelitaarã audú waawee pꞌanadapꞌedaa perã. 39 Ma israelitaarã ode wãdade Tachi Akꞌõrepa ichi jɨ ̃arara bɨji ãra aɨ kꞌũrasaade wãdamerã mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua tꞌɨpɨtau urua bɨkꞌa ãra ɨ ̃rɨ ɨ ̃daapiji. 40 Mãga bɨde iru pꞌuuru pidaarãpa irumaa chikꞌo iididakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa bichipõpokꞌa bee mãikꞌaapa ɨtꞌaripema pan pëiji, mãgɨpa bi jãwaa pꞌaneedamerã. 41 Opisia pꞌaneedakꞌãri, irua peña tꞌoopꞌepiji, aɨdeepa pania weemerã mãikꞌaapa eujã pania wẽe bɨde tokꞌa wãyaamerã. 42 Tachi Akꞌõrepa ma jõma ooji ãchi kꞌaripaitꞌee, kꞌirãpada perã ichia jarada pacto ookꞌãri ichi mimiapari Abraham ome. 43 Mãgá Tachi Akꞌõrepa ichia jɨrɨtꞌerada pꞌuuru pidaarã kꞌaripa ataji ãchi tꞌãri o–ĩapa bia jõnɨde. 44 Ãchimaa awaraa eujãdepemaarã eujã atapiji mama pꞌanapatapꞌedaarã ne–uudapꞌedaa ome. 45 Ma jõma ãchi–itꞌee ooji, ãrapa irua jara bɨkꞌa oopataadamerã mãikꞌaapa iru leyde jara bɨkꞌa oopataadamerã. ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  















Israelitaarãpa jaradapꞌedaa ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa

106

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ, iru tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa tachi ichita kꞌinia iru bapari perã. 2 ¿Kꞌaipa jaraima jõmaweda Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pia oopari? ¿Kꞌaipa wãara pedee pia jaraima irua ne– inaa pia aba–abaa oopariida pari? 3 Eperãarã o–ĩa pꞌanapata kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataadakꞌãri mãikꞌaapa ne–inaa pia oopataadakꞌãri Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa. 4 Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌĩra atuanáaji, pɨa pɨ pꞌuuru pidaarã kꞌaripakꞌãri. Mɨ jida kꞌaripáji ãchi kꞌaripaitꞌee bɨkꞌa. 5 Mãgá mɨa unui pɨa jɨrɨtꞌeradaarã waya pia pꞌanapata mãikꞌaapa ãchi ome o–ĩapa pɨmaa pedee pia jarai, taita pɨchi eperãarã perã. 6 Taipa pida pꞌekꞌau kꞌachia oopata tai chonaarãpa oopatapꞌedaakꞌa. Ichi kꞌinia taipa ne–inaa kꞌachia oopata. 7 Tai chonaarã Egipto eujãde pꞌanadakꞌãri, ãchia kꞌawada–e paji pɨa ne–inaa pi–ia oopariida ãchi kꞌaripaitꞌee; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Kꞌĩra atuajida pɨa ichita ãchi kꞌinia iru bapari. Mapa pꞌusa Mar Rojo ide pꞌanadakꞌãri, pɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa jaradakꞌa oodaamaa pꞌaneejida. 8 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ãchi kꞌaripaji mãikꞌaapa mãgá ichi jua ãchimaa unupiji jõmaarãpa iru tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã. 9 Ichia ma paniamaa jarakꞌãri ãyaa wãmerã, mãga ooji. Ma pꞌusa tꞌootꞌaaji esa–aukꞌa, aɨde eujã pꞌoo uchiamerã mãikꞌaapa ãchi ma pꞌoo bɨde wãyaadamerã, eujã pania wẽe bɨde wãyaapatakꞌa. 10 Mãgá ichia ãchi kꞌaripaji ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. 11 Pania mãɨrã ɨ ̃rɨ weekꞌãri, kꞌiniidachida.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 106

450

Apida chokꞌai pꞌaneeda–e paji. 12 Mãga unudakꞌãri, tachi chonaarãpa Tachi Akꞌõrepa jarada ijãajida mãikꞌaapa irumaa kꞌarijida. 13 Mamĩda taarã–eweda irua ooda kꞌĩra atuajida mãikꞌaapa nɨda–e paji kꞌawaadaitꞌee irua kꞌĩsia iru bada ãra ome ooitꞌee. 14 Ma kꞌãyaara eujã pania wẽe bɨde Tachi Akꞌõremaa ãchia chikꞌo kꞌo kꞌinia pꞌanadapꞌedaata iidijida kꞌawaadaitꞌeeda ajida, irua ãchi wãara akꞌɨ bɨ wa mãga–e. 15 Mãpai Tachi Akꞌõrepa teeji chikꞌo ãrapa iidi pꞌanadapꞌedaa. Mamĩda ãramaa kꞌayaa kꞌachia baripiji ũkꞌuru jõdaidamerã. 16 Maapꞌeda ma eujãde pꞌanɨde ãchi carpa eebai jẽra bɨdapꞌedaamãi Moisés mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa awara bɨda, Aarón, kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneejida. 17 Maperã ma eujã ewadachi, Datán mãikꞌaapa Abirán, ichi eere pꞌanadapꞌedaarã ome aɨde baaikꞌoodaidamerã mãikꞌaapa jau pꞌaneedamerã. 18 Ma awara mãɨrã pedee ijãadapꞌedaarã tꞌɨpɨtaupa kꞌiniijida, Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa pꞌanadapꞌedaa perã. 19 Tꞌẽepai Horeb eede pꞌanadakꞌãri, nẽe torrabaidadee pꞌakꞌa chakꞌekꞌa oojida mãikꞌaapa ma ne–inaa juapa ooda kꞌĩrapite bedabaidachida ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. 20 Jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨde ijãadai kꞌãyaara, pꞌũajara kꞌopari pꞌakꞌakꞌa bɨde ijãa pꞌaneejida. 21 Kꞌĩra atuajida ãchi kꞌaripada Akꞌõre Waibɨa, ichia ne–inaa pia ooji mĩda ãchi kꞌaripaitꞌee Egipto eujãde pꞌanadakꞌãri. 22 Camdeepa uchiadapꞌedaarã eujãde mãikꞌaapa Mar Rojo ide ichia ooji ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 23 Iru mãgá kꞌĩra atua pꞌanadapꞌedaa perã, Tachi Akꞌõrepa ãchi jõtꞌaaitꞌeeda aji. Mamĩda ichia jɨrɨtꞌerada, Moisepa ãchi pari chupɨria iidiji. Maperã Tachi Akꞌõre kꞌĩrau tꞌumãtɨji. Kꞌĩrau–ee beeji mãikꞌaapa ãchi jõpi–e paji. 24 Tꞌẽepai ichia ãchimaa eujã pi–ia atapiitꞌee pakꞌãri, ma eujã pi–ia bɨdee wã kꞌiniada–e paji, Tachi Akꞌõrepa jarada ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã. 25 Ãchi te ne–edee oodade pꞌanɨde, ikꞌachia pedeejida Tachi Akꞌõre ãpɨte mãikꞌaapa irua jaradakꞌa ooda–e paji. 26 Maperã irua ãchimaa juraaji ãchi piupiitꞌee eujã pania wẽe bɨde. 27 Ichiaba juraaji ãchideepa uchiadapꞌedaarã awara–awaraa eujãdepemaarã juade baaipiitꞌee. 28 Ma tꞌẽepai akꞌõre waibɨa Baal Peor s apatapꞌedaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa pꞌaneejida mãikꞌaapa mãgɨ ́ akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa esclavoorãkꞌa pꞌaneejida. Mãga bɨde kꞌopachida nechiara teedapꞌedaa ma ne–inaa chokꞌai–ee bɨ juapa oodamaa. 29 Mãga oodakꞌãri, Tachi Akꞌõre audupɨara kꞌĩraupijida. Maperã ãchimaa kꞌayaa kꞌachia baripiji. 30 Mamĩda pꞌaareerã poro waibɨa Finepa mãga unukꞌãri, chi ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanadapꞌedaarãmaa ooji Tachi Akꞌõrepa irumaa oopidakꞌa. Maperã Tachi Akꞌõrepa ma kꞌayaa awaraarãmaa baripi–e paji. 31 Finepa ooda kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa irudeepa uchiadaitꞌeerã cho–kꞌara pia akꞌɨpachi.  







































s 106.28 Ma akꞌõre waibɨa apatapꞌedaa tꞌɨ ̃jarapachida Baal. Peor jara kꞌinia bɨ Moab eujãdepema ee bada, ma akꞌõre waibɨa apatapꞌedaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patapꞌedaamãi. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



451

Salmos 106

32  Meribá

pania poátrɨ uchia bɨmãi israelitaarãpa ichiaba Tachi Akꞌõre kꞌĩraupijida. Ãchi kꞌaurepa Moisés kꞌachiade baaiji. 33 Mama ãchi ome iru tꞌãri ãrii beeji mãikꞌaapa ãchimaa pariatua pedeeji. 34 Ichiaba israelitaarãpa awaraa pꞌuuru pidaarã jõpida–e paji, Tachi Akꞌõrepa aɨ naaweda jaradakꞌa ãrapa oodamerã. 35 Ma kꞌãyaara ma ijãadakꞌaa beerã ome miakꞌãijida mãikꞌaapa oojida mãɨrãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaakꞌa. 36 Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachida ne–inaa juapa oodamaa, aɨ kꞌĩrapite mãɨrãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patapꞌedaa. Ma kꞌaurepa ne–animal trampade baaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãchi kꞌachiade baaijida. 37 Ãchi warrarã mãikꞌaapa kꞌaurã paa peejida ma netuaraarã–itꞌee t 38 Ãchi warrarã, chi waide ne–inaa kꞌachia oo kꞌawada–e pꞌanadapꞌedaarã, peejida teedaitꞌee Canaandepemaarã akꞌõre waibɨa apataarãmaa. Ma warrarã waa batꞌapidapꞌedaa kꞌaurepa, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ma eujã tꞌãu pɨkꞌa beeji. 39 Mãgá ne–inaa kꞌachia oo jõnɨpa, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite ma israelitaarã jaikꞌoo pɨkꞌa pꞌaneejida. Prostitutaarãkꞌa u pꞌaneejida. 40 Maperã ãchi ome Tachi Akꞌõre naawedapema kꞌãyaara audupɨara kꞌĩrau beeji. Mapa ãchi ichi eperãarã pajida mĩda, irua ãchi yiaraa iru beeji 41 mãikꞌaapa ãchi ichiakꞌau bɨji ijãadakꞌaa beerã juade baaidamerã. Mãgá ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã jua ekꞌari pꞌanapachida. 42 Mãɨrãpa ãra kꞌachia iru pꞌanapachida ãchi jua ekꞌari mãikꞌaapa kꞌĩra nejasiapipachida. 43 Atꞌapai Tachi Akꞌõrepa israelitaarã chupɨria kꞌawaapꞌeda, kꞌaripapachi. Mamĩda ãchi kꞌinia irua jaradakꞌa oodaamaa pꞌanadapꞌedaa perã, kꞌachiade baaipachida. 44 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa unukꞌãri ãchi chupɨria chitoonɨ mãikꞌaapa ũrikꞌãri ãchi bia chitoonɨ mia jõnɨde, 45 kꞌirãpaji ichia pacto ooda ãra chonaarã ome. Mapa ãra chupɨria kꞌawaaji ichi eperãarã, audú kꞌinia iru bapariida perã. 46 Ma awara ãra pꞌoyaadapꞌedaarãmaa kꞌĩsiapiji ãra chupɨria kꞌawaadamerã. 47 Tachi Akꞌõre, tai israelitaarã Akꞌõre Waibɨa, tai kꞌaripáji. Awara– awaraa eujãdeepa tai aukꞌaarã abaamãi chipꞌe atáji, pɨmaa gracias jarapataadamerã mãikꞌaapa pɨmaa o–ĩa kꞌaripataadamerã. Pɨ kꞌachia wẽe bapari perã, pɨ tꞌɨ ̃ awaraarã tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. 48 ¡Tachi Akꞌõre, israelitaarã Akꞌõre Waibɨa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! ¡Ichita iru mãga bapariitꞌee! Iru pꞌuuru pidaarã jõmaarãpa jarátɨ: “¡Wãarapɨ!” ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  































t 106.37 ‘Ma netuaraarã’ akꞌãri, jara kꞌinia bɨ ma ne–inaa juapa ooda aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata, mãgee netꞌaa netuara poro waibɨa jua ekꞌari bairã. u 106.39 ‘Prostitutaarãkꞌa’ akꞌãri, jara kꞌinia bɨ ma israelitaarã Tachi Akꞌõre wẽrakꞌa bai kꞌãyaara; irude ijãapata mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oopata, ãchia iru amaa pɨkꞌatꞌaajida, awaraa akꞌõre waibɨa apatapa oopi bɨkꞌa oopataadaitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 107

107

452

Tachi Akꞌõremaa gracias jarada iru tꞌãri pia bapari perã 1   Tachi

Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ, iru tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa tachi ichita kꞌinia iru bapari perã. 2 Tachi Akꞌõrepa kꞌaripadaarã, mãga jarapatáatɨ irua parã kꞌaripa atada perã parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. 3 Irua parã mãgá kꞌaripaji awara–awaraa eujãdeepa aneekꞌãri; norte eereepa, sur eereepa, oriente eereepa mãikꞌaapa occidente eereepa. 4 Tachi aukꞌaarã pariatua nipapachida eujã pania wẽe bɨde. Maapai pꞌuuru apida unuda–e paji aɨde pꞌanapataadaitꞌee. 5 ¡Piu wã nipajida jarrapisiapa mãikꞌaapa opisiapa! 6 Mamĩda mãgá kꞌĩsia jõnɨde Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida. Mãpai iruata ãchi ma kꞌachia pꞌanadapꞌedaadeepa uchiapiji. 7 Maapꞌeda ãchimaa o akꞌɨpiji aɨde jĩpꞌa wãdamerã pꞌuuru unurutamaa. 8 ¡Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ, irua tachi kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa ne–inaa pia oopari perã eperãarã kꞌaripaitꞌee! 9 Opisiadaidakꞌãri, ne–inaa topipari mãikꞌaapa jarrapisiadaidakꞌãri, nekꞌopipari. 10 Ichiaba tachi aukꞌaarã cadenapa jɨ ̃ atadapꞌeda, pꞌãriu pɨkꞌa bɨde kꞌĩra pia–ee pꞌanapachida, preso pꞌanadapꞌedaa perã. 11 Mãga pꞌanapachida Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa oodaamaa pꞌanadapꞌedaa perã mãikꞌaapa pia– ee akꞌɨdapꞌedaa perã Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa kꞌĩsia iru bada ãchi ome ooitꞌee. 12 Tachi Akꞌõrepa ãra awaraarã jua ekꞌari bɨji mimia chaaree oopataadamerã. Pꞌoyaada–e pakꞌãri, apidaapa kꞌaripada–e paji. 13 Mamĩda audú kꞌĩsia jõneedakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida. Mãpai iruata ãchi ma kꞌachia pꞌanadapꞌedaadeepa uchiapiji. 14 Ãra uchiapiji ma pꞌãriu pɨkꞌa bɨde pꞌanapatapꞌedaadeepa mãikꞌaapa ãchi cadenapa jɨ ̃ iru pꞌanadapꞌedaarã juadeepa. 15 ¡Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ, irua tachi kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa ne–inaa pia oopari perã eperãarã kꞌaripaitꞌee! 16 ¡Ichia puerta broncedee ooda ãripari mãikꞌaapa ne–inaa hierrodee ooda tꞌodoochoopipari! 17 Tachi aukꞌaarã ũkꞌuru kꞌĩsia kꞌawaa–ee pꞌanapachida Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanadapꞌedaa perã. Kꞌĩsia pꞌua pꞌanapachida ne– inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanadapꞌedaa perã. 18 Maperã kꞌĩra jãtꞌumaapa pꞌoyaa nekꞌodakꞌaa paji mãikꞌaapa piu wãjida. 19 Mamĩda mãga jõnɨde Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida. Mãpai iruata ãchi ma kꞌachia pꞌanadapꞌedaadeepa uchiapiji. 20 Ichi pedee jara bɨpa ãchi jɨpaji mãikꞌaapa mãgá ãchi piu wãdapꞌedaadeepa kꞌaripa ataji. 21 ¡Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ, irua tachi kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa ne–inaa pia oopari perã eperãarã kꞌaripaitꞌee! 22 Ne–animalaarã paapítɨ akꞌɨpidaitꞌee iru kꞌinia iru pꞌanapata mãikꞌaapa irua oopari tꞌãri o–ĩa jaratéetɨ.  









































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



453

Salmos 107​, ​108

23  Tachi

aukꞌaarã, chi netꞌaa netopataarã barcode bataudapꞌeda, tokꞌesaa wãjida awaraa eujãde ãchi netꞌaa netodaitꞌee. 24 Mãgá tokꞌesaa nãpɨadee wãdade unujida Tachi Akꞌõrepa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo ooda; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchia kꞌĩradoopa. 25 Mama pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa pedeekꞌãri, nãumia cheji mãikꞌaapa pꞌusara tꞌo nɨ ̃beeji. 26 Ma pꞌusa ɨtꞌɨa wari wãjida pajãmaa pɨkꞌa parutamaa mãikꞌaapa edú pꞌaneejida nãpɨara pɨkꞌa bɨmãi. Maperã ma barcode wãdapꞌedaarã pꞌeradachida. 27 Eperã itꞌuapa piu bakꞌãri ertꞌĩutꞌĩuwaa nipaparikꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌera jõnɨpa ãchi pariatua nipajida, barcode nipa kꞌawaa pꞌanajida mĩda. 28 Mamĩda mãga jõnɨde Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida. Mãpai iruata ãchi ma kꞌachia pꞌanadapꞌedaadeepa kꞌaripa ataji. 29 Ma nãumia pꞌusa ome tꞌumãtɨpiji. 30 Mãga unudakꞌãri, ãchi o–ĩadachida. Mãpai Tachi Akꞌõrepa ãra pia ateeji ãchi wãdapꞌedaamaa. 31 ¡Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ irua tachi kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa ne–inaa pia oopari perã eperãarã kꞌaripaitꞌee! 32 ¡Tachi pꞌuuru pidaarã chipꞌedaidakꞌãri, irumaa pedee pia jarapatáatɨ! ¡Ichiaba tachi poro waibɨarã chipꞌedaidakꞌãri, irumaa pedee pia jarapatáatɨ! 33 Tachi Akꞌõrepa eujã to paraa bee eujã pania wẽe bɨ papiji mãikꞌaapa pania poátrɨ uchia beedamãi eujã pꞌoopiji. 34 Ichiaba eujã pi–ia bɨ eujã kꞌachia papiji. Mãga ooji ma eujãdepemaarã ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanadapꞌedaa perã. 35 Jõdee eujã pania wẽe bɨ lago papiji mãikꞌaapa eujã pꞌoo bɨde pania poátrɨ uchiapiji. 36 Mamaa irua jarrapisia chitoonɨɨrã pëiji, mama ãchi pꞌuuru oodamerã. 37 Mama netꞌa tau uudapꞌeda mãikꞌaapa uva kꞌarra jaudapꞌeda, ma tꞌẽepai waibɨa ewajida. 38 Tachi Akꞌõrepa ãchi bendiciaji mãikꞌaapa ãchi ĩwapiji, ãchi ne–animalaarã paara. 39 Mamĩda ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarãpa ãra pꞌoyaadakꞌãri mãikꞌaapa mãɨrã jua ekꞌari chokꞌara–ee pꞌaneedakꞌãri, chupɨria, juatau wẽe pꞌaneejida. 40 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ãra mãgá iru pꞌanɨɨrã ekꞌariara papiji, eujã pania wẽe bɨde pariatua nipapataadamerã. 41 Mamĩda irua chupɨria chedeerã ãchi tꞌãri pꞌua pꞌanɨdeepa kꞌaripa ataji. Ãradeerã ĩwapiji ovejaarã ĩwapatakꞌa. 42 Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopataarãpa ma jõma unudakꞌãri, o–ĩa pꞌaneepata. Jõdee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌĩupꞌee pꞌaneepata. 43 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ma etꞌewa jaradade kꞌĩsiaipia bɨ. Mãgá wãara kꞌawai sãgá Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌinia iru bapari.  







































108

Tꞌãripa Tachi Akꞌõremaa kꞌarida 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, tꞌãripa mɨa pɨde ijãapari. Mapa tꞌãripa mɨa pɨmaa kꞌariitꞌee. 2 Tapꞌeweda mɨ ɨ ̃rɨmaitꞌee mãikꞌaapa kꞌariitꞌee arpa, salterio ome chaa nɨ ̃bɨde. 3 Tachi Akꞌõre, pꞌuuru pidaarã kꞌĩra tꞌãdoo tꞌãide pɨmaa kꞌariitꞌee. Awara–awaraa eujãdepemaarã tꞌãide mɨa pɨmaa  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 108​, ​109

454

kꞌariitꞌee. 4 Pajã audú ɨtꞌɨa bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa eperãarã audú kꞌinia iru bapari. Jɨ ̃arara ichita pajãde wãyaapatakꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. 5 Tachi Akꞌõre, pajã ɨtꞌɨara bɨde pɨ bapari. Na pꞌekꞌau eujã jõmaade pɨ kꞌĩra wãree unupata. 6 Pɨ juarapa tai kꞌaripáji tai, pɨ pꞌuuru pidaarã, kꞌinia iru bapari perã. Mɨa chupɨria iidi nɨ ̃bɨ pꞌanáuji mãikꞌaapa tai na nepɨradeepa uchiapíji. 7 Tachi Akꞌõre tede ichia jaraji: “Tꞌãri o–ĩa mɨa mɨchi eperãarãmaa teeitꞌee Siquén pꞌuuru mãikꞌaapa Sucot eujã jewedaa bɨ. 8 Galaad eujã mëré, Manasedeepa uchiadapꞌedaarã eujã paara. Efraindeepa uchiadapꞌedaarã eujã mɨ cascokꞌa bɨ mãikꞌaapa Judadeepa uchiadapꞌedaarã eujã mɨ rey cetrokꞌa bɨ. 9 Jõdee Moab eujã mɨchi jua sɨɨpari pailakꞌa bɨ v mãikꞌaapa Edom eujãmaa mɨchi chancla batꞌa pɨkꞌaitꞌee, akꞌɨpiitꞌee ma eujã mɨ jua ekꞌari bɨ. ¡Filistea eujã paara mɨa pꞌoyaaitꞌee!” 10‑11 Tachi Akꞌõre, pɨa tai yiaraa iru bɨ misa mãikꞌaapa tai soldaorã ome waa nipa–e bɨ misa, ¿kꞌaipa mɨ ateeima pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨmaa? ¿Kꞌaipa mɨmaa Edom eujãdee wãpari o akꞌɨpiima? 12 Tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã taimaa pꞌoyaapíji, eperã apidaapa tai pꞌoyaa kꞌaripada–e pꞌanadairã. 13 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa tai kꞌaripakꞌãri, taipa pꞌoyaadai. ¡Iruata tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpiitꞌee, soldaorãpa eperãarã kꞌapꞌɨa piuda ɨ ̃rɨ tꞌɨadakꞌãri, jõpipatakꞌa!  

















109

Eperã nepɨrade nɨ ̃bɨpa ɨtꞌaa iidida 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, mɨa pɨde ijãapari. Mapa mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, kꞌĩupꞌee beenáaji. 2 Pɨde ijãadakꞌaa beerãpa mãikꞌaapa seewa–idaa beerãpa mɨ ãpɨte ikꞌachia pedee pꞌanɨ. Seewamaa pꞌanɨ. 3 Pedee kꞌachiapa mɨ wapꞌɨra pɨkꞌa iru pꞌanɨ mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadairã, ãchimaa mɨa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ mĩda. 4 Mɨa ãchi kꞌinia pꞌe iru bɨ mĩda, mɨ ɨmɨateepata. Mamĩda ãchi pari mɨa Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari. 5 Mɨa ãchimaa ne–inaa pia oopariida pari, mɨmaa ne–inaa kꞌachia oopata. Mɨ kꞌinia iru pꞌanadai kꞌãyaara, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. 6 Tachi Akꞌõre, ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ bɨ ́ji charra tꞌãri kꞌachia–idaa bɨ jua ekꞌari mãikꞌaapa iru juaraare aba bɨ ́ji iru ɨmɨateemerã. 7 Mɨa kꞌinia bɨ ma charrapa irua oopariida akꞌɨkꞌãri, kꞌachia bɨda amerã mãikꞌaapa iru miapimerã, pɨmaa chupɨria iidiru pɨjida. 8 Kꞌinia bɨ iru taarã chokꞌai banaamerã mãikꞌaapa awaraa eperã iru mimiade beemerã. 9 Kꞌinia bɨ iru warrarã akꞌõre wẽe pꞌaneedamerã mãikꞌaapa chi wẽra pꞌẽtrãa beemerã.  















v 108.9 Mãga jara bɨ Tachi Akꞌõrepa Moab eujã ekꞌariara akꞌɨda perã, tachia jua sɨɨpari pailakꞌa bɨ pania kꞌõdoo ome unupatakꞌa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



455

Salmos 109

10  Kꞌinia

bɨ chi warrarã pariatua ne–iidi nipapataadamerã nekꞌodaitꞌee. Kꞌinia bɨ eperãarãpa ãra jërekꞌoodamerã ãra te tꞌeedapꞌedaamãiipa. 11 Kꞌinia bɨ irumaa pꞌaratꞌa prestadapꞌedaarãpa iru eujã jãri ata chedamerã mãikꞌaapa awaraa eujãdepemaarãpa iru netꞌaa jõma jãri atadamerã. 12 Kꞌinia bɨ apida iru ome tꞌãri pia pꞌananaadamerã mãikꞌaapa apidaapa ichi warrarã chupɨria kꞌawaanaadamerã. 13 Kꞌinia bɨ irudeepa uchiadapꞌedaarã jõdaidamerã, mãgá apidaapa iru tꞌɨ ̃ kꞌirãpanaadamerã. 14 Kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌirãpamerã iru chonaarãpa ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa mãikꞌaapa chi nawepa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida ãyaa bɨnaamerã. 15 Kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa ichita kꞌirãpamerã; jõdee eperã apidaapa ãra tꞌɨ ̃ kꞌirãpanaamerã. 16 Mɨa ma jõma jara bɨ, ma eperã Tachi Akꞌõrede ijãakꞌaa bɨpa kꞌĩsiakꞌaa pada perã eperãarã chupɨria kꞌawaaitꞌee. Ma kꞌãyaara chupɨria chedeerã mãikꞌaapa tꞌãri pꞌua beerã jɨrɨpachi peepiitꞌee. 17 Ichia awaraarãmaa pedee kꞌachia jarai awaa bapari perã, awaraarãpa irumaa pedee kꞌachia jaradaipia bɨ. Ichia awaraarãmaa ne–inaa pia ooamaa bada perã, awaraarãpa irumaa ne–inaa pia oodaikꞌaraa bɨ. 18 Ewari chaa eperãpa ichi pꞌaru jɨ ̃parikꞌa, mãga pɨkꞌa ichia chĩaramaa pedee kꞌachia jarapachi. Mapa mɨa kꞌinia bɨ ma pedee kꞌachia iru kꞌapꞌɨade tꞌĩumerã pania tachi kꞌapꞌɨade tꞌĩuparikꞌa todakꞌãri. Ma awara kꞌinia bɨ aceite tachi ede pꞌurudapꞌeda, tachi bɨɨrɨmaa paparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma pedee kꞌachia iru bɨɨrɨmaa pamerã. 19 Kꞌinia bɨ pꞌarupa tachi kꞌapꞌɨa wãkꞌaparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma pedee kꞌachiapa iru kꞌapꞌɨa wãkꞌa pɨkꞌamerã mãikꞌaapa ichita iru ɨ ̃rɨ jɨ ̃ pɨkꞌa beemerã cinturonkꞌa. 20 ¡Kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa mãgá ne–inaa kꞌachia oomerã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa mãikꞌaapa mɨ ãpɨte ikꞌachia jarapataarãmaa! 21 Mamĩda Tachi Akꞌõre, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, mɨ pia óoji eperãarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã. Pɨ tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa mɨ kꞌinia iru bapari perã, ¡mɨ kꞌaripáji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baainaamerã! 22 Mɨ chupɨria nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ. 23 Mɨ ewari isapai jõdai wã, akꞌõrejĩru baai wãkꞌãri, tachi jaure wẽpadaiparikꞌa. Nãupa sisi ãyaa ateekꞌãri juatau wẽe pɨkꞌa beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ juatau wẽedaipari. 24 Mɨchi bɨɨrɨ wëre nɨ ̃bɨ nekꞌo–ee bairã. Maperã mɨchi e bɨɨrɨmaa kꞌara pɨkꞌa jẽra bɨ. 25 Eperãarã mɨ–itꞌee ëipata. Mɨ unudakꞌãri, oo jõnɨpa, ãchi poro pꞌɨrapꞌɨraa wãpata. 26 Tachi Akꞌõre, mɨchi Akꞌõre Waibɨa, ¡mɨ kꞌaripáji! ¡Pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã, mɨ kꞌaripáji! 27 Jõmaarãmaa kꞌawaapíji ne–inaa pɨchi juapa oopari mɨ kꞌaripaitꞌee. 28 Mɨ–itꞌee pꞌua–e bɨ mɨmaa pedee kꞌachia jarapata, pɨa mɨ bendiciaitꞌee perã. Cheruta pɨrã mɨmaa ne–inaa kꞌachia oode, kꞌĩra nejasia pꞌaneedaitꞌee. Jõdee mɨ, pɨ mimiapari tꞌãri o–ĩa beeitꞌee. 29 ¡Kꞌinia bɨ mɨ ɨmɨateepataarã audú kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã! Ãchi kꞌapꞌɨa wãkꞌapatakꞌa pꞌaru jɨ ̃dakꞌãri, mãga pɨkꞌa kꞌĩra nejasiapa wãkꞌa pɨkꞌa pꞌaneedaipia bɨ.  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 109​ – ​111

456

30 Jõdee

mɨata ichita gracias jarapariitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Eperãarã chokꞌara taide mɨa irumaa pedee pia jarapariitꞌee, 31 irua chupɨria chedeerã kꞌaripapari perã mãikꞌaapa ãra ɨmɨateepataarã juadeepa uchiapipari perã.  

110

Tachi Akꞌõrepa rey jɨrɨtꞌerada Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõrepa mãgaji mɨchi Waibɨamaa: “Su–akꞌɨ béeji mɨ juaraare, mɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaru

misa.” w 2 Tachi Akꞌõrepa pɨmaa rey cetro teeitꞌee, Siondeepa ichi pꞌuuru pidaarã akꞌɨpariimerã mãikꞌaapa jõmaarãpa kꞌawaadamerã pɨta ãchi rey. ¡Pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pɨ jua ekꞌari bɨ ́ji! 3 Pɨ rey beeru ewate pɨ uchiakꞌãri mãɨrã ome chõode, eperãarã pɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrãpa pɨa oopi bɨkꞌa oo kꞌinia pꞌanadaitꞌee, soldaorãpa ãchi poro waibɨapa oopi bɨkꞌa oopatakꞌa. Pɨkꞌa ãra awara pꞌanadaitꞌee; kꞌĩra wãree mãikꞌaapa kꞌachia wẽe. Tapꞌedaweda sereno kꞌirude pi–ia unupatakꞌa, mãga pɨkꞌa ma ewate pɨ kꞌũtrãa juataura bɨkꞌa baitꞌee. 4 Rey Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa pɨmaa juraaji: “Pꞌaare Melquisedec jĩakꞌa pɨ ichita pꞌaare paitꞌee.” Ichia ma juraada awara jara–e paitꞌee. 5 Tachi Akꞌõre pɨ juaraare bapari. Ichiata pɨ kꞌaripaitꞌee. Reyrã ome iru kꞌĩraudaikꞌãri, ma ewate ãra jõpiitꞌee. 6 Awara–awaraa eujãdepemaarãpa oopatapꞌedaa akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mãga bɨde ne– inaa kꞌachia oopatapꞌedaarã, chi irude ijãadakꞌaa pꞌanadapꞌedaarã kꞌapꞌɨa piuda cho–kꞌara unudaitꞌee mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã jõmaade mãɨrã poro waibɨarã kꞌiniipiitꞌee. 7 Mãga oomaa pꞌanɨ misa, pɨa o ikꞌaawa bɨ to chakꞌedepema pania toitꞌee. Mãgá waya juataura beeitꞌee mãikꞌaapa rey waibɨa beeitꞌee, mãɨrã jõmaweda pꞌoyaada perã.  











111

Tachi Akꞌõrepa oopari kꞌaride jarada

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Irude ijãapataarã chipꞌedaidakꞌãri, ãra ome tꞌãripa mɨa irumaa pedee pia jarapariitꞌee. 2 Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pi–ia oopari eperãarã kꞌaripaitꞌee. Iru kꞌinia iru pꞌanapataarãpa ma ne–inaade audú kꞌĩsiapata. 3 Irua ne–inaa oopari pi–ia bɨ, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ perã. Mapa jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanapata. Irua ichita ne–inaa pia oopariitꞌee. 4 Irua kꞌinia bɨ eperãarãpa ma ne–inaa pi–ia oopari kꞌirãpadamerã. Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari mãikꞌaapa tachi chupɨria kꞌawaapari. 5 Iru waaweepataarãmaa nekꞌopipari. Irua pacto ooda ichi eperãarã ome ichita kꞌirãpapari. 6 Awaraa eujãdepemaarã eujã ichi pꞌuuru pidaarãmaa teekꞌãri, ichi  









w 110.1 Literalmente:

“pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pɨchi bɨɨrɨ ekꞌari bɨru misa”.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



457

Salmos 111​ – ​113

jua unupiji. 7Ichita oopari ichia jara bɨkꞌa mãikꞌaapa ichita ne–inaa pia oopari. Mapa irua jara bɨkꞌa oopataadaipia bɨ. 8 Iru pedee jõ–e paitꞌee wãara perã mãikꞌaapa irua pedeekꞌãri, ne–inaa pia oopari perã. 9 Ichi pꞌuuru pidaarã awaraa eujãdepemaarã juadeepa uchia ataji, ichia ãra ome pacto oodade jaradakꞌa. Ma pactode jara bɨkꞌa ichita ooitꞌeeda aji. Ichi tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ, ichi jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. Maperãpɨ iru waaweedaipia bɨ. 10 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa pa kꞌinia bɨ pɨrã, naapɨara Tachi Akꞌõre waaweeipia bɨ. Eperãarãpa oodakꞌãri irua jara bɨkꞌa, wãara kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneepata. Mãga pꞌanadakꞌãri, waapɨara kꞌawaa wãpata irua jara bɨkꞌa oodaitꞌee. ¡Mapa eperãarãpa irumaa ichita pedee pia jarapataadaitꞌee!  







112

Eperã o–ĩa bapari Tachi Akꞌõre waaweekꞌãri

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Eperã o–ĩa bapari Tachi Akꞌõre waaweekꞌãri mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa o–ĩa ookꞌãri. 2 Tachi Akꞌõrepa mãgɨ ́ eperã warrarã eperãarã poro waibɨarã papiitꞌee mãikꞌaapa irudeepa uchiadaitꞌeerã bendiciapariitꞌee. 3 Mãgɨ ́ eperã te pidaarãpa netꞌaa pia chokꞌara iru pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa ichita iru pia akꞌɨpariitꞌee. 4 Mãgɨ ́ eperã na pꞌekꞌau eujã pꞌãriu pɨkꞌa bɨde, ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã–itꞌee, iru tꞌãri pia bapari perã, awaraarã chupɨria kꞌawaapari perã mãikꞌaapa ichita ne–inaa pia oopari perã. 5 Pia bɨ eperã tꞌãri piapa awaraarãmaa prestakꞌãri mãikꞌaapa maarepida kꞌũra–ee netꞌaa neto atakꞌãri wa neto pëikꞌãri. 6 Eperãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ookꞌãri, kꞌachiade baai–e paitꞌee mãikꞌaapa awaraarãpa iru tꞌɨ ̃ ichita kꞌirãpadaitꞌee. 7Mãgɨ ́ eperã pꞌera–e irumaa ne–inaa kꞌachia jara chedakꞌãri, tꞌãripa ichia Tachi Akꞌõrede ijãapari perã. 8 Tꞌãride choopari ichia ijãa bɨde, pꞌera–ee, kꞌawa bairã ichia unuitꞌee Tachi Akꞌõrepa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri. 9 Tꞌãri piapa ichia chupɨria beerãmaa ne–inaa teepari. Ichita mãgá ne–inaa pia oopari. Maperã awaraarãpa iru pia akꞌɨpata ãchi poro waibɨarã akꞌɨpatakꞌa. 10 Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerãpa mãga unudakꞌãri, kꞌĩraudaipata mãikꞌaapa mãgá kꞌĩrau jõnɨpa ãchi kꞌida kierrkierreepipata. x Mamĩda ãchi wẽpadaitꞌee mãikꞌaapa ãchia ne–inaa oodaitꞌee kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaa jõitꞌee.  

















113

Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Tachi Akꞌõre–itꞌee mimiapataarã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ, iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bairã. 2 Ichita Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃ mãgá jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara baitꞌee. 3 Akꞌõrejĩru uchiaparimãiipa baaiparimaa, pia jaraitꞌeera na pꞌekꞌau eujã  



x 112.10 Hebreorãpa

chĩara ome kꞌĩraudaidakꞌãri, ãchi kꞌida kierrkierreepipachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 113​ – ​115

458

jõmaade jarapataadaipia bɨ Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. 4 Na pꞌekꞌau eujãdepema awara–awaraa pꞌuuru pidaarã jõmaweda Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapata. Pajã audú ɨtꞌɨa bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 5 Apida wẽ–e Tachi Akꞌõrekꞌa. Iru, tachi rey, ɨtꞌari bapari mĩda, 6 pajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã jõma akꞌɨpari. 7 Ichia chupɨria beerã kꞌaripapari mãikꞌaapa eperãpa chĩara kꞌaripaparikꞌa eujãde baaidadeepa, mãga pɨkꞌa irua ekꞌariara pꞌanɨɨrã kꞌaripapari. 8 Mãgɨɨrã eperãarã waibɨarã papipari su–akꞌɨ pꞌaneepataadamerã ãchi pꞌuuru pidaarã poro waibɨarã ome. 9 Wẽra warra tꞌokꞌaa bɨ kꞌaripapari warra tꞌomerã. Mãgá irua ma wẽra o–ĩapipari warra iru bairã wariitꞌee. ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  











114

Israelitaarã Egiptodeepa uchiadapꞌedaa kꞌirãpada

Israelitapa na salmo pꞌãji audú kꞌaripataadamerã Pascua fiesta oodakꞌãri. 1   Israelitaarã,

chi Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã, Egipto eujãde pꞌanadapꞌeda, ma kꞌĩra tewaraarã eujãdeepa uchiadakꞌãri, 2 Tachi Akꞌõrepa Judadeepa uchiadapꞌedaarã, pia jaraitꞌeera Israeldeepa uchiadapꞌedaarã eujã jɨrɨtꞌeraji aɨde bapariitꞌee. Mãgá ãchi jõmaweda iru jua ekꞌari pꞌaneejida. 3 Irua unukꞌãri israelitaarã pꞌusa kꞌaitꞌa panaruta, pꞌusa esa–aukꞌa tꞌoopiji ãra pꞌoo bɨde wãyaadamerã. Ichiaba irua unukꞌãri ãra Jordán to kꞌaitꞌa panaruta, ma to ãpɨtee weepiji ãra pꞌoo bɨde wãyaadamerã. 4 Ma awara ãra ee ɨtꞌɨa beede wãyaadakꞌãri, irua ma ee jɨ ̃tɨ pɨkꞌapiji pꞌakꞌa chakꞌeerã jɨ ̃tɨpatakꞌa; jõdee ee jẽra beede wãyaadakꞌãri irua ma ee jɨ ̃tɨ pɨkꞌapiji oveja chakꞌeerã jɨ ̃tɨpatakꞌa. 5 ¿Kꞌaipa ma pꞌusa tꞌoopijima? ¿Kꞌaipa ma to ãpɨtee weepijima? 6 ¿Kꞌaipa ma ee ɨtꞌɨa bee jɨ ̃tɨ pɨkꞌapijima pꞌakꞌa chakꞌeerã jɨ ̃tɨpatakꞌa? ¿Kꞌaipa ma ee jẽra bee jɨ ̃tɨ pɨkꞌapijima oveja chakꞌeerã jɨ ̃tɨpatakꞌa? 7 ¡Tachi Akꞌõre, Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨa na eujã kꞌaitꞌa chekꞌãri, wëre nɨ ̃beepari! 8 ¡Ichia peña lagokꞌa papiji! ¡Mãu–idaa badamãi pania poátrɨ uchiapiji!  













115

1   Tachi

Tachi Akꞌõrepa pedee wãarata jarapari

Akꞌõre, eperãarãpa tai tꞌo pꞌanadai kꞌãyaara, pɨ tꞌo pꞌanadaipia bɨ. ¡Pɨta tꞌo pꞌanadaipia bɨ, pɨa eperãarã kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa ichita pɨa pedee wãarata jarapari perã! 2 ¿Sãapꞌeda ijãadakꞌaa beerãpa taimaa nãga iidipatama: “Sãma bɨma apata, pãchi Akꞌõre Waibɨa?” 3 Tachi Akꞌõre Waibɨa ɨtꞌari bapari. Ichia oopari ichia oo kꞌinia bɨkꞌa. 4 Ijãadakꞌaarãpa ãchi akꞌõre waibɨa apataarã juapa oopata nẽedee mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee. 5 Ma ne–inaa itꞌai iru pꞌanɨ mĩda, pedeedakꞌaa; tau  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



459

Salmos 115​, ​116

iru pꞌanɨ mĩda, unudakꞌaa; 6 kꞌɨɨrɨ iru pꞌanɨ mĩda, ũridakꞌaa; kꞌɨ ̃ iru pꞌanɨ mĩda, ɨ ̃dakꞌaa; 7 jua iru pꞌanɨ mĩda, jitadakꞌaa; bɨɨrɨ iru pꞌanɨ mĩda, pꞌoyaa nipadakꞌaa. Ma awara mãgee ne–inaa otaudeepa biapi apida ũridakꞌaa, ĩyapa wẽe pꞌanadairã. 8 Mãgee ne–inaa kꞌĩsia atua pꞌanɨkꞌa, mãga pɨkꞌa ma ne–inaa oopataarã mãikꞌaapa aɨde ijãapataarã kꞌĩsia atua pꞌanapata. 9 Maperã israelitaarã, Tachi Akꞌõrede ijãapatáatɨ, iruata parã kꞌaripapari perã mãikꞌaapa parã–itꞌee iru escudokꞌa bɨ perã. 10 Aarondeepa uchiadapꞌedaa pꞌaareerã, Tachi Akꞌõrede ijãapatáatɨ, iruata parã kꞌaripapari perã mãikꞌaapa parã–itꞌee iru escudokꞌa bɨ perã. 11 Jõmaweda Tachi Akꞌõre waaweepataarã, irude ijãapatáatɨ, iruata parã kꞌaripapari perã mãikꞌaapa parã–itꞌee iru escudokꞌa bɨ perã. 12 Tachi Akꞌõrepa tachi pia akꞌɨ bapari mãikꞌaapa tachi bendiciapari. Irua israelitaarã bendiciapari mãikꞌaapa Aarondeepa uchiadapꞌedaarã ichiaba bendiciapari. 13 Aukꞌa bendiciapari jõmaweda ichi waaweepataarã, eperãarã waibɨarã, ekꞌariara beerã paara. 14 Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa parãdeepa uchiadaitꞌeerã mãikꞌaapa pãchi warrarãdeepa uchiadaitꞌeerã ĩwapimerã. 15 ¡Kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre, chi pajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã oodapa parã bendiciapariimerã! 16 Tachi Akꞌõre eujã ɨtꞌari bɨ. Jõdee irua na pꞌekꞌau eujã ooji eperãarã aɨde pꞌanapataadamerã. 17 Piudapꞌedaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee ́ ata ichita irumaa pedee pia pia jarada–e. 18 Tachi chokꞌai pꞌanɨɨrãp jarapataadaitꞌee. ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  

























116

Eperã juakꞌaya bada jɨpapꞌeda, Tachi Akꞌõremaa jarada 1   Mɨa

Tachi Akꞌõre kꞌinia iru bapari, mɨa ɨtꞌaa iidipari irua ũripari perã. 2 Irua mãga oopari perã, mɨ chokꞌai bɨde irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee. 3 Lazopa bigi bɨɨrɨde jõi ataparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨchi piudapa mɨ jõi pɨkꞌa iru baji. Mapa mɨa kꞌĩsiaji mɨ piuitꞌee mãikꞌaapa tꞌãri pꞌua nɨ ̃baji. 4 Mãpai mɨa Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa iidiji: “¡Aai Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji, nadeepa uchiamerã!” 5 Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari, tachi chupɨria kꞌawaapari mãikꞌaapa tachi kꞌinia iru bapari. 6 Irua eperãarã kꞌĩra jĩpꞌa beerã jɨ ̃apari. Mapa mɨ juatau wẽe bakꞌãri, mɨ kꞌaripaji. 7 Ɨr̃ á mɨ kꞌãiwee bapariitꞌee, Tachi Akꞌõrepa mãgá mɨ pia ooda perã. 8 Irua mɨ kꞌaripa ataji mɨchi piudadeepa mãikꞌaapa mɨ jẽe nɨ ̃badadeepa. Mɨ kꞌaripaji chokꞌai pꞌanɨɨrã ode atꞌãri nipapariimerã. 9 Maperã mɨ atꞌãri na pꞌekꞌau eujãde chokꞌai bɨde, ichita oopariitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa. 10 Mɨchi tꞌãridepai jarakꞌãri: “Pꞌuapa mɨ audú mia nɨ ̃bɨda” akꞌãri, Tachi Akꞌõrede ijãa amaa–e paji. 11 Mãgá audú kꞌĩsia nɨ ̃bɨde mɨa jaraji: “Eperãarã jõmaweda seewa–idaa pꞌanapatada” aji.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 116​ – ​118

460

12  ¿Sãgá

mɨa Tachi Akꞌõremaa pꞌaaima irua ooda pari mɨ kꞌaripaitꞌee? copa teeparikꞌa ichi kꞌõpꞌãyomaa, mãga pɨkꞌa mɨa Tachi Akꞌõremaa gracias jaraitꞌee, irua mɨ mãgá kꞌaripada perã. 14 Irude ijãapataarã chipꞌedaidakꞌãri, ãra taide ooitꞌee mɨa Tachi Akꞌõremaa jaradakꞌa. 15 Tachi Akꞌõrede ijãapataarã piudakꞌãri, iru tꞌãri pꞌuadaipari. 16 Tachi Akꞌõre, mɨa oopari pɨa oopi bɨkꞌa, mɨ nawepa oopariidakꞌa. ¡Pɨa mɨ uchiapiji mɨ kꞌayaa badadeepa; ma cadenapa jɨ ̃ pɨkꞌa badadeepa! 17 Maperã pɨ–itꞌee mɨa ne–animal paapiitꞌee. Mãgá pɨmaa gracias jaraitꞌee mãikꞌaapa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariitꞌee. 18 Pɨ pꞌuuru pidaarã chipꞌedaidakꞌãri, ãra taide ooitꞌee mɨa pɨmaa jaradakꞌa. 19 ¡Mãga ooitꞌee pɨ te tꞌɨakꞌau bɨde, Jerusalén pꞌuurude! ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! 13 Eperãpa













117

Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata

eujãdepemaarã jõmaweda, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ! ¡Pꞌuuru pidaarã jõmaweda, kꞌaride irumaa pedee pia jarapatáatɨ! 2 ¡Irua tachi audú kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa ichita oopari ichia jara bɨkꞌa! ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!

118

1   ¡Awara–awaraa



Tachi Akꞌõremaa gracias jarada irua kꞌaripapari perã

1   Tachi

Akꞌõremaa gracias jaradáma, iru tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa tachi ichita kꞌinia iru bapari perã. 2 Israelitaarã, nãga jarapatáatɨ: “Irua tachi ichita kꞌinia iru bapari.” 3 Aarondeepa uchiadapꞌedaarã, nãga jarapatáatɨ: “Irua tachi ichita kꞌinia iru bapari.” 4 Tachi Akꞌõre waaweepataarã, nãga jarapatáatɨ: “Irua tachi ichita kꞌinia iru bapari.” 5 Mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji. Mãpai irua ũriji mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa mɨ uchiapiji. 6 Tachi Akꞌõre mɨ ome bapari. Mapa mɨ waawee bakꞌaa. ¿Kꞌãata eperãpa mɨmaa ooima? 7 Tachi Akꞌõre mɨ ome bapari mãikꞌaapa mɨ kꞌaripapari. Mɨchi taupa unuitꞌee irua mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaakꞌãri. 8 Piara bɨ jɨrɨitꞌee Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripamerã jɨrɨi kꞌãyaara eperãarãpa kꞌaripadamerã. 9 Piara bɨ jɨrɨitꞌee Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripamerã jɨrɨi kꞌãyaara eperãarã poro waibɨarãpa kꞌaripadamerã. 10 Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerãpa mɨ wapꞌɨra iru pꞌanajida. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌaripapꞌeda, mɨa ãra pꞌoyaaji. 11 Mɨ kꞌĩraichaaweda wapꞌɨra iru pꞌanajida. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌaripapꞌeda, mɨa ãra pꞌoyaaji. 12 Netɨrrɨ chokꞌara tachi ɨ ̃rɨ chepatakꞌa, mãga pɨkꞌa ãrapa mɨ wapꞌɨra iru pꞌanajida. Mamĩda ãra jõdachida Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripapꞌeda, mɨa ãra pꞌoyaakꞌãri. Tꞌɨpɨtaupa pakꞌuru jepꞌedaa ne–ɨɨrɨ– idaa bɨ paa jõparikꞌa, mãga pɨkꞌa ãra jõdachida.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



461

Salmos 118​, ​119

13  Ãra

mɨ ɨ ̃rɨ chedakꞌãri mãikꞌaapa mɨ pꞌoyaadaitꞌee pakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripaji. 14 Tachi Akꞌõrepa mɨ juataura papipari. Mapa mɨa irumaa kꞌaripari. ¡Iruata mɨ kꞌaripa atapari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa! 15 Irua jara bɨkꞌa oopataarã tede tꞌãri o–ĩapa nãga kꞌaripata: “¡Tachi Akꞌõre juarapa ãra pꞌoyaaji! 16 ¡Tachi Akꞌõre jua pi–ia bɨ! ¡Iru juarapa ne– inaa pia oopari!” 17 Waide mɨ piu–e paitꞌee. Chokꞌai bapariitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pi–ia oopari jarapariitꞌee. 18 Tachi Akꞌõrepa mɨ audú miapiji. Mamĩda mɨ piupi–e paji. 19 Tachi Akꞌõre tedepema puerta ewátɨ, irua oopi bɨkꞌa oopataarã tꞌĩudamerã, mɨ tꞌĩu kꞌinia bairã irumaa gracias jaraitꞌee. 20 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã iru tedepema puertade tꞌĩupata. 21 Tachi Akꞌõre, pɨmaa gracias jara bɨ, pɨa mɨ pedee ũrida perã mãikꞌaapa mɨ kꞌaripada perã. 22 Te oopataarãpa mãu kꞌiniada–e padapꞌedaa pipɨara padachi. 23 Tachi Akꞌõrepa ma mãu pipɨara papikꞌãri, tachi akꞌɨtrua para beeji. 24 Idipema ewari Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaji. Maperã tꞌãri o–ĩa pꞌanadáma. 25 Tachi Akꞌõre, ¡tai kꞌaripáji ichita tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaadamerã! 26 Bendicíaji eperã pɨ tede chepari ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Pɨ tede taipa eperãarãmaa nãgɨ ́ pedee pia jarapata: 27 “Tachi Akꞌõre Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. Irua tachi ateepari ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ ode. Maperã pakꞌuru jua araa jɨ ̃ atadapꞌeda, tai ome iru altar ikꞌaawa pꞌɨrrɨa chétɨ.” 28 Tachi Akꞌõre, pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Mapa mɨa pɨmaa gracias jarapari. Pɨ mɨchi Akꞌõre Waibɨa. Mapa jõmaarã taide mɨa jarapari pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 29 Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ, iru tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa irua tachi ichita kꞌinia iru bapari perã.  































Tachi Akꞌõre ley

119

Sección I

1   Eperãarã

o–ĩa pꞌanapata kꞌĩra jĩpꞌa nipadakꞌãri mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre ley pꞌãdade jara bɨkꞌa oodakꞌãri. 2 Ichiaba eperãarã o–ĩa pꞌanapata Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodakꞌãri mãikꞌaapa tꞌãripa jɨrɨdakꞌãri kꞌawaadaitꞌee irua ãchimaa oopi kꞌinia bɨ. 3 Mãgee eperãarãpa ne–inaa kꞌachia oodaamaa pꞌanapata. Tachi Akꞌõre ode nipapata irua kꞌinia bɨkꞌa. 4 Tachi Akꞌõre, pɨa jaraji eperãarãpa pɨa jara bɨkꞌa oopataadamerã. 5 ¡Mɨa audú oo kꞌinia bɨ pɨa jara bɨkꞌa! 6 Mɨa jõmaweda pɨa jara bɨkꞌa ookꞌãri, maarepida kꞌĩra nejasia ba–e paitꞌee. 7 Pɨa mɨmaa jarateekꞌãri sãgá pɨa ichita ne–inaa pia oopari eperãarãpa  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 119

462

oopata akꞌɨkꞌãri jaraitꞌee pia wa kꞌachia, tꞌãripa mɨa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee. 8 Mɨa oopariitꞌee pɨa jara bɨkꞌa. Mapa mɨ atabëináaji.  

Sección II

9 Tachi

Akꞌõre, ¿sãgá kꞌũtrãa pꞌekꞌau kꞌachia oo–ee baparima? Mãga baparii pɨa jara bɨkꞌa ookꞌãri. 10 Tꞌãripa mɨa pɨ jɨrɨpari. Mapa mɨ kꞌaripáji pɨa jara bɨkꞌa oo amaanaamerã. 11 Mɨchi tꞌãride pɨ pedee ɨa pɨkꞌa iru bɨ, pɨ kꞌĩrapite pꞌekꞌau kꞌachia oo kꞌinia–e bairã. 12 ¡Tachi Akꞌõre, pɨ tꞌãri pia bapari! ¡Pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji! 13 Mɨa awaraarãmaa jarapari pɨa ley jarada. 14 Pɨa jara bɨkꞌa oo bɨ misa, mɨ o–ĩara bapari o–ĩa bai kꞌãyaara pꞌaratꞌara bakꞌãri. 15 Pɨ leyde mɨa kꞌĩsiapariitꞌee mãikꞌaapa pɨa jara bɨ kꞌirãpapariitꞌee. 16 O–ĩa bapariitꞌee pɨ ley kꞌawa bairã. Pɨ pedee kꞌĩra atua–e paitꞌee.  













Sección III

17 Tachi

Akꞌõre, ¡mɨ pia óoji mɨ pɨ mimiapari perã! Mãgá mɨ atꞌãri chokꞌai bai mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa ooi. 18 Mɨmaa kꞌawaapíji pɨ leydepema ne–inaa pi–ia mɨmaa jaratee kꞌinia bɨ. 19 Awaraa eujãdepemaarãkꞌa na pꞌekꞌau eujãde mɨ taarã ba–e paitꞌee. Mapa pɨ ley mɨmaa kꞌawaapíji. 20 Ewari chaa pɨa jara bɨ pedee mɨa audú kꞌawa kꞌinia bɨ. 21 Pɨa audua beerãmaa jarapari ãra kꞌachia ooitꞌee, mãɨrãpa pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata perã. 22 Mãɨrãpa mɨmaa ikꞌachia pedee jarapata mãikꞌaapa mɨ ekꞌariara unupata. Mapa ãra mɨ ikꞌaawaapa ãyaa pëí ji, mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oopari perã. 23 Eperãarã poro waibɨarã chipꞌedaidakꞌãri, ãchia pida mɨ ãpɨte pedee kꞌachia jarapata. Mamĩda, mɨ, pɨ mimiaparipa pɨ leyde kꞌĩsiapariitꞌee. 24 Mãgá mɨa pɨ leyde ́ ꞌapɨ pꞌanɨ. kꞌĩsiakꞌãri, mɨ tꞌãri o–ĩadaipari. Pɨ ley mɨ ũraapataarãk  













Sección IV

25  Tachi

Akꞌõre, mɨ eperã yooro pꞌorade jẽra bee bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Piuitꞌee pɨkꞌa bɨ. Mɨ waapɨara chokꞌai bapíji pɨa tai, pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa. 26 Mɨa ne–inaa oopariida jõma pɨmaa nepɨrɨkꞌãri, pɨa pꞌanauji. ¡Pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji! 27 Mɨmaa jaratéeji mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌawaa wãmerã. Mãgá mɨa kꞌĩsiapariitꞌee pɨa ne–inaa pi–ia ooparide. 28 Tꞌãri pꞌuapa mãikꞌaapa jẽe nɨ ̃bɨpa mɨ taubara bapari. Mɨ tꞌãride choopíji pɨa tai, pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa. 29 Mɨ kꞌaripáji seewa–idaa beerãkꞌa banaamerã. ¡Tꞌãri piapa pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji! 30 Mɨa jɨrɨtꞌeraji pɨa jara bɨkꞌa ooitꞌee. Mapa mɨa pɨ ley kꞌawa kꞌinia bɨ. 31 Tachi Akꞌõre, mɨa oo kꞌinia bɨ pɨa jara bɨkꞌa. Mɨ kꞌĩra nejasiapináaji. 32 Tꞌãripa mɨa ichita oo kꞌinia bɨ pɨa jara bɨkꞌa, pɨa mɨ tꞌãri o–ĩapipari perã.  













33  Tachi

Sección V

Akꞌõre, mɨmaa jaratéeji pɨ leyde jara bɨ. Mãgá mɨchi piurumaa mɨa made jara bɨkꞌa oopariitꞌee. 34 Mɨ kꞌĩsia kꞌawaapíji pɨ leyde jara bɨkꞌa  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



463

Salmos 119

oo kꞌawaamerã. Mãgá tꞌãripa mɨa mãga oopariitꞌee. 35 Mɨ kꞌaripáji pɨa jara bɨ kꞌaurepa mɨ pɨ ode nipapariimerã, made nipakꞌãri, mɨ tꞌãri o–ĩa bapari perã. 36 Mɨmaa kꞌĩsiapíji pɨ leyde jara bɨkꞌa oomerã, mɨchi kꞌinia netꞌaa wa pꞌaratꞌa jita kꞌinia bai kꞌãyaara. 37 Mɨ kꞌaripáji ne–inaa vale–e baibɨde ijãanaamerã. Atꞌãri mɨ chokꞌai bapíji pɨ ode nipapariimerã. 38 Pɨa mɨ, pɨ mimiaparimaa jaradakꞌa óoji, pɨa ichita pɨ waaweepataarãmaa mãga oopari perã. 39 Mɨ kꞌaripáji waawee bairã eperãarãpa mɨ ɨtrɨadai mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra nejasiapidai. Pɨa ichita ne–inaa pia oopari jarakꞌãri eperãarãpa oopata pia wa kꞌachia. 40 ¡Mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia bɨ! Mapa pɨa ne–inaa pia oopari perã, mɨ chiwidi pɨkꞌa bapiparíiji.  











Sección VI

41 Tachi

Akꞌõre, akꞌɨpíji pɨa naaweda jarada: wãara mɨ kꞌinia iru bɨ mãikꞌaapa wãara mɨ kꞌaripapari. 42 Mãgá mɨa pꞌanaui mɨmaa ikꞌachia jara bɨmaa, mɨa pɨ pedeede ijãa bairã. 43 Mɨ itꞌaideepa ichita wãara pedee uchiapíji, mɨa kꞌawa bairã pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari. 44 Ichita mɨa oo kꞌinia bɨ pɨ leyde jara bɨkꞌa. 45 Mɨchi wãrumaa kꞌãiwee wãitꞌee, pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia bairã. 46 Reyrãmaa mɨa pɨ ley jaraitꞌee mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra nejasia–e paitꞌee. 47 Mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari. Pɨ leyde kꞌĩsiakꞌãri, mɨ o–ĩadaipari. 48 Mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa made jara bɨkꞌa oo kꞌinia bapari. Pɨ leyde audú kꞌĩsiapariitꞌee.  













Sección VII

49 Kꞌirãpáji

pɨa jarada mɨ, pɨ mimiaparimaa. Ma jarada kꞌaurepa mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripamerã. 50 Mɨ kꞌĩsia paraa nɨ ̃bakꞌãri, ma pedee jaradapa mɨ tꞌãri o–ĩ–ĩapipari. Pɨa jarada kꞌaurepa mɨ chokꞌai bɨ. 51 Audua beerãpa mɨmaa audú ikꞌachia jararuta pɨjida, mɨa pɨ leyde ijãa amaa–e paitꞌee. 52 Mɨa kꞌirãpakꞌãri pɨa naaweda eperãarã miapida ãchia ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa pari, mɨ tꞌãri o–ĩ–ĩa beepari. 53 Mɨa unukꞌãri pɨ, Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerãpa pɨ leyde jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanɨ, mɨ kꞌĩraudaipari. 54 Mɨ–itꞌee pɨ leyde jara bɨ kꞌaríkꞌapɨ bɨ, na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, mɨ awaraa eujãdepemakꞌa ni mĩda. 55 ¡Tachi Akꞌõre, pꞌãrikꞌua mɨa pɨ kꞌirãpapari mãikꞌaapa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia bapari! 56 Nãgapai mɨa oo kꞌinia bɨ: pɨ leyde jara bɨkꞌa.  













Sección VIII

57 Tachi

Akꞌõre, ¡mɨa pɨdepai ijãapari! Pɨ pipɨara bɨ eujã pia bɨ jɨ ̃ai kꞌãyaara. Pɨmaa mɨa nãga jara bɨ: “Pɨa jara bɨkꞌa oopariitꞌeepɨ.” 58 Tꞌãripa mɨa mãga oo kꞌinia bɨ, pɨa mɨ pia akꞌɨpariimerã. Mɨ chupɨria kꞌawáaji pɨa mɨmaa jaradakꞌa. 59 Mɨa naaweda oopariidade kꞌĩsiakꞌãri, pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia nɨ ̃beeji mãikꞌaapa 60 taarã–eweda mɨa mãga oo beeji. 61 Eperãarãpa trampa oga jira bɨpatakꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa pɨde ijãadakꞌaa beerãpa jɨrɨpata mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee. Mamĩda  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 119

464

mɨa pɨ ley kꞌĩra atua–e paitꞌee. 62 Esapɨte mɨ pꞌirabaipari pɨmaa gracias jaraitꞌee, pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã jarakꞌãri eperãarãpa oopata pia wa kꞌachia. 63 Pɨ waaweepataarã mɨ kꞌõpꞌãyoorã, pɨa jara bɨkꞌa oopata perã. 64 Tachi Akꞌõre, pɨa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã kꞌinia iru bapari. ¡Pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji!  





Sección IX

65  Tachi

Akꞌõre, pɨ tꞌãri pia bapari mɨ, pɨ mimiapari ome pɨa jara bɨkꞌa ichita oopari perã. 66 Mɨmaa pɨ ley kꞌawaapíji mɨa kꞌawaamerã ooitꞌee pɨa kꞌinia bɨkꞌa, mɨa pɨ leyde ijãapari perã. 67 Naaweda pɨa mɨ miapiji mɨ ne– inaa kꞌachia oo nipada perã. Mamĩda ɨ ̃rá mɨa oopari pɨa jara bɨkꞌa. 68 Pɨ tꞌãri pia bapari perã, ne–inaa pia aupai oopari. ¡Pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji! 69 Mɨ ãpɨte audua beerãpa seewa jarapata. Mamĩda tꞌãripa mɨa oopari pɨa jara bɨkꞌa. 70 Ãchia pɨ ley kꞌawadakꞌaa. Mamĩda mɨ tꞌãri o–ĩa bɨ pɨ ley kꞌawa bairã. 71 Pɨa mɨ miapikꞌãri, ne–inaa pia ooji, mãgá mɨa kꞌawaada perã ooitꞌee pɨ leyde jara bɨkꞌa. 72 Mɨ–itꞌee piara bɨ pɨ ley kꞌawaitꞌee nẽe tau mãikꞌaapa pꞌaratꞌa tau mil chokꞌara iru bai kꞌãyaara.  













Sección X

mɨchi kꞌapꞌɨa mãikꞌaapa tꞌãri ooji pɨa oodakꞌa mɨ bamerã. Ɨr̃ á mɨ poro wẽsaa bapíji. Mãgá mɨa pɨ ley pia kꞌawaaitꞌee. 74 Pɨde ijãapataarã o–ĩadaipata mɨ unudakꞌãri, kꞌawa pꞌanadairã mɨa oo kꞌinia bɨ pɨa jara bɨkꞌa. 75 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌawa bɨ pɨa ichita ne–inaa pia oopari, jarakꞌãri eperãarãpa oopata pia wa kꞌachia mãikꞌaapa pɨa mɨ miapikꞌãri mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida kꞌaurepa. 76 Maperã mɨ tꞌãri o–ĩ–ĩadaipari pɨa mɨ chupɨria kꞌawaakꞌãri, mɨ, pɨ mimiaparimaa mãga ooitꞌeeda ada perã. 77 Akꞌɨpíji pɨa wãara mɨ kꞌinia iru bapari. Mãgá mɨ atꞌãri chokꞌai bai mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa ooi, mɨ o–ĩa bairã pɨ ley ome. 78 Mɨa kꞌinia bɨ pɨa audua beerã kꞌĩra nejasiapimerã, ichi kꞌinia mɨmaa ne–inaa kꞌachia oopata perã. Mamĩda mɨata pɨ leyde kꞌĩsiapariitꞌee. 79 Kꞌinia bɨ pɨ waaweepataarã, chi pɨ ley kꞌawa beerã, mɨ ome ãchi tꞌãri aukꞌa bɨdamerã. 80 Tꞌãripa mɨa ne–inaa jõmaweda oo kꞌinia bɨ pɨa jara bɨkꞌa. Mãgá mɨ kꞌĩra nejasia–e paitꞌee. 73  Pɨa















Sección XI

81 Kꞌinia

bɨ pɨa isapai mɨ kꞌaripa chemerã. Mɨ sẽdai wã, nɨmaa bɨ misa pɨa ooitꞌeeda adakꞌa oomerã. 82 Ara tachi tau tꞌũmaadaiparikꞌa eperã tꞌɨmɨɨpa chewã akꞌɨ bakꞌãri, mãga pɨkꞌa mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripa chemerã mãikꞌaapa nãga jara bɨ: “¿Sãapai mɨ tꞌãri o–ĩ–ĩapiitꞌeema?” 83 Ne–e te ɨtꞌari bɨda soredaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ chonaadai wã. Mamĩda mɨa pɨ ley kꞌĩra atua–e paitꞌee. 84 ¿Jõmasaa taarãitꞌeema mɨ kꞌaripa cheitꞌee? ¿Sãapai mɨmaa kꞌachia oo pꞌanɨɨrãpa oopata akꞌɨpꞌeda,  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



465

Salmos 119

kꞌachia bɨda aitꞌeema? 85 Eperãpa trampa oga jira bɨparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa audua beerã, pɨ leyde jara bɨkꞌa pꞌana kꞌiniadakꞌaa pꞌanɨɨrãpa mɨ kꞌachiade baaipi kꞌinia pꞌanɨ. 86 Mamĩda mɨa kꞌawa bɨ pɨa jara bɨ jõmaweda wãara. Maperã mɨ kꞌaripáji seewa jarapataarãpa mɨ jɨrɨpata perã miapidaitꞌee. 87 Ãrapa mɨ perá peejida mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdeepa wẽpapidaitꞌee paji. Mamĩda mɨa pɨ leyde ijãa amaa–e paji. 88 Mɨ ãra juadeepa chokꞌai uchiapíji, pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã. Mãga ooru pɨrã, mɨa oopariitꞌee pɨ leyde jara bɨkꞌa.  







Sección XII

89 Tachi

Akꞌõre, pɨ pedee jõkꞌaa. Ichita ɨtꞌari pɨ eujãde bapariitꞌee. 90 Pɨa ichita oopari pɨa jara bɨkꞌa. Pɨa na pꞌekꞌau eujã ooji abaamãi bamerã, awara ãyaa wã–ee. 91 Ne–inaa jõmaweda atꞌãri nɨ ̃bɨ pɨa jara bëidakꞌa mãikꞌaapa ma jõma pɨ jua ekꞌari nɨ ̃bɨ. 92 Pɨ leyde jara bɨpa mɨ tꞌãri o–ĩapi–e pada paara, tꞌãri pꞌuapa mɨ piudai bakꞌaji. 93 Mɨa pɨ ley kꞌĩra atuakꞌaa paitꞌee, ma kꞌaurepa pɨa mɨ atꞌãri chokꞌai iru bapari perã. 94 Tachi Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripáji mɨ përé perã mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa mɨa oopari perã! 95 Pɨde ijãadakꞌaa beerãpa nɨmaa pꞌanɨ mɨ peedaitꞌee. Mamĩda mɨa pɨ leyde kꞌĩsiapariitꞌee. 96 Mɨa kꞌawa bɨ na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa jõmaweda jõdaitꞌee. ¡Mamĩda pɨa pedee jarada ichita bapariitꞌee!  













Sección XIII

97 ¡Mɨa

pɨ ley audú kꞌinia iru bapari! Ewari ãree aɨde kꞌĩsiapari. 98 Pɨa pedee jara bɨ ichita mëré paitꞌee perã, ma pedee kꞌaurepa mɨ kꞌĩsia kꞌawaara bɨ mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌãyaara. 99 Ichiaba mɨ kꞌĩsia kꞌawaara bɨ mɨmaa jarateepataarã kꞌãyaara, pɨ leyde kꞌĩsiapari perã. 100 Ma awara mɨ kꞌĩsia kꞌawaara bɨ chonaarã kꞌãyaara, mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oopari perã. 101 O kꞌachiade wãamaa bɨ, pɨa jara bɨkꞌa oo kꞌinia bairã. 102 Mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo amaa–e paitꞌee, pɨata mɨmaa mãgɨ ́ ley jarateepari perã. 103 Mɨ–itꞌee pɨ pedee ne–inaa kꞌũa warraa bɨ ́kꞌata bɨ. Pi–iara bɨ miéle mɨ itꞌaide kꞌũ–ũa bɨ kꞌãyaara. 104 Pɨ leyde jara bɨ kꞌaurepa mɨa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawaa wãpari. Mapa seewa jarapataarã ode mɨ nipakꞌaa.  













105  Tachi

Sección XIV

Akꞌõre, mɨ–itꞌee pɨ pedee lamparakꞌa bɨ, ma pedee kꞌaurepa mɨ wãrumaa ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ ode nipapari perã. 106 Mɨa nãga juraaji mãikꞌaapa ooitꞌee mɨa juraadakꞌa. Mɨa ooitꞌee pɨ ley pia bɨde jara bɨkꞌa. 107 Tachi Akꞌõre, mɨ audupai chupɨria nɨ ̃bɨ. Mɨ atꞌãri chokꞌai bapíji, pɨa pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa. 108 Tachi Akꞌõre, mɨa tꞌãripa pedee jara bɨ ũríji mãikꞌaapa mɨmaa pɨ leyde jara bɨ jaratéeji. 109 Awaraarãpa mɨ ichita pee kꞌinia pꞌanɨ mĩda, mɨa pɨ ley kꞌĩra atua–e paitꞌee. 110 Eperãpa trampa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 119

466

oga jira bɨparikꞌa ne–animal aɨde baaimerã, mãga pɨkꞌa pɨde ijãadakꞌaa beerãpa mɨ ne–inaa kꞌachiade baaipi kꞌinia pꞌanɨ. Mamĩda mɨa pɨ leyde ijãa amaa–e paitꞌee. 111 Eperãpa ichi akꞌõrepa ne–inaa bëida jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa pɨ ley ichita jɨ ̃aitꞌee, ma kꞌaurepa mɨ tꞌãri o–ĩa bapari perã. 112 Tꞌãripa mɨa ichita ooitꞌee pɨa jara bɨkꞌa mɨchi piurumaa.  



Sección XV

113  Tꞌãri

jĩpꞌa nipadakꞌaarã mɨa kꞌĩra unuamaa iru bɨ. Mamĩda mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari. 114 Tachi Akꞌõre, mɨ pɨde miru pɨkꞌapari. Escudopa eperã jɨ ̃aparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa mɨ jɨ ̃apari mãikꞌaapa kꞌaripapari. Maperã pɨa pedee jara bɨde mɨa ijãapari. 115 Ne–inaa kꞌachia oopataarã, mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãt́ ɨ, mɨa oo kꞌinia bairã mɨchi Akꞌõre Waibɨapa jara bɨkꞌa. 116 Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji pɨa pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa. Mãgá mɨ atꞌãri chokꞌai baitꞌee. ¡Mɨ kꞌaripa–eda anáaji, mɨa nɨmaa bairã pɨa mɨ kꞌaripamerã! 117 Mɨ kꞌaripáji piunaamerã. Mɨa ichita ooitꞌee pɨa jara bɨkꞌa. 118 Eperãarãpa pɨ leyde jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌaneedakꞌãri, pɨa ãra yiaraa iru beepari, seewatapai pɨde ijãapatada apata perã. 119 Pɨ–itꞌee na pꞌekꞌau eujãdepema ijãadakꞌaa beerã ne–inaa kꞌachíakꞌata pꞌanɨ; nejarra eperãarãpa batꞌapatákꞌapɨ pꞌanɨ. Maperã mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari. 120 Mɨ pɨ kꞌĩrapite bakꞌãri, waaweepa mɨ kꞌapꞌɨa wëredaipari. Mapa mɨa pɨ leyde audú ijãapari.  













Sección XVI

121 Tachi

Akꞌõre, mɨa ne–inaa pia oopari pɨa jara bɨkꞌa. Mapa mɨ baaipináaji mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanɨɨrã juade. 122 Mɨ, pɨ ́̃ mimiapari jɨaji, audua beerãpa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oonaadamerã. 123 Ara tachi tau tꞌũmaadaiparikꞌa eperã tꞌɨmɨɨpa chewã akꞌɨ bakꞌãri, mãga pɨkꞌa mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripa chemerã, pɨa pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa. 124 Mɨ pɨ mimiapari perã, mɨmaa óoji pɨa kꞌinia iru bɨɨrãmaa ooparikꞌa. ¡Pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji! 125 Mɨ pɨ mimiapari. Mɨ kꞌĩsia kꞌawaapíji, mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌawaamerã. 126 Tachi Akꞌõre, tai kꞌaripa chéji, eperãarãpa oodaamaa pꞌanadairã pɨa jara bɨkꞌa. 127 Awaraa ne–inaa kꞌãyaara pɨa pedee jara bɨ mɨa kꞌiniara iru bapari. Nẽe pi–ia iru bai kꞌãyaara, mɨa pɨ ley kꞌiniara iru bapari. 128 Mapa mɨa pɨ ley jõmaweda pia akꞌɨpari mãikꞌaapa seewa jarapataarã ode mɨ nipakꞌaa.  













Sección XVII

129 Pɨ

ley jõmaarã pedee kꞌãyaara pipɨara bairã, mɨa aɨde jara bɨkꞌa oopari. 130 Pɨ ley jarateedakꞌãri, ma pedee ũripataarã kꞌĩsia ɨ ̃daa pɨkꞌadaipata mãikꞌaapa eperãarã jĩpꞌaarã paara kꞌĩsia kꞌawaadaipata. 131 Warra chakꞌe i ãaparikꞌa chikꞌo kꞌo kꞌinia bakꞌãri, mãga pɨkꞌa mɨa nɨpari pɨ ley kꞌawaaitꞌee. 132 Maperã mɨmaa akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa mɨ chupɨria  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



467

Salmos 119

kꞌawáaji, pɨ kꞌinia iru pꞌanapataarã ome ooparikꞌa. 133 Pɨa jara bɨkꞌa mɨmaa oopíji, mɨ ne–inaa kꞌachiade baainaamerã. 134 Mɨmaa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanɨɨrã jua ekꞌariipa mɨ kꞌaripa atáji, mɨa oo kꞌinia bairã pɨa jara bɨkꞌa. 135 Mɨ pɨ mimiapari perã, ¡mɨ pia akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa pɨ leyde jara bɨ mɨmaa jaratéeji! 136 Mɨ audú jẽedaipari, eperãarãpa pɨ leyde jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata perã.  







Sección XVIII

137 Tachi

Akꞌõre, pɨa ichita ne–inaa jõma pia oopari. Pɨ ley jõmaweda pia bɨ, pɨa jarada perã. 138 Pɨa ley jarada pia bɨ, wãara pedee aupai pɨa jarapari perã. Mapa mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia bɨ. 139 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome mɨ kꞌĩrau bɨ, ãrapa pɨ ley kꞌawa kꞌiniada–e pꞌanadairã. 140 Apidaapa pꞌoyaa jarada–e pai pɨa oo–e pɨa jara bɨkꞌa. Mapa mɨ, pɨ mimiaparipa pɨ pedee kꞌinia iru bapari. 141 Mɨ eperã poro waibɨa–e mĩda mãikꞌaapa eperãarãpa mɨ yiaraa iru pꞌanɨ mĩda, mɨa pɨ ley kꞌirãpapariitꞌee. 142 Pɨa ichita ne–inaa pia oopari mãikꞌaapa pɨ ley wãarapɨ. 143 Mɨ kꞌĩra pia–ee, kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, pɨ leyde kꞌĩsiapari mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa beepari. 144 Pɨa jarakꞌãri eperãarãpa ne–inaa oodamerã, ichita ne–inaa pia oopari. ¡Mɨ kꞌĩsia kꞌawaapíji, pɨa jara bɨkꞌa mɨ bapariimerã!  













Sección XIX

145  Tachi

Akꞌõre, tꞌãripa mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidipari. Pꞌanáuji mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia bairã. 146 Pɨmaa chupɨria iidimaa bɨ. Mɨ kꞌaripáji, pɨa jara bɨkꞌa mɨa oo kꞌinia bairã. 147 Akꞌõrejĩru uchiai naaweda, mɨ pꞌirabaipari pɨmaa ɨtꞌaa iidiitꞌee. Nɨmaa bɨ pɨa kꞌaripa chemerã, pɨa pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa. 148 Pꞌãrikꞌua paara mɨ ɨ ̃rɨmadaipari kꞌĩsiaitꞌee pɨa jarada pedeede. 149 Tachi Akꞌõre, pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã, mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ ũríji. Pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã, mɨ atꞌãri chokꞌai bapíji. 150 Mɨ jɨrɨ pꞌanɨɨrã; mãgɨ ́ tꞌãri kꞌachia–idaa beerã, kꞌaitꞌa cheruta mɨ peede. Mamĩda mãɨrãpa pɨ leyde jara bɨkꞌa oodakꞌaa, ma ley ikꞌaawaapa tꞌɨmɨ ́ pɨkꞌa pꞌanadairã. 151 Tachi Akꞌõre, pɨ mɨ kꞌaitꞌa bɨ mãikꞌaapa pɨa jara bɨ pedee wãarapɨ. 152 Taarãru mɨa pɨ ley kꞌawa bɨ. Pɨa ma ley jaraji ichita bapariimerã.  













Sección XX

153  Mɨ

akꞌɨ ́ji mɨ chupɨria nɨ ̃bairã mãikꞌaapa na nepɨradeepa mɨ uchiapíji, mɨa pɨ ley kꞌĩra atua–e bairã. 154 Mɨ kꞌaripáji na nepɨradeepa chokꞌai uchiamerã, pɨa pɨchi eperãarã kꞌaripaitꞌeeda ada perã. 155 Pɨa pɨde ijãadakꞌaa beerã kꞌaripa–e paitꞌee, ãchia oodakꞌaa perã pɨ leyde jara bɨkꞌa. 156 Tachi Akꞌõre, pɨa eperãarã audú chupɨria kꞌawaapari. Pɨ kꞌĩrapite mɨ pia niparu pɨrã, mɨ atꞌãri chokꞌai bapíji. 157 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã chokꞌara pꞌanɨɨrãpa mɨ jɨrɨ pꞌanɨ mĩda peedaitꞌee, mɨa pɨ leyde ijãa amaa–e paitꞌee.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 119​, ​120

468

158  Mɨ

choo–e pɨde ijãadaamaa pꞌanɨɨrã ome, pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanadairã. 159 Tachi Akꞌõre, mɨ akꞌɨ ́ji kꞌawaaitꞌee sãgá mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari. Mɨ atꞌãri chokꞌai bapíji mɨ kꞌinia iru bairã. 160 Pɨ pedee jõmaweda wãara mãikꞌaapa pɨ ley jõ–e paitꞌee pedee pipɨara bairã.  



Sección XXI

161 Eperãarã

poro waibɨarãpa ichi kꞌinia mɨ jɨrɨpata peetꞌaadaitꞌee. Mamĩda tꞌãripa mɨa pɨ pedeede ijãa bɨ. 162 Eperã o–ĩadaiparikꞌa nẽe unu atakꞌãri, mãga pɨkꞌa mɨ o–ĩa bapari pɨchi eperãarã ome pacto ooda jara bɨde kꞌirãpakꞌãri. 163 Mɨa seewa ũriamaa bapari, seewa unuamaa iru bapari perã. Mamĩda mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari. 164 Ewari chaa mɨa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da siete ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari, pɨa ley jaraparide maarepida kꞌachia wẽ–e perã. 165 Pɨ ley kꞌinia iru pꞌanapataarã kꞌãiwee pꞌanapata. Apidaapa ãra kꞌachiade baaipida–e paitꞌee. 166 Tachi Akꞌõre, mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripa chemerã mãikꞌaapa mɨa oopari pɨa jara bɨkꞌa. 167 Mɨa pɨ ley kꞌinia iru bapari perã, tꞌãripa oopari made jara bɨkꞌa. 168 Pɨa mɨ bapari kꞌawapari perã, mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oopari.  













Sección XXII

169 Tachi

Akꞌõre, mɨa kꞌinia bɨ pɨa mɨ biapi ũrimerã pɨ baparimãiipa. ¡Mɨ kꞌĩsia kꞌawaapíji pɨ pedee pia kꞌawaamerã! 170 Kꞌinia bɨ mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ ũrimerã pɨ baparimãiipa. ¡Mɨ kꞌaripáji pɨa pɨchi eperãarãmaa jaradakꞌa! 171 Tꞌãri o–ĩapa mɨa pɨmaa kꞌari kꞌinia bɨ, pɨ ley mɨmaa jarateeda perã. 172 Pɨ pedee jõmaweda pia bɨ, pɨa jarada perã. Mapa mɨa pɨ pedee kꞌari kꞌinia bɨ. 173 Kꞌinia bɨ pɨchi juapa mɨ kꞌaripamerã, mɨa pɨ leyde jara bɨkꞌa oo kꞌinia bairã. 174 Tachi Akꞌõre, ¡mɨ kꞌaripáji! ¡Mɨ o–ĩa bɨ pɨ ley ome! 175 Mɨ atꞌãri chokꞌai bapíji pɨmaa pedee pia jarapariimerã. Pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã, ne–inaa pia óoji mɨ kꞌaripaitꞌee. 176 Ara oveja o atuaparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨ pɨ odeepa uchiadaipari. ¡Tachi Akꞌõre, mɨ, pɨ mimiapari jɨrɨ chéji, mɨa pɨ ley kꞌĩra atua–e bairã!  













120

Kꞌĩsia nɨ ̃bɨde ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

1   Mɨ

kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidiji. Mãpai irua pꞌanauji. 2 Nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: “Tachi Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji seewa–idaa beerãpa mãikꞌaapa kꞌũrayaa beerãpa mɨ ãpɨte pedee kꞌachia jara pꞌanadairã. 3 Seewa–idaa bɨta, ¿kꞌãata pɨmaa pꞌasaitꞌee pɨa seewa jara bɨ kꞌaurepa? 4 ¡Soldaorã juapa irua sia kꞌida misua bee mãikꞌaapa tꞌɨpɨtau kꞌĩra urua bee pɨmaa pëipiitꞌee! 5 ¡Mɨ chupɨria nɨ ̃bɨ, Mésec eujãde mɨ awaraa eujãdepemakꞌa nɨ ̃bairã! ¡Cedar eujãdepemaarã te ne–edee oodapꞌedaa tꞌãide baparíkꞌapɨ bɨ! 6 ¡Mɨ audú taarã nɨ ̃bɨ mãgee kꞌãiwee pꞌana kꞌiniadakꞌaa beerã ome! 7 Mɨ kꞌãiwee ba kꞌinia bɨ. Mamĩda mãgeerãmaa jararu pɨrã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã, ãchia: ‘¡Chõodáma!’ apata.”  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



469

121

Salmos 121​ – ​123

Tachi Akꞌõrepa tachi jɨ ̃apari

1   Mɨa

ee jẽra beemaa akꞌɨkꞌãri, mɨchi tꞌãridepai kꞌĩsiapari: “¿Sãmãikꞌaapa mɨ kꞌaripapari cheitꞌeema?” apari. 2 Tachi Akꞌõre, pajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã oodapa mɨ kꞌaripa cheitꞌee. 3 Eperã wãara ijãapari, irua pɨ kꞌachiade baaipi–e paitꞌee, chi pɨ akꞌɨpari kꞌãikꞌaa perã. 4 Israelitaarã akꞌɨpari tapꞌokꞌeekꞌaa mãikꞌaapa kꞌãikꞌaa. 5 Tachi Akꞌõrépata pɨ akꞌɨpari mãikꞌaapa jɨ ̃apari. Iru pɨ kꞌaitꞌa bɨ kꞌaripaitꞌee. Pɨ–itꞌee iru pakꞌuru ekꞌari kꞌũrasaa baparíkꞌapɨ bɨ, akꞌõrejĩru golpe jẽrakꞌãri. 6 Maperã ãstaawa akꞌõrejĩrumaa pɨ paapi–e paitꞌee mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua maarepida atanemaa ne–inaa kꞌachia oopi–e paitꞌee. y 7 Tachi Akꞌõrepa pɨ jɨ ̃apariitꞌee ne–inaa kꞌachiade baainaamerã mãikꞌaapa pɨ piunaamerã. 8 Tachi Akꞌõrepa ichita pɨ jɨ ̃apariitꞌee pɨchi wãrumaa, teeda bakꞌãri paara.  













122

Jerusalén pꞌuurudé pedee pia jarada Davidpa na salmo pꞌãji.

1   ¡Mɨ

tꞌãri o–ĩadaipari mɨmaa jaradakꞌãri: “Wãdáma Tachi Akꞌõre ̃ tachi Jerusalén murallapa tꞌɨakꞌau bɨ edajãde pꞌanɨ! tedee!” 2 ¡Ɨrá 3 Jerusalén pꞌuuru oojida mãdepemaarã araa pꞌanapataadamerã. 4 Tachi Akꞌõre eperãarã ëreerã chaachaadepemaarã na eede ɨtꞌaa chepata irumaa pedee pia jaradaitꞌee, irua tachi chonaa, Israelmaa jaradakꞌa. 5 Na pꞌuurude tachi reyrã pꞌanapata eperãarã akꞌɨdaitꞌee. Nama pꞌanɨ tachi israelitaarã poro waibɨarã, Daviddeepa uchiadapꞌedaarã. 6 Israelitaarã, tꞌãripa nãga jarapatáatɨ: “Kꞌinia pꞌanɨ Jerusalén pꞌuurudepemaarã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã. Kꞌinia pꞌanɨ na pꞌuuru kꞌinia iru pꞌanɨɨrã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã. 7 Kꞌinia pꞌanɨ Jerusalén murallapa tꞌɨakꞌau bɨde pꞌanapataarã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã. Kꞌinia pꞌanɨ na pꞌuurudepema palaciode pꞌanapataarã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã.” 8 Ɨr̃ á mɨchi aukꞌaarã mãikꞌaapa mɨchi kꞌõpꞌãyoorã nama pꞌanapata perã, mɨa nãga jara bɨ: “Jerusalendepemaarã, kꞌãiwee pꞌanapatáatɨ. 9 Tachi Akꞌõre te nama bairã, mɨa parã pari mãgá ɨtꞌaa iidipari.”  















123

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa chupɨria kꞌawaamerã

1   Tachi

Akꞌõre, pɨ tai rey. Pɨ su–akꞌɨ beepari ɨtꞌari bɨ. Mapa ɨtꞌaa akꞌɨpꞌeda, mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidimaa bɨ. 2 Ara esclavopa wa esclavapa nɨparikꞌa chiparipa jaramerã kꞌãata ooipia bɨ, mãga pɨkꞌa taipa nɨpata Tachi Akꞌõre, Tachi Akꞌõre Waibɨapa tachi chupɨria kꞌawaamerã. 3 Tachi Akꞌõre, tai chupɨria kꞌawáaji waa chooda–e perã eperãarãpa tai  



y 121.6 Na versículo jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa ichide ijãapataarã jɨ ̃apari ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 123​ – ​126

470

ãpɨte ikꞌachia pedee jara jõnɨ. 4 ¡Audupai pꞌaratꞌa paraa beerãpa tai oo iru pꞌanapata mãikꞌaapa audua beerãpa tai ekꞌariara unupata!  

124

Tachi Akꞌõrepa israelitaarã kꞌaripapari

1   Israelitaarã,

jaradáma: “Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripa–e pada paara”; Israelitaarã, waya nãga jaradáma: 2 “Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripa–e pada paara, eperãarã tachi ome chõo chedakꞌãri, 3 mãikꞌaapa tachi ome kꞌĩrau pꞌaneedakꞌãri, tachi peekꞌookꞌajida. 4 Ara to chedaikꞌãri, ne–inaa jõmaweda barree ateeparikꞌa, 5 ¡mãga pɨkꞌa mãɨrãpa tachi jõpikꞌajida! 6 Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jaradaipia bɨ irua mãɨrãmaa mãga oopi–e pada perã. Irua mãɨrãmaa tachi jõpi–e paji. 7 Tachi kꞌaripaji mãɨrã juade baaidai naaweda. ¡Ipana uchiadaiparikꞌa chi jita iru bada juadeepa, mãga pɨkꞌa tachi uchiajida! 8 Tachi Akꞌõre, pajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã oodapa tachi kꞌaripapari.  













125

Tachi Akꞌõrepa ichideerã jɨ ̃apari

1   Ara

Sión ee ichita abaamãi baparikꞌa, ãyaa wã–ee, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa ichide ijãapataarã ichita jɨ ̃apariitꞌee. 2 Ara ee chokꞌara Jerusalén pꞌuuru ikꞌaawa ichita pꞌɨrrabai jẽra beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa ichi eperãarã ichita jɨ ̃apariitꞌee. 3 Tachi Akꞌõrepa ichia jara bɨkꞌa oopataarãmaa eujã atapida ijãadakꞌaa beerã jua ekꞌari ichita ba–e paitꞌee. Ma eujã mãɨrã jua ekꞌari beeda paara, ichi eperãarãpa ne–inaa kꞌachia oo pꞌaneekꞌajida. 4 Tachi Akꞌõre, pia akꞌɨ ́ji tꞌãri pia beerã; chi tꞌãri jĩpꞌa nipapataarã. 5 Mamĩda Tachi Akꞌõre, pɨde ijãadaamaa pꞌanɨɨrã kꞌachiadee pëí ji awaraa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanɨɨrã ome. ¡Mɨa kꞌinia bɨ israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã!  







126

1   Tachi

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

Akꞌõrepa ichi eperãarã uchiapikꞌãri awaraa eujãdepemaarã juadeepa waya Sión pꞌuurudee chedamerã, tachi kꞌãimokꞌaraa bɨde pɨkꞌa pꞌanajida. 2 Maapai tachi ëipachida mãikꞌaapa o– ĩapa kꞌaripachida. Ichiaba maapai ijãadakꞌaa beerãpa jarapachida: “¡Akꞌõre Waibɨapa ne–inaa pi–ia oojida apachida, ãchi kꞌaripaitꞌee!” 3 Wãara, Tachi Akꞌõre Waibɨapa ne–inaa pi–ia oopachi tachi kꞌaripaitꞌee. Maperã tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ. 4 Tachi Akꞌõre, waya tai mãgá kꞌaripáji. Tai waya bendicíaji. ¡Óoji tai ome kꞌoipa ooparikꞌa eujã pania wẽe bɨde baaipꞌeda, to chakꞌe pꞌoo beede weekꞌãri! 5 Eperãarã jẽe jõnɨde ne–uuruta pɨjida, o–ĩapa bia jõnɨde chi chau bɨ ewadaitꞌee. 6 Jẽe jõnɨde netꞌa tau pꞌoruta pɨjida, tꞌẽepai ewadakꞌãri, o–ĩapa kꞌaridaitꞌee chi kꞌõrajɨ ̃ma teedaa ateeruta misa.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



471

127

Salmos 127​ – ​129

Tachi Akꞌõrepa ne–inaa oopari 1   Te

Salomonpa na salmo pꞌãji.

oopataarãpa te ooda–e pɨrã Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa, ichi kꞌinia mimiapata. Mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa tachi pꞌuuru jɨ ̃a–e pɨrã, ichi kꞌinia jɨ ̃apataarã bɨpata ma pꞌuuru jɨ ̃adamerã. 2 Pari tapꞌedaweda parã pꞌirabaipata mimiadaitꞌee mãikꞌaapa ɨ ̃ida–ee pꞌãrikꞌua pida atꞌãri chokꞌai pꞌaneepata ne–inaa oo kꞌiniapa. ¿Mãga pꞌanapata–ekꞌã kꞌĩsia pꞌanadairã pãchi juadoopa pꞌanapataadaitꞌee? ¿Kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã Tachi Akꞌõrepa ichia kꞌinia iru bɨɨrã kꞌãiwee kꞌãipipari? 3 Tachi Akꞌõrepa tachimaa warrarã teekꞌãri, ne–inaa pia oopari. Tachi– itꞌee tachi warrarã eujã bëidapꞌedáakꞌapɨ pꞌanɨ. 4 Ara sia soldao chõoyaa bɨ juade pꞌanɨkꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌanɨ warrarã tachia kꞌũtrãaweda ooda. 5 ¡Eperã o–ĩa bɨ warrarã chokꞌara iru bakꞌãri! Mãga bakꞌãri, iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa pꞌoyaada–e pai, charraarã kꞌĩrapite ateedakꞌãri.  







128

Tachi Akꞌõrepa ichide ijãapataarã bendiciapari

1   Eperã

Tachi Akꞌõre waawee bakꞌãri mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa ookꞌãri, ma eperã tꞌãri o–ĩa bapari. 2 Ma eperã mãga bakꞌãri, ichi juapa mimia ooda kꞌaurepa nekꞌopariitꞌee. O–ĩa bapariitꞌee mãikꞌaapa ichia ne–inaa ooru pia uchiaitꞌee. 3 Ichi tede chi wẽra uva kꞌarra chauyaa baparikꞌa baitꞌee, warrarã chokꞌara tꞌoitꞌee perã. Chi warrarã olivo jua tꞌaikꞌa pꞌanadaitꞌee, ichi ikꞌaawa chokꞌara pꞌanadaitꞌee perã. 4 Mãgá Tachi Akꞌõrepa eperã ichi waaweepari bendiciapari. 5 Mɨa kꞌinia bɨ Sión eedeepa Tachi Akꞌõrepa ma eperã mãgá bendiciapariimerã. Kꞌinia bɨ ma eperã na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, irua unumerã Jerusalén pꞌuurudepemaarã pia pꞌanapata. 6 ¡Kꞌinia bɨ irua ichi ãichakꞌeerã unumerã! ¡Kꞌinia bɨ israelitaarã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã!  









129

Tachi Akꞌõrepa chĩara juadeepa tachi uchiapipari

1   Israelitaarã,

nãga jaradáma: “Tachi israelitaarã pꞌuurukꞌa awara pꞌaneedakꞌãriipa, tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa tachi jɨrɨpata jõpidaitꞌee.” Israelitaarã, waya nãga jaradáma: 2 “Tachi israelitaarã pꞌuurukꞌa awara pꞌaneedakꞌãriipa, tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa tachi jɨrɨpata jõpidaitꞌee.” Mamĩda mãɨrãpa tachi pꞌoyaada–e paji. 3 Ara eperãarãpa eujã aradopa poreetɨpatakꞌa ne–uudai naaweda, mãga pɨkꞌa mãɨrãpa tachi ekꞌarramaa soopa audú pꞌua oopachida. 4 Mamĩda Tachi Akꞌõre, chi ichita ne–inaa pia ooparipa, tachi uchiapiji ma ijãadakꞌaa beerã juadeepa. 5 Ɨrá ̃ tachia kꞌinia pꞌanɨ Sión eedepemaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌĩra nejasia pꞌaneedamerã mãikꞌaapa jĩchoodamerã. 6 Kꞌinia pꞌanɨ mãɨrã  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 129​ – ​132

472

pꞌaneedamerã pꞌũajara te porosãude tꞌonopꞌeda, akꞌõrejĩrupa isapai pɨɨtꞌaaparikꞌa. 7 Ne–uupataarãpa mãgee pꞌũajara tꞌɨɨda–e kꞌõrajɨ ̃made pꞌe atadaitꞌee, netꞌa tau ome oopatakꞌa ewadakꞌãri. 8 Apidaapa ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa jarada–e: “Kꞌinia pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa parã pia oopariimerã. Tachi Akꞌõrepa parã bendiciaipia bɨ.”  



130

1   Aai

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã

Tachi Akꞌõre, mɨ uria audú nãpɨa pɨkꞌa bɨde bɨ. Mapa pɨmaa ɨtꞌaa iidimaa bɨ. 2 Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, ũríji mɨa chupɨria iidi nɨ ̃bɨ. 3 Tachi Akꞌõre, pɨa na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa pꞌekꞌau oopata jõmaweda pꞌãda paara, eperã apida pꞌekꞌau wẽe unu–e pakꞌaji. 4 Mamĩda pɨa ãyaa bɨpari taipa ne–inaa kꞌachia oopata. Maperãpɨ pɨ waaweepata. 5 Tꞌãripa mɨa nɨmaa bɨ Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa chemerã. Mɨa ijãa bɨ irua ooitꞌee ichia jara bɨkꞌa. 6 Pꞌuuru jɨ ̃apataarãpa audú nɨpatakꞌa isapai ewarimerã, ma kꞌãyaara audupɨara mɨa nɨmaa bɨ Tachi Akꞌõrepa mɨ kꞌaripa chemerã. 7 Israelitaarã, mãgá nɨ ́tɨ Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripa chemerã, iruata tachi kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa tachi na nepɨradeepa uchiapiitꞌee perã. 8 Iruata tachi israelitaarã uchiapiitꞌee tachia pꞌekꞌau kꞌachia oopata jua ekꞌariipa.  













131

Tachi Akꞌõrede ijãakꞌãri, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, mɨ audua nipa–e. Jɨrɨ–e awaraarãpa mɨ pia akꞌɨdamerã. Jɨrɨ–e eperãarã poro waibɨa paitꞌee maa–e pɨrã ne–inaa pi–ia ooitꞌee; ne–inaa mɨa pꞌoyaa oo–e bɨ. 2 Mãga nipai kꞌãyaara, mɨ kꞌãiwee bapari, warra jutopꞌeda, chi nawe juade kꞌãiwee baparikꞌa. ¡Mãga pɨkꞌa bɨ mɨ! 3 Israelitaarã, ichita nɨpatáatɨ Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌaripamerã.  



132

Tachi Akꞌõre tedé jarada

1   Tachi

Akꞌõre, kꞌĩra atuanáaji rey David mia nɨ ̃bada, pɨa te iru bamerã. 2 Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨa, kꞌirãpáji Davidpa pɨmaa juraada nãga jarakꞌãri: 3 “Mɨ teeda ɨ ̃ide tꞌĩu–e paitꞌeeda aji, mãikꞌaapa 4 mɨchi tau kꞌãi–e paitꞌee; pia jaraitꞌeera kꞌãiwee kꞌãi–e paitꞌee 5 Tachi Akꞌõre, Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨa–itꞌee te unu–emaa.” 6 Maapꞌeda tai Efrata pꞌuurude pꞌanɨde, kꞌawaajida Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨ Quiriat Yearín pꞌuuru kꞌaitꞌa baji. 7 Mãga kꞌawaadakꞌãri, mãgajida: “¡Wãdáma ajida, Tachi Akꞌõre baaltekꞌa bɨmaa! ¡Mama bedabaidáma iru kꞌĩrapite, irumaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee! 8 Tachi Akꞌõre, pɨchi te awara bɨdamaa wãpáde ajida, ɨ ̃ide pɨchi baaltekꞌa bɨ ome, ma baaltekꞌa bɨ kꞌaurepa taipa pɨ jua unupata perã.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



473

Salmos 132​ – ​135

9 Taipa

kꞌinia pꞌanɨ pɨ pꞌaareerãpa ichita ne–inaa pia oopataadamerã, ãchi pꞌaru awara bɨda ichita jɨ ̃patakꞌa. Kꞌinia pꞌanɨ pɨde ijãapataarã tꞌãri o– ĩapa bia para bamerã. 10 Tachi Akꞌõre, mɨ, pɨ mimiapari Davidmaa jarada kꞌaurepa mɨ, pɨa rey jɨrɨtꞌerada yiaraa iru banáaji.” 11 Tachi Akꞌõrepa Davidmaa juraadakꞌa, ichita ooitꞌee. Nãga juraaji: “Eperã pɨdeepa uchiaitꞌee bɨ rey bɨitꞌeeda aji, pɨ pari. 12 Pɨ warrarãpa ooruta pɨrã ãchi chonaarãpa mɨ ome pacto oodapꞌedaade jaradapꞌedaakꞌa mãikꞌaapa ooruta pɨrã mɨa ãramaa jarateeitꞌee bɨkꞌa, pɨ pari ichita rey padaitꞌee; ãchi warrarã paara.” 13 ¡Tachi Akꞌõrepa Sión ee jɨrɨtꞌeraji mama bapariitꞌee! Irua mãgaji: 14 “Na eede mɨ ichita ba kꞌinia bɨda aji. Nama bapariitꞌee, mɨa mãga kꞌinia bairã. 15 Namapemaarãmaa ne–inaa kꞌoparii unupiitꞌee mãikꞌaapa chupɨria beerã pia akꞌɨ bapariitꞌee jarra oonaadamerã. 16 Pꞌaareerã bɨitꞌee mɨ ley eperãarãmaa jarateedamerã mãikꞌaapa ãra pari mɨmaa kꞌaripa iidipataadamerã. Mãpai mɨde ijãapataarã o–ĩapa kꞌaridaitꞌee. 17 Nama rey papiitꞌee David jĩakꞌa. Mɨa ma rey jɨrɨtꞌeraji lamparakꞌa ɨ ̃daa pɨkꞌa bamerã. 18 Mɨa mãgɨ ́ rey kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌĩra nejasiapiitꞌee. Jõdee iru kꞌapꞌɨa pari mɨ kꞌĩra wãree unupiitꞌeeda” aji.  

















133

1   ¡Pi–ia

Pia bɨ chikꞌinia pꞌanadakꞌãri

bɨ ijãapataarã ɨ ̃pemaarãkꞌa araa pꞌanapataadakꞌãri! 2 Aceite ne–inaa tꞌũa bapari ome pꞌoiradákꞌapɨ bɨ mãgee aceite weedakꞌãri pꞌaareerã poro waibɨa Aarón porode mãikꞌaapa ma aceite edaa chorebaikꞌãri ichi idakꞌarade chi pꞌaru jɨ ̃ bɨ i parumaa. 3 Ichiaba sereno Hermón ee ɨ ̃rɨ maa–e pɨrã Sión ee ɨ ̃rɨ baaiparíkꞌapɨ bɨ. Mama Sión eedeepa Tachi Akꞌõrepa eperãarã bendiciapari, akꞌɨpikꞌãri sãgá ichi ome ichita pꞌanapataadai.  



134

Tachi Akꞌõremaa pedee pia jaradaipia bɨ

1   Tachi

Akꞌõre–itꞌee mimiapataarã, chi pꞌãrikꞌua iru te jɨ ̃apataarã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 2 Iru te kꞌĩrapite pãchi jua ɨtꞌaa ɨapatáatɨ mãikꞌaapa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ. 3 Mɨa kꞌinia bɨ Sión eedeepa Tachi Akꞌõre, chi pajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã oodapa parã bendiciamerã.  



Salmo kꞌaripatapꞌedaa Tachi Akꞌõremaa gracias jaradaitꞌee

135

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ! Jarátɨ iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. ¡Tachi Akꞌõre–itꞌee mimiapataarã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ! 2 Parã, Tachi Akꞌõre tede mimiapataarã mãikꞌaapa ma te tꞌɨakꞌau bɨde mimiapataarã, 3 Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ, iru tꞌãri pia bapari perã. Irumaa salmo kꞌaripatáatɨ, mãga oodakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌanapata perã. 4 Tachi Akꞌõrepa Jacob, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Israel, ichi–itꞌee jɨrɨtꞌeraji ma eperãdeepa uchiadapꞌedaarã ichi eperãarã pꞌaneedamerã.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 135​, ​136

474

5  Mɨa

pia kꞌawa bɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõre, jõmaweda akꞌõre waibɨa apataarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 6 Tachi Akꞌõrepa ichia oo kꞌinia bɨkꞌa oopari ɨtꞌari, na pꞌekꞌau eujãde, pꞌusade, pꞌusa nãpɨara bɨde paara. 7 Irua jɨ ̃arara tꞌɨmɨ ́ bee pꞌe atapari pajãde nɨ ̃bamerã. Pa baaipipari kꞌoi chekꞌãri mãikꞌaapa nãu pꞌuapipari. 8‑9 Tachi Akꞌõrepa Egiptodepema Faraón mãikꞌaapa iru–itꞌee mimiapataarã pꞌerapiji ãchi kꞌĩrapite ne–inaa pi–ia ookꞌãri; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Iruata Egiptodepemaarã warrarã naapemaarã mãikꞌaapa ne–animalaarã naapɨara tꞌoda piupiji. 10 Maapꞌeda awara–awaraa eujãdepemaarã chokꞌara jõpiji, ãchi rey waibɨarã ome. 11 Mãga ooji amorreorã rey Sijón ome mãikꞌaapa Basán eujãdepema rey Og ome; ichiaba Canaán eujãdepema reyrã jõmaarã ome. 12 Ma pꞌuuru pidaarã eujã jãri atapiji ichi eperãarãmaa, israelitaarãpa ma eujã jɨ ̃adamerã. 13 Tachi Akꞌõre, pɨ ichita bapari. Eperãarãdeepa uchiadapꞌedaarã jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ ichita kꞌirãpadaitꞌee. 14 Tachi Akꞌõrepa ichi eperãarãpa oopata akꞌɨpꞌeda, jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mãga oo bɨ misa, ichi mimiapataarã chupɨria kꞌawaaitꞌee. 15 Ijãadakꞌaarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata ne–inaa juapa ooda kꞌĩrapite; nẽedee maa–e pɨrã pꞌaratꞌadee. 16 Ma ne–inaa itꞌai iru pꞌanɨ mĩda, pꞌoyaa pedeedakꞌaa; tau iru pꞌanɨ mĩda, pꞌoyaa unudakꞌaa; 17 kꞌɨɨrɨ iru pꞌanɨ mĩda pꞌoyaa ũridakꞌaa, ¡chokꞌai pꞌanɨ–e perã! 18 Mãgee ne–inaa kꞌĩsia atua pꞌanɨkꞌa, mãga pɨkꞌa ma ne–inaa oopataarã mãikꞌaapa aɨde ijãapataarã kꞌĩsia atua pꞌanapata. 19 Israelitaarã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ. Aarondeepa uchiadapꞌedaa pꞌaareerã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ. 20 Levideepa uchiadapꞌedaarã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ. Jõmaweda Tachi Akꞌõrede ijãapataarã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 21 Mãgá pedee pia jarapatáatɨ Tachi Akꞌõre, chi Sión eede Jerusalén pꞌuurude baparimaa. ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  





























136

Tachi Akꞌõrepa ichita israelitaarã kꞌinia iru bapari

1   Tachi

Akꞌõremaa gracias jaradáma, iru tꞌãri pia bapari perã mãikꞌaapa ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 2 Gracias jaradáma jõmaweda akꞌõre waibɨa apataarã kꞌãyaara Akꞌõre Waibɨara bɨmaa, irua ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 3 Gracias jaradáma jõmaarã poro waibɨarã kꞌãyaara waibɨara bɨmaa, irua ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 4 Irua aupaita ne–inaa pi–ia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mãga oopari irua ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 5 Kꞌĩsia kꞌawaa bairã irua pajã ooji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 6 Irua na pꞌekꞌau eujã pꞌusa kꞌãyaara ɨtꞌɨara bɨji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 7 Irua akꞌõrejĩru mãikꞌaapa atane ooji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 8 Irua akꞌõrejĩru ooji ãstaawa ɨ ̃daamerã, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 9 Irua atane mãikꞌaapa lucero ooji pꞌãrikꞌua ɨ ̃daadamerã,  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



475

Salmos 136​, ​137

ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 10 Irua Egipto eujãdepemaarã warrarã naapemaarã piupiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 11 Irua israelitaarã Egipto eujãdeepa uchiapiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 12 Tachi chonaarãmaa ichi jua unupiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 13 Irua Mar Rojo tꞌooma omeede tꞌoopiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 14 Irua ma pꞌusa esa–aukꞌa pꞌoo bɨde israelitaarã wãyaapiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 15 Mamĩda Faraón ichi soldaorã ome Mar Rojode jõpiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 16 Ichi eperãarã ateeji eujã pania wẽe bɨde, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 17 Irua rey waibɨarã piupiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 18 Rey juataura pꞌanadapꞌedaarã jõpiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 19 Amorreorã rey Sijón jõpiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 20 Basán pidaarã rey Og jõpiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 21 Mãɨrã eujã tachi chonaarãmaa jãri atapiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 22 Israeldeepa uchiadapꞌedaarã, ichi–itꞌee mimiapataarãmaa mãɨrã eujã jɨ ̃apiji, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 23 Irua tachi kꞌĩra atua–e, chĩara jua ekꞌari chupɨria chitoonadakꞌãri, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 24 Tachi uchiapipari tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 25 Irua eperãarãmaa, ne–animalaarãmaa paara chikꞌo unupipari, ichita tachi kꞌinia iru bapari perã. 26 ¡Gracias jaradáma tachi ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨamaa, irua ichita tachi kꞌinia iru bapari perã!  

































137

Israelitaarã Babilonia eujãde chupɨria chitoonadapꞌedaa 1   Babilonia

eujãdepema to ide tai su–akꞌɨ pꞌanɨde Sión ee kꞌirãpadakꞌãri, jẽepachida. 2 Tꞌãri pꞌuapa tai arpa waa chaada–e paji. Ma kꞌãyaara álamo pakꞌurude baijira bɨjida. 3 Mama tai ateedapꞌedaarãpa iidijida taipa mãgɨ ́ arpa chaadamerã. Tai chokꞌapataarãpa kꞌinia pꞌanajida taipa Sión eedepema kꞌari kꞌaridamerã, mãgá ãchi o–ĩa pꞌaneedamerã. 4 Mamĩda ¿sãgá mɨa Tachi Akꞌõre kꞌari kꞌariima awaraarã eujãde bɨde? 5 Aai Tachi Akꞌõre, mɨa Jerusalén pꞌuuru kꞌĩra atuadaru pɨrã, kꞌinia bɨ mɨ jua juaraarepema pɨɨdaimerã. ¡Mãgá mɨa waa arpa chaa–e pai! 6 Mɨa Jerusalén pꞌuuru kꞌĩra atuadaru pɨrã mãikꞌaapa ma pꞌuurudeepa tꞌɨmɨ ́ bɨde tꞌãri o–ĩadaru pɨrã, ¡kꞌinia bɨ mɨ kꞌĩrame mɨchi itꞌai edajãde kꞌaradaimerã! ¡Mãgá mɨa waa kꞌari–e pai! 7 Tachi Akꞌõre, kꞌirãpáji Edom eujãdepemaarãpa jaradapꞌedaa Jerusalén pꞌuuru tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juade baaikꞌãri. Mãɨrãmaa biajida: “¡Jã pꞌuuru jõtꞌaadapáde!” ajida. “¡Jõtꞌaadapáde ajida, aɨdepema te basa paara!” 8 Babiloniadepemaarã, ¡parãta mãgá jõidatꞌeepɨ! ¡O–ĩa pꞌanadaipia bɨ parã jõpidaitꞌeerã, parãpa tai kꞌachia oodapꞌedaa perã! 9 ¡O–ĩa pꞌanadaipia bɨ pãchi warrarã jita atadapꞌeda, mãumaa batꞌa peerutaarã!  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 138​, ​139

138

476 Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarada Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, tꞌãripa mɨa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee mãikꞌaapa salmo kꞌariitꞌee jõmaweda ɨtꞌaripema angeleerã kꞌĩrapite. 2 Mãɨmisa bedabaiitꞌee mãikꞌaapa pɨ te bɨmaa akꞌɨitꞌee, tꞌɨmɨ ́ bɨ mĩda. Pɨmaa pedee pia jaraitꞌee, pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã mãikꞌaapa ichita pɨa jara bɨkꞌa oopari perã. Pɨa mɨmaa akꞌɨpiji wãara pɨ tꞌɨ ̃ ne–inaa jõmaweda kꞌãyaara pipɨara bɨ mãikꞌaapa pɨ pedee ne–inaa jõmaweda kꞌãyaara pipɨara bɨ. 3 Mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidikꞌãri, pɨa ũriji mãikꞌaapa mɨ juataura, sõcharra papiji. 4 Tachi Akꞌõre, na pꞌekꞌau eujãdepema reyrã jõmaarãpa pɨ pedee ũridakꞌãri, pɨmaa pedee pia jaradaitꞌee. 5 Kꞌaride ne–inaa pɨa oopari jaradaitꞌee, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ perã. 6 Tachi Akꞌõre, pɨ mãgá waibɨara bɨ mĩda, pɨa audua–ee beerã akꞌɨ bapari. Jõdee pɨa audua beerã tꞌɨmɨɨpa akꞌɨpari. 7 Mɨ nepɨrade baairu pɨjida, pɨa mɨ jɨ ̃apariitꞌee, madeepa chokꞌai uchiamerã. ¡Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã mɨ ome kꞌĩraudaidakꞌãri, pɨ juarapa mɨ kꞌaripaitꞌee ãra juade baainaamerã! 8 Tachi Akꞌõre, pɨa mɨ ome ooitꞌee pɨchia kꞌĩsia iru bɨkꞌa. Tachi Akꞌõre, pɨa mɨ ichita kꞌinia iru bapariitꞌee. ¡Mapa pɨa ooda ituaba atabëináaji!  













139

Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõma kꞌawapari Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, pɨa mɨ akꞌɨpari mãikꞌaapa mɨ tꞌãri kꞌawapari. 2 Pɨa kꞌawapari mɨ su–akꞌɨ beekꞌãri mãikꞌaapa pꞌirabaikꞌãri. Pɨ bapari tꞌɨmɨ ́ bɨ mĩda, pɨa kꞌawapari mɨa kꞌĩsia bɨ. 3 Pɨa kꞌawapari mɨ ãyaa wãkꞌãri mãikꞌaapa teeda ɨ ̃imaa beekꞌãri. Pɨa kꞌawapari jõmaweda ne–inaa mɨa oopari. 4 Tachi Akꞌõre, mɨ pedeei naaweda, pɨa kꞌawapari mɨa jaraitꞌee bɨ. 5 Pɨa mɨ wapꞌɨra pɨkꞌa iru bapari mãikꞌaapa pɨ juapa mɨ jɨ ̃apari. 6 Ma jõmaade kꞌĩsiakꞌãri, mɨa pꞌoyaa kꞌawa–e sãgá pɨa mɨ mãgá kꞌawapari, mɨchi tꞌãride kꞌĩsiapari paara. 7 Pɨ jaure perã, ¿sãmaa mɨ miruima pɨa mɨ ununaamerã? ¿Sãmaa wãima pɨa mɨ ununaamerã? 8 Pajã ɨtꞌɨara nɨ ̃bɨdee mɨ wãda paara, pɨ mama bakꞌaji. Jõdee piudaarãmaa z mɨ wãda paara, ichiaba pɨ mama bakꞌaji. 9 Akꞌõrejĩru uchiaparimaa mɨ wãda paara maa–e pɨrã akꞌõrejĩru baaiparimãi pꞌusade tokꞌesaa banada paara, pɨ ichiaba mama bakꞌaji. 10 ¡Mɨ mamaa banaru pɨjida, pɨ juapa mɨ ateekꞌaji mãikꞌaapa pɨ juarapa mɨ kꞌaripakꞌaji! 11 Ma awara mɨa kꞌĩsiada paara: Pꞌãriu nɨ ̃bɨde mɨ miruitꞌee maa–e pɨrã mɨa kꞌinia bada paara na ɨ ̃daa nɨ ̃bɨ pꞌãriudaimerã, 12 ma pꞌãriude mɨ pꞌoyaa miru–e pakꞌaji, pɨ ichiaba mama bairã. ¡Pɨ–itꞌee ɨ ̃daa, pꞌãriu ome aukꞌa bɨ!  





















z 139.8 Israelitaarã–itꞌee

piudaarã pꞌanɨmãi eujã ekꞌari uria audú nãpɨa bɨde baji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



477

Salmos 139​, ​140

13  Pɨata

mɨ kꞌapꞌɨa edajãde nɨ ̃bɨ jõmaweda ooji. Eperãpa pꞌaru pi–ia kꞌaparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa mɨ kꞌapꞌɨa ooji mɨ nawe bide bakꞌãri. 14 Ne–inaa pi–ia ooji mɨ mãgá ookꞌãri; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi kꞌĩradoopa. ¡Tꞌãripa mɨa mãga kꞌawa bɨ! 15 Mãgá mɨ nawe bide bakꞌãri, awaraarãpa mɨ unuda–e paji mĩda, ma pꞌãriu nɨ ̃bɨde pɨa akꞌɨ baji mɨ bɨɨrɨ mãikꞌaapa mɨ kꞌapꞌɨade nɨ ̃bɨ, uchia wãdakꞌãri pꞌaru chi kꞌapari juadeepa uchia wãparikꞌa. 16 Mãgá pɨchi taupa unuji mɨ kꞌapꞌɨa wari wãda mɨ nawe bide. Jõmaweda pꞌã iru baji pɨchi ɨtꞌaripema librode. Mɨ tꞌoi naaweda mãikꞌaapa año apida bai naaweda, pɨa kꞌawa baji mɨ año jõmasaa bapariitꞌee. 17 Tachi Akꞌõre, ¡mɨa pɨ kꞌĩsia pꞌoyaa kꞌawa–e, audú pi–ia, chokꞌara pꞌanadairã! 18 Mɨa pɨ kꞌĩsia juasia kꞌinia bada paara, ipu nãusaa tau chokꞌara nɨ ̃bɨ kꞌãyaara chokꞌaraara uchiakꞌajida. Ma kꞌĩsia jõmaweda pꞌoyaa juasiada paara, atꞌãri pɨ kꞌĩsia pia kꞌawa–e pakꞌaji, pɨ mɨ ome bapari mĩda. 19 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌinia bɨ pɨa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jõpimerã mãikꞌaapa chĩara peepataarã mɨ ikꞌaawaapa tꞌɨmɨ ́ pëimerã. 20 Mãga ooipia bɨ mãɨrãpa pɨ ãpɨte ikꞌachia pedeepata perã mãikꞌaapa pɨ tꞌɨ ̃ ichi kꞌinia jarapata perã. 21 Tachi Akꞌõre, mɨa kꞌĩra unuamaa iru bɨ pɨ unuamaa iru pꞌanapataarã mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapataarã. 22 ¡Tꞌãripa mãɨrã kꞌĩra unuamaa iru bɨ! ¡Mɨ–itꞌee mãɨrã mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã́kꞌapɨ pꞌanɨ! 23 Tachi Akꞌõre, mɨ tꞌãri akꞌɨ ́ji kꞌawaaitꞌee mɨa kꞌĩsia bɨ pia bɨ wa kꞌachia bɨ. 24 Mɨ o kꞌachiade wãru pɨrã, mamãikꞌaapa uchia atáji mãikꞌaapa pɨchi ode bɨ ́ji, ichita mɨ pɨ ome nipapariimerã.  





















140

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa jɨ ̃amerã Davidpa na salmo pꞌãji.

1   Tachi

Akꞌõre, mɨ kꞌaripáji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã juade ́̃ mɨ pee kꞌinia pꞌanɨɨrãpa mɨmaa ne–inaa baainaamerã. Mɨ jɨaji 2 kꞌachia oonaadamerã. Kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiapata mãikꞌaapa ichita jɨrɨpata chõodaitꞌee. 3 Taama kꞌĩrame audú misua bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa mãɨrã pedee misua pɨkꞌa bɨ. Mãɨrã pedee taamapa neera kꞌachia iru bɨ ́kꞌapɨ pꞌanɨ. 4 Tachi Akꞌõre, mɨ jɨaji ̃́ pɨde ijãadakꞌaa beerã juade baainaamerã. Mɨ ́ jɨaji ̃ mɨ pee kꞌinia pꞌanɨɨrãpa mɨmaa ne–inaa kꞌachia oonaadamerã, mãɨrãpa kꞌĩsia pꞌanadairã mɨ kꞌachiade baaipidaitꞌee. 5 Ara nejɨrɨparipa lazo oga jira bɨparikꞌa maa–e pɨrã eperãpa tꞌɨrɨ tꞌaaparikꞌa, aɨde ne–inaa baaimerã, mãga pɨkꞌa ma audua beerãpa trampa oga pɨkꞌa jira bɨpata mɨ aɨde baaimerã. 6 Mɨa Tachi Akꞌõremaa jarapari: “Pɨ mɨ Akꞌõre Waibɨa. Tachi Akꞌõre, ¡ũríji mɨa chupɨria iidi bɨ! 7 Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 140​, ​141

478

bɨ. Pɨ mɨ kꞌaripapari waibɨara bɨ. Mɨ chõo bakꞌãri, pɨa mɨ jɨ ̃apari peenaadamerã.” 8 Tachi Akꞌõre, pɨde ijãadakꞌaa beerãmaa oopináaji ãchia kꞌĩsia iru pꞌanɨkꞌa oodaitꞌee. Mãga–e pɨrã ãchi audua nipadaitꞌee, ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. 9 Mɨa kꞌinia bɨ pɨa ãra baaipimerã ãchia kꞌachia oodaitꞌee jara pꞌanɨde. 10 Mɨa kꞌinia bɨ pɨa tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨ ãchi ɨ ̃rɨ baaipimerã. Kꞌinia bɨ pɨa ãchi tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨde batꞌakꞌoomerã. Kꞌinia bɨ ãchi pozo nãpɨade batꞌakꞌoomerã, madeepa waa uchianaadamerã. 11 Kꞌinia bɨ chĩara ãpɨte ikꞌachia pedeepataarã na eujãde pꞌanapinaamerã, mãɨrã pedee taama neera kꞌachiakꞌa bairã. Kꞌinia bɨ pɨa mãgee ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapataarãmaa ne–inaa kꞌachia oomerã mãikꞌaapa jõpimerã. 12 Mɨa kꞌawa bɨ Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari chupɨria beerã mãikꞌaapa mia chitoonɨɨrã kꞌaripaitꞌee. 13 ¡Pɨa jara bɨkꞌa oopataarã ichita pɨmaa pedee pia jarapataadaitꞌee mãikꞌaapa kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã ichita pɨ ome pꞌanapataadaitꞌee!  











141

Kꞌewara Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, isapai mɨ kꞌaripa chéji. ¡Ũríji mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨ! 2 Mɨa kꞌinia bɨ na ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bɨ ne–inaa tꞌũa bapari pɨ kꞌĩrapite bɨpatakꞌa bamerã. Kꞌinia bɨ mɨa pɨmaa jua ɨtꞌaa ɨamaa bɨ bamerã kꞌewarapema ne–inaa pɨ–itꞌee paapatakꞌa, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌanɨ misa. 3 Tachi Akꞌõre, carcelde jɨ ̃apari bɨpatakꞌa mamãikꞌaapa preso uchianaamerã, mãga pɨkꞌa mɨ itꞌai jɨaji, ̃́ aɨdeepa pedee kꞌachia 4 uchianaamerã. Mɨ tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiapináaji mãikꞌaapa mɨ ne– inaa kꞌachia oopataarã ome nipapináaji. Mɨmaa mãgeerã kꞌõpꞌãyaapináaji nekꞌopata fiesta oodakꞌãri ãchi akꞌõre waibɨa apataarã–itꞌee. 5 Pia bɨ eperã pɨa jara bɨkꞌa ooparipa mɨ ɨtrɨakꞌãri mɨ kꞌinia iru bapari perã, mãga ookꞌãri, kꞌera tꞌũa mɨ porode weemaa pɨkꞌa bairã. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa mɨmaa iwarraa pedee jaradakꞌãri, mɨa ma kꞌera tꞌũa pɨkꞌa bɨ mɨ porode weepi–e paitꞌee, mɨa ɨtꞌaa iidipari perã mãɨrã kꞌachiade baaidamerã, ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. 6 Eperãpa mãu peñadeepa batꞌa pëiparikꞌa, mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa mãɨrã poro waibɨarã ãchi mimiadeepa ãyaa pëiitꞌee. Irua mãga ookꞌãri, mãɨrãpa kꞌawaadaitꞌee mɨa wãara pedee jara baji mãikꞌaapa 7 jaradaitꞌee: “Ara tꞌɨpɨ puudakꞌãri chi pite pɨrɨɨchoo jẽra beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa jãɨra ikꞌaawa tachi bɨɨrɨ pɨrɨɨchoo jẽra beedaitꞌeeda” adaitꞌee. a 8 Tachi Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa nɨmaa bɨ pɨa mɨ kꞌaripamerã. Mɨ jɨrɨ pꞌanɨɨrãmaa peepináaji. 9 Mɨ kꞌaripáji ne–inaa kꞌachia  















a 141.7 Hebreo

pedee estudiapataarãpa pia kꞌawada–e na versículo 5‑7 kꞌãata jara kꞌinia bɨ.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



479

Salmos 141​ – ​143

oopataarãpa trampa oga iru pꞌanɨde baainaamerã. 10 Mɨa kꞌinia bɨ ãchita baaidamerã ãchia trampa oga iru pꞌanɨde, mɨ kꞌãiwee ma trampa ikꞌaawa wãyaaru misa.  

142

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Mɨa

Davidpa na salmo pꞌãji.

golpe Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa iidi bɨ. Mɨa golpe Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidi bɨ. 2 Mɨa kꞌĩsia nɨ ̃bɨ irumaa jara bɨ. 3 Tachi Akꞌõre, mɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, pɨa kꞌawa bɨ mɨ sãga nipapari. Mɨ o nipaparide eperãarãpa mɨ nɨpata kꞌachiade baaipidaitꞌee. 4 Mɨ juaraare akꞌɨkꞌãri, apida unu–e. Apida che–e mɨ kꞌaripaitꞌee. Unu–e sãma mirunaitꞌee. Apidaapa kꞌĩsia–e bɨ mɨ kꞌaripaitꞌee. 5 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨmaa chupɨria iidi bɨ. Pɨmaata mɨa jara bɨ: “Pɨa mɨ jɨ ̃apari. Pɨa aupaita mɨ kꞌaripapari, mɨ na pꞌekꞌau eujãde chokꞌai bɨ misa.” 6 Mɨ biapi ũríji mɨ juatau wẽedaru perã. Mɨ kꞌaripáji mɨ jɨrɨ pꞌanɨɨrã juade baainaamerã, ãchi mɨ kꞌãyaara juataura pꞌanadairã. 7 Mɨ uchiapíji na carcelde pɨkꞌa bɨdeepa. Pɨa mɨ mãgá kꞌariparu pɨrã, awaraa pɨa jara bɨkꞌa oopataarã ome pɨmaa pedee pia jarapariitꞌee.  











143

Ɨtꞌaa iidida Tachi Akꞌõrepa kꞌaripamerã 1   Tachi

Davidpa na salmo pꞌãji.

Akꞌõre, ũríji mɨa ɨtꞌaa iidi bɨ. Ũríji mɨa chupɨria iidimaa bɨ. Mɨ kꞌaripa chéji pɨa jara bɨkꞌa oopari perã mãikꞌaapa pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã. 2 Mɨ pɨ mimiapari. Mɨa ne–inaa kꞌachia oopariida kꞌaurepa mɨ miapináaji, pɨ kꞌĩrapite eperã apida kꞌachia wẽe bakꞌaa perã. 3 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa mɨ jɨrɨpata mãikꞌaapa eujãde batꞌatꞌaadapꞌeda, mɨ ome ãchia oo kꞌiniata oopata. Ãrapa mɨ pꞌãriu bɨde bapipata. Mapa mɨ eperãarã taarã piudapꞌedaarã́kꞌapɨ bɨ. 4 Mɨ kꞌĩra pia– ee nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨ. 5 Mɨa kꞌirãpa bɨ mɨ naaweda bapariida; sãgá pɨa mɨ kꞌaripapachi. Kꞌĩsiamaa bɨ pɨa ne–inaa pi–ia oopariidade. 6 Mɨ jua ɨtꞌaa ɨapari, pɨ jua waya unu kꞌinia bairã. Ara eujã pꞌoo bɨpa pania nɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa pɨ nɨpari. 7 Tachi Akꞌõre, ¡isapai mɨ kꞌaripa chéji, mɨ ɨ ̃yapa jɨ ̃adaru perã! Mɨ kꞌaripa– eda anáaji, mɨ piudapꞌedaarãmaa wãrúkꞌapɨ bairã. 8 Tapꞌeweda akꞌɨpíji pɨa mɨ wãara kꞌinia iru bapari, mɨa pɨde ijãapari perã. Kꞌawapíji pɨa mɨmaa oopi kꞌinia bɨ, ma–itꞌee mɨa ɨtꞌaa iidipari perã. 9 Mɨ uchiapíji mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Mɨa pɨ jɨrɨpari mɨ jɨ ̃amerã. 10 Jaratéeji mɨa oo kꞌawaamerã pɨa oopi bɨkꞌa, pɨ mɨ Akꞌõre Waibɨa perã. Mɨa kꞌinia bɨ pɨ jaurepa pɨ o piade mɨ ateemerã, eperã eujã jewedaade kꞌãiwee nipaparikꞌa. 11 Tachi Akꞌõre, mɨ atꞌãri chokꞌai bapíji, jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã. Pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã, na nepɨradeepa  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 143​ – ​145

480

mɨ uchiapíji. 12 Pɨa mɨ kꞌinia iru bapari perã, mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõpíji. ¡Ãchi jõmaweda jõpíji, mɨ pɨ mimiapari perã!  

Reypa Tachi Akꞌõremaa gracias jarada

144

1   ¡Tachi

Akꞌõre tꞌãri pia bapari! Mɨ–itꞌee iru mãu choma bɨkꞌa bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã. Irua mɨ chõo kꞌawaapipari mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ome. 2 Irua mɨ kꞌinia iru bapari mãikꞌaapa mɨ kꞌaripapari. Mɨ jɨ ̃apari mãikꞌaapa nepɨradeepa mɨ uchiapipari. Irumaa mɨ miru pɨkꞌanapari. Mɨ–itꞌee iru escudokꞌa bɨ, mɨ jɨ ̃apari perã. Iruata awara–awaraa pꞌuuru pidaarã mɨ jua ekꞌari bɨji. 3 Tachi Akꞌõre, ¿kꞌaima eperã pɨ–itꞌee, pɨa iru akꞌɨ bapariimerã? ¿Kꞌaima eperã, pɨa irude kꞌĩsiapariimerã? 4 Eperã taarã–ee bapari; ĩyapa aba pɨkꞌa bɨ. Eperã isapai wẽpadaipari, tachi jaure isapai wẽpadaiparikꞌa, akꞌõrejĩru baai wãkꞌãri. 5 Tachi Akꞌõre, pajã ewáji mãikꞌaapa edaa chéji. Ee jẽra bɨ tꞌõbáiji, aɨdeepa nari uchiamerã. 6 Eperãpa sia trɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa pa tau baaipíji, pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pariatua ãpɨtee jĩchoodamerã. 7Ɨtꞌariipa pɨchi juapa mɨ uchiapíji na pꞌusa nãpɨa pɨkꞌa bɨdeepa; pia jaraitꞌeera awaraa eujãdepemaarã juadeepa. 8 Ãra pedeedakꞌãri, seewa jarapata. Ãchi juaraarepema jua ɨtꞌaa ɨaruta pɨjida juraadaitꞌee wãara pedee jaradaitꞌee, seewa jarapata. 9 Tachi Akꞌõre, mɨa pɨmaa kꞌari chiwidi kꞌariitꞌee. Salmo kꞌariitꞌee arpa diez cuerda ome chaa nɨ ̃bɨde. 10 Pɨata reyrãmaa chõo pꞌoyaapipari. Pɨata pɨ mimiapari David uchiapiji iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa, espadapa peenaadamerã. 11 Ɨr̃ á mɨ ome mãga óoji ichiaba. Mɨ uchiapíji awaraa eujãdepemaarã juadeepa. Mãɨrã pedeedakꞌãri, seewa jarapata mãikꞌaapa ãchi juaraarepema jua ɨtꞌaa ɨaruta pɨjida juraadaitꞌee wãara pedee jaradaitꞌee, seewa jarapata. 12 Pɨa mɨ kꞌariparu pɨrã, tai warrarã ne–inaa kꞌarra kꞌiru–idaa beekꞌa pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa tai kꞌaurã pi–ia pꞌanadaitꞌee, palaciodepema columna pi–ia sĩdakꞌa. 13 Ichiaba tai netꞌa tau ɨapata te ipuru pꞌanadaitꞌee, ne–inaa kꞌopata kꞌĩra tꞌãdoo paraaitꞌee perã. Ma awara tai ne–animalaarã ĩwadaitꞌee, mil chokꞌara paraarumaa pꞌũajara paraamãi. 14 Tai pꞌakꞌaarã juataura pꞌanadaitꞌee perã, ne–inaa chɨkꞌɨa jidiudaitꞌee. Awaraa eujãdepemaarãpa tai pꞌuuru tꞌɨakꞌau bee muralla ãrida–e paitꞌee, pꞌuuru jãde tꞌĩudaitꞌee mãikꞌaapa netꞌaa wa eperãarã ãyaa ateedaitꞌee. Mapa tai pꞌuuru jãde, pꞌera jõnɨpa eperãarã biada–e paitꞌee. 15 ¡Pꞌuuru pidaarã o–ĩa pꞌanɨ mãga pꞌanapataadakꞌãri! ¡O–ĩa pꞌanɨ pɨ, Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌãri!  



























145

Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ Davidpa na salmo pꞌãji Tachi Akꞌõremaa tꞌãri o–ĩa kꞌaridamerã. 1   Tachi

Akꞌõre, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Pɨ mɨ Akꞌõre Waibɨa; pɨ mɨ rey. Pɨmaa mɨa ichita pedee pia jarapariitꞌee.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



481

Salmos 145​, ​146

2  Ewari

chaa pɨmaa pedee pia jaraitꞌee mãikꞌaapa pɨmaa ichita gracias jarapariitꞌee. 3 Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, jõmaarãpa irumaa pedee pia jarapataadaipia bɨ. Apidaapa iru jua pꞌoyaa kꞌawada–e, audú waibɨa bairã. 4 Akꞌõre Waibɨa, tai warrarãpa, ãradeepa uchiadaitꞌeerãpa paara, tꞌãri o–ĩapa jaradaitꞌee pɨa ne–inaa pi–ia oopari. 5 Jaradaitꞌee pɨ kꞌĩra wãree mãikꞌaapa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa kꞌĩsiaitꞌee pɨa ne–inaa pi–ia oopariidade; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 6 Ãrapa jaradaitꞌee ne–inaa pɨa oopari. Mɨa jaraitꞌee pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, mãgee ne–inaa oopari. 7 Jaradaitꞌee pɨ ãchi ome audú tꞌãri pia bapariida mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩapa kꞌaridaitꞌee, pɨa ichita ne–inaa pia oopari perã. 8 Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari; chupɨria kꞌawaayaa bapari; isapai kꞌĩraukꞌaa mãikꞌaapa eperãarã kꞌinia iru bapari. 9 Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari jõmaarã ome; ichia ooda jõmaweda akꞌɨ bapari mãikꞌaapa chupɨria kꞌawaapari. 10 Tachi Akꞌõre, ¡mɨa kꞌinia bɨ pɨa ooda kꞌaurepa jõmaarãpa pɨmaa pedee pia jarapataadamerã! ¡Kꞌinia bɨ pɨde ijãapataarãpa pɨmaa pedee pia jarapataadamerã! 11 ¡Kꞌinia bɨ pɨ trua kꞌĩra wãreedé pedeedamerã mãikꞌaapa pɨa ne–inaa pi–ia oopariidadé pedeedamerã! 12 Mãgá eperãarã jõmaarãpa kꞌawaadaitꞌee pɨa ne–inaa pi–ia oopari mãikꞌaapa pɨ trua kꞌĩra wãree bɨ. 13 Jõmaarãta pɨ jua ekꞌari pꞌanapata, pɨ ichita jõmaarã rey paitꞌee perã. Tachi Akꞌõrepa ichita oopari ichia jara bɨkꞌa. Tꞌãri pia mãga oopari. 14 Tachi Akꞌõrepa eperãarã kꞌaripapari kꞌachiade baaidakꞌãri mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩ–ĩapipari kꞌĩra pia–ee pꞌanadakꞌãri. 15 Tachi Akꞌõre, jõmaweda chokꞌai pꞌanɨɨrãpa nɨpata pɨa ãchimaa ne–inaa kꞌoparii unupimerã. Pɨa kꞌinia bakꞌãri, mãga oopari. 16 Pɨ juajã eratɨpari mãikꞌaapa tꞌãri piapa jõmaweda chokꞌai pꞌanɨɨrãmaa ne–inaa kꞌopipari. 17 Tachi Akꞌõrepa ichita ne–inaa pia oopari mãikꞌaapa tꞌãri pia ne–inaa jõmaweda oopari. 18 Tachi Akꞌõre irumaa tꞌãripa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã kꞌaitꞌa bapari. 19 Irua oopari iru waaweepataarãpa iidipatakꞌa. Iididakꞌãri irua kꞌaripamerã, ũripari mãikꞌaapa ãchi kꞌaripapari. 20 Tachi Akꞌõrepa jɨ ̃apari jõmaweda iru kꞌinia iru pꞌanɨɨrã. Mamĩda jõmaweda ijãadakꞌaa beerã jõpiitꞌee. 21 ¡Tachi Akꞌõremaa mɨa pedee pia jarapari! ¡Jõmaweda chokꞌai pꞌanɨɨrãpa irumaa pedee pia ichita jarapataadaipia bɨ, iru tꞌɨ ̃ jõmaweda tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bairã!  





































146

Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Tachi Akꞌõrepa eperãarã kꞌaripapari perã

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Tꞌãripa mɨa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee. 2 Mɨa ichita Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapariitꞌee. Mɨ chokꞌai bɨ misa, mɨchi Akꞌõre Waibɨamaa salmo kꞌaripariitꞌee.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 146​, ​147

482

3  Ijãanáatɨ

eperãarã poro waibɨarãde Tachi Akꞌõrede ijãapatakꞌa, eperãarãpa tachi pꞌoyaa kꞌaripada–e perã irua kꞌaripaparikꞌa. 4 Eperãarã piudakꞌãri, yooro pꞌora padaipata mãikꞌaapa oodakꞌaa ãchia kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaakꞌa. 5 Eperã o–ĩa bɨ Jacobpa ijãada Akꞌõre Waibɨapa ichi kꞌaripakꞌãri. Eperã o–ĩa bɨ nɨkꞌãri Tachi Akꞌõre, ichi Akꞌõre Waibɨapa ichi kꞌaripa chemerã. 6 Tachi Akꞌõrepa ooji pajã aɨde nɨ ̃bɨ ome; na pꞌekꞌau eujã aɨde nɨ ̃bɨ ome mãikꞌaapa pꞌusa aɨde nɨ ̃bɨ ome. Irua ichita oopari ichia jara bɨkꞌa. 7 Tachi Akꞌõrepa kꞌaripapari chupɨria chedeerã, chĩara jua ekꞌari kꞌachia pꞌanapataarã. Irua nekꞌopipari jarrapisia pꞌanɨɨrã. Irua awaraarã jua ekꞌari pꞌanɨɨrã uchiapipari chi jitadapꞌedaarã juadeepa. 8 Tachi Akꞌõrepa tau pꞌãriu beerã pia unupipari. Tachi Akꞌõrepa kꞌĩra pia–ee beerã tꞌãri o–ĩapipari. Tachi Akꞌõrepa kꞌinia iru bapari ichia jara bɨkꞌa oopataarã. 9 Tachi Akꞌõrepa jɨ ̃apari awaraa eujãdepemaarã tachi tꞌãide pꞌanapata. Irua akꞌõre wẽe beerã mãikꞌaapa pꞌẽtrãa beerã kꞌaripapari. Mamĩda ijãadakꞌaa beerãmaa oopi–e ãchia kꞌachia kꞌĩsia iru pꞌanɨkꞌa. 10 Siondepemaarã, pia jaraitꞌeera israelitaarã, ¡Tachi Akꞌõre ichita tachi rey paitꞌee, na pꞌekꞌau eujã jõru pɨjida! ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  













147

Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Pi–ia bɨ Tachi Akꞌõremaa salmo kꞌaridaitꞌee. ¡Pi–ia bɨ tꞌãripa irumaa pedee pia jaradaitꞌee! 2 Tachi Akꞌõrepa Jerusalén pꞌuuru chiwidi oopimaa bɨ mãikꞌaapa israelitaarã aneemaa bɨ ãra kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa ateedapꞌedaamãiipa. 3 Tꞌãri pꞌua pꞌanɨɨrã tꞌãri o–ĩ–ĩapimaa bɨ mãikꞌaapa ãra tꞌãri pꞌua wẽpapimaa bɨ, pꞌua wẽpapiparikꞌa tachi pꞌua oodamãi jɨpakꞌãri. 4 Irua lucero jõmaweda bɨji pajãde mãikꞌaapa ma chaachaa tꞌɨ ̃ bɨji. 5 Tachi Akꞌõre juataura bɨ, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. Ne–inaa wẽ–e irua kꞌawa–e. 6 Tachi Akꞌõrepa chupɨria beerã mãikꞌaapa audua–ee beerã kꞌaripapari. Mamĩda irude ijãadakꞌaa beerã ekꞌariara papipari. 7 Kꞌaride Tachi Akꞌõremaa gracias jarapatáatɨ. Salmo kꞌaripatáatɨ arpa chaa pꞌanɨde. 8 Irua jɨ ̃arara pëipari pajã wãkꞌadamerã mãikꞌaapa kꞌoi pëipari mẽepema pꞌũajara warimerã. 9 Ne–animalaarãmaa mãikꞌaapa cuervo chakꞌeerãmaa nekꞌopipari, ãchi biadakꞌãri. 10 Tachi Akꞌõre o–ĩadaikꞌaa caballoorã juataura bee wa soldaorã kꞌapꞌipꞌia pꞌira bee chõode uchiaruta unukꞌãri, eperãarãpa made audupɨara ijãaruta pɨrã, irude ijãadai kꞌãyaara. 11 Iru o–ĩadaipari unukꞌãri ichi waaweepataarã, ijãapata perã irua ãchi kꞌinia iru bapari. 12 Jerusalendepemaarã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ. Parã Sión eedepemaarã, pãchi Akꞌõre Waibɨamaa pedee pia jarapatáatɨ. 13 Irua parã  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



483

Salmos 147​, ​148

pꞌuuru jɨ ̃apari, eperãpa ichi te jɨ ̃aparikꞌa puertade pakꞌuru tꞌɨakꞌau bɨkꞌãri. Ma awara irua parã warrarã ma pꞌuurude pꞌanapataarã bendiciapari. 14 Irua pãchi eujã paara jɨ ̃apari, aɨde parã kꞌãiwee pꞌanapataadamerã mãikꞌaapa bi jãwaa pꞌaneedamerã ichia trigo pi–ia chaupidapa. 15 Iru pedee na pꞌekꞌau eujãdee pëikꞌãri, ma pedee isapai panapari irua pëirumaa. 16 Nieve pëipari eujãde oveja kꞌarakꞌa jẽra beemerã. Hielo nãusaa eujãde pꞌopari, eperãpa itꞌabarre pꞌora pꞌoparikꞌa. 17 Pajãdeepa hielo kꞌoi taukꞌa pëikꞌãri, mãu chakꞌeerãkꞌa baaipata. Na eujã audú kꞌũrasaapikꞌãri, ¿kꞌaipa chooima? 18 Mamĩda irua pedeekꞌãri, ma hielo torrabaidaipari mãikꞌaapa nãu pꞌuapikꞌãri, ma nieve hielo ome waya pania padaipari. 19 Jacobdeepa uchiadapꞌedaarãmaa ichi pedee jara pëiji. Mãgɨ ́ Israeldeepa uchiadapꞌedaarãmaa ichi ley jaraji. 20 Awaraa eujãdepemaarã ome mãga oo–e paji. Maperã mãɨrãpa iru ley kꞌawadakꞌaa. ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  













Tachi Akꞌõrepa ne–inaa oodapa irumaa pedee pia jaradaipia bɨ

148

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Ne–inaa jõmaweda ɨtꞌari nɨ ̃bɨ, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 2 Angeleerã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. Parã, chi ɨtꞌaripema soldaorã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 3 Akꞌõrejĩru, atane mãikꞌaapa lucero ɨ ̃daa jõnɨ, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. b 4 Pajã, pania aɨde nɨ ̃bɨ ome, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 5 Ma jõmaweda irumaa pedee pia jarapatáatɨ, irua ma ne–inaa jõmaweda ooda perã ichi pedee jaradapa. 6 Ma jõma mãgá ooji, ichita bamerã irua bɨdakꞌa. 7 Irumaa pedee pia jarapatáatɨ ne–inaa na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ, ne– inaa pꞌusa nãpɨade nɨ ̃bɨ, nemĩsia paara. 8 Pa, hielo kꞌoi taukꞌa bee, nieve, jɨ ̃arara mãikꞌaapa nãumia, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 9 Irumaa pedee pia jarapatáatɨ ee ɨtꞌɨara bee, eera jẽra bee, nejõ bɨɨrɨ cedro pakꞌuru ome, 10 ne–animalaarã tausaaree mãikꞌaapa taunomaa, ne–animalaarã bipa urtꞌĩu nĩuteepataarã mãikꞌaapa ipanaarã. 11 Irumaa pedee pia jarapatáatɨ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã reyrã, awara–awaraa eujãdepemaarã jõmaweda, eperãarã poro waibɨarã, 12 kꞌũtrãarã, awẽraarã, chonaarã, mãikꞌaapa warrarã. 13 Parã jõmaweda, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. Iru kꞌĩra wãreera, waibɨara bɨ na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ ne–inaa jõmaweda kꞌãyaara mãikꞌaapa pajãde nɨ ̃bɨ ne–inaa jõmaweda kꞌãyaara. 14 Irua ichi pꞌuuru pidaarã awaraa pꞌuuru pidaarã kꞌãyaara waibɨara, juataura papiji. Maperã Israeldeepa uchiadapꞌedaarã, chi irua jara bɨkꞌa oopataarã, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. ¡Iru ichi pꞌuuru pidaarã kꞌaitꞌa baparipɨ! ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  

























b 148.3 Ma ɨtꞌaripema ne–inaa pedeedakꞌaa perã, jara kꞌinia bɨ ɨd ̃ aadakꞌãri, akꞌɨpidamerã Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Salmos 148​ – ​150

484

Kꞌaride Tachi Akꞌõremaa pedee pia jaradapꞌedaa

149

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Tachi Akꞌõremaa kꞌari chiwidi kꞌarítɨ. Ijãapataarã, parã chipꞌedaidakꞌãri, irumaa pedee pia jarapatáatɨ. 2 Israelitaarã, tꞌãri o–ĩa pꞌanapatáatɨ, Tachi Akꞌõrepa parã ooda perã. Sión pꞌuurudepemaarã, tꞌãri o–ĩa pꞌanapatáatɨ pãchi rey ome. 3 Iru–itꞌee tꞌãri o–ĩa pëirapatáatɨ mãikꞌaapa salmo kꞌaripatáatɨ arpa mãikꞌaapa pandero chaa pꞌanɨde. 4 Mãga oopatáatɨ Tachi Akꞌõre o–ĩa bairã ichi pꞌuuru pidaarã ome. Irua audua–ee beerã kꞌaripapari awaraarã pꞌoyaadamerã. 5 Ijãapataarã, o–ĩa pꞌanapatáatɨ, irua parãmaa mãgá pꞌoyaapida perã. Parã kꞌãipatamãi ichiaba o–ĩapa irumaa kꞌarítɨ. 6 Parãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ, espada kꞌĩraichaaweda pꞌewedee bɨ juade ateeruta misa. 7 Ma espadapa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaadai mãikꞌaapa awaraa pꞌuuru pidaarã miapidai. 8 Mãɨrã reyrã, poro waibɨarã ome jita atadai mãikꞌaapa cadenapa jɨ ̃ atadai. 9 Mãgá parãpa mãɨrã miapidakꞌãri, pꞌasaitꞌee irua mãɨrã ãpɨte pꞌãpidakꞌa. Parã, irude ijãapataarã, awaraa pꞌuuru pidaarã kꞌãyaara waibɨara pꞌaneedaitꞌee. ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  















150

Tachi Akꞌõremaa pedee pia jaradapꞌedaa

1   ¡Aleluya!

¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ! Tachi Akꞌõre tede irumaa pedee pia jarapatáatɨ. Iru juapa ooda pajã ewaraa kꞌobɨdepema ne–inaa jõmaapa akꞌɨpítɨ iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 2 Irumaa pedee pia jarapatáatɨ irua ne–inaa pi–ia oopariida pari. Irumaa pedee pia jarapatáatɨ iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. 3 Irumaa pedee pia jarapatáatɨ trompeta, arpa mãikꞌaapa salterio chaa pꞌanɨde. 4 ¡Iru–itꞌee pëirapatáatɨ pandero chaa pꞌanɨde! ¡Irumaa pedee pia jarapatáatɨ pꞌipꞌana mãikꞌaapa ne–inaa cuerdapa chaa pꞌanɨde! 5 Irumaa pedee pia jarapatáatɨ címbalo kꞌĩra omeeweda c chaa pꞌanɨde. 6 ¡Jõmaweda chokꞌai pꞌanɨɨrã, Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapatáatɨ! ¡Aleluya! ¡Jõmaarãpa Tachi Akꞌõremaa pedee pia jarapataadaipia bɨ!  









c 150.5 Címbalo

pꞌaratꞌu omé broncedee ooda. Ma pꞌaratꞌu tꞌaapꞌedakꞌãri, jĩwaapari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios

Chonaarãwedapema kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa ũraa pia jaradapꞌedaa Introducción

Na libro leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee kꞌĩsia kꞌawaa pedee. Chonaarãwedadeepa idi parumaa na librode pꞌã jẽra bɨ jarateepata eperãarãmaa, Tachi Akꞌõre ũraa pia kꞌawaadamerã. Na librode pꞌã jẽra bɨ kꞌaurepa tachia pi–ia kꞌawadaitꞌee sãga pꞌanadaipia bɨ tachi kꞌõpꞌãyoorã ome mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Na librode audú unudaitꞌee mãgee ũraa pia, mãgá eperãarãpa kꞌawadamerã kꞌãata oodaipia bɨ ne–inaa kꞌachiade pꞌanadakꞌãri. Mamĩda na librode audú kꞌawadaitꞌee eperãarã kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanadaitꞌee, Tachi Akꞌõre waawee pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oodaitꞌee. Na librode Tachi Akꞌõre ũraa aupai unuda–e paitꞌee. Aukꞌa unudaitꞌee eperãarã ome pꞌasada. Ma kꞌaurepa kꞌawadaitꞌee kꞌãata oodaipia bɨ tachi ome aukꞌa mãga pꞌasakꞌãri. Na librode ichita ũraa unudaitꞌee Tachi Akꞌõre pi–iara kꞌawaadamerã, ichia na ũraa jarada perã. Na librode unudaitꞌee ũraa pia pꞌanapataadaitꞌee tachi ëreerã ome mãikꞌaapa awaraa kꞌõpꞌãyoorã ome. Jara bɨ eperã tꞌãri pia bapariimerã awaraarã ome; ãtau pꞌoree, audua–ee, awaraarã kꞌinia iru bapariimerã mãikꞌaapa chupɨria kꞌawaayaa bamerã. Na libro chi naarapema capitulode (capítulo 1–9) unudaitꞌee kꞌĩsia kꞌawaa pedee Tachi Akꞌõrepa jarada. Ma kꞌĩsia kꞌawaa pedee kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa na eujã ooji. Na libro ichiaba tꞌɨ ̃jarapata ‘Kꞌĩsia Kꞌawaa Pedee Salomonpa Jarada’. Iru kꞌĩsia kꞌawaa pedee unudaitꞌee capítulo 10–29. Capítulo treintade unudaitꞌee kꞌĩsia kꞌawaa pedee Agurpa jarada. Kꞌĩsia kꞌawaa pedee Lemuel nawepa jarada unudaitꞌee capítulo 31.1‑9. Capítulo 31.10‑31 jara bɨ sãga bapari wẽra Tachi Akꞌõre waawee bapari: kꞌĩsia kꞌawaa, mimiayaa mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oopari.



485 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 1

1

486 Chonaarãwedapema ũraa pia proverbios apata

1   Na

ũraa pꞌãdapꞌedaa Salomonpa jarada. Iru Israeldepema rey David warra paji. 2 Irua na ũraa jaraji eperãarãpa na pedee ũridapꞌeda, kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneedamerã; ne–inaa pia oo kꞌawaa pꞌaneedamerã; na pedee jara kꞌinia bɨ pia kꞌawaadamerã; 3 kꞌawaadamerã kꞌãare ne–inaa pia bɨ, kꞌãare ne–inaa kꞌachia bɨ; kꞌĩra jĩpꞌa nipapataadamerã Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa; 4 kꞌũtrãarã kꞌĩsia atua beerã kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneedamerã mãikꞌaapa awaraarãmaa kꞌũrapinaadamerã. 5 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa na ũraa ũrikꞌãri, kꞌĩsia kꞌawaara bapariitꞌee mãikꞌaapa eperã poro wẽsaa bɨpa na ũraa ũrikꞌãri, ne–inaa pia oo kꞌawaa wãitꞌee. 6 Ma awara ãrapa kꞌĩsia kꞌawaa beerã pedee kꞌawaadaitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ, ma pedee adivinanzakꞌa bɨ mĩda. 7 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa ba kꞌinia bɨ pɨrã, naapɨara Tachi Akꞌõre waaweeipia bɨ. Kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa ũridaamaa pꞌanapata kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa jarateepata mãikꞌaapa oodaamaa pꞌanapata ãrapa ũraa pꞌanɨkꞌa.  











Ũraa kꞌũtrãarã–itꞌee

8  Warra,

ichita kꞌirãpáji pɨchi akꞌõrepa ũraa bɨ mãikꞌaapa pɨchi nawepa jaratee bɨkꞌa oo–eda anáaji. 9 Pɨ–itꞌee ãra ũraa poro jɨ ̃ra pi–ia baparikꞌa baitꞌee mãikꞌaapa otaude collar nẽedee ooda pi–ia jɨ ̃patakꞌa baitꞌee. 10 Warra, pꞌekꞌau kꞌachia oopataarãpa pɨ kꞌũra kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, ¡pɨchi kꞌũrapináaji! 11 Ãrapa pɨmaa nãga jaradai: “Tai ome chéji otꞌa nɨdaitꞌee perã eperã ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ peedaitꞌee. 12 Ma eperã jãɨradee pëidáma iru kꞌapꞌɨa pia, maarepida kꞌayaa wẽe bɨ mĩda. 13 Mãgá iru netꞌaa pia jõmaata iru pꞌanadai. ¡Tachi Akꞌõre te ipurutꞌaadai netꞌaa chɨadapꞌedaapa! 14 Tai ome chéji poro pia bapariimerã. Mãgá madepema netꞌaa tachi chaachaa atadaitꞌeeda” adai. 15 Mamĩda warra, ¡ãra ome wãnáaji! ¡Ma kꞌãyaara ãra o kꞌachiadeepa ãyaa wãj́ i 16 mãgeerãpa ne–inaa kꞌachia oo kꞌinia pꞌanapata perã mãikꞌaapa waa batꞌa kꞌinia pꞌanapata perã! 17 Pari eperãarãpa tꞌɨrɨ taawa baijira bɨpata aɨde ipanaarã baaidamerã, ipanaarãpa ma tꞌɨrɨ unu ataruta pɨrã, aɨde baaida–e paitꞌee perã. 18 Mãga pɨkꞌa mãgeerãpa otꞌa nɨpata mĩda eperã ãchi juade baaimerã, maarepida baai–e paitꞌee ma eperãpa ãra unuruta pɨrã. Ma kꞌãyaara ãchi itu baaidaitꞌee ãchia ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee kꞌĩsia iru pꞌanadapꞌedaade. 19 Mãga pꞌasapari netꞌaa audú ata kꞌinia pꞌanapataarã ome. Ma netꞌaa ata kꞌinia pꞌanɨ kꞌaurepa, mãgá piupata.  





















20  Eperãpa

Kꞌĩsia kꞌawa–ee baikꞌaraa bɨ

calle jãde biaparikꞌa, mãga pɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa biapari. Plaza jãde golpe pedeepari. 21 Calle jã ikꞌaawa eperãarã  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



487

Proverbios 1​, ​2

chipꞌepatamãi biapari. Pꞌuuru tꞌĩupatamãi nãga jarapari: 22 “Kꞌũtrãarã, kꞌĩsia atua beerã, ¿parãpa ne–inaa chiwidi kꞌawadaamaa pꞌanapata– ekꞌã? Chĩara ooyaa beerã, ¿parã chĩara ooi awaa pꞌanapata–ekꞌã? Kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã, ¿parã ne–inaa kꞌawa kꞌiniada–e pꞌanapata–ekꞌã? 23 Ũrítɨ mɨ, kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa ũraa bɨ. Mãgá mɨa parãmaa mɨ kꞌĩsia kꞌawaapiitꞌee. 24 Mɨa parãmaa ũraakꞌãri, mɨ pedee ũri kꞌiniada–e paji. Mɨa parã kꞌaripaitꞌee pakꞌãri, apidaapa mɨa jara bɨ ũridakꞌaa paji. 25 Mɨ ũraa ũridai kꞌãyaara, parãpa ũridaamaa pꞌanajida mãikꞌaapa mɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanajida. 26 Maperã mɨ ëiitꞌee parã kꞌachiade baaidakꞌãri mãikꞌaapa parã oo iru baitꞌee pꞌera jõneedakꞌãri. 27 Mɨa mãga ooitꞌee parã pꞌeradaidakꞌãri nãumia kꞌaurepa pꞌerapatakꞌa mãikꞌaapa nepɨrade baaidakꞌãri, pꞌerapatakꞌa, ma awara kꞌĩsia pꞌua jõnadakꞌãri wa kꞌĩsia paraa jõnadakꞌãri, pꞌerapatakꞌa. 28 “Maapai parãpa mɨ tꞌɨ ̃daitꞌee. Mamĩda mɨa pꞌanau–e paitꞌee. Ma ewate mɨ jɨrɨdaitꞌee. Mamĩda mɨ unuda–e paitꞌee. 29 Mãga pꞌasaitꞌee parã kꞌĩsia kꞌawaa pꞌana kꞌiniadakꞌaa pada perã; Tachi Akꞌõre waawee kꞌiniadakꞌaa pada perã; 30 mɨ ũraa ũri kꞌiniadakꞌaa pada perã mãikꞌaapa mɨa parã ɨtrɨakꞌãri, ũridaamaa pꞌanadapꞌedaa perã. 31 ¡Pãchia oopata kꞌaurepa chupɨria pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa pãchi kꞌĩsia kꞌachia kꞌaurepa sẽ pꞌaneedaitꞌee! 32 Warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsiapataarã piupata ãchia kꞌĩsia kꞌawaa pedee ũridaamaa pꞌanapata perã mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã piupata ãchi–itꞌee kꞌĩsia kꞌawaa pedee pꞌua–e bairã. 33 Mamĩda chi mɨ pedee ũri bɨ kꞌãiwee bapariitꞌee, pꞌera–ee, ne–inaa kꞌachia pꞌasaru pɨjida.  























2

Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pia bapari

1   Warra,

mɨ pedee kꞌawáaji mãikꞌaapa mɨa pedee jara bɨ pɨchi tꞌãride ɨa iru baparíiji. 2 Pia ũríji kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa jara bɨ mãikꞌaapa aɨde kꞌĩsíaji kꞌawaaitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 3 Tꞌãripa jɨrɨ ́ji poro wẽsaa bapariitꞌee. Ichiaba jɨrɨ ́ji kꞌawaaitꞌee chisãgɨ ́ ne–inaata pia mãikꞌaapa chisãgɨ ́ ne–inaata kꞌachia bɨ. 4 Mãgá jɨrɨ ́ji kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee eperãpa pꞌaratꞌa wa nẽe chokꞌo jɨrɨparikꞌa. 5 ¡Mãga ooru pɨrã, kꞌawaaitꞌee sãgá Tachi Akꞌõre waaweeipia bɨ mãikꞌaapa wãara iru kꞌawa wãitꞌee! 6 Tachi Akꞌõrépata eperãmaa kꞌĩsia kꞌawaapipari. Ichia ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawa bɨ mãikꞌaapa poro wẽsaa pedeepari. 7 Tachi Akꞌõrepa ichia oopi bɨkꞌa oopataarã kꞌaripapari mãikꞌaapa kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã jɨ ̃apari. 8 Irua pia akꞌɨpari ichia jara bɨkꞌa oopataarã mãikꞌaapa jɨ ̃apari ichide ijãapataarã. 9 Pɨ mãga bapari pɨrã, kꞌawaitꞌee chisãgɨ ́ ne–inaata pia mãikꞌaapa chisãgɨ ́ ne–inaata kꞌachia bɨ iru kꞌĩrapite mãikꞌaapa jɨrɨitꞌee ne–inaa pia aupai oopariitꞌee. 10 Mãpai kꞌĩsia kꞌawaa beeitꞌee mãikꞌaapa mãgá ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawaakꞌãri, tꞌãri o–ĩa beeitꞌee. 11 Pɨa mãgá ne–inaa pia jɨrɨ kꞌawaa bairã mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawaa bairã, kꞌachiade baai–e paitꞌee. 12 Mãga bakꞌãri, ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ode tꞌĩu–e  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 2​, ​3

488

paitꞌee mãikꞌaapa kꞌũrayaa beerãpa oopatakꞌa oo–e paitꞌee. 13 Mãgeerã o piadeepa uchiapata o pꞌãriu pɨkꞌa bɨde nipapataadaitꞌee. 14 Ãchia ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri mãikꞌaapa awaraarã kꞌũradakꞌãri, o–ĩadaipata eperãarã fiesta oodakꞌãri o–ĩadaipatakꞌa. 15 Ãchi o jõree pɨkꞌa bɨde nipapata, kꞌĩra jĩpꞌa nipadakꞌaa perã. 16 Warra, pɨ mãgá kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, wẽra taunemayaa bɨ ome tꞌĩu–e paitꞌee mãikꞌaapa ma wẽrapa iwarraa pedee jara bɨ ũriamaa baitꞌee. 17 Mãgee wẽrapa ɨmɨkꞌĩra awẽraweda atada atabëipari mãikꞌaapa ooamaa bapari ichia Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite miakꞌãikꞌãri jaradakꞌa. 18 Pɨa iru temaa wã bɨ o jitaru pɨrã, kꞌachiade baaiitꞌee mãgɨ ́ o piudaarãmaa wãpari perã. 19 Iru temaa wãpataarã mãgá piudaarãmaa wãpari ode wãrutákꞌata pꞌanɨ ma o kꞌachiadeepa pꞌoyaa uchiadakꞌaa perã waya o piade tꞌĩudaitꞌee. Iru tede tꞌĩudapꞌedaarã mamãikꞌaapa pꞌoyaa uchiadakꞌaa. 20 Maperã warra, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã ome nipaparíiji. 21 Mãgee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã ichita na eujãde pꞌanapataadaitꞌee. 22 Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanɨɨrã na eujãde pꞌanada–e paitꞌee, na eujãdeepa Tachi Akꞌõrepa ãra jërekꞌooitꞌee perã.  



















3

Sãgá eperã kꞌĩsia kꞌawaa bai

1   Warra,

mɨa pɨmaa ũraa bɨ kꞌĩra atuanáaji. Mɨ ũraa pɨchi tꞌãride ɨa iru baparíiji. 2 Mãga ooru pɨrã, na pꞌekꞌau eujãde ewari teesoo bapariitꞌee mãikꞌaapa pia bapariitꞌee. 3 Kꞌĩra atuanáaji awaraarã kꞌinia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa wãara pedee jarapariitꞌee. Ara eperãpa collar ichi wãrumaa jɨ ̃ nipaparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma ũraa pɨchi wãrumaa kꞌirãpaparíiji eperãarãpa pedee pꞌãpatakꞌa kꞌirãpadaitꞌee. 4 Mãga ooru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa pɨ pia akꞌɨpariitꞌee; eperãarãpa pida pɨ tꞌo pꞌanapataadaitꞌee. 5 Tꞌãripa ichita Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji pɨchi kꞌĩsiade ijãai kꞌãyaara. 6 Ne–inaa jõmaweda oorude, Tachi Akꞌõrede kꞌĩsíaji. Mãgá irua pɨ o piadee ateeitꞌee. 7 Kꞌĩsianáaji pɨ audú kꞌĩsia kꞌawaa bapari. Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõre waaweeparíiji mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oo amáaji. 8 Mãgá pɨ kꞌapꞌɨa pia bapariitꞌee, eperãpa neera pia tokꞌãri, kꞌapꞌɨa pia beeparikꞌa. 9 Tachi Akꞌõremaa téeji pɨa netꞌaa iru bɨdepema mãikꞌaapa pꞌaratꞌa iru bɨdepema; ma awara ne–uuda naapɨara ewadadepema. 10 Mãgá trigo tau ɨapatamãi trigo waibɨa paraaitꞌee mãikꞌaapa vino ewaa ooda chi ɨapatamãi ipuru jẽra baitꞌee. 11 Warra, Tachi Akꞌõrepa pɨ ɨtrɨakꞌãri, iru ome tꞌãri ãrii wa kꞌĩrau banáaji. 12 Tachi Akꞌõrepa ɨtrɨapari ichia kꞌinia iru bɨɨrã, eperãpa ichi warra kꞌinia iru bɨ ɨtrɨaparikꞌa. 13 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa beekꞌãri mãikꞌaapa poro wẽsaa beekꞌãri, tꞌãri o– ĩa bapari. 14 Piara bɨ mãga bapariitꞌee pꞌaratꞌa iru bai kꞌãyaara mãikꞌaapa nẽe iru bai kꞌãyaara. 15 ¡Piara bɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee mãu pi–ia  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



489

Proverbios 3​, ​4

perla iru bai kꞌãyaara mãikꞌaapa netꞌaa audú kꞌinia iru bai kꞌãyaara! 16 Eperãpa tachimaa netꞌaa pia teeparikꞌa ichi juarapa wa ichi juabipa, mãga pɨkꞌa pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, nãgɨ ́ ne–inaa pia iru bapariitꞌee: ewari teesoo bapariitꞌee; netꞌaa pia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa eperãarãpa pɨ tꞌo pꞌanapataadaitꞌee. 17 Mãgá kꞌĩsia kꞌawaa o piade nipakꞌãri, tꞌãri o–ĩa, kꞌãiwee bapari. 18 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, iru pakꞌuru tachi chokꞌaipiparíkꞌapɨ bɨ. ¡Mapa kꞌĩsia kꞌawaa beerã tꞌãri o–ĩa pꞌanapata! 19 Kꞌĩsia kꞌawaa bairã, Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ooji mãikꞌaapa poro wẽsaa bairã pajã ooji. 20 Irua ne–inaa jõma kꞌawa bairã, pꞌusamaa jaraji tꞌoodaimerã mãikꞌaapa jɨ ̃araradeepa sereno baaimerã. 21 Warra, ichita jɨrɨparíiji kꞌĩsia kꞌawaa baitꞌee mãikꞌaapa kꞌawaitꞌee kꞌãata ooipia bɨ. 22 Mãga ooru pɨrã, pɨ ewari teesoo bapariitꞌee mãikꞌaapa pɨ–itꞌee kꞌĩsia kꞌawaa pedee collar pi–ia eperãpa jɨ ̃parikꞌa baitꞌee. 23 Kꞌãiwee nipapariitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachiade baai–e paitꞌee. 24 Pɨ jẽra beekꞌãri, waawee–ee baitꞌee mãikꞌaapa kꞌãikꞌãri, kꞌãiwee kꞌãipariitꞌee. 25 Waawee nɨ ̃ba–e paitꞌee atu bɨde pꞌerai jĩakꞌaapa maa–e pɨrã kꞌachiade baai jĩakꞌaapa ijãadakꞌaa beerãkꞌa. 26 Pɨ mãga ba–e paitꞌee Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌaripapariitꞌee perã mãikꞌaapa pɨ jɨ ̃apariitꞌee perã kꞌachiade baainaamerã. 27 Apidaapa pɨmaa kꞌaripa iidikꞌãri, kꞌaripa–eda anáaji. Ma kꞌãyaara iru kꞌaripáji pꞌoyaa kꞌaripaita bɨ pɨrã. 28 Pɨa idiweda ne–inaa iru bɨ pɨrã kꞌaripaitꞌee, kꞌaripáji. Nupema–itꞌee atabɨnáaji. 29 Kꞌĩsianáaji ne–inaa kꞌachia ooitꞌee pɨ ikꞌaawa baparimaa, irua pɨde ijãapari perã. 30 Chĩara ome aupedeenáaji, pɨmaa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ pɨrã. 31 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌĩra unuamaa iru banáaji ãchia ne–inaa iru pꞌanɨ kꞌaurepa. Ma awara mãgeerãpa ne–inaa kꞌachia oopatakꞌa oonáaji. 32 Tachi Akꞌõrepa mãgee eperãarã kꞌĩra unuamaa iru bapari. Mamĩda irua jara bɨkꞌa oopataarã pia akꞌɨpari. Ichi kꞌõpꞌãyoorãkꞌa unupari. 33 Tachi Akꞌõrepa kꞌachia oopari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ãchideerã ome. Mamĩda bendiciapari irua jara bɨkꞌa oopataarã ãchideerã ome. 34 Tachi Akꞌõrepa chĩara ooyaa beerã aukꞌa oo iru bapari. Mamĩda audua–ee beerã kꞌaripapari. 35 Eperãarãpa kꞌĩsia kꞌawaa beerã tꞌo pꞌanapata. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã kꞌĩra nejasiapipata.  







































4

Piara bɨ kꞌĩsia kꞌawaa baitꞌee

1   Warrarã,

ũripatáatɨ akꞌõrepa ũraa bɨ. Pia ũripatáatɨ kꞌawaadamerã mɨ pedee kꞌãata jara kꞌinia bɨ 2 mɨa ũraa bɨ pia bairã. Maperã ma ũraa kꞌĩra atuanáatɨ. 3 Mɨ aukꞌa mɨ akꞌõre warra paji. Mɨ nawepa mɨ kꞌinia iru bapachi mãikꞌaapa pia akꞌɨpachi warra apai bɨ akꞌɨpatakꞌa. 4 Mɨ akꞌõrepa mɨmaa nãga ũraapachi: “Mɨa pɨmaa jarapari pɨchi tꞌãride ɨa iru baparíiji mãikꞌaapa mɨa jara bɨkꞌa ooparíiji, mãgá ewari teesoo bapariimerã. 5 Jɨrɨ ́ji kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee mãikꞌaapa poro wẽsaa  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 4​, ​5

490

bapariitꞌee. Mɨa ũraa bɨ kꞌĩra atuanáaji. 6 Kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa pedee jarapata ũriamaa banáaji. Ma pedee kꞌinia iru báji, ma pedeepa pɨ jɨ ̃a pɨkꞌaitꞌee perã kꞌachiade baainaamerã. 7 Awaraa ne–inaa jɨrɨi kꞌãyaara, naapɨara jɨrɨ ́ji kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee mãikꞌaapa poro wẽsaa bapariitꞌee. 8 Jɨrɨparíiji kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee. Mãga beeru pɨrã, pɨ eperã waibɨa paitꞌee mãikꞌaapa awaraarãpa pɨ tꞌo pꞌanadaitꞌee. 9 Ara reymaa poro jɨ ̃ra teepatakꞌa jɨ ̃pariimerã eperãarã taide, mãga pɨkꞌa pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, poro jɨ ̃ra kꞌĩra wãree jɨ ̃ pɨkꞌa baitꞌeeda” aji. 10 Warra, mɨ pedee ũríji mãikꞌaapa óoji mɨa jara bɨkꞌa. Mãgá ewari teesoo bapariitꞌee. 11 Mɨa pɨmaa ũraa bɨ kꞌĩsia kꞌawaa bamerã mãikꞌaapa mãgá o piade nipapariimerã. 12 Mãgɨ ́ ode nipakꞌãri, eperã o trokꞌoo bɨde nipaparikꞌa baitꞌee maa–e pɨrã eperã pꞌirakꞌãri maarepida bɨɨrɨ tꞌĩutɨ–e bɨkꞌa baitꞌee, pɨa ne–inaa oo bɨ pia uchiaitꞌee perã. 13 Mɨa ũraa bɨ kꞌĩra atuanáaji mãikꞌaapa na ũraade jara bɨkꞌa ichita ooparíiji na ũraa kꞌaurepa pɨ pia bapariitꞌee perã. 14 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã wãpata ode wãnáaji mãikꞌaapa ãchia oopatakꞌa oonáaji. 15 Ãchi wãpata o kꞌaitꞌa wãnáaji. ¡Ãchi ikꞌaawaapa ãyaa béeji mãikꞌaapa pɨchi o piade jĩpꞌa wãj́ i! 16 Mãgeerã kꞌãidakꞌaa ne–inaa kꞌachia ooda–emaa. Pꞌoyaa kꞌãidakꞌaa chĩara ne–inaa kꞌachiade baaipida–emaa. 17 ¡Mãgeerã–itꞌee ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee chikꞌo kꞌorutákꞌata bɨ mãikꞌaapa chĩara peedaitꞌee vino torutákꞌata bɨ! 18 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã wãpata o ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ, ãsá pawãkꞌãri, akꞌõrejĩru ɨ ̃daapɨara wãparikꞌa. 19 Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã wãpata o audú pꞌãriu pɨkꞌa bairã, kꞌawadakꞌaa kꞌãare kꞌaurépata ãchi kꞌachiade baaipata. 20 Warra, mɨ ũraa pia ũriparíiji. 21 Kꞌĩra atuanáaji. Ichita pɨchi tꞌãride ɨa iru baparíiji mãikꞌaapa aɨde kꞌĩsiaparíiji. 22 Na ũraa kꞌaurepa pɨ kꞌapꞌɨa pia mãikꞌaapa ewari teesoo bapariitꞌee. 23 Awaraa ne–inaa kꞌãyaara pɨchi tꞌãri jɨ ̃aparíiji, madeepa kꞌĩsia uchia bɨ kꞌaurepa pɨ pia bapariitꞌee perã wa kꞌachiade baaiitꞌee perã. 24 Kꞌĩra kꞌaupai pedee kꞌachia jarai. Seewa jaraitꞌee kꞌĩsianáaji. 25 Ichita kꞌĩsia kꞌawaa pedeede kꞌĩsiaparíiji, eperã ode wãkꞌãri ichi nokꞌoore unuitꞌee kꞌĩsia wãparikꞌa. 26 Pia akꞌɨparíiji sãmata pɨ bɨɨrɨ bɨitꞌee. Mãga ooru pɨrã, pɨ wãrumaa pia nipapariitꞌee. 27 Pɨ o pia nipaparideepa ãyaa wãnáaji. Ma kꞌãyaara ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ikꞌaawaapa ãyaa wãj́ i.  











































5

Taunemayaa beerãdé jarada

1   Warra,

ũríji mɨa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jara bɨ. Pia ũríji mɨa poro wẽsaa pedee jara bɨ. 2 Pɨa mãga ooru pɨrã, jɨrɨ kꞌawaaitꞌee ne–inaa pia, ne–inaa kꞌachia kꞌãyaara mãikꞌaapa awaraarãmaa poro wẽsaa pedee jara kꞌawaa baitꞌee. 3 Wẽra taunemayaa bɨpa iwarraa pedeepari mãikꞌaapa ichi pedee kꞌũ–ũa pɨkꞌa bapari mielekꞌa. Aceite pirukꞌua baparikꞌa, mãga  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



491

Proverbios 5​, ​6

pɨkꞌa ma wẽra iwarraa pedee pirukꞌua pɨkꞌa bapari. 4 Mamĩda tꞌẽepai ma pedee ne–inaa asia kꞌãyaara asiara pɨkꞌa beepari mãikꞌaapa pꞌewedeera pɨkꞌa beepari espada kꞌĩraichaaweda erapꞌeda, pꞌewedee beeparikꞌa. 5 Pɨ iru ome wãru pɨrã, irua pɨ peede ateerúkꞌapɨ bɨ, iru wãpari o jĩpꞌa piudaarãmaa wãpari perã. 6 Iru o piade nipa kꞌiniakꞌaa. Ma kꞌãyaara o jõree bɨde nipapari, kꞌĩsia–ee ma o sãmaata wã. Kꞌawakꞌaa o kꞌachiade ni. 7 Maperã warra, mɨ ũraa pia ũríji mãikꞌaapa kꞌĩra atuanáaji. 8 Mãgee wẽra taunemayaa bɨ ikꞌaawaapa ãyaa béeji. Ichi te puerta tꞌai kꞌaitꞌa pida wãnáaji. 9 Mɨa mãga jara bɨ ma wẽra kꞌaurepa eperãarãpa pɨ eperã kꞌĩra jĩpꞌa–e bɨkꞌa ununaadamerã mãikꞌaapa kꞌĩra tewaraa tꞌãri kꞌachia– idaa beerã kꞌaurepa pɨ año chokꞌara atuanaamerã. 10 ¿Kꞌãare–itꞌee kꞌĩra tewaraarãmaa ichiakꞌau kꞌũrapidaima pɨchi juadoopa netꞌaa atada jãri atadamerã? 11 Mãgeerã ome tꞌĩuru pɨrã, kꞌĩsia paraa nɨ ̃baitꞌee pɨchi kꞌapꞌɨadeepa ewari chaa juatau jõ wãkꞌãri. 12 Mãpai jaraitꞌee: “¿Sãapꞌeda mɨ ɨtrɨadapꞌedaa ũriamaa bajima? ¿Sãapꞌeda mɨa oo–e pajima mɨ ũraadapꞌedaakꞌa? 13 ¡Mɨmaa jarateepatapꞌedaarãpa jaradapꞌedaa ũriamaa baji! ¡Ãrapa ũraadapꞌedaakꞌa oo kꞌinia–e baji! 14 ¡Ɨr̃ á ne–inaa kꞌachiade baaiitꞌee nɨ ̃bɨ mɨchi pꞌuuru pidaarã kꞌĩrapite!” 15 Opisiadaikꞌãri, pɨchi pozodepema maa–e pɨrã pɨchi pania poátrɨ uchia bɨmãidepema toparíiji. a 16 Ma pania poátrɨ uchia bɨmãiipa pania weepináaji calle jãde wa plaza jãde pariatua atuanaamerã. 17 ¡Ma pania përé aupai! ¡Mapa kꞌĩra tewaraarãmaa teenáaji! 18 ¡Mɨa kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨchi pania poátrɨ uchia bɨ bendiciamerã! ¡O–ĩa baparíiji pɨchi kꞌũtrãaweda wẽra atada omepai! 19 Ma wẽra bigi wẽra pi–ia baparíkꞌapɨ bɨ. b ¡Mɨa kꞌinia bɨ pɨ ichita o–ĩa bapariimerã iru kꞌapꞌɨa ome! ¡Kꞌinia bɨ irua pɨ ichita kꞌinia iru bapariimerã mãgá pɨ tꞌãri o–ĩa bapariimerã! 20 Mãga bɨta warra, ¿kꞌãare–itꞌee chĩara wẽra jɨrɨima? ¿Kꞌãare–itꞌee wẽra taunemayaa bɨ o jõi ataima mãikꞌaapa aɨ ome kꞌãima? 21 Tachi Akꞌõrepa eperãarãpa oopata ichita akꞌɨpari. Tachia ne–inaa oopata jõmaweda kꞌawa bɨ irua ne–inaa jõmaweda akꞌɨpari perã. 22 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ kꞌachiade baaipari ichia ne–inaa kꞌachia oopariida kꞌaurepa. Ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopariida kꞌaurepa ichi ma kꞌachiade baaipari lazopa ne–animal jita ataparikꞌa. 23 Ichi mãgá pariatua nipapari perã, piuitꞌee. Ichia kꞌiniata oopari kꞌaurepa o pia atuaitꞌee.  







































6

1   Warra,

Chĩara pari tewe pꞌaaitꞌee pedeeteeikꞌaraa bɨ

pɨa pedeeteeji pɨrã pɨchi kꞌõpꞌãyo pari maa–e pɨrã kꞌĩra tewaraa pari tewe pꞌaaitꞌee, 2 mãikꞌaapa pɨa ma pedee jarada  

a 5.15 Na versículo nãga jara kꞌinia bɨ: wẽra ome kꞌãi kꞌinia bakꞌãri, pɨchi wẽra ome kꞌãiparíiji, pɨchi wẽra pania poátrɨ uchia bɨmã́ikꞌapɨ bairã. b 5.19 Israelitaarã–itꞌee bigi pi–ia bapari wẽra kꞌĩra wãree baparikꞌa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 6

492

kꞌaurepa kꞌachiade baairu pɨrã, 3 nãga ooipia bɨ. Pɨ kꞌõpꞌãyomaa wãj́ i mãikꞌaapa iru kꞌĩrapite bedabai nɨ ̃beepꞌeda, jaráji pɨa iru pari ma tewe pꞌaa–e paitꞌee. 4 Mãga ooi naaweda kꞌãináaji mãikꞌaapa ɨ ̃ináaji. 5 Isapai uchíaji ma nepɨradeepa bigi nejɨrɨpari naa isapai pꞌiradaiparikꞌa maa–e pɨrã ipana tꞌɨrɨdeepa uchiadaiparikꞌa.  





Ũraa kꞌoo–idaa beerã–itꞌee

kꞌoo–idaa bɨ, wãj́ i tꞌãa akꞌɨde. Pi–ia akꞌɨ ́ji ãchia oo pꞌanɨ ãrakꞌa mimia kꞌawaa bamerã. Mãgá pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee. 7 Ãra poro waibɨarã wẽe pꞌanɨ, mãɨrãpa ãra akꞌɨdamerã maa–e pɨrã jaradamerã kꞌãata oodaipia bɨ. 8 Mãga bɨ mĩda, ãchia chikꞌo pꞌepata pꞌoojara pakꞌãri mãikꞌaapa chikꞌo waibɨa paraakꞌãri. 9 ¡Kꞌoo–idaa bɨ, waa kꞌãináaji! ¡Waa pꞌarude jẽra banáaji! 10 Pɨ kꞌãimokꞌaraa bɨ misa, arakꞌatɨa kꞌãi bɨ misa, arakꞌatɨa ɨ ̃i bɨ misa mãikꞌaapa jua bɨra akꞌɨ bɨ misa, 11 pɨ chupɨria ne–inaa wẽe baibeeitꞌee chupɨria bakꞌajikꞌa nechɨ–idaa bɨ arma anipaparipa pɨchi netꞌaa jãri ata cheda paara. 6  Eperã











12  Eperã

Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ

ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ ne–inaa kꞌachia ooi awaa bairã, ichita seewa jara nipapari. 13 Mãga oo bɨ misa, ichi tau pꞌinapari mãikꞌaapa juapa maa–e pɨrã bɨɨrɨpa ne–inaa jarapari. 14 Ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa ichita kꞌĩsiapari ne–inaa kꞌachia ooitꞌee mãikꞌaapa awaraarã ome nepɨra jɨrɨitꞌee. 15 Mãga bapari perã, taarã–eweda kꞌachiade baaiitꞌee. Taarã–e nɨde jõmaweda jõdariitꞌee mãikꞌaapa irua maarepida oo–e paitꞌee mãgá jõnaamerã.  





16  Ne–inaa

Ne–inaa siete Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari

seis paraa Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari. Ma ne–inaa seis apꞌeda, irua awaraa ne–inaa aba audú unuamaa iru bapari. Nãga pꞌanɨ: 17 taupa chĩaramaa kꞌachia akꞌɨpari kꞌĩsia bairã ichi waibɨara bɨ apema kꞌãyaara; kꞌĩramepa seewa jarapari; juapa eperã ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ waa batꞌapipari; 18 tꞌãride ne–inaa kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsiapari; bɨɨrɨpa isapai pꞌira wãpari ne–inaa kꞌachia ooitꞌee; 19 charra kꞌĩrapite seewa jarapari awaraa eperã nepɨrade baaipiitꞌee; mãikꞌaapa ichi kꞌinia ɨ ̃pemaarã aupedeepipari.  





20  Warra,

Taunemayaa beerã kꞌachiade baaipata

ichita kꞌirãpáji pɨchi akꞌõrepa ũraa bɨ mãikꞌaapa oo–eda anáaji pɨchi nawepa jaratee bɨkꞌa. 21 Na ũraa pɨchi tꞌãride ɨa pɨkꞌa iru baparíiji mãikꞌaapa pɨchi otaude jɨ ̃ pɨkꞌa iru baparíiji. 22 Mãgá pɨ awara ãyaa wãkꞌãri, na ũraa kꞌaurepa o piade nipapariitꞌee mãikꞌaapa kꞌãi  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



493

Proverbios 6​, ​7

bakꞌãri, na ũraapa pɨ jɨ ̃a pɨkꞌaitꞌee; ma awara ɨ ̃rɨmakꞌãri, na ũraapa pɨmaa jara pɨkꞌaitꞌee kꞌãata ooipia bɨ. 23 Pɨmaa jaradapꞌedaa lamparakꞌa bɨ mãikꞌaapa ãrapa ũraadapꞌedaa ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ. Pɨ ɨtrɨadakꞌãri, akꞌɨpipata sãgata bapariipia bɨ. 24 Ma ũraa kꞌirãpakꞌãri, wẽra kꞌachia bɨ juade baai–e paitꞌee. Wẽra taunemayaa bɨpa iwarraa pedee jarakꞌãri, ũri–e paitꞌee. 25 Iru kꞌĩra wãree bairã, irumaa kꞌũrapináaji. ¡Iru taupa pɨmaa pi–ia akꞌɨ bairã, iru kꞌinianáaji! 26 Prostituta ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãikꞌãri, chikꞌo kꞌoitꞌee iru bapari. Mamĩda wẽra taunemayaa bɨ chi kꞌima–ee bɨ ome kꞌãikꞌãri, ma eperã kꞌo pɨkꞌaitꞌee, ma kꞌaurepa iru piudarii perã. 27 Eperãpa ichi bolsillode tꞌɨpɨtau ateeikꞌã ¿ichi pꞌaru paa–ee? 28 Maa–e pɨrã, ¿eperã tꞌɨpɨtau ɨ ̃rɨ tꞌɨaikꞌã, ichi bɨɨrɨ paa–ee? 29 Mãga pɨkꞌa eperã chĩara wẽra ome araa paru pɨrã, ichi kꞌaurepa miaitꞌee. 30 Eperãpa nechɨaru pɨrã jarrapa bada perã, ma kꞌaurepa apidaapa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanada–e paitꞌee. 31 Mamĩda mãgɨ ́ nechɨamaa unu ataruta pɨrã, irua netꞌaa chɨada pari aba teepidapꞌeda, awaraa seis teepidaipia bɨ Tachi Akꞌõre ley pꞌãdade jara bɨkꞌa. Mãga oopidaipia bɨ ma kꞌaurepa ma chupɨria chɨ netꞌaa wẽe beeru pɨjida. 32 ¡Eperã chĩara wẽra ome kꞌãiru pɨrã, ma eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ! ¡Chi mãga oo bɨ ichi itu piudariitꞌee! 33 Mãga ooda kꞌaurepa ma eperã pꞌua oodaitꞌee mãikꞌaapa iru ãpɨte pedee kꞌachia jaradaitꞌee. Ma awara iru kꞌĩra nejasia bapariitꞌee. 34 Ɨmɨkꞌĩra miajiwaa–idaa bɨ tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨkꞌa bapari. Kꞌĩra jõ–ee beepari mãikꞌaapa ma eperã chi wẽra ome kꞌãi bada chupɨria kꞌawaakꞌaa. 35 Iru kꞌĩrau wẽpa–e paitꞌee chi kꞌachia oodapa ma kꞌachia ooda pari netꞌaa pia cho–kꞌara irumaa teeru pɨjida.  

























7

Wẽra taunemayaa bɨ

1   Warra,

mɨa jara bɨkꞌa ooparíiji. Ma awara mɨa ũraa bɨ pɨchi tꞌãride ɨa iru baparíiji. 2 Mɨa ũraa bɨkꞌa ooparíiji. Mãgá ewari teesoo bapariitꞌee. Na ũraa pia jɨaji ̃́ pɨchi tau pia jɨ ̃aparikꞌa. 3 Na ũraa pɨchi juade jɨ ̃ pɨkꞌa bɨ ́ji sortija jɨ ̃parikꞌa mãikꞌaapa pɨchi wãrumaa kꞌirãpaparíiji eperãarãpa pedee pꞌãpatakꞌa kꞌirãpadaitꞌee. 4 Kꞌĩsia kꞌawaa pedee kꞌinia iru baparíiji pɨchi ɨ ̃pewẽra kꞌinia iru baparikꞌa mãikꞌaapa poro wẽsaa pedee kꞌinia iru baparíiji pɨchi ëreerã kꞌinia iru baparikꞌa. 5 Na pedeede jara bɨkꞌa ooru pɨrã, wẽra taunemayaa bɨ juade baai–e paitꞌee, ma kꞌĩra tewaraa bɨpa pɨmaa iwarraa pedee jararu pɨjida. 6 Ewari aba mɨchi tedepema ventanadeepa akꞌɨmaa baji. 7 Unuji kꞌũtrãarã makꞌɨara kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã. Mamĩda ãradepema aba apemaarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawa–eera baji. 8 Ma kꞌũtrãa calle jã sĩaji mãikꞌaapa ma calle esquinade panakꞌãri, wãji wẽra taunemayaa bɨ temaa. 9 Mãga nɨde akꞌõrejĩru baai wã nipaji mãikꞌaapa kꞌeu wã nipaji. 10 Mãga nɨde ma wẽra iru kꞌĩrapite uchiaji. Ma wẽra prostitutaarã pꞌaru jɨ ̃patakꞌa jɨ ̃ baji mãikꞌaapa ichi tꞌãride kꞌĩsia chewãji ma kꞌũtrãa  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 7​, ​8

494

kꞌũraitꞌee. 11 Mãgee wẽra aupedeei awaa bapari mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia wẽe pedeepari. Ichi tede pꞌoyaa ipꞌii bakꞌaa. 12 Ma kꞌãyaara pꞌuuru jãde mãikꞌaapa plaza jãde nipai awaa bapari. Calle esquina chaa nɨpari eperã naapɨara wãyaaru kꞌũra ataitꞌee. 13 Mãgá mɨa ma kꞌũtrãa akꞌɨmaa bɨde ma wẽrapa iru o jõi atapꞌeda, kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia wẽe mãgaji: 14 “Teeda mɨa nechiara iru bɨda aji, idi Tachi Akꞌõre–itꞌee mɨa ne–animal paapida perã mɨa irumaa jaradakꞌa. 15 Maperã mɨ pɨ kꞌĩrapite uchiaji. ¡Mɨa pɨ audú unu kꞌinia baji mãikꞌaapa nama pɨ unu ataji! 16 Mɨ pꞌaru kꞌãipari tꞌõji Egiptodepema pꞌaru pi–ia lino nãusaadee kꞌadapa. 17 Ma pꞌaru ɨ ̃rɨ weeji kꞌera tꞌũa ooda mirradee, aloedee, mãikꞌaapa caneladee. 18 Mɨ ome chéji. Kꞌãinadáma mãikꞌaapa tachi tꞌãride kꞌĩsia iru pꞌanɨkꞌa oodáma ewarirumaa. 19 Mɨ ɨmɨkꞌĩra teeda wẽ–e. Taarãitꞌee tꞌɨmɨ ́ wãda perã. 20 Irua pꞌaratꞌa chuspa aba ateeji. Mapa ai ewarirumaata iru cheitꞌeeda” aji. 21 Ma wẽrapa iwarraa pedee jara nɨ ̃bɨpa ma kꞌũtrãa kꞌũra ataji. 22 Aramata iru ma wẽra tꞌẽe wãji. Ara pꞌakꞌa atee wãpatakꞌa chi peepatamaa, mãga pɨkꞌa ma kꞌũtrãa ateeji. Maa–e pɨrã bigi lazode baaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa iru ma wẽra juade baaiji. 23 Ara ipana tꞌɨrɨde tꞌĩudaiparikꞌa, kꞌawa–ee ichi mama piuitꞌee sia trɨdapa, mãga pɨkꞌa ma kꞌũtrãa ma kꞌachiade baaiji, kꞌawa–ee ichi mama piudariitꞌee. 24 Maperã warrarã, mɨa jara bɨ ũripatáatɨ. 25 Mãgee wẽrade kꞌĩsianáatɨ. Mãgeerã ome tꞌĩunáatɨ. Maa–e pɨrã, kꞌĩsia kꞌawaa beerã o piadeepa uchiadaitꞌee. 26 ¡Mãgee wẽrapa eperãarã chokꞌara kꞌachiade baaipipari mãikꞌaapa iru kꞌaurepa chokꞌara piupata! 27 Pɨ mãgee wẽra ome wãru pɨrã, irua pɨ peede ateerúkꞌapɨ bɨ, iru wãpari o jĩpꞌa piudaarãmaa wãpari perã.  

































8

1   Eperãpa

Kꞌĩsia kꞌawaa pedee

awaraa eperãarã tꞌɨ ̃parikꞌa, mãga pɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa eperãarã tꞌɨ ̃maa bɨ. Ma poro wẽsaa pedeepa golpe jara bɨ. 2 Ma pedee pꞌuuru jãdepema ɨtꞌɨa beemãi mãikꞌaapa o bi ikꞌaawa, esquinade paara akꞌɨnɨ ̃ beepari. 3 Pꞌuurudepema puerta chaa nãga jarapari: 4 “Mɨa eperãarã jõmaarãmaa na pedee jararu: 5 Parã warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsia pꞌanapataarã, kꞌawáatɨ kꞌĩra jĩpꞌa nipapataadamerã mãikꞌaapa parã kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã, jɨrɨ ́tɨ kꞌĩsia kꞌawaa pꞌaneedamerã. 6 Pia ũrítɨ, mɨa pedee pi–ia jaraitꞌee perã. Mɨa ichita pedee pia jarapari. 7 Mɨa ichita wãara pedee jarapariitꞌee, seewa jarakꞌaa perã. 8 Na pedee jõmaweda pia bɨ; maarepida seewa wẽe. 9 Kꞌĩsia kꞌawaa beerã–itꞌee mãikꞌaapa poro wẽsaa beerã–itꞌee mɨ pedee bëi–sãa bɨ. 10 Pꞌaratꞌa maa–e pɨrã nẽe jɨrɨdai kꞌãyaara jɨrɨpatáatɨ mɨ, kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa jaratee bɨ ũridamerã mãikꞌaapa kꞌawaadamerã. 11 Piara bɨ kꞌĩsia kꞌawaa baitꞌee mãu pi–ia bɨ iru bai kꞌãyaara. ¡Ma kꞌãyaara awaraa ne–inaa parãpa kꞌinia pꞌanapata pipɨara wẽ–e!  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



495

Proverbios 8​, ​9

12 “Mɨ, kꞌĩsia kꞌawaa pedee aukꞌa bapari poro wẽsaa pedee ome. Chi mɨ jɨrɨ

bɨmaa mɨa ũraa pia teepari. 13 Tachi Akꞌõre waaweeparipa ne–inaa kꞌachia unuamaa iru bapari. Mɨ, kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa unuamaa iru bapari audua pedee, seewa pedee mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa oopata. 14 Eperãpa mɨa ũraa bɨkꞌa ookꞌãri, ichia pia kꞌĩsiaitꞌee ne–inaa ooi naaweda mãikꞌaapa kꞌawaitꞌee kꞌãata ooipia bɨ. Ne–inaa pia oo kꞌawaitꞌee mãikꞌaapa juataura bapariitꞌee. 15 Mɨ kꞌaurepa reyrãpa ãchi jua ekꞌari beerã pia akꞌɨpata mãikꞌaapa eperãarã poro waibɨarãpa ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrãmaa ley pia jarateepata. 16 Mɨ kꞌaurepa reyrãpa mãikꞌaapa awaraa poro waibɨarãpa eperãarã pia akꞌɨpata mãikꞌaapa charraarãpa kꞌawapata eperãarã nepɨra akꞌɨdaitꞌee. 17Mɨa kꞌinia iru bapari chi mɨ kꞌinia iru pꞌanapataarã. Chi mɨ jɨrɨrutaarãpa mɨ unudaitꞌee. 18 Mɨ kꞌaurepa eperãarãpa ne–inaa pia iru pꞌaneepata mãikꞌaapa awaraarã kꞌĩrapite waibɨara pꞌaneepata. Ma awara ne–inaa taarã choopari iru pꞌaneepata mãikꞌaapa pia pꞌanapata. 19 Mɨa eperãarãmaa ne–inaa teepari piara bɨ nẽe pi–iara bɨ kꞌãyaara maa–e pɨrã pꞌaratꞌa pi–iara bɨ kꞌãyaara. 20 Mɨ o jĩpꞌaa bɨde wãpari; Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã ode. 21 Mɨ kꞌinia iru pꞌanapataarãmaa mɨa ne–inaa pia teepari. Ma ne– inaa piapa mɨa ãra te ipurupipari. 22 “Tachi Akꞌõrepa awaraa ne–inaa jõmaweda ooi naaweda, mɨ ooji. 23 Na pꞌekꞌau eujã aɨde nɨ ̃bɨ ome ooi naaweda, irua mɨ ooji. 24 Pꞌusa waibɨa bee mãikꞌaapa pania poátrɨ uchia bee paraai naaweda, irua mɨ ooji. 25 Ee kꞌaipee jẽra bee mãikꞌaapa ee ɨtꞌɨa jẽra bee ooi naaweda, irua mɨ ooji. 26 Mɨ ookꞌãri, irua atꞌãri oo–e baji na pꞌekꞌau eujã, mẽe, yooro pꞌora paara. 27Irua pajã pꞌusa ɨ ̃rɨ ookꞌãri, mɨ jãma baji. 28 Mɨ baji irua jɨ ̃arara pajãde bɨkꞌãri mãikꞌaapa pꞌusa jãde pania poátrɨ uchiapikꞌãri, pꞌusa nãpɨa beemerã. 29 Mɨ baji irua jarakꞌãri na pꞌekꞌau eujã irua bɨdamãiipa ãyaa wãnaamerã mãikꞌaapa pꞌusadepema pania irua pꞌusa i bɨdamãiipa ãyaa weenaamerã. 30 Irua ma jõma ookꞌãri, mɨ iru ikꞌaawa baji te ooparipa akꞌɨparikꞌa mãikꞌaapa mɨa iru tꞌãri o–ĩapiji. Ewari chaa irua ne–inaa oo bɨ unukꞌãri, iru kꞌĩrapite mɨ o–ĩapa pairapachi. 31 ¡Mɨ o–ĩa bapachi na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa jõma ooda ome mãikꞌaapa eperãarã irua ooda ome! 32 “Ɨr̃ á warrarã, mɨ kꞌĩsia kꞌawaa pedee ũrítɨ mãikꞌaapa mɨa jara bɨkꞌa óotɨ. Mãgá tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadaitꞌee. 33 Mɨa jaratee bɨ pia ũrítɨ. Mãgá parã kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanapataadaitꞌee. Ma awara mɨ pedee yiaraa iru pꞌananáatɨ. 34 Chi mɨ pedee ũrirutaarã o–ĩa pꞌanapataadaitꞌee ewari chaa mɨ te tꞌĩupatade nɨdakꞌãri mɨ pedee ũridaitꞌee 35 eperãpa mɨ unukꞌãri, ewari teesoo bapariitꞌee perã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨpariitꞌee perã. 36 ¡Mamĩda eperãpa mɨ pedee ũriamaa bɨ pɨrã, ichi kꞌaurepa piudaarãmaa wãpari ode wãitꞌee, mɨ unuamaa iru bapari perã!  















































9

1   Eperãpa

Kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa tꞌɨ ̃ pëidaarã

ichi te ooparikꞌa, mãga pɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawaa pedeepa ichi te ooji. Ma tede columna siete oo bɨji. 2 Fiesta ookꞌãri, ne–animalaarã  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 9​, ​10

496

peeji mãikꞌaapa vino pi–ia ooji. Maapꞌeda mesade bɨji. 3 Mãpai ichi mimiapataarã pëiji pꞌuuru jãde ɨtꞌɨara beemãiipa nãga biadamerã: 4 “¡Warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsia pꞌanapataarã, namaa chétɨ!” Ichiaba kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãmaa irua nãga jara pëiji: 5 “Mɨ pan kꞌo chétɨ mãikꞌaapa mɨa vino awaraa ne–inaa ome pꞌoirada to chétɨ. 6 Chokꞌai pꞌanee kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, waa kꞌĩsia kꞌawa–ee pꞌananáatɨ. Ma kꞌãyaara kꞌawáatɨ kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanadamerã.” 7 Chĩara ooyaa bɨ ɨtrɨakꞌãri, irua pɨmaa pedee kꞌachia jarakꞌooitꞌee. Ma awara ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ ɨtrɨakꞌãri, ũriamaa bɨ pɨrã, iru pɨ ome kꞌĩra ëree beeitꞌee. 8 Mapa chĩara ooyaa bɨ ɨtrɨanáaji, maa–e pɨrã irua pɨ kꞌĩra unuamaa iru bapariitꞌee. Jõdee kꞌĩsia kꞌawaa bɨ ɨtrɨaru pɨrã, irua pɨ kꞌinia iru bapariitꞌee. 9 Kꞌĩsia kꞌawaa bɨmaa jarateeru pɨrã, iru kꞌĩsia kꞌawaara beeitꞌee. Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparimaa jarateeru pɨrã, irua ne–inaa audupɨara kꞌawaaitꞌee. 10 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa ba kꞌinia bɨ pɨrã, Tachi Akꞌõre waawee baparíiji. Iru, chi kꞌachia wẽe bapari kꞌawa beerã, poro wẽsaadaipata. 11 Pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bɨ kꞌaurepa ewari teesoo bapariitꞌee. 12 Pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapari pɨrã, piara bapariitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bapari pɨrã, ma kꞌaurepa pia–ee bapariitꞌee.  



















Wẽra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ

13  Wẽra

kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ nãga bapari: pedee–idaa; ne–inaa kꞌawa–ee mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia wẽe. 14 Mãgee wẽra ichi te puerta tꞌaide su–akꞌɨ beepari maa–e pɨrã ichi sillade su–akꞌɨ beepꞌeda, pꞌuuru jãde ɨtꞌɨara beemãiipa 15 nãga jarapari eperãarã ãchi ode kꞌãiwee wãrutaarãmaa: 16 “¡Chétɨ warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsiapataarã!” Ichiaba kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãmaa nãga jarapari: 17 “Pania chɨada warraara bɨ mãikꞌaapa pan merã kꞌoru warraara bɨda” apari. 18 Mamĩda ãchia kꞌawada–e pꞌanɨ mamaa wãruta pɨrã, piudaitꞌee iru ome tꞌĩurutaarã piudaarãmãi wãpata perã.  









10

1   Salomonpa

Salomonpa ũraa jarada

na ũraa jaraji. “Warra kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa chi akꞌõre tꞌãri o–ĩapipari. Jõdee warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa chi nawe tꞌãri pꞌuapipari. 2 Pꞌaratꞌa wa netꞌaa pia atada ne–inaa kꞌachia oo bɨpa, chi mãga iru bɨ– itꞌee mãgee netꞌaa vale–e baibɨ. Mamĩda eperãpa jɨrɨkꞌãri ichita ne–inaa pia oopariitꞌee, iru ewari teesoo bapariitꞌee. 3 Tachi Akꞌõrepa ichia jara bɨkꞌa ooparimaa jarra oopikꞌaa. Mamĩda ne– inaa kꞌachia ooyaa bɨmaa isapai chikꞌo unupikꞌaa. 4 Eperã kꞌoo–idaa bɨ chupɨriadaipari. Jõdee eperã mimiayaa bɨ pꞌaratꞌaradaipari.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



497

Proverbios 10

5  Warra

kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ichia ne–uuda ewapari pꞌoojarade. Mamĩda warra kꞌĩra nejasia wẽe bɨ kꞌãipari awaraarãpa ãchia ne– uudapꞌedaadepema ewa pꞌanɨ misa. 6 Tachi Akꞌõrepa eperã bendiciapari ichia jara bɨkꞌa ookꞌãri. Mamĩda eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ pedeekꞌãri, kꞌĩsia kꞌachia ichi tꞌãride iru bɨ merã pɨkꞌapari. 7 Eperãarãpa kꞌirãpadakꞌãri Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari bapariida, ne–inaa pia Tachi Akꞌõrepa teedákꞌapɨ bɨ. Mamĩda kꞌĩra atuadaipata eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ bapariida. 8 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ũraa pia ũripari mãikꞌaapa aɨde jara bɨkꞌa oopari. Mamĩda eperã pariatua kꞌĩsia kꞌawa–ee pedeepari kꞌachiade baaiitꞌee. 9 Eperã tꞌãri jĩpꞌa nipaparipa ne–inaa apida waaweekꞌaa. Mamĩda eperãarãpa kꞌawapata chi o kꞌachiade ni ichia ne–inaa kꞌachia oopari kꞌaurepa. 10 Eperã tau pꞌina bɨde seewa jarakꞌãri, awaraarã tꞌãri pꞌuapipari. Mamĩda wãara pedee jarakꞌãri, awaraarã tꞌãri o–ĩ–ĩapipari, ma pedee ɨtrɨa pɨkꞌa bɨ mĩda. 11 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari pedee pania poátrɨ uchia bɨ ́kꞌapɨ bɨ, ma pedee ũridakꞌãri, eperãarã pipɨara pꞌanapata perã. Mamĩda eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ pedeekꞌãri, kꞌĩsia kꞌachia ichi tꞌãride iru bɨ merã pɨkꞌapari. 12 Eperãpa chĩara kꞌĩra unuamaa iru bakꞌãri, mãgɨ ́ ome chõo jɨrɨpari. Mamĩda eperãpa chĩara kꞌinia iru bakꞌãri, ichimaa ne–inaa kꞌachia ooda kꞌĩra atuapari. 13 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jarapari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa kꞌĩsia kꞌawa–ee pedee jarada kꞌaurepa, potrepa iru wɨpata. 14 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawaakꞌãri, ichi tꞌãride ɨa pɨkꞌa iru bapari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa pariatua pedee jara bɨ kꞌaurepa, iru kꞌachiade baaipari. 15 Pꞌaratꞌara bɨ pꞌaratꞌapa iru jɨ ̃a pɨkꞌapari murallapa pꞌuuru jɨ ̃aparikꞌa. Jõdee chupɨria chɨ chupɨria bapari pꞌaratꞌa wẽe bairã. 16 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari ewari teesoo bapariitꞌee. Mamĩda chi ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ miaitꞌee ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopari kꞌaurepa. 17 Eperãpa ũraa pia ũriru pɨrã mãikꞌaapa ma ũraade jara bɨkꞌa ooru pɨrã, o piade nipapariitꞌee mãikꞌaapa ewari teesoo bapariitꞌee. Mamĩda ũraa pia ũriamaa bɨ pɨrã, o kꞌachiade nipapariitꞌee. 18 Nãgee eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ: chi seewa jarapari merã kꞌinia bairã ichia chĩara kꞌĩra unuamaa iru bapari mãikꞌaapa chi pedee kꞌachia chĩara ãpɨte jarapari. 19 Eperã pedee–idaa baparipa isapai pꞌekꞌau kꞌachia oopari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa bɨ kꞌĩupꞌee beepari.  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 10​, ​11

498

20  Eperã

Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa pedee jara bɨ pꞌaratꞌa pi–ia bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa kꞌĩsia bɨ maarepida vale–e bɨ. 21 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa awaraarã ũraakꞌãri, chokꞌaraarã kꞌaripapari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa pedee pariatua jarada kꞌaurepa, chonaa padai naaweda, piudaipari. 22 Tachi Akꞌõrepa eperã bendiciakꞌãri, ma eperãmaa ne–inaa pi–ia teepari. Ma awara ma eperã tꞌãri pꞌua bakꞌaa. 23 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ o–ĩadaipari chĩaramaa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri. Jõdee chi kꞌĩsia kꞌawaa bɨ o–ĩa bapari kꞌĩsia kꞌawaa bairã. 24 Ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa ne–inaa audupɨara waawee bɨ, irumaa mãga pꞌasapari. Mamĩda eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa ne– inaa kꞌinia bɨkꞌa uchiapari. 25 Nãumia chekꞌãri, ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ pꞌira uchiapari. Mamĩda eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari choopari. 26 Eperã chokꞌapari–itꞌee eperã kꞌoo–idaa bɨ vinagre ichi kꞌidade achuchua beeparikꞌa bɨ maa–e pɨrã naripa ichi tau sooparikꞌa bɨ. 27 Eperã Tachi Akꞌõrede ijãapari ewari teesoo bapari. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã año chokꞌara–ee pꞌanapata. 28 Eperãarã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã o–ĩadaipata kꞌĩsiadakꞌãri ãchia ewari cherude ne–inaa oodaitꞌee pꞌanɨde. Mamĩda ne– inaa kꞌachia ooyaa beerãpa kꞌĩsia iru pꞌanɨ oodaitꞌee kꞌachia uchiaitꞌee. 29 Tachi Akꞌõrepa ichia jara bɨkꞌa oopataarã jɨ ̃apari. Mamĩda irua ne– inaa kꞌachia oopataarã jõpipari. 30 Apidaapa eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari ãyaa pëida–e paitꞌee Tachi Akꞌõrepa teeda eujãdeepa. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ ma eujãde taarã ba–e paitꞌee, jõitꞌee perã. 31 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jarapari. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa seewa jarapari kꞌaurepa iru kꞌĩupꞌeepidaitꞌee. 32 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa kꞌawa bɨ pedee pia jarapariitꞌee. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa seewa pedee aupaita jarapari. 1  Eperãpa balanzade ne–inaa aukꞌa chaa–e bakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ma eperã yiaraa iru bapari. Mamĩda chi ne–inaa aukꞌa chaapari pia akꞌɨpari. 2 Eperã audua bakꞌãri, kꞌĩra nejasia beeitꞌee. Mamĩda audua–ee beerã kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanapata. 3 Eperãarã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã tꞌãri jĩpꞌa pꞌanapata. Mamĩda kꞌũrayaa beerã jõdaitꞌee ãchia seewa jarapata kꞌaurepa. 4 Tachi Akꞌõrepa eperãarã miapikꞌãri ãchia ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa kꞌaurepa, pꞌaratꞌara beerãpa iru pꞌanɨ maarepida servi–e  























11









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



499

Proverbios 11

paitꞌee. Mamĩda madepema pꞌaratꞌara bɨpa jɨrɨru pɨrã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooitꞌee, Tachi Akꞌõrepa iru piupi–e paitꞌee. 5 Eperãpa Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa ookꞌãri, iru o piade nipapari. Mamĩda eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ kꞌachiade baaipari ichia ne–inaa kꞌachia oopari kꞌaurepa. 6 Eperãarãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodakꞌãri, irua ãra uchiapipari ne–inaa kꞌachia jua ekꞌariipa. Mamĩda kꞌĩra jĩpꞌa nipadakꞌaarã ãchia netꞌaa kꞌɨ ̃a pꞌanɨ kꞌaurepa kꞌachiade baaipata, ne–animal trampade baaiparikꞌa. 7 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ piukꞌãri, ichia kꞌĩsia iru bada ooitꞌee jõmaweda jõdaipari, ichi netꞌaa paara. 8 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari kꞌachiade baaikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripapari madeepa uchiamerã. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ mãgá kꞌaripa–e. Mapa iru jõdee audú kꞌachiade baaipari. 9 Tachi Akꞌõrede ijãakꞌaa bɨpa awaraamaa pedee jarada kꞌaurepa ma eperã kꞌachiade baaipipari. Mamĩda eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari ma kꞌachiade baai–e, poro wẽsaa bapari perã. 10 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã pia pꞌanadakꞌãri, ãchi pꞌuuru pidaarã o–ĩadaipata. Jõdee pꞌuuru pidaarã audupɨara o–ĩadaipata ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã piudakꞌãri. 11 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã kꞌaurepa eperãarãpa ãra pꞌuuru tꞌo pꞌanapata. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pedee kꞌachia jarapata kꞌaurepa ãra pꞌuuru jõdaipari. 12 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa awaraarã ãpɨte pedee kꞌachia jarapari. Mamĩda eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ kꞌĩupꞌee beepari. 13 Eperã chĩara ãpɨte pedee kꞌachia jarayaa bɨpa ichia ũrida awaraarãmaa jarakꞌoopari. Mamĩda eperã tꞌãri jĩpꞌa nipaparipa ichia ũrida awaraarãmaa jarakꞌaa. 14 Pꞌuuru pidaarã poro waibɨarã kꞌĩsia kꞌawa–ee pꞌanɨ pɨrã, ãchi pꞌuuru pidaarã jõdariitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa ũraa pia iidiruta pɨrã, ãchi pꞌuuru pidaarã jõpida–e pai. 15 Kꞌĩra tewaraapa ichi tewe pꞌaa–e pakꞌãri, apidaapa iru kꞌapꞌɨa pari ma tewe pꞌaaitꞌeeda aru pɨrã, ma eperã kꞌachiade baaiitꞌee. Mamĩda chi chĩara tewe pꞌaakꞌaa bɨ kꞌãiwee bapariitꞌee. 16 Wẽra jõmaarã ome tꞌãri pia bakꞌãri, jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanapata. Jõdee ɨmɨkꞌĩra audú netꞌaa pꞌe kꞌinia bɨpa ichi netꞌaa aupai iru bapariitꞌee. 17 Eperã tꞌãri pia bɨpa awaraarã chupɨria kꞌawaakꞌãri, ichi itu kꞌaripapari. Mamĩda tꞌãri kꞌachia–idaa bɨpa chĩaramaa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, ichi itu miapari. 18 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ mimiaru pɨjida, ne–inaa pia ata–e, ichi itu kꞌũrapari perã. Mamĩda chi Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa ne–inaa pia ataitꞌee.  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 11​, ​12

500

19 Tachi

Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã ewari teesoo pꞌanapataadaitꞌee. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã piudaitꞌee. 20 Tachi Akꞌõrepa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapataarã kꞌĩra unuamaa iru bapari. Mamĩda ichia jara bɨkꞌa oopataarã pia akꞌɨpari. 21 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ichita miadaitꞌee ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã miada–e paitꞌee. 22 Wẽra kꞌĩra wãree, mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa–ee bakꞌãri, sortija nẽedee ooda sina kꞌɨ ̃de jɨ ̃ bɨ ́kꞌata bɨ. 23 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa kꞌĩsia iru pꞌanadakꞌãri ne–inaa oodaitꞌee, ma ne–inaa pia uchiapari. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa kꞌĩsia iru pꞌanadakꞌãri ne–inaa oodaitꞌee, ma kꞌaurepa Tachi Akꞌõre kꞌĩraudaipari. 24 Eperãarãpa tꞌãri piapa awaraarãmaa ne–inaa waibɨa teedakꞌãri, ãchia teedapꞌedaa kꞌãyaara waibɨara jitapata. Awaraarã chupɨria pꞌaneepata ãchi tewe paara pꞌaadaamaa pꞌanapata perã. 25 Eperã awaraarã ome tꞌãri pia bakꞌãri, ne–inaa falta–ee bapari. Ichiaba eperãpa awaraarãmaa netꞌaa teekꞌãri, awaraarãpa aukꞌa irumaa teedaitꞌee. 26 Eperãarãpa trigo neto kꞌinia pꞌanadakꞌãri, chi trigo chiparipa netoamaa bɨ pɨrã, iru ãpɨte pedee kꞌachia jarapata. Mamĩda pedee pia jarapata chi trigo neto pëiparimaa. 27 Eperãpa jɨrɨkꞌãri ne–inaa pia ooitꞌee, Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨpariitꞌee. Mamĩda chi jɨrɨparipa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee kꞌachiade baaiitꞌee. 28 Eperãpa kꞌĩsia bɨ pɨrã ichia pꞌaratꞌa iru bɨ kꞌaurepa pia bapariitꞌee, iru kꞌachiade baaiitꞌee kꞌiru pꞌooda pakꞌurudeepa baaiparikꞌa. Mamĩda eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari pia bapariitꞌee, pakꞌuru juade kꞌiru pꞌãwaraa nɨ ̃baparikꞌa. 29 Eperãpa ichideerã kꞌachiade baaipiru pɨrã, maarepida jɨ ̃a–e paitꞌee. Mãgee kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ kꞌĩsia kꞌawaa beerã jua ekꞌari mimiapariitꞌee. 30 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari pakꞌuru tachi chokꞌaipiparíkꞌapɨ bɨ. Mamĩda chĩara peepataarãpa eperãarã jõpipata. 31 Na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa ne–inaa pia atapata ãchia ne–inaa pia oopata pari. ¡Audupɨara irude ijãadakꞌaa beerã mãikꞌaapa pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã kꞌachiade baaidaitꞌee ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa! 1  Eperãpa kꞌinia bakꞌãri ichi ɨtrɨadamerã ichia ne–inaa kꞌachia ooda kꞌaurepa, ma eperã poro wẽsaa bɨ. Mamĩda eperãpa kꞌinia–e bakꞌãri ichi ɨtrɨadamerã, ma eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ. 2 Tachi Akꞌõrepa tꞌãri pia beerã pia akꞌɨpari. Mamĩda tꞌãri kꞌachia–idaa beerã miapiitꞌee.  























12





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



501

Proverbios 12

3  Eperã

ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ pꞌoyaa kꞌãiwee bakꞌaa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã kꞌãiwee pꞌanapata, ne–inaa jõma pꞌasarutade choopata perã. 4 Wẽra chokꞌekꞌee, tꞌãri pia bakꞌãri, ma wẽra chi ɨmɨkꞌĩra poro jɨ ̃rákꞌata bɨ, iru reykꞌa iru bapari perã. Mamĩda wẽra kꞌĩra nejasia wẽe bakꞌãri, ichi ɨmɨkꞌĩra pee pɨkꞌa wãpari. 5 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa kꞌĩsiapata awaraarãmaa ne– inaa pia oodaitꞌee. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ũraadakꞌãri, kꞌĩsiapata awaraarã kꞌũradaitꞌee. 6 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pedee jarapata trampakꞌa bɨ chĩara kꞌachiade baaipipꞌeda, piupipata perã. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa pedee jarapata kꞌaurepa awaraarã kꞌaripapata kꞌachiade baainaadamerã. 7 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌachiade baaipata mãikꞌaapa mãgá jõdaipata. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã, ãchi warrarã paara, ewari teesoo pꞌanapata. 8 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ tꞌo pꞌanapata. Mamĩda tꞌãri kꞌachia–idaa bɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. 9 Piara bɨ pɨchi mimiapari aba iru baitꞌee mãikꞌaapa chikꞌo kꞌoitꞌee iru baitꞌee seewata pꞌaratꞌa paraa bɨkꞌa bai kꞌãyaara, chikꞌo wẽe, pɨ–itꞌee mimiapari wẽe. 10 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa ichi ne–animalaarã pia akꞌɨ bapari. Mamĩda eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa ichi ne–animalaarã chupɨria kꞌawaakꞌaa. 11 Eperã ichi eujãde mimiakꞌãri, ne–inaa kꞌoitꞌee waibɨa iru baitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ne–inaa pariatua oopari kꞌaurepa maarepida ata–e. 12 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌachiade baaipata ãchia kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiadapꞌedaakꞌa oodapꞌedaa kꞌaurepa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã pia pꞌanapata ãchi tꞌãride choopata perã. 13 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa seewa jarada kꞌaurepa kꞌachiade baaipari, ne–animal trampade baaiparikꞌa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari mãgee kꞌachiade baai–e. 14 Eperãpa pedee pia jarakꞌãri, ichia ne–inaa pia iru baitꞌee. Ma awara eperãpa ichi juadoopa mimiakꞌãri, ne–inaa pia jitaitꞌee. 15 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa kꞌĩsiapari ichia ne–inaa oo bɨ jõmaweda pia bɨ. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ũripari ichi ũraadakꞌãri. 16 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ isapai kꞌĩraudaipari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa bɨ kꞌĩraudaikꞌaa, ichimaa ikꞌachia pedee jararuta pɨjida. 17 Charraarã kꞌĩrapite eperã tꞌãri jĩpꞌa baparipa wãara pedee jarapari. Mamĩda eperã wãara pedee jarakꞌaa bɨpa seewa jarapari. 18 Eperãpa kꞌĩsia–ee pedeekꞌãri, ichi pedeepa chĩara tꞌãri pꞌuapipari espadapa tꞌuparikꞌa. Mamĩda eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pedee neera pia bɨkꞌa bɨ.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 12​, ​13

502

19 Wãara

pedeeta ichita bapariitꞌee. Mamĩda seewa pedee taarã ba–e paitꞌee. 20 Tꞌãri kꞌachia–idaa beerãpa kꞌĩsiapata chĩara kꞌũradaitꞌee. Mamĩda chi kꞌãiwee pꞌanapataadamerã ũraapataarã o–ĩa pꞌanapata. 21 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã kꞌachiade baaida–e paitꞌee. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ne–inaa kꞌachia kꞌĩra tꞌãdoode baaidaitꞌee. 22 Tachi Akꞌõrepa seewa–idaa beerã kꞌĩra unuamaa iru bapari. Mamĩda wãara pedee jarapataarã ome tꞌãri o–ĩa bapari. 23 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa jõmaarãmaa jarakꞌaa ichia ne–inaa kꞌawa bɨ. Mamĩda eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa pariatua jõmaarãmaa jara wãpari. 24 Eperã mimiayaa bɨpa awaraarã ichi jua ekꞌari iru baitꞌee. Mamĩda eperã kꞌoo–idaa bɨ awaraarã jua ekꞌari bapariitꞌee. 25 Eperã ichi tꞌãride audú kꞌĩsia nɨ ̃bakꞌãri, kꞌĩra pia–ee beepari. Mamĩda irumaa pedee pia jaradakꞌãri, tꞌãri o–ĩadaipari. 26 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa awaraarãmaa o pia akꞌɨpipari. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ma o unuda–e, o kꞌachiade nipapata perã. 27 Eperã kꞌoo–idaa bɨ nejɨrɨde wãkꞌãri, maarepida pee–e paitꞌee. Mamĩda chi mimiayaa baparipa ne–inaa pi–ia iru bɨ. 28 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã iru ode nipapata perã, ewari teesoo pꞌanapataadaitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã o kꞌachiade nipapata perã, chonaa padai naaweda, piudaitꞌee. 1  Warra kꞌĩsia kꞌawaa bɨ akꞌõrepa iru ɨtrɨakꞌãri, chi akꞌõrepa ũraa bɨ ũripari. Mamĩda warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ akꞌõrepa iru ɨtrɨakꞌãri, chi akꞌõrepa ũraa bɨ ũriamaa bapari. 2 Eperãpa pedee pia jarakꞌãri, ichia ne–inaa pia iru baitꞌee. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa jĩpꞌa kꞌĩsiapata chĩaramaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 3 Eperã pedeei naaweda pia kꞌĩsiaru pɨrã, ma eperã ewari teesoo bapariitꞌee. Mamĩda chi pedee–idaa bɨ kꞌachiade baaiitꞌee. 4 Eperã kꞌoo–idaa bɨpa netꞌaa kꞌɨ ̃apari, mamĩda pꞌoyaa atakꞌaa. Mamĩda chi mimiayaa bɨpa ichia ne–inaa kꞌinia bɨ atapari. 5 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa seewa pedee unuamaa iru bapari. Mamĩda chi ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa seewa jara bɨ kꞌaurepa kꞌĩra nejasia beeitꞌee. 6 Eperã kꞌĩra jĩpꞌa bɨ Tachi Akꞌõre ode nipakꞌãri, irua kꞌaripapari ne– inaa kꞌachiade baainaamerã. Mamĩda eperã pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bɨ kꞌachiade baaipari ichia ne–inaa kꞌachia oopari kꞌaurepa. 7 Eperãarã ũkꞌuru seewata pꞌaratꞌa paraa beerãkꞌa audua nipapata, pꞌaratꞌa wẽe pꞌanɨ mĩda. Jõdee awaraarã seewata chupɨria beerãkꞌa nipapata, pꞌaratꞌara iru pꞌanɨ mĩda.  

















13















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



503

Proverbios 13

8  Eperã

pꞌaratꞌara bɨmaa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pꞌaratꞌa iididakꞌãri, irua teepari peenaadamerã. Mamĩda chupɨria bɨpa ũrikꞌaa ichi peedaitꞌeeda a pꞌanɨ, ichi pꞌaratꞌa wẽe bairã. 9 Eperãarã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã audú ɨ ̃daa pɨkꞌa pꞌanapata. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã lámpara kꞌĩidai wã́kꞌapɨ pꞌanɨ. 10 Eperã audua pedeekꞌãri, chõo jɨrɨpari. Mamĩda chi ũraa pia ũripataarã kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanapata. 11 Chĩara kꞌũra pꞌanɨɨpa pꞌaratꞌa atada taarã–ee jõdaipari. Mamĩda eperã mimiapꞌeda, ichi pꞌaratꞌa jitada ma–ãrima–ãrii ɨa wãkꞌãri, ma pꞌaratꞌa waibɨara wãitꞌee. 12 Taarã nɨdakꞌãri tachia ne–inaa kꞌinia pꞌanɨ pꞌasamerã, tꞌãride kꞌĩsia paraa jõneepata. Mamĩda tachia ne–inaa kꞌinia pꞌanɨkꞌa uchiakꞌãri, ewari chokꞌaraara pꞌana kꞌinia pꞌanapata. 13 Eperãpa ichimaa jaradapꞌedaakꞌa ooamaa bɨ pɨrã, kꞌachiade baaiitꞌee. Mamĩda eperãpa ichimaa jaradapꞌedaakꞌa ooru pɨrã, ma pari ne–inaa pia ataitꞌee. 14 Eperãarãpa oodakꞌãri kꞌĩsia kꞌawaa baparipa ũraade jara bɨkꞌa, ewari teesoo pꞌanapata ma ũraa pania poátrɨ uchia bɨmãipemákꞌata bɨ perã. Ma eperãarã kꞌachiade baairuta pɨjida, piuda–e paitꞌee. 15 Eperãpa pia kꞌĩsiakꞌãri ne–inaa ooi naaweda, awaraarãpa iru pia akꞌɨpata. Mamĩda chi chĩara kꞌũrayaa bɨ pia akꞌɨdakꞌaa o kꞌachiade nipapari perã. 16 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ne–inaa poro wẽsaa oopari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ne–inaa jõmaweda pariatua oopari. 17 Eperã chokꞌa pëidapꞌedaa chokꞌekꞌee–e bakꞌãri, kꞌachiade baaipari. Mamĩda chi chokꞌa pëida chokꞌekꞌee bakꞌãri, neera piakꞌa bɨ. 18 Eperã ũraa pia ũriamaa bɨ chupɨria baitꞌee mãikꞌaapa awaraarãpa iru pia akꞌɨdakꞌaa paitꞌee. Mamĩda chi ũraa pia ũri kꞌinia pꞌanapataarã pia akꞌɨpataadaitꞌee. 19 Eperãpa ne–inaa kꞌinia bada atakꞌãri, tꞌãri o–ĩa beepari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee pꞌanapataarãpa ne–inaa kꞌachia oo amaa kꞌiniadakꞌaa. 20 Kꞌĩsia kꞌawaa beerã ome kꞌõpꞌãyo meraaru pɨrã, kꞌĩsia kꞌawaa beeitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã ome kꞌõpꞌãyo meraaru pɨrã, kꞌachiade baaiitꞌee. 21 Pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã ne–inaa kꞌachiade baaipata. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa ne–inaa pia iru pꞌanadaitꞌee. 22 Eperã tꞌãri pia baparipa ichi netꞌaa iru bɨ atabëipari ichi ãichakꞌeerã– itꞌee. Mamĩda eperã pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bɨpa netꞌaa iru bada pꞌaneedaitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã ome. 23 Eperã chupɨria chɨpa ichi eujãde ne–inaa uudadepema waibɨa ewapari mĩda, irua ewadadepema wẽe beepari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa irua ewada jãri ata chepata perã.  





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 13​, ​14

504

24  Eperãpa

ichi warra ɨtrɨakꞌaa pɨrã ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, mãgara ichi warra kꞌinia–e bɨ. Mamĩda eperãpa ichi warra ma–ãriweda ɨtrɨapari pɨrã ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, ma eperãpa ichi warra kꞌinia iru bapari. 25 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari nekꞌopari bi jãwaa beerumaa. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ jarra oopari. 1  Wẽra kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ichi te pidaarã pia akꞌɨpari. Mamĩda wẽra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ichi te pidaarã pia akꞌɨkꞌaa, kꞌĩsia kꞌawa–ee ne–inaa jõma oopari perã. 2 Eperã tꞌãri jĩpꞌa nipaparipa Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa oopari. Mamĩda eperã tꞌãri jĩpꞌa nipakꞌaa bɨpa Tachi Akꞌõre yiaraa iru bapari. 3 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa audua pedee jarapari kꞌaurepa iru kꞌachiade baaipari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa bapari pedee pia jaraparipa iru jɨ ̃a pɨkꞌapari. 4 Eujã chiparipa pꞌakꞌa eujã poreetɨpipari wẽe bakꞌãri, trigo wẽe beepari. Mamĩda pꞌakꞌa juataura bɨ kꞌaurepa, trigo waibɨa ewapari. 5 Eperã tꞌãri jĩpꞌa baparipa ichia unuda wãara jarapari. Mamĩda eperã seewa–idaa bɨpa ichia unuda ichita seewa jarapari. 6 Chĩara ooyaa bɨpa jɨrɨpari kꞌĩsia kꞌawaa beeitꞌee, mamĩda pꞌoyaa mãga ba–e paitꞌee. Jõdee eperã poro wẽsaa bɨpa taarã–eweda ne–inaa kꞌawa–e bɨ kꞌawaa atapari. 7 Ãyaa béeji kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ ikꞌaawaapa, irua pedee jara bɨ kꞌaurepa maarepida ne–inaa pia kꞌawa–e paitꞌee perã. 8 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, kꞌawapari chisãgɨ ́ ode nipapariitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ichi itu kꞌũrapꞌeda, pariatua nipapari. 9 Kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã ëipata ãchia ne–inaa kꞌachia oopata–itꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataarã pia akꞌɨpari. 10 Tachi tꞌãridepai kꞌawapata tꞌãri ãrii pꞌanadakꞌãri maa–e pɨrã tꞌãri o–ĩa pꞌanadakꞌãri. Mamĩda mãga pꞌanadakꞌãri, kꞌĩra tewaraarãmaa jaradakꞌaa. 11 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã te pidaarã jõdaitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã te pidaarã pia pꞌanapataadaitꞌee. 12 Eperãarãpa kꞌĩsiapata ãchita o jĩpꞌa bɨde nipapata. Mamĩda ma ode nipapataarã piudaitꞌee. 13 Eperã ëi nɨ ̃bɨde tꞌãri pꞌua bai mãikꞌaapa o–ĩa bapꞌeda, kꞌĩra pia–ee beei. 14 Eperã ne–inaa pia ooamaa baparipa kꞌĩsiapari ichia oo bɨ pia bɨ. Mamĩda ichi kꞌachiade baaiitꞌee ichia ne–inaa pia ooamaa bapari kꞌaurepa. Jõdee eperã tꞌãri pia bapari kꞌãiwee bapari, ichia ne–inaa pia oopari kꞌaurepa ichi pia bapariitꞌee perã. 15 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ijãapari jõma ichimaa jararuta. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa pi–ia akꞌɨpari sãmata nipaitꞌee. 16 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ waawee bapari ne–inaa kꞌachia ooitꞌee mãikꞌaapa ãyaa beepari ne–inaa kꞌachia ikꞌaawaapa. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa pariatua ne–inaa kꞌachia kꞌĩra tꞌãdoo oo wãpari, kꞌĩsia–ee.  

14

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



505

Proverbios 14

17 Eperã

isapai kꞌĩraudaiparipa pariatua ne–inaa oopari, kꞌĩsia kꞌawa– ee. Mamĩda eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ choopari; isapai kꞌĩraudaikꞌaa. 18 Warrarãpa ãchi akꞌõrepa atabëida jɨ ̃apatakꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌanɨ warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsiapataarã. Ãchia kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã kꞌĩsia jɨ ̃a pɨkꞌapata. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawaa wãpata. 19 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã bedabaidaitꞌee ne–inaa pia oopataarã kꞌĩrapite mãikꞌaapa ijãadakꞌaa beerãpa chupɨria iididaitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã te tꞌaide. 20 Chupɨria chɨ ikꞌaawa pꞌanapataarãpa paara iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. Mamĩda pꞌaratꞌara bɨpa kꞌõpꞌãyoorã chokꞌara iru bapari. 21 Eperãpa ichi ikꞌaawa bapari kꞌĩra unuamaa iru bɨ pɨrã, pꞌekꞌau kꞌachia oomaa bɨ. ¡Mamĩda eperãpa chupɨria beerã chupɨria kꞌawaayaa bakꞌãri, tꞌãri o–ĩa bapari! 22 Eperãarãpa jɨrɨdakꞌãri ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee, kꞌachiade baaipata. Mamĩda jɨrɨdakꞌãri ne–inaa pia oodaitꞌee, jõmaarãpa ãra pia akꞌɨpata mãikꞌaapa kꞌawapata ãrapa wãara oopata ãchia jara pꞌanɨkꞌa. 23 Eperã mimiayaa bɨpa ne–inaa pia atapari. Mamĩda pedeepapai jarakꞌãri ne–inaa ooitꞌee, mamĩda ookꞌaa, mãgɨ ́ eperã chupɨria beeitꞌee. 24 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ kꞌawapata ichia netꞌaa pi–ia iru bɨ ichia poro jɨ ̃rakꞌa jɨ ̃ bairã. Mamĩda eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ kꞌawapata irua kꞌĩsia kꞌawa–ee pedee jarapari kꞌaurepa. 25 Charraarã kꞌĩrapite eperãpa wãara pedee jarakꞌãri, awaraarã kꞌaripa atapari ãra piudaitꞌee padadeepa. Mamĩda seewa jara bɨpa awaraarã traicionaapari. 26 Eperãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ookꞌãri, kꞌawapari Tachi Akꞌõrepa iru jɨ ̃apariitꞌee mãikꞌaapa chi warrarãpa aukꞌa mãga kꞌawapata. 27 Eperãpa Tachi Akꞌõre waaweekꞌãri, ewari teesoo bapariitꞌee ichia ijãa bɨ pania poátrɨ uchia bɨmãipemakꞌa bɨ perã. Irua mãgá ijãapari kꞌaurepa chonaa pai naaweda piu–e paitꞌee. 28 Reypa eperãarã chokꞌara ichi jua ekꞌari iru bakꞌãri, jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanapata. Mamĩda ichi jua ekꞌari chokꞌara–ee iru bakꞌãri, ichi juatau jõ wãpari. 29 Eperã isapai kꞌĩraukꞌaa bɨ poro wẽsaa bapari. Mamĩda chi isapai kꞌĩraudaiparipa akꞌɨpipari iru poro wẽsaa–e bɨ. 30 Eperãarã kꞌãiwee pꞌanadakꞌãri, kꞌapꞌɨa pia pꞌanapata. Mamĩda chĩara kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadakꞌãri ne–inaa iru bɨ kꞌaurepa, ma tꞌãri kꞌachiapa ãchi piu pɨkꞌa wãruta eperã kꞌayaa kꞌachiapa piu wãparikꞌa. 31 Eperãpa chupɨria chitoonɨɨrã waapɨara chupɨriapiru pɨrã, ma eperãpa ne–inaa kꞌachia oomaa bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, iruata ma chupɨria chitoonɨɨrã ooda perã. Mamĩda eperãpa chupɨria chitoonɨɨrã kꞌaripakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ma eperã pia akꞌɨpari.  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 14​, ​15

506

32  Ne–inaa

kꞌachia ooyaa beerã ãchia ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa kꞌachiade baaipata. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ichia jara bɨkꞌa oopataarã jɨ ̃apari, ãra kꞌĩra jĩpꞌa nipapata perã. 33 Eperã poro wẽsaa bɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa mãgee kꞌĩsia kꞌawadakꞌaa. 34 Pꞌuuru pidaarãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataadakꞌãri, jõmaarãpa ãchi pꞌuuru pidaarã pi–ia bɨda apata. Mamĩda pꞌekꞌau kꞌachia ooi awaa pꞌanadakꞌãri, jõmaarã kꞌĩrapite kꞌĩra nejasia pꞌanapata. 35 Rey–itꞌee mimiapari chokꞌekꞌee bakꞌãri, reypa iru pia akꞌɨpari. Mamĩda kꞌĩraudaipari ichi–itꞌee mimiaparipa ne–inaa pariatua ookꞌãri. 1  Eperã kꞌĩrau bɨpa pedee jarada tꞌãri pia pꞌanauru pɨrã, iru kꞌĩrau wẽpapii. Mamĩda kꞌĩrau pꞌanauru pɨrã, audupɨara kꞌĩraudariitꞌee. 2 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pedeekꞌãri, awaraarãpa ne–inaa waapɨara kꞌawa kꞌinia pꞌanɨ. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ pedeekꞌãri, kꞌĩsia kꞌawa–ee pedee aupai jarapari. 3 Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jõmaweda unu bapari; pia beerã, kꞌachia beerã paara. 4 Pedee tꞌãri pia jarada pakꞌuru tachi chokꞌaipiparíkꞌapɨ bɨ. Mamĩda seewa pedee jarada kꞌaurepa eperãarã tꞌãri pꞌua pꞌaneepata. 5 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ akꞌõrepa iru ɨtrɨakꞌãri, ũriamaa bapari. Mamĩda akꞌõrepa ichi warra ɨtrɨakꞌãri, ũriru pɨrã, kꞌĩsia kꞌawaa bapari. 6 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari tede ne–inaa pia kꞌĩra tꞌãdoo paraapari. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa netꞌaa pia atakꞌãri, ma netꞌaa kꞌaurepa iru kꞌachiade baaipari. 7 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pedeekꞌãri, chi ũri pꞌanɨɨrãpa waapɨara kꞌawaa kꞌinia pꞌanapata irua ne–inaa jara bɨ. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa pꞌoyaa mãga oodakꞌaa, pariatua pedeepata perã. 8 Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–animalaarã aneepata iru–itꞌee paapidaitꞌee pꞌaareerãmaa. Mamĩda tꞌãri o–ĩadaipari ichia jara bɨkꞌa oopataarãpa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌãri. 9 Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa oopata. Mamĩda kꞌinia iru bapari ichia jara bɨkꞌa oopataarã. 10 Eperã o piadeepa uchiaru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa iru audú ɨtrɨaitꞌee waya mãgɨ ́ ode nipapariimerã. Mamĩda ma ɨtrɨa pedee ũriamaa beeru pɨrã, ma eperã piuitꞌee. 11 Tachi Akꞌõrepa kꞌawapari piudapꞌedaarãmãi pꞌasapari mãikꞌaapa tachi piudaitꞌee ewate. ¡Audupɨara kꞌawa bɨ tachi tꞌãride kꞌĩsia iru pꞌanɨ! 12 Chĩara ooyaa bɨpa kꞌiniakꞌaa ichi ɨtrɨadamerã. Mapa kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa wãkꞌaa ichi ũraadamerã. 13 Eperã tꞌãri o–ĩa bakꞌãri, kꞌĩra o–ĩa nipapari. Mamĩda tꞌãri pꞌua bakꞌãri, kꞌĩra pia–ee nipapari. 14 Eperã poro wẽsaa bɨpa jɨrɨpari ne–inaa waapɨara kꞌawaaitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãpa kꞌĩsia kꞌawa–ee pedee aupai jara nipapata.  





15





























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



507

Proverbios 15

15  Eperã

kꞌĩsia paraa bapari–itꞌee, ewari jõmaweda aukꞌa kꞌachia bapari. Mamĩda tꞌãri o–ĩa bapari–itꞌee, ewari chaa fiestakꞌa bapari. 16 Piara bɨ Tachi Akꞌõrede ijãa bɨde pꞌaratꞌa ma–ãripai iru baitꞌee, pꞌaratꞌa waibɨa iru bɨde kꞌĩsia paraa bai kꞌãyaara. 17 Piara bɨ eperã tachi kꞌinia iru bɨ ome verdura aupai kꞌoitꞌee, eperã tachi unuamaa iru bɨ ome nechiara waibɨa kꞌoi kꞌãyaara. 18 Eperã kꞌĩrauyaa bɨpa awaraarã aupedeepipari. Mamĩda chi isapai kꞌĩraukꞌaa bɨpa awaraarã kꞌãiwee pꞌanapipari waa aupedeenaadamerã. 19 Eperã kꞌoo–idaa bɨ nipapari o ne–ɨɨrɨ–idaa pɨkꞌa bɨde. Mamĩda eperãarã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã nipapata o tro–kꞌoo pɨkꞌa bɨde. 20 Warra kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa chi akꞌõre tꞌãri o–ĩapipari. Mamĩda warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa chi nawe kꞌinia–ee iru bapari. 21 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ o–ĩadaipari ne–inaa pariatua ookꞌãri. Mamĩda eperã poro wẽsaa bɨpa jɨrɨpari ne–inaa kꞌachia jõmaweda oo amaaitꞌee. 22 Ne–inaa oodai naaweda ũraa pia iidida–e pɨrã, tachia oodaitꞌee kꞌĩsia iru pꞌanɨ pia uchia–e paitꞌee. Mamĩda pia uchiaitꞌee kꞌĩsia kꞌawaa beerã chokꞌaraarãmaa ũraa iidiruta pɨrã. 23 Eperã tꞌãri o–ĩadaipari awaraapa irumaa iidida pia pꞌanaukꞌãri. Chi iidida–itꞌee ma pedee pi–ia bɨ ma ũraa ũri kꞌinia bada perã. 24 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ ɨtꞌaa wãpari ode nipapari perã, ewari teesoo bapariitꞌee. Ma o piade wãpari perã, piudaarãmaa wãpari ode tꞌĩu–e paitꞌee. 25 Tachi Akꞌõrepa chĩara eujã kꞌɨ ̃apataarã te jõpipari. Mamĩda pꞌẽtrãarã eujã jɨ ̃apari. 26 Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa kꞌĩsia pꞌanɨ. Mamĩda pia akꞌɨpari ichia jara bɨkꞌa oopataarãpa tꞌãri pia pedee jarapata. 27 Eperãpa ne–inaa kꞌachia ooda pari pꞌaratꞌa jitai awaa baparipa ichideerã kꞌachiade baaipipari. Mamĩda chi pꞌaratꞌa jitaamaa bapari ne– inaa kꞌachia oo bɨ pari ewari teesoo bapariitꞌee. 28 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa pꞌanaui naaweda, pia kꞌĩsiapari. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa kꞌĩsia–ee pedee kꞌachia aupai jarapari. 29 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ikꞌaawaapa Tachi Akꞌõre tꞌɨmɨ ́ pɨkꞌa bapari. Mamĩda ichita ũripari irua jara bɨkꞌa oopataarãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata. 30 Eperã kꞌĩra ëipꞌipꞌitꞌaa bakꞌãri, awaraarã o–ĩadaipata mãikꞌaapa pedee pia ãchimaa jara pëida ũridakꞌãri, juataura pꞌaneepata. 31 Eperã ɨtrɨadakꞌãri, ũriru pɨrã, ma eperã kꞌĩsia kꞌawaa beeitꞌee. 32 Eperã ɨtrɨadakꞌãri, ũriamaa bɨ pɨrã, ichi itu yiaraa iru bɨ. Mamĩda ɨtrɨadakꞌãri, ũriru pɨrã, poro wẽsaa beeitꞌee.  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 15​, ​16

508

33  Eperã

Tachi Akꞌõrede ijãakꞌãri, kꞌĩsia kꞌawaa bapari. Pɨa kꞌinia bɨ pɨrã awaraarãpa pɨ tꞌo pꞌanadamerã, audua–ee baparíiji. 1  Eperãpa kꞌĩsiapari ne–inaa ooitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata ichia kꞌinia bɨkꞌa oopari. 2 Eperãpa kꞌĩsiapari ichia ne–inaa oo bɨ jõmaweda pia bɨ. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata ma eperã tꞌãride kꞌĩsia bɨ akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 3 Pɨa ne–inaa oo bɨ jõmaweda Tachi Akꞌõre juade bɨ ́ji. Mãgá pɨa ne–inaa oopari ichita pia uchiaitꞌee. 4 Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõmaweda ooji ichia kꞌĩsia iru badakꞌa ooitꞌee. Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã paara ooji ichi ewari waibɨa ewate miapiitꞌee. 5 Tachi Akꞌõrepa audua beerã kꞌĩra unuamaa iru bapari. Ichita irua mãgeerã miapiitꞌee. 6 Eperãpa Tachi Akꞌõre kꞌinia iru bakꞌãri mãikꞌaapa irumaa wãara pedee jarakꞌãri, irua ma eperãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopari ãyaa bɨpari. Tachi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oodakꞌãri, eperãarã ne–inaa kꞌachia ikꞌaawaapa ãyaa pꞌaneepata. 7 Tachi Akꞌõrepa eperãpa ne–inaa oopari pia akꞌɨkꞌãri, ma eperã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarãpa paara iru ome pedeeteepata kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataadaitꞌee. 8 Piara bɨ mimiapꞌeda, netꞌaa chokꞌara–ee iru baitꞌee, chĩara kꞌũrapꞌeda, netꞌaa chokꞌara iru bai kꞌãyaara. 9 Eperãpa kꞌĩsiapari ne–inaa ooitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata irumaa kꞌawapipari ma ne–inaa ooipia bɨ wa ooikꞌaraa bɨ. 10 Reypa ichi jua ekꞌari beerã nepɨra akꞌɨkꞌãri, Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa akꞌɨpari. Mapa irua jarakꞌãri chisãgɨ ́ pia ooda, chisãgɨ ́ kꞌachia ooda, wãara pedeeta jarapari. 11 Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨ ne–inaa balanzade chaadakꞌãri, jõmaweda aukꞌa chaadamerã, irua balanza mãgá oopida perã. 12 Reyrãpa ne–inaa kꞌachia oodaamaa pꞌanapata, Tachi Akꞌõrepa ãra ma mimiade bɨda perã kꞌĩra jĩpꞌa oodamerã. 13 Reyrã o–ĩadaipata ãramaa wãara pedee jaradakꞌãri mãikꞌaapa ãchia chi tꞌãri jĩpꞌa pedeepataarã kꞌinia iru pꞌanapata. 14 Rey kꞌĩraudaikꞌãri, eperã piupii. Mamĩda eperã kꞌĩsia kꞌawaa baparipa tꞌãri pia pedee jara bɨpa ma kꞌĩrau wẽpapii. 15 Rey tꞌãri o–ĩa bakꞌãri, ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã ewari teesoo pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadaitꞌee. Mãga bakꞌãri, jɨ ̃ararapa kꞌoi aneeparíkꞌata bɨ, ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã pia akꞌɨpari perã. 16 Piara bɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee nẽe iru bai kꞌãyaara mãikꞌaapa piara bɨ poro wẽsaa bapariitꞌee pꞌaratꞌa iru bai kꞌãyaara. 17 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã o jĩpꞌaa bɨde nipapata mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ikꞌaawaapa ãyaa pꞌaneepata. Ãrapa ãchi kꞌapꞌɨa jɨ ̃apata ne–inaa kꞌachiade baaida–e paitꞌee.

16



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



509

Proverbios 16​, ​17

18  Audua

beerãpa ne–inaa oopata pia uchia–e paitꞌee mãikꞌaapa ãra audua nipadakꞌãri, kꞌachiade baaidaitꞌee. 19 Piara bɨ audua–ee nipaitꞌee chupɨria beerã ome, pꞌaratꞌa paraa beerã ome audua nipai kꞌãyaara. 20 Eperãpa ũraa pia ũrikꞌãri mãikꞌaapa aɨde jara bɨkꞌa ookꞌãri, pia bapariitꞌee. ¡Eperã Tachi Akꞌõrede ijãa bakꞌãri, tꞌãri o–ĩa bapari! 21 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, poro wẽsaa bɨda apata. Eperãpa tꞌãri pia pedee jarakꞌãri, chi ũri pꞌanɨɨrãpa ijãapata. 22 Eperã poro wẽsaa bakꞌãri, ichia kꞌĩsia kꞌawaa pedee jara bɨ pania poátrɨ uchia bɨmãipemákꞌata bɨ. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã kꞌachiade baaipata. 23 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pedee kꞌawaa bapari perã, pia kꞌĩsiapari pedeei naaweda. Irua tꞌãri pia pedee jarapari kꞌaurepa awaraarãpa irua jara bɨkꞌa oo kꞌinia pꞌanapata. 24 Eperãpa tꞌãri pia pedeekꞌãri, miéle kꞌũ–ũa baparíkꞌata bɨ. Eperãarãpa mãgee pedee ũridakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌaneepata mãikꞌaapa mãgee pedee kꞌaurepa ãra kꞌapꞌɨa pia pꞌanapata. 25 Eperãarãpa kꞌĩsiapata o ũkꞌuru jĩpꞌa pɨkꞌa bɨde nipapata. Mamĩda ma ode nipapataarã piudaitꞌee. 26 Eperã mimiapari jarra oo kꞌinia–e bairã mãikꞌaapa ichi mimia aupakꞌãri, nekꞌoitꞌee perã. 27 Ne–inaa kꞌachia ooi awaa bɨpa kꞌĩsia iru bapari ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. Mapa ichi pedee tꞌɨpɨtáukꞌata bɨ. 28 Ne–inaa kꞌachia ooi awaa bɨpa eperãarã aupedeepipari. Jõdee chĩara ãpɨte pedeeyaa baparipa kꞌõpꞌãyoorã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapipari. 29 Ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa ichi kꞌõpꞌãyo kꞌũra atapari aukꞌa ichi ome o kꞌachiade nipapariimerã. 30 Eperãpa ichi tau pꞌinakꞌãri, kꞌĩsiamaa bɨ ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. c Jõdee eperã kꞌĩra ãrikꞌãri, kꞌĩsiamaa bɨ ichia ne–inaa kꞌachia oodade. 31 Eperã kꞌĩra jĩpꞌa bapari poro tꞌorroodaikꞌãri, ichi–itꞌee ma poro tꞌorroo poro jɨ ̃rakꞌa bɨ. 32 Piara bɨ isapai kꞌĩraukꞌaa paitꞌee juataura bai kꞌãyaara. Piara bɨ tꞌãride chooitꞌee pꞌuuru pꞌoyaai kꞌãyaara. 33 Eperãpa suerte jemenepari ne–inaa kꞌawaaitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata ma ne–inaa uchiapiitꞌee ichia kꞌinia bɨkꞌa. 1  Piara bɨ pan chaaree bɨ kꞌoitꞌee kꞌãiwee pꞌanapatamãi, aupedee para bɨmãi fiesta ooi kꞌãyaara. 2 Mimiapari chokꞌekꞌee bapari waibɨara pai chi poro waibɨa warra ne– inaa kꞌachia ooyaa bɨ kꞌãyaara mãikꞌaapa chi poro waibɨa piukꞌãri, ma warra pari iru netꞌaa atabëida ma warra ɨ ̃pemaarãkꞌa aukꞌa jɨ ̃aitꞌee.  





























17





c 16.30 Hebreorã–itꞌee tau pꞌinadakꞌãri, jara kꞌinia bɨ ne–inaa kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsia iru pꞌanɨ. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 17

510

3  Eperãarãpa

nẽe mãikꞌaapa pꞌaratꞌa tꞌɨpɨtaude torrabaipata kꞌawadaitꞌee pia wa kꞌachia. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata tachi tꞌãride kꞌĩsiapata akꞌɨpari kꞌawaitꞌee pia wa kꞌachia. 4 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pedee kꞌachia ũrii awaa pꞌanapata mãikꞌaapa seewa–idaa beerãpa seewa pedee ũrii awaa pꞌanapata. 5 Eperãpa chupɨria chɨ oo iru bakꞌãri, Tachi Akꞌõre, chi ma chupɨria chɨ oodamaa ne–inaa kꞌachia oomaa bɨ. Eperã o–ĩadaru pɨrã awaraarã kꞌachiade baaidakꞌãri, ma pari ichita iru miaitꞌee. 6 Chonaarã–itꞌee ãchi ãichakꞌeerã ãchi poro jɨ ̃rakꞌa bɨ. Warrarã tꞌãri o– ĩa pꞌanapata ãchi akꞌõreerã kꞌaurepa. 7 Pia–e bɨ eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa poro wẽsaa pedee jarakꞌãri. ¡Audupɨara pia–e bɨ eperãarã poro waibɨapa iwarraa pedee jarakꞌãri kꞌũraitꞌee! 8 Eperãarã ũkꞌuruurãpa kꞌĩsiapata ãchia ichita ãchia kꞌinia pꞌanɨkꞌa oodai awaraamaa pꞌaratꞌa teeruta pɨrã mãgɨpa ne–inaa kꞌachia oomerã ãchi pari. Kꞌĩsia pꞌanɨ ãchia mãga oo pꞌanɨ kꞌaurepa, ãchi ne–inaa jõmaade pia uchiadaitꞌee. 9 Eperãpa chi kꞌõpꞌãyopa ichimaa ne–inaa kꞌachia ooda kꞌĩra atuaru pɨrã, chi kꞌõpꞌãyo kꞌinia iru bapari. Mamĩda ma ne–inaa kꞌachia ooda awaraarãmaa jarakꞌooru pɨrã, chi kꞌõpꞌãyo ome waa tꞌãri aukꞌa pꞌanada–e paitꞌee. 10 Eperã poro wẽsaa bɨpa ũripari ichi ɨtrɨadakꞌãri. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa– ee bɨpa ũrikꞌaa, soopa iru wɨda cien wɨruta pɨjida. 11 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ ichi poro waibɨapa jara bɨkꞌa ooamaa bapari. Mapa ma poro waibɨapa ichi chokꞌapari irumaa pëiitꞌee miapimerã. 12 Pia–e bɨ oso wẽra kꞌĩrau bɨ ome unuitꞌee. Mamĩda audupɨara pia–e bɨ unuitꞌee eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ ne–inaa pariatua oomaa bɨ ome. 13 Eperãpa awaraamaa ne–inaa kꞌachia ooru pɨrã ichimaa ne–inaa pia ooda pari, ichi te pidaarã ichita kꞌachiade pꞌanapataadaitꞌee. 14 Piara bɨ ichiakꞌau bɨitꞌee chĩara ome aupedeei kꞌãyaara, eperã aupedeemaa beeru pɨrã, to choma cheparíkꞌata baitꞌee perã. 15 Tachi Akꞌõrepa nãgɨ ́ ne–inaa kꞌĩra unuamaa iru bɨ: charraarãpa eperã ne–inaa kꞌachia ooda arajãgaa kꞌena pëidakꞌãri mãikꞌaapa eperã ne–inaa kꞌachia oo–e badata miapidakꞌãri. 16 ¿Kꞌãare–itꞌee eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa pꞌaratꞌa pꞌaaima kꞌĩsia kꞌawaa beeitꞌee, ichi poro wẽsaa–e bɨta? 17 Kꞌõpꞌãyo pia bɨpa ichita tachi kꞌinia iru bapari. Jõdee tachi nepɨrade baaidakꞌãri, tachi ɨ ̃pemapa tachi kꞌaripapari. 18 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ichi kꞌõpꞌãyo tewe paraa bɨ iru pari pꞌaaitꞌeeda apari. 19 Eperã ne–inaa kꞌachia ooi awaa bɨ ichiaba chõo jɨrɨi awaa bapari. Chi audua pedeepari ichi itu kꞌachiade baaipari.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



511

Proverbios 17​, ​18

20  Eperã

ne–inaa kꞌachia ooi awaa bɨ pꞌoyaa o–ĩa ba–e. Eperã seewa– idaa bɨ kꞌachiade baaipariitꞌee. 21 Warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bakꞌãri, chi akꞌõre tꞌãri pꞌuapipari. Warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ akꞌõre tꞌãri o–ĩa bakꞌaa. 22 Eperã tꞌãri o–ĩa bakꞌãri, ichi kꞌapꞌɨa–itꞌee neera pia bɨkꞌa bɨ. Mamĩda kꞌĩsia paraa bakꞌãri, ichi kꞌapꞌɨa juatau wẽe pɨkꞌadaipari. 23 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa pꞌaratꞌa merã jitapari seewaitꞌee mãikꞌaapa eperã ne–inaa kꞌachia oo–ee bɨta charra kꞌĩrapite ɨmɨateeitꞌee. 24 Eperã poro wẽsaa bɨpa jɨrɨpari kꞌĩsia kꞌawaa baitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa jɨrɨkꞌaa awaraa ne–inaa kꞌawaaitꞌee pariatua kꞌĩsiapari perã. 25 Warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bakꞌãri, chi akꞌõre tꞌãri pꞌuapipari mãikꞌaapa chi nawe tꞌãri ãrii bapipari. 26 Pia–e bɨ eperã ne–inaa kꞌachia oo–e bɨmaa multa pꞌaapidaitꞌee maa–e pɨrã eperã kꞌĩra jĩpꞌa bapari wɨpidaitꞌee. 27 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ makꞌɨara pedeekꞌaa mãikꞌaapa chi poro wẽsaa bɨ kꞌĩupꞌee beepari. 28 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ paara kꞌĩsia kꞌawaa pɨkꞌadaipari maa–e pɨrã poro wẽsaa pɨkꞌadaipari kꞌĩupꞌee beekꞌãri. 1  Eperã ichi pꞌuuru pidaarã awara bakꞌãri mãikꞌaapa ne–inaa jõma ichi–itꞌee aupai jɨrɨkꞌãri, mãgɨ ́ eperãpa ũraa pia ũriamaa bapari. 2 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ne–inaa kꞌawa kꞌiniakꞌaa. Jĩpꞌa ichia kꞌĩsia bɨta jarapari. 3 Eperãarãpa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata mãikꞌaapa kꞌĩra jĩpꞌa–e nipapataarã kꞌĩra nejasiapipata. 4 Eperã pedeekꞌãri, ichi pedee pania nãpɨa bɨkꞌa bɨ awaraarãpa pꞌoyaa kꞌawadakꞌaa perã. Mamĩda eperãpa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jarakꞌãri, ma pedee awaraarã–itꞌee pania poátrɨ uchia bɨmãipemákꞌata bɨ maa–e pɨrã to kꞌida chaaree jira baparíkꞌapɨ bɨ. 5 Pia–e bɨ charraarãpa eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ kꞌaripadamerã mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ kꞌaripada–ee pꞌaneedamerã. 6 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa pedee jara bɨ kꞌaurepa iru ome chõo jɨrɨpata maa–e pɨrã iru wɨ kꞌinia pꞌaneepata. 7 Mãgee kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ pedee jarada kꞌaurepa iru kꞌachiade baaipari mãikꞌaapa ichi–itꞌee ma pedee trampa oga jira bɨ ́kꞌata bɨ. 8 Eperãpa ne–inaa kꞌũ–ũa kꞌo kꞌinia bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa eperãarãpa chĩara ãpɨte pedee kꞌachia jaradakꞌãri, awaraarãpa ũri kꞌinia pꞌanapata. 9 Eperã ichi mimiade kꞌoo–idaa bɨ aukꞌa bɨ eperã ne–inaa ãriyaa bɨ ome. 10 Tachi Akꞌõre torre pꞌoyaa ãridakꞌáakꞌata bɨ. Maperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa irumaa kꞌaripa iididakꞌãri, irua ãra kꞌaripapari.  















18





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 18​, ​19

512

11 Eperã

pꞌaratꞌara bɨ–itꞌee ichi pꞌaratꞌapa iru jɨ ̃a pɨkꞌapari murallapa pꞌuuru jɨ ̃aparikꞌa. Irua kꞌĩsiapari apidaapa ichi pꞌaratꞌa jãri atada–e pai. 12 Audua beerã kꞌachiade baaipata. Mamĩda audua–ee beerãpa ne–inaa oodakꞌãri, eperãarãpa ãra pia akꞌɨpata. 13 Eperãpa pꞌanauru pɨrã ũrii naaweda jõmaweda awaraapa jara kꞌinia bɨ, ma eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia wẽe bɨ. 14 Eperã kꞌayaa bɨde, tꞌãride jɨpa bee kꞌinia bakꞌãri, irua ma kꞌayaa choopari. Mamĩda tꞌãri pꞌua beeru pɨrã, ¿kꞌaipa iru o–ĩapiima? 15 Kꞌĩsia kꞌawaa beerã poro wẽsaa beerã ome ãchia ne–inaa kꞌawa kꞌinia pꞌanɨ waapɨara kꞌawaapata. 16 Eperãpa regalo teenakꞌãri, puerta ewapata mãgá iru tꞌĩumerã poro waibɨarã kꞌĩrapite. 17 Charra kꞌĩrapite chi naapɨara ichi nepɨra jara bɨpa wãarakꞌa jarapari. Mamĩda chi tꞌẽe cherupa ma eperãpa jarada seewada apari. 18 Eperãarã poro waibɨarãpa nepɨra iru pꞌanɨde suerte jemenedakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa kꞌawapipari chisãgɨpa ne–inaa pia ooda mãikꞌaapa chisãgɨpa ne–inaa kꞌachia ooda. Mãgá ma nepɨra iru pꞌanadapꞌedaa jõdaipari. 19 Tachi ɨ ̃pema kꞌĩrau nɨ ̃bɨde, iru ome pedeeitꞌee chaareera bɨ pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bɨde tꞌĩui kꞌãyaara. Eperãarã audú kꞌĩrau jõnadakꞌãri, palaciodepema rejákꞌapɨ pꞌanɨ. 20 Eperã bi jãwaa bakꞌãri, tꞌãri o–ĩa beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa eperãpa pedee pia jarada ũridakꞌãri, tꞌãri o–ĩa pꞌaneepata. 21 Eperãpa awaraamaa pedee jarada kꞌaurepa iru piudarii maa–e pɨrã waapɨara chokꞌai baparii. Mamĩda chi pedeei awaa pꞌanapataarã audupɨara kꞌachiade baaipata. 22 Ɨmɨkꞌĩrapa ichi–itꞌee wẽra unu atakꞌãri, ne–inaa pia bɨ unu ataji. Mãgá kꞌawai Tachi Akꞌõrépata ichimaa ma wẽra teeda. 23 Eperã chupɨria chɨpa pꞌaratꞌa paraa bɨmaa chupɨria iidikꞌãri, imeraa pedee jarapari. Mamĩda pꞌaratꞌa paraa bɨpa kꞌĩrau pꞌanaupari. 24 Tachia kꞌõpꞌãyoorã iru pꞌanɨdepema ũkꞌuruurãpa tachi ne–inaa kꞌachiade baaipipata. Mamĩda awaraa kꞌõpꞌãyoorã piara paraa tachi ɨ ̃pema kꞌãyaara. 1  Piara bɨ chupɨria, tꞌãri jĩpꞌa bapariitꞌee, kꞌĩsia kꞌawa–ee mãikꞌaapa seewa–idaa bai kꞌãyaara. 2 Pia–e bɨ isapai ne–inaa ooitꞌee kꞌawa–e bɨ pɨrã sãgá ma ne–inaa ooipia bɨ. Ne–inaa mãgá kꞌĩsia–ee isapai ooru pɨrã, ma ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. 3 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ne–inaa pariatua oo bɨ kꞌaurepa o pia unu–e. Mãgee eperã Tachi Akꞌõre ome tꞌãri ãriidaipari mãikꞌaapa iru kꞌaurépata ichi mãga bɨda apari. 4 Eperã pꞌaratꞌa paraa bakꞌãri, kꞌõpꞌãyoorã chokꞌara iru bapari. Mamĩda chupɨria bakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorãpa paara iru atabaibëipata.  

























19









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



513

Proverbios 19

5  Charra

kꞌĩrapite seewa jarapataarã mãikꞌaapa seewa–idaa beerã miadaitꞌee ãchia seewa jaradapꞌedaa kꞌaurepa. 6 Eperãarã chokꞌaraarãpa jɨrɨpata ãchi poro waibɨarãpa ãchi pia akꞌɨdamerã mãikꞌaapa eperã tꞌãri pia baparipa awaraarãmaa netꞌaa teekꞌãri, jõmaarãpa jɨrɨpata iru kꞌõpꞌãyo padaitꞌee. 7 Chupɨria chɨ ɨ ̃pemaarãpa iru yiaraa iru pꞌanɨ pɨrã, audupɨara chi kꞌõpꞌãyoorã iru ikꞌaawaapa ãyaa wãdaitꞌee. Ãra ome pedeeitꞌee jɨrɨnaru pɨjida, unu–e paitꞌee. 8 Eperãpa jɨrɨkꞌãri ne–inaa kꞌawaaitꞌee, akꞌɨpipari ichi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru bɨ mãikꞌaapa irua kꞌawakꞌãri ne–inaa pia ooitꞌee, ichia ne–inaa ooru pia uchiaitꞌee. 9 Charra kꞌĩrapite seewa jarapataarã miadaitꞌee mãikꞌaapa seewa–idaa beerã piudaitꞌee ãchia seewa jaradapꞌedaa kꞌaurepa. 10 Pia–e bɨ kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ pꞌaratꞌa paraa bɨkꞌa bapariimerã. Audupɨara pia–e bɨ esclavopa eperãarã poro waibɨarã ichi jua ekꞌari iru bamerã. 11 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bapari isapai kꞌĩraudaikꞌaa. Eperãarãpa iru tꞌo pꞌanapata ichimaa ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri, irua kꞌĩra atuatꞌaapari perã. 12 Rey kꞌĩrau bakꞌãri, imama biamaa bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Mamĩda tꞌãri pia bakꞌãri, sereno pꞌũajara ɨ ̃rɨ baaidákꞌapɨ bɨ. 13 Warra kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa chi akꞌõre kꞌĩsia pꞌuapipari. Jõdee wẽra aupedeeyaa bɨ te porosãudeepa kꞌoi tau tꞌeutꞌewaa nɨ ̃baparíkꞌapɨ bɨ. 14 Tachi akꞌõreerã piudakꞌãri, ãra te, netꞌaa mãikꞌaapa pꞌaratꞌa tachia jɨ ̃apata. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata ɨmɨkꞌĩramaa wẽra kꞌĩsia kꞌawaa bɨ teepari. 15 Eperã kꞌoo–idaa bɨ kꞌãiyaa bapari. Mapa ichita iru jarra ooitꞌee. 16 Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa oopataarã ewari teesoo pꞌanapataadaitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõre ley ũriamaa pꞌanapataarã piudaitꞌee. 17 Eperãpa chupɨria chedeerã chupɨria kꞌawaakꞌãri mãikꞌaapa kꞌaripakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ne–inaa presta pëirúkꞌata bɨ. Ma pari Tachi Akꞌõrepa ma eperãmaa ne–inaa pia teeitꞌee. 18 Atꞌãri pɨchi warrapa pɨa oopi bɨkꞌa oopari pɨrã, irua ne–inaa kꞌachia ooda pari wɨipia bɨ waa mãga oonaamerã. Mãgá pɨa iru kꞌaripai o kꞌachiade tꞌĩunaamerã mãikꞌaapa mãgá piunaamerã. 19 Eperã kꞌĩrauyaa bɨ ichi itu kꞌachiade baaipari. Mãga bɨde pɨa iru ma kꞌachiade baaidadeepa kꞌariparu pɨrã, waapɨara mãgá bapariitꞌee. 20 Pɨ ɨtrɨadakꞌãri, ũríji mãikꞌaapa pɨmaa ũraa jaradakꞌãri, ma jaradapꞌedaakꞌa ooparíiji. Mãgá ewari cherude pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee. 21 Eperãpa kꞌĩsia iru bapari ne–inaa chokꞌara ooitꞌee. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata irumaa oopiitꞌee ichia oopi kꞌinia bɨkꞌa.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 19​, ​20

514

22  Jõmaarãpa

kꞌinia pꞌanɨ eperã tꞌãri pia bapariimerã. Piara bɨ chupɨria baitꞌee seewa–idaa bai kꞌãyaara. 23 Eperãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ookꞌãri, ewari teesoo bapariitꞌee. Ma eperã tꞌãri o–ĩa bapariitꞌee, kꞌachiade baai–ee mãikꞌaapa nepɨra wẽe. 24 Eperã kꞌoo–idaa bɨpa ichi jua pꞌaratꞌude tꞌɨpari. Mamĩda iru audú kꞌoo–idaa bairã, ichi jua jirakꞌaa nekꞌoitꞌee. 25 Chĩara ooyaa bɨ wɨru pɨrã, warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsiaparipa kꞌawaaitꞌee ma ne–inaa kꞌachia ooikꞌaraa bɨ. Jõdee eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ ɨtrɨaru pɨrã, iru kꞌĩsia kꞌawaara baitꞌee. 26 Eperãpa chi akꞌõre netꞌaa jõmaweda jãri ataru pɨrã mãikꞌaapa chi nawe iru tedeepa jëretꞌaaru pɨrã, ma eperã kꞌĩra nejasia wẽe bɨ. 27 Warra, pɨa ũraa pia ũriamaadaru pɨrã, kꞌĩsia kꞌawa–ee baitꞌee. 28 Charra kꞌĩrapite eperãpa seewa jarakꞌãri, ma eperãpa charra, ley paara oo iru bɨ. Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa pedee kꞌachia jarai awaa pꞌanapata eperãarãpa chikꞌo kꞌoi awaa pꞌanapatakꞌa. 29 Chĩara ooyaa beerã miapipata mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawa–ee beerã soopa wɨpata. 1  Eperãpa vino tokꞌãri, aupedeei awaadaipari; itꞌua tokꞌãri, chõo jɨrɨpari. Eperã mãgee ne–inaa topari kꞌĩsia kꞌawa–ee bapari. 2 Rey kꞌĩrau bakꞌãri, imama biamaa bɨ ́kꞌapɨ bɨ. Chi rey kꞌĩraupiru piudarii. 3 Eperã kꞌĩra jĩpꞌa bɨ aupedeekꞌaa perã, iru tꞌo pꞌanapata. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa nepɨra jɨrɨpari. 4 Ne–uujara pakꞌãri, eperã kꞌoo–idaa bɨ mimiakꞌaa. Mapa ne– uudapꞌedaa ewadakꞌãri, irua maarepida unu–e paitꞌee. 5 Eperã kꞌĩsia to nãpɨa bɨkꞌa bɨ. Mamĩda eperã poro wẽsaa bɨpa ma kꞌĩsia kꞌawaai. 6 Eperãarã chokꞌaraarãpa jarapata ãchita tꞌãri pia pꞌanapata. Mamĩda eperã ichia jara bɨkꞌa oopari, ¿kꞌaipa unudaima? 7 ¡Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari kꞌĩra jĩpꞌa nipakꞌãri, ichi warrarã tꞌãri o–ĩa pꞌanapata! 8 Rey su–akꞌɨ beekꞌãri eperãarã nepɨra akꞌɨitꞌee, ichia akꞌɨrupapai kꞌawaa atapari kꞌaipa chi ne–inaa kꞌachia ooda. 9 ¿Kꞌaipa nãga jaraima: “Mɨ tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia wẽe; mɨ pꞌekꞌau kꞌachia wẽe bɨ”? 10 Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari eperãpa balanzade ne–inaa aukꞌa chaa–e bɨ mãikꞌaapa metropa aukꞌa chaa–e bɨ. 11 Warrapa ne–inaa oo bɨ unudakꞌãri, kꞌawaadai iru o piade ni wa mãga–e. 12 Tachi Akꞌõrepa tachi kꞌɨɨrɨ ooji ũridamerã; jõdee tachi tau ooji unudamerã. 13 Kꞌãiyaa banáaji, maa–e pɨrã chupɨria bapariitꞌeepɨ. Ma kꞌãyaara pꞌirabáiji mãikꞌaapa mimiaparíiji pɨchi tede chikꞌo kꞌoparii paraamerã.  













20



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



515

Proverbios 20​, ​21

14  Eperãpa

ne–inaa neto atakꞌãri, mãgai: “Na netꞌaa kꞌachia baibɨda” ai, chiparipa edaara neto pëimerã. Mãpai mãgá neto atapꞌeda, tꞌãri o–ĩa beepari mãikꞌaapa ichi tꞌãridepai: “Pia bɨda” apari. 15 Piara bɨ kꞌĩsia kꞌawaa pedeeitꞌee na pꞌekꞌau eujãdepema nẽe, mãu pi– ia jõmaweda iru bai kꞌãyaara. 16 Eperãpa jararu pɨrã ichia kꞌĩra tewaraa tewe pꞌaaitꞌee, chi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jãri atadaipia bɨ, irua ma tewe pꞌaaru misa. 17 Kꞌũra bɨpa eperãpa chikꞌo atada warraa bɨ mĩda, chi itꞌai ipupa ipuru pɨkꞌa beepari. 18 Pɨa ne–inaa ooitꞌee pakꞌãri, kꞌawaa beerãmaa ũraa pia iidíji. Audupɨara mãga óoji jura chõonaitꞌee pakꞌãri. 19 Chĩara ãpɨte pedeeyaa baparipa ichia ũrida awaraarãmaa jarakꞌoonapari perã, mãgee eperã ome nipanáaji. 20 Eperãpa chi akꞌõremaa wa chi nawemaa pedee kꞌachia jararu pɨrã piudaridamerã, ma eperã piuitꞌee mãikꞌaapa audú pꞌãriu nɨ ̃bɨde banaitꞌee. 21 Eperãpa chi akꞌõrepa atabëida audupai isapai jɨ ̃a atakꞌãri, tꞌẽepai ma ne–inaa ome iru tꞌãri o–ĩa ba–e paitꞌee. 22 Jaranáaji: “Mɨmaa ne–inaa kꞌachia ooda pari mɨa aukꞌa ooitꞌee.” Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõre juade ichiakꞌau bɨ ́ji irua pɨ kꞌaripamerã ichia kꞌĩsia bɨkꞌa. 23 Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari eperãpa balanzade aukꞌa chaa–e bɨ mãikꞌaapa metropa aukꞌa chaa–e bɨ. 24 Tachi Akꞌõrepapai kꞌawa bɨ eperã sãga bapariitꞌee mãikꞌaapa irua ooitꞌee bɨ. Eperãpa pꞌoyaa kꞌawa–e ichi sãga bapariitꞌee. 25 Eperã ichi itu kꞌachiade baai Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–inaa ooitꞌeeda apꞌeda, tꞌẽepai ooamaa beeru pɨrã. 26 Rey kꞌĩsia kꞌawaa baparipa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ichi ikꞌaawaapa ãyaa pëipari, nãupa trigo e ãyaa ateeparikꞌa ɨtꞌaa batꞌadakꞌãri, mãikꞌaapa irua ãra ome oopari ruedapa ooparikꞌa ne–inaa ɨ ̃rɨ wãyaakꞌãri. 27 Tachi Akꞌõrepa eperã jaure ooji lamparakꞌa bamerã tachi kꞌapꞌɨade. Ma lamparakꞌa bɨ kꞌaurepa irua kꞌawapari eperãpa tꞌãride kꞌĩsia bɨ. 28 Reypa ichi jua ekꞌari beerã kꞌinia pꞌe iru bɨ pɨrã mãikꞌaapa ãramaa wãarata jarapari pɨrã, apidaapa iru ichi mimiadeepa jëretꞌaada–e paitꞌee. Tꞌãri pia bairã ichi rey mimiade taarã baitꞌee. 29 Jõmaarãpa kꞌũtrãarã pia akꞌɨpata juataura pꞌanapata perã mãikꞌaapa chonaarã poro tꞌorroo pꞌanɨɨrã pia akꞌɨpata kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanapata perã. 30 Ne–inaa kꞌachia oopataarã wɨdakꞌãri, ma kꞌachia oodaamaa pꞌaneepata mãikꞌaapa ãchi kꞌĩsia kꞌachia wẽpapari. 1  Rey tꞌãri Tachi Akꞌõre juade bapari. Tachi Akꞌõrepa to weepiparikꞌa ichia weepi kꞌinia bɨmaa, mãga pɨkꞌa ichia reymaa kꞌĩsiapipari ooitꞌee ichia oopi kꞌinia bɨkꞌa. 2 Eperã–itꞌee ichia ne–inaa oopari pia bɨ. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata kꞌawa bɨ ma eperã tꞌãri pia bɨ wa tꞌãri kꞌachia–idaa bɨ.  































21





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 21

516

3  Tachi

Akꞌõre–itꞌee piara bɨ eperã kꞌĩra jĩpꞌa nipapariimerã, irua oopi bɨkꞌa oomaa, ne–inaa iru–itꞌee paapii kꞌãyaara. 4 Audua nipapataarã mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ipuru pɨkꞌapata pꞌekꞌau kꞌachiapa, lámpara aceitepa ipurupatakꞌa. 5 Eperãpa ne–inaa ooitꞌee pia kꞌĩsiapꞌeda, ma ne–inaa ookꞌãri, ataitꞌee netꞌaa pia ichia kꞌinia bɨ. Mamĩda eperãarãpa isapai ne–inaa kꞌĩsia–ee oodakꞌãri, chupɨria pꞌaneedaitꞌee. 6 Eperã seewa jara bɨpa pꞌaratꞌara beekꞌãri, ma pꞌaratꞌa taarã–ee jõdaipari mãikꞌaapa ma seewa jara bɨ kꞌaurepa iru piuitꞌee. 7 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa awaraarãmaa ne–inaa kꞌachia oopata kꞌaurepa, jõdaitꞌee. Mãga pꞌasaitꞌee ãchia Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata perã. 8 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bapari o jõree pɨkꞌa bɨde nipapari. Mamĩda eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari o jĩpꞌaa bɨde nipapari. 9 Piara bɨ te ãukꞌidaa sotejade bapariitꞌee, te waibɨa bɨde wẽra aupedeeyaa bapari ome bai kꞌãyaara. 10 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa baparipa ichita kꞌĩsiapari ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. Ichi kꞌawa beerã paara chupɨria kꞌawakꞌaa. 11 Chĩara ooyaa bɨ miapidakꞌãri, warra chakꞌeerãkꞌa kꞌĩsiaparipa kꞌawaapari ma ne–inaa kꞌachia ooikꞌaraa bɨ. Jõdee eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨmaa jarateedakꞌãri, irua waapɨara kꞌawaa wãpari. 12 Tachi Akꞌõre, chi ichita ne–inaa jõma pia ooparipa akꞌɨpari ne– inaa kꞌachia ooyaa beerã tede oomaa pꞌanɨ mãikꞌaapa ma kꞌaurepa ãra miapiitꞌee. 13 Eperãpa kꞌaripaamaa bɨ pɨrã ichimaa chupɨria beerãpa kꞌaripa iididakꞌãri, aukꞌa awaraarãpa kꞌaripadaamaa pꞌanadaitꞌee irua kꞌaripa iidikꞌãri. 14 Netꞌaa pia merã teekꞌãri pɨ ome kꞌĩrau bɨmaa, iru kꞌĩrau jõ wãitꞌee. 15 Charraarãpa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã miapidakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã tꞌãri o–ĩadaipata. Mamĩda ne–inaa kꞌachia oopataarã pꞌera jõneepata. 16 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa beerã ode nipapꞌeda, waa ma ode nipa kꞌinia–e beeru pɨrã, ma eperã piudaarã pꞌanɨmaa banaitꞌee. 17 Eperãpa jɨrɨkꞌãri ichia kꞌinia bɨ aupai ooitꞌee, chupɨria baitꞌee. Aukꞌa pꞌaneedaitꞌee vino toyaa beerã mãikꞌaapa kꞌera pia pꞌuruyaa beerã. 18 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã miadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã kꞌãyaara. Ichiaba seewa–idaa beerã miadaitꞌee kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã kꞌãyaara. 19 Piara bɨ eujã pania wẽe bɨde banaitꞌee wẽra kꞌĩrauyaa mãikꞌaapa aupedeeyaa bɨ ome bai kꞌãyaara.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



517

Proverbios 21​, ​22

20  Eperã

kꞌĩsia kꞌawaa bɨ tede netꞌaa pi–ia mãikꞌaapa aceite d waibɨa paraapari. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ netꞌaa wẽe bapari irua netꞌaa atapꞌeda, jõmaweda pariatua jõpari perã. 21 Eperãpa jɨrɨkꞌãri kꞌĩra jĩpꞌa bapariitꞌee mãikꞌaapa awaraarã kꞌinia iru bapariitꞌee, ma eperã pia bapariitꞌee. Ewari teesoo bapariitꞌee, ne–inaa pia iru bapariitꞌee mãikꞌaapa awaraarãpa iru tꞌo pꞌanapataadaitꞌee. 22 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa pꞌuuru murallapa pi–ia tꞌɨakꞌau bɨ pꞌoyaapari. Mamapema soldaorã chõoyaa pꞌanɨ pɨjida, chi kꞌĩsia kꞌawaa bɨ eerepemaarãpa ma pꞌuurudepema muralla ãrikꞌoopata jõkꞌoodarutamaa. 23 Eperã pedeei naaweda pia kꞌĩsiaru pɨrã, kꞌachiade baai–e paitꞌee ichia jarada kꞌaurepa. 24 Eperãpa ichita awaraarã ichi ekꞌariara akꞌɨkꞌãri, mãgɨ ́ ãpɨte nãga jarapata: “Jãgɨ ́ auduayaa mãikꞌaapa chĩara ooyaa baparida” apata. 25 Eperã kꞌoo–idaa bɨpa audú netꞌaa ata kꞌinia nɨ ̃bɨ kꞌaurepa piuitꞌee, ichi juapa mimia kꞌiniakꞌaa perã. 26 Ewari chaa irua waa ata kꞌinia bapari. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa netꞌaa chokꞌara iru pꞌanapata tꞌãri piapa awaraarãmaa teedaitꞌee. 27 Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–animalaarã ateepata iru–itꞌee paapidaitꞌee. Audupɨara mãga bapari kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanɨde ma ne–inaa ateedakꞌãri. 28 Charraarã kꞌĩrapite eperãpa seewa jarakꞌãri, waa pedeepida–e paitꞌee. Mamĩda chi awaraarã pedee pia ũripari ichiakꞌau pedeepidaitꞌee. 29 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa seewata ichiata kꞌawa bɨda apari, kꞌãata ooipia bɨ. Mamĩda eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa ooparipa ichita kꞌĩsiapari pedeei naaweda mãikꞌaapa ne–inaa ooi naaweda. 30 Kꞌĩsia kꞌawaa bapari, poro wẽsaa bapari wa ũraapari apidaapa Tachi Akꞌõre ome pꞌoyaada–e pai. 31 Eperãarãpa caballo juataura bee jɨrɨpata chõode wãdaitꞌee pakꞌãri. Mamĩda Tachi Akꞌõrépata ãramaa ma chõo pꞌoyaapipari. 1  Piara bɨ tachi tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanadamerã ne–inaa pia chokꞌara iru bai kꞌãyaara. Piara bɨ tachi pia akꞌɨdamerã pꞌaratꞌa wa nẽe iru bai kꞌãyaara. 2 Eperã pꞌaratꞌa paraa bɨ eperã chupɨria chɨ ome nãgá aukꞌa pꞌanɨ. Tachi Akꞌõrepa ãchi omeeweda ooji. 3 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ne–inaa kꞌachia pꞌasa bɨ unukꞌãri, made tꞌĩukꞌaa. Mamĩda chi kꞌĩsia atua bɨpa ne–inaa kꞌachia pꞌasa bɨ unukꞌãri, jĩpꞌa wãpari aɨde tꞌĩuitꞌee mãikꞌaapa ma kꞌaurepa iru kꞌachiade baaipari. 4 Eperã audua–ee bakꞌãri mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre waawee bakꞌãri, irua netꞌaa pia iru bapari, awaraarãpa iru tꞌo pꞌanapata mãikꞌaapa iru ewari teesoo bapari.  





















22









d 21.20 Na versiculode ‘aceite’ akꞌãri, ũkꞌuruurãpa kꞌĩsiapata ma aceite kꞌera ome pꞌoira baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 22

518

5  Eperã

ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ wãpari o ne–ɨɨrɨ–idaa pɨkꞌa bɨ mãikꞌaapa trampa oga jira bɨde wãrúkꞌata bɨ, iru kꞌachiade baaipari perã. Mamĩda eperã kꞌĩra jĩpꞌa nipapari mãgeede baaikꞌaa. 6 Warra ma–ãri bɨmaa o pia jaratéeji. Mãgá iru chonaa pakꞌãri, ma o kꞌĩra atua–e paitꞌee. 7 Chupɨria beerã pꞌaratꞌara beerã jua ekꞌari pꞌanapata. Jõdee tewe paraa beerã pꞌaratꞌa prestapataarã jua ekꞌari pꞌanapata. 8 Eperãpa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, kꞌachiade baaiitꞌee. Tachi Akꞌõre ma eperã ome kꞌĩrau bapꞌeda, ichi juapa iru jõtꞌaaitꞌee. 9 Eperãpa chĩara chupɨria kꞌawaakꞌãri mãikꞌaapa irumaa chikꞌo teekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ma eperã bendiciapari. 10 Eperãarã tꞌãideepa chĩara ooyaa bɨ jëretꞌaadakꞌãri, waa chõoda–e, aupedeeda–e mãikꞌaapa ikꞌachia pedee jarada–e. 11 Eperã tꞌãri jĩpꞌa nipakꞌãri mãikꞌaapa tꞌãri pia pedee jarakꞌãri, iru rey kꞌõpꞌãyo paitꞌee. 12 Tachi Akꞌõrepa eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pia akꞌɨpari. Mamĩda irua oopikꞌaa seewa–idaa beerãpa kꞌĩsia iru pꞌanɨkꞌa oodaitꞌee. 13 Eperã kꞌoo–idaa bɨ mimiade wãamaapa nãga jarapari: “¡Taawa leonpa mɨ nɨmaa bɨda!” apari. “¡Calle jãde mɨ peetꞌaaitꞌee nɨmaa bɨda!” apari. 14 Wẽra taunemayaa bɨpa pedee jarapari uria nãpɨa pɨkꞌa bɨ chi ma pedee ũri bɨ–itꞌee. Tachi Akꞌõre kꞌĩraupirutaarã ma uriade baaidaitꞌee. 15 Warrapa ne–inaa pariatua oopari kꞌĩsia kꞌawa–ee bairã. Mamĩda wɨdakꞌãri, waaweepa mãgá ooamaa beepari. 16 Pꞌaratꞌa ata kꞌiniapa eperãpa chupɨria beerãmaa chupɨriara papiru pɨrã maa–e pɨrã pꞌaratꞌara beerãmaa netꞌaa pia teeru pɨrã, iruta chupɨria beeitꞌee.  





















Ũraa pia kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa jaradapꞌedaa

17 Pia

ũríji na ũraa pia kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa jaradapꞌedaa mãikꞌaapa mɨa jara bɨ pedee tꞌãride kꞌĩsiaparíiji. 18 Pia bɨ pɨchi tꞌãride mãikꞌaapa pɨchi porode na ũraa ɨa pɨkꞌa iru bapariimerã. Mãgá awaraarãmaa pɨa aukꞌa jarai. 19 Idi mɨa na ũraa pɨmaa kꞌawapiru Tachi Akꞌõrede ijãapariimerã. 20 Mɨa pɨmaa na ũraa treinta pꞌã teeji; ũraa pia, kꞌĩsia kꞌawaa pedee. 21 Na ũraa wãara perã, pɨa na pedee kꞌawaakꞌãri, pia pꞌanauitꞌee, apidaapa pɨmaa iidiru pɨrã kꞌãata jara kꞌinia bɨ.  







22  Chupɨria

Ũraa pia I

chedeerã kꞌũranáaji ãra chupɨria pꞌanɨ perã mãikꞌaapa ãrapa ne–inaa kꞌachia ooda–eeta charraarã kꞌĩrapite ateenáaji, 23 Tachi Akꞌõrépata ãra kꞌaripapari perã. Irua ãra chupɨria iru pꞌanapataarã miapiitꞌeepɨ.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



519

Proverbios 22​, ​23

Ũraa pia II

24  Kꞌĩrauyaa

pꞌanapataarã ome kꞌõpꞌãyo meraanáaji mãikꞌaapa mãgeerã ome nipanáaji. 25 Mãga ooru pɨrã, ãrapa oopatakꞌa pɨa oomaa beei mãikꞌaapa pɨ kꞌachiade baai.  

Ũraa pia III

26  Pedeeteenáaji

chĩara tewe pꞌaaitꞌee. 27 Pɨa ma tewe pꞌaa–e pɨrã, pɨchi pꞌaru kꞌãipari paara jãri ata chedai. 28  Chonaarãpa



Ũraa pia IV

lindero bɨdapꞌedaamãiipa awara ãyaa ateenáaji. Ũraa pia V

29 Eperãpa

ichi mimia pia ookꞌãri, reyrã–itꞌee mimiapariitꞌee. Eperãarã jĩpꞌaarã–itꞌee mimia–e paitꞌee.

23

Ũraa pia VI

1   Poro

waibɨa ome nekꞌoitꞌee su–akꞌɨ beekꞌãri, chikꞌo irua pɨmaa teeru pia akꞌɨ ́ji. 2 Pɨ nekꞌoyaa bɨ pɨjida, waibɨa kꞌonáaji. 3 Iru chikꞌo warraa bɨ mĩda, kꞌɨ ̃anáaji, ma kꞌaurepa irua pɨ kꞌũrai perã.  



Ũraa pia VII

4  Audú

mimianáaji pꞌaratꞌara bapariitꞌee. Ma kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaa baparíiji mãikꞌaapa waa made kꞌĩsianáaji. 5 Eperãpa pꞌaratꞌa mãikꞌaapa netꞌaa pia atakꞌãri, taarã–ee jõdaipata. Nejɨ ̃pɨ pajãde tꞌɨmɨ ́ wãabaipꞌeda, wẽpadaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma netꞌaa pia taarã–ee wẽpadaipari.  

Ũraa pia VIII

6  Eperã

ãtau pꞌãimaa bɨ ome nekꞌonáaji. Iru chikꞌo warraa bɨ mĩda, kꞌɨ ̃anáaji. 7 Mãgee eperãpa ichita kꞌĩsiapari ne–inaa jõmasaa vale bɨde. Irua “nekꞌopáde” aru pɨjida mãikꞌaapa “ne–inaa topáde” aru pɨjida, wãara ichi tꞌãride pɨmaa teeamaa bɨ. 8 Iru chikꞌo kꞌoru pɨrã, ãpꞌotꞌaaitꞌee mãikꞌaapa pɨa irumaa tꞌãri pia pedee jarada pari jarai.  



Ũraa pia IX

9 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ ome pedeenáaji, irua pɨ pedee ũriamaa baitꞌee perã. 10  Chonaarãpa

Ũraa pia X

lindero bɨdapꞌedaamãiipa ãyaa ateenáaji mãikꞌaapa akꞌõre wẽe beerã eujã jãri atanáaji. 11 Ãra kꞌaripapari jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Iruata ãra kꞌachiade baaipipataarã miapiitꞌee.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 23

520 Ũraa pia XI

12  Tꞌãripa

kꞌawáaji pɨmaa jarateepata mãikꞌaapa ũriparíiji kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa ũraapata. Ũraa pia XII

13  Warrapa

ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, ũráaji waa mãga oonaamerã. Iru wɨda chokꞌara–ee wɨrupapai piu–epɨ. 14 Mãgá iru wɨru pɨrã, iru kꞌaripai piudaarãmaa wãnaamerã.  

Ũraa pia XIII

15  Warra,

pɨ kꞌĩsia kꞌawaa beeru pɨrã, mɨ tꞌãri o–ĩa beeitꞌee. 16 Mɨ audú tꞌãri o–ĩa bapariitꞌee ũrikꞌãri pɨ kꞌĩsia kꞌawaa pedee bɨ.  

Ũraa pia XIV

17 Pꞌekꞌau

kꞌachia oopataarã kꞌĩra unuamaa iru banáaji ãchia ne–inaa iru pꞌanɨ kꞌaurepa. Ma kꞌãyaara ewari chaa ne–inaa pia ooparíiji Tachi Akꞌõre waaweepari perã. 18 Mãga ooru pɨrã, ewari cherude pɨa kꞌinia bɨkꞌa ichita pꞌasaitꞌee.  

Ũraa pia XV

19 Warra,

na ũraa pia ũríji. Mãgá pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapariitꞌee mãikꞌaapa o piade tꞌãri jĩpꞌa nipapariitꞌee. 20 Itꞌua toyaa beerã ome maa–e pɨrã nekꞌoyaa beerã ome nipanáaji. 21 Mãgee eperãarãpa itꞌua todapꞌeda mãikꞌaapa audú nekꞌodapꞌeda, tapꞌokꞌeepa audú kꞌãidaipata mãikꞌaapa mãga oo jõnɨpa chupɨria pꞌaneepata mãikꞌaapa pꞌaru soreta jɨ ̃ pꞌaneepata.  



Ũraa pia XVI

22  Pɨ

akꞌõre pedee ũriparíiji iruata pɨ ooda perã. Pɨ nawe chõtrãa pakꞌãri, yiaraa iru banáaji. 23 Neto pɨkꞌa atáji wãara pedee, kꞌĩsia kꞌawaa pedee, poro wẽsaa pedee mãikꞌaapa ũraa pia. ¡Awaraarãmaa neto pɨkꞌanáaji! 24 Warrapa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopariikꞌãri mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, chi akꞌõre tꞌãri o–ĩa bapari. 25 ¡Mãga baparíiji, pɨ akꞌõre pɨ nawe ome tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadamerã! ¡Mãgá pɨ tꞌoda tꞌãri o–ĩa bapiparíiji!  





Ũraa pia XVII

26  Warra,

mɨa pɨmaa ũraa bɨ tꞌãripa ũriparíiji mãikꞌaapa mɨa ooparikꞌa ooparíiji. 27 Mɨa mãga jara bɨ prostituta uria nãpɨa pɨkꞌa bairã mãikꞌaapa wẽra taunemayaa bɨ pozo nãpɨa, pꞌĩrupꞌee pɨkꞌa bairã. 28 Ara nechɨayaa bɨpa ota nɨparikꞌa chi wãyaarutaarã netꞌaa jãri ataitꞌee, mãga pɨkꞌa mãgee wẽrapa nɨpari ɨmɨkꞌĩra kꞌũrapꞌeda, kꞌachiade baaipiitꞌee.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



521

Proverbios 23​, ​24

Ũraa pia XVIII

29 ¿Kꞌáipata

mɨ chupɨria nɨ ̃bɨda aparima? ¿Kꞌaita jẽe nɨ ̃baparima? ¿Kꞌaita aupedeeyaa nipaparima? ¿Kꞌáipata ikꞌachia pedee jara nipaparima? ¿Kꞌaita pariatua pꞌu oodaiparima? ¿Kꞌaita tau pꞌoree nipaparima? 30 Mãgee eperãarã vino toyaa pꞌanapata mãikꞌaapa jɨrɨ nipapata vino awaraa ne–inaa ome pꞌoirada todaitꞌee. 31 Maperã akꞌɨnáaji vino tau pꞌoree, vasode uchiterree ũu beekꞌãri. Kꞌĩsianáaji sãgá warraa ũu bɨ. 32 Mãgɨ ́ topꞌeda, taama kꞌidakꞌapɨdariitꞌee mãikꞌaapa taamapa kꞌaakꞌãri, pꞌuapiparikꞌa pꞌuaitꞌee. 33 Jã vino toda kꞌaurepa pɨa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo unuitꞌee mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiaitꞌee. 34 Ara tokꞌesaa velero kꞌɨ ̃de kꞌãi bɨ ́kꞌata baitꞌee 35 mãikꞌaapa mãgaitꞌee: “¡Mɨ pꞌu oojida, mamĩda pꞌua senti–e paji! ¡Mɨ wɨjida, mamĩda kꞌawa–e paji, senti–e pada perã! ¿Sãapai ɨ ̃rɨmaima aitꞌee, waya tonaitꞌee?”  











24

Ũraa pia IXX

1   Ne–inaa

kꞌachia ooyaa beerã kꞌĩra unuamaa iru banáaji ãrapa ne–inaa iru pꞌanɨ kꞌaurepa. Ma awara kꞌĩsianáaji mãgeerã ome nipapariitꞌee 2 ãchi tꞌãridepai kꞌĩsiapata perã chĩaramaa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee aupai pedeepata perã.  

Ũraa pia XX

3  Eperã

kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ichi te pi–ia oopari. e Eperã poro wẽsaa bɨpa ichi te bɨɨrɨ pi–ia supari. f 4 Ma eperã kꞌĩsia kꞌawaa bairã netꞌaa pi–ia pꞌe atapari ichi te jãde bɨitꞌee. g  

5  Piara

Ũraa pia XXI

bɨ kꞌĩsia kꞌawaa baitꞌee, juataura bai kꞌãyaara. Piara bɨ poro wẽsaa baitꞌee netꞌaa oo kꞌawaa bai kꞌãyaara. 6 Eperãpa jura chõoitꞌee pakꞌãri, kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa ũraa pia iidipari. Ãrapa ũraa pꞌanɨkꞌa ooru pɨrã, chõo pꞌoyaaitꞌee.  

7 Eperã

Ũraa pia XXII

kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa kꞌĩsia kꞌawaa pedee pꞌoyaa kꞌawakꞌaa. Mapa ichi pꞌuuru pidaarã chipꞌedaidakꞌãri, iru kꞌĩupꞌee beepari. e 24.3 Nãga jara kꞌinia bɨ: Eperã te oo kꞌawaa bɨpa ichi te pi–ia ooparikꞌa, mãga pɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ichideerã pia akꞌɨpari. f 24.3 Nãga jara kꞌinia bɨ: Poro wẽsaa bɨpa ichi te bɨɨrɨ pi–ia suparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ichideerãmaa pia ũraapari. g 24.4 Nãga jara kꞌinia bɨ: Poro wẽsaa bɨpa netꞌaa pi–ia pꞌe ataparikꞌa ichi te jãde bɨitꞌee, mãga pɨkꞌa ma kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ichideerãmaa ne–inaa pia jarateepari. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 24

522 Ũraa pia XXIII

8  Eperãpa

ichita kꞌĩsiakꞌãri ne–inaa kꞌachia ooitꞌee, awaraarãpa iru ãpɨte jarapata: “kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsiayaa bɨ”. 9 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa kꞌĩsiapari pꞌekꞌau kꞌachia ooitꞌee. Eperãarãpa chĩara ooyaa beerã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata.  

10  Nepɨrade

Ũraa pia XXIV

bɨde pɨ choo–e pɨrã, pɨ juatau wẽe bapari. Ũraa pia XXV

11 Ne–inaa

kꞌachia ooda–e pꞌanɨɨrã ateedakꞌãri piupidaitꞌee, ma eperãarã kꞌaripa atáji. 12 Pɨa jararu pɨjida: “Mɨa ma nepɨra kꞌawa–e bɨ,” Tachi Akꞌõrépata wãarata kꞌawa bɨ. Irua pɨ tꞌãridepema kꞌĩsia jõmaweda kꞌawa bɨ ichita pɨ akꞌɨpari perã. Iruata eperãpa ne–inaa ooda pari aukꞌa pꞌasapiitꞌee; ne–inaa kꞌachia ooda pari, ne–inaa kꞌachia mãikꞌaapa ne– inaa pia ooda pari, ne–inaa pia.  

Ũraa pia XXVI

13  Warra,

jɨrrɨ miéle senéji warraa bairã mãikꞌaapa pɨ kꞌĩramede ma jɨrrɨ tedepema miéle kꞌũ–ũa bairã. 14 Mãga pɨkꞌa pɨ kꞌĩsia kꞌawaa beeru pɨrã, pɨchi tꞌãride kꞌĩsia kꞌawaa pedee kꞌũ–ũa pɨkꞌa baitꞌee mãikꞌaapa ewari cherude pɨa kꞌinia bɨkꞌa pꞌasaitꞌee.  

Ũraa pia XXVII

15 Oonáaji

ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa oopatakꞌa pedeeteedakꞌãri Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari temaa wãdaitꞌee netꞌaa chɨade. Iru baparimãi ne– inaa kꞌachia oonáaji. 16 Eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari baaida siete h kꞌachiade baairu pɨjida, ichita madeepa pia uchiaitꞌee. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌachiade baaidakꞌãri, madeepa uchiada–e paitꞌee.  

Ũraa pia XXVIII

17 O–ĩa

banáaji pɨ kꞌĩra unuamaa iru bapari kꞌachiade baaikꞌãri maa–e pɨrã nepɨrade baaikꞌãri. 18 Pɨa mãga ooru pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mãga unui mãikꞌaapa ma kꞌaurepa pɨ pia akꞌɨ–e pai, ma awara mãgɨ ́ eperã ome waa kꞌĩrau ba–e pai.  

19 Ne–inaa

Ũraa pia XXIX

kꞌachia ooyaa beerã kꞌaurepa kꞌĩrau banáaji. Ijãadakꞌaa beerã kꞌĩra unuamaa iru banáaji ãrapa ne–inaa iru pꞌanɨ kꞌaurepa. h 24.16 Na

versiculode ‘baaida siete’ akꞌãri, jara kꞌinia bɨ ‘baaida chokꞌara’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



523

Proverbios 24​, ​25

20  Ne–inaa

kꞌachia ooyaa beerãpa pꞌoyaa nɨda–e Tachi Akꞌõrepa ãchi kꞌaripamerã, ma ijãadakꞌaa beerã kꞌĩidaridaitꞌee perã lámpara kꞌĩidaiparikꞌa. Ũraa pia XXX

21 Warra,

Tachi Akꞌõre mãikꞌaapa tachi rey waawéeji. Ichita ãrapa oopi pꞌanɨkꞌa ooparíiji. Ma awara ãrapa oopi pꞌanɨkꞌa oodaamaa pꞌanapataarã ome nipanáaji 22 atu pꞌanɨde Tachi Akꞌõrepa tachi rey ome mãgeerã miapidaitꞌee perã. ¿Kꞌaipa kꞌawaima ãrapa mãgeerãmaa kꞌãare ne–inaa kꞌachia oodai?  

23  Ichiaba

Awaraa ũraa kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa jaradapꞌedaa

kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa nãgɨ ́ ũraa jarajida. Eperãarã charra kꞌĩrapite wãdakꞌãri, pia–e bɨ charrapa eperã aba pipɨara akꞌɨmerã apema kꞌãyaara. 24 Eperã ne–inaa kꞌachia oodamaa charrapa jararu pɨrã: “Pɨa ne–inaa kꞌachia oo–e paji,” pꞌuuru pidaarã jõmaarãpa ma charra ãpɨte pedee kꞌachia jaradaitꞌee. 25 Mamĩda charrapa chi ne–inaa kꞌachia ooda miapikꞌãri, iru o–ĩa bapariitꞌee mãikꞌaapa eperãarãpa iru pia akꞌɨpataadaitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa mãgee charra bendiciaitꞌee. 26 Eperãpa tachia iidi pꞌanɨ tꞌãri jĩpꞌa pꞌanaukꞌãri, tachi kꞌĩra ɨ ̃rúkꞌata bɨ. 27 Pɨchi te oo atai naaweda, ma te bainɨ ̃ bɨitꞌee bɨmãi pi–ia púji mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa bɨ eujãde ne–úuji. Maapꞌeda pɨchi te ooipia bɨ. 28 Pɨchi kꞌiniapai pɨ ikꞌaawa bapari ɨmɨateenáaji. Seewa jaranáaji iru kꞌachiade baaipiitꞌee. 29 Nãga jaranáaji: “Aukꞌa irumaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee irua mɨmaa oodakꞌa. Iru ome kꞌĩra jõ–ee baitꞌee.” 30 Eperã kꞌoo–idaa bɨ ne–uu kꞌãide mɨ wãyaaji. Ma eperã kꞌĩsia kꞌawa– ee bɨ uva kꞌãide nipaji. 31 Ma eujã ne–ɨɨrɨ–idaa, sirua baji. Ma eujãde mãupa tꞌɨakꞌauda ɨradai baji. 32 Mãga unukꞌãri, kꞌĩsia bapꞌeda, nãga kꞌawaaji: 33 Eperã kꞌãimokꞌaraa bɨ misa, arakꞌatɨa kꞌãi bɨ misa, arakꞌatɨa ɨ ̃i bɨ misa mãikꞌaapa jua bɨra akꞌɨ nɨ ̃bɨ misa, 34 iru chupɨria ne–inaa wẽe baibeeitꞌee chupɨria bakꞌajikꞌa nechɨ–idaa bɨ arma anipaparipa ichi netꞌaa jãri ata cheda paara.  





















25

Rey Salomonpa awaraa ũraa jarada

1   Nãgɨ ́ awaraa

ũraa rey Salomonpa jarada. Nãgɨ ́ ũraa pꞌãjida Judadepema rey Ezequías jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa ne–inaa pꞌãpatapꞌedaarãpa. 2 Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã, ichia eperãarãmaa ne–inaa jõma kꞌawapikꞌaa. Jõdee reyrã eperãarã poro waibɨarã perã, ne– inaa jõma kꞌawapi kꞌinia pꞌanapata jaradakꞌãri eperãarãpa oopata pia wa kꞌachia.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 25

524

3  Pajã

ɨtꞌɨa bɨkꞌa mãikꞌaapa eujãde uria nãpɨa bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa tachia rey kꞌĩsia pꞌoyaa kꞌawadakꞌaa. 4 Pꞌaratꞌadeepa nejarra ãyaa ataru pɨrã, netꞌaa pꞌaratꞌadee oo kꞌawaa bɨpa netꞌaa pi–ia oo atai. 5 Mãga pɨkꞌa rey kꞌĩrapiteepa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã ãyaa ataruta pɨrã, iru kꞌĩra jĩpꞌa mimiaitꞌee Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. 6 Rey kꞌĩrapite eperãarã poro waibɨakꞌa banáaji mãikꞌaapa akꞌɨnɨ ̃ banáaji poro waibɨarã akꞌɨnɨ ̃ pꞌanapatamãi. 7 Piara bɨ reypa pɨmaa jaramerã: “Nama mɨ kꞌaitꞌa su–akꞌɨ ba chéji” poro waibɨarã kꞌĩrapite irua jarai kꞌãyaara pɨ ãyaa wãmerã. 8 Charramaa isapai wãnáaji pɨa unuda jarade. Mãga ooikꞌaraa bɨ awaraa eperãpa jarai perã pɨ seewamaa bɨ mãikꞌaapa pɨ kꞌĩra nejasiapii. 9 Chĩara ome tꞌãri arree bakꞌãri, mãgɨ ́ omepai pedéeji. Mamĩda parãpa pedeedapꞌedaa awaraa eperãmaa jaranáaji. 10 Mãga ooru pɨrã, chi pɨ ome pedee badapa pɨ kꞌĩra nejasiapii ma pedee jarakꞌoonada kꞌaurepa mãikꞌaapa maadamãiipa apidaapa pɨmaa nepɨrɨda–e paitꞌee. 11 Awaraa eperãpa pɨa ũraa pia jara bɨ ũri kꞌinia bakꞌãri, ma ũraa manzana nẽedee ooda pꞌaratꞌapa pꞌẽedákꞌapɨ bɨ. 12 Irua kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ũraa pia jara bɨ audú ũri kꞌinia bakꞌãri, ɨtrɨa pedee jararu pɨjida, chi ũri bɨ–itꞌee ma ũraa sortija nẽe piara bɨdee ooda wa awaraa chi–oo jɨ ̃pata nẽe piara bɨdee oodákꞌapɨ bɨ. 13 Ne–uudapꞌedaa ewapata ewari mimiaparipa pania kꞌũrasaa topꞌeda, o–ĩa beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa eperã o–ĩa beepari ichia chokꞌa pëidapa ichia jara pëida kꞌĩra jĩpꞌa jaranakꞌãri. 14 Jɨ ̃arara nɨ ̃bɨde mãikꞌaapa nãumiara nɨ ̃bɨde maarepida kꞌoi che–e bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa bɨ eperãpa ne–inaa teeitꞌeeda apꞌeda, maarepida tee–e pakꞌãri. 15 Eperãpa ichi tꞌãride kꞌĩrau–ee chooru pɨrã, ichi poro waibɨamaa kꞌĩsia awara kꞌĩsiapii. Mãgɨ ́ poro waibɨapa iru pedee ũriamaa bɨ pɨjida, irumaa tꞌãri pia pedeeru pɨrã, irua ma pedee ũriitꞌee. 16 Jɨrrɨ miéle unuru pɨrã, waibɨa senenáaji maa–e pɨrã audú sene bɨpa ãpꞌodariitꞌee. 17 Mãga pɨkꞌa pɨchi kꞌõpꞌãyo temaa audupai wãnáaji, maa–e pɨrã iru sẽdarii mãikꞌaapa pɨ kꞌĩra unuamaa iru beei. 18 Charra kꞌĩrapite eperãpa ichi kꞌõpꞌãyo ãpɨte seewa jarakꞌãri, iru pakꞌuru choma bɨpa wɨmaa bɨkꞌa bɨ maa–e pɨrã espadapa sumaa bɨkꞌa bɨ maa–e pɨrã miasupa sumaa bɨkꞌa bɨ. 19 Eperã nepɨrade nɨ ̃bɨde awaraapa iru kꞌaripaitꞌeeda apꞌeda, kꞌaripa–e pakꞌãri, iru–itꞌee kꞌida kꞌõradakꞌa wa bɨɨrɨ bɨadákꞌapɨ bɨ. 20 Eperã tꞌãri pꞌua bɨmaa kꞌarikꞌãri, iru tꞌudade vinagre weerúkꞌapɨ bɨ maa–e pɨrã iru jĩsua nɨ ̃bɨde iru pꞌaru jãri atarúkꞌata bɨ. 21 Pɨ kꞌĩra unuamaa iru bɨ jarrapa bɨ pɨrã, irumaa chikꞌo téeji kꞌomerã. Pania opisia bɨ pɨrã, pania téeji tomerã. 22 Mãga ooru pɨrã, pɨa iru kꞌĩra  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



525

Proverbios 25​, ​26

nejasiapii. Ma awara mãga ooda pari Tachi Akꞌõrepa pɨmaa ne–inaa pia ooitꞌee. 23 Nãumia chekꞌãri, pꞌusara nɨ ̃beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa eperãpa chĩara ãpɨte seewa jarakꞌãri, iru ome awaraarã kꞌĩraudaipata. 24 Piara bɨ te ãukꞌidaa sotejade bapariitꞌee, te waibɨa bɨde wẽra aupedeeyaa bapari ome bai kꞌãyaara. 25 Eperã o pꞌoo nɨ ̃bɨpa pania kꞌũrasaa tokꞌãri, o–ĩadaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa tꞌɨmɨɨpa pedee pia jara chedakꞌãri, tachi o–ĩadaipata. 26 Pania poátrɨ uchia bɨmãiipa nejarra ome uchiaparikꞌa maa–e pɨrã pania kꞌõdoo bɨ pozo bɨmãiipa uchiaparikꞌa, mãga pɨkꞌa bɨ eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨmaa kꞌũrapikꞌãri. 27 Pia–e bɨ audupai jɨrrɨ miéle seneitꞌee. Ichiaba pia–e bɨ jɨrɨitꞌee awaraarãpa pɨ tꞌo pꞌanadamerã. 28 Eperãpa pariatua ichia kꞌiniata ookꞌãri, ma eperã pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau–ee bɨ ́kꞌapɨ bɨ. 1  Eujã wãsia bakꞌãri, nieve baaiikꞌaraa bɨkꞌa mãikꞌaapa pꞌoojarade ne–uudapꞌedaa ewapata ewari pakꞌãri, kꞌoi cheikꞌaraa bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa eperãarãpa kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ tꞌo pꞌanadaikꞌaraa bɨ. 2 Ipana chakꞌe abaamãi su–akꞌɨ beekꞌaakꞌa pariatua wãabai nipapari perã, mãga pɨkꞌa eperã ne–inaa kꞌachia oo–ee bɨmaa pedee kꞌachia jarakꞌãri, ma pedee jaradapa iru kꞌachiade baaipi–e paitꞌee. 3 Caballo soopa wɨpatakꞌa mãikꞌaapa burro itꞌaide freno bɨpatakꞌa, mãga pɨkꞌa ¡eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ potrepa wɨdaipia bɨ! 4 Kꞌĩsia kꞌawa– ee bɨ pedeeparikꞌa pariatua pꞌanaunáaji maa–e pɨrã pɨ jida irukꞌa kꞌĩsia kꞌawa–eedarii. 5 Kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ pariatua pedeekꞌãri, kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanáuji irua kꞌĩsianaamerã iruata kꞌĩsia kꞌawaa pedee kꞌawa bɨ. 6 Eperãpa kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ ome pedee jara pëikꞌãri, ichi bɨɨrɨ tꞌɨapꞌekꞌoorúkꞌapɨ bɨ maa–e pɨrã chõo jɨrɨrúkꞌapɨ bɨ. 7 Kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ũraakꞌãri, ma ũraa eperã bɨɨrɨ chiwa bɨ pꞌoyaa tꞌɨa–e bɨ ́kꞌapɨ bɨ. 8 Vale–e bɨkꞌa mãu hondade jɨ ̃ bɨdaitꞌee, mãga pɨkꞌa vale–e bɨ eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ tꞌo pꞌanadaitꞌee. 9 Kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ũraa jarada ne–ɨɨrɨ eperã itꞌuapa piu bɨ juade awa bɨkꞌa bɨ. 10 Eperãpa kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨmaa wa ichi te ikꞌaawa wãyaa wãmaa mimia teeru pɨrã pꞌaratꞌa pari, ematrɨmapa pariatua ichi kꞌĩrapite wãyaarutaarãmaa trɨmaa bɨ ́kꞌata bɨ. 11 Usapa ichi ãpꞌoda kꞌoparikꞌa, mãga pɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨpa ne–inaa pariatua oopari. 12 ¿Pɨa unudookꞌã eperãpa ichi itu jara bɨ: “Mɨ jõmaarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaara bapari”? Kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ piara bɨ mãgee eperã kꞌãyaara.  











26

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 26​, ​27

526

13  Mimiade

wãamaapa eperã kꞌoo–idaa bɨpa nãga jarapari: “¡Mɨ pꞌoyaa uchia–e león calle jãde bairã!” 14 Puerta chi bisagrapa pꞌɨrrabaipiparikꞌa, mãga pɨkꞌa eperã kꞌoo–idaa bɨ pɨrabai nɨ ̃bapari ichi pꞌaru kꞌãiparide. 15 Eperã kꞌoo–idaa bɨpa ichi jua pꞌaratꞌude tꞌɨpari. Mamĩda audú kꞌoo– idaa bairã, pꞌoyaa ichi jua atee–e itꞌaide. 16 Eperã kꞌoo–idaa bɨpa kꞌĩsiapari ichita kꞌĩsia kꞌawaara bɨ eperãarã siete i kꞌãyaara, ãra poro wẽsaa pedeepata mĩda. 17 Chĩara aupedee jõnɨde tꞌĩuitꞌee usa chipari wẽe bɨ kꞌɨɨrɨde jita atarúkꞌata bɨ. 18 Eperã poro kꞌawa–ee bɨpa pariatua sia kꞌida tꞌɨpɨtau ome trɨparikꞌa, 19 mãga pɨkꞌa bɨ eperã chi kꞌõpꞌãyo kꞌũrapꞌeda, jarakꞌãri: “¡Jĩpꞌa mɨ jemene bajipɨ!” 20 Tꞌɨpɨ wẽe tꞌɨpɨtau kꞌĩidaipari. Mãga pɨkꞌa pedee–idaa bɨ wẽ–e pakꞌãri, nepɨra jõdaipari. 21 Okꞌokꞌĩra urua bɨpa maa–e pɨrã tꞌɨpɨpa tꞌɨpɨtau uruapiparikꞌa, mãga pɨkꞌa eperã aupedeeyaa bɨpa nepɨra jɨrɨpari. 22 Eperãpa ne–inaa kꞌũa kꞌo kꞌinia bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa eperãarãpa chĩara ãpɨte pedee kꞌachia jarada ũri kꞌinia pꞌanapata. 23 Eperãpa seewata pedee sia jarakꞌãri, kꞌuuru yoorodee ooda mãikꞌaapa taawaikꞌa eere pꞌaratꞌapa pꞌẽedákꞌapɨ bɨ. 24 Pɨ kꞌĩra unuamaa iru bɨpa pɨmaa pedee pia jararu pɨjida, ichi tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia iru bapari. 25 Iwarraa pedee jararu pɨjida, ijãanáaji, ichi tꞌãride ne–inaa audú kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsia bairã. 26 Ichi tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia merã bɨ pɨjida, pꞌuuru pidaarã chipꞌedaidakꞌãri, iru kꞌĩsia kꞌachia kꞌawaa atadaitꞌee. 27 Eperãpa uria kꞌoro ataru pɨrã chĩara aɨde baaimerã, ichita ma uriade baaiitꞌee. Ichiaba mãu choma bɨ pɨratꞌaaru pɨrã chĩara ɨ ̃rɨ baaimerã, ichita ma mãupa chiratꞌɨ ataitꞌee. 28 Eperãpa chĩaramaa seewa jarakꞌãri, ma eperã kꞌĩra unuamaa iru bɨ. Iwarraa pedeekꞌãri, kꞌĩsia bɨ ma eperãmaa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee. 1  Jaranáaji: “Nu mɨa ne–inaa ooitꞌee” pɨa kꞌawa–ee bairã kꞌãata pꞌasaitꞌee aɨ norema. 2 Awaraa eperãpa jaraipia bɨ pɨa ne–inaa pia ooda, pɨchi itu mãga jarai kꞌãyaara. 3 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ kꞌĩraudaikꞌãri, ichia pariatua ne–inaa oo bɨ chɨkꞌɨara pɨkꞌa bɨ, mãu chɨkꞌɨa wa ipu nãusaa chɨkꞌɨa bai kꞌãyaara. 4 Eperã kꞌĩrau bakꞌãri, awaraarãmaa ne–inaa kꞌachia oopari mãikꞌaapa audupɨara kꞌĩrau bakꞌãri, perá iru ome pꞌoyaa chooda–e. Mamĩda apidaapa pꞌoyaa chooda–e eperãpa awaraa kꞌĩra unuamaa iru bakꞌãri irua ne–inaa iru bɨ kꞌaurepa.  





























27









i 26.16 Na

versiculode ‘siete’ jara kꞌinia bɨ ‘chokꞌara’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



527

Proverbios 27

5  Piara

bɨ awaraapa pɨ jĩpꞌa ɨtrɨamerã, seewata pɨ kꞌinia iru bɨda ai kꞌãyaara. 6 Piara bɨ pɨ kꞌõpꞌãyopa pɨ ɨtrɨamerã pɨ kꞌĩra unuamaa iru bɨpa seewata pɨ kꞌĩra ɨ ̃i kꞌãyaara. 7 Eperã bi jãwaa bakꞌãri, miéle jida seneamaa bapari. Mamĩda jarrapa bakꞌãri, ne–inaa asia bɨ pɨjida kꞌũ–ũa pɨkꞌa bɨ kꞌokꞌãri. 8 Eperã ichi tedeepa tꞌɨmɨ ́ nipapari ipana ichi tedeepa tꞌɨmɨ ́ nipaparíkꞌapɨ bɨ. 9 Kꞌera pꞌurukꞌãri maa–e pɨrã ne–inaa tꞌũa bapari paakꞌãri, eperã tꞌãri o–ĩa beeparikꞌa, mãga pɨkꞌa tꞌãri o–ĩa beepari ichi kꞌõpꞌãyopa ichimaa ũraa pia jarakꞌãri. 10 Atabëináaji pɨchi kꞌõpꞌãyoorã mãikꞌaapa pɨ akꞌõre kꞌõpꞌãyoorã. Nepɨra iru bakꞌãri, pɨchi ɨ ̃pema temaa wãnáaji. Piara bɨ kꞌaripa iidiitꞌee pɨ ikꞌaawa pꞌanapataarãmaa, ɨ ̃pema tꞌɨmɨ ́ baparimaa iidinai kꞌãyaara. 11 Warra, kꞌĩsia kꞌawaa baparíiji. Mãgá mɨ tꞌãri o–ĩa baitꞌee mãikꞌaapa mɨmaa pedee kꞌachia jaradakꞌãri, pia pꞌanauitꞌee. 12 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa ne–inaa kꞌachia pꞌasa bɨ unukꞌãri, made tꞌĩukꞌaa. Mamĩda chi kꞌĩsia atua bɨpa ne–inaa kꞌachia pꞌasa bɨ unukꞌãri, jĩpꞌa wãpari aɨde tꞌĩuitꞌee mãikꞌaapa ma kꞌaurepa iru kꞌachiade baaipari. 13 Eperãpa jararu pɨrã ichia kꞌĩra tewaraa tewe pꞌaaitꞌee, chi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jãri atadaipia bɨ, irua ma tewe pꞌaaru misa. 14 Eperãpa tapꞌedaweda pedee pia golpe jararu pɨrã ichi kꞌaitꞌa baparimaa, mãgɨpa pedee kꞌachiakꞌa ũriitꞌee. 15 Wẽra aupedeeyaa bɨ ewari ãree te porosãudeepa kꞌoi tau tꞌeutꞌewaa nɨ ̃baparíkꞌapɨ bɨ. 16 Iru kꞌĩupꞌeepiitꞌee nãu jita atarukꞌa maa–e pɨrã aceite juaraarepema juade jita atarúkꞌata bɨ. 17 Ne–inaa hierrodee ooda awaraa hierropa erapatakꞌa, mãga pɨkꞌa ɨmɨkꞌĩra abaapa awaraa ɨmɨkꞌĩramaa kꞌĩsia pia kꞌĩsiapipari. 18 Eperãpa higuera pakꞌuru pia akꞌɨru pɨrã, higojõ jõitꞌee. Mãga pɨkꞌa eperãpa ichi poro waibɨa pia akꞌɨru pɨrã, mãgɨpa iru pia ooitꞌee. 19 To jãde tachi kꞌĩra akꞌɨkꞌãri, unuparikꞌa, mãga pɨkꞌa awaraarãpa tachia ne–inaa oopata unudakꞌãri, kꞌawadai tachi tꞌãri pia pꞌanɨ wa tꞌãri kꞌachia pꞌanɨ. 20 Piudaarã pꞌanɨmãiipa eperãarã kꞌɨ ̃a pɨkꞌaparikꞌa ichimaa ateeitꞌee, mãga pɨkꞌa eperãpa ichita netꞌaa waapɨara kꞌɨ ̃apari. 21 Eperãarãpa nẽe mãikꞌaapa pꞌaratꞌa tꞌɨpɨtaude torrabaipatakꞌa kꞌawaadaitꞌee pia wa kꞌachia, mãga pɨkꞌa eperãmaa pedee pia jaradakꞌãri, kꞌawaadaitꞌee iru audua bɨ wa audua–e bɨ. 22 Arrosa pilonde pakꞌurupa piarsĩpatakꞌa, mãga pɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawa–e bɨ pakꞌurupa wɨruta pɨjida, ichita kꞌĩsia kꞌawa–e baitꞌee. 23 Pɨchi ovejaarã mãikꞌaapa cabraarã pia akꞌɨparíiji 24 pɨa netꞌaa pia iru bɨ ichita iru ba–e paitꞌee perã. 25 Pꞌũajara ɨtꞌɨa pꞌoo bee unukꞌãri,  







































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 27​, ​28

528

tꞌɨapꞌéji, ee jẽra bɨdepema pꞌũajara ome mãikꞌaapa ɨa bɨ ́ji tꞌẽepai pɨchi ne–animalaarãpa kꞌodamerã. Mãpai waya tꞌonokꞌãri, pɨchi oveja chakꞌeerã cabra chakꞌeerã ome made kꞌopataadaitꞌee. 26 Ma ovejaarã kꞌara tꞌɨɨpꞌedakꞌãri, madeepa pɨchi pꞌaru kꞌapii mãikꞌaapa ma cabra ũkꞌuru netopꞌeda, pꞌaratꞌa atai eujã waapɨara neto ataitꞌee. 27 Ma awara cabra juba iru bai pɨa, pɨchideerãpa mãikꞌaapa wẽraarã pɨ–itꞌee mimiapataarãpa todamerã. 1  Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ ichita miru nipapari, apidaapa iru jɨrɨda–e pꞌanɨ mĩda. Jõdee eperã Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari pꞌerakꞌaa; león pꞌera–ee baparikꞌa. 2 Pꞌuuru pidaarãpa ãchi poro waibɨapa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanadakꞌãri, irua poro waibɨarã chokꞌara bɨpari ichi kꞌaripadamerã. Mamĩda poro waibɨa kꞌĩsia kꞌawaa, poro wẽsaa bakꞌãri, pꞌuuru pidaarã ichi jua ekꞌari taarã pꞌanapataadaitꞌee. 3 Eperãarã poro waibɨapa chupɨria beerã ichi jua ekꞌari kꞌachia iru bakꞌãri, iru nãga bɨ: kꞌoi golpe chekꞌãri, ne–uudapꞌedaa jõtꞌaaparíkꞌata bɨ. 4 Tachi Akꞌõre ley ũridaamaa pꞌanapataarãpa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã pia akꞌɨpata. Mamĩda Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa oopataarãpa mãgeerã pia akꞌɨdakꞌaa. 5 Ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa kꞌawadakꞌaa sãgá charraarãpa akꞌɨpata eperãarãpa oopata jaradaitꞌee pia wa kꞌachia. Mamĩda chi jɨrɨpataarãpa Tachi Akꞌõrepa leyde jara bɨkꞌa oodaitꞌee mãga pia kꞌawapata. 6 Piara bɨ chupɨria, tꞌãri jĩpꞌa bapariitꞌee pꞌaratꞌara, ne–inaa kꞌachia ooyaa bai kꞌãyaara. 7 Warrapa Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa ookꞌãri, kꞌĩsia kꞌawaa beepari. Jõdee warra pꞌaratꞌa pariatua gastapataarã ome nipakꞌãri, chi akꞌõre kꞌĩra nejasiapipari. 8 Eperãpa pꞌaratꞌa prestapꞌeda, aɨ ɨ ̃rɨ pꞌaapiru pɨrã, ma pꞌaratꞌa chupɨria beerã chupɨria kꞌawaayaa bɨ juade beeitꞌee. 9 Eperãpa Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa ooamaa bɨ pɨrã, Tachi Akꞌõrepa irua ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bɨ ũriamaa baitꞌee. 10 Eperãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã o kꞌachiade ateeru pɨrã, ichi itu ichia kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsia iru badade baaiitꞌee. Mamĩda chi kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarãpa ne–inaa pia jɨ ̃adaitꞌee. 11 Eperã pꞌaratꞌara bɨpa kꞌĩsiapari ichita awaraarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaara bɨ. Mamĩda chupɨria chɨ poro wẽsaa bakꞌãri, kꞌawapii ma pꞌaratꞌa paraa bɨ wãara kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ. 12 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã eperãarã poro waibɨarã pꞌaneedakꞌãri, eperãarãpa fiesta waibɨa oopata. Mamĩda ijãadakꞌaa beerãpa pꞌoyaadakꞌãri, eperãarã mirukꞌoodaipata. 13 Eperãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopꞌeda, Tachi Akꞌõremaa ichia ooda jaraamaa beekꞌãri, kꞌachiade baaiitꞌee. Mamĩda eperãpa ichia pꞌekꞌau  



28



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



529

Proverbios 28​, ​29

kꞌachia ooda jarakꞌãri mãikꞌaapa mãga oo amaa beekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa iru chupɨria kꞌawaaitꞌee. 14 Eperã ichita Tachi Akꞌõre waawee bakꞌãri, tꞌãri o–ĩa bapari. Mamĩda chi kꞌɨɨrɨ kꞌisua bɨ kꞌachiade baaipariitꞌee. 15 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨpa chupɨria chedeerã ichi jua ekꞌari kꞌachia iru bakꞌãri, ma eperã león bia nɨ ̃bɨ ́kꞌapɨ bɨ maa–e pɨrã osopa tachimaa orra bɨ ́kꞌapɨ bɨ. 16 Eperãarã poro waibɨa kꞌĩsia kꞌawa–ee bakꞌãri, ichi jua ekꞌari beerã audupai chupɨria iru bapari. Mamĩda chi pꞌaratꞌa jitaamaa baparipa ne– inaa kꞌachia ooda pari ewari teesoo bapariitꞌee. 17 Eperã chĩara peeda, abaamãi bakꞌaa. Ichi piurumaa awara ãi nipapariitꞌee. Apidaapa iru kꞌaripadaikꞌaraa bɨ. 18 Eperã tꞌãri jĩpꞌa nipakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripapari. Mamĩda chĩara kꞌũrayaa bapari kꞌachiade baaiitꞌee. 19 Eperã ichi eujãde mimiaparipa nekꞌoitꞌee waibɨa iru baitꞌee. Mamĩda kꞌoo–idaa beerã ome niparu pɨrã, chupɨria, chikꞌo wẽe bapariitꞌee. 20 Eperã kꞌĩra jĩpꞌa nipakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa iru bendiciapari. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa chi pꞌaratꞌa atai awaa bapari miapiitꞌee. 21 Eperã aba piara akꞌɨdaikꞌaraa bɨ awaraa kꞌãyaara. Mamĩda ũkꞌuru eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oodai pan pite abaa pari. 22 Eperãpa netꞌaa ichi–itꞌee aupai ataparipa audú pꞌaratꞌa ata kꞌinia bapari. Mamĩda kꞌawa–e bɨ ma kꞌaurepa ichi chupɨria beeitꞌee. 23 Taarã pakꞌãri, tachia piara akꞌɨdaitꞌee tachi ɨtrɨada, tachimaa imeraa pedee bada kꞌãyaara. 24 Eperãpa chi akꞌõre wa chi nawe netꞌaa chɨapꞌeda, kꞌĩsiaru pɨrã: “Mɨa ne–inaa kꞌachia oo–ee baji”, ma eperã kꞌõpꞌãyo nechɨ–idaa beerã ome. 25 Eperã netꞌaa atai awaa bapari jõmaarã ome aupedeepari. Mamĩda chi Tachi Akꞌõrede ijãapari pia bapari. 26 Eperãpa ichi kꞌĩsiadepai ijãa bakꞌãri, ma eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ. Jõdee eperã kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, ma eperã kꞌachiade baai–e paitꞌee. 27 Eperãpa chupɨria beerã kꞌaripakꞌãri, ichi–itꞌee ne–inaa falta–e paitꞌee. Mamĩda chi chupɨria beerã kꞌaripaamaa bɨmaa pedee kꞌachia jarapataadaitꞌee. 28 Ijãadakꞌaa beerã eperãarã poro waibɨarã pꞌaneedakꞌãri, eperãarã mirukꞌoodaipata. Mamĩda mãgeerã jõdaidakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã eperãarã poro waibɨarã pꞌaneedaitꞌee. 1  Eperã ipꞌiipai ɨtrɨadapꞌeda, atꞌãri kꞌɨɨrɨ kꞌisua bɨ pɨrã, taarã–ee jõdariitꞌee mãikꞌaapa irua pꞌoyaa maarepida oo–e pai mãgá jõnaamerã. 2 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa ãchi jua ekꞌari pꞌanapataarã pia akꞌɨdakꞌãri, ma pꞌuuru pidaarã tꞌãri o–ĩa pꞌanapata. Mamĩda ijãadakꞌaa beerãpa ãchi jua ekꞌari pꞌanapataarã pia akꞌɨda–e pꞌanadakꞌãri, ma pꞌuuru pidaarã chupɨriapa jẽepata.  





























29





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 29

530

3  Eperã

kꞌĩsia kꞌawaa bakꞌãri, chi akꞌõre tꞌãri o–ĩa bapari. Mamĩda chi prostitutaarã ome nipapari; ichi pꞌaratꞌa pariatua jõpari. 4 Reypa ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã tꞌãri jĩpꞌa akꞌɨkꞌãri, ãra pia pꞌanapata. Mamĩda chi impuesto audú pꞌaapiparipa ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã kꞌachiade baaipipari. 5 Eperãpa awaraamaa audú iwarraa pedeeru pɨrã, trampa ogamaa pɨkꞌa bɨ chi apema aɨde baaimerã. 6 Eperã ne–inaa kꞌachia ooyaa bɨ trampade bɨ ́kꞌapɨ bɨ ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopari kꞌaurepa. Mamĩda chi Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopari tꞌãri o–ĩapa kꞌaripari. 7 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa chupɨria beerã chupɨria kꞌawaapata. Mamĩda ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa chupɨria beerãdé maarepida kꞌĩsiadakꞌaa. 8 Chõo jɨrɨyaa beerãpa pꞌuuru pidaarã kꞌĩraupipata. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa ãchi pꞌuuru pidaarã kꞌãiwee pꞌanapipata. 9 Eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨ eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ ome nepɨra iru pꞌanɨde, pedee kꞌachia jararu pɨjida maa–e pɨrã ëiru pɨjida, maarepida ma nepɨradeepa uchiada–e. 10 Chĩara peeyaa beerãpa kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã jɨrɨpata peedaitꞌee. 11 Eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ kꞌĩraudaipari mãikꞌaapa pariatua ne– inaa oopari, kꞌĩsia–ee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa bɨ ichi tꞌãride choopari, kꞌĩrau–ee. 12 Eperãarã poro waibɨapa seewa jara pꞌanɨ ijãakꞌãri, ichi jua ekꞌari mimiapataarã aukꞌa seewa–idaa pꞌaneepata. 13 Eperã chupɨria bɨ nãgɨ ́ ne–inaade aukꞌa bɨ eperãpa iru kꞌachia iru bapari ome. Tachi Akꞌõrepa ãchi tau aukꞌa ooji akꞌɨdamerã. 14 Reypa ichi jua ekꞌari pꞌanapataarã jõmaarãpa oopata akꞌɨkꞌãri, chupɨria beerãpa oopata awaraarãpa oopata kꞌãyaara kꞌachiara bɨda a–e pɨrã jĩpꞌa ãra chupɨria pꞌanadairã, iru ichita rey paitꞌee. 15 Eperãpa ichi warra wɨkꞌãri ne–inaa kꞌachia ooda kꞌaurepa, ma warra kꞌĩsia kꞌawaa baitꞌee. Mamĩda ichiakꞌau bɨru pɨrã, ma warrapa chi nawe kꞌĩra nejasiapiitꞌee. 16 Ijãadakꞌaa beerã chokꞌaraara pꞌaneedakꞌãri, ichiaba pꞌekꞌau kꞌachia chokꞌaraara uchiapata. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa mãgeerã kꞌachiade baairuta unudaitꞌee. 17 Pɨ warrapa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, ɨtrɨ ́aji. Mãgá iru pɨ ome kꞌãiwee bapariitꞌee mãikꞌaapa pɨ tꞌãri o–ĩapiitꞌee. 18 Tachi Akꞌõre ley wẽe pꞌanɨmãi pariatua pꞌanapata. Mamĩda Tachi Akꞌõre leyde jara bɨkꞌa oopataarã tꞌãri o–ĩa pꞌanapata. 19 Pedeepapai pɨ esclavo kꞌĩsia awara kꞌĩsiapi–e. Pɨ pedee ũri bɨ mĩda, irua oo–e paitꞌee pɨa jara bɨkꞌa.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



531

Proverbios 29​, ​30

20  ¿Pɨa

unudookꞌã eperãarã kꞌĩsia–ee pedeepataarã pedee pꞌanadakꞌãri? Kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ piara bɨ mãgee eperã kꞌãyaara. 21 Eperãpa ichi esclavo warraweda audú kꞌinia iru bɨ pɨrã, tꞌẽepai kꞌĩra pia–ee baitꞌee ma esclavo kꞌaurepa. 22 Eperã kꞌĩrauyaa bɨpa jõmaarã ome aupedeepari mãikꞌaapa pꞌekꞌau kꞌachia ooi awaa bapari. 23 Eperã audua bakꞌãri, kꞌĩra nejasia beeitꞌee. Mamĩda eperãarãpa audua–ee beerã pia akꞌɨ pꞌanapata. 24 Eperãpa nechɨayaa bɨ kꞌariparu pɨrã, ichi itu kꞌachiade baaiitꞌee, charra kꞌĩrapite ateedakꞌãri juraamerã wãara pedee jaraitꞌee, iru kꞌĩupꞌee beeitꞌee perã. 25 Pɨa eperãarã waawee bɨ pɨrã, trampade pɨkꞌa bɨ. Mamĩda Tachi Akꞌõre waawee bɨ pɨrã, irua pɨ kꞌaripaitꞌee. 26 Eperãarã chokꞌara wãpata ãchi poro waibɨarãmaa chupɨria iidide. Mamĩda Tachi Akꞌõrepapai eperãarãpa oopata akꞌɨpari kꞌawaitꞌee pia wa kꞌachia. 27 Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarãpa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata. Mãga pɨkꞌa ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata.  













30

Agurpa jarada

1   Jaqué

warra Agurpa nãgɨ ́ kꞌĩsia paraa pedee jaraji: “Tachi Akꞌõre, mɨ audú sẽ nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa juatau wẽe nɨ ̃bɨ. 2 Mɨ jõmaarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawa–eera bɨ. Awaraa eperãarã kꞌĩsiapatakꞌa mɨ kꞌĩsiakꞌaa. 3 Apidaapa mɨmaa jarateeda–e paji kꞌĩsia kꞌawaa bamerã. Mapa mɨa chi kꞌachia wẽe bapari kꞌawa–e bɨ. 4 ¿Kꞌaita ɨtꞌaa wãpꞌeda, waya na pꞌekꞌau eujãdee chejima? ¿Kꞌaipa nãu jita atapꞌeda, ichi jua jãde paraju iru beeima? ¿Kꞌaipa pꞌusa ichi pꞌarude pɨraju iru beeima? ¿Kꞌaipa na pꞌekꞌau eujã i bɨjima waawí wãnaamerã? ¡Iru tꞌɨ ̃ mãikꞌaapa chi warra tꞌɨ ̃ kꞌawa bɨ pɨrã, jaráji! 5 Tachi Akꞌõrepa jarada pedee jõmaweda pia bɨ, ma pedee wãara perã. Irua jɨ ̃apari chi ichide ijãapataarã. 6 Iru pedee awara, awaraa jaranáaji. Mãga ooru pɨrã, irua pɨ ɨtrɨaitꞌee mãikꞌaapa akꞌɨpiitꞌee pɨ seewa–idaa bɨ. 7 Tachi Akꞌõre, mɨa ne–inaa omeepai iidi bɨ pɨa oomerã mɨ piui naaweda. Mɨmaa mãga oo–eda anáaji. 8 Mɨ ikꞌaawaapa seewa jarapataarã ãyaa atéeji apida kꞌũra kꞌinia–e bairã mãikꞌaapa mɨ chupɨria maa–e pɨrã pꞌaratꞌara papináaji. Jĩpꞌa kꞌinia bɨ ewari chaa pɨa mɨmaa chikꞌo teemerã. 9 Maa–e pɨrã pꞌaratꞌara beeru pɨrã, pɨ kꞌĩra atuadarii. Jõdee netꞌaa wẽe bɨ pɨrã, chĩara netꞌaa chɨamaa beei mãikꞌaapa mãgá pɨ kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia ooi.  















10  Esclavo

Awaraa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jaradapꞌedaa

ãpɨte ikꞌachia pedee jaranáaji chipari kꞌĩrapite. Mãga ooru pɨrã, ma esclavopa pɨmaa pedee kꞌachia jarai mãikꞌaapa pɨ kꞌachiade baaipii. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 30

532

11 Paraa

eperãarã chi akꞌõremaa pedee kꞌachia jarapata mãikꞌaapa chi nawemaa pedee pia jaradakꞌaa. 12 Ichiaba paraa eperãarã nãga kꞌĩsia pꞌanɨ: ‘Tai tꞌãri pia pꞌanɨda’ apata. Mamĩda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãgeerãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. 13 Ichiaba paraa nãgee eperãarã: kꞌĩsia pꞌanɨ ãchita awaraarã kꞌãyaara pipɨara pꞌanɨ mãikꞌaapa awaraarã ekꞌariara unupata. 14 Ichiaba paraa eperãarã chupɨria beerã ãchi jua ekꞌari kꞌachia iru pꞌanapata. Mãgeerã kꞌida espadákꞌapɨ bee mãikꞌaapa ãchi idatꞌu lowerókꞌapɨ bee na eujãdepema chupɨria beerã kꞌo pɨkꞌapata perã ãra kꞌũradakꞌãri jõpirutamaa. 15 Ĩkꞌapa kꞌaurã omé iru bɨ. Mãgɨɨrãpa irumaa jarapata: “Mɨmaa téeji, mɨmaa téeji”. Ne–inaa õpee paraa o–ĩa pꞌanadakꞌaa waa kꞌinia pꞌanɨ perã; ma õpee eerepemapa pida jãgapaida akꞌaa. 16 Nãga pꞌanɨ: jãɨra; wẽra warra tꞌokꞌaa bɨ; eujã pania iru bɨ mĩda, waa kꞌinia bapari mãikꞌaapa tꞌɨpɨtaupa ichita netꞌaa waapɨara paa jõ kꞌinia bapari. 17 Warrapa chi akꞌõre oo iru bɨ pɨrã mãikꞌaapa chi nawe pedee ũriamaa bɨ pɨrã, eujã jewedaadepema cuervoorãpa iru tau ẽtꞌa atadaipia bɨ mãikꞌaapa ãkosoorãpa iru kꞌapꞌɨa piuda kꞌodaipia bɨ. 18 Mɨ pꞌera pɨkꞌa beepari ne–inaa õpeede kꞌĩsiakꞌãri; ma ne–inaa õpee eerepema jida mɨa pꞌoyaa kꞌawakꞌaa. 19 Nãga pꞌanɨ: nejɨ ̃pɨ ɨtꞌɨ ́ wãabaikꞌãri; taama mãu ɨ ̃rɨ bipa urtꞌĩu nipakꞌãri; barco tokꞌesaa wãkꞌãri mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra wẽra ome pedida pedeekꞌãri. 20 Nãga bapari wẽra taunemayaa bɨ. Nekꞌopꞌeda, ichi itꞌai jaripari mãikꞌaapa nãga jarapari: ‘Mɨa ne–inaa kꞌachia oo–e baji.’ j 21 Ne–inaa õpee paraa na pꞌekꞌau eujã wëre pɨkꞌapipata; ma ne–inaa õpee eerepema jida na pꞌekꞌau eujãpa pꞌoyaa chookꞌaa. 22 Nãga pꞌanɨ: eperã esclavo bapꞌeda, rey padaikꞌãri; eperã kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ chikꞌo waibɨa iru bakꞌãri; 23 wẽra jõmaarãpa kꞌiniada–ee pꞌanapata miakꞌãikꞌãri mãikꞌaapa esclava chipari kꞌãyaara waibɨara beekꞌãri. 24 Na pꞌekꞌau eujãde ne–inaa kꞌĩmari paraa ma–ãri bee. Mamĩda ma ne– inaa audú kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanapata. 25 Nãga pꞌanɨ: nepꞌisi, makꞌɨara juatau wẽe pꞌanɨ mĩda, pꞌoojarade ãchi chikꞌo pꞌe atapata kꞌoijara pai naaweda. 26 Kꞌurijiwakꞌa bee tꞌɨ ̃jarapata tejón ichiaba makꞌɨara juatau wẽe pꞌanɨ mĩda, ãchi te peña–idaa bɨde oopata. 27 Sisi rey wẽe pꞌanɨ mĩda, soldaorã wãpatakꞌa aukꞌa erkꞌa wãpata. 28 Bichipoporomia tachi juade jita atapata mĩda, aukꞌa rey palaciode bapari. 29 Ne–inaa õpee paraa pi–ia nipapata; ma ne–inaa õpee eerepema jida pi–ia tꞌɨapari. 30 Nãga pꞌanɨ: león awaraa ne–animalaarã chokꞌara kꞌãyaara juataura bapari perã, ne–inaa apidaapa iru waaweepikꞌaa.  





































j 30.20 Nãga jara kꞌinia bɨ: Eperãpa ooparikꞌa nekꞌopꞌeda, ichi itꞌai jarikꞌãri, mãga pɨkꞌa mãgɨ ́ wẽra chi kꞌima–ee ome kꞌãi bapꞌeda, jara bɨ: ‘Mɨa ne–inaa kꞌachia oo–e baji.’ Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



533

Proverbios 30​, ​31

31 Ichiaba

etꞌerre pi–ia nipapari chi wẽraarã kꞌĩrapite tꞌɨakꞌãri mãikꞌaapa chivo pi–ia nipapari ichi cabraarã naa tꞌɨakꞌãri, ma awara rey pi–ia nipapari ichi soldaorã kꞌĩrapite tꞌɨakꞌãri. 32 Kꞌĩsia kꞌawa–ee beerãkꞌa pɨ audua nipadoo pɨrã maa–e pɨrã ne–inaa kꞌachia ooitꞌee kꞌĩsiadoo pɨrã, mãgɨde pia kꞌĩsiapꞌeda, waya mãga oonáaji nãga perã. 33 Leche siradakꞌãri, chi crema mantequilla padariparikꞌa mãikꞌaapa tachi kꞌɨ ̃maa golpe sĩdakꞌãri, waa uchiaparikꞌa, mãga pɨkꞌa pɨa awaraarã kꞌĩraupiru pɨrã, chõo para baitꞌee.”  



31

Rey Lemuelpa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jarada

1   Rey

Lemuelpa jaraji nãgɨ ́ kꞌĩsia kꞌawaa pedee, chi nawepa irumaa jarateeda. 2 “Mɨchi warra, mɨa tꞌoda, Tachi Akꞌõrepa mɨa chupɨria iidida ũripꞌeda, pɨ mɨmaa tꞌopiji. ¿Kꞌãata mɨa pɨmaa ũraaima? Na ũraa ũríji. 3 Pɨ juatau jõnáaji wẽraarã ome kꞌãi kꞌiniapa. Wẽraarã pꞌe ata kꞌiniapa reyrã chokꞌara kꞌachiade baaipata. 4 Lemuel, ichiaba reyrã vino toyaa pꞌanadaikꞌaraa bɨ mãikꞌaapa eperãarã poro waibɨarã itꞌua toi awaa pꞌanadaikꞌaraa bɨ. 5 Maa–e pɨrã vino to pꞌanɨɨpa, piudaruta pɨrã, kꞌĩra atuadaridai ãchi pꞌuuru pidaarã ley mãikꞌaapa ãchi jua ekꞌari chupɨria beerã kꞌaripada–e pai. 6 Itꞌua teeipia bɨ chi juakꞌaya piuitꞌee bɨmaa mãikꞌaapa vino teeipia bɨ chi audú kꞌĩsia paraa bɨmaa. 7 ¡Mãgá ãchia kꞌĩra atuadaridai ãchi chupɨria chitoonɨ mãikꞌaapa waa kꞌirãpada–e pai ãchi audú kꞌĩsia paraa jõnɨ! 8 Pedéeji chupɨria chitoonɨɨrã kꞌapꞌɨa pari mãikꞌaapa netꞌaa wẽe beerã kꞌapꞌɨa pari, ãchi itu pꞌoyaa kꞌaripada–e pꞌanadairã. 9 Pedéeji mãgeerã kꞌapꞌɨa pari mãikꞌaapa ãra kꞌaripa atáji ne–inaa kꞌachia ooyaa beerã jua ekꞌariipa. ¡Mãgá chupɨria beerã mãikꞌaapa ne–inaa wẽe beerã kꞌaripáji!”  















Sãga bapari wẽra kꞌĩsia kꞌawaa bɨ

10  ¿Sãma

unuima wẽra kꞌĩsia kꞌawaa bɨ? ¡Mãgee wẽra pi–iara bɨ mãu pi–ia bɨ kꞌãyaara! 11 Ma wẽrade chi ɨmɨkꞌĩrapa ijãapari, ne–inaa apida falta–e bairã. 12 Ma wẽrapa chi ɨmɨkꞌĩra–itꞌee ne–inaa pia oopari ichi piurumaa. 13 Oveja kꞌara lino ome jɨrɨ atapari mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa ichi juapa pꞌaru kꞌapari. 14 Barcopa ne–inaa tꞌɨmɨɨpa aneeparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma wẽrapa chikꞌo tꞌɨmɨɨpa aneepari. 15 Tapꞌedapodopa iru pꞌirabaipari chikꞌo joomaa beeitꞌee ichi te pidaarã–itꞌee. Ma awara ichi mimiapataarã chokꞌapari. 16 Eujã pia jɨrɨpꞌeda, neto atapari mãikꞌaapa pꞌaratꞌa ichia mimiada pari jita atadapa, ma eujãde uva kꞌarra jaupari. 17 Ma wẽra kꞌoo–idaa bakꞌaa. Tꞌãripa ichi mimia oopari perã, juataura bapari. 18 Ichi negocio pia akꞌɨpari pia uchiamerã mãikꞌaapa pꞌãrikꞌua pida lámpara urua bɨ misa, mimiapari. 19 Ichi juadoopa hilo oopari mãikꞌaapa pꞌaru kꞌapari. 20 Chupɨria beerã mãikꞌaapa ne–inaa falta beerã ichita  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Proverbios 31

534

kꞌaripapari. 21 Nieve baaikꞌãri mãikꞌaapa kꞌũrasaadaikꞌãri, iru waawee–e, ichideerãpa pꞌaru mõtaa jɨ ̃pata perã. 22 Ichi juadoopa poroba oopari mãikꞌaapa jɨ ̃pari pꞌaru pi–ia linodee ooda, pꞌupꞌuchia tꞌɨdadee. 23 Ãchi pꞌuuru pidaarãpa iru ɨmɨkꞌĩra pia akꞌɨpata ãchi pꞌuuru tꞌĩupatamãi iru su– akꞌɨ bapari perã ma eujãdepema poro waibɨarã ome. 24 Ma wẽrapa pꞌaru linodee kꞌapari mãikꞌaapa kꞌɨrrɨde jɨ ̃pata kꞌaatꞌɨpari ma jõma neto pëiitꞌee netꞌaa netopataarãmaa. 25 Ichi kꞌapꞌɨa pia, kꞌĩra jĩpꞌa nipapari. Mapa waaweekꞌaa ewari cherude ne–inaa kꞌachia pꞌasai jĩakꞌaapa. 26 Pedeekꞌãri, kꞌĩsia kꞌawaa pedeepari mãikꞌaapa jarateekꞌãri, tꞌãri pia jarateepari. 27 Ichi te pidaarã pia akꞌɨpari. Ichita chikꞌo iru bapari, mimiayaa bapari perã. 28 Chi warrarãpa iru tꞌãri pia akꞌɨpata mãikꞌaapa chi ɨmɨkꞌĩrapa irumaa na pedee pia jarapari: 29 “Wẽraarã chokꞌara paraa ne–inaa pia oopata kꞌĩsia kꞌawaa pꞌanɨ perã. Mamĩda pɨ jõmaarã kꞌãyaara pipɨara bɨda” apari. 30 Eperãarãpa wẽra pia unudai iru tꞌãri pia pedeepari perã maa–e pɨrã kꞌĩra wãree bapari perã. Mamĩda mãgɨ ́ wẽra ichita mãga ba–e paitꞌee. Mamĩda wẽrapa Tachi Akꞌõre waawee bakꞌãri, ichita irudé pia pedeepataadaitꞌee. 31 ¡Iru pia akꞌɨpatáatɨ irua ne–inaa pia oopari kꞌaurepa! ¡Pꞌuuru pidaarã jõmaarãmaa irua ne–inaa pia oopariida jarapatáatɨ!  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel

Tachi Akꞌõre pedee jarapari Danielpa pꞌãda Introducción

Libro Daniel pꞌãdakꞌãri, judiorã awaraarã jua ekꞌari kꞌachia pꞌanapachida. Na libro pꞌãdapa kꞌinia baji ma judiorã chupɨria pꞌanadapꞌedaarã waya Tachi Akꞌõrede ijãa pꞌaneedamerã naawedapemakꞌa mãikꞌaapa ãchimaa kꞌirãpapiji Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee ãchi chonaarã ome pacto oodade jaradakꞌa. Mãga kꞌirãpadamerã Tachi Akꞌõrepa Danielmaa ne–inaa unupiji kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde. Mãgá judiorãpa kꞌawajida irua unuda jõmaweda pꞌasaitꞌee ãchi ome. Ichiaba ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde Tachi Akꞌõrepa jaraji ichi cheitꞌee ãchi kꞌaripade mãikꞌaapa jõpide jõmaweda iru pꞌuuru pidaarã kꞌachia iru pꞌanɨɨrã. Rey judiorã kꞌachia iru bada ichi jua ekꞌari tꞌɨ ̃jarapachida Nabucodonosor. Mãgɨ ́ Babilonia eujãdepema paji. Na libro leedakꞌãri, kꞌawadaitꞌee kꞌũtrãarã õpee esclavo ateedapꞌedaa Babilonia eujãdee. Mama pꞌanadakꞌãri, awaraarã akꞌõre waibɨa apataarã kꞌĩrapite bedabai kꞌiniada–e pada perã, horno wãsia jira bɨde tꞌɨkꞌoojida. Mamĩda ãramaa mãgá kꞌachia oojida mĩda, ichita Tachi Akꞌõrede ijãajida mãikꞌaapa ãchi pꞌuuru pidaarãmaa akꞌɨpijida judiorã ichita Tachi Akꞌõre Waibɨade ijãapata. Tachi Akꞌõre pedee pi–ia estudiapataarãpa na libro tꞌooma omeede tꞌootꞌaajida. Chi naarapema tꞌoomade unudaitꞌee Daniel mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa oodapꞌedaa (cap. 1–6). Chi tꞌẽepema tꞌoomade unudaitꞌee Danielpa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde unuda. Ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bada õpee paji. Made Tachi Akꞌõrepa jaraji reyrã waibɨa beerã õpee ãchi jua ekꞌari pꞌanapataarã ome kꞌachiade pꞌanadaitꞌee. Ichiaba made Tachi Akꞌõrepa jaraji Babilonia eujã ome pꞌasaitꞌee bada; jõdee ichi pꞌuuru pidaarã waibɨa padaitꞌee bada (cap. 7–12).

Babilonia eujãdepemaarãpa Judá eujãdepemaarã ãchi eujãdee ateedapꞌedaa

1

1   Judá

eujãdepema rey Joacim año õpee rey bɨde, Babilonia eujãdepema rey Nabucodonosorpa ichi soldaorã ome Jerusalén

535

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 1

536

pꞌuuru wapꞌɨra atanajida. 2 Mãga nɨde Tachi Akꞌõrepa rey Joacim Nabucodonosor eerepemaarãmaa jita atapiji. Ichiaba netꞌaa chokꞌara ichi tede nɨ ̃bada jãri atapiji. Nabucodonosorpa rey Joacim mãikꞌaapa iru eere pꞌanadapꞌedaarã Babilonia eujãdee ateeji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre tedepema netꞌaa ateedapꞌedaa bɨnaji ichi netꞌaa pia ome ichi akꞌõre waibɨa apata tede. 3 Maapꞌeda ichi jua ekꞌari mimiapataarã poro waibɨa Aspenamaa jaraji ma israelitaarã aneedapꞌedaarãdepema jɨrɨmerã rey ëreerãdepemaarã maa–e pɨrã awaraa pꞌaratꞌa paraa beerãdepemaarã. 4 Jɨrɨipia bɨda aji, kꞌũtrãarã kꞌĩra wãree, kꞌapꞌɨade ne–inaa kꞌachia wẽe, poro wẽsaa, kꞌĩsia kꞌawaa mãikꞌaapa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawapata rey palaciode mimiadamerã. Aspenapa mãɨrãmaa Babiloniadepemaarã pedee jarateeipia bɨda aji, mãikꞌaapa Babiloniadepemaarã libro pꞌã iru pꞌanadapꞌedaa lee kꞌawaapiipia bɨda aji. 5 Rey Nabucodonosorpa ichiaba jaraji ewari chaa ma kꞌũtrãarãmaa nekꞌopidamerã ichimaa nekꞌopipatapꞌedaakꞌa mãikꞌaapa vino topidamerã ichimaa topipatapꞌedaakꞌa. Jaraji año õpee paru misa, ma kꞌũtrãarãmaa jarateedamerã, maapꞌeda ichi palaciode mimia pꞌaneedamerã.  







Daniel chi kꞌõpꞌãyoorã ome rey palaciode mimia pꞌaneedapꞌedaa

6  Ma

kꞌũtrãarã tꞌãide pꞌanajida Judadeepa uchiadapꞌedaarã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa: Daniel, Ananías, Misael mãikꞌaapa Azarías. 7 Rey jua ekꞌari mimiapataarã poro waibɨapa mãgɨɨrã tꞌɨ ̃ awara bɨkꞌooji: Daniel tꞌɨ ̃ bɨji Beltsasar; Ananías tꞌɨ ̃ bɨji Sadrac; Misael tꞌɨ ̃ bɨji Mesac; mãikꞌaapa Azarías tꞌɨ ̃ bɨji Abednego. 8 Mamĩda Danielpa kꞌinia–e paji reypa chikꞌo kꞌopariida mãikꞌaapa vino topariida, Tachi Akꞌõrepa mãgee ne–inaa kꞌopi kꞌinia–e bada perã. Mapa ma poro waibɨamaa chupɨria iidiji ichimaa mãgee chikꞌo kꞌopinaamerã mãikꞌaapa mãgee vino topinaamerã. 9 Tachi Akꞌõrepa ma poro waibɨamaa kꞌĩsiapiji Daniel pia akꞌɨ bapariimerã. 10 Mamĩda ma poro waibɨapa Danielmaa mãgaji: —Mɨa mɨchi poro waibɨa, tai rey, waawee baparida aji. Iruata jarajida aji, parãmaa mãgɨ ́ chikꞌo vino ome teepariimerã. Mãgɨ ́ chikꞌo kꞌoda–e pɨrã mãikꞌaapa irua parã awaraa kꞌũtrãarã parã ome año aukꞌa iru beerã kꞌãyaara kꞌaitekꞌeera unuru pɨrã, pɨchi kꞌaurepa mɨ otau tꞌɨapꞌepiitꞌeeda aji. 11 Ma poro waibɨapa ichi jua ekꞌari mimiaparimaa jaraji irua Daniel, Ananías, Misael mãikꞌaapa Azarías akꞌɨ bapariimerã. Maapꞌeda Danielpa ma mimiaparimaa mãgaji: 12 —Tai chupɨria kꞌawaapáde aji. Ewari diez paru misa, tai, pɨ mimiapataarãmaa verdura aupai kꞌopipáde aji, mãikꞌaapa pania aupai topipáde aji. 13 Ma ewari diezmaa tai kꞌapꞌɨa akꞌɨpáde aji. Mãgá kꞌawaayada aji, awaraa kꞌũtrãarã reypa chikꞌo kꞌopari kꞌo pꞌanɨɨrã ome  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



537

Daniel 1​, ​2

aukꞌa pꞌanɨ maa–e pɨrã aukꞌa pꞌanɨ–e. Maapꞌeda tai ome oopáde aji, pɨchia kꞌĩsia bɨkꞌa. 14 Mãpai ma kꞌũtrãarã akꞌɨ badapa mãga ooitꞌeeda aji. Mãgá ewari diez wãyaarude ma kꞌũtrãarãmaa verdura aupai kꞌopiji mãikꞌaapa pania aupai topiji. 15 Ma ewari diezmaa ma kꞌũtrãarã kꞌapꞌɨa piara pꞌanajida mãikꞌaapa juataura pꞌanajida awaraa kꞌũtrãarã reypa chikꞌo kꞌopari kꞌo pꞌanadapꞌedaarã kꞌãyaara. 16 Maperã ma kꞌũtrãarã akꞌɨ badapa waa reypa chikꞌo kꞌopariida mãikꞌaapa vino topariida anee–e paji. Ma kꞌãyaara ãramaa verdura aupai kꞌopipachi mãikꞌaapa pania aupai topipachi. 17 Mãgá ma kꞌũtrãarã kꞌĩmariweda Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsia kꞌawaapiji mãikꞌaapa poro wẽsaapiji librode jara bɨ jõmaweda mãikꞌaapa ciencia jõmaweda kꞌawaapataadamerã. Ma awara Danielpa ichiaba kꞌawaapachi kꞌãata jara kꞌinia bɨ jõmaweda kꞌãimokꞌaraadapꞌedaa mãikꞌaapa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde unudapꞌedaa. 18 Rey Nabucodonosorpa jarada año pakꞌãri, rey jua ekꞌari mimiapataarã poro waibɨapa ma kꞌũtrãarã rey kꞌĩrapite ateeji. 19 Rey ma kꞌũtrãarã ome pedeekꞌãri, awaraa apida ãrakꞌa unu–e paji. Mapa Daniel, Ananías, Misael mãikꞌaapa Azarías rey jua ekꞌari mimiamaa pꞌaneejida awaraa kꞌĩsia kꞌawaa beerã ome. 20 Reypa iidikꞌãri ne–inaa kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa kꞌawapatapꞌedaa, ma kꞌũtrãarãpa pipɨara pꞌanaupachida awaraa kꞌĩsia kꞌawaa beerã kꞌãyaara. Ãchi diez veces waa kꞌĩsia kꞌawaara pꞌanajida ma rey jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa petau tau kꞌawa beerã kꞌãyaara mãikꞌaapa ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ kꞌawapatapꞌedaarã kꞌãyaara. 21 Mãgata Daniel Babiloniadepema rey jua ekꞌari mimia beeji, rey Ciro naapema año rey beerumaa.  















Rey Nabucodonosorpa kꞌãimokꞌaraada

2

1   Nabucodonosor

año omé rey bɨde, kꞌãimokꞌaraaji. Ma kꞌãimokꞌaraadade kꞌĩsia nɨ ̃bɨpa pꞌoyaa kꞌãikꞌaa paji. 2 Mapa jara pëiji chedamerã ichi ekꞌari mimiapatapꞌedaa petau tau kꞌawa beerã, ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarã, dapꞌa to kꞌawaa beerãkꞌa beerã mãikꞌaapa Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã. Kꞌinia baji mãɨrãpa jaradamerã ichia kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mapa ãra rey kꞌĩrapite cheepurujida. 3 Mãpai irua mãgaji: —Mɨa kꞌãimokꞌaraada kꞌaurepa kꞌĩsia nɨ ̃bɨda aji, kꞌawa–e bairã kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 4 Mãpai arameo pedeede ma kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa irumaa mãgajida: —¡Rey Waibɨa, taipa kꞌinia pꞌanɨ pɨ ichita bapariimerã! Tai pɨ mimiapataarã. Taimaa pɨa kꞌãimokꞌaraada nepɨrɨpáde ajida. Mãgá taipa jaradayada ajida, kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 5 Mãpai reypa pꞌanauji: —Mɨa nãga kꞌĩsia iru bɨda aji. Parãpa jarada–e pɨrã mɨa kꞌãimokꞌaraada mãikꞌaapa jarada–e pɨrã kꞌãata jara kꞌinia bɨ, mɨa parã kꞌapꞌɨa  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 2

538

pitikiapikꞌooitꞌeeda aji. Ma awara mɨa pãchi te tꞌeepikꞌooitꞌee jõma jõdarumaa. 6 Mamĩda jararuta pɨrã mɨa kꞌãimokꞌaraada mãikꞌaapa jararuta pɨrã ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ, ma pari parãmaa netꞌaa pi–ia teeitꞌeeda aji, mãikꞌaapa jõmaarãpa parã tꞌo pꞌanadaitꞌee. Mapa jaradapáde aji, mɨa kꞌãimokꞌaraada mãikꞌaapa jaradapáde aji, ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 7 Mãpai ma kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa waya mãgajida: —Rey Waibɨa, tai pɨ mimiapataarã. Pɨa kꞌãimokꞌaraada taimaa nepɨrɨ ́ji. Mãgá taipa jaradaitꞌeeda ajida, kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 8 Mãpai reypa pꞌanauji: —Mɨa ooitꞌee kꞌĩsia iru bɨ parãpa pia kꞌawa pꞌanɨda aji. ¿Maperã parã nama mɨ kꞌĩrapite taarã pꞌana kꞌinia pꞌanɨ–ekꞌã? aji. 9 Mɨa kꞌãimokꞌaraada jarada–e pɨrã, kꞌawa pꞌanɨda aji, parã ome kꞌãata pꞌasaitꞌee. ¿Parã pedeeteejida–ekꞌã seewa jaradaitꞌee maa–e pɨrã mɨ kꞌũradaitꞌee, mɨa kꞌĩsia awara atai jĩakꞌaapa? Mɨa kꞌãimokꞌaraada jarátɨ. Mãgá mɨa kꞌawaayada aji, parãpa wãara kꞌawa pꞌanɨ ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 10 Mãpai ma kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa mãgajida: —Rey Waibɨa, na pꞌekꞌau eujãde eperã apida wẽ–eda ajida, pɨa iidi bɨ jaramerã. ¡Rey apidaapa waide nãgee ne–inaa iidikꞌaada ajida, ichi jua ekꞌari bee petau tau kꞌawaa beerãmaa, ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarãmaa maa–e pɨrã tai Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa! 11 ’Rey Waibɨa, pɨa audú ne–inaa chaaree iidi bɨ. Apidaapa pꞌoyaa jarada–e. Aba tachi Babiloniadepemaarã akꞌõre waibɨarãpapaita mãga oodai. ¡Mamĩda ãra eperãarã tꞌãide pꞌanadakꞌaada! ajida. 12 Ma kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa mãga jaradakꞌãri, rey audupɨara kꞌĩraudachi. Mapa Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã jõmaweda peepikꞌooitꞌeeda aji. 13 Mãpai ma reypa ichia jarada pꞌãpipꞌeda, jaraji Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã jõmaarã peekꞌoodamerã. Maperã Daniel chi kꞌõpꞌãyoorã ome aukꞌa jɨrɨmaa pꞌaneejida peekꞌoodaitꞌee. 14 Mãpai rey jɨ ̃apataarã poro waibɨa Arioc uchiakꞌãri Babliloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã peekꞌoode, Danielpa irumaa tꞌãri pia mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawaa pedeeji. 15 Iidiji: —¿Sãapꞌeda reypa ma ley taarã–eweda pꞌãpijima? aji. Mãpai Ariocpa Danielmaa jaraji sãapꞌeda reypa mãga ooji. 16 Mãga ũrikꞌãri, Daniel reymaa wãji mãikꞌaapa irumaa chupɨria iidiji nɨmerã, ichia jararu misa ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 17 Maapꞌeda Daniel ichi temaa panakꞌãri, jõmaweda nepɨrɨji chi kꞌõpꞌãyoorã Ananiamaa, Misaelmaa mãikꞌaapa Azariamaa. 18 Ma awara jaraji ãchia Tachi Akꞌõre ɨtꞌari baparimaa chupɨria iididamerã, irua ma ne–inaa apidaapa kꞌawada–e pꞌanɨ kꞌawapimerã. Mãgá ichi, chi kꞌõpꞌãyoorã mãikꞌaapa Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã paara piuda–e paitꞌee.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



539

19 Ma

Daniel 2

Danielpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

ewate pꞌãrikꞌua kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde Tachi Akꞌõrepa Danielmaa reypa kꞌãimokꞌaraada kꞌawapiji. Danielpa mãga kꞌawakꞌãri, Tachi Akꞌõre ɨtꞌari baparimaa na pedee pia jaraji: 20 “¡Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃ ichita pipɨara bɨ jõmaarã tꞌɨ ̃ kꞌãyaara! Irua nejõmaata kꞌawapari mãikꞌaapa ichi júapata ne–inaa jõmaweda oopari. 21 Ewari, atane mãikꞌaapa año iru jua ekꞌari nɨ ̃bɨ. Eperã rey papipari mãikꞌaapa uchiapipari. Kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa irua kꞌĩsia kꞌawaapipari mãikꞌaapa poro wẽsaa beerãmaa ne–inaa kꞌawaapipari. 22 Kꞌawaapipari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa kꞌawada–e pꞌanɨ; ne–inaa pꞌãriude pɨkꞌa bɨ pɨjida. Mãga oopari ichi ɨ ̃daade bapari perã. 23 Mɨ akꞌõreerã Akꞌõre Waibɨa, pɨmaa tꞌãri o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bɨ mãikꞌaapa gracias jara bɨ, pɨa mɨ kꞌĩsia kꞌawaa mãikꞌaapa sõcharra papida perã. Taipa ɨtꞌaa iididapꞌedaa pɨa mɨmaa kꞌawaapiji. Reypa kꞌãimokꞌaraada kꞌawaapiji.”  







24  Maapꞌeda

Danielpa jarada reypa kꞌãimokꞌaraada

Daniel wãji Ariocmaa, irumaa reypa jarada perã Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã peekꞌoomerã. Danielpa mãgaji: —Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã peenáaji. Mɨ rey kꞌĩrapite ateepáde aji, irua kꞌãimokꞌaraada mɨa jaraitꞌee perã. 25 Aramata Ariocpa Daniel ateeji rey Nabucodonosor kꞌĩrapite mãikꞌaapa reymaa mãgaji: —Judiorã tachia presoorãkꞌa aneedapꞌedaarã tꞌãide mɨa na eperã unuji. Rey Waibɨa, irua jaraitꞌeeda aji, pɨa kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 26 Mãpai reypa iidiji Danielmaa; ichiaba Beltsasar apatapꞌedaa: —¿Pɨa jaraikꞌã aji, mɨa kꞌãimokꞌaraadade unuda mãikꞌaapa ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ? 27 Mãpai Danielpa pꞌanauji: —Rey Waibɨa, pɨa iidimaa bɨ ne–inaa eperãarãpa kꞌawadakꞌaa: kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa; ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarãpa; petau tau kꞌawaa beerãpa; lucero akꞌɨdapꞌeda, ne–inaa jarapataarãpa pida. Mãɨrãpa mãgee ne–inaa pꞌoyaa jaradakꞌaa, kꞌawadakꞌaa perã. 28 Mamĩda Akꞌõre Waibɨa ɨtꞌari baparípata ne–inaa eperãarãpa kꞌawadakꞌaa kꞌawapipari. Rey Waibɨa, pɨa kꞌãimokꞌaraada kꞌaurepa iruata kꞌawaapiji ne–inaa ewari cherude pꞌasaitꞌee bɨ. Mɨa jaraitꞌee pɨa kꞌãimokꞌaraada mãikꞌaapa pɨa awaraa ne–inaa unuda kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde, pɨchi pꞌarude kꞌãi bɨde. 29 Rey Waibɨa, pɨchi pꞌarude bɨde, kꞌĩsia beeji ne–inaa ewari cherude pꞌasaitꞌee bɨde. Chi ne–inaa eperãarãpa kꞌawadakꞌaa kꞌawaapiparipa pɨmaa mãga kꞌawaapiji. 30 Mɨmaa ichiaba ma ne–inaa kꞌawaapiji. Mãga oo–e paji mɨ awaraa eperãarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaara bairã. Rey Waibɨa, irua jĩpꞌa mãga ooji mɨa pɨmaa jarateemerã ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ mãikꞌaapa pɨa ma unuda kꞌawaamerã.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 2

540

31 ’Rey

Waibɨa, pɨa kꞌãimokꞌaraadade unuji eperãkꞌa bainɨ ̃ bɨ. Mãgɨ ́ nẽchoma, urua nɨ ̃baji. Ne–inaa tachi pꞌerapiparikꞌa baji. 32 Chi poro nẽedee aupai baji. Chi tꞌũa mãikꞌaapa jua pꞌaratꞌadee baji. Chi bi mãikꞌaapa makꞌara broncedee baji. 33 Chi jĩru hierrodee baji; chi bɨɨrɨ chaachaa esa–aukꞌa hierrodee baji, esa–aukꞌa yooro paadadee baji. 34 Pɨa ma eperãkꞌa bɨmaa akꞌɨmaa bɨde, mãu eedeepa ichi itu ɨradachi. Mãgá chi bɨɨrɨ hierrodee bada mãikꞌaapa yoorodee bada ãrikꞌoodachida. 35 Aramata ma eperãkꞌa bɨ hierrodee bada, broncedee bada, pꞌaratꞌadee bada, nẽedee bada tꞌodoochoodachi. Ma eperãkꞌa bada yooro pꞌorakꞌa beeji, pꞌoojarade trigo chi edeepa ãyaa pꞌe atadakꞌãri, trigo kꞌiru pꞌora beeparikꞌa. Nãupa trigo kꞌiru ãyaa ateeparikꞌa, mãga pɨkꞌa nãupa ma eperãkꞌa badadepema yooro pꞌorakꞌa beeda wẽpapiji, waa unuda–e parumaa. Jõdee ma mãu eedeepa pɨra cheda ma eperãkꞌa bɨ bɨɨrɨmaa na pꞌekꞌau eujã jõmaade ee choma padachi. 36 ’Rey Waibɨa, mãga paji pɨa kꞌãimokꞌaraada. Ɨr̃ á mɨa jaraitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 37 Rey Waibɨa, pɨ waibɨara bɨ awaraa reyrã kꞌãyaara, ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa pɨ mãga papida perã. Eperãarã chokꞌara pɨ jua ekꞌari bɨji. Juataura papiji, awaraa pꞌuuru pidaarã chokꞌara pꞌoyaamerã mãikꞌaapa eperãarãpa pɨ tꞌo pꞌanadamerã. 38 Rey Waibɨa, irua pɨ jua ekꞌari bɨji awaraarã eujã waibɨa; eperãarã chokꞌara ãchi pꞌanapatamãi, mẽepema ne–animalaarã mãikꞌaapa ipanaarã. Ma jõma pɨ jua ekꞌari bɨda perã, pɨ ma eperãkꞌa bada poro nẽedee oodákꞌapɨ bɨ. 39 Pɨ tꞌẽe awaraa rey uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ ma eperãkꞌa bada tꞌũa mãikꞌaapa jua pꞌaratꞌadee oodákꞌapɨ baitꞌee. Mamĩda mãgɨ ́ makꞌɨara waibɨa pa–e paitꞌee. Ma eere awaraa rey uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ ma eperãkꞌa bada bi mãikꞌaapa makꞌara broncedee oodákꞌapɨ baitꞌee. Mãgɨpa na eujã jõmaweda ichi jua ekꞌari iru bapariitꞌee. 40 Ma eere rey awaraa uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ ma eperãkꞌa bada jĩru hierrodee oodákꞌapɨ baitꞌee. Mãgɨ ́ juataura baitꞌee hierro chaaree baparikꞌa. Hierropa ne–inaa ãriparikꞌa mãikꞌaapa jõpiparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma reypa awaraa reyrã jõmaweda pꞌoyaaitꞌee mãikꞌaapa jõpiitꞌee. 41 ’Rey Waibɨa, pɨa unuji ma eperãkꞌa bada bɨɨrɨ mãikꞌaapa chi bɨɨrɨ kꞌɨ ̃ chakꞌeerã hierro yooro ome pꞌoiradadee bɨ. Esa–aukꞌa yoorodee baji; esa–aukꞌa hierrodee baji. Mãga pɨkꞌa reyrã ma rey waibɨa jua ekꞌari pꞌanɨ kꞌĩsia awara–awaraa pꞌanapataadaitꞌee. Hierro chaaree baparikꞌa, mãga pɨkꞌa iru juataura baitꞌee. Mamĩda ma reyrã iru jua ekꞌari pꞌanapataarã pia araa pꞌanapataada–e paitꞌee. 42 Ma bɨɨrɨ kꞌɨ ̃ chakꞌeerã esa–aukꞌa hierrodee bada mãikꞌaapa esa–aukꞌa yoorodee bada jara kꞌinia bɨ reyrã ma rey waibɨa jua ekꞌari pꞌanɨ ũkꞌuru juataura pꞌanadaitꞌee, ũkꞌuru juatau wẽe pꞌanadaitꞌee. 43 Ma awara pɨa hierro yooro ome araa pꞌoira bɨ unudakꞌa, mãga pɨkꞌa ãra miakꞌãidakꞌãri, araa pꞌoirakꞌoodaridaitꞌee. Mamĩda ãra pꞌoyaa araa pꞌanada–e paitꞌee, hierro yooro ome araa  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



541

Daniel 2​, ​3

pꞌoiradakꞌaa perã. 44 Ma reyrãpa eperãarã ãchi jua ekꞌari iru pꞌanɨde, ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨ wãitꞌee. Awaraa reyrãdepema apidaapa iru jua ekꞌari pꞌanapataarã pꞌoyaada–e paitꞌee, iru ichita mãɨrã rey paitꞌee perã. Jõdee iruata awaraa reyrã jõmaweda pꞌoyaaitꞌee mãikꞌaapa jõpiitꞌee. 45 Rey Waibɨa, mɨa etꞌewa jarada, mãgata jara kꞌinia bɨ pɨa ma mãu unuda ichi itu eedeepa pɨradaida; mãgɨ ́ mãupa ma hierro, bronce, yooro, pꞌaratꞌa, mãikꞌaapa nẽe, yooro pꞌorakꞌa papida. Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa ma ne–inaa ewari cherude pꞌasapiitꞌee bɨ pɨmaa unupiji. Pɨa kꞌãimokꞌaraadakꞌa wãara pꞌasaitꞌee. Mɨa wãarata jara bɨda aji. 46 Mãga ũrikꞌãri, rey Nabucodonosor Daniel kꞌĩrapite bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ te jãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa jaraji netꞌaa pia mãikꞌaapa ne– inaa tꞌũa bapari irumaa teedamerã. 47 Ma awara ichia Danielmaa mãgaji: —¡Wãara pɨ Akꞌõre Waibɨa jõmaarã akꞌõre waibɨarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! ¡Iru jõmaarã reyrã poro waibɨa! Irua ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa kꞌawadakꞌaa kꞌawapipari. Irua pɨmaa kꞌawaapiji mɨa kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 48 Maapꞌeda reypa Daniel eperãarã poro waibɨa papiji ichi eujãde. Irumaa netꞌaa pi–ia chokꞌara teeji mãikꞌaapa iru bɨji Babilonia eujã jõmaweda akꞌɨpariimerã. Ma awara ma eujãdepema jõmaweda kꞌĩsia kꞌawaa beerã poro waibɨa bɨji. 49 Mãga bɨde Danielpa iidiji reypa Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego Babilonia eujã akꞌɨpataarã bɨmerã. Mãpai reypa mãga ooji. Mamĩda Danielta rey ikꞌaawa mimiapachi.  











3

1   Maapꞌeda

Rey Nabucodonosorpa eperãkꞌa bɨ oopida aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã

rey Nabucodonosorpa eperãkꞌa bɨ nẽedee oopiji. Chi ɨtꞌɨa veintisiete metros baji mãikꞌaapa chi jobɨa metro omé apꞌeda esa–aukꞌa baji. a Reypa mãgɨ ́ bainɨ ̃ bɨpiji Dura eujã jewedaade Babilonia eujãde. 2 Mãpai jara pëiji chedamerã eujã waibɨa awara–awaraa akꞌɨpataarã ãchi jua ekꞌari beerã ome; eujã ma–ãriara awara–awaraa akꞌɨpataarã; ũraapataarã; pꞌaratꞌa jɨ ̃apataarã; charraarã; Babiloniadepema ley kꞌawaapataarã mãikꞌaapa awaraa poro waibɨarã. Kꞌinia baji ãra chedamerã, ma eperãkꞌa bɨ ichia oopida awara bɨkꞌãri aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã. 3 Mãpai ma poro waibɨarã jõmaweda ma eperãkꞌa bɨ kꞌĩrapite chipꞌedachida mãga oodaitꞌee. 4 Aɨ naaweda reypa eperã jɨrɨji ma see nɨ ̃badaarã kꞌĩrapite pedeemerã. Mãgɨpa golpe mãgaji: “Ũrítɨ, eperãarã nama pꞌanɨɨrã; eujã awara–awaraadepemaarã; pꞌuuru awara– awaraadepemaarã mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepataarã. Tachi  





a 3.1 Ũkꞌuruurãpa jara pꞌanɨ chi ɨtꞌɨa treinta metros baji mãikꞌaapa chi jobɨa metro õpee baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 3

542

reypa nãga jara pëiji: 5 Parãpa ũridakꞌãri trompeta, pꞌipꞌana, cítara, lira, arpa mãikꞌaapa awaraa música chaapata jĩwaa nɨ ̃beeru, bedabáitɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨtɨ̃́ na eperãkꞌa bɨ tachi rey Nabucodonosorpa nẽedee oopidamaa. 6 Apida jã eperãkꞌa bɨ kꞌĩrapite bedabai–e pɨrã mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃–e pɨrã, horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨde tꞌɨtꞌaanadaitꞌeeda” aji. 7 Reypa mãga jara pëida perã, mãgee música chaapata jĩwaa nɨ ̃beeru ũridakꞌãri, eujã awara–awaraadepemaarã, pꞌuuru awara– awaraadepemaarã mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepatapꞌedaarã mama chipꞌe pꞌanadapꞌedaarã bedabaidachida mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa pꞌaneejida ma eperãkꞌa bɨ rey Nabucodonosorpa nẽedee oopida kꞌĩrapite. 8 Mamĩda ũkꞌuru Babiloniadepemaarãpa rey Nabucodonosormaa judiorã ɨmɨateenajida. Mãgajida: 9 —Rey Waibɨa, ¡taipa kꞌinia pꞌanɨ pɨ ichita bapariimerã! 10 Rey Waibɨa, pɨa jaraji jõmaarãpa ũridakꞌãri trompeta, pꞌipꞌana, cítara, lira, arpa mãikꞌaapa awaraa música chaapata jĩwaa nɨ ̃beeru, pɨa nẽedee oopida eperãkꞌa bɨ kꞌĩrapite bedabaidapꞌeda, mãgɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃damerã. ¿Wãara–ekꞌã? 11 ¿Ichiaba pɨa jaraji– ekꞌã chi bedabaida–eerã horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨde tꞌɨkꞌoodamerã? 12 Mamĩda judiorã ũkꞌuru, pɨa bɨda tachi Babilonia eujã akꞌɨpataarã poro waibɨarã mimia oopataadamerã, pɨa jaradakꞌa ooda–e pꞌanɨ. Rey Waibɨa, ãchia pɨ akꞌõre waibɨarã waaweeda–e pꞌanɨ mãikꞌaapa ãchi ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da–e pꞌanɨ eperãkꞌa bɨ pɨa nẽedee oopidamaa. Mãgɨ ́ judiorã Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego. 13 Nabucodonosorpa mãga ũrikꞌãri, audú kꞌĩraudachi. Mapa jaraji ichi kꞌĩrapite ma judiorã aneedamerã. Iru kꞌĩrapite pachedakꞌãri, Nabucodonosorpa iidiji: 14 —Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego, ¿wãarakꞌã aji, parã õpeerãpa mɨ akꞌõre waibɨarã waaweeda–e pꞌanɨ mãikꞌaapa eperãkꞌa bɨ mɨa nẽedee ̃ parãpa ũridakꞌãri trompeta, pꞌipꞌana, cítara, oopidamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da–e pꞌanɨ? 15 Ɨrá lira, arpa mãikꞌaapa awaraa música chaapata jĩwaa nɨ ̃beeru, bedabaidaipia bɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daipia bɨ ma eperãkꞌa bɨ mɨa oopida kꞌĩrapite. Parãpa mãga ooda–e pɨrã, ɨ ̃raweda mɨa horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨde tꞌɨpikꞌooitꞌee. ¡Mãgá akꞌõre waibɨa apidaapa parã mɨ juadeepa kꞌaripa atada–e paitꞌee! 16 Mãpai Sadracpa, Mesacpa mãikꞌaapa Abednegopa rey Nabucodonosormaa mãgajida: —Tai pɨ ome aupedeeda–eda ajida. 17 Rey Waibɨa, taipa ijãa pꞌanɨ Akꞌõre Waibɨ ́apata tai uchiapii horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨdeepa mãikꞌaapa pɨ juadeepa. 18 Mamĩda irua mãga oo–e pɨjida, taipa pɨmaa nãga jaradaitꞌee: taipa pɨ akꞌõre waibɨa apataarã waaweedakꞌaa mãikꞌaapa bedabaida–e paitꞌee jã eperãkꞌa bɨ pɨa nẽedee oopida kꞌĩrapite.  



























Tachi Akꞌõrepa judiorã õpee hornodeepa kꞌaripada

19 Nabucodonosorpa

Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego pedee ũrikꞌãri, audú kꞌĩraudachi mãikꞌaapa kꞌĩrau nɨ ̃bɨpa ichi kꞌĩra pꞌoreedachi. Mãpai Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



543

Daniel 3

ichi mimiapataarãmaa jaraji ma horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨ waapɨara siete veces wãsiara orodamerã. 20 Ichiaba jaraji ichi soldaorã juataura beerãpa Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego bɨradapꞌeda, ma horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨde tꞌɨkꞌoodamerã. 21 Mãgá ãra ma horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨde tꞌɨkꞌoojida ãchi pꞌaru jɨ ̃ pꞌanadapꞌedaa ome: pꞌaru teesoo; chancla; porode pꞌaru pɨra bɨpata; awaraa pꞌaru paara. 22 Reypa isapai mãga oodapáde ada perã mãikꞌaapa ma horno audú wãsia nɨ ̃bada perã, chi tꞌɨpɨtau jẽrajẽraapa soldaorã piukꞌoodachida, ãchia Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego ma hornode tꞌɨkꞌoodakꞌãri. 23 Mãɨmisa ma judiorã bɨɨrɨ, jua paara bɨra nɨ ̃bɨdapꞌedaarã ma horno tꞌɨpɨtau jẽrajẽraa jira bɨde baainajida. 24 Rey Nabucodonosorpa mãga unukꞌãri, pꞌirabaidachi mãikꞌaapa pꞌera nɨ ̃bɨpa ichi ũraapataarãmaa iidiji: —¿Ɨmɨkꞌĩraarã õpee paji–ekꞌãra aji, bɨradapꞌeda, jã horno tꞌɨpɨtau urua jira bɨde tꞌɨkꞌoodapꞌedaa? Mãpai ma ũraapataarãpa pꞌanaujida: —Rey Waibɨa, mãgada ajida. Mãpai reypa mãgaji: 25 —¡Pɨchá akꞌɨ ́tɨ! ¡Jã tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨde mɨa unu bɨ ɨmɨkꞌĩraarã kꞌĩmari, maarepida bɨrada–ee mãikꞌaapa paada–ee! ¡Chi õpee eerepema akꞌõre waibɨ ́akꞌata bɨda! aji. 26 Mãga jarapꞌeda, Nabucodonosor ma horno tꞌɨpɨtau urua jira bada tꞌaide wãji mãikꞌaapa biaji: —¡Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego, ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa mimiapataarã, jãmãikꞌaapa uchíatɨ mãikꞌaapa namaa chétɨ! Mãpai Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego ma horno tꞌɨpɨtau urua jira badadeepa uchiajida. 27 Mãga ũridakꞌãri, eujã waibɨa awara–awaraa akꞌɨpataarã ãchi jua ekꞌari beerã ome; eujã ma–ãriara awara–awaraa akꞌɨpataarã mãikꞌaapa rey ũraapataarã chipꞌedachida mãikꞌaapa ma judiorã kꞌaitꞌa chejida. Ma ɨmɨkꞌĩraarã akꞌɨdakꞌãri, kꞌapꞌɨa pia unujida, maarepida paada–ee. Ma awara ãchi puda apida paa–e baji mãikꞌaapa ãchi pꞌaru maarepida paa–e baji. Nari ɨ ̃sia pida ɨ ̃da–e paji. 28 Mãpai Nabucodonosorpa mãgaji: “¡Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego Akꞌõre Waibɨa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ, ichi ángel pëida perã ichi mimiapataarã kꞌaripade! Irude wãara ijãapata perã, mɨa jaradakꞌa ooda–e paji. ¡Ãchi piu kꞌinia pꞌanajida, bedabaidai kꞌãyaara mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dai kꞌãyaara awaraa akꞌõre waibɨa apata kꞌĩrapite, mãgee akꞌõre waibɨarã ãchi Akꞌõre Waibɨa–e perã! 29 Mapa ɨ ̃rá mɨa jara bɨ apidaapa pedee kꞌachia jararuta pɨrã Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego Akꞌõre Waibɨa ãpɨte, mɨa mãgɨ ́ eperã kꞌapꞌɨa pitikiapikꞌooitꞌee mãikꞌaapa iru te tꞌeepikꞌooitꞌee jõma jõdarumaa. Mɨa mãga oopikꞌãri, kꞌĩsia–e paitꞌee iru chisãgɨ ́ pꞌuurudepema wa chisãgɨ ́ eujãdepema wa chisãgɨ ́ pedee pedeepari. Awaraa Akꞌõre Waibɨa wẽ–eda aji, eperãarã nãgá kꞌaripaitꞌee.”  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 3​, ​4

544

30  Maapꞌeda

reypa Sadrac, Mesac mãikꞌaapa Abednego bɨji Babilonia eujãde mimia waibɨara oodamerã, naaweda oopatapꞌedaa kꞌãyaara.

4

Rey Nabucodonosorpa waya kꞌãimokꞌaraada

1   Ewari

aba rey Nabucodonosorpa nãga jara pëiji: “Mɨ, rey Nabucodonosorpa kꞌinia bɨ pꞌuuru awara–awaraadepemaarã, eujã awara–awaraadepemaarã mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepataarã jõmaweda kꞌãiwee pꞌanapataadamerã mãikꞌaapa ne–inaa pia kꞌĩra tꞌãdoo iru pꞌanapataadamerã. 2 Mɨa kꞌawapi kꞌinia bɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa ne–inaa ooda eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Irua mãga ooji mɨ kꞌaripaitꞌee. 3 ¡Iru juapa ne–inaa audú pi–ia oopari; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa! ¡Iru ichita rey paitꞌee! Ichita eperãarã jõmaweda iru jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee, ãradeepa uchiadaitꞌeerã paara. 4 ”Mɨ, Nabucodonosor, mɨchi palaciode kꞌãiwee baji. Netꞌaa pia kꞌĩra tꞌãdoo iru bada perã, o–ĩa baji. 5 Mãga bɨde mɨchi pꞌarude jẽra bɨde, kꞌãimokꞌaraaji mãikꞌaapa ma kꞌãimokꞌaraade kꞌĩrakꞌa unudade kꞌĩsiakꞌãri, audú pꞌeradachi. 6 Maperã mɨa jara pëiji Babilonia eujãdepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã jõmaweda chedamerã mãikꞌaapa jaradamerã ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 7 Pachedakꞌãri petau tau kꞌawa beerã, ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarã, dapꞌa to kꞌawaa beerãkꞌa beerã, Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã mãikꞌaapa lucero akꞌɨdapꞌeda, ne–inaa jarapataarã, mɨa kꞌãimokꞌaraada mãɨrãmaa nepɨrɨji. Mamĩda mãɨrãdepema apidaapa pꞌoyaa jarada–e paji kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 8 Mãgɨɨrã tꞌẽe mɨ kꞌĩrapite pacheji Daniel. Mãgɨ ́ Daniel mɨa tꞌɨ ̃ bɨji Beltsasar, mɨchi akꞌõre waibɨa tꞌɨ ̃kꞌa bada perã. Akꞌõre waibɨarã eperãarã awara pꞌanapata. Mãgɨɨrãpa Beltsasarmaa ne–inaa eperãarãpa kꞌawadakꞌaa kꞌawapipata ãchi jaure kꞌapꞌɨa pari. Maperã mɨa kꞌãimokꞌaraada irumaa nepɨrɨji. 9 Irumaa mãgaji: —Beltsasar, kꞌĩsia kꞌawaa beerã poro waibɨa, mɨa kꞌawa bɨ akꞌõre waibɨarã eperãarã awara pꞌanapata mãikꞌaapa ãra jaure pɨ ome bapari. Mapa pɨa ne–inaa eperãarãpa kꞌawaadakꞌaa kꞌawai. Mɨa kꞌãimokꞌaraada ũripꞌeda, jaráji mɨa aɨde unuda mãikꞌaapa kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 10 Mɨchi pꞌarude kꞌãi bɨde mɨa nãga kꞌãimokꞌaraaji: Na eujã esajĩakꞌa mɨa unuji pakꞌuru audú ɨtꞌɨa bɨ. 11 Wari wãpachi chi bɨɨrɨ nẽchoma beerumaa mãikꞌaapa chi kꞌɨ ̃pa pajãmaa parumaa. Audú ɨtꞌɨa bada perã, na eujãde tꞌɨmɨa bɨmãiipa unupachida. 12 Chi kꞌiru audú pi–ia baji mãikꞌaapa nejõ cho–kꞌara chau baji. Ma nejõdepema jõmaarãpa jõpachida. Ma pakꞌuru ekꞌari mẽepema ne–animalaarã chokꞌara ɨ ̃ipachida mãikꞌaapa chi jua chakꞌeerãde ipanaarãpa ãchi te oopachida. ¡Ma pakꞌurudepema nejõ ne–animalaarã jõmaarãpa jõpachida! 13 ’Mɨchi pꞌarude kꞌãi bɨde ma kꞌãimokꞌaraade unuji pajãdeepa cheru ángel awara bɨda eperãarã akꞌɨpariimerã. 14 Mãgɨpa awaraa angeleerãmaa  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



545

Daniel 4

nãga golpe biaji: “Jã pakꞌuru tꞌupeetꞌaadapáde aji, mãikꞌaapa chi jua chakꞌeerã tꞌɨapꞌekꞌoodapáde aji. Chi kꞌiru jonakꞌóotɨ mãikꞌaapa chi nejõ ãyaa batꞌakꞌóotɨ. Mãgá jĩchoodai mẽepema ne–animalaarã ma ekꞌari pꞌanɨ mãikꞌaapa ipanaarã chi jua chakꞌeerãde te oo iru pꞌanɨ. 15 Mamĩda chi kꞌarra ichiakꞌau bɨ ́tɨ. Jɨ ̃ bɨ ́tɨ cadena hierrodee oodapa mãikꞌaapa broncedee oodapa. Mãpai ata bëí tɨ pꞌũajara paraamãi sereno aɨ ɨ ̃rɨ baaimerã mãikꞌaapa iru mẽe bapariimerã ne–animalaarã ome. 16 Ichiakꞌau bɨ ́tɨ iru kꞌĩra kꞌawa–eedaimerã mãikꞌaapa ne–animalaarã kꞌĩsiapatakꞌa kꞌĩsiapariimerã. Mama bëí tɨ siete años wãyaaru misa.’’ 17 Ma angeleerã eperãarã akꞌɨpataadamerã awara bɨdaarãpa mãga jarajida iru ome oodamerã. Mãga oojida eperãarã jõmaarãpa kꞌawaadamerã Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa reyrã ichi jua ekꞌari iru bɨ. Iruata eperãarã waibɨa papipari mãikꞌaapa ekꞌariara papipari ichia kꞌinia bɨkꞌa. Irua eperã ekꞌariara bɨ pꞌuuru pidaarã poro waibɨa papii. 18 ’Mãga paji mɨ, rey Nabucodonosorpa kꞌãimokꞌaraada. Mɨ jua ekꞌari kꞌĩsia kꞌawaa beerãdepema apidaapa pꞌoyaa jarada–e paji. Mamĩda mɨa kꞌawa bɨ akꞌõre waibɨarã eperãarã awara pꞌanapata mãikꞌaapa ãra jaure pɨ ome bapari. Mapa pɨmaa kꞌawaapii ne–inaa eperãarãpa kꞌawadakꞌaa. Ɨr̃ á, Beltsasar, jaráji mɨa kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ.  







Danielpa jarada reypa kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ

19 Mãpai

Daniel, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Beltsasar, taarã–ee kꞌĩsia nɨ ̃beeji. Danielpa kꞌawaakꞌãri ma kꞌãimokꞌaraada kꞌãata jara kꞌinia bɨ, pꞌera nɨ ̃beeji. Mãpai reypa mãgaji: —Beltsasar, kꞌĩsia nɨ ̃banáaji mɨa kꞌãimokꞌaraada kꞌaurepa maa–e pɨrã ma kꞌãata jara kꞌinia bɨ kꞌaurepa. Mãpai Beltsasarpa pꞌanauji: —Aai, Mɨchi Waibɨa, ¡taawa pɨa kꞌãimokꞌaraada jara kꞌinia bɨ pɨmaa pꞌasa–e pai! ¡Ma kꞌãyaara piara bakꞌaji pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa pꞌasada paara! 20 Rey Waibɨa, pɨa ma pakꞌuru ɨtꞌɨa, nẽchoma wari wã unuji chi kꞌɨ ̃pa pajãmaa parumaa. Mãgá ɨtꞌɨa bada perã na eujãdepema jõmaarãpa tꞌɨmɨɨpa unupachida. 21 Ma pakꞌuru kꞌiru pi–ia baji mãikꞌaapa nejõ cho–kꞌara chau baji. Mapa ma pakꞌuru nejõdepema jõmaarãpa jõpachida. Ma pakꞌuru ekꞌari mẽepema ne– animalaarã ɨ ̃ipachida mãikꞌaapa chi jua chakꞌeerãde ipanaarãpa ãchi te oopachida. 22 Ma pakꞌuru jara kꞌinia bɨ pɨ, Rey Waibɨa. Pɨ jua ekꞌari eperãarã cho–kꞌara pꞌanapata. Pɨ audú waibɨa bairã, ma pakꞌuru pajãmaa parumaa badákꞌapɨ bɨ. Na eujãdepema jõmaweda, tꞌɨmɨ ́ beerã paara, pɨ jua ekꞌari pꞌanapata. 23 Rey Waibɨa, ichiaba pɨa unuji ángel awara bɨda eperãarã akꞌɨpariimerã pajãdeepa cheru jarade ma pakꞌuru tꞌupeedamerã mãikꞌaapa jõpidamerã. Jaraji jĩpꞌa chi kꞌarra bëidamerã; jɨ ̃ bɨdapꞌeda  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 4

546

cadena hierrodee oodapa mãikꞌaapa broncedee oodapa. Jaraji pꞌũajara paraamãi atabëidamerã sereno iru ɨ ̃rɨ baaimerã mãikꞌaapa ne–animalaarã ome mẽe bapariimerã siete años wãyaaru misa. 24 ’Rey Waibɨa, pɨa kꞌãimokꞌaraadade unuda jara kꞌinia bɨ sãgá Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa pɨ miapiitꞌee. Nãga jara kꞌinia bɨ. 25 Rey Waibɨa, eperãarã tꞌãideepa pɨ jëretꞌaadaitꞌee. Mãgá pɨ mẽepema ne–animalaarã ome bapariitꞌee. Pꞌũajara kꞌopariitꞌee pꞌakꞌakꞌa mãikꞌaapa serenopa pɨchi kꞌapꞌɨa beekꞌeepipariitꞌee. Rey Waibɨa, siete años wãyaarude pɨ mãga bapariitꞌee, pɨa jararumaa wãara Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa waibɨara bɨ reyrã jõmaarã kꞌãyaara mãikꞌaapa irua kꞌinia bɨta rey papipari. 26 Ma angelpa jarakꞌãri ma pakꞌuru kꞌarra atabëidamerã, jara kꞌinia bɨ pɨ waya rey beeitꞌee, kꞌawaakꞌãri ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 27 Maperã Rey Waibɨa, mɨ ũraa pia ũríji mãikꞌaapa óoji mɨa jararukꞌa. Pꞌekꞌau kꞌachia oo amáaji. Ne–inaa pia aupai óoji. Waa ne–inaa kꞌachia oonáaji. Ma kꞌãyaara pɨ jua ekꞌari chupɨria pꞌanapataarã kꞌaripáji. Mãga ooru pɨrã, pɨ kꞌãiwee bai pɨchi netꞌaa pia ome. 28 Mãgá ma jõmaweda pꞌasaji rey Nabucodonosor ome. 29 Atane doce wãyaapꞌeda, rey ichi Babiloniadepema palacio terrazade nide, 30 jaraji: “¿Mɨa na Babilonia pꞌuuru waibɨa ooji–ekꞌã mɨ jua ekꞌari pꞌuuru bee kꞌãyaara waibɨara bamerã? Nama jõmaarãpa mɨ netꞌaa pi–ia unudayada, aji, mɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã.” 31 Atꞌãri mãgá pedeemaa bɨde ũriji ɨtꞌariipa nãga pedeeru: “Rey Nabucodonosor, pia ũríji mɨa pɨmaa jararu. Pɨ waa rey pa–e paitꞌee. 32 Eperãarã ikꞌaawaapa ãyaa banaitꞌee mãikꞌaapa mẽepema ne– animalaarã ome bapariitꞌee. Siete años wãyaarude pꞌakꞌakꞌa pɨa pꞌũajara kꞌopariitꞌee. Mãga baitꞌee pɨa kꞌawaarumaa Jõmaarã Akꞌõre Waibɨata juataura bapari mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru pidaarã jõmaweda ichi jua ekꞌari pꞌanapata. Iruata eperã rey papiparida aji, ichia kꞌinia bɨkꞌa.” 33 Aramata Nabucodonosor ome pꞌasaji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Iru eperãarã ikꞌaawaapa jëretꞌaadapꞌeda, pꞌakꞌakꞌa pꞌũajara kꞌopachi. Serenopa chi kꞌapꞌɨa jõmaweda beekꞌeedachi. Chi kꞌapꞌɨadepema kꞌara wari wãpachi nejɨ ̃pɨ isiakꞌa beerumaa mãikꞌaapa chi pꞌisii ipana pꞌisiikꞌa wari wãpachi.  



















34  “Ma

Nabucodonosor jɨpada

siete años wãyaada tꞌẽepai, mɨ, Nabucodonosorpa pajãmaa akꞌɨkꞌãri, kꞌawaji mɨ jɨpada ma kꞌĩra kꞌawa–ee badadeepa. Mãpai mɨa pedee pia jaraji Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa. Nãga jaraji chi ichita baparimaa: —Ichita jõmaweda pɨ jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee, pɨ ichita jõmaarã rey perã. 35 Pɨ kꞌĩrapite na pꞌekꞌau eujãdepemaarã vale–e pɨkꞌa pꞌanɨ. Pɨa oo  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



547

Daniel 4​, ​5

kꞌinia bɨkꞌa oopari ɨtꞌaripemaarã ome mãikꞌaapa na eujãdepemaarã ome. Apida pɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ–e. Apidaapa pɨ jua chooda–e pai mãikꞌaapa apidaapa pɨmaa pꞌoyaa iidida–e pai: ‘¿Kꞌãata oomaa bɨma?’ 36 ’’Mãgá mɨ kꞌĩra pia beekꞌãri, waya rey beeji. Rey waibɨa beeji mãikꞌaapa netꞌaara iru bapachi. Mɨ ũraapataarãpa awaraa poro waibɨarã ome mɨ jɨrɨ chejida mãikꞌaapa waya mɨ pꞌuuru pidaarã mɨ jua ekꞌari bɨjida. ¡Naaweda bada kꞌãyaara rey waibɨara beeji! 37 ’’Maperã mɨ, Nabucodonosorpa pedee pia jarapari ɨtꞌaripema Rey Waibɨamaa, wãara irua ne–inaa jõmaweda pia oopari perã. Eperãarã audua pꞌaneedakꞌãri, irua ãchi audua–ee papipari.”  



5

1   Maapꞌeda

Tachi Akꞌõrepa paredde pedee pꞌãpida

Belsasar Babilonia eujãde rey beekꞌãri, ichia jara pëiji ma eujãdepema poro waibɨarã mil ichi ome nekꞌode chedamerã. Nekꞌo pꞌanɨ misa, irua vino waibɨa toji ãra ome. 2‑3 Mãgá vino jede to pꞌanɨde, Belsasarpa ichi mimiapataarã pëiji vaso nẽedee ooda mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee ooda atanadamerã. Aɨ naaweda ma vaso chi akꞌõre, Nabucodonosorpa aneeji Jerusalendepema Akꞌõre Waibɨa tedeepa. Ma vaso aneedakꞌãri, reypa, ma poro waibɨarãpa, rey wẽraarãpa, chi wẽraarã kꞌãipariirãpa paara aɨde vino tojida. 4 Mãgá vino to pꞌanɨ misa, ãrapa pedee pia jarapachida reypa ne–inaa juapa ooda aɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata iru badade; nẽedee ooda, pꞌaratꞌadee ooda, broncedee ooda, hierrodee ooda, pakꞌurudee ooda mãikꞌaapa mãudee ooda. 5 Mãga nɨde ma palacio edajãde lámpara ɨ ̃daa bɨmãi unujida eperã juapa pared bi tꞌorroo bɨde pꞌãmaa bɨ. Reypa mãga unukꞌãri, 6 kꞌĩra pꞌãwatɨdachi mãikꞌaapa pꞌera nɨ ̃bɨpa sinapote wëre nɨ ̃beeji. Mãgá ichi juatau wẽe beeji. 7 Mãpai golpe biaji atanadamerã Babiloniadepema dapꞌa to kꞌawaa beerãkꞌa beerã; lucero akꞌɨdapꞌeda, ne–inaa jarapataarã mãikꞌaapa ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarã. Mãgɨ ́ Babiloniadepema kꞌĩsia kꞌawaa beerã chedakꞌãri, reypa mãgaji: —Apidaapa jã pꞌãda leeru pɨrã mãikꞌaapa jararu pɨrã kꞌãata jara kꞌinia bɨ, mɨa irumaa pꞌaru pꞌupꞌuchia jɨ ̃piitꞌee mãikꞌaapa iru otaude cadena nẽedee ooda jɨ ̃ bɨpiitꞌee. Ma awara mɨ ekꞌari bɨ poro waibɨara bɨ jua ekꞌari Babiloniadepemaarã poro waibɨa papiitꞌee. 8 Ma rey jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaa kꞌĩsia kꞌawaa beerã jõmaweda tꞌĩujida ma pꞌãda leede. Mamĩda apidaapa kꞌawada–e paji. Maperã pꞌoyaa reymaa jarada–e paji ma pꞌãda kꞌãata jara kꞌinia baji. 9 Ma kꞌaurepa rey audupɨara pꞌeradachi mãikꞌaapa chi kꞌĩra audupɨara pꞌãwatɨdachi. Mãga unudakꞌãri, ma poro waibɨarãpa kꞌawada–e paji kꞌãata kꞌĩsiadai. 10 Mãga nɨde rey nawepa rey bia nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa ma poro waibɨarã biukꞌa para nɨ ̃bɨ ũrikꞌãri, tꞌĩuji ãchi nekꞌo pꞌanadapꞌedaamãi mãikꞌaapa mãgaji:  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 5

548

—¡Rey Waibɨa, mɨa kꞌinia bɨ pɨ ichita bapariimerã! Kꞌĩsia nɨ ̃banáaji mãikꞌaapa jãgá kꞌĩra pꞌãwatɨ nɨ ̃banáaji. 11 Pɨ jua ekꞌari beerãdepema eperã aba bɨ. Mɨa kꞌawa bɨ akꞌõre waibɨarã eperãarã awara pꞌanapata mãikꞌaapa ãra jaure ma eperã ome bapari. Mapa irumaa kꞌawaapii ne– inaa eperãarãpa kꞌawadakꞌaa. Rey Waibɨa, pɨ akꞌõre Nabucodonosor rey bakꞌãri, irua ma eperã kꞌawaji. Mãgɨ ́ eperã kꞌĩsia kꞌawaa, poro wẽsaa bapari mãikꞌaapa ne–inaa kꞌawaapari akꞌõre waibɨarãpa kꞌawapatakꞌa. Rey Waibɨa, maperã pɨ akꞌõrepa ma eperã bɨji nãgeerã poro waibɨa pamerã: petau tau kꞌawaa beerã; dapꞌa to kꞌawaa beerãkꞌa beerã; lucero akꞌɨdapꞌeda, ne–inaa jarapataarã mãikꞌaapa awaraa ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarã. 12 Ma eperã awaraarã kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaara bapari. Ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo kꞌawapari mãikꞌaapa poro wẽsaa bapari perã, tachia kꞌãimokꞌaraada paara kꞌawai mãikꞌaapa jarai kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Irua jarai ne–inaa apidaapa kꞌawadakꞌaa mãikꞌaapa jarai kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Ma eperã tꞌɨ ̃jarapata Daniel; pɨ akꞌõrepa tꞌɨ ̃ bɨda Beltsasar. Rey Waibɨa, jara pëí ji ma eperã chemerã. Iruata jarai jã pedee paredde pꞌã bɨ kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 13 Mãpai reypa mãga ooji. Daniel rey kꞌĩrapite pachekꞌãri, reypa iidiji: —¿Pɨkꞌã aji, Daniel, mɨ akꞌõre Nabucodonosorpa Judá eujãdeepa presokꞌa aneedapꞌedaarãdepema? 14 Mɨmaa jarajida akꞌõre waibɨarã jaure pɨ ome bapari; pɨ kꞌĩsia kꞌawaa bapari mãikꞌaapa poro wẽsaa bapari. 15 Na eujãdepema kꞌĩsia kꞌawaara beerã mãikꞌaapa ne–inaa waide pꞌasa–e bɨ jarapataarã nama chedakꞌãri jã pꞌãda leedaitꞌee mãikꞌaapa jaradaitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ, apidaapa pꞌoyaa jarada–e paji. 16 Mamĩda mɨa ũriji pɨa ne–inaa apidaapa kꞌawadakꞌaa jarai, chaaree bɨ pɨjida. Pɨa jã pꞌãda leeru pɨrã mãikꞌaapa jararu pɨrã kꞌãata jara kꞌinia bɨ, mɨa pɨmaa pꞌaru pꞌupꞌuchia jɨ ̃piitꞌee mãikꞌaapa pɨ otaude cadena nẽedee ooda jɨ ̃ bɨpiitꞌee mãikꞌaapa mɨ ekꞌari bɨ poro waibɨa jua ekꞌari Babiloniadepemaarã poro waibɨa papiitꞌee. 17 Mãpai Danielpa mãgaji: —Rey Waibɨa, pɨchi netꞌaa ome béeji, maa–e pɨrã awaraamaa téeji. Mamĩda mɨa ichita jã pedee pꞌãda leeitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 18 ’Ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa eujã waibɨa bɨji pɨ akꞌõre, Nabucodonosor, jua ekꞌari. Netꞌaara iru bapiji mãikꞌaapa waibɨa papiji, jõmaarãpa iru tꞌo pꞌanadamerã. 19 Tachi Akꞌõrepa awaraa reyrã kꞌãyaara iru juataura papida perã, jõmaweda awara–awaraa pꞌuurudepemaarãpa, awara–awaraa eujãdepemaarãpa mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepataarãpa iru waawee pꞌanapachida. Iru rey bɨde peepiji ichia peepi kꞌiniata mãikꞌaapa chokꞌai bɨpachi ichia chokꞌai bɨpi kꞌiniata. Ichia eperã waibɨara papi kꞌinia bakꞌãri, waibɨara papipachi. Jõdee ekꞌariara papi kꞌinia bakꞌãri, ekꞌariara papipachi. 20 Mamĩda iru auduadaikꞌãri,  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



549

Daniel 5​, ​6

kꞌĩsiapachi ichita jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mapa Tachi Akꞌõrepa waa iru rey mimiade mimiapi–e paji. Mãgá iru netꞌaa wẽe beeji. 21 Eperãarã pꞌanapatamãiipa ãyaa banaji mãikꞌaapa ne–animalaarã kꞌĩsiapatakꞌa kꞌĩsia beeji. Mẽepema burroorã ome nipapachi mãikꞌaapa pꞌũajara kꞌopachi pꞌakꞌakꞌa. Sereno iru kꞌapꞌɨa ɨ ̃rɨ baaipachi. Mãgá beekꞌee bapachi. Mãga bapachi irua kꞌawaarumaa na pꞌekꞌau eujãdepema reyrã jõmaweda ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa jua ekꞌari pꞌanapata. Iruata reyrã ãchi mimiade bɨpari ichia kꞌinia bɨkꞌa. 22 ’Ɨr̃ á Rey Waibɨa Belsasar, pɨ rey Nabucodonosor warra bɨta, pɨ akꞌõre ome pꞌasada kꞌawa bɨ mĩda, pɨchi tꞌãripa ijãa–e eperãarã Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa jua ekꞌari pꞌanapata. Mapa audua nipapari. 23 Ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa kꞌĩrapite audua–ee bai kꞌãyaara, pɨa iru ãpɨte ne–inaa kꞌachia ooji iru tedepema copa mãgá aneepikꞌãri mãikꞌaapa made vino todakꞌãri pɨa, poro waibɨarã pɨ jua ekꞌari beerãpa, pɨ wẽraarãpa, pɨ wẽraarã kꞌãipariirãpa paara. Mãgá to pꞌanɨ misa, pedee pia jarapachida pãchi akꞌõre waibɨa apataarã–itꞌee; ma ne–inaa juapa ooda nẽedee; pꞌaratꞌadee, broncedee, hierrodee, pakꞌurudee mãikꞌaapa mãudee. Mãga oojida mãgee akꞌõre waibɨa apataarãpa pꞌoyaa unudakꞌaa, pꞌoyaa ũridakꞌaa mãikꞌaapa pꞌoyaa ne–inaa kꞌawadakꞌaa mĩda. Rey Waibɨa, mãgeerã–itꞌee pedee pia jaradai kꞌãyaara, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌanadaipia pꞌanakꞌajida Jõmaarã Akꞌõre Waibɨamaa, pɨ iru jua ekꞌari bapari perã mãikꞌaapa irua pɨ chokꞌaipipari perã. Iru wẽe pɨa ne–inaa apida pꞌoyaa oo–e pai. 24 Mapa irua ma jua pëiji paredde pꞌãmerã. 25 Jãma nãga pꞌã bɨ: Mene, Mene, Téquel, Parsin. 26 Ma pedee nãga jara kꞌinia bɨ. ’Mene jara kꞌinia bɨ juasiada. Rey Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa pɨ bapari ewari juasia iru bɨ mãikꞌaapa taarã–e jõpiitꞌee. 27 ’Téquel jara kꞌinia bɨ chaada. Rey Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa pɨ ichi balanzade chaaji mãikꞌaapa falta bɨ unuji. 28 ’Parsin jara kꞌinia bɨ tꞌooda. Rey Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa eujã pɨ jua ekꞌari bɨ tꞌooji; esa–aukꞌa teeji Media pidaarãmaa; esa–aukꞌa Persia pidaarãmaa. 29 Mãpai Belsasarpa jaraji Danielmaa pꞌaru pꞌupꞌuchia jɨ ̃ bɨdamerã mãikꞌaapa cadena nẽedee ooda iru otaude jɨ ̃ bɨdamerã. Ma awara poro waibɨa ichi jua ekꞌari mimiapari ekꞌari poro waibɨa papiji. 30 Ma ewate pꞌãrikꞌua Babiloniadepemaarã rey Belsasar peetꞌaajida. Mãpai Mediadepema rey Dariopa ma eujã ichi–itꞌee jãri ata cheji, ichi jua ekꞌari beemerã. 31 Maapai rey Darío sesenta y dos años iru baji.  





















6

1   Rey

Daniel león jɨ ̃a pꞌanadapꞌedaamãi batꞌatꞌaadapꞌedaa

Dariopa ciento veinte poro waibɨarã sátrapa apatapꞌedaarã bɨji, ichi jua ekꞌari eujã awara–awaraa bada akꞌɨpataadamerã. 2 Ma awara poro waibɨarã õpee bɨji, ma satrapaarã mimia akꞌɨpataadamerã mãikꞌaapa  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 6

550

reymaa jarapataadamerã, mãgá rey netꞌaa atuanaamerã. Ma õpeedepema poro waibɨa aba Daniel paji. 3 Daniel audú kꞌĩsia kꞌawaa bada perã, ichi mimia piara oopachi apema poro waibɨarã kꞌãyaara mãikꞌaapa ma eujã awara–awaraa akꞌɨpataarã kꞌãyaara. Maperã reypa kꞌĩsiaji iru ma jõmaarã poro waibɨa bɨitꞌee. 4 Mãga kꞌawa atadakꞌãri, apema poro waibɨarãpa mãikꞌaapa ma satrapaarãpa jɨrɨpachida rey kꞌĩrapite Daniel ɨmɨateedaitꞌee. Jɨrɨpachida jaradaitꞌee iru pia mimia–e bɨ. Mamĩda iru pꞌoyaa ɨmɨateeda–e paji, irua maarepida kꞌachia oo–e bada perã mãikꞌaapa iru pia mimia bada perã. Irua ichita oopachi reypa jaradakꞌa. 5 Mapa ãchia mãgajida: “Daniel pꞌoyaa ɨmɨateeda–eda ajida, iru kꞌĩra jĩpꞌa mimiapari perã. Aba ɨmɨateedayada ajida, ichi Akꞌõre Waibɨade ijãa bɨ kꞌaurepa rey kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia ooru pɨrã.” 6 Mãgá ma poro waibɨarã pedeeteejida satrapaarã ome rey Darío ome pedeenadaitꞌee. Iru kꞌĩrapite panadakꞌãri, mãgajida: —¡Rey Waibɨa Darío, taipa kꞌinia pꞌanɨ pɨ ichita bapariimerã! 7 Tai, pɨ jua ekꞌari mimiapataarã, satrapaarã eujã waibɨa awara–awaraa akꞌɨpataarã ãchi kꞌaripapataarã ome, pɨ ũraapataarã mãikꞌaapa eujã ma–ãriara awara–awaraa akꞌɨpataarã; pia jaraitꞌeera pɨ jua ekꞌari bee eujãdepema poro waibɨarã jõmaweda chipꞌedaidakꞌãri, nãga kꞌĩsiajida. Kꞌinia pꞌanɨ pɨa nãgɨ ́ ley jaramerã: namãikꞌaapa waa ewari treinta wãyaarude apidaapa chupɨria iididaikꞌaraa bɨ akꞌõre waibɨamaa wa eperãmaa. Rey Waibɨa, pɨmaa aupai chupɨria iididaipia ̃ Rey Waibɨa, bɨ. Chi mãga oo–e bɨ león jɨ ̃a pꞌanɨ uriade batꞌatꞌaadaipia bɨ. 8 Ɨrá ma ley jaráji mãikꞌaapa pꞌãpíji. Mãgá apidaapa wẽpapida–e pai, tachi Media pidaarã mãikꞌaapa Persia pidaarã leyde mãga jara bairã. 9 Mãga iididapꞌedaa perã, rey Dariopa ma ley jaraji mãikꞌaapa pꞌãpipꞌeda, ma pꞌãdade ichi tꞌɨ ̃ pꞌã bɨji. 10 Danielpa kꞌawaakꞌãri reypa ichi tꞌɨ ̃ pꞌãda ma ley pꞌãdade, wãji ichi temaa mãikꞌaapa ichi kꞌãipari cuartodepema ventana ewatꞌaaji. Ma ventana kꞌĩrapite Jerusalén pꞌuuru audú tꞌɨmɨ ́ bapachi. Mapa naaweda ewari chaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da õpee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pariidakꞌa, mama bedabaipꞌeda, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji. 11 Mãɨmisa ma poro waibɨarã Daniel tede tꞌĩujida mãikꞌaapa unujida iru ɨtꞌaa iidimaa bɨ ichi Akꞌõre Waibɨamaa, irua ichi kꞌaripamerã. 12 Mãga unudakꞌãri, reymaa wãjida mãikꞌaapa ma ley irua pꞌãda kꞌirãpapijida. Mãgajida: —Rey Waibɨa, ¿pɨa nãgɨ ́ ley pꞌãpiji–ekꞌã? ajida. Ewari treinta wãyaarude apidaapa chupɨria iididaikꞌaraa bɨda a bɨ akꞌõre waibɨamaa wa eperãmaa. Pɨmaa aupai chupɨria iididaipia bɨ. Chi mãga oo–e bɨ batꞌatꞌaadaitꞌeeda a bɨ, león jɨ ̃a pꞌanɨ uriade. ¿Wãara–ekꞌã? Reypa pꞌanauji: —Mãgada aji. Ichita na leyde jara bɨkꞌa oodaipia bɨ tachi Mediadepema mãikꞌaapa Persiadepema leyde jara bɨkꞌa. Apidaapa mãga oonaapáde adaikꞌaraa bɨ.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



551

Daniel 6

13  Mãpai

ma poro waibɨarãpa mãgajida: —Rey Waibɨa, jã Daniel tachi chonaarãpa Judá eujãdeepa presokꞌa aneedapꞌedaadepemapa pɨ waawee–e bɨ mãikꞌaapa ookꞌaa na ley pɨa pꞌãpidade jara bɨkꞌa. Ma kꞌãyaara, ewari chaa irua ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da õpee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari ichi Akꞌõre Waibɨamaa. 14 Reypa mãga ũrikꞌãri, tꞌãri pꞌua nɨ ̃beeji Daniel kꞌinia iru bada perã. Mapa akꞌõrejĩru baairumaa kꞌĩsia nɨ ̃bapachi sãgá Daniel ma nepɨradeepa kꞌaripa atai. 15 Mamĩda ma poro waibɨarã waya rey kꞌĩrapite chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Rey Waibɨa, pɨa pia kꞌawa bɨda ajida, tachi Mediadepema leyde jara bɨ mãikꞌaapa tachi Persiadepema leyde jara bɨ reypa pꞌãda apidaapa pꞌoyaa jõpida–e pai. 16 Mãpai reypa jaraji Daniel aneedamerã mãikꞌaapa ma león jɨ ̃a pꞌanɨ uriade batꞌatꞌaanadamerã. Mama panadakꞌãri, reypa Danielmaa mãgaji: —¡Mɨa kꞌinia bɨ pɨchi Akꞌõre Waibɨapa nadeepa kꞌaripa atamerã, pɨa ichita oopari perã irua oopi bɨkꞌa! 17 Mãpai ma uriade batꞌatꞌaadapꞌeda, mãu choma aneejida chi tꞌai jɨ ̃a nɨ ̃bɨdaitꞌee. Mãpai reypa ichi sortijade sello badapa mãikꞌaapa ichi ekꞌari pꞌanadapꞌedaa poro waibɨarã sortijade sello badapa ma mãu choma bɨde sellaa bɨji apidaapa ãyaa atanaadamerã mãikꞌaapa akꞌɨpidaitꞌee Daniel ome ãchi leyde jara bɨkꞌa oojida. 18 Maapꞌeda rey wãji ichi palaciodee. Nekꞌo–ee ichi pꞌarude jẽra banaji mãikꞌaapa oo–e paji ichia ne–inaa oopariida o–ĩa beeitꞌee. Ma awara ma pꞌãrikꞌua pꞌoyaa kꞌãi–e paji. 19 Aɨ norema tapꞌedaweda pꞌirabaidachi mãikꞌaapa isapai wãji ma león jɨ ̃a pꞌanɨ uria badamaa. 20 Mama kꞌaitꞌa pawãkꞌãri, kꞌĩsia nɨ ̃bada perã, Danielmaa golpe biaji: —Daniel, Akꞌõre Waibɨa ichita chokꞌai bapari–itꞌee mimiapari, pɨa ichita oopari irua oopi bɨkꞌa. ¿Pɨchi Akꞌõre Waibɨapa pɨ león juadeepa kꞌaripa atajikꞌã? aji. 21 Mãpai ma uria badamãiipa Danielpa pꞌanauji: —¡Rey Waibɨa, mɨa kꞌinia bɨ pɨ ichita bapariimerã! 22 Mɨchi Akꞌõre Waibɨapa ichi ángel pëiji león itꞌai jɨ ̃amerã. Mapa mɨmaa maarepida ne– inaa kꞌachia ooda–e paji. Rey Waibɨa, mɨchi Akꞌõre Waibɨapa kꞌawa bɨ mɨa iru kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ mãikꞌaapa pɨ kꞌĩrapite ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ. 23 Mãga ũrikꞌãri, rey o–ĩadachi mãikꞌaapa jaraji Daniel ma león jɨ ̃a pꞌanɨ uriadeepa uchia atadamerã. Ẽtꞌa atanadakꞌãri, Daniel kꞌapꞌɨa jõmaweda pia baji. Maarepida tꞌoida wẽe baji, irua ichi Akꞌõre Waibɨade ijãapariida perã. 24 Mãpai reypa jaraji ma poro waibɨarã, chi Daniel ɨmɨatee pꞌanadapꞌedaarã, aneedamerã mãikꞌaapa ma león jɨ ̃a pꞌanɨ uriade batꞌakꞌoodamerã ãchi wẽraarã ome mãikꞌaapa ãchi warrarã paara. Ma  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 6​, ​7

552

jõmaweda batꞌakꞌoodakꞌãri, ma uria edajãde baaidai naaweda, leonpa ãra kꞌapꞌɨa kꞌaakꞌoojida ãchi bɨɨrɨ bɨakꞌoorutamaa. Mãgá kꞌokꞌoojida. 25 Ma tꞌẽepai rey Dariopa na ley pꞌã pëiji jõmaweda ichi jua ekꞌari pꞌanapatapꞌedaa pꞌuuru pidaarã awara–awaraarãmaa, eujã awara– awaraadepemaarãmaa, mãikꞌaapa mãgɨ ́ eujãdepema pedee awara–awaraa pedeepataarãmaa: “Mɨa kꞌinia bɨ parã jõmaweda kꞌãiwee pꞌanapataadamerã mãikꞌaapa netꞌaa pia iru pꞌanapataadamerã. 26 Mɨa jara bɨ mɨ jua ekꞌari pꞌanapataarã jõmaarãpa Daniel Akꞌõre Waibɨa waaweepataadamerã mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã. ’’Iru Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa; ichita chokꞌai bapari. Iru ichita jõmaarã rey paitꞌee, iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. 27 Irua eperãarã kꞌaripapari mãikꞌaapa kꞌachia beerã juadeepa uchiapipari. Pajãde, na eujãde paara irua oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Iruata Daniel león juadeepa kꞌaripa ataji.” 28 Maadamãiipa Daniel eperã waibɨa paji rey Darío jua ekꞌari mãikꞌaapa Persiadepema rey Ciro jua ekꞌari.  







Danielpa kꞌãimokꞌaraadade nemĩsia nẽchoma beerã kꞌĩmari unuda

7

1   Babilonia

eujãdepema rey Belsasar naarapema año rey bɨde Danielpa kꞌãimokꞌaraaji. Ichi pꞌarude bɨde, kꞌãimokꞌaraaji mãikꞌaapa ɨ ̃rɨmakꞌãri, ichia ma kꞌãimokꞌaraadade unuda pꞌãji. 2 Ma pꞌãdade nãga jaraji: “Pꞌãrikꞌua mɨa kꞌãimokꞌaraadade unuji nãu pꞌua nɨ ̃bɨ norte eereepa, oriente eereepa, sur eereepa mãikꞌaapa occidente eereepa. Ma nãu kꞌĩmari pꞌusa choma bɨ ɨ ̃rɨ pꞌua nɨ ̃baji. Mapa pꞌusa tꞌo nɨ ̃beeji. 3 ”Mãga bɨde pꞌusadeepa nemĩsia nẽchoma beerã kꞌĩmari uchiajida. Ma nemĩsia nẽchoma beerã awara–awaraa pꞌanajida. 4 Chi naa uchiada leonkꞌa baji. Mamĩda nejɨ ̃pɨ isia kꞌarakꞌa iru baji. Mɨa akꞌɨmaa bɨde chi isia kꞌara ẽtꞌa atajida mãikꞌaapa chi kꞌapꞌɨa jira atadapꞌeda, eujãde bainɨ ̃ bɨnajida. Mama chi ãtauwaarepema bɨɨrɨpa eperãkꞌa bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa eperã kꞌĩsiaparikꞌa kꞌĩsia beeji. 5 ’’Aɨ eerepema osokꞌa baji. Ikꞌia aba ɨtꞌɨara baji chi apema kꞌãyaara. Mãgɨpa orro õpee ichi kꞌidade kꞌaa iru baji. Mãgá akꞌɨmaa bɨde mɨa nãgɨ ́ pedee ũriji: ‘¡Bainɨ ̃ béeji mãikꞌaapa nechiara waibɨa kꞌóji bi jãwaarumaa!’ 6 ’’Ma omé eerepema imamakꞌa baji. Mamĩda ipana isia kꞌarakꞌa kꞌĩmari iru baji ichi ekꞌarrade. Ichiaba poro kꞌĩmari iru baji. Mãgɨ ́ juataura papijida, mãgá ichi jua ekꞌari chokꞌara iru bamerã. 7 ’’Ma tꞌẽepai mɨa kꞌãimokꞌaraa bɨde unuji õpee eerepema nemĩsia nẽchoma bɨ. Mãgɨ ́ kꞌachiara baji chi apemaarã kꞌãyaara. Ne–inaa tachi pꞌerapiparikꞌa baji mãikꞌaapa audú juataura baji. Chi kꞌida nẽchoma hierrodee baji. Mãgɨpa ne–inaa jõmaweda unu wãda kꞌo wãpachi mãikꞌaapa  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



553

Daniel 7

netꞌaa chokꞌara ãrikꞌoo wãpachi. Maapꞌeda aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨa wãpa ichi bɨɨrɨpa piartꞌɨ wãpachi. Apemaarã nemĩsia nẽchoma beerã mɨa ma kꞌãimokꞌaraade unuda kꞌãyaara, mãgɨ ́ awara baji, ichi porode cacho diez iru bada perã. 8 ’’Mɨa ma cacho akꞌɨmaa bɨde mãɨrã esajĩakꞌa unuji awaraa cacho ma– ãriara uchia wã. Ma cacho kꞌaurepa aɨ kꞌĩrapite pꞌanadapꞌedaa cacho õpee ẽtꞌa atajida. Mãgɨ ́ cacho tꞌẽe uchiada tau iru baji eperãkꞌa mãikꞌaapa chi itꞌaipa pedee audua pedeepachi.  

9 ’’Mãgá

Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate

akꞌɨmaa bɨde unuji rey su–akꞌɨ beepari mama bɨruta. Su–akꞌɨ beepari abaade chi ichita chokꞌai bapari b su–akꞌɨ beeji. Chi pꞌaru tꞌo–tꞌoo baji nievekꞌa mãikꞌaapa chi puda tꞌo–tꞌoo baji oveja kꞌara pia tꞌõdakꞌa. Ma rey su–akꞌɨ beepari carretakꞌa baji llanta ome. Mamĩda ma jõmaweda tꞌɨpɨtaukꞌa urua nɨ ̃baji. 10 Ma awara iru kꞌĩrapiteepa to uchiaji tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨkꞌa. Mil chokꞌara mãikꞌaapa millón chokꞌara iru jua ekꞌari mimia pꞌanajida. Mama pꞌanadapꞌedaa charraarã su–akꞌɨ pꞌaneejida mãikꞌaapa libro chokꞌara ewatꞌɨjida. 11 ’’Mɨa akꞌɨmaa baji mãikꞌaapa ũrimaa baji ma cacho ma–ãri bɨpa pedee audua pedeemaa bada. Mãgá akꞌɨmaa bɨde ma nemĩsia kꞌachiara bada peetꞌaajida mãikꞌaapa chi kꞌapꞌɨa pitikiakꞌoojida. Maapꞌeda tꞌɨpɨtau urua jira bɨde batꞌakꞌoojida paa jõmerã. 12 Jõdee chi apemaarã nemĩsia nẽchoma beerã juatau wẽe papijida. Mamĩda atꞌãri chokꞌai bëijida mãɨrã peedaitꞌee ewari paru misa. 13 ’’Ma pꞌãrikꞌuapema kꞌãimokꞌaraadade mɨa unuji eperãkꞌa bɨ jɨ ̃araradeepa chewã. Mãgɨ ́ wãji ma ichita bapari su–akꞌɨ bada kꞌaitꞌa. Iru kꞌĩrapite ateedakꞌãri, 14 juataura papiji mãikꞌaapa kꞌĩra wãree papiji. Pꞌuuru pidaarã awara–awaraadepemaarã, eujã awara–awaraadepemaarã mãikꞌaapa pedee awara–awaraa pedeepataarã bɨji iru jua ekꞌari mimiapataadamerã. Ichita jõmaweda iru jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee, iru ichita jõmaarã rey perã. 15 ’’Mãgá mɨa akꞌɨmaa bɨde mɨ, Daniel, pꞌeradachi. Kꞌĩsia nɨ ̃beeji ma jõmaweda unuda kꞌaurepa. 16 Mapa ma kꞌãimokꞌaraadade mɨ wãji ma ichita bapari jua ekꞌari mimiapataarãdepema abaamaa iidide ma jõma kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mãpai mãgɨpa nãga jaraji: 17 ‘Ma nemĩsia nẽchoma beerã kꞌĩmari jara kꞌinia bɨ rey waibɨa kꞌĩmari. Mãgɨɨrãpa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã ãchi jua ekꞌari iru pꞌanadaitꞌee. 18 Mamĩda ma tꞌẽepai mãɨrã jua ekꞌari beerã Jõmaarã Akꞌõre Waibɨadeerã jua ekꞌari pꞌaneedaitꞌee. Maadamãiipa ichita ãra jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌeeda’ aji. 19 ’’Ichiaba mɨa kꞌawa kꞌinia baji kꞌãata jara kꞌinia baji ma õpee eerepema nemĩsia nẽchoma bɨ, chi apemaarã kꞌãyaara awara bada.  



















b 7.9 Literalmente:

‘chi chonaa bɨta’.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 7​, ​8

554

Audú kꞌĩra kꞌachia baji. Kꞌida hierrodee mãikꞌaapa pꞌisii broncedee iru baji. Ichia ne–inaa jõmaweda unu wãda kꞌo wãpachi mãikꞌaapa netꞌaa ãrikꞌoo wãpachi. Maapꞌeda aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨa wãpachi. 20 Ichiaba mɨa kꞌawa kꞌinia baji kꞌãata jara kꞌinia baji ma cacho diez mãikꞌaapa chi ma–ãriara uchiada. Mãgɨ ́ cacho kꞌaurepa aɨ kꞌĩrapite pꞌanadapꞌedaa cacho õpeeweda baaidachida. Mãgɨ ́ chi awaraa cacho kꞌãyaara waibɨara pɨkꞌa baji, tau iru bada perã mãikꞌaapa chi itꞌaideepa pedee audua pedee bada perã. 21 ”Mɨa mãgɨ ́ akꞌɨmaa bɨde unuji mãgɨ ́ cacho Tachi Akꞌõredeerã ome chõo bapꞌeda, irua ãra pꞌoyaaru. 22 Mãpai chi ichita bapari cheji mãikꞌaapa ichideerã kꞌaripaji. Mãgá ewari ma–itꞌee awara bɨda paji mãikꞌaapa Jõmaarã Akꞌõre Waibɨadeerãpa eperãarã ãchi jua ekꞌari iru pꞌaneejida. 23 Mãpai mɨa iidi badamaa; mãgɨ ́ mimiaparipa mɨmaa mãgaji: ‘Ma õpee eerepema nemĩsia nẽchoma bɨ jara kꞌinia bɨ awaraa rey waibɨa uchiaitꞌee na pꞌekꞌau eujãde. Mãgɨ ́ awara baitꞌee chi apemaarã kꞌãyaara. Na pꞌekꞌau eujãdepema eujã jõmaweda ichi jua ekꞌari bɨ wãitꞌee mãikꞌaapa netꞌaa ãrikꞌoo wãitꞌee. Maapꞌeda aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨa wãitꞌee. 24 Ma cacho diez jara kꞌinia bɨ reyrã diez. Mãgɨɨrã ma nemĩsia nẽchoma bɨ jua ekꞌari reyrã padaitꞌee. Tꞌẽepai rey awaraa uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ naawedapemaarã kꞌãyaara awara baitꞌee. Ichia ma diezdepema reyrã õpee pꞌoyaaitꞌee. 25 Pedee kꞌachia jaraitꞌee Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa ãpɨte mãikꞌaapa irudeerã miapiitꞌee. Tachi Akꞌõre ley tꞌerabaipi kꞌinia baitꞌee ichi ley pari. Ma awara fiesta ewari awara bɨda Tachi Akꞌõre–itꞌee tꞌerabai kꞌinia baitꞌee awaraa ewari pari. Año õpee apꞌeda esa–aukꞌa wãyaarude Tachi Akꞌõredeerã mãgɨ ́ rey jua ekꞌari pꞌaneedaitꞌee. 26 Mamĩda ɨtꞌaripema charraarãpa irua oomaa bɨ unudakꞌãri, waa eperãarã ichi jua ekꞌari iru bapida–e paitꞌee. Mãgá iru jõtꞌaadaitꞌee. 27 Mãpai eperãarã pꞌaneedaitꞌee Jõmaarã Akꞌõre Waibɨadeerã jua ekꞌari, ãchia jõmaarã reyrã kꞌãyaara juataura mãikꞌaapa kꞌĩra wãreera pꞌanadaitꞌee perã. Mãgá Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa ichita jõmaarã rey bapariitꞌee. Jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepema poro waibɨarãpa oopataadaitꞌee irua oopi bɨkꞌa, iru mimiapataarã pꞌanadaitꞌee perã.’ 28 ’’Mãga paji mɨ, Danielpa kꞌãimokꞌaraada. Ma tꞌẽepai ma kꞌãimokꞌaraada kꞌaurepa mɨ kꞌĩsia nɨ ̃beeji mãikꞌaapa mɨ kꞌĩra pꞌãwatɨdachi. Mamĩda apidaamaa jara–e paji.”  

















8

Danielpa oveja mãikꞌaapa chivo kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde unuda

1   Rey

Belsasar año õpee rey bɨde, kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde mɨ, Danielpa awaraa ne–inaa unuji. 2 Ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde mɨ Elam eujãde baji; Susa pꞌuuru waibɨa ciudadela c apatapꞌedaade. Mama mɨ Ulay to kꞌaitꞌa bainɨ ̃ baji. 3 Mama  



c 8.2 Rey

palacio badamãi ciudadela apachida. Mãgɨ ́ murallapa tꞌɨakꞌau baji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



555

Daniel 8

bɨde mɨa pi–ia akꞌɨkꞌãri, unuji oveja ɨmɨkꞌĩra to ide akꞌɨnɨ ̃ bɨ. Ma oveja cacho omé teesoo iru baji. Cacho aba tꞌẽera uchiada teesoora baji. 4 Mama mɨa pi–ia akꞌɨmaa bɨde, mãgɨ ́ ovejapa ichi cachopa occidente eeree; norte eeree mãikꞌaapa sur eeree su wãpachi. Awaraa ne– animalaarã apidaapa mãgɨ ́ ome pꞌoyaada–e paji, ma cachopa sutꞌaa wãda perã. Ichia oo kꞌiniata ooji mãikꞌaapa waapɨara juataura pawãpachi. Mapa apida iru juadeepa pꞌoyaa uchiada–e paji. 5 Mɨa atꞌãri ma unudade kꞌĩsiamaa bɨde unuji chivo occidente eereepa pꞌira cheru. Audú isapai pꞌira chewãda perã, chi jĩru eujãde tꞌõbaikꞌaa paji. Mãgɨ ́ chivopa cacho choma iru baji ichi tau omé esajĩakꞌa. 6 Ma chivo pꞌira chedapa ma oveja cacho omé iru bada mɨa to ide unudamaa wãji mãikꞌaapa chi cachopa golpe sutꞌaaji. 7 Mɨa unuji ma chivopa oveja cacho omé iru bada golpe ooru mãikꞌaapa chi cacho omeeweda kꞌõrakꞌooru. Mapa ma oveja iru ome waa chõo–e paji, juatau wẽe beeda perã. Mãpai ma chivopa ma oveja eujãde batꞌatꞌaaji mãikꞌaapa iru ɨ ̃rɨ tꞌɨamaa beeji. Apidaapa iru pꞌoyaa kꞌaripada–e paji. 8 Mãpai ma chivo waapɨara juataura pawãpachi. Mamĩda audú juataura beekꞌãri, chi cacho choma bada kꞌõradachi. Ma pari cacho kꞌĩmari uchiajida mãikꞌaapa ɨa pꞌaneejida norte eeree, occidente eeree, sur eeree mãikꞌaapa oriente eeree. 9 Mãpai ma cacho kꞌĩmaridepema abaadeepa awaraa cacho ma–ãri uchiaji. Mãgɨ ́ wari wãji waibɨa padarumaa. Wari wãji sur eeree; oriente eeree mãikꞌaapa occidente eeree, tachi eujã pi–ia bɨmaa. 10 Mãgá audú waibɨa wariji ɨtꞌaripema soldaorã chipꞌepatamãi parumaa. Lucero ũkꞌuru baaipikꞌooji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨakꞌooji. 11 Mãgá ɨtꞌaripema soldaorã poro waibɨa kꞌãyaara waibɨara pa kꞌinia baji. Mapa jaraji Tachi Akꞌõre tede ne–animalaarã paanaadamerã mãikꞌaapa mama ne–inaa kꞌachia ooji. 12 Mãgá ewari chaa ma tede ne–animalaarã paadai kꞌãyaara, mama ne–inaa audú kꞌachia oopachida, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanadapꞌedaa perã. Mapa irua Tachi Akꞌõre, eperãarã paara bɨji ichi jua ekꞌari. Mãgá irua Tachi Akꞌõrepa wãarata jarada seewakꞌa papiji. Maapai ma cachopa ichia kꞌiniata oo wãji mãikꞌaapa ne– inaa jõmaade pia uchiaji. 13 ’’Maapꞌeda mɨa ũriji angelpa awaraa angelmaa nãga iidimaa bɨ: —¿Sãapai jõitꞌeema na ne–inaa kꞌachia oomaa bɨ ne–animalaarã ewari chaa paapata altarmãi? ¿Jõmasaa taarãitꞌeema aji, na pꞌekꞌau kꞌachia waibɨa oomaa bɨ? Iru Tachi Akꞌõre tede tꞌɨamaa bɨ mãikꞌaapa soldaorã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari beerã d kꞌachia pꞌe iru bɨ. 14 Mãpai chi apema angelpa pꞌanauji: —Kꞌãima dos mil trescientos taarãitꞌeeda aji. Maapꞌeda waya ma te pia oodaitꞌeeda aji, kꞌachia wẽe beemerã.  





















d 8.13 Kꞌĩsiapata

nama ‘soldaorã’ akꞌãri, jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrede ijãapataarã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 8

556

Kꞌãata jara kꞌinia bɨ Danielpa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa badade unuda

15  Mɨ,

Danielpa ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa badade kꞌĩsiamaa beeji kꞌawaaitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mãga bɨde mɨ kꞌĩrapite eperãkꞌa padachi. 16 Mãpai mɨa ũriji Ulay to esa–aukꞌaapa golpe biaru: ‘‘Gabriel, na eperãmaa jaráji ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bada kꞌãata jara kꞌinia bɨ.’’ 17 Mãpai Gabriel mɨ kꞌaitꞌa chekꞌãri, mɨ pꞌeradachi mãikꞌaapa bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. Mãpai irua mɨmaa mãgaji: —Eperã, kꞌawáji ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bada jara kꞌinia bɨ ne–inaa pꞌasaitꞌee Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate pakꞌãri. 18 Iru pedeemaa bɨde, mɨ kꞌĩra kꞌĩdachi mãikꞌaapa eujãde barrobai baainaji. Mama pia kꞌãidachi. Mamĩda irua mɨ tꞌõbaipꞌeda, pꞌirabai ataji 19 mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨa pɨmaa jaraitꞌeeda aji, ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrau jõ wãkꞌãri. Eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa iru kꞌĩrau bɨ. Mamĩda ichi kꞌĩrau jõitꞌee ichi ewari waibɨa awara bɨda pakꞌãri. 20 ’Ma oveja pɨa unuda cacho omé iru bada jara kꞌinia bɨ Media eujãdepema rey aba mãikꞌaapa Persia eujãdepema rey aba. 21 Jõdee ma chivo jara kꞌinia bɨ Greciadepema rey. Ma cacho choma iru bada ichi tau omé esajĩakꞌa jara kꞌinia naarapema Greciadepema rey. 22 Ma cacho kꞌõrapꞌeda, cacho kꞌĩmari uchiadapꞌedaa jara kꞌinia bɨ ma Greciadepema rey jua ekꞌari eujãde awaraa reyrã kꞌĩmari uchiadaitꞌee. Mamĩda ãchi makꞌɨara juataura pꞌanada–e paitꞌee chi naapemakꞌa. 23 ’Ma reyrã jõ wãdakꞌãri mãikꞌaapa ãchi jua ekꞌari pꞌanapataarãpa ne–inaa audú kꞌachia oo wãdakꞌãri, rey awaraa uchiaitꞌee. Ma rey audua baitꞌee mãikꞌaapa ikꞌawaa baitꞌee. 24 Mãgɨ ́ rey waibɨa paitꞌee. Mamĩda ichi itu mãga pa–e paitꞌee. Mãgɨpa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo jõpiitꞌee. Eperãarãpa mãga unudakꞌãri, pꞌera pɨkꞌa para beeitꞌee. Jõmaweda irua oo bɨ pia uchiaitꞌee. Eperãarã poro waibɨarã jõpiitꞌee, Tachi Akꞌõre eperãarã chokꞌara paara. 25 Ikꞌawaa bapariitꞌee perã, eperãarã chokꞌara kꞌũraitꞌee mãikꞌaapa mãgá ãra pꞌoyaaitꞌee. Kꞌĩsiaitꞌee ichita jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Iru jua ekꞌari pꞌanapataarãpa irude ijãadaitꞌee mĩda, irua ãchi traicionaaitꞌee mãikꞌaapa peepikꞌooitꞌee. Chõoitꞌee Ɨtꞌaripema Rey ome. Mamĩda mãgɨpa ichi kꞌĩradoopa iru jõpiitꞌee. 26 ’Ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa badade pɨa ũri baji jarakꞌãri kꞌãima jõmasaa ma ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. Ma jarada wãara. Mamĩda pɨa unuda awaraarãmaa jaranáaji, mãga pꞌasaitꞌee taarãitꞌee perã. 27 Ma tꞌẽepai mɨ, Daniel, juatau wẽe beeji mãikꞌaapa kꞌãima chokꞌara kꞌayaa beeji. Maapꞌeda pꞌirabaiji mãikꞌaapa waya Babilonia eujãdepema poro waibɨarã ome mɨchi mimia oomaa beeji. Mamĩda audú kꞌĩsia nɨ ̃bapachi ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa badade unuda kꞌaurepa, pꞌoyaa kꞌawa–e pada perã kꞌãata jara kꞌinia baji.  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



557

9

1   Mediadepema

Daniel 9

Danielpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

Jerjes warra, Darío naarapema año caldeorã e rey bɨde, leemaa baji Tachi Akꞌõre pedee jarapari Jeremiapa pꞌãda. Ma Jeremiamaa Tachi Akꞌõrepa pꞌãpidade jara baji Jerusalén pꞌuuru jõdapꞌeda, chiwidi oo atadai naaweda, setenta años wãyaaitꞌee. 3 Made kꞌĩsiapꞌeda, mɨa Tachi Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa iidimaa beeji mãikꞌaapa chupɨria iidimaa beeji. Ma awara nekꞌo–ee irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji mãikꞌaapa chi ɨapata pꞌaru jɨ ̃ beepꞌeda, itꞌabarre pꞌora ɨ ̃rɨ su–akꞌɨ beeji. 4 Mɨ Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji mɨchi aukꞌaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa pari mãikꞌaapa mɨa oopariida pari. Irumaa nãga jaraji: “Tachi Akꞌõre, pɨ Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa; jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mapa taipa pɨ waaweepata. Pɨa ichita oopari pɨa jaradakꞌa pɨ kꞌinia iru pꞌanapataarã ome mãikꞌaapa pɨ leyde jara bɨkꞌa oopataarã ome. 5 Taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. Ne–inaa kꞌachia ooyaa pꞌanapata mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata. Pɨ leyde jara bɨkꞌa oodakꞌaa. 6 Taipa pɨ pedee jarapataarã pedee ũridaamaa pꞌanapata, ãra pɨ mimiapataarã mĩda mãikꞌaapa pɨ pari pedeejida mĩda tai reyrãmaa, tai poro waibɨarãmaa, tai chonaarãmaa mãikꞌaapa israelitaarã jõmaarãmaa. 7 ”Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, pɨa ichita ne–inaa pia oopari. Mamĩda idi tai jõmaweda Judá eujãdepemaarã, Jerusalén pꞌuurudepemaarã, awaraa israelitaarã, kꞌaitꞌa pꞌanapataarã mãikꞌaapa tꞌɨmɨ ́ pꞌanapataarã paara, kꞌĩra nejasia pꞌanɨ, pɨde ijãa amaa pꞌanadapꞌedaa perã. Maperãpɨ pɨa tai awara–awaraa eujãdee ateepiji. 8 ”Tachi Akꞌõre, tai mãgá kꞌĩra nejasia pꞌanɨ taipa, tai reyrãpa, tai poro waibɨarãpa mãikꞌaapa tai chonaarãpa paara pɨ kꞌĩrapite pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa perã. 9 Tachi Akꞌõre, taipa pɨa oopi bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata mĩda, pɨa eperãarã chupɨria kꞌawaapari mãikꞌaapa ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata ãyaa bɨpari. 10 Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨa, taipa pɨ ley ũridaamaa pꞌanapata mãikꞌaapa oodaamaa pꞌanapata pɨa pɨ pedee jarapataarãmaa jarapida, ãra pɨ mimiapataarã paji mĩda. 11 Israelitaarã jõmaarãpa pɨ ley ũridaamaa pꞌanapata mãikꞌaapa pɨa jara bɨkꞌa oodaamaa pꞌanapata. Maperã pɨa tai kꞌachia ooji mãikꞌaapa kꞌachiade baaipiji pɨ mimiapari Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa. Pɨa taimaa mãga ooji, pɨ kꞌĩrapite taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa perã. 12 Na ne– inaa kꞌachiade baaipikꞌãri, pɨa ooji tai israelitaarãmaa mãikꞌaapa tai poro waibɨarãmaa ooitꞌeeda adakꞌa. Pɨa na pꞌekꞌau eujã oodakꞌãriipa, apidaapa waide unudakꞌaa pɨa Jerusalén pꞌuurumaa ne–inaa kꞌachia oodakꞌa, pɨa tai kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãmaa ma pꞌuuru jõpikꞌãri. 13 Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨa, na jõmaweda pꞌasaji Moisepa ley pꞌãdade 2  mɨa























e 9.1 Caldeorã

jara kꞌinia bɨ Babilonia eujãdepemaarã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 9

558

jara bɨkꞌa. Mamĩda taipa jɨrɨdakꞌaa oodaitꞌee pɨa jara bɨkꞌa mãikꞌaapa taipa ne–inaa kꞌachia oopata oo amaadakꞌaa. Ichiaba jɨrɨdakꞌaa pɨ ũraa wãara jara bɨ kꞌawaadaitꞌee. 14 Maperã pɨa tai na kꞌachiade baaipiji. Tachi Akꞌõre, pɨa ichita ne–inaa pia oopari. Mamĩda taipa pɨ ũraa ũridaamaa pꞌanapata. 15 ’’Tachi Akꞌõre, pɨa pɨ jua akꞌɨpiji pɨ pꞌuuru pidaarãmaa, ãchi Egipto eujãdeepa uchiapikꞌãri. Maadamãiipa idi parumaa ma kꞌaurepa eperãarãpa pɨ tꞌɨ ̃ tꞌo pꞌanapata. Mamĩda taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata. 16 Tachi Akꞌõre, pɨa mãgá pɨ pꞌuuru pidaarã kꞌaripapariidakꞌa, ɨ ̃rá aukꞌa tai chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa waa kꞌĩrau banáaji Jerusalén pꞌuurudepemaarã ome, ma pꞌuuru përé perã mãikꞌaapa pɨa ee awara bɨdade bairã. Jerusalén ikꞌaawa pꞌanapata eujãdepemaarã jõmaarãpa pɨ pꞌuuru Jerusalén mãikꞌaapa tai, pɨchi eperãarã oo iru pꞌanɨ, taipa mãikꞌaapa tai chonaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia ooi awaa pꞌanapatapꞌedaa perã. 17 Tachi Akꞌõre, tai Akꞌõre Waibɨa, ũríji mɨ, pɨ mimiaparipa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bɨ mãikꞌaapa chupɨria iidimaa bɨ. Pɨa pɨchi te kꞌinia iru bɨ. Mapa waya pia akꞌɨ ́ji, ma te ituaba bairã tꞌeetꞌaadapꞌedaa perã. Mãgá jõmaarãpa pɨ tꞌɨ ̃ waya tꞌo pꞌanapataadaitꞌee. 18 Taipa chupɨria iidi jõnɨ ũríji mãikꞌaapa tai akꞌɨ ́ji. Tai chupɨria chitoonɨ akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa pꞌuuru taipa pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patapꞌedaamãi akꞌɨ ́ji ma pꞌuuru ãri bairã. Taipa nãgá ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌaa kꞌĩsia pꞌanadairã taita kꞌachia wẽe pꞌanapata. Jĩpꞌa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata kꞌawa pꞌanadairã pɨa eperãarã chupɨria kꞌawaapari. 19 ¡Tachi Akꞌõre, ũríji mãikꞌaapa taipa ne–inaa kꞌachia oopata ãyaa bɨ ́ji! ¡Tachi Akꞌõre, tai akꞌɨ ́ji mãikꞌaapa kꞌaripa chéji! ¡Tachi Akꞌõre, taarãnáaji pɨa pɨ pꞌuuru mãikꞌaapa pɨ eperãarã jɨrɨtꞌerada perã! ¡Mɨchi Akꞌõre Waibɨa, tai, pɨchi eperãarãpa pɨmaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata! ¡Mapa tai chupɨria kꞌawáaji!’’  











20  Mãgá

Tomia setenta

mɨ Akꞌõre Waibɨamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji. Irumaa jaraji mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopariida mãikꞌaapa mɨchi aukꞌaarã, israelitaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa. Ma awara ɨtꞌaa iidiji irua ee awara bɨda pari, aɨ naaweda iru te mama bada perã. 21 Perá kꞌewarapema ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paapatapꞌedaa hora paji. f Mɨ mãgá ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bɨde eperãkꞌa naaweda kꞌãimokꞌaraadade unuda, Gabriel, wãabai cheji mɨ badamaa. 22 Irua mɨmaa mãgaji:  



f 9.21 Na pedee pꞌãkꞌãri, Daniel Babilonia eujãde baji. Mamĩda ichita kꞌirãpaji israelitaarãpa oopatapꞌedaa Tachi Akꞌõre tede ma te atꞌãri Jerusalende bakꞌãri. Mapa ewari chaa, tapꞌeda, kꞌewara paara, irua kꞌirãpaji israelitaarãpa naaweda oopatapꞌedaa Tachi Akꞌõre tedepema altarde, iru–itꞌee ne–animalaarã paadakꞌãri. Mãga kꞌirãpakꞌãri, Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



559

Daniel 9​, ​10

—Daniel, ɨ ̃rá mɨ pɨmaa cheji na ne–inaa kꞌawapide. 23 Pɨ ewaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beekꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ũriji. Mapa mɨ pɨmaa jarade cheji pɨa lee bada kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Irua pɨ audú kꞌinia iru bapari. Mapa mɨa jararu pia ũríji. 24 ’Tachi Akꞌõrepa tomia g setenta awara bɨji pɨchi aukꞌaarãpa mãikꞌaapa pɨ pꞌuuru Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨdadepemaarãpa Tachi Akꞌõremaa ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa jaradamerã mãikꞌaapa irude waya ijãa pꞌaneedamerã. Mãga oodakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa wẽpapiitꞌee ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopata mãikꞌaapa irua ãra ichita pia akꞌɨ bapariitꞌee. Maapai iru pedee jarapataarãpa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde unudapꞌedaakꞌa uchiaitꞌee. Mapa waa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌada–e paitꞌee. Ichiaba maapai Jeremiapa pꞌãda pɨa leedade jara bɨkꞌa, Tachi Akꞌõre te chiwidi oodapꞌeda, iru– itꞌee awara bɨdaitꞌee. 25 Na pedee pɨa kꞌawaaipia bɨ. Jaradakꞌãriipa Jerusalén chiwidi oo atanadamerã, ma pꞌuurudepema poro waibɨa awara bɨrutamaa tomia siete wãyaaitꞌee. h Mãpai Jerusalén pꞌuuru chiwidi oodaitꞌee; chi calle, chi plaza, chi pꞌuuru tꞌɨakꞌau bɨ muralla ome. Mamĩda ma pꞌuuru oomaa pꞌanɨɨrã pꞌera jõnɨpa kꞌĩsia paraa pꞌanadaitꞌee. Maapꞌeda, tomia sesenta y dos i wãyaaitꞌee Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada pai naaweda. 26 Ma tomia sesenta y dos wãyaada tꞌẽepai Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada peetꞌaadaitꞌee. Maperã ma pꞌuurudepemaarã iru jua ekꞌari pꞌaneeda–e paitꞌee. Ma kꞌãyaara awaraa rey uchiaitꞌee bɨ eere pꞌanɨɨrãpa Jerusalén pꞌuuru Tachi Akꞌõre te ome jõpitꞌaadaitꞌee. Atu pꞌanɨde to chomapa pꞌuuru jõtꞌaaparikꞌa, mãga pɨkꞌa ma pꞌuuru jõdariitꞌee. Ma tꞌẽepai chõo para baitꞌee mãikꞌaapa ma eujãdepema netꞌaa jõdaitꞌee ma jura chõo auparutamaa. 27 Awaraa tomiade j ma reypa pacto ooitꞌee eperãarã chokꞌara ome. Mamĩda ma tomia esa–aukꞌa bɨde irua jaraitꞌee waa ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paanaadamerã mãikꞌaapa waa netꞌaa iru–itꞌee tee chenaadamerã. Maapai irua ne–inaa audú kꞌachia ooitꞌee Tachi Akꞌõre te ɨ ̃rɨ, chi ɨtꞌɨpɨara bɨmãi, Tachi Akꞌõrepa ewari awara bɨda paru misa iru jõpiitꞌee.  









10

1   Persiadepema

Danielpa Tigris to ide unuda

rey Ciro año õpee rey bɨde Tachi Akꞌõrepa ne– inaa kꞌawapiji Daniel, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Beltsasarmaa. Irumaa kꞌawapiji taarãpai jura paraaitꞌee. Danielpa mãga kꞌawaakꞌãri, kꞌawaji ma pedee wãara paji. Tꞌẽepai ma kꞌawapida jara kꞌinia bɨ pipɨara

g 9.24 Tomia akꞌãri, jara kꞌinia–e baji ewari siete, tachia tomia kꞌawa pꞌanɨkꞌa. Nama tomia siete jara kꞌinia bɨ ‘siete por siete’. Chi kꞌawaa beerãpa jarapata ma tomia chaa jara kꞌinia bɨ siete años. Mãgá siete años por ‘tomia setenta’ cuatrocientos noventa años paji. h 9.25 Pia jaraitꞌeera, cuarenta y nueve años wãyaaitꞌee. i 9.25 Pia jaraitꞌeera, cuatrocientos treinta y cuatro años wãyaaitꞌee. j 9.27 Pia jaraitꞌeera awaraa siete añode. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 10

560

kꞌawaji kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde. 2 Maapai tomia õpee wãyaaru misa mɨ, Daniel, kꞌĩsia paraa nɨ ̃bapachi. 3 Ma tomia õpee wãyaarude chikꞌo warraa kꞌo–e paji. Nechiara jida kꞌo–e paji mãikꞌaapa vino jida to–e paji. Ma awara kꞌera jida pꞌuru–e paji. 4 Naapema atanede ewari veinticuatrode, mɨ Tigris to waibɨa bɨ ide bainɨ ̃ baji. 5 Mama bɨde pi–ia akꞌɨkꞌãri, unuji eperã pꞌaru linodee kꞌada jɨ ̃ bɨ. Chi kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari nẽedee aupai ooda paji. 6 Chi kꞌapꞌɨa mãu pi–ia topacio ɨ ̃daaparikꞌa ɨ ̃daa baji. Chi kꞌĩra pa tau ɨ ̃daaparikꞌa ɨ ̃daa baji. Chi tau tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨkꞌa baji. Chi jua, chi bɨɨrɨ ome bronce ɨrradakꞌa urua pꞌanajida. Pedeekꞌãri, ũriji eperãarã cho–kꞌara pedee pꞌanɨkꞌa. 7 Mɨ, Danielpapai ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨ unuji. Mɨ kꞌõpꞌãyoorãpa maarepida unuda–e paji mĩda, audú pꞌeradachida mãikꞌaapa pꞌirakꞌoodachida mirukꞌoodaridaitꞌee. 8 Mɨa mãgá ma kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨ unukꞌãri, apida mɨ ome bee–e paji. Pꞌera nɨ ̃bɨpa mɨ juatau wẽe beeji mãikꞌaapa kꞌĩra pꞌãwatɨdachi. 9 Mãpai mɨa ma eperã mɨmaa pedee bɨ ũrikꞌãri, mɨ kꞌĩra kꞌĩ eujãde barrobai baainaji. Mama mɨ pia kꞌãidachi. 10 Mãga bɨde ma eperãpa mɨ juade jita ataji sinapotepa beemerã. 11 Mãpai mɨmaa mãgaji: —Daniel, Tachi Akꞌõrepa pɨ audú kꞌinia iru bapari. Mapa mɨ pëiji pɨ akꞌɨde chemerã. Pꞌirabáiji mãikꞌaapa pia ũríji mɨa pɨmaa jararu. Irua mãga jarakꞌãri, mɨ bɨɨrɨ wëree bainɨ ̃ beeji. 12 Mãpai mɨmaa mãgaji: —Daniel, pꞌeranáaji. Pɨa kꞌawa kꞌinia beedakꞌãriipa kꞌãata jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pɨmaa kꞌawapida, pɨ audua–ee beeji. Mapa pɨa naapɨara ɨtꞌaa iididakꞌãriipa, Tachi Akꞌõrepa ũriji mãikꞌaapa mɨ namaa pëiji. 13 Mamĩda kꞌãima veintiuno paru misa, netuara poro waibɨa eerepema ángel waibɨapa mɨ chepiamaa beeji. Mãgɨpa Persiadepema rey ichi jua ekꞌari beerã ome akꞌɨpari. Mama mɨ iru ome chõomaa beeji. Mamĩda Tachi Akꞌõre eerepema angeleerã poro waibɨa Miguelpa mɨ kꞌaripa cheji. 14 Mãgá mɨ pɨmaa jarateede cheji ewari cherude pɨchi aukꞌaarã ome kꞌãata pꞌasaitꞌee. Ma kꞌawapida nãga jara kꞌinia bɨ. 15 Ma eperã pedeemaa bɨde, mɨ kꞌĩra edaa akꞌɨ baji; maarepida pedee– ee. 16 Mãga bɨde awaraa eperãkꞌa bɨpa mɨ itꞌai tꞌõbaitꞌaaji. Mãpai mɨ kꞌĩrapite bainɨ ̃ badamaa mɨa mãgaji: —Mɨchi Waibɨa, na kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨ kꞌaurepa mɨ audú kꞌĩsia paraa mãikꞌaapa juatau wẽe nɨ ̃bɨda aji. 17 ¿Sãgá mɨ, pɨ mimiapari pɨ ome pedeeima, nãgá juatau wẽe nɨ ̃bɨde mãikꞌaapa ĩyapaa paara wẽe nɨ ̃bɨde? 18 Mãpai ma eperãkꞌa bɨpa waya mɨ tꞌõbaitꞌaaji. Mãgá mɨ juatau paraa beeji. 19 Mãga bɨde irua mɨmaa mãgaji: —¡Pꞌeranáaji! ¡Kꞌãiwee baparíiji! Tachi Akꞌõrepa pɨ kꞌinia iru bapari. ¡Mapa sõcharra béeji!  



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



561

Daniel 10​, ​11

Mɨmaa mãga jara bɨde, mɨ tꞌãri o–ĩa beeji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨchi Waibɨa, pedéeji ɨ ̃rapɨ pɨa mɨ waya juataura papida perã. 20 Mãpai irua mɨmaa mãgaji: —¿Pɨa kꞌawa bɨkꞌã aji, sãapꞌeda mɨ pɨ akꞌɨde cheji? Tachi Akꞌõrepa pɨmaa kꞌawapida jara kꞌinia bɨ jarapꞌeda, mɨ waya chõonaitꞌee ma Persiadepema netuara eerepema ángel waibɨa ome. Ma ome chõo aupakꞌãri, Greciadepema netuara eerepema ángel waibɨa cheitꞌee. 21 Mamĩda mãga pꞌasai naaweda, mɨa pɨmaa jaraitꞌee librode pedee wãarata pꞌã bɨdepema. Mɨ mãgá ma netuara eerepema angeleerã ome chõomaa bakꞌãri, jĩpꞌa ɨtꞌaripema angeleerã poro waibɨa Miguélpata mɨ kꞌaripaitꞌee. Irua parã israelitaarã rey, ichi jua ekꞌari beerã ome akꞌɨpari. 1  Mediadepema rey Darío naarapema año rey bɨde mɨa iru kꞌaripaji. k  



11

2  ’Ɨr̃ á



Sur eerepema reyrã norte eerepema reyrã ome

mɨa pɨmaa wãarata kꞌawapiitꞌee. Persia eujãde awaraa reyrã õpee uchiadaitꞌee. Maapꞌeda ma reyrã õpee eere awaraa rey uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ apemaarã reyrã kꞌãyaara pꞌaratꞌara baitꞌee. Mãgá ma pꞌaratꞌara bɨ kꞌaurepa juataura beekꞌãri, ichi jua ekꞌari beerã ɨmɨaitꞌee Greciadepema rey ome chõo kꞌinia pꞌanadamerã. 3 Mamĩda ma tꞌẽepai awaraa rey uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ juataura baitꞌee mãikꞌaapa chõo kꞌawaa baitꞌee. Eujã waibɨa ichi–itꞌee jãri ata wãitꞌee mãikꞌaapa ichi jua ekꞌari bɨitꞌee. Mãgá rey waibɨa chõo kꞌawaa baitꞌee perã, ichia oo kꞌiniata oo wãitꞌee. 4 Mamĩda mãga bɨde ichi jua ekꞌari beerã awara–awaraa pꞌananadaitꞌee; ũkꞌuru norte eere, ũkꞌuru oriente eere, ũkꞌuru sur eere mãikꞌaapa ũkꞌuru occidente eere. Irudeepa uchiadaitꞌeerã reyrã pada–e paitꞌee. Ma awara iru naaweda juataura baji mĩda, ma awara–awaraa pꞌananadapꞌedaarã poro waibɨarã makꞌɨara juataura pꞌanada–e paitꞌee, Tachi Akꞌõrepa ãra mãgá awara–awaraa pꞌanapiitꞌee perã mãgá reydeerãpa ma eujã ãchi jua ekꞌari iru pꞌananaadamerã. 5 ’Ma tꞌẽepai ma sur eeree l wãdapꞌedaarã rey juataura beeitꞌee. Mamĩda soldaorã poro waibɨarãdepema aba iru kꞌãyaara juataura beeitꞌee mãikꞌaapa norte eerepema m eujã waibɨara bɨ ichi jua ekꞌari iru beeitꞌee. 6 Año chokꞌara wãyaakꞌãri, sur eerepema rey n pacto ooitꞌee ma norte eerepema rey o ome chõoda–ee pꞌanapataadaitꞌee. Ma sur eerepema reypa ichi kꞌau teeitꞌee norte eerepema reymaa miakꞌãidamerã, mãgá chõoda–ee pꞌanapataadai jĩakꞌaapa. Mamĩda pia uchia–e paitꞌee. Ma  







k 11.1 Ũkꞌuruurãpa

kꞌĩsiapata ‘iru’ akꞌãri, jara kꞌinia baji angeleerã poro waibɨa, Miguel. eeree akꞌãri, jara kꞌinia bɨ Israel eujã sur eere. m 11.5 Norte eere akꞌãri, jara kꞌinia bɨ Israel eujã norte eere. n 11.6 Sur eerepema rey akꞌãri, jara kꞌinia bɨ Egipto eujãdepema rey. o 11.6 Norte eerepema rey akꞌãri, jara kꞌinia bɨ Siria eujãdepema rey. l 11.5 Sur

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 11

562

norte eerepema rey taarã ba–e paitꞌee. Ma wẽra waibɨara pai kꞌãyaara, norte eerepemaarãpa iru traicionaadaitꞌee. Iru, chi ɨmɨkꞌĩra, chi warra mãikꞌaapa chi mimiapataarã paara peekꞌoodaitꞌee. 7 Maapai ma wẽra ëreerãdepema chi akꞌõre pari rey beepꞌeda, ichi soldaorã ome chõonadaitꞌee norte eerepema soldaorã ome mãikꞌaapa ãra murallapa tꞌɨakꞌau bɨmãi jãri ata wãdaitꞌee. Mãgá mãgɨɨrãpa ma norte eerepema soldaorã pꞌoyaadaitꞌee. 8 Ãra akꞌõre waibɨa apataarã juapa metaldee ooda ateedaitꞌee Egipto eujãdee, awaraa ne–inaa pi–ia nẽedee ooda mãikꞌaapa pꞌaratꞌadee ooda ome. Ma tꞌẽepai año chokꞌara–ee wãyaarude, ma norte eerepema rey ichiakꞌau bɨdaitꞌee. 9 Maapꞌeda norte eerepema rey chõonaitꞌee sur eerepemaarã ome. Mamĩda pꞌoyaa–e pakꞌãri, ãpɨtee wãitꞌee ichi eujãdee. 10 ’Tꞌẽepai norte eerepema rey warrarãpa soldaorã cho–kꞌara chipꞌe atadaitꞌee waya sur eerepemaarã ome chõonadaitꞌee. Ma warrarãdepema aba ichi soldaorã ome mãgá chõonadakꞌãri, ãchi chõo wãrutamaa sur eerepemaarã eujã jõ wãdaitꞌee, to choma nɨ ̃beekꞌãri, ne–inaa jõparikꞌa. Mãgá chõo wãdapa, sur eerepema rey pꞌuuru waibɨa murallapa tꞌɨakꞌau bɨmãi panadaitꞌee. 11 Mãga unukꞌãri, sur eerepema rey audú kꞌĩraudariitꞌee norte eerepema rey ome. Iru ome chõode uchiaitꞌee mãikꞌaapa norte eerepemaarã cho–kꞌara pꞌanadaitꞌee mĩda, ichia ãra pꞌoyaaitꞌee. 12 Mãgá sur eerepema reypa ma norte eerepema soldaorã pꞌoyaakꞌãri, audua beeitꞌee mãikꞌaapa ma norte eerepemaarã cho–kꞌara peepiitꞌee. Mamĩda irua norte eerepemaarã ichi jua ekꞌari taarã iru ba–e paitꞌee, 13 norte eerepema reypa awaraa soldaorã chokꞌaraara naaweda iru bada kꞌãyaara chipꞌe ataitꞌee perã. Maapꞌeda, año chokꞌara– ee wãyaakꞌãri, ichi soldaorã chokꞌara, arma, netꞌaa pia ome waya sur eerepemaarã ome chõonadaitꞌee. 14 ’Daniel, mãga pꞌasakꞌãri, eperãarã chokꞌara sur eerepema rey jua ekꞌariipa uchia kꞌinia pꞌaneedaitꞌee. Ichiaba pɨchi eujãdepemaarã, p eperãarã kꞌachia–idaa beerã aukꞌa iru jua ekꞌariipa uchia kꞌinia pꞌanadaitꞌee. Mamĩda ãchia oo kꞌinia pꞌanɨkꞌa ooda–e paitꞌee. Mãgá pɨa kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde unudakꞌa pꞌasaitꞌee. 15 Maapꞌeda norte eerepema rey cheitꞌee mãikꞌaapa rampa oopiitꞌee, madeepa tꞌĩudamerã pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau beede. Mãgá mãgee pꞌuuru pꞌoyaadaitꞌee. Sur eerepema soldaorã sõcharra beerãpa pida ne–inaa pꞌoyaa ooda–e paitꞌee, ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã ma pꞌuurude tꞌĩunaadamerã. 16 Ma norte eerepema reypa ichia oo kꞌiniata ooitꞌee ichia pꞌoyaadaarã ome. Apidaapa iru ome pꞌoyaada–e paitꞌee. Mãgá iru pãchi Eujã Pi–ia Bɨde q beeitꞌee mãikꞌaapa ma eujã ichi jua ekꞌari iru bɨde, ichia ma eujãdepema  



















p 11.14 Daniel israelita paji perã, angelpa ‘pɨchi eujãdepemaarã’ akꞌãri, jara kꞌinia bɨ israelitaarã. q 11.16 Eujã Pi–ia Bɨ jara kꞌinia bɨ Israel eujã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



563

Daniel 11

ne–inaa ãri wãitꞌee. 17 Ma norte eerepema reypa kꞌĩsiaitꞌee soldaorã ichi jua ekꞌari beerã jõmaweda chipꞌe atapꞌeda, sur eerepemaarã ome chõonaitꞌee. Mamĩda mãga ooi kꞌãyaara, pacto ooitꞌee sur eerepema rey ome. Ichi kꞌau teeitꞌee ma sur eerepema reymaa iru ome miakꞌãimerã, mãgá chõoda–ee pꞌanapataadai jĩakꞌaapa mãikꞌaapa mãgá ma eujã ichi jua ekꞌari beei jĩakꞌaapa. Mamĩda ichia kꞌĩsia bɨkꞌa uchia–e paitꞌee. 18 Tꞌẽepai pꞌuuru pꞌusa ide pꞌanapataarã ome chõonaitꞌee mãikꞌaapa mãɨrã chokꞌara pꞌoyaaitꞌee. Mamĩda ma pꞌoyaada kꞌaurepa ichi audua beekꞌãri, ma eujãdepema soldaorã poro waibɨapa iru pꞌoyaaitꞌee mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia beepiitꞌee. 19 Maapꞌeda ma norte eerepema rey ichi soldaorã ome ãpɨtee wãdaitꞌee ãchi eujãdee; ãchi pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau beede. Mamĩda ma wãdade ma norte eerepema rey waibɨa kꞌachiade baaipꞌeda, piuitꞌee. Mãgá iru waa unuda–e paitꞌee. 20 ’Ma norte eerepema rey eere awaraa rey uchiaitꞌee. Mãgɨpa ichi jua ekꞌari eujã pia iru baitꞌee. Maperã impuesto pꞌaapipari pëiitꞌee ichi jua ekꞌari beerã jõmaarãmaa ichi–itꞌee pꞌaratꞌa pꞌaapimerã. Mamĩda taarã–e rey bɨde iru piuitꞌee, chõode wã–e bɨ mĩda. 21 ’Ma rey pari awaraa rey uchiaitꞌee. Mãgɨ ́ ne–inaa kꞌachia ooyaa baitꞌee. Awaraa reyrãkꞌa ba–e paitꞌee, rey ëreerãdeepa uchia–e paitꞌee perã. Ma awara ichi jua ekꞌari beerãpa iru awara bɨda–e paitꞌee ãchi rey beemerã. Mamĩda ãra atu pꞌanɨde, irua ãra kꞌũra bɨpa rey mimiade beeitꞌee. 22 Ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã jõmaweda jõpiitꞌee, to choma nɨ ̃beekꞌãri, ne–inaa jõparikꞌa. Ichiaba mãga ooitꞌee ichi ome pacto oodapꞌedaarã poro waibɨa ome. 23 Ichi ome pacto oodapꞌedaarã kꞌũraitꞌee mãikꞌaapa ichi eere eperãarã chokꞌara–ee pꞌanadaitꞌee mĩda, ma eujãdepemaarã ichi jua ekꞌari pꞌe iru beeitꞌee. 24 Awara–awaraa eujã ichi jua ekꞌari beedepema netꞌaara iru pꞌanapataarã kꞌãiwee pꞌanadakꞌãri, ãchi atu pꞌanɨde, ichia ne–inaa oonaitꞌee ichi akꞌõreerãpa wa ichi chonaarãpa pꞌoyaa ooda–e pꞌanadapꞌedaa. Ma eujãdepemaarã netꞌaa pia jãri ata wãitꞌee mãikꞌaapa ma netꞌaa ichi ome nipapataarãmaa jedeitꞌee. Ichiaba kꞌĩsiaitꞌee pꞌuuru murallapa tꞌɨakꞌau bee pꞌoyaaitꞌee. Mamĩda taarã–e nɨde mãga ooitꞌee. 25 ’Ichi mãgá waibɨa, sõcharra beekꞌãri, soldaorã chokꞌara chipꞌe atapꞌeda, sur eerepema rey ome chõonadaitꞌee. Mapa sur eerepema reypa ichi soldaorã chokꞌaraara chipꞌe atapꞌeda, iru ome aukꞌa chõode uchiadaitꞌee. Mamĩda sur eerepemaarãpa iru traicionaadaitꞌee. Ma kꞌaurepa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaa–e paitꞌee. 26 Ma rey ome mesade nekꞌopataarãpa iru traicionaadaitꞌee. Ma kꞌaurepa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa iru soldaorã chokꞌara peepikꞌoodaitꞌee. 27 Maapꞌeda ma reyrã omé mesa abaade su–akꞌɨ pꞌaneedaitꞌee. Mamĩda jĩpꞌa kꞌĩsiadaitꞌee ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee mãikꞌaapa ãchi omeeweda seewa jaradaitꞌee. Mamĩda apidaapa ooda–e paitꞌee ãchia oo kꞌinia  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 11

564

pꞌanɨkꞌa, atꞌãri ewari ma–itꞌee awara bɨda pa–e bairã. 28 Maapꞌeda ma norte eerepema rey ãpɨtee wãitꞌee ichi eujãdee. Ateedaitꞌee ne–inaa pi–ia ma chõodapꞌedaade jãri atadapꞌedaa. Mamĩda ichi eujãdee wãde, Tachi Akꞌõre ome pacto oodapꞌedaarã ɨ ̃rɨ wãitꞌee ãra kꞌachia oode. Ãra eujãde pakꞌãri, ichia jõmaweda ne–inaa kꞌachia oo kꞌiniata ooitꞌee. Maapꞌeda ichi eujãdee wãitꞌee. 29 ’Ma tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa ewari ma–itꞌee awara bɨda pakꞌãri, norte eerepema reypa soldaorã chokꞌara chipꞌe atapꞌeda, waya sur eerepemaarã ome chõonaitꞌee. Mamĩda ma chõo pꞌoyaada–e paitꞌee ãchia naaweda oodapꞌedaakꞌa, 30 occidente eerepema soldaorã barcode chedapꞌeda, iru ome chõodaitꞌee perã. Mãga oodakꞌãri, iru kꞌĩsia nɨ ̃beeitꞌee. Mapa iru eere pꞌanɨɨrã pꞌeradaitꞌee mãikꞌaapa ãpɨtee jĩchoodaitꞌee. Mãga pꞌasakꞌãri, ma norte eerepema rey kꞌĩrau nɨ ̃bɨpa Tachi Akꞌõrede ijãapataarã jɨrɨnaitꞌee peekꞌoodaitꞌee. Jõdee pia akꞌɨpariitꞌee Tachi Akꞌõrede ijãa amaarutaarã. 31 ’Maapai ichi soldaorãpa ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee Tachi Akꞌõre tede, ma te murallapa tꞌɨakꞌau bɨ mĩda. Jaradaitꞌee mama ne–animalaarã Tachi Akꞌõre–itꞌee paanaadamerã mãikꞌaapa ne–inaa audú kꞌachia bɨdaitꞌee mãga oopatapꞌedaamãi. 32 Irua ma ijãa amaadapꞌedaarã kꞌũraitꞌee, aukꞌa mama ne–inaa kꞌachia oodamerã. Mamĩda Tachi Akꞌõre wãara kꞌawa pꞌanɨɨrãpa choopataadaitꞌee ãchia ijãa pꞌanɨde mãikꞌaapa ma reypa oopi bɨkꞌa oodakꞌaa paitꞌee. 33 Maapai ãchi tꞌãidepema kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa eperãarã chokꞌaraarãmaa jarateedaitꞌee. Mamĩda ma kꞌĩsia kꞌawaa beerã ũkꞌuru espadapa peekꞌoodaitꞌee; ũkꞌuru paakꞌoodaitꞌee; ũkꞌuru ãra netꞌaa pꞌe iru pꞌanɨ jõmaweda jãri pꞌe atadapꞌeda, esclavo papidaitꞌee mãikꞌaapa awaraa eujãdee ateedaitꞌee. Makꞌɨara taarã mãga oo iru pꞌanada–e paitꞌee. 34 Ãra mãgá ne–inaa kꞌachiade baaidakꞌãri, eperãarã chokꞌara–e pꞌanɨɨrãpa kꞌaripadaitꞌee. Mamĩda eperãarã chokꞌara seewatapai ãra ome araa pꞌana chedaitꞌee. 35 Ichiaba ma jarateepataarã ũkꞌuru jɨrɨdaitꞌee miapidaitꞌee. Tachi Akꞌõrepa mãga pꞌasapiitꞌee, ma jarateepataarã pꞌekꞌau kꞌachia wẽe pꞌaneedamerã iru ewari waibɨa ewate paru misa. 36 ’Norte eerepema reypa ichia oo kꞌiniata oopariitꞌee. Audua beeitꞌee mãikꞌaapa kꞌĩsiapariitꞌee ichita akꞌõre waibɨa apataarã jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Audú pedee kꞌachia pedeepariitꞌee Jõmaarã Akꞌõre Waibɨa ãpɨte. Mãga oopariitꞌee Tachi Akꞌõrepa waa kꞌĩrau choo–e parumaa mãikꞌaapa iru miapirumaa, Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsia iru bɨkꞌa ne–inaa jõmaweda pꞌasaitꞌee perã. 37 Ma reypa akꞌõre waibɨarã apata apida waawee–e paitꞌee; ichi chonaarã akꞌõre waibɨarã, wẽraarãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata akꞌõre waibɨarã mãikꞌaapa awaraa akꞌõre waibɨa apataarã jida. Ma kꞌãyaara kꞌĩsiapariitꞌee ichita waibɨara bɨ jõmaarã akꞌõre waibɨa apataarã kꞌãyaara. 38 Mamĩda, murallapa tꞌɨakꞌau bee jɨ ̃apari akꞌõre waibɨa apata iru bapariitꞌee ichi akꞌõre waibɨakꞌa. Mãga ooitꞌee, ichi chonaarãpa mãgee akꞌõre waibɨa kꞌawada–e paji mĩda. Ma akꞌõre waibɨa  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



565

Daniel 11​, ​12

apata–itꞌee teepariitꞌee nẽe, pꞌaratꞌa, mãu pi–ia mãikꞌaapa awaraa netꞌaa pi–ia. 39 Awaraa eujãdepemaarã akꞌõre waibɨa apatade ijãapataarãpa kꞌaripadaitꞌee mãgee murallapa tꞌɨakꞌau beede iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã tꞌĩunaadamerã. Iru mãgá waaweepataarã pia akꞌɨpariitꞌee. Iru ãchi akꞌõre waibɨakꞌa iru pꞌanapataadaitꞌee perã, irua ãchi eperãarã poro waibɨarã papiitꞌee mãikꞌaapa eujã awara–awaraa ãchi jua ekꞌari bɨitꞌee ma eujã akꞌɨpataadamerã. 40 ’Tachi Akꞌõrepa ewari ma–itꞌee awara bɨda pakꞌãri, sur eerepema rey ma norte eerepema rey ome chõode cheitꞌee. Mãpai ma norte eerepema rey sur eerepemaarã ome chõode uchiaitꞌee nãumia pa tau pꞌorepꞌorepari cherukꞌa. Ma eujã jõmaweda ũu pɨkꞌa wãitꞌee carretapa, soldaorã caballoorã ɨ ̃rɨ wãpataarãpa mãikꞌaapa barcopa. Mãgá eujã awara–awaraa chokꞌara jãri ata wãdaitꞌee. 41 Ichiaba ma norte eerepema rey chõonaitꞌee pãchia Eujã Pi–ia Bɨ apatade mãikꞌaapa ma eujãdepemaarã cho–kꞌara peekꞌooitꞌee. Mamĩda iru juadeepa uchiadaitꞌee Edom eujãdepemaarã, Moab eujãdepemaarã mãikꞌaapa Amón eujãdepemaarã chokꞌara. 42 Irua awara–awaraa eujã chokꞌara ichi jua ekꞌari pꞌe iru beeitꞌee. Mapa Egipto eujã paara iru juadeepa uchia–e paitꞌee. 43 Egiptodepema nẽe, pꞌaratꞌa mãikꞌaapa ne–inaa pi–ia jõmaweda jãri pꞌe ataitꞌee. Ichiaba Libia eujãdepemaarã mãikꞌaapa Etiopía eujãdepemaarã iru jua ekꞌari pꞌaneedaitꞌee. 44 Mamĩda irua oriente eereepa mãikꞌaapa norte eereepa pedee jara pëidapꞌedaa ũrikꞌãri, pꞌeraitꞌee. Mãpai kꞌĩraudaipꞌeda, mãɨrã ome chõode mãikꞌaapa jõpide wãitꞌee. 45 Mamaa wãpari ode wãrude ichi rey te ne–edee ooda bainɨ ̃ bɨitꞌee pꞌusa, r Tachi Akꞌõre Ee Pi–ia apata awara bɨda esajĩakꞌa. Mama piuitꞌee. Apidaapa iru madeepa pꞌoyaa kꞌaripada–e paitꞌee.  













12

1   ’Maapai

Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate

pɨchi aukꞌaarã akꞌɨpari, angeleerã poro waibɨa Miguelpa kꞌaripade cheitꞌee. Eperãarã audú chupɨria chitoonadaitꞌee. Na eujãdepemaarã awara–awaraa pꞌaneedakꞌãriipa ma ewate parumaa, eperãarã audupɨara chupɨria chitoonada–e paitꞌee. Maapai Tachi Akꞌõrepa pɨchi aukꞌaarã kꞌaripaitꞌee; chi ɨtꞌaripema chokꞌai pꞌanɨɨrã librode tꞌɨ ̃ pꞌã iru pꞌanɨɨrã. 2 Piudapꞌedaarã cho–kꞌara jãɨrade yooro pꞌora padai pꞌanɨɨrã chokꞌai pꞌirabaidaitꞌee. Eperãarã kꞌãi pꞌanadapꞌeda, ɨ ̃rɨmapatakꞌa, mãga pɨkꞌa mãɨrã ũkꞌuru pꞌirabaidaitꞌee mãikꞌaapa ɨtꞌari pꞌananadaitꞌee. Awaraarã kꞌĩra nejasia pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa ichita kꞌachiade pꞌanadaitꞌee. 3 Kꞌĩsia kꞌawaa beerã, chi eperãarãmaa o pia akꞌɨpidapꞌedaarã, kꞌĩra wãree pꞌaneedaitꞌee ɨtꞌaripema kꞌĩra wãreekꞌa. ¡Ichita pi–ia ɨ ̃daapariidaitꞌee lucero ɨ ̃daaparikꞌa!  



r 11.45 Kꞌĩsiapata

na pꞌusa jara kꞌinia bɨ Mar Mediterráneo.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Daniel 12

566

4  ’Mamĩda

Daniel, mɨa pedee jarada pɨa pꞌãmaa bɨ pɨráji mãikꞌaapa sellopa kꞌara bɨ ́ji, mɨa jaradakꞌa parumaa. Maapai eperãarã chokꞌara awara–awaraa eujãdee wãdaitꞌee ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo, mɨa pɨmaa jarada paara, waapɨara kꞌawaa kꞌiniapa. 5 Mãpai mɨ, Danielpa awaraa eperãkꞌa bee omé unuji; aba to ide bainɨ ̃ baji, chi apema to kꞌĩraikꞌa eere bainɨ ̃ baji. 6 Mãga nɨde ma ángel pꞌaru linodee jɨ ̃ bada ma to ɨ ̃rɨ bainɨ ̃ baji. Mãpai ma omeedepema abaapa irumaa iidiji: —¿Sãapai pꞌasaitꞌeema aji, ma ne–inaa tachi pꞌera pɨkꞌapipari? 7 Mãpai mɨa akꞌɨji ma eperãkꞌa pꞌaru linodee jɨ ̃ bada to ɨ ̃rɨ bainɨ ̃ bɨ. Mãgɨpa ichi jua omeeweda ɨtꞌaa ɨakꞌãri, mɨa ũri baji irua nãga juraakꞌãri chi ichita bapari kꞌĩrapite: —Año õpee apꞌeda esa–aukꞌa wãyaaitꞌee Tachi Akꞌõre eperãarã juatau wẽe pꞌaneerutamaa. Maapai ma jõma jõitꞌeeda aji. 8 Mɨa ũriji irua jarada. Mamĩda maarepida kꞌawa–e paji kꞌãata jara kꞌinia baji. Mapa irumaa iidiji: —Tachi Waibɨa, ¿tꞌẽepai kꞌãata pꞌasaitꞌeema? aji. 9 Mãpai irua pꞌanauji: —Daniel, waa kꞌĩsia nɨ ̃bɨnáaji. Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji. Mɨa jarada jaraikꞌaraa bɨ, mɨa jaradakꞌa pꞌasai naaweda. 10 Eperãarã chokꞌara chupɨria chitooneedaitꞌee ma pedeede jaradakꞌa kꞌachiarã juade baaidakꞌãri. Mamĩda madeepa uchiadakꞌãri, pꞌekꞌau kꞌachia wẽe pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa kꞌachia oodakꞌaa paitꞌee. Jõdee ne–inaa kꞌachia ooyaa beerãpa ne–inaa kꞌachia oopataadaitꞌee. Mãɨrãdepema apidaapa ma pedee jarada maarepida kꞌawada–e paitꞌee. Mamĩda kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa jõmaweda kꞌawaadaitꞌee. 11 Waa ne–animalaarã ewari chaa paanaadamerã jaradakꞌãriipa mãikꞌaapa ma ne–inaa audú kꞌachia Tachi Akꞌõre tede bɨdakꞌãriipa ewari s mil doscientos noventa wãyaaitꞌee. 12 O–ĩa baitꞌee chi choo bɨ Tachi Akꞌõrede ijãa bɨde ewari t mil trescientos treinta y cinco wãyaaru misa. 13 Mamĩda pɨ, Daniel, Tachi Akꞌõrede ijãaparíiji pɨchi piurumaa. Mãpai pɨ ɨ ̃iitꞌee. Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate pakꞌãri, pɨ chokꞌai pꞌirabaiitꞌee mãikꞌaapa ataitꞌee ne–inaa pi–ia Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsia iru bɨdepema ichideerã–itꞌee.  

















s 12.11 Ewari

t 12.12 Ewari

akꞌãri, jara kꞌinia–e bɨ veinticuatro horas tachia ewari kꞌawaapatakꞌa. akꞌãri, jara kꞌinia–e bɨ veinticuatro horas tachia ewari kꞌawaapatakꞌa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jonás

Tachi Akꞌõre pedee jarapari Jonás ome pꞌasada Introducción

Libro Jonás awaraa libro kꞌãyaara nepɨrɨ bɨ eperã Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa oo–e padamaa pꞌasada. Na libro leedakꞌãri, unudai Tachi Akꞌõre pedee jarapari Jonapa oo kꞌinia–e pada Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Irua jaraji Jonás wãmerã Nínive pidaarãmaa jarade ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa oo amaadamerã (cap. 1). Mamĩda Jonapa oo kꞌinia–e paji. Ma kꞌaurepa perá pꞌusade piuitꞌee paji. Mãgá perá piu wãde Jonapa jaraji ooitꞌee Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa. Wãji jarade Nínive pidaarãmaa Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee bada ãchi ome. Ijãajida mãikꞌaapa waa ooda–e paji ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa. Mapa Tachi Akꞌõrepa ma pꞌuuru pidaarã chupɨria kꞌawaaji (cap. 2–3). Jonapa mãga unukꞌãri, kꞌĩraudachi Tachi Akꞌõre ome, oo–e pada perã ichia jaradakꞌa (cap. 4). Na librode unudai Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa chupɨria kꞌawaayaa bapari. Tachi Akꞌõrepa chupɨria kꞌawaapari pꞌuuru pidaarã ãrapa ne–inaa kꞌachia oo pꞌanɨ oo amaadakꞌãri mãikꞌaapa wãara tꞌãripa irude ijãadakꞌãri mãikꞌaapa oodakꞌãri irua jara bɨkꞌa. Irua pꞌuuru pidaarã mãgá chupɨria kꞌawaapari, mãgɨɨrã ichi pꞌuuru pidaarã–e mĩda.

1

1   Jonás,

Jonapa oo–e pada Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa

Amitay warra, Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. Ewari aba Tachi Akꞌõrepa irumaa mãgaji: 2 “Wãj́ i pꞌuuru waibɨa Ninivedee mãikꞌaapa jaráji mɨa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee, mɨ baparimãiipa mɨa unu bairã ãchia ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapata.” 3  Mamĩda



Jonás miruda

Jonás Tachi Akꞌõre kꞌĩrapiteepa miru kꞌiniapa, Tarsis pꞌuurudee wãji. Mamaa wãrude Jope pꞌuuru, pꞌusa ide badamaa wãji. Mama panakꞌãri, unuji barco Tarsis pꞌuurudee wãitꞌee bɨ. Mãpai ichi

567 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jonás 1

568

pasaje pꞌaapꞌeda, ma barcode batauji aɨde wã nipadapꞌedaarã ome. 4 Mamĩda ma wãrude Tachi Akꞌõrepa nãumia golpe pꞌuapiji. Pꞌusara tꞌo nɨ ̃beekꞌãri, ma barco tꞌoopꞌedariikꞌa nɨ ̃beeji. 5 Mãpai ma barcode mimiapataarã pꞌera jõnɨpa ãchi chaachaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa pꞌaneejida ãchi akꞌõre waibɨa apatapꞌedaamaa. Mãga oojida ma pꞌusa tꞌumãtɨi jĩakꞌaapa. Ma awara netꞌaa ma barcode atee wãdapꞌedaa toidaa batꞌakꞌoojida barco wẽsaadaimerã. Mamĩda aɨ naaweda Jonás barcode edú wãpꞌeda, pia kꞌãi nɨ ̃baji. 6 Maperã ma barco pꞌerapari irumaa wãpꞌeda, mãgaji: —¿Sãapꞌeda pɨ nama kꞌãi nɨ ̃bɨma? ¡Pꞌirabáiji mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨjĩ́ pɨchi Akꞌõre Waibɨamaa! Mãgá irua tachi chupɨria kꞌawaaiskꞌa piunaadamerã. 7 Mãɨmisa ma barcode mimiapataarãpa ãchi pitapai mãgajida: —Suerte jemenedáma kꞌawaadaitꞌee kꞌai kꞌaurépata tachi nãgá na kꞌachiade pꞌanɨ. Mãga oodakꞌãri, Jonamaata uchiaji. Mãgá kꞌawaajida iru kꞌaurépata ma kꞌachiade pꞌanɨ. 8 Mapa irumaa mãgajida: —Jaráji sãapꞌeda tachi na kꞌachiade pꞌanɨ. ¿Pɨ kꞌãare mimiata ooparima? ¿Sãmãikꞌaapa cheruma? ¿Pɨ sãpemama? ¿Pɨ chisãgɨ ́ pꞌuurudepemama? ajida. 9 Mãpai Jonapa pꞌanauji: —Mɨ hebreo. Mɨa ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨade ijãapari. Iruata pꞌusa mãikꞌaapa eujã oojida aji. 10 Mãpai Jonapa ma barcode mimiapataarãmaa nepɨrɨji ichi Tachi Akꞌõre ikꞌaawaapa miru wã. Mãga ũridakꞌãri, audupɨara pꞌeradachida mãikꞌaapa iidijida: —¿Sãapꞌeda mãga oojima? ajida. 11 Mãɨmisa pꞌusa audupɨara tꞌo nɨ ̃beeji. Mapa irumaa iidijida: —¿Pɨ ome kꞌãata oodaitꞌeema ajida, na pꞌusa ipꞌii ũu beemerã?  















12  Mãpai

Jonás chikꞌo choma bɨpa mitꞌaada

Jonapa mãgaji: —Parã chupɨria jõnɨ na nãumia kꞌaurepa mãikꞌaapa pꞌusa tꞌo nɨ ̃bɨ kꞌaurepa. Mɨa pia kꞌawa bɨ mɨ kꞌaurépata nãga jõnɨ. Mɨ jita atadapꞌeda, pꞌusa jãde batꞌatꞌáatɨ. Mãgá pꞌusa ipꞌii ũu beeyada aji. 13 Mamĩda ma barcode mimiapataarãpa audupɨara wiijida ma barco to idee ateedaitꞌee. Mamĩda pꞌoyaada–e paji waapɨara pꞌusara nɨ ̃beeda perã. 14 Mãpai Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidijida: “Tachi Akꞌõre, pɨa oopari pɨchia kꞌinia bɨkꞌa. Maperã tai piupináaji na eperã piuru kꞌaurepa. Ma awara ichia ne–inaa kꞌachia oo–e paji pɨrã, taipa ooruta kꞌachia bɨda anaapáde” ajida. 15 Mãga jaradapꞌeda, Jonás jita atajida mãikꞌaapa toidú batꞌatꞌaajida. Mãgá pꞌusa ipꞌii ũu beeji. 16 Mãga unudakꞌãri, ma barcode  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



569

Jonás 1​ – ​3

mimiapataarãpa Tachi Akꞌõre waawee pꞌaneejida mãikꞌaapa pꞌusa ide wiibaidapꞌeda, ne–animal peejida mãikꞌaapa iru–itꞌee paajida. Ichiaba ãchia jarajida ne–inaa iru–itꞌee oodaitꞌee. 17 Aɨ naaweda chikꞌo choma Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌera iru badapa Jonás mitꞌaaji. Jonás kꞌãima õpee ma chikꞌo bide baji.  

2

Jonás ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

1   Mãpai

Jonapa ma chikꞌo bideepa Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: “Akꞌõre Waibɨa, mɨ tꞌãri ma–ãri nɨ ̃bakꞌãri, pɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji. Mãpai pɨa mɨ pedee ũriji. Piudapꞌedaarã pꞌanapataarãmãiipa pɨkꞌa mɨa pɨmaa ɨtꞌaa iidiji. Mãpai pɨa mɨ pedee ũriji. 3 Pꞌusa jã nãpɨa bɨmãi pɨa mɨ batꞌapitꞌaaji mãikꞌaapa pꞌusapa mɨ pɨra atapachi. Pɨa pëida pꞌusa mɨ ɨ ̃rɨ wãyaajida. 4 Mãɨmisa mɨa kꞌĩsiaji: ‘Pɨ kꞌĩrapiteepa ̃ sãgá pɨ temaa wãitꞌeema?’ 5 Pꞌusapa mɨ pɨra ataji mɨ jëretꞌaaji. ¿Ɨrá mãikꞌaapa pꞌusa mɨ ɨ ̃rɨ cheji. Mãga bɨde mɨchi porode lamakꞌa beepa pɨradaipachida. 6 Nãpɨadee tꞌaa wã nipaji. Paniapa mɨ mi pɨkꞌatꞌaaji. Mama presokꞌa ichita beeitꞌee paji. Mamĩda pɨ, mɨ Akꞌõre Waibɨapa mɨ kꞌaripa ataji ma piu wãdadeepa. 7 Mɨ kꞌapꞌɨadeepa mɨ jaure uchia wãkꞌãri, mɨa pɨ, Akꞌõre Waibɨa, kꞌirãpaji. Mãpai pɨ ɨtꞌaripema tedeepa mɨa chupɨria iidida ũriji. 8 Chi ne–inaa juapa ooda vale–e baibɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã pɨde ijãadaamaa pꞌanapata. Mapa ãrapa kꞌawada–e pꞌanɨ pɨa ãra chupɨria kꞌawaa bɨ. 9 Mamĩda mɨchi tꞌãripa kꞌaride pɨmaa gracias jarapariitꞌee mãikꞌaapa ne–animalaarã pɨ–itꞌee paapiitꞌee. Ma awara mɨa pɨmaa jaradakꞌa ooitꞌee. ¡Pɨ, mɨ Akꞌõre Waibɨapapai eperãarã kꞌaripapari!” 10 Mãpai Tachi Akꞌõrepa ma chikꞌo to idee pëiji mama Jonás ãpꞌotꞌaamerã.

2

















3

Jonapa ooda Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa

tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa waya Jonamaa mãgaji: 2 “Wãj́ i pꞌuuru waibɨa Ninivedee mãikꞌaapa jaráji mɨa pɨmaa jarapiru.” 3 Mãpai Jonás wãji Nínive pꞌuurudee Tachi Akꞌõrepa irumaa jaradakꞌa. Nínive pꞌuuru audú waibɨa baji. Ma pꞌuuru jõma wãyaaitꞌee ewari õpee tꞌɨapachida. 4 Jonás ma pꞌuurude panapꞌeda, ewari aba tapꞌedadeepa kꞌewara parumaa nãgá golpe jara nipapachi: “¡Ewari cuarenta parumaa Jõmaarã Akꞌõre Waibɨapa Nínive pꞌuuru jõma jõtꞌaaitꞌee!” 5 Mãga ũridakꞌãri, Ninivedepemaarãpa Tachi Akꞌõrepa jara pëida ijãa pꞌaneejida mãikꞌaapa nãga jarajida: “Nekꞌoda–ee Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidimaa pꞌaneedaitꞌeeda” ajida. Maperã chi waibɨara beerãdeepa ekꞌariara beerã parumaa nekꞌoda–ee Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidipachida mãikꞌaapa chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃jida akꞌɨpidaitꞌee tꞌãri pꞌua pꞌanɨ ãchia ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa kꞌaurepa. 1   Ma









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Jonás 3​, ​4

570

6  Ninivedepema

reypa Tachi Akꞌõrepa jara pëida ũrikꞌãri, ichi su–akꞌɨ baparimãiipa pꞌirabaipꞌeda, ichi rey pꞌaru jɨ ̃pari ẽratꞌaaji mãikꞌaapa chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ beeji. Maapꞌeda itꞌabarre pꞌora paraadamãi su–akꞌɨ banaji. 7 Ma tꞌẽepai ichi ekꞌari pꞌanadapꞌedaa poro waibɨarã ome nãga jara pëiji Nínive pꞌuurude pꞌanadapꞌedaarãmaa: “Eperã apida nekꞌoikꞌaraa bɨ mãikꞌaapa pania toikꞌaraa bɨ. Ma awara pãchi pꞌakꞌaarãmaa, ovejaarãmaa paara nekꞌopidaikꞌaraa bɨ; pania jida topidaikꞌaraa bɨ. 8 Nekꞌodai kꞌãyaara, ́̃ akꞌɨpidaitꞌee tꞌãri pꞌua pꞌanɨ mãikꞌaapa tꞌãripa Tachi chi–ɨapata pꞌaru jɨtɨ Akꞌõremaa chupɨria iidítɨ. Pãchi ne–animalaarã ɨ ̃rɨ paara chi–ɨapata pꞌaru jɨ ̃ bɨ ́tɨ mãikꞌaapa pãchia ne–inaa kꞌachia oopata oo amáatɨ mãikꞌaapa waa tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌananáatɨ. 9 Mãga ooruta pɨrã, Tachi Akꞌõre waa tachi ome kꞌĩrau ba–e paiskꞌa mãikꞌaapa tachi jõpi–e paiskꞌa.” 10 Ãchia oojida reypa jaradakꞌa. Ãchia ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaa oo amaajida mãikꞌaapa o kꞌachiadeepa uchia kꞌinia pꞌanajida. Tachi Akꞌõrepa mãga unukꞌãri, kꞌĩsia awara ataji. Mãgá ichia Jonamaa jarapidakꞌa oo–e paji.  







4

1   Mamĩda

Jonás Tachi Akꞌõre ome kꞌĩraudariida

Jonapa mãga unukꞌãri, Tachi Akꞌõre ome tꞌãri ãriidachi mãikꞌaapa kꞌĩraudachi. a 2 Mapa Tachi Akꞌõremaa nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —Aai Akꞌõre Waibɨa, ¿mɨchi eujãde atꞌãri bakꞌãri, mɨa pɨmaa jara–e pajikꞌã pɨa na pꞌuuru jõpi–e paitꞌee? Mapa isapai Tarsidee miruitꞌee paji. Mɨa kꞌawa bɨ pɨ tꞌãri pia bapari mãikꞌaapa chupɨria kꞌawaayaa bapari. Isapai kꞌĩraudaikꞌaa. Eperãarã audú kꞌinia iru bapari perã, ãchi jõpiitꞌeeda apꞌeda, kꞌĩsia awara atapari. 3 Maperã Akꞌõre Waibɨa, mɨa enenee nɨ ̃bɨ pɨa mɨ piupimerã. Ɨr̃ á mɨ–itꞌee piara bɨ piuitꞌee, chokꞌai bai kꞌãyaara. 4 Mãpai Tachi Akꞌõrepa pꞌanauji: —¿Pɨ–itꞌee pia bɨkꞌã aji, pɨ jãgá mɨ ome kꞌĩrau baitꞌee? 5 Mãpai Jonás uchiaji Nínive pꞌuurudeepa mãikꞌaapa ma pꞌuuru oriente eere ichi kꞌãipari oonaji. Mama rancho oopꞌeda, su–akꞌɨ beeji ma ekꞌari kꞌũrasaa bada perã. Mamãikꞌaapa akꞌɨji kꞌawaaitꞌee kꞌãata pꞌasaitꞌee jã pꞌuuru ome. 6 Mama bɨde Tachi Akꞌõrepa ne–inaa kꞌarra waripiji Jonás badamãi. Ma ne–inaa kꞌarra iru kꞌãyaara waibɨara waripiji ma kꞌũrasaade iru su–akꞌɨ beemerã. Mãgá Jonás o–ĩa beeji ma ne–inaa kꞌarra kꞌaurepa. 7 Mamĩda aɨ norema tapꞌeweda Tachi Akꞌõrepa kꞌi pëiji ma ne–inaa kꞌarra ãrimerã. Mãgá pɨɨdachi. 8 Akꞌõrejĩru uchiakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa nãu wãsia pëiji oriente eereepa. Ma awara audú jẽra nɨ ̃beekꞌãri Jonás poro ɨ ̃rɨ, iru kꞌĩra kꞌĩdaipachi mãikꞌaapa waya piu kꞌinia nɨ ̃beeji. Mapa mãgaji:  













a 4.1 Jonás Tachi Akꞌõre ome kꞌĩraudachi ichia kꞌinia bada perã Tachi Akꞌõrepa Ninivedepemaarãmaa ne–inaa kꞌachia oomerã, aɨ naaweda ãra eujãdepemaarãpa israelitaarã chokꞌara peedapꞌedaa perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



571

Jonás 4

—Ɨr̃ á mɨ–itꞌee piara bɨda aji, piuitꞌee, chokꞌai bai kꞌãyaara. 9 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa Jonamaa mãgaji: —¿Pia bɨkꞌã aji, pɨ jãgá kꞌĩrau baitꞌee ma ne–inaa kꞌarra pɨɨda kꞌaurepa? Mãpai Jonapa pꞌanauji: —¡Pia bɨda aji, mɨ kꞌĩrau baitꞌee! ¡Kꞌĩrau nɨ ̃bɨpa mɨ piu wãda! aji. 10 Mãpai Tachi Akꞌõrepa mãgaji: —Pɨa ma ne–inaa kꞌarra uu–e paji; ichiaba waripi–e paji. Pꞌãrikꞌua abaade tꞌonoji mãikꞌaapa aɨ norema pꞌãrikꞌua piudachi. Mamĩda pɨa ma ne–inaa kꞌarra chupɨria kꞌawaa bɨ. 11 ¿Audupɨara mɨa Nínive pꞌuurudepemaarã chupɨria kꞌawaa–e paikꞌã? Jã pꞌuuru waibɨade paraa ciento veinte mil waa eperãarã waide ne–inaa pia wa kꞌachia kꞌawada–e pꞌanɨ, ne–animalaarã chokꞌara paara.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

SAN MATEO

San Mateopa Pedee Pia Pꞌãda Introducción

San Mateopa na pedee pia pꞌãji. Ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Leví. Judío paji. Jesucristo ome nipapachi. Na pedee pia pꞌãdade Mateopa jara bɨ Jesús Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atamerã Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa judiorã chonaarãmaa Antiguo Testamento apatade. Audú jara bɨ Jesupa jarateepatade. Irua eperãarãmaa ũraapachi; chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jarateepachi; nepɨrɨpachi ne–inaa jarateeitꞌee mãikꞌaapa jarapachi sãga pꞌanapataadaipia bɨ Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapataarã. Naapɨara Mateopa jara bɨ Jesús chonaarãwedapema judiorã ëreerãdeepa uchiada; iru tꞌoda mãikꞌaapa treinta años wãyaapꞌeda, Juan Bautistapa irude jarateeda (caps. 1.1–3.12). Jara bɨ Juanpa Jesús poro chooda; Jesús unuda netuara ome eujã pania wẽe bɨde mãikꞌaapa Jesús ewaa jaratee beekꞌãri (caps. 3.13–4.25). Jara bɨ Jesupa jarateepata Galilea eujãde: ũraa jarateeda ee bide nipakꞌãri (caps. 5–7); ne–inaa ooda eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa (caps. 8–9); ichi kꞌõpꞌãyoorã doce jɨrɨtꞌerada (cap. 10); awaraa ũraa jarateeda Galileade (caps. 11–12); awaraa nepɨrɨda jarateeitꞌee (cap. 13) mãikꞌaapa Rey Herodepa ooda Jesupa jarateepatade ũrikꞌãri (cap. 14.1‑12). Jara bɨ Jesús nipapata awaraa eujãde (caps. 14.13–17.20); ichia tꞌẽe ooda Galilea eujãde (caps. 17.21–18.35) mãikꞌaapa wãda Jerusalendee (caps. 19–20); ichia mama ooda mãikꞌaapa jarateeda (caps. 21.1–26.13). Jara bɨ iru jita atadapꞌeda, ateedapꞌedaa judiorã poroorã kꞌĩrapite mãikꞌaapa iru peetꞌaadapꞌedaa (caps. 26.14–27.66). Tꞌẽepai jara bɨ iru chokꞌai pꞌirabaida mãikꞌaapa pedee tꞌẽe jarada ijãapataarãpa iru ũraa jarateenadamerã na pꞌekꞌau eujã jõmaade (cap. 28).

1

Jesucristo ëreerã tꞌɨ ̃ pꞌãda

(Lucas 3.23‑38)

uchiaji chonaarãwedapema Rey Daviddeepa mãikꞌaapa Abrahamdeepa. Chonaarãwedapemaarãpa iru ëreerã tꞌɨ ̃ pꞌãjida ichi tꞌẽepemaarãpa kꞌawaadamerã kꞌairãdeepa uchiaji.



1   Jesucristo

572 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



573

Mateo 1

2  Abraham

Isaac akꞌõre paji. Isaac Jacob akꞌõre paji. Jacob Judá akꞌõre paji mãikꞌaapa Judá ɨ ̃pemaarãde ichiaba. 3 Judá Fares mãikꞌaapa Zara akꞌõre paji. Ãchi nawe Tamar paji. Fares Hesrón akꞌõre paji. Hesrón Aram akꞌõre paji. 4 Aram Aminadab akꞌõre paji. Aminadab Nahasón akꞌõre paji. Nahasón Salmón akꞌõre paji. 5 Salmón Booz akꞌõre paji mãikꞌaapa Rahab Booz nawe paji. Booz Obed akꞌõre paji mãikꞌaapa Rut Obed nawe paji. Obed Jesé akꞌõre paji. 6 Jesé Rey David akꞌõre paji. Rey David Salomón akꞌõre paji mãikꞌaapa Urías wẽra pada Salomón nawe paji. 7 Salomón Roboam akꞌõre paji. Roboam Abías akꞌõre paji. Abías Asá akꞌõre paji. 8 Asá Josafat akꞌõre paji. Josafat Joram akꞌõre paji. Joram Ozías akꞌõre paji. 9 Ozías Jotam akꞌõre paji. Jotam Acaz akꞌõre paji. Acaz Ezequías akꞌõre paji. 10 Ezequías Manasés akꞌõre paji. Manasés Amón akꞌõre paji. Amón Josías akꞌõre paji. 11 Josías Jeconías, chi ɨ ̃pemaarã ome akꞌõre paji. Mãɨrã pꞌanapachida Babilónia pꞌuurudepemaarãpa Israel pidaarã pꞌoyaadapꞌeda, presokꞌa ateedakꞌãri ãchi eujãdee. 12 Ma Babilónia pꞌuurudee wãdapꞌedaa, Jeconías Salatiel akꞌõre paji. Salatiel Zorobabel akꞌõre paji. 13 Zorobabel Abihud akꞌõre paji. Abihud Eliaquim akꞌõre paji. Eliaquim Azor akꞌõre paji. 14 Azor Sadoc akꞌõre paji. Sadoc Aquim akꞌõre paji. Aquim Eliud akꞌõre paji. 15 Eliud Eleazar akꞌõre paji. Eleazar Matán akꞌõre paji. Matán Jacob akꞌõre paji. 16 Jacob José akꞌõre paji. José María ɨmɨkꞌĩra paji. María Jesús nawe paji. Ma Jesús ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Cristo; jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã. 17 Abrahamdeepa uchiada catorce uchiadapꞌedaarã uchiajida Rey David parumaa. Daviddeepa ichiaba uchiada catorce uchiadapꞌedaarã uchiajida Israel pidaarã ateerutamaa Babilónia pꞌuurudee. Ichiaba madeepa uchiada catorce uchiadapꞌedaarã uchiajida Jesucristo tꞌorumaa.  





























Jesucristo tꞌoda 18  Jesucristo

(Lucas 2.1‑7)

tꞌoda nãga paji. Iru nawe, María, pedeetee baji José ome miakꞌãidaitꞌee. Mamĩda araa padai naaweda, Tachi Akꞌõre Jaurepa biakꞌoopiji. 19 Josepa biakꞌoo bɨ unukꞌãri, miakꞌãi–e paitꞌee paji iru ome.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 1​, ​2

574

Mamĩda José tꞌãri pia bada perã, María kꞌĩra nejasiapiamaapa kꞌĩupꞌee amaatꞌaaitꞌee paji, awaraarãpa kꞌawaanaadamerã. 20 Mãga kꞌĩsia bɨde, kꞌãimokꞌaraaji ɨtꞌaripema ángel ome. Mãgɨpa mãgaji: —José, Rey Daviddeepa uchiada, waaweenáaji María ome miakꞌãiitꞌee, Akꞌõre Jaurepata ma warra oopida perã. 21 Mariapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoitꞌee. Tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Jesús, irua eperãarã kꞌaripaitꞌee perã atuanaadamerã ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa. 22 Mãga paji Tachi Akꞌõrepa jarapidakꞌa chonaarãweda ichi pedee jarapari itꞌaideepa: 23 ‘Awẽra ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee bɨta biakꞌooitꞌee mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoitꞌee. Iru tꞌɨ ̃jaradaitꞌee Emanuel.’  (Is 7.14) Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ jara kꞌinia bɨ: “Tachi Akꞌõre tachi ome bapari.” 24 José ɨ ̃rɨmakꞌãri, ooji ma angelpa jaradakꞌa. María ataji ichi wẽra pamerã. 25 Mamĩda miakꞌãida–e paji, chi warra tꞌoru misa. Tꞌokꞌãri, Josepa tꞌɨ ̃ bɨji Jesús.  









2

Kꞌĩsia kꞌawaa beerã chedapꞌedaa Jesús akꞌɨde

1   Jesús

tꞌoji Belén pꞌuurude a Mãgɨ ́ pꞌuuru Judea eujãde bɨ. Tꞌokꞌãri, Herodes Judea eujãdepema rey paji. Maapai kꞌĩsia kꞌawaa beerã akꞌõrejĩru uchiapari eereepa Jerusalén b pꞌuurudee chejida. Ãchia lucero akꞌɨpachida kꞌawaadaitꞌee ne–inaa pꞌasaitꞌee bɨ. 2 Pachedakꞌãri, eperãarã iidijida: —¿Sãma bɨma ajida, Judiorã Rey tꞌoda? Iru lucero uchiakꞌãri akꞌõrejĩru uchiapari eere, rey waibɨa tꞌoda kꞌawaajida. Mapa ma lucero tꞌẽe chejida parã rey jɨrɨde. Irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de chejidada ajida. 3 Rey Herodepa mãga ũrikꞌãri, pꞌera pɨkꞌa nɨ ̃beeji, Jerusalén pꞌuuru pidaarã ichiaba. 4 Mãpai Herodepa tꞌɨ ̃ pëiji pꞌaareerã poroorã mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarã. Iidiji sãmata Tachi Akꞌõrepa pëiitꞌee bada tꞌoitꞌee paji. 5 Mãpai pꞌanaujida: —Belén pꞌuurude, Judea eujãde tꞌoitꞌee. Chonaarãweda Akꞌõre pedee jaraparipa nãga pꞌãji: 6 ‘Belén pꞌuuru apema Judea eujãdepema pꞌuuru kꞌãyaara ekꞌariara bɨ–e, ma pꞌuurude eperãarã poro waibɨa tꞌoitꞌee perã. Irua Israel pidaarã akꞌɨitꞌee mɨ pari.’  (Mi 5.2) 7 Herodepa mãga ũrikꞌãri, ma kꞌĩsia kꞌawaa beerã mera tꞌɨ ̃ pëiji iidiitꞌee sãaweda ma lucero unujida. 8 Maapꞌeda ãchi Belendee pëiji. Mamĩda mãgaji: —Wãt́ ɨ ma warra jɨrɨde. Pia iididapáde aji, ma warra pari. Unu atadakꞌãri, mɨmaa jara chedapáde aji, mɨ jida ichiaba irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de wã kꞌinia bairã.  











a 2.1 Belén pꞌuurude tꞌoji mĩda, wariji Nazaret pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ (Mt 2.23). b 2.1 Jesucristo na pꞌekꞌau eujãde bapariikꞌãri, Jerusalén Judea eujãdepema pꞌuuru waibɨara baji. Mama Tachi Akꞌõre te waibɨa baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



575

Mateo 2

9 Mãpai

kꞌĩsia kꞌawaa beerã wãjida. Ma lucero ãchi naa wãpachi. Mata akꞌɨnɨ ̃ banaji ma warra badamãi. 10 Mãga unudakꞌãri, o–ĩadachida. 11 Teeda tꞌĩudakꞌãri, unujida ma warra chi nawe María ome. Mãpai bedabaidapꞌeda, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃jida ma warra kꞌĩrapite mãikꞌaapa ãchi netꞌaa aneedapꞌedaa ewatꞌɨdakꞌãri, teejida nẽe, ne–inaa tꞌũa bapari bajũbakꞌa mãikꞌaapa kꞌera pia tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa mirra. 12 Maapꞌeda kꞌãimokꞌaraade Tachi Akꞌõrepa jaraji waa wãnaadamerã Herodemaa. Mapa awaraa ode wãjida ãchi eujãdee.  





María José ome Egipto eujãdee mirudapꞌedaa

13  Kꞌĩsia

kꞌawaa beerã wãdapꞌedaa tꞌẽepai, kꞌãimokꞌaraade ɨtꞌaripema angelpa Josemaa mãgaji: —Pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãj́ i Egipto eujãdee pɨchi wẽra iru warra ome. Mama pꞌananadapáde aji, mɨa jararumaa, Herodepa na warra jɨrɨpiitꞌee perã peepiitꞌee. 14 Aramãgá José pꞌirabaiji. María mãikꞌaapa chi warra atapꞌeda, pꞌãrikꞌua Egiptodee wãjida. 15 Mama pꞌaneejida Herodes piurumaa. Mãga paji Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa, ichi pedee jarapari itꞌaideepa: ‘Egipto eujãdeepa mɨ warra tꞌɨ ̃ pëiji chemerã.’  (Os 11.1)  



16  Herodepa

Herodepa ɨmɨkꞌĩra warrarã peepida

kꞌawaakꞌãri ma kꞌĩsia kꞌawaa beerãpa ichi kꞌũratꞌaadapꞌedaa, kꞌĩraudachi. Ãchia jaradade kꞌĩsiapꞌeda, ichi soldaorã pëiji Belén pꞌuurudee mãikꞌaapa pꞌuuru kꞌaitꞌa pꞌanadapꞌedaamaa, warrarã año omeedeepa edaa peekꞌoodamerã. 17 Mãgá Tachi Akꞌõre pedee jarapari Jeremiapa c jaradakꞌa uchiaji: 18 ‘Rama pꞌuurude jẽepi ororoo ũrijida. Jẽepi chupɨria ũrijida. Raquel jẽe nɨ ̃baji ichi warrarã–itꞌee. Apidaapa ichi tꞌãri o–ĩ–ĩapidakꞌaa paji, chi warrarã kꞌiniidaidapꞌedaa perã.’  (Jer 31.15) 19 Herodes piuda tꞌẽepai, Egiptode atꞌãri pꞌanɨde kꞌãimokꞌaraade angelpa jaraji Josemaa: 20 —Wãpáde aji, Israel eujãdee pɨchi wẽra, chi warra ome, warra pee kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã piudapꞌedaa perã. 21 Mãgá wãjida Akꞌõrepa jara pëidakꞌa. 22 Mamĩda Josepa kꞌawaakꞌãri Arquelao rey bɨ chi akꞌõre Herodes pari Judea eujãde, waawee baji mama banaitꞌee. Mãga nɨde kꞌãimokꞌaraade Tachi Akꞌõrepa jaraji Galilea eujãdee wãdamerã. 23 Mama panadakꞌãri, Nazaret pꞌuurude d pꞌananajida. Mãga paji Akꞌõre pedee jarapataarãpa jaradapꞌedaakꞌa: “Eperãarãpa Jesús tꞌɨ ̃jarapataadaitꞌee Nazaret pida.” e  











c 2.17 Jeremías chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari paji. d 2.23 Nazaret pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Jesús ma pꞌuurude wariji ichi akꞌõrekꞌaa, José mãpema pada perã. e 2.23 Lc 2.39. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 3

576 Juan Bautistapa jarateeda

3

1   Ma

(Marcos 1.1‑8; Lucas 3.1‑9, 15‑17; Juan 1.19‑28)

tꞌẽepai eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Juan Bautista f Tachi Akꞌõrepa jara pëida jara cheji Judea eujãde, eujã pania wẽe bɨmãi. 2 Mãgaji: —¡Pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãapatáatɨ! Taarã–e nɨde Tachi Akꞌõrepa eperãarã pꞌe bɨitꞌeeda aji, ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. 3 Chonaarãweda Tachi Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa jaraji: ‘Eujã pania wẽe bɨde eperã bia bɨ: “O pi–ia oopatakꞌa poro waibɨa chei naaweda, mãga pɨkꞌa pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ Tachi Waibɨa chei naaweda.” ’  (Is 40.3) 4 Mãgɨ ́ eperã Juan paji. Pꞌaru camello kꞌaradee kꞌada jɨ ̃pachi. Chi kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ne–edee ooda paji. Kꞌopachi sisi mãikꞌaapa topachi jɨrrɨ miéle. 5 Eperãarã Jerusalén pꞌuurude pꞌanadapꞌedaarã awaraa Judea eujãdepemaarã ome mãikꞌaapa Jordán to kꞌaitꞌa pꞌanadapꞌedaarã ome chejida Juan pedee ũride. 6 Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidi chejida ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa kꞌaurepa. Mãpai Juanpa ãchi poro choo wãpachi Jordán to jãde. 7 Fariseorã saduceorã ome chokꞌara ichiaba chejida Juanmaa poro choopide. Mamĩda Juanpa mãgaji: —¡Parã kꞌachia–idaa beerãdeepa uchiadapꞌedaarã! ¡Taamákꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Poro choopi chejida–ekꞌã Tachi Akꞌõre juapa mia kꞌiniada–e pꞌanadairã? 8 Mãga pɨrã, pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ mãikꞌaapa pꞌanapatáatɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. 9 Kꞌĩsianáatɨ Tachi Akꞌõrepa parãta miapi–e paitꞌee Abrahamdeepa uchiadapꞌedaa perã. Mɨa jara bɨ: Na mãudeepa Tachi Akꞌõrepa Abrahamdeepa uchiadapꞌedaarã oo atai. 10 Ara chaarapa nejõ bɨɨrɨ chaukꞌaa bɨ tꞌu peetꞌaapatakꞌa tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaadaitꞌee paa jõmerã, mãga pɨkꞌa taarã–e Tachi Akꞌõrepa jõpiitꞌee parã, chi oodaamaa pꞌanapataarã irua kꞌinia bɨkꞌa. 11 Mɨa parã poro choopari paniapa, akꞌɨpidamerã pãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oodaamaa pꞌanɨ mãikꞌaapa wãara Tachi Akꞌõrede ijãa pꞌanɨ. Mamĩda eperã mɨ tꞌẽe cheru mɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa iru chancla ateeikꞌaraa bɨ, mɨ iru kꞌãyaara ekꞌariara bairã. Irua eperãarã nãgá poro chooitꞌee. Tachi Akꞌõre Jaure ba chepiitꞌee parã kꞌapꞌɨade. Mamĩda ichide ijãadakꞌaa beerã tꞌɨpɨtaude jõpiitꞌee. 12 Ooitꞌee trigo ewaparipa ooparikꞌa. Mãgɨpa pala aneekꞌãri, trigo ewada ɨtꞌaa jira batꞌapari chi tau uchiamerã mãikꞌaapa nãupa chi e ãyaa ateemerã. Maapꞌeda ma trigo tau ɨa bɨpari chi ɨapatamãi. Mamĩda chi e beeda tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaapari. Mãgɨ ́ tꞌɨpɨtau kꞌĩikꞌaada aji.  





















f 3.1 Griego

pedeede: Juan, chi eperãarã poro choopari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



577

Mateo 3​, ​4

Jesús poro chooda

(Marcos 1.9‑11; Lucas 3.21‑22)

13  Maapai

Jesús wãji Galilea eujãdeepa Jordán todee, Juan badamaa poro choopide. 14 Ewaa weda Juanpa iru poro choo–e paitꞌee paji. Mapa mãgaji: —Pɨata mɨ poro chooipia bɨ. ¿Sãapꞌeda mɨmaa cheruma aji, pɨ poro choopide? 15 Mamĩda Jesupa pꞌanauji: —Mɨ poro choopáde aji, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa uchiamerã. Mãpai Juanpa poro chooji. 16 Poro choopꞌeda, Jesús toiduupa uchiakꞌãri, pajã ewadachi mãikꞌaapa irua unuji Tachi Akꞌõre Jaure ichi ɨ ̃rɨ palomakꞌa baai cheru. 17 Mãpai ũriji ɨtꞌariipa nãga pedeeru: —Nata mɨ Warra kꞌinia. Irua mɨ tꞌãri o–ĩapipari.  







4

Netuara Poro Waibɨapa Jesús kꞌachiade baaipiitꞌee pada 1   Maapꞌeda

(Marcos 1.12‑13; Lucas 4.1‑13)

Tachi Akꞌõre Jaurepa Jesús wãpiji eujã pania wẽe bɨmaa, Netuara Poro Waibɨapa irumaa ne–inaa kꞌachia oopi kꞌinia bada perã. 2 Mama kꞌãima cuarenta nekꞌo–ee baji. Mapa jarrapisia nɨ ̃beeji. 3 Mãga nɨde Netuara Poro Waibɨapa ne–inaa kꞌachia oopide cheji mãikꞌaapa mãgaji: —Wãara pɨ Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, na mãu pan papitꞌaapáde aji. 4 Jesupa pꞌanauji: —¡Oo–eda! aji. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Eperã chikꞌo kꞌo bɨpapai chokꞌai bakꞌaa. Tachi Akꞌõre pedee kꞌawa bɨpa ichita chokꞌai bapari.’  (Dt 8.3) 5 Tꞌẽepai Netuara Poro Waibɨapa iru ateeji Jerusalendee, Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada pꞌuurudee. Mama Tachi Akꞌõre te waibɨa ekꞌarra ɨ ̃rɨ ɨtꞌɨ ́ ateeji 6 mãikꞌaapa mãgaji: —Wãara pɨ Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, namãikꞌaapa jɨ ̃tɨdaipáde aji, Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bairã: ‘Akꞌõrepa ichi angeleerã pëiitꞌee pɨ kꞌaripadamerã. Ãchia pɨ jita atadaitꞌee mãikꞌaapa pɨ tꞌɨdɨkꞌadaitꞌee, pɨchi bɨɨrɨ pida mãumaa pꞌu oopiamaapa.’  (Sal 91.11‑12) 7 Jesupa pꞌanauji: —¡Jɨ ̃tɨ–eda! aji. Ichiaba Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Ne–inaa pariatua oonáaji kꞌawaaitꞌee wãara Tachi Akꞌõre Waibɨapa tachi akꞌɨpari wa mãga–e.’  (Dt 6.16) 8 Maapꞌeda Netuara Poro Waibɨapa iru ee ɨtꞌɨara bɨ nokꞌode ateeji. Mama akꞌɨpiji jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru, netꞌaa pi–ia ome. 9 Mãpai mãgaji:  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 4

578

—Pɨta mɨ kꞌĩrapite bedabaipꞌeda, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃rura, mãgara na jõmaweda përé payada aji. 10 Jesupa pꞌanauji: —¡Oo–eda! aji. Ãyaa wãpáde aji, Satanás. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Tachi Akꞌõre Waibɨamaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ mãikꞌaapa jĩpꞌa oopatáatɨ irua jara bɨkꞌa.’  (Dt 6.13) 11 Mãpai Netuara Poro Waibɨa ãyaa wãji. Mãga nɨde angeleerã chejida Jesús kꞌaripade.  



Jesupa naapɨara jaratee beeda

12  Jesupa

(Marcos 1.14‑15; Lucas 4.14‑15)

ũrikꞌãri Juan Bautista carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨdapꞌedaa, wãji Galilea eujãdee. 13 Mamĩda Nazaret pꞌuurude bana–e paji. Ma kꞌãyaara banaji Capernaum pꞌuurude, lago ikꞌaawa bɨ Zabulón, Neftalí ëreerã eujãde. 14 Mãgá uchiaji Tachi Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa pꞌãdakꞌa: 15 ‘Zabulón ëreerã eujãde mãikꞌaapa Neftalí ëreerã eujãde, Jordán to kꞌĩraikꞌa eere pꞌusadee o wãparide, Galilea apata eujãde Israel pidaarã–eerã pꞌanapachida. 16 Mãpemaarã pꞌãriu pɨkꞌa bɨde pꞌanapatapꞌedaa, ɨ ̃daa pi–ia unudaitꞌee. Tachi Akꞌõrepa ma ɨ ̃daa pëiitꞌee chi pꞌãriu pɨkꞌa bɨde pꞌanɨɨrãmaa atuanaadamerã.’  (Is 9.1‑2) 17 Maadakꞌãriipa Jesupa jarateemaa beeji: —Pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãapatáatɨ. Taarã–e nɨde Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã.  







Jesupa to–ɨapataarã kꞌĩmari jɨrɨtꞌerada 18  Ewari

(Marcos 1.16‑20; Lucas 5.1‑11)

aba Jesús Galilea Lago ide nipakꞌãri, unuji ɨ ̃pemaarã omé: Simón; ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Pedro mãikꞌaapa Andrés. To–ɨapataarã paji. Mapa tꞌɨrɨ tꞌaamaa pꞌanajida. 19 Ãra unukꞌãri, Jesupa mãgaji: —Mɨ ome nipapatáatɨ mãikꞌaapa óotɨ mɨa ooparikꞌa. Idideepa eperãarã jɨrɨdaitꞌee Tachi Akꞌõre–itꞌee, to–ɨapataarãpa chikꞌo jɨrɨpatakꞌa. 20 Aramata ãchi tꞌɨrɨ atabëijida mãikꞌaapa wãjida iru ome. 21 Ipu nokꞌode Jesupa awaraa ɨ ̃pemaarã omé unuji: Santiago mãikꞌaapa Juan. Zebedeo warrarã paji. Barcode tꞌɨrɨ pi–ia pꞌe bɨmaa pꞌanajida chi akꞌõre ome. Mãga oomaa pꞌanɨde Jesupa ãchi tꞌɨ ̃ji ichi ome wãdamerã. 22 Aramata chi akꞌõre atabëijida barcode mãikꞌaapa wãjida Jesús ome.  







Jesupa eperãarã chokꞌaraarãmaa jarateeda 23  Maapai

(Lucas 6.17‑19)

Jesús Galilea eujã jõmaade nipaji. Tachi Akꞌõre pedee jaratee nipapachi judiorã Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata te bee chaa. Pedee pia Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



579

Mateo 4​, ​5

jarateepachi kꞌawaadamerã taarã–e Tachi Akꞌõrepa eperãarã pꞌe bɨitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. Ma awara kꞌayaa jõmaweda jɨpa nipapachi. 24 Siria eujãdepemaarãpa mãga ũridakꞌãri, irumaa aneejida kꞌayaa beerã kꞌĩra tꞌãdoo: kꞌapꞌɨa pꞌira–idaa beerã; netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa beerã; wawa beerã; kꞌapꞌɨa chiwa beerã. Ma kꞌayaa jõmaweda Jesupa jɨpapachi. 25 Eperãarã chokꞌara iru ome nipapachida: Galilea eujãdepemaarã; Decápolis eujãdepemaarã; Jerusalén pꞌuurudepemaarã, awaraa Judea eujãdepemaarã ome mãikꞌaapa Jordán to akꞌõrejĩru uchiapari eerepemaarã.  



Jesupa ũraada ee bide bakꞌãri

5

1   Jesupa

(Lucas 6.20‑23)

eperãarã chokꞌara unukꞌãri, su–akꞌɨ banaji ee bide. Ichi ome nipapataarã wãjida iru kꞌaitꞌa. 2 Mãpai ichia jarateemaa beeji: 3 —Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi chupɨria chedeerã. Tachi Akꞌõre kꞌawa kꞌinia pꞌanadairã, ichideerã pꞌaneedaitꞌee. 4 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi kꞌĩsia pꞌua pꞌanɨɨrã, Tachi Akꞌõrepa chupɨria kꞌawaaitꞌee perã. g 5 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi audua–ee pꞌanɨɨrã, atadaitꞌee perã jõmaweda Tachi Akꞌõrepa jarada ichideerãmaa teeitꞌee. h 6 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oo kꞌinia pꞌanɨɨrã, irua kꞌaripaitꞌee perã mãga oodamerã. i 7 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi awaraarã chupɨria kꞌawaa pꞌanɨɨrã, Tachi Akꞌõrepa ãchi jida chupɨria kꞌawaaitꞌee perã. 8 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi tꞌãri jĩpꞌa oopataarã Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa, iru unudaitꞌee perã. j 9 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ chi tꞌãri aukꞌa bɨpataarã awaraarã ome mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre ome, mãɨrã tꞌɨ ̃jaradaitꞌee perã Tachi Akꞌõre warrarã. 10 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ eperãarã awaraarãpa ãchi jɨrɨdakꞌãri miapidaitꞌee, Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa oopata perã. Ichia ãchi bɨitꞌee ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. 11 ʼTꞌãri o–ĩa pꞌanɨ awaraarãpa parãmaa ikꞌachia jaradakꞌãri, maa–e pɨrã ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri, maa–e pɨrã seewadakꞌãri parã ɨmɨateedaitꞌee, mɨde ijãapata perã. 12 Mãga oodakꞌãri, tꞌãri o–ĩa, kꞌãiwee pꞌanéetɨ, Tachi Akꞌõre truade panadakꞌãri, irua parãmaa ne–inaa pi–ia teeitꞌee perã. Mãgá chonaarãweda Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãmaa ne–inaa kꞌachia ichiaba oopachida.  





g 5.4 Is 57.18; 61.2. h 5.5 Sal 37.11. i 5.6 Eperãpa ne–inaa kꞌo kꞌinia bɨkꞌa jarrapisia bakꞌãri mãikꞌaapa pania to kꞌinia bɨkꞌa opisia bakꞌãri, mãga pɨkꞌa mãgɨpa audú oo kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa. Pr 9.5; Is 55.1‑2. j 5.8 Sal 24.3‑4. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 5

580

Jesupa jarateeda Tachi Akꞌõredeerã tꞌãkꞌa pꞌanɨ mãikꞌaapa ɨ ̃daa pɨkꞌa pꞌanɨ

(Marcos 9.50; Lucas 14.34‑35)

pꞌekꞌau eujãdepema ijãadakꞌaa beerã–itꞌee parã tꞌã́kꞌapɨ pꞌanɨ. Kꞌawa pꞌanɨ chikꞌo warraa bɨ tꞌã ome. Mamĩda tꞌã kꞌɨyaa–edaikꞌãri, warraa–ee bɨ. ¿Sãga kꞌɨyaapii waya? Tꞌã kꞌɨyaa–ee bakꞌãri, batꞌatꞌaapata o jãde eperãarã aɨ ɨ ̃rɨ tꞌɨadamerã. 14 ʼIchiaba na pꞌekꞌau eujãdepema ijãadakꞌaa beerã–itꞌee parã ɨ ̃daa pɨkꞌa pꞌanɨ. Pꞌuuru ee nokꞌode bɨ pꞌoyaa meradakꞌaa, pꞌãrikꞌua chi uchiterree tꞌɨmɨɨpa unupata perã. 15 Ichiaba lámpara kꞌoodakꞌaa ne–inaa ekꞌari mera bɨdaitꞌee. Ma kꞌãyaara kꞌoodakꞌãri, ne–inaa ɨ ̃rɨ ɨtꞌɨ ́ ata bɨpata jõma te jãde pꞌanɨɨrãpa ɨ ̃daa unudamerã. 16 Mãga pɨkꞌa jɨrɨ ́tɨ jõmaarãpa parã ɨ ̃daa pɨkꞌa unudamerã. Mãgá unudakꞌãri parãpa tꞌãri pia ne–inaa pia oomaa pꞌanɨ, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee parã Akꞌõre Waibɨa ɨtꞌari bɨmaa. 13  —Na







17 —Kꞌĩsianáatɨ

Jesupa Moisepa pꞌãdade jarateeda

mɨ cheji Moisepa pꞌãda maa–e pɨrã Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaa jõpide. Ma kꞌãyaara mɨ cheji kꞌawaapiitꞌee mãgɨ ́ pedee pꞌãda kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 18 Mɨa wãarata jararu. Pajã bɨ misa mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã bɨ misa, apidaapa ãyaa atada–e pai ma pꞌãdadepema letra bɨɨrɨ chakꞌe apida, Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee bɨ pꞌasarumaa. 19 Mapa eperãpa Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa oo–e bɨ pɨrã, ũraa abapai oo–e pɨjida, maa–e pɨrã awaraarãmaa jarateeru pɨrã ma ũraade jara bɨkꞌa oonaadamerã, mãgɨ ́ apemaarã kꞌãyaara ekꞌariara baitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Jõdee eperãpa ookꞌãri ma ũraade jara bɨkꞌa mãikꞌaapa awaraarãmaa jarateekꞌãri mãga oodamerã, ichi apemaarã kꞌãyaara waibɨara baitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 20 Mɨa wãarata jararu. Parãpa Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa pipɨara ooda–e pɨrã Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa oopataadai kꞌãyaara mãikꞌaapa fariseorãpa oopataadai kꞌãyaara, Tachi Akꞌõredeerã pꞌanada–e pai.  





Jesupa kꞌĩrau pꞌanɨɨrãde jarateeda 21 —Parãpa

(Lucas 12.57‑59)

ũridooda pãchi chonaarãpa ũraapatapꞌedaa: ‘Eperã peenaadapáde apachida, eperã peeru pɨrã, awaraarãpa charraarãmaa ateedaitꞌee perã.’  (Ex 20.13) 22 Mamĩda mɨata jara bɨ: Apida ichi aukꞌaa ome kꞌĩraudaru pɨrã, ma kꞌĩrau bɨ charraarãmaa ateedaitꞌee. Ichiaba apidaapa ichi aukꞌaamaa ikꞌachia jararu pɨrã, ma pedee jarada kꞌaurepa Junta Supremadee ateedaitꞌee. Ma awara apidaapa ichi aukꞌaamaa jararu pɨrã: “¡Netuara!” ma pedee kꞌachia jaradapa atuaitꞌee tokꞌarradee.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



581

Mateo 5

23  ʼMaperã

parãdepemapa primisia Tachi Akꞌõre altarde ateekꞌãri, kꞌirãparu pɨrã pɨchi aukꞌaapa nepɨra iru bɨ pɨ ome, 24 ma primisia altar kꞌĩrapite atabëipia bɨ. Mãpai wãipia bɨ tꞌãri aukꞌa bɨde pɨchi aukꞌaa ome. Maapꞌeda waya chei altarmaa ma primisia teede Tachi Akꞌõremaa. 25 ʼEperã nepɨra iru bɨ pɨrã pɨ ome mãikꞌaapa pɨ charramaa atee kꞌinia bɨ pɨrã, wãi naaweda tꞌãri pia pedeeipia bɨ iru ome tꞌãri aukꞌa bɨdaitꞌee. Maa–e pɨrã charra kꞌĩrapite panadakꞌãri, mãgɨpa pɨ ata bɨi jɨ ̃apataarã juade carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨnadamerã. 26 Mɨa wãarata jararu. Mamãikꞌaapa uchia–e pai pꞌaratꞌa jõmaweda pꞌaa–emaa.  





Jesupa jarateeda miakꞌãi pꞌanɨɨrã awaraarã ome kꞌãidaikꞌaraa bɨ

27 —Parãpa

ũridooda naawedapemaarãpa ũraapatapꞌedaa: ‘Miakꞌãi pꞌanɨɨrã awaraarã ome kꞌãinaadapáde apachida.’  (Ex 20.14) 28 Mamĩda mɨata jara bɨ: Eperãpa wẽra unukꞌãri, kꞌĩsiaru pɨrã aɨ ome kꞌãiitꞌee, mãgɨ ́ pꞌekꞌau ooji ma wẽra ome, ichi tꞌãridepai ooji mĩda. 29 ʼMaperã pɨ tau juaraarepema ne–inaa unuda kꞌaurepa pɨ kꞌachiade baairu pɨrã, piara bakꞌaji ma tau ẽtꞌatꞌaamerã mãikꞌaapa tꞌɨmɨ ́ batꞌatꞌaamerã, ma kꞌaurepa kꞌachiade baai kꞌãyaara. 30 Ichiaba pɨ jua juaraarepemapa ne–inaa ooda kꞌaurepa pɨ kꞌachiade baairu pɨrã, piara bakꞌaji ma jua tꞌɨapꞌetꞌaamerã mãikꞌaapa tꞌɨmɨ ́ batꞌatꞌaamerã, kꞌachiade baai kꞌãyaara ma kꞌaurepa. Piara bɨ pɨchi kꞌapꞌɨadepema ne–inaa atuamerã, kꞌapꞌɨa jõmaweda atuai kꞌãyaara tokꞌarradee.  





Jesupa jarateeda wẽra amaadaitꞌee kꞌĩsia pꞌanɨɨrãde 31 —Ichiaba

(Mateo 19.9; Marcos 10.11‑12; Lucas 16.18)

naawedapemaarãpa ũraapachida: ‘Wẽra amaatꞌaakꞌãri, mia amaada kꞌartꞌa irumaa pꞌã teeipia bɨ.’ k   (Dt 24.1‑4) 32 Mamĩda mɨata jara bɨ: Eperãpa ichi wẽra amaatꞌaaru pɨrã, chi wẽra awaraa ome kꞌãi–ee badata, ma wẽramaa pꞌekꞌau oopii, kꞌãidarii perã awaraa ɨmɨkꞌĩra ome. Ma awara eperãpa wẽra amaatꞌaada ataru pɨrã ichi wẽra pamerã, ma eperãpa pꞌekꞌau oomaa bɨ awaraa wẽra ome Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite.  

Jesupa ne–inaa kꞌĩrapite juraapataarãde jarateeda

33  —Ichiaba

ũridooda parã chonaarãpa ũraapatapꞌedaa: ‘Ichita oodapáde apachida, parãpa juraadapꞌedaakꞌa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite.’  (Nm 30.2) 34 Mamĩda mɨata jara bɨ: juraanáatɨ ne–inaa apida kꞌĩrapite awaraarãpa parã pedee ijãadamerã. Juraanáatɨ Tachi Akꞌõre trua kꞌĩrapite, iru mama  

k 5.31 Mt 19.7;

Mr 10.4.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 5

582

su–akꞌɨ bapari perã. 35 Ichiaba juraanáatɨ na pꞌekꞌau eujã kꞌĩrapite, Tachi Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujã ooda perã. Ichiaba juraanáatɨ Jerusalén kꞌĩrapite, Jerusalén Tachi Akꞌõre, Tachi Rey Waibɨa pꞌuuru perã. 36 Ma awara juraanáatɨ pãchi poro kꞌĩrapite, parãpa puda kꞌãu apida pꞌãimaapida–e pai perã maa–e pɨrã tꞌorroopida–e pai perã. 37 Mãgá ne– inaa kꞌĩrapite juraadakꞌãri awaraarãpa ma pedee ijãadamerã, ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanɨ. Parãpa ne–inaa oodaitꞌee pakꞌãri, jaradaipia bɨ: “Ooitꞌeeda” adaipia bɨ. Jõdee ne–inaa ooda–e paitꞌee pakꞌãri, jaradaipia bɨ: “Oo–eda” adaipia bɨ.  





Jesupa kꞌĩra jõ–ee pꞌanɨɨrãde jarateeda

(Lucas 6.29‑30)

38  —Parãpa

ũridooda naawedapemaarãpa ũraapatapꞌedaa: ‘Sĩdapa eperã tau ãriru pɨrã, chi sĩda tau aukꞌa jĩatꞌaadapáde apachida; ichiaba sĩdapa kꞌida kꞌõradaru pɨrã, chi sĩda kꞌida aukꞌa kꞌõratꞌaadapáde ajida.’  (Ex 21.24) 39 Mamĩda mɨata jara bɨ: Awaraapa pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooru pɨrã, kꞌĩra jõ–ee banáaji mãgɨ ́ ome. Ma kꞌãyaara pɨchi kꞌĩra tarramaa sĩru pɨrã, tꞌãri pia chi apema kꞌĩra tarra akꞌɨpíji, aukꞌa sĩmerã. 40 Ichiaba nepɨrade bɨde awaraapa pɨchi camisa jãri ataru pɨrã, tꞌãri pia téeji pɨchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jida. 41 Ichiaba tachi poro waibɨapa ne–inaa chɨkꞌɨa uapiru pɨrã kilometro aba, tꞌãri pia atéeji kilometro omé. 42 Ma awara apidaapa pɨmaa ne–inaa iidiruta pɨrã, téeji mãikꞌaapa wãakꞌanáaji ne–inaa presta kꞌinia pꞌanadakꞌãri.  







Jesupa jarateeda kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãde 43  —Ichiaba

(Lucas 6.27‑28, 32‑36)

ũridooda naawedapemaarãpa ũraapatapꞌedaa: ‘Awaraarã kꞌinia iru baparíiji  (Lv 19.18) mãikꞌaapa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌĩra unuamaa iru baparíiji.’  (Sal 139.21‑22) 44 Mamĩda mɨata jara bɨ: Parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌinia iru pꞌanapatáatɨ mãikꞌaapa eperãarãpa parã jɨrɨdakꞌãri ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ ãra pari. 45 Mãga ooruta pɨrã, pãchi ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa warrarã pꞌanadaitꞌee. Irua akꞌõrejĩru jẽrapipari jõmaarã ɨ ̃rɨ; pia beerã ɨ ̃rɨ, kꞌachia beerã ɨ ̃rɨ paara. Ma awara irua kꞌoi chepipari ichi ũraade jara bɨkꞌa oopataarãmaa, ichi ũraade jara bɨkꞌa ooamaa pꞌanapataarãmaa paara. 46 Parãpa kꞌinia iru pꞌanɨ pɨrã pãchi kꞌinia iru pꞌanapataarã aupai, ¿kꞌãare–itꞌee Tachi Akꞌõrepa parã pia akꞌɨima? Romadepemaarã rey–itꞌee impuesto l pꞌepataarãpa paara kꞌinia iru  





l 5.46 Impuesto jara kꞌinia bɨ pꞌaratꞌa tachi poro waibɨarãpa pꞌaapipata ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrãmaa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



583

Mateo 5​, ​6

pꞌanɨ ãchi kꞌinia iru pꞌanɨɨrã. 47 Ma awara parãpa pãchi aukꞌaarã aupai auteebairuta pɨrã, ¿ne–inaa pipɨara oomaa pꞌanɨkꞌã? Ijãadakꞌaa beerãpa paara ãchi aukꞌaarã auteebaipata. 48 Mãgá eperãarã jĩpꞌaarãkꞌa pꞌanadai kꞌãyaara, tꞌãri pia pꞌanapatáatɨ ne–inaa kꞌachia ooda–ee, pãchi ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa baparikꞌa.  



6

Jesupa jarateeda ne–inaa pia oo kꞌawaadamerã

1   —Kꞌĩrakꞌaupai

awaraarã taide ne–inaa pia oodai Tachi Akꞌõre– itꞌee, ãchia tꞌo pꞌanadamerã. Mãga ooruta pɨrã, parã ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa parãmaa tee–e paitꞌee ne–inaa pia ichia kꞌĩsia iru bɨ teeitꞌee ichideerãmaa. 2 ʼMaperã parãdepemapa ne–inaa chupɨria beerãmaa teekꞌãri, jõmaarãmaa pɨa ooda jaranáaji. Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apataarãpa mãga oopata Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede mãikꞌaapa calle jãde, eperãarãpa ãchi tꞌo pꞌanadamerã. Mɨa wãarata jararu. Ma tꞌo pꞌanɨɨrã pedee pia aupai iru pꞌanadaitꞌee, Tachi Akꞌõrepa ãchimaa tee–e paitꞌee perã ne–inaa pia irua kꞌĩsia iru bɨdepema. 3 Ãchia oopata kꞌãyaara pɨa netꞌaa teekꞌãri chupɨria beerãmaa, jaranáaji, pɨchi kꞌõpꞌãyo piara bɨmaa paara. 4 Kꞌĩupꞌee óoji pɨ ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa unu bairã. Ichiata ne–inaa pia teeitꞌee pɨmaa ichia kꞌĩsia iru bɨdepema.  





Jesupa jarateeda ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ kꞌawaadamerã

(Lucas 11.2‑4)

5  —Parãpa

ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌãri, oonáatɨ Tachi Akꞌõrede ijãapatada apataarãpa oopatakꞌa. Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede jõmaarã taide ãchi akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneepata ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee. Ichiaba pꞌuuru jãde plaza bee kꞌidaa mãga oopata eperãarãpa unudamerã. Mɨa wãarata jararu. Eperãarã pia pedeepata aupai ́ mãikꞌaapa chi iru pꞌanadaitꞌee. 6 Maperã pɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌãri, pɨchi cuartode tꞌĩuji ́ ́ puerta pia jɨaji. ̃ Mãpai ɨtꞌaa tꞌɨjĩ pɨchi Akꞌõre Waibɨamaa, iru mama bairã pɨ ome. Irua pɨa oomaa bɨ unukꞌãri, ne–inaa pia teeitꞌee pɨmaa, ichia kꞌĩsia iru bɨdepema ma ne–inaa ichideerãmaa teeitꞌee. 7 ʼƗtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌãri, pia–e bɨ ipꞌii ichi aɨ pedeeta jara nɨ ̃baitꞌee. Ijãadakꞌaa beerãpa mãga oopata, kꞌĩsiapata perã audú pedee jõnɨpa Tachi Akꞌõrepa audupɨara ũriitꞌee. 8 Mãɨrãkꞌa pꞌananáatɨ, Tachi Akꞌõrepa kꞌawa bapari perã parãpa falta pꞌanɨ, iididai naaweda. 9 Nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daipia bɨ: ‘Tachi Akꞌõre ɨtꞌari bɨ, pɨ tꞌɨ ̃ awaraa tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ. 10 Eperãarã bɨ ́ji pɨchi jua ekꞌari pɨchideerã pꞌaneedamerã. Óoji pɨchia kꞌinia bɨkꞌa na pꞌekꞌau eujãde, ɨtꞌari ooparikꞌa. 11 Tai–itꞌee chikꞌo téeji ewari chaa kꞌodaitꞌee. 12 Taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa perdonáaji  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 6

584

taipa perdonaapatakꞌa, awaraarãpa taimaa ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri. 13 Tai kꞌachiade baaipináaji. Tai kꞌaripa atáji Netuara Poro Waibɨa juadeepa.’ 14 ʼParãpa perdonaaruta pɨrã awaraarãpa ne–inaa kꞌachia oopata parãmaa, Tachi Akꞌõre ɨtꞌari bɨpa ichiaba perdonaaitꞌee parãpa ne–inaa kꞌachia oopata. 15 Mamĩda parãpa perdonaada–e pꞌanɨ pɨrã awaraarãpa ne–inaa kꞌachia oopata parãmaa, mãgara Tachi Akꞌõrepa ichiaba perdonaa–e parãpa ne–inaa kꞌachia oopata.  



16  —Parã

Jesupa jarateeda nekꞌoda–ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ kꞌawaadamerã

nekꞌoda–ee pꞌanadakꞌãri jĩpꞌa kꞌĩsiaitꞌee Akꞌõre netꞌaade, kꞌĩra pia–ee pꞌananáatɨ Akꞌõrede ijãapatada apataarãpa oopatakꞌa. Mãga nipapata awaraarãpa kꞌawaadamerã nekꞌoda–ee pꞌanɨ, mãikꞌaapa ãchi tꞌo pꞌanadamerã. Mɨa wãarata jararu. Mãgapai iru pꞌanadaitꞌee. 17 Pɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bakꞌãri nekꞌo–ee, kꞌĩra sɨ ́ɨji mãikꞌaapa tꞌɨ – ̃ irúji 18 apidaapa kꞌawanaadamerã pɨ nekꞌo–ee bɨ. Eperãarãpa pɨ ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa pꞌoyaa unuda–e pꞌanɨ mĩda, irua kꞌawa bɨ pɨa ne–inaa mera oo bɨ, pɨ ome bairã. Ma pari iruata ne–inaa pia teeitꞌee pɨmaa ichia kꞌĩsia iru bɨdepema.  



Jesupa ɨtꞌaripema ne–inaa piade jarateeda

(Lucas 12.33‑34)

19 —Pꞌaratꞌa,

netꞌaa pia pꞌenáatɨ na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨ misa iru pꞌanadaitꞌee, polillapa ma netꞌaa ãritꞌaai perã, maa–e pɨrã mogosiadarii perã taarã ɨa iru bɨpa, maa–e pɨrã nechɨapataarãpa chɨa atadaridai perã. 20 Ma kꞌãyaara jɨrɨ ́tɨ ɨtꞌaripema ne–inaa iru pꞌanadaitꞌee, mãpema ne–inaa polillapa ãrikꞌaa perã, mogosiakꞌaa perã mãikꞌaapa nechɨapataarã mama tꞌĩudakꞌaa perã. 21 Na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa pia audú ata kꞌinia bakꞌãri, pɨ tꞌãri araa baitꞌee ma ne–inaa ome. Jõdee ɨtꞌaripema ne–inaa pia audú ata kꞌinia bakꞌãri, pɨ tꞌãri araa baitꞌee mãgɨ ́ ne–inaa ome.  



Jesupa tachi taude jarateeda 22  —Tachi

(Lucas 11.34‑36)

tau lamparakꞌa ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ tachi kꞌapꞌɨa–itꞌee. Pɨchi tau pia bakꞌãri, kꞌapꞌɨa jõmaweda ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨde baitꞌee. 23 Mamĩda pɨchi tau kꞌachia bɨ pɨrã, kꞌapꞌɨa jõmaweda pꞌãriu pɨkꞌa bɨde baitꞌee. Mãgá pɨ kꞌapꞌɨade ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ wãara pꞌãriu pɨkꞌa bɨ pɨrã, audupɨara pꞌãriu pɨkꞌa bɨde baitꞌee.  

Kꞌaita tachi chipari 24  —Eperã

(Lucas 16.13)

chipariirã omé jua ekꞌari mimia baikꞌaraa bɨ. Mãga bɨ pɨrã, chipari aba kꞌĩra unuamaa iru bai mãikꞌaapa chi apema kꞌinia iru bai, Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



585

Mateo 6​, ​7

maa–e pɨrã abaapa jara bɨkꞌa ooi mãikꞌaapa chi apemapa jara bɨkꞌa ooamaa bai. Mãga pɨkꞌa apidaapa ooda–e pai Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa, pꞌaratꞌa, netꞌaa pia pꞌe bɨ misa. Tachi Akꞌõrepa ichi warrarã pia akꞌɨ bapari

(Lucas 12.22‑31)

25  —Maperã

mɨa jara bɨ: Kꞌĩsia jõnanáatɨ kꞌãata kꞌodaitꞌee maa–e pɨrã todaitꞌee, mãgá chokꞌai pꞌanadaitꞌee. Ichiaba kꞌĩsianáatɨ sãga pꞌaru atadaitꞌee. Tachi Akꞌõrepa parã kꞌapꞌɨa ooji mãikꞌaapa parã chokꞌai pꞌanapiji. Mãga bɨta, ¿pꞌaru tee–e paikꞌã mãikꞌaapa chikꞌo, ne–inaa toparii tee–e paikꞌã parãmaa? 26 Akꞌɨ ́tɨ, ipanaarã ɨtꞌɨ ́ wãabai pꞌanɨ. Ãchia netꞌatau uudakꞌaa, ewadakꞌaa mãikꞌaapa ɨa bɨdakꞌaa chi netꞌatau ɨapatamãi. Mamĩda parã ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa ne–inaa teepari kꞌodamerã. ¡Iru–itꞌee parã pipɨara pꞌanɨ ipanaarã kꞌãyaara! 27 Eperã audú kꞌĩsia nɨ ̃bɨpa hora aba pida waa chokꞌai ba–e pai. 28 ʼMa awara ¿kꞌãare–itꞌee parã audú kꞌĩsiapata pꞌaru–itꞌee? Akꞌɨ ́tɨ, sãga nepꞌono pꞌũajara tꞌãide nɨ ̃bɨ waripata. Mimiadakꞌaa mãikꞌaapa pꞌaru kꞌadakꞌaa mãgá pi–ia pꞌanadaitꞌee. 29 Mamĩda mɨa jara bɨ: Rey Salomonpa pꞌaratꞌara, netꞌaa pia iru bapachi mĩda, iru pꞌaru piara jɨ ̃ bakꞌãri, eperãarãpa iru pi–iara unuda–e paji nãgɨ ́ nepꞌono kꞌãyaara. 30 Idi na pꞌũajara wari wã. Mamĩda nu uratɨdaikꞌãri, tꞌɨpɨtaude paa jõdariitꞌee. Tachi Akꞌõrepa mãgá pia akꞌɨ bɨ pɨrã nepꞌono pꞌũajara tꞌãide nɨ ̃bɨ, audupɨara parã akꞌɨ bapariitꞌee, atꞌãri irude makꞌɨara ijãada–e pꞌanɨ mĩda. 31 Tachi Akꞌõrepa mãgá ichia ooda pia akꞌɨ bapari perã, kꞌĩsia jõnanáatɨ: “¿Kꞌãata kꞌodaitꞌee?” maa–e pɨrã “¿Kꞌãata todaitꞌee?” maa–e pɨrã “¿Kꞌãata ́ ata jɨ ̃daitꞌee?” 32 Mãgá kꞌĩsiapata ijãadakꞌaa beerãpa. Mamĩda parãp ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa iru pꞌanɨ. Irua kꞌawa bɨ ne–inaa parãpa falta pꞌanɨ. 33 Maperãpɨ naapɨara jɨrɨ ́tɨ iru jua ekꞌari pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa oopatáatɨ irua jara bɨkꞌa. Mãga ooruta pɨrã, ma ne–inaa jõma iru pꞌanadaitꞌee. 34 Audú kꞌĩsianáatɨ nupema ne–inaade, nu ne–inaa paraaitꞌee perã aɨde kꞌĩsiadamerã. Ewari chaa ne–inaa audupai paraa aɨde kꞌĩsiadamerã.  

















7

Jesupa jarateeda awaraarãpa oopata akꞌɨnaadamerã pedee kꞌachia jaradaitꞌee 1   —Awaraarãpa

(Lucas 6.37‑38, 41‑42)

ne–inaa oopata akꞌɨnáatɨ jaradaitꞌee ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanɨ. Mãga ooruta pɨrã, ma jaradapꞌedaa kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa parã mãgá akꞌɨitꞌee. 2 Parãpa awaraarãpa oo pꞌanɨ akꞌɨpatakꞌa, mãgá Tachi Akꞌõrepa akꞌɨpariitꞌee parãpa oo pꞌanɨ. Ne–inaa kꞌachia aupai jɨrɨruta pɨrã pedee kꞌachia jaradaitꞌee ãra ãpɨte, Tachi Akꞌõrepa aukꞌa jɨrɨitꞌee parãpa ne–inaa kꞌachia oopata aupai jaraitꞌee iru kꞌĩrapite  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 7

586

pꞌanadakꞌãri. 3 ¿Kꞌãare–itꞌee akꞌɨ bɨma nejarra pɨchi aukꞌaa tau jãde bɨ, mamĩda unu–e bɨ pakꞌuru pɨchi tau jãde bɨ? 4 Pɨchi tau jãde pakꞌuru iru bɨ pɨrã, ¿sãga pɨchi aukꞌaamaa jaraima: “Mɨmaa ẽepíji jã nejarra pɨchi tau jãde bɨ”? 5 ¡Seewata pɨa chĩara kꞌaripa kꞌinia bɨ, irua oo bɨ akꞌɨkꞌãri! Pɨchi tau jãde bɨ pakꞌuruta naapɨara ẽtꞌatꞌáaji. Mãpaipɨ unui nejarra pɨchi aukꞌaa tau jãde bɨ, mãgá wãara iru kꞌaripaitꞌee. 6 ʼNetꞌaa awara bɨdapꞌedaa Tachi Akꞌõre–itꞌee teeruta pɨrã usa kꞌachia beemaa, orradaidapꞌeda kꞌaakꞌoodai. Ma awara ne–inaa ɨ ̃pɨa perlakꞌa atabëiruta pɨrã sinaarã pꞌanɨmãi, yoorode jautꞌaadai.  







Jesupa jarateeda Tachi Akꞌõremaa iididamerã

(Lucas 6.31; 11.9‑13)

7 —Iidipatáatɨ

Tachi Akꞌõremaa. Irua teeitꞌeepɨ. Jɨrɨpatáatɨ. Irua kꞌawapiitꞌeepɨ. Eperãpa tꞌɨ ̃parikꞌa puerta tꞌaide, Akꞌõremaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Irua parã kꞌaripaitꞌeepɨ. 8 Chi iidi bɨmaa Tachi Akꞌõrepa teepari; chi jɨrɨ bɨmaa Tachi Akꞌõrepa kꞌawapipari mãikꞌaapa chi tꞌɨ ̃ bɨmaa ewapari. 9 ʼ¿Parãdepemapa mãu teeikꞌã ichi warramaa, irua pan iidikꞌãri? 10 Maa–e pɨrã, ¿taama teeikꞌã irumaa, chikꞌo iidikꞌãri? 11 ¡Mãga–epɨ! Parã ne–inaa kꞌachia oopataarã mĩda, pãchi warrarãmaa netꞌaa pia tee kꞌawa pꞌanɨ. Parãpa mãga ooruta pɨrã, ¡audupɨara pãchi ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa ne–inaa pia teeitꞌee chi iidirutaarãmaa! 12 ʼMaperã, óotɨ apemaarãmaa parãpa kꞌinia pꞌanɨkꞌa ãchia parãmaa oodamerã, mãgata jara bairã Moisepa pꞌãdade mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaade.  









Tachi Akꞌõre truadee wãitꞌee puerta pꞌĩrupꞌee pɨkꞌa bɨ 13  —Tachi

(Lucas 13.24)

Akꞌõre truadee wãitꞌee puerta pꞌĩrupꞌee bɨde tꞌĩupatákꞌata bɨ. ́ puerta pꞌĩrupꞌee bɨde, chi atua beerã puerta jetꞌee bapari perã. Mapa tꞌĩutɨ Ichiaba ãchi o kꞌachia ewaraa kꞌobɨ, chokꞌara aɨde wãpata perã. 14 Wãitꞌee eperãarã ichita pꞌanapatamãi Tachi Akꞌõre ome puerta pꞌĩrupꞌee bɨde tꞌĩupatákꞌata bɨ mãikꞌaapa Akꞌõre o pꞌĩrupꞌee bapari, mãgɨde chokꞌara–ee wãpata perã.  

Pakꞌuru kꞌawaadai chi nejõdeepa 15 —Kꞌĩrakꞌaupai

(Lucas 6.43‑44)

ijãadai jõmaweda Tachi Akꞌõre pedee jarapatada apataarãde, mãɨrã ũkꞌuru seewa–idaa bee perã. Seewata eperã pia beerãkꞌa parãmaa chepata. Mamĩda ãchi tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanapata. 16 Parãpa mãɨrã kꞌawaadai ãchia oopata pia akꞌɨdakꞌãri. Pakꞌuru ɨɨrɨ–idaa bɨde uva chaukꞌaa; ichiaba mãgeede higojõ chaukꞌaa. 17 Ma awara nejõ bɨɨrɨ pia bɨpa nejõ pia chaupari. Mamĩda nejõ bɨɨrɨ kꞌachia bɨpa nejõ kꞌachia chaupari.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



587

Mateo 7​, ​8

18  Nejõ

kꞌachia chaukꞌaa pakꞌuru pia bɨde. Ichiaba nejõ pia chaukꞌaa pakꞌuru kꞌachia bɨde. 19 Maperã pakꞌuru nejõ pia chaukꞌaa bee tꞌu peepata tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaadaitꞌee. 20 Mãgá ma Akꞌõre pedee jarapatada apataarãpa ne–inaa oopata kꞌaurepa parãpa kꞌawaadai wãara Akꞌõrepa pëida wa mãga–e.  



Jesupa jarateeda jõmaarãta Tachi Akꞌõre truadee wãda–e paitꞌee

(Lucas 13.25‑27)

21 —Eperãarã

ũkꞌuruurãpa mɨmaa: “Tachi Waibɨa, Tachi Waibɨa” a pꞌanɨ mĩda, jõmaweda wãda–e paitꞌee Tachi Akꞌõre truadee. Jĩpꞌa chi oopataarãpa mɨ Akꞌõre ɨtꞌari bɨpa oopi bɨkꞌa; mãgɨɨrãta ɨtꞌaa wãdaitꞌee. 22 Akꞌõre ewari waibɨa ewate chokꞌaraarãpa mɨmaa jaradaitꞌee: “Tachi Waibɨa, Tachi Waibɨa, tai pɨ ome pꞌanapíji. Taipa pɨ tꞌɨ ̃de jarateejida mãikꞌaapa pɨ tꞌɨ ̃de netuaraarã uchiapikꞌoojida. Ma awara pɨ tꞌɨ ̃de oojida ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa.” 23 Mamĩda mɨa pꞌanautꞌee: “¡Mɨa parã kꞌawa–e bɨ! ¡Ãyaa wãt́ ɨ mɨ ikꞌaawaapa, ne–inaa kꞌachia oopataarã!”  



Jesupa te oopataarãde jarateeda

(Marcos 1.22; Lucas 6.47‑49)

24  —Eperã

kꞌĩsia kꞌawaa bɨpa mɨ ũraa ũripari mãikꞌaapa oopari mɨa jara bɨkꞌa. Mãgɨ ́ eperã ichi te oo bɨ ́kꞌata bɨ mãu ɨ ̃rɨ. 25 Kꞌoi cheji; to chedachi mãikꞌaapa nãu golpe pꞌuaji ichi temãi. Mamĩda tꞌee–e paji mãu ɨ ̃rɨ oo bada perã. 26 Jõdee chi mɨ ũraa ũripꞌeda, oo–e bɨpa mɨa jara bɨkꞌa kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ. Eperã ichi te ipude oodakꞌa bɨ. 27 Kꞌoi cheji; to chedachi; nãu golpe pꞌuaji mãikꞌaapa ichi te tudú tꞌeedachi. Mãgá ichi te jõdachi. 28 Jesús pedee aupakꞌãri, eperãarã jõmaweda akꞌɨtrua para beeji irua jarateeda kꞌaurepa. 29 Mãga pꞌanajida irua jĩpꞌa jarateeda perã Tachi Akꞌõrepa jarateepidakꞌa. Akꞌõre Ũraa pipɨara jarateeji Moisepa pꞌãda jarateepataarã kꞌãyaara.  









8

Jesupa leprapa kꞌayaa bada jɨpada 1   Jesús

(Marcos 1.40‑45; Lucas 5.12‑16)

eedeepa edaa chekꞌãri, eperãarã chokꞌara iru tꞌẽe chejida. che wãde iru kꞌaitꞌa cheji eperã leprapa kꞌayaa bɨ. Mãgɨ ́ iru kꞌĩrapite bedabai nɨ ̃ba cheji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, mɨ kꞌayaa wẽpapipáde aji, Akꞌõre kꞌĩrapite mɨ pia beemerã. 3 Jesupa juapa tꞌõbaipꞌeda, mãgaji: —¡Kꞌinia bɨda! aji. Jɨpa beepáde aji. Aramata jɨpa beeji. 4 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Ũríji! Jaranáaji apidaamaa. Jĩpꞌa pꞌaaremaa akꞌɨpináji mãikꞌaapa Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa ipana omé atéeji teeitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Mãgá jõmaarãpa pɨ jɨpa beeda kꞌawadayada aji. 2  Mãgá





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 8

588 Jesupa Romadepema soldaorã poro mimiapari jɨpada

5  Tꞌẽepai

(Lucas 7.1‑10; Juan 4.43‑54)

Jesús Capernaum pꞌuurude panakꞌãri, Romadepema soldaorã poro waibɨapa irumaa chupɨria iidi cheji: 6 —Jesús, mɨ mimiapari kꞌayaa bɨda aji. Pꞌoyaa mimikꞌa–e bɨ mãikꞌaapa chupɨria nɨ ̃bɨda aji, pꞌuapa. 7 Jesupa pꞌanauji: —Wãitꞌeeda aji, jɨpade. 8 Mamĩda ma soldaorã poro waibɨapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, mɨ pɨ kꞌãyaara ekꞌariara bɨ. Pɨ mɨ temaa wã–e pɨjida, namãikꞌaapa pedeeru pɨrã, mɨ mimiapari jɨpa beeitꞌee. 9 Mɨ jida waibɨarã jua ekꞌari bɨ. Ma awara mɨa soldaorã iru bɨ mɨchi jua ekꞌari. Mɨa abaamaa wãpáde akꞌãri, wãpari; awaraamaa chepáde akꞌãri, chepari. Ichiaba mɨ mimiaparimaa ne–inaa oopáde akꞌãri, oonaparida aji. 10 Jesupa mãga ũrikꞌãri, pꞌera pɨkꞌa beeji ma soldaorã poropa jara bada kꞌaurepa. Mapa ichi ome nipapataarãmaa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Israel pidaarã tꞌãide na eperãkꞌa apida waide unu–e bɨ, iru wãara ijãapari perã. 11 Eperãarã chokꞌara chedaitꞌee akꞌõrejĩru uchiapari eereepa mãikꞌaapa akꞌõrejĩru baaipari eereepa. Mãɨrãta Tachi Akꞌõre truade su–akꞌɨ pꞌana chedaitꞌee nekꞌode Abraham ome, Isaac ome mãikꞌaapa Jacob ome. 12 Mamĩda chi ɨtꞌari pꞌanadaipia bɨɨrã Akꞌõrepa jërekꞌooitꞌeeda aji, taawaa pꞌãriudee, atua beerã ome jẽedamerã mãikꞌaapa kꞌida kierrkierree para bamerã pꞌuapa. 13 Mãga jarapꞌeda, Jesupa ma soldaorã poromaa mãgaji: —Wãpáde aji, pɨchi temaa pɨa ijãadakꞌa uchiada perã. Aramata chi kꞌayaa bada jɨpadachi.  















Jesupa Pedro pꞌãkꞌõre jɨpada

14  Mãpai

(Marcos 1.29‑31; Lucas 4.38‑39)

Jesús wãji Pedro temaa. Mama ununaji Pedro pꞌãkꞌõre kꞌayaa bɨ kꞌɨamiapa. Pꞌarude baji kꞌayaa bada perã. 15 Jesupa iru jua tꞌõbaikꞌãri, ma kꞌɨamia tuudachi. Mãpai ma wẽra pꞌirabaidaipꞌeda, nekꞌopiji Jesumaa.  

Jesupa kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpada 16  Kꞌeudaikꞌãri,

(Marcos 1.32‑34; Lucas 4.40‑41)

netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa beerã chokꞌara aneejida Jesumaa. Pedee jarada abaapa netuaraarã jõmaweda uchiapikꞌooji. Ichiaba kꞌayaa beerã jõmaweda jɨpakꞌooji. 17 Mãga ooji pꞌasamerã Tachi Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa chonaarãweda jaradakꞌa: ‘Irua kꞌayaa tachimaa baridapꞌedaa awara ãyaa ataji mãikꞌaapa tachi kꞌayaa beerã jɨpaji.’  (Is 53.4)  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



589

Mateo 8

Jesús ome nipa kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã 18  Awaraa

(Lucas 9.57‑62)

ewaride Jesupa unukꞌãri eperãarã chokꞌara ichi wapꞌɨra iru pꞌanɨ, chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jaraji sĩadaitꞌee lago kꞌĩraikꞌa eeree. 19 Mamĩda wãdai naaweda, Moisepa pꞌãda jarateepari kꞌaitꞌa cheji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Jarateepari, pɨ ome wã kꞌinia bɨda aji, chi wãrumaa. 20 Jesupa pꞌanauji: —Usapꞌã́ yooro te uria iru bee mãikꞌaapa ipanaarã te iru bee. Mamĩda mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema m arajãgaa ni, kꞌãipari wẽe. Made kꞌĩsíaji jarai naaweda wãara mɨ ome nipa kꞌinia bɨ wa mãga–e. 21 Awaraa Jesús ome nipadapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, mɨ jida pɨ ome nipaparii kꞌinia bɨ. Mamĩda aɨ naaweda, mɨ akꞌõre ɨapipáde aji, iru piukꞌãri. 22 Jesupa pꞌanauji: —Chepáde aji, mɨ ome mãikꞌaapa ichiakꞌau bɨpáde aji, atuadaitꞌeerãpa ãchi piudapꞌedaarã ɨadamerã.  







Jesupa nãu pꞌusa ome tꞌumãtɨpida 23  Ma

(Marcos 4.35‑41; Lucas 8.22‑25)

tꞌẽepai Jesús wãji barcode chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 24 Mãga nɨde pꞌusara tꞌo nɨ ̃beeji. Pꞌusapa barco pirubaai wã nipaji. Mãɨmisa Jesús kꞌãi baji. 25 Mapa chi kꞌõpꞌãyoorãpa ɨ ̃rɨmatꞌaajida mãikꞌaapa mãgajida: —Tachi Waibɨa, ¡tai kꞌaripáji! ¡Tachi pirubaai wãdapɨ! 26 Jesupa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda pꞌera jõnɨma? aji. ¡Parã pia ijãada–e pꞌanɨda! aji. Mãga jarapꞌeda, pꞌirabaidachi mãikꞌaapa pedeeji nãumaa mãikꞌaapa pꞌusamaa. Aweda jõma ipꞌii ũu beeji. 27 Mãga unudakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa ãchi pitapai iidi para beeji: —¿Kꞌaima ajida, nãgɨ ́? Nãu, pꞌusa paara iru pedee ũripatada ajida.  







Eperãarã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bada

(Marcos 5.1‑20; Lucas 8.26‑39)

28 Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome panadakꞌãri lago kꞌĩraikꞌa eere Gadara eujãde, jãɨra

mãu te uriade badadeepa uchiajida eperãarã omé netuara ãchi kꞌapꞌɨade merãtɨa bee. Ma eperãarã Jesús kꞌaitꞌa chejida. Ãchi audú tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanadapꞌedaa perã, eperãarã ma ode pꞌoyaa wãyaadakꞌaa paji. 29 Jesumaa bia chejida: —¡Jesús, Akꞌõre Waibɨa Warra, tai ome tꞌĩunáaji! ¿Atꞌãri–e weda tai miapide cheji–ekꞌã? ajida.  

m 8.20 Chi Eperã Akꞌõre Truadepema jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre mimiapari na pꞌekꞌau eujãdee cheda. Jesucristopa ichi nãga tꞌɨ ̃jaraji akꞌɨpiitꞌee ichi Mesías. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 8​, ​9

590

30  Ma

kꞌaitꞌa sinaarã chokꞌara nekꞌomaa pꞌanajida. 31 Mapa netuaraarãpa Jesumaa chupɨria iidijida ma sinaarã kꞌapꞌɨade tꞌĩupimerã. 32 Aramãgá Jesupa jaraji mamaa wãdamerã. Mãpai ma netuaraarã ma eperãarã kꞌapꞌɨadeepa uchiakꞌoodachida mãikꞌaapa sinaarã kꞌapꞌɨade tꞌĩudachida. Aramata sinaarã jõmaweda pꞌirakꞌoodachida ee kꞌõotꞌari jira bɨdee. Mata lagode baainajida mãikꞌaapa ɨ ̃yapa jɨ ̃akꞌoodachida. 33 Ma sinaarã jɨ ̃a pꞌanadapꞌedaarãpa mãga unudakꞌãri, pꞌirakꞌoodachida pꞌuurudee. Nepɨrɨnajida ãchia unudapꞌedaa ma netuara merãtɨa pꞌanadapꞌedaarã ome. 34 Mãpai pꞌuuru pidaarã jõmaweda chejida mãikꞌaapa Jesumaa chupɨria iidijida ãchi eujãdeepa wãmerã.  







9

Jesupa chiwa bada jɨpada

(Marcos 2.1‑12; Lucas 5.17‑26)

1   Ma

tꞌẽepai, Jesús barcode bataupꞌeda, wãji lago kꞌĩraikꞌa eeree. Mãgá ichi pꞌuurude pacheji. 2 Mama bɨde eperãarãpa jira aneejida eperã chiwa bɨ pꞌarude. Jesupa kꞌawaakꞌãri ãchia wãara ichide ijãa pꞌanɨ, ma chiwa bɨmaa mãgaji: —Warra, tꞌãri o–ĩa báji pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata jõmaweda wẽpada perã. 3 Ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaa Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa mãga ũridakꞌãri, kꞌĩsiajida: “Jãgɨpa ikꞌachia pedeemaa bɨ Tachi Akꞌõre ãpɨte. Tachi Akꞌõrepapai pꞌekꞌau kꞌachia wẽpapiyada” ajida. 4 Mamĩda Jesupa kꞌawaji ãchia kꞌĩsia pꞌanɨ. Mapa iidiji: —¿Sãapꞌeda parãpa kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsia pꞌanɨma? aji. 5 Mɨa irumaa jarai: “Pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpajipɨ” maa–e pɨrã jarai: “Pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãj́ i”. Mamĩda irua maarepida oo–e pai, Tachi Akꞌõrepa oopi–e pɨrã. 6 Mɨa akꞌɨpiitꞌee na pꞌekꞌau eujãde mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema kꞌapꞌɨa pari, Tachi Akꞌõre Waibɨapa wẽpapipari eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. Mãpai mãgaji ma eperã chiwa bɨmaa: —¡Pꞌirabáiji! Pɨchi pꞌaru atáji mãikꞌaapa wãj́ i pɨchi temaa. 7 Aramãgá ma chiwa bada pꞌirabaidachi mãikꞌaapa wãji ichi temaa. 8 Mãga unudakꞌãri, eperãarã pꞌera pɨkꞌa para beeji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõremaa o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃jida, irua ma eperãmaa mãga ooda perã.  













Jesupa Mateo jɨrɨtꞌerada ichi ome nipapariimerã 9 Mamãikꞌaapa

(Marcos 2.13‑17; Lucas 5.27‑32)

Jesús wãji. Ma wãrude eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Mateo n unuji. Su–akꞌɨ baji Cesar–itꞌee impuesto pꞌaapatamãi. Jesupa mãgaji irumaa: n 9.9 Mateo

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Leví. Mateopa na pedee pia pꞌãji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



591

Mateo 9

—Mɨ ome nipaparíiji. Aramãgá bainɨ ̃ beepꞌeda, Jesús ome wãji. 10 Tꞌẽepai Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome teeda nekꞌomaa bakꞌãri, impuesto pꞌepataarã Roma pidaarã rey–itꞌee pachejida awaraa eperãarã kꞌachia– idaa beerã apatapꞌedaarã ome. Mãɨrã aɨ mesade su–akꞌɨ pꞌaneejida Jesús ome. 11 Fariseorãpa mãga unudakꞌãri, Jesús kꞌõpꞌãyoorãmaa iidijida: —¿Sãapꞌeda parã jarateepari nekꞌomaa bɨma ajida, impuesto pꞌepataarã ome mãikꞌaapa awaraa pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã ome? 12 Mãɨrãpa iididapꞌedaa ũrikꞌãri, Jesupa mãgaji: —Médico pëidakꞌaa kꞌapꞌɨa pia beerãmaa. Jĩpꞌa pëipata kꞌayaa beerãmaa. 13 Parã wãdakꞌãri, kꞌĩsiadapáde aji, nãgɨ ́ Akꞌõre Ũraa jara kꞌinia bɨ: ‘Mɨa kꞌiniara bɨ awaraarã chupɨria kꞌawaadamerã, ne–animalaarã peedapꞌeda, paadai kꞌãyaara mɨ–itꞌee.’  (Os 6.6) Mãpai Jesupa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa mɨ pëi–e paji tꞌãri pia beerã jɨrɨde. Ma kꞌãyaara pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã jɨrɨdeta pëiji.  







Sãapai nekꞌoda–ee pꞌanadaipia bɨ

(Marcos 2.18‑20; Lucas 5.33‑35)

14  Mãpai

Juan Bautista kꞌõpꞌãyoorã Jesumaa chejida mãikꞌaapa iidijida: —Edaare tai, fariseorã ome nekꞌoda–ee pꞌaneepata jĩpꞌa Tachi Akꞌõre netꞌaade kꞌĩsiadaitꞌee. ¿Sãapꞌeda pɨ kꞌõpꞌãyoorãpa mãga oodakꞌaama? ajida. 15 Jesupa pꞌanauji: —Miakꞌãipata fiestade tꞌɨ ̃ pëidapꞌedaarã kꞌĩra pia–ee pꞌanadakꞌaa chi miakꞌãiitꞌee bɨ ãchi ome bɨ misa. Mamĩda ewari cherude iru ata chedakꞌãripɨ, tꞌãri pꞌuapa nekꞌoda–ee pꞌaneedaitꞌeeda aji.  

Ũraa chiwidi mãikꞌaapa chonaarãweda pꞌãdapꞌedaa 16  —Eperã

(Marcos 2.21‑22; Lucas 5.36‑39)

apidaapa pꞌaru chiwididepema pite aba tꞌɨɨikꞌaraa bɨda aji, pꞌaru sorede parchaaitꞌee. Mãga ooru pɨrã, chi pꞌaru chiwidi ãridariitꞌee mãikꞌaapa ma pite aukꞌa bee–e paitꞌee chi pꞌaru sore ome. 17 Ichiaba vino ewaa juda tꞌɨdakꞌaa ne–e o sorede, ma vino baakꞌakꞌãri, ma ne–e sore jĩadarii perã mãikꞌaapa chi vino atuadarii perã. Maperã vino ewaa juda tꞌɨdaipia bɨ ne–e chiwidide, ma ne–e chi vino ome atuapiamaapa.  

Jairo kꞌau mãikꞌaapa wẽrapa Jesús pꞌaru ide tꞌõbaida 18  Jesús

(Marcos 5.21‑43; Lucas 8.40‑56)

atꞌãri pedeemaa bɨde, judiorã poro waibɨa tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jairo Jesús kꞌĩrapite bedabai nɨ ̃ba cheji mãikꞌaapa mãgaji: o 9.17 Maapai

vino ɨapachida ne–animal edee oodade.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 9

592

—Etꞌewapai mɨ kꞌau jai–idaajida aji. Mamĩda mɨa kꞌawa bɨ pɨ cheru pɨrã mɨ ome mãikꞌaapa pɨ jua bɨru pɨrã iru ɨ ̃rɨ, waya chokꞌai beeyada aji. 19 Mãpai Jesús wãji chi kꞌõpꞌãyoorã ome ma eperã temaa. 20 Ma wãdade wẽra doce años bi kꞌayaa bɨ waamiapa Jesús ãpɨteikꞌaapa kꞌaitꞌa wãpꞌeda, iru ɨ ̃rɨpema pꞌaru i tꞌõbaitꞌaaji. 21 Mãga ooji kꞌĩsia bada perã iru pꞌaru i tꞌõbairupapai jɨpa beei. 22 Mamĩda mãgá tꞌõbaikꞌãri, Jesupa ãpɨtee akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji ma wẽramaa: —Wẽra, tꞌãri o–ĩa béeji. Pɨa mɨde ijãa bairã, jɨpa beejida aji. Aramata ma wẽra jɨpa beeji. 23 Maapꞌeda Jesús ma judiorã poro waibɨa temaa panakꞌãri, unuji siru chaapataarã mãikꞌaapa eperãarã jẽepi ororoo nɨ ̃bɨ. 24 Mãpai Jesupa mãgaji: —Taawaa uchíatɨ. Na wẽra kꞌau jai–idaa–e bɨ. Jĩpꞌa kꞌãita bɨda aji. Mãga ũridakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarã ëikꞌoodachida, Jesús kꞌĩra kꞌawa– ee bɨ jĩakꞌaapa. 25 Mamĩda Jesupa eperãarã uchiapikꞌooji mãikꞌaapa jai–idaada badamãi tꞌĩupꞌeda, iru jua jita atanaji. Mãpai ma wẽra kꞌau pꞌirabaidachi. 26 Maapꞌeda ma eujãdepemaarã jõmaarãpa kꞌawaa wãjida Jesupa mãga ooda.  















27 Mamãikꞌaapa

Jesupa tau pꞌãriu beerã omé jɨpada

uchia wãdade, Jesús tꞌẽe tau pꞌãriu bee omé bia che wãpachida: —¡Rey David Warra, p tai chupɨria kꞌawaapáde! ajida. 28 Jesús teeda tꞌĩunakꞌãri, ma tau pꞌãriu beerã aukꞌa tꞌĩujida. Mãpai Jesupa iidiji: —¿Parãpa ijãa pꞌanɨkꞌã aji, mɨa jɨpai? Pꞌanaujida: —Tachi Waibɨa, ijãa pꞌanɨda ajida. 29 Mãpai Jesupa taumãi tꞌõbaipꞌeda, mãgaji: —Parãpa ijãa pꞌanɨkꞌa, mãgá pꞌaneedapáde aji. 30 Aweda tau eratɨkꞌoodachida. Mãpai Jesupa jĩpꞌa mãgaji: —Mɨa ooda chĩaramaa nepɨrɨnaadapáde aji. 31 Mãga jaraji mĩda, mamãikꞌaapa uchiarutata Jesupa ooda nepɨrɨ wãpachida ma eujãdepemaarãmaa.  







Jesupa pedee atua bada jɨpada

32  Ma

tau pꞌãriu pꞌanadapꞌedaarã uchiarutade, eperãarãpa aneejida eperã pedee atua bɨ Jesumaa. Mãga baji netuara ichi kꞌapꞌɨade merãtɨa bada perã. 33 Jesupa ma netuara uchiapitꞌaakꞌãri, ma eperã pedee beeji.  

p 9.27 Jesucristo David Warra tꞌɨ ̃jarapachida, iru chonaarãwedapema Rey Daviddeepa uchiada perã mãikꞌaapa Mesías pada perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



593

Mateo 9​, ​10

Mãga unudakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarãpa akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa mãgajida: —¡Israelde waide nãga unudakꞌaada! ajida. 34 Mamĩda fariseorãpa mãgajida: —Netuara Poro Waibɨa juapata jãgá netuaraarã uchiapiparida ajida.  

Jesupa eperãarã chupɨria kꞌawaada

35  Jesús

nipapachi pꞌuuru beede mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa pꞌuuru kꞌaipee beede. Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata te chaa pedee pia jarateepachi kꞌawaadamerã taarã–e Tachi Akꞌõrepa eperãarã pꞌe bɨitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. Ma awara kꞌayaa kꞌĩra tꞌãdoo jɨpapachi. 36 Eperãarã chokꞌara see nɨ ̃bɨ unukꞌãri, chupɨria kꞌawaaji, ãra chupɨria, kꞌĩra pia–ee para bada perã, oveja chakꞌeerã akꞌɨpari wẽe chitoonɨkꞌa. 37 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãgaji: —Eperãarã chokꞌara mɨde waide ijãada–e pꞌanɨ. Ne–uu audú chau bɨ ́kꞌapɨ pꞌanɨ. Mamĩda mimiapataarã chokꞌara–ee pꞌanɨ. 38 Mapa ɨtꞌaa iididapáde aji, ma ne–uu chiparimaa, irua awaraa mimiapataarã pëimerã chi chau bɨ pꞌede.  





10

Jesupa kꞌõpꞌãyoorã jɨrɨtꞌerada mimiadamerã ichi ome 1   Jesupa

(Marcos 3.13‑19; Lucas 6.12‑16)

chi kꞌõpꞌãyoorã doce tꞌɨ ̃ pꞌeji mãikꞌaapa ãchi ichi jua ekꞌari bɨji netuaraarã uchiapidamerã mãikꞌaapa kꞌayaa kꞌĩra tꞌãdoo jɨpadamerã. 2 Nãgɨ ́ ɨmɨkꞌĩraarã doce jɨrɨtꞌeraji pëiitꞌee ichi ũraa jarateede. Naapɨara jɨrɨtꞌeraji Simón, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Pedro, chi ɨ ̃pema Andrés ome. Ma tꞌẽepai jɨrɨtꞌeraji Santiago chi ɨ ̃pema Juan ome. Mãɨrã Zebedeo warrarã paji. 3 Ichiaba jɨrɨtꞌeraji Felipe; Bartolomé; Tomás; mɨ, Mateo, chi impuesto pꞌepari bada Roma pidaarã–itꞌee; Alfeo warra, Santiago; Tadeo; 4 Simón Celote apatapꞌedaa q mãikꞌaapa Judas Iscariote, ma tꞌẽepai Jesús traicionaada.  





Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã pëida Akꞌõre Ũraa jarateenadamerã

(Marcos 6.7‑13; Lucas 9.1‑6)

5  Jesupa

ma kꞌõpꞌãyoorã doce pëiji eperãarã paraamaa. Pëi naaweda jaraji: —Wãnáatɨ judio–eerã pꞌanapatamaa. Ichiaba wãnáatɨ Samaria eujãdepema pꞌuurudee. 6 Ma kꞌãyaara wãt́ ɨ Israel eujãdepema ovejaarã atua pɨkꞌa beerãmaa. 7 Jaratéetɨ taarã–e Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨitꞌee ichideerã pꞌaneedamerã. 8 Kꞌayaa beerã jɨpátɨ; piudapꞌedaarã  





q 10.4 Roma

jua ekꞌariipa uchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã tꞌɨ ̃jarapachida Celote eerepemaarã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 10

594

chokꞌai pꞌirabaipítɨ; leprapa kꞌayaa beerã jɨpátɨ mãikꞌaapa netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa bee jɨpátɨ. Mɨa parã mɨchi jua ekꞌari bɨkꞌãri mãga oodamerã, pꞌaratꞌa maarepida iidi–e paji. Mapa pꞌaratꞌa iidináatɨ ma pari. 9 ʼAteenáatɨ nẽe, pꞌaratꞌa, cobre, pãchi kꞌɨrrɨde jɨ ̃pata. 10 Ichiaba ateenáatɨ muchila, awaraa chancla mãikꞌaapa pꞌaru jɨ ̃daitꞌee, pakꞌuru jida tꞌɨdɨkꞌadaitꞌee, parã mimia pari ma ne–inaa teedaipia pꞌanadairã. 11 ʼPꞌuurude maa–e pɨrã te chokꞌara–ee beemãi panadakꞌãri, eperã tꞌãri piata jɨrɨ ́tɨ arii pꞌaneedaitꞌee mamãikꞌaapa wãruta misa. 12 Teeda tꞌĩudakꞌãri, arii pꞌanɨɨrãmaa pedee pia jarátɨ. 13 Aɨ tede pꞌanɨɨrãpa parã auteebairuta pɨrã, ma pedee pia jaradakꞌa ãramaa uchiaitꞌee. Mamĩda auteebaida–e pɨrã, ma pedee pia jaradakꞌa ãramaa uchia–e paitꞌee. 14 Parã auteebaida–e pɨrã mãikꞌaapa parãpa jarateepata ũridaamaa pꞌanɨ pɨrã, uchíatɨ ma tedeepa maa–e pɨrã ma pꞌuurudeepa mãikꞌaapa bɨɨrɨdepema yooro pꞌora nẽepꞌétɨ akꞌɨpidaitꞌee Tachi Akꞌõrepa ãra kꞌaripa–e paitꞌee. 15 Mɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua ma pꞌuurudepemaarã audupɨara kꞌachia ooitꞌeeda aji, Sodoma pꞌuurudepemaarã, Gomorra pꞌuurudepemaarã kꞌachia ooda kꞌãyaara.  













Jesupa jarada ichi kꞌaurepa ijãapataarã miadaitꞌee

(Lucas 12.11‑12; 21.12‑17)

16  —¡Ũrítɨ!

Mɨa parã pëiru eperãarãmaa jarateede. Pëiru ovejaarã pëikꞌajikꞌa ne–animalaarã kꞌachia beerã tꞌãide. Mapa kꞌĩra kꞌawaa nipapatáatɨ, taama kꞌĩra kꞌawaa nipaparikꞌa. Ichiaba kꞌãiwee nipapatáatɨ paloma nipaparikꞌa. 17 Taukꞌa nipapatáatɨ eperãarãpa parã ateedaitꞌee perã ãchi charraarãmaa miapidamerã, maa–e pɨrã parã pꞌua oodaitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. 18 Ma awara mɨde ijãapata kꞌaurepa ateedaitꞌee ãchi poro waibɨarãmaa mãikꞌaapa ãchi reyrãmaa. Mãgá parãpa mɨ ũraa jaradai mãɨrã kꞌĩrapite mãikꞌaapa awaraa ijãadakꞌaa beerã kꞌĩrapite. 19 Mamĩda mãɨrã kꞌĩrapite pꞌanadakꞌãri, kꞌĩsianáatɨ sãga pedeedaitꞌee, maa–e pɨrã kꞌãata jaradaitꞌee, pedeedaitꞌee pakꞌãri, Tachi Akꞌõrépata pedeepiitꞌee perã. 20 Parã pedeeda–e paitꞌee pãchi kꞌĩradoopa. Tachi Akꞌõre Jaurepata pedeeitꞌee parã kꞌapꞌɨa. 21 ʼMaapai eperãarãpa ãchi ɨ ̃pemaarã paara teedaitꞌee miapidamerã piurutamaa. Ma awara chi akꞌõreerãpa ãchi warrarã paara mãgá peepidaitꞌee; maa–e pɨrã warrarãpa ãchi akꞌõreerã peepidaitꞌee. 22 Jõmaarãpa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataadaitꞌee mɨde ijãapata kꞌaurepa. Mamĩda tꞌãridepai chooruta pɨrã, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌaripaitꞌee atuanaadamerã na pꞌekꞌau eujã jõrumaa. 23 Pꞌuuru abaade parã jɨrɨ pꞌaneedakꞌãri, mirútɨ awaraa pꞌuurude. Mɨa wãarata jararu. Parã Israel pꞌuuru jõmaade jaratee nipadai naaweda, mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, cheitꞌee. 24 ʼKꞌirãpátɨ eperã apida ichi jarateepari kꞌãyaara waibɨara bɨ–e. Ichiaba mimiapari apida chipari kꞌãyaara waibɨara bɨ–e. 25 Chi ne–inaa  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



595

Mateo 10

kꞌawaa kꞌinia bɨ o–ĩa baipia bɨ chi jarateepari jĩakꞌa paitꞌee. Ichiaba mimiapari o–ĩa baipia bɨ chipari jĩakꞌa paitꞌee. Chi te chipari tꞌɨ ̃jarapata pɨrã Beelzebú, Netuara Poro Waibɨa, audupɨara irudeerãmaa mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ bɨdaitꞌee. Jesupa jarateeda kꞌaita waaweedaipia bɨ

(Lucas 12.2‑7)

jara pꞌanɨ mĩda, eperãarã waaweenáatɨ. Ɨr̃ á Tachi Akꞌõre netꞌaa mera pɨkꞌa bɨ mĩda, tꞌẽepai parãpa jõmaarãmaa jaradaitꞌee. 27 Mɨa ũraa jarada pꞌãriu pɨkꞌa baji. Mamĩda jõmaarãmaa mãga jĩpꞌa jaradaipia bɨ. Ma awara mɨa ũraa mera pɨkꞌa jarada, golpe jaradaipia bɨ terraza ɨ ̃rɨɨpa biarukꞌa. 28 Waaweenáatɨ parã jɨrɨ pꞌanɨɨrã peedaitꞌee, ãrapa parã pꞌoyaa atuapida–e perã tokꞌarradee. Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõre waawéetɨ. Iruata tachi piupii mãikꞌaapa atuapii. 29 ʼ¿Netopata–ekꞌã ipana chakꞌe omé pꞌaratꞌa tau abaa pari? Eperãarãpa mãga oopata, ipana chakꞌe makꞌɨara vale–e bɨ jĩakꞌaapa. Mamĩda ipana chakꞌe apida eujãde baaidakꞌaa, parã Akꞌõre Waibɨapa mãga jara–emãi. 30‑31 Parã puda paara irua juasia iru bɨ. Mapa waaweenáatɨ, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌiniara iru bapari perã ipanaarã kꞌãyaara. 26  —Mãga









Jesucristode ijãapatada apataarã awaraarã kꞌĩrapite

(Lucas 12.8‑9)

32  —Eperãpa

tau taawa jararu pɨrã ichi Jesucristode ijãapari, mɨa pida jarai: “Mãgɨ ́ mëré” mɨ Akꞌõre kꞌĩrapite ɨtꞌari. 33 Mamĩda eperãpa meraru pɨrã mɨde ijãapari, mãgara mɨa pida meraitꞌee. “Mãgɨ ́ mëre–eda” aitꞌee mɨ Akꞌõre kꞌĩrapite ɨtꞌari.  

Jesús kꞌaurepa ëreerã tꞌãri aukꞌa pꞌanada–e

(Lucas 12.51‑53; 14.26‑27)

34  —Kꞌĩsianáatɨ

mɨ cheji na pꞌekꞌau eujãdee eperãarã kꞌãiwee pꞌanapide. Jĩpꞌa cheji chõopide. 35 Mɨ cheji ‘warra tꞌãri aukꞌa banaamerã chi akꞌõre ome, wẽra kꞌau tꞌãri aukꞌa banaamerã chi nawe ome mãikꞌaapa ãigu tꞌãri aukꞌa banaamerã chi pꞌãkꞌõre ome. 36 Ma kꞌaurepa eperãarã tꞌãri aukꞌa para ba–e paitꞌee ãchi ëreerã ome.’  (Mi 7.6) 37 ʼEperãpa ichi akꞌõre wa chi nawe kꞌiniara iru bɨ pɨrã mɨ kꞌinia iru bai kꞌãyaara, mëré pa–e pai. Ichiaba eperãpa chi warra wa chi kꞌau kꞌiniara iru bɨ pɨrã mɨ kꞌinia iru bai kꞌãyaara, mãgɨ ́ mëré pa–e pai. 38 Ma awara mɨde ijãapari kꞌaurepa eperã piuamaa bɨ pɨrã kurusode piu wãkꞌa, mãgɨ ́ mëré pa–e paitꞌee. 39 Eperã piuamaa bɨ pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ piukꞌãri, atuaitꞌee. Mamĩda eperã piuru pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ eperã piukꞌãri ɨtꞌaa wãitꞌee.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 10​, ​11

596

Jesupa jarada ijãapataarãpa ne–inaa pia atadaitꞌee

(Marcos 9.41)

40 —Eperãpa parã auteebaikꞌãri, mɨ jida auteebai bɨ mãikꞌaapa mɨ Akꞌõre, mɨ

pëida, aukꞌa auteebai bɨ. 41 Ma awara eperãpa auteebaikꞌãri Tachi Akꞌõre pedee jarapari, Tachi Akꞌõrepa pëida perã, ne–inaa pia ataitꞌee Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa atapatakꞌa. Ichiaba auteebaikꞌãri eperã tꞌãri pia, mãgɨ ́ tꞌãri pia bairã, ne–inaa pia ataitꞌee eperã tꞌãri pia beerãpa atapatakꞌa. 42 Ma awara eperãpa teekꞌãri pania vaso aba mɨ ome nipaparimaa mãgɨ ́ mëré perã, Tachi Akꞌõrepa ne– inaa pia ichiaba teeitꞌee ma pania teedamaa.  



11

Juan Bautistapa eperãarã pëida

(Lucas 7.18‑23)

1   Jesupa

chi kꞌõpꞌãyoorã doce ũraapꞌeda, mamãikꞌaapa wãji Akꞌõrepa jara pëida jarateede ma eujãdepema pꞌuuru bee chaa. 2 Juan carcelde bɨ misa, ũriji Cristopa oomaa bɨ. Aramata ichi ome nipapatapꞌedaarã ũkꞌuru pëiji Jesumaa. Iidinajida: 3 —¿Pɨkꞌã ajida, tai kꞌaripapari chonaarãpa cheitꞌee bɨda adapꞌedaa? Maa–e pɨrã, ¿taipa awaraa nɨdaipia bɨkꞌã? ajida. 4 Jesupa pꞌanauji: —Wãt́ ɨ Juanmaa mãikꞌaapa nepɨrɨ ́tɨ parãpa nama unu pꞌanɨ mãikꞌaapa ũri pꞌanɨ. 5 Jarátɨ tau pꞌãriu beeda ɨ ̃rá unu pꞌanɨ; bɨɨrɨ nɨkꞌanɨkꞌaa beeda tꞌɨa nĩutee; leprapa kꞌayaa beeda jɨpa pꞌanɨ; kꞌɨɨrɨ kꞌĩ beeda ɨ ̃rá ũri pꞌanɨ; piudapꞌedaarã waya chokꞌai pꞌanɨ mãikꞌaapa chupɨria chedeerãmaa Tachi Akꞌõrepa pedee pia jara pëida jarateemaa bɨ. 6 ¡Tꞌãri o–ĩa bɨda aji, chi mɨde ijãa bɨ, kꞌawa–e bɨ mĩda mɨa ne–inaa jõma oo bɨ!  









Jesupa Juande pedee pia jarada

(Lucas 7.24‑35)

7 Juanpa

eperãarã pëida wãdapꞌedaa tꞌẽepai, eperãarãmaa Jesupa pedee pia jaramaa beeji Juande: —¿Kꞌãata parãpa akꞌɨnajidama aji, eujã pania wẽe bɨmaa wãdakꞌãri? ¿Kꞌĩsiajida– ekꞌã akꞌɨnadaitꞌee eperã pariatua kꞌĩsia bɨ, pꞌũajara nãupa pariatua nẽunẽuwaa pꞌuaparikꞌa? 8 Maa–e pɨrã, ¿kꞌĩsiajida–ekꞌã akꞌɨnadaitꞌee eperã pꞌaru pi–ia jɨ ̃ bɨ? Parãpa pia kꞌawa pꞌanɨ eperã pꞌaru pi–ia jɨ ̃ beerã rey tede pꞌanapata. 9 Mãga–e pɨrã ¿kꞌĩsiajida–ekꞌã akꞌɨnadaitꞌee Akꞌõre pedee jarapari? Wãara, iru Akꞌõre pedee jarapari kꞌãyaara waibɨara bɨ. 10 Na Juandeta Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Mɨa eperã chokꞌa pëiitꞌee pɨ naa o pia oonamerã pɨ, eperãarã poro waibɨa, chei naaweda.’  (Mal 3.1) 11 Mɨa wãarata jararu. Juan Bautista kꞌãyaara eperã apida waibɨara bɨ–e. Mamĩda chi ekꞌariara bɨta iru kꞌãyaara waibɨara paitꞌee Tachi Akꞌõrepa ma eperã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã ome beemerã.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



597

Mateo 11

12  ʼJuan

Bautista chedakꞌãriipa, eperãarã chõo pɨkꞌa pꞌanɨ tꞌĩudaitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa kꞌachia beerã aukꞌa chõo pɨkꞌa pꞌanɨ apida mãga pꞌananaadamerã. 13 Juan jaratee chei naaweda, Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa jarapachida Tachi Akꞌõrepa mãgá eperãarã bɨitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. Moisepa pꞌãdade ichiaba mãga jara bɨ. 14 Parãpa kꞌawaa kꞌinia pꞌanɨ pɨrã Juanta Elías r chi cheitꞌee bada jara pꞌanadapꞌedaa; ichipɨ. 15 Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 16 ʼMɨa jaraitꞌee sãga pꞌanɨ parã, mɨde ijãadakꞌaa beerã. Warrarã su–akꞌɨ pꞌaneedapꞌeda, jemenemaa pꞌanɨ ́kꞌata pꞌanɨ pꞌuuru jãde. Ãchi kꞌõpꞌãyoorãmaa biapata: 17 “Taipa siru chaajida. Mamĩda parã pëirada–e paji. Kꞌari kꞌĩsia paraa kꞌarijida. Mamĩda parã jẽeda–e paji.” s 18 Mãga pɨkꞌa baji Juan ome. Iru cheji mãikꞌaapa nekꞌokꞌaa paji, ne–inaa tokꞌaa paji, eperã jĩpꞌaarãpa oopatakꞌa. Maperã eperãarãpa: “Netuara iru kꞌapꞌɨade merãtɨa bɨda” ajida. 19 Tꞌẽepai mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema cheji mãikꞌaapa nekꞌoji, ne–inaa toji eperã jĩpꞌaakꞌa. Maperã jara pꞌanɨ mɨ nekꞌoyaa, ne–inaa toyaa bapari. Ma awara mɨ kꞌõpꞌãyo meraaparida a pꞌanɨ, kꞌachia–idaa beerã ome mãikꞌaapa Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã ome. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa wãarata akꞌɨpimaa bɨda aji, mɨa oo bɨ kꞌaurepa parã jõmaarã pari.  











Tachi Akꞌõrepa oo bɨ unuamaa iru pꞌanapataarã 20  Mãpai

(Lucas 10.13‑15)

Jesús ijɨ ̃atɨ pedeemaa beeji awara–awaraa pꞌuurudepemaarãmaa, ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oodaamaa pꞌanadapꞌedaa perã. Mãga pꞌanajida unupachida mĩda irua ooda ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Jesupa ãchimaa mãgaji: 21 —¡Aai, Corazín pꞌuurudepemaarã! ¡Aai, Betsaida pꞌuurudepemaarã! ¡Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ! Tiro pꞌuurude, Sidón pꞌuurude eperãpa ooda paara ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa mɨa parã pꞌuurude oodakꞌa, taarã–e weda ijãakꞌajida. Ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaa kꞌinia jõnɨpa chupɨria iidikꞌajida Tachi Akꞌõremaa. Ma pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa tꞌãri pꞌuapa pꞌaru pꞌãimaa jɨ ̃kꞌajida mãikꞌaapa itꞌabarre pꞌora ɨtꞌaa pꞌokꞌajida ãchi poro ɨ ̃rɨ. 22 Maperã mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua parã kꞌachiara ooitꞌee  



r 11.14 Chonaarãweda Elías Akꞌõre pedee jarapari paji. Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ na pꞌekꞌau eujã jõi naaweda, Elías waya uchiaitꞌee Israel pidaarã tꞌãide. Mal 4.5. s 11.17 Pia jaraitꞌeera, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarãpa oodakꞌaa paji judiorã poro waibɨarãpa oopidapꞌedaakꞌa. Ma warrarãpa oodapꞌedaakꞌa judiorã chonaarã poro waibɨarãpa oopachida Akꞌõre pedee jarapataarã ome. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 11​, ​12

598

ma Tiro pꞌuurudepemaarã kꞌãyaara mãikꞌaapa Sidón pꞌuurudepemaarã kꞌãyaara. 23 Ichiaba parã Capernaum pꞌuurudepemaarã, ¿kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã parã pꞌuuruta awaraa pꞌuuru kꞌãyaara waibɨara paitꞌee Akꞌõre kꞌĩrapite? ¡Mãga–e! ¡Ma kꞌãyaara irua parã pꞌuuruta jõtꞌaaitꞌee! Sodoma pꞌuurude eperãpa ooda paara ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa, mɨa parã tꞌãide oodakꞌa, ma pꞌuuru atꞌãri bakꞌaji. 24 Mamĩda mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua parã kꞌachiara ooitꞌeeda aji, Sodoma pꞌuurudepemaarã kꞌachia ooi kꞌãyaara.  



Jesupa eperãarã ɨ ̃ipipari

(Lucas 10.21‑22)

25  Maapai

Jesupa mãgaji: —Akꞌõre Waibɨa, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Ne–inaa jõmaweda ɨtꞌari nɨ ̃bɨ, na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ paara pɨ jua ekꞌari bɨ. Mɨ tꞌãri o–ĩa bɨ pɨa eperãarã jĩpꞌaarãmaa kꞌawapiru perã ne–inaa pɨa waide kꞌawapi–e pada kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa mãikꞌaapa poro wẽsaa beerãmaa. 26 Pɨa mãga ooji mãga oo kꞌinia bada perã. 27 ʼMɨ Akꞌõrepa ne–inaa jõma bɨji mɨ jua ekꞌari mɨa akꞌɨpariimerã. Tachi Akꞌõrepapai wãara mɨ, ichi Warra kꞌawa bɨ. Mãgá ichiaba mɨ, chi Warrapapai wãara iru kꞌawa bɨ. Mamĩda mɨa iru kꞌawapii mɨa kꞌawapi kꞌinia bɨ eperãarãmaa. 28 Maperã mɨmaa chétɨ parã jõmaweda sẽ pꞌanɨɨrã mimia pꞌanɨpa mãikꞌaapa kꞌĩsia jõnɨpa. Mɨa parã tꞌãri a–tu beepiitꞌee. 29 Kꞌõpꞌãyo meráatɨ mɨ ome. Ũrítɨ mɨa jaratee bɨ mãikꞌaapa óotɨ mɨa jara bɨkꞌa. Mɨ tꞌãri pia, chupɨria kꞌawaayaa bapari. Mɨde ijãadakꞌãri, kꞌãiwee pꞌanapataadaitꞌee. 30 Mɨa jara bɨkꞌa oodayada aji, mɨa kꞌaripakꞌãri.  









12

Ɨĩ pata ewate trigo kꞌɨmɨ chakꞌeerã pꞌedapꞌedaa 1   Maapai

(Marcos 2.23‑28; Lucas 6.1‑5)

judiorã ɨ ̃ipata ewate Jesús nipaji trigo kꞌãide. Chi kꞌõpꞌãyoorã jarrapisia pꞌanadapꞌedaa perã, trigo kꞌɨmɨ chakꞌeerã oro atadapꞌeda, chi tau jonamaa pꞌaneejida kꞌodaitꞌee. 2 Arii pꞌanadapꞌedaa fariseorãpa mãga unudakꞌãri, Jesumaa mãgajida: —¡Pɨchá akꞌɨ ́ji! Pɨchi kꞌõpꞌãyoorãpa ne–inaa oomaa pꞌanɨda ajida, ɨ ̃ipata ewate oodaikꞌaraa bɨta. 3 Jesupa pꞌanauji: —¿Parãpa Akꞌõre Ũraa pꞌãdade leeda–e pꞌanɨkꞌã aji, Rey Davidpa ooda chonaarãweda jarrapisiadaidakꞌãri chi kꞌõpꞌãyoorã ome? 4 Iru tꞌĩuji Tachi Akꞌõre te ne–edee oodade mãikꞌaapa ma tedepema pan awara bɨdapꞌedaa Tachi Akꞌõre–itꞌee atapꞌeda, kꞌoji chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Mãga oojida pꞌaareerãpapai mãgɨ ́ pan kꞌodaipia baji mĩda. 5 Ichiaba Moisepa pꞌãdade parãpa leedooda pꞌaareerãpa ne–inaa kꞌachia ooda–e paji ɨ ̃ipata ewate, Tachi Akꞌõre te waibɨade ɨ ̃ida–ee mimiadakꞌãri. 6 Mɨa jara bɨ: Nama  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



599

Mateo 12

ne–inaa pipɨara paraa Tachi Akꞌõre te waibɨa kꞌãyaara. 7 Wãara parãpa kꞌawada–e na pꞌãdade jara kꞌinia bɨ: ‘Mɨa kꞌinia bɨ awaraarã chupɨria kꞌawaadamerã, mɨ–itꞌee ne– animalaarã peedapꞌeda, paadai kꞌãyaara.’  (Os 6.6) Parãpa kꞌawadapꞌedaa paara ma pedee jara kꞌinia bɨ, ne–inaa kꞌachia ooda–e pꞌanɨɨrã peepida–e pakꞌaji. 8 Ɨĩ pata ewate mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jua ekꞌari bɨda aji.  



Eperã jua chiwa bada

(Marcos 3.1‑6; Lucas 6.6‑11)

9 Mamãikꞌaapa

Jesús wãji Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tedee. 10 Mama baji eperã jua chiwa bɨ. Jesús ɨmɨatee kꞌinia pꞌanadapꞌedaarãpa iidijida irumaa: —¿Eperã kꞌayaa bɨ pɨrã, ɨ ̃ipata ewate jɨpaipia bɨkꞌã? ajida. 11 Jesupa pꞌanauji: —Ɨĩ pata ewate pɨchi oveja toidú padarida paara, ¿taawaa uchia ata–e pakꞌajikꞌã? 12 ¿Eperã pipɨara bɨ–ekꞌã oveja kꞌãyaara? Mapa ɨ ̃ipata ewate ne–inaa pia ooipia bɨda aji. 13 Mãpai Jesupa ma jua chiwa bɨmaa mãgaji: —Pɨchi jua jĩrupáde aji. Mãpai jua jĩruji. Aramata jɨpa beeji chi apema juakꞌa. 14 Mãpai fariseorã taawaa uchiadakꞌãri, pedeeteemaa pꞌaneejida Jesús peepitꞌaadaitꞌee.  









15  Jesupa

Jesupa ooda Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa

mãɨrã kꞌĩsia kꞌawaakꞌãri, mamãikꞌaapa wãji. Eperãarã chokꞌara iru tꞌẽe wãjida. Jesupa madepema kꞌayaa beerã jõmaweda jɨpaji. 16 Mamĩda jarapachi ichia ooda jõmaarãmaa nepɨrɨnaadamerã. 17 Mãga jaraji Tachi Akꞌõre pedee jarapari, Isaíapa pꞌãdade jara bɨkꞌa uchiamerã: 18 ‘Nama bɨ mɨ mimiapari, mɨa jɨrɨtꞌerada. Mɨa iru kꞌinia iru bɨ; mɨ tꞌãri o–ĩapipari. Mɨ Jaure iru ome bapariitꞌee. Mɨ kꞌapꞌɨa pari irua eperãarã jõmaarãpa oopata akꞌɨitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 19 Aupedee–e paitꞌee; ichiaba bia–e paitꞌee. Apidaapa iru biapi ũrida–e paitꞌee calle jãde. 20 Irua yiaraa iru ba–e paitꞌee chupɨria chitoonɨɨrã wa kꞌĩra pia–ee jõnɨɨrã. Mãga baitꞌee Tachi Akꞌõrepa jõmaarãmaa wãarata jara pëida kꞌawaapirumaa. 21 Mãga pakꞌãri, jõmaarãpa irude ijãadaitꞌee.’  (Is 42.1‑4)  









Jesús Netuara Poro Waibɨa jua ekꞌari bɨda apatapꞌedaa 22  Jesumaa

(Marcos 3.20‑30; Lucas 11.14‑23; 12.10)

aneejida eperã tau pꞌãriu bɨ mãikꞌaapa pedee atua bɨ, netuara iru kꞌapꞌɨade merãtɨa bada perã. Jesupa iru tau pia unupiji mãikꞌaapa pedeepiji. 23 Mãga unudakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarãpa akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa ãchi pitapai iidi para beeji:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 12

600

—¿Nãgɨ ́ chonaarãwedapema Rey David Warra–ekꞌã? ajida. 24 Mamĩda mãga ũridakꞌãri, fariseorãpa mãgajida: —Beelzebú, Netuara Poro Waibɨa juapata jãgá netuaraarã uchiapiparida ajida. 25 Jesupa kꞌawaji ãchia kꞌĩsia pꞌanɨ. Mapa mãgaji: —Pꞌuuru pidaarãpa maa–e pɨrã ëreerãpa maa–e pɨrã te pidaarãpa ãchi aukꞌaarã jëreruta pɨrã, waa araa pꞌanapataada–e pai mãikꞌaapa ãchi pꞌuuru jõdaridai. 26 Mãga pɨkꞌa Netuara Poro Waibɨapa ichi aukꞌaarã jëreru pɨrã, waa araa pꞌanada–e pai mãikꞌaapa ãchi itu jõdaridai. 27 Parãpa jara pꞌanɨ mɨa netuaraarã uchiapipari Beelzebú juapa. Mãgara, ¿kꞌai juapa uchiapipatama parã eere pꞌanɨɨrãpa? Ãchia akꞌɨpipata parã pia kꞌĩsiada–e pꞌanɨ. 28 Mɨa netuaraarã uchiapipari pɨrã Tachi Akꞌõre Jaurepa, jara kꞌinia bɨ ɨ ̃rá Tachi Akꞌõredeerã poro waibɨa nama bɨ. 29 ʼ¿Kꞌaita tꞌĩuyama aji, eperã juataura bɨ tede iru netꞌaa chɨade? Naapɨara jɨ ̃ nɨ ̃bɨ–e pɨrã, iru netꞌaa jãri pꞌe ata–e pai. 30 ʼEperã mɨ eere bɨ–e pɨrã, mɨ kꞌĩra unuamaa iru bɨ. Ichiaba mɨ kꞌaripa–e bɨ pɨrã awaraarã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapataadamerã, eperãarã ãyaa pëipari mɨ ikꞌaawaapa. 31 ʼMaperã mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõrepa wẽpapii eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata jõmaata mãikꞌaapa iru ãpɨte ikꞌachia jarapata paara. Mamĩda iru Jaure ãpɨte ikꞌachia jarapata wẽpapi–e paitꞌee. 32 Ichiaba wẽpapii ikꞌachia jarapata mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema ãpɨte. Mamĩda wẽpapi–e paitꞌee ikꞌachia jararuta pɨrã iru Jaure ãpɨte. Mãgee pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapi–e paitꞌee chi ma pedee jarapataarã na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨde maa–e pɨrã ɨtꞌari iru kꞌĩrapite pꞌanɨde paara, iru ewari waibɨa ewate.  

















Jesupa jarateeda pakꞌuru kꞌawapata chi nejõdeepa

(Lucas 6.43‑45)

33 —Nejõ bɨɨrɨ pia iru bɨ pɨrã, chaukꞌãri, nejõ pia iru baitꞌee. Jõdee nejõ bɨɨrɨ

kꞌachia iru bɨ pɨrã, chaukꞌãri, nejõ kꞌachia iru pꞌanadaitꞌee. Nejõ bɨɨrɨ kꞌawapata chi nejõdeepa. 34 ¡Parã kꞌachia–idaa beerãdeepa uchiadapꞌedaarã! ¡Taamákꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Sãga pedee pia jaradai, parã tꞌãri kꞌachia pꞌanɨta? Pãchi tꞌãride kꞌĩsia pꞌanɨta jarapata pãchi itꞌaideepa. 35 Eperã tꞌãri pia bɨpa pedee pia jarapari kꞌĩsia pia iru bairã ichi tꞌãride. Jõdee eperã tꞌãri kꞌachia bɨpa pedee kꞌachia jarapari kꞌĩsia kꞌachia iru bairã ichi tꞌãride. 36 Mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate ichia eperã chaachaa kꞌawapiitꞌee ãchia pedee kꞌachia pariatua jaradapꞌedaa. 37Ma ewate Tachi Akꞌõrepa akꞌɨitꞌee eperãarãpa pedee jaradapꞌedaa mãikꞌaapa ichiata jaraitꞌeeda aji, kꞌachia–idaa bɨ, maa–e pɨrã tꞌãri pia bɨ.  







Ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa unu kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã 38  Mãpai

(Marcos 8.11‑12; Lucas 11.29‑32)

ũkꞌuru fariseorãpa mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa Jesumaa mãgajida: Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



601

Mateo 12

—Tachi Jarateepari, taipa unu kꞌinia pꞌanɨda ajida, pɨa oo bɨ ne–inaa Tachi Akꞌõrepapai oopari. 39 Jesupa pꞌanauji: —Ɨr̃ apemaarã tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanɨ, Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa perã. Unu kꞌinia pꞌanɨda a pꞌanɨ ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mamĩda mɨa mãga oo–e paitꞌee. Jĩpꞌa Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee ichi pedee jarapari Jonás ome oodakꞌa. 40 Jonás kꞌãima õpee baji chikꞌo choma bɨ bide. t Mãga pɨkꞌa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema kꞌãima õpee eujã ekꞌari baitꞌee. 41 Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate Nínive pꞌuuru pidaarãpa ɨ ̃rapemaarã ɨmɨateedaitꞌee, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëimerã. Chonaarãweda Tachi Akꞌõrepa Jonás pëikꞌãri ma Nínive pidaarãmaa, ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa oo amaajida. Mamĩda ɨ ̃rapemaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaada–e pꞌanɨ, aba Jonás kꞌãyaara waibɨara bɨpa jara cheji mĩda mãga oodamerã. 42 Ichiaba ma ewate Reina Sur Eerepemapa aukꞌa ɨ ̃rapemaarã ɨmɨateeitꞌee Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëimerã. Chonaarãweda ma reina tꞌɨmɨɨpa cheji Rey Salomón kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pedee ũride. Mamĩda ɨ ̃rapemaarãpa ũridaamaa pꞌanɨ, aba Salomón kꞌãyaara kꞌĩsia kꞌawaara bɨ pedee bɨ mĩda parã tꞌãide.  







Jesupa jarateeda netuara waya eperã kꞌapꞌɨade merãtɨa badade 43  —Eperã

(Lucas 11.24‑26)

kꞌapꞌɨadeepa netuara uchiapidakꞌãri, mãgɨpa jɨrɨ nipapari eujã pꞌũasaa sãma ɨ ̃iitꞌee. Mamĩda unu–e pakꞌãri, kꞌĩsiapari: 44 “Waya merãtɨanaitꞌee ma eperã kꞌapꞌɨade; mɨ naaweda badamãi.” Chekꞌãri, unu chepari ma eperã kꞌapꞌɨa pi–ia bɨ; te barrepꞌeda, sɨɨpꞌeda, pi–ia bɨkꞌa. 45 Mãga unukꞌãri, jɨrɨnapari awaraa netuara siete kꞌachiara ichi kꞌãyaara mãikꞌaapa ma eperã kꞌapꞌɨade merãtɨa chepata. Mãgá ma eperã audupɨara kꞌachiade beeitꞌee naaweda bada kꞌãyaara. Mãga pꞌasaitꞌeeda aji, ɨ ̃rapemaarã tꞌãri kꞌachia–idaa beerã ome; audupɨara kꞌachiade pꞌaneedaitꞌee.  



María Jesús ɨ ̃pemaarã ome pachedapꞌedaa 46  Jesús

(Marcos 3.31‑35; Lucas 8.19‑21)

atꞌãri pedeemaa bɨde pachejida chi nawe chi ɨ ̃pemaarã ome. Pedee kꞌinia pꞌanajida iru ome. Mamĩda taawa pꞌaneedapꞌedaa perã, 47 eperãpa Jesumaa jaranaji: —Pɨ nawe, pɨ ɨ ̃pemaarã ome taawa nɨmaa pꞌanɨ. Pedee kꞌinia pꞌanɨda aji, pɨ ome. 48 Mãpai Jesupa pꞌanauji:  



t 12.40 Jon 1.17. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 12​, ​13

602

—¿Kꞌaima mɨ nawe? ¿Kꞌáirãma, mɨ ɨ ̃pemaarã? 49 Mãpai juapa ɨaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãikꞌaapa mãgaji: —Nãgɨɨrãta mɨ nawekꞌa mãikꞌaapa mɨ ɨ ̃pemaarãkꞌa. 50 Chi mɨ ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨapa jara bɨkꞌa oo bɨ, mata mɨ ɨ ̃pemakꞌa, mɨ ɨ ̃pewẽrakꞌa mãikꞌaapa mɨ nawekꞌa.  



13

Netꞌatau pꞌoparide nepɨrɨda

(Marcos 4.1‑9; Lucas 8.4‑8)

1   Ma

ewate Jesús uchiaji temãiipa mãikꞌaapa lago ide su–akꞌɨ banaji. 2 Eperãarã chedapꞌedaa irumãi see nɨ ̃bada perã, Jesús barcode bataudachi mãikꞌaapa su–akꞌɨ beeji. Jõdee eperãarã ipude para beeji. 3 Mãpai Jesupa eperãarãmaa nepɨrɨmaa beeji Akꞌõre Ũraa jarateeitꞌee: —Eperã wãji netꞌatau pꞌode. 4 Ma pꞌo wãkꞌãri, ũkꞌuru baaijida o jãde. Mãpai ipanaarãpa kꞌokꞌoo chejida. 5 Ũkꞌuru baaijida mãu–idaade, makꞌɨara yooro wẽe badamãi. Mãgɨ ́ isapai tꞌonojida, makꞌɨara yooro wẽe bada perã. 6 Mamĩda akꞌõrejĩru jẽrakꞌãri, pɨɨdachi chi kꞌarra ɨ ̃rɨɨ bada perã. 7 Ũkꞌuru baaijida ne–ɨɨrɨ–idaade. Mamĩda ne–ɨɨrɨ kꞌapꞌipꞌiara waripari perã, mãgɨ ́ netꞌatau tꞌono wãdapꞌedaa piukꞌoodachida. 8 Jõdee awaraa netꞌatau baaijida eujã piade. Mãgɨ ́ tꞌonopꞌeda, chau nɨ ̃beeji. Ũkꞌuru netꞌatau abaadeepa uchiajida cien, sesenta maa–e pɨrã treinta. 9 Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ.  















Sãapꞌeda Jesupa nepɨrɨpachi jarateeitꞌee 10  Maapꞌeda

(Marcos 4.10‑12; Lucas 8.9‑10)

chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌaitꞌaara chejida mãikꞌaapa iidijida: —¿Kꞌãare–itꞌee nepɨrɨparima ajida, jarateeitꞌee? 11 Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa parãmaa kꞌawapimaa bɨda aji, ne–inaa naaweda kꞌawapikꞌaa pada awaraarãmaa; sãga ichideerã pꞌaneedai. 12 Parã Akꞌõre ũraa pia kꞌawa beerãmaa waapɨara kꞌawapiitꞌee; awaraarã kꞌãyaara ne–inaa chokꞌaraara kꞌawarutamaa. Mamĩda chi ne–inaa makꞌɨara kꞌawa–ee beerãmaa, ãchia kꞌawa pꞌanɨ paara irua wẽpapiitꞌee, waa kꞌawa kꞌiniada–e pꞌanadairã. 13 Maperãpɨ mɨa nepɨrɨpari. Ãchia akꞌɨ pꞌanɨ mĩda, wãara unuda–e. Ũri pꞌanɨ mĩda, kꞌawada–e. 14 Ãrapa oomaa pꞌanɨ Tachi Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa jaradakꞌa: ‘Ũri pꞌanɨ mĩda, kꞌawada–e. Akꞌɨ pꞌanɨ mĩda, unuda–e. 15 Na eperãarã kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanadairã, mɨa jara bɨ ũridaamaa pꞌanɨ; mɨa oo bɨ unudaamaa pꞌanɨ mãikꞌaapa kꞌawadaamaa pꞌanɨ. Mãga pꞌanada–e pada paara, mɨde ijãakꞌajida mãikꞌaapa mɨa ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapikꞌaji.’  (Is 6.9‑10)  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



603

Mateo 13

16  ʼParã

tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ mɨa oo bɨ unu pꞌanadairã mãikꞌaapa mɨa jara bɨ ũri pꞌanadairã. 17 Mɨa wãarata jararu. Chonaarãweda Akꞌõre pedee jarapataarãpa mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãapataarãpa unu kꞌinia pꞌanajida parãpa unu pꞌanɨ. Mamĩda unuda–e paji. Ichiaba ũri kꞌinia pꞌanajida parãpa nama ũri pꞌanɨ. Mamĩda ũrida–e paji.  

Jesupa kꞌawapida netꞌatau pꞌoparide

(Marcos 4.13‑20; Lucas 8.11‑15)

18  —Ũrítɨ

kꞌawaadamerã mɨa nepɨrɨda netꞌatau pꞌoparide kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 19 Netꞌatau ode baaida jara kꞌinia bɨ chi ũri pꞌanɨɨrã Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. Mamĩda mãgɨɨrãpa kꞌawada–e kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Ipanaarã chedapꞌedaakꞌa ma netꞌatau kꞌokꞌoodaitꞌee, mãga pɨkꞌa Netuara Poro Waibɨa chepari ne–inaa ooitꞌee, tꞌãripa ma pedee ijãanaadamerã. 20 Jõdee chi netꞌatau mãu–idaade baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida o–ĩa ũri pꞌanɨ. 21 Mamĩda chi mãu–idaade tꞌonoda taarã–e weda pɨɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mãgɨɨrãpa ma jara pëida taarã–epai ijãapata. Ma ũraade ijãadapꞌedaa kꞌaurepa nepɨrade baairuta pɨrã maa–e pɨrã awaraarãpa ãchi jɨrɨruta pɨrã miapidaitꞌee, ijãa amaapata. 22 Jõdee chi netꞌatau ne–ɨɨrɨ–idaade baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida pia ũri pꞌanɨ. Mamĩda audupɨara kꞌĩsiapata ne–inaa netodaitꞌee maa–e pɨrã pꞌaratꞌa waibɨa atadaitꞌee, ãchia ũridapꞌedaa kꞌĩra atuadarutamaa. Mãgá pꞌaneepata ne–uu waripꞌeda, chaukꞌaa bɨkꞌa. 23 Mamĩda chi netꞌatau eujã piade baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida ũridapꞌeda, kꞌawaa wãpata ma ũraa jara kꞌinia bɨ mãikꞌaapa tꞌãride wãara ijãapata. Netꞌatau aba pꞌoda eujã piade pia tꞌonopꞌeda, chauparikꞌa netꞌatau cien, sesenta wa treinta; mãga pɨkꞌa ma eperãarãpa oo kꞌawaa wãpata ma ũraade jara bɨkꞌa.  









24  Mãpai

Jesupa nepɨrɨda pꞌũajara tꞌonoda trigo pꞌodade

Jesupa awaraa nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Eperãpa trigo tau pia pꞌoji ichi eujãde. 25 Mamĩda pꞌãrikꞌua, eperãarã kꞌãi pꞌanɨ misa, ichi kꞌĩra unuamaa iru bɨpa cheji mãikꞌaapa ma trigo pꞌodade mera pꞌoji pꞌũajara tau chakꞌeerã, aɨdee neera kꞌachia oopata. Mãpai jirabodoji. 26 Maapꞌeda ma eperãpa trigo pꞌoda tꞌonopꞌeda, wari wãji ma pꞌũajara ome. 27 Mãga unudakꞌãri, ma eujã chipari mimiapataarãpa irumaa jaranajida: “Señor, pɨa trigo tau pꞌoda pia badata, ¿sãmãikꞌaapa uchiajima ajida, jãgee pꞌũajara?” 28 Chiparipa pꞌanauji: “¿Tachi kꞌĩra unuamaa iru bɨ ́pata jãga ooji–ekꞌã?” aji. Mãpai chi mimiapataarãpa iidijida: “¿Pɨa kꞌinia bɨkꞌã ajida, taipa jã pꞌũajara ẽtꞌanadamerã?” 29 Mamĩda chiparipa mãgaji: “Nãgaweda ichiakꞌau  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 13

604

bɨdapáde aji. Ɨr̃ aweda parãpa jã pꞌũajara ẽtꞌatꞌaarutara, aukꞌa ẽtꞌadariitꞌee chi trigo kꞌarra, aɨ ikꞌaawa nɨ ̃bɨ. 30 Piara bɨ ichiakꞌau bɨdamerã trigo ewarutamaa. Mamãikꞌaapata mɨa ewapataarã naapɨara pëiitꞌee jã pꞌũajara ẽtꞌakꞌoodamerã mãikꞌaapa pꞌedamerã kꞌõrajɨ ̃made paatꞌaadaitꞌee. Tꞌẽepai trigo ewadakꞌãri, ɨadaitꞌee mɨ ne–inaa ɨaparide.”  

Mostaza taude nepɨrɨda

31 Jesupa

(Marcos 4.30‑32; Lucas 13.18‑19)

ichiaba awaraa nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Eperãpa mostaza tau uuji ichi eujãde. 32 Chi tau ma–ãriara bɨ awaraa netꞌatau tachia uupata kꞌãyaara. Mamĩda warikꞌãri, waibɨara waripari awaraa ne–uu kꞌãyaara pakꞌurukꞌa nɨ ̃beerumaa. Mãgá waibɨara waripari perã, chi jua tꞌaide ipanaarã chepata ɨ ̃idaitꞌee.  

Levadurade nepɨrɨda 33  Ichiaba

(Lucas 13.20‑21)

Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Wẽrapa levadura pꞌoiraparikꞌa bɨ harina waibɨa ome, pan masa pia warimerã. Jesupa nepɨrɨda chonaarãweda eperãarãpa jaradapꞌedaakꞌa 34  Jesús

(Marcos 4.33‑34)

jarateekꞌãri, audú nepɨrɨpachi. Nepɨrɨ–ee jarateekꞌaa paji. ooji uchiamerã Tachi Akꞌõre chonaarãwedapema pedee jaraparipa irude jaradakꞌa: ‘Jarateekꞌãri, mɨa nepɨrɨitꞌee mãikꞌaapa jaraitꞌee ne–inaa Tachi Akꞌõrepa waide kꞌawapi–e pada na pꞌekꞌau eujã ooru wedapema.’   (Sal 78.2) 35  Mãga

36  Ma

Jesupa kꞌawapida pꞌũajara tau pꞌoda trigo kꞌãide

jõma nepɨrɨpꞌeda, Jesupa eperãarã bëiji mãikꞌaapa tꞌĩuji chi kꞌõpꞌãyoorã pꞌanadapꞌedaamãi. Mãpai ãchi iru kꞌaitꞌa chedakꞌãri, iidijida kꞌãata jara kꞌinia bɨ ma nepɨrɨda pꞌũajara tau pꞌoda trigo kꞌãide. 37 Jesupa pꞌanauji: —Chi eperã netꞌatau pia pꞌoda jara kꞌinia bɨ Eperã Akꞌõre Truadepema. 38 Ma netꞌatau pꞌoda eujã jara kꞌinia bɨ na pꞌekꞌau eujã. Ma trigo tau pia jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõrede ijãapataarã. Jõdee pꞌũajara kꞌachia jara kꞌinia bɨ Netuara Poro Waibɨa jua ekꞌari pꞌanɨɨrã. 39 Ma kꞌĩra unuamaa iru bada, chi ma pꞌũajara kꞌachia pꞌoda jara kꞌinia bɨ Netuara Poro Waibɨa. Ma ne–inaa pꞌoda ewadapꞌedaa ewate jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre ewari  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



605

Mateo 13

waibɨa ewate, ichi angeleerãpa eperãarã pꞌe ateedakꞌãri iru kꞌĩrapite. 40 Mɨa nepɨrɨdade ma pꞌũajara kꞌachia pꞌedapꞌedaakꞌa paatꞌaadaitꞌee, mãga pɨkꞌa oodaitꞌee na pꞌekꞌau eujã jõtꞌaakꞌãri. 41 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepemapa angeleerã pëiitꞌee mɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrã tꞌãide kꞌachia beerã jõmaweda pꞌede; chi awaraarãmaa pꞌekꞌau kꞌachia oopidapꞌedaarã, awaraa ne–inaa kꞌachia ooi awaa pꞌanapatapꞌedaarã ome. 42 Ma kꞌachia beerã jõmaweda batꞌakꞌoodaitꞌee tꞌɨpɨtau jẽrajẽraa jira bɨde. Mama jẽe para baitꞌee mãikꞌaapa kꞌida kierrkierree para baitꞌee pꞌuapa. 43 Jõdee Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa oopataarã urua pɨkꞌa para beeitꞌee akꞌõrejĩrukꞌa, ɨtꞌari pꞌanɨ perã ãchi akꞌõre waibɨa ome. Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ.  







44  —Nãga

Jesupa nẽe waibɨa unu atadade nepɨrɨda

pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Chokꞌo unuji jau bɨ nẽe ome. Eperãpa mãgɨ ́ unu atakꞌãri, waya mera nɨ ̃bɨpꞌeda chi badamãi, tꞌãri o–ĩa wãji jõmaweda ichi netꞌaa iru bada netokꞌoode. Mãpai ãpɨtee cheji ma nẽe mera bada eujã neto atade. 45  —Ichiaba

Jesupa perla unudade nepɨrɨda

nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Netꞌaa netoparipa perla jɨrɨ nipaji. 46 Perla ɨ ̃pɨa unu atanakꞌãri, wãji ichi netꞌaa jõmaweda netokꞌoode mãikꞌaapa ma perla pi–ia neto ata cheji.  

47 —Ichiaba

Jesupa tꞌɨrɨde nepɨrɨda

nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. To–ɨapataarãpa tꞌɨrɨ tꞌaadakꞌãri, chikꞌo kꞌĩra tꞌãdoo peejida. 48 Ma tꞌɨrɨde chikꞌoradaikꞌãri, chipariirãpa jidiu atajida ipudee mãikꞌaapa jɨrɨtꞌeramaa pꞌaneejida chikꞌo piara bee awara pꞌedaitꞌee kꞌoraade. Jõdee chikꞌo kꞌachia bee batꞌakꞌoojida toidaa. 49 Mãga pɨkꞌa paitꞌee na pꞌekꞌau eujã jõkꞌãri. Angeleerã chedakꞌãri, jɨrɨtꞌera chedaitꞌee eperã pia beerã awara pꞌedaitꞌee. 50 Jõdee chi kꞌachia beerã tꞌɨpɨtau jẽrajẽraa jira bɨde batꞌakꞌoodaitꞌee, mama jẽe para bamerã mãikꞌaapa kꞌida kierrkierree para bamerã pꞌuapa.  





51 Mãpai

Ne–inaa chiwidi mãikꞌaapa ne–inaa sorede nepɨrɨda

Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa iidiji: —¿Parãpa ma nepɨrɨda jõmaweda kꞌawajidakꞌã? aji. Mãpai pꞌanaujida: —Kꞌawajidapɨ. 52 Mãpai Jesupa mãgaji:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 13​, ​14

606

—Moisepa pꞌãda jarateeparipa kꞌawaa wãkꞌãri Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã, nãga pɨkꞌa bɨ. Eperã te chiparipa ichi netꞌaa ɨa pꞌe iru bɨdepema netꞌaa atakꞌãri, kꞌawa bɨ chisãgɨ ́ netꞌaa chiwidi, chisãgɨ ́ netꞌaa sore. Jesús Nazaret pꞌuurudee wãda 53  Jesupa

(Marcos 6.1‑6; Lucas 4.16‑30)

ma nepɨrɨda jaratee aupakꞌãri, mamãikꞌaapa wãji 54 ichi warida pꞌuurudee. Mama jarateemaa beeji mãpema Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. Irua jaratee bɨ ũridakꞌãri, eperãarã akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa mãgapachida: —¿Sãma kꞌawaajima ajida, na jõma irua jarateemaa bɨ? ¿Sãga ooparima ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa? 55 ¿Jãgɨ ́ eperã ne–inaa pakꞌurudee oopari warra–ekꞌã? ¿Chi nawe Maria–ekꞌã? ¿Santiago, José, Simón, Judas chi ɨ ̃pemaarã–ekꞌã? 56 ¿Chi ɨ ̃pewẽraarã nama pꞌanapata–ekꞌã? ¿Sãga kꞌawaajima ajida, na jõma ichia oo bɨ? 57 Ma eperãarãpa Jesús ichi te pidaarã ome mãgá kꞌawadapꞌedaa perã, iru pedee ũri kꞌiniada–e paji. Mapa Jesupa mãgaji: —Jõmaarã tꞌãide ũri kꞌinia pꞌanapata Tachi Akꞌõre pedee jaraparipa jara bɨ. Mamĩda ichi pꞌuurudepemaarã ichi tedepemaarã ome iru pedee ũridaamaa pꞌanapata. 58 Mãgá mãpemaarãpa irude ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã, mama Jesupa makꞌɨara oo–e paji ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa.  









14

Juan Bautista piuda

1   Maapai

(Marcos 6.14‑29; Lucas 9.7‑9)

Galilea eujãdepema poro waibɨa tꞌɨ ̃jarapachida Herodes. u Ichia ũrikꞌãri Jesupa oo bɨ, 2 ichi ekꞌariirãmaa mãgaji: —¿Mãgɨ ́ Juan Bautista–epaa, piupꞌeda pꞌirabaida? Maperãpɨ oopari ne– inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 3 Aɨ naaweda Herodepa Juan jɨ ̃ atapiji mãikꞌaapa carcelde tꞌɨpitꞌaaji. Mãga ooji chi ɨ ̃pema Filipo wẽra Herodías kꞌaurepa. 4 Aɨ naaweda Juanpa Herodemaa mãgaji: “Pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oomaa bɨda aji, pɨ ɨ ̃pema wẽra iru bairã pɨchi wẽrakꞌa.” 5 Mãga ũrikꞌãri, Herodepa Juan pee kꞌinia bapachi. Mamĩda mãga oo–e paji eperãarã waawee bada perã. Jõmaarãpa ijãajida Juan Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. 6 Mamĩda ewari aba Herodepa jara pëiji eperãarã chedamerã ichi tꞌoda fiesta oode. Ma fiesta o–ĩa oo jõnɨ misa, Herodías kꞌau pëirade cheji see  









u 14.1 Na

Herodes tꞌɨ ̃jarapachida Antipas.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



607

Mateo 14

nɨ ̃badaarã taide. Mãga unukꞌãri, Herodes audupɨara o–ĩadachi. 7 Maperã jaraji ma awẽramaa: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ teeitꞌee pɨchia iidiruta. 8 Mãpai chi nawepa jaradakꞌa jaraji: —Ɨr̃ aweda Juan Bautista poro mɨ–itꞌee pꞌaratꞌude teepáde aji. 9 Mãga ũrikꞌãri, Rey Herodes kꞌĩra pia–eedachi. Mamĩda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãikꞌaapa jõmaweda arii pꞌanadapꞌedaarã kꞌĩrapite juraada perã, 10 jaraji chi ekꞌariirãmaa Juan poro tꞌɨapꞌe atanadamerã carcelde. 11 Mãga oojida. Ma awẽra nawepa jaradakꞌa aneejida pꞌaratꞌude mãikꞌaapa teejida ma awẽramaa. Mãpai ichia teenaji chi nawemaa. 12 Juan kꞌõpꞌãyoorãpa ũri atadakꞌãri iru peedapꞌedaa, chejida iru kꞌapꞌɨa ɨanadaitꞌee. Maapꞌeda jaranajida Jesumaa.  











Jesupa eperãarã cinco mil nekꞌopida

(Marcos 6.30‑44; Lucas 9.10‑17; Juan 6.1‑14)

13  Jesupa

Juan piuda ũrikꞌãri, barcode tꞌɨmɨ ́ wãji eperãarã makꞌɨara wẽemaa. Mamĩda eperãarãpa kꞌawaadakꞌãri, tꞌẽe wãjida ode. 14 Jesús barcodeepa bataukꞌãri, eperãarã chokꞌara unuji. Mapa ãra chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa ode wãdapꞌedaarãpa kꞌayaa beerã ateedapꞌedaa jɨpakꞌooji. 15 Kꞌeu wãda perã chi kꞌõpꞌãyoorã ichi kꞌaitꞌa chedapꞌeda, mãgajida: —Kꞌeu wãpɨ; nama te wẽ–epɨ. Mapa eperãarã pëipáde ajida, pꞌuuru beemaa chikꞌo netonadamerã. 16 Jesupa pꞌanauji: —Ãra ãyaa wãdaikꞌaraa bɨ. Parãpa chikꞌo téetɨ kꞌodamerã. 17 Mãpai mãgajida: —Mamĩda taipa iru pꞌanɨda ajida, pan joisomaa mãikꞌaapa chikꞌo omé; mãgɨ ́ aupai. 18 Jesupa pꞌanauji: —Mɨmaa aneedapáde aji. 19 Mãpai Jesupa jaraji eperãarã su–akꞌɨ pꞌaneedamerã eujãde pꞌũajara ɨ ̃rɨ. Maapꞌeda jita ataji ma pan joisomaa chikꞌo omee ome mãikꞌaapa ɨtꞌaa akꞌɨpꞌeda, gracias jaraji Tachi Akꞌõremaa. Ma pan kꞌõrakꞌookꞌãri, chokꞌara eepadachi. Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa eperãarãmaa jedenajida. 20 Jõmaweda nekꞌojida bi jãwaa pꞌaneerutamaa. Ma pan pite chikꞌo ome nɨ ̃beeda pꞌejida kꞌoraa docena aba. 21 Chi nekꞌodapꞌedaarã ɨmɨkꞌĩraarã cinco mil paji, wẽraarã, warrarã juasiada–ee.  















Jesús pania ɨ ̃rɨ tꞌɨa nipada

22  Ma

(Marcos 6.45‑52; Juan 6.16‑21)

tꞌẽepai Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã barcode bataupiji ichi naa lago sĩadamerã. Mãga ooji ãra kꞌĩraikꞌa eere panadamerã, ichia eperãarã Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 14​, ​15

608

pëiru misa ãchi temaa. 23 Eperãarã erreukꞌoodaidakꞌãri, Jesús ituaba wãji ee nokꞌodee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Mama bɨde kꞌeudachi. 24 Mãɨmisa chi barcode wãdapꞌedaarã tokꞌesá panadakꞌãri, pꞌusara nɨ ̃beeji, ãchimaa nãu pꞌua nɨ ̃bada perã. 25 Taujaaweda Jesús chi kꞌõpꞌãyoorãmaa tꞌɨa wã nipaji pania ɨ ̃rɨ. 26 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãga unudakꞌãri, pꞌeradachida mãikꞌaapa ãchobeepa biajida: —¡Netuarada! ajida. 27 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Pꞌeranáatɨ! ¡Mɨda! aji. 28 Mãpai Pedropa mãgaji: —Tachi Waibɨa, wãara pɨ pɨrã, pɨmaa mɨ wãpipáde aji, pania ɨ ̃rɨ. 29 Jesupa: —Chepáde, aji. Mãpai Pedro toida bataupꞌeda, tꞌɨa wãji pania ɨ ̃rɨ Jesumaa. 30 Mamĩda nãu audú pꞌua nɨ ̃bɨ unukꞌãri, ãchobeedachi mãikꞌaapa pirubaai wãji. Mãpai biaji: —Tachi Waibɨa, ¡mɨ kꞌaripáji! 31 Aramata Jesupa juade jita ataji mãikꞌaapa mãgaji: —¿Atꞌãri pɨa ijãa–e bɨkꞌã? aji. ¿Sãapꞌeda pia ijãa–e bɨma? aji. 32 Barcode bataudakꞌãri, nãu pꞌua–edachi mãikꞌaapa pꞌusa tꞌumãtɨdachi. 33 Mãpai ma barcode nipadapꞌedaarã Jesús kꞌĩrapite bedabaikꞌoodachida mãikꞌaapa mãgajida: —¡Wãarada ajida, pɨ Tachi Akꞌõre Warra!  





















Jesupa kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpada Genesaret eujãde

(Marcos 6.53‑56)

34  Mata

panajida lago kꞌĩraikꞌa eere mãikꞌaapa wiibainajida Genesaret eujãde. 35 Ariipemaarãpa Jesús pacheru kꞌawaadakꞌãri, ma eujãdepema jõmaarãmaa jara pëijida. Mapa kꞌayaa beerã ateepachida irumaa 36 mãikꞌaapa chupɨria iidipachida ichi pꞌaru ide pɨjida tꞌõbaipimerã. Mãgá chi tꞌõbaidapꞌedaarã jɨpa pꞌaneejida.  



15

Judiorãpa ãchi kꞌĩsiadoopa jarateedapꞌedaa 1   Maapai

(Marcos 7.1‑13)

ũkꞌuru fariseorã mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarã pachejida Jerusalendeepa. Jesumaa iidijida: 2 —¿Sãapꞌeda pɨ kꞌõpꞌãyoorãpa ooda–e pꞌanɨma ajida, tachi chonaarãpa chonaarãweda oopatapꞌedaakꞌa? ¿Sãapꞌeda nekꞌodai naaweda, ãchi jua sɨɨdakꞌaama ajida, tachi chonaarãpa jarateedapꞌedaakꞌa? 3 Pꞌanau kꞌãyaara, Jesupa iidiji: —¿Sãapꞌeda parãpa oodakꞌaama aji, Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa? Ma kꞌãyaara chonaarãweda oopatapꞌedaakꞌa oo kꞌinia pꞌanapata. 4 Tachi Akꞌõrepa jaraji:  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



609

Mateo 15

‘Pɨchi akꞌõre mãikꞌaapa pɨchi nawe kꞌinia iru baparíiji mãikꞌaapa ãra pedee ũriparíiji.’  (Ex 20.12) Ma awara jaraji: ‘Warrapa ikꞌachia jararu pɨrã ichi akꞌõremaa wa ichi nawemaa, peetꞌaadaipia bɨ.’  (Ex 21.17) 5 Mamĩda parãpa jarateepata eperãpa jarai chi akꞌõremaa wa chi nawemaa: “Pɨ pꞌoyaa kꞌaripa–epɨ, jõma mɨa iru bɨ primisiakꞌa teeda perã Tachi Akꞌõremaa.” 6 Eperãpa mãga jarakꞌãri, pia bɨda apata, chi akꞌõreerã kꞌaripanaamerã. Mamĩda parãpa mãga jarateedakꞌãri, jarateemaa pꞌanɨ piara bɨ oodaitꞌee pãchia jarapatakꞌa, Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa oodai kꞌãyaara. ¡Tachi Akꞌõre Ũraa yiaraa iru pꞌanɨ! 7 ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapataarãda apata! Chonaarãweda Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa parã ãpɨte wãara pedee baji jarakꞌãri: 8 ‘Na eperãarãpa mɨ kꞌinia iru pꞌanɨda apata itꞌaipa. Mamĩda ãchi tꞌãripa wãara mɨ kꞌiniada–e pꞌanɨ. 9 Páripɨ mɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata, oo kꞌinia pꞌanapata perã eperãarãpa jara pꞌanɨkꞌa, mɨa jara bɨkꞌa oodai kꞌãyaara.’  (Is 29.13)  







Ne–inaa tachi kꞌachia beepipari Akꞌõre kꞌĩrapite

(Marcos 7.14‑23)

10  Maapꞌeda,

Jesupa eperãarã tꞌɨ ̃ pꞌe ataji mãikꞌaapa mãgaji: —Ũrítɨ kꞌawaadamerã mɨa jararu. 11 Chikꞌo kꞌodakꞌãri, tachi kꞌapꞌɨade edú banapari. Ma chikꞌo kꞌodapꞌedaa kꞌaurepa tachi kꞌachia pꞌaneedakꞌaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Ma kꞌãyaara, ne–inaa eperã tꞌãrideepa uchiarúpata, kꞌachia beepiparida aji. 12 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorã Jesús kꞌaitꞌa chedapꞌeda, iidijida: —¿Kꞌawa–e bɨkꞌã ajida, fariseorãpa ma pedee ũridakꞌãri, kꞌĩrau pꞌaneedapꞌedaa? 13 Jesupa pꞌanauji: —Mɨ Akꞌõre ɨtꞌari bɨpa pakꞌuru uu–e pada ẽtꞌakꞌoodaitꞌeeda aji, chi kꞌarra paara. 14 Ichiakꞌau bɨ ́tɨ ma tau pꞌãriu pɨkꞌa beerãpa awaraa tau pꞌãriu pɨkꞌa beerã jarateedamerã. Tau pꞌãriu bɨpa awaraa tau pꞌãriu bɨmaa o jarateeru pɨrã, omeeweda uriade baainadaitꞌeeda aji. 15 Mãpai Pedropa Jesumaa mãgaji: —Pɨa nepɨrɨda eperãarãmaa taimaa jarateepáde aji. 16 Jesupa pꞌanauji: —¿Parãpa pida kꞌawada–ekꞌã aji, kꞌãata jara kꞌinia bɨ? 17 Ne–inaa jõmaweda tꞌĩuru eperã itꞌaide bide banapari, maapꞌeda uchiapari. 18 Mamĩda pedee kꞌachia itꞌaideepa uchiaru iru tꞌãrideepa uchiada. Mapata eperã kꞌachia beepipari Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 19 Eperã tꞌãrideepa nãgee kꞌĩsia kꞌachia uchiaparida aji: chĩara peeitꞌee; miakꞌãi bɨ awaraarã ome kꞌãiitꞌee; pꞌekꞌau ooitꞌee awaraarã ome; nechɨaitꞌee; seewa  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 15

610

jaraitꞌee; ikꞌachia jaraitꞌee; jãgee kꞌĩsia. 20 Mãgee kꞌĩsia kꞌaurepata eperã kꞌachia beepipari Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Mamĩda nekꞌoitꞌee jua sɨɨ–ee chonaarãweda tachi chonaarãpa oopatapꞌedaakꞌa apidaamaa kꞌachia beepikꞌaa.  

Wẽra judio–ee bɨpa Jesude ijãada 21 Mamãikꞌaapa

(Marcos 7.24‑30)

Jesús wãji Tiro pꞌuuru mãikꞌaapa Sidón pꞌuuru kꞌaitꞌa bɨmaa. 22 Canaán eujãdepema wẽra v bapachi ma eujãde. Mãgɨpa Jesús unukꞌãri, irumaa chupɨria iidi cheji: —Tachi Waibɨa, Rey David Warra, ¡mɨ chupɨria kꞌawáaji! ¡Mɨ kꞌau kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bɨda! aji. 23 Mamĩda Jesupa pꞌanau–e paji. Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌaitꞌaara chedapꞌeda, Jesumaa mãgajida: —Jarapáde ajida, jã wẽramaa ãyaa wãmerã, tachi tꞌẽe bia cheru perã. 24 Mãpai Jesupa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa mɨ pëijida aji, kꞌaripamerã Israel pidaarã, ovejaarã atua pꞌanɨkꞌa pꞌanadairã. 25 Mamĩda ma wẽra bedabai nɨ ̃banaji Jesús kꞌĩrapite mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, ¡mɨ kꞌaripáji! 26 Mãpai Jesupa pꞌanauji: —Pia–e bɨ warrarã chikꞌo jãri ataitꞌee mãikꞌaapa usaarãmaa teebaibɨitꞌee. Naapɨara judiorãmaa ita–aria chupɨria iidipipáde aji. 27 Ma wẽrapa mãgaji: —Wãarapɨ, Tachi Waibɨa. Mamĩda usaarãpa paara kꞌopata chipari mesadeepa baaida juajãra. Mapa, mɨ judio–e mĩda, pɨmaa chupɨria iidi bɨda aji. 28 Mãpai Jesupa mãgaji: —Wẽra, ¡pɨa wãara ijãa bɨda! aji. Oojida aji, pɨchia kꞌinia badakꞌa. Aramata ma wẽrapa kꞌau iru bada jɨpa beeji.  













29 Jesús

Jesupa kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpada

mamãikꞌaapa uchiakꞌãri, wãji Galilea Lago idee. Mama bɨde ee nokꞌodee wãji mãikꞌaapa su–akꞌɨ beeji. 30 Eperãarã seedachida irumãi. Aneepachida bɨɨrɨ chiwa beerã; tau pꞌãriu beerã; jua kꞌachia beerã; pedee atua beerã; awaraa kꞌayaa beerã ome. Ma jõmaweda Jesús bɨɨrɨmãi bɨ chepachida. Mãpai ichia jɨpakꞌooji. 31 Eperãarã akꞌɨtrua para beeji unudakꞌãri pedee atua pꞌanadapꞌedaarã pedee jĩwaa para bee; jua kꞌachia beeda jɨpa bee; bɨɨrɨ chiwa beeda ãchi bɨɨrɨpa nĩutee; tau pꞌãriu  



v 15.22 Jesús na pꞌekꞌau eujãde bapariikꞌãri, ma eujã tꞌɨ ̃jarapachida Sirofenicia. Mamĩda chonaarãweda tꞌɨ ̃jarapachida Canaán. Ma wẽra akꞌõchonaarã ma eujãde pꞌanapachida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



611

Mateo 15​, ​16

pꞌanadapꞌedaarã unu bee. Ma jõma unudakꞌãri, o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌaneejida Israel pidaarã Akꞌõre Waibɨamaa. w Jesupa eperãarã cuatro mil nekꞌopida

(Marcos 8.1‑10)

32  Jesupa

chi kꞌõpꞌãyoorã tꞌɨ ̃ pꞌeji mãikꞌaapa mãgaji: —Mɨa na eperãarã chupɨria kꞌawaa bɨda aji, kꞌãima õpee pꞌanadairã nama mɨ ome nekꞌoda–ee. Ãyaa pëi kꞌinia–e bɨda aji, ewaa ode wãdade kꞌapꞌɨa tꞌũmaadaridai jĩakꞌaapa. 33 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãgajida: —Mamĩda ¿sãma taipa unudayama ajida, chikꞌo na eperãarã chokꞌara– itꞌee, nama eperãarã wẽ–e perã taimaa chikꞌo neto pëidamerã? 34 Jesupa ãchimaa iidiji: —¿Pan jõmasaa iru pꞌanɨma? aji. Pꞌanaujida: —Iru pꞌanɨda ajida, pan siete, chikꞌo chokꞌara–ee. 35 Mãpai Jesupa eperãarãmaa jaraji eujãde su–akꞌɨ pꞌaneedamerã. 36 Maapꞌeda ma pan siete chikꞌo ome juade ataji mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Ma pan kꞌõrakꞌookꞌãri, chokꞌara eepadachi. Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa eperãarãmaa jedenajida. 37 Jõmaarãpa kꞌojida bi jãwaadarutamaa. Ma pan pite chikꞌo ome nɨ ̃beeda pꞌejida kꞌoraa siete. 38 Chi nekꞌodapꞌedaarã ɨmɨkꞌĩraarã cuatro mil paji; wẽraarã, warrarã juasiada–ee. 39 Maapꞌeda Jesupa eperãarã pëiji ãchi temaa mãikꞌaapa barcode bataupꞌeda, wãji Magadán eujãdee.  













16

Ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa unu kꞌinia pꞌanadapꞌedaa

(Marcos 8.11‑13; Lucas 12.54‑56)

1   Mama

pꞌanɨde fariseorã saduceorã ome chejida Jesumaa. Iru ɨmɨatee kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã, iidijida ne–inaa oomerã Tachi Akꞌõrepapai oopari akꞌɨpimerã wãara ichi Tachi Akꞌõrepa pëida. 2 Mãpai Jesupa pꞌanauji: —Kꞌewaraa parãpa jarapata: “Eu pia wãitꞌee, pajã pꞌoree wã perã.” 3 Ichiaba tapꞌeweda jarapata: “Idi eu kꞌachia baitꞌee pajã pꞌoree nɨ ̃bairã mãikꞌaapa jɨ ̃ararara nɨ ̃bairã.” Parãpa mãgá pajã akꞌɨ pꞌanɨpa eu kꞌachia wa eu pia kꞌawa pꞌanɨ pɨrã, ¿sãapꞌeda ne–inaa nãgaweda pꞌasamaa bɨ kꞌawada–e pꞌanɨ? 4 Ɨr̃ apemaarã tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanɨ Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa perã. Iidi pꞌanɨ mɨa oomerã ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mamĩda mɨa mãga oo–e paitꞌee. Jĩpꞌa Tachi Akꞌõrepa ooitꞌeeda aji, ichia oodakꞌa Jonás ome. x Mãga jarapꞌeda, ãchi atabëiji.  





w 15.31 Pia

jaraitꞌeera, Tachi Akꞌõremaa.

x 16.4 Jon 3.4‑5.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 16

612 Jesupa jarada fariseorãpa oopatakꞌa oonaadamerã

(Marcos 8.14‑21)

5  Lago

kꞌĩraikꞌa eere panadakꞌãri, kꞌirãpajida pan aneeda–e padapꞌedaa. tꞌẽepai Jesupa mãgaji ãchimaa: —¡Ũrítɨ! Kꞌĩra kꞌawaa nipapatáatɨ fariseorã pan, saduceorã pan kꞌonaadamerã, ãchi levadura kꞌachia bairã. 7 Mãga ũridakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã ãchi pitapai pedee para beeji: —¡Pan aneeda–e paji! Mãga jarajida irua jara kꞌinia bada kꞌawada–e pꞌanadapꞌedaa perã. 8 Jesupa kꞌawaji ãrapa kꞌĩsiadapꞌedaa. Mapa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pan wẽe pꞌanɨda a pꞌanɨma? ¿Atꞌãri ijãada–e pꞌanɨkꞌã? aji. 9 ¿Atꞌãri kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã mɨa jaratee kꞌinia bɨ? ¿Kꞌirãpada–e pꞌanɨkꞌã pan joisomaadeepa ɨmɨkꞌĩraarã cinco milmaa kꞌopida mãikꞌaapa parãpa chi beeda kꞌoraa sietede pꞌe atadapꞌedaa? 10 Maa–e pɨrã ¿kꞌirãpada–e pꞌanɨkꞌã pan sietedeepa jedepida ɨmɨkꞌĩraarã cuatro milmaa mãikꞌaapa parãpa chi beeda kꞌoraa sietede pꞌe atadapꞌedaa? 11 ¿Sãapꞌeda mɨa jarada kꞌawada–e pꞌanɨma? aji. Mɨa pande pedee–e paji jarakꞌãri kꞌonaadamerã fariseorã pan saduceorã pan ome, ãchi levadura kꞌachia bairã. 12 Mãpai kꞌawaajida Jesupa jara–e baji levadura jĩpꞌaade, pan jĩpꞌaa kꞌonaadamerã. Jara baji ijãanaadamerã fariseorãpa jarateepata saduceorãpa jarateepata ome. 6  Ma













Pedropa jarada Jesús Tachi Akꞌõre Warra 13  Cesarea

(Marcos 8.27‑30; Lucas 9.18‑21)

de Filipo pꞌuuru kꞌaitꞌa panakꞌãri, Jesupa iidiji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —¿Kꞌaita chi Eperã Akꞌõre Truadepema a pꞌanɨma aji, eperãarãpa? 14 Pꞌanaujida: —Ũkꞌuruurãpa jara pꞌanɨ pɨ Juan Bautista, piupꞌeda pꞌirabaida. Awaraarãpa jara pꞌanɨ pɨ Elías maa–e pɨrã Jeremías maa–e pɨrã awaraa Akꞌõre pedee jarapari. 15 Mãpai Jesupa iidiji: —Parãpárama, ¿mɨ kꞌaima adaima? aji. 16 Simón Pedropa pꞌanauji: —Pɨ Cristoda aji; Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã. Pɨ Tachi Akꞌõre Waibɨa ichita chokꞌai bapari Warra. 17 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Simón, Juan y warra, pɨ tꞌãri o–ĩa bɨda aji, eperã apidaapa pɨmaa mãga kꞌawapi–e pada perã! Jĩpꞌa mɨ Akꞌõre ɨtꞌari bɨpata mãga kꞌawapiji.  







y 16.17 Juan

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Jonás.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



613

Mateo 16

18  Mɨa

jara bɨ: Pɨ tꞌɨ ̃jaradaitꞌee Pedro; jara kꞌinia bɨ “mãu”. Mãu ɨ ̃rɨ te oopatakꞌa pia beemerã, mãga pɨkꞌa pɨa etꞌewa jarada eperãarãpa jaradakꞌãri, mɨchideerã pꞌaneedaitꞌee. Mãga pꞌaneedakꞌãri, ichita chokꞌai pꞌanapataadaitꞌee, piuruta pɨjida. 19 Llave teepatakꞌa puerta ewadamerã, mãga pɨkꞌa mɨa pɨ kꞌaripaitꞌee eperãarã pꞌanapimerã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari, mãgá ichideerã pꞌaneedamerã mãikꞌaapa ichi truadee wãdamerã. Na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, pɨa ne–inaa oopi–e bɨ pɨrã ichideerãmaa, Tachi Akꞌõrepa aukꞌa oopi–e paitꞌee. Jõdee ne–inaa oopi bɨ ichideerãmaa, irua aukꞌa oopiitꞌee. 20 Maapꞌeda Jesupa jaraji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa awaraarãmaa nepɨrɨnaadamerã ichi Cristo, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã.  



Jesupa ichi peedaitꞌeeda ada

21 Maadamãiipa

(Marcos 8.31‑33; Lucas 9.21‑22)

Jesupa jaramaa beeji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa ichi wãitꞌee Jerusalendee. Mama judiorã poro waibɨarãpa, pꞌaareerã poroorãpa mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa iru miapidaitꞌee mãikꞌaapa peepitꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. 22 Mãga ũrikꞌãri, Pedropa Jesús awara ãyaa ateeji mãikꞌaapa ɨtrɨamaa beeji: —¡Tachi Akꞌõrepa mãga kꞌinia–e! ¡Pɨmaa mãga oopi–eda! aji. 23 Mãpai Jesús pꞌɨrrabaiji mãikꞌaapa Pedromaa mãgaji: —¡Mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãj́ i, Satanapa mãga jarapida perã! ¿Pɨa mɨ wãpiamaata bɨkꞌã? Mãgara kꞌĩsia–e bɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsia bɨkꞌa. Jĩpꞌa kꞌĩsiamaa bɨda aji, eperãarãpa kꞌĩsiapatakꞌa.  



Sãga nipapataadai Jesús ome

(Marcos 8.34–9.1; Lucas 9.23‑27)

24  Maapꞌeda,

Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Eperã mɨ ome nipa kꞌinia bɨ pɨrã, kꞌĩsiaikꞌaraa bɨ ichia ne–inaa oo kꞌinia bɨdepai. Ichi kuruso ãpꞌaipia bɨ eperã peenadaitꞌeekꞌa. Pia jaraitꞌeera, ooipia bɨ mɨa oopi bɨkꞌa, ma kꞌaurepa miapiruta pɨjida piurumaa. 25 Eperã piuamaa bɨ pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ piukꞌãri, atuaitꞌee. Mamĩda eperã mɨde ijãapari kꞌaurepa piuru pɨrã, ɨtꞌaa wãitꞌee ichi piukꞌãri. 26 ¿Kꞌãare piata baima eperãpa na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ jõmaweda ataru pɨrã, mamĩda piupꞌeda chokꞌai pꞌirabai–e pɨrã Akꞌõre eujãde? Maa–e pɨrã, ¿kꞌãata teeima Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa wãpimerã? 27 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepemapa mɨ Akꞌõre kꞌĩra wãree unupiitꞌee, ɨtꞌariipa chekꞌãri iru angeleerã ome. Maapaita akꞌɨitꞌee na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa oopata mãikꞌaapa jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Ne–inaa pia ooitꞌee chi ne–inaa pia oodapꞌedaarãmaa. Jõdee kꞌachiadee pëiitꞌee chi ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaarã. 28 Mɨa wãarata jararu. Nama pꞌanɨɨrã  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 16​, ​17

614

ũkꞌuru piudai naaweda, unudaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, reykꞌa pacheru.

17

Jesús kꞌĩra awaradaida

1   Kꞌãima

(Marcos 9.2‑13; Lucas 9.28‑36)

seismaa Jesús wãji ee ɨtꞌɨa bɨ nokꞌode. Ichi ome ateeji Pedro, Santiago mãikꞌaapa chi ɨ ̃pema Juan. 2 Mama ãra taide Jesús kꞌĩra awaradachi. Ichi kꞌĩra urua nɨ ̃beeji akꞌõrejĩrukꞌa mãikꞌaapa chi pꞌaru tꞌo–tꞌoo uchiterreedachi. 3 Mãga nɨde chi kꞌõpꞌãyoorãpa unujida chonaarãweda pꞌanapatapꞌedaarã Moisés jaure mãikꞌaapa Elías jaure pedeemaa pꞌanɨ Jesús ome. 4 Mãpai Pedropa mãgaji Jesumaa: —¡Tachi Waibɨa, pia bɨ nama pꞌanadaitꞌee pɨ ome! Pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, mɨa ooyada aji, te chakꞌeerã õpee; aba pɨ–itꞌee, aba Moise–itꞌee, chi apema Elia–itꞌee. 5 Pedro atꞌãri mãgá pedeemaa bɨde, jɨ ̃arara tꞌo–tꞌoo ɨ ̃daa bɨpa ãchi aneu cheji. Madeepa Tachi Akꞌõrepa pedeeji: —Nãgɨda aji, mɨ Warra kꞌinia; mɨa jɨrɨtꞌerada. Irua mɨ tꞌãri o–ĩapipari. Ũrítɨ iru pedee. 6 Mãga ũridakꞌãri, ãchobeepa Jesús kꞌõpꞌãyoorã bedabaikꞌoodachida tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairutamaa. 7 Mamĩda Jesús ãra kꞌaitꞌa chepꞌeda, tꞌõbaikꞌooji mãikꞌaapa mãgaji: —Pꞌirabáitɨ. Ãchobeenaadapáde aji. 8 Akꞌɨdakꞌãri, ãchi ikꞌaawa apida unuda–e paji; Jesús aupaita ãchi ome baji. 9 Eedeepa cherutade Jesupa mãgaji: —Parãpa unudapꞌedaa nepɨrɨnaadapáde aji, apidaamaa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema piupꞌeda, chokꞌai pꞌirabai naaweda. 10 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa Jesumaa iidijida: —¿Sãapꞌeda Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa jarapatama ajida, chonaarãwedapema Elías naapɨara cheitꞌee, Tachi Akꞌõrepa pëiitꞌee bɨ chei kꞌãyaara? 11 Jesupa pꞌanauji: —Wãarata jara pꞌanɨ Elías naapɨara cheitꞌeeda adakꞌãri mãikꞌaapa ne– inaa jõmaweda pia ooitꞌeeda adakꞌãri, eperãarãpa auteebaidamerã iru tꞌẽe cheru. 12 Mɨa jara bɨ: Elías jĩakꞌaa cheji. Mamĩda ãchia iru kꞌawada–e paji. Mapa ãchia oo kꞌiniata oojida iru ome. Ma awara aukꞌa oodaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema ome. 13 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌawaajida Jesús pedee baji Juan Bautistade.  























Jesupa netuara merãtɨa bada uchiapitꞌaada 14  Jesús,

(Marcos 9.14‑29; Lucas 9.37‑43)

Pedro, Santiago mãikꞌaapa Juan pachedakꞌãri eperãarã see nɨ ̃badamãi, eperã bedabai nɨ ̃ba cheji Jesús kꞌĩrapite mãikꞌaapa mãgaji: Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



615

Mateo 17

15  —Tachi

Waibɨa, mɨ warra chupɨria kꞌawáaji. Audú chupɨria nɨ ̃bɨ. Wawadaipari mãikꞌaapa atꞌapai tꞌɨpɨtaude maa–e pɨrã toida baainapari. 16 Nama aneejida aji, pɨ kꞌõpꞌãyoorãmaa. Mamĩda ãrapa pꞌoyaa jɨpada–e pajida aji. 17 Mãpai Jesupa pꞌanauji: —Aai, eperãarã, ¿atꞌãrita mɨde ijãada–e pꞌanɨkꞌã? ¡Ijãadakꞌaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Jõmasaa taarãitꞌee parã ome ijãarutamaa? Anéetɨ ma warra. 18 Mãpai Jesupa ma netuara ɨtrɨatꞌaapꞌeda, uchiapitꞌaaji ma warra kꞌapꞌɨadeepa. Aweda jɨpadachi. 19 Maapꞌeda awaraarã wẽ–e pakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorãpa Jesumaa iidijida: —¿Sãapꞌeda taipa ma netuara pꞌoyaa uchiapida–e pajima? ajida. 20 Jesupa mãgaji: —Parãpa ijãada–e pꞌanadairã pꞌoyaa uchiapida–e paji. Mɨa wãarata jararu. Mostaza tau ma–ãri bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa parãpa ma–ãri pida ijãarutara, jaradai ara bɨ eemaa: “Jãmãikꞌaapa uchiapꞌeda, awara ãyaa wãj́ i” mãikꞌaapa parãpa jaradakꞌa ma ee ãyaa wãi. Mɨa parã kꞌaripakꞌãri, parãpa ne–inaa jõma oodai. 21 [Nekꞌo–ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bɨpapai mãgee netuara uchiapiparida aji.]  











Jesupa waya jarada ichi peedaitꞌee 22  Atꞌãri

(Marcos 9.30‑32; Lucas 9.43‑45)

ãchi jõmaweda Galilea eujãde nidade, Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Eperãpa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, kꞌachia beerã juade baaipiitꞌee mãikꞌaapa 23 ãchia mɨ peepitꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa chokꞌai pꞌirabaiitꞌeeda aji. Mãga ũridakꞌãri, kꞌĩra pia–ee para beeji.  

24  Jesús

Tachi Akꞌõre te waibɨa–itꞌee impuesto pꞌaadapꞌedaa

chi kꞌõpꞌãyoorã ome panadakꞌãri Capernaum pꞌuurude, Tachi Akꞌõre te waibɨa–itꞌee impuesto pꞌepataarãpa Pedromaa iidi chejida: —¿Pɨ poro waibɨapa impuesto z pꞌaaparikꞌã ajida, Tachi Akꞌõre te waibɨa–itꞌee? 25 Pedropa pꞌanauji: —Pꞌaaparida aji. Maapꞌeda Pedro tꞌĩukꞌãri Jesús badamãi, Jesús naapɨara pedeeji: —Simón, ¿kꞌãata kꞌĩsia bɨma? aji. ¿Kꞌairãmaa impuesto pꞌaapipatama aji, na pꞌekꞌau eujãdepema reyrãpa; ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrãmaa wa kꞌĩra tewaraarãmaa?  

z 17.24 Na impuesto dracma pꞌaratꞌa tau omé paji. Maapai ewari omé mimiapachida dracma omee pari. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 17​, ​18

616

26  Pedropa

pꞌanauji: —Kꞌĩra tewaraarãmaa. Mãpai Jesupa maaji: —Mãgara ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrãpa impuesto pꞌaadaikꞌaraa bɨ. 27 Mamĩda tachi ãpɨte ikꞌachia jaranaadamerã, wãj́ i lagodee to–ɨade. Naapɨara chikꞌo peeru itꞌaide unuitꞌee pꞌaratꞌa tau aba. a Ma pꞌaratꞌapa impuesto pꞌaanapáde aji, mɨ pari mãikꞌaapa pɨchi kꞌapꞌɨa pari.  

18

Chisãgɨ ́ eperãta waibɨara bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite 1   Mama

(Marcos 9.33‑37; Lucas 9.46‑48)

pꞌanɨde chi kꞌõpꞌãyoorã Jesumaa chedapꞌeda, iidijida: —¿Chisãgɨ ́ Akꞌõredeerã waibɨara bɨma ajida, iru jua ekꞌari? 2 Mãpai Jesupa warra chai tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa ãchi esajĩakꞌa akꞌɨnɨ ̃ bɨji. 3 Maapꞌeda mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Parãpa awaraa kꞌĩsia atada–e pɨrã mãikꞌaapa na warra chakꞌekꞌa tꞌãripa ijãada–e pɨrã, pꞌoyaa pꞌaneeda–e pai Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome. 4 Chi ijãapari chokꞌekꞌee bɨ na warra chakꞌekꞌa; mãgɨ ́ waibɨara bɨ apema Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanɨɨrã kꞌãyaara. 5 Mɨde ijãa bɨ kꞌaurepa nãgɨ ́ warra chaikꞌa auteebairu pɨrã, mɨ jida auteebaiitꞌee.  







Jesupa jarada pꞌekꞌau kꞌachia oonaadamerã 6  —Apidaapa

(Marcos 9.42‑48; Lucas 17.1‑2)

pꞌekꞌau kꞌachia oopiru pɨrã nãgee warra chaikꞌa mɨde tꞌãripa ijãa bɨmaa, piara bakꞌaji kꞌũruma iru otaude jɨ ̃ atadapꞌeda, to tꞌai nãpɨa bɨmãi toidú batꞌatꞌaadaitꞌee, ɨ ̃yapa jɨ ̃a piumerã. 7 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã kꞌachiade pꞌanapata pꞌekꞌau kꞌachia oopipataarã nama pꞌanapata perã. Ichita mãgeerã paraaitꞌee. Mamĩda ¡aai, chi eperãpa chĩaramaa ne–inaa kꞌachia oopiru, Tachi Akꞌõrepa miapiitꞌee perã! 8 ʼMapa pɨchi juapa maa–e pɨrã pɨchi bɨɨrɨpa ne–inaa ooda kꞌaurepa pɨ kꞌachiade baairu pɨrã, ma kꞌachia oo amáaji, pɨchi jua maa–e pɨrã bɨɨrɨ tꞌɨapꞌetꞌaakꞌajikꞌa. Piara bɨ ɨtꞌaa wãitꞌee jua mosaa maa–e pɨrã bɨɨrɨ mosaa, kꞌapꞌɨa jõmaweda atuai kꞌãyaara tꞌɨpɨtau ichita jẽrajẽraa jira bɨde. 9 Ichiaba pɨchi taupa ne–inaa unuda kꞌaurepa pɨ kꞌachiade baairu pɨrã, ma kꞌachia oo amáaji pɨchi tau ẽtꞌakꞌajikꞌa mãikꞌaapa tꞌɨmɨ ́ batꞌatꞌaakꞌajikꞌa. Piara bɨ ɨtꞌaa wãitꞌee tau apai ome, kꞌapꞌɨa pia tau omeepa atuai kꞌãyaara tꞌɨpɨtau ichita jẽrajẽraa jira bɨde tokꞌarradee. 10 ʼNãgee warrarã apida unuamaa iru pꞌananáatɨ. Mɨa jara bɨ: Ɨtꞌaripema angeleerã Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite pꞌanɨɨrãpa ãra chaachaa akꞌɨpata. 11 [Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema cheji atua beerã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atade.]  









a 17.27 Ma

pꞌaratꞌa tau dracma kꞌĩmari vale baji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



617

Mateo 18

Jesupa oveja atua badade nepɨrɨda

(Lucas 15.3‑7)

12 —Kꞌĩsíatɨ nãgɨ ́ nepɨrɨrude. Eperãpa cien oveja pꞌe iru bɨdepema

aba atuadaru pɨrã, ¿atabëi–e paikꞌã chi apemaarã noventa y nueve ãchi pꞌanapatamãi, chi atuadaida jɨrɨnaitꞌee? 13 Unu ataru pɨrã, o–ĩara baitꞌee ma oveja kꞌaurepa, chi apemaarã atuada–e pꞌanɨ kꞌãyaara. 14 Mãga bɨ ichiaba parã ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa ome. Apida atuapiamaa bɨ, ma–ãriara bɨ pɨjida.  



Jesupa jarateeda perdonaa kꞌawaadamerã

(Lucas 17.3‑4)

15 —Awaraa ijãaparipa pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooru pɨrã, iru kꞌĩrapite pedéeji

kꞌawaapiitꞌee irua kꞌachia ooda. Irua pɨ pedee ũriru pɨrã, tꞌãri aukꞌa bɨdai.

16 Mamĩda irua pɨ pedee ũri kꞌinia–e bɨ pɨrã, tꞌɨ ̃ atáji eperã omé maa–e pɨrã õpee,

mãɨrã wãdamerã pɨ ome mãikꞌaapa aukꞌa ũridamerã pɨa ɨmɨateeru. b 17Atꞌãri ũri kꞌinia–e bɨ pɨrã, jaráji ijãapataarã jõmaarãmaa; pɨ ome chipꞌepataarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee. Mãgɨɨrã pedee paara ũri kꞌinia–e bɨ pɨrã, mãgara ichi beeitꞌee Akꞌõrede ijãakꞌaa bɨkꞌa, maa–e pɨrã impuesto pꞌeparikꞌa Roma pidaarã pari. 18 ʼMɨa wãarata jararu. Na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨ misa, parãpa ne–inaa oopida–e pꞌanɨ pɨrã, Tachi Akꞌõrepa aukꞌa oopi–e paitꞌee. Jõdee ne–inaa oopiruta pɨrã, irua aukꞌa oopiitꞌee. 19 ʼWaya mɨa jara bɨ: Parãdepema omé pedeedakꞌãri, tꞌãri a–ba ne–inaa ɨtꞌaa iidiruta pɨrã, mɨ Akꞌõre ɨtꞌari bɨpa teei. 20 Eperãarã omé maa–e pɨrã õpee chipꞌedaidakꞌãri mɨde ijãapata kꞌaurepa, mɨ aukꞌa baitꞌee ãchi ome. 21 Mãpai Pedropa Jesumaa iidiji: —Tachi Waibɨa, ijãapari awaraapa mɨmaa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, ma ooda ¿jõmasaa perdonaaipia bɨma? aji. ¿Siete kꞌachia ooda aupai perdonaaipia bɨkꞌã? aji. 22 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa pɨmaa sietepai jara–e bɨ. Pɨmaa setenta ne–inaa kꞌachia ooda juasiada siete perdonaaipia bɨda aji. c  











Jesupa nepɨrɨda rey ekꞌari bɨpa tewe perdonaa kꞌinia–e badade

23 —Maperã nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri,

ichideerã pꞌaneedamerã. Reypa ichi ekꞌariirãpa pꞌaratꞌa pꞌaa pꞌanadapꞌedaa akꞌɨ kꞌinia baji kꞌawaaitꞌee tewe paraa pꞌanɨ wa wẽe pꞌanɨ ichi ome. 24 Mãga nɨde eperã aneejida. Mãgɨ ́ eperãpa millón chokꞌara paraa baji ma reymaa. d 25 Ma mimiaparipa pꞌoyaa pꞌaai wẽe bada perã, reypa jaraji netotꞌaadamerã esclavokꞌa;  



b 18.16 Dt 19.15. c 18.22 Pia jaraitꞌeera, ichita perdonaadaipia bɨ. d 18.24 Ma pꞌaratꞌa vale baji diez mil talentos; jara kꞌinia bɨ pꞌaratꞌa pꞌaadapꞌedaa ewari sesenta millones mimiada pari. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 18​, ​19

618

chi wẽra, chi warrarã ome, jõma ichi netꞌaa iru bɨ paara. Mãgá chi tewe paraa bada pꞌaayada aji, reypa. 26 Mamĩda ma mimiapari rey kꞌĩrapite bedabaidachi mãikꞌaapa chupɨria iidiji: “Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Choopáde aji, mɨ ome mɨa jõma pꞌaaitꞌee perã.” 27Mãga ũrikꞌãri, reypa chupɨria kꞌawaaji. Ma eperã tewe paraa bada perdonaaji mãikꞌaapa pëiji ichi temaa. 28 ʼMamĩda ma eperã taawaa uchiarude unuji ichi kꞌõpꞌãyo ome. Mãgɨpa ichimaa makꞌɨara pꞌaratꞌa paraa–e baji. Mamĩda ichia chi kꞌõpꞌãyo otaude jita ataji mãikꞌaapa ɨ ̃yapa jɨ ̃a wãkꞌãri, mãgaji: “¡Pꞌaapáde aji, mɨmaa paraa bɨ!” 29 Mãpai chi kꞌõpꞌãyo bedabaidachi ichi kꞌĩrapite mãikꞌaapa chupɨria iidiji: “Choopáde aji, mɨ ome. Mɨa jõma pꞌaaitꞌeepɨ.” 30 Mamĩda chi apemapa ũri kꞌinia–e paji. Ma kꞌãyaara carcelde tꞌɨpitꞌaaji pꞌaa jõrumaa chi tewe paraa bada. 31 Mãga unudakꞌãri, apema rey ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã kꞌĩra pia–ee pꞌaneejida mãikꞌaapa reymaa ma jõma jaranajida. 32 Mãga ũrikꞌãri, ma reypa chi tewe paraa bada tꞌɨ ̃ pëiji. Pachekꞌãri, reypa mãgaji: “¡Tꞌãri kꞌachia–idaa bɨda! aji. ¡Pɨa chupɨria iidi chekꞌãri mɨmaa, mɨa chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa pɨa tewe paraa bada perdonaaji! 33 ¿Sãapꞌeda pɨa aukꞌa oo–e pajima aji, pɨchi kꞌõpꞌãyo ome?” 34 Ma rey audú kꞌĩrau bada perã ma mimiapari ome, carcelde tꞌɨpitꞌaaji chi tewe pꞌaa jõrumaa. 35 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãga pɨkꞌa ooitꞌee mɨ Akꞌõre ɨtꞌari bɨpa ichiaba parã ome, parãpa awaraarã chupɨria kꞌawaada–e pɨrã mãikꞌaapa tꞌãripa perdonaada–e pɨrã ãrapa parãmaa ne–inaa kꞌachia ooda.  



















19

Jesupa jarateeda miakꞌãi pꞌanɨɨrã mia amaanaadamerã 1   Ma

(Marcos 10.1‑12; Lucas 16.18)

pedee jarapꞌeda, Jesús wãji Galilea eujãdeepa. Panaji Judea eujãde, Jordán to kꞌĩraikꞌa eere. 2 Eperãarã chokꞌara wãjida Jesús tꞌẽe. Mãgá irua ãchi kꞌayaa jɨpakꞌooji. 3 Mama fariseorã ũkꞌuru irumaa chejida. Moisepa pꞌãda merapii jĩakꞌaapa, iidijida: —¿Ɨmɨkꞌĩrapa ichi wẽra ichi kꞌinia amaaipia bɨkꞌã? ajida. 4 Jesupa pꞌanauji: —¿Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã bɨde parãpa nãga leeda–e pꞌanɨkꞌã? aji. Na eujã ookꞌãri, ‘Ooji ɨmɨkꞌĩra mãikꞌaapa wẽra’.  (Gn 1.27) 5 ‘Mapa ɨmɨkꞌĩrapa atabëiitꞌee chi akꞌõre chi nawe ome, araa pꞌanapataadaitꞌee chi wẽra ome. Mãgá eperã omee weda eperã apai pɨkꞌa pꞌaneedaitꞌee.’  (Gn 2.24) 6 Eperã omé pꞌanɨ mĩda, jĩpꞌa eperã apai pɨkꞌa pꞌaneepata. Mapa Tachi Akꞌõrepa eperãarã omé araa papikꞌãri, apidaapa amaapidaikꞌaraa bɨda aji. 7 Mãpai ma fariseorãpa iidijida:  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



619

Mateo 19

—Mãgara, ¿sãapꞌeda Moisepa jarajima ajida, wẽra amaaru pɨrã, mia amaada kꞌartꞌa pꞌã teeipia bɨ jëretꞌaadai naaweda? 8 Jesupa pꞌanauji: —Mãga jaraji parã kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanadairã. Moisepa pãchi wẽra amaapiji. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa na eujã ewaa ookꞌãri, mãga–e paji. 9 Mɨa jara bɨ: Eperãpa amaatꞌaaru pɨrã chi wẽra awaraa ɨmɨkꞌĩra ome bɨ– eeta, maapꞌeda awaraa wẽra ome miakꞌãiru pɨrã, pꞌekꞌau oomaa bɨda aji, ma tꞌẽepema wẽra ome. 10 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãgajida: —Mãga pɨrã, ɨmɨkꞌĩra miakꞌãikꞌaraa bɨda ajida, wẽra ome. 11 Mãpai Jesupa mãgaji: —Jõmaarãpa kꞌawada–e mɨa etꞌewa jarada. Jĩpꞌa kꞌawadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa kꞌawapi kꞌinia bɨɨrãmaa. 12 Edaare ɨmɨkꞌĩraarã wẽra ata kꞌiniadakꞌaa. Ɨmɨkꞌĩraarã ũkꞌuru ãchi tꞌoruta weda pꞌoyaa warra oodakꞌaa. Ũkꞌuru kꞌapꞌadapꞌedaa perã pꞌoyaa warra oodakꞌaa. Awaraarã miakꞌãi kꞌiniadakꞌaa jĩpꞌa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daitꞌee Tachi Akꞌõremaa mãikꞌaapa oodaitꞌee irua oopi bɨkꞌa, wẽrade kꞌĩsia–ee. Mãga pꞌoyaa ooruta pɨrã, oodapáde aji.  









Jesupa warrarã bendiciada

13  Maapꞌeda

(Marcos 10.13‑16; Lucas 18.15‑17)

eperãarãpa ãchi warrarã aneejida Jesumaa iru jua bɨmerã ãra ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃merã ãra pari. Mamĩda Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa mãga unudakꞌãri, ma warrarã aneedapꞌedaarã ɨtrɨajida. 14 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Ɨtrɨanáatɨ! Ichiakꞌau mɨmaa warrarã chepítɨ, Tachi Akꞌõrepa ãra jĩakꞌaarã bɨitꞌee perã ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. 15 Mãga jarapꞌeda, ichi jua ãra ɨ ̃rɨ bɨ wãpachi mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji ãra pari. Maapꞌeda ichi ode wãji.  



Kꞌũtrãa pꞌaratꞌara bɨ pedeeda Jesús ome 16  Maapai

(Marcos 10.17‑31; Lucas 18.18‑30)

kꞌũtrãapa Jesumaa iidi cheji: —Tachi Jarateepari, ¿kꞌãare ne–inaa piata ooipia bɨma aji, ɨtꞌaa wãitꞌee? 17 Jesupa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda mɨmaa mãga iidi bɨma? aji. Tachi Akꞌõre aupaita pia bɨ. Pɨ ɨtꞌaa wã kꞌinia bɨ pɨrã, oopáde aji, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa pꞌãpidade jara bɨkꞌa. 18 Ma kꞌũtrãapa iidiji: —¿Chisãgɨ ́ ũraade jara bɨkꞌa ooipia bɨma? aji. Jesupa pꞌanauji: —‘Eperã peenáaji; miakꞌãi bɨ pɨrã, awaraarã ome kꞌãináaji; nechɨanáaji; seewa jaranáaji chĩara kꞌachiade baaipiitꞌee. 19 Pɨchi  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 19

620

akꞌõre mãikꞌaapa pɨchi nawe kꞌinia iru baparíiji mãikꞌaapa ãra pedee ũriparíiji. e   (Ex 20.12‑16) Awaraarã kꞌinia iru baparíiji pɨchi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru baparikꞌa.’   (Lv 19.18) 20 Mãpai ma kꞌũtrãapa mãgaji: —Ma jõma ooparida aji. ¿Kꞌãata waa ooyama? aji. 21 Jesupa pꞌanauji: —Ne–inaa jõma oo kꞌinia bɨ pɨrã Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa, pɨchi netꞌaa netokꞌoonáji mãikꞌaapa chupɨria beerãmaa ma pꞌaratꞌa téeji. Mãga ooru pɨrã, ne–inaa pipɨara iru baitꞌee Tachi Akꞌõre eujãde. Mãga oopꞌeda, mɨ ome nipa chéji. 22 Ma kꞌũtrãapa mãga ũrikꞌãri, kꞌĩra pia–ee wãji, pꞌaratꞌa audú kꞌinia bada perã. 23 Maapꞌeda Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Mɨa wãarata jararu. Chaaree baitꞌee pꞌaratꞌara bɨ beeitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome. 24 Waya jaraitꞌee. Chaareera bɨda aji, pꞌaratꞌara bɨ beeitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari, camello aguja taude wãyaai kꞌãyaara. 25 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãga ũridakꞌãri, waapɨara pꞌera pɨkꞌa para beeji. Mãpai iidijida: —Mãgara, ¿kꞌaita pꞌoyaa ɨtꞌaa wãyama? ajida. 26 Jesupa ãchimaa akꞌɨji mãikꞌaapa pꞌanauji: —Eperãarãpa pꞌoyaa ooda–e, audú chaaree bairã. Mamĩda Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–inaa chaaree wẽ–eda aji. 27 Mãpai Pedropa mãgaji: —Tai netꞌaa jõmaweda atabëijida pɨ ome nipapataadaitꞌee. ¿Kꞌãata atadaitꞌeema aji, ma pari? 28 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bakꞌãri, mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, su–akꞌɨ beepiitꞌee ichi rey su–akꞌɨ beeparide ɨtꞌari ichi kꞌĩra wãreede. Maapai parã mɨ ome nipapatapꞌedaarã aukꞌa mama su–akꞌɨ pꞌaneedaitꞌee rey su–akꞌɨ beepari docede. Mama parãpa Israeldeepa ëreerã doce uchiadapꞌedaarã iru pꞌanadaitꞌee parã jua ekꞌari mãikꞌaapa jaradaitꞌee mãɨrãpa oopatapꞌedaa pia wa kꞌachia. 29 Eperã mɨde ijãa bɨ kꞌaurepa atabëiru pɨrã ichi te, ɨ ̃pemaarã, ɨ ̃pewẽraarã, akꞌõre, nawe, warrarã maa–e pɨrã eujã, ma kꞌãyaara mãgee ne–inaa pia atada cien ataitꞌee na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa. Ma awara piukꞌãri, ɨtꞌaa wãitꞌee. 30 Mamĩda ɨ ̃rapema waibɨara pꞌanɨɨrã eperãarã kꞌĩrapite, ekꞌariara pꞌanadaitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Jõdee ekꞌariara pꞌanɨɨrã eperãarã kꞌĩrapite waibɨara pꞌanadaitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite.  





















e 19.19 Dt 5.16‑20. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



621

20

Mateo 20

Jesupa mimiapataarãde nepɨrɨda

1   —Nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri,

ichideerã pꞌaneedamerã. Tapꞌeda eujã chipari uchiaji mimiapataarã jɨrɨde ichi uva kꞌãide mimianadamerã. 2 Mimiapataarãmaa jaraji ewari aba mimiada pari denario aba pꞌaaitꞌee ma mimiapataarã chaachaa. Mãpai pëiji mimiade. 3 Ãstaawa ma eujã chipari waya uchiaji mimiapataarã jɨrɨde. Pꞌuuru jãde netꞌaa netopatamãi unu cheji mimiapataarã mimia wẽe para bɨ. 4 Mãga unukꞌãri, mãgaji: “Parã ichiaba wãdapáde aji, mimiade mɨ uva kꞌãide. Mɨa pia pꞌaayada aji, parã mimia pari.” Mãpai wãjida mimiade. 5 Imatꞌɨpa ma eujã chipari waya uchiaji mimiapataarã jɨrɨde, aɨ naaweda oodakꞌa. Ichiaba kꞌewara aukꞌa ooji. 6 Mata waya kꞌewaraa uchiaji mãikꞌaapa waya unu cheji awaraa mimiapataarã pꞌuuru jãde pꞌanɨ, mimia wẽe para bɨ. Mapa mãgaji: “¿Sãapꞌeda parã nama mimiada–ee kꞌeu wãdama?” aji. 7Pꞌanaujida: “Apidaapa taimaa mimia teeda–e perã, mimiada–e pꞌanɨda” ajida. Mãpai ma eujã chiparipa mãgaji: “Mimianadapáde aji, mɨ uva kꞌãide.” 8 ʼPꞌãriupodopa ma eujã chiparipa mãgaji chi mimiapataarã poro waibɨamaa: “Tꞌɨ ̃páde aji, mimiapataarã jõmaweda. Naapɨara pꞌaapáde aji, chi tꞌẽe tꞌĩudapꞌedaarãmaa mãikꞌaapa jõmaarã kꞌãyaara tꞌẽe pꞌaapáde aji, chi naapɨara tꞌĩudapꞌedaarãmaa.” 9 Mãga ooji. Kꞌewara tꞌĩudapꞌedaarãmaa pꞌaaji denario aba, eperã chaachaa. 10 Apemaarãmaa pꞌaa aupakꞌãri, pachejida chi naa mimiadapꞌedaarã. Mãgɨɨrãpa kꞌĩsiajida pꞌaratꞌa audupɨara jitadaitꞌee apemaarã kꞌãyaara. Mamĩda mãga–e paji. Ãchimaa ichiaba denario abapai pꞌaaji ãchi mimiadapꞌedaa pari. 11 Ãchi pꞌaratꞌa jitadakꞌãri, ikꞌachia pedee pꞌaneejida ma eujã chipari ome: 12 “Ma tꞌẽe hora apai mimiadapꞌedaarãmaa pɨa denario aba pꞌaajida ajida. Jõdee tai tapꞌeda weda akꞌõrejĩrumaa mimia kꞌeudapꞌedaa párita ãchi ome aukꞌa pꞌaaji. ¡Taimaa audupɨara teeipia bɨda!” ajida. 13 Mamĩda ma eujã chiparipa ãchidepema abaamaa pꞌanauji: “Mɨa parã kꞌũra–eda aji. ¿Parãpa jarajida–ekꞌã aji, ewari aba mimiada pari denario abapai iididaitꞌee? 14 Pɨchi pꞌaratꞌa jitapáde aji, mãikꞌaapa kꞌãiwee wãpáde aji. Mɨa aukꞌa pꞌaa kꞌinia bɨ pɨrã chi tꞌẽe tꞌĩudapꞌedaarãmaa, mãga ooitꞌeeda aji. 15 ¿Mɨ na eujã chipari–ekꞌã? aji. Mɨchi pꞌaratꞌa ome ooi mɨchia oo kꞌinia bɨkꞌa, mëré perã. ¿Parã tꞌãri kꞌachia jõnɨkꞌã aji, mɨ tꞌãri pia bairã?” 16 Mãga nepɨrɨpꞌeda, Jesupa mãgaji: ̃ —Mãga bɨ Tachi Akꞌõre ome. Ɨrapema tꞌẽe chedapꞌedaarã Tachi Akꞌõrepa ãchi bɨmerã ichi jua ekꞌari, naapɨara ichideerã pꞌaneedaitꞌee ichi kꞌĩrapite. Mamĩda chi naapɨara chedapꞌedaarã Tachi Akꞌõrepa ãchi bɨmerã ichi jua ekꞌari, mãga pꞌaneeda–e payada aji, tꞌẽe pꞌaneedaitꞌee perã ichi kꞌĩrapite.  





























Jesupa jarada õpee jarada ichi peedaitꞌee 17 Jesús

(Marcos 10.32‑34; Lucas 18.31‑34)

wãrude Jerusalén pꞌuurudee, chi kꞌõpꞌãyoorã doce awara ãi tꞌɨ ̃ pꞌe ataji mãikꞌaapa mãgaji: Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 20

622

18 —Tachi wãruta Jerusalendee. Mama mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema,

jita atadaitꞌee mãikꞌaapa ateedaitꞌee pꞌaareerã poroorãmaa mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãmaa peepitꞌaadamerã. 19 Mãɨrãpa mɨ teedaitꞌee kꞌĩra tewaraarãmaa mɨ oo iru pꞌanadamerã, wɨdamerã, mãikꞌaapa kurusode peetꞌaadamerã. Mamĩda ewari õpeemaa waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌeeda aji.  

Zebedeo wẽrapa Jesumaa chupɨria iidida 20  Zebedeo

(Marcos 10.35‑45)

wẽra chi warrarã Santiago, Juan ome Jesús kꞌaitꞌa chejida. Ma wẽra iru kꞌĩrapite bedabai nɨ ̃ba cheji chupɨria iidiitꞌee. 21 Mãga unukꞌãri, Jesupa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia bɨma? aji. Ma wẽrapa pꞌanauji: —Jarapáde aji, pɨ eperãarã rey beekꞌãri, mɨ warrarã su–akꞌɨ pꞌaneedamerã pɨ ikꞌaawa, aba juaraare, aba juabi eere. 22 Mãpai Jesupa mãgaji ma warrarãmaa: —Parãpa wãara kꞌawada–e pꞌanɨ kꞌãata iidi pꞌanɨ. ¿Parãpa ne–inaa kꞌachia choodaikꞌã aji, mɨa chooitꞌee bɨkꞌa? Pꞌanaujida: —¡Pꞌoyaadaipɨ! 23 Mãpai Jesupa mãgaji: —Parãpa ne–inaa kꞌachia choodaitꞌeeda aji, mɨa chooitꞌee bɨkꞌa. Mamĩda mɨa pꞌoyaa jara–e kꞌairãta mɨ juaraare wa juabi eere su–akꞌɨ pꞌaneedaitꞌee. Mɨ Akꞌõrepapai jarayada aji. 24 Apemaarã diez kꞌõpꞌãyoorãpa ũridakꞌãri Santiago Juan ome iididapꞌedaa, kꞌĩraudachida ãchi ome. 25 Mapa Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã jõmaweda tꞌɨ ̃ pꞌe atapꞌeda, mãgaji: —Parãpa kꞌawa pꞌanɨ ijãadakꞌaa beerã poro waibɨarãpa ãchia oo kꞌiniata oopipata eperãarãmaa. Waaweepa ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrãpa oopata ãchia jara pꞌanɨkꞌa. 26 Mamĩda parãpa oodaikꞌaraa bɨ ma poro waibɨarãpa oopatakꞌa. Ma kꞌãyaara ijãapataarã tꞌãide chi waibɨara pa kꞌinia bɨpa apemaarã chupɨria kꞌawaaipia bɨ mãikꞌaapa kꞌaripaipia bɨ. 27Pia jaraitꞌeera, parãdepema aba poro waibɨa pa kꞌinia bɨ pɨrã, awaraarã kꞌaripaipia bɨ esclavopa chipari kꞌaripaparikꞌa. 28 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema mĩda, na pꞌekꞌau eujãde che–e paji eperãarãpa mɨ jĩia ɨadamerã. Jĩpꞌa cheji eperãarã kꞌaripa ataitꞌee o kꞌachiadeepa. Piutꞌee eperãarã chokꞌara uchiadamerã pꞌekꞌau kꞌachia jua ekꞌariipa.  















Jesupa tau pꞌãriu bee omé jɨpada

29 Jesús

(Marcos 10.46‑52; Lucas 18.35‑43)

chi kꞌõpꞌãyoorã ome Jericó pꞌuurudeepa uchia wãdakꞌãri, eperãarã chokꞌara tꞌẽe nipajida. 30 Mama tau pꞌãriu bee omé o bi ikꞌaawa su–akꞌɨ pꞌanajida. Ũridakꞌãri Jesuta wãyaa wã, biajida:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



623

Mateo 20​, ​21

—¡Tachi Waibɨa, Rey David Warra, tai chupɨria kꞌawaapáde! ajida. 31 Eperãarã aukꞌa wã nipadapꞌedaarãpa ɨtrɨatꞌaapachida kꞌĩupꞌee pꞌaneedamerã. Mamĩda waapɨara biapachida: —¡Tachi Waibɨa, Rey David Warra, tai chupɨria kꞌawaapáde! ajida. 32 Mãpai Jesús akꞌɨnɨ ̃ beepꞌeda, tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia pꞌanɨma aji, mɨa oomerã parã ome? 33 Pꞌanaujida: —Tachi Waibɨa, tachi taupa pia unu kꞌinia pꞌanɨda ajida. 34 Mãga ũrikꞌãri, Jesupa chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa taumãi tꞌõbaiji. Aweda tau pia unujida. Mãpai wãjida Jesús tꞌẽe.  







21

Jesús Jerusalén pꞌuurudee wãda

(Marcos 11.1‑11; Lucas 19.28‑40; Juan 12.12‑19)

1   Jerusalendee

wãdakꞌãri, panajida Betfagé pꞌuuru kꞌidaa. Ma pꞌuuru Olivo Eede baji, Jerusalén kꞌaitꞌa. Mama pꞌanɨde Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã omé naa pëiji pꞌuurudee. 2 Mãgaji: —Wãt́ ɨ ara bɨ pꞌuuru tachi kꞌĩrapite bɨmaa. Jãma ununadaitꞌee burro wẽra jɨ ̃ bainɨ ̃ bɨ chi warra ome. Ẽra atátɨ mãikꞌaapa anéetɨ. 3 Apidaapa ateepi–e pɨrã, jarátɨ: “Tachi Waibɨapa arakꞌatɨa atee kꞌinia bɨ. Waya tee chedaitꞌeepɨ.” 4 Mãga paji chonaarãweda Akꞌõre pedee jaraparipa jaradakꞌa: 5 ‘Jarátɨ Sión f pꞌuurudepemaarãmaa: “¡Akꞌɨ ́tɨ! Pãchi Rey cheru, chupɨria beerã chepatakꞌa burro ɨ ̃rɨ. Cheru ne–animal ne–inaa uapata warra, burro chakꞌe ɨ ̃rɨ.” ’  (Zac 9.9) 6 Jesús kꞌõpꞌãyoorã wãjida mãikꞌaapa oojida irua jaradakꞌa. 7 Aneejida ma burro wẽra chi warra chai ome. Maapꞌeda ma ɨ ̃rɨ ata bɨjida ãchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃patapꞌedaa, Jesús bataupꞌeda aɨde su–akꞌɨ beemerã. 8 Eperãarã ode see nɨ ̃baji. Ũkꞌuruurãpa ãchi pꞌaru tꞌõ jẽra bɨjida o jãde, Jesús aɨde wãmerã. Awaraarãpa kꞌiru tꞌɨapꞌedapꞌeda, bɨpachida ma o jãde, ãchi rey pai jĩakꞌaapa. 9 Jesús naa wãdapꞌedaarãpa mãikꞌaapa tꞌẽe che wãdapꞌedaarãpa o–ĩa biapachida: —‘¡Hosana! g ¡Tachi Kꞌaripapari, Rey David Warra cheru! ¡Tachi Akꞌõrepa ichita pia akꞌɨ bapariitꞌee ichia rey pëida! ¡Kꞌĩra wãree Akꞌõre eujãde, Tachi Kꞌaripapari cheru perã! ¡Hosana!’   (Sal 118.25‑26) 10 Jesús Jerusalén pꞌuurude panakꞌãri, pꞌuuru pidaarã jõma biukꞌa nɨ ̃beeji. Chokꞌaraarãpa iidipachida: —¿Kꞌaima ajida, jãgɨ ́? 11 Mãpai awaraarãpa pꞌanaujida:  

















f 21.5 Chonaarãweda

g 21.9 Hosana

Jerusalén tꞌɨ ̃jarapachida David Pꞌuuru maa–e pɨrã Sión. jara kꞌinia bɨ Tachi O Kꞌachiadeepa Kꞌaripa Atapari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 21

624

—Nãgɨ ́ Jesús, Tachi Akꞌõre pedee jaraparipɨ, Nazaret pꞌuurudepema. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Jesupa ne–inaa netopataarã jërekꞌooda Akꞌõre te waibɨadeepa

(Marcos 11.15‑19; Lucas 19.45‑48; Juan 2.13‑22)

12  Maapꞌeda

Jesús Tachi Akꞌõre te waibɨade tꞌĩuji mãikꞌaapa netꞌaa netopataarã taawaa jërekꞌooji. Pꞌaratꞌa tau tꞌerabaipataarã mesa sĩa batꞌakꞌoo wãji, paloma netopataarã banco paara. h 13 Mãpai mãgaji: —Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde jara bɨ: ‘Mɨ te ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata teda apataadaitꞌee.’  (Is 56.7) ‘Mamĩda parãpa nechɨapataarã tékꞌata oo iru pꞌanɨ.’  (Jer 7.11) 14 Jesús atꞌãri Akꞌõre te waibɨade bɨde, irumaa chejida tau pꞌãriu beerã mãikꞌaapa chiwa beerã. Mãpai Jesupa jõma jɨpakꞌooji. 15 Mamĩda pꞌaareerã poroorã Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome kꞌĩraudachida unudakꞌãri Jesupa ma ne–inaa pia oo bɨ mãikꞌaapa ũridakꞌãri warrarã nãga bia para bɨ Tachi Akꞌõre te waibɨade: “¡Hosana! ¡Tachi Kꞌaripapari, Rey David Warra!” 16 Mãpai Jesumaa mãgajida: —Kꞌĩupꞌee beepipáde ajida. ¿Ũri–e bɨkꞌã ajida, ãchia jara jõnɨ? Jesupa pꞌanauji: —Ũri bɨda aji. ¿Parãpa nãgɨ ́ leeda–e pꞌanɨkꞌã? ‘Akꞌõre, pɨa warra chakꞌeerãmaa kꞌaripipari mãikꞌaapa jude beerãmaa tꞌãri o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ kꞌawapipari.’  (Sal 8.2) 17 Mãpai Jesupa mãɨrã atabëiji mãikꞌaapa wãji Betania pꞌuurudee kꞌãide.  









Jesupa higuera bɨɨrɨmaa ijɨ ̃atɨ pedeeda 18  Tapꞌeda

(Marcos 11.12‑14, 20‑26)

Jesús waya chekꞌãri pꞌuurudee, jarrapisia nɨ ̃beeji. 19 Ma che wãde higuera bɨɨrɨ unuji o bi ikꞌaawa bainɨ ̃ bɨ, kꞌiru paraa. Mãpai araa akꞌɨnaji, chau bɨ jĩakꞌaapa. Mamĩda chau–ee baji. Chi kꞌiru aupaita unuji. Mãpai ma higuera bɨɨrɨmaa mãgaji: —¡Pɨ waa chaukꞌaa paitꞌeeda! aji. Aweda ma higuera bɨɨrɨ pɨɨdachi. 20 Mãga unudakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa mãgajida: —¿Sãapꞌeda aweda jã higuera bɨɨrɨ jãgá pɨɨdachima? ajida. 21 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Parãpa Tachi Akꞌõrede wãara ijãaruta pɨrã, iididaipia bɨ irua ne–inaa oomerã; pãchi tꞌãridepai kꞌĩsiada–ee: “¿Tachi Akꞌõrepa ooikꞌã?” Mãgara mɨa oodakꞌa jã higuera bɨɨrɨ ome, parãpa  





h 21.12 Mãga oo–e paji Tachi Akꞌõre te waibɨa edajãde. Ooji chi te ãukꞌidaa, judio–eerã tꞌĩudaipia bada tꞌɨakꞌau badamãi. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



625

Mateo 21

oodai. Ma awara ara bɨ eemaa jararutara “Jãmãikꞌaapa ãyaa wãj́ i mãikꞌaapa pꞌusa jãde baaináji”, mãga oopidaipɨ. 22 Parãpa ne–inaa jõma iidiruta ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pꞌanɨde tꞌãripa ijãa pꞌanadairã, ma ne–inaa iru pꞌanadaitꞌee.  

Tachi Akꞌõrepa Jesús pëida

23  Ma

(Marcos 11.27‑33; Lucas 20.1‑8)

tꞌẽepai Jesús tꞌĩunaji Tachi Akꞌõre te waibɨade. Mama jarateemaa bɨ misa, pꞌaareerã poroorãpa judiorã poro waibɨarã ome Jesumaa iidijida: —¿Tachi Akꞌõrepa tai bɨji–ekꞌã ajida, ichi te waibɨa akꞌɨdamerã? ¿Kꞌaipa pɨmaa nãga oopi bɨma? ajida. 24‑25 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa pida parãmaa iidiitꞌee: ¿Kꞌaipa pëijima aji, Juan Bautista poro choo chemerã; Tachi Akꞌõrepa maa–e pɨrã eperãarãpa? Parãpa pꞌanaurutara, mɨa pida jarayada aji, kꞌaipa mɨmaa nãga oopi bɨ. Mãpai ãchi pitapai pedee para beeji: —Tachi Akꞌõrepa pëidada aruta pɨrã, irua iidiitꞌee: “Mãgara ¿sãapꞌeda Juan ũraa ijãada–e pajima?” 26 Jõdee jararuta pɨrã “eperãarãpa Juan pëijida”, jõmaweda kꞌĩraudaridaitꞌee tachi ome, ãchia ijãapata perã Juan Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. 27 Mapa pꞌanaujida: —Kꞌawada–e pꞌanɨda ajida, kꞌaipa Juan pëiji. Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara mɨa pida jara–eda aji, kꞌaipa mɨmaa nãga oopi bɨ.  





28  Mãpai

Jesupa warrarã omeede nepɨrɨda

Jesupa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma aji, parãpa? Eperãpa warrarã omé iru baji. Abaamaa jaraji: “Warra, wãpáde aji, mimiade mɨ uva kꞌãide.” 29 Chi warrapa pꞌanauji: “¡Mɨ wã kꞌinia–eda!” aji. Mamĩda tꞌẽepai, kꞌĩsia awara ataji mãikꞌaapa wãji mimiade. 30 Maapꞌeda ma eperãpa chi apema warramaa aukꞌa jaranaji. Ma warrapa pꞌanauji: “Akꞌõre, mɨ wãitꞌeeda aji, mimiade.” Mamĩda mimiana–e paji. 31 Mãpai Jesupa iidiji: —¿Chisãgɨ ́ warrapa oojima aji, chi akꞌõrepa kꞌinia badakꞌa? Pꞌanaujida: —Chi naa chokꞌada warrapa. Mãpai Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã mãikꞌaapa prostitutaarã Tachi Akꞌõredeerã pꞌaneedaitꞌee parã naa. 32 ¿Sãapꞌeda? Juan Bautista chekꞌãri jarateede eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oo amaadamerã mãikꞌaapa tꞌãri pia pꞌanapataadamerã, parãpa ijãada–e paji.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 21

626

Jõdee ma Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã mãikꞌaapa ma prostitutaarãpa ijãajida Juan pedee mãikꞌaapa oojida irua jaradakꞌa. Mamĩda parãpa mãga unujida mĩda, kꞌĩsia awara atada–e paji iru pedee ijãadaitꞌee. Jesupa mimiapataarã kꞌachia beerãde nepɨrɨda

(Marcos 12.1‑12; Lucas 20.9‑19)

33  —Ũrítɨ

mɨa nepɨrɨru jarateeitꞌee: Eujã chiparipa uva eujã uuji mãikꞌaapa tꞌɨakꞌaukꞌooji. Ichiaba bõgo mãudee ooji uva aɨde piartꞌɨdaitꞌee. Mãpai te ɨtꞌɨa ooji ɨtꞌɨɨpa uva eujã jõma akꞌɨ pꞌanadamerã. Maapꞌeda ne– uu eujã akꞌɨpataarã jɨrɨji aɨde mimiadamerã mãikꞌaapa awara ãyaa wãji. 34 Tꞌẽepai uva oropata ewari pakꞌãri, pëiji chi mimiapataarã iidinadamerã ichi eere bee bɨ chauda tee pëidamerã. 35 Mamĩda chi eujã akꞌɨpataarãpa ma mimiapataarã jita atadakꞌãri, aba sĩkꞌoojida, awaraa jĩpꞌa peejida mãikꞌaapa awaraamaa mãupa batꞌajida. 36 Maapꞌeda ma eujã chiparipa awaraa mimiapataarã pëiji. Mamĩda ma ne–uu akꞌɨpataarãpa naaweda oodapꞌedaakꞌa oojida mãɨrã ome. 37 ʼMaapꞌeda, chi warra pëiji. Kꞌĩsiaji: “Mɨ warra perã iru waaweedaitꞌee.” 38 Mamĩda mãgɨ ́ unudakꞌãri, mãgajida: “Jãgɨpa ichi akꞌõre netꞌaa jõmaweda ataitꞌee chi akꞌõre piukꞌãri. Peetꞌaadáma ajida. Mãgá na eujã jõmaweda tachide payada” ajida. 39 Mãga kꞌĩsiadapꞌedaa perã, chi warra atadachida mãikꞌaapa ma uva eujãdeepa uchia atadapꞌeda, peetꞌaajida. 40 Mãpai Jesupa mãgaji arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Chipari wãkꞌãri ma eujã akꞌɨpataarãmaa, ¿kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma aji, irua ooitꞌee ma akꞌɨpataarã ome? 41 Pꞌanaujida: —Ma eujã akꞌɨpataarã jõmaweda peekꞌooitꞌee, chupɨria kꞌawa–ee. Mãpai ma uva eujã bɨyada ajida, awaraarã jua ekꞌari, chaujara pakꞌãri ãchia teedamerã ichi eerepema. 42 Mãpai Jesupa mãgaji: —¿Parãpa waide nãga leeda–e pꞌanɨkꞌã aji, Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde? ‘Te oopataarãpa mãu kꞌiniada–e padapꞌedaa pipɨara padachi. Tachi Akꞌõrepa mãga ooji, tachia unudamerã mãikꞌaapa akꞌɨtrua para beemerã.’  (Sal 118.22‑23) 43 Maperã mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõrepa parã bɨ–e paitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. Ma kꞌãyaara awaraarãta ichideerã pꞌaneedaitꞌee, ãchia teepata perã ichi eerepema chauru, parãpa teedai kꞌãyaara. 44 ‘Eperã ma mãu pipɨara bɨ ɨ ̃rɨ tꞌĩutɨru pɨrã, mãgɨ ́ pꞌu oodaipari, pꞌaratꞌu mãu ɨ ̃rɨ baaikꞌãri ãridaiparikꞌa. Jõdee ma mãu eperã ɨ ̃rɨ baairu pɨrã, mãgɨ ́ jõtꞌaaitꞌee mãu choma pꞌaratꞌu ɨ ̃rɨ baaikꞌãri jõdaiparikꞌa; chi pꞌora aupai beeparikꞌa.’  (Is 8.14)  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



627

Mateo 21​, ​22

45  Pꞌaareerã

poroorãpa fariseorã ome Jesupa nepɨrɨda ũri aupadakꞌãri, kꞌawaajida irua ãchideta jara baji. 46 Mapa iru jita atapi kꞌiniadachida. Mamĩda waawee pꞌanajida eperãarãpa ijãa pꞌanadapꞌedaa perã Jesús Tachi Akꞌõre pedee jarapari.  

Miakꞌãipata fiestade nepɨrɨda

22

1   Jesupa

(Lucas 14.15‑24)

waya jarateemaa beekꞌãri, nepɨrɨji: pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Reypa kꞌĩsia iru baji miakꞌãipata fiesta ooitꞌee ichi warra–itꞌee. 3 Chi mimiapataarã pëiji ichia eperãarã tꞌɨ ̃ pëida pꞌe atanadamerã. Mamĩda che kꞌiniada–e paji. 4 Waya awaraa mimiapataarã chokꞌakꞌãri, mãgaji: “Jaranadapáde aji, mɨa tꞌɨ ̃ pëida eperãarã chedamerã chikꞌo ĩipa nɨ ̃bairã. Peepiji pꞌakꞌa, awaraa ne– animal poreera iru bada ome. Mãgɨ ́ jõma ĩipa akꞌɨnɨ ̃ bairã, chedapáde aji, miakꞌãipata fiesta oode.” 5 Mamĩda ma eperãarãpa ũri kꞌiniada–e paji irua jara pëida. Fiesta oode chedai kꞌãyaara, aba wãji ichi eujãdee. Jõdee awaraa wãji netꞌaa netode. 6 Apemaarãpa eperãarã reypa pëida jita atadakꞌãri, pꞌua oojida peetꞌaarutamaa. 7 Reypa mãga kꞌawaa atakꞌãri, kꞌĩraudachi. Mapa pëiji ichi soldaorã ma eperãarã peenadamerã mãikꞌaapa ãchi pꞌuuru paatꞌaadamerã. 8 Maapꞌeda mãgaji chi mimiapataarãmaa: “Miakꞌãipata fiesta atꞌãri oodaitꞌee. Mamĩda ooda–e ma tꞌɨ ̃ pëida eperãarã ome, chedaamaa pꞌanadapꞌedaa perã. 9 Mapa wãdapáde aji, calle jãdee mãikꞌaapa chi unurutaarãmaa jaradapáde aji, mɨ ome fiesta oode chedamerã.” 10 Aramãgá chi mimiapataarã wãjida calle jãdee. Chokꞌara pꞌe aneejida; eperãarã pia beerã, kꞌachia beerã paara. Mãgá ma rey te pꞌĩu nɨ ̃beeji eperãarãpa. 11 ʼMamĩda rey tꞌĩukꞌãri ma pꞌe aneedapꞌedaarã akꞌɨde, unuji eperã miakꞌãipata fiestade jɨ ̃pata pꞌaru jɨ –̃ ee bɨ. 12 Mapa mãgaji: “Kꞌõpꞌãyo, ¿sãga tꞌĩujima aji, nama, fiestade pꞌaru jɨ ̃pata jɨ –̃ ee?” Mamĩda ma eperã kꞌĩupꞌee beeji. 13 Maperã reypa jaraji chi mesa akꞌɨpataarãmaa: “Jã eperã bɨɨrɨ, jua ome jɨ ̃ nɨ ̃bɨdapáde aji, mãikꞌaapa taawaa pꞌãriudee ateedapáde aji, mama jẽemerã, kꞌida kierrkierree para bamerã pꞌuapa.” 14 Tachi Akꞌõrepa chokꞌara tꞌɨ ̃ pëipari. Mamĩda chokꞌara–ee jɨrɨtꞌerapari wãpiitꞌee ichi truadee. 2  —Nãga

























Impuesto–itꞌee reymaa pꞌaratꞌa pꞌaapatapꞌedaa 15  Ma

(Marcos 12.13‑17; Lucas 20.20‑26)

tꞌẽepai fariseorã chipꞌedaidapꞌeda, pedeeteejida Jesús kꞌũradaitꞌee. Pꞌanauru pɨrã, ɨmɨateedai mãikꞌaapa peepitꞌaadai. 16 Ma–itꞌee pëijida ãchi eere pꞌanadapꞌedaarã, Rey Herodes eere pꞌanadapꞌedaarã ome Jesumaa. Mãɨrãpa mãgajida:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 22

628

—Tachi Jarateepari, taipa kꞌawa pꞌanɨ pɨa wãarata jarapari mãikꞌaapa jarateepari pꞌanapataadamerã Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa, eperãarãpa ãchia kꞌiniata oopata mĩda. Kꞌawa pꞌanɨ pɨa eperãarã ɨ ̃rɨpai akꞌɨkꞌaa; ma kꞌãyaara tachi tꞌãride iru bɨ akꞌɨpari. 17 Maperã kꞌawa kꞌinia pꞌanɨ pɨa kꞌãata kꞌĩsia bɨ. ¿Pia bɨkꞌã ajida, impuesto pꞌaadaitꞌee Cesarmaa, wa mãga–e? 18 Jesupa kꞌawa bada perã mãɨrãpa kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanɨ, mãgaji: —¡Seewata parãpa Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! ¿Sãapꞌeda mɨ kꞌũra kꞌinia pꞌanɨma? 19 Akꞌɨpidapáde aji, pꞌaratꞌa tau impuesto pꞌaapata. Aramãgá denario aneejida. 20 Mãpai Jesupa iidiji: —¿Kꞌai kꞌĩrata nade bɨ mãikꞌaapa kꞌai tꞌɨ ̃ta pꞌã bɨma? aji. 21 Pꞌanaujida: —César kꞌĩra mãikꞌaapa ichi tꞌɨ ̃ta pꞌã bɨda ajida. Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara téetɨ Cesarmaa irua netꞌaa iidipari, mãikꞌaapa aukꞌa téetɨ Tachi Akꞌõremaa irua iidipari. 22 Mãga ũridakꞌãri, akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa erreujida.  











Chokꞌai pꞌirabaidaitꞌeerãde iididapꞌedaa 23  Ma

(Marcos 12.18‑27; Lucas 20.27‑40)

ewate weda saduceorã ũkꞌuru Jesumaa chejida. Mãgɨɨrãpa ijãadakꞌaa tachi piupꞌeda chokꞌai pꞌirabai. Maperã mãgajida: 24 —Tachi Jarateepari, Moisepa jaraji eperã miakꞌãi bɨ warra wẽe piuru pɨrã, chi ɨ ̃pemapa iru wẽra ataipia bɨ mãikꞌaapa aɨ ome warra ooipia bɨ chi ɨ ̃pema piuda kꞌapꞌɨa pari. i 25 Tai tꞌãide pꞌanapachida ɨ ̃pemaarã siete. Chi naapema miakꞌãiji. Mamĩda warra wẽe piuji. Mãgá chi wẽra beeji chi araarepema ɨ ̃pema ome. 26 Mamĩda mãgɨ ́ ichiaba warra wẽe piuji. Chi araarepema mãikꞌaapa araarepema miakꞌãijida ma pꞌẽtrãa ome. Mamĩda aukꞌa warra wẽe piujida. Ma tꞌẽepai chi apemaarã jida miakꞌãijida ma pꞌẽtrãa ome. Mamĩda ãchi jõmaweda warra wẽe piujida. 27 Maapꞌeda, ma wẽra ichiaba piuji. 28 ¿Kꞌãata kꞌĩsia bɨma? ajida. Eperãarã piudapꞌeda chokꞌai pꞌirabaidakꞌãri, ¿chisãgɨ ́ ɨ ̃pemata ma wẽra ɨmɨkꞌĩra paitꞌeema ajida, ãchi jõmaweda iru ome miakꞌãi pꞌanadapꞌedaa perã? 29 Jesupa pꞌanauji: —Parãpa pia kꞌawada–e pꞌanɨ Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda mãikꞌaapa kꞌawada–e pꞌanɨ ne–inaa jõmaweda iru juapa oopari. Mapa parãpa pia kꞌĩsiada–e pꞌanɨ. 30 Eperãarã piudapꞌeda chokꞌai pꞌirabaidakꞌãri, ɨmɨkꞌĩraarã wẽraarã ome waa miakꞌãida–e paitꞌee. Angeleerã ichi truade pꞌanɨɨrã́kꞌapɨ pꞌanadaitꞌee. 31 Ma awara parãpa kꞌachia kꞌĩsia pꞌanapata jaradakꞌãri piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaidakꞌaa. ¿Parãpa leeda–e pꞌanɨkꞌã Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ?  















i 22.24 Dt 25.5‑10. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



629



Mateo 22

32 ‘Mɨ

pɨ chonaarã Akꞌõre Waibɨa; Abraham, Isaac, Jacob ijãadapꞌedaa Akꞌõre Waibɨa.’  (Ex 3.6) ¡Tachi Akꞌõre piudapꞌedaarã Akꞌõre Waibɨa–epɨ. Chokꞌai pꞌanɨɨrã Akꞌõre Waibɨa! 33 Mãga ũridakꞌãri, eperãarã akꞌɨtrua para beeji, Jesupa mãgá kꞌĩsia kꞌawaa jarateeda perã.  

Tachi Akꞌõre Ũraa waibɨara bɨ 34 Fariseorãpa

(Marcos 12.28‑34)

kꞌawaa atadakꞌãri Jesupa ma saduceorã kꞌĩupꞌeepikꞌooda, chipꞌejida. 35 Maapꞌeda Jesús kꞌũra kꞌiniapa Moisepa pꞌãda jarateeparipa iidiji: 36 —Tachi Jarateepari, ¿chisãgɨ ́ ũraata waibɨara bɨma aji, apema Akꞌõre Ũraa pꞌãdadepema kꞌãyaara? 37 Jesupa pꞌanauji: —‘Tachi Akꞌõre Waibɨa kꞌinia iru baparíiji pɨchi tꞌãripa mãikꞌaapa ne–inaa jõmaa kꞌãyaara iru kꞌinia iru baparíiji. Ewari chaa kꞌĩsíaji irude pɨchi tꞌãripa.’  (Dt 6.5) 38 Mãgɨta chi ũraa naapɨara; awaraa ũraa kꞌãyaara pipɨara bɨ. 39 Araarepema mãgɨkꞌa bɨ: ‘Awaraarã kꞌinia iru baparíiji pɨchi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru baparikꞌa.’ (Lv 19.18) 40 Ma ũraa omeeweda waibɨara pꞌanɨ, madeepa uchiadapꞌedaa perã awaraa ũraa jõmaweda Moisepa pꞌãda mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaa.  











Kꞌaideepa uchiada Tachi Akꞌõrepa pëida 41 Fariseorã

(Marcos 12.35‑37; Lucas 20.41‑44)

atꞌãri see nɨ ̃bɨde, 42 Jesupa iidiji: —¿Kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma aji, parãpa? ¿Kꞌaideepa uchiayama aji, Tachi Akꞌõrepa pëiitꞌee bɨ, Mesías apata? Pꞌanaujida: —Rey Daviddeepa uchiaitꞌeeda ajida. 43 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara, ¿sãapꞌeda Rey Davidpa irumaa: “Tachi Waibɨa” aji, Tachi Akꞌõre Jaurepa nãga jarapikꞌãri? 44 ‘Tachi Akꞌõrepa jaraji Tachi Waibɨamaa: “Pɨ mɨ ome aukꞌa waibɨa bairã, su–akꞌɨ beepáde aji, mɨ juaraare, mɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaru misa.” ’ j  (Sal 110.1) 45 Davidpa ichi ëreerãdeepa uchiaitꞌee bɨmaa tꞌɨ ̃jaraji “Tachi Waibɨa”. ¿Mapa kꞌawada–ekꞌã aji, Mesías waibɨara bɨ chonaarãwedapema Rey David kꞌãyaara?  





j 22.44 Griego

pedeede: Pɨchi bɨɨrɨ ekꞌari bɨru misa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 22​, ​23

630

46  Ma

fariseorãpa maarepida pꞌoyaa pꞌanauda–e paji. Maadamãiipa waawee pꞌaneejida waa iididaitꞌee. Jesupa jarada fariseorãde mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãde

23

(Marcos 12.38‑40; Lucas 20.45‑47)

1   Ma

tꞌẽepai Jesupa mãgaji eperãarãmaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: 2 —Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa fariseorã ome jarateepata kꞌãata jara kꞌinia bɨ Moisepa pꞌãda. 3 Maperã ũrítɨ ãchia jarateepata mãikꞌaapa óotɨ ãchia jara pꞌanɨkꞌa. Mamĩda pꞌananáatɨ ãchi pꞌanapatakꞌa, ne–inaa jaradapꞌeda, ne–inaa awaraata oopata perã. 4 Eperãarãmaa ne–inaa audú chokꞌara oopipata. Mamĩda chupɨria kꞌawaadakꞌaa ãrapa pꞌoyaa ooda–e pakꞌãri. 5 Ãchia ne–inaa jõma oopata awaraarãpa ãchi tꞌo pꞌanadamerã. Porode mãikꞌaapa juade pꞌãrajɨ ̃pata ne–e jobɨadee ooda Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda ome. Ma awara pꞌaru teesoo sidibai i jiichoo jɨ ̃pata awaraarãpa pia unudamerã. 6 Nekꞌonadakꞌãri awaraarã ome, su–akꞌɨ pꞌaneepata jõmaarã taide, poro waibɨarã su–akꞌɨ pꞌaneepatamãi. Ichiaba Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede pꞌanadakꞌãri, su–akꞌɨ beepari pipɨara bɨde su–akꞌɨ pꞌaneepata. 7 Ma awara calle jãde nipadakꞌãri, kꞌinia pꞌanapata jõmaarãpa ãchimaa saludaadamerã mãikꞌaapa “Tachi Jarateepari” adamerã. k 8 ʼParãpa jõdee mãga oodaikꞌaraa bɨ, parã aukꞌa pꞌanadairã ɨ ̃pemaarãkꞌa mãikꞌaapa Jarateepari Waibɨa apai iru pꞌanadairã. 9 Ichiaba na pꞌekꞌau eujãdepema apidaamaa “Tachi Akꞌõre” adaikꞌaraa bɨ, parãpa Akꞌõre apai iru pꞌanadairã Akꞌõre truade. 10 Ichiaba jɨrɨdaikꞌaraa bɨ awaraarãpa parã “tachi waibɨarã” adamerã mɨ, Cristo aupaita, parã Poro Waibɨa perã. 11 Parãdepema waibɨara bɨta apemaarã jua ekꞌari baipia bɨ ãchi mimiaparikꞌa. 12 Chi waibɨara pa kꞌinia bɨ ekꞌariara beeitꞌee. Jõdee chi ekꞌariara bɨ mĩda tꞌãri o–ĩa bapari pɨrã, waibɨara paitꞌee.  





















Jesupa jarada judiorã waibɨarãde 13  —¡Aai,

(Marcos 12.40; Lucas 11.39‑52)

Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Parã kꞌaurepa eperãarã pꞌanadakꞌaa Tachi Akꞌõre jua ekꞌari. Parã jida ichideerã pꞌaneeda–e paitꞌee, eperãarãmaa ijãapi kꞌiniada–e pꞌanadairã irua pëidade. 14 [ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Parãpa pꞌẽtrãarã te jãri atapata mãikꞌaapa taarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata eperãarãpa parã pia akꞌɨdamerã. ¡Maperãpɨ Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiara ooitꞌee awaraarã kꞌachia ooi kꞌãyaara!]  

k 23.7 Hebreo

pedeede: Rabí; jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda jarateepari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



631

Mateo 23

15  ʼ¡Aai,

Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Tꞌɨmɨ ́ wãpata parãpa ijãapata jarateede, mãgá eperãarã pãchi eere tꞌĩudamerã. Mãpai aba pãchi eere pa atadakꞌãri, parãpa jaratee jõnɨpa mãgɨ ́ papipata pãchi kꞌãyaara audupɨara atuamerã. 16 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Parã tau pꞌãriu beerã́kꞌapɨ pꞌanɨ, pariatua o akꞌɨpimaa pꞌanadairã awaraarãmaa! Parãpa jarapata pipɨara bɨ eperãarãpa juraadamerã Tachi Akꞌõre tede nɨ ̃bɨ nẽe kꞌĩrapite, ichi te waibɨa kꞌĩrapite juraadai kꞌãyaara. 17 ¡Kꞌĩra kꞌawa–ee pɨkꞌa pꞌanɨ mãikꞌaapa tau pꞌãriu pɨkꞌa pꞌanɨ! ¿Tachi Akꞌõre te waibɨa piara bɨ–ekꞌã nẽe iru tede awara bɨda kꞌãyaara? 18 Parãpa ichiaba jarapata pipɨara bɨ juraadamerã ne–inaa altar ɨ ̃rɨ bɨdapꞌedaa paadaitꞌee kꞌĩrapite, Tachi Akꞌõre tedepema altar kꞌĩrapite juraadai kꞌãyaara. 19 ¡Tau pꞌãriu pɨkꞌa pꞌanɨɨrã! ¿Altar awara bɨda Tachi Akꞌõre–itꞌee piara bɨ–ekꞌã ne–inaa ma altar ɨ ̃rɨ bɨda kꞌãyaara? 20 Eperãpa ne–inaa ooitꞌeeda akꞌãri Tachi Akꞌõre altar kꞌĩrapite, ma altar kꞌĩrapitepai juraa–e bɨ. Aukꞌa juraa bɨ ne–inaa ma altar ɨ ̃rɨ bɨ kꞌĩrapite. 21 Ma awara eperãpa ne–inaa ooitꞌeeda akꞌãri Tachi Akꞌõre te waibɨa kꞌĩrapite, ma te kꞌĩrapitepai juraa–e bɨ. Aukꞌa juraa bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, iru ma tede bapari perã. 22 Ichiaba eperãpa ne–inaa ooitꞌeeda aru pɨrã ne–inaa ɨtꞌari nɨ ̃bɨ kꞌĩrapite, ma pedee aukꞌa jara bɨ Tachi Akꞌõre su–akꞌɨ beepari kꞌĩrapite mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, iru ma su–akꞌɨ beeparide su–akꞌɨ bapari perã. 23 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Tachi Akꞌõre–itꞌee awara bɨpata nãgee aliño: menta, anís, comino; mãgɨ ́ diezdepema chaa, aba. Mamĩda oodakꞌaa nãgɨ ́ Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdadepema ũraa waibɨara jara bɨkꞌa: “Awaraarã kꞌũradaikꞌaraa bɨ; awaraarã chupɨria kꞌawaadaipia bɨ; oodaipia bɨ parãpa oodaitꞌeeda apatakꞌa.” Mãgɨ ́ ũraa jara bɨ ́kꞌata oodaipia bɨ, aukꞌa ne–aliño ome oopatakꞌa. 24 ¡Parã tau pꞌãriu beerã́kꞌapɨ pꞌanɨ; pariatua o akꞌɨpimaa pꞌanadairã awaraarãmaa! ¡Pania nẽesipata ne–animal chakꞌeerã tꞌĩunaadamerã pania toparide! Mamĩda parãpa kꞌawada–ee, camello kꞌapꞌɨa jõma mitꞌaakꞌajíkꞌapɨ pꞌanɨ. 25 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Parãpa vaso mãikꞌaapa pꞌaratꞌu taawaikꞌa eere pi–ia sɨɨpata. Mamĩda mãgɨ ́ edajãde ipuru bɨ ne–inaa kꞌachiapa, parã tꞌãri kꞌachia pꞌanadairã. Chĩara netꞌaa chɨapata mãikꞌaapa chĩara kꞌũrapata. 26 ¡Fariseo, pɨ tau pꞌãriu pɨkꞌa bɨ! Naapɨara chi vaso edajãde sɨ ́ɨji. ¡Mãgá chi taawaikꞌa eere ichiaba sɨɨ beeipɨ! 27 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Parã nãga  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 23​, ​24

632

pɨkꞌa pꞌanɨ. Jãɨradepema mãu te tꞌo–tꞌoo pꞌurupata taawaikꞌa eere, pi–ia unudamerã. Mamĩda ma mãu te edajãde paraa piudapꞌedaarã kꞌapꞌɨa mikꞌia bɨɨrɨ ome. 28 Mãga pɨkꞌa parãpa ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo oopata taawaikꞌa eere pi–ia unudamerã. Mamĩda parã edajãde kꞌũrayaa, tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanɨ. 29 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome kꞌachiadee pëiitꞌee! ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata! Parãpa te chakꞌe pi–ia mãudee oopipata chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapataarã ɨadapꞌedaa ɨ ̃rɨ. Ma awara chonaarãwedapema tꞌãri pia pꞌanadapꞌedaarã ɨadapꞌedaamãi parãpa pi–ia nepꞌono pꞌɨrrabai uukꞌoopata. Ma jõma oopatada apata ma chonaarã kꞌirãpadamerã. 30 Maapꞌeda mãgapata: “Tai pꞌanadapꞌedaa paara tai chonaarãpa Akꞌõre pedee jarapataarã peedakꞌãri, táipata kꞌaripada–e pakꞌajida” apata. 31 Mãga jaradakꞌãri, akꞌɨpipata parãpa kꞌawa pꞌanɨ pãchi chonaarãpa Akꞌõre pedee jarapataarã peedapꞌedaa. 32 Parã mãgá uchiadapꞌedaa perã Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã peedapꞌedaarãdeepa, ¿parãpa aukꞌa oodai–ekꞌã ɨ ̃rapema Akꞌõre pedee jarapari ome? 33 ʼ¡Parã kꞌachia–idaa beerãdeepa uchiadapꞌedaarã! ¡Taamákꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Sãga uchiadai Tachi Akꞌõre juadeepa? ¡Irua parã atuapiitꞌeepɨ! 34 Maperã mɨa pëiitꞌee Akꞌõre pedee jarapataarã, kꞌĩsia kꞌawaa beerã, mɨ ũraa jarateepataarã ome. Mamĩda parãpa mãɨrã ũkꞌuru jĩpꞌa peedaitꞌee kurusode baijira bɨdakꞌãri piurutamaa. Ichiaba ũkꞌuru pꞌua oodaitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede mãikꞌaapa ũkꞌuru pꞌuuru bee chaa jɨrɨ nipapataadaitꞌee miapi kꞌinia pꞌanadairã. 35 Parãpa mãga oodaitꞌee perã, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachia ooitꞌee jõmaweda irude wãara ijãapataarã peedapꞌedaa kꞌaurepa, Abeldeepa Berequías warra Zacarías parumaa. Pãchi aukꞌaarãpa iru peejida Tachi Akꞌõre tede, te tꞌĩupata, altarmãi esajĩakꞌa. 36 Mɨa wãarata jararu. Ma peedapꞌedaa kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa ɨ ̃rapemaarã kꞌachia ooitꞌee.  

















Jesús jẽeda Jerusalén pꞌuurudepemaarã pari 37 —¡Jerusalén,

(Lucas 13.34‑35)

Jerusalén, pɨdepemaarãpa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã peepata mãikꞌaapa irua pëida eperãarã mãupa batꞌa peepata! Atꞌapai mɨa pɨdepemaarã araa pꞌe kꞌinia bapachi, etꞌerre wẽrapa chi chakꞌeerã pꞌe ataparikꞌa ichi isia ekꞌari. ¡Mamĩda parãpa kꞌiniada–e paji! 38 ¡Ũrítɨ! ¡Pãchi te ituaba beeitꞌee, Tachi Akꞌõrepa parã waa akꞌɨ–e paitꞌee perã! 39 Mɨa jara bɨ: Parãpa mɨ waa unuda–e paitꞌee nãga jararutamaa: ‘¡Tachi Akꞌõrepa ichia pëida ichita pia akꞌɨ bapariitꞌee!’  (Sal 118.26)  



24

mãgaji:

Jesupa jarada Tachi Akꞌõre te waibɨa tꞌeetꞌaa chedaitꞌee 1   Jesús

(Marcos 13.1‑2; Lucas 21.5‑6)

uchiakꞌãri Tachi Akꞌõre te waibɨadeepa, chi kꞌõpꞌãyoorãpa jara chejida Akꞌõre te waibɨa pi–ia oo kꞌobɨ. 2 Mãpai Jesupa  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



633

Mateo 24

—¿Parãpa na te jõma pia unu pꞌanɨ–ekꞌã? aji. Mɨa wãarata jararu. Ewari cherude nama mãu apida bee–e paitꞌee awaraa mãu ɨ ̃rɨ. Na jõmaweda tꞌeekꞌoo chedaitꞌeeda aji. Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate pai naaweda 3  Maapꞌeda

(Marcos 13.3‑23; Lucas 17.22‑24; 21.7‑24)

wãjida Olivo Eedee. Jesús ituaba su–akꞌɨ beekꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorãpa iidi chejida: —Jaráji sãapai Akꞌõre te waibɨa tꞌeetꞌaa chedaitꞌee. ¿Sãga nɨ ̃beeyama ajida, pɨ chei naaweda mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate pai naaweda? 4 Jesupa pꞌanauji: —Taukꞌa nipapatáatɨ apidaamaa kꞌũrapiamaapa. 5 Mɨ jĩakꞌa chokꞌara chedaitꞌee. Seewata jaradaitꞌee: “Mɨ Cristopɨ, Tachi Akꞌõrepa pëida.” Mãga jara pꞌanɨpa eperãarã chokꞌara kꞌũradaitꞌee. 6 Mɨ chei naaweda parãpa ũridaitꞌee nama mãikꞌaapa awara ãi jura chõo jõnɨ. Mamĩda pꞌeranáatɨ. Ichita mãga pꞌasaitꞌee. Mamĩda atꞌãri na pꞌekꞌau eujã jõ–e paitꞌee. 7 Aɨ naaweda eperãarã awaraarã ome chõodaitꞌee. Jarra oodaitꞌee mãikꞌaapa awẽrachai wãyaapariitꞌee, eujã awara–awaraade. 8 Mamĩda mãga pꞌasakꞌãri, ewaapɨ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã miamaa pꞌaneedaitꞌee. 9 ʼMaapai parã jita atadakꞌãri, pꞌua oodaitꞌee mãikꞌaapa peedaitꞌee. Jõmaarãpa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataadaitꞌee mɨde ijãapata kꞌaurepa. 10 Mãga oo pꞌanadakꞌãri, eperãarã chokꞌara mɨde ijãa amaadaitꞌee mãikꞌaapa chikꞌĩra unuamaa jõnadaitꞌee, ãchi kꞌõpꞌãyoorã traicionaarutamaa. 11 Seewa–idaa beerã chokꞌara uchiadaitꞌee Akꞌõre pedee jarapataarã jĩakꞌa. Mãɨrãpa eperãarã chokꞌara kꞌũradaitꞌee. 12 Mãgá na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa audú ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee perã, eperãarã chokꞌaraarãpa awaraarã waa kꞌinia iru pꞌanada–e paitꞌee. 13 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌaripaitꞌee atuanaadamerã kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã Akꞌõre ode jai–idaarutamaa. 14 Mɨa pëiitꞌee eperãarãpa mãga jaradaitꞌee na pꞌekꞌau eujã jõmaade, pꞌuuru pidaarã jõmaarãpa kꞌawaadamerã. Mãpaipɨ na pꞌekꞌau eujã jõitꞌee. 15 ʼTachi Akꞌõre pedee jarapari Danielpa pꞌãdade jara bɨ abaapa ne–inaa audú kꞌachia ooitꞌee Tachi Akꞌõre te waibɨa edajãde. l Chi nãgɨ ́ leerupa pia kꞌĩsíaji kꞌawaaitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 16 Mapa Judea eujãde pꞌanɨɨrãpa mãga unudakꞌãri, pꞌira mirudaipia bɨ eera jẽra bɨmaa. 17 Ichiaba eperã terrazade bɨ pɨrã, teedaa tꞌĩukꞌaraa bɨ ichi netꞌaa pꞌe atade. 18 Ma awara eperã ichi ne–uu kꞌãide ni pɨrã, teedaa cheikꞌaraa bɨ pꞌaru pꞌede pida. Aramata wãipia bɨ. 19 ¡Aai, maapai chupɨria jõneedaitꞌee wẽraarã biakꞌoo bee maa–e pɨrã warra chakꞌeerã jude iru bee! 20 Chupɨria iidítɨ Tachi  

































l 24.15 Dn

11.31; 12.11.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 24

634

Akꞌõremaa ma ewari pꞌasapinaamerã kꞌoijara nɨ ̃bɨde maa–e pɨrã ɨ ̃ipata ewate. 21 Maapai eperãarã audupɨara chupɨria mia jõnadaitꞌee, na pꞌekꞌau eujã ooru weda chupɨria para bada kꞌãyaara mãikꞌaapa ma tꞌẽepai waa mãgá chupɨriara pꞌanada–e paitꞌee. 22 Tachi Akꞌõrepa ma ewari isapai wãyaapi–e pɨrã, apida chokꞌai pꞌaneeda–e pai. Mamĩda isapai wãyaapiitꞌee ichia jɨrɨtꞌeradaarã kꞌaurepa, ãra chupɨria kꞌawaa bapari perã. 23 ʼMaapai apidaapa parãmaa jararuta pɨrã: “¡Pɨchá, akꞌɨ ́tɨ! ¡Nama bɨ Cristo, Tachi Akꞌõrepa pëida!” maa–e pɨrã jararuta pɨrã: “¡Ara bɨta Cristo!” ijãanáatɨ. 24 Mɨ jĩakꞌaarã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã jĩakꞌaarã chokꞌara chedaitꞌee. Mamĩda mãɨrãpa jara pꞌanɨ ijãanáatɨ, seewa–idaa bee perã. Ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa oo pꞌanɨpa eperãarã kꞌũradaitꞌee, perá Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌeradaarã kꞌũrarutamaa. 25 Mɨa parãmaa ũraapari kꞌawaadamerã mãga pꞌasai naaweda. 26 Mapa parãmaa jararuta pɨrã: “¡Akꞌɨ ́tɨ! Achú bɨ Tachi Kꞌaripapari, eujã pania wẽe bɨde,” mamaa wãnáatɨ mɨ jɨrɨde. Maa–e pɨrã jararuta pɨrã: “¡Akꞌɨ ́tɨ! Ichi nama miru bɨ,” ijãanáatɨ. 27 Atu pꞌanɨde pa tau jẽra tꞌĩuparikꞌa akꞌõrejĩru uchiapari eereepa baaiparimaa, mãga pɨkꞌa eperãarã atu pꞌanɨde mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema waya cheitꞌee. 28 Piuda kꞌapꞌɨa bɨmãi ãkoso seedaipatada aji.  















Jesupa jarateeda Eperã Akꞌõre Truadepema waya cheitꞌee 29 —Ma

(Marcos 13.24‑27; Lucas 21.25‑28)

chupɨria jõnadapꞌedaa tꞌẽepai, nãga paitꞌee: ‘Tachi Akꞌõrepa pajã wërepiitꞌee. Akꞌõrejĩru pꞌãriudariitꞌee; atane waa ɨ ̃daa–e paitꞌee mãikꞌaapa lucero baaikꞌoodaridaitꞌee pajãdeepa.’  (Is 13.10) 30 Mãpai pajãde eperãarãpa ne–inaa unudaitꞌee. Ma kꞌaurepa kꞌawaadaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, cheru. Mãpai na pꞌekꞌau eujãdepemaarã jẽe para beeitꞌee ãchobeepa. Unudaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ kꞌĩra wãree cheru jɨ ̃ararade. 31 Mãpai mɨa trompeta golpe chaapiitꞌee angeleerãmaa, pꞌe chedamerã eperãarã mɨa jɨrɨtꞌera iru bɨɨrã na pꞌekꞌau eujã jõmaade, tꞌɨmɨ ́ bee pɨjida.  



Jesupa higuera bɨɨrɨde jarada

32  —Kꞌĩsíatɨ

(Marcos 13.28‑31; Lucas 21.29‑33)

higuera bɨɨrɨde. Higuera kꞌiru tꞌu–kꞌua uchia nɨ ̃beekꞌãri mãikꞌaapa ewaa tꞌono nɨ ̃beekꞌãri, kꞌawaapata eujã wãsia wã. 33 Mãga pɨkꞌa mɨa etꞌewa jaradakꞌa unudakꞌãri, kꞌawa pꞌanɨ taarã–e mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema cheru. 34 Mɨa wãarata jararu. Ɨr̃ apemaarã piudai naaweda, ma ne–inaa jõmaweda pꞌasaitꞌee. 35 Ewari cherude pajã na pꞌekꞌau eujã ome jõdaitꞌee. Mamĩda ichita pꞌasaitꞌee mɨa pedee jaradakꞌa.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



635

Mateo 24​, ​25

Kꞌawada–e pꞌanɨ sãapai cheitꞌee Eperã Akꞌõre Truadepema

(Marcos 13.32‑37; Lucas 17.26‑30)

36  —Eperã

apidaapa kꞌawada–e pꞌanɨ Eperã Akꞌõre Truadepema cheitꞌee ewate; chi hora jida. Ɨtꞌaripema angeleerãpa pida kꞌawada–e pꞌanɨ; mɨa pida ichiaba. Mɨ Akꞌõrepapai kꞌawa bɨ. 37 ʼNoé bada ewaride pꞌasadakꞌa mãga pɨkꞌa pꞌasaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri. 38 Maapai na pꞌekꞌau eujã ũui naaweda, eperãarã nekꞌopachida, ne–inaa topachida mãikꞌaapa miakꞌãipachida Noé ichi barcode bataurumaa. 39 Mamĩda atu pꞌanɨde kꞌoi chedachi, eujã ũudachi mãikꞌaapa jõmaweda kꞌiniidachida. Mãga pɨkꞌa pꞌasaitꞌee ichiaba mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri. Atu pꞌanɨde cheitꞌee. 40 Ma ewate eperãarã omé mimiamaa pꞌanadaitꞌee ãchi eujãde. Angeleerãpa aba ɨtꞌaa ateedaitꞌee; chi apema atabëidaitꞌee. 41 Ichiaba wẽraarã omé trigo bamaa pꞌanadaitꞌee kꞌũrumade. Aba ɨtꞌaa ateedaitꞌee; chi apema atabëidaitꞌee. 42 ʼMaperã taukꞌa pꞌanapatáatɨ kꞌawada–e pꞌanadairã sãapaita cheitꞌee Pãchi Waibɨa. 43 Nãgɨ ́ pedee pia kꞌawáatɨ. Te chiparipa kꞌawa bada paara nechɨapari cheitꞌee hora pꞌãrikꞌua ichi netꞌaa chɨa ataitꞌee, chokꞌai bakꞌaji ma nechɨapari ichi tede tꞌĩupiamaapa. 44 Mãgá parã jida chokꞌai pɨkꞌa pꞌanadaipia bɨ, atu pꞌanɨde mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, cheitꞌee perã.  















Mimiapari pia mimiapari kꞌachia ome

(Marcos 13.34‑37; Lucas 12.41‑48)

45  —¿Sãgá

baparima aji, mimiapataarã poro waibɨa pia? Mãgɨpa kꞌĩsia kꞌawaa oopari chiparipa oopi bɨkꞌa. Pia akꞌɨpari chipari netꞌaa atabëida ichi juade mãikꞌaapa chiparimaa nekꞌopipꞌeda, mimiapataarãmaa chikꞌo tawapari. 46 O–ĩa bapari chipari pachekꞌãri, ichi mimiamaa unu chepari perã. 47 Mɨa wãarata jararu. Chiparipa mãga unu chekꞌãri, jõma ichia netꞌaa iru bɨ bɨitꞌee ma mimiapari jua ekꞌari akꞌɨ bamerã. 48 Mamĩda ma mimiapari tꞌãri kꞌachia bɨ pɨrã, nãga kꞌĩsiai: “Taarãitꞌee mɨ chipari.” 49 Mapa apemaarã mimiapataarã wɨmaa beei mãikꞌaapa tomaa beei, nekꞌomaa beei toyaa beerã ome. 50 Mamĩda ma mimiapari kꞌachia atu bɨde chi te chipari pacheitꞌee. 51 Mãpai irua ooda kꞌawaa atakꞌãri, iru miapiitꞌee mãikꞌaapa ãyaa pëitꞌaaitꞌee mimiapataarã seewata mimiapatada apataarã ome bade. Mama jẽe nɨ ̃baitꞌee mãikꞌaapa kꞌida kierrkierree nɨ ̃baitꞌee pꞌuapa.  











25

1   —Nãga

Jesupa awẽraarã diezde nepɨrɨda

pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Diez wẽraarã ɨmɨkꞌĩra ome

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 25

636

waide kꞌãida–ee beerã wãjida miakꞌãipata fiestadee. Ãchi lámpara atadapꞌeda, nɨjida kꞌĩrachuudaitꞌee chi ɨmɨkꞌĩra miakꞌãiitꞌee bɨ ome, iru kꞌõpꞌãyaadaitꞌee pada perã fiesta oo pꞌanɨmãi. m 2 Ma wẽraarã diezdepema joisomaa pia kꞌĩsiada–e paji, ne–inaa oodai naaweda. Jõdee chi apema joisomaa pia kꞌĩsiapachida, ne–inaa oodai naaweda. 3 Chi pia kꞌĩsiada–e pꞌanadapꞌedaarãpa ãchi lámpara atadakꞌãri, kꞌĩsiada–e paji aceite waapɨara ateedaitꞌee ãchi ome. Mapa ãchi lamparade bada aupai anipajida. 4 Jõdee chi pia kꞌĩsia pꞌanadapꞌedaarãpa ãchi lamparade bɨ awara ateejida aceite botella aba–abaa. 5 Mamĩda chi miakꞌãiitꞌee bɨ taarã nɨ ̃bada perã cheitꞌee, ma wẽraarã jõmaweda kꞌãidachida ãchia nɨ pꞌanadapꞌedaamãi. 6 Esapɨte pa wãkꞌãri, ũrijida bia cheruta: “¡Miakꞌãiitꞌee bɨ pacheruda! ajida. ¡Uchiadapáde ajida, iru kꞌĩrachuude!” 7 Ma wẽraarã kꞌãi jõnadapꞌedaa aramata pꞌirabaikꞌoodachida mãikꞌaapa ãchi lamparadepema mecha tꞌɨɨkꞌoojida pia unudaitꞌee. 8 Mãpai chi pia kꞌĩsiada–ee pꞌanadapꞌedaarãpa mãgajida apemaarãmaa: “Taimaa aceite ma–ãri teedapáde ajida, tai lámpara kꞌĩikꞌoodaruta perã.” 9 Mamĩda apemaarãpa pꞌanaujida: “Taipa teeda–eda ajida, jõmaarã–itꞌee araa–e perã. Wãdapáde ajida, aceite netopatamaa pãchi–itꞌee netode.” 10 Mamĩda ma wẽraarãpa aceite netonaruta misa, pacheji chi ɨmɨkꞌĩra miakꞌãiitꞌee bada. Mãgá ma awẽraarã pia kꞌĩsiadapꞌedaarã aukꞌa tꞌĩujida iru ome fiesta oodaitꞌeemãi. Tꞌĩudakꞌãri, irua ma te tꞌĩupata jɨ ̃a nɨ ̃bɨji. 11 Taarã–e nɨde pachejida chi aceite netonadapꞌedaarã. Te taawaikꞌa eereepa mãgajida: “¡Tachi Waibɨa, Tachi Waibɨa, ewapáde ajida, tai tꞌĩudaitꞌee!” 12 Mamĩda irua pꞌanauji: “Mɨa wãarata jararu. Parã kꞌawa–e bɨda” aji. 13 Mãga nepɨrɨpꞌeda, Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Mãga paitꞌee perã, taukꞌa pꞌanapatáatɨ parãpa kꞌawada–e pꞌanadairã sãapai mɨ cheitꞌee.  























Jesupa pꞌaratꞌa teedade nepɨrɨda 14  —Ichiaba

(Lucas 19.11‑27)

nãga pɨkꞌa paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã. Eperã awara ãyaa wãi naaweda, ichi mimiapataarã tꞌɨ ̃ pꞌeji mãikꞌaapa pꞌaratꞌa teeji ãchi chaachaa akꞌɨ pꞌanadamerã, ichi cheru misa. 15 Mimiapari abaamaa teeji pꞌaratꞌa tau cinco mil; n awaraamaa teeji pꞌaratꞌa tau dos mil; apemamaa pꞌaratꞌa tau mil. Mãgá pꞌaratꞌa tau awara–awaraa teeji, kꞌawa bada perã ãchi aukꞌa mimiadakꞌaa. Maapꞌeda ãyaa wãji. 16 Ma tꞌẽepai ma mimiapari cinco mil jitadapa ne–inaa netomaa beeji ma pꞌaratꞌapa. Mãgá ne–inaa neto  



m 25.1 Wãdaitꞌee paji chi wẽra miakꞌãiitꞌee bada temaa iru atade mãikꞌaapa kꞌõpꞌãyaadaitꞌee chi ɨmɨkꞌĩra miakꞌãiitꞌee bada temaa mama fiesta oodaitꞌee. pꞌaratꞌa tau cinco mil pꞌaapachida ewari seis mil mimiada pari.

n 25.15 Ma

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



637

Mateo 25

bɨpa awaraa cinco mil eepa ataji. 17 Mãgá ichiaba ma pꞌaratꞌa tau dos mil jitadapa awaraa dos mil eepa ataji. 18 Mamĩda ma pꞌaratꞌa tau mil jitadapa chi poro waibɨa pꞌaratꞌa eujãde jau nɨ ̃bɨnaji, atuadarii jĩakꞌaapa. 19 ʼTaarãpai pacheji chi pꞌaratꞌa chipari. Juasia kꞌinia baji ma pꞌaratꞌa atabëida chi mimiapataarã ome. Mapa ãchi tꞌɨ ̃ pëiji. 20 Naapɨara pacheji chi mimiapari pꞌaratꞌa tau cinco mil jitada. Mãgɨpa chi pꞌaratꞌa chiparimaa mãgaji: “Señor, pɨa mɨmaa teejida aji, pꞌaratꞌa tau cinco mil. Nama bɨda aji, waa awaraa cinco mil uchiada ne–inaa neto bɨpa.” 21 Chi pꞌaratꞌa chiparipa mãgaji: “¡Pɨ pia bɨda aji, pia mimiapari perã! Mɨa atabëida pia akꞌɨji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ waapɨara uchiapiji. Mãga ooda perã ɨ ̃rá pɨ jua ekꞌari bɨitꞌeeda aji, ne–inaa audupɨara akꞌɨmerã. Teedaa tꞌĩupáde aji, o–ĩa bapariimerã mɨ ome.” 22 Mãgɨ ́ tꞌẽe pacheji chi mimiapari pꞌaratꞌa tau dos mil jitada. Ichia mãgaji: “Señor, pɨa mɨmaa teejida aji, pꞌaratꞌa tau dos mil. Nama bɨda aji, waa awaraa dos mil, uchiada ne–inaa neto bɨpa.” 23 Chi pꞌaratꞌa chiparipa mãgaji: “¡Pɨ pia bɨda aji, pia mimiapari perã! Mɨa atabëida pia akꞌɨji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ waapɨara uchiapiji. Mãga ooda perã ɨ ̃rá pɨ jua ekꞌari bɨitꞌeeda aji, ne–inaa audupɨara akꞌɨmerã. Teedaa tꞌĩupáde aji, o–ĩa bapariimerã mɨ ome.” 24 ʼMamĩda chi mimiapari pꞌaratꞌa tau mil jitada pachekꞌãri, mãgaji chiparimaa: “Señor, mɨa kꞌawa bɨda aji, pɨa eperãarã pia chupɨria kꞌawakꞌaa. Kꞌawa bɨ pɨchia ne–inaa jõma pꞌe atapari awaraarã mimiadapꞌedaa pari. 25 Mɨa waawee baji pɨchi pꞌaratꞌa atuadarii jĩakꞌaapa. Mapa ma pꞌaratꞌa jau iru baji eujãde. Nama bɨda aji, pɨchi pꞌaratꞌa.” 26 Mãpai chi pꞌaratꞌa chiparipa mãgaji: “¡Pɨ kꞌachia bɨda aji, pia mimiakꞌaa perã mãikꞌaapa kꞌoo–idaa bapari perã! Wãara kꞌawa baji pɨrã mɨa mɨchi–itꞌee ne–inaa jõma pꞌe atapari awaraarã mimiadapꞌedaa pari, 27 mãgara ¿sãapꞌeda mɨ pꞌaratꞌa ɨana–e pajima aji, pꞌaratꞌa ɨapata tede, mãpemaarãpa aɨ ɨ ̃rɨ pꞌaadamerã, mɨ pꞌaratꞌa taarã iru pꞌanadapꞌedaa pari?” 28 Mãpai ma pꞌaratꞌa chiparipa mãgaji arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: “Ma pꞌaratꞌa tau mil jãri atadapáde aji, mãikꞌaapa teedapáde aji, chi diez mil iru bɨmaa. 29 Eperãpa iru bɨmaa waapɨara teeitꞌee, audupɨara iru bamerã. Mamĩda chi makꞌɨara wẽe bɨpa ma–ãri iru bɨ paara jãri ataitꞌeeda aji. 30 Na mimiapari kꞌachia taawaa ateedapáde aji, pꞌãriudee jẽenamerã mãikꞌaapa kꞌida kierrkierree nɨ ̃bamerã pꞌuapa.”  



























31 —Mɨ,

Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewatede jarateeda

chi Eperã Akꞌõre Truadepema, chekꞌãri mɨ angeleerã ome, su–akꞌɨ beeitꞌee rey su–akꞌɨ beepari kꞌĩra wãreede. 32 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarã kꞌĩra tꞌãdoo cheepurudaitꞌee iru kꞌĩrapite. Mãpai irua eperãarã awara–awaraa bɨitꞌee, ne–animalaarã chiparipa ichi oveja, cabra awara–awaraa bɨparikꞌa. 33 Ovejaarãkꞌa bee pëiitꞌee ichi juaraare; jõdee cabrakꞌa bee chi juabi eere.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 25​, ​26

638

34  ʼMaapꞌeda

Reypa mãgaitꞌee ichi juaraare pꞌanɨɨrãmaa: “¡Chétɨ, mɨ Akꞌõrepa parã pia akꞌɨda perã! Wãt́ ɨ Tachi Akꞌõre truadee, na pꞌekꞌau eujã ewaa oodakꞌãriipa irua parã jɨrɨtꞌerada perã. 35 Mɨ jarrapisia nɨ ̃bakꞌãri, parãpa mɨmaa nekꞌopijida mãikꞌaapa opisia nɨ ̃bakꞌãri, ne–inaa topijida. Ma awara mɨ chĩara eujãde nipakꞌãri, mɨ auteebaijida pãchi tede. 36 Pꞌaru wẽe chidi pakꞌãri, parãpa pꞌaru teejida. Kꞌayaa bakꞌãri, parã wãjida mɨ akꞌɨde. Carcelde bakꞌãri, ichiaba mɨ akꞌɨnajida.” 37 Mãpai ichi juaraare kꞌachia wẽe pꞌanɨɨrãpa iididaitꞌee: “Tachi Waibɨa, ¿sãaweda unujidama ajida, pɨ jarrapisia nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa nekꞌopijida? Maa–e pɨrã ¿sãaweda unujidama opisia nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa ne–inaa topijida? 38 ¿Sãaweda unujidama pɨ chĩara eujãde ni mãikꞌaapa auteebaijida tai tede maa–e pɨrã pꞌaru wẽe ni mãikꞌaapa pꞌaru teejida pɨmaa? 39 ¿Sãaweda pɨ akꞌɨnajidama ajida, kꞌayaa bakꞌãri maa–e pɨrã carcelde bakꞌãri?” 40 Mãpai Reypa pꞌanautꞌee: “Mɨa wãarata jararu. Parãpa mãgee ne–inaa oodapꞌedaa mɨ ɨ ̃pemaarã, na chupɨria beerãmaa, aukꞌa mɨmaa oojida.” 41 ʼMaapꞌeda Reypa ichi juabi eere pꞌanɨɨrãmaa mãgaitꞌee: “¡Parã, chi kꞌachia–idaa beerã, ãyaa wãt́ ɨ mɨ ikꞌaawaapa! Wãt́ ɨ tꞌɨpɨtau ichita jẽrajẽraa jira bɨdee, ooda Netuara Poro Waibɨa–itꞌee; ichideerã–itꞌee. 42 Mɨ jarrapisia nɨ ̃bakꞌãri, parãpa mɨmaa nekꞌopida–e paji mãikꞌaapa opisia nɨ ̃bakꞌãri, ne–inaa topida–e paji. 43 Ma awara chĩara eujãde tꞌɨmɨ ́ nipakꞌãri, mɨ auteebaida–e paji pãchi tede. Pꞌaru wẽe nipakꞌãri, parãpa pꞌaru teeda–e paji. Mɨ kꞌayaa bakꞌãri mãikꞌaapa carcelde bakꞌãri, mɨ akꞌɨnada–e paji.” 44 Mãpai mãɨrãpa iididaitꞌee: “Tachi Waibɨa, ¿sãaweda pɨ unujidama ajida, jarrapisia nɨ ̃bɨ maa–e pɨrã opisia nɨ ̃bɨ; chĩara eujãde tꞌɨmɨ ́ ni maa–e pɨrã pꞌaru wẽe ni; kꞌayaa bɨ maa–e pɨrã carcelde bɨ, taipa pɨ kꞌaripada–eeta?” 45 Mãpai Reypa pꞌanautꞌee: “Mɨa wãarata jararu. Parãpa mãgee ne–inaa ooda–e pꞌanadapꞌedaa eperãarã chupɨria beerãmaa, aukꞌa mɨmaa ooda–e paji.” 46 Mãpai ma kꞌachia beerã pëiitꞌee tꞌɨpɨtau ichita jẽrajẽraa jira bɨdee. Jõdee chi pia beerã Tachi Akꞌõre ome ichita pꞌanapataadaitꞌee.  























26

Judiorã poroorãpa pedeeteedapꞌedaa Jesús jita atapidaitꞌee 1   Ma

(Marcos 14.1‑2; Lucas 22.1‑2; Juan 11.45‑53)

jõma jara aupakꞌãri, Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: kꞌawa pꞌanɨ kꞌãima omeemaa Pascua fiesta paitꞌee. Maapaita mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, jita atapidaitꞌee mãikꞌaapa kurusode baijira bɨpidaitꞌee piumerã. 3 Jesupa mãga jaradadeepa pꞌaareerã poroorã judiorã poro waibɨarã ome chipꞌejida pꞌaareerã poro waibɨara bɨ, Caifás palaciode. 4 Mama pꞌanɨde pedeeteejida Jesús mera jita atapidaitꞌee mãikꞌaapa peepitꞌaadaitꞌee. 5 Mamĩda mãgajida: —Fiestade ooda–eda ajida, eperãarã kꞌĩrau para beepiamaapa tachi ome. 2  —Parãpa







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



639

Mateo 26

Mariapa kꞌera weeda Jesús poro ɨ ̃rɨ

(Marcos 14.3‑9; Juan 12.1‑8)

6  Jesús

Betania pꞌuurude bakꞌãri, Simón, chi leprapa kꞌayaa bada apatapꞌedaa tede baji. 7 Mãga nɨde wẽra Jesús kꞌaitꞌa cheji chokꞌo chakꞌekꞌa mãu pi–ia alabastrodee ooda ome. Ma chokꞌo chakꞌe ipuru baji kꞌera ɨ ̃pɨapa. Jesús mesade su–akꞌɨ bɨde mãgɨ ́ wẽrapa ma kꞌera weetꞌaaji iru poro ɨ ̃rɨ. 8 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãga unudakꞌãri, kꞌĩraudachida mãikꞌaapa pedee para beeji: —¿Sãapꞌeda jã kꞌera ichi kꞌinia weemaa bɨma? ajida. 9 ¿Ɨp̃ ɨa netotꞌaakꞌaji– ekꞌã ajida, mãikꞌaapa ma pꞌaratꞌa chupɨria beerãmaa teekꞌaji–ekꞌã? ajida. 10 Jesupa ma pedee ũrikꞌãri, mãgaji: —Ita–aria bɨ ́tɨ. Irua mɨmaa oo bɨ pia bɨda aji. 11 Chupɨria beerã ichita paraaitꞌee parã tꞌãide. Mamĩda mɨ parã ome ichita ba–e paitꞌee. 12 Na wẽrapa mɨ ɨ ̃rɨ kꞌera weeji, makꞌɨara taarã–e mɨ peedapꞌeda, ɨadaitꞌee perã. 13 Mɨa wãarata jararu. Na pꞌekꞌau eujãde jarateepata chaa mɨa ooda eperãarã kꞌaripaitꞌee, ichiaba nepɨrɨpataadaitꞌee na wẽrapa ooda mɨ–itꞌee. Mãgá iru ichita kꞌirãpadaitꞌeeda aji.  













Judapa Jesús traicionaada

14  Maapꞌeda

(Marcos 14.10‑11; Lucas 22.3‑6)

Jesús kꞌõpꞌãyoorã docedepema aba, Judas Iscariote, wãji pꞌaareerã poroorãmaa. 15 Iidiji: —Parãpa, ¿jõmasaa mɨmaa pꞌaadayama aji, Jesús jita teeru pari? —Teedayada ajida, pꞌaratꞌa tau treinta. o 16 Maadakꞌãriipa Judapa jɨrɨ bapachi sãga Jesús ãchimaa jitapiitꞌee.  



Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome nekꞌoda

(Marcos 14.12‑25; Lucas 22.7‑23; Juan 13.1‑2, 21‑30)

17 Naapema

ewaride fiesta pan levadura wẽe kꞌopatade Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa irumaa iidi chejida: —¿Sãma kꞌinia bɨma ajida, kꞌodaitꞌee Pascua fiesta ewatepema chikꞌo? 18 Jesupa pꞌanauji: —Wãt́ ɨ pꞌuurudee parãpa kꞌawa pꞌanɨ tede mãikꞌaapa jaranátɨ chi te chiparimaa: “Tachi Jarateeparipa jara pëiji: ‘Mɨ ewari kꞌaitꞌa bɨ. Wãitꞌee pɨ temaa Pascua fiesta ewatepema chikꞌo kꞌode mɨchi kꞌõpꞌãyoorã ome.’ ” 19 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa oojida Jesupa jaradakꞌa mãikꞌaapa mama ne–inaa jõma oojida Pascua chikꞌo kꞌodaitꞌee. 20 Pꞌãriupodopa Jesús mesade nekꞌomaa baji chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 21 Nekꞌomaa pꞌanɨde Jesupa mãgaji:  







o 26.15 Chonaarãweda

esclavo aba pꞌaratꞌa tau treinta vale baji (Ex 21.32).

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 26

640

—Mɨa wãarata jararu. Parãdepema abaapa mɨ traicionaaitꞌeeda aji. 22 Mãga ũridakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌĩra pia–ee para beeji mãikꞌaapa aba–abaa iidijida: —Tachi Waibɨa, ¿mɨkꞌã? apachida. 23 Jesupa pꞌanauji: —Mɨ ome aukꞌa pꞌaratꞌude pan sã atarupata mɨ traicionaaitꞌee. 24 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, ichita piutꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa. Mamĩda ¡aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëitꞌee chi mɨ traicionaaitꞌee bɨ! Piara bakꞌajida aji, mãgɨ ́ tꞌo–e pada paara. 25 Mãpai Judas, chi traicionaaitꞌee badapa, iidiji: —Tachi Jarateepari, ¿mɨkꞌã? aji. Jesupa mãgaji: —Pɨchia jara bɨkꞌada aji.  







Pan kꞌopata vino ome Jesús piuda kꞌirãpadaitꞌee

(Marcos 14.22‑26; Lucas 22.19‑20; 1 Corintios 11.23‑26)

26  Nekꞌomaa

pꞌanɨde Jesupa pan ataji mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Ma pan kꞌõratꞌaaji mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa teeji. Mãpai mãgaji: —Jitátɨ mãikꞌaapa kꞌótɨ. Nãgɨ ́ pan mɨ kꞌapꞌɨa. 27 Nekꞌodapꞌedaa tꞌẽepai ichiaba mãgá ooji ma vino ome. Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pꞌeda, gracias jaraji Tachi Akꞌõremaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa teeji. Mãpai mãgaji: —Nãgɨ ́ vino mɨ waa. Todapáde aji, pãchi jõmaarãpa. 28 Tachi Akꞌõrepa nãgɨ ́ ũraa chiwidi jara bɨ. Mɨ piukꞌãri, mɨchi waa batꞌaitꞌee kꞌaurepa irua wẽpapiitꞌee eperãarã chokꞌaraarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata mãikꞌaapa mɨchideerã papiitꞌee. 29 Mamĩda mɨa jara bɨ: Parã ome vino waa to–e paitꞌeeda aji, ɨtꞌaripema vino torumaa mɨ Akꞌõre truade. 30 Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdadepema kꞌari kꞌaridapꞌeda, p Olivo Eedee wãjida.  







Jesupa jarada Pedropa iru kꞌawa–e bɨda aitꞌee

31 Mama

(Marcos 14.26‑31; Lucas 22.31‑34; Juan 13.36‑38)

Jesupa mãgaji: —Idi pꞌãrikꞌua parã jõmaweda ijãadaamaa pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa mɨ ituaba atabëidaitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde jara bɨkꞌa: ‘Mɨa oveja akꞌɨpari peepiitꞌee mãikꞌaapa chi ovejaarã jĩchoodaridaitꞌee.’  (Zac 13.7) 32 Mamĩda mɨ chokꞌai pꞌirabaikꞌãri, Galilea eujãdee wãitꞌee parã naa. 33 Mãpai Pedropa mãgaji: —Apemaarãpa pɨ atabëiruta pɨjida, mɨa pɨ atabëi–eda aji.  



p 26.30 Pascua

fiestade Salmos 113–118 kꞌaripachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



641

Mateo 26

34  Jesupa

pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Idi pꞌãrikꞌua etꞌerre kꞌarii naaweda, jarada õpee pɨa mɨ kꞌawa–e bɨda aitꞌee. 35 Waapɨara Pedropa mãgaji: —Pɨ ome aukꞌa piuru pɨjida, mɨa jara–eda aji. Apemaarã kꞌõpꞌãyoorãpa ichiaba aukꞌa jarapachida.  

Jesús ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Getsemanide

36  Maapꞌeda

(Marcos 14.32‑42; Lucas 22.39‑46)

Jesús wãji chi kꞌõpꞌãyoorã ome Getsemaní ne–uu eujã apatapꞌedaamaa. Mama panadakꞌãri, mãgaji: —Nama su–akꞌɨ pꞌanéetɨ mɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃naru misa. 37 Ichi ome ateeji Pedro mãikꞌaapa Zebedeo warrarã omé. Mãga nɨde Jesús kꞌĩsia paraa nɨ ̃beeji tꞌãri pꞌuapa. 38 Mapa mãgaji ãchimaa: —Mɨ piutꞌee pɨkꞌa nɨ ̃bɨ tꞌãri pꞌuapa. Nama pꞌanéetɨ, kꞌãida–ee. Chokꞌai pꞌanadapáde aji, mɨ ome aukꞌa. 39 Mãpai Jesús waawipai wãpꞌeda, bedabaiji tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa ɨtꞌaa iidiji: —Akꞌõre, kꞌinia bɨ pɨrã, mɨ kꞌaripáji na miaitꞌee bɨdeepa. Mamĩda oonaapáde aji, mɨa kꞌinia bɨkꞌa. Jĩpꞌa pɨa kꞌinia bɨ ́kꞌata oopáde aji. 40 Maapꞌeda, akꞌɨ chekꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌãi jõnɨta unu cheji. Mãpai Pedromaa mãgaji: —¿Hora apida pꞌoyaa chokꞌai pꞌanada–ekꞌã aji, kꞌãida–ee? 41 Chokꞌai pꞌanátɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨtɨ̃́ pꞌekꞌau kꞌachiade baaipiamaapa. Tachi Akꞌõrepa oopi kꞌinia bɨkꞌa tꞌãripa oo kꞌinia pꞌanɨ. Mamĩda pãchi kꞌapꞌɨapa chooda–e pꞌanɨ. 42 Waya wãji nãga ɨtꞌaa iidide: —Akꞌõre, mɨ na miaitꞌee bɨta uchia ata–e pɨrã, mãgara pia bɨda aji. Pɨa oo kꞌinia bɨ ́kꞌata oopáde aji. 43 Waya chekꞌãri, naa unu chedakꞌa unu cheji; kꞌãi jõnɨ tapꞌokꞌeepa. 44 Mãpai ichiakꞌau bɨji mãikꞌaapa wãda õpee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃naji. Wãru chaa ichi aɨ pedeeta jarapachi. 45 Maapꞌeda waya chekꞌãri chi kꞌõpꞌãyoorã pꞌanadapꞌedaamaa, mãgaji: —¿Atꞌãri parã kꞌãi jõnɨkꞌã? aji. Mɨ peepidaitꞌee hora pajipɨ. Eperã Akꞌõre Truadepema teedaitꞌee pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã juade. 46 Eperã mɨ traicionaaitꞌee bɨ kꞌaitꞌa cheru. ¡Pꞌirabáitɨ mãikꞌaapa wãdáma apemaarãmaa!  



















Jesús jita atapidapꞌedaa

47 Jesús

(Marcos 14.43‑50; Lucas 22.47‑53; Juan 18.2‑11)

atꞌãri pedeemaa bɨde, ichi kꞌõpꞌãyo Judas pacheji eperãarã chokꞌara ome. Espada q pakꞌuru ome anipajida. Pꞌaareerã poroorãpa q 26.47 Espada

nekꞌo choma bɨkꞌa bɨ, mamĩda kꞌĩraichaa weda pꞌewedee bapari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 26

642

mãikꞌaapa judiorã poro waibɨarãpa ma eperãarã pëijida ãchi pari. 48 Panadai naaweda, Judapa mãɨrãmaa jaraji: —Chi mɨa kꞌĩra ɨ ̃ruta saludaakꞌãri, mãgɨta jita atadapáde aji. 49 Mapa pachedakꞌãri Jesumãi, Judas pedee cheji: —Tachi Jarateepari, ¿kꞌapꞌɨa pia bɨkꞌã? aji. Mãga jarapꞌeda, kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji. 50 Jesupa pꞌanauji: —Kꞌõpꞌãyo, oopáde aji, pɨa ne–inaa oode cheda. Mãpai Judas ome che pꞌanadapꞌedaarãpa Jesús jita atadapꞌeda, mamãikꞌaapa ateejida. 51 Mãga nɨde Jesús ikꞌaawa badapa ichi espada ẽtꞌa atapꞌeda, pꞌaareerã poro waibɨa mimiapari kꞌɨɨrɨ orpꞌetꞌaaji. 52 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Pɨchi espada ata bɨ ́ji ichi badamãi! Chi espadapa chõopataarã piupata espadapa. 53 ¿Kꞌawa–e bɨkꞌã aji, mɨ Akꞌõremaa kꞌaripa iidiru pɨrã, irua angeleerã setenta y dos mil r ɨ ̃raweda pëikꞌaji? 54 Mamĩda mãga ooru pɨrã, uchia–e pai Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde nãga pꞌasaitꞌee jara bɨkꞌa. 55 Mãpai Jesupa iidiji ichi jita ata chedapꞌedaarãmaa: —¿Sãapꞌeda parã chejidama aji, espada ome mãikꞌaapa pakꞌuru ome mɨ jita atade, eperã nechɨayaa bɨ jita atapatakꞌa? Ewari chaa mɨ Tachi Akꞌõre te waibɨade bapari iru pedee jarateemaa. Mamĩda mɨ jitada–e paji. 56 Na jõma pꞌasaruda aji, Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa jaradapꞌedaakꞌa iru Ũraa pꞌãdade. Jesupa mãga jaramaa bɨde jõmaweda chi kꞌõpꞌãyoorãpa atabaibëijida mãikꞌaapa mirukꞌoodachida.  

















Jesús Junta Suprema kꞌĩrapite

(Marcos 14.53‑65; Lucas 22.54‑55, 63‑71; Juan 18.12‑14, 19‑24)

57 Jesús

jita atadapꞌedaarãpa ateejida Caifás temaa. Caifás pꞌaareerã poro waibɨa paji. Mama Junta Supremadepemaarã see nɨ ̃baji. 58 Pedro tꞌɨmɨɨpapai tꞌẽe wãkꞌãtɨ wãji. Mãgá wãpa panaji Caifás temãi. Ma te tꞌɨakꞌau badamãi edú tꞌĩupꞌeda, Tachi Akꞌõre te waibɨa jɨ ̃apataarã ome su– akꞌɨ banaji akꞌɨitꞌee sãga oodai Jesús ome. 59 Pꞌaareerã poroorãpa jõmaweda Junta Supremadepemaarã ome testigo jɨrɨ pꞌanapachida. Mãgá Jesús peepitꞌaadaitꞌee. 60 Eperãarã chokꞌara seewa jarade chejida mĩda, maarepida unuda–e paji ɨmɨateedaitꞌee. Mamĩda seewa–idaa beerã omé pachejida. 61 Mãɨrãpa mãgajida: —Na eperãpa jaraji: “Mɨa Tachi Akꞌõre te waibɨa tꞌeetꞌaapꞌeda, kꞌãima õpeemaa waya oo atai.” 62 Mãga ũrikꞌãri, pꞌaareerã poro waibɨa bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa iidiji Jesumaa:  









r 26.53 Griego pedeede: doce legiones. Maapai legión apatapꞌedaa abaade soldaorã seis mil paraaji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



643

Mateo 26

—¿Wãarakꞌã aji, pɨ kꞌĩrapite jara pꞌanɨ pedee? ¿Maarepida pꞌanau–ekꞌã? aji. 63 Mamĩda Jesupa maarepida pꞌanau–e paji; kꞌĩupꞌee beeji. Mãpai pꞌaareerã poro waibɨapa mãgaji: —¡Tachi Akꞌõre ichita chokꞌai bɨ kꞌĩrapite wãarata jaráji! ¿Pɨkꞌã Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã? ¿Pɨkꞌã aji, Tachi Akꞌõre Waibɨa Warra? 64 Jesupa pꞌanauji: —Mɨda aji, pɨa jara bɨkꞌa. Mɨa jara bɨ: Parãpa Eperã Akꞌõre Truadepema unudaitꞌee su–akꞌɨ bɨ Tachi Akꞌõre Waibɨa juaraare mãikꞌaapa jɨ ̃ararade cheru. 65 Mãpai Caifapa ichi pꞌaru jẽtꞌaaji tꞌãri kꞌachiapa mãikꞌaapa mãgaji: —¡Na eperãpa pedee kꞌachia jaramaa bɨda aji, Tachi Akꞌõre ãpɨte! ¿Kꞌãare–itꞌee waa jɨrɨdayama aji, eperãarãpa ichia ooda jaradamerã? ¿Parãpa ũrijida–ekꞌã ichia ma pedee kꞌachia jarada? 66 ¿Kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma? aji. Pꞌanaujida: —Piupia bɨda ajida, ichia jarada kꞌaurepa. 67 Mãpai Jesús kꞌĩramaa idujida mãikꞌaapa pꞌua oo wãjida. Awaraarãpa kꞌĩramaa sĩjida. 68 Mãga oo jõnɨde mãgajida: —¡Pɨ wãara Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, jarapáde ajida, kꞌaipata pɨ sĩji!  











Pedropa Jesús kꞌawa–e bɨda ada

(Marcos 14.66‑72; Lucas 22.56‑62; Juan 18.15‑18, 25‑27)

69 Mãɨmisa

Pedro taawa su–akꞌɨ baji te ãukꞌidaa. Mãga nɨde awẽra mama mimiapari cheji mãikꞌaapa mãgaji Pedromaa: —Pɨ aukꞌa nipajida aji, jã eperã Jesús Galileadepema ome. 70 Mamĩda Pedropa meraji jõmaarã taide: —Mɨa kꞌawa–e bɨda aji, kꞌãaredeta pɨa jara bɨ. 71 Maapꞌeda Pedro wãji puerta edú tꞌĩupatamãi. Mama awaraa awẽra mimiaparipa iru unukꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarãmaa mãgaji: —Pɨchá, na eperã nipajida aji, Jesús Nazaretdepema ome. 72 Waya Pedropa meraji: —Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraaru: ¡Jã eperã kꞌawa–e bɨda! aji. 73 Taarã–e nɨde arii see nɨ ̃badaarã Pedro kꞌaitꞌa chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Wãara pɨ ãchi kꞌõpꞌãyo. Pedeedeepa pꞌoyaa mera–eda aji, pɨ Galilea eujãdepema. 74 Mãpai Pedropa juraaji Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite: —¡Mɨa jã eperã kꞌawa–e bɨda! aji. ¡Seewa jaramaa bɨ pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mɨ miapiipia bɨda! aji. Aramata etꞌerre kꞌariji. 75 Mãpai Pedropa kꞌirãpaji Jesupa jarada: “Etꞌerre kꞌarii naaweda, pɨa jarada õpee jaraitꞌee mɨ kꞌawa–e bɨ.” Mãpai Pedro taawaa uchiapꞌeda, jẽe nɨ ̃beeji audú kꞌĩsia pꞌua bada perã.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 27

27

644 Jesús Romadepemaarã poro waibɨamaa ateedapꞌedaa

(Marcos 15.1; Lucas 23.1‑2; Juan 18.28‑32)

1   Tapꞌeda weda pꞌaareerã poroorã judiorã poro waibɨarã ome

pedeeteejida Jesús peetꞌaadaitꞌee. 2 Jɨ ̃dapꞌeda, ateejida Romadepemaarã poro waibɨa Poncio Pilatomaa. Mãgɨ ́ Romadepema paji. Judea eujã akꞌɨpari paji.  

Judas Iscariote piuda

3 Judas, Jesús traicionaadapa unukꞌãri Jesús peetꞌaadaitꞌee pꞌanɨ, tꞌãri pꞌuadachi

ichia traicionaada perã. Mapa ma pꞌaratꞌa tau treinta ichimaa pꞌaadapꞌedaa teenaji pꞌaareerã poroorãmaa mãikꞌaapa judiorã poro waibɨarãmaa. 4 Mãgaji: —Mɨa pꞌekꞌau kꞌachia oojida aji, ma eperãpa kꞌachia ookꞌaata peepitꞌaada perã. Mãpai ãchia pꞌanaujida: —¡Tai–itꞌee pꞌua–e bɨda ajida, pɨata ooda perã! 5 Mãpai Judapa ma pꞌaratꞌa tau Akꞌõre te waibɨade batꞌakꞌoopꞌeda, mamãikꞌaapa uchiaji. Maapꞌeda ichi juadoopa otau jɨ ̃ atapꞌeda, ɨtꞌɨ ́ baijira beeji piurumaa. 6 Aɨ naaweda Judas Akꞌõre te waibɨadeepa uchiakꞌãri, pꞌaareerã poroorãpa ma pꞌaratꞌa tau pꞌe atajida mãikꞌaapa mãgajida: —Na pꞌaratꞌa tau bɨdaikꞌaraa bɨ pꞌaratꞌa ɨa bɨpatade Tachi Akꞌõre–itꞌee, tachi ũraade jara bairã pꞌaratꞌa pꞌaada eperã peeda pari teenaadamerã Tachi Akꞌõremaa. 7Maperã ma pꞌaratꞌapa eujã neto atajida aɨde ɨadamerã ãchi eujãde kꞌĩra tewaraarã piurutaarã. Aɨ naaweda ma eujã tꞌɨ ̃jarapachida Chokꞌo Kꞌapataarã Eujã. s 8 Mamĩda mãgá netodapꞌeda eperã peeda pari pꞌaratꞌapa, eperãarãpa tꞌɨ ̃ bɨjida “Waa Eujã.” 9 Mãga paji Akꞌõre pedee jarapari, Jeremiapa chonaarãweda jaradakꞌa: ‘Pꞌaratꞌa tau treinta jitajida; Israel pidaarãpa bɨdapꞌedaakꞌa. 10 Ma pꞌaratꞌapa neto atajida Chokꞌo Kꞌapataarã apata eujã Tachi Akꞌõrepa mɨmaa jaradakꞌa.’  (Zac 11.12‑13; Jer 18.1‑7; 32.6)  













Jesús Pilato kꞌĩrapite

11 Jesús

(Marcos 15.2‑5; Lucas 23.3‑5; Juan 18.33‑38)

Pilato kꞌĩrapite ateedakꞌãri, Pilatopa iidiji: —¿Pɨkꞌã aji, Judiorã Rey? Jesupa pꞌanauji: —Mɨda aji, pɨa jara bɨkꞌa. 12 Mãpai pꞌaareerã poroorãpa judiorã poro waibɨarã ome Jesús ɨmɨatee jõnapachida. Mamĩda irua maarepida pꞌanaukꞌaa paji. 13 Mapa Pilatopa iidiji:  



s 27.7 Mãga tꞌɨ ̃jarapachida chokꞌo kꞌa kꞌawaa beerã chepatapꞌedaa perã ma eujãdee yooro atade, ma eujãdepema yooro piara bada perã chokꞌo kꞌaitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



645

Mateo 27

—¿Ũri–e bɨkꞌã aji, pɨ kꞌĩrapite jara pꞌanɨ? 14 Mamĩda Jesupa pedee apida pꞌanaukꞌaa paji. Mapa Pilatopa kꞌawa–e paji kꞌãata ooitꞌee.  

Pilatopa Jesús peepida

15  Ma

(Marcos 15.6‑20; Lucas 23.13‑25; Juan 18.38–19.16)

fiestade Pilatopa preso aba kꞌena pëipachi, eperãarãpa iidirutata. 16 Maapai eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jesús Barrabás carcelde baji. Eperãarãpa ma eperã tꞌo pꞌanajida, irua ne–inaa kꞌachia ooda kꞌaurepa. 17 Jesús atꞌãri Pilato kꞌĩrapite bɨde, Pilatopa see nɨ ̃badaarãmaa iidiji: —¿Kꞌaita kꞌinia pꞌanɨma aji, mɨa kꞌena pëimerã, Jesús Barrabás maa–e pɨrã Jesús, Mesías apata? 18 Pilatopa mãga iidiji ãchi kꞌĩraupiitꞌee, kꞌawa bada perã Jesús aneedapꞌedaarãpa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaa. 19 Pilato atꞌãri su–akꞌɨ bɨde poro waibɨa su–akꞌɨ beeparimãi, chi wẽrapa jara pëiji: —Kꞌĩrakꞌaupai ne–inaa kꞌachia ooi jã eperã ome, irua kꞌachia ookꞌaa perã. Pꞌãrikꞌua mɨ kꞌãimokꞌaraa kꞌachia nɨ ̃bajida aji, iru ome. 20 Mamĩda pꞌaareerã poroorãpa judiorã poro waibɨarã ome eperãarãmaa jarajida iididamerã Pilatopa Barrabata kꞌena pëimerã; jõdee Jesús peepitꞌaamerã. 21 Mãpai waya Pilatopa iidiji: —¿Chisãgɨta kꞌinia pꞌanɨma aji, mɨa kꞌena pëimerã? Eperãarãpa pꞌanaujida: —¡Barrabata kꞌena pëipáde! ajida. 22 Mãpai Pilatopa iidiji: —Mãgara mɨa ¿kꞌãata ooyama aji, Jesús, Mesías apata ome? Jõmaarãpa pꞌanaujida: —¡Kurusode peepitꞌaapáde! ajida. 23 Mãpai Pilatopa mãgaji: —¿Kꞌãare kꞌachiata oojima? aji. Mamĩda waya eperãarãpa biajida: —¡Kurusode peepitꞌaapáde! ajida. 24 Pilatopa unukꞌãri eperãarã mãgá audupɨara biukꞌa nɨ ̃beeruta, kꞌawaji ãchi ome pꞌoyaa–e pai. Maperã pania atapiji mãikꞌaapa jõmaarã taide jua sɨɨji. Mãpai mãgaji: —Mɨa ne–inaa kꞌachia oo–e na eperã ome. ¡Pãchia oo kꞌiniata oodapáde! aji. 25 Mãpai jõma see nɨ ̃badaarãpa pꞌanaujida: —¡Ichi tai kꞌaurepa piuru pɨrã, aukꞌa tai warrarã kꞌaurepa adaipia bɨda! ajida. 26 Mãpai Pilatopa Barrabás kꞌena pëiji. Maapꞌeda Jesús soopa wɨpiji ichi soldaorãmaa mãikꞌaapa pëiji kurusode baijira bɨdamerã piurumaa.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 27

646 Romadepema soldaorãpa Jesús oo iru pꞌanadapꞌedaa

(Marcos 15.16‑20; Juan 19.2‑3)

27 Pilato

soldaorãpa Jesús ateejida ichi palaciode. Mama soldaorã chokꞌaraara seedachida Jesús ikꞌaawa. 28 Iru pꞌaru ẽratꞌaadapꞌeda, pꞌaru teesoo, pꞌoree jɨ ̃ bɨjida. 29 Mãpai poro jɨ ̃ra pakꞌuru jua ne–ɨɨrɨ–idaa bɨdee ooda jɨ ̃ bɨjida. Ichiaba pakꞌuru jitapijida reypa jita iru baparikꞌa. Maapꞌeda iru oo iru pꞌaneejida. Iru kꞌĩrapite bedabaidapꞌeda, mãgapachida: —¡Akꞌɨ ́tɨ Judiorã Rey! 30 Ichiaba irumaa idupachida mãikꞌaapa juade iru bada pakꞌurupa wɨpachida poromaa. 31 Mãgá oo iru pꞌanadapꞌeda, ma pꞌaru pꞌoree ẽratꞌaajida mãikꞌaapa ichi pꞌaru waya jɨ ̃ bɨjida. Mãpai ateejida kurusode baijira bɨdaitꞌee.  







Jesús kurusode baijira bɨdapꞌedaa

(Marcos 15.21‑32; Lucas 23.26‑43; Juan 19.17‑27)

32  Pꞌuurudeepa

uchia wãdade unujida eperã, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Simón. Mãgɨ ́ eperã Cirene pꞌuurudepema paji. Mãgɨmaa Jesús kuruso ateepijida. 33 Panajida Gólgota apatapꞌedaamãi. (Gólgota jara kꞌinia bɨ “Tachi Poro Bɨɨrɨ.”) 34 Mama Jesumaa topijida vino hiel +27.34 ome pꞌoiradapꞌedaa. Mamĩda Jesupa ma–ãri to chaapꞌeda, to–e paji. 35 Soldaorãpa Jesús jua mãikꞌaapa chi bɨɨrɨ kurusode merapꞌejida mãikꞌaapa baijira bɨjida piumerã. Mãgɨɨrãpa suerte jemenejida kꞌawaadaitꞌee kꞌaipata iru pꞌaru ataitꞌee. 36 Maapꞌeda, su–akꞌɨ pꞌaneejida akꞌɨdaitꞌee. 37 Soldaopa iru poro ɨtꞌaikꞌa eere kurusode letrero merapꞌeji jaraitꞌee kꞌãare–itꞌee kurusode baijira bɨjida piumerã. Pꞌã baji: Nãgɨ ́ Jesús; Judiorã Rey. 38 Ichiaba Jesús ikꞌaawa nechɨapataarã omé kurusode baijira bɨjida, aba ichi juaraare, chi apema juabi eere. 39 Chi arii wãyaa wã nipadapꞌedaarãpa irumaa ikꞌachia jarapachida. Ãchi poro pꞌɨrapꞌɨraa 40 mãgapachida: —¿Pɨ–ekꞌã ajida, Tachi Akꞌõre te waibɨa tꞌeetꞌaapꞌeda ewari õpeemaa waya oo atayada ada? ¡Mãgara pɨchi itu jãmãikꞌaapa uchiadaríji! ¡Pɨ Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, kurusodeepa ɨrabaidaipáde! ajida. 41 Ichiaba mãgá oo iru pꞌanapachida pꞌaareerã poroorãpa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome, judiorã poro waibɨarãpa paara. Mãgapachida: 42 —Awaraarã kꞌaripajida ajida. Mamĩda ichi itu pꞌoyaa uchia–e nadeepa. Israel pidaarã Rey pɨrã, ¡ɨrabaidaríji! ¡Mãgara taipa ijãadaipɨ! 43 ¡Tachi Akꞌõrede ijãa bɨda apari perã, mãgara Tachi Akꞌõrepa iru kꞌaripaipia bɨ, wãara kꞌinia iru bɨ pɨrã! ¿Jaraji–ekꞌã ajida, ichi Tachi Akꞌõre Warra?  





















+27.34 27.34 Jara pꞌanɨ chonaarãweda wẽraarãpa hiel vinode bɨpachida kurusode pꞌanadapꞌedaarãmaa teedakꞌãri. Ma hiel kꞌaurepa pꞌua sentidakꞌaa pajida apachida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



647

Mateo 27

44  Iru

ikꞌaawa baijira pꞌanadapꞌedaarãpa ichiaba irumaa ikꞌachia jarapachida. Jesús jai–idaada

(Marcos 15.33‑41; Lucas 23.44‑49; Juan 19.28‑30)

45  Imatꞌɨpa

akꞌõrejĩru kꞌiatꞌɨdachi. Na eujã jõma pꞌãriudachi las tres parumaa. 46 Ma hora Jesupa golpe biaji: —‘Elí, Elí, ¿lemá sabactani?’ (Ma pedee jara kꞌinia bɨ: ‘Mɨ Akꞌõre, Mɨ Akꞌõre, ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ atabaibëijima?’)  (Sal 22.1) 47 Ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaarãpa ũridakꞌãri, mãgajida: —Elías, chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari, tꞌɨ ̃maa bɨda ajida. 48 Aramata eperã pꞌira wãji mãikꞌaapa esponjakꞌa pꞌẽesapꞌẽesaa bɨ topa ataji vino achuchuade. Sia kꞌɨ ̃de jõi bɨpꞌeda, sãji mãikꞌaapa Jesús itꞌaimãi tꞌɨ atanaji sõmerã, opisia bɨ jĩakꞌaapa. 49 Mamĩda apemaarãpa mãgajida: —Ichiakꞌau bɨ ́ji. Unu kꞌinia pꞌanɨda aji, Eliapa iru kꞌaripa chei wa mãga–e. 50 Mãga nɨde Jesús waya golpe biaji mãikꞌaapa jai–idaaji. 51 Mãɨmisa Jerusalende Tachi Akꞌõre te waibɨade chi edupɨara bɨ cuarto tꞌĩupatamãi pꞌaru teesoo eebai jira bada esajĩakꞌa jẽdachi ɨtꞌɨɨpa edaa. Eujã wëre nɨ ̃beeji mãikꞌaapa mãu tapɨa tꞌoopꞌekꞌoodachida. 52 Mãu te piudapꞌedaarã ɨa jẽra bada ewatꞌɨkꞌoodachida mãikꞌaapa chonaarãwedapema Akꞌõrede ijãapatapꞌedaarã chokꞌara chokꞌai pꞌirabaijida. 53 Ãchi ɨa jẽra badamãiipa uchiajida mãikꞌaapa Jesús chokꞌai pꞌirabaipꞌeda, wãjida Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌerada pꞌuuru Jerusalendee. Mama eperãarã chokꞌaraarãpa mãɨrã unujida. 54 Jesús ikꞌaawa bada soldaorã poro ichi jua ekꞌari pꞌanadapꞌedaarã ome unudakꞌãri eujã wëre nɨ ̃bɨ mãikꞌaapa awaraa ne–inaa pꞌasa nɨ ̃bɨ, audú pꞌeradachida. Mãpai mãgajida: —¡Wãara, na eperã Tachi Akꞌõre Warra paji! 55 Mama tꞌɨmɨɨpapai akꞌɨ pꞌanajida wẽraarã chokꞌara, Galilea eujãdeepa che pꞌanadapꞌedaa Jesús ome. Ãchia Jesús kꞌaripapachida. 56 Ãra ome baji María Magdalena. Ichiaba baji Santiago mãikꞌaapa José nawe tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa María. Ichiaba baji Zebedeo wẽra.  





















Jesús ɨadapꞌedaa

(Marcos 15.42‑47; Lucas 23.50‑56; Juan 19.38‑42)

57 Pꞌãriupodopa

pacheji eperã pꞌaratꞌara bɨ, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa José. Mãgɨ ́ eperã Arimatea pꞌuurudepema paji. Ichiaba Jesude ijãapachi. 58 José wãji Pilatomaa Jesús kꞌapꞌɨa piuda iidide ɨaitꞌee. Pilatopa teepiji. 59 Mãpai Josepa Jesús kꞌapꞌɨa lienzo chiwidide pɨraji 60 mãikꞌaapa bɨji mãu te uria kꞌoropida ichi–itꞌee iru badade. Made piuda apida waide ɨada–e pꞌanajida. Maapꞌeda ma mãu te uria tꞌai jɨ ̃a bëiji mãu choma bɨpa mãikꞌaapa wãji. 61 Mamĩda María Magdalena apema María ome su–akꞌɨ pꞌaneejida ma mãu te uria tꞌai kꞌĩrapite.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mateo 27​, ​28

648 Jesús ɨadapꞌedaamãi jɨ ̃apataarã pëidapꞌedaa

62  Aɨ

norema ɨ ̃ipata ewate paji. Ma ewate pꞌaareerã poroorã fariseorã ome wãjida Pilatomaa. 63 Mãganajida: —Señor, taipa kꞌirãpa pꞌanɨ jã seewa–idaa bada chokꞌai bakꞌãri, jaraji ichi piupꞌeda ewari õpee parumaa chokꞌai pꞌirabaiitꞌeeda ajida. 64 Mapa soldaorã pëí ji jãgɨ ́ ɨadapꞌedaamãi jɨ ̃ade kꞌãima õpee paru misa, maa–e pɨrã chi kꞌõpꞌãyoorã pꞌãrikꞌua chedapꞌeda, atadaridai iru kꞌapꞌɨa piuda mãikꞌaapa eperãarãmaa jaradai iru waya chokꞌai bɨ. Mãga ooruta pɨrã, eperãarãpa ma seewa audupɨara ijãadayada ajida, naawedapema kꞌãyaara. 65 Pilatopa pꞌanauji: —Acha pꞌanɨ soldaorã atéetɨ mãikꞌaapa chi ɨadapꞌedaamãi jɨ ̃a paraa bɨnadapáde aji. 66 Aramãgá mamaa wãdapꞌeda, ma mãu te uria tꞌaide mãu choma bɨpa tꞌapꞌa bɨjida. Pi–ia sellaa ata bɨjida. Maapꞌeda soldaorã jɨ ̃a paraa atabëijida mama.  







28

Jesús chokꞌai pꞌirabaida

(Marcos 16.1‑8; Lucas 24.1‑12; Juan 20.1‑10)

1   Ɨĩ pata

ewate wãyaapꞌeda, tomia ewate ta–pꞌeda weda María Magdalena awaraa María ome wãjida Jesús kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamaa iru akꞌɨde. 2 Mãga nɨde eujã wëre nɨ ̃beeji, ɨtꞌariipa ángel ma eujãdee cheda perã. Mãgɨpa Jesús ɨa bada mãu te uria tꞌaidepema mãu choma jɨ ̃a bada ãyaa atapꞌeda, aɨ ɨ ̃rɨ su–akꞌɨ beeji. 3 Ma ángel ɨ ̃daa akꞌɨ baji, pa tau ẽe–ẽeparikꞌa. Chi pꞌaru audú tꞌo–tꞌoo baji nievekꞌa. 4 Soldaorãpa mãgɨ ́ unudakꞌãri, kꞌapꞌɨa wëree para beeji pꞌera jõnɨpa mãikꞌaapa piudakꞌa baipꞌaneejida eujãde. 5 Mãga nɨde angelpa mãgaji ma wẽraarãmaa: —Waaweenáatɨ. Mɨa kꞌawa bɨ parãpa jɨrɨmaa pꞌanɨ Jesús, chi kurusode baijira bɨdapꞌedaa. 6 Iru nama wẽ–e. Chokꞌai pꞌirabaiji ichia jaradakꞌa. Pɨchá, akꞌɨ chétɨ iru ɨadapꞌedaamãi. 7 Maapꞌeda, isapai wãt́ ɨ mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jaranátɨ: “¡Chokꞌai pꞌirabaijipɨ! Parã naa iru wãitꞌee Galilea eujãdee. Mama iru unudaitꞌee.” Mata mɨa parãmaa jara chejida aji. 8 Aramata Jesús kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamãiipa ma wẽraarã isapai wãjida chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jarade. Mamãikꞌaapa ãchobee, ma awara tꞌãri o–ĩa pꞌira wãjida. 9 Mãgá wãdade Jesús ãchi kꞌĩrapite uchiaji mãikꞌaapa ãchimaa saludaaji. Aramata ma wẽraarãpa Jesumaa orradachida. Maapꞌeda iru bɨɨrɨ wëre atajida mãikꞌaapa irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃jida. 10 Mãpai Jesupa mãgaji: —Waaweenáatɨ. Wãt́ ɨ jarade mɨ kꞌõpꞌãyoorãmaa Galileadee wãdamerã. Mama mɨ unudayada aji.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



649

Mateo 28

Soldaorãpa nepɨrɨdapꞌedaa

11 Ma

wẽraarã wãruta misa, ma jɨ ̃amaa pꞌanadapꞌedaarã ũkꞌuru wãjida pꞌuurudee ãchi ome pꞌasada nepɨrɨde pꞌaareerã poroorãmaa. 12 Mãɨrã wãjida pedeeteede judiorã poro waibɨarã ome. Maapꞌeda soldaorãmaa pꞌaratꞌa waibɨa pꞌaajida mãikꞌaapa 13 mãgajida: —Jarátɨ parã kꞌãi jõnɨ misa, Jesús kꞌõpꞌãyoorã chedapꞌeda, iru kꞌapꞌɨa chɨa atadachida. 14 Pilatopa ma pꞌasada kꞌawaa ataru pɨrã, taipa pedeedaitꞌee parã kꞌapꞌɨa. Mãgá parã kꞌaripa atadayada ajida. 15 Soldaorãpa ma pꞌaratꞌa jitadapꞌeda, oojida mãɨrãpa jaradapꞌedaakꞌa. Ma seewa atꞌãri jarapata judiorã tꞌãide.  







Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jarada

16  Tꞌẽepai

(Marcos 16.14‑18; Lucas 24.36‑49; Juan 20.19‑23)

Jesús kꞌõpꞌãyoorã once wãjida Galileadee. Panajida irua jarada eemãi. 17 Jesús unudakꞌãri, irumaa tꞌãri o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃jida. Mamĩda ũkꞌuruurãpa atꞌãri pia ijãada–e pꞌanajida iru wãara chokꞌai pꞌirabaida. 18 Mãga nɨde Jesús ãra kꞌaitꞌa cheji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa jõmaweda ne–inaa ɨtꞌari nɨ ̃bɨ, na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ bɨji mɨ jua ekꞌari. 19 Maperã wãt́ ɨ na pꞌekꞌau eujã eperãarã paraamaa, mɨchi kꞌõpꞌãyoorã papide. Ãra poro chóotɨ Tachi Akꞌõre tꞌɨ ̃de, ichi Warra tꞌɨ ̃de mãikꞌaapa ichi Jaure tꞌɨ ̃de. 20 Jaratéetɨ oodamerã mɨa parãmaa jaradakꞌa. Mɨ parã ome bapariitꞌee ewari chaa, na pꞌekꞌau eujã jõrumaa.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

SAN MARCOS

San Marcopa Pedee Pia Pꞌãda Introducción

Marcos, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Juan Marcos. Mãgɨpa na pedee pia pꞌãji. Ichiaba judío paji. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda kꞌawaa beerãpa jara pꞌanɨ Marcopa Jesús bapata kꞌawaaji Jesupa jɨrɨtꞌerada, Simón Pedro ome. Na pedee pia pꞌãdade Marcopa audú jara bɨ Jesupa ne–inaa ooda na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa. Kꞌawapi kꞌinia baji Jesús jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mãga akꞌɨpiji, jarakꞌãri Jesupa Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda iru bada ichi jua ekꞌari; netuaraarã pꞌoyaada mãikꞌaapa eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapida. Ichiaba na pꞌãdade Marcopa Jesús audú tꞌɨ ̃jara bɨ “Eperã Akꞌõre Truadepema” mãikꞌaapa “Tachi Akꞌõre Warra”. Naapɨara Marcopa jara bɨ Juan Bautistapa jarateeda eujã pania wẽe bɨde (cap. 1.1‑8); irua Jesús poro chooda (cap. 1.9‑11) mãikꞌaapa Jesús unuda netuara ome eujã pania wẽe bɨde (cap. 1.12‑13). Mateopa oodakꞌa ma eere ichiaba jara bɨ Jesús nipapata Galilea eujãde jarateede; chi kꞌõpꞌãyoorã jɨrɨtꞌerada mãikꞌaapa Capernaum pꞌuurude ne–inaa ooda maapꞌeda jarateeda, Galilea eujãde bɨ misa (caps. 1.14–6.29). Ma eere jara bɨ Jesús jaratee nipapata awaraa eujãde (caps. 6.30–9.50); irua ooda mãikꞌaapa jarateeda Judea eujãde mãikꞌaapa Perea eujãde (cap. 10.1‑52); iru wãda Jerusalendee mãikꞌaapa irua mama ooda (caps. 11.1–12.44); irua jarateeda Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewatede (cap. 13) mãikꞌaapa kꞌera weeda iru bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ (cap. 14.1‑11). Ma eere jara bɨ Jesupa ũraa tꞌẽe jarada, iru peetꞌaadapꞌedaa mãikꞌaapa chokꞌai pꞌirabaida (caps. 14.12–16.20).

1

Juan Bautistapa jarateeda eujã pania wẽe bɨde

Marcopa pꞌãru Jesucristode; iru Tachi Akꞌõre Warra; Tachi Akꞌõrepa eperãarãmaa pedee pia Jesucristode kꞌawapida. 2 Chonaarãweda Tachi Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa pꞌãji:



1   Mɨ,

(Mateo 3.1‑12; Lucas 3.1‑9, 15‑17; Juan 1.19‑28)



650 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



651

Marcos 1

‘Tachi Akꞌõrepa mãgaji ichi Warramaa: “Mɨa eperã chokꞌa pëiitꞌee pɨ naa o pia oonamerã pɨ, eperãarã poro waibɨa, chei naaweda.” ’ a   (Mal 3.1) 3 ‘Eujã pania wẽe bɨde eperã bia bɨ: “O pi–ia oopatakꞌa poro waibɨa chei naaweda, mãga pɨkꞌa pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ Tachi Waibɨa chei naaweda.” ’  (Is 40.3) 4‑6 Ewari aba Isaíapa pꞌãdakꞌa pꞌasaji. Eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Juan Bautista b cheji eujã pania wẽe bɨmaa. Pꞌaru camello kꞌaradee kꞌada jɨ ̃pachi. Chi kꞌɨrrɨde jɨ ̃pari ne–edee ooda paji. Kꞌopachi sisi mãikꞌaapa topachi jɨrrɨ miéle. Judea eujãdepemaarã mãikꞌaapa Jerusalendepemaarã chokꞌara wãpachida iru ũraa ũride. Irua jarateepachi Tachi Akꞌõrede ijãadamerã mãikꞌaapa poro choopidamerã akꞌɨpidaitꞌee ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oodaamaa pꞌanɨ. Mãgá Tachi Akꞌõrepa ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapii. Mãga ũridakꞌãri, eperãarãpa Tachi Akꞌõremaa chupɨria iidi chejida ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa. Mãpai Juanpa poro chooji Jordán to jãde. 7 Ichiaba jarateepachi: —Eperã mɨ tꞌẽe cheru. Mãgɨ ́ waibɨara bɨ mɨ kꞌãyaara pꞌekꞌau kꞌachia wẽe bairã. Mapa ɨ ̃jaabaipꞌeda, iru chancla jida ẽraikꞌaraa bɨ. 8 Mɨa parã poro choopari paniapa, mamĩda irua parã nãgá poro chooitꞌee. Akꞌõre Jaure ba chepiitꞌeeda aji, parã kꞌapꞌɨade.  





Jesús poro chooda

(Mateo 3.13‑17; Lucas 3.21‑22)

9 Maapai

Jesús cheji Nazaret c pꞌuurudeepa. Ma pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Cheji Juanpa jaratee badamaa. Mãpai Juanpa Jesús poro chooji Jordán tode. 10 Jesús toiduupa uchiakꞌãri, unuji pajã ewadaru mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre Jaure ichi ɨ ̃rɨ palomakꞌa baai cheru. 11 Mãpai ɨtꞌariipa Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Pɨda aji, mɨ Warra kꞌinia, mɨa jɨrɨtꞌerada. Pɨa mɨ tꞌãri o–ĩapipari.  



Netuara Poro Waibɨapa Jesús kꞌachiade baaipiitꞌee pada 12  Mãga

(Mateo 4.1‑11; Lucas 4.1‑13)

bapꞌeda, Akꞌõre Jaurepa Jesús wãpiji eujã pania wẽe bɨmaa. ne–animal kꞌachia paraamãi ituaba baji kꞌãima cuarenta. Netuara Poro Waibɨapa ne–inaa kꞌachia oopi kꞌinia baji, mamĩda pꞌoyaa–e paji. Jesupa oo–e pakꞌãri, angeleerã chejida iru kꞌaripade.

13  Mama

a 1.2 Irua eperãarãmaa jarateeitꞌee kꞌãata oodaipia bɨ. b 1.4‑6 -6 Griego pedeede: Juan, chi eperãarã poro choopari. c 1.9 Nazaret pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Jesús ma pꞌuurude wariji ichi akꞌõrekꞌaa, José mãpema pada perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 1

652 Jesupa jarateemaa beeda

14  Juan

(Mateo 4.12‑17; Lucas 4.14‑15)

Bautista carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨdapꞌeda, Jesús wãji Galilea eujãdee Tachi Akꞌõre pedee pia jarateede. 15 Jarapachi: —Idi weda eperãarãpa kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. Mapa kꞌĩsia pꞌua bapꞌeda, pꞌekꞌau kꞌachia oo amaadapáde aji, mãikꞌaapa ijãadapáde aji, iru pedee pia jara pëidade.  

Jesupa to–ɨapataarã kꞌĩmari jɨrɨtꞌerada ichi ome nipapataadamerã 16  Maapꞌeda

(Mateo 4.18‑22; Lucas 5.1‑11)

Jesús Galilea Lago ide nide unuji Simón mãikꞌaapa chi ɨ ̃pema Andrés. To–ɨapataarã paji. Mapa tꞌɨrɨ tꞌaamaa pꞌanajida. 17 Jesupa mãgaji: —Mɨ ome nipapatáatɨ mãikꞌaapa óotɨ mɨa ooparikꞌa. Idideepa eperãarã jɨrɨdaitꞌee Tachi Akꞌõre–itꞌee, to–ɨapataarãpa chikꞌo jɨrɨpatakꞌa. 18 Aramata ãchi tꞌɨrɨ atabëijida mãikꞌaapa wãjida iru ome. 19 Ipu nokꞌode unuji Santiago mãikꞌaapa chi ɨ ̃pema Juan. Zebedeo warrarã paji. Tꞌɨrɨ pi–ia pꞌe bɨmaa pꞌanajida barcode. 20 Jesupa ãra unukꞌãri, tꞌɨ ̃ji ichi ome aukꞌa nipapataadamerã. Aramata atabëijida ãchi mimia barcode ãchi akꞌõre chi kꞌaripapataarã ome mãikꞌaapa wãjida Jesús ome.  







Eperã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bada

(Lucas 4.31‑37)

21 Panajida

Capernaum pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Judiorã ɨ ̃ipata ewate pada perã, Jesús wãji Akꞌõre Ũraa jarateepata tedee. Mama jarateemaa beeji. 22 Jõmaarã taide jĩpꞌa jarateeji Tachi Akꞌõrepa jarateepidakꞌa. Moisepa pꞌãda jarateepataarã kꞌãyaara pipɨara jarateeji. Mapa eperãarã akꞌɨtrua para beeji. 23 Mama tꞌĩuji eperã kꞌachia bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, netuara iru kꞌapꞌɨade merãtɨa bada perã. Ma netuarapa biaji: 24 —Jesús Nazaret pꞌuurudepema, ¿kꞌãata oo chejima aji, taimaa? ¡Tai ichiakꞌau bɨ ́ji! ¿Tai kꞌenatꞌaadeta cherukꞌã? aji. Mɨa pɨ kꞌawa bɨ. Tachi Akꞌõrepa pɨ pëiji. Mapa pɨde pꞌekꞌau kꞌachia wẽe bɨda aji. 25 Mãpai Jesupa ma netuara ɨtrɨatꞌaaji: —¡Kꞌĩupꞌee beepáde aji, mãikꞌaapa uchiapáde aji, na eperã kꞌapꞌɨadeepa! 26 Mãpai ma netuarapa eperã wawatꞌaaji mãikꞌaapa golpe biapꞌeda, kꞌapꞌɨadeepa uchiadachi. 27 Mãga unudakꞌãri, jõmaweda akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa pedee para beeji ãchi pitapai: —¿Kꞌaima na eperã? ¡Eperã poro waibɨakꞌa jaratee bɨ! Irua jarateeda waide ũridakꞌaa nama. ¡Ma awara netuaramaa pedeekꞌãri, irua jararukꞌa aukꞌa oo pꞌanɨda! aji. 28 Mapa taarã–e weda Galilea eujãdepemaarãpa Jesús kꞌawaajida.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



653

Marcos 1

Jesupa Simón Pedro pꞌãkꞌõre jɨpada 29 Jesús,

(Mateo 8.14‑15; Lucas 4.38‑39)

Santiago  Juan ome uchiadakꞌãri Akꞌõre Ũraa jarateepata tedeepa, wãjida Simón mãikꞌaapa Andrés temaa. 30 Simón pꞌãkꞌõre kꞌɨamiapa pꞌarude baji. Mapa jaranajida Jesumaa. 31 Jesús irumaa wãji mãikꞌaapa juade jita atapꞌeda, pꞌirabai ataji. Aramata kꞌɨamia tuudachi. Mãpai chi kꞌayaa badapa nekꞌopiji Jesumaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa. d





Jesupa kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpada 32  Kꞌeudaikꞌãri,

(Mateo 8.16‑17; Lucas 4.40‑41)

eperãarãpa kꞌayaa beerã chokꞌara aneejida Jesumaa. Ichiaba aneejida netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa beerã. 33 Pꞌuuru pidaarã chokꞌara see nɨ ̃beeji te tꞌĩupatamãi. 34 Jesupa kꞌayaa kꞌĩra tꞌãdoo iru pꞌanadapꞌedaarã jɨpaji. Ichiaba netuaraarã eperã kꞌapꞌɨade merãtɨa beeda uchiapikꞌooji. Ma awara ma netuaraarãmaa pedeepi–e paji, ãchia kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã iru Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã kꞌaripamerã.  



Jesús Galilea eujãde jaratee nipada 35  Tapꞌedapodopa

(Lucas 4.42‑44)

Jesús pꞌirabaiji mãikꞌaapa uchiaji pꞌuurudeepa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃naitꞌee eperãarã pꞌanadakꞌaamaa. 36 Simón pꞌirabaikꞌãri, iru unu–e paji. Mapa apemaarã kꞌõpꞌãyoorã ome wãji Jesús jɨrɨde. 37 Unu atadakꞌãri, mãgajida: —Jõmaarãpa pɨ jɨrɨ nidada ajida. 38 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Tachi Akꞌõrepa mɨ pëiji ichi ũraa jõmaarãmaa jarateemerã. Mapa wãdáma aji, awaraa pꞌuuru kꞌaitꞌa beemaa. 39 Jesús mãgá jaratee nipapachi jõma Galilea eujãde chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Jarateepachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede pꞌuuru bee chaa mãikꞌaapa eperã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bee uchiapipachi.  







Jesupa leprapa kꞌayaa bada jɨpada 40  Ewari

(Mateo 8.1‑4; Lucas 5.12‑16)

aba eperã leprapa kꞌayaa bɨ cheji Jesumaa mãikꞌaapa bedabaipꞌeda, mãgaji: —Kꞌinia bɨ pɨrã, mɨ kꞌayaa wẽpapipáde aji, Akꞌõre kꞌĩrapite mɨ pia beemerã. 41 Jesupa iru chupɨria kꞌawaaji. Juapa tꞌõbaiji mãikꞌaapa mãgaji:  

d 1.29 Santiago

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Jacobo.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 1​, ​2

654

—¡Kꞌinia bɨda! aji. Jɨpa beepáde aji. 42 Aramata ichi kꞌapꞌɨadeepa lepra kꞌayaa wẽpadachi mãikꞌaapa jɨpa beeji. 43 Jesupa ãyaa pëikꞌãri, ũraaji: 44 —¡Ũríji! Jaranáaji apidaamaa. Jĩpꞌa pꞌaaremaa akꞌɨpináji. Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa ipana omé atéeji, teeitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Mãgá jõmaarãpa pɨ jɨpa beeda kꞌawadayada aji. 45 Mamĩda wãkꞌãri, ma eperãpa pariatua jara wãpachi. Maperã Jesús pꞌoyaa wãkꞌaa paji pꞌuurudee. Eperãarã pꞌanadakꞌaamãi nipapachi. Mamĩda atꞌãri pꞌuuru pidaarã irumaa wãpachida.  







Jesupa chiwa bada jɨpada

2

1   Ma

(Mateo 9.1‑8; Lucas 5.17‑26)

tꞌẽepai Jesús waya wãji ichi bapatamaa Capernaum pꞌuurudee. Mamĩda eperãarãpa kꞌawaadakꞌãri iru mama bɨ, 2 taarã–ee eperãarã chokꞌara teeda see nɨ ̃ba cheji. Tꞌĩupatamãi pida araa–ee nɨ ̃beeji. Irua Akꞌõre Ũraa jaratee bɨ misa, 3 eperãarã kꞌĩmariirãpa irumaa aneejida eperã chiwa bɨ. 4 Mamĩda Jesumãi pꞌoyaa tꞌĩuda–e paji, chokꞌara see nɨ ̃bada perã ma tede. Maperã terrazade wãjida mãikꞌaapa uria ewa atajida. Mãgɨ ́ uriadeepa chi chiwa bɨ ɨrabai atajida ichi pꞌarude. 5 Jesupa mãga unukꞌãri, kꞌawaji wãara ichide ijãa pꞌanɨ. Mapa mãgaji ma chiwa bɨmaa: —Warra, pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata jõmaweda wẽpajipɨ. 6 Moisepa pꞌãda jarateepataarã ũkꞌuru mama su–akꞌɨ pꞌanajida. Mãga ũridakꞌãri, kꞌĩsiajida: 7 “Jã eperã ikꞌachia pedeemaa bɨ Tachi Akꞌõre ãpɨte. Na eujãdepemaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia wẽpapidakꞌaa; Tachi Akꞌõrepapaita mãga ooi.” 8 Mamĩda Jesupa ichi tꞌãride kꞌawaji ãchia kꞌachia kꞌĩsia pꞌanɨ. Mapa mãgaji: —¿Sãapꞌeda parãpa kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsia pꞌanɨma? aji. 9 Mɨa irumaa jarai: “Pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpajipɨ” maa–e pɨrã jarai: “Pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãj́ i”. 10 Mɨ chi Eperã Akꞌõre Truadepema.  e Mapa Tachi Akꞌõre jua ekꞌari mɨa pꞌekꞌau kꞌachia wẽpapipari na pꞌekꞌau eujãde. Parãpa mãgɨ ́ kꞌawaadamerã mɨa jaraitꞌee: 11 ¡Pꞌirabáiji! Pɨchi pꞌaru atáji mãikꞌaapa wãj́ i pɨchi temaa. 12 Mãpai ma chiwa bada pꞌirabaidachi mãikꞌaapa ichi pꞌaru atapꞌeda, uchiadachi jõmaarã taide. Mãpai jõmaarãta akꞌɨtrua para beeji. O–ĩapa jarapachida Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ: —Waide nãga unudakꞌaada apachida.  





















e 2.10 Chi Eperã Akꞌõre Truadepema jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre mimiapari na pꞌekꞌau eujãdee cheda. Jesucristopa ichi nãga tꞌɨ ̃jaraji akꞌɨpiitꞌee ichi Mesías. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



655

Marcos 2

Jesupa Leví jɨrɨda ichi ome nipapariimerã 13  Maapꞌeda

(Mateo 9.9‑13; Lucas 5.27‑32)

Jesús waya wãji Galilea Lago idee. Eperãarã irumaa chepachida. Mãpai Akꞌõre Ũraa jarateepachi. 14 Wãyaa wãde, unuji Leví. f Mãgɨ ́ Alfeo warra paji. Su–akꞌɨ baji Cesar–itꞌee impuesto pꞌaapatamãi. Jesupa mãgaji irumaa: —Mɨ ome nipaparíiji. Aramata pꞌirabaipꞌeda wãji Jesús ome. 15 Maapꞌeda chokꞌara impuesto pꞌepataarã Roma pidaarã rey–itꞌee mãikꞌaapa awaraa eperãarã kꞌachia–idaa beerã apatapꞌedaa Jesús ome nipapachida. Maapai Jesús nekꞌonaji Leví tede. Jesús mãikꞌaapa ichi ome nipapataarã su–akꞌɨ pꞌaneejida mesade. Aukꞌa mãgɨ ́ eperãarã su–akꞌɨ pꞌaneejida mama Jesús ome. 16 Moisepa pꞌãda jarateepataarã, fariseorã eere pꞌanapatapꞌedaarãpa mãga unudakꞌãri, iidijida Jesús kꞌõpꞌãyoorãmaa: —¿Sãapꞌeda parã jarateepari nekꞌomaa bɨma ajida, impuesto pꞌepataarã ome mãikꞌaapa awaraa pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã ome? Jãga ooikꞌaraa bɨda ajida. 17 Jesupa ãchia jaradapꞌedaa ũrikꞌãri, mãgaji: —Médico pëidakꞌaa kꞌapꞌɨa pia beerãmaa. Jĩpꞌa pëipata kꞌayaa beerãmaa. Mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa mɨ pëi–e paji tꞌãri pia beerã jɨrɨde; ma kꞌãyaara pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã jɨrɨdeta pëiji.  







Sãapai nekꞌoda–ee pꞌanadaipia bɨ 18  Ewari

(Mateo 9.14‑15; Lucas 5.33‑35)

aba Juan Bautista kꞌõpꞌãyoorã mãikꞌaapa fariseorã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa pꞌanajida nekꞌoda–ee Tachi Akꞌõre waaweepa. Eperãarã ũkꞌuruurãpa mãga unudakꞌãri, Jesumaa iidinajida: —Juan ome nipapataarã mãikꞌaapa fariseorã ome nipapataarã edaare nekꞌodakꞌaa. ¿Sãapꞌeda pɨ kꞌõpꞌãyoorãpa aukꞌa oodakꞌaama? ajida. 19 Jesupa pꞌanauji: —Eperãarã miakꞌãipata fiesta oodakꞌãri, o–ĩa pꞌanapata. Mapa kꞌõpꞌãyoorã miakꞌãidaitꞌee pꞌanɨɨrã ome pꞌanɨ misa, nekꞌopata o–ĩa pꞌanadairã. 20 Mamĩda ewari aba miakꞌãiitꞌee bada ɨmɨkꞌĩra ata chedaitꞌee chi kꞌõpꞌãyoorã ikꞌaawaapa. Wãara, ma ewate chi kꞌõpꞌãyoorã nekꞌoda–e paitꞌee tꞌãri pꞌuapa.  



Ũraa chiwidi mãikꞌaapa ũraa chonaarãwedapema 21 —Eperã

(Mateo 9.16‑17; Lucas 5.36‑39)

apidaapa pꞌaru chiwididepema pite aba tꞌɨɨikꞌaraa bɨda aji, pꞌaru sorede parchaaitꞌee. Mãga ooru pɨrã, chi pꞌaru chiwidi ãridariitꞌee f 2.14 Leví

ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Mateo.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 2​, ​3

656

mãikꞌaapa ma pite aukꞌa bee–e paitꞌee chi pꞌaru sore ome. 22 Ichiaba vino ewaa juda tꞌɨdakꞌaa ne–e sorede. Mãga ooruta pɨrã, baakꞌadaipari mãikꞌaapa ne–e jĩadaipari. Vino jida ichiaba atuadaipari. ¡Maperã vino ewaa juda tꞌɨdaipia bɨ ne–e chiwidi bɨde!  

Trigo kꞌɨmɨ chakꞌeerã jonadapꞌedaa ɨ ̃ipata ewate

(Mateo 12.1‑8; Lucas 6.1‑5)

23  Judiorã

ɨ ̃ipata ewate Jesús nipaji trigo kꞌãide mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorã wãyaa wãdakꞌãri, trigo kꞌɨmɨ chakꞌeerã oro ata wãjida chi tau kꞌodaitꞌee. g 24 Arii pꞌanadapꞌedaa fariseorãpa mãga unudakꞌãri, Jesumaa mãgajida: —¡Pɨchá akꞌɨ ́ji! ¿Sãapꞌeda pɨ kꞌõpꞌãyoorãpa jãga oomaa pꞌanɨma? ajida. Chonaarãweda Moisepa jaraji mimiadaikꞌaraa bɨ ɨ ̃ipata ewate. 25 Jesupa mãgaji: —Parãpa Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde pia kꞌĩsiada–e pꞌanɨ. Chonaarãweda Rey David chi kꞌõpꞌãyoorã ome audú jarrapisia pꞌanadakꞌãri, 26 ichi tꞌĩuji Tachi Akꞌõre te ne–edee oodade. Abiatar, pꞌaareerã poro waibɨapa, pan kꞌopiji Davidmaa, aɨ naaweda Tachi Akꞌõrepa jaraji mĩda pꞌaareerãpa aupai mãgee pan kꞌodamerã. Davidpa ma pan kꞌopꞌeda, ichi ome nipapataarãmaa teeji. Tachi Akꞌõrepa ãra miapi–e paji mãga oodapꞌedaa kꞌaurepa. 27 Tachi Akꞌõrepa eperãarã oo–e paji ɨ ̃ipata ewari ɨadamerã. Naapɨara Tachi Akꞌõrepa eperã ooji. Tꞌẽepai ooji ɨ ̃ipata ewari eperãarã ɨ ̃idamerã mimiada–ee. 28 Ɨĩ pata ewate paara mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jua ekꞌari bɨda aji.  









Eperã jua chiwa bada

3

(Mateo 12.9‑14; Lucas 6.6‑11)

1   Waya

Jesús wãji Akꞌõre Ũraa jarateepata tedee. Mama baji eperã jua chiwa bɨ. 2 Ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaarãpa Jesumaa akꞌɨ para baji, ɨ ̃ipata ewate jɨpai jĩakꞌaapa. Mãgá ãchi charraarãmaa jaranadaitꞌee. 3 Mãpai Jesupa jua chiwa bɨmaa maaji: —Pꞌirabáiji mãikꞌaapa jõmaarã esajĩakꞌa akꞌɨnɨ ̃ béeji. 4 Mãpai apemaarãmaa iidiji: —¿Kꞌãare pꞌãdata iru pꞌanɨ Akꞌõre Ũraade ɨ ̃ipata ewate oodamerã? ¿Pia ooipia bɨ wa kꞌachia? ¿Jɨpaipia bɨ piupiamaapa wa piupiipia bɨ, kꞌaripada–ee? Mamĩda ãchi kꞌĩupꞌee para beeji kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã piata ooipia bɨ. 5 Jesupa kꞌĩrau akꞌɨji ãchimaa. Ma eperã chupɨria kꞌawaa kꞌiniada–e pꞌanadapꞌedaa perã, Jesús kꞌĩra pia–ee beeji. Mãpai ma eperãmaa mãgaji: —Pɨchi jua jĩrupáde aji.  







g 2.23 Dt 23.25. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



657

Marcos 3

Mãpai jua jĩruji. Aramata jɨpa beeji. 6 Mapa fariseorã mamãikꞌaapa uchiadapꞌeda, Rey Herodes eere pꞌanadapꞌedaarã ome pedeeteemaa pꞌaneejida Jesús peepitꞌaadaitꞌee.  

7 Galilea

Jesupa eperãarã chokꞌaraarãmaa jarateeda lago ide

eujãdepemaarã chokꞌara Jesús tꞌẽe chejida. Mapa iru wãji chi kꞌõpꞌãyoorã ome Galilea Lago idee. 8 Jesupa ne–inaa pia oopari kꞌawaadakꞌãri, eperãarã chokꞌaraara cheepurujida irumaa: Judea eujãdepemaarã, Jerusalén pꞌuurudepemaarã, Idumea eujãdepemaarã. Ichiaba chejida Jordán to kꞌĩraikꞌa eerepemaarã, Tiro pꞌuuru kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarã mãikꞌaapa Sidón pꞌuuru kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarã. 9‑10 Chokꞌara jɨpada perã, kꞌayaa beerãpa iru pꞌĩsua ata chejida, tꞌõbairupa jɨpa pꞌaneedai jĩakꞌaapa. Eperãarã audú chokꞌara nɨ ̃bada perã, ichi ome nipapataarã pëiji barco jɨrɨde, eperãarã ichimaa chenaadamerã. Mãpai jarateeji barcodeepa. 11 Netuara merãtɨa beerãpa Jesús unudakꞌãri, iru kꞌĩrapite bedabaikꞌoodachida mãikꞌaapa biapachida: —¡Pɨ Tachi Akꞌõre Warrapɨ! 12 Mamĩda Jesupa netuaraarã ɨtrɨapachi ichia ooda nepɨrɨnaadamerã eperãarã kꞌĩrapite.  







Jesupa kꞌõpꞌãyoorã jɨrɨtꞌerada

13  Maapꞌeda

(Mateo 10.1‑4; Lucas 6.12‑16)

Jesús ee nokꞌodee wãji chi kꞌõpꞌãyoorã ome mãikꞌaapa jɨrɨtꞌeraji ichi kꞌĩsiade iru bada. 14 Doce jɨrɨtꞌeraji ichi ome nipapataadamerã mãikꞌaapa Akꞌõre Ũraa jarateepataadamerã awara ãi. [Mãgɨɨrã tꞌɨ ̃ bɨji apóstoles. h ] 15 Mãgɨɨrã ichiaba pëiji netuara merãtɨa bee uchiapidamerã eperãarã kꞌapꞌɨadeepa. 16 Nãgɨɨrã paji chi doce jɨrɨtꞌerada: Simón, (Jesupa tꞌɨ ̃ bɨda Pedro); 17 Zebedeo warrarã, Santiago Juan ome; Jesupa ichiaba ãra tꞌɨ ̃ bɨda Boanerges; i 18 Andrés; Felipe; Bartolomé; Mateo; Tomás; Santiago (Alfeo warra); Tadeo; Simón Celote apatapꞌedaa; j 19 mãikꞌaapa Judas Iscariote; mãgɨpa tꞌẽepai Jesús traicionaada.  











Jesús Netuara Poro Waibɨa ome

20  Ma

(Mateo 12.22‑32; Lucas 11.14‑23; 12.10)

tꞌẽepai Jesús teeda tꞌĩuji chi kꞌõpꞌãyoorã ome mãikꞌaapa waya eperãarã chokꞌara irumaa chejida. Mapa pꞌoyaa nekꞌodakꞌaa paji. 21 Jesús ëreerãpa mãga kꞌawaadakꞌãri, iru ata chejida jaradapꞌedaa perã kꞌĩra kꞌawa–ee bɨ.  

h 3.14 Mãgɨ ́ pedee jara kꞌinia bɨ Jesupa pëida. i 3.17 Mãgɨ ́ pedee jara kꞌinia bɨ Pa Warrarã. j 3.18 Roma jua ekꞌariipa uchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã tꞌɨ ̃jarapachida Celote eerepemaarã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 3​, ​4

658

22  Moisepa

pꞌãda jarateepataarã che pꞌanajida Jerusalendeepa. Ãchia jarapachida: —Beelzebú, Netuara Poro Waibɨa juapata jãgá netuaraarã uchiapiparida apachida. 23 Jesupa ãchi tꞌɨ ̃ pꞌe atapꞌeda, nepɨrɨji: —¿Sãga Satanapa uchiapiima ichi aukꞌaarã? 24 Pꞌuuru pidaarã chikꞌĩra unuamaa pꞌaneeruta pɨrã, taarãda–e ãchi itu jõdaridaitꞌee. 25 Aukꞌa te pidaarã awara–awaraadaidakꞌãri, waa araa pꞌanapataada–e paitꞌee mãikꞌaapa jõdaridaitꞌee. 26 Mãga pɨkꞌa Netuara Poro Waibɨapa ichi aukꞌaarã jëreru pɨrã, ãchi itu jõdaridai. 27 ʼMa awara, apida tꞌĩudakꞌaa eperã juataura bɨmãi iru netꞌaa jãri atade. Naapɨara jɨ ̃ nɨ ̃bɨ–e pɨrã, iru netꞌaa jãri pꞌe ata–e pai. Mɨ waibɨara bɨ Netuara Poro Waibɨa kꞌãyaara. Mapa netuaraarã mɨ jua choodakꞌaa. 28 ʼMɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõrepa pꞌekꞌau kꞌachia jõmaata wẽpapii, pedee kꞌachia jaradapꞌedaa paara iru ãpɨte. 29 Mamĩda ikꞌachia jararuta pɨrã iru Jaure ãpɨte, Tachi Akꞌõrepa perdonaakꞌaa. Mãgee pꞌekꞌau kꞌachia wẽpapi–eda aji. 30 Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa jarapachida Jesupa ne–inaa oopachi netuara juapa mãikꞌaapa merapachida Tachi Akꞌõre Jaure. Mapa mãga jaraji Jesupa.  















María Jesús ɨ ̃pemaarã ome pachedapꞌedaa

(Mateo 12.46‑50; Lucas 8.19‑21)

31 Mãpai

pachejida Jesús nawe chi ɨ ̃pemaarã ome. Mamĩda taawa pꞌaneejida mãikꞌaapa tꞌɨ ̃ pëijida Jesús ãchimaa uchiamerã. 32 Jesús ikꞌaawa su–akꞌɨ pꞌanadapꞌedaarãpa jarajida: —Pɨ nawe pɨ ɨ ̃pemaarã ome taawa nɨmaa pꞌanɨda ajida. Ãrapa pɨ jɨrɨ nidada ajida. 33 Irua pꞌanauji: —Parãpa kꞌawa pꞌanɨ mɨ nawe mãikꞌaapa mɨ ɨ ̃pemaarã. Mamĩda ¿kꞌairãta mɨa kꞌinia iru bɨma mɨ nawekꞌa mãikꞌaapa mɨ ɨ ̃pemaarãkꞌa? 34 Akꞌɨpꞌeda ichi ikꞌaawa su–akꞌɨ pꞌanadapꞌedaarãmaa, mãgaji: —Acha pꞌanɨɨrãta mɨa kꞌinia iru bɨ mɨ nawekꞌa mãikꞌaapa mɨ ɨ ̃pemaarãkꞌa. 35 Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa oopataarãta mɨ ɨ ̃pemakꞌa, mɨ ɨ ̃pewẽrakꞌa pꞌanɨ mãikꞌaapa mɨ nawekꞌa.  







4

Netꞌatau pꞌopari nepɨrɨda

1   Waya

(Mateo 13.1‑9; Lucas 8.4‑8)

Jesús jarateemaa beekꞌãri lago ide, eperãarã chokꞌara chejida. Audú chokꞌara chedapꞌedaa perã, Jesús batauji barco lago jãde badade mãikꞌaapa su–akꞌɨ beeji. Jõdee eperãarã jõmaweda pꞌaneejida lago ide. 2 Mamãikꞌaapa Jesupa eperãarãmaa nepɨrɨmaa beeji Akꞌõre Ũraa jarateeitꞌee:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



659

Marcos 4

3  —Mɨa

nepɨrɨru pia kꞌĩsíatɨ. Eperã wãji netꞌatau pꞌode. 4 Ma pꞌo wãkꞌãri, ũkꞌuru baaijida o jãde. Mãpai ipanaarãpa kꞌokꞌoo chejida. 5 Ũkꞌuru baaijida mãu–idaade makꞌɨara yooro wẽe badamãi. Mãgɨ ́ isapai tꞌonojida, makꞌɨara yooro wẽe bada perã. 6 Mamĩda akꞌõrejĩru jẽrakꞌãri, chi kꞌiru pɨɨdachi, chi kꞌarra ɨ ̃rɨɨ bada perã. 7 Ũkꞌuru baaijida ne–ɨɨrɨ– idaade. Mamĩda ne–ɨɨrɨ kꞌapꞌipꞌiara waripari perã, mãgɨ ́ netꞌatau tꞌono wãdapꞌedaa piukꞌoodachida. Maperã chauda–e paji. 8 Jõdee awaraa netꞌatau baaijida eujã piade. Mãgɨ ́ tꞌonojida, warijida mãikꞌaapa pia chaujida. Ũkꞌuru netꞌatau abaadeepa uchiajida treinta, sesenta maa–e pɨrã cien. 9 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ! k  











Sãapꞌeda Jesupa nepɨrɨpachi jarateeitꞌee 10  Tꞌẽepai

(Mateo 13.10‑17; Lucas 8.9‑10)

Jesús ituaba beeji chi kꞌõpꞌãyoorã doce ome, awaraa ichi ome nipapatapꞌedaarã paara. Mãpai ãchia iidijida: —¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma ajida, pɨa nepɨrɨ bada? 11 Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa parãmaa kꞌawapimaa bɨ ne–inaa naaweda kꞌawapikꞌaa pada; sãga ichideerã pꞌaneedai. Mamĩda awaraarãmaa mɨa nepɨrɨpari jarateeitꞌee, kꞌawada–ee pꞌaneedamerã. 12 ‘Mɨa oo bɨ akꞌɨ pꞌanɨ mĩda, wãara unuda–e mãikꞌaapa mɨa jara bɨ ũri pꞌanɨ mĩda, kꞌawada–e. Mɨa jarateepari pia kꞌawadapꞌedaa paara, Tachi Akꞌõrede ijãakꞌajida mãikꞌaapa irua ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapikꞌaji. Mamĩda wãara mãga kꞌiniadakꞌaa.’  (Is 6.9‑10)  

Jesupa kꞌawapida netꞌatau pꞌoparide 13  Mãpai

(Mateo 13.18‑23; Lucas 8.11‑15)

Jesupa iidiji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —¿Parãpa kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã mɨa jaratee kꞌinia bɨ ma nepɨrɨdade? ¿Sãga kꞌawaadaitꞌee awaraa nepɨrɨkꞌãri jarateeitꞌee? Nãga jara kꞌinia bɨ: 14 ʼMa netꞌatau pꞌopari Akꞌõre Ũraa jarateeparikꞌa bɨ mãikꞌaapa ma netꞌatau Akꞌõre ũráakꞌata bɨ. 15 Netꞌatau baairutamãi eperãarã Akꞌõre Ũraa ũripataarã́kꞌata bɨ. Mamĩda ũridapꞌeda, Netuara Poro Waibɨa chepari ne–inaa ooitꞌee, tꞌãripa ma pedee ijãanaadamerã. 16 Awaraa eperãarã chi netꞌatau mãu–idaade baaidapꞌedáakꞌapɨ pꞌanɨ. Tachi Akꞌõre Ũraa o–ĩa ũripata. 17 Mamĩda ma netꞌatau tꞌonoda taarã–e weda pɨɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mãgɨɨrãpa ma jara pëida taarã ijãada–e.  







k 4.9 Griego

pedeede: ¡Kꞌɨɨrɨ paraa beerã, pia ũrítɨ!

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 4

660

Maperã ma ũraade ijãadapꞌedaa kꞌaurepa awaraarãpa nepɨra jɨrɨ cheruta pɨrã ãchi ome, maa–e pɨrã awaraarãpa ãchi jɨrɨruta pɨrã miapidaitꞌee, ijãa amaapata. 18 Awaraa eperãarã chi netꞌatau ne–ɨɨrɨ–idaade baaidapꞌedáakꞌapɨ pꞌanɨ. Akꞌõre Ũraa ũri pꞌanɨ. 19 Mamĩda ãchia na pꞌekꞌau eujãdepema netꞌaa kꞌĩsia pꞌaneepata ãchi–itꞌee atadaitꞌee. Tachi Akꞌõre Ũraa ũridai kꞌãyaara, pꞌaratꞌa mãikꞌaapa awaraa ne–inaa waapɨara kꞌinia pꞌanapata. Maperã Tachi Akꞌõrepa oopi kꞌinia bɨkꞌa oodakꞌaa. 20 Jõdee awaraa eperãarã chi netꞌatau eujã piade baaidapꞌedáakꞌapɨ pꞌanɨ. Netꞌatau aba eujã piade uuda chauparikꞌa tau treinta maa–e pɨrã sesenta maa–e pɨrã cien, mãga pɨkꞌa ma eperãarãpa Akꞌõre Ũraa ũridakꞌãri, tꞌãride ijãa pꞌaneepata. Mãgá Tachi Akꞌõre Ũraa waapɨara kꞌawaa wãpata mãikꞌaapa oopata irua kꞌinia bɨkꞌa.  





Kꞌãata oodaipia bɨ Jesupa jarateeda ũridakꞌãri

(Lucas 8.16‑18)

21 Ichiaba

jarateeji: —Tachia lámpara kꞌoodakꞌaa cajón ekꞌari ata bɨdaitꞌee maa–e pɨrã cama ekꞌari. Ma kꞌãyaara lámpara kꞌoodakꞌãri, ɨtꞌɨ ́ ata bɨpata pia ɨ ̃daamerã. 22 Mãga pɨkꞌa, ɨ ̃rá Tachi Akꞌõre netꞌaa mera pɨkꞌa bɨ mĩda, tꞌẽepai parãpa jõmaarãmaa jaradaitꞌee. l 23 ¡Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ! 24 Ichiaba jaraji: —Pia kꞌĩsíatɨ mɨa jararude. Eperãpa ne–inaa pia ookꞌãri mɨa jarateeda pia kꞌĩsia bairã, pia oo bɨ. Tachi Akꞌõrepa ichi ũraa audú kꞌawaapii irumaa, mãikꞌaapa ne–inaa pipɨara ooyada aji, iru ome. 25 Tachi Akꞌõrepa eperã kꞌĩsia kꞌawaa bɨmaa kꞌĩsia kꞌawaara bapiitꞌee, Akꞌõre Ũraa Pia ijãapari perã. Jõdee mɨa jarateeda pia kꞌĩsia kꞌinia–e bakꞌãri, ichia naaweda kꞌawa bada kꞌĩra atuapiitꞌee. m  







26  Ichiaba

Netꞌatau tꞌonoda nepɨrɨda

Jesupa nepɨrɨji: —Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanɨɨrã ĩwapata netꞌatau eujãde pꞌodakꞌa. 27 Tachia netꞌatau pꞌodapꞌeda, kꞌeuru chaa kꞌãiruta pɨjida mãikꞌaapa ewari chaa pꞌirabairuta pɨjida, ma netꞌatau tꞌonopari mãikꞌaapa wari wãpari. Tachia kꞌawada–e sãga mãgá waripari. 28 Yoorode netꞌatau ichi itu tꞌonopari. Naapɨara uchiapari chi tꞌukꞌu; mamãikꞌaapa chi kꞌiru.  



l 4.22 Pia jaraitꞌeera, Tachi Akꞌõrepa ooda mera bɨ eperãarãpa kꞌawanaadamerã. Ichiaba irua ooda oopachi ununaadamerã. Mamĩda ɨr̃ apɨ irua mera iru bada eperãarã ũkꞌuruurãpa pia kꞌawaaruta mãikꞌaapa ũkꞌuruurãpa irua oopari pia unuruta. m 4.25 Griego pedeede: Eperãpa iru bɨmaa waapɨara teeitꞌee. Jõdee chi makꞌɨara wẽe bɨmaa maarepida tee–e paitꞌee. Irua ma–ãri iru bɨ paara jãri ataitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



661

Marcos 4

Maapꞌeda uchiapari chi kꞌɨmɨ chakꞌe; tꞌẽepai netꞌatau chokꞌara chaupari. 29 Pꞌoo bakꞌãri, ewapata. Mãga bɨ Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanɨɨrã ome.  

Mostaza tau nepɨrɨda

(Mateo 13.31‑32; Lucas 13.18‑19)

30  Jesupa

ichiaba awaraa nepɨrɨji jarateeitꞌee: —¿Kꞌãarekꞌa bɨma aji, Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã? ¿Kꞌãata nepɨrɨitꞌeema pia kꞌawaadamerã? 31 Mostaza tau uudákꞌapɨ bɨ. Mãgɨ ́ netꞌatau apemaarã netꞌatau kꞌãyaara ma–ãriara bɨ. 32 Mamĩda uupꞌeda, apemaarã ne–uu kꞌãyaara waibɨara waripari. Mãgá waibɨa warikꞌãri, ipanaarãpa ãchi te oopata chi juade. n  



Jesupa ooda nepɨrɨkꞌãri

(Mateo 13.34‑35)

33  Jesupa

mãga nepɨrɨ wãpachi Tachi Akꞌõrede kꞌĩsia pꞌaneedamerã. Ichia nepɨrɨda pia ũridakꞌãri, waa nepɨrɨpachi. 34 Jarateekꞌãri, ichita mãgá nepɨrɨpachi. Nepɨrɨ–ee jarateekꞌaa paji. Mamĩda chi kꞌõpꞌãyoorã ituaba pꞌaneedakꞌãri, ma nepɨrɨda jõma jara kꞌinia bɨ jarateepachi.  

Jesupa nãu pꞌusa ome tꞌumãtɨpida

(Mateo 8.23‑27; Lucas 8.22‑25)

35  Ma

ewate kꞌeu wãkꞌãri, Jesupa maaji ichi ome nipapataarãmaa: —Wãdáma aji, lago kꞌĩraikꞌa eeree. 36 Eperãarã atabëijida mãikꞌaapa bataujida Jesús su–akꞌɨ bada barcode. Awaraarã jida aukꞌa wãjida awaraa barcode. 37 Mãgá lago sĩa wãdade nãu golpe pꞌua nɨ ̃beeji mãikꞌaapa pꞌusara tꞌo nɨ ̃beeji. Mapa barco pirubaai wã nipaji. 38 Mãɨmisa Jesús kꞌãi baji barco trumaa. Su–akꞌɨ beepata ɨ ̃rɨ porokꞌau baji. Aramata ɨ ̃rɨmatꞌaajida mãikꞌaapa mãgajida: —¡Tachi Waibɨa! ¡Pꞌirabáiji! ¡Tachi pirubaai wãdapɨ! ¿Pɨ–itꞌee pꞌua–ekꞌã ajida, tachi pirubaaidaruta pɨjida? 39 Mãpai Jesús pꞌirabaipꞌeda, mãgaji nãumaa: —Waa pꞌuanaapáde aji. Mãpai nãu waa pꞌua–e paji. Ichiaba pꞌusamaa maaji: —Tꞌumãtɨ beepáde aji. Aramata jõmaweda ipꞌii ũu beeji. 40 Mãpai Jesupa maaji ichi ome nipapataarãmaa: —¿Sãapꞌeda pꞌera jõnɨma? ¿Atꞌãri ijãada–eeta pꞌanɨkꞌã? aji. 41 Mamĩda ãchi pꞌera para beeji, waide mãga unudakꞌaa pada perã. Ãchi pitapai iidi para beeji:  











n 4.32 Mãga pɨkꞌa Akꞌõrede ijãapataarã chokꞌara–ee pꞌanɨ mĩda, isapai ĩwa wãpata chokꞌaradarutamaa. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 4​, ​5

662

—¿Kꞌaima nãgɨ ́? Tachi Akꞌõrepapaita pedeepari nãumaa, pꞌusamaa ipꞌii beemerã.

5

Eperã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bada 1   Lago

(Mateo 8.28‑34; Lucas 8.26‑39)

kꞌĩraikꞌa eere panajida Gerasa eujãde. 2 Jesús barcodeepa bataukꞌãri, irumaa cheji jãɨradeepa eperã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bɨ. 3 Ma eperã ãkꞌadaa bapachi jãɨra mãu te uriade. Ichi ome pꞌoyaadakꞌaa paji; cadenapa pida. 4 Edaare cadenapa bɨɨrɨde mãikꞌaapa juade jɨ ̃ nɨ ̃bɨpachida. Mamĩda tꞌɨɨtꞌaapachi. Mapa pꞌoyaadakꞌaa paji. 5 Ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida bia nipapachi ee beede mãikꞌaapa jãɨra bee chaa. Ichi itu pꞌu oo nipapachi mãupa. 6 Mamĩda tꞌɨmɨ ́ weda mãgɨ ́ eperãpa Jesús unukꞌãri, pꞌiradachi irumaa mãikꞌaapa bedabaidachi. 7‑8 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Netuara, uchiapáde aji, na eperã kꞌapꞌɨadeepa! Biaji: —Jesús, pɨ Akꞌõre Waibɨa Warrapɨ. ¿Kꞌãata ooitꞌeema aji, mɨ ome? Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite jaráji mɨ kꞌachia oo–e paitꞌee. Mɨ ichiakꞌau bɨpáde aji. 9 Mãpai Jesupa iidiji: —¿Pɨ, kꞌasaa tꞌɨ ̃jarapatama? aji. —Mɨ tꞌɨ ̃jarapatada aji, Legión, o chokꞌara nipapata perã. 10 Mãpai Jesumaa chupɨria iidipachi awara ãyaa pëinaamerã. 11 Ma ee kꞌarraya sinaarã chokꞌara nekꞌomaa pꞌanajida. 12 Mapa netuaraarãpa chupɨria iidijida: —Awara ãyaa pëii kꞌãyaara, ara pꞌanɨ sina kꞌapꞌɨade tꞌĩupipáde ajida. 13 Mãpai Jesupa netuaraarã mamaa pëiji. Uchiapiji ma eperã kꞌapꞌɨadeepa mãikꞌaapa tꞌĩupiji sinaarã kꞌapꞌɨade. Mãɨrã pꞌirakꞌoodachida ee kꞌõotꞌari jira bɨdee mãikꞌaapa lago jãde baainajida. Mama jõmaweda ɨ ̃yapa jɨ ̃akꞌoodachida. Sinaarã perá dos mil paji. 14 Ma sina jɨ ̃a pꞌanadapꞌedaarãpa mãga unudakꞌãri, pꞌera pꞌirakꞌoodachida. Ãchia unudapꞌedaa nepɨrɨnajida pꞌuuru pidaarãmaa mãikꞌaapa pꞌuuru kꞌaitꞌa beerãmaa. Eperãarãpa Jesupa ooda kꞌawaa kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã, chejida akꞌɨde. 15 Jesumãi pachedakꞌãri, ma eperã netuaraarã merãtɨa pꞌanadapꞌedaa unujida, pꞌaru jɨ ̃pꞌeda, su–akꞌɨ bɨ Jesús ikꞌaawa mãikꞌaapa kꞌĩra pia akꞌɨ baji. Mãga unudakꞌãri, pꞌera para beeji. 16 Chi unudapꞌedaarãpa nepɨrɨjida apemaarãmaa netuaraarã merãtɨa pꞌanadapꞌedaa mãikꞌaapa sinaarã kꞌapꞌɨade pëikꞌooda. 17 Mãpai waaweepa Jesumaa chupɨria iidijida ãchi eujãdeepa wãmerã. 18 Jesús barcode bataukꞌãri, ma eperã naaweda netuaraarã merãtɨa badapa chupɨria iidiji Jesupa ichi ome aukꞌa wãpimerã. 19 Mamĩda Jesupa oo–e paji; jĩpꞌa jaraji:  

































o 5.9 Legión

jara kꞌinia bɨ soldaorã seis mil.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



663

Marcos 5

—Wãj́ i pɨchi temaa. Nepɨrɨnapáde aji, jõmaweda Akꞌõrepa ooda mãikꞌaapa pɨ chupɨria kꞌawaada. 20 Mãpai nepɨrɨ wãpachi Jesupa ooda ichi ome Decápolis eujãde, pꞌuuru bee chaa. Mãga ũridakꞌãri, eperãarã jõmaweda o–ĩa akꞌɨtrua para beeji.  

Jairo kꞌau jɨpada mãikꞌaapa wẽra abaapa Jesús pꞌaru i tꞌõbaida 21 Waya

(Mateo 9.18‑26; Lucas 8.40‑56)

Jesús chekꞌãri kꞌĩraikꞌa eereepa barcode, eperãarã chokꞌara chejida irumaa lago ide. 22 Mãga nɨde Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tedepema poro pacheji. Ichi tꞌɨ ̃jarapachida Jairo. Jesús unu atakꞌãri, bɨɨrɨmãi bedabaidachi 23 mãikꞌaapa chupɨria iidiji: —Mɨ kꞌau juakꞌaya nɨ ̃bɨ. Chupɨria kꞌawáaji. Pɨ jua bɨnapáde aji iru ɨ ̃rɨ, mãgá jɨpa beemerã mãikꞌaapa chokꞌai beemerã. 24 Mãpai Jesús ichi ome wãji. Ichiaba eperãarã chokꞌara wãjida Jesús ome. Maperã pꞌĩsua wãjida. 25 Ma eperãarã see nɨ ̃bɨde baji wẽra bi kꞌayaa bɨ waamiapa. Doce años mãgá baji. 26 Atꞌapai mia baji. Jõma chi pꞌaratꞌa jõdai baji jɨpapataarã juade nipa, jɨpa–ee. Waapɨara kꞌayaa kꞌerapachi. 27 Jesupa ooda ũri bada perã awaraarã itꞌaideepa, kꞌaitꞌa wãji ãpɨteikꞌa eereepa iru pꞌaru tꞌõbaitꞌaade. 28 Mãga ooji kꞌĩsia bada perã iru pꞌaru i tꞌõbairupapai jɨpa beei. 29 Tꞌõbaikꞌãri, aramata waamia tꞌɨbaidachi, mãikꞌaapa ichia kꞌawaaji Jesupa ichi jɨpada. 30 Aweda Jesupa kꞌawaaji jɨparu ichia jara–eeta. Mapa ãpɨtee akꞌɨpꞌeda, iidiji: —¿Kꞌaipa mɨ pꞌaru tꞌõbaijima? aji. 31 Ichi ome nipapataarãpa mãgajida: —¿Pɨa unu–e bɨkꞌã ajida, eperãarã pꞌĩsua nɨ ̃bɨ? Mãga bɨta iidi bɨ: “¿Kꞌaipa mɨ tꞌõbaijima?” 32 Mamĩda Jesupa tau kꞌitꞌaa akꞌɨ nɨ ̃beeji unui jĩakꞌaapa kꞌaipa paji. 33 Ma wẽra kꞌapꞌɨa wëre nɨ ̃bapachi pꞌera nɨ ̃bɨpa, kꞌawa bada perã ichita jɨpa bɨ. Mapa bedabaidachi Jesús kꞌĩrapite mãikꞌaapa jõmaweda jaraji. 34 Mãpai Jesupa mãgaji irumaa: —Wẽra, pɨa mɨde ijãa bairã, jɨpa beejida aji. Kꞌãiwee wãpáde aji, pɨ kꞌayaa wẽpada perã. 35 Jesús pedeemaa bɨde Jairo tedeepa eperãarã chejida mãikꞌaapa mãgajida Jairomaa: —Pɨ kꞌau jai–idaaji. Mapa ¿kꞌãare–itꞌee Jesús ateedayama ajida, pɨchi temaa? 36 Mamĩda Jesupa mãga ũrikꞌãri, mãgaji Jairomaa: —Waaweenáaji; jĩpꞌa mɨde ijãapáde aji. 37 Mamãikꞌaapa kꞌõpꞌãyapi–e paji apemaarãmaa; aba ateeji Pedro, Santiago mãikꞌaapa chi ɨ ̃pema, Juan. 38 Jairo temãi panadakꞌãri, biukꞌa nɨ ̃baji. Ununajida eperãarã jarajẽe para nɨ ̃bɨ. 39 Tꞌĩujida teedaa mãikꞌaapa Jesupa mãgaji:  



































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 5​, ​6

664

—¿Sãapꞌeda audupai jẽe para bɨma? aji. Na wẽra kꞌau jai–idaa–e bɨ. Jĩpꞌa kꞌãita bɨda aji. 40 Mãga ũridakꞌãri, ëikꞌoodachida. Mãpai Jesupa jõmaweda taawaa uchiapikꞌooji. Aba tꞌĩupiji ma wẽra kꞌau jai–idaada kꞌapꞌɨa badamaa, chi akꞌõre, chi nawe mãikꞌaapa Jesús ome wãdapꞌedaarã. 41 Juade jita atapꞌeda mãgaji: —Talita, cum; (jara kꞌinia bɨ: “Wẽra kꞌau, pꞌirabáiji”.) 42 Aramata pꞌirabaidachi mãikꞌaapa pꞌɨrrɨa beeji. (Ma wẽra kꞌau doce años iru baji.) Mãga unudakꞌãri, eperãarã akꞌɨtrua para beeji. 43 Mamĩda Jesupa ũraaji apidaamaa nepɨrɨnaadamerã. Maapꞌeda jaraji nekꞌopidamerã ma wẽra kꞌaumaa.  







6

Jesús Nazaret pꞌuurudee wãda

1   Mamãikꞌaapa

(Mateo 13.53‑58; Lucas 4.16‑30)

Jesús wãji ichi warida pꞌuurudee chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 2 Ɨĩ pata ewate Akꞌõre Ũraa jarateemaa beeji mãpema Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. Eperãarãpa Jesupa jarateeda ũridakꞌãri, pꞌera pɨkꞌa iidi para beeji: —¿Sãmapɨ kꞌawaajima ajida, ichia jarateemaa bɨ? ¿Sãgapɨ kꞌĩsia kꞌawaa beejima? Ma awara, ¿Sãga ooparima ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa? 3 ¿Jãgɨpa ne–inaa pakꞌurudee oopari–ekꞌã? ¿Ichi María warra–ekꞌã? ¿Santiago, José, Judas mãikꞌaapa Simón chi ɨ ̃pemaarã–ekꞌã? Ichiaba, ¿ichi ɨ ̃pewẽraarã nama pꞌanapata–ekꞌã ajida, tachi tꞌãide? Mapa iru pedee ijãa kꞌiniadakꞌaa paji. 4 Mãpai Jesupa maaji: —Jõmaarã tꞌãide ũri kꞌinia pꞌanapata Tachi Akꞌõre pedee jaraparipa jara bɨ. Mamĩda ichi pꞌuurudepemaarãmaa jaratee chekꞌãri, ijãadakꞌaa. Aukꞌa ijãadakꞌaa jarateekꞌãri ichi ëreerãmaa mãikꞌaapa ichi tedepemaarãmaa. 5 Mama irua ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa oo–e paji, ichide ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã. Kꞌayaa beerã chokꞌara–eepai jɨpaji ichi juapa tꞌõbaikꞌãri. 6 Pꞌera pɨkꞌa beeji ichi pꞌuurudepemaarãpa ichide pia ijãada–e pada perã.  









Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã pëida Akꞌõre Ũraa jarateenadamerã

(Mateo 10.5‑15; Lucas 9.1‑6)

Jesús pꞌuuru bee chaa nipaji jarateede. 7 Mãgá nidade chi kꞌõpꞌãyoorã doce tꞌɨ ̃ pꞌeji mãikꞌaapa ome–omee pëiji netuara uchiapidamerã ichi tꞌɨ ̃de, ichi jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bairã. 8 Jaraji ne–inaa ateenaadamerã; jĩpꞌa ateedamerã pakꞌuru tꞌɨdɨkꞌadaitꞌee ode wãdakꞌãri. Wãdaipia bɨ muchila wẽe, chikꞌo wẽe mãikꞌaapa pꞌaratꞌa wẽe. 9 Ãchi chancla mãikꞌaapa pꞌaru jɨ ̃daipia bɨ, mamĩda awaraa pꞌaru ateedaikꞌaraa bɨ jɨ ̃daitꞌee. 10 Mãpai mãgaji:  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



665

Marcos 6

—Parã teedaa wãdakꞌãri, aɨ tede pꞌanéetɨ, mamãikꞌaapa wãruta misa. eperãarãpa parã auteebaida–e pɨrã, ichiaba parãpa jarateeruta ũri kꞌiniada–e pɨrã, mamãikꞌaapa uchíatɨ. Uchiadakꞌãri, bɨɨrɨdepema yooro pꞌora nẽepꞌedapáde aji, akꞌɨpidaitꞌee Akꞌõrepa mãga kꞌinia–e bɨ. [Ãra kꞌachiara uchiadaitꞌee Sodoma pidaarã mãikꞌaapa Gomorra pidaarã kꞌãyaara Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite panadakꞌãri, iru ewari waibɨa ewate.] 12 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorã wãjida jarateede. Eperãarãpa ma jarateeda ũridakꞌãri, ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaajida mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãajida. 13 Ichiaba netuara chokꞌara uchiapipachida eperãarã kꞌapꞌɨadeepa mãikꞌaapa aceitepa pꞌurudakꞌãri, kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpapachida.

11 Mamĩda





Juan Bautista piuda

14  Awaraarã

(Mateo 14.1‑12; Lucas 9.7‑9)

ideepa Rey Herodepa p ũriji Jesupa ooda, iru tꞌo pꞌanadapꞌedaa perã. Jarapachida: —Mãgɨ ́ eperã Juan Bautistada apachida, chi piuda chokꞌai pꞌirabaida. Mapa ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa oopari. 15 Ũkꞌuruurãpa jarapachida: —Jãgɨ ́ Elías, q chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari. Jõdee awaraarãpa jarapachida: —Akꞌõre pedee jarateeparipɨ, chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapataarã jĩakꞌa. 16 Herodepa eperãarãpa jaradapꞌedaa ũrikꞌãri, maaji: —Mãgɨ ́ Juanpɨ, mɨa otau tꞌɨapꞌepitꞌaada; mãikꞌaapa ɨ ̃rá chokꞌai pꞌirabaida. 17 Aɨ naaweda Herodepa Juan cadenapa jɨ ̃ atapiji mãikꞌaapa carcelde tꞌɨpitꞌaaji chi ɨ ̃pema Filipo wẽra Herodías kꞌaurepa. Herodepa ma wẽra ataji ichi ome beemerã. 18 Juanpa mãga kꞌawaa atakꞌãri, mãgapachi Herodemaa: “Pɨa pɨchi ɨ ̃pema wẽra iru baikꞌaraa bɨ pɨchi wẽrakꞌa.” 19 Maperã Herodiapa Juan kꞌĩra unuamaa iru beeji mãikꞌaapa peepitꞌaa kꞌinia baji Herodemaa. Mamĩda pꞌoyaa oo–e paji. 20 Herodepa Juan waawee baji, irua Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa oopachi perã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨ bapachi perã. Maperã Juan jɨ ̃a paraa iru bapachi. Ma awara Juanpa jaratee bɨ ũri kꞌinia bapachi, kꞌawakꞌaa paji mĩda irua kꞌãata jara kꞌinia bɨ. 21 Mamĩda Herodiapa kꞌĩsia ataji Herodepa ichi tꞌoda fiesta ookꞌãri. Ichi ekꞌariirã poroorã, soldaorã poroorã, mãikꞌaapa eperãarã waibɨarã Galilea  













p 6.14 Nãgɨ ́ Herodes ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Antipas. q 6.15 Chonaarãweda Elías Akꞌõre pedee jarapari paji. Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ na pꞌekꞌau eujã jõi naaweda, Elías waya uchiaitꞌee Israel pidaarã tꞌãide. Mal 4.5. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 6

666

eujãdepemaarã pachejida ma nekꞌopari fiesta oode. 22 Ma fiesta oomaa pꞌanɨde Herodías kꞌau tꞌĩuji nekꞌodapꞌedaamãi mãikꞌaapa pëiramaa beeji. Rey Herodepa mãikꞌaapa ichi ome pꞌanadapꞌedaarãpa ma pëira bada audú kꞌinia pꞌanajida. Mapa reypa mãgaji ma awẽramaa: —Mɨmaa iidíji, pɨchia iidi kꞌiniata. Mɨa teeitꞌee. 23 Wãarapɨ; Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mɨa juraa bɨ, mɨa teeitꞌee pɨchia iidiruta. Mɨa eujã akꞌɨ bɨ esajĩakꞌa teeitꞌee, kꞌinia bɨ pɨrã. 24 Ma awẽra taawaa uchiapꞌeda, iidinaji chi nawemaa: —¿Kꞌãata iidiyama? aji. Chi nawepa pꞌanauji: —Iidipáde aji, Juan Bautista poro. 25 Ma awẽra isapai waya tꞌĩuji rey badamãi mãikꞌaapa maaji: —Kꞌinia bɨda aji, ɨ ̃raweda teemerã Juan Bautista poro pꞌaratꞌude. 26 Rey Herodes kꞌĩra pia–ee beeji, Juan peepi kꞌinia–e bada perã. Mamĩda chi che pꞌanadapꞌedaarã kꞌĩrapite juraada kꞌaurepa mera kꞌinia–e paji. 27 Aramata pëiji soldao Juan poro aneemerã. Soldao wãpꞌeda carcelde, Juan otau tꞌɨapꞌetꞌaaji 28 mãikꞌaapa ma awẽra nawepa jaradakꞌa aneeji iru poro pꞌaratꞌude. Ma awẽramaa tee cheji. Maapꞌeda ichia teenaji ichi nawemaa. 29 Juan kꞌõpꞌãyoorãpa ũri atadakꞌãri iru peedapꞌedaa, chi piuda kꞌapꞌɨa iidinajida ɨadaitꞌee. Mãga paji Juan Bautista peepidapꞌedaa.  















Jesupa eperãarã cinco mil nekꞌopida

30  Jesús

(Mateo 14.13‑21; Lucas 9.10‑17; Juan 6.1‑15)

kꞌõpꞌãyoorã waya araa pꞌanadakꞌãri iru ome, irumaa nepɨrɨjida jõma ãchia oodapꞌedaa mãikꞌaapa jarateedapꞌedaa. 31 Eperãarã chokꞌara wãpachida mãikꞌaapa chepachida. Maperã chi kꞌõpꞌãyoorã ome pꞌoyaa nekꞌodakꞌaa paji. Mapa Jesupa mãgaji ãchimaa: —Kꞌõpꞌãyoorã, chétɨ. Tꞌɨmɨ ́ ɨ ̃inadáma eperãarã wãdakꞌaamaa. 32 Mãpai barcode bataujida awara ãyaa wãdaitꞌee. 33 Mamĩda chokꞌaraarãpa unujida ãra wã nidá mãikꞌaapa kꞌawaajida Jesús aɨde wã. Maperã eperãarã jõmaweda pꞌirajida, naapɨara nɨde. 34 Jesús barcodeepa bataukꞌãri, eperãarã chokꞌara unuji. Ãra chupɨria kꞌawaaji ovejaarãkꞌa para bada perã, akꞌɨpari wẽe. Mãpai Jesupa Akꞌõre Ũraa jarateemaa beeji. 35 Kꞌeupodopa chi kꞌõpꞌãyoorã ikꞌaawa chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Kꞌeu wãpɨ; nama eperãarã pꞌanadakꞌaa. 36 Pëipáde ajida, eperãarã wãdamerã te chaa mãikꞌaapa pꞌuuru bee chaa ne–inaa kꞌoparii netonadamerã. 37 Mamĩda Jesupa pꞌanauji: —Parãpa chikꞌo téetɨ kꞌodamerã. Mãpai mãgajida:  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



667

Marcos 6

—¿Pɨa kꞌinia bɨkꞌã taipa pan netonadamerã kꞌopidaitꞌee ãramaa? ¿Kꞌãare pꞌaratꞌapa netodayama ajida? ¿Atane ocho mimiada valorta r pande netonadaikꞌã? ajida. 38 Mãpai Jesupa iidiji: —¿Pan jõmasaa iru pꞌanɨma? aji. Akꞌɨnátɨ. Kꞌawaadakꞌãri, jara chejida: —Pan joisomaa mãikꞌaapa chikꞌo omé iru pꞌanɨda ajida. 39 Mãpai jaraji eperãarã su–akꞌɨ pꞌaneepidamerã awara–awaraa chokꞌara, eujãde pꞌũajara ɨ ̃rɨ. 40 Su–akꞌɨ pꞌaneejida awara–awaraa cien mãikꞌaapa cincuenta. 41 Mãpai Jesupa pan chikꞌo ome jitaji ichi juade, maapꞌeda ɨtꞌaa akꞌɨji. Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pꞌeda gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa, ma pan kꞌõrakꞌooji. Mãga oopꞌeda, pan chokꞌara teeji chi kꞌõpꞌãyoorãpa eperãarãmaa jedenadamerã. Ichiaba chikꞌo jedejida jõmaarãmaa mãgɨ ́ chikꞌo omé iru pꞌanadapꞌedaadepema. 42 Jõmaweda nekꞌojida bi jãwaa pꞌaneerutamaa. 43 Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌoraa docena aba pꞌejida pan pite mãikꞌaapa chikꞌo nɨ ̃beeda. 44 Chi mãgɨ ́ pan kꞌodapꞌedaarã ɨmɨkꞌĩraarã cinco mil paji.  













Jesús lago ɨ ̃rɨ tꞌɨa nipada

(Mateo 14.22‑33; Juan 6.16‑21)

45  Ma

tꞌẽepai Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã barcode bataupiji ichi naa lago sĩadamerã Betsaida pꞌuurudee ichi eperãarã ome despediiru misa. 46 Eperãarã erreukꞌoodaidakꞌãri, iru wãji ee nokꞌodee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. 47 Kꞌeudaikꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã barcode lago esa–aukꞌa ewaa wã nipajida. Mãɨmisa Jesús truwá bee baji. 48 Jesupa unu baji chupɨria jõnɨ, ãchimaa nãu pꞌua nɨ ̃bada perã. Mãpai taujaaweda wãji ãramaa lago ɨ ̃rɨ. 49 Barco kꞌaitꞌa wã nipakꞌãri, unujida mãikꞌaapa kꞌĩsiajida netuara. Mapa biajida. 50 Jõmaweda audú pꞌeradachida. Mamĩda irua mãgaji: —¡Pꞌeranáatɨ! ¡Mɨda! aji. 51 Mãpai batauji ãra ome mãikꞌaapa nãu pꞌua nɨ ̃bada tꞌumãtɨdachi. Akꞌɨtrua para beeji 52 ãra waide ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã Tachi Akꞌõrepa ne–inaa mãgá chaaree bee oopipari Jesumaa. Mãgá pꞌanajida, unujida mĩda irua pan kꞌopida eperãarãmaa, pan wẽe pꞌanadakꞌãri.  













Jesupa kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpada Genesaret eujãde

(Mateo 14.34‑36)

53 Panadakꞌãri lago kꞌĩraikꞌa eere, wiibainajida Genesaret eujãde. Mama barco

jɨ ̃ bɨjida to ide. 54 Barcodeepa bataurutade, eperãarã mama pꞌanapataarãpa Jesús kꞌawa atajida. 55 Isapai jõmaarãmaa jara wãjida. Mapa kꞌayaa beerã  



r 6.37 Griego pedeede: doscientos denarios. Denario pꞌaratꞌa tau pꞌaratꞌadee ooda paji. Maapai ewari aba mimiapachida denario abaa pari. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 6​, ​7

668

chokꞌara aneejida Jesús wãyaaitꞌee ũridapꞌedaamãi. 56 Iru wãrumaa pꞌuuru beede mãikꞌaapa pꞌuuru awara ãi te beede, ichiaba kꞌayaa beerã ateepachida ãchi pꞌarude. Ata bɨpachida eperãarã ode wãyaapatamãi mãikꞌaapa Jesús wãyaa wãkꞌãri, chupɨria iidipachida ichi pꞌaru ide pɨjida tꞌõbaipimerã. Kꞌayaa beerãpa tꞌõbaidakꞌãri, jõmaweda jɨpa pꞌaneepachida.  

7

Judiorãpa ãchi kꞌĩsiadoopa jarateedapꞌedaa

(Mateo 15.1‑9)

1   Moisepa

pꞌãda jarateepataarã Jerusalendeepa chejida Jesús badamaa fariseorã ome. 2 Mãɨrãpa unudakꞌãri Jesús kꞌõpꞌãyoorã ũkꞌuru jua sɨɨda–ee nekꞌo pꞌanɨ, pedee kꞌachia jarapachida ãra ãpɨte. 3 (Fariseorãpa mãikꞌaapa awaraa judiorã pia bee kꞌinia pꞌanɨɨrãpa jua pi–ia sɨɨpata. Mãga jarateepachida chonaarãweda mãikꞌaapa atꞌãri mãga oopata ãchi naawedapemaarãpa oopatapꞌedaakꞌa. Ãchi kꞌĩsiade judiorã pia beerã nekꞌodaikꞌaraa bɨ, mãgá ãchi jua sɨɨda–ee. 4 Ne–inaa kꞌoparii netodapꞌeda pꞌuurude, nekꞌodakꞌaa pia sɨɨdai naaweda. Ichiaba oopata nãgee ne–inaa awaraa ãchi naawedapemaarãpa oopatapꞌedaakꞌa: nekꞌodai naaweda ne–inaa mesade sɨɨpata; vaso, kꞌuuru metaldee, chokꞌo mãikꞌaapa ãchi sĩu–akꞌɨ pꞌaneepatamãi.) 5 Mãga oopata perã iidijida kꞌũradaitꞌee: —¿Sãapꞌeda pɨ ome nipapataarãpa ooda–e pꞌanɨma ajida, tachi chonaarãpa chonaarãweda oopatapꞌedaakꞌa? Ma kꞌãyaara jua pia sɨɨda–e pꞌanɨ nekꞌodai naaweda. 6 Jesupa pꞌanauji: —Chonaarãweda Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa parã ãpɨte wãara pedeeji. ¡Seewata Tachi Akꞌõrede ijãapataarãda apata! Isaíapa mãgaji: ‘Na eperãarãpa mɨ kꞌinia iru pꞌanɨda apata itꞌaipa. Mamĩda ãchi tꞌãripa wãara mɨ kꞌiniadakꞌaa. 7Páripɨ mɨ kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata, oo kꞌinia pꞌanapata perã eperãarãpa jara pꞌanɨkꞌa, mɨa jara bɨkꞌa oodai kꞌãyaara.’   (Is 29.13) 8 Mãpai Jesupa mãgaji: —Parãpa audupɨara ijãapata eperãarãpa ãchi kꞌĩsiadeepa jarateepata. Jõdee Akꞌõre Ũraade pꞌã jẽra bɨkꞌa oodaitꞌee kꞌĩsiadakꞌaa. 9 Ichiaba mãgaji: —Akꞌõre Ũraa yiaraa iru pꞌanɨ. Jõdee chonaarãweda oopatapꞌedaakꞌa oo kꞌinia pꞌanapata. ¿Mãga–ekꞌã? aji. 10 Chonaarãweda Tachi Akꞌõrepa jaraji Moisés itꞌaideepa: ‘Pɨchi akꞌõre mãikꞌaapa pɨchi nawe kꞌinia iru baparíiji mãikꞌaapa ãra pedee ũriparíiji.’  (Ex 20.12) Ma awara jaraji: ‘Warrapa ikꞌachia jararu pɨrã ichi akꞌõremaa wa ichi nawemaa, peetꞌaadaipia bɨ.’  (Ex 21.17)  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



669

Marcos 7

11 Mamĩda

parãpa jarateepata eperãpa jarai chi akꞌõremaa wa chi nawemaa: “Pɨ pꞌoyaa kꞌaripa–epɨ, jõma mɨa iru bɨ Corbán s perã.” 12 Eperãpa mãga jarakꞌãri, pia bɨda apata chi akꞌõreerã kꞌaripanaamerã. 13 Mãgɨ ́ ũraa uchiapari eperãarã kꞌĩsiadeepa. Mãgɨde ijãadakꞌãri, Tachi Akꞌõre Ũraa yiaraa iru pꞌaneepata. Ichiaba awaraa ũraa jarateepata mãikꞌaapa ma kꞌaurepa eperãarãpa oodakꞌaa Tachi Akꞌõre Ũraade jara bɨkꞌa.  



Ne–inaa tachi kꞌachia beepipari Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite

(Mateo 15.10‑20)

14  Tꞌẽepai

Jesupa eperãarã tꞌɨ ̃ pꞌe atapꞌeda, maaji: —Jõmaarãpa mɨ pedee ũrítɨ, mãikꞌaapa kꞌawáatɨ mɨa jararu. 15 Chikꞌo kꞌodakꞌãri, tachi kꞌapꞌɨade edú banapari. Ma chikꞌo kꞌodapꞌedaa kꞌaurepa tachi kꞌachia pꞌaneedakꞌaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Ma kꞌãyaara, ne–inaa eperã tꞌãrideepa uchiarúpata kꞌachia beepipari. 16 [Pia kꞌĩsiadapáde aji, mɨa jaradade.] 17 Jesupa eperãarã atabëipꞌeda, tꞌĩuji teedaa. Mama chi kꞌõpꞌãyoorãpa iidijida: —¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma ajida, pɨa eperãarãmaa jarateeda? 18 Irua jaraji: —¿Mãgara, parãpa ichiaba kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã? Chikꞌo kꞌodakꞌãri, tachi kꞌachia beepikꞌaa Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, 19 tꞌãride banakꞌaa perã. Jĩpꞌa bide banapari, maapꞌeda uchiapari. (Mãga jarakꞌãri, Jesupa jara kꞌinia baji Tachi Akꞌõrede ijãapataarãpa chikꞌo kꞌĩra tꞌãdoo kꞌodaipia bɨ.) 20 Ichiaba jaraji: —Mamĩda ne–inaa kꞌachia eperã tꞌãrideepa uchiadapa tachi kꞌachia beepipari Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 21 Eperã tꞌãrideepa nãgee kꞌĩsia kꞌachia uchiaparida aji: pꞌekꞌau ooitꞌee awaraarã ome; nechɨaitꞌee; chĩara peeitꞌee; 22 miakꞌãi bɨ awaraarã ome kꞌãiitꞌee; chĩara netꞌaa kꞌɨ ̃aitꞌee; chĩaramaa ne– inaa kꞌachia ooitꞌee; chĩara kꞌũraitꞌee; ne–inaa kꞌachia ooi awaa bapariitꞌee; chĩara kꞌĩra unuamaa iru bapariitꞌee irua ne–inaa iru bɨ kꞌaurepa; chĩara ãpɨte seewa jara nipaitꞌee; audua bapariitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa pariatua oopariitꞌee. 23 Jõmaweda ma ne–inaa kꞌachia uchiapari eperã tꞌãrideepa. Ma ne–inaa oodakꞌãri, kꞌachia pꞌaneepata Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite.  

















Wẽra judio–ee bɨpa Jesude ijãada 24  Mamãikꞌaapa

(Mateo 15.21‑28)

Jesús Tiro pꞌuuru kꞌaitꞌa wãji chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Wãji teedaa ichi unupi kꞌinia–e bada perã. Mamĩda pꞌoyaa miru–e paji. 25‑26 Mãga nɨde wẽra kꞌau netuara merãtɨa bada nawepa ũriji Jesús mama  

s 7.11 Hebreo

pedeede Corbán jara kꞌinia bɨ teeitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Nu 30.2.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 7​, ​8

670

bɨ. Ma wẽra judio–e paji; Sirofenicia eujãdepema paji. t Teedaa wãpꞌeda, bedabai nɨ ̃banaji Jesús kꞌĩrapite mãikꞌaapa irumaa chupɨria iidiji: —Mɨ kꞌau kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bɨ. Chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa uchiapitꞌaapáde aji, iru kꞌapꞌɨadeepa. 27 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Judiorãmaa ita–aria naa mɨmaa chupɨria iidipíji. Pia–e bɨda aji, warrarã chikꞌo jãri ataitꞌee mãikꞌaapa usaarãmaa tee baibɨitꞌee. 28 Ma wẽrapa pꞌanauji: —Mãgada aji, Tachi Waibɨa. Mamĩda usaarãpa paara kꞌopata warrarã juadeepa baaida mesa ekꞌari. Mapa, mɨ judio–e mĩda, pɨmaa chupɨria iidi bɨda aji. 29 Mãpai Jesupa maaji: —Pia pꞌanauji. Wãpáde aji, pɨ kꞌau kꞌapꞌɨadeepa netuara uchiada perã. 30 Ma wẽra teedaa panakꞌãri, chi kꞌau pꞌarude kꞌãiwee ununaji. Netuara uchiadai baji chi kꞌau kꞌapꞌɨadeepa.  







Jesupa eperã kꞌɨɨrɨ kꞌĩ bɨ mãikꞌaapa pedee atua bɨ jɨpada

31 Jesús uchiaji Tiro pꞌuuru kꞌaitꞌa bɨ eujãdeepa chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Wãyaaji

Sidón pꞌuurude panaitꞌee Decápolis eujãde, Galilea Lago kꞌaitꞌa. 32 Mama Jesumaa eperã ateejida. Ma eperã kꞌɨɨrɨ kꞌĩ baji mãikꞌaapa pedee atua baji. Chupɨria iidijida Jesumaa iru jua bɨmerã ma eperã ɨ ̃rɨ, jɨpa beemerã. 33 Jesupa awara ãyaa ateeji see nɨ ̃badamãiipa mãikꞌaapa ichi jua chakꞌepa tꞌɨtꞌaaji ma eperã kꞌɨɨrɨ chaa. Ichiaba idubapa tꞌõbaitꞌaaji iru kꞌĩrame. 34 Maapꞌeda ɨtꞌaa akꞌɨji, golpe ĩyapaaji mãikꞌaapa mãgaji ma eperãmaa: —¡Efatá! (Jara kꞌinia bɨ: “¡Kꞌɨɨrɨ ẽesáaji!”) 35 Aramata pedee atua bada pia pedeeji mãikꞌaapa kꞌɨɨrɨ ẽesaadachi. 36 Mãpai Jesupa jaraji apidaamaa jaranaadamerã. Mãga jarapachi mĩda, waapɨara jara wãpachida. 37 Chi ũridapꞌedaarã o–ĩa akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa pedee para beeji: —Jesupa jõma pia ooparipɨ. ¡Kꞌɨɨrɨ kꞌĩ bɨ ũripipari mãikꞌaapa pedee atua bɨ paara pedeepipari!  











8

Jesupa eperãarã cuatro mil nekꞌopida 1   Ewari

(Mateo 15.32‑39)

aba eperãarã chokꞌara waya see nɨ ̃baji Jesús badamãi. Mamĩda nekꞌodaitꞌee wẽe pꞌanadapꞌedaa perã, chi kꞌõpꞌãyoorã tꞌɨ ̃ pꞌeji mãikꞌaapa mãgaji: 2 —Mɨa na eperãarã chupɨria kꞌawaa bɨ, mɨ ome kꞌãima õpee pꞌanadairã mãikꞌaapa ɨ ̃rá ãchi nekꞌodaitꞌee wẽe pꞌanɨ. 3 Mãgá pëiru pɨrã ãchi te chaa, ode kꞌapꞌɨa tꞌũmaakꞌoodaridaitꞌee jarrapa, ũkꞌuru tꞌɨmɨɨpa che pꞌanadairã. 4 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa iidijida:  





t 7.25‑26 -26

Sirofenicia eujãdepemaarãpa griego pedee pedeepachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



671

Marcos 8

—Mamĩda ¿sãga nekꞌopidayama ajida, nama eperãarã wẽ–e perã chikꞌo netodaitꞌee taimaa? 5 —¿Pan jõmasaa iru pꞌanɨma? aji. Maajida: —Siete. 6 Eperãarã su–akꞌɨ beepiji mãikꞌaapa ma pan atapꞌeda, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Kꞌõrakꞌoopꞌeda teeji chi kꞌõpꞌãyoorãpa eperãarãmaa jedenadamerã. 7 Ichiaba chikꞌo chakꞌeerã chokꞌara–ee iru pꞌanajida. Jesupa ɨtꞌaa iidikꞌãri, chokꞌaraara eepadachi mãikꞌaapa jedepiji. 8 Jõmaarãpa kꞌojida bi jãwaadarutamaa. Kꞌoraa siete ipuru pꞌejida pan chikꞌo ome beeda. 9 Chi nekꞌodapꞌedaarã perá cuatro mil paji. Maapꞌeda Jesupa ãchi temaa pëiji. 10 Mãpai Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome barcode bataupꞌeda, wãji Dalmanuta eujãdee.  











Ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa unu kꞌinia pꞌanadapꞌedaa 11 Mama

(Mateo 16.1‑4)

bɨde fariseorã pachejida mãikꞌaapa aupedeemaa pꞌaneejida Jesús ome. Ɨmɨatee kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã, iidijida ne–inaa oomerã Tachi Akꞌõrepapai oopari, mãikꞌaapa akꞌɨpimerã wãara Tachi Akꞌõrepa iru pëida. 12 Jesús golpe ĩyapaaji mãikꞌaapa mãgaji: —¿Kꞌasaa parã pedeeta? ¿Awaraa ne–inaa unu kꞌinia pꞌanɨkꞌã Tachi Akꞌõre juapa ooda? Mɨa wãarata jararu. Mɨa oo–e paitꞌee parãpa iidi pꞌanɨkꞌa. 13 Maapꞌeda mama atabëiji. Barcode bataupꞌeda, uchiaji lago kꞌĩraikꞌa eere chi kꞌõpꞌãyoorã ome.  



Jesupa ũraada fariseorãpa oopatakꞌa oonaadamerã 14  Ma

(Mateo 16.5‑12)

wã nidade chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌĩra atuadai pꞌanajida ateedaitꞌee ne–inaa kꞌoparii. Pan apai iru pꞌanajida barcode. 15 Jesupa ãra ũraaji: —Kꞌĩra kꞌawaa nipapatáatɨ fariseorã pan, Herodes pan kꞌonaadamerã, ãchi levadura kꞌachia bairã. 16 Jesús kꞌõpꞌãyoorã pedee para baji ãchi pitapai, irua jara kꞌinia bada kꞌawada–e pꞌanadapꞌedaa perã. Maajida: —Mãga jara bɨ, tachi pan wẽe pꞌanadairã. 17 Jesupa kꞌawaji ãrapa kꞌĩsiadapꞌedaa. Mapa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pan wẽe pꞌanɨda a pꞌanɨma? aji. ¿Atꞌãri kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã mɨa jaratee kꞌinia bɨ? ¿Pandepai kꞌĩsia pꞌanɨ–ekꞌã? aji. Mapa kꞌawada–e pꞌanɨ. 18 Parã tau iru pꞌanɨ mĩda, unudakꞌaa mɨa oo bɨ. Kꞌɨɨrɨ iru pꞌanɨ mĩda, mɨa jaratee bɨ ũridakꞌaa. ¿Maarepidata kꞌirãpada–ekꞌã? 19 Mɨa pan joisomaa jedekꞌãri ɨmɨkꞌĩraarã cinco milmaa, ¿chi pite beedapa kꞌoraa jõmasaa ipurujidama? aji. Pꞌanaujida: —Kꞌoraa docena aba.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 8

672

20  —Ichiaba

pan siete jededakꞌãri ɨmɨkꞌĩraarã cuatro milmaa, nekꞌodapꞌeda, ¿kꞌoraa jõmasaa ipurujidama? aji. Maajida: —Kꞌoraa siete. 21 Mãpai maaji: —¿Parãpa atꞌãri kꞌawada–ekꞌã? aji. Kꞌĩra kꞌaupai ijãadai fariseorã pedee mãikꞌaapa Herodes pedee.  

22  Betsaida

Jesupa Betsaida pꞌuurude tau pꞌãriu bada jɨpada

pꞌuurude panadakꞌãri, tau pꞌãriu bɨ ateejida Jesumaa chupɨria iidide irua tꞌõbaimerã. 23 Jesupa ma tau pꞌãriu bɨ juade jitapꞌeda, pꞌuuru kꞌidaa ateeji. Mãpai ma eperã tau jãde idutꞌaaji mãikꞌaapa ichi tau wãkꞌa atapꞌeda juapa, Jesupa maaji: —¿Ɨr̃ á pia unurukꞌã? aji. 24 Akꞌɨpꞌeda, maaji: —Unu bɨpɨ eperãarã pakꞌurukꞌa nĩutee. 25 Jesupa jua waya tau ɨ ̃rɨ bɨji mãikꞌaapa ãyaa atakꞌãri, ma eperãpa pia unu beeji. Mãgá jɨpa beeji. 26 Mãpai Jesupa ichi temaa pëiji mãikꞌaapa maaji: —Pꞌuurudee wãnaapáde aji, mãikꞌaapa pꞌuuru pidaarãmaa maarepida jaranaapáde aji.  







Pedropa Jesús Tachi Kꞌaripaparida ada

(Mateo 16.13‑20; Lucas 9.18‑20)

27 Ma tꞌẽepai, Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome wãji pꞌuuru kꞌaipee beedee, Cesarea

de Filipo pꞌuuru kꞌaitꞌa bɨ eujãde. Ode wãdade, Jesupa iidiji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —¿Mɨ kꞌaima a pꞌanɨma aji, eperãarãpa? 28 Pꞌanaujida: —Ũkꞌuruurãpa jara pꞌanɨ pɨ Juan Bautista, piupꞌeda pꞌirabaida. Awaraarãpa jara pꞌanɨ Elías. Ichiaba ũkꞌuruurãpa jara pꞌanɨ pɨ awaraa Akꞌõre pedee jarapari. 29 —Parãpárama, ¿mɨ kꞌaima adaima? aji. Pedropa pꞌanauji: —Pɨ Cristo; Tachi Akꞌõrepa pëida tachi kꞌaripamerã. u 30 Mamĩda Jesupa jaraji: —Awaraarãmaa mãga nepɨrɨnaadapáde aji.  





Jesupa jarada ichi peedaitꞌee

31 Jesupa

(Mateo 16.21‑23; Lucas 9.21‑22)

jarateemaa beeji: —Mɨde ijãadakꞌaa pꞌanadairã, tachi judiorã poro waibɨarãpa, pꞌaareerã poroorãpa, mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa mɨ miapidaitꞌee u 8.29 Mesías. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



673

Marcos 8​, ​9

mãikꞌaapa yiaraa iru pꞌanadaitꞌee. Maapꞌeda mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, peepitꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa mɨ chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. 32 Mãgɨ ́ pedee jaraji jõmaarã kꞌĩrapite. Mãpai Pedropa Jesús awara ãyaa ateeji mãikꞌaapa ɨtrɨamaa beeji, mãgá pedee bada perã. 33 Mamĩda Jesús pꞌɨrrabaiji mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌĩra akꞌɨpꞌeda, mãgaji Pedromaa: —¡Mɨ ikꞌaawaapa ãyaa wãj́ i, Satanapa mãga jarapida perã! Pɨa kꞌĩsia–e Akꞌõrepa kꞌĩsia bɨkꞌa. Jĩpꞌa kꞌĩsiamaa bɨda aji, eperãarãpa kꞌĩsiapatakꞌa.  



Sãga nipadai Jesús ome

34  Mãga

(Mateo 16.24‑28; Lucas 9.23‑27)

bapꞌeda, Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã tꞌɨ ̃ pꞌe ataji awaraarã ome mãikꞌaapa maaji: —Eperã mɨ ome nipa kꞌinia bɨ pɨrã, kꞌĩsiaikꞌaraa bɨ ichia ne–inaa oo kꞌinia bɨdepai. Ichi kuruso ãpꞌaipia bɨ eperã peenadaitꞌeekꞌa. Ooipia bɨ mɨa ooparikꞌa, ma kꞌaurepa miapiruta pɨjida piurumaa. 35 Eperã piuamaa bɨ pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ piukꞌãri atuaitꞌee. Mamĩda eperã piuru pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ ɨtꞌaa wãitꞌee ichi piukꞌãri. 36 Ma awara ¿kꞌãare piata baima eperãpa ne–inaa pia na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ jõmaweda ataru pɨrã, mamĩda piupꞌeda chokꞌai pꞌirabai–e pɨrã Akꞌõre eujãde? 37 Ichiaba, ¿kꞌãata teeima Tachi Akꞌõremaa, tachi piudapꞌeda chokꞌai pꞌirabaipimerã? Mãga pꞌoyaa ooda–e. 38 Ɨr̃ apema eperãarã audú pꞌekꞌau oo kꞌinia pꞌanapata mɨde ijãadakꞌaa perã. Mãɨrã taide eperã kꞌĩra nejasia bɨ pɨrã jaraitꞌee mɨde ijãa bɨ maa–e pɨrã mɨ ũraa jaraitꞌee awaraarãmaa, mãgara mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jida kꞌĩra nejasia baitꞌee mëreda aitꞌee, mɨ Akꞌõre Waibɨa kꞌĩra wãreede chekꞌãri iru angeleerã ome. 1  Jesupa ichiaba mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Nama pꞌanɨɨrã ũkꞌuru piudai naaweda unudaitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨru ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã.  







9



Jesús kꞌĩra awaradaida

2  Kꞌãima

(Mateo 17.1‑13; Lucas 9.28‑36)

seismaa Jesús wãji ee ɨtꞌɨa bɨ nokꞌode. Ichi ome ateeji Pedro, Santiago mãikꞌaapa Juan. Mama ãra taide Jesús kꞌĩra awaradachi. 3 Ichi pꞌaru tꞌo–tꞌoo ɨ ̃daadachi pi–ia tꞌõdakꞌa. 4 Mãga nɨde chi kꞌõpꞌãyoorãpa unujida chonaarãweda pꞌanapatapꞌedaarã Elías mãikꞌaapa Moisés pedeemaa pꞌanɨ Jesús ome. 5 Mãpai Pedropa mãgaji Jesumaa: —Tachi Jarateepari, ¡pia bɨ nama pꞌanadaitꞌee pɨ ome! Oodaitꞌee te chakꞌeerã õpee; aba pɨ–itꞌee, aba Moise–itꞌee, chi apema Elia–itꞌee. 6 Pedropa kꞌĩsia–ee mãga jaraji, pꞌera akꞌɨ nɨ ̃bada perã apemaarã ome. 7 Mãga nɨde jɨ ̃ararapa ãra aneu cheji. Madeepa Tachi Akꞌõrepa pedeeji:  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 9

674

—Nãgɨda aji, mɨ Warra kꞌinia. Ũrítɨ iru pedee. 8 Aramata akꞌɨdakꞌãri, ãchi ikꞌaawa apida unuda–e paji; Jesús aupaita ãchi ome baji. 9 Eedeepa cherutade Jesupa v jaraji ãchia unudapꞌedaa nepɨrɨnaadamerã, ichi jai–idaapꞌeda waya chokꞌai pꞌirabai naaweda. 10 Maperã nepɨrɨda–e paji ãchia unudapꞌedaa. Mamĩda ãchi pitapai pedee pꞌanapachida kꞌasaa jara kꞌinia bɨ “jai–idaapꞌeda waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌee”. 11 Maapꞌeda Jesumaa iidijida: —¿Sãapꞌeda Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa jarapatama ajida, chonaarãwedapema Elías naapɨara cheitꞌee Tachi Kꞌaripapari kꞌãyaara? 12 Irua pꞌanauji: —Wãarata jara pꞌanɨ. Elías naapɨara cheitꞌee mãikꞌaapa ne–inaa jõmaweda pia ooitꞌee, eperãarãpa auteebaidamerã iru tꞌẽe cheru. Mamĩda mɨa jara bɨ: Akꞌõre Ũraa pꞌãdade ichiaba jara bɨ mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, miapidaitꞌee mãikꞌaapa kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadaitꞌee. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade pꞌã jẽra bɨkꞌa ichia oopiitꞌee. 13 Mamĩda eperã Elías jĩakꞌaa chejipɨ. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida Juan Bautista. Ãchia oo kꞌiniata oojida iru ome Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa.  











Jesupa kꞌũtrãa kꞌapꞌɨadeepa netuara uchiapida

(Mateo 17.14‑21; Lucas 9.37‑43)

14  Jesús,

Pedro, Santiago mãikꞌaapa Juan pachedakꞌãri apemaarã kꞌõpꞌãyoorã pꞌanadapꞌedaamãi, unu chejida eperãarã chokꞌaraarãpa wapꞌɨra iru pꞌanɨ mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ũkꞌuru aupedee jõnɨ ma kꞌõpꞌãyoorã ome. 15 Jesús unudakꞌãri, akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa pꞌira wãjida irumaa auteebaide. 16 Mãpai Jesupa iidiji ãchimaa: —¿Kꞌãaredeta aupedee pꞌanɨma mɨ kꞌõpꞌãyoorã ome? 17 Eperãpa pꞌanauji: —Tachi Jarateepari, mɨ warra aneeji pɨmaa netuarapa ichiwa iru bairã. 18 Ma netuarapa wawatꞌɨ batꞌatꞌaapari eujãde. Maapꞌeda itꞌaidee kꞌõpꞌepꞌee che nɨ ̃beepari, kꞌida kierrkierree nɨ ̃beepari, ichiaba kꞌapꞌɨa ɨbɨa nɨ ̃beepari. Mɨa chupɨria iidiji pɨ kꞌõpꞌãyoorãmaa ma netuara uchiapitꞌaadamerã. Mamĩda pꞌoyaada–e paji. 19 Mãpai Jesupa mãgaji arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Aai, eperãarã, ¿atꞌãrita mɨde ijãada–e pꞌanɨkꞌã? ¡Ijãadakꞌaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Jõmasaa taarãitꞌee parã ome ijãarutamaa? Anéetɨ ma warra. 20 Mãpai aneejida Jesumaa. Mamĩda netuarapa Jesús unukꞌãri, warra wawatꞌaaji mãikꞌaapa batꞌatꞌaaji eujãde. Itꞌaideepa kꞌõpꞌepꞌee eujãde pɨrabai nɨ ̃beeji. 21 Jesupa iidiji ma warra akꞌõremaa: —¿Sãaweda mãgá nɨ ̃bɨma? aji. Chi akꞌõrepa pꞌanauji:  













v 9.9 Jesús

pꞌãi kꞌãyaara, na versiculode Marcopa pꞌãji Eperã Akꞌõre Truadepema.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



675

Marcos 9

—Ma–ãri weda. 22 Atꞌapai netuarapa batꞌatꞌaapari tꞌɨpɨtau urua nɨ ̃bɨde maa–e pɨrã toida peetꞌaaitꞌee. Mapa pꞌoyaa ooita bɨ pɨrã, tai chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa kꞌaripapáde aji. 23 Jesupa pꞌanauji: —¿Kꞌasaa pɨ pedee? ¿Pꞌoyaa ooikꞌã a bɨkꞌã? ¡Eperãpa mɨde ijãa bɨ pɨrã, mɨa ne–inaa jõma oopari! 24 Mãpai chi warra akꞌõrepa golpe pedeeji: —Ijãa bɨda aji. ¡Mɨ kꞌaripáji waapɨara ijãaitꞌee! 25 Jesupa unukꞌãri eperãarã seedaruta, mãgaji netuaramaa: —Netuara, ichiwapipari mãikꞌaapa kꞌɨɨrɨ kꞌĩpipari, uchíaji jã warra kꞌapꞌɨadeepa mãikꞌaapa waa iru kꞌapꞌɨade tꞌĩunaapáde aji. 26 Mãpai netuara biadachi mãikꞌaapa warra golpe wawatꞌaaji. Maapꞌeda uchiadachi warra kꞌapꞌɨadeepa. Ma warra piudakꞌa atabaibeeji. Mãpai arii see nɨ ̃badaarãpa mãgajida: —Piudachida, ajida. 27 Mamĩda Jesupa juade jita atapꞌeda, pꞌirabai ataji. Mãpai ma warra kꞌapꞌɨa pia beeji. 28 Maapꞌeda Jesús wãji teedaa chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Ituaba bakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorãpa iidijida Jesumaa: —¿Sãapꞌeda taipa ma netuara pꞌoyaa uchiapida–e pajima? ajida. 29 Jesupa pꞌanauji: —Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ bɨpapai mãgee netuara uchiapiparida aji.  















Jesupa waya jarada ichi peedaitꞌee 30  Mamãikꞌaapa

(Mateo 17.22‑23; Lucas 9.43‑45)

wãdakꞌãri, Galilea eujãde wãyaajida. Mamĩda eperãarãmaa kꞌawapi kꞌinia–e bada perã, 31 Jesupa ne–inaa oo–e paji mama, chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jarateemaa bada perã. Mãgapachi: —Eperãpa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, baaipiitꞌee kꞌachia beerã juade mãikꞌaapa ãchia mɨ peepitꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa mɨ waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. 32 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌawada–e paji sãapꞌeda irua mãga jaraji. Mamĩda waawee pꞌanajida iididaitꞌee.  



Eperã waibɨara bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite 33  Pachejida

(Mateo 18.1‑5; Lucas 9.46‑48)

Capernaum pꞌuurude. Teeda pꞌanɨde, Jesupa iidiji: —¿Parã kꞌãata pedee che wãjidama aji, ode? 34 Mamĩda kꞌĩra nejasiapa kꞌĩupꞌee para beeji, ode aupedee che wãdapꞌedaa perã, ãchidepema kꞌaita waibɨara bɨ. 35 Jesús su–akꞌɨ beeji mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorã doce tꞌɨ ̃ pꞌe atapꞌeda, maaji:  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 9

676

—Eperã apemaarã kꞌãyaara waibɨara pa kꞌinia bɨ pɨrã, ekꞌariara baipia bɨ mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa apemaarã kꞌaripaipia bɨ. 36 Mãpai Jesupa warra chai jua jita atapꞌeda, akꞌɨ nɨ ̃bɨji ãchi esajĩakꞌa. Jira atapꞌeda, wëre ataji jarateeitꞌee mãikꞌaapa jaraji: 37 —Eperãpa mɨde ijãa bɨ kꞌaurepa nãgɨ ́ warra chaikꞌa auteebairu pɨrã, mɨ jida aukꞌa auteebaipari. Ma awara mɨ aupai auteebai–e; ichiaba Tachi Akꞌõre auteebai bɨ, iruata mɨ pëida perã.  



Akꞌõrede ijãakꞌãri, ne–inaa pia oopari

(Mateo 10.42; Lucas 9.49‑50)

38  Mãpai

Juanpa maaji: —Tachi Jarateepari, taipa unujida eperãpa pɨ tꞌɨ ̃ jarapꞌeda, netuara uchiapi bɨ eperãarã kꞌapꞌɨadeepa. Mãga unudakꞌãri, taipa waa oonaapáde ajida, tachi ome nipakꞌaa perã. 39 Jesupa pꞌanauji: —Ichiakꞌau oopítɨ. Eperãpa ne–inaa pia ooru pɨrã mɨ tꞌɨ ̃de eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa, mãga oopꞌeda, pedee kꞌachia jara–e pai mɨ ãpɨte. 40 Tachi ome nipakꞌaa pɨjida, tachi eere bɨda aji. 41 Mɨa wãarata jararu. Eperãpa parãmaa pania vaso aba pida teeru pɨrã todamerã, parãpa mɨ, Cristode ijãapata perã, Tachi Akꞌõrepa ma eperãmaa ne–inaa pi–ia teeitꞌeeda aji.  





Kꞌĩrakꞌaupai pꞌekꞌau kꞌachia oodai

(Mateo 18.6‑9; Lucas 17.1‑2)

42  —Mamĩda

eperãpa mɨde ewaa ijãa pꞌanɨɨrãmaa acha bɨ warra chaikꞌa, ijãapiamaa bɨ pɨrã, piara bakꞌaji kꞌũruma iru otaude jɨ ̃ atadapꞌeda, pꞌusa jãde batꞌatꞌaadaitꞌee. 43‑44 Pɨchi juapa ne–inaa ooda kꞌaurepa pɨ kꞌachiade baairu pɨrã, ma kꞌachia oo amáaji, pɨchi jua tꞌɨapꞌetꞌaakꞌajikꞌa. Piara bɨ ɨtꞌaa wãitꞌee jua mosaa, kꞌapꞌɨa jõmaweda atuai kꞌãyaara tꞌɨpɨtau ichita jẽrajẽraa jira bɨde. 45‑46 Ichiaba pɨchi bɨɨrɨpa ne–inaa ooda kꞌaurepa kꞌachiade baairu pɨrã, ma kꞌachia oo amáaji, pɨchi bɨɨrɨ tꞌɨapꞌetꞌaakꞌajikꞌa. Piara bɨ Akꞌõre ode nɨkꞌanɨkꞌaa nipaitꞌee bɨɨrɨ abapai bɨkꞌa, kꞌapꞌɨa pia tokꞌarradee batꞌa atapëi kꞌãyaara. 47 Ichiaba pɨchi taupa ne–inaa unuda kꞌaurepa pɨ kꞌachiade baairu pɨrã, ma kꞌachia oo amáaji pɨchi tau ẽtꞌakꞌajikꞌa. Piara bɨ Tachi Akꞌõre ode nipaitꞌee tau abapai bɨkꞌa, tau omeeweda nipai kꞌãyaara netuara ode tokꞌarradee. 48 ‘Mama ichita miapiitꞌee tachi chiara kꞌopari kꞌipa piukꞌaa mãikꞌaapa tachi kꞌapꞌɨa paapari tꞌɨpɨtau kꞌĩikꞌaa bɨde.’  (Is 66.24) 49 —Tꞌã pꞌurupata chikꞌode mikꞌiapiamaapa. Aukꞌa Tachi Akꞌõrepa ichideerã pia akꞌɨ bapari atuapiamaapa netuara o kꞌachiade. 50 Ma awara chikꞌo warraara bɨ tꞌã ome. Mamĩda tꞌã kꞌɨyaa–edaikꞌãri, ma chikꞌo warraa–ee bɨ. ¿Sãga ma tꞌã waya kꞌɨyaapiima? Ichiaba tachi tꞌãri pia pꞌanada–e pakꞌãri, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite servi–e pꞌanɨ. Mapa óotɨ Akꞌõre Ũraade jara bɨkꞌa. Mãgá kꞌãiwee pꞌanadaitꞌee apemaarã ome.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



677

10

Marcos 10

Jesupa jarateeda miakꞌãi pꞌanɨɨrã mia amaanaadamerã

(Mateo 19.1‑12; Lucas 16.18)

1   Jesús uchiapꞌeda chi kꞌõpꞌãyoorã ome Capernaumdeepa, wãjida Jordán

to kꞌĩraikꞌa eeree, Judea eujãde panarutamaa. Mama pꞌanɨde waya Jesús badamãi eperãarã cheepurupachida, eperãarãpa oopatapꞌedaakꞌa iru wãrumaa. Waya Jesupa jarateemaa beeji naaweda oopatakꞌa. 2 Mãga nɨde fariseorã ũkꞌuru irumaa chejida. Moisepa pꞌãda merapii jĩakꞌaapa, iidijida: —¿Ɨmɨkꞌĩrapa ichi wẽra amaaipia bɨkꞌã? ajida. 3 Irua pꞌanauji: —¿Kꞌãata ũraaji Moisepa? 4 Jarajida: —Moisepa ũraajida ajida, wẽra amaaru pɨrã, mia amaada kꞌartꞌa pꞌã teeipia bɨ. w 5 Mãpai Jesupa maaji: —Moisepa mãga jaraji parã judiorã kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanadairã. 6 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa na eujã ookꞌãri, ‘Ooji ɨmɨkꞌĩra mãikꞌaapa wẽra.’  (Gn 1.27) 7 ‘Mapa ɨmɨkꞌĩrapa atabëiitꞌee chi akꞌõre chi nawe ome, araa pꞌanapataadaitꞌee chi wẽra ome. 8 Mãgá eperã omee weda eperã apai pɨkꞌa pꞌaneedaitꞌee.’  (Gn 2.24) Eperã omé pꞌanɨ mĩda, jĩpꞌa eperã apai pɨkꞌa pꞌaneepata Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. 9 Tachi Akꞌõrepa mãgá eperãarã omé araa papikꞌãri, apidaapa amaapidaikꞌaraa bɨda aji. 10 Aɨ tꞌẽepai teeda pꞌanadakꞌãri, Jesús ome nipapataarãpa pedee pꞌaneejida fariseorãpa iididapꞌedaade. 11 Jesupa jaraji: —Eperãpa chi wẽra amaatꞌaaru pɨrã, awaraa wẽra ataikꞌaraa bɨ. Mãga ooru pɨrã, pꞌekꞌau oomaa bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãikꞌaapa chi wẽra kꞌĩrapite, Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bairã wẽra iru bakꞌãri, awaraa ome kꞌãikꞌaraa bɨ. 12 Ichiaba wẽrapa chi ɨmɨkꞌĩra amaatꞌaaru pɨrã, awaraa ɨmɨkꞌĩra ataikꞌaraa bɨ. Mãga ooru pɨrã, aukꞌa pꞌekꞌau oomaa bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite.  



















Jesupa warrarã bendiciada

13  Warrarã

(Mateo 19.13‑15; Lucas 18.15‑17)

aneejida Jesumaa iru jua bɨmerã ãra ɨ ̃rɨ. Mamĩda Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa ma warrarã aneedapꞌedaarã ɨtrɨajida. 14 Jesupa mãga unukꞌãri, tꞌãri ãriidachi chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Mãpai mãgaji: —¡Ɨtrɨanáatɨ! Ichiakꞌau mɨmaa warrarã chepítɨ, Tachi Akꞌõrepa ãra jĩakꞌaarã bɨitꞌee perã ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. 15 Mɨa wãarata jararu. Warra chakꞌeerãpa waawee–ee ijãapata tꞌãri o–ĩa Tachi Akꞌõrede. Aukꞌa tachi chonaarãpa pida ijãadaipia bɨ pꞌaneedaitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome.  



w 10.4 Dt 24.1‑4. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 10

678

16  Warra

chakꞌeerã jira atapꞌeda, ichi jua ãra ɨ ̃rɨ bɨ wãpachi mãikꞌaapa bendicia wãpachi. Eperã pꞌaratꞌara bɨ Jesús ome pedeeda

(Mateo 19.16‑30; Lucas 18.18‑30)

17 Jesús

wãitꞌee arude, eperã pꞌira chepꞌeda, iru kꞌĩrapite bedabaidachi mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Jarateepari tꞌãri pia, ¿kꞌãata mɨa ooipia bɨma aji, ɨtꞌaa wãitꞌee? 18 Jesupa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda mɨmaa tꞌãri pia bɨda a bɨma? aji. Tꞌãri pia apaita bɨ; mãgɨ ́ Tachi Akꞌõre. 19 Pɨa kꞌawa bɨ Tachi Akꞌõrepa Moisemaa ũraa pꞌãpida: ‘Eperã peenáaji; miakꞌãi bɨ pɨrã, awaraarã ome kꞌãináaji; nechɨanáaji; seewa jaranáaji chĩara kꞌachiade baaipiitꞌee; ichiaba chĩara kꞌũranáaji; pɨchi akꞌõre mãikꞌaapa pɨchi nawe kꞌinia iru baparíiji mãikꞌaapa ãra pedee ũriparíiji.’ x  (Ex 20.12‑16) 20 Mãpai ma eperãpa maaji: —Tachi Jarateepari, mɨa ma jõma ooparida aji, kꞌũtrãa weda. 21 Jesupa irumaa kꞌinia akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Ne–inaa aba waide oo–e bɨ. Pɨchi netꞌaa jõmaweda netokꞌoonáji mãikꞌaapa chupɨria beerãmaa ma pꞌaratꞌa téeji. Mãga ooru pɨrã, ne–inaa pipɨara iru baitꞌee Tachi Akꞌõre eujãde. Mãga oopꞌeda, mɨ ome nipa chéji. 22 Ma eperãpa mãga ũrikꞌãri, kꞌĩsia paraadachi mãikꞌaapa kꞌĩra pia–ee wãji, pꞌaratꞌa audú kꞌinia bada perã. 23 Jesupa ichi ikꞌaawa pꞌanadapꞌedaarãmaa akꞌɨpꞌeda, mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —¡Chaaree baitꞌee pꞌaratꞌara beerã pꞌaneedaitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome! 24 Jesús kꞌõpꞌãyoorã akꞌɨtrua para beeji mãga ũridakꞌãri. Mãpai waya Jesupa maaji: —Aai, warrarã, ¡chaaree bɨ pꞌaratꞌara bɨ beeitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome! 25 Chaareera bɨda aji, pꞌaratꞌara bɨ beeitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari, camello aguja taude wãyaai kꞌãyaara. 26 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãga ũridakꞌãri, waapɨara pꞌera pɨkꞌa para beeji mãikꞌaapa ãchi pitapai iidi para beeji: —Mãgara, ¿kꞌaita pꞌoyaa ɨtꞌaa wãyama? ajida. 27 Jesupa ãchimaa akꞌɨji mãikꞌaapa pꞌanauji: —Eperãarãpa pꞌoyaa ooda–e, audú chaaree bairã. Mamĩda Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–inaa chaaree wẽ–eda aji. 28 Mãpai Pedropa mãgaji: —Tai netꞌaa jõmaweda atabëijida pɨ ome nipapataadaitꞌee.  





















x 10.19 Dt 5.16‑20. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



679

Marcos 10

29 Jesupa

maaji: —Mɨa wãarata jararu. Parãpa atabëijida pãchi te, ɨ ̃pema, ɨ ̃pewẽra, nawe, akꞌõre, warrarã mãikꞌaapa eujã, mɨ kꞌaurepa mãikꞌaapa mɨa pedee pia jaratee bɨ kꞌaurepa. 30 Mamĩda netꞌaa atabëidapꞌedaarãpa ma kꞌãyaara na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨ misa, na ne–inaa atada cien audú atadaitꞌee: te, ɨ ̃pemaarã, ɨ ̃pewẽraarã, naweerã, warrarã mãikꞌaapa eujã, chĩarapa ãra miapi iru pꞌanɨ jida mɨ kꞌaurepa. Ma awara piukꞌãri, ichita chokꞌai bapariitꞌee Tachi Akꞌõre ome. 31 Mamĩda ɨ ̃rapema waibɨara pꞌanɨɨrã eperãarã kꞌĩrapite, ekꞌariara pꞌanadaitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Jõdee ekꞌariara pꞌanɨɨrã eperãarã kꞌĩrapite waibɨara pꞌanadaitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. y  



Jesupa jarada õpee jarada ichi peedaitꞌee 32  Aɨ

(Mateo 20.17‑19; Lucas 18.31‑34)

tꞌẽepai Jesús apemaarã naa wãji Jerusalendee. Chi kꞌõpꞌãyoorã pꞌera pɨkꞌa iru tꞌẽe wãjida. Awaraarã ichiaba iru tꞌẽe waaweede wãjida. Mãpai Jesupa waya chi kꞌõpꞌãyoorã doce awara ãi tꞌɨ ̃ pꞌe ataji mãikꞌaapa nepɨrɨji ichi pꞌasaitꞌee bɨ: 33 —Tachi wãruta Jerusalendee. Mama mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, jita atadaitꞌee mãikꞌaapa ateedaitꞌee pꞌaareerã poroorãmaa mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãmaa. Ãchia iididaitꞌee kꞌĩra tewaraarãmaa mɨ peetꞌaadamerã. 34 Mɨ oo iru pꞌanadaitꞌee; kꞌĩramaa idudaitꞌee; soopa wɨdaitꞌee mãikꞌaapa peetꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa mɨ waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌeeda aji.  



Santiago Juan ome chupɨria iididapꞌedaa 35  Zebedeo

(Mateo 20.20‑28)

warrarã, Santiago mãikꞌaapa Juan, Jesús kꞌaitꞌa chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Tachi Jarateepari, taipa ne–inaa audú kꞌinia pꞌanɨ. Mapa chupɨria iidi pꞌanɨ mãga oomerã. 36 Irua iidiji: —¿Kꞌãata kꞌinia pꞌanɨma aji, mɨa oomerã parã ome? 37 Mãgajida: —Pɨ truade jõmaarã poro waibɨa pakꞌãri, tai aukꞌa poro waibɨarã pɨ ekꞌari pꞌanee kꞌinia pꞌanɨ; aba su–akꞌɨ beei pɨ juaraare, apema pɨ juabi eere. 38 Mãpai Jesupa pꞌanauji: —Parãpa wãara kꞌawada–e pꞌanɨ kꞌãata iidi pꞌanɨ. ¿Parãpa ne– inaa kꞌachia choodaikꞌã aji, mɨa chooitꞌee bɨkꞌa? Maapꞌeda ¿parã piu kꞌiniadaikꞌã aji, mɨ piutꞌee bɨkꞌa?  





y 10.31 Griego pedeede: Mamĩda ɨ r̃ á chi naa pꞌanɨɨrã tꞌẽe pꞌaneedaitꞌee; jõdee ɨ r̃ á chi tꞌẽe pꞌanɨɨrã naapɨara pꞌanadaitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 10

680

39 Ãchia

pꞌanaujida: —¡Pꞌoyaadaipɨ! Jesupa maaji: —Parãpa ne–inaa kꞌachia choodaitꞌeeda aji, mɨa chooitꞌee bɨkꞌa. Ma awara piudaitꞌee mɨ piutꞌee bɨkꞌa. 40 Mamĩda mɨa pꞌoyaa jara–e kꞌairãta mɨ juaraare wa juabi eere su–akꞌɨ pꞌaneedaitꞌee. Tachi Akꞌõrepapai mãga jarai. 41 Apemaarã diez kꞌõpꞌãyoorãpa ũridakꞌãri Santiago Juan ome iididapꞌedaa, kꞌĩraudachida ãchi ome. 42 Mapa Jesupa tꞌɨ ̃ pꞌe ataji mãikꞌaapa maaji: —Parãpa kꞌawa pꞌanɨ ijãadakꞌaa beerã poro waibɨarãpa ãchia oo kꞌiniata oopipata eperãarãmaa. Waaweepa ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrãpa oopata ãchia jara pꞌanɨkꞌa. 43 Mamĩda parãpa oodaikꞌaraa bɨ ma poro waibɨarãpa oopatakꞌa. Ma kꞌãyaara ijãapataarã tꞌãide chi waibɨara pa kꞌinia bɨpa apemaarã chupɨria kꞌawaaipia bɨ mãikꞌaapa kꞌaripaipia bɨ. 44 Pia jaraitꞌeera, parãdepema aba poro waibɨa pa kꞌinia bɨ pɨrã, awaraarã kꞌaripaipia bɨ, esclavopa chipari kꞌaripaparikꞌa. 45 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema mĩda, na pꞌekꞌau eujãde che–e paji eperãarãpa mɨ jĩia ɨadamerã. Jĩpꞌa cheji eperãarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa ataitꞌee. Piutꞌee eperãarã chokꞌara uchiadamerã pꞌekꞌau kꞌachia jua ekꞌariipa.  











Jesupa tau pꞌãriu bada Bartimeo jɨpada

(Mateo 20.29‑34; Lucas 18.35‑43)

46  Jesús

wãyaa wãkꞌãri Jericó pꞌuurude chi kꞌõpꞌãyoorã ome, eperãarã chokꞌara aukꞌa chejida ãra ome. Ma pꞌuurudeepa uchia wãdade, o bi ikꞌaawa eperã tau pꞌãriu bɨ su–akꞌɨ baji pꞌaratꞌa iidimaa. Ma eperã tꞌɨ ̃jarapachida Bartimeo. z Mãgɨ ́ Timeo warra paji. 47 Ũrikꞌãri Jesús Nazaretdepema ichi ikꞌaawa wãyaa wã, ma tau pꞌãriu bɨpa golpe biamaa beeji: —¡Jesús! ¡Rey David Warra, a mɨ chupɨria kꞌawáaji! 48 Ma ode pꞌanadapꞌedaarãpa ɨtrɨatꞌaapachida kꞌĩupꞌee beemerã. Mamĩda waapɨara biapachi: —¡Rey David Warra, mɨ chupɨria kꞌawáaji! 49 Mãpai Jesús akꞌɨnɨ ̃ beeji mãikꞌaapa mãgaji: —Tꞌɨ ̃ atanátɨ. Mãpai tꞌɨ ̃ atanajida tau pꞌãriu bɨ: —Isapai, pꞌirabáiji. Pɨ tꞌɨ ̃ bɨpɨ. ¡Waaweenáaji! 50 Mãpai chi poroba ãyaa batꞌatꞌaapꞌeda, pꞌinajɨ ̃tɨ bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa Jesumaa cheji. 51 Mãpai Jesupa iidiji:  









z 10.46 Bar jara kꞌinia bɨ warra. Mapa Bartimeo jara kꞌinia bɨ: Timeo Warra. a 10.47 Jesús tꞌɨ ̃jarapachida David Warra, iru uchiada perã chonaarãwedapema Rey Daviddeepa mãikꞌaapa Mesías pada perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



681

Marcos 10​, ​11

—¿Kꞌãata kꞌinia bɨma aji, mɨa oomerã pɨ ome? Tau pꞌãriu bɨpa pꞌanauji: —Jesús, Tachi Waibɨa, mɨchi taupa pia unu kꞌinia bɨda aji. 52 Jesupa mãgaji: —Jɨpajipɨ mɨde ijãada perã. Wãipia bɨda aji. Aweda tau pꞌãriu badapa pia unuji mãikꞌaapa Jesús tꞌẽe wãji ode.  

11

Jesús Jerusalén pꞌuurude

(Mateo 21.1‑11; Lucas 19.28‑40; Juan 12.12‑19)

1   Jesús

Jerusalén pꞌuuru kꞌaitꞌa wãkꞌãri, Olivo Ee kꞌĩrapite panaji chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Mama pꞌanɨ Betfagé mãikꞌaapa Betania pꞌuuru. Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã omé naa pëikꞌãri, mãgaji: 2 —Wãt́ ɨ ara bɨ pꞌuuru tachi kꞌĩrapite bɨmaa. Ará panadakꞌãri, ununadaitꞌee burro jɨ ̃ bainɨ ̃ bɨ, waide apida batauda–e pꞌanɨ iru ɨ ̃rɨ. Ẽra atátɨ mãikꞌaapa anéetɨ. 3 Apidaapa iidiruta pɨrã, kꞌãare–itꞌee ẽramaa pꞌanɨ, jarátɨ: “Tachi Waibɨapa arakꞌatɨa atee kꞌinia bɨ. Waya tee chedaitꞌeepɨ.” 4 Chi kꞌõpꞌãyoorã wãdakꞌãri, ununajida burro jɨ ̃ bainɨ ̃ bɨ o bi ikꞌaawa te ãukꞌidaa. Mãpai ẽra atajida. 5 Mamĩda arii pꞌanadapꞌedaarãpa iidijida: —¿Kꞌãata oomaa pꞌanɨma parãpa? ¿Kꞌãare–itꞌee ẽra ataruta jã burro? 6 Mãpai Jesupa jaradakꞌa pꞌanaudakꞌãri, ichiakꞌau pëijida. 7 Burro ateedapꞌeda Jesumaa, ãchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃patapꞌedaa ata bɨjida aɨ ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa Jesús batauji. b 8 Jesús mãgá wãyaa wãkꞌãri, chokꞌaraarãpa ãchi pꞌaru tꞌõ jẽra bɨjida o jãde Jesús kꞌĩrapite; ichiaba ũkꞌuruurãpa tꞌõ jẽra bɨjida kꞌiru tꞌɨapꞌedapꞌedaa, ãchi rey pai jĩakꞌaapa. 9 Jesús naa wãdapꞌedaarãpa mãikꞌaapa tꞌẽe che wãdapꞌedaarãpa o–ĩa biapachida: —‘¡Hosana! c ¡Kꞌĩra wãree! ¡Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨ bapari ichia pëida ichi pari nipamerã na eujãde! ¡Kꞌĩra wãree Akꞌõre eujãde, Tachi Kꞌaripapari cheru perã!’  (Sal 118.25‑26) 10 ¡Tachi Akꞌõrepa pia akꞌɨ bapariitꞌee ichia rey pëida! ¡David tachi rey padakꞌa waya rey iru pꞌanadaitꞌee! Tachi Akꞌõrepa nãgɨ ́ aukꞌa pia akꞌɨ bapariitꞌee. ¡Hosana! ¡Kꞌĩra wãree Akꞌõre eujãde, Tachi Kꞌaripapari cheru perã! 11 Jesús Jerusalende pachekꞌãri, wãji Akꞌõre te waibɨadee. Aɨde eperãarãpa oo para bɨ unupꞌeda, waya wãji Betania pꞌuurudee chi kꞌõpꞌãyoorã ome, kꞌewara bada perã.  

















b 11.7 Ez 9.9. Eperãarã ũkꞌuruurãpa kꞌĩsiapata rey waibɨa chekꞌãri burro ɨ r̃ ɨ, jara kꞌinia bɨ iru jua ekꞌari pꞌanɨɨrã tꞌãri pia akꞌɨpariitꞌee. c 11.9 Hosana jara kꞌinia bɨ ¡Tachi O Kꞌachiadeepa Kꞌaripa Atapari!. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 11

682 Jesupa higuera bɨɨrɨmaa ijɨ ̃atɨ pedeeda

(Mateo 21.18‑19)

12  Aɨ

norema, Betania pꞌuurudeepa uchiadakꞌãri, Jesús jarrapisia nɨ ̃beeji. 13 Tꞌɨmɨɨpa unuji higuera bɨɨrɨ bainɨ ̃ bɨ kꞌiru paraa. Mãpai araa akꞌɨnaji chau bɨ jĩakꞌaapa. Mamĩda chau–ee baji. Chi kꞌiru aupaita unuji, chaujara–e pada perã. d 14 Mãpai ma higuera bɨɨrɨmaa mãgaji: —¡Pɨ waa chaukꞌaa paitꞌeeda! aji. Chi kꞌõpꞌãyoorãpa irua jarada ũrijida.  



Jesupa ne–inaa netopataarã jërekꞌooda Akꞌõre te waibɨadeepa 15 Aɨ

(Mateo 21.12‑17; Lucas 19.45‑48; Juan 2.13‑22)

norema waya Jerusalende pachedakꞌãri, Jesús Akꞌõre te waibɨade tꞌĩuji mãikꞌaapa netꞌaa netopataarã taawaa jërekꞌooji. Pꞌaratꞌa tau tꞌerabaipataarã mesa sĩa batꞌakꞌoo wãji, paloma netopataarã banco paara. 16 Akꞌõre te waibɨadee wãyaapikꞌaa paji netꞌaa ateerutaarã. 17Mãpai jarateemaa beeji: —Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde jara bɨ: ‘Mɨ te ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata teda apataadaitꞌee, jõma na eujãdepemaarã–itꞌee.’   (Is 56.7) ‘Mamĩda parãpa nechɨapataarã tékꞌata oo iru pꞌanɨ.’  (Jer 7.11) 18 Mãga ũridakꞌãri, pꞌaareerã poroorã Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome kꞌĩsia pꞌaneejida Jesús peepitꞌaadaitꞌee. Iru waawee pꞌanajida, eperãarãpa akꞌɨtrua para bada perã irua jaratee bɨ kꞌaurepa. 19 Kꞌewaraa Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome uchiajida pꞌuurudeepa.  







Higuera bɨɨrɨ pꞌoodarida 20  Aɨ

(Mateo 21.20‑22)

norema tapꞌeda waya Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome wãyaajida higuera bɨɨrɨ badamãi. Unujida chi kꞌarra jõmaweda pꞌoo akꞌɨnɨ ̃ bɨ. 21 Mãpai Pedropa kꞌirãpaji Jesupa jarada mãikꞌaapa jaraji Jesumaa: —¡Tachi Jarateepari, akꞌɨ ́ji! Pɨa higuera bɨɨrɨmaa ijɨ ̃atɨ pedeeda pꞌoodachida aji. 22 Jesupa pꞌanauji: —Ijãapatáatɨ Tachi Akꞌõrede. 23 Mɨa wãarata jararu. Eperã wãara Tachi Akꞌõrede ijãa bɨ pɨrã, iidiipia bɨ ne–inaa oomerã, ichi tꞌãridepai kꞌĩsia–ee: “¿Ooikꞌã wa oo–e pai?” Mãgá Tachi Akꞌõrepa irua jaradakꞌa ooitꞌee. Jararu pɨrã eemaa: “Jãmãikꞌaapa ãyaa wãj́ i mãikꞌaapa pꞌusa jãde baaináji,” Tachi Akꞌõrepa mãga ooitꞌee. 24 Mãgá ɨtꞌaa iididakꞌãri, naapɨara ́ tɨ Tachi Akꞌõrepa ooru parãpa kꞌiniata, pãchi tꞌãri aukꞌa pꞌanɨ perã ijãa iru ome. Mãgá pꞌanadairã irua ooitꞌee parãpa ɨtꞌaa iididapꞌedaa. 25 Parã  









d 11.13 Mamĩda,

ma atanede higojõ chikꞌaa aba–abaa chaupari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



683

Marcos 11​, ​12

ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌãri, kꞌĩsianáatɨ apemapa kꞌachia ooda parãmaa. Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dai naaweda, iru chupɨria kꞌawáatɨ mãikꞌaapa perdonáatɨ irua kꞌachia ooda. Mãga ooruta pɨrã, Tachi Akꞌõre ɨtꞌari bɨpa perdonaaitꞌee parãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. 26 [Mamĩda awaraarãpa kꞌachia oodapꞌedaa parãmaa perdonaada–e pɨrã, mãgara Tachi Akꞌõrepa ichiaba perdonaa–e parãpa ne–inaa kꞌachia oopata.]  

Tachi Akꞌõrepa Jesús pëida

(Mateo 21.23‑27; Lucas 20.1‑8)

27 Ma

tꞌẽepai waya chejida Jerusalendee. Jesús Tachi Akꞌõre te waibɨade ni misa, irumaa chejida pꞌaareerã poroorã, Moisepa pꞌãda jarateepataarã mãikꞌaapa judiorã poro waibɨarã. 28 Iidijida: —¿Tachi Akꞌõrepa tai bɨji–ekꞌã ichi te waibɨa akꞌɨdamerã? ¿Kꞌaipa pɨmaa nãga oopi bɨma? ajida. 29‑30 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa pida parãmaa iidiitꞌee: ¿Kꞌaipa pëijima aji, Juan Bautistapa poro choo chemerã; Tachi Akꞌõrepa maa–e pɨrã eperãarãpa? Pꞌanauruta pɨrã, mɨa pida ichiaba jaraitꞌee kꞌai juapa mɨa nãgɨ ́ ne–inaa oo bɨ. Pꞌanaudapáde aji. 31 Mãpai ãchi pitapai pedee para beeji: —Tachi Akꞌõrepa pëidada aruta pɨrã, irua iidiitꞌee: “Mãgara, ¿sãapꞌeda Juan ũraa ijãada–e pajima?” Mapa mãga pꞌoyaa jarada–e. 32 Ma awara ¿tachia sãga jaradaima eperãarãpa Juan pëidapꞌedaa? Mãga jararuta pɨrã eperãarã kꞌĩraudaridaitꞌee tachi ome. Ãchia waawee pꞌanapachida kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã jõmaarãpa ijãa pꞌanapachida Juan Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. 33 Mapa pꞌanaujida: —Kꞌawada–e pꞌanɨda ajida, kꞌaipa Juan pëiji. Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara mɨa pida jara–eda aji, kꞌaipa mɨmaa nãga oopi bɨ.  









12

Mimiapataarã kꞌachia beerãde nepɨrɨda 1   Jesupa

(Mateo 21.33‑46; Lucas 20.9‑19)

nepɨrɨmaa beeji ãchimaa: —Eperãpa uva eujã uuji mãikꞌaapa tꞌɨakꞌaukꞌooji. Ichiaba bõgo mãudee ooji uva piartꞌɨdaitꞌee. e Ma awara te ɨtꞌɨa ooji ma ɨ ̃rɨɨpa akꞌɨdaitꞌee. Mãga oopꞌeda, ne–uu eujã akꞌɨpataarã jɨrɨji mimiadamerã ichi–itꞌee. Maapꞌeda awara ãyaa wãji. 2 Tꞌẽepai uva oropata ewari pakꞌãri, ma eujã chiparipa ichi mimiapari pëiji mimiapataarãmaa iidinamerã ichi eere bee bɨ chauda tee pëidamerã. 3 Mamĩda ãchia iru jita atadakꞌãri, sĩkꞌoojida maapꞌeda jua arajãa pëitꞌaajida chiparimaa. 4 Mãpai chi eujã chiparipa  





e 12.1 Is 5.1‑2. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 12

684

waya awaraa mimiapari pëiji. Mamĩda mãgɨ ́ poro kꞌõopꞌetꞌaajida mãikꞌaapa waajarakꞌoojida. 5 Pëiji awaraa mimiapari; mãgɨ ́ peetꞌaajida. Mãpai awaraarã chokꞌara pëiji. Mãgɨɨrãdepema ũkꞌuru wɨkꞌoojida, apemaarã peekꞌoojida. 6 ʼMamĩda atꞌãri ichi ome iru baji ichi warra kꞌinia iru bada. Kꞌĩsiaji: “Mɨ mimiapataarã ome kꞌachia oojida. Mamĩda acha bɨ mɨ warra perã, waaweedaitꞌee. Mapa mɨa iru pëiitꞌee.” 7 Tꞌɨmɨ ́ weda iru warra unudakꞌãri, ma mimiapataarã pedee para beeji: “Jãgɨpa ichi akꞌõre netꞌaa jõmaweda ataitꞌee chi akꞌõre piukꞌãri. Peetꞌaadáma ajida, tachi eujã chiparikꞌa pꞌaneedaitꞌee.” 8 Mãpai iru pachekꞌãri, jita atajida mãikꞌaapa peetꞌaajida. Maapꞌeda chi kꞌapꞌɨa ma uva eujãdeepa batꞌatꞌaanajida. Mãgapai paji. 9 Mamĩda, ma nepɨrɨ aupakꞌãri, iidiji: —¡Kꞌĩsíatɨ! ¿Kꞌãata ooitꞌee chiparipa? Mɨa jaraitꞌee. Wãkꞌãri, ma eujã akꞌɨpataarã peekꞌoonaitꞌee mãikꞌaapa awaraa mimiapataarã jɨrɨnaitꞌee chi ne–uu eujã akꞌɨpataadamerã. 10 ʼ¿Parãpa Akꞌõre Ũraa pꞌãda leeda–e pꞌanɨkꞌã? ‘Te oopataarãpa mãu kꞌiniada–e padapꞌedaa pipɨara padachi. 11 Tachi Akꞌõrepa mãga ooji, tachia unudamerã mãikꞌaapa akꞌɨtrua para beemerã.’  (Sal 118.22‑23) Mãgara kꞌĩsiadapáde aji, pia kꞌawaadaitꞌee mɨa jarateeda. 12 Mãpai judiorã poroorãpa Jesús jita atapidaitꞌee paji, kꞌawadapꞌedaa perã irua ãchideta pedee baji. Mamĩda eperãarã chokꞌara paraaji Jesús eere. Ma kꞌaurepa waawee pꞌanajida jitapidaitꞌee. Mapa ichiakꞌau atabëijida; maapꞌeda wãjida.  















Pꞌaratꞌa pꞌaapatapꞌedaa reymaa impuesto–itꞌee

(Mateo 22.15‑22; Lucas 20.20‑26)

13  Tꞌẽepai

waya judiorã poroorãpa pëijida fariseorã mãikꞌaapa Rey Herodes f eere pꞌanadapꞌedaarã Jesús ɨmɨateedamerã mãikꞌaapa peepitꞌaadamerã. 14 Wãjida mãikꞌaapa iidijida: —Tachi Jarateepari, taipa kꞌawa pꞌanɨ pɨa wãarata jarapari. Ma awara pariatua ijãakꞌaa awaraarã kꞌĩsiadeepa jara pꞌanɨ. Ichiaba pɨa aukꞌa jarateepari eperãarã waibɨarãmaa mãikꞌaapa chi chupɨria beerãmaa. Pɨa jarateepari tachi pꞌanapataadamerã Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. Maperã taipa iidi kꞌinia pꞌanɨ: ¿Pia bɨkꞌã tachia impuesto pꞌaadaitꞌee Cesarmaa? ¿Pꞌaadaipia bɨkꞌã irua jara bɨkꞌa wa pꞌaadaikꞌaraa bɨ? 15 Mamĩda Jesupa kꞌawaji ãchia Tachi Akꞌõrede ijãapatada apata mĩda, wãara ijãadakꞌaa. Maperã mãgaji: —¿Sãapꞌeda mɨ kꞌũra kꞌinia pꞌanɨma? aji. Denario pꞌaratꞌa tau anéetɨ mɨa akꞌɨitꞌee.  



f 12.13 Rey Herodes judio–e paji. Roma eujãdepema reypa ichi chokꞌa pëiji jãpema poro waibɨa paitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



685

Marcos 12

16  Jesupa

pꞌaratꞌa tau akꞌɨkꞌãri, iidiji: —¿Kꞌai kꞌĩrata nade bɨ, mãikꞌaapa kꞌai tꞌɨ ̃ta pꞌã bɨma? aji. Pꞌanaujida: —César kꞌĩra mãikꞌaapa ichi tꞌɨ ̃ta pꞌã bɨda ajida. 17 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara téetɨ Cesarmaa irua netꞌaa iidipari, mãikꞌaapa téetɨ Tachi Akꞌõremaa irua iidipari. Iru pedee ũridakꞌãri, akꞌɨtrua para beeji.  

Iididapꞌedaa piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaipatade

(Mateo 22.23‑33; Lucas 20.27‑40)

18  Mãpai

saduceorã ũkꞌuru wãjida Jesumaa ne–inaa iidide iru kꞌũradaitꞌee. Mãɨrãpa jarateepata piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaidakꞌaa. Maperã iidijida: 19 —Tachi Jarateepari, Moisepa nãga pꞌã bëiji tachi–itꞌee: Eperã miakꞌãi bɨ warra wẽe piuru pɨrã, chi ɨ ̃pemapa iru wẽra ataipia bɨ mãikꞌaapa aɨ ome warra ooipia bɨ chi ɨ ̃pema piuda kꞌapꞌɨa pari. g 20 Mapa ¿pɨa kꞌãata kꞌĩsia bɨ nãgɨde? Ɨp̃ emaarã siete pꞌanajida. Chi naapema miakꞌãiji. Mamĩda warra wẽe piuji. 21 Mãpai araarepema ɨ ̃pema miakꞌãiji ma pꞌẽtrãa ome. Mamĩda ichiaba warra wẽe piuji. Ichiaba mãga pꞌasaji chi araarepema ɨ ̃pemaarã ome. 22 Jõmaweda miakꞌãijida mĩda ma wẽra ome, warra ooda–e paji. Maapꞌeda ichiaba ma wẽra piuji. 23 Mãpai wãara pɨrã piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaipata, waya chokꞌai pꞌaneeruta ewate, ¿kꞌai wẽra paitꞌeema ajida, jõmaweda iru ome miakꞌãi pꞌanadapꞌedaa perã? 24 Jesupa pꞌanauji: —Akꞌõre Ũraa pia kꞌawada–e pꞌanadairã, parãpa awara kꞌĩsia iru pꞌanɨ. Ichiaba kꞌawada–e Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõmaweda oopari. 25 Eperãarã piudapꞌeda chokꞌai pꞌirabaidakꞌãri, ɨmɨkꞌĩraarã wẽraarã ome waa miakꞌãida–e paitꞌee. Angeleerã ichi truade pꞌanɨɨrã́kꞌapɨ pꞌanadaitꞌee. 26 Ma awara parãpa kꞌachia kꞌĩsia pꞌanapata jaradakꞌãri piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaidakꞌaa. ¿Waide parãpa Akꞌõre Ũraade pia kꞌĩsiada–e pꞌanɨkꞌã? Abraham, Isaac mãikꞌaapa Jacob jai–idaajida mĩda, Tachi Akꞌõrepa maaji Moisemaa pakꞌuru jepꞌeda urua jira bɨdeepa tꞌɨpɨtaukꞌa: ‘Mɨ pɨ chonaarã Akꞌõre Waibɨa; Abraham, Isaac, Jacob ijãadapꞌedaa Akꞌõre Waibɨa.’  (Ex 3.6) 27 Jara–e paji: “Mɨ ãra Akꞌõre paji.” Mapa Tachi Akꞌõredeerã jai–idaajida mĩda, atꞌãri chokꞌai pꞌanɨ. ¡Iru piu beerã Akꞌõre–epɨ! Ma kꞌãyaara iru chokꞌai beerã Akꞌõrepɨ. Maperã parãpa ne–inaa awaraata kꞌĩsia pꞌanɨ, Tachi Akꞌõrepa jarada kꞌãyaara.  

















g 12.19 Dt 25.5‑10. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 12

686 Tachi Akꞌõre Ũraa waibɨara bɨ

(Mateo 22.34‑40)

28 Mãgá pedee jõnɨ misa, cheji Moisepa pꞌãda jarateepari. Ãchi pedee ũrii

beeji. Jesupa apemaarãpa iididapꞌedaa pia pꞌanaukꞌãri, mãgɨ ́ jarateeparipa iidiji: —Tachi Akꞌõre Ũraa jõmaweda pꞌãdadepema, ¿chisãgɨta waibɨara bɨma aji, apemaarã kꞌãyaara? 29 Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre Ũraa waibɨara bɨde jara bɨ: ‘Ũrítɨ Israel pidaarã. Tachi Akꞌõre Waibɨa apaita bɨ. Tachi Akꞌõre awara wẽ–e. 30 Tachi Akꞌõre Waibɨa wãara kꞌinia iru baparíiji pɨchi tꞌãripa mãikꞌaapa ne–inaa jõmaa kꞌãyaara iru kꞌinia iru baparíiji. Ewari chaa kꞌĩsíaji tꞌãripa irude. Tꞌãri o–ĩa ooparíiji irua jara bɨkꞌa.’  (Dt 6.4‑5) 31 Araare jara bɨ: ‘Awaraarã kꞌinia iru baparíiji pɨchi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru baparikꞌa.’ (Lv 19.18) Akꞌõre Ũraa waibɨara wẽ–eda aji, mãgɨ ́ omé jara aupada kꞌãyaara. 32 Mãpai Moisepa pꞌãda jarateeparipa mãgaji: —Pia bɨ, Jesús. Wãarapɨ pɨa jara bɨ: ‘Tachi Akꞌõre Waibɨa abapai bɨ. Awaraa wẽ–e irukꞌa. 33 Tachi Akꞌõre wãara kꞌinia iru baipia bɨ tꞌãripa. Iru kꞌinia iru baipia bɨ ne– inaa jõma iru bɨ kꞌãyaara. Ewari chaa kꞌĩsiaipia bɨ tꞌãripa irude mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa ooipia bɨ tꞌãri o–ĩa.’  (Dt 6.4‑5) ‘Ichiaba awaraarã kꞌinia iru baparíiji pɨchi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru baparikꞌa.’  (Lv 19.18) Mãgata oodaipia bɨ awaraa ne–inaa oodai kꞌãyaara; netꞌatau bɨda altarde wa ne–animal peeda altarde paadai kꞌãyaara Akꞌõre–itꞌee. 34 Mãgá Moisepa pꞌãda jarateeparipa pia pꞌanauru ũrikꞌãri, Jesupa maaji: —Pɨa Akꞌõre Ũraade ewaa ijãa wãda aji, Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa ichi jua ekꞌari o–ĩa nipamerã iru ode. h Maadamãiipa waawee pꞌaneejida waa iididaitꞌee.  











Tachi Kꞌaripapari waibɨara bɨ Rey David kꞌãyaara 35  Jesupa

(Mateo 22.41‑46; Lucas 20.41‑44)

jarateemaa bɨde Akꞌõre te waibɨa ãukꞌidaa, iidiji: —¿Kꞌãata jara kꞌinia pꞌanɨ Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa jaradakꞌãri Mesías David ëreerãdeepa uchiaitꞌee? ¿David poro waibɨara bɨ–ekꞌã, iru ëreerãdeepa uchiaitꞌee bɨ kꞌãyaara? 36 ¡Pia kꞌĩsíatɨ! Tachi Akꞌõre Jaurepa pꞌãpiji Rey David ëreerãdeepa uchiaitꞌee badade:  

h 12.34 Griego

pedeede: Pɨ makꞌɨara tꞌɨmɨa–e bɨda aji, Akꞌõre truadeepa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



687

Marcos 12​, ​13

‘Tachi Akꞌõrepa jaraji Tachi Waibɨamaa: “Pɨ mɨ ome aukꞌa waibɨa bairã, su–akꞌɨ beepáde aji, mɨ juaraare, mɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaru misa.” ’ i   (Sal 110.1) 37 Davidpa ichi ëreerãdeepa uchiaitꞌee bɨmaa tꞌɨ ̃jaraji “Tachi Waibɨa”. ¿Mapa kꞌawada–ekꞌã aji, Mesías waibɨara bɨ chonaarãwedapema Rey David kꞌãyaara? Eperãarã chokꞌara mama pꞌanadapꞌedaarãpa Jesús pedee ũridakꞌãri, o–ĩadachida.  

Jesupa jarada kꞌĩrakꞌaupai Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome

(Mateo 23.1‑36; Lucas 11.37‑54; 20.45‑47)

38  Jesupa

jaratee bɨ misa, mãgaji: —Kꞌĩrakꞌaupai pꞌanapataadai Moisepa pꞌãda jarateepataarãkꞌa. Ãchi audua pꞌanadairã, pꞌaru teesoo jɨ ̃i awaa pꞌanapata mãikꞌaapa kꞌinia pꞌanapata jõmaarãpa ãchimaa saludaadamerã plaza bee chaa, tachi poro waibɨarã ome oopatakꞌa. 39 Ichiaba su–akꞌɨ pꞌaneepata su–akꞌɨ beepari pipɨara bɨde Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede mãikꞌaapa nekꞌodakꞌãri, chi su–akꞌɨ beepari pipɨara bɨde su–akꞌɨ pꞌaneepata. 40 Ma awara, pꞌẽtrãa chupɨria beerã te jãri atapata mãikꞌaapa seewata taarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata eperãarã kꞌĩrapite. Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate ichia ãchi audupɨara miapiitꞌee.  



Pꞌẽtrãa chupɨria kꞌɨrɨpa pꞌaratꞌa tau teeda Tachi Akꞌõremaa

(Lucas 21.1‑4)

41 Ewari

aba Jesús su–akꞌɨ baji primisia pꞌaratꞌa pꞌepata kꞌaitꞌa, akꞌɨmaa eperãarãpa eda ata bɨdakꞌãri. Pꞌaratꞌara beerãpa waibɨa ata bɨ chepachida. 42 Mãga nɨde pꞌẽtrãa chupɨria kꞌɨrɨ pacheji. Ata bɨ cheji pꞌaratꞌa tau omé cobredee. Mãgɨ ́ pꞌaratꞌa tau makꞌɨara ɨ ̃pɨa–e paji. 43 Mãga unukꞌãri, Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa maaji: —Mɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite na pꞌẽtrãapa primisia waibɨara teejida aji, apemaarã kꞌãyaara. 44 Jõmaarãpa tee pꞌanɨ ãchi pꞌaratꞌa waibɨa iru pꞌanadapꞌedaadepema beeda. Jõdee na pꞌẽtrãa, chupɨria kꞌɨrɨ mĩda, ichia iru kꞌerada jõmaweda teeji Tachi Akꞌõremaa. Teejida aji, chi pꞌaratꞌa iru bada paara chikꞌo netoitꞌee.  





13

Jesupa jarada Tachi Akꞌõre te waibɨa tꞌeedariitꞌee 1   Jesús

(Mateo 24.1‑2; Lucas 21.5‑6)

uchiakꞌãri Tachi Akꞌõre te waibɨadeepa chi kꞌõpꞌãyoorã ome, abaapa maaji: —¡Tachi Jarateepari, akꞌɨ ́ji, acha bɨ mãu ta–pɨa pꞌanɨ mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre te waibɨa pi–ia oo kꞌobɨ! i 12.36 Griego

pedeede: Pɨchi bɨɨrɨ ekꞌari bɨru misa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 13

688

2  Jesupa

maaji: —Wãara, acha pꞌanɨ te pi–ia pꞌanɨ. Mamĩda ewari cherude mãu apida bee–e paitꞌee awaraa mãu ɨ ̃rɨ. Na jõmaweda tꞌeekꞌoo chedaitꞌee. Na pꞌekꞌau eujã jõi naaweda, eperãarã miadaitꞌee 3  Tꞌẽepai

(Mateo 24.3‑14; Lucas 17.22‑24; 21.7‑24)

wãjida Olivo Eedee; Akꞌõre te waibɨa kꞌĩrapite beepari. Jesús ituaba su–akꞌɨ beekꞌãri, Pedro, Santiago, Juan mãikꞌaapa Andrés iru kꞌaitꞌa wãjida mãikꞌaapa iidijida: 4 —¿Sãapai pꞌasaitꞌee pɨa jarada Akꞌõre te waibɨade? ¿Sãga taipa kꞌawadayama ajida, ma ewari kꞌaitꞌa pakꞌãri pꞌasaitꞌee pɨa jaradakꞌa? 5 Jesupa pꞌanauji: —Taukꞌa nipapatáatɨ apidaamaa kꞌũrapiamaapa. 6 Mɨ jĩakꞌa chokꞌara chedaitꞌee. Seewata jaradaitꞌee: “Mɨta Akꞌõre Warra, Tachi Akꞌõrepa pëida.” Mãga jara pꞌanɨpa eperãarã chokꞌara kꞌũradaitꞌee. 7 ʼParãpa ũridakꞌãri nama mãikꞌaapa awara ãi jura chõo jõnɨ, pꞌeranáatɨ. Ichita mãga pꞌasaitꞌee. Mamĩda atꞌãri na pꞌekꞌau eujã jõ–e paitꞌee. 8 Aɨ naaweda eperãarã awaraarã ome chõodaitꞌee. Jarra oodaitꞌee mãikꞌaapa awẽrachai wãyaapariitꞌee eujã awara–awaraade. Mamĩda mãga pꞌasakꞌãri, ewaapɨ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã miamaa pꞌaneedaitꞌee. 9 ʼ¡Taukꞌa nipapatáatɨ! Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa parã atapidaitꞌee judiorã poroorãmaa, mɨde ijãapata kꞌaurepa. Pꞌua oodaitꞌee Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. Ateedaitꞌee ãchi poro waibɨarãmaa mãikꞌaapa ãchi reyrãmaa. Mãɨrã kꞌĩrapite parãpa jaradai Tachi Akꞌõrepa ooda parã–itꞌee mɨ kꞌapꞌɨa pari. 10 Mamĩda na eujã jõi naaweda, Akꞌõrepa ooda eperãarã kꞌaripaitꞌee ichita nepɨrɨdaitꞌee eperãarãmaa awara ãi tꞌɨmɨ ́ na eujãde. 11 Mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa parã charraarã kꞌĩrapite ateedakꞌãri, kꞌĩsianáatɨ kꞌãata jaradai. Maapai jarapatáatɨ Akꞌõrepa jarapi bɨkꞌa. Akꞌõre Jaurepata kꞌawapipariitꞌee kꞌãata jaradai. 12 ʼMaapai ɨ ̃pemaarãpa peepidaitꞌee ãchi ɨ ̃pemaarã. Akꞌõreerãpa peepidaitꞌee ãchi warrarã. Ichiaba warrarã kꞌĩraudaridaitꞌee ãchi akꞌõreerã ome peepirutamaa. 13 Jõmaarãpa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataadaitꞌee mɨde ijãapata kꞌaurepa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌaripaitꞌee atuanaadamerã kꞌĩra jĩpꞌa nipapataarã Akꞌõre ode jai–idaarutamaa.  



















Akꞌõre ewari waibɨa ewate jarada

14  —Ewari

(Mateo 24.15‑28; Lucas 21.20‑24)

cherude abaapa ne–inaa audú kꞌachia ooitꞌee Tachi Akꞌõre te waibɨa edupɨara bɨ cuartode ichi baikꞌaraa bɨmãi. Mãgɨ ́ Tachi Akꞌõrepa yiaraa iru bapari, kꞌĩra unuamaa iru bairã. Mãga unudakꞌãri, Judea eujãde pꞌanɨɨrã pꞌira mirudaipia bɨ ee nokꞌodee. (Acha bɨ pedee pꞌãda Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



689

Marcos 13

leerupa pia kꞌawaipia bɨ, miapiamaapa.) j 15 Maapai eperã ichi terrazade bɨ pɨrã, teedaa tꞌĩukꞌaraa bɨ ichi ne–inaa pꞌe atade. 16 Eperã ne–uu kꞌãide ni pɨrã, teedaa cheikꞌaraa bɨ ichi pꞌaru atade pida. Aramata wãipia bɨ. 17 ¡Aai, maapai chupɨria jõneedaitꞌee wẽraarã biakꞌoo bee maa–e pɨrã warra chakꞌeerã jude iru bee! 18 Mãga wãyaai naaweda, chupɨria iidítɨ Tachi Akꞌõremaa ma ewari pꞌasapinaamerã kꞌoijara nɨ ̃bɨde. 19 Mãgɨ ́ ewate jõmaarãta chupɨria mia jõnadaitꞌee. Akꞌõrepa na eujã oodakꞌãriipa mãga ookꞌaa paji, ma awara tꞌẽepai waa mãga oo–e paitꞌee. 20 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌĩsiaitꞌee: “Mɨa eperãarã taarã miapi–e paitꞌee.” Mãga pada paara, eperã apida bee–e pakꞌaji. Akꞌõrepa audú chaaree miapi–e paitꞌee ichia jɨrɨtꞌeradaarã kꞌinia pꞌe iru bapari perã. 21 ʼMaapai apidaapa parãmaa jararuta pɨrã: “¡Pɨchá, akꞌɨ ́tɨ! ¡Nama bɨ Cristo, Tachi Akꞌõrepa pëida!” maa–e pɨrã jararuta pɨrã: “¡Ara bɨta Cristo!” ijãanáatɨ. 22 Mɨ jĩakꞌaarã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã jĩakꞌaarã chokꞌara chedaitꞌee. Mamĩda mãɨrãpa jara pꞌanɨ ijãanáatɨ, jĩpꞌa seewa–idaa bee perã. Ne–inaa kꞌĩra tꞌãdoo eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa oo pꞌanɨpa eperãarã kꞌũradaitꞌee, perá Tachi Akꞌõrepa jɨrɨtꞌeradaarã kꞌũrarutamaa. 23 Jesupa ichi ome nipapataarãmaa waya maaji: —¡Taukꞌa pꞌanapatáatɨ! Mɨa mãga jaraji parãpa kꞌawaadamerã mãga pꞌasai naaweda.  

















Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri 24  —Ichiaba

(Mateo 24.29‑31; Lucas 21.25‑28)

maapai mia pꞌanadapꞌeda, ‘Akꞌõrejĩru pꞌãriudariitꞌee; atane waa ɨ ̃daa–e paitꞌee 25 mãikꞌaapa lucero baaikꞌoodaridaitꞌee pajãdeepa. Tachi Akꞌõrepa pajã wërepiitꞌee.’  (Is 13.10) 26 ʼMãpai eperãarãpa unudaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ, kꞌĩra wãree cheru jɨ ̃ararade. 27 Pëiitꞌee mɨ angeleerã Akꞌõre truadeepa mɨa jɨrɨtꞌeradaarã chipꞌe atadamerã, jõmaweda ãchi pꞌanapatamãiipa. Tꞌɨmɨ ́ bee jida na pꞌekꞌau eujãde, pꞌe atanadaitꞌee.  





Higuerade jarateeda

28  —Kꞌĩsíatɨ

(Mateo 24.32‑35; Lucas 21.29‑33)

higuera bɨɨrɨde. Higuera kꞌiru tꞌu–kꞌua uchia nɨ ̃beekꞌãri mãikꞌaapa ewaa tꞌono nɨ ̃beekꞌãri, kꞌawaapata eujã wãsia wã. 29 Mãga pɨkꞌa mɨa etꞌewa jaradakꞌa unudakꞌãri, kꞌawa pꞌanɨ taarã–e mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema cheru. 30 Mɨa wãarata jararu. Ɨr̃ apemaarã piudai  



j 13.14 Dn

11.31; 12.11.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 13​, ​14

690

naaweda, ma ne–inaa jõmaweda pꞌasaitꞌee. 31 Ewari cherude pajã na pꞌekꞌau eujã ome jõdaitꞌee. Mamĩda ichita pꞌasaitꞌee mɨa pedee jaradakꞌa.  

Kꞌawada–e sãapai paitꞌee Akꞌõre ewari waibɨa ewate

(Mateo 24.36‑44; Lucas 17.26‑30)

32  —Eperã

apidaapa kꞌawada–e pꞌanɨ Eperã Akꞌõre Truadepema cheitꞌee ewate, chi hora jida. Ɨtꞌaripema angeleerãpa pida kꞌawada–e pꞌanɨ; mɨa ichiaba kꞌawa–e, Tachi Akꞌõre Warra mĩda. Mɨ Akꞌõrepapaita kꞌawa bɨ. 33 ʼMaperã taukꞌa pꞌanapatáatɨ, parãpa kꞌawada–e pꞌanadairã sãapai mɨ waya na eujãdee cheitꞌee.  

Mimiapari pia

34 —Oopatáatɨ

(Mateo 24.45‑51; Lucas 12.41‑48)

te chiparipa oodakꞌa. Mãgɨ ́ tedeepa awara ãyaa wãi naaweda, ichi mimiapataarãmaa jara bëiji te pia akꞌɨdamerã. Ãchi chaachaa mimia teeji mãikꞌaapa chi te tꞌĩupata akꞌɨparimaa ũraaji taukꞌa bamerã. 35 Chi mimiapataarãpa kꞌawada–e sãapaita chi te chipari waya cheitꞌee ichi temaa. Mãga pɨkꞌa bɨ parã ome. Taukꞌa pꞌanapatáatɨ kꞌawada–e pꞌanadairã sãapai pãchi Chipari Waibɨa waya cheitꞌee. Chei pꞌãriupodopa, esapɨte, etꞌerre kꞌarikꞌãri, maa–e pɨrã tapꞌedapodopa. ¡Parãpa kꞌawada–epɨ! 36 Tachi Akꞌõre mimiapataarã, kꞌĩrakꞌaupai kꞌawada–e pꞌanadairã pariatua mimia pꞌanɨ pɨrã, kꞌĩra nejasia pꞌanadaitꞌee Tachi Chipari Waibɨa chekꞌãri. 37 Mɨa parãmaa ũraada, aukꞌa jõmaarãmaa jararu: ¡Taukꞌa pꞌanapatáatɨ!  





14

Jesús jita atadaitꞌee pedeeteedapꞌedaa

(Mateo 26.1‑5; Lucas 22.1‑2; Juan 11.45‑53)

1   Kꞌãima

omé falta baji Pascua fiesta paitꞌee. Mãgɨ ́ fiestade pan levadura wẽe kꞌopata. Pꞌaareerã poroorãpa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome jɨrɨpachida sãga Jesús kꞌũratꞌaadaitꞌee. Mãgá jita atadaitꞌee paji mãikꞌaapa peepitꞌaadaitꞌee paji. 2 Mamĩda ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaarãpa maapachida: —Fiestade ooda–eda ajida, eperãarã kꞌĩrau para beepiamaapa tachi ome.  

Mariapa Jesús poro ɨ ̃rɨ kꞌera weeda 3  Jesús

(Mateo 26.6‑13; Juan 12.1‑8)

Betania pꞌuurude bakꞌãri, Simón, chi leprapa kꞌayaa bada apatapꞌedaa tede baji. Jesús su–akꞌɨ beepꞌeda, k nekꞌomaa baji. Mãga nɨde wẽra pacheji. Ateeji chokꞌo chakꞌekꞌa mãu pi–ia alabastrodee ooda. Mãgɨ ́ ipuru baji kꞌera ɨ ̃pɨa nardodee oodapa. Chokꞌo tꞌapꞌa ewa ataji mãikꞌaapa k 14.3 Judiorã mesade su–akꞌɨ pꞌaneedakꞌãri, sĩu–akꞌɨ pꞌaneepachida ãkꞌaukꞌa bee ɨ r̃ ɨ, ãchi mesa bɨɨrɨ kꞌakꞌatꞌua bada perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



691

Marcos 14

weeji Jesús poro ɨ ̃rɨ. 4 Ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaarã kꞌĩraudachida mãikꞌaapa pedee para beeji ãchi pitapai: —¿Sãapꞌeda jã kꞌera ichi kꞌinia weejima? ajida. 5 Jã wẽrapa netotꞌaada paara, trescientos denarios l iru bakꞌaji chupɨria beerã kꞌaripaitꞌee. Mapa ma wẽra ɨtrɨapachida. 6 Mamĩda Jesupa mãgaji ãchimaa: —Ita–aria bɨ ́tɨ; ¿Kꞌãare–itꞌee ikꞌachia jara jõnɨma? Irua ooda pia bɨpɨ. 7 Chupɨria beerã nama pꞌanapata parã tꞌãide ewari chaa. Ãchi kꞌaripa kꞌinia pꞌanɨ pɨrã, chupɨria kꞌawaadai mãikꞌaapa ãchimaa ne–inaa pia oodai. Mamĩda mɨ parã ome ichita ba–e paitꞌee. Na ewari parãpa waa mɨ unuda–e paitꞌee. 8 Na wẽrapa ooji ichia pꞌoyaarutapai mɨ–itꞌee; mɨ pꞌurutꞌaaji kꞌerapa mɨ kꞌapꞌɨa ɨadai naaweda. m 9 Mɨa wãarata jararu. Mɨa ooda eperãarã kꞌaripaitꞌee, mãga jarateepata chaa na pꞌekꞌau eujãde, ichiaba nepɨrɨpataadaitꞌee na wẽrapa ooda mɨ–itꞌee. Mãgá iru ichita kꞌirãpadaitꞌeeda aji.  











Judapa Jesús traicionaada

(Mateo 26.14‑16; Lucas 22.3‑6)

10  Judas

Iscariote, Jesús kꞌõpꞌãyoorã docedepema aba, wãji pꞌaareerã poroorãmaa. Jaraji ichia ãchi kꞌaripaitꞌee Jesús jitadamerã. 11 Mãga ũridakꞌãri, o–ĩadachida mãikꞌaapa pedeejida pꞌaratꞌa teedaitꞌee Judamaa. Mãpai Judapa jɨrɨmaa beeji sãga Jesús ãchimaa jitapiitꞌee.  

Pascua fiestadepema chikꞌo kꞌodapꞌedaa

12  Perá

(Mateo 26.17‑30; Lucas 22.7‑18; Juan 13.1‑2, 21‑30)

Pascua fiesta ewari paitꞌee baji. Ma fiestade oveja chakꞌe peepata mãikꞌaapa pan levadura wẽe kꞌopata. Fiesta pai naaweda Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa iidijida irumaa: —¿Sãma kꞌoitꞌee Pascua fiesta ewatepema chikꞌo tai ome? Mama taipa ne–inaa oodaitꞌee nekꞌodai naaweda. 13 Mãpai Jesupa pëiji chi kꞌõpꞌãyoorã omé: —Wãt́ ɨ pꞌuurudee. Mama ununadaitꞌee eperã pania chokꞌode ateeru. Tꞌẽe wãt́ ɨ. 14 Teedaa wãkꞌãri, chi te chiparimaa jarátɨ: “Tachi Jarateeparipa iidi pëiji: ‘¿Chisãgɨ ́ cuartode Pascua chikꞌo kꞌoitꞌee mɨchi kꞌõpꞌãyoorã ome?’ ” 15 Irua akꞌɨpiitꞌee ɨtꞌɨpema pisode cuarto waibɨa pia oo bɨ. Mama ne–inaa jõma óotɨ tachi nekꞌodaitꞌee. 16 Chi kꞌõpꞌãyoorã wãjida pꞌuurudee. Jõmaweda ununajida Jesupa jaradakꞌa mãikꞌaapa mama ne–inaa jõma oojida Pascua chikꞌo kꞌodaitꞌee. 17 Pꞌãriupodopa Jesús pacheji chi kꞌõpꞌãyoorã doce ome. 18 Mesade nekꞌomaa pꞌanɨde, Jesupa mãgaji:  









l 14.5 Trescientos denarios jitapachida año aba mimiadapꞌedaa pari. piuda kꞌapꞌɨa ɨadai naaweda, pꞌurupachida kꞌerapa.



m 14.8 Judiorãpa

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 14

692

—Mɨa wãarata jararu. Mɨa kꞌawa bɨ parãdepema abaapa mɨ traicionaaitꞌee. Iru mɨ ome nama nekꞌomaa bɨ. 19 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌĩra pia–ee para beeji mãikꞌaapa aba–abaa iidijida Jesumaa: —¿Mɨkꞌã? apachida. 20 Mãpai Jesupa pꞌanauji: —Parã docedepema aba mɨ ome aukꞌa pꞌaratꞌude pan sã atarupata mɨ traicionaaitꞌee. 21 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, ichita piutꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa. Mamĩda, ¡aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌee chi mɨ traicionaaitꞌee bɨ! Piara bakꞌaji mãgɨ ́ tꞌo–e pada paara.  





Pan kꞌopata vino ome Jesús kꞌirãpadaitꞌee

(Mateo 26.26‑30; Lucas 22.19‑20; 1 Corintios 11.23‑26)

22  Nekꞌomaa

pꞌanɨde Jesupa pan ataji mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Ma pan kꞌõratꞌaaji mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa teeji. Mãpai mãgaji: —Jitátɨ mãikꞌaapa kꞌótɨ. Nãgɨ ́ pan mɨ kꞌapꞌɨa. 23 Maapꞌeda mãgá ooji ma vino ome. Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pꞌeda, gracias jaraji Tachi Akꞌõremaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa teeji. Jõmaarãpa aɨdepema vino tojida. 24 Mãpai mãgaji: —Nãgɨ ́ vino mɨ waa, mɨchi waa batꞌaitꞌee perã mɨ piukꞌãri chokꞌaraarã pari. Tachi Akꞌõrepa nãgɨ ́ ũraa chiwidi jara bɨ. Mɨchi waa batꞌada kꞌaurepa irua wẽpapiitꞌee eperãarã chokꞌaraarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata mãikꞌaapa mɨchideerã papiitꞌee. n 25 Mɨa wãarata jararu. Vino waa to–e paitꞌeeda aji, parã ome ɨtꞌaripema vino torumaa Tachi Akꞌõre truade. 26 Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdadepema kꞌari kꞌaridapꞌeda, o Olivo Eedee wãjida.  







Jesupa jarada Pedropa iru kꞌawa–e bɨda aitꞌee

27 Mama

(Mateo 26.31‑35; Lucas 22.31‑34; Juan 13.36‑38)

Jesupa mãgaji: —Parã jõmaweda ijãadaamaa pꞌaneedaitꞌee mãikꞌaapa mɨ ituaba atabëidaitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde jara bɨkꞌa: ‘Mɨa oveja akꞌɨpari peepiitꞌee mãikꞌaapa chi ovejaarã jĩchoodaridaitꞌee.’  (Zac 13.7) 28 Mamĩda mɨ chokꞌai pꞌirabaikꞌãri, Galilea eujãdee wãitꞌee parã naa. 29 Mãpai Pedropa mãgaji: —Apemaarãpa pɨ atabëiruta pɨjida, mɨa pɨ atabëi–eda aji. 30 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Idi pꞌãrikꞌua etꞌerre kꞌarida omé kꞌarii naaweda, jarada õpee pɨa mɨ kꞌawa–e bɨda aitꞌee.  





n 14.24 Ex 24.8.

o 14.26 Pascua

fiestade Salmos 113–118 kꞌaripachida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



693

Marcos 14

31 Mamĩda

Pedropa waapɨara mãgapachi: —Pɨ ome aukꞌa piuru pɨjida, mɨa jara–eda aji. Apemaarãpa ichiaba mãga jarapachida. Jesús ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da Getsemanide

32  Maapꞌeda

(Mateo 26.36‑46; Lucas 22.39‑46)

wãjida Getsemaní ne–uu eujã apatapꞌedaamaa. Mama panadakꞌãri, Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Nama su–akꞌɨ pꞌanéetɨ mɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃naru misa. 33 Ichi ome ateeji Pedro, Santiago mãikꞌaapa Juan. Jesús kꞌĩsia paraa nɨ ̃beeji tꞌãri pꞌuapa. 34 Mapa mãgaji ãchimaa: —Mɨ piutꞌee pɨkꞌa nɨ ̃bɨ tꞌãri pꞌuapa. Nama pꞌanéetɨ, kꞌãida–ee. 35 Mãpai Jesús waawipai wãpꞌeda, bedabaiji tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa Akꞌõremaa chupɨria iidiji kꞌinia bɨ pɨrã, iru mãgɨ ́ miapi pꞌasapinaamerã. 36 Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji: —Abbá,  p Mɨ Akꞌõre, pɨa jõma pꞌoyaapari. Kꞌaripáji na miaitꞌee bɨdeepa. Mamĩda oonáaji mɨa kꞌinia bɨkꞌa. Jĩpꞌa pɨa kꞌinia bɨ ḱ ꞌata óoji. 37 Maapꞌeda, akꞌɨ chekꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã kꞌãi jõnɨta unu cheji. Mãpai mãgaji Simón Pedromaa: —Simón, ¿kꞌãi nɨ ̃bɨkꞌã? aji. ¿Hora apida pꞌoyaa chokꞌai pꞌanada–ekꞌã kꞌãida–ee? 38 Chokꞌai pꞌanátɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨtɨ ̃́ pꞌekꞌau kꞌachiade baaipiamaapa. Tachi Akꞌõrepa oopi kꞌinia bɨkꞌa tꞌãripa oo kꞌinia pꞌanɨ. Mamĩda pãchi kꞌapꞌɨapa chooda–e pꞌanɨ. 39 Waya wãji ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de naaweda oodakꞌa: —Kꞌaripáji na miaitꞌee bɨdeepa. Mamĩda oonáaji mɨa kꞌinia bɨkꞌa; jĩpꞌa pɨa oo kꞌinia bɨ ́kꞌata oopáde aji. 40 Waya chekꞌãri, naa unu chedakꞌa unu cheji; kꞌãi jõnɨ tapꞌokꞌeepa. ̃Ɨrɨmadapꞌeda, kꞌĩupꞌee pꞌanapachida, kꞌawada–e pada perã kꞌãata jaradai. 41 Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da õpeemaa waya chekꞌãri, Jesupa mãgaji: —¿Atꞌãri kꞌãi jõnɨkꞌã? Jãgapaipɨ. Mɨ peepidaitꞌee hora pajipɨ. Eperã Akꞌõre Truadepema teedaitꞌee pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã juade. 42 Eperã mɨ traicionaaitꞌee bɨ kꞌaitꞌa cheru. ¡Pꞌirabáitɨ mãikꞌaapa wãdáma apemaarãmaa!  



















Jesús jita atadapꞌedaa

43  Jesús

(Mateo 26.47‑56; Lucas 22.47‑53; Juan 18.2‑11)

atꞌãri pedeemaa bɨde ichi kꞌõpꞌãyo Judas pacheji eperãarã chokꞌara ome. Espada pakꞌuru ome anipajida. Pꞌaareerã poroorãpa, Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa mãikꞌaapa judiorã poro waibɨarãpa ma eperãarã pëijida ãchi pari. 44 Kꞌawaadamerã chisãgɨta Jesús, panadai naaweda, Judapa jaraji mãɨrãmaa:  

p 14.36 Abbá

arameo pedeede jara kꞌinia bɨ Mɨ Akꞌõre wa Tate.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 14

694

—Chi mɨa kꞌĩra ɨ ̃ruta saludaakꞌãri, mãgɨta pia jita atadapáde aji, mãikꞌaapa atadaridapáde aji. 45 Mapa pachedakꞌãri Jesumãi, Judas pedee cheji: —¡Tachi Jarateepari! Mãga jarapꞌeda, kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji. 46 Mãpai Jesús jita atajida mãikꞌaapa ateejida. 47 Mamĩda eperã Jesús kꞌaitꞌa badapa ichi espada ẽtꞌa atapꞌeda, pꞌaareerã poro waibɨa mimiapari kꞌɨɨrɨ orpꞌetꞌaaji. 48 Mãpai Jesupa iidiji ichi jita ata chedapꞌedaarãmaa: —¿Sãapꞌeda parã chejidama aji, espada ome mãikꞌaapa pakꞌuru ome mɨ jita atade eperã nechɨayaa bɨ jita atapatakꞌa? 49 Ewari chaa mɨ Tachi Akꞌõre te waibɨade bapari iru pedee jarateemaa. Maapai mɨ jitada–e paji. Mamĩda nãga pꞌasaru Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa. 50 Jesupa mãga jaramaa bɨde, jõmaweda chi kꞌõpꞌãyoorãpa atabëijida mãikꞌaapa mirukꞌoodachida. 51 Mamĩda kꞌũtrãa aba Jesús tꞌẽe nipaji. Chi kꞌapꞌɨa pɨra baji sabanapa, ãkꞌadaa nipada perã. Judas ome nipadapꞌedaarãpa ma kꞌũtrãa jita atajida. 52 Mamĩda, waaweepa sabana kꞌenatꞌaaji mãikꞌaapa ãkꞌadaa pꞌira uchiadachi.  















Jesús Junta Suprema kꞌĩrapite bada

(Mateo 26.57‑68; Lucas 22.54‑55, 63‑71; Juan 18.12‑14, 19‑24)

53  Mãpai

ãchia Jesús ateejida Caifás temaa. Ichi pꞌaareerã poro waibɨa paji. Mama ichiaba see nɨ ̃baji pꞌaareerã poroorã, judiorã poro waibɨarã mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarã. 54 Pedro tꞌɨmɨɨpapai tꞌẽe wãkꞌãtɨ wãji. Mãgá wãpa Caifás te tꞌɨakꞌau badamãi edú tꞌĩuji. Mama tꞌɨpɨtau ikꞌaawa su–akꞌɨ beeji kꞌara pꞌaiitꞌee Akꞌõre te jɨ ̃apataarã ome. 55 Pꞌaareerã poroorãpa jõmaweda Junta Supremadepemaarã ome testigo jɨrɨ pꞌanapachida. Mãgá Jesús peepitꞌaadaitꞌee. Mamĩda maarepida unuda–e paji ɨmɨateedaitꞌee, 56 ma eperãarã chokꞌaraarãpa wãara jaradakꞌaa pada perã mãikꞌaapa aukꞌa pedeedakꞌaa pada perã. 57 Ũkꞌuru chi poroorã kꞌĩrapite pꞌirabaijida mãikꞌaapa seewa jarajida: 58 —Taipa ũrijida irua jararu: “Chonaarãweda eperãarãpa Tachi Akꞌõre te waibɨa oojida. Mɨa mãgɨ ́ te tꞌeetꞌaapꞌeda, kꞌãima õpeemaa waya oo atai. Mamĩda eperãarãpa oopatakꞌa oo–e paitꞌeeda” aji. 59 Mãga jarajida mĩda, atꞌãri aukꞌa pia pedeeda–e paji tachi judiorã ũraade jara bɨkꞌa. 60 Mãga ũrikꞌãri, pꞌaareerã poro waibɨa Caifás bainɨ ̃ beeji jõmaarã kꞌĩrapite mãikꞌaapa iidiji Jesumaa: —¿Wãarakꞌã aji, pɨ kꞌĩrapite jara pꞌanɨ pedee? ¿Maarepida pꞌanau–ekꞌã? aji. 61 Mamĩda Jesupa maarepida pꞌanau–e paji; kꞌĩupꞌee beeji. Waya mãgaji: ʼ¿Pɨkꞌã Mesías, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã? ¿Pɨkꞌã aji, Tachi Akꞌõre Waibɨa Warra?  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



695

Marcos 14​, ​15

62  Jesupa

pꞌanauji: —Mɨda aji. Parãpa mɨ unudaitꞌee Akꞌõre Waibɨa juaraare su–akꞌɨ bɨ. Ichiaba mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri, unudaitꞌee jɨ ̃ararade cheru. 63 Mãpai Caifapa ichi pꞌaru jẽtꞌaaji tꞌãri kꞌachiapa mãikꞌaapa mãgaji: —¿Kꞌãare–itꞌee waa jɨrɨdaima eperãarãpa jaradamerã ichia ooda? 64 ¿Parãpa ũrijida–ekꞌã ichia pedee kꞌachia jarada Tachi Akꞌõre ãpɨte? ¿Kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma? aji. Jõma aukꞌa bia para beeji: —Ichia jarada kꞌaurepa piupia bɨda ajida. 65 Ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaarãpa Jesumaa idujida mãikꞌaapa tau pꞌãrajɨ ̃ atadapꞌeda, sĩjida. Mãga oo jõnɨde mãgajida: —¡Pɨ wãara Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, jarapáde aji, kꞌaipata pɨ sĩji! Ichiaba Akꞌõre te jɨ ̃apataarãpa kꞌĩramaa sĩpachida.  





Pedropa Jesús kꞌawa–e bɨda ada

(Mateo 26.69‑75; Lucas 22.56‑62; Juan 18.15‑18, 25‑27)

66  Mãɨmisa

Pedro tuda baji te ãukꞌidaa. Mãga nɨde Caifás mimiapari awẽra irumaa cheji. 67 Ma wẽrapa Pedro unukꞌãri kꞌara pꞌaimaa bɨ tꞌɨpɨtau ikꞌaawa, pi–ia akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Pɨ aukꞌa nipajida aji, jã eperã Jesús Nazaretdepema ome. 68 Mamĩda Pedropa meraji: —¡Seewa! Mɨa iru kꞌawa–e bɨ. Ichiaba kꞌawa–e bɨda aji, pɨa kꞌãaredeta pedee bɨ. Maapꞌeda mamãikꞌaapa uchiaji chi cercao edú tꞌĩupatamaa. Mãga nɨde etꞌerre kꞌariji. 69 Ma wẽrapa waya unu atakꞌãri, mãgaji arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Pɨchá, jãgɨ ́ Jesús kꞌõpꞌãyo. 70 Mamĩda Pedropa waya meraji. Taarã–e nɨde chi arii pꞌanadapꞌedaarãpa waya mãgajida: —Wãara, pɨ ãchi kꞌõpꞌãyo. Ma awara, pɨ Galilea eujãdepemakꞌa pedee bɨda ajida. 71 Mãpai Pedropa juraaji: —¡Seewa! ¡Kꞌawa–e bɨ parãpa jara pꞌanɨ eperã! Mɨa seewa jaramaa bɨ pɨrã, Tachi Akꞌõrepa mɨ miapiipia bɨda aji. 72 Aramata etꞌerre waya kꞌariji. Mãpai Pedropa kꞌirãpaji Jesupa jarada: “Etꞌerre kꞌarida omé kꞌarii naaweda, pɨa jarada õpee jaraitꞌee mɨ kꞌawa–e bɨ.” Mãga kꞌĩsiapꞌeda, Pedro jẽedachi tꞌãri pꞌuapa.  











15

Jesús Pilato kꞌĩrapite

(Mateo 27.1‑2, 11‑14; Lucas 23.1‑5; Juan 18.28‑38)

1   Tapꞌeda weda pꞌaareerã poroorã, judiorã poro waibɨarã mãikꞌaapa

Moisepa pꞌãda jarateepataarã, mãgɨ ́ Junta Supremadepemaarã

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 15

696

chipꞌedaidapꞌeda, pedeeteejida kꞌawaadaitꞌee kꞌãata oodaitꞌee Jesús ome. Jesús jua jɨ ̃ atapidapꞌeda, teenajida Pilato temaa. Ichi Romadepemaarã poro waibɨa paji. 2 Pilatopa iidiji Jesumaa: —¿Pɨkꞌã aji, Judiorã Rey? Jesupa pꞌanauji: —Mɨda aji, pɨa jara bɨkꞌa. 3 Pꞌaareerã poroorãpa audupai ɨmɨatee jõnadapꞌedaa perã, 4 Pilatopa waya iidiji: —¿Maarepida pꞌanau–ekꞌã aji, ɨmɨatee jõnɨta? 5 Mamĩda Jesupa maarepida pꞌanaukꞌaa paji. Mapa Pilatopa kꞌawa–e paji kꞌãata ooitꞌee.  







Pilatopa Jesús peepida

6 Ma

(Mateo 27.15‑26; Lucas 23.13‑25; Juan 18.38–19.16)

fiestade Pilatopa preso aba kꞌena pëipachi, eperãarãpa iidirutata. tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Barrabás carcelde baji awaraa kꞌõpꞌãyoorã ome, Roma pidaarã juadeepa uchia kꞌiniapa chĩara pee pꞌanadapꞌedaa perã. 8 Eperãarãpa iidinadakꞌãri Pilatomaa preso kꞌena pëimerã ichia ooparikꞌa, 9 irua pꞌanauji: —¿Kꞌinia pꞌanɨkꞌã aji, mɨa Judiorã Rey apata kꞌena pëimerã? 10 Mãga iidiji kꞌawa bada perã judiorã pꞌaareerã poroorãpa Jesús kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaa. 11 Mamĩda pꞌaareerã poroorãpa eperãarãmaa jarajida iididamerã Pilatopa Barrabata kꞌena pëipimerã. 12 Mapa Pilatopa iidiji: —¿Sãga oopi kꞌinia pꞌanɨma aji, parãpa Judiorã Reyda a pꞌanɨ ome? 13 Mãpai biajida: —¡Kurusode peepitꞌáaji! 14 Pilatopa mãgaji: —¿Kꞌãare kꞌachiata oojima? aji. Mamĩda waya eperãarãpa biajida: —¡Kurusode peepitꞌáaji! 15 Pilato pia bee kꞌinia bada perã eperãarã ome, Barrabata kꞌena pëiji. Jesús soopa wɨpipꞌeda, pëiji kurusode baijira bɨdamerã piurumaa. 7 Eperã

















Soldaorãpa Jesús oo iru pꞌanadapꞌedaa 16  Soldaorãpa

(Mateo 27.27‑31; Juan 19.2‑3)

Jesús ateejida Pilato palaciode, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa pretorio. Mama tuda soldaorã chokꞌaraara seedachida. 17 Oo iru pꞌanapachida. Rey pꞌarukꞌa pꞌoree kꞌĩra pꞌãimapꞌãimaa jɨ ̃ bɨdapꞌeda, poro jɨ ̃ra pakꞌuru jua ne–ɨɨrɨ–idaa bɨdee oojida mãikꞌaapa jɨ ̃ bɨjida. 18 Maapꞌeda bia ëipachida: —¡Akꞌɨ ́tɨ Judiorã Rey! 19 Poromaa wɨpachida pakꞌurupa. Idupachida mãikꞌaapa bedabaidaipachida iru kꞌĩrapite ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ pɨkꞌadaitꞌee. 20 Mãgá oo iru pꞌanadapꞌeda, ma pꞌaru pꞌoree ẽratꞌaajida mãikꞌaapa ichi pꞌaru waya jɨ ̃ bɨjida. Maapꞌeda ateejida kurusode baijira bɨdaitꞌee.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



697

Marcos 15

Cirene pꞌuurudepemamaa Jesús kuruso ateepidapꞌedaa

(Mateo 27.32‑44; Lucas 23.26‑43; Juan 19.17‑27)

21 Uchia

wãdakꞌãri Jerusalendeepa, unujida eperã Cirene pꞌuurudepema tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Simón. Ewaa pꞌuurude panaji. Mãgɨ ́ eperã Alejandro mãikꞌaapa Rufo akꞌõre paji. Simón ikꞌaawa wãyaa wãdakꞌãri, soldaorãpa kuruso ateepijida Jesús pari. Jesús kurusode baijira bɨdapꞌedaa

22  Jesús

ateejida Gólgota apatapꞌedaamaa. (Gólgota jara kꞌinia bɨ: “Tachi Poro Bɨɨrɨ”.) 23 Maapꞌeda teejida vino mirra q ome pꞌoirada, mamĩda Jesupa to–e paji. 24 Mãpai soldaorãpa Jesús jua mãikꞌaapa chi bɨɨrɨ merapꞌejida mãikꞌaapa kurusode baijira bɨjida piumerã. Mãgɨɨrãpa suerte jemenejida kꞌawaadaitꞌee kꞌaipata iru pꞌaru ataitꞌee. 25 Mãga oojida tapꞌeweda, las nueve. 26 Soldaopa iru poro ɨtꞌaikꞌa eere kurusode letrero merapꞌeji, jaraitꞌee kꞌãare–itꞌee kurusode baijira bɨjida piumerã. Pꞌã baji: Judiorã Rey. 27 Mama ichiaba nechɨapataarã omé kurusode baijira bɨjida, aba Jesús juaraare, chi apema juabi eere. 28 [Mãga pꞌasaji Tachi Akꞌõre Ũraa jaraparipa pꞌãdakꞌa chonaarãweda: ‘Iru pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã ome aukꞌa ata bɨjida.’]  (Is 53.12) 29 Chi arii wãyaa wã nipadapꞌedaarãpa irumaa ikꞌachia jarajida. Ãchi poro pꞌɨrapꞌɨraa mãgapachida: r —¡Aai, pɨa Tachi Akꞌõre te waibɨa jõmaweda tꞌeetꞌaaitꞌee paji mãikꞌaapa waya oo ataitꞌee paji ewari õpeemaa! 30 Pɨa jarada wãara pɨrã, ¡jãmãikꞌaapa ɨrabáiji piunaamerã! 31 Ichiaba mãgá oo iru pꞌanapachida pꞌaareerã poroorãpa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome: —¡Awaraarã kꞌaripajida ajida. Mamĩda ichi itu nadeepa pꞌoyaa uchia–e! 32 ¡Akꞌɨ ́tɨ! ¿Jãgɨ ́ Tachi Akꞌõrepa pëida tachi kꞌaripamerã, Israel pidaarã Rey poro waibɨakꞌã? ¡Jãmãikꞌaapa ɨrabáiji ɨ ̃raweda tai kꞌĩrapite! Mãga ooru pɨrã, taipa ichiaba pɨde ijãadaitꞌeepɨ. Kurusode iru ikꞌaawa baijira pꞌanadapꞌedaarãpa ichiaba irumaa ikꞌachia jarapachida.  



















Jesús jai–idaada

33  Imatꞌɨpa

(Mateo 27.45‑56; Lucas 23.44‑49; Juan 19.28‑30)

akꞌõrejĩru kꞌiatꞌɨdachi. Na eujã jõma pꞌãriudachi las tres parumaa. 34 Ma hora Jesupa golpe biaji:  

q 15.23 Mirra r 15.29 Ãchi

neera asia bɨ. Ũkꞌuruurãpa kꞌĩsiapata mirra teejida Jesumaa pꞌuapiamaapa. poro pꞌɨrapꞌɨraadakꞌãri, jara kꞌinia bɨ oo iru pꞌanɨ.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 15

698

—‘Eloí, Eloí, ¿lemá sabactani?’ (Ma pedee jara kꞌinia bɨ: ‘Mɨ Akꞌõre, Mɨ Akꞌõre, ¿Kꞌãare–itꞌee mɨ atabëijima?’)  (Sal 22.1) 35 Ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaarãpa ũridakꞌãri, maajida: —¡Ũrítɨ! Elías, chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari tꞌɨ ̃maa bɨda ajida. 36 Eperã pꞌira wãji mãikꞌaapa esponjakꞌa pꞌẽesapꞌẽesaa bɨ topa ataji vino achuchuade. s Sia kꞌɨ ̃de jõi bɨpꞌeda, Jesús itꞌaimãi tꞌɨ atanaji sõmerã, opisia bɨ jĩakꞌaapa mãikꞌaapa maaji: ̃ ichiakꞌau bɨdaitꞌee. Unu kꞌinia pꞌanɨ Elías cheru pɨrã ichi ɨrabai —Ɨrá, atade. 37 Mamĩda Jesús golpe biaji mãikꞌaapa jai–idaaji. 38 Mãɨmisa Jerusalende Tachi Akꞌõre te waibɨade chi edupɨara bɨ cuarto tꞌĩupatamãi pꞌaru teesoo eebai jira bada esajĩakꞌa jẽdachi ɨtꞌɨɨpa edaa. 39 Jesús kꞌĩrapite akꞌɨ nɨ ̃bada soldaorã poropa iru mãgá piu wã unukꞌãri, mãgaji: —¡Wãara, na eperã Tachi Akꞌõre Warra paji! 40 Tꞌɨmɨɨpapai ũkꞌuru wẽraarã pꞌanadapꞌedaarãpa akꞌɨ pꞌanajida: María Magdalena; María, Santiago (chi tꞌẽepema)  t mãikꞌaapa José nawe; ichiaba Salomé.  u 41 Jesús Galilea eujãde nipakꞌãri, ma wẽraarãpa iru chi kꞌõpꞌãyoorã ome kꞌaripa nipapachida. Mama ichiaba wẽraarã chokꞌara pꞌanajida iru ome Jerusalendee chedapꞌedaarã.  













Jesús ɨadapꞌedaa

(Mateo 27.57‑61; Lucas 23.50‑56; Juan 19.38‑42)

42 Ma ewate pꞌãriupodopa jõmaweda ne–inaa aupa jẽra baitꞌee paji ɨ ̃ipata ewate

pai naaweda. +15.42 43 José Arimatea pꞌuurudepema waawee–ee wãji Pilatomaa Jesús kꞌapꞌɨa piuda iidide ɨaitꞌee. Mãgɨ ́ Junta Supremadepema paji mãikꞌaapa apemaarã judiorãpa iru pia akꞌɨpachida. Ma awara irua unu kꞌinia baji Tachi Kꞌaripaparipa ichita eperãarã pia akꞌɨpari. 44 Pilatopa Jesús piuda kꞌawaakꞌãri, pꞌeraji isapai piuda perã. Mapa soldaorã poro tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa iidiji: —¿Wãara piujikꞌã? aji. 45 Mãpai Jesús piu bɨda akꞌãri, Pilatopa teeji iru kꞌapꞌɨa Josemaa. 46 Mãpai Josepa neto ataji pꞌaru lienzodee mãikꞌaapa Jesús kꞌapꞌɨa kurusodeepa ɨrabai atapꞌeda, aɨde pɨra bɨji. Maapꞌeda bɨnaji mãu te uria kꞌoro iru pꞌanadapꞌedaade mãikꞌaapa chi tꞌai tꞌapꞌa bëiji mãu choma bɨpa. 47 María (José nawe), María Magdalena ome akꞌɨ pꞌanajida sãma ɨaruta.  









s 15.36 Eperãarãpa vino achuchua topachida opisia wẽpamerã. Ma vino ichiaba edaa baji. t 15.40 Santiago ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Jacobo. u 15.40 Salomé Zebedeo wẽra paji. +15.42 15.42 Judiorã–itꞌee kꞌeudaikꞌãri, aɨ norema paji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



699

16

Marcos 16

Jesús chokꞌai pꞌirabaida

1   Ɨĩ pata

(Mateo 28.1‑10; Lucas 24.1‑12; Juan 20.1‑10)

ewate wãyaapꞌeda, pꞌãrikꞌua María Magdalena, María (Santiago nawe) mãikꞌaapa Salomepa neto atajida kꞌera Jesús kꞌapꞌɨade pꞌurudaitꞌee. 2 Tomia ewate, v tapꞌeda weda akꞌõrejĩru uchiaruta wãjida iru kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamaa. 3 Pedee wãjida: —¿Kꞌaipa ãyaa ata bɨyama ajida, mãu choma chi tꞌaide jɨ ̃a bɨ? 4 Mamĩda tꞌɨmɨ ́ weda akꞌɨnadakꞌãri, unujida mãu pɨradai bɨ awara ãi. 5 Mãu te uriade edú tꞌĩudakꞌãri, ununajida kꞌũtrãa su–akꞌɨ bɨ ãchi juaraare. Chi pꞌaru jɨ ̃ bada tꞌo–tꞌoo teesoo baji. Mãgɨ ́ ángel Tachi Akꞌõre truadepema paji. Ma wẽraarãpa mãga unudakꞌãri, pꞌeradachida. 6 Mamĩda mãgɨpa mãgaji: —Pꞌeranáatɨ. Parãpa jɨrɨ pꞌanɨ Jesús Nazaretdepema kurusode baijira bɨdapꞌedaa. ¡Iru nama wẽ–e! ¡Chokꞌai pꞌirabaijipɨ! Pɨchá, akꞌɨ chétɨ iru ɨadapꞌedaamãi. 7Wãt́ ɨ jarade Pedromaa ichiaba chi apemaarã kꞌõpꞌãyoorãmaa: “Iru wãitꞌee Galilea eujãdee parã naa. Mama iru unudaitꞌee irua jaradakꞌa.” 8 Mãpai wẽraarã kꞌĩra kꞌawa–ee pɨkꞌadachida pꞌera jõnadapꞌedaa perã. Pꞌira uchiajida Jesús kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamãiipa. Kꞌapꞌɨa wëree jõnajida waaweepa. Mapa maarepida pꞌoyaa jarada–e paji.  













Jesupa María Magdalenamaa chokꞌai unupida

(Juan 20.11‑18)

9 [Tomia

ewate Jesús chokꞌai pꞌirabaiji. Naapɨara unupiji María Magdalenamaa. Ma wẽra naaweda netuara siete merãtɨa baji ichi kꞌapꞌɨade. Mamĩda Jesupa jõmaweda ãyaa uchiapikꞌooji. 10 Jesús unupꞌeda, María Magdalenapa jaranaji iru ome nipapatapꞌedaarãmaa. Ãra kꞌĩsia paraa jarajẽe pꞌanajida Jesús kꞌapꞌɨa–itꞌee. 11 Mãga nɨde Mariapa jara cheji: —¡Mɨa Jesús chokꞌai unujida! aji. Mamĩda ãrapa mãga ũridakꞌãri, ijãada–e paji.  



Jesupa awaraa kꞌõpꞌãyoorã omeemaa chokꞌai unupida

(Lucas 24.13‑35)

12  Tꞌẽepai,

Jesupa kꞌĩra awara unupiji chi kꞌõpꞌãyoorã omeemaa ode nidade. 13 Ãchia iru kꞌawa atadakꞌãri, aramata ãpɨtee nepɨrɨde wãjida apemaarãmaa. Mamĩda ãrapa pida ijãada–e paji.  

Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa chokꞌai unupida

14  Tꞌẽepai,

(Mateo 18.16‑20; Lucas 24.36‑49; Juan 20.19‑23)

Jesupa chokꞌai unupiji chi kꞌõpꞌãyoorã oncemaa, nekꞌomaa pꞌanɨde. Iru chokꞌai bɨ pia ijãadakꞌaa paji kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌanadapꞌedaa perã. v 16.2 Ãchi–itꞌee

tomia ewate naapema ewari paji.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Marcos 16

700

Ma awara apemaarãpa mãga nepɨrɨdapꞌedaa jida ijãada–e paji. Mapa irua ikꞌɨ ̃atɨ pedeeji. 15 Ichiaba jaraji ãramaa: —Wãt́ ɨ na pꞌekꞌau eujã eperãarã paraamaa mãikꞌaapa jaratéetɨ Tachi Akꞌõre pedee pia mɨa kꞌawapida parãmaa. 16 Apidaapa ma ũraa chiwidide ijãa bɨ pɨrã, poro choopiipia bɨ kꞌawapiitꞌee mɨ ome araa bɨ. Mãgá ɨtꞌaa wãitꞌee ichi piukꞌãri. Jõdee mɨde ijãa–e pɨrã, tokꞌarradee mianaitꞌee ichia pꞌekꞌau kꞌachia ooda kꞌaurepa. 17 Mɨde ijãa pꞌanɨɨrãpa oodakꞌãri ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa, awaraarãpa kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõre ãchi ome bɨ. Mɨ tꞌɨ ̃de netuara uchiapidaitꞌee; awaraa pedee kꞌawada–e pꞌanɨ mĩda, Akꞌõre Jaurepa pedeepiitꞌee; 18 taama kꞌachia jitadaitꞌee ãchi juapa; mãikꞌaapa neera kꞌachia todaitꞌee. Mamĩda mãgee ne–inaapa ãchi maarepida kꞌachia ooda–e paitꞌee. Jõdee ãchi juapa kꞌayaa beerã tꞌõbaidakꞌãri, kꞌayaa jɨpadaitꞌee.  







Jesús Tachi Akꞌõre eujãdee wãda 19 Tachi

(Lucas 24.50‑53)

Waibɨa Jesús pedeepꞌeda chi kꞌõpꞌãyoorã ome, Tachi Akꞌõrepa iru ɨtꞌaa ateeji ichi eujãdee. Mama su–akꞌɨ beeji Akꞌõre juaraare, ijãapataarã poro waibɨa perã. 20 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorãpa Akꞌõre Ũraa chiwidi o–ĩa jarateenajida awara ãi eperãarã paraamaa. Jesupa ne–inaa pia oopachi ãchi kꞌapꞌɨa pari. Mãgá ãchia ne–inaa eperãarãpa oodakꞌaa oodakꞌãri, awaraarãpa kꞌawaajida Jesús ũraa wãara.]  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

SAN LUCAS

San Lucapa Pedee Pia Pꞌãda Introducción

San Lucapa na pedee pia pꞌãji. Lucas judio–e paji. Macedonia eujãdepema médico paji. Jesucristopa jɨrɨtꞌerada Pablo kꞌõpꞌãyo paji. Na pedee pia pꞌã pëiji chi kꞌõpꞌãyo Teofilomaa, aukꞌa Jesucristode ijãamerã. Kꞌawapi kꞌinia baji Jesupa judio–eerã o kꞌachiadeepa ichiaba kꞌaripa atapari. Na pedee pꞌãi naaweda, Lucapa pi–ia akꞌɨji ne–inaa jõmaweda pꞌã bada Jesude. Pedeepachi Jesús bapata kꞌawadapꞌedaarã ome, Jesús nipapata pia nepɨrɨ kꞌinia bada perã. Na pꞌãdade audú jara bɨ chupɨria beerãde; ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patade; Tachi Akꞌõre Jaurede; Cristo piuda kꞌaurepa Akꞌõrepa eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapiparide mãikꞌaapa wẽraarã mimiade Tachi Akꞌõre–itꞌee. Naapɨara Lucapa jara bɨ ichia kꞌawaada na pedee pia pꞌãi naaweda (cap. 1.1‑4). Mateopa pꞌãda kꞌãyaara pedee chokꞌaraara jara bɨ Jesús tꞌodade (caps. 1.5–2.52) mãikꞌaapa Juan Bautistapa jarateedade (cap. 3.1‑20). Awaraarãkꞌa Lucapa jara bɨ Jesús poro choodade mãikꞌaapa iru netuara ome unuda (caps. 3.21–4.13); irua jaratee nipada Galilea eujãde (caps. 4.14–9.9) mãikꞌaapa awaraa eujãde (cap. 9.10‑50); iru Judea eujãdee wãda (caps. 9.51–13.21) mãikꞌaapa irua jarateeda Perea eujãde (caps. 13.22–19.27). Ma jõmaade Lucapa pedee chokꞌaraara jara bɨ, awaraa pedee pia pꞌãdapꞌedaarã kꞌãyaara. Tꞌẽepai jara bɨ Jesús peedapꞌedaa (caps. 19.28–23.56); iru chokꞌai pꞌirabaida; chi kꞌõpꞌãyoorãmaa unupida mãikꞌaapa ãra taide ɨtꞌaa wãda (cap. 24).

1

Teofilomaa naapɨara pꞌãda

1   Eperãarã

poro waibɨa Teófilo, mɨ naa awaraarãpa pꞌãjida ne–inaa pꞌasada tachi tꞌãide. 2 Pꞌãjida Jesús ãchi taupa unudapꞌedaa mãikꞌaapa tachimaa irude nepɨrɨdapꞌedaa. Tachi Akꞌõrepa ãra jɨrɨtꞌeraji mãgá irua ooda jarateepataadamerã. 3 Mɨa ma pꞌãdapꞌedaa pia akꞌɨji. Ma awara ãramaa mãikꞌaapa Jesús unudapꞌedaarã awaraarãmaa iidi wãji. Mãgá Jesús tꞌodadeepa pꞌasada pia kꞌawaaji. Eperãarã poro waibɨa Teófilo, 4 ma jõmaade kꞌĩsiapꞌeda, mɨa nãga pꞌã bɨ, pɨa ma wãara pedee jarateedapꞌedaa pipɨara kꞌawaamerã.  







701 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 1

5  Jesús

702 Tachi Akꞌõrepa jara pëida Juan Bautista tꞌoitꞌee

tꞌoi naaweda Herodes rey paji Judea eujãde. Mama bapachi pꞌaare tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Zacarías. Iru pꞌaare Abías eere pꞌanadapꞌedaarãdepema paji. Chi wẽra, Isabel, ichiaba chonaarãwedapema pꞌaareerã poro waibɨa Aarondeepa uchiada paji. 6 Zacarías chi wẽra ome kꞌachia wẽe pꞌanapachida Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, iru ũraade jara bɨkꞌa oopachida perã. Maperã apidaapa ãra pꞌoyaa ɨmɨateedakꞌaa paji. 7 Mamĩda ãra warra wẽe pꞌanajida, Isabel warra tꞌokꞌaa pada perã. Ma awara ãchi omee weda audú chonaa pꞌanajida warra oodaitꞌee. 8 Ewari aba pꞌaareerã poroorãpa jarajida Abías eerepema pꞌaareerã mimia pꞌaneedamerã Tachi Akꞌõre te waibɨade. 9 Pꞌaareerãpa oopatakꞌa suerte jemenejida kꞌawaadaitꞌee kꞌaita tꞌĩutꞌee Tachi Akꞌõre te waibɨa edupema cuartode ne–inaa tꞌũa bapari paade. Mãgá Zacariata uchiaji. 10 Tꞌĩuji ma ne–inaa tꞌũa bapari paade. Mãga oomaa bɨ misa, eperãarã jõmaweda taawa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ para baji. 11 Zacarías mama te jãde bɨde ɨtꞌaripema angelpa ichi unupiji. Bainɨ ̃ baji ma ne–inaa tꞌũa bapari paapata altar juaraare. 12 Zacariapa mãga unukꞌãri, pꞌeradachi. 13 Mamĩda ma angelpa mãgaji: —Zacarías, waaweenaapáde aji. Tachi Akꞌõrepa pɨa ɨtꞌaa iidida ũrijipɨ. Pɨ wẽra Isabelpa warra tꞌoitꞌee. Tꞌɨ ̃ bɨitꞌeeda aji, Juan. 14 Parã o–ĩ–ĩa pꞌanadaitꞌee iru ome. Ichiaba eperãarã chokꞌara o–ĩa pꞌanadaitꞌee iru tꞌoda kꞌawaadakꞌãri. 15 Pɨ warra waibɨa paitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Maarepida itꞌua, vino jida tokꞌaa paitꞌee. Iru tꞌoi naaweda, Tachi Akꞌõre Jaure bapariitꞌee iru ome. 16 Irua Israel pidaarã a chokꞌaraarãmaa waya ijãapiitꞌee Tachi Akꞌõrede. 17 Na Juanpa Akꞌõre pedee jaranaitꞌee, Tachi Waibɨa chei naaweda. Audú Akꞌõrede ijãapariitꞌee. Ne–inaa ooitꞌee Tachi Akꞌõre juapa mãikꞌaapa sõcharra baitꞌee Akꞌõre pedee jarapari Elías chonaarãweda bapatakꞌa. Akꞌõreerãmaa kꞌĩsiapiitꞌee ãchi tꞌãri aukꞌa bɨdamerã ãchi warrarã ome. Tꞌãri kꞌachia beerãmaa jarateeitꞌee oo kꞌawaa wãdamerã Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa. Mãga oo bɨpa Israel pidaarã kꞌaripaitꞌee Tachi Waibɨa kꞌawaadamerã mãikꞌaapa irude ijãapataadamerã. 18 Mãga ũrikꞌãri, Zacariapa ma angelmaa iidiji: —¿Sãga mɨa pɨ pedee ijãayama? aji. Mɨ audú chonaa bɨda aji, warra ooitꞌee; mɨ wẽra jida. 19 Mãpai angelpa mãgaji: —Mɨ Gabrielda aji. Tachi Akꞌõrepa jararukꞌa mɨa ooparida aji. Irua mɨ pëiji pɨ ome pedeede mãikꞌaapa pɨmaa ma pedee pia jarade. 20 Mamĩda  





























a 1.16 Piara

jaraitꞌeera, judiorã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



703

Lucas 1

pɨa mɨ pedee ijãa–e pada perã, ɨ ̃raweda pɨ pꞌoyaa pedee–ee beeitꞌeeda aji, mɨa jaradakꞌa parumaa. 21 Zacarías mãgá edú bɨ misa, eperãarã taawa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ para badaarãpa kꞌĩsia pꞌaneejida: “¿Sãgapꞌedapɨ taarãruma?” apachida. 22 Zacarías uchiakꞌãri, pꞌoyaa pedeekꞌaa paji. Jĩpꞌa juapa jarapachi. Mapa ma eperãarãpa kꞌawaajida irua kꞌãimokꞌaraa pɨkꞌa bɨde ne–inaa unuda Akꞌõre te waibɨade. 23 Zacariapa ichi mimia Akꞌõre te waibɨade aupakꞌãri, ichi temaa wãji. 24 Tꞌẽepai chi wẽra Isabel biakꞌoo beeji. Atane joisomaa wãyaaru misa, uchia–e paji ichi tedeepa. 25 Kꞌĩsiaji: “Tachi Akꞌõrepa mɨmaa ne–inaa pia ooji. Mɨ kꞌĩra nejasia bapachi, biakꞌookꞌaa pada perã. Mamĩda irua mɨ chupɨria kꞌawaada perã, ɨ ̃rá mɨ biakꞌoo bɨda” aji.  









Tachi Akꞌõrepa jara pëida Jesús tꞌoitꞌee

26  Atane

seismaa Isabel biakꞌooda, Tachi Akꞌõrepa ichi ángel Gabriel pëiji Galilea eujãdepema pꞌuuru Nazaretdee. 27 Mama bapachi awẽra waide ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee. Tꞌɨ ̃jarapachida María. Mama ichiaba bapachi ɨmɨkꞌĩra tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa José. Ichi chonaarãwedapema Rey Daviddeepa uchiada paji. María José ome pedeetee pꞌanajida miakꞌãidaitꞌee. 28 Gabriel cheji Mariamaa mãikꞌaapa mãgaji: —¡Pia baparíiji! Tachi Akꞌõrepa pɨ piara akꞌɨpari awaraarã kꞌãyaara. Iru pɨ ome bɨda aji. 29 Mãga ũrikꞌãri, María pꞌera pɨkꞌa beeji mãikꞌaapa kꞌĩsiaji: “¿Sãapꞌedata mɨmaa mãga jara cheruma?” aji. 30 Mãpai Gabrielpa mãgaji: —María, waaweenaapáde aji. Tachi Akꞌõrepa pɨ jɨrɨtꞌeraji kꞌinia iru bairã. 31 Pɨ biakꞌoo beeitꞌee mãikꞌaapa ɨmɨkꞌĩra warra tꞌoitꞌee. Tꞌɨ ̃ bɨitꞌee Jesús. 32 Iru Tachi Waibɨa paitꞌee. Tachi Akꞌõre Warrada adaitꞌee. Tachi Akꞌõre Waibɨapa iru rey papiitꞌee, iru chonaarãwedapema Rey Davidkꞌa. 33 Iru ichita Jacobdeepa uchiadapꞌedaarã rey paitꞌee, na pꞌekꞌau eujã jõru pɨjida. 34 Mãpai Mariapa iidiji ma angelmaa: —Mamĩda, ¿sãga biakꞌooyama aji, mɨ ɨmɨkꞌĩra ome kꞌãi–ee bɨta? 35 Gabrielpa pꞌanauji: —Pɨ biakꞌoo–e paitꞌee awaraa wẽraarãkꞌa. Akꞌõre Jaure pɨ ome baitꞌee. Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõmaata oopari. Iru Jaurepa pɨ aneu pɨkꞌa cheitꞌee jɨ ̃ararakꞌa. Mãgá ɨmɨkꞌĩra wẽe bɨ mĩda, biakꞌoo beeitꞌee. Akꞌõrepa mãga ooitꞌee perã, pɨ warra kꞌachia wẽe bapariitꞌee. Iru Tachi Akꞌõre Warrada apataadaitꞌee. 36 Ma awara pɨchi ëreerã Isabel, chõtrãa kꞌɨrɨ mĩda, atane seis iru bɨ biakꞌooda. Iru warra tꞌokꞌaada apachida mĩda, ɨmɨkꞌĩra warrata tꞌoitꞌeeda aji. 37 Tachi Akꞌõrepa mãga ooi, wẽ–e perã ne–inaa irua pꞌoyaa oo–e pai. 38 Mãpai Mariapa mãgaji:  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 1

704

—Mɨ Tachi Akꞌõre jua ekꞌari bapari. Irua jara bɨkꞌa ooipia bɨda aji, mɨ ome. Maapꞌeda Gabriel wãji. María Isabelmaa wãda

39 Ma

tꞌẽepai María wãji Isabel bada pꞌuurudee ee jẽra bɨmãi Judea eujãde. 40 Zacarías temãi panakꞌãri, Mariapa Isabelmaa saludaaji. 41 Isabelpa María pedee ũrikꞌãri, chi chai o–ĩapa jɨ ̃tɨ jira beeji iru bide. Mãpai Tachi Akꞌõre Jaure ba cheji Isabel ome. 42 Mapa golpe pedeeji: —Tachi Akꞌõrepa pɨta pipɨara akꞌɨ bɨda aji, awaraa wẽraarã kꞌãyaara. Irua pɨ warra bide bɨ pia akꞌɨ bapariitꞌeeda aji. 43 Mɨ ekꞌariara bɨ mĩda Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite, mɨ o–ĩa bɨ, pɨ, Mɨchi Waibɨa nawepa mɨ akꞌɨ cheda perã. 44 Pɨ salude ũriruta mɨ warra o–ĩapa jɨ ̃tɨ jira beeji mɨ bide. 45 ¡Pɨ o–ĩa bɨ ijãada perã Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee ichia jara pëidakꞌa!  











46  Mãpai



Mariapa pedee pia jarada Tachi Akꞌõrede

Mariapa mãgaji: —Tꞌãripa mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 47 Mɨchi tꞌãride o–ĩa nɨ ̃bɨ, Tachi Akꞌõrepa mɨ o kꞌachiadeepa kꞌaripa atapari perã. 48 Mɨ chupɨria kꞌɨrɨ mĩda iru esclavakꞌa, irua mɨ jɨrɨtꞌeraji mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩapiji. Mapa ɨ ̃raweda jõmaarãpa mɨ tꞌɨ ̃jaradaitꞌee chi Tachi Akꞌõrepa tꞌãri o–ĩapida. 49 ¡Tachi Akꞌõre Waibɨa tꞌɨ ̃jarapata Chi Kꞌachia Wẽe Bapari! Iruata ne–inaa pi–ia ooji mɨ ome. 50 Tachi Akꞌõrepa chupɨria kꞌawaapari ichide ijãapataarã; ãchi warrarã; ãichakꞌeerã paara. 51 Ne–inaa pi–ia oodoo ichi juapa. Tꞌãride audua beerã jërekꞌooji. 52 Reyrã uchiapiji ãchi mimiadeepa mãikꞌaapa ãra kꞌãyaara audua– ee beerã poro waibɨarã papiji. 53 Jarrapisia beerã irumaa chedakꞌãri, ne–inaa pia teeji kꞌãiwee nipadamerã ichi ode. Jõdee netꞌaa piara iru pꞌanadapꞌedaarã arajãgaa wãpiji ãchi ode. 54 Tachi Israel pidaarã, ichi eperãarã kꞌaripapachi ichia oopi bɨkꞌa oopatapꞌedaa perã. Ãra ichita chupɨria kꞌawaaji 55 mãga ooitꞌeeda ada perã tachi chonaarãmaa; Abrahammaa mãikꞌaapa irudeepa uchiadaitꞌeerãmaa. b 56 María Isabelmãi atane õpee beeji. Maapꞌeda cheji ichi temaa.  



b 1.55 Gn 17.7. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



705

Lucas 1

Juan Bautista tꞌoda

57 Isabel

warra tꞌokꞌãri, ɨmɨkꞌĩra warrata tꞌo ataji. 58 Ãchi te kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarãpa mãikꞌaapa ãchideerãpa kꞌawaadakꞌãri Tachi Akꞌõrepa mãgá ãchi kꞌaripada, ãramaa chejida pedee pia jarade. 59 Warra tꞌopꞌeda, kꞌãima ocho pakꞌãri, iru kꞌapꞌɨade tauchaa bɨpijida. Arii pꞌanadapꞌedaarãpa tꞌɨ ̃ bɨdaitꞌee paji Zacarías, chi akꞌõrekꞌa. 60 Mamĩda chi nawepa mãgaji: —Mãga–e. Iru tꞌɨ ̃ bɨdaitꞌee Juan. 61 Mãpai mãgajida: —Parãdeerã apidaamaa ma tꞌɨ ̃ bɨda–e paji. 62 Mãpai juapa jarajida chi akꞌõremaa, chi warra tꞌɨ ̃ kꞌawaadaitꞌee. 63 Mãpai Zacariapa juapa jaraji ichi–itꞌee tabla pite aneedamerã mãikꞌaapa aɨde pꞌãji: Iru tꞌɨ ̃ bɨitꞌee Juan. Mãga unudakꞌãri, eperãarã jõmaweda akꞌɨtrua para beeji. 64 Aramata Zacarías pedee uchiaji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede pia pedeeji. 65 Jõmaweda iru kꞌaitꞌa pꞌanapatapꞌedaarã akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa mãgɨ ́ pꞌasada pia tꞌopachida jõmaweda eperãarã eede pꞌanapataarãmãi Judea eujãde. 66 Mãga ũridakꞌãri, jõmaarãpa kꞌĩsia pꞌanapachida ãchi tꞌãridepai: “¿Kꞌãata ooitꞌeepaama ajida, ma warrapa?” ¿Chonaa pakꞌãri, eperã waibɨa paitꞌee–epaa? ¿Wãara Tachi Akꞌõre iru ome bapariitꞌee–epaa?  



















Zacariapa Tachi Akꞌõremaa jarada

67 Mãpai 68



69



70



71



72



73



74



75

Tachi Akꞌõre Jaure ba cheji Zacarías ome. Mapa mãgaji: —¡Tachi Akꞌõre, tachi Israel pidaarã Akꞌõre Waibɨa tꞌãri pia bapari, ichi pꞌuuru pidaarã kꞌaripa cheda perã! Ichi mimiapari Daviddeepa uchiada pëiji Tachi Kꞌaripa Atapari bamerã. Mãgɨ ́ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Chonaarãweda mãgɨde pedeepachi ichi pedee jarapataarã kꞌapꞌɨa pari. Jaraji mãgɨpa tachi kꞌaripa ataitꞌee tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa. Ichiaba jaraji mãgɨpa tachi chonaarã chupɨria kꞌawaaitꞌee mãikꞌaapa ooitꞌee irua jaradakꞌa ãra poro waibɨarãmaa. Kꞌirãpaji ichi pedee jarada ichi tꞌɨ ̃ waibɨade tachi akꞌõchona Abrahammaa: Kꞌaripaitꞌee tachi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã juadeepa, waawee–ee oopataadamerã irua oopi bɨkꞌa iru jua ekꞌari pꞌanɨde. Kꞌaripaitꞌee chokꞌai pꞌanɨde kꞌachia wẽe pꞌanapataadamerã iru kꞌĩrapite. c

c 1.75 Gn 22.17,

18.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 1​, ​2



706

76

Mamĩda warra, pɨ tꞌɨ ̃jaradaitꞌeeda aji, Akꞌõre Waibɨa pedee jarapari. Tachi Waibɨa naa jarateenaitꞌee, eperãarãpa iru pedee ũri kꞌinia pꞌanapataadamerã. 77 Jaraitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapipari mãikꞌaapa ãra o kꞌachiadeepa kꞌaripa atapari atuanaadamerã. 78 Tachi Akꞌõrepa tachi chupɨria kꞌawaapari perã, aba akꞌõrejĩrukꞌa urua bɨ ɨtꞌariipa pëiitꞌee. 79 Mãgɨ ́ ɨ ̃daa pɨkꞌa baitꞌee na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌãriu pɨkꞌa pꞌanɨɨrã atuadaitꞌeerã tꞌãide. Tachi Akꞌõre o akꞌɨpiitꞌee, aɨde tachi nipapataadamerã mãikꞌaapa kꞌãiwee pꞌanapataadamerã. 80 Zacarías warra wari wãji mãikꞌaapa audú ijãa beeji Tachi Akꞌõrede. Kꞌũtrãa pakꞌãri, banaji eujã pania wẽe bɨde Israel pidaarãmaa jarateemaa beerumaa.  

2

Jesús tꞌoda

1‑2   Juan

(Mateo 1.18‑25)

atꞌãri ma–ãri bakꞌãri, César Augusto Romadepema reyrã poro waibɨa paji Romadepemaarã eujãde, ichiaba awaraa eujã iru jua ekꞌari badade. Cirenio ichi jua ekꞌari baji. Mãgɨpa Siria eujã akꞌɨpachi. Maapai eperãarã ichi truadepema jõmaweda tꞌɨ ̃ pꞌãpiji kꞌawaaitꞌee jõmasaa pꞌanɨ. Mãgɨ ́ chi naapema tꞌɨ ̃ pꞌãpida paji. 3 Mãgá eperãarã juasiadakꞌãri, jõmaweda wãpijida ãchi chonaarã pꞌuurudee tꞌɨ ̃ pꞌãpide. 4 Maperã José uchiaji Galilea eujãdepema Nazaret pꞌuurudeepa wãitꞌee Judea eujãdee. Ichi chonaarãwedapema Rey Daviddeepa uchiada perã, wãji David tꞌoda pꞌuuru Belendee. 5 Mamaa wãji ichi tꞌɨ ̃ pꞌãpide María ome, ichi wẽra paitꞌee bada perã. Uchiadakꞌãri, María warra tꞌoyama baji. 6 Belende panadakꞌãri, María bi pꞌira nɨ ̃beeji chi warra tꞌoitꞌee. 7 Mamĩda te unuda–e paji, araada–e pada perã jõmaweda tꞌɨ ̃ pꞌãpi chedapꞌedaarã–itꞌee. Mapa mama Belende chi warra naapema tꞌoji, ne–animalaarã nekꞌopata tede. Chi warra pꞌarude pɨra atapꞌeda, bɨji ne–animalaarã nekꞌopatade kꞌãimerã.  









8  Ma

Angelpa oveja akꞌɨpataarãmaa unupida

pꞌãrikꞌua Belén d kꞌaitꞌa pꞌũajara paraamãi eperãarãpa ãchi ovejaarã akꞌɨmaa pꞌanajida. 9 Mãga nɨde angelpa ichi unupiji mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree ɨ ̃daadachi ãchi ikꞌaawa. Mapa pꞌeradachida. 10 Mamĩda ma angelpa mãgaji: —Pꞌeranaadapáde aji, mɨa pedee pia jara cheru perã. Mɨa nepɨrɨru kꞌaurepa eperãarã jõmaweda audú o–ĩa pꞌaneedaitꞌee. 11 Idi pꞌãrikꞌua Rey  





d 2.8 Belén pꞌuuru Judea eujãde bɨ. Ma pꞌuurude Jesucristo tꞌoji mĩda, wariji Nazaret pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ (Mt 2.23). Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



707

Lucas 2

David tꞌoda pꞌuurude tꞌoji eperãarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atapari. Iru Tachi Waibɨa, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã. 12 Jɨrɨnadapáde aji. Ununadakꞌãri ɨmɨkꞌĩra warra pꞌarude pɨra bɨ ne–animalaarã nekꞌopatade, kꞌawadayada aji, mɨa wãarata jarada. 13 Aramata unujida ɨtꞌaripema angeleerã cho–kꞌara chi apema ikꞌaawa para bɨ. Jõmaarãpa o–ĩa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ para beeji. Mãgapachida: 14 —¡Tachi Akꞌõre ɨtꞌari bɨta jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ! ¡Irua pia akꞌɨ bɨɨrã tꞌãri o–ĩa pꞌanapata mãikꞌaapa kꞌãiwee pꞌanapata! 15 Ma angeleerã jõmaweda wãdakꞌãri Akꞌõre eujãdee, ma oveja akꞌɨpataarãpa mãga jõnapachida: —Wãdáma apachida Belendee, Akꞌõrepa jara pëida akꞌɨde. 16 Mãpai isapai wãjida. Wãara ununajida María José ome mãikꞌaapa María warra kꞌãi bɨ ne–animalaarã nekꞌopatade. 17 Mãga unudapꞌeda, nepɨrɨnajida ma angelpa jarada ma warrade. 18 Jõmaweda ãra pedee ũridapꞌedaarã akꞌɨtrua para beeji. 19 Mamĩda ma jõmaade Mariapa ichi tꞌãridepai kꞌĩsiaji. Kꞌĩra atuakꞌaa paji ãrapa jaradapꞌedaa. 20 Jõdee ma oveja akꞌɨpataarã o–ĩa wãjida ãchi pꞌanadapꞌedaamaa. Wãkꞌãtɨ wãdapa mãgapachida: —Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Iru tꞌãri pia bɨ. Jõma unujida irua jara pëidakꞌa.  















21 Ma

Jesús akꞌõreerãpa iru ateedapꞌedaa Tachi Akꞌõre te waibɨade

warra tꞌopꞌeda, ewari ochomaa iru kꞌapꞌɨade tauchaa bɨjida mãikꞌaapa tꞌɨ ̃ bɨjida Jesús, María biakꞌoo beei naaweda, angelpa jaradakꞌa. 22‑24 Ewari cuarenta wãyaakꞌãri, wãjida Jerusalendee oodaitꞌee Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa, tꞌĩu pia pꞌaneedaitꞌee Akꞌõre te waibɨade. María kꞌapꞌɨa pari oojida Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa wẽraarãpa oodamerã warra tꞌopꞌeda: ‘Peepidapꞌeda, paapidaipia bɨ tortola omé maa–e pɨrã paloma chakꞌeerã omé.’  (Lv 12.6‑8) Ichiaba chi warra awara bɨjida Tachi Akꞌõre–itꞌee Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa: ‘Israel pidaarãpa ãchi warrarã naapemaarã awara bɨdaipia bɨ Tachi Akꞌõre–itꞌee.’  (Ex 13.2, 12) 25 Maapai Jerusalende bapachi chonaa aba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Simeón. Iru Tachi Akꞌõrede ijãapachi mãikꞌaapa oopachi irua oopi bɨkꞌa. Ijãapachi Tachi Akꞌõrepa Israel pidaarã kꞌaripaitꞌee ãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapatapꞌedaarã juadeepa. Tachi Akꞌõre Jaure bapachi Simeón ome. 26 Iruata kꞌawapiji Simeón piu–e paitꞌee unui naaweda Cristo, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã. 27 Ma ewate Akꞌõre Jaurepa iru wãpiji Tachi Akꞌõre te waibɨadee. Mãga nɨde Jesús akꞌõreerã wãjida mamaa. Oomaa pꞌanajida Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa oodamerã ãchi  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 2

708

warra ewaa tꞌoda ome. 28 Simeónpa ãra unukꞌãri, ma warra chai jira ataji mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa mãgaji Tachi Akꞌõremaa: 29 —Akꞌõre, jõmaarã Akꞌõre Waibɨa, ɨ ̃rá mɨ, pɨ mimiapari, kꞌãiwee piutꞌee, pɨa eperã jaradakꞌa unuru perã. 30 Mɨchi taupa unuru Tachi Kꞌaripapari. 31 Pɨa na ɨmɨkꞌĩra warra pëiji pɨ o akꞌɨpimerã na pꞌekꞌau eujãdepemaarãmaa. 32 Iru ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ kꞌaurepa judio–eerãpa paara pɨ o kꞌawaadaitꞌee mãikꞌaapa iru kꞌaurepa eperãarãpa Israel pidaarã tꞌo pꞌanadaitꞌee. 33 Simeón pedee ũridakꞌãri, Jesús akꞌõreerã pꞌera pɨkꞌa pꞌaneejida. 34 Mãpai Simeónpa iidiji Akꞌõrepa ãra pia akꞌɨ bapariimerã mãikꞌaapa Mariamaa mãgaji: —Pɨ warra kꞌaurepa Israel eujãdepemaarã chokꞌara ɨtꞌaa wãdaitꞌee mãikꞌaapa chokꞌara atuadaitꞌee. Ichiaba chokꞌaraarãpa jaradaitꞌee Tachi Akꞌõrepa iru pëi–e paji. 35 Mãgá Tachi Akꞌõrepa kꞌawaapiitꞌee eperãarãpa kꞌĩsiapata ãchi tꞌãridepai; wãara irude ijãa pꞌanɨ maa–e pɨrã ijãada–e pꞌanɨ. Mamĩda ma jõmaade pɨ tꞌãri pꞌua nɨ ̃baitꞌee, espadapa e pɨ tꞌãride su atarutakꞌa. 36 Pꞌẽtrãa tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Ana ichiaba mama baji. Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. Chi akꞌõre Aser ëreerãdepema paji. Tꞌɨ ̃jarapachida Penuel. Awẽra weda Ana miakꞌãiji. Mamĩda siete añopai baji chi ɨmɨkꞌĩra ome. 37 Mamãikꞌaapa pꞌẽtrãa beeji ochenta y cuatro años parumaa. Akꞌõre te waibɨade bapachi. Ewari chaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi. Edaare nekꞌokꞌaa paji ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ kꞌiniapa. 38 Simeón pedee auparude Ana uchiaji. José mãikꞌaapa María unukꞌãri ma warra ome, Tachi Akꞌõremaa gracias jaraji iru pari. Mãpai arii pꞌanadapꞌedaarãmaa jarapachi: —Na warrata tachi Jerusalén f pidaarãpa nɨ pꞌanɨ tachi kꞌaripaitꞌee.  













Waya chedapꞌedaa Nazaret pꞌuurudee

39 José

María ome ne–inaa jõma oo aupadakꞌãri Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa, waya chejida Galilea eujãdee ãchi pꞌuuru Nazaretde. 40 Ãchi warra juatau chaareera wari wãpachi mãikꞌaapa kꞌĩsia kꞌawaara wãpachi. Ichiaba Tachi Akꞌõre o–ĩa baji iru ome.  

Jesús warra weda Akꞌõre te waibɨade

41 Año

chaa Jesús akꞌõreerã wãpachida Jerusalén pꞌuurudee Pascua fiesta oode. 42 Jesús doce años iru bakꞌãri, mãga oojida mãikꞌaapa iru  

e 2.35 Espada

nekꞌo choma bɨkꞌa bɨ, mamĩda kꞌĩraichaa weda pꞌewedee bapari. na pꞌekꞌau eujãde bapariikꞌãri, Jerusalén Judea eujãdepema pꞌuuru waibɨara baji. Mama Tachi Akꞌõre te waibɨa baji. f 2.38 Jesucristo

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



709

Lucas 2​, ​3

aukꞌa wãji ãra ome. 43 Ma fiesta jõdaikꞌãri, eperãarã erreujida ãchi te chaa. Mamĩda Jesús Jerusalende beeji, chi akꞌõreerãpa kꞌawada–ee. 44 Ode wãdade chi akꞌõreerãpa kꞌawada–e paji, chokꞌara cheepuru wãdapꞌedaa perã. Kꞌĩsia pꞌanajida Jesús cheru apemaarã ome. Mapa kꞌewara iidipachida ãchi ëreerãmaa mãikꞌaapa kꞌĩra kꞌawaarãmaa. 45 Mamĩda unuda–e pakꞌãri, ãpɨtee jɨrɨnajida Jerusalende. 46 Kꞌãima õpeemaa ãchi warra unu atajida Akꞌõre te waibɨade. Su– akꞌɨ baji Moisepa pꞌãda jarateepataarã esajĩakꞌa. Mãɨrãpa jaratee pꞌanɨ ũrii bapꞌeda, iidipachi. 47 Arii pꞌanadapꞌedaarã jõmaarãpa iru pedee ũridakꞌãri, akꞌɨtrua para beepachi, poro wẽsaa bada perã mãikꞌaapa pia pꞌanaupata perã. 48 Mamĩda chi akꞌõreerãpa iru mãgá unudakꞌãri, pꞌera pɨkꞌa pꞌaneejida. Mãpai chi nawepa mãgaji: —Warra, ¿sãapꞌeda nãga oojima? aji. Taipa pɨ unuda–e pakꞌãri, kꞌĩsia pꞌua jõnajida. 49 Mãpai Jesupa mãgaji: —¿Sãapꞌeda mɨ jɨrɨ pꞌanɨma? aji. ¿Kꞌawada–eta pꞌanɨkꞌã aji, mɨ Akꞌõre tede ichita baitꞌee? 50 Mamĩda ãrapa kꞌawada–e paji ma pedee kꞌãata jara kꞌinia baji. 51 Mãpai iru wãji ãra ome Nazaret pꞌuurudee. Mama ãra ome chokꞌekꞌee bapachi. Mamĩda Mariapa irua ooda kꞌĩra atuakꞌaa paji. Ichi tꞌãridepai ma ne–inaa jõmaweda audú kꞌĩsiapachi. 52 Mãgá Jesús wari wãpachi. Ichiaba kꞌĩsia kꞌawaapɨara wãpachi, Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨ bada perã, eperãarãpa pida ichiaba.  



















3

Juan Bautistapa jarateeda

1   César

(Mateo 3.1‑12; Marcos 1.1‑8; Juan 1.19‑28)

Tiberio quince años rey bɨde, ichi ekꞌari bada Poncio Pilato Judea eujã akꞌɨpari paji. Jõdee judiorã Tiberio ekꞌari reyrãkꞌa pꞌanadapꞌedaarãpa eujã awara–awaraa akꞌɨpachida. Herodepa Galilea eujã akꞌɨpachi. Chi ɨ ̃pema Filipopa Iturea mãikꞌaapa Traconite eujã akꞌɨpachi. Jõdee Lisaniapa Abilene eujã akꞌɨpachi. 2 Anás mãikꞌaapa Caifás pꞌaareerã poro waibɨarã paji. Maapai Tachi Akꞌõrepa ichi pedee jara cheji Zacarías warra Juanmaa eujã pania wẽe bɨde. 3 Maapꞌeda Juanpa Tachi Akꞌõre pedee jaratee nipapachi jõma Jordán tode. Jarateepachi eperãarãpa ichimaa poro choopidamerã akꞌɨpidaitꞌee ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oodaamaa pꞌanɨ mãikꞌaapa wãara Tachi Akꞌõrede ijãa pꞌanɨ. Mãgá ijãadakꞌãri, Tachi Akꞌõrepa ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapii. 4 Mãga pꞌasaji Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa chonaarãweda jaradakꞌa: ‘Eujã pania wẽe bɨde eperã bia bɨ: “O pi–ia oopatakꞌa poro waibɨa chei naaweda, mãga pɨkꞌa pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ Tachi Waibɨa chei naaweda. 5 Iru kꞌaurepa eujã joobai beeda jewedaa beeitꞌee  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 3

710

mãikꞌaapa ee nokꞌo jida jewedaakꞌoodariitꞌee. O jõmaweda jĩpꞌa beeitꞌee mãikꞌaapa eujã mãu–idaa bɨ kꞌakꞌayaa beeitꞌee. 6 Maapai jõmaarãpa kꞌawaadaitꞌee iru kꞌaurepa Akꞌõrepa eperãarã kꞌaripaitꞌee atuanaadamerã.” ’  (Is 40.3‑5) 7 Juanpa mãgá jaratee bɨde eperãarã chokꞌara chejida irua poro choomerã. Mamĩda Juanpa ãramaa mãgaji: —¡Parã kꞌachia–idaa beerãdeepa uchiadapꞌedaarã! ¡Taamákꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Poro choopi chejida–ekꞌã, Tachi Akꞌõre juapa mia kꞌiniada–e pꞌanadairã? 8 Mãga pɨrã, pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ mãikꞌaapa pꞌanapatáatɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. Kꞌĩsianáatɨ Tachi Akꞌõrepa parãta miapi–e paitꞌee Abrahamdeepa uchiadapꞌedaa perã. Mɨa jara bɨ: Na mãudeepa Tachi Akꞌõrepa Abrahamdeepa uchiadapꞌedaarã oo atai. 9 Ara chaarapa nejõ bɨɨrɨ chaukꞌaa bɨ tꞌu peetꞌaapatakꞌa tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaadaitꞌee paa jõmerã, mãga pɨkꞌa taarã–e Tachi Akꞌõrepa jõpiitꞌee parã, chi oodaamaa pꞌanapataarã irua kꞌinia bɨkꞌa. 10 Mãga ũridakꞌãri, eperãarãpa Juanmaa iidipachida: —Mãgara, ¿kꞌãata oodaipia bɨma apachida, akꞌɨpidaitꞌee tai Akꞌõre ode nipapata? 11 Juanpa pꞌanauji: —Chi pꞌaru omé iru bɨpa aba chi wẽe bɨmaa teeipia bɨda aji. Aukꞌa chikꞌo jede kꞌodaipia bɨda aji, chi wẽe beerã ome. 12 Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã ichiaba chejida poro choopide. Mãgajida: —Tachi Jarateepari, ¿kꞌãata oodaipia bɨma ajida, akꞌɨpidaitꞌee taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaa kꞌinia pꞌanɨ? 13 Juanpa pꞌanauji: —Pꞌaapináatɨ Romadepemaarãpa jarapata impuesto ɨ ̃rɨ. 14 Soldaorãpa ichiaba iidijida: —¿Mãgara taipárama? ajida. ¿Kꞌãata oodaipia bɨma taipa akꞌɨpidaitꞌee pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaa kꞌinia pꞌanɨ? Juanpa pꞌanauji: —Ichi kꞌinia chĩara pꞌaratꞌa jãri atanáatɨ mãikꞌaapa seewa jaranáatɨ chĩara kꞌachiade baaipidaitꞌee. Kꞌãiwee pꞌanapatáatɨ parãmaa pꞌaratꞌa pꞌaapata ome pãchi mimiapata pari. 15 Eperãarãpa Juanpa jarateeda ũridakꞌãri, ãchi tꞌãridepai kꞌĩsia pꞌaneejida: “¿Juan Cristopaa ajida, Tachi Akꞌõrepa pëida tachi rey pamerã?” 16 Mamĩda Juanpa jõmaarãmaa mãgaji: —Mɨa wãara parã poro chooparida aji, paniapa. Mamĩda eperã mɨ tꞌẽe cheru mɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa iru chancla jida ẽraikꞌaraa bɨ, iru kꞌãyaara ekꞌariara bairã. Irua eperãarã nãgá poro chooitꞌee. Tachi Akꞌõre Jaure ba chepiitꞌee parã kꞌapꞌɨade. Mamĩda ichide ijãadakꞌaa beerã jõpiitꞌee tꞌɨpɨtaupa. 17 Ooitꞌee trigo ewaparipa ooparikꞌa. Mãgɨpa pala aneekꞌãri,  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



711

Lucas 3

trigo ewada ɨtꞌaa jira batꞌapari, chi tau uchiamerã mãikꞌaapa nãupa chi e ãyaa ateemerã. Maapꞌeda ma trigo tau ɨa bɨpari chi ɨapatamãi. Mamĩda chi e beeda tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaapari. Mãgɨ ́ tꞌɨpɨtau kꞌĩikꞌaada aji. 18 Mãgá awaraa ũraa chokꞌara ome, Juanpa jarateepachi Akꞌõrepa pedee pia jara pëida. 19 Mamĩda mãga jaratee ni misa, ɨtrɨaji Romadepemaarãpa rey bɨdapꞌedaa, Herodes. Mãga ooji Herodepa chi ɨ ̃pema wẽra Herodías iru bada perã ichi wẽrakꞌa mãikꞌaapa awaraa ne– inaa kꞌachia kꞌĩra tꞌãdoo oopachi perã. 20 Ma tꞌẽepai Herodepa awaraa ne–inaa kꞌachia ooji. Juan carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨpiji.  





Jesús poro chooda

21 Mamĩda

(Mateo 3.13‑17; Marcos 1.9‑11)

aɨ naaweda, Juanpa atꞌãri eperãarã poro choomaa bɨde ichiaba Jesús poro chooji. Poro choopipꞌeda, Jesús ɨtꞌaa tꞌɨ ̃kꞌãri, pajã ewadachi 22 mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre Jaure iru ɨ ̃rɨ palomakꞌa baai cheji. Mãga nɨde ɨtꞌariipa Tachi Akꞌõrepa jaraji: —Pɨda aji, mɨ Warra kꞌinia, mɨa jɨrɨtꞌerada. Pɨa mɨ tꞌãri o–ĩapipari.  

Jesucristo ëreerã tꞌɨ ̃ pꞌãda 23  Jesupa

(Mateo 1.1‑17)

mãgá ne–inaa oo beekꞌãri eperãarã taide, treinta años iru baji. Eperãarãpa jĩpꞌa kꞌĩsia pꞌanapachida iru José warra. José akꞌõre paji Elí. 24 Elí akꞌõre paji Matat. Matat akꞌõre paji Leví. Leví akꞌõre paji Melquí. Melquí akꞌõre paji Janai. Janai akꞌõre paji José. 25 José akꞌõre paji Matatías. Matatías akꞌõre paji Amós. Amós akꞌõre paji Nahúm. Nahúm akꞌõre paji Eslí. Eslí akꞌõre paji Nagai. 26 Nagai akꞌõre paji Máhat. Máhat akꞌõre paji Matatías. Matatías akꞌõre paji Semeí. Semeí akꞌõre paji Josec. Josec akꞌõre paji Joiadá. 27 Joiadá akꞌõre paji Johanán. Johanán akꞌõre paji Resá. Resá akꞌõre paji Zorobabel. Zorobabel akꞌõre paji Salatiel. Salatiel akꞌõre paji Nerí. 28 Nerí akꞌõre paji Melquí. Melquí akꞌõre paji Adí. Adí akꞌõre paji Cosam. Cosam akꞌõre paji Elmadam. Elmadam akꞌõre paji Er. 29 Er akꞌõre paji Jesús. Jesús akꞌõre paji Eliézer. Eliézer akꞌõre paji Jorim. Jorim akꞌõre paji Matat. 30 Matat akꞌõre paji Leví. Leví akꞌõre paji Simeón. Simeón akꞌõre paji Judá. Judá akꞌõre paji José. José akꞌõre paji Jonam. Jonam akꞌõre paji Eliaquim. 31 Eliaquim akꞌõre paji Meleá. Meleá akꞌõre paji Mená. Mená akꞌõre paji Matatá. Matatá akꞌõre paji Natán. 32 Natán akꞌõre paji David. David akꞌõre paji Jesé. Jesé akꞌõre paji Obed. Obed akꞌõre paji Booz. Booz akꞌõre paji Salmón. Salmón akꞌõre paji Nahasón.  

















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 3​, ​4

712

33  Nahasón

akꞌõre paji Aminadab. Aminadab akꞌõre paji Admín. Admín akꞌõre paji Arní. Arní akꞌõre paji Hesrón. Hesrón akꞌõre paji Fares. Fares akꞌõre paji Judá. 34 Judá akꞌõre paji Jacob. Jacob akꞌõre paji Isaac. Isaac akꞌõre paji Abraham. Abraham akꞌõre paji Térah. Térah akꞌõre paji Nahor. 35 Nahor akꞌõre paji Serug. Serug akꞌõre paji Ragau. Ragau akꞌõre paji Péleg. Péleg akꞌõre paji Éber. Éber akꞌõre paji Sélah. 36 Sélah akꞌõre paji Cainán. Cainán akꞌõre paji Arfaxad. Arfaxad akꞌõre paji Sem. Sem akꞌõre paji Noé. Noé akꞌõre paji Lámec. 37 Lámec akꞌõre paji Matusalén. Matusalén akꞌõre paji Enoc. Enoc akꞌõre paji Jared. Jared akꞌõre paji Mahalaleel. Mahalaleel akꞌõre paji Cainán. 38 Cainán akꞌõre paji Enós. Enós akꞌõre paji Set. Set akꞌõre paji Adán mãikꞌaapa Adán akꞌõre paji Tachi Akꞌõre.  









4

Netuara Poro Waibɨapa Jesús kꞌachiade baaipiitꞌee pada 1   Akꞌõre

(Mateo 4.1‑11; Marcos 1.12‑13)

Jaure Jesús ome bapachi mãikꞌaapa irua Jesús wãpiji Jordán todeepa eujã pania wẽe bɨmaa. 2 Mama baji kꞌãima cuarenta. Mãga nɨde Netuara Poro Waibɨapa ne–inaa kꞌachia oopi kꞌinia baji Jesumaa. Mama bɨde Jesús nekꞌo–ee bada perã, jarrapisia nɨ ̃beeji. 3 Mãpai Netuara Poro Waibɨapa mãgaji: —Wãara pɨ Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, na mãu pan papitꞌaapáde aji. 4 Jesupa pꞌanauji: —¡Oo–eda! aji. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Eperã chikꞌo kꞌo bɨpapai chokꞌai bakꞌaa. Tachi Akꞌõre pedee kꞌawa bɨpa ichita chokꞌai bapari.’  (Dt 8.3) 5 Maapꞌeda Netuara Poro Waibɨapa iru ee ɨtꞌɨara bɨ nokꞌode ateeji. Jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepema pꞌuuru akꞌɨpiji mãikꞌaapa mãgaji: 6 —Mɨa pɨ jã pꞌuurudepemaarã poro waibɨa papiyada aji. Ãchi netꞌaa pia jõmaweda përé papii. Mëré perã chi tee kꞌinia bɨmaa teei. 7 Mɨ kꞌĩrapite bedabaipꞌeda, mɨmaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃rura, jõmaweda përé payada aji. 8 Jesupa pꞌanauji: —¡Oo–eda! aji. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Tachi Akꞌõre Waibɨamaa aupai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ mãikꞌaapa jĩpꞌa oopatáatɨ irua jara bɨkꞌa.’  (Dt 6.13) 9 Tꞌẽepai Netuara Poro Waibɨapa iru ateeji Jerusalén pꞌuurudee. Mama Tachi Akꞌõre te waibɨa ekꞌarra ɨ ̃rɨ ɨtꞌɨ ́ ateeji mãikꞌaapa mãgaji: —Wãara pɨ Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, namãikꞌaapa jɨ ̃tɨdaipáde aji, 10 Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bairã: ‘Akꞌõrepa ichi angeleerã pëiitꞌee pɨ kꞌaripadamerã. 11 Ãchia pɨ jita atadaitꞌee mãikꞌaapa pɨ tꞌɨdɨkꞌadaitꞌee, pɨchi bɨɨrɨ pida mãumaa pꞌu oopiamaapa.’  (Sal 91.11‑12)  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



713

Lucas 4

12  Jesupa

pꞌanauji: —¡Jɨ ̃tɨ–eda! aji. Ichiaba Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Ne–inaa pariatua oonáaji kꞌawaaitꞌee wãara Tachi Akꞌõre Waibɨapa tachi akꞌɨpari wa mãga–e.’  (Dt 6.16) 13 Netuara Poro Waibɨapa pꞌoyaa–e pakꞌãri Jesús ome, atabëiji awaraa ewaride cheitꞌee.  

Jesupa naapɨara jarateeda Galilea eujãde 14  Jesús

(Mateo 4.12‑17; Marcos 1.14‑15)

wãji Galilea eujãdee. Ne–inaa jõmaweda oopachi Akꞌõre Jaurepa oopi bɨkꞌa. Maperã iru tꞌopachida ma eujã jõmaade. 15 Irua jarateepachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede pꞌuuru bee chaa. Maapai jõmaarãpa iru pia akꞌɨpachida.  

Jesús Nazaret pꞌuurudee wãda

16  Maapai

(Mateo 13.53‑58; Marcos 6.1‑6)

Jesús wãji ichi warida pꞌuuru Nazaretdee. Ichia oopatakꞌa ɨ ̃ipata ewate pakꞌãri, tꞌĩuji Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. Ma ewate bainɨ ̃ beeji Akꞌõre Ũraa pꞌãda leeitꞌee. 17 Irumaa teejida Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa pꞌãda. Ewatꞌɨ atapꞌeda unuji na pedee mãikꞌaapa leeji: 18 —‘Tachi Akꞌõre Jaure mɨ ome bapari, Akꞌõrepa mɨ jɨrɨtꞌerada perã pedee pia jarateemerã chupɨria beerãmaa. Mɨ pëiji jaramerã carcelde pɨkꞌa beerã uchiapiitꞌee mãikꞌaapa tau pꞌãriu beerãmaa unupiitꞌee; ma awara chupɨria beerã kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa ichi eperãarã pia akꞌɨ bapariitꞌee. 19 Mãga mɨmaa jarapiji irua eperãarã pia oo kꞌinia bairã na año irua jɨrɨtꞌeradade.’  (Is 61.1‑2) 20 Mãga pedeepꞌeda, Jesupa ma pꞌãda pɨratꞌɨ ataji mãikꞌaapa teeji Akꞌõre Ũraa jarateepata te akꞌɨparimaa. Mãpai su–akꞌɨ beeji jarateeitꞌee. Jõma arii pꞌanadapꞌedaarãpa irumaa akꞌɨ para beeji. 21 Mãpai irua mãgaji: —Idi weda parã tꞌãide pꞌasamaa bɨ ma ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa. 22 Mãga ũridakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarãpa iru tꞌo pꞌanajida mãikꞌaapa akꞌɨtrua para beeji, irua pedee pia jarapachi perã. Ãchi pitapai iidi para beeji: —¿Sãga jarayama ajida, ma pꞌãdade jara bɨkꞌa idi pꞌasaru? ¿Na José warra–ekꞌã? ajida. 23 Mãpai Jesupa mãgaji: —¿Parãpa na pedee jarapata jara kꞌinia pꞌanɨ–ekꞌã? aji. Eperãpa mɨ medicoda akꞌãri, kꞌawa pꞌanɨ wãara pedee jara bɨ ichi kꞌayaadaipꞌeda, jɨpa beeru pɨrã ichi juadoopa. Mapa pɨ wãara Tachi Akꞌõrepa pëida pɨrã pɨa jara bɨkꞌa, mãgara nama pɨchi warida pꞌuurude ne–inaa pia óoji pɨa oodakꞌa Capernaum pꞌuurude. 24 Mãpai Jesupa mãgaji:  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 4

714

—Mɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõre pedee jarapari pꞌuurudepemaarãpa iru pedee ũridaamaa pꞌanapata. Mapa parãpa mɨ pedee ijãa kꞌiniada–e pꞌanɨ. 25 Ichiaba mãga paji chonaarãweda Tachi Akꞌõre pedee jarapari Elías ome. Kꞌoi che–e bɨde año õpee apꞌeda esa–aukꞌa, jarra oojida Israel eujã jõmaade. 26 Mamĩda parã chonaarãpa Tachi Akꞌõrede ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã, irua Elías pëi–e paji Israel eujãdepema pꞌẽtrãarã kꞌaripade. Ma kꞌãyaara pëiji Sarepta pꞌuurudee, Sidón pꞌuuru kꞌaitꞌa, mãpema pꞌẽtrãa g kꞌaripamerã. 27 Ichiaba Akꞌõre pedee jarapari Eliseo chokꞌai bakꞌãri, Israel eujãde leprapa kꞌayaa beerã chokꞌara paraaji. Mamĩda irua apida jɨpa–e paji. Aba Siria eujãdepema kꞌayaa bada tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Naamán h jɨpa beeji iru juapa. 28 Mãga ũridakꞌãri, ma Akꞌõre Ũraa jarateepata tede pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda kꞌĩraudachida Jesús ome. 29 Jita atajida mãikꞌaapa jidi babataa atadachida pꞌuurudeepa. Ateejida ee nokꞌode ɨra bada eere mãikꞌaapa sĩa batꞌatꞌaanadaitꞌee paji piudaimerã. 30 Mamĩda Jesús ãchi juadeepa uchiadaipꞌeda, wãyaaji ãchi esajĩakꞌa.  











Netuara eperã kꞌapꞌɨade merãtɨa bada

(Marcos 1.21‑28)

31 Maapꞌeda

Jesús wãji Capernaum pꞌuurudee. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Ɨĩ pata ewate Tachi Akꞌõre Ũraa jarateemaa beeji Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. 32 Mãpemaarãpa iru pedee ũridakꞌãri, akꞌɨtrua para beeji irua jĩpꞌa jarateeda perã Tachi Akꞌõrepa jarateepidakꞌa. 33 Mama baji ɨmɨkꞌĩra netuara merãtɨa bada iru kꞌapꞌɨade. Jesús jarateeda ũrikꞌãri, netuarapa golpe biapiji: 34 —Aai, Jesús Nazaretdepema, ¿kꞌãata oo chejima aji, taimaa? ¡Tai ichiakꞌau bɨ ́ji! ¿Tai kꞌenatꞌaadeta cherukꞌã? ajida. Mɨa pɨ kꞌawa bɨda aji. Pɨta chi kꞌachia wẽe bapari, Akꞌõre Waibɨapa pëida. 35 Mãpai Jesupa ma netuara ɨtrɨatꞌaaji: —¡Kꞌĩupꞌee beepáde aji mãikꞌaapa uchiapáde aji, na eperã kꞌapꞌɨadeepa! Mãpai ma netuarapa ma eperã te jãde baaipiji jõmaarã kꞌĩrapite mãikꞌaapa uchiadachi, iru pꞌua oo–ee. 36 Mãga unudakꞌãri, jõmaweda akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa ãchi pitapai pedee para beeji: —¡Aai, irua jarateeda waide nama ũridakꞌaada! ajida. ¡Eperã poro waibɨakꞌa jaratee bɨ! Netuaraarãpa pida iru pedee ũri pꞌanɨ mãikꞌaapa uchiapata, iru Tachi Akꞌõre kꞌapꞌɨa pari pedeepari perã. 37 Jesupa mãga ooda perã, irude nepɨrɨpachida pꞌuuru bee chaa Galilea eujãde.  











g 4.26 Ma pꞌẽtrãa eujãdepemaarã mãikꞌaapa Naamán eujãdepemaarã Israel pidaarã–e paji. 1 R 17.1, 8‑16. h 4.27 2 R 5.1‑14. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



715

Lucas 4​, ​5

Jesupa Simón Pedro pꞌãkꞌõre jɨpada 38  Jesús

(Mateo 8.14‑15; Marcos 1.29‑31)

uchiakꞌãri Akꞌõre Ũraa jarateepata tedeepa, wãji Simón Pedro temaa. Simón pꞌãkꞌõre kꞌayaa baji kꞌɨamiapa. Mapa chupɨria iidijida Jesumaa iru jɨpamerã. 39 Iru ikꞌaawa akꞌɨnɨ ̃ banaji mãikꞌaapa ma kꞌɨamia ɨtrɨatꞌaaji. Aramata tuudachi. Mãpai chi kꞌayaa bada pꞌirabaipꞌeda, nekꞌopiji Jesumaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa.  

Jesupa kꞌayaa beerã chokꞌara jɨpada 40  Kꞌeudaikꞌãri,

(Mateo 8.16‑17; Marcos 1.32‑34)

kꞌayaa kꞌĩra tꞌãdoo iru beerã aneejida Jesumaa. Iru jua bɨkꞌãri mãɨrã ɨ ̃rɨ, jɨpakꞌoodachida. 41 Ichiaba eperãarã chokꞌara kꞌapꞌɨadeepa netuara merãtɨa beeda bia uchiakꞌoodachida: —Pɨta Tachi Akꞌõre Warrada ajida. Mamĩda Jesupa ɨtrɨakꞌooji pedeepiamaapa, ãchia kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã iru Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã kꞌaripamerã.  

Jesupa Judea eujãde jaratee nipada 42  Taujaaweda

(Marcos 1.35‑39)

Jesús uchiaji ma pꞌuurudeepa wãitꞌee eperãarã pꞌanadakꞌaamaa. Mamĩda pꞌuuru pidaarãpa jɨrɨnajida mãikꞌaapa chupɨria iidijida wãnaamerã awara ãyaa. 43 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Awaraa pꞌuurudee ichita wãitꞌee pedee pia jarateede, ichiaba kꞌawaadamerã Tachi Akꞌõrepa ãra bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. Ma–itꞌeepɨ irua mɨ pëiji. 44 Mãgá Jesupa jaratee nipapachi Akꞌõre Ũraa jarateepata te bee chaa judiorã pꞌanapata eujãde.  



5

Jesupa chikꞌora peepida

1   Ewari

(Mateo 4.18‑22; Marcos 1.16‑20)

aba Jesús Genesaret Lago ide bainɨ ̃ bakꞌãri, eperãarã chokꞌara pꞌĩsua seedachida irumãi, Tachi Akꞌõre Ũraa ũri kꞌiniapa. 2 Mãga nɨde Jesupa barco omé unuji to ide. Chipariirãpa ãchi tꞌɨrɨ sɨɨmaa pꞌanajida ipu ide. 3 Jesús Simón Pedro barcode bataupꞌeda, iidiji tokꞌesaapai ateemerã. Mãpai ma barcode su–akꞌɨ beeji jarateeitꞌee. 4 Jaratee aupakꞌãri, Simonmaa mãgaji: —Nãpɨadee wãdáma mãikꞌaapa jãma pãchi tꞌɨrɨ tꞌaadapáde aji. 5 Simonpa pꞌanauji: —Tachi Jarateepari, tꞌɨrɨ tꞌaamaa ewarijidada aji, maarepida peeda–ee. Mamĩda pɨa jara bairã, tꞌɨrɨ tꞌaanaitꞌeeda aji. 6 Mãgá tꞌaadapꞌeda, jira atadakꞌãri, chikꞌora nɨ ̃baji tꞌɨrɨ jãde. Perá jẽdachi. 7 Mãga unurutata juapa tꞌɨ ̃jida apema barco pidaarãmaa kꞌaripa  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 5

716

chedamerã. Chejida mãikꞌaapa ma chikꞌora pee aupadakꞌãri, barco omee weda perá pirubaaidachida. 8 Mãga unukꞌãri, Simón Pedro Jesús kꞌĩrapite bedabaidachi mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, mɨ ikꞌaawaapa ãyaa beepáde aji, mɨ pꞌekꞌau ooyaa bairã. Pia–e bɨ pɨ mɨ kꞌaitꞌa bamerã. 9 Simón awaraa arii pꞌanadapꞌedaarã ome akꞌɨtrua para beeji mãgá chikꞌo cho–kꞌara peedapꞌedaa perã. 10 Aukꞌa pꞌanajida Simón kꞌõpꞌãyoorã, Zebedeo warrarã Santiago Juan ome. Mãpai Jesupa mãgaji Simonmaa: —Waaweenaapáde aji. Idideepa pɨa eperãarã jɨrɨitꞌee Tachi Akꞌõre– itꞌee, to–ɨapataarãpa chikꞌo jɨrɨpatakꞌa. 11 Mãpai barco ipu ide bɨnadapꞌeda, jõmaweda ãchi netꞌaa atabëijida ãchi akꞌõreerã ome mãikꞌaapa wãjida Jesús ome.  







Jesupa leprapa kꞌayaa bada jɨpada

(Mateo 8.1‑4; Marcos 1.40‑45)

12  Ewari

aba Jesús pꞌuurude nide eperã leprapa kꞌayaa bɨpa ununaji. Jesumaa chepꞌeda, bedabaidachi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa mãikꞌaapa chupɨria iidiji: —Tachi Waibɨa, pɨa kꞌinia bɨ pɨrã, mɨ kꞌayaa wẽpapipáde aji, Akꞌõre kꞌĩrapite pia beemerã. 13 Jesupa juapa tꞌõbaiji mãikꞌaapa mãgaji: —Kꞌinia bɨda aji. Jɨpa beepáde aji. i Aramata chi lepra kꞌayaa wẽpaji. 14 Mãpai Jesupa mãgaji: —Jaranáaji apidaamaa. Jĩpꞌa pꞌaaremaa akꞌɨpináji. Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa ipana omé atéeji teeitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Mãgá jõmaarãpa pɨ jɨpa beeda kꞌawadayada aji. j 15 Jesupa mãga jarapachi mĩda, audupɨara pedeepachida irua oodade. Ma awara eperãarã chokꞌaraara cheepurujida iru pedee ũridaitꞌee mãikꞌaapa ãchi kꞌayaa jɨpapidaitꞌee. 16 Ma kꞌaurepa Jesús wãpachi eperãarã pꞌanadakꞌaamaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de.  







Jesupa chiwa bada jɨpada

(Mateo 9.1‑8; Marcos 2.1‑12)

17 Ewari

aba Jesupa jarateemaa bɨ misa, iru kꞌaitꞌa su–akꞌɨ pꞌanajida fariseorã mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarã. Che pꞌanajida jõmaweda Galilea eujãdepema pꞌuurudeepa, ichiaba Judea eujãdeepa mãikꞌaapa Jerusalén pꞌuurudeepa. Tachi Akꞌõre baji Jesús ome, kꞌayaa beerã jɨpamerã. 18 Mãga nɨde pachejida eperãarã eperã chiwa bɨ ome. Jira aneejida ichi pꞌarude. Tꞌĩu ata kꞌinia pꞌanajida teedaa, Jesús kꞌĩrapite bɨdaitꞌee. 19 Mamĩda unudakꞌaa paji sãmãikꞌaapa tꞌĩudai, eperãarã  



i 5.13 Griego

pedeede: Wẽpajipɨ.

j 5.14 Lv

14.1‑7.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



717

Lucas 5

chokꞌara see nɨ ̃bada perã. Maperã ɨtꞌɨ ́ ateejida terraza ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa uria ewa atajida. Mãpai ma chiwa bɨ ichi pꞌarude ɨrabai atajida jõmaarã taide Jesús kꞌĩrapite. 20 Jesupa kꞌawaakꞌãri ãchia wãara ichide ijãa pꞌanɨ, ma chiwa bɨmaa mãgaji: —Kꞌõpꞌãyo, pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata jõmaweda wẽpajipɨ. 21 Mãga ũridakꞌãri, Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa mãikꞌaapa fariseorãpa kꞌĩsia pꞌaneejida: “Jã eperã nãga pedeeikꞌaraa bɨ. Tachi Akꞌõrepapaita pꞌekꞌau kꞌachia wẽpapipari. Jã eperã Tachi Akꞌõre ãpɨte ikꞌachia pedeemaa bɨ jarakꞌãri ichiata mãgee ne–inaa oopari.” 22 Mamĩda Jesupa kꞌawaji ãchia kꞌĩsia pꞌanɨ. Mapa iidiji: —¿Sãapꞌeda parãpa kꞌĩsia kꞌachia kꞌĩsia pꞌanɨma? aji. 23 Mɨa irumaa jarai: “Pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpajipɨ” maa–e pɨrã jarai: “Pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãj́ i”. Mamĩda irua maarepida oo–e pai Tachi Akꞌõrepa oopi–e pɨrã. 24 Mɨa akꞌɨpiitꞌee na pꞌekꞌau eujãde mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema k kꞌapꞌɨa pari, Tachi Akꞌõre Waibɨapa wẽpapipari eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. Mãpai mãgaji ma eperã chiwa bɨmaa: —Mɨa jara bɨ: ¡Pꞌirabáiji! Pɨchi pꞌaru atáji mãikꞌaapa wãj́ i pɨchi temaa. 25 Aramata chiwa bada pꞌirabaidachi jõmaarã taide mãikꞌaapa ichi pꞌaru jẽra bada atapꞌeda, Akꞌõre ome o–ĩa wãji ichi temaa. 26 Mãga unudakꞌãri, jõmaweda akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa o–ĩapa jarapachida Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mãgá pꞌera pɨkꞌa jõnɨpa mãgajida: —Idi ne–inaa pia unujidada ajida, Tachi Akꞌõre juapa ooda.  













Jesupa Leví jɨrɨtꞌerada ichi ome nipapariimerã 27 Tꞌẽepai,

(Mateo 9.9‑13; Marcos 2.13‑17)

Jesús mamãikꞌaapa uchiapꞌeda, ununaji eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Leví. l Mãgɨ ́ Cesar–itꞌee impuesto pꞌepari paji. Su–akꞌɨ baji ma impuesto pꞌepataarã su–akꞌɨ pꞌanapatamãi. Jesupa irumaa mãgaji: —Mɨ ome nipaparíiji. 28 Mãpai Leví pꞌirabaipꞌeda, ichi netꞌaa pꞌe atabëiji mãikꞌaapa wãji Jesús ome. 29 Ma tꞌẽepai, Levipa fiesta ooji ichi tede Jesu–itꞌee. Impuesto pꞌepataarã Roma pidaarã rey–itꞌee tꞌɨ ̃ pëiji awaraa kꞌõpꞌãyoorã ome. Ma fiesta oo pꞌanɨde Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome su–akꞌɨ pꞌanajida mesade, nekꞌomaa apemaarã ome. 30 Mamĩda fariseorãpa mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa kꞌĩsia pꞌanadapꞌedaa perã ãchi chonaarãpa oopatapꞌedaade, aupedeemaa pꞌaneejida Jesús kꞌõpꞌãyoorã ome. Iidijida:  





k 5.24 Chi Eperã Akꞌõre Truadepema jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre mimiapari na pꞌekꞌau eujãdee cheda. Jesucristopa ichi nãga tꞌɨ ̃jaraji akꞌɨpiitꞌee ichi Mesías. l 5.27 Leví ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Mateo. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 5​, ​6

718

—¿Sãapꞌeda nekꞌomaa pꞌanɨma mãikꞌaapa ne–inaa tomaa pꞌanɨma jãgee impuesto pꞌepataarã ome mãikꞌaapa awaraa pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã ome? Parãpa jãga oodaikꞌaraa bɨda ajida. 31 Jesupa pꞌanauji: —Médico pëidakꞌaa kꞌapꞌɨa pia beerãmaa. Jĩpꞌa pëipata kꞌayaa beerãmaa. 32 Tachi Akꞌõrepa mɨ pëi–e paji tꞌãri pia beerã jɨrɨde. Ma kꞌãyaara pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã jɨrɨdeta pëiji, pꞌekꞌau kꞌachia oo amaadamerã mãikꞌaapa irude ijãapataadamerã.  



Sãapai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃daipia bɨ nekꞌoda–ee

(Mateo 9.14‑15; Marcos 2.18‑22)

33  Jesumaa

mãgajida: —Juan Bautista m kꞌõpꞌãyoorã mãikꞌaapa fariseorã audú ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata nekꞌoda–ee. ¿Sãapꞌeda pɨ kꞌõpꞌãyoorã ichita nekꞌopata mãikꞌaapa ne–inaa topatama? ajida. 34 Jesupa pꞌanauji: —Miakꞌãipata fiestade tꞌɨ ̃ pëidapꞌedaarã pachedakꞌãri, ma fiesta o–ĩa oopata chi miakꞌãiitꞌee bɨ ome. Mama pꞌanɨde ¿parãpa nekꞌopida–e paikꞌã aji, ãramaa? 35 Ewari cherude chi miakꞌãiitꞌee bɨ wẽ–e pakꞌãri ãra ome, fiesta ooda–e paitꞌee tꞌãri pꞌuapa. Ma ewatepɨ nekꞌoda–e paitꞌee. n  



Moisepa pꞌãda mãikꞌaapa Jesucristopa jarateeda aukꞌa akꞌɨdaikꞌaraa bɨ

36  Ichiaba

Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee ichi ũraa pꞌoiradaikꞌaraa bɨ Moisepa pꞌãda ome: —Eperã apidaapa pꞌaru chiwididepema pite aba tꞌɨɨikꞌaraa bɨda aji, pꞌaru sorede parchaaitꞌee. Mãga ooru pɨrã, chi pꞌaru chiwidi ãridariitꞌee mãikꞌaapa ma pite aukꞌa bee–e paitꞌee chi pꞌaru sore ome. 37Ichiaba vino ewaa juda tꞌɨdakꞌaa ne–e sorede. Mãga oodakꞌaa ma vino baakꞌakꞌãri, ma ne–e sore jĩadarii perã mãikꞌaapa chi vino atuadarii perã. 38 Maperã vino ewaa juda tꞌɨdaipia bɨ ne–e chiwidide. 39 Eperãpa vino chona bɨ tokꞌãri, to kꞌinia–e chi ewaa juda jarapata perã: “Chi chonata warraara bɨda” apata. Mãga pɨkꞌa parãpa chonaarãwedapema ũraa kꞌiniara iru pꞌanɨda aji, mɨa ũraa jaratee bɨ kꞌãyaara.  





6

Ɨĩ pata ewate trigo kꞌɨmɨ chakꞌeerã pꞌedapꞌedaa 1   Judiorã

(Mateo 12.1‑8; Marcos 2.23‑28)

ɨ ̃ipata ewate Jesús nipaji trigo kꞌãide. Ma wãyaa wãde chi kꞌõpꞌãyoorãpa trigo kꞌɨmɨ chakꞌeerã oromaa pꞌaneejida. Jua jãde siratꞌɨdapꞌeda, chi trigo tau chakꞌeerã kꞌopachida. 2 Mãga unudakꞌãri, ũkꞌuru arii pꞌanadapꞌedaa fariseorãpa iidijida:  

m 5.33 Griego pedeede Bautista jara kꞌinia bɨ chi eperãarã poro choopari. n 5.35 Jesupa mãga jaraji ewari cherude ichi wẽ–e paitꞌee pada perã chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



719

Lucas 6

—¿Sãapꞌeda parãpa oo pꞌanɨma ajida, tachi ũraade jara bɨ oonaadamerã? Ɨĩ pata ewate mimiadaikꞌaraa bɨda a bɨ. 3 Jesupa kꞌawaji chi kꞌõpꞌãyoorãpa ne–inaa kꞌachia ooda–e paji ma trigo tau kꞌodakꞌãri. Mapa pꞌanauji: —¿Parãpa Akꞌõre Ũraa pꞌãdade leeda–e pꞌanɨkꞌã aji, Rey Davidpa ooda chonaarãweda jarrapisiadaidakꞌãri chi kꞌõpꞌãyoorã ome? 4 Tꞌĩuji Tachi Akꞌõre te ne–edee oodade mãikꞌaapa ataji pan awara bɨdapꞌedaa Tachi Akꞌõre–itꞌee. Mãgɨ ́ pan ũkꞌuru kꞌoji mãikꞌaapa teeji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa aukꞌa kꞌodamerã. Mãga oojida, pꞌaareerãpapai mãgɨ ́ pan kꞌodaipia baji mĩda. Tachi Akꞌõrepa ãra miapi–e paji mãga oodapꞌedaa kꞌaurepa. 5 Jesupa ichiaba mãgaji: —Ɨĩ pata ewate mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jua ekꞌari bɨda aji.  





Eperã jua chiwa bada

(Mateo 12.9‑14; Marcos 3.1‑6)

6  Awaraa

ɨ ̃ipata ewate Jesús tꞌĩuji Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede mãikꞌaapa jarateemaa beeji. Mama baji eperã jua juaraarepema chiwa bɨ. 7 Moisepa pꞌãda jarateepataarã fariseorã ome Jesús ɨmɨatee kꞌinia pꞌanajida. Mapa akꞌɨ pꞌanajida Jesupa ma kꞌayaa bɨ jɨpai maa–e pɨrã jɨpa–e pai ma ewate. 8 Mamĩda Jesupa kꞌawaji ãrapa kꞌĩsiadapꞌedaa. Mapa ma jua chiwa bɨmaa jaraji: —Pꞌirabáiji mãikꞌaapa jõmaarã esajĩakꞌa akꞌɨnɨ ̃ béeji. Aramãgá ma eperã ɨtꞌa akꞌɨnɨ ̃ beeji. 9 Mãpai Jesupa mãgaji apemaarãmaa: —Mɨa parãmaa ne–inaa iidiitꞌee. ¿Kꞌãata oodaipia bɨma aji, ɨ ̃ipata ewate; ne–inaa pia maa–e pɨrã ne–inaa kꞌachia? ¿Eperã kꞌaripadaipia bɨkꞌã piunaamerã maa–e pɨrã piupidaipia bɨkꞌã? aji. 10 Tꞌẽepai mãɨrãmaa akꞌɨji. Maapꞌeda ma eperã jua chiwa bɨmaa mãgaji: —Pɨchi jua jĩrupáde aji. Mãpai jua jĩruji. Aramata jɨpa beeji. 11 Mamĩda mãɨrãpa mãga unudakꞌãri, audú kꞌĩraudachida mãikꞌaapa pedeeteemaa pꞌaneejida Jesús peepitꞌaadaitꞌee.  









Jesupa kꞌõpꞌãyoorã doce jɨrɨtꞌerada ichi ome nipapataadamerã

(Mateo 10.1‑4; Marcos 3.13‑19)

12  Maapai

Jesús ee nokꞌodee wãji ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Mama ewariji ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa. 13 Ãstaawa pakꞌãri, ichi ome nipapataarã tꞌɨ ̃ji. Mãɨrãdepema jɨrɨtꞌeraji doce mãikꞌaapa ãra tꞌɨ ̃ bɨji apóstoles. o 14 Nãgɨɨrã paji: Simón, Jesupa ichiaba tꞌɨ ̃ bɨda Pedro; chi ɨ ̃pema Andrés; Santiago; Juan; Felipe; Bartolomé; 15 Mateo; Tomás; Alfeo warra Santiago; Simón Celote  





o 6.13 Mãgɨ ́ pedee

jara kꞌinia bɨ: Jesupa pëida.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 6

720

apatapꞌedaa; p 16 Santiago warra Judas mãikꞌaapa Judas Iscariote; ma tꞌẽepai Jesús traicionaada.  

Jesupa eperãarã chokꞌaraarãmaa jarateeda

(Mateo 4.23‑25)

17 Ma

kꞌõpꞌãyoorã jɨrɨtꞌerapꞌeda, Jesús edaa cheji ma ee ɨtꞌɨa bɨdeepa ãra ome mãikꞌaapa pachejida eujã jewedaade. Mama chipꞌe pꞌanajida iru ome nipapatapꞌedaarã mãikꞌaapa awaraa eperãarã chokꞌara: Judea eujãdepemaarã, Jerusalén pꞌuurudepemaarã, pꞌusa ide pꞌanɨ Tiro pꞌuurudepemaarã Sidón pꞌuurudepemaarã ome. 18 Che pꞌanajida Jesús pedee ũridaitꞌee mãikꞌaapa irua ãchi kꞌayaa jɨpamerã. Mama bɨde Jesupa netuara merãtɨa iru beerã ichiaba jɨpakꞌooji. 19 Eperãarã jõmaarãpa Jesús kꞌapꞌɨa tꞌõbai kꞌinia pꞌanapachida, iru juapa ãchi jõmaweda jɨpakꞌooda perã.  



Jesupa jarateeda tꞌãri o–ĩa pꞌanapataadamerã 20  Maapꞌeda

(Mateo 5.1‑12)

Jesupa ichi ome nipapataarãmaa akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ, parã chi chupɨria chedeerã. Tachi Akꞌõre kꞌawa kꞌinia pꞌanadairã, irudeerã pꞌanadaitꞌee. 21 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ, parã chi jarrapisia jõnɨɨrã, parãmaa Tachi Akꞌõrepa nekꞌopiitꞌee perã. Ichiaba tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ, parã chi ɨ ̃raweda jẽe jõnɨɨrã tꞌãri pꞌuapa, tꞌẽepai Tachi Akꞌõrepa parã ëipiitꞌee perã. 22 Tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ eperãarãpa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌaneedakꞌãri; yiaraa iru pꞌaneedakꞌãri; parãmaa ikꞌachia pedeedakꞌãri, maa–e pɨrã parã ãpɨte pedee kꞌachia jaradakꞌãri mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepemade ijãapata perã. 23 Mãga oodakꞌãri, tꞌãri o–ĩa, kꞌãiwee pꞌanéetɨ, Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pi– ia teeitꞌee perã, parã iru truade panadakꞌãri. Chonaarãweda ichiaba mãgá ne–inaa kꞌachia oopachida Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãmaa. 24 Mamĩda ¡aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ parã, chi pꞌaratꞌara beerã, na pꞌekꞌau eujãdepai o–ĩa pꞌanadaitꞌee perã! 25 ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ parã, chi ɨ ̃raweda bi jãwaa pꞌanɨɨrã, tꞌẽepai jarrapisia pꞌaneedaitꞌee perã! ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ parã, chi ɨ ̃raweda ëi jõnɨɨrã, tꞌẽepai jẽe jõnadaitꞌee perã tꞌãri pꞌuapa! 26 ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ parã, chi jõmaarãpa tꞌo pꞌanapataarã! ¡Mãga oopachida Judea eujãdepemaarã chonaarãpa, seewata Tachi Akꞌõre pedee jarapatada apatapꞌedaarã ome!  

p 6.15 Roma

jua ekꞌariipa uchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã tꞌɨ ̃jarapachida Celote eerepemaarã.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



721

Lucas 6

Jesupa jarateeda kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãde

(Mateo 5.38‑48; 7.12)

27 —Mamĩda

parã, mɨ pedee ũri pꞌanɨɨrãmaa mɨa jara bɨ: Parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌinia iru pꞌanapatáatɨ mãikꞌaapa ãramaa ne– inaa pia óotɨ. 28 Pia óotɨ ãrapa parã kꞌachia oopata pari. Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ pãchimaa ikꞌachia jarapataarã pari. 29 Eperãpa pɨ kꞌĩra tarramaa sĩru pɨrã, aukꞌa oonáaji irumaa. Ma kꞌãyaara chi apema kꞌĩra tarra akꞌɨpíji, aukꞌa sĩmerã. Ichiaba eperãpa pɨchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃ bɨ jãri ataru pɨrã, ichiaba pɨchi camisa tꞌãri pia téeji. 30 Apidaapa pɨmaa ne–inaa iidiruta pɨrã, téeji. Ichiaba pɨ netꞌaa jãri ataruta pɨrã, iidináaji waya pɨmaa teemerã. 31 Óotɨ apemaarãmaa parãpa kꞌinia pꞌanɨkꞌa ãchia parãmaa oodamerã. 32 ʼParãpa kꞌinia iru pꞌanɨ pɨrã pãchi kꞌinia iru pꞌanapataarã aupai, ¿ne–inaa pipɨara oomaa pꞌanɨkꞌã? Pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa beerãpa paara mãga oopata. 33 Parãpa ne–inaa pia oo pꞌanɨ pɨrã pãchi pia oopataarãmaa aupai, ¿ne–inaa pipɨara oomaa pꞌanɨkꞌã? Pꞌekꞌau kꞌachia oopataarãpa paara mãga oopata. 34 Ichiaba pãchi netꞌaa presta pëiruta pɨrã, ma pari awaraa netꞌaa jitaitꞌee aupai, ¿ne–inaa pipɨara oomaa pꞌanɨkꞌã? Pꞌekꞌau kꞌachia oopataarãpa pida prestapata ãchi pitapai, ma pari ne– inaa jitadaitꞌee. 35 Parãpa pãchi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã kꞌinia iru pꞌanapataadaipia bɨ mãikꞌaapa ãra pia oopataadaipia bɨ. Ãramaa netꞌaa prestadaipia bɨ, nɨda–ee ne–inaa jitadaitꞌee ma pari. Mãga ooruta pɨrã, Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pia teeitꞌee parãmaa mãikꞌaapa parã Akꞌõre Waibɨa warrarã pꞌanadaitꞌee. Iruata ne–inaa pia oopari gracias jaradakꞌaarãmaa mãikꞌaapa tꞌãri kꞌachia–idaa beerãmaa paara. 36 Maperã awaraarã chupɨria kꞌawáatɨ pãchi Akꞌõre Waibɨapa ooparikꞌa.  

















Awaraarãpa oopata ãpɨte ikꞌachia jaradaikꞌaraa bɨ 37 —Awaraarãpa

(Mateo 7.1‑5)

ne–inaa oopata akꞌɨnáatɨ jaradaitꞌee ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanɨ. Mãgá Tachi Akꞌõrepa aukꞌa oo–e paitꞌee parã ome. Ne–inaa kꞌachia aupai jɨrɨnáatɨ pedee kꞌachia jaradaitꞌee awaraarã ãpɨte, maa–e pɨrã Tachi Akꞌõrepa aukꞌa jɨrɨitꞌee parãpa ne–inaa kꞌachia oopata aupai jaraitꞌee, pꞌanadakꞌãri iru kꞌĩrapite. Chĩarapa parãmaa ne–inaa kꞌachia ookꞌãri, perdonáatɨ. Mãgá Tachi Akꞌõrepa parãpa ne–inaa kꞌachia oopata perdonaaitꞌee. 38 Awaraarãmaa téetɨ. Mãgá Tachi Akꞌõrepa parãmaa teeitꞌee. Tꞌãri pia teedakꞌãri awaraarãmaa, ma pari irua audupɨara teeitꞌee parãmaa. Irua parãmaa ooitꞌee parãpa oopatakꞌa awaraarãmaa. 39 Ichiaba Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee, chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌawaa wãdamerã oodaitꞌee irua jara bɨkꞌa. —Pꞌananáatɨ chi wãara kꞌawada–e pꞌanɨɨrãkꞌa. Mãgɨɨrã tau pꞌãriu ́ ꞌapɨ pꞌanɨ awaraa tau pꞌãriu beerã atee kꞌinia pꞌanadakꞌãri awara ãyaa. beerãk  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 6​, ​7

722

¿Ãchi omee weda uriade baainada–e paikꞌã? 40 Mɨ ũraa kꞌawaa wãdakꞌãri, pia pꞌanapataadaitꞌee. Estudiante apida ichi jarateepari kꞌãyaara kꞌawaara bɨ–e. Mamĩda jõmaweda estudia aupakꞌãri, ichi jarateepari jĩakꞌa uchiai. 41 ʼ¿Kꞌãare–itꞌee akꞌɨ bɨma nejarra pɨchi aukꞌaa tau jãde bɨ, mamĩda unu–e bɨ pakꞌuru pɨchi tau jãde bɨ? 42 Pɨchi tau jãde pakꞌuru iru bɨ pɨrã, ¿sãga pɨchi aukꞌaamaa jaraima: “Ɨp̃ ema, mɨmaa ẽepíji jã nejarra pɨchi tau jãde bɨ”? ¡Seewata pɨa chĩara kꞌaripa kꞌinia bɨ, irua oo bɨ akꞌɨkꞌãri! Naapɨara ẽtꞌaipia bɨ ma pakꞌuru pɨchi tau jãde bɨ. Mãpaipɨ pia unui ma nejarra pɨchi aukꞌaa tau jãde bɨ mãikꞌaapa mãgá iru kꞌaripai.  





Pakꞌuru kꞌawaapata chi nejõdeepa

(Mateo 7.17‑20; 12.34‑35)

43  —Nejõ

bɨɨrɨ pia bɨpa nejõ kꞌachia chaukꞌaa. Jõdee nejõ bɨɨrɨ kꞌachia bɨpa nejõ pia chaukꞌaa. 44 Nejõ bɨɨrɨ chaa kꞌawapata chi nejõdeepa. Eperãarãpa higojõ orodakꞌaa pakꞌuru ɨɨrɨ–idaa bɨdeepa. Ichiaba uva orodakꞌaa mãgee pakꞌurudeepa. 45 Mãga pɨkꞌa eperã tꞌãri pia bɨpa pedee pia jarapari, kꞌĩsia pia iru bairã ichi tꞌãride. Jõdee eperã tꞌãri kꞌachia bɨpa pedee kꞌachia jarapari, ichi tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia iru bairã. Ma kꞌĩsia jõma uchiaru ichi tꞌãrideepa ichi itꞌaipa jarapari.  



Jesupa te oopataarãde nepɨrɨda 46  —¿Kꞌãare–itꞌee

(Mateo 7.24‑27)

parãpa mɨ tꞌɨ ̃jarapatama: “Tachi Waibɨa, Tachi Waibɨa”, mamĩda ooda–e pꞌanɨ mɨa jara bɨkꞌa? 47 Mɨa jaraitꞌee kꞌaikꞌa bɨ chi mɨmaa cheru ũriitꞌee mɨ pedee mãikꞌaapa oopariitꞌee mɨa jara bɨkꞌa. 48 Mãgɨ ́ eperã te oo bɨ ́kꞌata bɨ. Naapɨara irua edú kꞌoropꞌeda, chi te bɨɨrɨ mãu ɨ ̃rɨ bɨpari. Maapꞌeda to chekꞌãri, wee jira beepari ma te bɨɨrɨ sudamãi. Mamĩda pꞌoyaa mimikꞌapi–e, basa mãu ɨ ̃rɨ bɨda perã. Mãgɨ ́ eperãpa ichi te mãgá basa mãu ɨ ̃rɨ pia oopari perã, jõ–e paitꞌee. 49 Jõdee chi mɨ ũraa ũripꞌeda, oo–e bɨpa mɨa jara bɨkꞌa nãga pɨkꞌa bɨ. Ichi te ookꞌãri, te bɨɨrɨ pariatua supari ipu nãusaade, basa wẽe. Maapꞌeda to chekꞌãri mãikꞌaapa wee jira beekꞌãri ma te bɨɨrɨ sudamãi, ma te tꞌeedaipari mãikꞌaapa jõmaweda jõdaipari, chi te chipari paara.  





7

Jesupa Romadepema soldaorã poro waibɨa esclavo jɨpada

(Mateo 8.5‑13; Juan 4.43‑54)

1   Jesupa

ma eperãarãmaa mãga jara aupapꞌeda, wãji Capernaum pꞌuurudee. 2 Mama bapachi Romadepema soldaorã poro waibɨa. Ichi esclavo kꞌinia iru bapachi. Mamĩda mãgɨ ́ juakꞌaya nɨ ̃baji. 3 Ma soldaorã poro waibɨapa ũrikꞌãri Jesús mama ni, pëiji judiorã poro waibɨarã Jesumaa chupɨria iidide, ichi esclavo jɨpa chemerã. 4 Ãra Jesumaa wãjida mãikꞌaapa chupɨria iidijida:  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



723

Lucas 7

—Na capitán tꞌãri pia baparida ajida, tachi ome. Mapa pɨa kꞌaripaipia bɨda ajida. 5 Irua tachi judiorã kꞌinia iru bapari. Oopijida ajida, namapema Akꞌõre Ũraa jarateepata te. 6 Mãpai Jesús wãji ãra ome. Mamĩda ma soldaorã poro waibɨa te kꞌaitꞌa panadakꞌãri, irua jara pëiji chi kꞌõpꞌãyoorã ome: —Tachi Waibɨa, mɨ temaa chenaapáde aji, mɨ pɨ kꞌãyaara ekꞌariara bairã. 7 Maperã mɨchi itu wã–e paji pɨ jɨrɨde. Mamĩda kꞌawa bɨ ne–inaa jõmaweda pɨ jua ekꞌari nɨ ̃bɨ. Jĩpꞌa jarapáde aji, mɨ esclavo jɨpa beemerã. 8 Mɨ jida waibɨarã jua ekꞌari bɨ. Ma awara mɨa soldaorã iru bɨ mɨchi jua ekꞌari. Mɨa abaamaa wãpáde akꞌãri, wãpari; awaraamaa chepáde akꞌãri, chepari. Ichiaba mɨ esclavomaa ne–inaa oopáde akꞌãri, oonapari. Mɨ jua ekꞌari pꞌanɨɨrãpa mãga oopata perã, mɨa kꞌawa bɨ pɨa jararupapai mɨ esclavo jɨpaitꞌee. 9 Mãga jaranadakꞌãri, Jesús pꞌera pɨkꞌa beeji. Mapa ichi ome nipapataarãmaa akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Mãgara mɨ wã–eda aji. Mɨa wãarata jararu. Tachi Israel pidaarã tꞌãide mɨa apida unu–e bɨda aji, ma eperãkꞌa; Tachi Akꞌõrede wãara ijãa bɨ. 10 Ma pëidapꞌedaarã capitán temaa pachedakꞌãri, chi esclavo jɨpa bɨta unu chejida.  











11 Ma

Jesupa pꞌẽtrãa warra piuda chokꞌai pꞌirabaipida

tꞌẽepai, Jesús wãji Naín pꞌuurudee. Chi kꞌõpꞌãyoorã mãikꞌaapa awaraa eperãarã chokꞌara wãjida iru ome. 12 Pꞌuuru kꞌaitꞌa panadakꞌãri, unujida eperãarãpa jai–idaada atee wãruta ɨade. Mãgɨ ́ pꞌẽtrãa warra apai iru bada paji. Aɨ ome chi pꞌuurudepemaarã chokꞌara wã nipajida. 13 Jesupa mãgɨ ́ pꞌẽtrãa unukꞌãri, chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa mãgaji: —Jẽenaapáde aji. 14 Aramata araa wãpꞌeda, Jesupa tꞌõbaitꞌaaji ma kꞌapꞌɨa atee wãdapꞌedaa pꞌaru. Chi atee wã nipadapꞌedaarã akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneedakꞌãri, Jesupa mãgaji ma jai–idaa badamaa: —Kꞌũtrãa, pꞌirabáiji. 15 Mãpai chi jai–idaa bada su–akꞌɨ beeji mãikꞌaapa pedeemaa beeji. Maapꞌeda, Jesupa chi nawemaa mãgaji: —Acha bɨda aji, pɨ warra. 16 Mãga unudakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda pꞌera pɨkꞌadachida mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede pia pedee para beeji: —Akꞌõre pedee jarapari waibɨa tachi tꞌãide uchiajida ajida. Ichiaba mãgajida: —Tachi Akꞌõre che bɨ tachi pꞌuuru pidaarã kꞌaripade. 17 Mãgá Jesupa ooda kꞌawaajida Judea eujãdepemaarãpa mãikꞌaapa ma ikꞌaawapemaarãpa.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 7

724 Juan Bautistapa chi kꞌõpꞌãyoorã pëida

(Mateo 11.2‑19)

18  Juan

Bautista ome nipapatapꞌedaarã wãjida iru badamãi carcelde ma jõma nepɨrɨde. Mãga ũrikꞌãri, omé tꞌɨ ̃ pëiji wãdamerã Jesumaa. 19 Mãɨrã pëiji Jesumaa iididamerã iru chi cheitꞌee bada eperãarã kꞌaripaitꞌee maa–e pɨrã awaraa nɨdaipia bɨ. 20 Jesús kꞌaitꞌa panadapꞌeda, mãgajida: —Juan Bautistapa tai pëijida ajida, iidide: “¿Pɨkꞌã tai kꞌaripapari chonaarãpa cheitꞌee bɨda adapꞌedaa? Maa–e pɨrã, ¿awaraa nɨdaipia bɨkꞌã?” ajida. 21 Mãga iidi pꞌanadakꞌãri, Jesupa eperãarã chokꞌara jɨpaji: kꞌayaa beerã; kꞌapꞌɨa pꞌira beerã; netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa beerã mãikꞌaapa tau pꞌãriu beerã. 22 Maapꞌeda ma Juanpa eperãarã pëidamaa pꞌanauji: —Wãt́ ɨ Juanmaa mãikꞌaapa nepɨrɨ ́tɨ parãpa nama unu pꞌanɨ mãikꞌaapa ũri pꞌanɨ. Jarátɨ tau pꞌãriu beeda ɨ ̃rá unu pꞌanɨ; nɨkꞌanɨkꞌaa beeda tꞌɨa nĩutee; leprapa kꞌayaa beeda jɨpa pꞌanɨ ãchi kꞌayaadeepa; kꞌɨɨrɨ kꞌĩ beeda ɨ ̃rá ũri pꞌanɨ; piudapꞌedaarã waya chokꞌai pꞌanɨ mãikꞌaapa chupɨria chedeerãmaa Akꞌõrepa pedee pia jara pëida jarateemaa bɨ. 23 ¡Tꞌãri o–ĩa bɨda aji, chi mɨde ijãa bɨ, kꞌawa–e bɨ mĩda mɨa ne–inaa jõma oo bɨ! 24 Juanpa eperãarã pëida wãdapꞌedaa tꞌẽepai, eperãarãmaa Jesupa pedee pia jaramaa beeji Juande: —¿Kꞌãata parãpa akꞌɨnajidama aji, eujã pania wẽe bɨmaa wãdakꞌãri? ¿Kꞌĩsiajida–ekꞌã akꞌɨnadaitꞌee eperã pariatua kꞌĩsia bɨ, pꞌũajara nãupa pariatua nẽunẽuwaa pꞌuaparikꞌa? 25 Maa–e pɨrã, ¿kꞌĩsiajida–ekꞌã akꞌɨnadaitꞌee eperã pꞌaru pi–ia jɨ ̃ bɨ? Parãpa pia kꞌawa pꞌanɨ eperã pꞌaru pi–ia jɨ ̃ beerã rey tede pꞌanapata. 26 Mãga–e pɨrã ¿kꞌĩsiajida–ekꞌã akꞌɨnadaitꞌee Akꞌõre pedee jarapari? Wãara, iru Akꞌõre pedee jarapari kꞌãyaara waibɨara bɨ. 27 Na Juandeta Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Mɨa eperã chokꞌa pëiitꞌee pɨ naa o pia oonamerã pɨ, eperãarã poro waibɨa, chei naaweda.’  (Mal 3.1) 28 Mɨa jara bɨ: Eperã apida Juan kꞌãyaara waibɨara bɨ–e. Mamĩda chi ekꞌariara bɨta iru kꞌãyaara waibɨara paitꞌee, Tachi Akꞌõrepa ma eperã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã ome beemerã. 29 ʼJõmaweda Juan pedee ũridapꞌedaarã, Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã paara, irumaa poro choopijida. Mãga oodakꞌãri, akꞌɨpijida Tachi Akꞌõre wãarata jara baji Juan kꞌapꞌɨa pari. 30 Mamĩda fariseorã Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome Juanmaa poro choopida–e pakꞌãri, akꞌɨpijida ãchia kꞌiniada–e pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa ãchimaa pia oo kꞌinia bada. 31 ʼMɨa jaraitꞌee sãga pꞌanɨ parã, mɨde ijãadakꞌaa beerã. 32 Warrarã su–akꞌɨ pꞌaneedapꞌeda, jemenemaa pꞌanɨ ́kꞌata pꞌanɨ pꞌuuru jãde. Ãchi kꞌõpꞌãyoorãmaa biapata:  



























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



725

Lucas 7

“Taipa siru chaajida. Mamĩda parã pëirada–e paji. Kꞌari kꞌĩsia paraa kꞌarijida. Mamĩda parã jẽeda–e paji.” q 33 Juan Bautista chekꞌãri, pan kꞌo–e paji eperãarã jĩpꞌaarãkꞌa mãikꞌaapa vino tokꞌaa paji. Maperã parãpa jarajida: “Netuara iru kꞌapꞌɨade merãtɨa bɨda” ajida. 34 Tꞌẽepai mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema cheji mãikꞌaapa nekꞌoji, ne–inaa toji eperã jĩpꞌaakꞌa. Maperã jara pꞌanɨ mɨ nekꞌoyaa, ne–inaa toyaa bapari. Ma awara mɨ kꞌõpꞌãyo meraaparida a pꞌanɨ kꞌachia–idaa beerã ome mãikꞌaapa Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã ome. 35 Mamĩda Tachi Akꞌõrepa wãarata akꞌɨpimaa bɨda aji, mɨa oo bɨ kꞌaurepa parã jõmaarã pari.  





36  Fariseo

Jesús Simón tede

tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Simonpa Jesús tꞌɨ ̃ pëiji nekꞌo chemerã ichi ome. Mãgá Jesús wãji iru temaa. Su–akꞌɨ beeji mesade. 37 Ma pꞌuurude wẽra pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bapachi. Mãgɨpa kꞌawaakꞌãri Jesús wãda nekꞌode ma fariseo tede, ataji chokꞌo chakꞌekꞌa mãu pi–ia alabastrodee ooda ipuru bɨ kꞌerapa mãikꞌaapa wãji irumaa. 38 Jẽe wãpa su–akꞌɨ banaji Jesús bɨɨrɨmãi mãikꞌaapa iru bɨɨrɨ sɨɨmaa beeji ichi taubapa. Maapꞌeda ichi pudapa pꞌooji. Mãpai Jesús bɨɨrɨ wëre atapꞌeda, ɨ ̃tꞌaaji mãikꞌaapa ma kꞌera weetꞌaaji aɨ ɨ ̃rɨ akꞌɨpiitꞌee Jesús kꞌinia iru bɨ. 39 Simonpa mãga unukꞌãri, kꞌĩsiaji: “Na eperã wãara Akꞌõre pedee jarapari pada paara, kꞌawakꞌajida aji, kꞌãare eperãpa ichi tꞌõbaimaa bɨ mãikꞌaapa mãga oopi–e pakꞌaji, ma wẽra pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bairã.” 40 Mãpai Jesupa Simonmaa mãgaji: —Simón, mɨa pɨmaa ne–inaa jara kꞌinia bɨda aji. Simonpa pꞌanauji: —Tachi Jarateepari, jaráji. 41 Jesupa nepɨrɨji: —Eperãarã omé pꞌaratꞌa paraa pꞌanajida pꞌaratꞌa prestapatamãi. Abaapa paraa baji quinientos denarios; chi apemapa cincuenta denarios. 42 Pꞌoyaa pꞌaada–e pakꞌãri, chi pꞌaratꞌa presta pëidapa ãra chupɨria kꞌawaaji mãikꞌaapa omeerãmaa pꞌaapi–e paji. Ɨr̃ á mɨmaa jaráji: ¿chisãgɨpa ma pꞌaratꞌa prestapari audú kꞌiniara iru baitꞌeema? aji. 43 Simonpa pꞌanauji: —¿Chi pꞌaratꞌa waibɨara paraa bada–ekꞌã? aji. Jesupa mãgaji: —Wãarada aji. 44 Mãpai Jesupa ma wẽramaa akꞌɨji mãikꞌaapa Simonmaa mãgaji:  















q 7.32 Pia jaraitꞌeera, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarãpa oodakꞌaa paji judiorã poro waibɨarãpa oopidapꞌedaakꞌa. Ma warrarãpa oodapꞌedaakꞌa judiorã chonaarã poro waibɨarãpa oopachida Akꞌõre pedee jarapataarã ome. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 7​, ​8

726

—¿Na wẽra unu bɨkꞌã? aji. Mɨ tꞌĩukꞌãri pɨ tede, pɨa mɨ pia auteebai–e paji. Pania tee–e paji mɨ bɨɨrɨ sɨɨmerã. Jõdee na wẽrapa mɨ bɨɨrɨ sɨɨji ichi taubapa mãikꞌaapa pꞌooji ichi pudapa. 45 Mɨ tꞌĩukꞌãri, pɨa mɨ kꞌĩra ɨ –̃ e paji. Mamĩda mɨ nama tꞌĩuru weda na wẽrapa mɨ bɨɨrɨ ɨ ̃maa bɨ. 46 Pɨa mɨ poro ɨ ̃rɨ aceitepa pꞌuru–e paji. Mamĩda irua kꞌera weeji mɨ bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ. 47 Mapa mɨa jara bɨ: Irua pꞌekꞌau kꞌachia chokꞌara oopata wẽpapiji, mɨ audú kꞌinia iru bairã. Mamĩda eperãpa kꞌĩsia bɨ pɨrã ichia makꞌɨara pꞌekꞌau kꞌachia oo–e bɨ, mãgara ma eperãpa mɨ makꞌɨara kꞌinia–e bɨ. 48 Tꞌẽepai Jesupa mãgaji ma wẽramaa: —Pɨa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpajida aji. 49 Mãpai apemaarã arii pꞌanadapꞌedaarãpa iidi para beeji: —¿Kꞌaima ajida, jãgɨ ́? ¿Eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata paara wẽpapi bɨkꞌã? ajida. 50 Mãpai Jesupa waya jaraji ma wẽramaa: —Pɨ wãara Akꞌõrede ijãa bairã, irua pɨ o kꞌachiadeepa kꞌaripa ataji atuanaamerã. Kꞌãiwee wãpáde aji.  











8

1   Ma

Wẽraarãpa Jesús kꞌaripapatapꞌedaa

tꞌẽepai Jesús nipapachi pꞌuuru beede mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa pꞌuuru kꞌaipee beede. Jaratee nipapachi Akꞌõrepa pedee pia jara pëida; irua eperãarã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. Chi kꞌõpꞌãyoorã doce aukꞌa nipapachida iru ome. 2 Ichiaba wẽraarã nipapachida iru ome. Aɨ naaweda ma wẽraarã ũkꞌuru netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa pꞌanajida mãikꞌaapa ũkꞌuru kꞌayaa pꞌanajida. Mamĩda Jesupa ma jõmaweda jɨpaji. Mãɨrãdepema paji María, ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Magdalena. Iru kꞌapꞌɨadeepa Jesupa netuara siete uchiapiji. 3 Ichiaba baji Cuza wẽra tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Juana. Ma Cuza Rey Herodes tedepema mimiapataarã poro waibɨa paji. Ichiaba baji Susana, awaraa wẽraarã chokꞌara ome. Ma wẽraarãpa Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome kꞌaripapachida; teepachida netꞌaa mãikꞌaapa pꞌaratꞌa.  



Netꞌatau pꞌoparide nepɨrɨda

4  Maapai

(Mateo 13.1‑9; Marcos 4.1‑9)

eperãarã chokꞌara uchiajida pꞌuurudeepa Jesús akꞌɨde. Mãgá eperãarã chokꞌara chipꞌedachida. Mãga nɨde Jesupa na pedee nepɨrɨji Akꞌõre Ũraa jarateeitꞌee: 5 —Eperã wãji netꞌatau pꞌode. Ma pꞌo wãkꞌãri, ũkꞌuru baaijida o jãde. Tꞌẽepai mama eperãarã bɨɨrɨpa tꞌɨakꞌoojida mãikꞌaapa ipanaarãpa kꞌokꞌoo chejida. 6 Ũkꞌuru baaijida mãu–idaade mãikꞌaapa tꞌonojida mĩda, taarã–e weda pɨɨkꞌoodachi, pania wẽede baaidapꞌedaa perã. 7 Ũkꞌuru baaijida ne–ɨɨrɨ–idaade mãikꞌaapa aukꞌa tꞌonojida. Mamĩda ne–ɨɨrɨ kꞌapꞌipꞌiara waripari perã, mãgɨ ́ netꞌatau tꞌono wãdapꞌedaa piukꞌoodachida. 8 Jõdee  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



727

Lucas 8

awaraa netꞌatau baaijida eujã piade. Mãgɨ ́ tꞌonojida, warijida mãikꞌaapa pia chaujida. Ũkꞌuru netꞌatau abaadeepa tau cien uchiajida. Nepɨrɨpꞌeda, Jesupa golpe pedeeji: —¡Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ! Sãapꞌeda Jesupa nepɨrɨpachi jarateeitꞌee 9 Ma

(Mateo 13.10‑17; Marcos 4.10‑12)

tꞌẽepai Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa iidijida: —¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma ajida, pɨa nepɨrɨ bada? 10 Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa parãmaa kꞌawapimaa bɨda aji, ne–inaa naaweda kꞌawapikꞌaa pada awaraarãmaa: sãga ichideerã pꞌaneedai. Mamĩda awaraarãmaa mɨa nepɨrɨpari jarateeitꞌee: ‘Ãrapa mɨa oo bɨ akꞌɨ pꞌanɨ mĩda, wãara unuda–e mãikꞌaapa mɨa jara bɨ ũri pꞌanɨ mĩda, kꞌawada–ee pꞌaneedamerã.’  (Is 6.9)  

Jesupa kꞌawapida netꞌatau pꞌoparide 11 Mãpai

(Mateo 13.18‑23; Marcos 4.13‑20)

Jesupa mãgaji: —Mɨa nepɨrɨda netꞌatau pꞌoparide nãga jara kꞌinia bɨ. Ma netꞌatau pꞌoda jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre Ũraa jara pëida. 12 Chi o jãde baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida ũripata. Mamĩda Netuara Poro Waibɨa chepari ne–inaa ooitꞌee, tꞌãripa ma pedee ijãanaadamerã mãikꞌaapa wãnaadamerã Akꞌõre eujãdee. 13 Jõdee chi netꞌatau mãu–idaade baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida o–ĩa ũri pꞌanɨ. Mamĩda chi mãu–idaade tꞌonoda taarã–e weda pɨɨdaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa mãgɨɨrãpa ma jara pëida taarã–epai ijãapata. Ma ũraade ijãadapꞌedaa kꞌaurepa nepɨrade baairuta pɨrã, maa–e pɨrã awaraarãpa ãchi jɨrɨruta pɨrã miapidaitꞌee, ijãa amaapata. 14 Jõdee chi netꞌatau ne–ɨɨrɨ–idaade baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida pia ũri pꞌanɨ. Mamĩda tꞌẽepai kꞌĩsia pꞌaneeruta piara bɨ pꞌaratꞌa atadaitꞌee maa–e pɨrã ãchia ne– inaa audú oo kꞌinia pꞌanɨ oodaitꞌee, Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa oodai kꞌãyaara. Mãgá pꞌaneepata ne–uu waripꞌeda chaukꞌaa bɨkꞌa. 15 Mamĩda chi netꞌatau eujã piade baaidapꞌedaa jara kꞌinia bɨ eperãarãpa ma jara pëida wãara ijãapata ãchi tꞌãride. Mãpai pꞌanapata ma ũraade jara bɨkꞌa mãikꞌaapa choopata ãchi ijãa pꞌanɨde. Mãgá pꞌaneepata ne–uu pia chauparikꞌa.  







Jesupa lamparade nepɨrɨda 16  Maapꞌeda

(Marcos 4.21‑25)

Jesupa awaraa nepɨrɨji: —Tachia lámpara kꞌoodakꞌaa ata bɨdaitꞌee ne–inaa edajãde maa–e pɨrã cama ekꞌari. Ma kꞌãyaara lámpara kꞌoodapꞌeda, ɨtꞌɨ ́ ata bɨpata pia Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 8

728

ɨ ̃daamerã te jãde pꞌanɨɨrã–itꞌee. 17 Mãga pɨkꞌa Tachi Akꞌõrepa oo bɨ mera pɨkꞌa bɨ eperãarãpa kꞌawanaadamerã. Mamĩda tꞌẽepai irua jõmaarãmaa kꞌawaapiitꞌee kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Ichiaba ɨ ̃rá irua oo bɨ jõmaarãmaa kꞌawapi–e. Mamĩda tꞌẽepai kꞌawaapiitꞌee. 18 Maperã pia ũrítɨ. Chi kꞌawa bɨmaa Tachi Akꞌõrepa audupɨara kꞌawaapiitꞌee. Mamĩda chi ne–inaa kꞌawaara kꞌĩsia bɨpa kꞌawa bɨ paara wẽpapiitꞌee.  



María Jesús ɨ ̃pemaarã ome

(Mateo 12.46‑50; Marcos 3.31‑35)

19 Jesús

nawe chi ɨ ̃pemaarã ome wãjida irumaa. Mamĩda iru kꞌaitꞌa pꞌoyaa wãda–e paji eperãarã see nɨ ̃bada perã. 20 Mãpai eperãpa jaranaji Jesumaa: —Pɨ nawe pɨ ɨ ̃pemaarã ome taawa nɨmaa pꞌanɨda aji, pɨ akꞌɨdaitꞌee. 21 Mãga ũrikꞌãri, ichia mãgaji: —Akꞌõre Ũraa ũripataarã mãikꞌaapa oopataarã Akꞌõrepa jara bɨkꞌa, mãɨrãta mɨ nawekꞌa bɨ mãikꞌaapa mɨ ɨ ̃pemaarãkꞌa.  



Jesupa nãu pꞌusa ome tꞌumãtɨpida

(Mateo 8.23‑27; Marcos 4.35‑41)

22  Ewari

aba Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Wãdáma aji, lago kꞌĩraikꞌa eeree. Mãpai barcode bataujida mãikꞌaapa wãjida. 23 Sĩa wãdade Jesús kꞌãidachi. Mãɨmisa pꞌusara tꞌo nɨ ̃beeji. Mapa barco pirubaai wã nipaji. 24 Mapa Jesús ɨ ̃rɨmatꞌaajida mãikꞌaapa mãgajida: —¡Tachi Jarateepari, pirubaai wãdapɨ! Jesús pꞌirabaidachi mãikꞌaapa pedeeji nãumaa mãikꞌaapa pꞌusamaa. Jõmaweda tꞌumãtɨdachi mãikꞌaapa ipꞌii ũu beeji. 25 Mãpai Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa iidiji: —¿Sãapꞌeda parãpa ijãada–e pꞌanɨma aji, mɨa parã akꞌɨitꞌee? Mamĩda ãchi jõmaweda pꞌera jõnɨpa akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa ãchi pitapai iidi para beeji: —¿Kꞌaima ajida, nãgɨ ́? Iru pedeepa nãu, pꞌusa paara tꞌumãtɨpiparida ajida.  





Eperã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bada 26  Tꞌẽepai

(Mateo 8.28‑34; Marcos 5.1‑20)

panajida Gerasa eujãde lago kꞌĩraikꞌa eere, Galilea eujã kꞌĩrapite. 27 Jesús bataukꞌãri, eperã netuara merãtɨa bɨ iru kꞌaitꞌa cheji. Pꞌuurudepema paji mĩda, taarã pꞌaru jɨ –̃ e baji; ichiaba teeda bakꞌaa paji. Bapachi jãɨra mãu te uriade. 28 Mãgɨ ́ eperãpa Jesús unukꞌãri, iru kꞌĩrapite sinapotepa bia baainaji:  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



729

Lucas 8

—Jesús, Akꞌõre Waibɨa Warra, mɨ ome tꞌĩunáaji. ¡Mɨ chupɨria kꞌawáaji! ¡Ichiakꞌau bɨ ́ji! 29 Mãga jaraji Jesupa jara bada perã uchiamerã ma eperã kꞌapꞌɨadeepa. Taarã baji ma netuara merãtɨa bɨ iru kꞌapꞌɨade. Atꞌapai ma netuarapa irumaa ne–inaa pariatua oopiji. Mãɨmisa eperãarãpa iru jua bɨɨrɨ ome cadenapa jɨ ̃ nɨ ̃bɨjida ãyaa wãnaamerã. Mamĩda ma netuara juapa irua ma cadena tꞌɨɨtꞌaapachi mãikꞌaapa jirabodoji tꞌɨmɨ ́ eperãarã pꞌanadakꞌaamaa. 30 Mãpai Jesupa iidiji: —¿Pɨ, kꞌasaa tꞌɨ ̃jarapatama? aji. Ichia pꞌanauji: —Mɨ tꞌɨ ̃jarapatada aji, Legión. r Mãga jaraji netuara chokꞌara ichi kꞌapꞌɨade tꞌĩudapꞌedaa perã. 31 Mãpai ma netuaraarãpa Jesumaa chupɨria iidipachida ãchi pëinaamerã uria audú nãpɨa bɨdee. 32 Ma kꞌaitꞌa ee kꞌarraya sinaarã chokꞌara nekꞌomaa pꞌanajida. Mapa netuaraarãpa chupɨria iidijida ma sinaarã kꞌapꞌɨade tꞌĩupimerã. Mãpai Jesupa mãga ooji. 33 Aramãgá netuaraarã uchiajida eperã kꞌapꞌɨadeepa mãikꞌaapa tꞌĩujida ma sinaarã kꞌapꞌɨade. Aramata sinaarã pꞌirakꞌoodachida ee kꞌõotꞌari jira bɨdee. Toida baainadapꞌeda, ɨ ̃yapa jɨ ̃akꞌoodachida. 34 Ma sinaarã jɨ ̃a pꞌanadapꞌedaarãpa mãga unudakꞌãri, pꞌirakꞌoodachida pꞌuurudee nepɨrɨdaitꞌee pꞌuuru pidaarãmaa mãikꞌaapa ma pꞌuuru kꞌaitꞌa beerãmaa. 35 Mapa eperãarã uchiajida akꞌɨde. Jesumãi pachedakꞌãri, unujida ma eperã netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa bada su–akꞌɨ bɨ Jesús bɨɨrɨ kꞌaitꞌa. Pꞌaru jɨ ̃pꞌeda, kꞌãiwee su–akꞌɨ baji. Mãga unudakꞌãri, ma eperãarã pꞌera para beeji. 36 Mãpai chi unudapꞌedaarãpa nepɨrɨjida sãgapɨ Jesupa jɨpaji ma eperã netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa bada. 37 Maapꞌeda ma Gerasa eujãdepemaarãpa Jesumaa chupɨria iidijida ãyaa wãmerã mamãikꞌaapa, audú nejasia pꞌanadapꞌedaa perã. Mãpai Jesús barcode bataupꞌeda, wãji. 38 Wãi naaweda, ma eperã netuara kꞌapꞌɨade merãtɨa badapa chupɨria iidiji Jesupa ichi ome aukꞌa wãpimerã. Mamĩda Jesupa jaraji beemerã. Mãgaji: 39 —Wãpáde aji, pɨchi temaa mãikꞌaapa nepɨrɨpáde aji, Tachi Akꞌõrepa pɨ ome ooda. Aramãgá ma eperã wãji ma pꞌuurudepema jõmaarãmaa nepɨrɨde Jesupa ichi ome ooda.  





















Jairo kꞌau mãikꞌaapa wẽrapa Jesús pꞌaru i tꞌõbaida 40  Jesús

(Mateo 9.18‑26; Marcos 5.21‑43)

lago kꞌĩraikꞌa eere pachekꞌãri, eperãarãpa iru o–ĩa auteebaijida, jõmaarãpa iru nɨ pꞌanadapꞌedaa perã. 41 Mãga nɨde pacheji eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Jairo. Ichi Akꞌõre Ũraa jarateepata tedepema poro paji. Jesús bɨɨrɨmãi bedabaidachi mãikꞌaapa chupɨria iidiji wãmerã ichi temaa  

r 8.30 Legión

jara kꞌinia bɨ soldaorã seis mil.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 8​, ​9

730

42  chi

kꞌau jɨpade, juakꞌaya nɨ ̃bada perã. Kꞌau apai iru baji; mãgɨ ́ doce años iru baji. Jesús wãrude Jairo temaa, iru ome nipapataarã see nɨ ̃bada kꞌaurepa pꞌĩsua baji. 43 Ma eperãarã ome baji wẽra bi kꞌayaa bɨ. Doce años waamiapa kꞌayaa baji. Ichi pꞌaratꞌa jõdai baji jɨpapataarã juade nipa. Mamĩda apidaapa pꞌoyaa jɨpadakꞌaa paji. 44 Ma wẽra Jesús ãpɨteikꞌaapa kꞌaitꞌa wãji mãikꞌaapa iru ɨ ̃rɨpema pꞌaru i tꞌõbaitꞌaaji. Aramata ma waamia tꞌɨbaidachi. 45 Mãpai Jesupa iidiji: —¿Kꞌaipa mɨ tꞌõbaijima? aji. Chi kꞌõpꞌãyoorã jõmaarãpa ãchia–e pajida apachida. Mãpai Pedropa mãgaji: —Tachi Jarateepari, eperãarãpa pɨ tꞌɨsĩa wãrutada aji. 46 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Eperã kꞌayaa bɨpa mɨ tꞌõbaijida aji. Mɨdeepa uchiajida aji, Akꞌõre juapa ma eperã jɨpaitꞌee. 47 Mãpai ma wẽrapa unukꞌãri pꞌoyaa miru–e paji, bɨɨrɨ wërewëree wãji mãikꞌaapa bedabaidachi Jesús bɨɨrɨmãi. Jõmaarã taide jaraji kꞌãare–itꞌee tꞌõbaitꞌaaji mãikꞌaapa sãgá jɨpa beeji. 48 Mãpai Jesupa mãgaji irumaa: —Wẽra, pɨa mɨde ijãa bairã, jɨpa beejida aji. Kꞌãiwee wãj́ i. 49 Atꞌãri Jesús pedeemaa bɨde Jairo tedeepa pëida pacheji mãikꞌaapa mãgaji ma Akꞌõre Ũraa jarateepata tedepema poromaa: —Pɨ kꞌau jai–idaajipɨ. Tachi Jarateepari ichiakꞌau bɨpáde aji. 50 Mamĩda Jesupa mãga ũrikꞌãri, mãgaji Jairomaa: —Waaweenaapáde aji. Jĩpꞌa ijãapáde aji. Pɨ kꞌau jɨpa beeitꞌee. 51 Temãi panadakꞌãri, Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã jõmaweda tꞌĩupi–e paji. Aba tꞌĩupiji Pedro, Santiago, Juan mãikꞌaapa chi kꞌayaa nawe chi akꞌõre ome. 52 Eperãarã taawa pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda jẽe para baji tꞌãri pꞌuapa. Mamĩda Jesupa mãgaji: —Jẽenáatɨ. Na wẽra kꞌau jai–idaa–e bɨ. Jĩpꞌa kꞌãita bɨda aji. 53 Mãga ũridakꞌãri, jõmaarãta ëidachida iru–itꞌee, kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã jai–idaa bɨ. 54 Mamĩda Jesupa ma wẽra kꞌau juade jita atapꞌeda, golpe pedeeji: —Wẽra chai, ¡pꞌirabáiji! 55 Aweda chokꞌai beeji mãikꞌaapa aramata pꞌirabaidachi. Mãpai Jesupa jaraji nekꞌopidamerã. 56 Chi akꞌõreerã pꞌera pɨkꞌa jõneejida. Mamĩda Jesupa jaraji ma pꞌasada awaraarãmaa nepɨrɨnaadamerã.  



























9

Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã pëida jarateenadamerã

(Mateo 10.5‑15; Marcos 6.7‑13)

1   Jesupa

chi kꞌõpꞌãyoorã doce tꞌɨ ̃ pꞌe atapꞌeda, jaraji Tachi Akꞌõre juapa netuara uchiapidamerã mãikꞌaapa kꞌayaa kꞌĩra tꞌãdoo jɨpadamerã. 2 Mãpai ãra pëiji kꞌayaa beerã jɨpadamerã mãikꞌaapa jarateedamerã Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. 3 Mãgá pëirude Jesupa mãgaji:  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



731

Lucas 9

—Ode wãrutade ateenáatɨ pakꞌuru tꞌɨdɨkꞌa wãdaitꞌee, muchila, pan, pꞌaratꞌa, maa–e pɨrã awaraa pꞌaru jɨ ̃daitꞌee. 4 Kꞌeudaikꞌãri, parãpa unuruta tede pꞌanéetɨ, mamãikꞌaapa wãruta misa. 5 Pꞌuuru abaade parã auteebaida–e pɨrã mãikꞌaapa parãpa jarateepata ũridaamaa pꞌanɨ pɨrã, uchíatɨ ma pꞌuurudeepa mãikꞌaapa bɨɨrɨdepema yooro pꞌora nẽepꞌétɨ akꞌɨpidaitꞌee Tachi Akꞌõrepa ãra kꞌaripa–e paitꞌee. 6 Mãpai chi kꞌõpꞌãyoorã wãjida pꞌuuru bee chaa. Tachi Akꞌõre pedee pia jara pëida jaratee wãpachida mãikꞌaapa kꞌayaa beerã jɨpapachida.  





Rey Herodepa kꞌĩsia bada

(Mateo 14.1‑12; Marcos 6.14‑29)

7 Rey

Herodepa ũrikꞌãri Jesupa mãgee ne–inaa jõmaweda oo bɨ, kꞌawa–e paji kꞌãata kꞌĩsiaitꞌee. Eperãarã ũkꞌuruurãpa jarapachida Juan Bautista, chi piuda chokꞌai pꞌirabaijida apachida. 8 Ũkꞌuruurãpa jarapachida iru chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari Elías. Jõdee awaraarãpa jarapachida awaraa chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari, chokꞌai pꞌirabaida. 9 Mamĩda Herodepa mãgaji: —Taarãru mɨa jara pëida Juan Bautista otau tꞌɨapꞌetꞌaadamerã. ¿Kꞌaipaa mãgɨ ́ eperã? Mɨa ũridoo irua oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mapa Herodepa Jesús kꞌĩra unu kꞌinia baji.  



Jesupa eperãarã cinco mil nekꞌopida

(Mateo 14.13‑21; Marcos 6.30‑44; Juan 6.1‑14)

10 Jesús

kꞌõpꞌãyoorã pachedakꞌãri ãchia jaratee nipadapꞌedaamaapa, irumaa nepɨrɨjida jõma ãchia oodapꞌedaa. Mãpai irua ãra ãyaa ateeji Betsaida pꞌuurudee. 11 Mamĩda eperãarãpa kꞌawaadakꞌãri, tꞌẽe wãjida. Mãɨrã pacheruta unukꞌãri, Jesupa ãra auteebaiji mãikꞌaapa jarateeji Akꞌõrepa eperãarã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. Ma awara ãra kꞌayaa beerã jɨpaji. 12 Kꞌeupodopa chi kꞌõpꞌãyoorã Jesumaa chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Eperãarã pëipáde ajida, ɨ ̃inadamerã mãikꞌaapa chikꞌo jɨrɨnadamerã pꞌuuru beemaa maa–e pɨrã aɨ ikꞌaawa eperãarã beemaa, nama wẽ–e perã nekꞌodaitꞌee. 13 Mãpai Jesupa mãgaji: —Parãpa chikꞌo téetɨ kꞌodamerã. Ãchia pꞌanaujida: —Taipa iru pꞌanɨda ajida, pan joisomaa mãikꞌaapa chikꞌo omé. Mãgɨ ́ araa–e paitꞌee wãda–e pɨrã chikꞌo netode na eperãarã chokꞌara para bɨɨrã–itꞌee. 14 Ɨmɨkꞌĩraarã cinco mil paji. Mamĩda Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Su–akꞌɨ pꞌaneepidapáde aji, cincuentacincuentaa.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 9

732

15  Aramãgá

jõmaarãta su–akꞌɨ pꞌaneepijida. 16 Tꞌẽepai, Jesupa jitaji ma pan joisomaa chikꞌo omee ome mãikꞌaapa ɨtꞌaa akꞌɨpꞌeda, gracias jaraji Tachi Akꞌõremaa ma chikꞌo pari. Mãpai kꞌõrakꞌoopꞌeda, teeji chi kꞌõpꞌãyoorãpa eperãarãmaa jedenadamerã. 17 Eperãarã nekꞌojida bi jãwaa pꞌaneerutamaa. Maapꞌeda Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa pꞌejida kꞌoraa docena aba, ma chikꞌo pan pite ome nɨ ̃beeda.  



Pedropa jarada Jesús Tachi Akꞌõrepa pëida

(Mateo 16.13‑19; Marcos 8.27‑29)

18  Ewari

aba Jesús ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bakꞌãri chi kꞌõpꞌãyoorã ome, ãramaa iidiji: —¿Mɨ kꞌaima a pꞌanɨma aji, eperãarãpa? 19 Pꞌanaujida: —Ũkꞌuruurãpa jara pꞌanɨ pɨ Juan Bautista, piupꞌeda pꞌirabaida. Awaraarãpa jara pꞌanɨ pɨ chonaarãwedapema Elías. Jõdee awaraarãpa jara pꞌanɨ pɨ chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapari, chokꞌai pꞌirabaida. 20 Mãpai Jesupa iidiji: —Parãpárama, ¿mɨ kꞌaima adaima? aji. Mãpai Pedropa pꞌanauji: —Pɨ Cristo, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã.  



Jesupa jarada ijãadakꞌaa beerãpa ichi peedaitꞌee 21 Mamĩda

(Mateo 16.20‑28; Marcos 8.30–9.1)

Jesupa jĩpꞌa jaraji mãga nepɨrɨnaadamerã awaraarãmaa. mãgaji: —Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema ichita chupɨria nɨ ̃baitꞌee. Judiorã poro waibɨarãpa, pꞌaareerã poroorãpa, mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa mɨ peepitꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa mɨ chokꞌai pꞌirabaiitꞌeeda aji. 22  Mãpai

23  Tꞌẽepai

Sãga eperãarã nipadaipia bɨ Jesús ome

Jesupa mãgaji jõmaweda ichi ome nipapataarãmaa: —Eperã mɨ ome nipa kꞌinia bɨ pɨrã, kꞌĩsiaikꞌaraa bɨ ichia ne–inaa oo kꞌinia bɨdepai. Ichi kuruso ãpꞌaipia bɨ eperã peenadaitꞌeekꞌa. Pia jaraitꞌeera, ewari chaa ooipia bɨ mɨa oopi bɨkꞌa, ma kꞌaurepa miapiruta pɨjida piurumaa. 24 Eperã piuamaa bɨ pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ piukꞌãri, atuaitꞌee. Mamĩda eperã piuru pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ ɨtꞌaa wãitꞌee ichi piukꞌãri. 25 Ma awara ¿kꞌãare piata baima eperãpa ne–inaa pia na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ jõmaweda ataru pɨrã, mamĩda piupꞌeda chokꞌai pꞌirabai–e pɨrã Akꞌõre eujãde? Ichia netꞌaa iru bɨ atuaitꞌee mãikꞌaapa banaitꞌee tokꞌarradee. 26 Eperã kꞌĩra nejasia bɨ pɨrã jaraitꞌee mɨde ijãa bɨ maa–e pɨrã mɨ ũraa jaraitꞌee  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



733

Lucas 9

awaraarãmaa, mãgara mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jida kꞌĩra nejasia baitꞌee mëreda aitꞌee, mɨ Akꞌõre Waibɨa kꞌĩra wãreede chekꞌãri iru angeleerã ome. 27Mɨa wãarata jararu. Nama pꞌanɨɨrã ũkꞌuru piudai naaweda, unudaitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨru ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã.  

Jesús kꞌĩra awaradaida

(Mateo 17.1‑8; Marcos 9.2‑8)

28  Tomiamaa

mãga jarada tꞌẽepai, Jesús wãji ee nokꞌodee. Ichi ome ateeji Pedro, Santiago mãikꞌaapa Juan. Mama iru ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji. 29 Mãgá ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa bɨde ichi kꞌĩra awaradachi mãikꞌaapa chi pꞌaru tꞌo– tꞌoo uchiterreedachi. 30 Mãga nɨde eperãarã jaure omé chejida mãikꞌaapa pedee pꞌaneejida iru ome. Chonaarãwedapemaarã Moisés Elías ome paji. 31 Ãchi ikꞌaawa ɨ ̃daa pia urua nɨ ̃baji. Chejida Jesumaa jarade taarã–e nɨde chupɨria nɨ ̃baitꞌee mãikꞌaapa piutꞌee Jerusalende. 32 Mama ee nokꞌode Pedro chi kꞌõpꞌãyoorã ome tapꞌokꞌee jõnajida mĩda, kꞌãida–ee pꞌanajida. Maperã unujida Jesús mãgá kꞌĩra wãree mãikꞌaapa ma eperãarã omé. 33 Ma eperãarã Jesús ikꞌaawaapa uchiarutade Pedropa mãgaji: —Tachi Jarateepari, ¡pia bɨ nama pꞌanadaitꞌee pɨ ome! Oodaitꞌeeda aji, te chakꞌeerã õpee, aba pɨ–itꞌee, aba Moise–itꞌee, chi apema Elia–itꞌee. Mamĩda Pedropa kꞌĩsia–ee mãga jaraji. 34 Iru pedee nɨ ̃bɨde jɨ ̃ararapa ãchi jõmaweda aneu ata cheji. Mãgá jɨ ̃arara esajĩakꞌa ãchi unudakꞌãri, nejasiadachida. 35 Mãpai ma jɨ ̃araradeepa Tachi Akꞌõrepa pedeeji: —Nãgɨda aji, mɨ Warra kꞌinia, mɨa jɨrɨtꞌerada. ¡Ũrítɨ iru pedee! 36 Ma pedee ũridapꞌeda, Jesús ituaba beeji ãra ome. Mãpai kꞌĩupꞌee pꞌaneejida. Ma tꞌẽepai ãchia unuda ma ewate apidaamaa nepɨrɨda–e paji.  















Jesupa netuara uchiapida warra kꞌapꞌɨadeepa

(Mateo 17.14‑21; Marcos 9.14‑29)

37 Aɨ

norema Jesús, Pedro, Santiago mãikꞌaapa Juan ee nokꞌodeepa edaa chedakꞌãri, eperãarã chokꞌara chejida Jesús ome unudaitꞌee. 38 Mãɨrãdepema eperã abaapa golpe pedeeji: —Tachi Jarateepari, mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji. Mɨ warra apai iru bɨ akꞌɨnapáde aji. 39 Netuarapa iru jita atakꞌãri, biapipari, wawapipari mãikꞌaapa iduba kꞌõpꞌepꞌee uchiapipari iru itꞌaideepa. Iru ichiakꞌau bɨkꞌaa. Maperã piupiitꞌeeda aji. 40 Mɨa pɨ kꞌõpꞌãyoorãmaa chupɨria iidiji ma netuara uchiapitꞌaadamerã. Mamĩda pꞌoyaada–e paji. 41 Jesupa pꞌanauji: —Aai, eperãarã, ¿atꞌãrita mɨde ijãada–e pꞌanɨkꞌã? ¡Ijãadakꞌaarã́kꞌapɨ pꞌanɨ! ¿Jõmasaa taarãitꞌee parã ome ijãarutamaa? Anéetɨ ma warra. 42 Ma warra Jesús kꞌaitꞌa chekꞌãri, netuarapa eujãde batꞌatꞌaaji mãikꞌaapa waya wawatꞌaaji. Mamĩda Jesupa ma netuara ɨtrɨatꞌaaji mãikꞌaapa uchiapitꞌaaji. Ma warra mãgá jɨpapꞌeda, teeji chi akꞌõremaa.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 9

734

43  Arii

pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda pꞌera pɨkꞌa para beeji, Akꞌõrepa ne– inaa pia ooda unudapꞌedaa perã. Jesupa waya jarada ichi peedaitꞌee

(Mateo 17.22‑23; Marcos 9.30‑32)

Eperãarã akꞌɨtrua para beeru misa Jesupa ooda kꞌaurepa, irua mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: 44 —Na pedee pia ũrítɨ mãikꞌaapa kꞌĩra atuanáatɨ: eperãpa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema baaipiitꞌee kꞌachia beerã juade. 45 Mamĩda ãchia kꞌawada–e paji irua jara kꞌinia bada. Tachi Akꞌõrepa ãramaa atꞌãri mãga kꞌawapi kꞌinia–e baji. Ma awara ãchia waawee pꞌanajida iididaitꞌee kꞌãata jara kꞌinia baji.  



Eperã waibɨara bɨ Akꞌõre kꞌĩrapite 46  Maapai

(Mateo 18.1‑5; Marcos 9.33‑37)

Jesús kꞌõpꞌãyoorã aupedee pꞌaneejida kꞌawaadaitꞌee ãchidepema kꞌaita waibɨara bɨ. 47 Jesupa kꞌawaakꞌãri ãrapa kꞌĩsia pꞌanɨ, warra chai ataji mãikꞌaapa akꞌɨnɨ ̃ bɨji ichi ikꞌaawa 48 mãikꞌaapa mãgaji: —Eperãpa mɨde ijãa bɨ kꞌaurepa nãgɨ ́ warra chaikꞌa auteebairu pɨrã, mɨ jida auteebaipari. Ma awara chi mɨ auteebairupa mɨ pëida aukꞌa auteebaipari. Mapa chi parãdepema ekꞌariara pɨkꞌa bɨ audua–ee bairã, mãgɨta waibɨara paitꞌee Akꞌõre kꞌĩrapite.  



Jesús ome nipakꞌaa bɨpa netuara uchiapida

(Marcos 9.38‑40)

49 Mãpai

Juanpa mãgaji: —Tachi Jarateepari, taipa unujida eperãpa pɨ tꞌɨ ̃ jarapꞌeda, netuara uchiapi bɨ eperãarã kꞌapꞌɨadeepa. Mãga unudakꞌãri, taipa oonaapáde ajida, tachi ome nipakꞌaa perã. 50 Jesupa pꞌanauji: —Ichiakꞌau oopítɨ. Tachi ome nipakꞌaa pɨjida, tachi eere bɨda aji.  

Samaria eujãdepemaarãpa Jesús yiaraa iru pꞌanadapꞌedaa

51 Ewari kꞌaitꞌa pa wãkꞌãri Jesús ɨtꞌaa wãitꞌee, sõcharra wãji Jerusalén ode.

52 Ichi naa eperãarã chokꞌa pëiji Samaria eujãdepema pꞌuuru kꞌaipee bɨmaa, te

jɨrɨdamerã aɨde kꞌãidaitꞌee. 53 Mamĩda ma Samaria eujãdepemaarãpa iru auteebai kꞌiniada–e paji, kꞌawa pꞌanadapꞌedaa perã judiorã pꞌuuru Jerusalendee wãru. 54 Chi kꞌõpꞌãyoorã Santiago Juan ome mãga kꞌawaa atadakꞌãri, Jesumaa mãgajida: —Tachi Waibɨa, ¿kꞌinia bɨkꞌã ajida, taipa pa ɨtꞌɨɨpa baaipidamerã mãɨrã ɨ ̃rɨ, jõdaidamerã? 55 Mamĩda Jesupa ãra ɨtrɨakꞌooji, mãgá kꞌachia kꞌĩsiadapꞌedaa perã. 56 Mãpai wãjida awaraa pꞌuuru kꞌaipeedee.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



735

Lucas 9​, ​10

Jesús ome nipa kꞌinia pꞌanadapꞌedaarã

(Mateo 8.19‑22)

57 Ode

wãdade eperãpa Jesumaa mãgaji: —Tachi Waibɨa, pɨ ome wã kꞌinia bɨda aji, chi wãrumaa. 58 Jesupa pꞌanauji: —Usapꞌã́ yooro te uria iru bee mãikꞌaapa ipanaarã te iru bee. Mamĩda mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema arajãgaa ni, kꞌãipari wẽe. Made kꞌĩsíaji, jarai naaweda wãara mɨ ome nipa kꞌinia bɨ wa mãga–e. 59 Mãpai Jesupa mãgaji awaraa eperãmaa: —Mɨ ome nipa chéji. Irua pꞌanauji: —Tachi Waibɨa, mɨ jida pɨ ome nipaparii kꞌinia bɨ. Mamĩda aɨ naaweda mɨ akꞌõre ɨapipáde aji, iru piukꞌãri. 60 Jesupa pꞌanauji: —Ichiakꞌau bɨpáde aji, atuadaitꞌeerãpa ãchi piudapꞌedaarã ɨadamerã. Pɨ, jõdee, nipa chéji mɨ ome mãikꞌaapa jaratéeji Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨitꞌee ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. 61 Mãpai awaraa eperãpa mãgaji: —Tachi Waibɨa, pɨ ome nipa kꞌinia bɨda aji. Mamĩda aɨ naaweda wãpíji mɨ tedepemaarã akꞌɨde. 62 Jesupa pꞌanauji: —Eperãpa eujã pꞌëiratꞌɨmaa bɨ pɨrã aradopa, jĩpꞌa nokꞌooree akꞌɨipia bɨ. Ãpɨtee akꞌɨru pɨrã, pia ba–e paitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome.  









10

Jesupa eperãarã setenta y dos pëida jarateenadamerã

1   Maapꞌeda

Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã awara setenta y dos jɨrɨtꞌeraji ichi ome nipapataarãdepema. Ãra ome–omee pëiji ichi naa wãdamerã pꞌuuru bee chaa ichi wãitꞌee badamaa. 2 Ãra pëikꞌãri, mãgaji: —Eperãarã chokꞌara mɨde waide ijãada–e pꞌanɨ. Ne–uu audú chau bɨ ́kꞌapɨ pꞌanɨ. Mamĩda mimiapataarã chokꞌara–ee pꞌanɨ. Mapa iidipatáatɨ Tachi Akꞌõre, ma ne–uu chiparimaa awaraa mimiapataarã pëimerã chi chau bɨ pꞌede. 3 Wãt́ ɨ eperãarãmaa jarateede. Mɨa parã pëiru oveja chakꞌeerã pëikꞌajikꞌa ne–animalaarã kꞌachia beerã tꞌãide. 4 Na wãrutade ateenáatɨ muchila, pꞌaratꞌa maa–e pɨrã awaraa chancla. Ichiaba taarã akꞌɨnɨ ̃ pꞌaneenáatɨ pedeedaitꞌee chi unurutaarã ome. 5 Eperã tede tꞌĩudakꞌãri, naapɨara jarapatáatɨ: “Na te pidaarã pia pꞌanapatáatɨ.” 6 Mãgá eperã tꞌãri pia paraa pɨrã ma tede, iru kꞌãiwee beeitꞌee. Mamĩda iru tꞌãri pia–e bɨ pɨrã parã ome, Tachi Akꞌõrepa iru kꞌãiwee bapi–e paitꞌee. 7 Ma tede pꞌanéetɨ. Ãrapa teeruta kꞌótɨ mãikꞌaapa tótɨ, parã, mɨ mimiapataarãpa mãga atadaipia bairã pãchi mimia pari. Te awara– awaraa nipanáatɨ; te abaadepai pꞌanéetɨ.  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 10

736

8  ʼPꞌuurude

panadakꞌãri, ma pꞌuurudepemaarãpa parã auteebairuta pɨrã, kꞌótɨ ãrapa teeruta. 9 Ma pꞌuurudepema kꞌayaa beerã jɨpakꞌóotɨ mãikꞌaapa mãɨrãmaa jarátɨ: “Tachi Akꞌõrepa parã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã.” 10 Mamĩda awaraa pꞌuurude panadakꞌãri, ma pꞌuurudepemaarãpa parã auteebaida–e pɨrã, calle jãde wãyaarutade nãga jarátɨ: 11 “¡Pãchi pꞌuurudepema yooro pꞌora tai bɨɨrɨde beeda paara nẽepꞌeruta, parã tꞌãri kꞌachia pꞌanadairã tai ome! Kꞌawáatɨ Tachi Akꞌõrepa parã bɨ kꞌinia bɨ ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. Mamĩda parãpa mãga kꞌiniada–e.” 12 Mɨa jara bɨ: Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua ma pꞌuurudepemaarã audupɨara kꞌachia ooitꞌee, chonaarãweda Sodoma pidaarã kꞌachia ooda kꞌãyaara.  







Pꞌuuru pidaarãpa Akꞌõre Ũraa ũridaamaa pꞌanadapꞌedaa

(Mateo 11.20‑24)

13  —¡Aai,

Corazín pꞌuurudepemaarã! ¡Aai, Betsaida pꞌuurudepemaarã! ¡Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ! Tiro pꞌuurude, Sidón pꞌuurude eperãpa ooda paara ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa, mɨa parã pꞌuurude oodakꞌa, taarã–e weda ijãakꞌajida. Ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaa kꞌinia jõnɨpa chupɨria iidikꞌajida Tachi Akꞌõremaa. Ma pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa tꞌãri pꞌuapa pꞌaru pꞌãimaa jɨ ̃kꞌajida mãikꞌaapa itꞌabarre pꞌora ɨtꞌaa pꞌokꞌajida ãchi poro ɨ ̃rɨ. 14 Maperã mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua parã kꞌachiara ooitꞌee ma Tiro pꞌuurudepemaarã kꞌãyaara mãikꞌaapa Sidón pꞌuurudepemaarã kꞌãyaara. 15 Ichiaba parã Capernaum pꞌuurudepemaarã, ¿kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã parã pꞌuuruta awaraa pꞌuuru kꞌãyaara waibɨara paitꞌee Akꞌõre kꞌĩrapite? ¡Ma kꞌãyaara irua parã pꞌuuruta jõtꞌaaitꞌee! 16 ʼKꞌõpꞌãyoorã, eperãpa parã pedee ũrikꞌãri, mɨ pedeekꞌa ũriitꞌee. Jõdee chi parã yiaraa iru bɨpa mɨ jida yiaraa iru bɨ. Ma awara mɨ yiaraa iru bɨ pɨrã, ichiaba mɨ Akꞌõre, mɨ pëida, yiaraa iru bɨ.  





17 Ma

Setenta y dos ãpɨtee chedapꞌedaa

setenta y dos pëida eperãarã ãpɨtee chedakꞌãri, tꞌãri o–ĩ–ĩa pꞌanajida. Mãgapachida: —Tachi Waibɨa, ¡taipa pɨ kꞌapꞌɨa pari pedeedakꞌãri, netuaraarãpa paara oopachida taipa jaradapꞌedaakꞌa! 18 Jesupa pꞌanauji: —Wãara. Mɨa Satanás unuji ɨtꞌariipa baaikꞌãri pa baaiparikꞌa. 19 Mɨa parã kꞌaripaji tꞌɨadamerã taamaarã ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa tusõre ɨ ̃rɨ, parãmaa maarepida kꞌaada–ee. Kꞌaripaji chõopataadamerã Netuara Poro Waibɨa ome; irua parã pꞌua oo–ee. 20 Maperã parã tꞌãri o–ĩa pꞌanadaipia bɨ. Mamĩda ma kꞌãyaara o–ĩara pꞌanadaipia bɨ Tachi Akꞌõrepa parã tꞌɨ ̃ pꞌã iru bairã ɨtꞌari ichideerã tꞌɨ ̃ pꞌã jẽra bɨ librode.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



737

Lucas 10

Jesús tꞌãri o–ĩa bada

21 Mãgá

(Mateo 11.25‑27; 13.16‑17)

pedee bɨde Tachi Akꞌõre Jaurepa iru audú tꞌãri o–ĩapiji. Mãpai irua mãgaji: —Akꞌõre Waibɨa, pɨ jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Ne–inaa jõmaweda ɨtꞌari nɨ ̃bɨ, na pꞌekꞌau eujãde nɨ ̃bɨ paara pɨ jua ekꞌari bɨ. Mɨ tꞌãri o–ĩa bɨ pɨa eperãarã jĩpꞌaarãmaa kꞌawapiru perã ne–inaa pɨa waide kꞌawapi–e pada kꞌĩsia kꞌawaa beerãmaa mãikꞌaapa poro wẽsaa beerãmaa. Mãga ooji mãga oo kꞌinia bada perã. 22 ʼMɨ Akꞌõrepa ne–inaa jõma bɨji mɨ jua ekꞌari mɨa akꞌɨpariimerã. Tachi Akꞌõrepapai wãara mɨ, ichi Warra kꞌawa bɨ. Mãgá ichiaba mɨ, chi Warrapapai wãara iru kꞌawa bɨ. Mamĩda mɨa iru kꞌawapii mɨa kꞌawapi kꞌinia bɨ eperãarãmaa. 23 Mãpai Jesupa akꞌɨji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãikꞌaapa mãgaji: —Parã, chi na ne–inaa unu pꞌanɨɨrã, wãara tꞌãri o–ĩa pꞌanɨ. 24 Mɨa jara bɨ: Chonaarãweda Akꞌõre pedee jarapataarãpa mãikꞌaapa reyrãpa unu kꞌinia pꞌanajida parãpa unu pꞌanɨ. Mamĩda unuda–e paji. Ichiaba ũri kꞌinia pꞌanajida parãpa nama ũri pꞌanɨ. Mamĩda ũrida–e paji, ewari ma– itꞌee waide pa–e bada perã.  





25  Ewari

Jesupa nepɨrɨda Samariadepema tꞌãri pia badade

aba Moisepa pꞌãda jarateepari pedeenaji Jesús ome. Kꞌawaaitꞌee Jesupa wãara Akꞌõre Ũraa kꞌawa bɨ wa mãga–e, mãgɨpa iidiji: —Tachi Jarateepari, ¿kꞌãata ooyama aji, mɨ ɨtꞌaa wãitꞌee? 26 Jesupa pꞌanauji: —¿Kꞌãata jara bɨ Moisepa pꞌãdade? ¿Kꞌãata unu bɨma aji, aɨde? 27 Ma Moisepa pꞌãda jarateeparipa pꞌanauji: —‘Tachi Akꞌõre Waibɨa kꞌinia iru baparíiji pɨchi tꞌãripa mãikꞌaapa ne–inaa jõmaa kꞌãyaara iru kꞌinia iru baparíiji. Ewari chaa kꞌĩsíaji irude pɨchi tꞌãripa;’  (Dt 6.5) ‘ma awara awaraarã kꞌinia iru baparíiji, pɨchi kꞌapꞌɨa kꞌinia iru baparikꞌa.’  (Lv 19.18) 28 Mãpai Jesupa mãgaji: —Pia pꞌanaujipɨ. Mãga ooru pɨrã, ichita bapariitꞌee Akꞌõre eujãde. 29 Mamĩda ma Moisepa pꞌãda jarateeparipa waapɨara kꞌawaa kꞌinia baji. Mapa iidiji: —Pɨa awaraarãda akꞌãri, ¿kꞌaita jara kꞌinia bɨma? aji. 30 Mãpai Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Eperã Jerusalén ode wãji Jericó pꞌuurudee. Mãgá ode wãde nechɨapataarã uchiajida. Ma eperã pꞌua oojida mãikꞌaapa iru pꞌaru paara chɨa atajida. Perá peetꞌaajida. 31 Bɨɨ–apꞌeda, pꞌaare cheji ma ode. Mamĩda ma  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 10​, ​11

738

eperã eujãde bɨ unukꞌãri, jĩpꞌa wãyaaji ichi ode. 32 Tꞌẽepai Leví ëreerãdepema uchiada ichiaba ma ode che wãji. Mamĩda ma eperã mãgá unukꞌãri, ichiaba jĩpꞌa ichi ode wãyaaji. 33 Ma tꞌẽepai Samariadepema +10.33 ichiaba ma ode cheji. Mãgɨpa ma eperã unukꞌãri, iru chupɨria kꞌawaaji. 34 Iru kꞌaitꞌa wãpꞌeda, aceite vino ome pꞌuruji iru kꞌapꞌɨa pꞌua bɨmãi mãikꞌaapa pꞌaru sorede beda ataji. Mãpai ma eperã su–akꞌɨ bɨnaji ichi burrode mãikꞌaapa ateeji eperãarã temaa akꞌɨ pꞌanadamerã. 35 Aɨ norema ma Samariadepemapa pꞌaratꞌa tau omé s ẽtꞌa atapꞌeda, teeji ma te chiparimaa mãikꞌaapa mãgaji: “Jã eperã akꞌɨ baparíiji mɨ cheru misa. Na pꞌaratꞌa awara faltaru pɨrã, mɨa pꞌaaitꞌeeda” aji. 36 Mãga nepɨrɨpꞌeda, Jesupa iidiji ma Moisepa pꞌãda jarateeparimaa: —¿Kꞌãata kꞌĩsia bɨma? aji. ¿Ma õpeedepema chisãgɨpa ma eperã akꞌɨjima ichi kꞌapꞌɨa akꞌɨparikꞌa? 37 Ma Moisepa pꞌãda jarateeparipa pꞌanauji: —Chi chupɨria kꞌawaadapa pajida aji. Mãpai Jesupa mãgaji: —Pɨa aukꞌa oopáde aji, chupɨria chedeerãmaa.  











Jesús Marta tede pꞌasianada

38 Maapꞌeda

ma ode Jesús waya wã nipaji Jerusalendee. Panaji pꞌuuru kꞌaipeede. Mama wẽra tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Martapa iru auteebaiji ichi tede. 39 Marta ɨ ̃pewẽra María mama baji. Ichi Jesús bɨɨrɨ ikꞌaawa su–akꞌɨ beeji ũriitꞌee irua jararu. 40 Mamĩda Marta ne–inaa audú oomaa beeji nekꞌopiitꞌee Jesumaa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa. Mapa Jesús kꞌaitꞌa cheji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, ¿pɨ–itꞌee pꞌua–e bɨkꞌã aji, mɨ ɨ ̃pewẽrapa mɨ kꞌaripa–e bɨ? Mɨa ne–inaa chokꞌara iru bɨ ooitꞌee. Mapa jaráji irua kꞌaripamerã. 41 Mamĩda Jesupa pꞌanauji: —Marta, Marta, pɨ audú kꞌĩsia nɨ ̃bɨda aji, ne–inaa pi–ia oo kꞌiniapa. 42 Mamĩda Mariapa ne–inaa piara jɨrɨji ooitꞌee, mɨ nama bɨ misa. Apidaapa jarada–e paitꞌee irua mãga oonaamerã.  







11

Jesupa jarateeda ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ kꞌawaadamerã 1   Ewari

(Mateo 6.9‑15; 7.7‑11)

aba Jesús ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ aupakꞌãri, kꞌõpꞌãyo abaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, jaratéeji taipa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ kꞌawaadamerã, Juan Bautistapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jarateedakꞌa. 2 Mãpai Jesupa mãgaji: —Parã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dakꞌãri, nãga jarátɨ: Tachi Akꞌõre ɨtꞌari bɨ, pɨ tꞌɨ ̃ awaraa tꞌɨ ̃ kꞌãyaara pipɨara bɨ.  

+10.33 10.33 Judiorãpa s 10.35 Maapai

Samariadepemaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida. pꞌaratꞌa tau omé pꞌaapachida ewari omé mimiada pari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



739

Lucas 11

Eperãarã bɨ ́ji pɨchi jua ekꞌari pɨchideerã pꞌaneedamerã. [Óoji pɨchia kꞌinia bɨkꞌa na pꞌekꞌau eujãde, ɨtꞌari ooparikꞌa.] 3 Tai–itꞌee chikꞌo téeji ewari chaa kꞌodaitꞌee. 4 Taipa pꞌekꞌau kꞌachia oopata chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa perdonáaji taipa perdonaapatakꞌa, awaraarãpa taimaa ne–inaa kꞌachia oodakꞌãri. Tai kꞌachiade baaipináaji. Tai kꞌaripa atáji Netuara Poro Waibɨa juadeepa. 5 Ichiaba Jesupa mãgaji: —Kꞌĩsiadáma nãgɨde. Parãdepemapa kꞌõpꞌãyo iru bai. Esapɨte pɨ wãi iru temaa mãikꞌaapa jarai: “Kꞌõpꞌãyo, mɨ–itꞌee pan õpee téeji, 6 kꞌõpꞌãyo aba etꞌewapai tꞌɨmɨɨpa pacheda perã mɨ temãi. Maarepida wẽe bɨ teeitꞌee kꞌomerã.” 7 Mãga pꞌasada paara, irua jara–e pai: “Mɨ ichiakꞌau bɨ ́ji. Puerta jɨ ̃a iru bɨ. Mɨ warrarã mɨ ome nama kꞌãi pꞌanɨpɨ. Mapa pꞌirabai–eda a–e pai, pɨmaa ne–inaa teede.” 8 Mɨa jara bɨ: Mãgɨ ́ kꞌõpꞌãyo pꞌirabai–e pɨrã ne–inaa teeitꞌee pɨ ichi kꞌõpꞌãyo perã, mãgara pꞌirabaiitꞌee waa iidi nɨ ̃banaamerã. Teeitꞌee ne–inaa jõma pɨa falta bɨ. 9 Maperã mɨa nãga jara bɨ. Iidipatáatɨ Tachi Akꞌõremaa. Irua teeitꞌeepɨ. Jɨrɨpatáatɨ. Irua kꞌawapiitꞌeepɨ. Eperãpa puerta tꞌaide tꞌɨ ̃parikꞌa, Akꞌõremaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Irua parã kꞌaripaitꞌeepɨ. 10 Chi iidi bɨmaa Tachi Akꞌõrepa teepari; chi jɨrɨ bɨmaa Tachi Akꞌõrepa kꞌawapipari mãikꞌaapa chi tꞌɨ ̃ bɨmaa ewapari. 11 ʼ¿Parãdepema akꞌõrepa taama teeikꞌã ichi warramaa, irua chikꞌo iidikꞌãri? 12 Maa–e pɨrã, ¿tusõre teeikꞌã irumaa, ne–ɨmɨ iidikꞌãri? 13 ¡Mãga–epɨ! Parã, ne–inaa kꞌachia oopataarã mĩda, pãchi warrarãmaa netꞌaa pia tee kꞌawa pꞌanɨ. Parãpa mãga ooruta pɨrã, ¡audupɨara pãchi ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa ichi Jaure teeitꞌee chi iidirutaarãmaa!  

















Jesús Netuara Poro Waibɨa jua ekꞌari bɨda adapꞌedaa 14  Ewari

(Mateo 12.22‑30; Marcos 3.20‑27)

aba Jesupa netuara uchiapimaa baji eperã pedee atua bɨ kꞌapꞌɨadeepa. Ma netuara uchiakꞌãri, ma eperã pedee beeji. Mãga unudakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarã akꞌɨtrua para beeji. 15 Mamĩda ũkꞌuruurãpa mãgajida: —Beelzebú, Netuara Poro Waibɨa juapata jãgá netuaraarã uchiapiparida ajida. 16 Mãpai awaraarãpa Jesús ɨmɨatee kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã, iidijida ne–inaa oomerã Tachi Akꞌõrepapai oopari. Mãga ooru pɨrã, kꞌawadayada ajida, Tachi Akꞌõre juapa ooda. 17 Mamĩda Jesupa kꞌawaji ãchia kꞌĩsia pꞌanɨ. Mapa mãgaji: —Pꞌuuru pidaarãpa ãchi aukꞌaarã jëreruta pɨrã, waa araa pꞌanapataada–e pai. Ãchi itu jõdaridaitꞌee mãikꞌaapa ãchi te ãri  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 11

740

baibeeitꞌee. 18 Mãga pɨkꞌa Netuara Poro Waibɨapa ichi aukꞌaarã jëreru pɨrã, ãchi itu jõdaridai. Parãpa jara pꞌanɨkꞌa mɨ Beelzebú eere bada paara, ichideerã jëre–e pakꞌaji. 19 Ma awara mãga pada paara ¿kꞌai juapa parã eere pꞌanɨɨrãpa netuaraarã uchiapipatama? ¡Netuara juapa–epɨ! Ãchiata akꞌɨpipata parã pia kꞌĩsiada–e pꞌanɨ. 20 Jõdee mɨa netuaraarã uchiapipari pɨrã Tachi Akꞌõre Waibɨa juapa, jara kꞌinia bɨ ɨ ̃rá Tachi Akꞌõredeerã poro waibɨa nama bɨ. 21 ʼEperã juataura bɨpa ichi te jɨ ̃akꞌãri espada ome, kꞌĩsia bɨ apida tꞌĩuda–e pai ichi netꞌaa chɨade. 22 Mamĩda eperã iru kꞌãyaara juataura bɨ cheru pɨrã mãikꞌaapa iru pꞌoyaaru pɨrã, iru espada jãri atai mãikꞌaapa iru netꞌaa pꞌe atadari. Mɨ waibɨara bɨ Netuara Poro Waibɨa kꞌãyaara. Mapa netuaraarã mɨ jua choodakꞌaa. 23 ʼEperã mɨ eere bɨ–e pɨrã, mɨ kꞌĩra unuamaa iru bɨ. Ichiaba mɨ kꞌaripa–e bɨ pɨrã awaraarã Tachi Akꞌõre jua ekꞌari pꞌanapataadamerã, eperãarã ãyaa pëipari mɨ ikꞌaawaapa.  











Netuara eperã kꞌapꞌɨade waya merãtɨa bada 24  —Eperã

(Mateo 12.43‑45)

kꞌapꞌɨadeepa netuara uchiapidakꞌãri, mãgɨpa jɨrɨ nipapari eujã pꞌũasaa sãma ɨ ̃iitꞌee. Mamĩda unu–e pakꞌãri, kꞌĩsiapari: “Waya merãtɨanaitꞌee ma eperã kꞌapꞌɨade, mɨ naaweda badamãi.” 25 Chekꞌãri, unu chepari ma eperã kꞌapꞌɨa pi–ia bɨ; te barrepꞌeda, sɨɨpꞌeda pi–ia bɨkꞌa. 26 Mãga unukꞌãri, jɨrɨnapari awaraa netuara siete kꞌachiara ichi kꞌãyaara mãikꞌaapa ma eperã kꞌapꞌɨade merãtɨa chepata. Mãgá ma eperã audupɨara kꞌachiade beeitꞌee naaweda bada kꞌãyaara.  



27 Jesupa

Wãara tꞌãri o–ĩa pꞌanɨɨrã

mãgá pedeemaa bɨde arii pꞌanadapꞌedaarãdepema wẽrapa mãgaji: —¡Tꞌãri o–ĩa bapari pɨ nawe, chi pɨ tꞌoda mãikꞌaapa warida! 28 Jesupa pꞌanauji: —¡Ma kꞌãyaara tꞌãri o–ĩara bapari chi Tachi Akꞌõre pedee ũripꞌeda, ooparipa ma jara bɨkꞌa!  

Ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa unu kꞌinia pꞌanadapꞌedaa 29 Mãgá

(Mateo 12.38‑42; Marcos 8.12)

pedee bɨde eperãarã cho–kꞌara chepachida iru ikꞌaawa seedarutamaa. Mãpai ichia jaramaa beeji ãramaa: —Parã ɨ ̃rapemaarã tꞌãri kꞌachia–idaa pꞌanɨda aji. Iidipata mɨa oomerã ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee chonaarãweda Jonás ome oodakꞌa. 30 Tachi Akꞌõrepa Jonás pëidakꞌa Nínive pꞌuurudepemaarãmaa ichi pedee jaramerã,  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



741

Lucas 11

mãga pɨkꞌa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema pëiji ichi pedee jaramerã parã ɨ ̃rapemaarãmaa. 31 Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua parã ɨ ̃rapemaarãpa oopatapꞌedaa akꞌɨkꞌãri jaraitꞌee pia wa kꞌachia, Reina Sur Eerepemapa parã ɨmɨateeitꞌee Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëimerã. Chonaarãweda ma reina tꞌɨmɨɨpa cheji Rey Salomón kꞌĩsia kꞌawaa bɨ pedee ũride. Mamĩda nama bɨ aba waibɨara bɨ Salomón kꞌãyaara. 32 Ma ewate ichiaba Nínive pꞌuuru pidaarãpa parã ɨ ̃rapemaarã ɨmɨateedaitꞌee, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëimerã. Chonaarãweda Tachi Akꞌõrepa Jonás pëikꞌãri Nínive pidaarãmaa, ãrapa pꞌekꞌau kꞌachia oopatapꞌedaa oo amaa wãjida. Mamĩda parã ɨ ̃rapemaarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaada–e, aba Jonás kꞌãyaara waibɨara bɨpa jara cheji mĩda mãga oodamerã.  



Jesupa tachi taude jarateeda

(Mateo 5.15; 6.22‑23)

33  —Lámpara

kꞌoodakꞌaa mera bɨdaitꞌee ne–inaa ekꞌari. Ma kꞌãyaara kꞌoodakꞌãri, ne–inaa ɨ ̃rɨ ɨtꞌɨ ́ ata bɨpata, jõma te jãde pꞌanɨɨrãpa ɨ ̃daa unudamerã. 34 Tachi tau lamparakꞌa ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ tachi kꞌapꞌɨa–itꞌee. Pɨchi tau pia bakꞌãri, kꞌapꞌɨa jõmaweda ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨde baitꞌee. Mamĩda pɨchi tau kꞌachia bɨ pɨrã, kꞌapꞌɨa jõmaweda pꞌãriu pɨkꞌa bɨde baitꞌee. 35 Kꞌĩrakꞌaupai pɨ ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ pꞌãriu pɨkꞌa padarii. Pia jaraitꞌeera, kꞌĩrakꞌaupai kꞌĩsiai pɨa Tachi Akꞌõre wãara kꞌawa bɨ, mɨ ũraade ijãa–e bɨ mĩda. 36 Mɨ ũraade ijãa bɨ kꞌaurepa pɨ kꞌapꞌɨa jõmaweda ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨde bɨ pɨrã, Tachi Akꞌõre wãara kꞌawaitꞌee, lámpara uruade ne–inaa pia unupatakꞌa.  





Jesupa jarada fariseorãmaa mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarãmaa 37 Jesús

(Mateo 23.1‑36; Marcos 12.38‑40; Lucas 20.45‑47)

pedee aupakꞌãri, fariseo abaapa jaraji ichi ome wãmerã ichi temaa nekꞌode. Ma tede tꞌĩupꞌeda, Jesús mesade su–akꞌɨ beeji. 38 Ma fariseo pꞌera pɨkꞌa baji Jesupa ichi jua sɨɨ–e pada perã nekꞌoi naaweda, fariseorãpa oopatakꞌa. 39 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Parã fariseorãpa vaso mãikꞌaapa pꞌaratꞌu taawaikꞌa eere pi–ia sɨɨpatada aji. Mamĩda mãgɨ ́ edajãde ipuru bɨ ne–inaa kꞌachiapa, parã tꞌãri kꞌachia pꞌanadairã. Chĩara netꞌaa chɨapata mãikꞌaapa chĩara kꞌũrapata. 40 ¡Parã kꞌĩsia kꞌawada–ee pꞌanɨ! ¿Kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã chi parã kꞌapꞌɨa oodapa parã tꞌãri ichiaba ooda? 41 Eperãarã chupɨria kꞌawáatɨ mãikꞌaapa tꞌãripa ãchimaa ne–inaa téetɨ. Mãpaipɨ Tachi Akꞌõrepa parã pia akꞌɨpariitꞌee. 42 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã fariseorã kꞌachiadee pëiitꞌee! Tachi Akꞌõre–itꞌee nãgee aliño awara bɨpata: menta, ruda, awaraa ne–inaa  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 11

742

kꞌarra ome; mãgɨ ́ diezdepema chaa, aba. Mamĩda parã–itꞌee pꞌua–e bɨ ne–inaa oodaitꞌee Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa, iru kꞌinia iru pꞌanadairã. Mãgata oodaipia bɨ parãpa ne–inaa oopata ome. 43 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã fariseorã kꞌachiadee pëiitꞌee! Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede pꞌanadakꞌãri, su–akꞌɨ beepari pipɨara bɨde su–akꞌɨ pꞌaneepata, kꞌinia pꞌanapata perã eperãarãpa parã akꞌɨdamerã ãchi waibɨarãkꞌa. Ma awara calle jãde nipadakꞌãri, kꞌinia pꞌanapata jõmaarãpa parãmaa saludaadamerã, ãchi poro waibɨarã ome oopatakꞌa. 44 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëiitꞌee! Eperãarã pariatua jãɨra ɨ ̃rɨ tꞌɨapata, kꞌawada–ee aɨde eperã piuda bɨ. Parã ma jãɨrákꞌata pꞌanɨ, pãchi tꞌãride kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanadairã. 45 Mãpai Moisepa pꞌãda jarateeparipa mãgaji: —Tachi Jarateepari, pɨa ma pedee jarakꞌãri, ichiaba taimaa ikꞌachia jara bɨda aji. 46 Mamĩda Jesupa mãgaji: —¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã ichiaba kꞌachiadee pëiitꞌee! Eperãarãmaa audú ne–inaa chokꞌara oopipata tachi chonaarãpa chonaarãweda oopatapꞌedaakꞌa. Mamĩda ãrapa ma jõma pꞌoyaa ooda–e pakꞌãri parãpa jarapatakꞌa, maarepida kꞌaripada–e. 47 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachiadee pëiitꞌee! Pi–ia oopata chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapataarã ɨadapꞌedaamãi, eperãarãpa ́ ata ãra peekꞌoojida! ãra kꞌirãpadamerã. ¡Mamĩda parã chonaarãp 48 Parãpa mãga oodakꞌãri, akꞌɨpipata aukꞌa ookꞌajida pãchi chonaarãpa oodapꞌedaakꞌa, parã ɨ ̃rapemaarãpa aukꞌa ũridaamaa pꞌanapata perã Akꞌõre pedee jarapataarãpa jara pꞌanɨ. Ãchia ma Akꞌõre pedee jarapataarã peekꞌoojida mãikꞌaapa parãpa mãgɨɨrã ɨadapꞌedaamãi pi–ia oopata. 49 ʼMapa Tachi Akꞌõrepa na kꞌĩsia kꞌawaa pedee jaraji: “Mɨ pedee jarapataarã pëiitꞌeeda aji, mɨ ũraa jarateepataarã ome. Mamĩda ũkꞌuru peedaitꞌee; jõdee awaraarã jɨrɨdaitꞌee miapidaitꞌee.” 50 Parã chonaarãpa mãga oopachida. Akꞌõre pedee jarapataarã peepachida. Maperã ɨ ̃rá Tachi Akꞌõrepa parã kꞌachia ooitꞌee. 51 Na eujã oodakꞌãriipa iru pedee jarapataarã peepata; Abeldeepa Zacarías parumaa. Ma Zacarías peejida Tachi Akꞌõre tede, te tꞌĩupata altarmãi esajĩakꞌa. Maperãpɨ mɨa jara bɨ: Tachi Akꞌõrepa ɨ ̃rapemaarã kꞌachia ooitꞌee ma oopatapꞌedaa pari. 52 ʼ¡Aai, Tachi Akꞌõrepa parã Moisepa pꞌãda jarateepataarã kꞌachiadee pëiitꞌee! Eperãarãpa llave iru pꞌanapatakꞌa puerta ewadaitꞌee, mãga pɨkꞌa parãpa Tachi Akꞌõre Ũraa iru pꞌanapata. Mamĩda ma ũraade jara bɨ awaraarãmaa kꞌawapidaamaa pꞌanɨ. Kꞌiniadakꞌaa awaraarãpa ma pedee ũridamerã mãikꞌaapa oodamerã irua jara bɨkꞌa. 53‑54 Jesupa ma jõma jarapꞌeda, ma Moisepa pꞌãda jarateepataarã mãikꞌaapa fariseorã kꞌĩraudachida. Iidida chokꞌara iidi pꞌaneejida iru kꞌachiade baaipidai jĩakꞌaapa irua pꞌanauda kꞌaurepa. Mamĩda pꞌoyaa ɨmɨateeda–e paji.  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



743

12

1   Jesús

Lucas 12

Jesupa ũraada fariseorãkꞌa pꞌananaadamerã

atꞌãri mama bɨde eperãarã audupɨara see nɨ ̃ba cheji iru badamãi. Audú cho–kꞌara t nɨ ̃bada perã, awaraarã bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ paara tꞌɨakꞌoo wãpachida. Mãpai Jesupa jarateemaa beeji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Kꞌĩrakꞌaupai fariseorã levadura ome; pia jaraitꞌeera, ãchia jarateepata ome. Jarateepatada apata Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨ eperãarãpa oodamerã. Mamĩda ãchia mãga oodakꞌaa, tꞌãri kꞌachia pꞌanadairã. 2 Tachi Akꞌõrepa ãchi kꞌĩsia tꞌãridepai kꞌawaapiitꞌee mãikꞌaapa ãchia ne–inaa mera oopata unupiitꞌee. 3 Wãara ne–inaa jõmaweda parãpa mera jarapata irua tau taawa kꞌawaapiitꞌee. Pãchi puerta jɨ ̃adapꞌeda pedee mera jaradapꞌedaa paara tau taawa kꞌawaapiitꞌee terraza ɨ ̃rɨɨpa biarukꞌa.  



Kꞌaita waaweedaipia bɨ

(Mateo 10.26‑31)

4  —Mɨchi

kꞌõpꞌãyoorã, mɨa nãga jara bɨ. Waaweenáatɨ parã jɨrɨ pꞌanɨɨrã peedaitꞌee, ãrapa parã pꞌoyaa atuapida–e perã tokꞌarradee. 5 Jaraitꞌee kꞌaita waaweedaipia bɨ. Tachi Akꞌõre waawéetɨ iruata tachi piupii perã mãikꞌaapa atuapii perã. Wãara iruta waaweedaipia bɨ. 6 ʼ¿Netopata–ekꞌã ipana chakꞌe joisomaa pꞌaratꞌa tau omee pari? Eperãarãpa mãga oopata ipana chakꞌe makꞌɨara vale–e bɨ jĩakꞌaapa. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ma ipana chakꞌeerã pia akꞌɨpari. 7 Parã jida mãgá akꞌɨpari. Parã puda paara irua juasia iru bɨ. Mapa waaweenáatɨ, Tachi Akꞌõrepa parã kꞌiniara iru bapari perã ipanaarã kꞌãyaara.  





Jesucristode ijãapatada apataarã awaraarã kꞌĩrapite

(Mateo 10.32‑33; 10.19‑20; 12.32)

8  —Mɨa

nãga jara bɨ. Eperãpa tau taawa jararu pɨrã ichi Jesucristode ijãapari, mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepemapa pida jaraitꞌee: “Mãgɨ ́ mëré” Tachi Akꞌõre angeleerã kꞌĩrapite. 9 Mamĩda eperãpa meraru pɨrã mɨde ijãapari, mãgara mɨa pida meraitꞌee. “Mãgɨ ́ mëre–eda” aitꞌee Tachi Akꞌõre angeleerã kꞌĩrapite. 10 ʼTachi Akꞌõrepa eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapikꞌãri, wẽpapii ãchia ikꞌachia jarapata paara Eperã Akꞌõre Truadepema ãpɨte. Mamĩda ikꞌachia jararuta pɨrã iru Jaure ãpɨte, mãgee pꞌekꞌau kꞌachia wẽpapi–e paitꞌee. 11 ʼParã mɨde ijãapata kꞌaurepa eperãarãpa parã ateedakꞌãri Akꞌõre Ũraa jarateepata tede maa–e pɨrã charraarãmaa mãikꞌaapa poro waibɨarãmaa ɨmɨateedaitꞌee, kꞌĩsianáatɨ sãga pꞌanaudaitꞌee maa–e pɨrã kꞌãata jaradaitꞌee. 12 Mãɨrã kꞌĩrapite panadakꞌãri mãikꞌaapa pedeedaitꞌee pakꞌãri, Tachi Akꞌõre Jaurepa jarateeitꞌee, pꞌanau kꞌawaadamerã.  







t 12.1 Griego

pedeede: miles y miles.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 12

13  See

744 Jesupa nepɨrɨda pꞌaratꞌa paraa bɨ, kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨde

nɨ ̃badadepema abaapa Jesumaa mãgaji: —Tachi Jarateepari, jaráji mɨ ɨ ̃pemamaa tai akꞌõrepa netꞌaa bëida tꞌoomerã mɨ ome. 14 Jesupa pꞌanauji: —Kꞌõpꞌãyo, ¿kꞌaipa mɨ bɨjima aji, parã charrakꞌa mãga jaramerã? 15 Ichiaba mãgaji: —Kꞌĩrakꞌaupai netꞌaa kꞌɨ ̃adai. Eperãarã tꞌãri o–ĩa pꞌanadakꞌaa netꞌaara pꞌe iru pꞌanadairã. 16 Mãpai Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee ma etꞌewa jaradade: ʼEperã pꞌaratꞌara bɨ bapachi. Ne–uu waibɨa iru bada perã, netꞌatau waibɨa ewapachi. 17 Mapa kꞌĩsia beeji: “¿Kꞌãata ooyama? aji. Te wẽe bɨ mɨchi netꞌatau jõmaweda ɨaitꞌee.” 18 Mãpai ma pꞌaratꞌara bɨpa kꞌĩsia ataji. “Kꞌawa bɨda aji, kꞌãata ooitꞌee. Mɨ netꞌatau ɨapata te wãraitꞌee mãikꞌaapa awaraa te waibɨara oo ataitꞌee. Mãgá mɨchi netꞌatau netꞌaa iru bɨ ome, jõmaweda ɨayada aji, ma tede. 19 Maapai mɨa jarai mɨchi tꞌãridepai: ‘Mɨa netꞌaara iru bɨ. Nãgɨ ́ ome año chokꞌara pia bapariitꞌee. Ɨr̃ á ɨ ̃iitꞌee, nekꞌoitꞌee, ne–inaa toitꞌee mãikꞌaapa o–ĩa bapariitꞌeeda’ aji.” 20 Mamĩda ma pꞌaratꞌara bɨpa mãga kꞌĩsia bɨde Tachi Akꞌõrepa irumaa mãgaji: “¡Pɨ kꞌĩsia kꞌawa–ee bɨ! Idi weda pꞌãrikꞌua pɨ piutꞌee. Maapꞌeda, ¿kꞌaipa ataitꞌeema aji, pɨa netꞌaara ɨa iru bɨ?” 21 Ma nepɨrɨ aupakꞌãri, Jesupa mãgaji: —Mãgá uchiaitꞌeeda aji, eperãpa netꞌaara pꞌe atakꞌãri ichi–itꞌee, Tachi Akꞌõrede ijãa–ee.  















Tachi Akꞌõrepa chi warrarã pia akꞌɨpari 22  Maapꞌeda

(Mateo 6.25‑34)

Jesupa mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Mɨa jara bɨ: Kꞌĩsia jõnanáatɨ kꞌãata kꞌodaitꞌee mãgá chokꞌai pꞌanadaitꞌee. Ichiaba kꞌĩsianáatɨ sãga pꞌaru atadaitꞌee. 23 Tachi Akꞌõrepa tachi chokꞌai pꞌanapipari. Iruata tachimaa chikꞌo teeitꞌee. Ma awara irua tachi kꞌapꞌɨa ooda perã, tachimaa pꞌaru teeitꞌee. 24 Pɨchá, akꞌɨ ́tɨ jã ipanaarã. Ãchia netꞌatau uudakꞌaa, ewadakꞌaa mãikꞌaapa ɨa bɨdakꞌaa chi netꞌatau ɨapatamãi. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa ne–inaa teepari kꞌodamerã. ¡Iru–itꞌee parã pipɨara pꞌanɨ ipanaarã kꞌãyaara! 25 Eperã audú kꞌĩsia nɨ ̃bɨpa hora aba pida waa chokꞌai ba–e pai. 26 Ma ne–inaa ma–ãri pꞌoyaa oodakꞌaa pɨrã, ¿sãapꞌeda kꞌĩsia jõnɨma awaraa ne–inaa pꞌoyaa ooda–e pꞌanadakꞌãri? 27 ʼAkꞌɨ ́tɨ sãga nepꞌono waripata. Mimiadakꞌaa mãikꞌaapa pꞌaru kꞌadakꞌaa mãgá pi–ia pꞌanadaitꞌee. Mamĩda mɨa jara bɨ: Rey Salomonpa pꞌaratꞌara, netꞌaa pia iru bapachi mĩda, iru pꞌaru piara jɨ ̃ bakꞌãri, eperãarãpa iru  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



745

Lucas 12

pi–iara unuda–e paji nãgɨ ́ nepꞌono kꞌãyaara. 28 Tachi Akꞌõrepa na pꞌũajara pia tꞌonopipari. Idi wari wã. Mamĩda nu uratɨdaikꞌãri, tꞌɨpɨtaude paa jõdariitꞌee. Tachi Akꞌõrepa mãgá pia akꞌɨ bɨ pɨrã nepꞌono pꞌũajara tꞌãide nɨ ̃bɨ, audupɨara parã akꞌɨ bapariitꞌee, atꞌãri irude makꞌɨara ijãada–e pꞌanɨ mĩda. 29 Tachi Akꞌõrepa mãgá ichia ooda pia akꞌɨ bapari perã, kꞌĩsia jõnanáatɨ jɨrɨdaitꞌee ne–inaa kꞌodaitꞌee maa–e pɨrã ne–inaa todaitꞌee. 30 Mãga kꞌĩsiapata na pꞌekꞌau eujãdepema ijãadakꞌaa beerãpa. Mamĩda ́ ata ɨtꞌaripema Akꞌõre Waibɨa iru pꞌanɨ. Irua kꞌawa bɨ ne–inaa parãp parãpa falta pꞌanɨ. 31 Maperãpɨ jɨrɨ ́tɨ pꞌanapataadaitꞌee iru jua ekꞌari. Mãga ooruta pɨrã, ma ne–inaa jõma iru pꞌanadaitꞌee.  







Ɨtꞌaripema ne–inaa pia

(Mateo 6.19‑21)

32  —Kꞌõpꞌãyoorã,

parã mɨchi ovejaarãkꞌa pꞌanɨ. Mapa waaweenáatɨ. Parã chokꞌara–ee pꞌanɨ. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa parã kꞌinia iru bɨ. Mapa parã bɨji ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. 33 Maperã parãpa netꞌaa iru pꞌanɨ netokꞌóotɨ mãikꞌaapa chupɨria beerãmaa téetɨ. Na pꞌekꞌau eujãdepema muchila atadai kꞌãyaara, óotɨ Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. Mãgá atadai ɨtꞌaripema ne– inaa, sore pakꞌaa. Ma ne–inaa pi–ia bɨmãi nechɨapataarã pꞌoyaa tꞌĩudakꞌaa mãikꞌaapa polillapa pꞌoyaa ãridakꞌaa. 34 Na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaa pia audú ata kꞌinia bakꞌãri, pɨ tꞌãri araa baitꞌee ma ne–inaa ome. Jõdee ɨtꞌaripema ne–inaa pia audú ata kꞌinia bakꞌãri, pɨ tꞌãri araa baitꞌee mãgɨ ́ ne–inaa ome.  



Jesupa jarateeda ijãapataarã poro waibɨa waya cheitꞌee ewatede

35  —Mɨ

parã poro waibɨa perã, mɨ waya cheitꞌee nɨdaipia bɨ, mimiapataarãpa pꞌaru jɨ ̃dapꞌeda lámpara kꞌoopatakꞌa ãchi chipari cheru misa. 36 Mimiapataarãpa nɨpatakꞌa chipari teedaa cheru misa miakꞌãipata fiesta oopꞌeda, puerta ewadaitꞌee iru tꞌɨ ̃kꞌãri, mãga pɨkꞌa parã nɨdaipia bɨ parã poro waibɨa cheitꞌee ewate. 37 Ma mimiapataarã chiparipa ãra pia akꞌɨpariitꞌee, chokꞌai pꞌanaruta pɨrã iru pachekꞌãri. Mɨa jara bɨ: Irua ãra mãgá unukꞌãri, jaraitꞌee su–akꞌɨ pꞌaneedamerã mesade, ichia ãchimaa chikꞌo teeru misa. 38 Ichia ma mimiapataarã pia akꞌɨpariitꞌee mãgá chokꞌai pꞌanadakꞌãri, ichi esapɨte maa–e pɨrã ɨ ̃datɨpodopa cheru pɨjida. 39 Mamĩda nãga kꞌawáatɨ parãpa. Te chiparipa kꞌawa bada paara nechɨapari cheitꞌee hora ichi netꞌaa chɨa ataitꞌee, chokꞌai bakꞌaji ma nechɨapari ichi tede tꞌĩupiamaapa. 40 Mãgá parã jida chokꞌai pɨkꞌa pꞌanadaipia bɨ, atu pꞌanɨde mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, cheitꞌee perã.  









Mimiapari pia mimiapari kꞌachia ome 41 Pedropa

(Mateo 24.45‑51; Marcos 13.34‑37)

Jesumaa iidiji: —Tachi Waibɨa, ¿ma pedee nepɨrɨjikꞌã aji, tai–itꞌee aupai, wa jõmaarã–itꞌee?

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 12

746

42  Jesupa

nãga nepɨrɨji: ¿Sãgá baparima aji, mimiapataarã poro waibɨa pia? Mãgɨpa kꞌĩsia kꞌawaa oopari chiparipa oopi bɨkꞌa. Pia akꞌɨpari chipari netꞌaa atabëida ichi juade mãikꞌaapa chiparimaa nekꞌopipꞌeda, mimiapataarãmaa chikꞌo tawapari. 43 O–ĩa bapari chipari pachekꞌãri, ichi mimiamaa unu chepari perã. 44 Mɨa wãarata jararu. Chiparipa mãga unu chekꞌãri, jõma ichia netꞌaa iru bɨ bɨitꞌee ma mimiapari jua ekꞌari akꞌɨ bamerã. 45 Mamĩda ma mimiapari tꞌãri kꞌachia bɨ pɨrã, nãga kꞌĩsiai: “Taarãitꞌee mɨ chipari.” Mapa apemaarã mimiapataarã wɨmaa beei mãikꞌaapa tomaa beei, nekꞌomaa beei toyaa beerã ome. 46 Mamĩda ma mimiapari kꞌachia atu bɨde, chi te chipari pacheitꞌee. Mãpai irua ooda kꞌawaa atakꞌãri, iru miapiitꞌee mãikꞌaapa ãyaa pëitꞌaaitꞌee awaraa ijãadakꞌaa beerã chupɨria chitoonɨmaa. 47 ʼMimiaparipa kꞌawaakꞌãri chiparipa oopi bɨ, mamĩda chipari nɨ–e mãikꞌaapa oo–e irua kꞌinia bɨkꞌa, chiparipa ma mimiapari wɨma chokꞌara wɨpiitꞌee. 48 Mamĩda mimiaparipa mãgee ne–inaa kꞌachia ooru pɨrã kꞌawa–eeta, makꞌɨara wɨpi–e paitꞌee. Tachi Akꞌõrepa eperãmaa kꞌĩsia kꞌawaapikꞌãri ne–inaa oo kꞌawaamerã, kꞌinia bɨ ma eperãpa mãga oomerã, ma ne–inaa chaaree bɨ mĩda. Ma awara eperãarã bɨkꞌãri ma eperã jua ekꞌari, kꞌinia bɨ irua ãra pia akꞌɨ bapariimerã, chaaree bɨ mĩda.  











Jesús kꞌaurepa tachi ëreerã ome tꞌãri aukꞌa pꞌanada–e paitꞌee

(Mateo 10.34‑36)

49 —Mɨ

cheji na pꞌekꞌau eujãdee tꞌɨpɨtaukꞌa kꞌoode, aɨde ijãadakꞌaa beerã miapiitꞌee. ¡Mãga oo aupada paara, mɨ o–ĩa bakꞌaji! 50 Mamĩda aɨ naaweda mɨmaa ne–inaa kꞌachia pꞌasaitꞌee. Chupɨria nɨ ̃baitꞌee mãga parumaa. 51 ¿Parãpa kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã mɨ cheji eperãarã kꞌãiwee pꞌanapide? Mãga–e. Kꞌĩsia awara–awaraa papideta cheji. 52 Idideepa te pidaarã joisomaadepema õpeerãpa mɨde ijãadaitꞌee; jõdee omeerãpa ijãada–e paitꞌee. Maa–e pɨrã omeerãpa ijãadaitꞌee; jõdee õpeerãpa ijãada–e paitꞌee. Mɨ kꞌaurepa tꞌãri aukꞌa pꞌanada–e paitꞌee. 53 Akꞌõre tꞌãri aukꞌa ba–e paitꞌee chi warra ome maa–e pɨrã chi warra tꞌãri aukꞌa ba–e paitꞌee chi akꞌõre ome. Nawe tꞌãri aukꞌa ba–e paitꞌee chi kꞌau ome maa–e pɨrã chi kꞌau tꞌãri aukꞌa ba–e paitꞌee chi nawe ome. Pꞌãkꞌõre tꞌãri aukꞌa ba–e paitꞌee chi ãigu ome maa–e pɨrã chi ãigu tꞌãri aukꞌa ba–e paitꞌee chi pꞌãkꞌõre ome.  







Ewari kꞌawa pꞌanɨɨrã

54  Jesupa

(Mateo 16.1‑4; Marcos 8.11‑13)

ichiaba mãgaji eperãarã arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Parãpa unudakꞌãri jɨ ̃arara uchiaruta akꞌõrejĩru baaipari eere, jarapata kꞌoi cheitꞌee. Mãga pꞌasapari parãpa jarapatakꞌa. 55 Ichiaba nãu pꞌuakꞌãri sur eereepa, jarapata wãsia nɨ ̃baitꞌee. Mãga pꞌasapari. 56 ¡Kꞌĩsia atua pꞌanɨɨrã! Parãpa mãgá pajã mãikꞌaapa eujã akꞌɨ pꞌanɨpa eu kꞌachia wa eu pia kꞌawa pꞌanɨ pɨrã, ¿sãapꞌeda ne–inaa mɨa oomaa bɨ kꞌawada–e pꞌanɨma? aji.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



747

Lucas 12​, ​13

Tꞌãri aukꞌa pꞌanapataadaipia bɨ

(Mateo 5.25‑26)

57 ʼMɨa

oo bɨ mãikꞌaapa jaratee bɨ akꞌɨ ́tɨ kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa oopi bɨ wa mãga–e. Mãpai parã tꞌãri aukꞌa bɨ ́tɨ iru ome. 58 Eperã nepɨra iru bɨ pɨrã pɨ ome mãikꞌaapa pɨ charramaa atee kꞌinia bɨ pɨrã, wãi naaweda tꞌãri pia pedeeipia bɨ iru ome tꞌãri aukꞌa bɨdaitꞌee. Maa–e pɨrã charra kꞌĩrapite panadakꞌãri, mãgɨpa pɨ ata bɨi jɨ ̃apataarã juade carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨnadamerã. 59 Mɨa wãarata jararu. Mamãikꞌaapa uchia–e pai pꞌaratꞌa jõmaweda pꞌaa–emaa.  



13

Pꞌekꞌau kꞌachia oo amaadaipia bɨ

1   Maapai

eperãarã ũkꞌuru wãjida Jesús akꞌɨde. Nepɨrɨjida Pilatopa Galilea eujãdepema ɨmɨkꞌĩraarã peepida, ãrapa pꞌaareerãmaa ne–animalaarã peepidapꞌeda, paapidakꞌãri. Mãgá ma eperãarã waa pꞌoira beeji ma ne–animalaarã waa ome. 2 Mãga ũripꞌeda, Jesupa mãgaji: —¿Parãpa kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã aji, Tachi Akꞌõrepa mãga pꞌasapiji ma Galilea eujãdepemaarãpa pꞌekꞌau kꞌachiara oodapꞌedaa perã ma eujãdepemaarã awaraarã kꞌãyaara? 3 Mãga–e. Mamĩda pãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaada–e pɨrã, ichiaba piudaitꞌee. 4 Mãga–e pɨrã ¿kꞌĩsia pꞌanɨkꞌã dieciocho piudapꞌedaarã Siloé torre tꞌeekꞌãri, mãgá piujida ne–inaa kꞌachiara oopachida perã awaraa Jerusalendepemaarã kꞌãyaara? 5 Mãga–e. Mamĩda pãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaada–e pɨrã, ichiaba piudaitꞌee.  







Jesupa nepɨrɨda higuera bɨɨrɨde

6  Mãpai

Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Eperãpa higuera bɨɨrɨ uu iru baji ichi uva kꞌãide. Ewari aba akꞌɨnaji, higojõ chau bɨ jĩakꞌaapa. Mamĩda chau–ee baji. 7Mapa jaraji eperã chi ne–uu akꞌɨ baparimaa: “Año õpee iru bɨda aji, higojõ jɨrɨ che bɨ nama. Mamĩda unukꞌaada aji. Tꞌɨapꞌetꞌaapáde aji. ¿Kꞌãare–itꞌee ichi kꞌinia jãma bainɨ ̃ bayama aji, eujã jɨ ̃amaa?” 8 Mamĩda ma eujã akꞌɨparipa pꞌanauji: “Señor, ichiakꞌau bɨpáde aji, na año aupai. Yooro pꞌoiraitꞌee ujãra ome mãikꞌaapa arii pꞌe bɨnaitꞌeeda aji. 9 Mãga ookꞌãri, ¿chau–e paikꞌã? aji. Mata chau–e pɨrã, tꞌɨapꞌetꞌaaitꞌeeda” aji.  





10  Ewari

Jesupa wẽra eburukꞌukꞌua bada jɨpada

aba ɨ ̃ipata ewate Jesupa jarateemaa baji Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. 11 Mama baji wẽra dieciocho años kꞌayaa bɨ. Netuarapa ma wẽra eburukꞌukꞌuapiji. Mapa jĩpꞌa pꞌoyaa bainɨ ̃ beekꞌaa paji. 12 Jesupa ma wẽra unu atakꞌãri, tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa mãgaji: —Wẽra, pɨ jɨpa bɨda aji. 13 Mãpai ichi jua bɨji ma wẽra ekꞌarra ɨ ̃rɨ. Aramata jĩpꞌa bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa beeji o–ĩapa. 14 Mamĩda ma Akꞌõre  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 13

748

Ũraa jarateepata tedepema poro waibɨa kꞌĩraudachi, ɨ ̃ipata ewate Jesupa jɨpatꞌaada perã. Mapa eperãarãmaa mãgaji: —Ewari seis paraada aji, mimiadaitꞌee. Chedapáde aji, mãgɨ ́ ewate jɨpapide. Ɨĩ pata ewate chenaadapáde aji. 15 Mãpai Tachi Waibɨapa pꞌanauji: —¡Mamĩda parãpa paara oodakꞌaa pãchia jarateepatakꞌa! ¡Ɨĩ pata ewate ichiaba mimiapata! ¿Ɨĩ pata ewate pãchi pꞌakꞌa maa–e pɨrã burro ẽrapata– ekꞌã aji, ateedaitꞌee pania topide? 16 Na wẽra Abrahamdeepa uchiada Satanapa dieciocho años kꞌayaa iru baji. ¿Ɨĩ pata ewate pꞌoyaa jɨpaikꞌaraa baji–ekꞌã? aji. 17 Jesupa mãga jarakꞌãri, ichi kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadapꞌedaarã kꞌĩra nejasia pꞌaneejida eperãarã kꞌĩrapite. Mamĩda arii pꞌanadapꞌedaarã o–ĩa para baji Jesupa ne–inaa pia ooda kꞌaurepa.  





Mostaza taude nepɨrɨda

18  Jesupa

(Mateo 13.31‑32; Marcos 4.30‑32)

ichiaba awaraa nepɨrɨji jarateeitꞌee: —¿Kꞌãarekꞌa bɨma aji, Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã? ¿Kꞌãare ome aukꞌa bɨma? aji. 19 Mostaza tau pꞌisi kꞌedéekꞌata bɨda aji, eperãpa uuda ichi te ãukꞌidaa. Wari wãpachi pakꞌurukꞌa nɨ ̃beerumaa. Waibɨa nɨ ̃beekꞌãri, chi jua tꞌaide ipanaarã chepata ɨ ̃idaitꞌee.  

Levadurade nepɨrɨda

(Mateo 13.33)

20  Ichiaba

Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: —¿Kꞌãarekꞌa bɨma aji, Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichi jua ekꞌari bɨkꞌãri, ichideerã pꞌaneedamerã? 21 Wẽrapa levadura pꞌoiraparikꞌa bɨ harina waibɨa ome, pan masa pia warimerã.  

Tachi Akꞌõre truadee wãitꞌee puerta pꞌĩrupꞌee pɨkꞌa bɨ 22  Jerusalén

(Mateo 7.13‑14, 21‑23)

ode wãdade Jesupa jarateeji pꞌuuru bee chaa mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa eperãarã pꞌanapatamãi. 23 Maapai eperãpa iidiji: —Tachi Waibɨa, ¿eperãarã chokꞌara–ee Akꞌõre eujãdee wãdaitꞌeekꞌã? aji. Jesupa pꞌanauji: 24 —Tachi Akꞌõre truadee wãitꞌee puerta pꞌĩrupꞌee bɨde tꞌĩupatákꞌata bɨ. Mɨa jara bɨ: Eperãarã chokꞌara wã kꞌinia pꞌanadaitꞌee Tachi Akꞌõre truadee. Mamĩda pꞌoyaa wãda–e paitꞌee. 25 Te chipari pꞌirabaipꞌeda, ichi puerta jɨ ̃a nɨ ̃bɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa ewari cherude mɨ, parã poro waibɨapa Akꞌõre truadepema puertakꞌa bɨ jɨ ̃aitꞌee. Mãpai parã taawa pꞌanɨɨrãpa  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



749

Lucas 13​, ​14

mãgadaitꞌee: “Tachi Waibɨa, ewapáde adaitꞌee tai tꞌĩudaitꞌee.” Mamĩda mɨa pꞌanautꞌee: “Mɨa parã kꞌawa–e bɨ. Mapa parã tꞌĩupi–e paitꞌee. Parã mɨchideerã–eda aitꞌee.” 26 Mãpai parãpa jara pꞌaneedaitꞌee: “Tai pɨ ome nekꞌopachida mãikꞌaapa ne–inaa topachida. Tai pꞌuuru jãde pɨa jaratee nipapachida” adaitꞌee. 27 Mamĩda mɨa pꞌanautꞌee: “¿Mɨa jara–e pajikꞌã parã mɨchideerã–e? ¡Ãyaa wãt́ ɨ mɨ ikꞌaawaapa, ne–inaa kꞌachia oopataarã!” 28 Parãpa unudakꞌãri Abraham, Isaac, Jacob, jõmaweda Akꞌõre pedee jarapataarã ome Tachi Akꞌõre truade, kꞌawaadaitꞌee parã taawa pꞌanɨ. Mãpai jẽedaitꞌee mãikꞌaapa pãchi kꞌida kierrkierree para baitꞌee pꞌuapa. 29 Eperãarã chedaitꞌee norte eereepa, sur eereepa, akꞌõrejĩru uchiapari eereepa mãikꞌaapa akꞌõrejĩru baaipari eereepa. Mãɨrãta su–akꞌɨ pꞌana chedaitꞌee nekꞌode Tachi Akꞌõre ome ichi truade. 30 Maapai chi ɨ ̃rapema ekꞌariara beerã Tachi Akꞌõrepa waibɨara papiitꞌee. Jõdee ɨ ̃rapema waibɨara beerã irua ekꞌariara papiitꞌee.  









Jesús jẽeda Jerusalén pꞌuuru pidaarã pari

(Mateo 23.37‑39)

31 Mãpai

fariseorã ũkꞌuru chejida mãikꞌaapa mãgajida Jesumaa: —Wãj́ i namãikꞌaapa, Herodepa pɨ peetꞌaa kꞌinia bairã. 32 Irua pꞌanauji: —Wãt́ ɨ jarade jã ikꞌawaa bɨmaa: “Idi mãikꞌaapa nu uchiapikꞌooitꞌee netuara merãtɨa bee eperãarã kꞌapꞌɨadeepa mãikꞌaapa kꞌayaa beerã jɨpakꞌooitꞌee. Maapꞌeda nunorema parumaa aupaitꞌee.” 33 Mamĩda idi, nu mãikꞌaapa nunorema ichita wãitꞌee mɨchi ode, pia–e bairã Akꞌõre pedee jarapari Jerusalén pꞌuurudeepa taawa piumerã. 34 ʼ¡Jerusalén, Jerusalén, pɨdepemaarãpa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã peepata mãikꞌaapa irua pëida eperãarã mãupa batꞌa peepata! Atꞌapai mɨa pɨdepemaarã araa pꞌe kꞌinia bapachi, etꞌerre wẽrapa chi chakꞌeerã pꞌe ataparikꞌa ichi isia ekꞌari. Mamĩda parãpa kꞌiniada–e paji. 35 ¡Ũrítɨ! ¡Pãchi te ituaba beeitꞌee, Tachi Akꞌõrepa parã waa akꞌɨ–e paitꞌee perã! Mɨa jara bɨ: Parãpa mɨ waa unuda–e paitꞌee ewari cherude nãga jararutamaa: ‘¡Tachi Akꞌõrepa ichia pëida ichita pia akꞌɨ bapariitꞌee!’  (Sal 118.26)  







14

1   Ewari

Jesupa eperã kꞌapꞌɨa ooro bada jɨpada

aba ɨ ̃ipata ewate Jesús wãji nekꞌode fariseorã poro waibɨa temaa. Mama bɨde awaraa fariseorãpa iru akꞌɨ pꞌanajida, ɨmɨatee kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã. 2 Mama ichiaba baji eperã aba kꞌapꞌɨa ooro bɨ kꞌayaapa. Mãgɨ ́ Jesús kꞌĩrapite bainɨ ̃ ba cheji. 3 Mãpai Jesupa iidiji Moisepa pꞌãda jarateepataarãmaa mãikꞌaapa fariseorãmaa: —¿Ɨĩ pata ewate kꞌayaa bɨ jɨpaipia bɨkꞌã aji, maa–e pɨrã jɨpaikꞌaraa bɨ? 4 Mamĩda ãchi kꞌĩupꞌee para beeji. Mãpai irua chi kꞌayaa bɨ jita atapꞌeda, jɨpatꞌaaji mãikꞌaapa jaraji wãmerã. 5 Mãpai fariseorãmaa mãgaji:  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 14

750

—Pɨchi warra maa–e pɨrã pꞌakꞌa toidú padarida paara, ¿isapai jitana–e pakꞌajikꞌã aji, ɨ ̃ipata ewate mĩda? 6 Mamĩda maarepida pꞌanauda–e paji.  

7 Jesupa

Eperãarã miakꞌãipata fiesta oode tꞌɨ ̃ pëida

unukꞌãri ma fariseopa awaraarã tꞌɨ ̃ pëida su–akꞌɨ pꞌaneeruta su–akꞌɨ beepari piara bɨde, nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: 8 —Eperãpa pɨ tꞌɨ ̃ pëikꞌãri miakꞌãipata fiesta oode, su–akꞌɨ beenáaji su–akꞌɨ beepari piara bɨde, eperã pɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ tꞌẽe chei perã. 9 Mãgara chi tꞌɨ ̃dapa pɨmaa mãgai: “Téeji pɨ su–akꞌɨ beepari na eperãmaa.” Mãpai pɨ kꞌĩra nejasia bai mãikꞌaapa su–akꞌɨ banai su–akꞌɨ beepari tꞌɨmɨpɨara bɨde. 10 Ma kꞌãyaara pɨ tꞌɨ ̃ pëidakꞌãri, su–akꞌɨ banáji su– akꞌɨ beepari tꞌɨmɨara bɨde, pɨ tꞌɨ ̃dapa mãga chemerã: “Kꞌõpꞌãyo, su–akꞌɨ ba chéji su–akꞌɨ beepari piara bɨde.” Mãgara pɨ o–ĩa su–akꞌɨ banai apemaarã waawí mesade. 11 Tachi Akꞌõrepa chi waibɨara pa kꞌinia bɨ ekꞌariara papiitꞌee. Jõdee chi audua–ee bɨ waibɨara papiitꞌee. 12 Ichiaba Jesupa mãgaji ma fariseorã poro waibɨamaa: —Eperãarã tꞌɨ ̃ pëikꞌãri nekꞌo chedamerã pɨchi temaa, tꞌɨ ̃ pëináaji pɨchi kꞌõpꞌãyoorã, ɨ ̃pemaarã, ëreerã, wa pɨ te kꞌaitꞌa pꞌanɨ pꞌaratꞌara beerã, ma pari ãrapa ichiaba pɨ tꞌɨ ̃dai perã nekꞌode ãchi temaa. 13 Ma kꞌãyaara fiesta ookꞌãri, tꞌɨ ̃ pëipia bɨ chupɨria chedeerã, pꞌoyaa tꞌɨa–ee beerã, bɨɨrɨ nɨkꞌanɨkꞌaa beerã mãikꞌaapa tau pꞌãriu beerã. 14 Mãgá o–ĩa baitꞌee, ma pari ãrapa ne–inaa oodaitꞌee wẽe pꞌanadairã. Ma awara ma pari Tachi Akꞌõrepa pɨmaa ne–inaa pia ooitꞌee, ichia pia akꞌɨ bɨɨrã jai–idaadapꞌeda pꞌirabairuta ewate.  













Nekꞌopata fiesta waibɨade nepɨrɨda

(Mateo 22.1‑10)

15  Mãga

ũrikꞌãri, ma mesade su–akꞌɨ pꞌanadapꞌedaadepema abaapa mãgaji Jesumaa: —¡O–ĩa baitꞌeepɨ chi nekꞌoru nekꞌopata waibɨade Akꞌõre truade! 16 Mãpai Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Eperãpa chikꞌo waibɨa joopiji mãikꞌaapa eperãarã chokꞌara tꞌɨ ̃ pëiji. 17 Chikꞌo aupa nɨ ̃bakꞌãri, pëiji chi chokꞌapari jarade ma tꞌɨ ̃ pëida eperãarãmaa: “Chétɨ, jõma aupa jẽra bairã.” 18 Mamĩda jõmaarãpa: “Pꞌoyaa wãda–eda” ajida. Chi naapemapa mãgaji: “Etꞌewapai mɨa eujã neto ataji. Ichita wãitꞌee akꞌɨde. Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji, pꞌoyaa wã–e perã.” 19 Awaraapa mãgaji: “Etꞌewapai pꞌakꞌa diez neto atajida aji, mimiapinaitꞌee mɨchi eujãde. Mɨ chupɨria kꞌawaapáde aji, pꞌoyaa wã–e perã.” 20 Jõdee awaraapa mãgaji: “Ewaa miakꞌãiji. Mapa pꞌoyaa wã–eda” aji. 21 Chi chokꞌa pëida ãpɨtee cheji chiparimaa jarade. Mãpai ma te chipari kꞌĩraudachi mãikꞌaapa mãgaji chi chokꞌaparimaa: “Wãj́ i pꞌuuru jãdee mãikꞌaapa pꞌe anéeji chupɨria chedeerã, pꞌoyaa tꞌɨakꞌaa beerã, tau  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



751

Lucas 14​, ​15

pꞌãriu beerã mãikꞌaapa bɨɨrɨ nɨkꞌanɨkꞌaa beerã.” 22 Bɨɨ–apꞌeda, mãgaji chi chokꞌa pëidapa: “Señor, mɨa ooji pɨa jaradakꞌa. Mamĩda su–akꞌɨ beepari atꞌãri pari jẽra bɨda” aji. 23 Mãpai ma te chiparipa mãgaji chi chokꞌaparimaa: “Mãgara wãj́ i o bee chaa eperãarã jɨrɨde, mɨ te pꞌĩu nɨ ̃ba chemerã. 24 Mɨa jara bɨ: Chi eperãarã naa tꞌɨ ̃ pëida apidaapa kꞌoda–e paitꞌee mɨ chikꞌo.”  





Cristo ome nipapataarã nãga pꞌasadaitꞌee

(Mateo 10.37‑38)

25  Eperãarã

chokꞌara nipajida Jesús tꞌẽe. Mapa irua ãpɨtee akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: 26 —Mɨ ome niparupa mɨ kꞌiniara iru ba–e pɨrã chi akꞌõre, chi nawe, chi wẽra, chi warrarã, chi ɨ ̃pemaarã, chi ɨ ̃pewẽraarã, ichi paara kꞌinia bai kꞌãyaara, mãgɨ ́ pꞌoyaa mëré pa–e pai. 27Ichiaba eperã piuamaa bɨ pɨrã mɨde ijãa bɨ kꞌaurepa, mãgɨ ́ mëré pa–e pai. 28 Parãdepema abaapa te ɨtꞌɨa oo kꞌinia bɨ pɨrã, naapɨara juasia–e paikꞌã kꞌawaaitꞌee jõmasaa pꞌaratꞌa falta bɨ ma te oo aupaitꞌee. 29 Mãga oo–e pɨrã, ma te basa oopꞌeda, pꞌoyaa oo aupa–e pakꞌãri, chi unurutaarãpa pɨ oomaa iru pꞌaneedai. 30 Jarapataadai: “Na eperãpa te oomaa beeji. Mamĩda pꞌoyaa oo aupa–e paji.” 31 Maa–e pɨrã, rey wã kꞌinia bakꞌãri jura chõode awaraa rey ome, naapɨara chi soldaorã juasiapari kꞌawaaitꞌee diez mil soldaorãpa pꞌoyaadai wa pꞌoyaada–e pai soldaorã veinte mil ãra ɨ ̃rɨ chõo cherutaarã. 32 Pꞌoyaa–e paita bɨ pɨrã, ¿chi apema rey tꞌɨmɨ ́ cheru weda jara pëiitꞌee–ekꞌã kꞌĩra jĩpꞌa pꞌaneedaitꞌee chõoda–ee? 33 Mãga pɨkꞌa parãdepemapa kꞌĩsiapꞌeda mɨde ijãaitꞌee, ma kꞌaurepa ichia ne–inaa jõmaweda iru bɨ atuaamaa beeru pɨrã, mãgara pꞌoyaa mëré pa–e pai.  















Jesupa jarateeda tꞌã kꞌɨyaa–ee pɨkꞌa pꞌanɨɨrãde 34  —Tꞌã

(Mateo 5.13; Marcos 9.50)

pia bɨ. Mamĩda kꞌɨyaa–edaru pɨrã, ¿sãga waya kꞌɨyaapiima? aji. 35 Pia–e bɨ eujã–itꞌee pɨjida. Ichiaba ne–uu kꞌarra ikꞌaawa pꞌeitꞌee pida pia–e bɨ. Jĩpꞌa batꞌatꞌaaipia bɨda aji. Pia kꞌĩsíatɨ parãpa etꞌewa ũridapꞌedaade kꞌawaadamerã kꞌãata jara kꞌinia bɨ.  

15

Oveja atua badade nepɨrɨda 1   Ma

(Mateo 18.10‑14)

tꞌẽepai Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã mãikꞌaapa awaraa kꞌachia oopataarãda apatapꞌedaa kꞌaitꞌa chejida Jesús pedee ũride. 2 Mapa fariseorã Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome iru ãpɨte ikꞌachia pedeejida: —Jãgɨpa pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã auteebaipari mãikꞌaapa nekꞌopari ãra ome. 3 Mãpai Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: 4 —Parãdepema abaapa cien oveja iru bɨ pɨrã mãikꞌaapa madepema aba atuadaru pɨrã, ¿atabëi–e paikꞌã aji, chi apemaarã noventa y nueve ãchi  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 15

752

pꞌanapatamãi chi atuadaida jɨrɨnaitꞌee unu atarumaa? 5 Unu atakꞌãri, o– ĩapa pɨ ikꞌia ɨ ̃rɨ jira atapꞌeda, 6 aneeitꞌee mãikꞌaapa pachekꞌãri teeda, pɨchi kꞌõpꞌãyoorã tꞌɨ ̃ pꞌe ataitꞌee. Mãpai mãgaitꞌee: “O–ĩa pꞌanadáma mɨ oveja atua bada unu atada perã.” 7 Mɨa jara bɨ: Akꞌõre truade mãgá ichiaba audú o–ĩadaipata pꞌekꞌau kꞌachia ooparipa ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaakꞌãri mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãa beekꞌãri. O–ĩara pꞌanapata ma kꞌapꞌɨa, o–ĩa pꞌanadai kꞌãyaara noventa y nueve tꞌãri pia beerã kꞌapꞌɨa.  





Pꞌaratꞌa tau atua badade nepɨrɨda

8  —Wẽrapa

pꞌaratꞌa tau diez iru bɨpa madepema aba atuadaru pɨrã, ¿lámpara kꞌoo atapꞌeda, piakꞌãa te jã barremaa bee–e paikꞌã unu atarumaa? 9 Unu atakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã tꞌɨ ̃ pꞌe ataitꞌee mãikꞌaapa mãgaitꞌee: “O–ĩa pꞌanadáma mɨa unu atada perã pꞌaratꞌa tau atuadaida.” 10 Mɨa jara bɨ: Angeleerãpa ichiaba mãgá o–ĩadaipata pꞌekꞌau kꞌachia ooparipa ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaakꞌãri mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãa beekꞌãri.  



11 Jesupa

Eperãpa chi warrapa kꞌachia ooda perdonaada

ichiaba nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee: —Eperãpa warrarã omé iru baji. 12 Ewari aba chi kꞌũtrãara badapa mãgaji chi akꞌõremaa: “Akꞌõre, teepáde aji, mɨ eerepema netꞌaa pɨ piukꞌãri atabëiitꞌee bɨdepema.” Mãga ooji chi akꞌõrepa. Ma kꞌũtrãa eerepema netꞌaa teeji irumaa. 13 Maapꞌeda ma warra tꞌẽepemapa ichi eerepema netꞌaa pꞌe atapꞌeda, netokꞌooji mãikꞌaapa ma pꞌaratꞌapa tꞌɨmɨ ́ wãji awaraa todee. Mama pꞌaratꞌa pariatua gasta wãpachi mãikꞌaapa jõtꞌaaji ichia oo kꞌiniata oo bɨpa. 14 Ma awara pꞌaratꞌa jõma jõdaikꞌãri, atꞌapai jarra oojida ma eujãde. Maperã jarra choomaa beeji. 15 Mapa wãji mimia jɨrɨde ma eujãdepema eperãmaa. Ma eperãpa pëiji sinaarã jɨ ̃ade. 16 Audú jarrapa bi jãwaa kꞌinia bapachi sinaarã chikꞌopa. Mamĩda apidaapa nekꞌopidakꞌaa paji. 17 Mãpai kꞌĩsia beeji: “Mɨ akꞌõre tede mimiapataarã chokꞌaraarãpa nekꞌodaitꞌee iru pꞌanɨda aji. ¡Jõdee mɨ nama jarrapa piu wã! 18 Mɨ akꞌõremaa wãitꞌeeda aji. Panakꞌãri, nãga jaraitꞌeeda aji: Akꞌõre, mɨa pꞌekꞌau kꞌachiata ooji Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãikꞌaapa pɨ ãpɨte. 19 Waa pɨchi warrakꞌa mɨ iru banáaji. Jĩpꞌa pɨchi mimiaparikꞌa iru báji anaitꞌee.” 20 Maapꞌeda cheji chi akꞌõre temaa. ʼAtꞌãri tꞌɨmɨ ́ cheru weda, chi akꞌõrepa unu ataji mãikꞌaapa chupɨria kꞌawaaji. Pꞌiraji chi warramaa mãikꞌaapa wëre atapꞌeda, kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaji. 21 Mãpai chi warrapa mãgaji: “Akꞌõre, mɨa pꞌekꞌau kꞌachiata oojida aji, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãikꞌaapa pɨ ãpɨte. Waa pɨchi warrakꞌa iru banáaji. Jĩpꞌa pɨchi mimiaparíkꞌata iru báji.” 22 Mamĩda chi akꞌõre audú o–ĩa bada perã, mãgaji chi mimiapataarãmaa: “Pꞌaru pipɨara bɨta atanátɨ mãikꞌaapa jɨ ̃ bɨ ́tɨ. Ichiaba ichi juade sortija jɨ ̃ bɨ ́tɨ mãikꞌaapa ichi bɨɨrɨde chancla  





















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



753

Lucas 15​, ​16

jɨ ̃ bɨ ́tɨ. 23 Anéetɨ pꞌakꞌa poreera bɨta mãikꞌaapa peetꞌáatɨ. ¡Kꞌodaitꞌee mãikꞌaapa pëiradaitꞌee! 24 ¡Mɨ warra piu pɨkꞌa bada waya chokꞌai bɨ! ¡Chi atua pɨkꞌa bada unu atajidapɨ!” Mãpai fiesta oojida. 25 ʼMãɨmisa chi warra naapema ne–uu kꞌãide baji. Teedaa chekꞌãri, ũri cheji o–ĩa pëira para bɨ. 26 Mapa mimiapari aba tꞌɨ ̃ ataji mãikꞌaapa iidiji: “¿Sãga jõnɨma?” aji. 27 Mãpai ma mimiaparipa mãgaji: “Pɨ ɨ ̃pema pachejida aji. Pɨ akꞌõrepa pꞌakꞌa poreera bɨta peepiji, iru kꞌapꞌɨa kꞌayaa wẽe pacheda perã.” 28 Mãga ũrikꞌãri, chi ɨ ̃pema ne–uu kꞌãideepa cheda kꞌĩraudachi mãikꞌaapa teedaa tꞌĩuamaa beeji. Maperã chi akꞌõre taawaa uchiaji enenee pedeede tꞌĩumerã. 29 Mamĩda chi warrapa mãgaji chi akꞌõremaa: “Pɨa kꞌawa bɨda aji, mɨ taarã mimiadoo. Ichita kꞌĩra jĩpꞌa oodoo pɨa jaradakꞌa. Mamĩda mɨmaa tee–e paji cabra chakꞌe pida, o–ĩa nekꞌomerã mɨchi kꞌõpꞌãyoorã ome. 30 Jõdee pɨ warra pacheda– itꞌeeta peepiji pꞌakꞌa poreera bɨ, jõma pɨchi pꞌaratꞌa teeda jõtꞌaaji mĩda prostitutaarã ome.” 31 ʼMãpai chi akꞌõrepa pꞌanauji: “Warra, pɨ ichita mɨ ome bapari. Netꞌaa jõmaweda mɨa iru bɨ përé. 32 Mamĩda ɨ ̃rá o–ĩa pꞌanadaipia bɨ pɨ ɨ ̃pema piu pɨkꞌa bada chokꞌai bairã; chi atua bada unu atadapꞌedaa perã.”  



















16

1   Jesupa

Mimiapataarã poro waibɨade nepɨrɨda

ichiaba nãga nepɨrɨji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa jarateeitꞌee: —Eperã pꞌaratꞌara bɨ bapachi. Ichia iru baji mimiapataarã poro waibɨa ichi jua ekꞌari. Ewari aba mãgɨ ́ ɨmɨateejida irua netꞌaa pariatua atuapi bada perã. 2 Mapa chi mimia chiparipa tꞌɨ ̃ atapꞌeda, mãgaji: “¿Wãarakꞌã aji, pɨ ãpɨte jara chedapꞌedaa? Ɨr̃ aweda pꞌã téeji jõmaweda mɨ netꞌaa iru bɨ, pɨ waa mɨ mimiapataarã poro waibɨa pa–e paitꞌee perã.” 3 Mãga ũrikꞌãri, ma mimiapataarã poro waibɨapa kꞌĩsiaji: “Ɨr̃ á ¿sãgapɨ ooitꞌeema mɨ mimia chiparipa mɨ mimia wẽe bɨkꞌãri? Juatau wẽe bɨ mimia chaaree ooitꞌee mãikꞌaapa kꞌĩra nejasia bɨ ne–iidipariitꞌee. 4 Kꞌawa bɨda aji, sãga ooitꞌee eperãarãpa mɨ auteebaidamerã mimia wẽe beekꞌãri.” 5 Mãpai tꞌɨ ̃piji aba–abaa chedamerã chi paraa pꞌanadapꞌedaarã chi mimia chiparimaa. Chi naa chedamaa iidiji: “Pɨa ¿jõmasaa paraa bɨma aji, mɨchi poro waibɨamaa?” 6 Pꞌanauji: “Aceite olivodee ooda ochocientos galones paraa bɨda” aji. Mãpai ma mimiapataarã poro waibɨapa mãgaji: “Acha bɨda aji, pɨa paraa bada pꞌãda. Nãgɨ ́ jẽtꞌáaji mãikꞌaapa awaraata oo atapáde aji, cuatrocientos pari.” 7 Maapꞌeda iidiji awaraamaa: “¿Pɨa jõmasaa paraa bɨma?” aji. Ma eperãpa pꞌanauji: “Trigo bulto cien paraa bɨda” aji. Mãpai mimiapataarã poro waibɨapa mãgaji: “Acha bɨda aji, pɨa paraa bada pꞌãda. Nãgɨ ́ jẽtꞌaapꞌeda, awaraata oo atapáde aji, ochenta bulto pari.” 8 Chi mimia chiparipa kꞌawaji ma mimiapataarã poro waibɨa kꞌachia bada ikꞌawaa bɨ. Mapa ɨtrɨa–e paji. Ichiaba mãga pɨkꞌa pꞌanɨ na pꞌekꞌau eujãdepema ijãadakꞌaa beerã. Ikꞌawaara pꞌanapata Tachi Akꞌõredeerã kꞌãyaara.  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 16

754

9 ʼMaperã

mɨa parãmaa ũraaitꞌee. Na pꞌekꞌau eujãdepema netꞌaa iru pꞌanɨ téetɨ kꞌõpꞌãyoorã atadaitꞌee mɨ–itꞌee. Mãga ooruta pɨrã, ma netꞌaa jõdaikꞌãri, Tachi Akꞌõrepa parã auteebaiitꞌee ichi truade. 10  —Chi

Chisãgɨta tachi chipari; Tachi Akꞌõre wa pꞌaratꞌa

tꞌãri jĩpꞌa bɨpa netꞌaa chokꞌara–ee iru bɨ pɨjida, awaraarãmaa teeru pɨrã, aukꞌa teepariitꞌee netꞌaa chokꞌara iru bakꞌãri. Jõdee chi kꞌũrayaa bɨpa teeamaa bɨ pɨrã netꞌaa chokꞌara–ee iru bɨdepema, aukꞌa teeamaa bapariitꞌee netꞌaara iru bakꞌãri. 11 Mapa parã tꞌãri jĩpꞌa pꞌanada–e pɨrã na pꞌekꞌau eujãdepema netꞌaa, pꞌaratꞌa ome, ¿kꞌaipa ɨtꞌaripema netꞌaa parã jua ekꞌari bɨima? 12 Ichiaba na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨde chĩara netꞌaa tꞌãri jĩpꞌa akꞌɨda–e pɨrã, ¿kꞌaipa parãmaa ɨtꞌaripema netꞌaa pia teeima? 13 ʼEperã chipariirã omé jua ekꞌari mimia baikꞌaraa bɨ. Mãga bɨ pɨrã, chipari aba kꞌĩra unuamaa iru bai mãikꞌaapa chi apema kꞌinia iru bai, maa–e pɨrã abaapa jara bɨkꞌa ooi mãikꞌaapa chi apemapa jara bɨkꞌa ooamaa bai. Mãga pɨkꞌa apidaapa ooda–e pai Tachi Akꞌõrepa jara bɨkꞌa; pꞌaratꞌa, netꞌaa pia pꞌe bɨ misa.  





14  Fariseorãpa

Jesupa fariseorãmaa jarada

ma ũraa ũridakꞌãri, Jesús oo iru pꞌaneejida, pꞌaratꞌa kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã. 15 Mapa Jesupa mãgaji: —Parã tꞌãri pia beerãkꞌa pꞌanapata eperãarã kꞌĩrapite. Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌawa bɨ kꞌĩsia kꞌachia parã tꞌãride iru pꞌanɨ. Ne–inaa parãpa audupɨara kꞌinia iru pꞌanɨ; ma ne–inaa Tachi Akꞌõrepa unuamaa iru bapari.  

Jesupa jarada Moisepa pꞌãdade

16 —Moisepa ũraa pꞌãdakꞌãriipa mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa

ũraa pꞌãdakꞌãriipa Juan Bautistapa ũraa jarada parumaa, eperãarãpa jɨrɨpachida Tachi Akꞌõredeerã pꞌaneedaitꞌee ma ũraade jara bɨkꞌa oo pꞌanɨpa. Mamĩda ma ũraa jõru. Juan badakꞌãriipa mɨa pedee pia jarateepari, eperãarãpa kꞌawaadamerã mɨ kꞌaurepa Tachi Akꞌõrepa eperãarã bɨitꞌee ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. 17 ʼPajã mãikꞌaapa na pꞌekꞌau eujã jõdaridai, jõma Tachi Akꞌõrepa ũraa pꞌãpidade jara bɨkꞌa pꞌasai naaweda.  

Jesupa jarateeda miakꞌãi pꞌanɨɨrã mia amaanaadamerã

(Mateo 19.1‑12; Marcos 10.1‑12)

18 —Eperãpa ichi wẽra amaatꞌaaru pɨrã mãikꞌaapa miakꞌãiru pɨrã awaraa

ome, pꞌekꞌau oomaa bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Ichiaba eperã miakꞌãiru pɨrã wẽra amaatꞌaada ome, pꞌekꞌau oomaa bɨ Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Pꞌaratꞌara bada mãikꞌaapa Lázaro, chupɨria chada

19 —Eperã pꞌaratꞌara bɨ bapachi. Mãgɨ ́ pꞌaru pi–ia jɨ ̃pachi mãikꞌaapa ewari

chaa fiesta waibɨa oopachi. 20 Ichiaba mama bapachi eperã chupɨria chɨ  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



755

Lucas 16​, ​17

tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Lázaro. Mãgɨ ́ kꞌapꞌɨa jõma aida–idaa baji. Eujãde su–akꞌɨ beepachi ma pꞌaratꞌara bɨ te tꞌĩupatamãi. 21 Mãga oopachi ma pꞌaratꞌara bɨ mesadeepa chikꞌo baaida kꞌo kꞌinia bada perã. Mama bɨde usaarãpa iru aida senepachida. 22 Ewari aba ma chupɨria chɨ jai–idaaji mãikꞌaapa angeleerãpa iru jaure ɨtꞌaa ateejida Abraham ome bade. Ichiaba ma pꞌaratꞌara bada piuji mãikꞌaapa ɨajida. 23 ʼMa pꞌaratꞌara bada jaure chupɨria nɨ ̃baji piudapꞌedaarãmãi. Mamãikꞌaapa ɨtꞌaa akꞌɨkꞌãri, tꞌɨmɨɨpa unuji Abraham Lázaro ome. 24 Mãpai biaji: “Mɨchi chonaarã akꞌõchona Abraham, ¡mɨ chupɨria kꞌawáaji! Lázaro jua kꞌɨ ̃ paniade beepíji mãikꞌaapa pëí ji mɨ kꞌĩrame kꞌurãtɨpide, na tꞌɨpɨtaude chupɨria nɨ ̃bairã.” 25 Mamĩda Abrahampa pꞌanauji: “Warra, kꞌirãpáji pɨ pia bapachi chokꞌai bakꞌãri; jõdee Lázaro ̃ iru ɨ ̃imaa bɨ nama; jõdee pɨ chupɨria nɨ ̃bɨ. 26 Ma awara tachi chupɨria bapachi. Ɨrá pꞌanɨ esajĩakꞌa waibɨa kꞌõotꞌari jira bɨ. Mapa chi nãikꞌaapa wã kꞌinia pꞌanɨɨrã pꞌoyaa wãda–e jãmaa. Ichiaba chi jãikꞌaapa che kꞌinia pꞌanɨɨrã pꞌoyaa cheda–e namaa.” 27ʼMãpai ma pꞌaratꞌara badapa mãgaji: “Mãgara akꞌõchona Abraham, mɨ chupɨria kꞌawáaji. Pëí ji Lázaro mɨchi akꞌõre temaa. 28 Mama mɨchi ɨ ̃pemaarã joisomaa pꞌanapata. Jara pëí ji chenaadamerã namaa, mɨ mia nɨ ̃bɨmaa.” 29 Mamĩda Abrahampa pꞌanauji: “Ãrapa iru pꞌanɨda aji, Moisepa pꞌãda mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaa. Mãgɨ ́ ũraa ũridaipia bɨ mãikꞌaapa Akꞌõrede ijãadaipia bɨ.” 30 Mamĩda ma pꞌaratꞌara badapa pꞌanauji: “Wãarada aji, akꞌõchona Abraham. Mamĩda piuda chokꞌai pꞌirabaipꞌeda, wãru pɨrã ãramaa, mãgara wãara ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata oo amaadaitꞌee mãikꞌaapa Akꞌõrede ijãadaitꞌee.” 31 Mamĩda Abrahampa mãgaji ma pꞌaratꞌara badamaa: “Moisepa pꞌãda mãikꞌaapa Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaa ũri kꞌiniada–e pꞌanɨ pɨrã, ichiaba ijãada–e paitꞌee eperã piuda pꞌirabaipꞌeda, wãru pɨjida ãramaa jarade.”  





















17

Jesupa jarateeda pꞌekꞌau kꞌachiade baainaadamerã

(Mateo 18.6‑7, 21‑22; Marcos 9.42)

1   Jesupa

mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Na pꞌekꞌau eujãde ichita pꞌekꞌau kꞌachia paraaitꞌee. ¡Mamĩda Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌeepɨ chi eperãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopi bɨ awaraarãmaa! 2 Piara bakꞌaji kꞌũruma iru otaude jɨ ̃ atadapꞌeda, pꞌusa jãde batꞌatꞌaadaitꞌee, ichia na warrarãmaa pꞌekꞌau kꞌachia oopii kꞌãyaara. 3 ¡Kꞌĩrakꞌaupai parãpa mãga oodai! ʼAwaraa ijãaparipa pꞌekꞌau kꞌachia ooru pɨrã, ɨtrɨ ́atɨ. Mamĩda irua pꞌekꞌau kꞌachia oo amaa bɨ pɨrã, chupɨria kꞌawáatɨ mãikꞌaapa ma kꞌachia ooda perdonáatɨ. 4 Ewari abaade pɨmaa ne–inaa kꞌachia ooda siete ooru pɨjida, jarada siete irua jara cheru pɨrã mãga waa oo–e, ichita chupɨria kꞌawáaji mãikꞌaapa ma kꞌachia ooda perdonáaji.  





5  Mãpai

Ijãapataarãpa wãara ijãadakꞌãri

chi kꞌõpꞌãyoorãpa Jesumaa iidijida: —Taimaa waapɨara ijãapíji Tachi Akꞌõrede.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 17

756

6  Jesupa

pꞌanauji: —Mostaza tau pꞌisi kꞌedee mĩda, waibɨadaipari pakꞌurukꞌa. Mãga pɨkꞌa ɨ ̃rá parãpa wãara ijãaruta pɨrã, ma–ãri pida, ne–inaa oodai Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. Waapɨara ijãadakꞌãri, ne–inaa waibɨara oodai iru–itꞌee. Mãga pꞌanadakꞌãri, na nejõ bɨɨrɨmaa jaradai: “Jãmãikꞌaapa ãyaa wãj́ i mãikꞌaapa pꞌusa jãde baaináji.” Mãgá wãara ijãarutara, ma nejõ bɨɨrɨpa ooi parãpa jararutakꞌa. Ichita oodaipia bɨ Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa

7 —Parãdepemapa

chokꞌapari aba iru bɨ ne–uu kꞌãide mimia bapꞌeda maa–e pɨrã oveja akꞌɨdeepa cheru pɨrã, ¿nãga jarakꞌajikꞌã? “Su–akꞌɨ béeji mãikꞌaapa nekꞌóji.” 8 Mãga–e. Ma kꞌãyaara nãga jarai: “Mɨ–itꞌee nejóoji mãikꞌaapa mɨa iidiruta anéeji, mɨ nekꞌomaa, ne–inaa tomaa bɨ misa. Tꞌẽepai pɨ nekꞌoi mãikꞌaapa ne–inaa toi.” 9 Ma awara pɨa gracias jara–e paitꞌee ma chokꞌaparipa ooda pari pɨa jaradakꞌa. 10 Mãga pɨkꞌa parãpa oodapꞌeda jõmaweda Akꞌõrepa jaradakꞌa, irumaa nãga jaradaipia bɨ: “Pɨata tai chokꞌapari. Jĩpꞌa oojida pɨa jaradakꞌa.”  





Jesupa leprapa kꞌayaa beerã diez jɨpada

11 Jesús

ode wãde Jerusalendee, wãyaaji Samaria eujãde mãikꞌaapa Galilea eujãde. 12 Panaji pꞌuuru chakꞌede. Mama irumaa chejida diez ɨmɨkꞌĩraarã leprapa kꞌayaa pꞌanɨ. Mamĩda tꞌɨmɨ ́ pꞌaneejida mãgá kꞌayaa pꞌanadapꞌedaa perã. 13 Mãga nɨde biajida: —Jesús, Tachi Jarateepari, ¡tai chupɨria kꞌawáaji! 14 Jesupa ãchi unukꞌãri, mãgaji: —Pꞌaareerãmaa wãt́ ɨ jarade Tachi Akꞌõre juapa pãchi kꞌapꞌɨa jɨpakꞌooda. Mãgá wãrutade, jɨpa pꞌaneejida. 15 Ma diezdepema abaapa unukꞌãri ichi kꞌapꞌɨa jɨpada, ãpɨtee o–ĩa cheji. Tachi Akꞌõremaa golpe pedee pia jara cheji. 16 Mãpai Jesús kꞌĩrapite bedabaidachi ichi tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairumaa. Mãga ooji gracias jaraitꞌee ichi jɨpada perã. Ma eperã judio–e paji. Samaria eujãdepema paji. 17 Mãpai Jesupa mãgaji: —¿Diez paji–ekꞌã aji, jɨpa pꞌaneedapꞌedaarã ãchi kꞌayaadeepa? ¿Sãma pꞌanɨma apemaarã nueve? 18 ¿Na kꞌĩra tewaraa aupaita chejikꞌã aji, gracias jarade Tachi Akꞌõremaa? 19 Mãpai Jesupa mãgaji ma eperãmaa: —Pꞌirabáiji mãikꞌaapa wãj́ i. Pɨa wãara ijãada perã, jɨpa beejida aji.  















Sãga paitꞌee Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichideerã papikꞌãri 20  Fariseorãpa

(Mateo 24.23‑28, 36‑41)

Jesumaa iidijida: —¿Sãapaita Tachi Akꞌõrepa ichia pëida rey papiitꞌee na eujãde? Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



757

Lucas 17​, ​18

Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa pëida rey papi–e paitꞌee eperãarã taide. 21 Eperãarãpa jarada–e paitꞌee: “Iru nama bɨ” maa–e pɨrã “iru jãma bɨ”. Mãga pꞌoyaa jarada–e iru parã ome bapari perã, unuda–e pꞌanɨ mĩda. 22 Mãpai Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãgaji: —Ewari cherude parãpa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, audú unu kꞌinia jõnadaitꞌee. Mamĩda unuda–e paitꞌee. 23 Eperãarã ũkꞌuruurãpa jaradaitꞌee: “Iru nama bɨ” maa–e pɨrã “iru jãma bɨ”. Mamĩda wãnáatɨ ãchia jara pꞌanɨmaa mãikꞌaapa ijãanáatɨ ãchi pedee. 24 Atu pꞌanɨde pa tau pꞌorepꞌorekꞌãri pajã jõmaweda ɨ ̃daa ataparikꞌa, mãga pɨkꞌa atu pꞌanɨde mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, waya cheitꞌee. 25 Mamĩda mãga pai naaweda ɨ ̃rapemaarãpa mɨ chupɨria papidaitꞌee mãikꞌaapa yiaraa iru pꞌanadaitꞌee. 26 Noé bada ewaride pꞌasadakꞌa, mãga pɨkꞌa pꞌasaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri. 27Maapai eperãarã nekꞌopachida, ne–inaa topachida mãikꞌaapa miakꞌãipachida Noé ichi barcode bataurumaa. Mãpai kꞌoi che nɨ ̃beeji, na pꞌekꞌau eujã ũudachi mãikꞌaapa eperãarã jõmaweda kꞌiniidachida. 28 Mãga paji ichiaba Lot bapariikꞌãri. Eperãarã nekꞌo para bapachi, to para bapachi, ne–inaa neto para bapachi, ne–uu para bapachi mãikꞌaapa te oo para bapachi. 29 Mamĩda Lot Sodoma pꞌuurudeepa uchiakꞌãri, ma ewate ɨtꞌariipa kꞌoi tau baaiparikꞌa, azufre mãukꞌa baaiji tꞌɨpɨtau ome ma pꞌuuru ɨ ̃rɨ. Mapa ma pꞌuurudepemaarã jõmaweda kꞌiniidachida. 30 Mãga pɨkꞌa paitꞌee Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri. Eperãarãpa Tachi Akꞌõrede kꞌĩsiada–e pꞌanadaitꞌee. 31 ʼMa ewate eperã terrazade bɨ pɨrã, mamãikꞌaapa ɨrabaikꞌãri, teedaa tꞌĩukꞌaraa bɨ ichi netꞌaa pꞌe atade. Ma awara eperã ichi ne–uu kꞌãide ni pɨrã, teedaa cheikꞌaraa bɨ ichi netꞌaa atade. 32 Kꞌirãpátɨ Lot wẽra pꞌasada. 33 Eperã piuamaa bɨ pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ piukꞌãri atuaitꞌee. Mamĩda eperã piuru pɨrã mɨde ijãapari kꞌaurepa, mãgɨ ́ eperã piukꞌãri, ɨtꞌaa wãitꞌee. 34 ʼMɨa jara bɨ: Ma ewate pꞌãrikꞌua mɨ waya cheitꞌee. Omé araa pꞌaru abaade kꞌãi pꞌanɨde angeleerãpa aba ɨtꞌaa ateedaitꞌee; chi apema atabëidaitꞌee. 35 Ichiaba wẽraarã omé trigo bamaa pꞌanadaitꞌee kꞌũrumade. Aba ɨtꞌaa ateedaitꞌee; chi apema atabëidaitꞌee. 36 [Ichiaba ɨmɨkꞌĩraarã omé ne–uu kꞌãide mimiamaa pꞌanadaitꞌee. Aba ɨtꞌaa ateedaitꞌee; chi apema atabëidaitꞌee.] 37 Mãpai Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa iidijida: —Tachi Waibɨa, ¿sãma mãga pꞌasaitꞌeema? ajida. Pꞌanauji: —Piuda kꞌapꞌɨa bɨmãi, ãkoso seedaipatada aji.  

































18

Jesupa pꞌẽtrãade mãikꞌaapa charrade nepɨrɨda

1   Jesupa

chi kꞌõpꞌãyoorãmaa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee ichita sẽda– ee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã. 2 Mãgaji: —Pꞌuuru abaade charra bapachi. Mãgɨpa Tachi Akꞌõre, eperãarã paara waaweekꞌaa paji. 3 Ma pꞌuurude ichiaba bapachi pꞌẽtrãa. Mãgɨ ́ nepɨra iru  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 18

758

baji awaraa eperã ome. Mapa wãpachi ma charramaa irua ma nepɨra akꞌɨmerã. 4 Ewari chaa ma charrapa iru pedee ũripachi mĩda, kꞌaripa kꞌiniakꞌaa paji. Mamĩda tꞌẽepai kꞌĩsiaji: “Mɨa Tachi Akꞌõre waaweekꞌaa, eperãarã jida. 5 Mamĩda na pꞌẽtrãapa mɨ itu bɨ–e bairã, mɨ tꞌãri kꞌachiadai naaweda, kꞌaripaitꞌee waa chenaamerã.” 6 Mãpai Jesupa ichiaba mãgaji: —Ma charra kꞌachia bɨpa mãga ooji pɨrã ma pꞌẽtrãa ome, 7 audupɨara Tachi Akꞌõrepa ichia jɨrɨtꞌeradaarã kꞌaripaitꞌeeda aji, ãrapa ɨtꞌaa iidipata perã ãstaawa, pꞌãrikꞌua pida. ¿Ãramaa taarã nɨpiikꞌã? 8 Mɨa jara bɨ: Taarã–e weda ãra kꞌaripaitꞌee. Mamĩda mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri, ¿unu cheikꞌã aji, na pꞌekꞌau eujãde pꞌanɨ ijãapataarã atꞌãri mɨde wãara ijãapata?  









Jesupa nepɨrɨda fariseode mãikꞌaapa impuesto pꞌeparide

9 Jesupa

awaraa nepɨrɨji jarateeitꞌee chi awaraarã ekꞌariara akꞌɨ pꞌanɨɨrãmaa, ãchi tꞌãri piara pꞌanɨ jĩakꞌaapa: 10 —Ɨmɨkꞌĩraarã omé wãjida Tachi Akꞌõre te waibɨadee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de. Aba fariseo paji. Jõdee chi apemapa Cesar–itꞌee impuesto pꞌepachi. 11 Ma fariseo akꞌɨnɨ ̃ beepꞌeda, nãga ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi: “Aai, Akꞌõre, pɨmaa gracias jarapari, mɨ apemaarãkꞌa bakꞌaa perã. Mɨ nechɨayaa bakꞌaa; kꞌachia ooyaa bakꞌaa; chĩara wẽra ome kꞌãikꞌaa mãikꞌaapa ookꞌaa jã impuesto Cesar–itꞌee pꞌeparipa ooparikꞌa. 12 Tomia chaa kꞌãima omé nekꞌokꞌaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌee mãikꞌaapa mɨa jitaru ne–inaa diezdepema chaa aba pɨmaa teepari.” 13 Mamĩda ma Cesar– itꞌee impuesto pꞌepari tꞌɨmɨ ́ bainɨ ̃ baji, audú pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bɨ jĩakꞌaapa. Mapa ɨtꞌaa pida akꞌɨkꞌaa paji. Jĩpꞌa tꞌũa tꞌaapꞌe nɨ ̃bapachi mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi: “Aai, Akꞌõre, mɨ chupɨria kꞌawáaji pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bairã.” 14 Mɨa jara bɨ: Ma impuesto pꞌepari kꞌãiwee wãji ichi temaa, Tachi Akꞌõrepa irua pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapida perã. Jõdee mãga–e paji ma fariseo ome. Tachi Akꞌõrepa irua pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapi–e paji. Chi awaraarã kꞌãyaara waibɨara pa kꞌinia bɨ ekꞌariara baitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Jõdee chi audua–ee bɨ awaraarã kꞌãyaara waibɨara paitꞌee Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite.  









Jesupa warrarã bendiciada

15  Ichiaba

(Mateo 19.13‑15; Marcos 10.13‑16)

eperãarãpa warra chakꞌeerã aneejida Jesumaa iru jua bɨmerã ãra ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa bendiciamerã. Mamĩda chi kꞌõpꞌãyoorãpa mãga unudakꞌãri, ma warrarã aneedapꞌedaarã ɨtrɨajida. 16 Mãpai Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã tꞌɨ ̃ pꞌeji mãikꞌaapa mãgaji: —Ichiakꞌau mɨmaa warrarã chepítɨ, Tachi Akꞌõrepa ãra jĩakꞌaarã bɨitꞌee perã ichi jua ekꞌari, ichideerã pꞌaneedamerã. 17 Mɨa wãarata jararu. Warra chaipa tꞌãripa wãara ijãapari. Eperãpa mãgá Tachi Akꞌõrede ijãa–e pɨrã, pꞌoyaa ba–e pai iru jua ekꞌari ichideerã ome.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



759

Lucas 18

Eperã pꞌaratꞌara bada Jesús ome pedeeda

(Mateo 19.16‑30; Marcos 10.17‑31)

18  Eperãarã

poro waibɨapa iidiji Jesumaa: —Tachi Jarateepari tꞌãri pia, ¿kꞌãata mɨa ooipia bɨma aji, ɨtꞌaa wãitꞌee? 19 Jesupa pꞌanauji: —¿Sãapꞌeda mɨmaa tꞌãri pia bɨda a bɨma? aji. Tꞌãri pia apaita bɨ: mãgɨ ́ Tachi Akꞌõre. 20 Pɨa kꞌawa bɨ Tachi Akꞌõrepa Moisemaa ũraa pꞌãpida: ‘Eperã peenáaji; miakꞌãi bɨ pɨrã, awaraarã ome kꞌãináaji; nechɨanáaji; seewa jaranáaji chĩara kꞌachiade baaipiitꞌee; pɨchi akꞌõre mãikꞌaapa pɨchi nawe kꞌinia iru baparíiji mãikꞌaapa ãra pedee ũriparíiji.’  (Ex 20.12‑16) 21 Mãpai ma eperãpa mãgaji: —Mɨa ma jõma ooparida aji, kꞌũtrãa weda. 22 Mãga ũrikꞌãri, Jesupa pꞌanauji: —Ne–inaa aba waide oo–e bɨ. Pɨchi netꞌaa jõmaweda netokꞌoonáji mãikꞌaapa chupɨria beerãmaa ma pꞌaratꞌa téeji. Mãga ooru pɨrã, ne–inaa pipɨara iru baitꞌee Tachi Akꞌõre eujãde. Mãga oopꞌeda, mɨ ome nipa chéji. 23 Mamĩda mãga ũrikꞌãri, ma eperã kꞌĩra pia–ee wãji, pꞌaratꞌa audú kꞌinia bada perã. 24 Mãga unukꞌãri, Jesupa mãgaji: —¡Chaaree bɨ pꞌaratꞌara beerã pꞌaneedaitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome! 25 Chaareera bɨda aji, pꞌaratꞌara bɨ beeitꞌee Tachi Akꞌõre jua ekꞌari, camello aguja taude wãyaai kꞌãyaara. 26 Mãpai chi ũri pꞌanadapꞌedaarãpa iidijida: —Mãgara, ¿kꞌaita pꞌoyaa ɨtꞌaa wãyama? ajida. 27 Jesupa pꞌanauji: —Eperãarã pꞌoyaa ɨtꞌaa wãda–eda aji, ãchi kꞌĩradoopa, audú chaaree bairã. Mamĩda Tachi Akꞌõre–itꞌee ne–inaa chaaree wẽ–eda aji. 28 Mãpai Pedropa mãgaji: —Tachi Waibɨa, tai netꞌaa jõmaweda atabëijida pɨ ome nipapataadaitꞌee. 29 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Eperã mɨde ijãa bɨ kꞌaurepa atabëiru pɨrã ichi te, wẽra, ɨ ̃pemaarã, akꞌõreerã maa–e pɨrã warrarã, 30 mãgɨ ́ eperãpa waapɨara ataitꞌee na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, mãikꞌaapa piukꞌãri, ichita chokꞌai bapariitꞌee Tachi Akꞌõre ome.  























Jesupa jarada õpee jarada kꞌachia beerãpa ichi peedaitꞌee 31 Tꞌẽepai

(Mateo 20.17‑19; Marcos 10.32‑34)

Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorã doce awara ãi tꞌɨ ̃ pꞌe ataji mãikꞌaapa mãgaji: —Ɨr̃ á tachi Jerusalendee wãdaitꞌee. Mama jõmaweda chonaarãwedapema Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaakꞌa pꞌasaitꞌee Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 18​, ​19

760

mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema ome. 32 Kꞌachia beerãpa mɨ kꞌĩra tewaraarãmaa teedaitꞌee. Mãgɨɨrãpa mɨ oo iru pꞌanadaitꞌee, ikꞌachia jaradaitꞌee mɨmaa mãikꞌaapa kꞌĩramaa idudaitꞌee. 33 Maapꞌeda mɨ wɨdaitꞌee mãikꞌaapa peetꞌaadaitꞌee. Mamĩda ewari õpeemaa mɨ waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌeeda aji. 34 Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa maarepida kꞌawada–e paji irua jarada. Ichiaba kꞌawada–e paji kꞌãaredeta pedee baji. Irua jara kꞌinia bada pꞌoyaa kꞌawadakꞌaa paji.  





Jesupa tau pꞌãriu bɨ jɨpada Jericó pꞌuurude 35  Jesús

(Mateo 20.29‑34; Marcos 10.46‑52)

Jericó pꞌuuru kꞌaitꞌa pakꞌãri, unuji tau pꞌãriu bɨ o bi ikꞌaawa su– akꞌɨ bɨ. Mãgɨ ́ chupɨria chɨpa chi wãyaarutaarãmaa pꞌaratꞌa iidimaa baji. 36 Ũrikꞌãri eperãarã chokꞌara wãyaa wãruta ichi ikꞌaawa, iidiji: —¿Kꞌaita nama wãyaa wãdama? aji. 37 Pꞌanaujida: —Jesús Nazaret pꞌuurudepemata wãyaa wãda ajida. 38 Mãga ũrikꞌãri, ma tau pꞌãriu bɨpa biaji: —¡Jesús, Rey David Warra, u mɨ chupɨria kꞌawáaji! 39 Chi naa wãdapꞌedaarãpa ɨtrɨatꞌaapachida kꞌĩupꞌee beemerã. Mamĩda waapɨara biapachi: —Rey David Warra, mɨ chupɨria kꞌawáaji. 40 Mãpai Jesús akꞌɨnɨ ̃ beeji mãikꞌaapa jaraji aneedamerã. Kꞌaitꞌa pachekꞌãri, Jesupa iidiji: 41 —¿Kꞌãata kꞌinia bɨma aji, mɨa pɨ ome oomerã? Tau pꞌãriu bɨpa pꞌanauji: —Tachi Waibɨa, mɨchi taupa pia unu kꞌinia bɨda aji. 42 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Unúji! Pɨa ijãada perã, jɨpa beejida aji. 43 Aramãgá ma tau pꞌãriu badapa pia unu beeji mãikꞌaapa Jesús tꞌẽe wãji. O–ĩapa pia pedeeji Tachi Akꞌõremaa. Ichiaba Jesupa ooda unudapꞌedaarãpa o–ĩapa pia pedee pꞌaneejida Tachi Akꞌõremaa.  















19

1   Jesús

Jesús Zaqueo ome

Jericó pꞌuurude panakꞌãri, nipaji calle jãde. 2 Mama bapachi eperã pꞌaratꞌara bɨ, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Zaqueo. Mãgɨ ́ Cesar–itꞌee impuesto pꞌepataarã poro waibɨa paji. 3 Ma eperãpa Jesús kꞌawa kꞌinia baji. Mamĩda pꞌoyaa unukꞌaa paji, eperãarã audú chokꞌara nipadapꞌedaa perã iru ome. Ma awara ichi audú jepꞌeda baji. 4 Mapa Jesús naa pꞌiraji mãikꞌaapa  





u 18.38 Jesús tꞌɨ ̃jarapachida David Warra, iru uchiada perã chonaarãwedapema Rey Daviddeepa mãikꞌaapa Mesías pada perã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



761

Lucas 19

ɨtꞌɨ ́ padachi pakꞌuru o bi ikꞌaawa badade Jesús wãyaaitꞌeemãi. 5 Mãpai Jesús Zaqueo badamãi wãyaa wãkꞌãri, ɨtꞌaa akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Zaqueo, isapai ɨrabáiji jãmãikꞌaapa, idi mɨ pɨ tede beeitꞌee perã. 6 Aramãgá Zaqueo ɨrabaidachi mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa Jesús ateeji ichi temaa. 7 Mãga unudakꞌãri, arii pꞌanadapꞌedaarã jõmaarãpa ikꞌachia pedee pꞌaneejida Jesús ãpɨte, iru wãda perã pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bɨda apata tede. 8 Tꞌẽepai teeda pꞌanadakꞌãri, Zaqueo bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, mɨa netꞌaa pꞌe iru bɨdepema esa–aukꞌa chupɨria beerãmaa teeitꞌeeda aji. Ichiaba chĩara pꞌaratꞌa chɨadoo pɨrã, ma chɨada aba chaachaa pari kꞌĩmari teeitꞌeeda aji. 9 Mãpai Jesupa mãgaji: —Idi Tachi Akꞌõrepa na te chipari kꞌaripa ataji iru o kꞌachiade wãdadeepa, aukꞌa Tachi Akꞌõrede ijãapari perã, ichi chonaarãwedapema akꞌõchona Abrahampa ijãadakꞌa. 10 Ma–itꞌeepɨ mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema cheji; atua beerã jɨrɨitꞌee mãikꞌaapa o kꞌachiadeepa kꞌaripa ataitꞌee.  











Jesupa pꞌaratꞌade nepɨrɨda

(Mateo 25.14‑30)

11 Eperãarãpa

ũrimaa pꞌanajida Jesupa mãga jarakꞌãri. Jerusalén kꞌaitꞌa bada perã, ãchia kꞌĩsiajida taarã–ee Tachi Akꞌõrepa iru rey papiitꞌee. Mapa Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee. 12 —Pꞌaratꞌara beerãdepema aba bapachi. Mãgɨ ́ tꞌɨmɨ ́ wãji awaraa eujãdee, Cesarpa ichi rey bɨmerã mãikꞌaapa tꞌẽepai ichi ãpɨtee chemerã ichi eujã akꞌɨde. 13 Mamĩda wãi naaweda, tꞌɨ ̃ pꞌeji ichi mimiapataarã diez mãikꞌaapa pꞌaratꞌa waibɨa v teeji ãchi chaachaa. Mãpai mãgaji: “Na pꞌaratꞌapa netꞌaa neto pꞌe atátɨ mãikꞌaapa netótɨ awaraarãmaa waapɨara eepadamerã, mɨ cheru misa.” 14 Mamĩda ichi eujãdepemaarãpa iru kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida. Mapa iru tꞌẽe eperãarã pëijida jaradamerã: “Kꞌiniada–e jã eperã tai rey pamerã.” 15 ʼMãga jara pëijida mĩda, Cesarpa iru rey bɨji. Ma tꞌẽepai waya cheji ichi eujãdee. Pachekꞌãri, tꞌɨ ̃ pëiji ichi mimiapataarã, mãgɨ ́ pꞌaratꞌa teedaarãmaa, kꞌawaa kꞌinia bada perã jõmasaa eepa iru pꞌanɨ ãchi chaachaa. 16 Chi naa chedapa mãgaji: “Señor, pɨa pꞌaratꞌa teeda mɨmaa, ma pꞌaratꞌa tau chaa waa diez eepa wãjida” aji. 17 Reypa mãgaji: “¡Pɨ pia bɨda aji, pia mimiapari perã! Mɨa atabëida pia akꞌɨji mãikꞌaapa aɨ ɨ ̃rɨ waapɨara uchiapiji. Mãga ooda perã ɨ ̃rá mɨa pɨ eperãarã poro waibɨa papiitꞌee pꞌuuru diez akꞌɨpariimerã.” 18 Araarepema mimiaparipa ichiaba jara cheji: “Señor, pɨa pꞌaratꞌa teeda mɨmaa, ma pꞌaratꞌa tau chaa waa  













v 19.13 Hebreo pedeede jara kꞌinia bɨ mina. Mina aba vale baji pꞌaratꞌa pꞌaadapꞌedaa ewari cien mimiada pari. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 19

762

joisomaa eepa wãjida” aji. 19 Ichiaba mãgɨmaa reypa mãgaji: “Mãgara pɨa pꞌuuru joisomaa akꞌɨpariitꞌeeda” aji. 20 ʼMamĩda awaraa mimiapari chedapa mãgaji: “Señor, acha bɨda aji, pɨa pꞌaratꞌa mɨmaa teeda. Pꞌarude pia jɨ ̃ bɨpꞌeda, ɨa iru bajida aji. 21 Mɨa pɨ waawee bapari, kꞌawa bairã pɨa eperãarã pia chupɨria kꞌawakꞌaa. Kꞌawa bɨ pɨchia ne–inaa jõma pꞌe atapari awaraarã mimiadapꞌedaa pari.” 22 Mãpai ma reypa mãgaji: “¡Mimiapari kꞌachia! Pɨa jaradakꞌa ooitꞌeeda aji, pɨ ome. Kꞌawa bɨda a bɨ, mɨa pia chupɨria kꞌawakꞌaa mãikꞌaapa mɨa ne–inaa jõma pꞌe atapari awaraarã mimiadapꞌedaa pari. 23 Mãgara ¿sãapꞌeda pɨa mɨ pꞌaratꞌa ɨana–e pajima aji, pꞌaratꞌa ɨapata tede, mɨ chekꞌãri, mãpemaarãpa mɨmaa waya teedamerã aɨ ɨ ̃rɨ eepadapꞌedaa ome?” 24 Mãpai ma reypa mãgaji arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: “Jãri atátɨ mɨa pꞌaratꞌa teeda irumaa mãikꞌaapa téetɨ ma pꞌaratꞌa tau chaa waa diez eepadamaa.” 25 Mãpai ãchia mãgajida: “Mamĩda tachi poro waibɨa, ¡irua ma tau chaa waa diez eepada iru bɨda!” ajida. 26 Mãpai ma reypa mãgaji: “Mɨa jara bɨ: Chi iru bɨmaa waapɨara teeitꞌee. Mamĩda chi makꞌɨara wẽe bɨpa ma–ãri iru bɨ paara jãri ataitꞌeeda aji. 27Ma awara jɨrɨnátɨ mɨ kꞌiniada–ee pꞌanadapꞌedaarã ãchi rey pamerã. Anéetɨ mɨ kꞌĩrapite mãikꞌaapa peekꞌóotɨ.”  

















Jesús Jerusalén pꞌuurudee wãda

(Mateo 21.1‑11; Marcos 11.1‑11; Juan 12.12‑19)

28  Ma

pedee jara aupapꞌeda, Jesús wãji Jerusalén ode. 29 Olivo Eede, Betfagé mãikꞌaapa Betania pꞌuuru kꞌaitꞌa panadakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã omé naa pëiji. 30 Ãramaa mãgaji: —Wãt́ ɨ ara bɨ pꞌuuru tachi kꞌĩrapite bɨmaa. Panadakꞌãri, ununadaitꞌee burro jɨ ̃ bainɨ ̃ bɨ, waide apida batauda–e pꞌanɨ iru ɨ ̃rɨ. Ẽra atátɨ mãikꞌaapa anéetɨ. 31 Apidaapa iidiruta pɨrã kꞌãare–itꞌee ẽramaa pꞌanɨ, jarátɨ: “Tachi Waibɨapa arakꞌatɨa atee kꞌinia bɨ.” 32 Mãpai Jesús kꞌõpꞌãyoorã wãjida mãikꞌaapa ununajida jõma irua jaradakꞌa. 33 Ma burro ẽramaa pꞌanɨ misa, chipariirãpa iidijida: —¿Kꞌãare–itꞌee ẽramaa pꞌanɨma? ajida. 34 Pꞌanaujida: —Tachi Waibɨapa arakꞌatɨa atee kꞌinia bɨda ajida. 35 Mãpai ma burro Jesumaa ateedapꞌeda, ãchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃patapꞌedaa ata bɨjida aɨ ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa bataupijida. 36 Wãruta misa, eperãarãpa ãchi ɨ ̃rɨpema pꞌaru tꞌõ jẽra bɨjida o jãde, ãchi rey pai jĩakꞌaapa. 37Mãpai Olivo Eedeepa ɨrabaipata o kꞌaitꞌa pa wãdakꞌãri, jõmaweda iru ome nipapataarã o–ĩapa biukꞌa para beeji, taarã–ee ãchi rey pai jĩakꞌaapa. O–ĩapa Tachi Akꞌõremaa pedee pia pedeepachida, ãchia unudapꞌedaa perã Jesupa oo bɨ; ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 38 Mãgapachida: —‘¡Kꞌĩra wãree Akꞌõre eujãde, Tachi Kꞌaripapari reykꞌa cheru perã! ¡Ɨr̃ á Tachi Akꞌõre kꞌãiwee bapariitꞌee ichi eperãarã ome! ¡Iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ!’  (Sal 118.26)  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



763

Lucas 19​, ​20

39 Mãpai

ũkꞌuru fariseorã ma eperãarã tꞌãide pꞌanadapꞌedaarãpa Jesumaa mãgajida: —Tachi Jarateepari, pɨ ome nipapataarã ɨtrɨapáde ajida, mãga jaranaadamerã. 40 Mamĩda Jesupa pꞌanauji: —Na eperãarã kꞌĩupꞌee pꞌaneeruta pɨrã, mãu paara mãga biadaitꞌeeda aji.  

Jesús Jerusalen–itꞌee jẽeda

41 Jerusalén

pꞌuuru kꞌaitꞌa parutade Jesupa araa akꞌɨkꞌãri, jẽedachi. mãgaji: —¡Pɨdepemaarãpa mɨde ijãadapꞌedaa paara, idi weda mɨa parã kꞌãiwee pꞌaneepikꞌaji! Mamĩda mãga kꞌawada–e pꞌanadairã, parã–itꞌee mera pɨkꞌa bɨ. Mapa pꞌoyaa unuda–e Tachi Akꞌõrepa oo bɨ. 43 Jerusalén, ewari cherude pɨmaa ne–inaa kꞌachia pꞌasaitꞌee. Pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa muralla yoorodee oodaitꞌee pɨ ikꞌaawa. Pɨ wapꞌɨra atadaitꞌee mãikꞌaapa ma muralladeepa pɨ kꞌidaa chaa wawadaitꞌee. 44 Pɨ muralla jõma tꞌeetꞌaadaitꞌee, edajãdepema te jẽra bɨ paara. Aɨde pꞌanɨɨrã chokꞌara peedaitꞌee. Mãu apida bee–e paitꞌee awaraa mãu ɨ ̃rɨ, pɨdepemaarãpa ũridaamaa pꞌanadapꞌedaa perã mɨa parã kꞌaripa chekꞌãri. 42  Mãpai





Jesupa ne–inaa netopataarã jërekꞌooda Akꞌõre te waibɨadeepa

(Mateo 21.12‑17; Marcos 11.15‑19; Juan 2.13‑22)

45  Jerusalén

pꞌuurude panadakꞌãri, Jesús Tachi Akꞌõre te waibɨade tꞌĩuji mãikꞌaapa jëremaa beeji aɨde ne–inaa netomaa pꞌanadapꞌedaarã. 46 Mãgaji: —Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌã jẽra bɨde jara bɨ: ‘Mɨ te ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata teda apatadaitꞌee.’  (Is 56.7) ‘Mamĩda parãpa nechɨapataarã tékꞌata oo iru pꞌanɨ.’  (Jer 7.11) 47 Ewari chaa Jesupa jarateepachi Tachi Akꞌõre te waibɨade. Maapai pꞌaareerã poroorã, Moisepa pꞌãda jarateepataarã mãikꞌaapa Jerusalén pꞌuuru pidaarã poro waibɨarãpa jɨrɨpachida Jesús peepitꞌaadaitꞌee. 48 Mamĩda pꞌoyaadakꞌaa paji, eperãarãpa iru pedee audú ũri kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã.  





20

Tachi Akꞌõrepa Jesús pëida

1   Ewari

(Mateo 21.23‑27; Marcos 11.27‑33)

aba Tachi Akꞌõre te waibɨade Jesupa jarateemaa baji pedee pia Akꞌõrepa jara pëida. Mãga nɨde pachejida pꞌaareerã poroorã, Moisepa pꞌãda jarateepataarã mãikꞌaapa judiorã poro waibɨarã. 2 Mãɨrãpa Jesumaa iidijida: —¿Tachi Akꞌõrepa tai bɨji–ekꞌã ichi te waibɨa akꞌɨdamerã? ¿Kꞌaipa pɨmaa nãga oopi bɨma? ajida. 3 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa pida parãmaa iidiitꞌeeda aji. Pꞌanáutɨ pꞌoyaa pꞌanaudai pɨrã. 4 ¿Kꞌaipa pëijima aji, Juan Bautistapa poro choo chemerã; Tachi Akꞌõrepa maa–e pɨrã eperãarãpa?  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 20

764

5  Mãpai

ãchi pitapai pedee para beeji: —Tachi Akꞌõrepa pëidada aruta pɨrã, irua iidiitꞌee: “Mãgara, ¿sãapꞌeda Juan ũraa ijãada–e pajima?” aitꞌee. 6 Ichiaba jaradaikꞌaraa bɨ: “eperãarãpa Juan pëijida”. Mãga jararuta pɨrã, na eperãarã kꞌĩraudaridaitꞌee tachi ome mãikꞌaapa tachi mãupa batꞌa peedai. Jõmaarãpa ijãa pꞌanɨ Juan Tachi Akꞌõre pedee jarapari paji. 7 Mapa ãchia pꞌanaujida: —Kꞌawada–e pꞌanɨda ajida, kꞌaipa Juan pëiji poro choo chemerã. 8 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara mɨa pida jara–eda aji, kꞌaipa mɨmaa nãga oopi bɨ.  





Mimiapataarã kꞌachia beerãde nepɨrɨda

(Mateo 21.33‑44; Marcos 12.1‑11)

9 Maapꞌeda

Jesupa nãga nepɨrɨmaa beeji jarateeitꞌee eperãarãmaa: —Eperãpa uva eujã uuji. Maapꞌeda ne–uu eujã akꞌɨpataarã jɨrɨji aɨde mimiadamerã. Mãpai awara ãyaa tꞌɨmɨ ́ wãji. 10 Tꞌẽepai uva oropata ewari pakꞌãri, ma eujã chiparipa ichi mimiapari pëiji ma ne–uu akꞌɨpataarãmaa, ichi eere bee bɨ chauda tee pëidamerã. Mamĩda ãchia ma mimiapari sĩkꞌoojida mãikꞌaapa pëitꞌaajida waya chiparimaa, maarepida netꞌaa wẽe. 11 Mãpai ma ne–uu chiparipa awaraa mimiapari pëiji. Mamĩda mãgɨmaa ichiaba ikꞌachia jaradapꞌeda, pꞌua ootꞌaajida mãikꞌaapa jua arajãgaa pëitꞌaajida. 12 Ma tꞌẽepai awaraa mimiapari pëiji. Mamĩda ma ne–uu akꞌɨpataarãpa iru aukꞌa pꞌua oojida mãikꞌaapa taawaa pëijida. 13 ʼMãpai ma ne–uu chiparipa mãgaji: “Ɨr̃ á, ¿kꞌãata ooyama? aji. Pëiitꞌeeda aji, mɨ warra kꞌinia iru bɨ. Taawa iru waaweedayada” aji. 14 Mamĩda ma ne–uu akꞌɨpataarãpa iru warra tꞌɨmɨ ́ cheru unu atadakꞌãri, ãchi pitapai mãgapachida: “Jãgɨpa ichi akꞌõre netꞌaa jõmaweda ataitꞌee chi akꞌõre piukꞌãri. Peetꞌaadáma ajida, tachi–itꞌee na ne–uu eujã beemerã.” 15 Mapa ma uva eujãdeepa uchia atajida mãikꞌaapa peetꞌaajida. Mãpai Jesupa mãgaji: —Parãpa, ¿kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma aji, ma uva eujã chiparipa ooitꞌee ma eujã akꞌɨpataarã ome? 16 Mɨa jaraitꞌee. Wãkꞌãri, ma eujã akꞌɨpataarã peekꞌooitꞌeeda aji, mãikꞌaapa chi eujã teeitꞌeeda aji, awaraarãmaa ãchia akꞌɨpataadamerã. Mãga ũridakꞌãri, eperãarãpa mãgajida: —¡Mãga pꞌasa–e paitꞌeeda! ajida. w 17 Mamĩda Jesupa ãramaa akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Mãgara, ¿kꞌãata jara kꞌinia bɨma aji, na pedee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdadepema? ‘Te oopataarãpa mãu kꞌiniada–e padapꞌedaa pipɨara padachi.’   (Sal 118.22)  















w 20.16 Mãga jarajida kꞌawadapꞌedaa perã Jesupa judiorãdeta nepɨrɨ baji. Kꞌiniada–e paji ãra kꞌãyaara Tachi Akꞌõrepa judio–eerã papimerã ichi jua ekꞌari ichideerã pꞌaneedamerã. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



765

Lucas 20

18  Eperã

ma mãu pipɨara bɨ ɨ ̃rɨ tꞌĩutɨru pɨrã, chupɨria nɨ ̃beeitꞌee. Jõdee ma mãu eperã ɨ ̃rɨ baairu pɨrã, iru peetꞌaaitꞌee. 19 Pꞌaareerã poroorãpa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome ma nepɨrɨda ũri aupadakꞌãri, kꞌawaajida Jesupa ãchideta pedee baji. Mapa aramata jita atapi kꞌinia pꞌanajida. Mamĩda mãga ooda–e paji eperãarã waawee pꞌanadapꞌedaa perã. x  

Judiorãpa Cesar–itꞌee impuesto pꞌaapatapꞌedaa

(Mateo 22.15‑22; Marcos 12.13‑17)

20  Maperã

tꞌẽepai ma judiorã poroorãpa pëijida tꞌãri jĩpꞌa pɨkꞌa beerã Jesús ome pedeede. Kꞌinia pꞌanapachida ma eperãarãpa iidi pꞌanɨpa Jesupa pedee kꞌachia jarapidai Romadepemaarã poro waibɨarã ãpɨte. Mãgá ma eujã akꞌɨpari, Romadepemaarã poro waibɨapa iru atapii. 21 Ma–itꞌee ma pëida eperãarãpa Jesumaa iidijida: —Tachi Jarateepari, taipa kꞌawa pꞌanɨda ajida, pɨa pedee wãara jarapari mãikꞌaapa jarateepari eperãarãpa ne–inaa pia oo kꞌawaadamerã. Eperãarã maarepida kꞌũrakꞌaa. Ichita jara bɨ eperãarã kꞌĩra jĩpꞌa pꞌanapataadamerã Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. 22 Mãga bɨta, nãga iidi kꞌinia pꞌanɨ: ¿Pia bɨkꞌã ajida, taipa Cesarmaa impuesto pꞌaadaitꞌee wa mãga–e? 23 Jesupa kꞌawa bada perã mãɨrãpa kꞌĩsia kꞌachia iru pꞌanɨ, mãgaji: 24 —Akꞌɨpítɨ denario pꞌaratꞌa tau. ¿Kꞌai kꞌĩrata nade bɨ mãikꞌaapa kꞌai tꞌɨ ̃ta pꞌã bɨma? aji. Pꞌanaujida: —César kꞌĩra mãikꞌaapa ichi tꞌɨ ̃ta pꞌã bɨda ajida. 25 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mãgara téetɨ Cesarmaa irua netꞌaa iidipari, mãikꞌaapa aukꞌa téetɨ Tachi Akꞌõremaa irua iidipari. 26 Mãga ũridakꞌãri, kꞌawaajida Jesumaa pedee kꞌachia pꞌoyaa jarapida–e pai eperãarã taide. Mapa akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa kꞌĩupꞌeekꞌoodachida.  











Piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaipatade iididapꞌedaa 27 Maapꞌeda

(Mateo 22.23‑33; Marcos 12.18‑27)

saduceorã ũkꞌuru wãjida Jesumaa. Saduceorãpa ijãadakꞌaa eperã piupꞌeda waya chokꞌai pꞌirabaii. Maperã iidijida: 28 —Tachi Jarateepari, Moisepa nãga pꞌã bëijida ajida. Eperã miakꞌãi bɨ warra wẽe piuru pɨrã, chi ɨ ̃pemapa iru wẽra ataipia bɨ mãikꞌaapa aɨ ome warra ooipia bɨ chi ɨ ̃pema piuda kꞌapꞌɨa pari. y 29 Mãga jaradapꞌeda, ma saduceorãpa nãga nepɨrɨjida. Pꞌanajida ɨ ̃pemaarã siete. Chi naapema miakꞌãiji. Mamĩda warra wẽe piuji. 30 Chi araarepema 31 mãikꞌaapa araarepema  





x 20.19 Dn

2.34, 44; Is 8.14.



y 20.28 Dt 25.5‑10.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 20

766

miakꞌãijida ma pꞌẽtrãa ome. Mamĩda aukꞌa warra wẽe piujida. Ma tꞌẽepai chi apemaarã jida miakꞌãijida ma pꞌẽtrãa ome. Mamĩda ãchi jõmaweda warra ̃ taipa nãga kꞌawa kꞌinia wẽe piujida. 32 Maapꞌeda ma wẽra ichiaba piuji. 33 Ɨrá pꞌanɨ. Piudapꞌedaarã waya chokꞌai pꞌirabaidakꞌãri, ¿chisãgɨ ́ ɨ ̃pemata ma wẽra ɨmɨkꞌĩra paitꞌeema ajida, ãchi jõmaweda iru ome miakꞌãi pꞌanadapꞌedaa perã? 34 Jesupa pꞌanauji: —Na pꞌekꞌau eujãde ɨmɨkꞌĩraarã mãikꞌaapa wẽraarã miakꞌãipata. 35 Mamĩda Akꞌõrepa jɨrɨtꞌeradaarã ichi eujãde pꞌanadakꞌãri, ɨmɨkꞌĩraarã wẽraarã paara waa miakꞌãida–e paitꞌee, 36 waa piuda–e paitꞌee perã. Angeleerãkꞌa pꞌanadaitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre warrarã padaitꞌee, chokꞌai pꞌirabaidapꞌedaa perã. 37 Moisepa paara tachimaa kꞌawapipari piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaidaitꞌee. Chonaarãweda Tachi Akꞌõrepa irumaa pedeekꞌãri pakꞌuru jepꞌeda urua jira bɨdeepa tꞌɨpɨtaukꞌa, jaraji ichi Abraham, Isaac, Jacob ijãadapꞌedaa Akꞌõre Waibɨa. z 38 ¡Tachi Akꞌõre piudapꞌedaarã Akꞌõre Waibɨa–e! ¡Chokꞌai pꞌanɨɨrã Akꞌõre Waibɨa, iru–itꞌee eperãarã jaureerã jõma chokꞌai pꞌanadairã! 39 Mãpai ũkꞌuru Moisepa pꞌãda jarateepataarãpa mãgajida: —Tachi Jarateepari, pia pꞌanaujida ajida. 40 Maadamãiipa waawee pꞌaneejida waa iididaitꞌee.  

















Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã

(Mateo 22.41‑46; Marcos 12.35‑37)

41 Mãpai

Jesupa iidiji: —¿Sãapꞌeda jara pꞌanɨma aji, Mesías chonaarãwedapema Rey Daviddeepa uchiaitꞌee? 42 Salmos pꞌãdade Rey Davidpa paara jara bɨ: ‘Tachi Akꞌõrepa jaraji Tachi Waibɨamaa: “Pɨ mɨ ome aukꞌa waibɨa bairã, su–akꞌɨ beepáde aji, mɨ juaraare, 43 mɨa pɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarã pꞌoyaaru misa.” ’ a   (Sal 110.1) 44 Davidpa ichi ëreerãdeepa uchiaitꞌee bɨmaa tꞌɨ ̃jaraji “Tachi Waibɨa”. ¿Mapa kꞌawada–ekꞌã aji, Mesías waibɨara bɨ chonaarãwedapema Rey David kꞌãyaara?  





Jesupa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ɨmɨateeda

(Mateo 23.1‑36; Marcos 12.38‑40; Lucas 11.37‑54)

45  Eperãarã

jõmaarãpa ũrimaa pꞌanajida, Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãgakꞌãri: 46 —Kꞌĩrakꞌaupai pꞌanapataadai Moisepa pꞌãda jarateepataarãkꞌa. Ãchi audua pꞌanadairã pꞌaru teesoo jɨ ̃i awaa pꞌanapata mãikꞌaapa kꞌinia pꞌanapata jõmaarãpa ãchimaa saludaadamerã plaza bee chaa, tachi poro waibɨarã ome oopatakꞌa. Ichiaba su–akꞌɨ pꞌaneepata su–akꞌɨ beepari pipɨara bɨde Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede mãikꞌaapa nekꞌodakꞌãri,  

z 20.37 Ex 3.6.

a 20.43 Griego

pedeede: pɨchi bɨɨrɨ ekꞌari bɨru misa.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



767

Lucas 20​, ​21

chi su–akꞌɨ beepari pipɨara bɨde su–akꞌɨ pꞌaneepata. 47 Ma awara pꞌẽtrãarã kꞌaripadai kꞌãyaara, ãra te jãri atapata mãikꞌaapa taarã ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata, eperãarãpa ãchi tꞌo pꞌanadamerã. Mãga pꞌanapata perã, Tachi Akꞌõrepa ãra audupɨara miapiitꞌee, kꞌachia beerã miapikꞌãri ichi ewari waibɨa ewate.  

21

Pꞌẽtrãa chupɨria kꞌɨrɨpa primisia teeda 1   Jesupa

(Marcos 12.41‑44)

akꞌɨmaa baji, pꞌaratꞌara beerãpa primisia ata bɨ pꞌanɨ misa pꞌaratꞌa pꞌepatade Tachi Akꞌõre te waibɨade. 2 Mãpai ichia unuji pꞌẽtrãa chupɨria kꞌɨrɨpa ata bɨ cheru pꞌaratꞌa tau omé cobredee. 3 Mãga unukꞌãri, Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Na pꞌẽtrãa chupɨria kꞌɨrɨpa primisia waibɨara teejida aji, apemaarã kꞌãyaara. 4 Jõmaarãpa tee pꞌanɨ ãchi pꞌaratꞌa waibɨa iru pꞌanadapꞌedaadepema beeda. Jõdee na pꞌẽtrãa, chupɨria kꞌɨrɨ mĩda, ichia iru kꞌerada jõmaweda teeji Tachi Akꞌõremaa. Teejida aji, chi pꞌaratꞌa iru bada paara chikꞌo netoitꞌee.  





Jesupa jarada Tachi Akꞌõre te waibɨa tꞌeetꞌaaitꞌee 5  Eperãarã

(Mateo 24.1‑2; Marcos 13.1‑2)

ũkꞌuru pedeemaa pꞌanajida Tachi Akꞌõre te waibɨade. Jarapachida mãu pi–iadee oo kꞌobɨ mãikꞌaapa kꞌĩra wãree bainɨ ̃ bɨ eperãarãpa netꞌaa tee pꞌanadapꞌedaa kꞌaurepa. Mãga ũrikꞌãri, Jesupa mãgaji: 6 —Ewari cherude parãpa na jõma unu pꞌanɨ unuda–e paitꞌee. Mãu apida bee–e paitꞌee awaraa mãu ɨ ̃rɨ, na jõmaweda tꞌeekꞌoo chedaitꞌee perã.  

Ne–inaa pꞌasaitꞌee na pꞌekꞌau eujã jõi naaweda 7 Mãpai

(Mateo 24.3‑28; Marcos 13.3‑23)

Jesumaa iidijida: —Tachi Jarateepari, ¿sãapaita mãga pꞌasaitꞌeema? ajida. ¿Sãga kꞌawadayama ajida, ma ewari kꞌaitꞌa pakꞌãri pꞌasaitꞌee pɨa jaradakꞌa? 8 Jesupa pꞌanauji: —Taukꞌa nipapatáatɨ apidaamaa kꞌũrapiamaapa. Mɨ jĩakꞌa chokꞌara chedaitꞌee. Seewata jaradaitꞌee: “Mɨta Akꞌõre Warra; ɨ ̃rapɨ paji chi cheitꞌee bada.” Mamĩda ãchia jara pꞌanɨ ijãanáatɨ. 9 Ũridakꞌãri eperãarãpa jura chõo jõnɨ mãikꞌaapa oodaamaa pꞌanɨ ãchi poro waibɨarãpa jara pꞌanɨkꞌa, pꞌeranáatɨ. Ichita mãga pꞌasaitꞌee naapɨara. Mamĩda Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate atꞌãri pa–e paitꞌee. 10 Ichiaba Jesupa mãgaji: —Eperãarã awaraarã ome chõodaitꞌee. 11 Awẽrachai wëre nɨ ̃beeitꞌee; jarra oodaitꞌee mãikꞌaapa kꞌayaara paraaitꞌee eujã awara–awaraade. Ma awara pajãde ne–inaa waide unudakꞌaa unupataadaitꞌee; ne–inaa tachi pꞌerapipari.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 21

768

12  ʼMamĩda

mãga pꞌasai naaweda, ijãadakꞌaa beerãpa parã jɨrɨpataadaitꞌee miapidaitꞌee mãikꞌaapa jita atadapꞌeda, ateedaitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. Mama parã akꞌɨdaitꞌee jaradaitꞌee eperãarã pia wa kꞌachia. Ichiaba carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨnadaitꞌee mãikꞌaapa ateedaitꞌee reyrã kꞌĩrapite maa–e pɨrã eperãarã poro waibɨarã kꞌĩrapite. Ma jõma parãmaa oopataadaitꞌee, mɨde ijãapata kꞌaurepa. 13 Mãga oodakꞌãri, ãchi kꞌĩrapite parãpa jarapataadai Tachi Akꞌõrepa ooda parã–itꞌee mɨ kꞌapꞌɨa pari. 14 Maapai kꞌĩsianáatɨ kꞌãare pedeeta jaradai. 15 Mɨa kꞌĩsia kꞌawaa pedee jarapiitꞌee, parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataarãpa pꞌanaupiamaapa mãikꞌaapa jarapiamaapa parãpa seewa jara jõnɨ. 16 Mamĩda pãchi akꞌõreerãpa, ɨ ̃pemaarãpa, ëreerãpa mãikꞌaapa kꞌõpꞌãyoorãpa paara parã traicionaadaitꞌee. Maapai parã ũkꞌuru peepidaitꞌee. 17 Jõmaarãpa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapataadaitꞌee mɨde ijãapata kꞌaurepa. 18 Mamĩda parã puda kꞌãu apida atuada–e, mɨa parã akꞌɨ bapariitꞌee perã. 19 Mapa ¡tꞌãripa choopatáatɨ! Mãgá parã ɨtꞌaa wãdaitꞌee.  













20  —Unudakꞌãri

Jerusalén pꞌuuru jõdariitꞌee

soldaorãpa Jerusalén pꞌuuru wapꞌɨra iru pꞌanɨ, kꞌawáatɨ taarã–e jõdariitꞌee. 21 Maapai Judea eujãde pꞌanɨɨrã mirudaipia bɨ eera jẽra bɨdee. Jõdee Jerusalén pꞌuurude pꞌanɨɨrã mamãikꞌaapa uchiadaipia bɨ. Ichiaba chi taawa pꞌanɨɨrã chedaikꞌaraa bɨ pꞌuurudee. 22 Mãga oodaipia bɨ ma ewate Tachi Akꞌõrepa mɨde ijãadakꞌaa beerã kꞌachia ooitꞌee perã. Eperãarã chupɨria chitoonadaitꞌee, Tachi Akꞌõrepa ãra kꞌachia ooitꞌee perã ichi ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa. 23 ¡Aai, ma ewate chupɨria jõneedaitꞌee wẽraarã biakꞌoo bee maa–e pɨrã warra chakꞌeerã jude iru bee, isapai pꞌoyaa wãda–e paitꞌee perã! Ma eujãde audú chupɨria jõnadaitꞌee mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrepa ne–inaa kꞌachia ooitꞌee na pꞌuurudepemaarãmaa. 24 Ũkꞌuru piudaitꞌee espadapa; awaraarã ateedaitꞌee awaraa eujãdee esclavoorãkꞌa pꞌaneedamerã. Maapai Tachi Akꞌõrede ijãadakꞌaa beerãpa Jerusalén pꞌuuru iru pꞌanadaitꞌee ãchi jua ekꞌari, Tachi Akꞌõrepa ewari awara bɨda parumaa ãra kꞌachia ooitꞌee.  







Eperã Akꞌõre Truadepema waya chekꞌãri

25  —Maapai

(Mateo 24.29‑35, 42‑44; Marcos 13.24‑37)

ne–inaa eperãarãpa waide unudakꞌaa unudaitꞌee akꞌõrejĩrude, atanede mãikꞌaapa lucerode. Na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa mãga unudakꞌãri, kꞌawada–e paitꞌee kꞌãata kꞌĩsiadai mãikꞌaapa pꞌeradaitꞌee, audú pꞌusa tꞌo jĩwaa nɨ ̃baitꞌee perã. 26 Eperãarã kꞌĩra kꞌĩdaipataadaitꞌee pꞌera jõnɨpa, kꞌĩsiadakꞌãri na pꞌekꞌau eujã pꞌasarude, pajã wëre nɨ ̃baitꞌee perã. 27 Mãpai eperãarãpa unudaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ, kꞌĩra wãree cheru jɨ ̃ararade. 28 Mãga pꞌasakꞌãri, sõcharra pꞌanapatáatɨ mãikꞌaapa tꞌãri o–ĩa para bátɨ, taarã–e nɨde mɨ cheitꞌee perã parã kꞌaripade atuanaadamerã.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



769

Lucas 21​, ​22

Jesupa higuera bɨɨrɨde jarateeda

29 Ichiaba

Jesupa nãga nepɨrɨji jarateeitꞌee ichi waya cheitꞌee pakꞌãri: —Kꞌĩsíatɨ higuera bɨɨrɨde maa–e pɨrã awaraa nejõ bɨɨrɨde. 30 Unudakꞌãri kꞌiru tꞌukꞌua uchia nɨ ̃beeru, parãpa kꞌawaapata eujã wãsia wã. 31 Mãga pɨkꞌa unudakꞌãri mãgɨ ́ ne–inaa pꞌasaruta, kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõre ewari waibɨa ewate kꞌaitꞌa bɨ. 32 ʼMɨa wãarata jararu. Ɨr̃ apemaarã piudai naaweda, ma ne–inaa jõmaweda pꞌasaitꞌee. 33 Ewari cherude pajã na pꞌekꞌau eujã ome jõdaitꞌee. Mamĩda ichita pꞌasaitꞌee mɨa pedee jaradakꞌa. 34 ʼKꞌĩrakꞌaupai kꞌɨɨrɨ kꞌisua pꞌaneedai pãchi kꞌinia ne–inaa oo kꞌiniapa; itꞌua to kꞌiniapa maa–e pɨrã audú kꞌĩsia jõnɨpa na pꞌekꞌau eujãdepema ne–inaade. Maa–e pɨrã atu bɨde 35 ne–animal trampade baaiparikꞌa, mãga pɨkꞌa parã atu pꞌanɨde mɨ waya cheitꞌee. Ma ewate ne–inaa kꞌachia pꞌasaitꞌee jõmaweda na pꞌekꞌau eujãdepemaarãmaa. 36 Mapa taukꞌa nipapatáatɨ mãikꞌaapa ichita ɨtꞌaa tꞌɨ ̃patáatɨ. Mãgá baaida–e paitꞌee ma ne–inaa kꞌachia pꞌasaitꞌee bɨ juade mãikꞌaapa panadaitꞌee mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema kꞌĩrapite. 37 Ewari chaa ãstaawa Jesupa jarateepachi Tachi Akꞌõre te waibɨade. Jõdee pꞌãrikꞌua beepachi Olivo Eede. 38 Maperã tapꞌeda weda eperãarã wãpachida Tachi Akꞌõre te waibɨadee iru pedee ũride.  

















22

Jesús jita atapidaitꞌee pedeeteedapꞌedaa

(Mateo 26.1‑5, 14‑16; Marcos 14.1‑2, 10‑11; Juan 11.45‑53) 1   Kꞌaitꞌa

baji fiesta pan levadura wẽe kꞌopata tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Pascua. 2 Pꞌaareerã poroorãpa Moisepa pꞌãda jarateepataarã ome eperãarã waawee pꞌanadapꞌedaa perã, ãra taide Jesús jita atapida–e paji. Mamĩda ichita jɨrɨpachida sãga iru peepitꞌaadaitꞌee.  

Judapa Jesús traicionaada

3  Mãpai

Satanás Judas kꞌapꞌɨade tꞌĩuji. Mãgɨ ́ Judas Jesús kꞌõpꞌãyoorã docedepema paji. Ichiaba tꞌɨ ̃jarapachida Iscariote. 4 Mãgɨ ́ wãji pꞌaareerã poroorãmaa mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre te waibɨa jɨ ̃apataarãmaa. Mama pedeeji ãchi ome sãga Jesús atapii. 5 Mãpai ãchi o–ĩadachida mãikꞌaapa pedeejida pꞌaratꞌa teedaitꞌee Judamaa. 6 Ichia ma pꞌaratꞌa jitapꞌeda, jɨrɨmaa beeji sãga Jesús ãchimaa atapii, eperãarã wẽ–e misa.  





Pascua fiestadepema chikꞌo kꞌodapꞌedaa

(Mateo 26.17‑30; Marcos 14.12‑25; Juan 13.21‑30; 1 Corintios 11.23‑26) 7 Fiesta

pan levadura wẽe kꞌopata ewate pakꞌãri, oveja chakꞌe peepata Pascua fiesta–itꞌee. 8 Mapa Jesupa jaraji Pedro Juan ome Pascua fiestadepema chikꞌo jɨrɨdamerã mãikꞌaapa awaraa ne–inaa oodamerã, nekꞌodai naaweda.  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 22

770

9 Mãpai

ãchia iidijida: —¿Sãma mãga oodaipia bɨma? ajida. 10 Jesupa pꞌanauji: —Parã pꞌuurude panadakꞌãri, unudaitꞌee eperãpa pania chokꞌode ateeru. Iru tꞌẽe wãt́ ɨ ichi temãi tꞌĩurumaa. 11 Mãpai chi te chiparimaa jarátɨ: “Tachi Jarateeparipa iidi pëiji: ‘¿Chisãgɨ ́ cuartode Pascua chikꞌo kꞌoitꞌee mɨchi kꞌõpꞌãyoorã ome?’ ” 12 Ɨtꞌɨpema pisode irua akꞌɨpiitꞌeeda aji, cuarto waibɨa ne–inaa jõmaa ome. Mama ne–inaa jõma óotɨ tachi nekꞌodaitꞌee. 13 Ãchi wãdakꞌãri, jõmaweda ununajida Jesupa jaradakꞌa mãikꞌaapa mama ne–inaa jõma oojida Pascua chikꞌo kꞌodaitꞌee. 14 Nekꞌodaitꞌee pakꞌãri, Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome mesade su–akꞌɨ pꞌaneejida. 15 Mãpai ichia mãgaji: —¡Wãara mɨ piu naaweda, parã ome na Pascua fiestadepema chikꞌo audú kꞌo kꞌinia baji! 16 Mɨa jara bɨ: Parã waa nãgá nekꞌoda–e paitꞌee mɨ ome, Tachi Akꞌõre truade pꞌanadai naaweda. 17 Mãpai copa jitapꞌeda, gracias jaraji Tachi Akꞌõremaa mãikꞌaapa mãgaji: —Jitátɨ na copa mãikꞌaapa jedétɨ pãchi pitapai. 18 Mɨa jara bɨ: Mɨa vino waa to–e paitꞌeeda aji, Tachi Akꞌõre truade pai naaweda.  

















19 Maapꞌeda

Pan vino ome kꞌodapꞌedaa

Jesupa pan ataji mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Ma pan kꞌõratꞌaaji mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa teeji. Mãpai mãgaji: —Nãgɨ ́ pan mɨ kꞌapꞌɨa, mɨ peepiitꞌee parã kꞌaripaitꞌee. Nãgá pan kꞌodakꞌãri, kꞌopatáatɨ kꞌirãpadaitꞌee mɨ piuda parã pari. 20 Nekꞌodapꞌedaa tꞌẽepai, ichiaba mãgá ooji ma vino ome. Mãgaji: —Nãgɨ ́ vino mɨ waa, mɨchi waa batꞌaitꞌee perã mɨ piukꞌãri eperãarã pari. Tachi Akꞌõrepa nãgɨ ́ ũraa chiwidi jara bɨ. Mɨchi waa batꞌada kꞌaurepa irua wẽpapiitꞌee parãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata mãikꞌaapa mɨchideerã papiitꞌee. 21 Mamĩda chi mɨ traicionaaitꞌee bɨ jua na mesa ɨ ̃rɨ bɨ mɨchi jua ome. 22 Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema ichita piutꞌee Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa. Mamĩda, ¡aai, Tachi Akꞌõrepa kꞌachiadee pëiitꞌee chi mɨ traicionaaitꞌee bɨ! 23 Mãpai ãchi pitapai iidi para beeji kꞌaipata traicionaaitꞌee.  







24  Mãpai

Kꞌaita Jesús kꞌõpꞌãyo pipɨara bɨ

chi kꞌõpꞌãyoorã aupedee para beeji kꞌawaadaitꞌee kꞌaita pipɨara bɨ apemaarã kꞌãyaara. 25 Mapa Jesupa mãgaji: —Ijãadakꞌaa beerã tꞌãide reyrãpa ãchia oo kꞌiniata oopipata eperãarãmaa mãikꞌaapa mãɨrã poro waibɨarãpa ãchi jua ekꞌari pꞌanɨɨrã pia akꞌɨ pꞌanɨda apata. 26 Mamĩda parã mãgá pꞌanadaikꞌaraa bɨ. Ma kꞌãyaara parã tꞌãidepema waibɨara bɨ warra chokꞌekꞌee baparikꞌa baipia  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



771

Lucas 22

bɨ. Ma awara parã tꞌãidepema poro waibɨara bɨ mimiapari jĩpꞌaakꞌa beeipia bɨ parã kꞌaripaitꞌee. 27 ¿Chisãgɨ ́ eperã waibɨara bɨ; chi mesade su–akꞌɨ bɨ nekꞌoitꞌee maa–e pɨrã chi chikꞌo jedepari? ¿Chi mesade su–akꞌɨ bɨ–ekꞌã? Jõdee mɨ nama bɨ parã tꞌãide chi chikꞌo jedeparikꞌa. 28 ʼParã ichita mɨ ome pꞌanɨ, nepɨrade wa ne–inaa kꞌachiade pꞌanajida mĩda. 29 Mapa mɨa parã reyrã papiitꞌee mɨ Akꞌõrepa mɨ rey papidakꞌa. 30 Parã nekꞌodaitꞌee Akꞌõre truade mãikꞌaapa ne–inaa todaitꞌee mɨ ome mɨ ɨtꞌaripema mesade. Ma awara su–akꞌɨ pꞌaneedaitꞌee rey su–akꞌɨ beeparide. Israeldeepa ëreerã doce uchiadapꞌedaarã iru pꞌanadaitꞌee parã jua ekꞌari mãikꞌaapa jaradaitꞌee mãɨrãpa oopatapꞌedaa pia wa kꞌachia.  







Jesupa jarada Simón Pedropa ichi kꞌawa–e bɨda aitꞌee 31 Ichiaba

(Mateo 26.31‑35; Marcos 14.27‑31; Juan 13.36‑38)

Jesupa mãgaji: —Simón, Simón, Satanapa parã iididoo oo kꞌinia bairã trigo ome oopatakꞌa nẽesidakꞌãri chi tau ãyaa atadaitꞌee. 32 Mamĩda mɨ ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pari pɨ pari mɨde ijãa bapariimerã. Waya mɨ ome nipakꞌãri, kꞌaripáji pɨchi ɨ ̃pemaarã mɨ kꞌapꞌɨa, ichita ijãapataadamerã. 33 Mãpai Simonpa mãgaji: —Tachi Waibɨa, mɨ pɨ ome nipa kꞌinia bɨda aji, mɨ carcelde tꞌɨ nɨ ̃bɨruta pɨjida maa–e pɨrã piuru pɨjida. 34 Jesupa pꞌanauji: —Pedro, mɨa jara bɨ: Idi pꞌãrikꞌua etꞌerre kꞌarii naaweda, jarada õpee pɨa mɨ kꞌawa–e bɨda aitꞌee.  





35  Maapꞌeda

Jesús chupɨria nɨ ̃baitꞌee hora kꞌaitꞌa pakꞌãri

Jesupa iidiji: —Mɨa parã pëikꞌãri muchila wẽe, pꞌaratꞌa te wẽe, chancla wẽe, ¿netꞌaa apida faltajidakꞌã? aji. Pꞌanaujida: —Maarepida faltada–e pajida ajida. 36 Mãpai irua mãgaji: —Ɨr̃ á, jõdee, chi muchila iru bɨpa ateeipia bɨ ichi pꞌaratꞌa te ome; chi espada wẽe bɨpa ichi ɨ ̃rɨpema pꞌaru jɨ ̃ bɨ netoipia bɨ mãikꞌaapa espada aba neto ataipia bɨ. 37 Mɨa mãga jara bɨ ichita uchiaitꞌee perã mɨde jara bɨkꞌa Akꞌõre Ũraa pꞌãdade: ‘Eperã tꞌãri kꞌachia–idaakꞌa iru pꞌanajida.’  (Is 53.12) Jõma ma pꞌãdade jara bɨ mɨde ichita pꞌasaitꞌeeda aji. 38 Mãpai ãchia mãgajida: —Tachi Waibɨa, nama espada omé iru pꞌanɨda ajida. Mãpai irua pꞌanauji: —Jãgapaipɨ.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 22

772 Jesús Getsemaní ne–uu kꞌãide ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da

(Mateo 26.36‑46; Marcos 14.32‑42)

39 Maapꞌeda

Jesús wãji Olivo Eedee ichi wãpatakꞌa mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorã tꞌẽe wãjida. 40 Mama panadakꞌãri, ichia ãramaa mãgaji: —Ɨtꞌaa tꞌɨtɨ ̃́ pꞌekꞌau kꞌachiade baaipiamaapa. 41 Maapꞌeda Jesús waawipai wãji chi kꞌõpꞌãyoorã pꞌanadapꞌedaamãiipa. Mama bedabaiji ɨtꞌaa tꞌɨ ̃itꞌee. 42 Mãgaji: —Akꞌõre, pɨchia kꞌinia bɨ pɨrã, kꞌaripáji na miaitꞌee bɨdeepa. Mamĩda oonaapáde aji, mɨa kꞌinia bɨkꞌa. Jĩpꞌa pɨa kꞌinia bɨ ́kꞌata oopáde aji. 43 [Mãga nɨde ɨtꞌaripema ángel iru ikꞌaawa bainɨ ̃ ba cheji iru kꞌaripaitꞌee. 44 Jesús audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada perã, audupɨara ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachi, ichi jɨa eujãde baairumaa waa tꞌeutꞌewaakꞌa.] 45 Ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ aupakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorã atabëidamaa wãji. Mamĩda ununaji kꞌãi para bɨ, audú tꞌãri pꞌua jõnɨpa. 46 Mãpai irua mãgaji ãramaa: —¿Sãapꞌeda kꞌãi jõnɨma? aji. Pꞌirabáitɨ mãikꞌaapa ɨtꞌaa tꞌɨtɨ ̃́ pꞌekꞌau kꞌachiade baaipiamaapa.  













Jesús jita atadapꞌedaa

47 Jesús

(Mateo 26.47‑56; Marcos 14.43‑50; Juan 18.2‑11)

atꞌãri pedeemaa bɨde, eperãarã chokꞌara pachejida. Ma eperãarã chokꞌara chedapꞌedaa naa che wãji Judas, Jesús kꞌõpꞌãyoorã docedepema. Mãgɨ ́ Jesús kꞌaitꞌa chekꞌãri kꞌĩra ɨ ̃tꞌaaitꞌee, 48 Jesupa mãgaji: —Judas, ¿mɨ kꞌĩra ɨ ̃rupa mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema traicionaarukꞌã? aji. 49 Jesús ome pꞌanadapꞌedaarãpa mãga unudakꞌãri, iidijida: —Tachi Waibɨa, ¿espadapa chõodaipia bɨkꞌã? ajida. 50 Aramata ãradepema abaapa pꞌaareerã poro waibɨa mimiapari juaraarepema kꞌɨɨrɨ orpꞌetꞌaaji espadapa. 51 Mãpai Jesupa mãgaji: —Ichiakꞌau bɨ ́tɨ; jãgapaipɨ. Mãpai Jesupa ma eperã kꞌɨɨrɨ orpꞌetꞌaadamãi tꞌõbaitꞌaaruta, anidachi. 52 Mãpai mãgaji ichi ata chedapꞌedaa pꞌaareerã poroorãmaa, Tachi Akꞌõre te waibɨa jɨ ̃apataarãmaa mãikꞌaapa judiorã poro waibɨarãmaa: —¿Sãapꞌeda parã espada ome mãikꞌaapa pakꞌuru ome chejidama aji, mɨ jita atade, nechɨayaa bɨ jita atapatakꞌa? 53 Ewari chaa mɨ Tachi Akꞌõre te waibɨade bapari parã ome. Maapai parãpa mɨ jita atada–e paji. Mamĩda hora pajipɨ parãpa ne–inaa kꞌachia oodamerã mɨmaa, Netuara Poro Waibɨapa kꞌinia bɨkꞌa.  











Pedropa Jesús kꞌawa–e bɨda ada

54  Jesús

(Mateo 26.57‑58, 69‑75; Marcos 14.53‑54, 66‑72; Juan 18.12‑18, 25‑27)

mãgá jita atadapꞌeda, ateejida pꞌaareerã poro waibɨa temaa. Mãɨmisa Pedro tꞌɨmɨɨpapai tꞌẽe wãkꞌãtɨ wãji. 55 Mama te taawaikꞌa eere  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



773

Lucas 22

tꞌɨakꞌau bɨmãi tꞌɨpɨ oro iru pꞌanajida mãikꞌaapa aɨ ikꞌaawa eperãarã su– akꞌɨ pꞌanajida. Pedro jida ichiaba su–akꞌɨ beeji ãra ome. 56 Mãga nɨde ariipema mimiapari awẽrapa Pedro unuji, tꞌɨpɨtau ikꞌaawa su–akꞌɨ bɨ. Ma mimiaparipa pi–ia akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Nãgɨ ́ jida aukꞌa jã eperã ome bajida aji. 57 Mamĩda Pedropa meraji: —Mɨa iru kꞌawa–e bɨda aji. 58 Taarã–e nɨde awaraapa Pedro unu atakꞌãri, ichiaba mãgaji: —Pɨ aukꞌa jã eperã kꞌõpꞌãyoorãdepemada aji. Pedropa pꞌanauji: —¡Mɨ iru kꞌõpꞌãyo–eda! aji. 59 Hora abaamaa awaraapa ichiaba mãgaji: —Wãara na eperã ichiaba bajida aji, jãgɨ ́ ome. Ma awara ichi Galilea eujãdepemada aji. 60 Pedropa pꞌanauji: —Mɨa kꞌawa–e bɨda aji, kꞌãaredeta pedee bɨ. Aramata Pedro atꞌãri pedeemaa bɨde, etꞌerre kꞌariji. 61 Mãpai Jesupa ãpɨtee akꞌɨji Pedromaa mãikꞌaapa Pedropa kꞌirãpaji irua jarada: “Etꞌerre kꞌarii naaweda, pɨa jarada õpee jaraitꞌee mɨ kꞌawa–e bɨ.” 62 Mãpai Pedro taawaa uchiapꞌeda, jẽe nɨ ̃beeji audú tꞌãri pꞌua nɨ ̃bada perã.  













Jesús oo iru pꞌanadapꞌedaa

(Mateo 26.67‑68; Marcos 14.65)

63  Jesús

jɨ ̃a pꞌanadapꞌedaarãpa iru oo iru pꞌaneepachida mãikꞌaapa sĩpachida. 64 Iru tau pꞌãrajɨ ̃ atadapꞌeda, mãgapachida: —¡Pɨ wãara Tachi Akꞌõre Warra pɨrã, jarapáde aji, kꞌaipata pɨ sĩji! 65 Ichiaba awaraa ikꞌachia pedee jarapachida.  



Jesús Junta Suprema kꞌĩrapite

(Mateo 26.59‑66; Marcos 14.55‑64; Juan 18.19‑24)

66 Tapꞌeda weda judiorã poro waibɨarã, pꞌaareerã poroorã mãikꞌaapa Moisepa

pꞌãda jarateepataarã, pia jaraitꞌeera, chi Junta Supremadepemaarã chipꞌejida. Mãpai Jesús aneejida ãra kꞌĩrapite. Irumaa iidijida: 67 —¿Pɨkꞌã ajida, Mesías, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã? Ichia pꞌanauji: —Mɨa mãgada aru pɨrã, parãpa ijãada–eda aji. 68 Jõdee mɨa parãmaa ne–inaa iidiru pɨrã, pꞌanauda–e. 69 Mamĩda mɨa jara bɨ: Ɨr̃ aweda mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema Tachi Akꞌõre Waibɨa juaraare su–akꞌɨ banaitꞌee. 70 Mãpai jõmaarãpa iidijida: —¿Mãgara pɨ Tachi Akꞌõre Warrakꞌã? ajida. Jesupa pꞌanauji: —Pãchia jara pꞌanɨkꞌa, mãgada aji.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 22​, ​23

774

71 Mãpai

ãchia mãgajida: —¿Kꞌãare–itꞌee eperãarã waa jɨrɨdayama ajida, irua ooda jaradamerã? Tachi kꞌɨɨrɨpa ũrijidada ajida, ma pedee kꞌachia ichi itꞌaideepa jarada Akꞌõre Waibɨa ãpɨte.

23

Jesús Pilato kꞌĩrapite

(Mateo 27.1‑2, 11‑14; Marcos 15.1‑5; Juan 18.28‑38)

1   Ma

judiorã poro waibɨarã pꞌirabaikꞌoodaidapꞌeda, Jesús ateejida Pilato kꞌĩrapite. 2 Mama iru kꞌĩrapite ɨmɨateemaadachida: —Taipa na eperã unujidada ajida, tai pꞌuuru pidaarãmaa kꞌĩsia awara– awaraa papimaa bɨ. Jara bɨ taipa Cesarmaa impuesto pꞌaadaikꞌaraa bɨ. Ma awara jara bɨ ichi Mesías, Tachi Akꞌõrepa pëida rey pamerã. 3 Mãpai Pilatopa iidiji: —¿Pɨkꞌã aji, Judiorã Rey? Jesupa pꞌanauji: —Mɨda aji, pɨa jara bɨkꞌa. 4 Mãpai Pilatopa mãgaji ma pꞌaareerã poroorãmaa mãikꞌaapa arii pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Mɨa unu–e bɨda aji, na eperãpa ne–inaa kꞌachia ooda. 5 Mamĩda audupɨara golpe pedeejida: —Ichia jaratee bɨ kꞌaurepa tai pꞌuuru pidaarã jõmaweda chõo pɨkꞌa para bɨ. ̃ nama Judea eujãde aukꞌa oomaa bɨ. Naa Galilea eujãde jaratee nipa beeji. Ɨrá  







Jesús Herodes kꞌĩrapite

6  Mãga

ũrikꞌãri, Pilatopa iidiji: —¿Na eperã Galilea eujãdepemakꞌã? aji. 7Ichida adakꞌãri, Pilatopa pëiji Herodemaa. Mãgɨ ́ Galilea eujã akꞌɨpari paji. Aukꞌa baji Jerusalende. 8 Herodepa Jesús unukꞌãri, o–ĩadachi aɨ naaweda iru kꞌĩra unu kꞌinia bada perã mãikꞌaapa ũrida perã nepɨrɨ pꞌanɨ irua oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mapa unu kꞌinia baji ichi taide irua mãgee ne–inaa oomerã. 9 Ma–itꞌee iidida chokꞌara iidiji Jesumaa. Mamĩda Jesupa maarepida pꞌanaukꞌaa paji. 10 Mama ichiaba pꞌaareerã poroorã mãikꞌaapa Moisepa pꞌãda jarateepataarã pꞌanajida. Ãchiata audú Jesús ɨmɨateepachida. 11 Mapa Herodes ichi soldaorã ome Jesumaa ikꞌachia pedee jarajida mãikꞌaapa reypa jɨ ̃pari pꞌaru pi–iara bɨta jɨ ̃ bɨjida iru oo iru pꞌanadaitꞌee. Maapꞌeda Herodepa waya ãpɨtee pëitꞌaaji Pilatomaa. 12 Ma ewate Pilato kꞌõpꞌãyo meraaji Herodes ome, aɨ naaweda chikꞌĩra unuamaa pꞌanapachida mĩda.  











Pilatopa Jesús peepida

(Mateo 27.15‑26; Marcos 15.6‑15; Juan 18.39–19.16)

13  Pilatomãi

panadakꞌãri, irua waya tꞌɨ ̃ pꞌeji pꞌaareerã poroorã, judiorã poro waibɨarã mãikꞌaapa pꞌuuru pidaarã. 14 Maapꞌeda mãgaji:  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



775

Lucas 23

—Parãpa mɨmaa jara chejida na eperãpa pꞌuuru pidaarã kꞌĩsia awara– awaraa papikꞌoomaa bɨ. Mamĩda parã kꞌĩrapite irumaa mɨa iidida chokꞌara iidiji mãikꞌaapa unu–e ne–inaa kꞌachia apida ichia oo bɨda a pꞌanɨ. 15 ¿Ichiaba Herodepa iru mãga unu bɨ–ekꞌã? aji. Maa–e pɨrã waya namaa pëi–e pakꞌaji. Parãpa kꞌawa pꞌanɨ irua ne–inaa kꞌachia oo–e bɨ ma kꞌaurepa iru peepimerã. 16 Mapa wɨpipꞌeda, ichiakꞌau wãpiitꞌeeda aji. 17 [Mãgɨ ́ fiestade Pilatopa kꞌena pëipachi carceldepema preso; chi iidirutata pꞌuuru pidaarãpa.] 18 Mamĩda arii pꞌanadapꞌedaarã jõmaweda biukꞌadachida: —¡Jãgɨ ́ ãyaa atáji! ¡Barrabata kꞌena pëí ji! 19 Ma Barrabás carcelde baji ooamaa bada perã Romadepemaarãpa oopipatakꞌa ma pꞌuurude; ma awara chĩara peetꞌaada perã. 20 Mãpai Pilatopa Jesús uchia pëi kꞌinia bada perã, waya pedeeji. 21 Mamĩda ãchi waapɨara biukꞌa nɨ ̃beeji: —¡Kurusode peepitꞌáaji! ¡Kurusode peepitꞌáaji! 22 Mãpai waya jarada õpee Pilatopa mãgaji: —¿Kꞌãare kꞌachiata oojima aji, irua? Mɨa unu–e bɨ ne–inaa kꞌachia ooda ma kꞌaurepa peepiitꞌee. Wɨpipꞌeda, ichiakꞌau kꞌena pëiitꞌeeda aji. 23 Mamĩda audupɨara biapachida Jesús kurusode baijira bɨpimerã. Mãgá bia jõnɨpa ãchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaakꞌa oopijida. 24 Pilatopa ooji ãchia iidi pꞌanadapꞌedaakꞌa. 25 Kꞌena pëiji Barrabás, ãchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaa, ma ooamaa bada Romadepemaarãpa oopidapꞌedaakꞌa mãikꞌaapa chĩara peeda. Jõdee Jesús ateepiji kurusode baijira bɨnadamerã, ãchia kꞌinia pꞌanadapꞌedaakꞌa.  





















Jesús kurusode baijira bɨdapꞌedaa

26  Jesús

(Mateo 27.32‑44; Marcos 15.21‑32; Juan 19.17‑27)

ateedakꞌãri kurusode baijira bɨdaitꞌee, jita atajida eperã aba pꞌuurudee che wã nipada, Cirene pꞌuurudepema tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Simón. Mãgɨmaa kuruso ateepijida Jesús tꞌẽe. 27 Ma wãdade eperãarã chokꞌara ichi tꞌẽe wã nipapachida. Mãɨrã ome wãdapꞌedaarã wẽraarã chokꞌara jẽe wãpachida mãikꞌaapa biukꞌa wãpachida tꞌãri pꞌuapa, Jesús mãgá atee wãdapꞌedaa perã. 28 Mamĩda Jesupa ãchimaa akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Jerusalendepema wẽraarã, jẽenáatɨ mɨ pari. Jẽé tɨ pãchi pari mãikꞌaapa pãchi warrarã pari, ewari cherude audú chupɨria chitoonadaitꞌee perã. 29 Tachi Akꞌõrepa na eujãdepemaarã kꞌachia ookꞌãri, mãgadaitꞌee: “O–ĩa pꞌanɨ chi ju tawadakꞌaa beerã warra tꞌodakꞌaa perã.” 30 Ma ewate eperãarãpa eemaa jaradaitꞌee: ‘¡Tai ɨ ̃rɨ ɨrakꞌoodarítɨ!’ mãikꞌaapa: ‘¡Tai tꞌapꞌa atátɨ!’  (Os 10.8) 31 Eperãarãpa pakꞌuru õdoo bɨ tꞌɨpɨtaude batꞌatꞌaapata pɨrã, ¿audupɨara pakꞌuru pꞌũasaa bɨ batꞌatꞌaada–e paikꞌã, taarã–ee paa jõdaipari perã?  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 23

776

32  Ichiaba

Eperãarã Jesús ikꞌaawa kurusode baijira bɨdapꞌedaa

Jesús ome atee wã nipajida kꞌachia beerã omé aukꞌa kurusode baijira bɨdaitꞌee. 33 Panadakꞌãri eujã “Tachi Poro Bɨɨrɨ” b apatapꞌedaamãi, Jesús ma kꞌachia beerã ome kurusode baijira bɨjida; aba juaraare, chi apema juabi eere. 34 [Mãpai Jesupa mãgaji: —Akꞌõre, mɨ nãgá oo pꞌanɨɨrã perdonáaji, kꞌawada–e pꞌanadairã ne– inaa kꞌachiata oomaa pꞌanɨ.] Mãpai soldaorãpa suerte jemenejida kꞌawaadaitꞌee kꞌaipata iru pꞌaru ataitꞌee. 35 Mãɨmisa arii pꞌanadapꞌedaarãpa Jesumaa akꞌɨ para bapachi mãikꞌaapa judiorã poroorãpa iru nãga oo iru pꞌanapachida: —Awaraarã kꞌaripadakꞌa, pɨchi kꞌapꞌɨa jida kꞌaripa atáji, wãara Tachi Akꞌõrepa pɨ pëida pɨrã, maa–e pɨrã irua jɨrɨtꞌerada pɨrã. 36 Soldaorãpa ichiaba Jesús oo iru pꞌanapachida. Iru kꞌaitꞌa wãdapꞌeda, vino achuchua teepachida 37 mãikꞌaapa mãgapachida: —¡Pɨ wãara Judiorã Rey pɨrã, jãmãikꞌaapa uchiadaríji! 38 Ichiaba Jesús poro ɨtꞌaikꞌa eere letrero bɨjida: Nãgɨ ́ Judiorã Rey. 39 Ma awara iru ikꞌaawa baijira badapa ikꞌachia jarapachi: —¡Pɨ wãara Tachi Akꞌõrepa pëida pɨrã, jãmãikꞌaapa uchiadaipáde apachi, mãikꞌaapa tai jida aukꞌa kꞌaripapáde! apachi. 40 Mamĩda chi apemapa mãgɨ ́ pedee bada ɨtrɨatꞌaaji: —¿Pɨa Tachi Akꞌõre waawee–e bɨkꞌã aji, nama aukꞌa baijira bɨta? 41 Tachi nama chupɨria chitoonɨ ne–inaa kꞌachia oodapꞌedaa perã. Mamĩda na eperãpa ne–inaa kꞌachia ookꞌaa pajida aji. 42 Maapꞌeda, mãgaji: —Jesús, pɨ Akꞌõre Waibɨa truade rey beekꞌãri, mɨ kꞌirãpáji. 43 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Idi pɨ mɨ ome bapariitꞌeeda aji, Akꞌõre Waibɨa eujãde.  





















Jesús jai–idaada

(Mateo 27.45‑56; Marcos 15.33‑41; Juan 19.28‑30)

44  Imatꞌɨpa

akꞌõrejĩru kꞌiatꞌɨdachi. Na eujã jõma pꞌãriudachi las tres parumaa. 45 Akꞌõrejĩru kꞌiatꞌɨdachi mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre te waibɨadepema cuarto edupɨara tꞌĩupatamãi pꞌaru eebai jira bada esajĩakꞌa jẽdachi. 46 Mãpai Jesús golpe biaji: —‘¡Akꞌõre, mɨchi jaure pɨ juade bɨru!’  (Sal 31.5) Mãga jarapꞌeda, jai–idaaji. 47 Romadepema soldaorã poropa ma jõma unukꞌãri, pedee pia jaraji Tachi Akꞌõremaa mãikꞌaapa mãgaji:  





b 23.33 Ichiaba

tꞌɨ ̃jarapata Calavera.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



777

Lucas 23​, ​24

—Wãara na eperãpa ne–inaa kꞌachia ookꞌaa pajida aji. 48 Eperãarã jõmaweda mama see nɨ ̃badaarãpa mãga unudakꞌãri, ãchi tꞌũa tꞌaapꞌe erreudachida tꞌãri pꞌuapa. 49 Mamĩda Jesús ome nipapatapꞌedaarã, ɨmɨkꞌĩraarã mãikꞌaapa wẽraarã iru ome chedapꞌedaa Galilea eujãdeepa, ma ne–inaa pꞌasada tꞌɨmɨɨpa akꞌɨmaa pꞌaneejida.  



Jesús ɨadapꞌedaa

(Mateo 27.57‑61; Marcos 15.42‑47; Juan 19.38‑42)

50  Ma

eujãde eperã tꞌãri pia bapachi. Ne–inaa kꞌachia ookꞌaa paji. Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃jarapachida José. Iru Arimatea pꞌuurudepema paji. Mãgɨ ́ pꞌuuru Judea eujãde bɨ. 51 Nɨ baji Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã. Junta Supremadepema paji. Mamĩda ijãa–e paji mãɨrãpa oodapꞌedaade Jesús ome. 52 Mapa wãji Pilatomaa Jesús kꞌapꞌɨa piuda iidide ɨaitꞌee. 53 Tꞌẽepai Jesús kꞌapꞌɨa kurusodeepa ɨrabai atapꞌeda, pɨratꞌaaji lienzode mãikꞌaapa bɨnaji mãu te uria kꞌoro iru pꞌanadapꞌedaade. Made piuda apida waide ɨada–e pꞌanajida. 54 Ma ewate judiorã ɨ ̃ipata noreweda paji. Pꞌãriupodopa pada perã, ne–inaa waa ooikꞌaraa baji, ɨ ̃ipata ewate wãyaaru misa. 55 Ma wẽraarã Jesús ome Galilea eujãdeepa chedapꞌedaa ichiaba wãjida ma mãu te uriade iru bɨdapꞌedaamaa mãikꞌaapa akꞌɨjida sãga Jesús kꞌapꞌɨa ata bɨjida. 56 Maapꞌeda teedaa chedakꞌãri, kꞌera oojida ne–inaa awaraa tꞌũa bee ome Jesús kꞌapꞌɨa ɨ ̃rɨ bɨdaitꞌee, judiorãpa oopatakꞌa ãchi aukꞌaarã piudakꞌãri. ̃ Ɨipata ewate ma wẽraarã ɨ ̃ijida Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa.  











24

Jesús chokꞌai pꞌirabaida

(Mateo 28.1‑10; Marcos 16.1‑8; Juan 20.1‑10)

1   Tomia

ewate tapꞌeweda ma wẽraarã wãjida Jesús kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamaa. Ateejida kꞌera ne–inaa tꞌũa ome ãchia oodapꞌedaa. 2 Panadakꞌãri, unujida chi mãu te uria tꞌai mãupa tꞌapꞌa bada awara ãi bɨ. 3 Tꞌĩudakꞌãri, Tachi Waibɨa Jesús kꞌapꞌɨa unuda–e paji. 4 Kꞌawadakꞌaa paji kꞌãata oodaitꞌee. Mãga nɨde unujida ɨmɨkꞌĩraarã omé pꞌaru tꞌo–tꞌoo uchiterree jɨ ̃ bainɨ ̃ pꞌanɨ ãchi ikꞌaawa. 5 Mãpai ãchobeepa bedabaidachida tau bɨɨrɨ eujãde tꞌõbairutamaa. Mamĩda mãɨrãpa mãgajida: —¿Sãapꞌeda jãɨramãi jɨrɨ pꞌanɨma ajida, iru chokꞌai bɨta? 6 Iru nama wẽ–e. ¡Chokꞌai pꞌirabaiji! Kꞌirãpátɨ iru atꞌãri Galilea eujãde bakꞌãri, 7 jaraji ichi, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, kꞌachia beerã juade bɨdaitꞌee; ãrapa kurusode baijira bɨdaitꞌee piumerã mãikꞌaapa ewari õpeemaa ichi chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. 8 Mãga ũridakꞌãri, ma wẽraarãpa Jesupa jarada kꞌirãpajida. 9 Mãpai iru kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamãiipa wãdakꞌãri, ma jõmaweda nepɨrɨnajida Jesús kꞌõpꞌãyoorã oncemaa mãikꞌaapa awaraarãmaa. 10 Chi mãga nepɨrɨnadapꞌedaarã paji María Magdalena, Juana, Santiago nawe María mãikꞌaapa awaraa wẽraarã. 11 Mamĩda ãrapa nepɨrɨdapꞌedaa ũridakꞌãri, Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌĩsiajida pariatua pedeemaa pꞌanɨ. Mapa ijãa kꞌiniada–e paji.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 24

778

12  Mãga

jarajida mĩda, Pedro pꞌiradachi Jesús kꞌapꞌɨa ɨadapꞌedaamaa mãikꞌaapa edajãde akꞌɨkꞌãri, chi kꞌapꞌɨa lienzode beda bada unu–e paji. Jĩpꞌa chi pꞌaru aupai unuji. Mãpai pꞌera pɨkꞌa teedaa cheji. Kꞌawa–e paji kꞌãata ooitꞌee. Jesús unudapꞌedaa ode wãdade Emaús pꞌuurudee

(Marcos 16.12‑13)

13  Ma

ewate weda Jesús ome nipapatapꞌedaarã omé wã nipajida Emaús pꞌuurudee. Ma pꞌuuru Jerusalendeepa perá once kilometros bɨ. 14 Ma ode wãdade ãchi pedee wã nipajida ma jõma Jesús ome pꞌasadade. 15 Mãgá pedee wãdade, Jesús cheji ãchi ikꞌaawa mãikꞌaapa aukꞌa tꞌɨa wãji. 16 Unu pꞌanajida mĩda aukꞌa wãru awaraa eperã ãchi ome, kꞌawada–e paji kꞌaita mãga bɨ. 17 Mãpai Jesupa iidiji ãramaa: —¿Kꞌãaredeta parã pedee wãdama? aji. Mãpai ãchi kꞌĩra pia–ee bainɨ ̃ pꞌaneejida 18 mãikꞌaapa ãchidepema Cleofás apatapꞌedaapa pꞌanauji: —¿Pɨ Jerusalende badata kꞌawa–e bɨkꞌã aji, mama pꞌasada? 19 Mãpai ichia iidiji: —¿Kꞌãata pꞌasajima? aji. Ãchia mãgajida: —Jesús Nazaretdepema Akꞌõre pedee jarapari paji. Ne–inaa pi–ia oopachi mãikꞌaapa pedee pia jarateepachi Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite mãikꞌaapa pꞌuuru pidaarã kꞌĩrapite. 20 Pꞌaareerã poroorãpa mãikꞌaapa tachi poro waibɨarãpa iru ateejida Romadepema poro waibɨa Pilatomaa kurusode peepitꞌaamerã. 21 Taipa ijãa pꞌanajida ma Jesupata tachi Israel pidaarã uchiapiitꞌee Romadepemaarã juadeepa. Mamĩda ewari õpee paru mãgɨ ́ ne–inaa jõma pꞌasada. 22 Ma awara wẽraarã tai ome nipapataarãpa tai pꞌerapijida. Taujaaweda wãjida Jesús ɨadapꞌedaamaa. 23 Mamĩda iru kꞌapꞌɨa unuda–e pakꞌãri, ãpɨtee chejida teedaa mãikꞌaapa taimaa nepɨrɨjida angeleerã unudapꞌedaa. Mãɨrãpa jarajidada ajida, Jesús chokꞌai bɨ. 24 Mãga ũridakꞌãri, tai kꞌõpꞌãyoorã ũkꞌuru wãjida iru ɨadapꞌedaamaa mãikꞌaapa ununajida ma wẽraarãpa jaradapꞌedaakꞌa. Mamĩda iru unuda–e paji. 25 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Parã kꞌĩsia kꞌawada–ee pꞌanɨ! ¿Ijãada–e pꞌanɨkꞌã Akꞌõre pedee jarapataarãpa chonaarãweda jaradapꞌedaa? 26 ¿Tachi Akꞌõrepa pëida mãgá chupɨria nɨ ̃baitꞌee paji–ekꞌã aji, Akꞌõrepa iru ateei naaweda ichi truadee? 27 Mãpai Jesupa jarateemaa beeji ichi pꞌasaitꞌee bada Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa. Jarateeji Moisepa pꞌãdadeepa, Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaade jara bɨ parumaa. 28 Chi pꞌuuru wãdapꞌedaamaa panadakꞌãri, Jesús kꞌĩra jiwaa wãyaaitꞌee paji, pꞌuurude bee–ee. 29 Mamĩda ãchia mãgajida: —Tai ome béeji kꞌewara bairã mãikꞌaapa pꞌãriu wã perã.  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



779

Lucas 24

Mãpai Jesús aukꞌa teedaa wãji ãra ome. 30 Tꞌẽepai mesade su–akꞌɨ pꞌaneedakꞌãri nekꞌodaitꞌee, Jesupa ichi juade pan ataji. Mãpai ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee Tachi Akꞌõremaa mãikꞌaapa tꞌoopꞌeda ãramaa teeji. 31 Mata Tachi Akꞌõrepa aweda ãra tau eratɨkꞌoopiji mãikꞌaapa ãramaa Jesús kꞌawapiji. Mamĩda mamãikꞌaapa iru wẽpadachi. 32 Mãpai mãgajida: —¿Wãara–ekꞌã? ajida. ¡Iru paji! Tachi tꞌãripa mãga jara nɨ ̃baji, ode Akꞌõre Ũraa pꞌãda tachimaa jaratee che wã nipakꞌãri. 33 Aramata waya ãpɨtee chejida Jerusalendee. Mama unu chejida iru kꞌõpꞌãyoorã once awaraa nipapatapꞌedaarã ome see nɨ ̃bɨ. 34 Mãgɨ ́ see nɨ ̃badaarãpa mãgajida: —Wãarada ajida, Jesús chokꞌai bɨ. Simón Pedromaa ichiaba unupijida ajida. 35 Mãpai ãchi omeerãpa nepɨrɨjida ode pꞌasada mãikꞌaapa Jesupa pan tꞌoopꞌeda, jedekꞌãri kꞌawaadapꞌedaa.  











Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa unupida

(Mateo 28.16‑20; Marcos 16.14‑18; Juan 20.19‑23; Hechos 1.6‑8)

36  Atꞌãri

mãgá nepɨrɨmaa pꞌanɨde, Jesús ãra esajĩakꞌa bainɨ ̃ ba cheji mãikꞌaapa mãgaji: —Kꞌãiwee pꞌanapatáatɨ. 37 Jesús unudakꞌãri, ãchi pꞌeradachida, iru jaureta unu pꞌanɨ jĩakꞌaapa. 38 Mamĩda Jesupa mãgaji: —¿Sãapꞌeda pꞌera jõnɨma? aji. ¿Sãapꞌeda pãchi tꞌãride atꞌãri ijãada–e pꞌanɨma? aji. 39 Akꞌɨ ́tɨ mɨ jua, mɨ bɨɨrɨ ome. Mɨpɨ. Mɨ kꞌapꞌɨa tꞌõbáitɨ mãikꞌaapa akꞌɨ ́tɨ. Eperã jaure chiara wẽe bɨ, bɨɨrɨ jida mɨa iru bɨkꞌa. 40 Mãga jarapꞌeda, ãramaa akꞌɨpiji ichi jua mãikꞌaapa ichi bɨɨrɨ. 41 Mamĩda atꞌãri pia ijãada–e pꞌanajida, audú o–ĩa pꞌanadapꞌedaa perã mãikꞌaapa pꞌera pɨkꞌa pꞌanadapꞌedaa perã. Jesupa ichi kꞌawapi kꞌinia bada perã, iidiji: —¿Nama ne–inaa kꞌoparii iru pꞌanɨkꞌã? aji. 42 Mãpai ãchia chikꞌo paada esajĩakꞌa teejida. 43 Irua jitaji mãikꞌaapa ãchi taide kꞌotꞌaaji. 44 Maapꞌeda mãgaji: —Mɨmaa pꞌasajida aji, mɨa jaradakꞌa, atꞌãri parã ome bakꞌãri. Jaraji ne–inaa jõmaweda pꞌasaitꞌee paji Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaade jara bɨkꞌa, Salmos libro pꞌãdade jara bɨkꞌa paara. 45 Mãpai jarateeji Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ Mesiade. 46 Mãgaji: —Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ Mesías ichita piutꞌee mãikꞌaapa ewari õpeemaa chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. 47 Akꞌõrepa kꞌaripapꞌeda, Jerusalendeepa na pꞌekꞌau eujã eperãarã paraamaa jarateenátɨ pꞌekꞌau kꞌachia oo amaadamerã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõrede ijãapataadamerã. Mãgá irua ãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapiitꞌee. 48 Parãpa mɨ pꞌasada  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Lucas 24

780

jõmaweda kꞌawa pꞌanɨ, unudapꞌedaa perã. 49 Mapa parãmaa mɨa ne–inaa pëiitꞌee mɨ Akꞌõrepa jaradakꞌa. Mamĩda mãga ooru misa, nama pꞌanéetɨ Jerusalén pꞌuurude. Tꞌẽepai ɨtꞌariipa Tachi Akꞌõrepa ichi jaure pëiitꞌee parã ome bapariimerã.  

Jesús Akꞌõre eujãdee wãda

50  Maapꞌeda

(Marcos 16.19‑20; Hechos 1.9‑11)

Jesupa ãra ateeji ma pꞌuurudeepa Betania pꞌuuru kꞌaitꞌa. Mama ichi jua ɨtꞌaa ɨapꞌeda, ãra bendiciaji. 51 Mãpai mãgá pedeemaa bɨde Tachi Akꞌõrepa iru ɨtꞌaa ateeji ãra ikꞌaawaapa. 52 Tꞌẽepai chi kꞌõpꞌãyoorãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃dapꞌeda, pedee pia jarajida irude mãikꞌaapa tꞌãri o– ĩa ãpɨtee chejida Jerusalendee. 53 Maadamãiipa ewari chaa Tachi Akꞌõre te waibɨade pꞌanapachida ɨtꞌaa tꞌɨ ̃maa mãikꞌaapa pedee pia jaramaa Tachi Akꞌõremaa.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

SAN JUAN

San Juanpa Pedee Pia Pꞌãda Introducción

Juan, Zebedeo warrapa na pedee pia pꞌãji. Judío paji. Nipapachi Jesucristo ome. Na pꞌãdade Juanpa jara bɨ Jesupa jarada mãikꞌaapa ooda, makꞌɨara uchia–e bɨ awaraarãpa pꞌãdade. Na pꞌãdade chi Jesús kꞌõpꞌãyo kꞌiniara iru bɨda apachi. Jesús ome nipapachi perã pia kꞌawaji iru bapata. Na pꞌãdade kꞌawapi kꞌinia baji kꞌaita paji Jesús; Tachi Akꞌõre na eujãdee cheda. Jara bɨ Jesús pankꞌa bɨ; ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ; puertakꞌa bɨ; ovejaarã akꞌɨparikꞌa bɨ; uva kꞌarrakꞌa bɨ; eperãarã chokꞌai pꞌanapipari; piudapꞌedaarã chokꞌai pꞌirabaipipari; Tachi Akꞌõre o akꞌɨpipari; wãarata jarapari; chi ichita bapari. Naapɨara Juanpa jara bɨ Jesús Tachi Akꞌõre pedee, na pꞌekꞌau eujãdee cheda (cap. 1.1‑18). Jara bɨ Juan Bautistapa jarateeda mãikꞌaapa Jesupa kꞌõpꞌãyoorã ũkꞌuru jɨrɨtꞌerada (cap. 1.19‑51). Mamĩda makꞌɨara jara–e bɨ Jesús nipada Galilea eujãde. Ma kꞌãyaara jara bɨ irua ooda mãikꞌaapa jarateeda Judea eujãde bakꞌãri mãikꞌaapa judiorã fiesta awara–awaraade bakꞌãri (caps. 2.1–10.42). Jara bɨ Jesupa Lázaro chokꞌai pꞌirabaipida (cap. 11) mãikꞌaapa Mariapa Jesús bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ kꞌerapa weeda (cap. 12.1‑11). Ichiaba jara bɨ Jesús pꞌasada Jerusalendee wãkꞌãri (cap. 12.12‑50). Jara bɨ Jesupa jarada nekꞌokꞌãri chi kꞌõpꞌãyoorã ome (caps. 13.1– 14.14); irua jarateeda Tachi Akꞌõre Jaurede (caps. 14.15–16.33) mãikꞌaapa irua ɨtꞌaa tꞌɨ ̃da ijãapataarã pari (cap. 17); iru jita atadapꞌedaa mãikꞌaapa ateedapꞌedaa poro waibɨarã kꞌĩrapite (caps. 18.1–19.16). Jara bɨ Jesús piuda mãikꞌaapa chokꞌai pꞌirabaida (caps. 19.17–21.14). Juanpa tꞌẽepai Pedrode pꞌãda uchia–e awaraarãpa pedee pia pꞌãdade (cap. 21.15‑25). Maperã jara pꞌanɨ Juanpa pedee pia pꞌãda awara uchiaji apemaarãpa pꞌãdapꞌedaa kꞌãyaara.

1

Jesús na pꞌekꞌau eujãdee cheda

pꞌekꞌau eujã bai naaweda Jesucristo, Tachi Akꞌõre Pedee apata, bapachi. Mãgɨ ́ bapachi Tachi Akꞌõre ome. Iru ichita Tachi Akꞌõre bapari. 2 Tachi Akꞌõre ome bapachi. 3 Iru kꞌapꞌɨa pari Tachi Akꞌõrepa ne–inaa jõmaweda ooji. Iru wẽe Tachi Akꞌõrepa ne–inaa

1   Na





781 Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



782

Juan 1

maarepida oo–e paji. 4 Irua chokꞌai bapipachi ne–inaa jõmaweda chokꞌai bɨ. Ɨd̃ aa pɨkꞌa bapachi eperãarã tꞌãide, ma kꞌaurepa eperãarãpa Tachi Akꞌõre kꞌawapataadamerã. 5 Atꞌãri irua Tachi Akꞌõre kꞌawapimaa bɨ eperãarãmaa. Apidaapa pꞌoyaa jarada–e irua mãga oonaamerã. 6 Bapachi eperã, tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Juan Bautista. a 7 Tachi Akꞌõrepa mãgɨ ́ eperã jɨrɨtꞌeraji jaramerã ma ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨde, jõmaarãpa Akꞌõrede ijãadamerã ma jarateeda kꞌaurepa. 8 Juan ɨ ̃daa pɨkꞌa ba–e paji. Jĩpꞌa cheji jarateede 9 ma wãara ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ na pꞌekꞌau eujãdee cheji, Tachi Akꞌõre eperãarãmaa kꞌawapiitꞌee. 10 Mãgɨ ́ Pedee, Jesucristo ba cheji na pꞌekꞌau eujãde, ichia eujã oodade. Mamĩda na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa kꞌawada–e paji iru Tachi Akꞌõre Warra. 11 Cheji mĩda ichi aukꞌaarã tꞌãide, ãchia auteebaida–e paji. 12 Mamĩda eperãarã ũkꞌuruurãpa iru auteebaijida mãikꞌaapa wãara irude ijãajida. Irua mãgɨɨrã Tachi Akꞌõre warrarã papiji. 13 Tachi Akꞌõre warrarã mãgá padaitꞌee, mãgɨ ́ eperãarã tꞌoda–e paji warra jĩpꞌaarã tꞌopatakꞌa, eperãpa warra oo kꞌinia ooparikꞌa. Ma kꞌãyaara Tachi Akꞌõrépata mãgɨɨrã ichi warrarã papiji, irude ijãa pꞌaneedapꞌedaa perã. 14 Mãgɨ ́ Pedee, Jesucristo Tachi Akꞌõrepa pëida. Tꞌoji eperã kꞌapꞌɨade mãikꞌaapa tachi tꞌãide bapachi. Iru Tachi Akꞌõre Warra pada perã, Tachi Akꞌõre kꞌĩra wãree unupiji tachimaa. Eperãarã kꞌinia iru bapachi mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre wãarata ãchimaa kꞌawapipachi. 15 Juan Bautistapa kꞌawaji mãgɨ ́ Pedee Tachi Akꞌõrepa pëida. Mapa jarapachi: —Nãgɨde mɨa jara baji jarakꞌãri eperã mɨ tꞌẽepai cheru mɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ, mɨ tꞌoi naaweda iru bapachi perã. 16 Ma eperã tꞌãri pia bapari tachi jõmaarã ome mãikꞌaapa tachi ichita kꞌaripapari. 17 Tachi Akꞌõrepa ichi ũraa kꞌawapiji eperãarãmaa Moisés kꞌapꞌɨa pari. Mamĩda eperãarã kꞌinia iru baji mãikꞌaapa ichi wãarata kꞌawapiji ãramaa Jesucristo kꞌapꞌɨa pari. 18 Eperã apidaapa Tachi Akꞌõre unudakꞌaa. Mamĩda Jesucristo, iru Warra apai iru bɨ, iru ome aukꞌa bairã, iru eperãarãmaa kꞌawapiji.  





























Juan Bautistapa Jesucristode jarada

19 Judiorã

(Mateo 3.11‑12; Marcos 1.7‑8; Lucas 3.15‑17)

poroorãpa Jerusalendeepa pëijida pꞌaareerã Leví ëreerãdepemaarã ome, mãɨrãpa Juanmaa iididamerã: —¿Pɨ kꞌaima? ajida. 20 Juan Bautistapa wãarata pꞌanauji: —Mɨ Tachi Akꞌõrepa pëida–epɨ, eperãarã rey pamerã. 21 Mãpai iidijida:  



a 1.6 Griego

pedeede: Juan, chi eperãarã poro choopari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 1

783

—Mãgara, ¿pɨ Tachi Akꞌõre pedee jarapari Eliakꞌã? ajida. —Mãga–eda aji. Mamĩda waya iidijida: —¿Pɨ Tachi Akꞌõre pedee jaraparikꞌã ajida, tachia nɨ pꞌanɨ? —Mãga–eda aji. 22 Mãpai mãgajida: —Mãgara, ¿pɨ kꞌaima? Jarapáde ajida. Tai pëidapꞌedaarãmaa jaranadaitꞌee. ¿Kꞌãata jara pëiitꞌeema? ajida. 23 Juanpa pꞌanauji Tachi Akꞌõre pedee jarapari Isaíapa b chonaarãweda pꞌãdade jara bɨkꞌa: —Mɨ ni eujã pania wẽe bɨde mãikꞌaapa bia bɨ: ‘O pi–ia oopatakꞌa poro waibɨa chei naaweda, mãga pɨkꞌa pꞌekꞌau kꞌachia oo amáatɨ Tachi Waibɨa chei naaweda.’  (Is 40.3) 24 Ma fariseorãpa pëidapꞌedaarãpa 25 Juanmaa iidijida: —Pɨ Tachi Akꞌõrepa pëida–e pɨrã eperãarã rey pamerã, Elia–e pɨrã wa Tachi Akꞌõre pedee jarapari–e pɨrã, ¿kꞌãare–itꞌee eperãarã poro chooparima? ajida. 26 Juanpa mãgaji: —Mɨa parã poro choopari paniapa. Mamĩda pãchi tꞌãide bɨda aji, awaraa eperã, parãpa kꞌawada–e pꞌanɨ. 27 Mãgɨ ́ mɨ tꞌẽepai parãmaa jaratee cheru. Iru mɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ. Mɨa iru chancla jida ẽraikꞌaraa bɨda aji, mɨ iru kꞌãyaara ekꞌariara bairã. 28 Mãga pꞌasaji Betania pꞌuurude Jordán to kꞌĩraikꞌa eere, Juanpa poro choomaa badamãi.  













Jesús Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã pari piumerã

29 Aɨ

norema Juanpa unukꞌãri Jesús ichi kꞌaitꞌa cheru, mãgaji: —¡Akꞌɨ ́tɨ! Nãgɨ ́ eperã oveja chakꞌekꞌa bɨ, Tachi Akꞌõrepa pëida perã piumerã eperãarã pari. Nãgɨpa wẽpapiitꞌee eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata. 30 Nãgɨ ́ eperãde mɨa pedee baji nãga jarakꞌãri: “Eperã mɨ tꞌẽepai cheru mɨ kꞌãyaara waibɨara bɨ, iru mɨ tꞌoi naaweda bapachi perã.” 31 Aɨ naaweda mɨa pida kꞌawa–e baji iru Tachi Akꞌõrepa pëida tachi kꞌaripamerã. Mamĩda ma–itꞌee mɨa eperãarã poro choo cheji; mãgá Israel pidaarãpa iru kꞌawadamerã. 32 Mãpai Juanpa jaraji ichia unuda: —Mɨa Tachi Akꞌõre Jaure unuji iru ɨ ̃rɨ palomakꞌa baai chekꞌãri. 33 Mɨa kꞌawa–e bakꞌaji iru Tachi Akꞌõre Warra. Mamĩda aɨ naaweda mɨ pëidapa eperãarã paniapa poro choomerã, mɨmaa jaraji: “Pɨa unuitꞌeeda aji, mɨ Jaure baai cheru eperã ɨ ̃rɨ, ichita iru ome bapariitꞌee. Mãgɨ ́ eperãpa mɨ Jaure ba chepiitꞌeeda aji, eperãarã ome.” 34 Tachi Akꞌõrepa jaradakꞌa mɨa  









b 1.23 Pꞌãji

Jesucristo cheitꞌee bɨ Tachi Akꞌõrede ijãapataarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atade.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



784

Juan 1

mãga unuji. Maperãpɨ mɨa parãmaa jara bɨ: Nãgɨ ́ Jesús, Tachi Akꞌõre Warra. Jesús ome nipapatapꞌedaarã

35  Aɨ

norema Juan Bautista waya mama baji chi kꞌõpꞌãyoorã omeerã ome. 36 Jesús wãyaa wã unukꞌãri, mãgaji: —¡Akꞌɨ ́tɨ! Jãgɨta chi oveja chakꞌekꞌa bɨ, Tachi Akꞌõrepa pëida. 37 Chi kꞌõpꞌãyo omeerãpa mãga ũridakꞌãri, Jesús tꞌẽe wãjida. 38 Jesús ãpɨtee pꞌɨrrabaikꞌãri, unuji ichi tꞌẽe cheruta mãikꞌaapa mãgaji: —¿Kꞌãata kꞌinia pꞌanɨma? aji. Mãgajida: —Rabuni (jara kꞌinia bɨ Tachi Jarateepari), ¿pɨ, sãma baparima? ajida. 39 Jesupa pꞌanauji: —Chétɨ kꞌawaadamerã. Mãgá wãjida iru baparimaa mãikꞌaapa ma ewate pꞌaneejida iru ome kꞌewara las cuatro pada perã. 40 Kꞌõpꞌãyo abaapa Juan pedee ũrida mãikꞌaapa Jesús tꞌẽe wãda Andrés paji. Iru Simón Pedro ɨ ̃pema paji. 41 Mãgɨ ́ Jesús ome bapꞌeda, ne–inaa awaraa ooi naaweda, isapai wãji chi ɨ ̃pema jɨrɨde. Unu atakꞌãri, mãgaji: —Mesías unujidada aji. (Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ jara kꞌinia bɨ Cristo, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã.) 42 Mãpai Andrepa chi ɨ ̃pema aneeji Jesumaa. Jesupa iru unukꞌãri, mãgaji: —Pɨ Simón, Juan warra. Mamĩda pɨ tꞌɨ ̃jaradaitꞌeeda aji, Cefas. c (Mãgɨ ́ tꞌɨ ̃ griego pedeede jara kꞌinia bɨ Pedro.)  













Jesupa Felipe Natanael ome jɨrɨtꞌerada

43  Aɨ

norema Jesús wãji Galilea eujãdee. Mama unuji eperã tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Felipe. Mãpai mãgaji: —Mɨ ome nipaparíiji. 44 Mãgɨ ́ Felipe, Andrés mãikꞌaapa Pedro Betsaida pꞌuurudepemaarã paji. 45 Felipepa Natanael jɨrɨnaji mãikꞌaapa unu atakꞌãri, mãgaji: —Unujidada aji, eperã Moisepa jarada Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade. Mãgɨ ́ ichiaba Tachi Akꞌõre pedee jarapataarãpa chonaarãweda ãchi pꞌãdapꞌedaade jaradapꞌedaa. Mãgɨ ́ eperã José warra; tꞌɨ ̃jarapata Jesús Nazaretdepema. 46 Natanaelpa mãgaji: —¡Nazaretdepema! ¿Nazaret pꞌuurudeepa eperã pia uchiaikꞌã? aji. Felipepa mãgaji:  





c 1.42 Arameo pedeede Cefas jara kꞌinia bɨ mãu. Griego pedeede Pedro ichiaba jara kꞌinia bɨ mãu. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 1​, ​2

785

—Wãdáma aji, akꞌɨde. 47 Jesupa Natanael ichi kꞌaitꞌa cheru unukꞌãri, mãgaji: —Na Israel pida wãara tꞌãri pia bapari. Apida kꞌũrakꞌaa. 48 Natanaelpa Jesumaa iidiji: —¿Sãga pɨa mɨ kꞌawa bɨma? aji. Jesupa pꞌanauji: —Felipepa pɨ atanai naaweda, mɨa pɨ unuji higuera kꞌarra ekꞌari. 49 Mãpai Natanaelpa mãgaji: —Tachi Jarateepari, pɨ Tachi Akꞌõre Warra. Pɨ Israel pidaarã Rey, chi cheitꞌee bada. 50 Jesupa mãgaji: —¿Ijãa bɨ–ekꞌã aji, mɨa jarada perã pɨ unuji ma pakꞌuru ekꞌari? Pɨa unuitꞌee ne–inaa awara ma kꞌãyaara pi–iara. 51 Mɨa wãarata jararu. Parãpa unudaitꞌee Tachi Akꞌõre eujã ewaraa kꞌobɨ mãikꞌaapa angeleerã ɨtꞌaa wãruta mãikꞌaapa edaa cheruta mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, d kꞌaripade.  









Caná pꞌuurude miakꞌãidakꞌãri, fiesta oodapꞌedaa

2

1   Natanael

ome pedeepꞌeda, kꞌãima õpeemaa miakꞌãipata fiesta oojida Caná pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Jesús nawe mama baji. 2 Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome ichiaba tꞌɨ ̃ pëijida chedamerã ma fiestade. 3 Mama pꞌanɨde vino jõdachi. Maperã Jesús nawepa mãgaji: —Vino jõdachida aji. 4 Mãpai Jesupa mãgaji: —Nawe, ¿sãapꞌeda pɨa mɨmaa mãga jara bɨma? aji. Waide ewari pa– eeta mɨa Akꞌõre jua akꞌɨpimerã. 5 Mãpai chi nawepa mãgaji vino jedepataarãmaa: —Óotɨ jõma irua jara bɨkꞌa. 6 Mama bainɨ ̃ pꞌanajida chokꞌo seis, mãudee ooda. Judiorãpa mãgee chokꞌo iru pꞌanapachida aɨde pania tꞌɨdaitꞌee. Mãgá sɨɨdai ãchi jua, bɨɨrɨ maa–e pɨrã netꞌaa Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jaradakꞌa. Chokꞌo abaade cincuenta wa setenta litros araapachi. 7 Jesupa vino jedepataarãmaa mãgaji: —Paniapa na chokꞌo ipurukꞌóotɨ. Pania atanajida mãikꞌaapa ma chokꞌo ipurukꞌoojida. 8 Mãpai Jesupa mãgaji: —Ɨr̃ á ma–ãri joi atadapáde aji, mãikꞌaapa teepáde aji, na fiesta chiparimaa. Mãga oojida. 9 Ma fiesta chiparipa pania vino padai bada tokꞌãri, kꞌawa–e paji sãmãikꞌaapa uchiaji ma vino. Ma vino jedepataarãpapai  















d 1.51 Chi Eperã Akꞌõre Truadepema jara kꞌinia bɨ Tachi Akꞌõre mimiapari na pꞌekꞌau eujãdee cheda. Jesucristopa ichi nãga tꞌɨ ̃jaraji akꞌɨpiitꞌee ichi Mesías. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



786

Juan 2

kꞌawajida, ãchia ma vino chokꞌodeepa joidapꞌedaa perã. Mãgá topꞌeda, ma fiesta chiparipa chi ɨmɨkꞌĩra miakꞌãiitꞌee bada tꞌɨ ̃ ataji 10 mãikꞌaapa mãgaji: —Fiesta oodakꞌãri, jõmaarãpa naapɨara vino piara bɨta jedepata. Maapꞌeda, waibɨa to pꞌanadapꞌeda, jedepata chi vino makꞌɨara pia–e bɨ. Mamĩda pɨa ɨa nɨ ̃bɨjida aji, chi vino piara bɨta ɨ ̃raweda todamerã. 11 Mãgɨ ́ ooda Jesupa Galilea eujãdepema Caná pꞌuurude paji irua naapɨara ooda eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Mãga ookꞌãri, unupiji ichi wãara Tachi Akꞌõrepa pëida. Ma ooda unudakꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorãpa audupɨara irude ijãa pꞌaneejida. 12 Ma tꞌẽepai Jesús wãji Capernaum pꞌuurudee chi nawe ome, chi ɨ ̃pemaarã ome mãikꞌaapa chi kꞌõpꞌãyoorã ome. Kꞌãima chokꞌara–ee mama pꞌanajida.  





Jesupa ne–inaa netopataarã jërekꞌooda Akꞌõre te waibɨadeepa 13  Judiorã

(Mateo 21.12‑13; Marcos 11.15‑18; Lucas 19.45‑46)

Pascua fiesta ɨ ̃rɨ pa wãda perã, Jesús wãji Jerusalendee. Tachi Akꞌõre te waibɨa ãukꞌidaa tꞌɨakꞌau bɨde ununaji pꞌakꞌa netopataarã, oveja netopataarã mãikꞌaapa paloma netopataarã. Ichiaba unuji pꞌaratꞌa tau tꞌerabaipataarã mama su–akꞌɨ pꞌanɨ. 15 Mãga unukꞌãri, Jesupa soo oo ataji mãikꞌaapa ma jõmaweda taawaa jërekꞌooji ãchi pꞌakꞌa, oveja ome. Ma pꞌaratꞌa tau tꞌerabaipataarã mesa eujãde sĩa batꞌakꞌoopꞌeda, ãchi pꞌaratꞌa eujãde pꞌokꞌooji 16 mãikꞌaapa paloma netopataarãmaa mãgaji: —¡Pãchi netꞌaa atéetɨ namãikꞌaapa! ¡Mɨ Akꞌõre te netꞌaa netopata tekꞌa papináatɨ! 17 Jesupa mãga oo bɨde chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌirãpajida Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ: ‘Mɨa pɨ te kꞌinia iru bapari perã, mɨ peetꞌaadaitꞌee.’  (Sal 69.9a) 18 Mãpai judiorã poroorã, arii pꞌanadapꞌedaarãpa mãgajida Jesumaa: —Wãara Tachi Akꞌõrepa nãga oopiru pɨrã pɨmaa, ¿kꞌãata ooitꞌeema ajida, taipa ijãadamerã wãara Akꞌõrepa pɨ pëida? 19 Jesupa pꞌanauji: —Na te tꞌeetꞌaaruta pɨrã, ewari õpeemaa mɨa waya baikꞌo bɨitꞌeeda aji. 20 Mãpai judiorãpa mãgajida: —Cuarenta y seis años mimiajidada ajida, na te oodaitꞌee. ¿Tꞌeepꞌeda pɨa ewari õpeede baikꞌo bɨitꞌeekꞌã? ajida. 21 Mamĩda Jesupa “na te” akꞌãri, jara kꞌinia baji ichi kꞌapꞌɨa. 22 Mapa aɨ tꞌẽepai, iru piupꞌeda, chokꞌai pꞌirabaikꞌãri, chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌirãpajida irua ma ewate jarada. Mãpai wãara ijãajida Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jarada mãikꞌaapa Jesupa jarada. 14 Mama

















Jesupa jõmaarã tꞌãri kꞌawapari

23 Jesús Jerusalende bɨde Pascua fiesta wãyaaru misa, eperãarã

chokꞌaraarãpa irude ijãajida, unudakꞌãri irua ne–inaa oomaa bɨ eperãarãpa Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 2​, ​3

787

pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 24 Mamĩda Jesupa kꞌawaji wãara ijãada–e pꞌanajida, ãchi tꞌãri pia kꞌawada perã. 25 Faltakꞌaa paji apidaapa eperãarã kꞌĩsia kꞌawaapidamerã irumaa, irua eperãarã tꞌãri kꞌawa bada perã.  



3

Jesús Nicodemo ome

1   Bapachi

fariseo tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Nicodemo. Judiorã poro waibɨarãdepema paji. 2 Pꞌãrikꞌua mãgɨ ́ eperã Jesumaa pꞌasiade wãji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Jarateepari, kꞌawa pꞌanɨda aji, Tachi Akꞌõrépata pɨ pëida taimaa jarateede. Pɨa pꞌoyaa oo–e pakꞌajida aji, nãgee ne–inaa pia pɨa ooparikꞌa, Tachi Akꞌõre pɨ ome ba–e pada paara. 3 Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Eperã waya tꞌo–e pɨrã, pꞌoyaa ba–e pai Tachi Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome. 4 Mãpai Nicodemopa iidiji: —Mamĩda ¿sãga waya tꞌoyama aji, eperã chona bɨta? ¡Pꞌoyaa tꞌĩukꞌaa chi nawe bide waya tꞌoitꞌee! 5 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Eperã paniapa tꞌo–e pɨrã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre Jaurepa tꞌopi–e pɨrã, pꞌoyaa ba–e pai Akꞌõre jua ekꞌari ichideerã ome. 6 Eperãdeepa uchiapari eperã. Mamĩda Tachi Akꞌõre Jauredeepa uchiapari Tachi Akꞌõredeerã. 7Pꞌera pɨkꞌa banáaji mɨa jarada perã eperãarã waya tꞌodaipia bɨ. 8 Nãu pꞌuapari chi pꞌua kꞌiniamaa. Pɨa ma nãu ũriru mĩda, kꞌawakꞌaa sãmãikꞌaapa cheru wa sãmaa wã. Mãga pɨkꞌa bɨ ichiaba eperã Tachi Akꞌõre Jaurepa tꞌopida. 9 Mãpai Nicodemopa waya iidiji: —Mamĩda ¿sãga mãga payama? aji. 10 Jesupa pꞌanauji: —Pɨ Israeldeepa uchiadapꞌedaarã jarateepari. ¿Kꞌawa–e bɨkꞌã aji, mɨa jara bɨ? 11 Mɨa wãarata jararu. Taipa jarapata ne–inaa kꞌawa pꞌanɨ mãikꞌaapa unudapꞌedaa. Mamĩda parãpa ijãadakꞌaa taipa jarapata. 12 Parãpa ijãada–e pꞌanɨ pɨrã mɨa na eujãdepema ne–inaa jarakꞌãri, ¿sãga ijãadayama aji, mɨa ɨtꞌaripema ne–inaa jarakꞌãri? 13 ʼApida Akꞌõre eujãdee wãda–e pꞌanɨ. Jõdee aba, chi Eperã Akꞌõre Truadepema, Akꞌõre eujãdeepa cheji. 14 Moisés eujã pania wẽe bɨde Israel pidaarã ome nipakꞌãri, taama broncedee ooda pakꞌurude jiraji eperãarãpa mãgɨ ́ akꞌɨdamerã. Mãgá piuda–e paji. Mãga pɨkꞌa ichiaba chi Eperã Akꞌõre Truadepema pakꞌurude ichita jiradaitꞌee 15 eperãarãpa iru akꞌɨdamerã. Mãgá jõmaarãpa irude ijãapata ichita iru ome ɨtꞌari pꞌanapataadaitꞌee.  



























Tachi Akꞌõrepa eperãarã jõmaweda kꞌinia iru bapari

16  —Tachi

Akꞌõrepa na pꞌekꞌau eujãdepemaarã audú kꞌinia iru bada perã, ichi warra apai iru bada pëiji piumerã eperãarã pari. Eperãpa iru Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



788

Juan 3

Warrade ijãa bɨ pɨrã, atua–e. Jai–idaakꞌãri, Akꞌõre eujãde banaitꞌee. 17 Tachi Akꞌõrepa ichi Warra pëi–e paji na pꞌekꞌau eujãdepemaarã atuapiitꞌee. Jĩpꞌa pëiji eperãarã o kꞌachiade wãdapꞌedaadeepa kꞌaripa atade atuanaadamerã. 18 ʼMapa Tachi Akꞌõrepa atuapi–e ichi Warrade ijãa bɨ. Mamĩda atuapiitꞌee chi ijãa–ee bɨ, mãgɨpa ijãakꞌaa perã Tachi Akꞌõre Warra apai iru badade. 19 Chi ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ cheji na pꞌekꞌau eujãdee. Mamĩda eperãarã ũkꞌuruurãpa ma ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ kꞌiniadakꞌaa paji, pꞌãriu pɨkꞌa bɨde pꞌanee kꞌinia pꞌanadapꞌedaa perã ne–inaa kꞌachia oodaitꞌee. 20 Chi kꞌachia ooyaa beerãpa ma ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ unuamaa iru pꞌanapata. Iru kꞌawa kꞌiniadakꞌaa. Mãga pꞌanɨ kꞌiniadakꞌaa perã irua unupimerã ãchia ne–inaa kꞌachia oopata. 21 Jõdee chi oopataarãpa Tachi Akꞌõrepa wãarata jara pëidakꞌa, ma ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ kꞌawa kꞌinia pꞌanapata. Mãga pꞌanapata jõmaarãmaa kꞌawapi kꞌinia pꞌanadairã ãchia ne–inaa pia oo pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa oopiparikꞌa.  









22  Ma

Juan Bautistapa waya Jesude jarada

tꞌẽepai, Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome wãjida Judea eujãdee. Mama taarãji ãchi ome, ãchia eperãarã poro choodamerã. 23 Juanpa ichiaba eperãarã poro choomaa baji Enonde, Salim kꞌaitꞌa, mama paniara paraada perã. Mama eperãarã chepachida poro choopidaitꞌee. 24 (Mãga paji Herodepa Juan carcelde tꞌɨpitꞌaai naaweda.) 25 Ewari aba Juan kꞌõpꞌãyoorã aupedeemaa pꞌaneejida awaraa judío ome, eperãarã poro choopata kꞌapꞌɨa. 26 Juanmaa chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Tachi Jarateepari, ma eperã pɨ ome bada Jordán to kꞌĩraikꞌa eere mãikꞌaapa pɨa jarada taimaa, mãgɨpa eperãarã poro choomaa bɨda ajida. Ma awara jõmaarãta irumaa wã pꞌanɨ poro choopide. 27 Mãpai Juanpa pꞌanauji: —Apidaapa mãgee ne–inaa ooda–e pakꞌajida aji, Tachi Akꞌõrepa oopi–e pada paara. 28 Pãchia pia ũrijida mɨa jarakꞌãri mɨ Tachi Akꞌõrepa pëida–e eperãarã rey pamerã. Iru pëi naaweda, Tachi Akꞌõrepa mɨ pëiji. 29 Kꞌĩsiadáma nãgɨde. Miakꞌãidakꞌãri, wẽra chi ɨmɨkꞌĩra wẽra paru. Mamĩda ma ɨmɨkꞌĩra kꞌõpꞌãyo kꞌaitꞌa bainɨ ̃ beepari mãikꞌaapa o– ĩadaipari ũrikꞌãri ma ɨmɨkꞌĩrapa jararu chi wẽramaa. Mãga pɨkꞌa mɨ ma poro choomaa bɨ kꞌõpꞌãyokꞌa bɨ. Maperãpɨ mɨ o–ĩa bɨ. 30 Iru mɨ kꞌãyaara waibɨara paitꞌee eperãarã kꞌĩrapite. Jõdee mɨ iru ekꞌariara paitꞌee.  















31 —Eperã

Juan Bautistapa eperã ɨtꞌariipa chedade jarada

ɨtꞌariipa cheda jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Eperã na pꞌekꞌau eujãdepema na eujãde bapari perã, ichita jarapari na eujãdepema ne–inaa. Jõdee chi ɨtꞌariipa cheda jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 32 Irua  

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 3​, ​4

789

jarapari ichia unuda mãikꞌaapa ũrida ɨtꞌari, apidaapa ijãa kꞌiniada–e pꞌanɨ pɨjida irua jara bɨ. 33 Mamĩda eperãpa irua jara bɨ ijãakꞌãri, kꞌawa bɨ Tachi Akꞌõrepa ichita wãarata jarapari. 34 Tachi Akꞌõrepa pëidapa jarapari Tachi Akꞌõre pedee, Akꞌõrepa ichi Jaure pëipari perã iru ome bapariimerã. 35 Tachi Akꞌõrepa ichi Warra kꞌinia iru bapari. Ne–inaa jõmaweda iru jua ekꞌari bɨji irua akꞌɨmerã. 36 Eperãpa iru Warrade wãara ijãakꞌãri, ichita bapariitꞌee Tachi Akꞌõre ome. Mamĩda eperãpa iru Warrade ijãa kꞌinia–e bɨ pɨrã, Akꞌõre trua unu–e paitꞌee. Tachi Akꞌõre ichita kꞌĩrau baitꞌeeda aji, mãgɨ ́ eperã ome.  







Jesús Samaria eujãdepema wẽra ome pedeeda

4

1   Fariseorãpa

ũrijida Jesupa Juan kꞌãyaara kꞌõpꞌãyoorãra pꞌe wã mãikꞌaapa eperãarã chokꞌaraara poro choopachi. 2 (Mãga ũrijida ́ ata poro choopachida.) Jesupa poro chookꞌaa paji mĩda. Chi kꞌõpꞌãyoorãp 3 Jesupa mãga kꞌawaa atakꞌãri, waya uchiaji Judea eujãdeepa Galilea eujãdee wãitꞌee. 4 Ma wãdade wãyaaji Samaria eujãde. 5 Mãgá Jesús pacheji Sicar pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Samaria eujãde bɨ. Chonaarãweda ma pꞌuuru Jacobpa ichi warra Josemaa eujã teeda kꞌaitꞌa baji. 6 Ma eujãde Jacob pozo baji. Ma che wãdade ode cherupa Jesús ĩyapaa cheda perã, ma pozo ikꞌaawa su–akꞌɨ beeji. Imatꞌɨpa pa wã nipaji. 7‑8 (Chi kꞌõpꞌãyoorã pꞌuurudee wã pꞌanajida chikꞌo netode.) Mãga nɨde Samariadepema wẽra cheji ma pozodee pania joide. Mãpai Jesupa mãgaji irumaa: —Mɨmaa pania teepáde aji. 9 Mamĩda judiorã, Samariadepemaarã ome pedeedakꞌaa pada perã, mãgɨ ́ wẽrapa mãgaji: —Mɨ Samaria eujãdepemapɨ. ¿Sãapꞌeda pɨ, judío bɨta mɨmaa pania iidi cheruma? aji. 10 Jesupa pꞌanauji: —Pɨa kꞌawada paara jõma Tachi Akꞌõrepa oo kꞌinia bɨ eperãarã kꞌaripaitꞌee mãikꞌaapa kꞌawada paara kꞌaipata pɨmaa pania iidimaa bɨ, mɨmaa iidikꞌaji teemerã pania eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapipari. 11 Mãpai mãgɨ ́ wẽrapa mãgaji: —Señor, na pozo nãpɨa bɨda aji. Pɨa ne–inaa wẽe bɨ pania joi ataitꞌee. ¿Sãma mãgee pania atayama? aji. 12 Na pozo tachi chonaarãwedapema Jacobpa bëida. Irua na pozodepemata pania topachi, ichi warrarã ome mãikꞌaapa chi ne–animalaarã ome. ¿Pɨ iru kꞌãyaara waibɨara kꞌĩsia bɨkꞌã? aji. 13 Jesupa pꞌanauji: —Eperãarãpa na pozodepema pania toruta waya opisiadaridaitꞌeeda aji. 14 Mamĩda mɨa pania teerudepema todakꞌãri, waa opisiada–e paitꞌee. Ma kꞌãyaara ara pania poatrɨ uchiaparikꞌa eujãdeepa, mãga  























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



790

Juan 4

pɨkꞌa mɨa pania teeru uchiaitꞌee ãra tꞌãrideepa mãikꞌaapa ma kꞌaurepa kꞌawaadaitꞌee ichita pꞌanapataadaitꞌee Tachi Akꞌõre ome. 15 Mãpai mãgɨ ́ wẽrapa mãgaji: —Señor, mɨ–itꞌee teepáde aji, mãgɨ ́ pania, mɨ waa opisia–e paitꞌee, ichiaba waa che–e paitꞌee pania joide na pozode. 16 Jesupa pꞌanauji: —Wãpáde aji, pɨchi ɨmɨkꞌĩra atade mãikꞌaapa waya namaa chepáde aji. 17 Mãgɨ ́ wẽrapa pꞌanauji: —Mɨ ɨmɨkꞌĩra wẽe bɨda aji. Jesupa mãgaji: —Wãarata jaraji ɨmɨkꞌĩra wẽe bɨda akꞌãri. 18 Ɨmɨkꞌĩraarã joisomaa iru badoo mãikꞌaapa chi ɨ ̃rá iru bɨ përe–e. Mapa wãarada aji, pɨa jara bɨ. 19 Mãga ũrikꞌãri, ma wẽrapa mãgaji: —Señor, pɨa pedee jarada kꞌaurepa mɨa kꞌawaa wãda aji, pɨ Tachi Akꞌõre pedee jarapari. 20 Tai chonaarã nãgɨ ́ eede ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pachidada aji. Mamĩda parã judiorãpa jarapata Jerusalende eperãarãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaipia bɨ. 21 Mãpai Jesupa mãgaji: ́ ji. Ewari paruda aji, parãpa wãara ɨtꞌaa —Wẽra, mɨa jararu ijãa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee Tachi Akꞌõremaa. Mamĩda mãga ooda–e paitꞌee nãgɨ ́ eede wa Jerusalende. 22 Parãpa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pata Tachi Akꞌõremaa. Mamĩda iru pia kꞌawada–e pꞌanɨ. Jõdee táipata iru pia kꞌawa pꞌanɨ, tai judiorã kꞌapꞌɨa pari irua jara pëida perã sãga eperãarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa ataitꞌee. 23 Mamĩda ewari paitꞌee mãikꞌaapa ɨ ̃raweda paru wãarata ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã Tachi Akꞌõremaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaitꞌee iru Jaure kꞌapꞌɨa pari, Tachi Akꞌõre wãara kꞌawapata perã. Tachi Akꞌõrepa mãgeerã jɨrɨpari mãgá ichimaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadamerã. 24 Tachi Akꞌõreta, Jaure. Pꞌaareerã irumaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataadaipia bɨda aji, iru Jaure kꞌapꞌɨa pari, iru wãarata kꞌawapata perã. 25 Mãpai mãgɨ ́ wẽrapa mãgaji: —Mɨa kꞌawa bɨ Mesías (ichiaba tꞌɨ ̃jarapata Cristo) cheitꞌeeda aji. Iru chekꞌãri, tachimaa ne–inaa jõmaata jarateeitꞌee. 26 Jesupa mãgaji: —Mãgɨ ́ mɨda aji, pɨ ome pedeemaa bɨ. 27 Mãgá pedeemaa bɨde chi kꞌõpꞌãyoorã pachejida. Ãchi tꞌãridepai kꞌĩsiajida: “¿Sãapꞌeda Jesús pedeemaa bɨ jã wẽra ome?” Mamĩda apidaapa iidida–e paji ma wẽrapa kꞌãata kꞌinia baji, maa–e pɨrã kꞌãare–itꞌee iru pedeemaa baji ma wẽra ome. 28 Mãpai mãgɨ ́ wẽrapa ichi chokꞌo atabëipꞌeda, wãji pꞌuurudee mãikꞌaapa jaranaji eperãarãmaa: 29 —¡Akꞌɨ chétɨ! Eperãpa mɨmaa nepɨrɨji ne–inaa jõma mɨa oopari. ¿Mãgɨ ́ Mesia–epaama? aji. 30 Mãpai eperãarã wãjida Jesumaa. 31 Mãgá cherutade, Jesús kꞌõpꞌãyoorãpa enenee jõnajida nekꞌomerã:  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 4

791

—Tachi Jarateepari, nekꞌóji, ma–ãri pɨjida. 32 Mamĩda irua mãgaji: —Parãpa kꞌawada–e pꞌanɨda aji, chikꞌo mɨa iru bɨ kꞌoitꞌee. 33 Chi kꞌõpꞌãyoorã ãchi pitapai pedeepachida: —¿Apidaapa chikꞌo aneejida–epaama? aji. 34 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Mɨ–itꞌee chikꞌo nãga pɨkꞌa bɨ: ooitꞌee mɨ pëidapa kꞌinia bɨkꞌa mãikꞌaapa aupaitꞌee mimia irua kꞌĩsia iru bɨ mɨ–itꞌee. 35 ¿Parãpa jarapata– ekꞌã? “Atane kꞌĩmari falta bɨ ne–uuda ewadaitꞌee.” ¡Akꞌɨ ́tɨ parã ikꞌaawa! Unudaitꞌee ne–uuda chiwari nɨ ̃bɨ. Mapa ewadaipia bɨ. 36 Ne–uuda ewaparipa ma ne–uuda ewakꞌãri, o–ĩadaipari pꞌaratꞌa jitaitꞌee perã ichi mimia pari. Mãga pɨkꞌa mɨ, Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepari, o–ĩadaipari parãpa eperãarã pꞌe atadakꞌãri mɨde ijãapataadamerã, ma kꞌaurepa ichita pꞌanapataadaitꞌee perã Tachi Akꞌõre ome. Maperã chi ne–uupari chi ne– uu ewapari ome o–ĩa para beepari. 37 Nãgɨ ́ pedee eperãarãpa jarapata wãara bɨ. “Abaapa uupari mãikꞌaapa awaraapa ewapari.” 38 Mɨa parã pëiji ne–uu ewanadamerã, parãpa uuda–e paji mĩda. Awaraarã parã naa mimiajida eperãarãpa mɨde ijãadamerã. Maapꞌeda parãpa ãra mimia aupajida. 39 Samariadepemaarã chokꞌara Jesude ijãajida mãgɨ ́ Samariadepema wẽrapa jarada perã: —Jõma mɨa ne–inaa ooda jarajida aji. 40 Maperãpɨ ma Samariadepemaarã Jesumãi pachedakꞌãri, chupɨria iidijida iru ãchi ome beemerã. Mapa iru mama beeji kꞌãima omé. 41 Mama bɨde chokꞌaraarãpa irua jarateeda ũridakꞌãri, ijãajida. 42 Mãpai mãɨrãpa mãgɨ ́ Samariadepema wẽramaa mãgajida: —Ɨr̃ apɨ ijãada–eda ajida, pɨa taimaa nepɨrɨda kꞌaurepapai. Ichiaba ijãapata irua jarateeda ũridapꞌedaa perã. Maperãpɨ kꞌawa pꞌanɨ wãara nãgɨ ́ eperã cheji na pꞌekꞌau eujãdepemaarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atade.  





















Jesupa rey mimiapataarã poro waibɨa warra jɨpada 43  Kꞌãima

(Mateo 8.5‑13; Lucas 7.1‑10)

omé wãyaapꞌeda, Jesús uchiaji Samaria eujãdeepa mãikꞌaapa wãji Galilea eujãdee. 44 Ichi ome nipapatapꞌedaarãpa kꞌĩsiajida mãpemaarãpa ãchi auteebaida–e pai, ichia jarada perã Tachi Akꞌõre pedee jarapari pꞌuurudepemaarãpa iru waaweedakꞌaa. 45 Mamĩda Galileade panadakꞌãri, ma eujãdepemaarãpa iru auteebaijida. Mãɨrãpa irua ooda Jerusalende unujida, mama pꞌanadapꞌedaa perã Pascua fiesta oodaitꞌee. 46 Jesús waya cheji Caná pꞌuurudee, ichia pania vino papidamãi. Maapai Capernaum pꞌuurude bapachi rey mimiapataarã poro waibɨa. Mãgɨ ́ warra kꞌayaa baji. 47 Mãgɨpa kꞌawaa atakꞌãri Jesús cheda Judea  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



792

Juan 4​, ​5

eujãdeepa Galileadee, wãji iru akꞌɨde mãikꞌaapa chupɨria iidiji wãmerã ichi temaa ichi warra jɨpade, chi warra juakꞌaya bada perã. 48 Mãga ũrikꞌãri, Jesupa mãgaji: —Parãpa unuda–e pɨrã mɨa ooru ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa, mɨde ijãadakꞌaa paitꞌeeda aji. 49 Mamĩda mãgɨ ́ poro waibɨapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, chepáde aji, mɨ warra jai–idaai naaweda. 50 Mãpai Jesupa mãgaji: —Wãpáde aji, pɨchi temaa. Pɨ warra jɨpa beeitꞌeeda aji. Ma eperãpa Jesupa jarada ijãaji mãikꞌaapa wãji. 51 Ichi temaa wãrude, ichi mimiapataarãpa unu chejida mãikꞌaapa mãgajida: —Pɨ warra jɨpa beejida ajida. 52 Ichia iidikꞌãri chisãgɨ ́ horade jɨpa beeji, pꞌanaujida: —Nuweda la una kꞌɨamia tuu beejida ajida. 53 Chi akꞌõrepa kꞌawaji mãgɨ ́ hora paji Jesupa jarakꞌãri: “Pɨ warra jɨpa beeitꞌee.” Mapa ichia mãikꞌaapa ichi te pidaarãpa Jesude ijãajida. 54 Ma cheda omeede Judea eujãdeepa Galilea eujãdee, Jesupa ichiaba ooji ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa.  













5

1   Ma

Betzatá pozode Jesupa chiwa bɨ jɨpada

tꞌẽepai Jesús cheji Jerusalendee judiorã fiesta oode. 2 Jerusalén pꞌuuru e murallade tꞌĩupata aba Ovejaarã Tꞌĩupata apachida. Mãgɨ ́ kꞌaitꞌa baji eperãarã kꞌuipatamãi, hebreo pedeede tꞌɨ ̃jarapata Betzatá. Mãgɨ ́ pozo wapꞌɨra baji joisomaa tarimbakꞌa bɨpa. Mãgɨ ́ wãkꞌa beeji te kꞌirupa. 3 Mama eujãde kꞌayaa beerã chokꞌara pꞌaneepachida: tau pꞌãriu beerã, nɨkꞌanɨkꞌaa tꞌɨa beerã mãikꞌaapa chiwa beerã. [Nɨpachida pania pꞌërebai jira beerumaa. 4 Mãga oopachida edaare angelpa pania pꞌërebai jira beepikꞌãri, chi naa tꞌĩuru aɨde jɨpa beepachi perã.] 5 Mama baji eperã treinta y ocho años kꞌayaa bada. 6 Jesupa iru mama jẽra bɨ unukꞌãri mãikꞌaapa kꞌawaa atakꞌãri taarã weda ichi mãgá che bapachi, irumaa iidiji: —¿Jɨpa bee kꞌinia bɨkꞌã? aji. 7 Chi kꞌayaa bɨpa pꞌanauji: —Eperã wẽ–eda aji, mɨ toida ata bɨmerã jã pozode pania pꞌërebai jira beekꞌãri. Mɨ tꞌĩudariitꞌee pakꞌãri, awaraata mɨ naa tꞌĩudaiparida aji. 8 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Pꞌirabáiji! Pɨchi pꞌaru atáji mãikꞌaapa wãj́ i pɨchi temaa. 9 Aramata ma eperã jɨpa beeji. Bainɨ ̃ beepꞌeda mãikꞌaapa ichi pꞌaru atapꞌeda, tꞌɨa wãji. Mamĩda ɨ ̃ipata ewate pada perã, 10 arii pꞌanadapꞌedaa judiorã poro waibɨarãpa chi jɨpa beedamaa mãgajida:  

















e 5.2 Jesucristo na pꞌekꞌau eujãde bapariikꞌãri, Jerusalén Judea eujãdepema pꞌuuru waibɨara baji. Mama Tachi Akꞌõre te waibɨa baji. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 5

793

—Idi tachi ɨ ̃ipata ewate. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ ɨ ̃ipata ewate mimia oodaikꞌaraa bɨ. Jã pꞌaru pɨa ateeikꞌaraa bɨda ajida. 11 Mãpai mãgɨ ́ eperãpa pꞌanauji: —Mɨ jɨpadapa jarajida aji: “Pɨchi pꞌaru atáji mãikꞌaapa wãj́ i.” 12 Ãchia iidijida: —¿Kꞌaipata pɨmaa mãga jarajima? ajida. 13 Mamĩda ma kꞌayaa badapa kꞌawa–e paji kꞌaipata ichi jɨpatꞌaada, Jesús tau atuatꞌaada perã tꞌĩukꞌãri eperãarã chokꞌara see nɨ ̃bɨde. 14 Ma tꞌẽepai, Tachi Akꞌõre te waibɨade Jesupa ma eperã unukꞌãri, irumaa mãgaji: —¡Ũríji! Ɨr̃ á pɨ jɨpa bɨda aji. Pꞌekꞌau kꞌachia oo amáaji ne–inaa kꞌachiara pꞌasanaamerã. 15 Maapꞌeda mãgɨ ́ eperãpa judiorã poroorãmaa nepɨrɨnaji Jesupa ichi jɨpada. 16 Ɨĩ pata ewate Jesupa mãgá jɨpapachi perã, judiorã poro waibɨarãpa iru jɨrɨpachida peedaitꞌee. 17 Mamĩda Jesupa pꞌanaupachi ichi ɨmɨatee pꞌanadapꞌedaarãmaa: —Mɨ Akꞌõre ichita mimiapari mãikꞌaapa ɨ ̃raweda mimiamaa bɨ. Mɨ jida mãgá mimiaparida aji. 18 Mãga ũridakꞌãri, ma judiorãpa audupɨara peetꞌaa kꞌinia pꞌanapachida, ɨ ̃ipata ewate mimiapachi perã mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre ome aukꞌa bɨda ada perã. Mãga jaraji Tachi Akꞌõre ichi Akꞌõreda akꞌãri.  















19 Ãchia

Tachi Akꞌõre Warrapa oopari Tachi Akꞌõrepa ooparikꞌa

ɨmɨateeda ũrikꞌãri, Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõre Warrapa ne–inaa pꞌoyaa oo– eda aji, ichi kꞌĩradoopa. Ma kꞌãyaara irua unupari chi Akꞌõrepa oo bɨ mãikꞌaapa aukꞌa oopari. Jõmaweda chi Akꞌõrepa oo bɨ ichiaba oopari chi Warrapa. 20 Mãga bɨ chi Akꞌõrepa ichi Warra kꞌinia iru bapari perã. Mapa jõma ichia oo bɨ akꞌɨpipari chi Warramaa. Wãara na ewari ne– inaa pi–iara akꞌɨpiitꞌee chi warramaa. Mãga unudakꞌãri, parã pꞌera pɨkꞌa para beeitꞌee. 21 Chi Akꞌõrepa piu beerã pꞌirabaipiparikꞌa ichita chokꞌai pꞌanapataadamerã, chi Warrapa aukꞌa ichia kꞌinia bɨɨrã pꞌirabaipiparida aji, ichita chokꞌai pꞌanapataadamerã. 22 Chi Akꞌõrepa jara–e chisãgɨ ́ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã ichita chokꞌai pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa chisãgɨ ́ atuadaitꞌee. Ma–itꞌee chi Warra pëiji. 23 Kꞌinia baji jõmaarãpa ichi Warra waaweedamerã iru waaweepatakꞌa. Eperã iru Warra waawee–ee bɨpa ichiaba waawee–e Tachi Akꞌõre, chi Warra pëida. 24 ʼMɨa wãarata jararu. Tachi Akꞌõre Waibɨapa mɨ pëiji. Mɨ pedee ũri bɨpa mãikꞌaapa irude ijãa bɨpa ɨtꞌaa wãitꞌeeda aji. Mãgɨ ́ eperã atua–e paitꞌee. Irua ijãadakꞌãriipa ichita bapariitꞌee Tachi Akꞌõre ome. 25 Mɨa wãarata jararu. Ewari paitꞌee mãikꞌaapa ɨ ̃raweda paru piu pɨkꞌa beerãpa ũridaitꞌee Tachi Akꞌõre Warra pedee. Chi ma pedee ijãarutaarã ichita  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



794

Juan 5

pꞌanapataadaitꞌee Tachi Akꞌõre ome. 26 Tachi Akꞌõrepa eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapiparikꞌa, ichi Warra bɨji aukꞌa oomerã. 27 Ma awara ichi Warra bɨji ichikꞌa jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bamerã. Mãgá irua jarai chisãgɨ ́ eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapataadaitꞌee mãikꞌaapa chisãgɨ ́ atuadaitꞌee. Tachi Akꞌõrepa iru mãga bɨji iru Eperã Akꞌõre Truadepema perã. 28 Pꞌera pɨkꞌa pꞌananáatɨ mɨa jararu ũridakꞌãri. Ewari cherude jõmaweda jãɨrade pꞌanɨɨrãpa mɨ pedee ũridaitꞌee. 29 Chokꞌai pꞌirabaidaitꞌee mãikꞌaapa jãɨradeepa uchiadaitꞌee. Ne–inaa pia oopatapꞌedaarã ichita pꞌanapataadaitꞌee Tachi Akꞌõre ome. Mamĩda chi ne–inaa kꞌachia oopatapꞌedaarã atuadaitꞌee.  







Jesús jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ

30  —Mɨa

ne–inaa pꞌoyaa oo–eda aji, mɨchi kꞌĩradoopa. Mɨa ũripari mɨ Akꞌõrepa jara bɨ mãikꞌaapa irua jara bɨkꞌa oopari. Mapa mɨa eperãarãpa oopata akꞌɨpari jaraitꞌee pia wa kꞌachia. Mɨa mãga jarakꞌãri, wãarata jarapari, mɨchia oo kꞌiniata oo kꞌiniakꞌaa perã. Jĩpꞌa oo kꞌinia bɨ mɨ pëidapa kꞌinia bɨkꞌa. 31 Mɨchi kꞌĩsiadoopapai na pedee jarada paara, mãgara eperãarãpa wãarata jara–e bɨda akꞌajida. 32 Mamĩda awaraapa jara bɨ mɨ ichi Warra. Mɨa kꞌawa bɨ irua ichita wãarata jarapari. 33 Parãpa eperãarã pëidakꞌãri Juan Bautistamaa iidide, irua pꞌanauda wãarata paji. 34 Mɨa pꞌua–e bɨda aji, eperãpa jarada. Mamĩda mãga jaraji parãpa kꞌirãpadamerã Juanpa jarada mãikꞌaapa mɨde ijãadamerã. Mãgá mɨa parã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atai. 35 Juan urua pɨkꞌa bapachi lamparakꞌa na pꞌekꞌau eujã pꞌãriu pɨkꞌa bɨde. Maapai parã o–ĩa pꞌanapachida iru ome ma urua pɨkꞌa bɨde. 36 Mamĩda ne–inaa piara paraa Juanpa jarada kꞌãyaara. Mɨa ne–inaa jõma oopari mɨ Akꞌõrepa kꞌĩsia iru bɨkꞌa. Mãga ookꞌãri, akꞌɨpipari wãara irua mɨ pëiji. 37 Irua pida akꞌɨpidoo mɨ pëiji, parãpa jara pꞌanɨ mĩda waide iru pedee ũridakꞌaa mãikꞌaapa iru kꞌĩra unudakꞌaa. 38 Ma awara parãpa akꞌɨpipata iru pedee jara pëida wãara ijãadakꞌaa, irua pëidade ijãada–e pꞌanadairã. 39 Parãpa Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda pi–ia akꞌɨpata, ijãapata perã ma kꞌaurepa ɨtꞌaa wãdaitꞌee. Mãgɨ ́ ũraade mɨdeta jara bɨ. 40 Mamĩda parãpa mɨde ijãa kꞌiniada–e pꞌanɨ, mɨa parã ɨtꞌaa wãpimerã. 41 ʼMɨa mãga jara–e paji kꞌinia bairã eperãarãpa mɨ akꞌɨdamerã eperã tꞌãri piakꞌa. 42 Ma awara mɨa parã kꞌawa bɨda aji. Wãara Tachi Akꞌõre kꞌinia iru pꞌanada–e. 43 Mɨ chejida aji, mɨ Akꞌõre pari. Mamĩda parãpa mɨ auteebaida–e paji. Jõdee awaraa eperã ichi kꞌinia cheru pɨrã, mata parãpa auteebaipata. 44 ¿Sãga mɨde ijãadayama? aji. Jɨrɨpata eperãarãpa parã akꞌɨdamerã judiorã pia beerãkꞌa, jɨrɨdai kꞌãyaara Tachi Akꞌõrepa parã akꞌɨmerã ichideerãkꞌa. ¡Iru aupaita Akꞌõre Waibɨa! 45 Kꞌĩsianáatɨ mɨa parã ɨmɨateeitꞌee mɨ Akꞌõre kꞌĩrapite. Ma kꞌãyaara Moisepa pꞌãdapa parã ɨmɨateepari, ma ũraade ijãa pꞌanɨ mĩda. 46 Parãpa wãara Moisepa  































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 5​, ​6

795

pꞌãda ijãadapꞌedaa paara, ichiaba mɨde ijãakꞌajida, irua mɨde pꞌãda perã. 47 Mamĩda wãara irua pꞌãda ijãada–e pꞌanadairã, audupɨara mɨ pedee ijãada–e pai.  

Jesupa eperãarã cinco mil nekꞌopida

6

(Mateo 14.13‑21; Marcos 6.30‑44; Lucas 9.10‑17)

1   Ma

tꞌẽepai, Jesús wãji Galilea Lago kꞌĩraikꞌa eeree. Mãgɨ ́ lago ichiaba tꞌɨ ̃jarapata Tiberias. 2 Eperãarã chokꞌara iru tꞌẽe nipapachida, irua kꞌayaa beerã jɨpada perã mãikꞌaapa ãrapa unudapꞌedaa perã irua oo bɨ ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 3 Mãpai Jesús wãji ee nokꞌodee mãikꞌaapa su–akꞌɨ banaji chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 4 Judiorã Pascua fiesta ɨ ̃rɨ pa baji. 5 Jesupa unukꞌãri ma eperãarã chokꞌara ichi tꞌẽe che wãda, Felipemaa mãgaji: —¿Sãma chikꞌo netodaitꞌeema aji, na eperãarã jõmaweda nekꞌodamerã? 6 Jesupa kꞌawa baji kꞌãata ooitꞌee. Mapa iidiji kꞌawaaitꞌee kꞌãata pꞌanau Felipepa. 7 Felipepa pꞌanauji: —Doscientos denariopa f pida araa–e pakꞌaji, pan netodaitꞌee ma–ãri ma–ãria pida kꞌodamerã. 8 Mãpai Jesús kꞌõpꞌãyo Andrés, Simón Pedro ɨ ̃pemapa mãgaji: 9 —Nama bɨda aji, warra aba. Ichia iru bɨda aji, pan cebadadee ooda joisomaa mãikꞌaapa chikꞌo omé. Mamĩda, ¿kꞌãata araayama aji, na eperãarã see nɨ ̃bɨ–itꞌee? 10 Jesupa pꞌanauji: —Jarátɨ jõmaweda su–akꞌɨ pꞌaneedamerã. Mama pꞌũajara jepꞌeda paraaji. Mama su–akꞌɨ pꞌaneejida. Ãchi ɨmɨkꞌĩraarã cinco mil paji. 11 Jesupa ma pan jita atapꞌeda, ɨtꞌaa tꞌɨ ̃ji gracias jaraitꞌee mãikꞌaapa jõmaarãmaa jedepiji. Ichiaba mãga ooji chikꞌo ome. 12 Jõmaweda bi jãwaa pꞌaneedakꞌãri, Jesupa chi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãgaji: —Chi nɨ ̃beeda pꞌe atadapáde aji, maarepida ãrinaamerã. 13 Ãrapa ipurujida kꞌoraa docena aba ma pan joisomaadeepa. 14 Eperãarãpa unudakꞌãri Jesupa oo bɨ ma ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa, jarapachida: —Wãara nata Akꞌõre pedee jarapari tachia nɨ pꞌanadapꞌedaa chemerã na pꞌekꞌau eujãdee. 15 Mamĩda Jesupa kꞌawa bada perã ichi rey papi kꞌinia pꞌanɨ, ee nokꞌodee waya wãji, ituaba ba kꞌinia bada perã.  



























Jesús pania ɨ ̃rɨ tꞌɨa nipada

16  Pꞌãriupodopa

(Mateo 14.22‑27; Marcos 6.45‑52)

Jesús kꞌõpꞌãyoorã lago idee chejida 17 mãikꞌaapa barcode bataudapꞌeda, Capernaum pꞌuurudee wãjida. Pꞌãriudaikꞌãri, f 6.7 Maapai



atane ocho mimiapachida doscientos denarios pari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



796

Juan 6

waide Jesús pache–e baji. 18 Mãgá ãchi ituaba wãrutade pꞌusara tꞌo nɨ ̃beeji, nãu golpe pꞌua nɨ ̃bada perã. 19 Tokꞌesaa wã nidade kilometro joisomaa maa–e pɨrã seis, unujida Jesús barco kꞌaitꞌa tꞌɨa cheru pania ɨ ̃rɨ. Mãpai ãchi pꞌeradachida. 20 Mãpai irua mãgaji: —¡Pꞌeranáatɨ! ¡Mɨda! aji. 21 Ãchia mãga ũridakꞌãri, o–ĩa iru batau atajida. Taarã–ee panajida ãchi wã nipadapꞌedaamaa.  







Eperãarãpa Jesús jɨrɨdapꞌedaa

22  Aɨ

norema eperãarã lago kꞌĩraikꞌa eere pꞌanadapꞌedaarãpa kꞌawaajida Jesús kꞌõpꞌãyoorã wãdapꞌedaa barco mama badade. Ichiaba kꞌawaajida Jesús ãra ome wã–e pada. 23 Mãga nɨde barco pachejida Tiberias pꞌuurudeepa, Jesupa Akꞌõremaa gracias jarapꞌeda, eperãarãpa pan kꞌodapꞌedaa kꞌaitꞌa. 24 Mãgá eperãarãpa Jesús chi kꞌõpꞌãyoorã ome mama unuda–e pakꞌãri, ma barcode bataudapꞌeda, Capernaum pꞌuurudee wãjida iru jɨrɨde.  



25  Ma

Eperã Jesude ijãa bɨ ichita chokꞌai bapariitꞌee

eperãarã lago kꞌĩraikꞌa eere panadakꞌãri, Jesús ununajida mãikꞌaapa iidijida: —Tachi Jarateepari, ¿sãaweda pachejima? ajida. 26 Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Parãpa mɨ jɨrɨ nidada aji, mɨa parã bi jãwaa netawada perã, jɨrɨdai kꞌãyaara kꞌawaadaitꞌee mɨa ne–inaa pi–ia oopari eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 27 Mimianáatɨ chikꞌo kꞌodaitꞌee aupai, mãgee chikꞌo jõpari perã. Ma kꞌãyaara mimíatɨ kꞌawaadamerã mɨ, chi ne–inaa jõkꞌaa. Mɨ, chi Eperã Akꞌõre Truadepema kꞌaurepata parã ichita pꞌanapataadai Tachi Akꞌõre ome. Irua akꞌɨpi bɨ mɨ pia akꞌɨ bapari, iru juapa mɨa ookꞌãri ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 28 Mãpai arii pꞌanadapꞌedaarãpa Jesumaa iidijida: —¿Kꞌãata oodayama ajida, Tachi Akꞌõrepa tai pia akꞌɨpariimerã? 29 Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨda aji, ijãadamerã eperã irua na eujãdee pëidade. 30 Mãpai iidijida: —¿Kꞌãata pɨa ooitꞌeema ajida, taipa ijãadamerã pɨ Tachi Akꞌõrepa pëida? ¿Kꞌãata pɨa taimaa akꞌɨpiitꞌeema? 31 Eujã pania wẽe bɨde tachi chonaarãpa ɨtꞌaripema chikꞌo maná, kꞌojidada ajida, Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa: ‘Tachi Akꞌõrepa ãramaa ɨtꞌaripema chikꞌo teeji nekꞌodamerã.’ (Ex 16.4) 32 Jesupa pꞌanauji:  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 6

797

—Mɨa wãarata jararu. Moisepa parãmaa mãgɨ ́ chikꞌo tee–e paji. Mɨ Akꞌõre ɨtꞌaripemapata chikꞌo jõmaweda teepari. Mãgɨ ́ chikꞌo chi pipɨara bɨ–e paji. 33 Chi pipɨara bɨta ɨtꞌariipa cheji na pꞌekꞌau eujãdepemaarã chokꞌai pꞌanapiitꞌee ichita pꞌanapataadamerã. 34 Ãchia mãgajida: —Tai–itꞌee mãgɨ ́ chikꞌota teeparíiji. 35 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mɨda aji, chi chikꞌo eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapipari. Eperã ewaa nekꞌoda jarrapisia–e bɨkꞌa mãikꞌaapa chi ewaa ne–inaa toda opisia–e bɨkꞌa, mãga pɨkꞌa eperã mɨde ijãa bɨ o–ĩa bapariitꞌee. 36 Mamĩda mɨa parãmaa etꞌewa jaradakꞌa, parãpa mɨde ijãada–e pꞌanɨ, mɨ unupata mĩda. 37 Jõmaweda eperãarã mɨ Akꞌõrepa mɨ jua ekꞌari bɨda mɨmaa chedaitꞌee. Chi cherutaarãmaa mɨa kꞌinia–eda a–e paitꞌee. 38 Mɨ ɨtꞌariipa che–e paji ooitꞌee mɨchia oo kꞌiniata. Ma kꞌãyaara cheji ooitꞌee mɨ Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa. 39 Ma–itꞌee mɨ pëiji; jõmaweda mɨ jua ekꞌari bɨdaarã akꞌɨ bamerã apida atuanaamerã. Mãgá Akꞌõre ewari waibɨa ewate ãra chokꞌai pꞌirabaidaitꞌee. 40 Mɨ Akꞌõrepa kꞌinia bɨ jõmaweda ichi Warra kꞌawa pꞌanɨɨrã mãikꞌaapa irude ijãa pꞌanɨɨrã ɨtꞌaa wãdamerã. Akꞌõre ewari waibɨa ewate mɨata mãgɨɨrã pꞌirabaipiitꞌee. 41 Mãpai judiorã poro waibɨarãpa Jesús ãpɨte pedee kꞌachia pedee pꞌaneejida irua jarada perã: “Mɨda aji, chi chikꞌo ɨtꞌariipa cheda”. 42 Maperã mãgajida: —¿Nãgɨ–ekꞌã Jesús, José warra? Taipa kꞌawa pꞌanɨda ajida, chi akꞌõre mãikꞌaapa chi nawe. ¿Sãgapɨ ɨtꞌariipa chejida a bɨma? ajida. 43 Mãpai Jesupa mãgaji: —¡Pedee kꞌachia pedee amáatɨ! 44 Mɨ Akꞌõrepa mɨ pëiji. Eperã apida mɨmaa pꞌoyaa cheda–eda aji, irua anee–emãi. Akꞌõre ewari waibɨa ewate irua aneeda eperãarã mɨa pꞌirabai ataitꞌeeda aji. 45 Akꞌõre pedee jarapataarãpa pꞌãdapꞌedaade jara bɨ: ‘Tachi Akꞌõrepa eperãarãmaa ichi ũraa jarateeitꞌee.’  (Is 54.13) Mapa jõmaarãpa iru ũraa ũri pꞌanɨ mãikꞌaapa kꞌawaa wãda mɨmaa chedaitꞌee. 46 ʼMɨa mãga jarakꞌãri, jara kꞌinia–e bɨ eperãarãpa Tachi Akꞌõre unupata. Eperã apidaapa Tachi Akꞌõre unuda–e pꞌanɨ. Irua ɨtꞌariipa pëidapapaita iru unupari. 47 Mɨa wãarata jararu. Eperãpa mɨde ijãa bɨ ɨtꞌaa wãitꞌee. 48 Mɨda aji, chi chikꞌo eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapipari. 49 Parã chonaarã eujã pania wẽe bɨde wãyaadakꞌãri, maná kꞌojidada aji. Mamĩda ma chikꞌopa ãra ichita chokꞌai pꞌanapi–e paji, aɨ tꞌẽepai ãchi piudapꞌedaa perã. 50 Mɨa “chikꞌo” akꞌãri, jara kꞌinia bɨ chikꞌo ɨtꞌariipa cheda. Eperãpa mãgɨ ́ chikꞌo kꞌoru pɨrã, atua–e. 51 Mɨda aji, ma chikꞌo ɨtꞌariipa cheda eperãarã chokꞌai pꞌanapiitꞌee. Chi nãgɨ ́ chikꞌo kꞌo bɨpa ichita chokꞌai bapariitꞌee. Nãgɨ ́ chikꞌo mɨ kꞌapꞌɨa, mɨa teeitꞌeeda aji, piumerã jõmaarã pari, ichita chokꞌai pꞌanapataadamerã.  





































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



798

Juan 6

52  Mãga

ũridakꞌãri, judiorã aupedee para beeji: —¿Sãga na eperãpa tachimaa ichi kꞌapꞌɨa kꞌopiitꞌeema? ajida. 53 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Parãpa Eperã Akꞌõre Truadepema kꞌapꞌɨa kꞌoda–e pɨrã mãikꞌaapa iru waa toda–e pɨrã, ɨtꞌaa wãda–e pai. 54 Chi mɨ kꞌapꞌɨa kꞌo bɨpa mãikꞌaapa mɨ waa to bɨpa Akꞌõre eujãde banaitꞌee. Akꞌõre ewari waibɨa ewate mɨata iru chokꞌai pꞌirabai ataitꞌee. 55 Mapa mɨ kꞌapꞌɨata chi chikꞌo pipɨara bɨda aji. Ichiaba mɨ waata chi ba pipɨara bɨda aji. 56 Chi mɨ kꞌapꞌɨa kꞌo bɨpa, ichiaba mɨ waa to bɨpa mɨ ome araa bapariitꞌeeda aji. 57 Mɨ Akꞌõre ichita chokꞌai bapari; mɨ jida aukꞌa. Irua mɨ pëiji mɨ kꞌapꞌɨa kꞌopataarã ichita chokꞌai pꞌanapimerã. 58 Mɨa jara bɨda aji, chikꞌo ɨtꞌariipa chedade. Nãgɨ ́ chikꞌo parã chonaarãpa maná kꞌodapꞌedaakꞌa bɨ–e. Ãrapa maná kꞌojida. Mamĩda ma chikꞌopa ãra ichita chokꞌai pꞌanapi–e paji, aɨ tꞌẽepai piudapꞌedaa perã. Jõdee chi nãgɨ ́ chikꞌo kꞌo bɨpa ichita chokꞌai bapariitꞌee. 59 Jesupa ma jõma jara aupada jarateeji Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede Capernaum pꞌuurude.  













Jesupa jarada sãga eperãarã ɨtꞌaa wãdai

60  Jesupa

jarateemaa bɨ ũridakꞌãri, iru ome nipapataarãpa mãgajida: —Pɨa jara bɨ pꞌoyaa kꞌawada–eda ajida. ¿Kꞌaipa ijãayama? ajida. 61 Jesupa kꞌawa bada perã ichi ãpɨte mãgá pedeemaa pꞌanɨ, iidiji: —¿Na pedee parãpa kꞌachia ũri pꞌanɨkꞌã? aji. 62 Mãgara audupɨara ijãada–e pai, parãpa Eperã Akꞌõre Truadepema unuruta pɨrã ɨtꞌaa wãru ichi badamaa. 63 Tachi Akꞌõre Jaurepa eperãarã ichita chokꞌai pꞌanapipari. Tachi kꞌĩradoopa apida ichita chokꞌai pꞌanada–e pai. Mɨa jaradakꞌa parãpa mɨ kꞌapꞌɨa kꞌoruta pɨrã, pia jaraitꞌeera, mɨde wãara ijãaruta pɨrã, Tachi Akꞌõre Jaure cheitꞌee parã ichita chokꞌai pꞌanapide. 64 Mamĩda waide parã ũkꞌuru ijãada–e pꞌanɨ. Jesupa mãga jaraji aɨ naaweda kꞌawa bada perã kꞌairãpa ijãada–e pꞌanɨ mãikꞌaapa kꞌaipa ichi traicionaaitꞌee. 65 Ichiaba mãgaji: —Mapa mɨa parãmaa jaraji eperã apida mɨmaa pꞌoyaa cheda–eda aji, mɨ Akꞌõrepa anee–e pɨrã. 66 Maadamãiipa chokꞌara Jesús ome nipadapꞌedaarãpa iru atabaibëijida. 67 Mãpai Jesupa iidiji chi kꞌõpꞌãyoorã docemaa: —¿Parã jida ichiaba wã kꞌinia pꞌanɨkꞌã? aji. 68 Simón Pedropa pꞌanauji: —Tachi Waibɨa, pɨkꞌa awaraa wẽ–e. Pɨ ũraa kꞌaurepa kꞌawa pꞌanɨ ɨtꞌaa wãdaitꞌee. 69 Taipa pɨde ijãa pꞌanɨda ajida, mãikꞌaapa kꞌawa pꞌanɨ pɨ chi kꞌachia wẽe bapari, Tachi Akꞌõrepa pëida. 70 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa parã doce weda jɨrɨtꞌerajida aji. Mamĩda parãdepema aba netuara eere bɨda aji.  



















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 6​, ​7

799

71 Jesupa

mãga jarakꞌãri, jara kꞌinia baji Simón Iscariote warra Judapa ichi traicionaaitꞌee, chi kꞌõpꞌãyoorã docedepema paji mĩda.

7

1   Ma

Jesús ɨ ̃pemaarãpa irude ijãada–e padapꞌedaa

tꞌẽepai Jesús nipaji Galilea eujãde. Judea eujãde ba kꞌinia–e paji, judiorã poro waibɨarãpa iru jɨrɨ pꞌanadapꞌedaa perã peepitꞌaadaitꞌee. 2 Mamĩda judiorã fiesta Rancho Oopata ɨ ̃rɨ pꞌanadapꞌedaa perã, 3 Jesús ɨ ̃pemaarãpa mãgajida: —Nama beenaapáde ajida. Wãpáde ajida, Judea eujãdee, arapemaarã pɨde ijãapataarãpa ichiaba pɨa ne–inaa oo bɨ akꞌɨdamerã. 4 Eperãpa ichia oo bɨ merakꞌaa ma oo bɨ kꞌawapi kꞌinia bɨ pɨrã. Mapa pɨa ne–inaa oo bɨ nama jõmaarãmaa akꞌɨpinapáde aji. 5 Mãga jarajida chi ɨ ̃pemaarãpa pida ijãada–e pꞌanadapꞌedaa perã iru Tachi Akꞌõrepa pëida. 6 Mãpai Jesupa mãgaji: —Ewari Tachi Akꞌõrepa awara bɨda ma–itꞌee waide pa–e bɨda aji. Mamĩda parã wã kꞌinia pꞌanadakꞌãri, wãdaipia bɨ. 7 Na pꞌekꞌau eujãdepemaarãpa parã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanadakꞌaada aji. Mamĩda mɨ kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapata, mɨa jarapari perã ãchia kꞌachia oopata. 8 Wãt́ ɨ fiestadee. Mɨ wã–eda aji, waide mɨ ewari pa–e perã. 9 Mãga jarapꞌeda, beeji Galilea eujãde.  















Jesús fiesta Rancho Oopatade bada

10  Mamĩda

chi ɨ ̃pemaarã wãdapꞌedaa tꞌẽepai, Jesús ichiaba wãji ma fiestadee. Mamĩda awaraarã ome wã–e paji. Ituaba miru wãji, chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 11 Mãɨmisa judiorã fiestade pꞌanadapꞌedaarãpa Jesús jɨrɨpachida mãikꞌaapa mãgapachida: —¿Sãma bɨma apachida, jã eperã? 12 Eperãarã chokꞌara ãchi pitapai osausawaa pedeepachida iru ãpɨte. Ũkꞌuruurãpa mãgapachida: —Jã eperã tꞌãri pia bapari. Mamĩda awaraarãpa mãgapachida: —Jã eperãpa eperãarã kꞌũramaa nipapari. 13 Mamĩda judiorã poroorã waidoopa, jõmaarã taide apidaapa mãga jarada–e paji. 14 Ma fiesta tomia esa–aukꞌa wãyaa wãde Jesús tꞌĩuji Akꞌõre te waibɨade mãikꞌaapa jarateemaa beeji. 15 Arii pꞌanadapꞌedaa judiorã akꞌɨtrua para beeji mãikꞌaapa iidijida: —¿Sãgapɨ na eperãpa Tachi Akꞌõre Ũraa audú kꞌawa bɨma ajida, estudia–e padata awaraarãkꞌa? 16 Jesupa pꞌanauji: —Mɨchi kꞌĩsiadoopa jaratee–e bɨda aji. Mɨa jaratee bɨ mɨ pëidapa jarateepi bɨkꞌa. 17 Eperãpa oo kꞌinia bɨ pɨrã Tachi Akꞌõrepa oopi  













Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



800

Juan 7

bɨkꞌa, ma eperãpa kꞌawaaitꞌee mɨa wãara jarateemaa bɨ Akꞌõre Ũraa, maa–e pɨrã wãara jarateemaa bɨ mɨchi kꞌĩsiadoopa. 18 Eperãpa ichi kꞌĩsiadoopa jarateekꞌãri, mãga oopari awaraarãpa ichi tꞌo pꞌanadamerã. Mamĩda eperãpa jarateekꞌãri awaraarãpa Tachi Akꞌõre Ũraa pia akꞌɨ pꞌanapataadamerã, mãgɨpa wãarata jarateepari. Seewa jarakꞌaa mãikꞌaapa eperãarã kꞌũrakꞌaa. 19 ʼMoisepa parã chonaarãmaa Akꞌõre Ũraa pꞌã teeji. ¿Wãara–ekꞌã? Mamĩda apidaapa ichita oodakꞌaa ma ũraade jara bɨkꞌa. ¿Sãapꞌeda parãpa mɨ peetꞌaa kꞌinia pꞌanɨma? aji. 20 Arii pꞌanadapꞌedaarãpa mãgajida: —¿Netuara pɨ kꞌapꞌɨade merãtɨa bɨ–ekꞌã? ajida. ¿Kꞌaipa pɨ jɨrɨ bɨma ajida, peetꞌaaitꞌee? 21 Jesupa mãgaji: —Parãpa ijãa pꞌanɨ ɨ ̃ipata ewate mimiadaikꞌaraa bɨda aji, Moisepa pꞌãdade mãga jara bairã. Mapa parã jõmaweda pꞌera pɨkꞌa para baji, ɨ ̃ipata ewate mɨa ookꞌãri ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 22 Mamĩda ɨ ̃ipata ewate parãpa paara ne–inaa oopata. Pãchi ɨmɨkꞌĩra warrarã kꞌapꞌɨade tauchaa bɨpata. Mãga oopata Moisepa jarada perã mãga oodamerã. (Wãara Moisepa naapɨara mãga oopi–e paji. Iru tꞌoi naaweda, parã chonaarãpa mãga oopachida.) 23 Ɨĩ pata ewate parãpa mãga oopata, oo kꞌinia pꞌanadairã Moisepa pꞌãdade jara bɨkꞌa. Mãga bɨta, ¿sãapꞌeda kꞌĩrau pꞌanɨma aji, ɨ ̃ipata ewate mɨa eperã jɨpada perã? 24 Mɨa oo bɨ ɨ ̃rɨpai akꞌɨnáatɨ jaradaitꞌee pia wa kꞌachia. Akꞌɨ ́tɨ Tachi Akꞌõrepa mɨ akꞌɨparikꞌa, iruapai jarapii perã chisãgɨ ́ pia mãikꞌaapa chisãgɨ ́ kꞌachia.  













25  Maapai

Jesús ɨtꞌariipa pëida

Jerusalén pꞌuurudepemaarãpa iidi para beeji: —¿Nãgɨ ́ eperã–ekꞌã ajida, tachi poroorãpa jɨrɨmaa pꞌanɨ peetꞌaadaitꞌee? 26 Jãma jõmaarã taide pedeemaa bɨ. Mamĩda apidaapa jarada–e pꞌanɨ iru pedeenaamerã. ¿Tachi poroorãpa ijãa pꞌanɨkꞌã na eperã Mesías, Tachi Akꞌõrepa pëida tachi kꞌaripamerã? 27 Taipa kꞌawa pꞌanɨ sãmapema na eperã. Mamĩda Mesías chekꞌãri, apidaapa kꞌawada–e paitꞌee iru sãmapema. 28 Mãɨmisa Tachi Akꞌõre te waibɨade Jesupa jarateemaa baji. Mãɨrã pedee ũrikꞌãri, Jesupa golpe mãgaji: —Wãara parãpa mɨ kꞌawa pꞌanɨ mãikꞌaapa kꞌawa pꞌanɨ mɨ sãmapema. Mamĩda mɨchi kꞌĩradoopa che–e bɨda aji. Abaapa mɨ pëiji. Mãgɨ ́ wãara bapari. Mamĩda parãpa iru kꞌawada–e pꞌanɨ. 29 Jõdee mɨa iru kꞌawa bɨ, iru baparimãiipa cheda perã. Iruata mɨ pëijida aji. 30 Mãga ũridakꞌãri, Jesús jita atadaitꞌee paji. Mamĩda pꞌoyaada–e paji, atꞌãri iru ewarimaa pa–e bada perã. 31 Mãga baji mĩda judiorã poroorã ome, eperãarã chokꞌara Jesude ijãajida mãikꞌaapa mãgapachida:  











Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 7

801

—Mesías chekꞌãri, ¿ne–inaa piara ooikꞌã ajida, na eperãpa oo bɨ kꞌãyaara? Fariseorãpa Jesús jita ata kꞌinia pꞌanadapꞌedaa

32  Fariseorãpa

ũrijida eperãarã mãgá pedee pꞌanɨ. Mapa ma fariseorãpa pꞌaareerã poroorã ome pëijida Tachi Akꞌõre te waibɨa jɨ ̃apataarã Jesús jita atadamerã. 33 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Mɨ parã ome makꞌɨara taarã–eda aji. Ma tꞌẽepai mɨ waya wãitꞌee mɨ pëida baparimaa. 34 Parãpa mɨ jɨrɨdayada aji. Mamĩda mɨ unuda–e paitꞌee, pꞌoyaa wãdakꞌaa perã mɨ wãitꞌee bɨmaa. 35 Mãpai judiorã poroorã pedee para beeji: —¿Sãmapɨ wãitꞌeema ajida na eperã, tachia pꞌoyaa unuda–e paitꞌee? ¿Tokꞌesaa wãitꞌee–epaa jarateede judiorãmaa, kꞌĩra tewaraarã pꞌuurudepemaarãmaa, maa–e pɨrã judio–eerãmaa? 36 ¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma ajida, irua jarakꞌãri: “Parãpa mɨ jɨrɨdaitꞌee. Mamĩda mɨ unuda–e paitꞌee, pꞌoyaa wãdakꞌaa perã mɨ wãitꞌee bɨmaa”?  







37 Fiesta

Akꞌõre Jaurepa eperãarã chokꞌai pꞌanapipari

Rancho Oopata jõ wãda ewate, ma ewari waibɨara paji. Ma ewate Jesús bainɨ ̃ beeji mãikꞌaapa golpe pedeeji: —Apida opisia bɨ pɨrã, mɨmaa chepáde aji, tode. 38 Chi mɨde ijãa bɨ baitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa: ‘Eperã tꞌãrideepa to chakꞌekꞌa jĩchooyada aji, paniapa eperãarã chokꞌai pꞌanapiparikꞌa.’  (Is 55.1) 39 Ma pedee “paniapa eperãarã chokꞌai pꞌanapiparida” akꞌãri, Jesupa jara kꞌinia baji Tachi Akꞌõre Jaure, mãgɨ ́ pëiitꞌee bada perã irude ijãapataarãmaa. Mamĩda Jesupa mãga jarakꞌãri, waide Akꞌõre Jaure pëi–e paji, ichi waide ɨtꞌaa wã–e bada perã.  



40  Ma

Eperãarã kꞌĩsia awara–awaraadaidapꞌedaa

pedee ũridakꞌãri, eperãarã ũkꞌuruurãpa mãgapachida: —Wãara, na eperã Akꞌõre pedee jarapari. 41 Awaraarãpa mãgapachida: —Na Mesías, Tachi Akꞌõrepa pëida eperãarã rey pamerã. Mamĩda awaraarãpa mãgapachida: —Mãga–epɨ. ¿Sãga Mesías adaima? Iru Galilea eujãdepema. Galilea eujãdeepa Mesías uchia–e paitꞌee. 42 ¿Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ–ekꞌã ajida, Mesías uchiaitꞌee Rey David ëreerãdeepa mãikꞌaapa tꞌoitꞌee Belén pꞌuurude g Rey David tꞌodamãi?  



g 7.42 Belén pꞌuuru Judea eujãde bɨ. Ma pꞌuurude Jesucristo tꞌoji mĩda, wariji Nazaret pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ (Mt 2.23). Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



802

Juan 7​, ​8

43  Mapa

eperãarã kꞌĩsia awara–awaraadachida. Ũkꞌuruurãpa ijãajida Jesús Tachi Akꞌõrepa pëida; ũkꞌuru ijãadakꞌaa paji. 44 Mãɨrãpa Jesús jita ata kꞌinia pꞌanajida. Mamĩda apidaapa pꞌoyaa ooda–e paji.  

Judiorã poroorãpa Jesude ijãada–e pꞌanadapꞌedaa

45  Mãpai

Tachi Akꞌõre te waibɨa jɨ ̃apataarã ãchi pëidapꞌedaarãmaa chejida. Pachedakꞌãri, fariseorãpa mãikꞌaapa pꞌaareerã poroorãpa iidijida: —¿Sãapꞌeda Jesús aneeda–e pajima? ajida. 46 Ma Akꞌõre te waibɨa jɨ ̃apataarãpa pꞌanaujida: —¡Eperã apida pedeeda–eda ajida, mãgɨ ́ eperãkꞌa! 47 Mãpai fariseorãpa mãgajida: —¿Parãpa pida irumaa kꞌũrapijidakꞌã? ajida. 48 ¿Sãma tachi poroorãpa maa–e pɨrã tai fariseorãpa irude ijãa pꞌanɨma? ajida. ¡Mãga oodakꞌaa! 49 Jã eperãarãpa kꞌawadakꞌaa Tachi Akꞌõrepa Moisemaa ũraa pꞌãpida, irude ijãadakꞌaa perã. Mapa Akꞌõrepa ãra kꞌachia ooitꞌee. 50 Mãpai fariseo Jesumaa naaweda wã bada, Nicodemopa mãgaji: 51 —¿Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade nãga jara bɨ–ekꞌã? aji. Ũridaipia bɨ eperãpa jara bɨ mãikꞌaapa kꞌawaadaipia bɨ irua oo bɨ, jaradai naaweda ma eperã pia wa kꞌachia. 52 Ãchia pꞌanaujida: —¿Pɨ jida ichiaba Galilea eujãdepemakꞌã? ajida. Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãda pia léeji. Mãga ooru pɨrã, kꞌawaaitꞌee Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã Galilea eujãdeepa uchiadakꞌaa. 53 [Mãpai jõmaweda wãjida ãchi te chaa. 1  Mamĩda Jesús wãji Olivo Eedee. 2 Aɨ norema tapꞌeda, waya cheji Tachi Akꞌõre te waibɨadee. Mama pachekꞌãri, eperãarã chokꞌara chejida irumaa. Mapa iru su–akꞌɨ beeji mãikꞌaapa jarateemaa beeji.  













8







3  Moisepa

Wẽra chi kꞌima–ee ome kꞌãida

pꞌãda jarateepataarãpa fariseorã ome aneejida wẽra unu atadapꞌedaa pꞌekꞌau oomaa bɨ. Eperãarã taide ata bɨjida 4 mãikꞌaapa Jesumaa mãgajida: —Tachi Jarateepari, taipa na wẽra miakꞌãi bɨta unujidada ajida, awaraa ome nɨ ̃bɨ. 5 Akꞌõre Ũraa pꞌãdade Moisepa jaraji nãgee wẽraarã mãupa batꞌa peetꞌaadamerã. h Mamĩda taipa kꞌawaa kꞌinia pꞌanɨ ¿pɨa kꞌãata jara bɨ? 6 Ãchia mãga iidijida Jesupa Moisepa pꞌãda merai jĩakꞌaapa. Mãgá ɨmɨateekꞌajida. Mamĩda Jesupa made tꞌĩupi–e paji. Edaa ɨ ̃jaabaipꞌeda, pꞌãmaa beeji yooro pꞌorade ichi jua kꞌɨ ̃pa. 7 Mãpai ãchia iidi jõnɨde Jesús jĩpꞌa su–akꞌɨ beeji mãikꞌaapa mãgaji:  







h 8.5 Lv

20.10; Dt 22.22‑24.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 8

803

—Naapɨara ichimaa mãupa batꞌapáde aji, parãdepema chi pꞌekꞌau kꞌachia wẽe bɨpa. 8 Maapꞌeda waya edaa ɨ ̃jaabaipꞌeda, yooro pꞌorade waya pꞌãmaa beeji ichi jua kꞌɨ ̃pa. 9 Mãgɨ ́ pedee ũridakꞌãri, jõmaweda aba–abaa uchia wãdapa erreudachida. Naapɨara wãjida chonaarã, maapꞌeda apemaarã. Jesús ituaba beeji mãgɨ ́ wẽra ome. 10 Mapa Jesús jĩpꞌa su–akꞌɨ beepꞌeda, irumaa iidiji: —¿Sãma pꞌanɨma? aji. ¿Apidaapa pɨ pee kꞌiniada–e pajikꞌã? aji. 11 Ma wẽrapa mãgaji: —Apidaapa, Tachi Waibɨa. Jesupa mãgaji: —Mɨa pida pɨ pee kꞌinia–eda aji. Ɨr̃ á wãpáde aji, mãikꞌaapa ɨ ̃raweda pꞌekꞌau kꞌachia oo amáaji.]  







12  Mãpai

Jesús ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã–itꞌee

Jesupa waya jarateemaa beeji eperãarãmaa: —Mɨda aji, ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ na pꞌekꞌau eujãdepemaarã–itꞌee, mɨa ãramaa Tachi Akꞌõre o akꞌɨpipari perã. Mɨde ijãa bɨ pꞌãriu pɨkꞌa bɨde nipa–e paitꞌee, Tachi Akꞌõre kꞌawa–ee. Ma kꞌãyaara ichita chokꞌai bapariitꞌee, ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨde Tachi Akꞌõre ode nipapari perã. 13 Mãpai fariseorãpa irumaa mãgajida: —Pɨchi kꞌĩsiadoopa mãgɨ ́ pedee jaramaa bɨda ajida. Awaraa wẽ–e perã aukꞌa jaraitꞌee, pari pɨ pedeemaa bɨda ajida. 14 Jesupa pꞌanauji: —Mɨ pedeekꞌãri, wãarata jarapari. Mɨa kꞌawa bɨda aji, sãmãikꞌaapa cheda mãikꞌaapa sãmaa wãitꞌee. Jõdee parãpa mãga kꞌawada–e pꞌanɨ. 15 Awaraarãpa oo pꞌanɨ ɨ ̃rɨpai akꞌɨpata jaradaitꞌee pia wa kꞌachia. Jõdee mɨa mãgá akꞌɨ–epɨ. 16 Mamĩda eperãpa oo bɨ akꞌɨkꞌãri, mɨa jararu pɨrã pia wa kꞌachia, wãarata jaraitꞌee, mɨ pëidapa mɨ kꞌaripapari perã. Mɨchi ituabaapa eperãarãpa oopata mãgá akꞌɨkꞌaa. 17 Pãchi ũraa pꞌãdade jara bɨ eperã omeerãpa ne–inaa unudapꞌedaa aukꞌa jaradakꞌãri, ma jarada wãara. Aukꞌa bɨ mɨ ome. 18 Mɨchia oo bɨ jarapari mãikꞌaapa mɨ Akꞌõre, mɨ pëidapa, aukꞌa jarapari. 19 Mãpai ãchia iidijida: —¿Sãma bɨma ajida, pɨ Akꞌõre? Jesupa pꞌanauji: —Parãpa mɨ wãara kꞌawada–eda aji. Mɨ Akꞌõre jida wãara kꞌawada–e. Mɨ wãara kꞌawa pꞌanadapꞌedaa paara, mɨ Akꞌõre jida wãara kꞌawa pꞌanakꞌajidada aji. 20 Jesupa mãga jaraji, Tachi Akꞌõre te waibɨade primisia ɨapatamãi jaratee bɨ misa. Eperãarã chokꞌara mama wãyaa wãjida mĩda, apidaapa iru jitada–e paji irua jarateeda kꞌaurepa, ewari Tachi Akꞌõrepa awara bɨda ma–itꞌee waide pa–e bada perã.  















Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



804

21 Mãpai

Juan 8

Jesupa ichi wãitꞌee bɨmaa pꞌoyaa wãda–eda ada

waya Jesupa mãgaji: —Mɨ ãyaa wãitꞌeeda aji. Parãpa mɨ jɨrɨdaitꞌee. Mamĩda mɨ unuda–e paitꞌee. Atuadaitꞌee pãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa. Mapa mɨ wãitꞌee bɨmaa parã pꞌoyaa wãda–eda aji. 22 Mãga ũridakꞌãri, judiorã poroorã pedee para beeji: —Tachi pꞌoyaa wãda–eda a bɨ, iru wãitꞌee bɨmaa. ¿Ichi juadoopa piutꞌee–epaama? aji. 23 Mãpai Jesupa ãchimaa mãgaji: —Parã ekꞌaripemaarãda aji. Mamĩda mɨ ɨtꞌaripema. Parã na pꞌekꞌau eujãdepema. Mamĩda mɨ na pꞌekꞌau eujãdepema–e. 24 Mapa mɨa jaraji parã atuadaitꞌee pãchia pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa. Wãara mãgá atuadaitꞌeeda aji, ijãada–e pꞌanɨ pɨrã Mɨta jõmaarã Akꞌõre Waibɨa. Mɨa aupaita eperãarãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata wẽpapii. 25 Mãpai irumaa iidijida: —Pɨ, ¿kꞌaima? ajida. Jesupa pꞌanauji: —Mɨ chedakꞌãriipa, parãmaa mãga jaraparida aji. 26 Mɨa unupari pãchia ne–inaa kꞌachia oopata mãikꞌaapa pedee chokꞌaraapa parã ɨmɨateekꞌaji. Mamĩda mãga oo–e paitꞌee. Jĩpꞌa jaraitꞌee mɨ pëidapa jarapi bɨkꞌa na pꞌekꞌau eujãdepemaarãmaa. Irua ichita wãarata jaraparida aji. 27 Mamĩda ãchia kꞌawada–e paji, Jesupa jarakꞌãri ichi Tachi Akꞌõrepa pëida. 28 Mapa Jesupa mãgaji: —Parãpa Eperã Akꞌõre Truadepema kurusode jiradakꞌãri peedaitꞌee, kꞌawaadaitꞌee Mɨta Tachi Akꞌõrepa pëida. Ma awara kꞌawaadaitꞌee mɨa ne–inaa jõma oopari irua oopi bɨkꞌa mãikꞌaapa jõma jarapari irua jarapi bɨkꞌa. 29 Mɨ pëida na pꞌekꞌau eujãdee mɨ ome baparida aji. Mɨ ituaba atabëi–epɨ, irua kꞌinia bɨkꞌa oopari perã. 30 Jesupa mãga jarakꞌãri, eperãarã chokꞌara irude ijãajida.  

















31 Mãpai

Abrahamdeepa uchiadapꞌedaada apatapꞌedaarã

Jesupa judiorã irude ijãadapꞌedaarãmaa mãgaji: —Parãpa oo pꞌanɨ pɨrã mɨa ũraa bɨkꞌa, wãara mɨ kꞌõpꞌãyoorã. 32 Mãga ooruta pɨrã, kꞌawaadaitꞌee Tachi Akꞌõrepa wãarata jara pëida mãikꞌaapa ma kꞌaurepa waa esclavoorã pꞌanada–e paitꞌeeda aji. 33 Ãchia pꞌanaujida: —Tai Abrahamdeepa uchiadapꞌedaarã. Mapa tai esclavoorã–epɨ. Apidaa jua ekꞌari pꞌanadakꞌaa. Tachi Akꞌõre juadepai pꞌanapata. ¿Sãapꞌeda taimaa jara cheruma ajida, waa esclavoorã pꞌanada–e paitꞌee? 34 Jesupa pꞌanauji:  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 8

805

—Mɨa wãarata jararu. Jõmaweda pꞌekꞌau kꞌachia oopataarã esclavoorãkꞌa pꞌanɨda aji, pꞌekꞌau kꞌachia jua ekꞌari pꞌanapata perã. 35 Kꞌĩsiadáma nãgɨde. Esclavo ichita ba–e chipari tede. Jõdee ma te chipari warra ichita bapari ma tede, ichi akꞌõrede perã. 36 Mapa Tachi Akꞌõre Warrapa parã pꞌekꞌau kꞌachia jua ekꞌariipa uchia ataru pɨrã, wãara uchiadaitꞌee. 37 Mɨa kꞌawa bɨ parã Abrahamdeepa uchiadapꞌedaarã. Mamĩda mɨ peetꞌaa kꞌinia pꞌanɨ, mɨ ũraa wãara ijãa kꞌiniada–e pꞌanadairã. 38 Mɨa jaraparida aji, mɨ Akꞌõrepa mɨmaa akꞌɨpida. Jõdee parãpa oopata pãchi akꞌõrepa jarateedakꞌa. 39 Mãpai ãchia mãgajida: —¡Tai akꞌõre Abrahamda! ajida. Mamĩda Jesupa pꞌanauji: —Parã wãara Abraham warrarã pada paara, irua oodakꞌa ookꞌajidada aji. 40 Mamĩda mãga ooda–e pꞌanɨ. Mɨa parãmaa Tachi Akꞌõre wãarata jaraji, irua mɨmaa mãga jarada perã. Mamĩda ɨ ̃rá parãpa mɨ peetꞌaa kꞌinia pꞌanɨ. Abrahampa mãga oo–e paji Akꞌõre pedee jarapataarã ome. 41 Parãpa ne–inaa kꞌachia oomaa pꞌanɨda aji, pãchi akꞌõrepa ooparikꞌa. Ãchia mãgajida: —¡Tai awaraa akꞌõredeepa uchiada–e pajida! ajida. ¡Akꞌõre abapaita iru pꞌanɨda! ajida. ¡Mãgɨ ́ Tachi Akꞌõre! 42 Jesupa pꞌanauji: —Tachi Akꞌõre wãara parã akꞌõre pada paara, mɨ kꞌinia iru pꞌanakꞌajidada aji, mɨ Tachi Akꞌõremãiipa cheda perã. Mapa mɨ nama bɨ. Mɨchi kꞌĩradoopa nama che–e paji. Tachi Akꞌõrépata mɨ pëiji. 43 ¿Parãpa mɨa jaratee bɨ atꞌãri kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã? Parãpa mɨ ũraa ũri kꞌiniada–e pꞌanɨ. Maperãpɨ mɨa jara bɨ kꞌawada–e pꞌanɨ. 44 Parã akꞌõre Netuara Poro Waibɨa. Ichideerã perã ichia oopi kꞌiniata oo kꞌinia pꞌanɨ. Na eujã beedakꞌãriipa ichia eperãarã peeyaa bapari. Ma awara ne–inaa wãara unuamaa iru bapari, wãarata kꞌawakꞌaa perã. Seewa jarapari wãarakꞌa; mãga bapari. Ichi seewa–idaa beerã akꞌõre, seewa–idaa bapari perã. 45 Mamĩda mɨa Tachi Akꞌõre wãarata jarakꞌãri, parãpa mɨ pedee ijãadakꞌaa. 46 ¿Kꞌaipa akꞌɨpii mɨa pꞌekꞌau kꞌachia aba pida ooda? ¡Mãga pꞌoyaa ooda–e! Mãga bɨta, mɨa wãarata jarakꞌãri, ¿parãpa sãapꞌeda mɨ pedee ijãada–ema? 47 Tachi Akꞌõredeerãpa iru Ũraa ũri kꞌinia pꞌanapata. Mamĩda parã Akꞌõredeerã–e pꞌanadairã, iru ũraa ũri kꞌiniadakꞌaada aji.  

























48  Mãpai

Abraham tꞌoi naaweda, Jesús bapachi

judiorã poroorãpa Jesumaa mãgajida: —¿Pɨ Samariadepema–ekꞌã? i ajida. Ma awara pɨchi kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bɨda ajida. i 8.48 Ãchia mãga jarajida Jesús oo iru pꞌanadapꞌedaa perã. Judiorãpa Samaria pidaarã kꞌĩra unuamaa iru pꞌanapachida. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



806

Juan 8​, ​9

49 Jesupa

pꞌanauji: —Mɨ kꞌapꞌɨade netuara wẽe bɨda aji. Ma kꞌãyaara mɨa mɨ Akꞌõre waawee bapari. Mamĩda parãpa mɨ waaweedakꞌaa. 50 Mɨa jɨrɨ–e bɨ eperãarãpa mɨ tꞌo pꞌanadamerã, mɨ Akꞌõrepa mãga kꞌinia bɨ mĩda. Iruata akꞌɨ bɨ parãpa oopata mãikꞌaapa jaraitꞌee pia wa kꞌachia. 51 Mɨa wãarata jararu. Eperãpa mɨ ũraa ũripꞌeda, ooru pɨrã ma ũraade jara bɨkꞌa, piu–e paitꞌeeda aji. 52 Mãpai ma judiorãpa mãgajida: —¡Ɨr̃ apɨ kꞌawa pꞌanɨ wãara pɨ kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bɨ! Abraham mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã jõmaweda piujida. Mamĩda pɨa jara bɨ pɨ ũraa jara bɨkꞌa oopari piu–e paitꞌee. 53 Mãgara, ¿pɨ waibɨara bɨkꞌã tai chonaarãwedapema piuda Abraham kꞌãyaara? ¿Waibɨara bɨkꞌã Tachi Akꞌõre pedee jarapataarã piudapꞌedaa kꞌãyaara? ¿Kꞌãata kꞌinia bɨma ajida, taipa kꞌĩsiadamerã pɨde? 54 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa jarada paara mɨ waibɨara bɨ awaraarã kꞌãyaara, pari mãga jarakꞌaji. Mamĩda mɨ Akꞌõrépata mãga jarapari. Mãgɨ ́ Akꞌõre parãpa “Tachi Akꞌõre” apata. 55 Mamĩda parãpa Tachi Akꞌõre kꞌawada–e pꞌanɨ. Jõdee mɨa iru wãara kꞌawa bɨ. Mɨa iru kꞌawa–e bɨda ada paara, seewa– idaa bakꞌaji parã jĩakꞌa. Mamĩda mãga–e. Mɨa wãara iru kꞌawa bɨ mãikꞌaapa oopari irua jara bɨkꞌa. 56 Pãchi chonaarãwedapema Abraham o–ĩadachi mɨ na eujãdee cheda unuitꞌee bada perã. Wãara mãga unuji mãikꞌaapa o–ĩa beejida aji. 57 Mãpai ãchia mãgajida Jesumaa: —Pɨ waide cincuenta años wẽe bɨ. Mãga bɨta, ¿Abraham unujida a bɨkꞌã? ajida. 58 Jesupa pꞌanauji: —Mɨa wãarata jararu. Abraham tꞌoi naaweda, Mɨta bapachida aji. 59 Mãga ũridakꞌãri, ãchia mãu pꞌe atajida batꞌadaitꞌee Jesumaa, ichi Tachi Akꞌõreda ada perã. Mamĩda Jesús mirudachi mãikꞌaapa Akꞌõre te waibɨadeepa uchiadachi.  



















9

Jesupa tau pꞌãriu bada jɨpada

1   Maapꞌeda

Jesús awara ãi wã nide unuji eperã tau pꞌãriu bɨ ichi tꞌoru weda. 2 Ma eperã unudakꞌãri, Jesús ome nipapataarãpa iidijida: —Tachi Jarateepari, ¿kꞌãare kꞌaurepata na eperã tau pꞌãriu tꞌojima? ajida. ¿Ichia pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa pajikꞌã ajida, maa–e pɨrã chi akꞌõreerãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopata kꞌaurepa? 3 Jesupa pꞌanauji: —Ichi kꞌaurepa–epɨ; ichiaba ichi akꞌõreerã kꞌaurepa–epɨ. Tachi Akꞌõrepa mãga tꞌopiji eperãarãpa akꞌɨdamerã iruata ne–inaa pia ooi ma eperã kꞌapꞌɨade. 4 Ãstaawa tachia oodaipia bɨ mɨ pëidapa oopi bɨkꞌa,  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 9

807

pꞌãrikꞌua pakꞌãri, apidaapa mãga pꞌoyaa oodakꞌaa perã. 5 Mɨ na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, ɨ ̃daa pɨkꞌa bɨ na eujãdepemaarã–itꞌee. 6 Mãga jarapꞌeda, Jesupa eujãde idutꞌaaji mãikꞌaapa yooro pꞌora ome pꞌoiratꞌaapꞌeda, tau pꞌãriu bɨ taude pꞌurutꞌaaji. 7 Mãpai mãgaji: —Wãpáde aji, pɨchi tau sɨɨde pania tꞌɨpata Siloé apatamaa. (Siloé jara kꞌinia bɨ “Pëida”.) Mãpai tau pꞌãriu bɨ wãji ichi tau sɨɨde. Ãpɨtee chekꞌãri, pia unu beeji. 8 Tꞌẽepai ma eperã kꞌaitꞌa pꞌanadapꞌedaarãpa mãikꞌaapa iru ne–iidimaa unudapꞌedaarãpa mãgapachida: —¿Nãgɨ ́ chi ne–inaa iidimaa su–akꞌɨ bapariida–ekꞌã? apachida. 9 Ũkꞌuruurãpa mãgapachida: —Jã ichipɨ. Awaraarãpa mãgapachida: —Jã iru–epɨ, iru kꞌĩra papaa bɨ mĩda. Mamĩda ichia pꞌanauji: —Mɨpɨ. 10 Mãpai iidijida: —¿Sãga ɨ ̃rá pɨa unu bɨma? ajida. 11 Ichia pꞌanauji: —Eperã tꞌɨ ̃jarapata Jesupa iduba yooro pꞌora ome pꞌoirapꞌeda, mɨ taude pꞌurutꞌaajida aji, mãikꞌaapa mãgaji: “Wãj́ i pɨchi tau sɨɨde pania tꞌɨpata Siloé apatamaa.” Aramãgá mɨ wãjida aji, mãikꞌaapa mɨchi tau sɨɨtꞌaakꞌãri, unuji. 12 Mãpai ãchia iidijida irumaa: —¿Sãma bɨma ajida, ma eperã? Ichia pꞌanauji: —Kꞌawa–e bɨda aji.  















13‑14  Jesupa

Fariseorãpa tau pꞌãriu badamaa iididapꞌedaa

ma yooro ookꞌãri pꞌuruitꞌee tau pꞌãriu bada taude, ɨ ̃ipata ewate paji. Maperã judiorã poro waibɨarãpa ma tau pꞌãriu bada ateejida fariseorãmaa. 15 Mãpai ãchia iidijida: —¿Sãga ɨ ̃rá unu bɨma? ajida. Ichia pꞌanauji: —Yooro mɨ taude pꞌurujida aji. Maapꞌeda mɨa sɨɨtꞌaaji. Mapa ɨ ̃rá pia unu bɨda aji. 16 Fariseorã ũkꞌuruurãpa mãgajida: —Jãgɨ ́ eperã Tachi Akꞌõrepa pëida–eda ajida, ɨ ̃ipata ewate mãga ooda perã. ¿Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨ–ekꞌã ajida, ɨ ̃ipata ewate mimiadaikꞌaraa bɨ? Mamĩda awaraarãpa mãgapachida: —¿Sãgá eperã pꞌekꞌau kꞌachia ooparipa nãgee ne–inaa pia ooyama? ajida.  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



808

Juan 9

Mãgá ãchi kꞌĩsia awara–awaraadachida mãikꞌaapa ãchi kꞌõpꞌãyoorã ome aupedee jõnapachida. 17 Maapꞌeda waya iidijida naaweda tau pꞌãriu badamaa: —Pɨa ¿kꞌãata kꞌĩsia bɨma ajida, jã eperãpa pɨ tau jɨpadade? Ichia pꞌanauji: —Mɨ–itꞌee iru Akꞌõre pedee jaraparida aji. 18 Mamĩda ma judiorãpa ijãada–e paji ma eperã wãara naaweda tau pꞌãriu baji mãikꞌaapa ɨ ̃rá pia unu bɨ. Mapa chi akꞌõre chi nawe ome tꞌɨ ̃ pëijida. 19 Mãpai iidijida: —¿Na parã warrakꞌã? ajida. ¿Parãpa jaradaikꞌã ichi tau pꞌãriu tꞌoda? ¿Sãga ɨ ̃rá pia unu bɨma? ajida. 20 Chi akꞌõreerãpa pꞌanaujida: —Taipa kꞌawa pꞌanɨda ajida, nãgɨ ́ tai warra mãikꞌaapa kꞌawa pꞌanɨ ichi tau pꞌãriu tꞌoda. 21 Mamĩda kꞌawada–e ɨ ̃rá sãga ichi taupa unu bɨ. Ichiaba kꞌawada–e kꞌaipa ichi taupa unupiji. Iidítɨ irumaa. Iru chona bairã, ichi itu jarayada ajida. 22 Chi akꞌõreerãpa mãga jarajida judiorã waidoopa. Aɨ naaweda judiorã poro waibɨarãpa pedeeteejida chi eperã Jesús Mesías aru pɨrã, waa tꞌĩupida–e paitꞌee Tachi Akꞌõre Ũraa jarateepata tede. 23 Mapa chi akꞌõreerãpa jarajida: “Ichimaa iidítɨ. Iru chona bɨda” ajida. 24 Maperã judiorã poro waibɨarãpa waya tꞌɨ ̃ pëijida ma naaweda tau pꞌãriu bada mãikꞌaapa mãgajida: —Wãara jarapáde ajida, Tachi Akꞌõre kꞌĩrapite. Taipa kꞌawa pꞌanɨda ajida, jã eperã pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bapari. 25 Ichia pꞌanauji: —Mɨa kꞌawa–e bɨda aji, ma eperãpa pꞌekꞌau kꞌachia oopari wa mãga–e. Nãgapai kꞌawa bɨ. Mɨ tau pꞌãriu baji. Mamĩda ɨ ̃rá pia unu bɨda aji. 26 Waya iidijida: —¿Kꞌãata oojima? ajida. ¿Sãga pɨ tau pia unupijima? ajida. 27 Ichia pꞌanauji: —Mɨa parãmaa jarajida aji. Mamĩda mɨ pedee ijãada–e pꞌanɨ. ¿Waya jarapi kꞌinia pꞌanɨkꞌã? ¿Parãpa ichiaba irude ijãa kꞌinia pꞌanɨkꞌã? aji. 28 Mãga ũridakꞌãri, ikꞌachia pedee pꞌaneejida ma tau pꞌãriu badamaa: —¡Pɨata jã eperãpa jaratee bɨde ijãa bɨda! ajida. ¡Jõdee taipa Moisepa pꞌãdade ijãapata! 29 Taipa kꞌawa pꞌanɨda ajida, Tachi Akꞌõrepa Moisemaa pedeeda. Mamĩda kꞌawada–eda ajida, sãmãikꞌaapa cheji jã eperã. 30 Ichia pꞌanauji: —¿Sãga? ¡Parãpa kꞌawada–eda a pꞌanɨ sãmãikꞌaapa cheji! ¡Mamĩda irua mɨ tau unupiji! 31 Jõmaarãpa kꞌawa pꞌanɨ Tachi Akꞌõrepa pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa beerã pedee ũrikꞌaa. Mamĩda ũripari ichimaa ɨtꞌaa tꞌɨ ̃pataarã pedee, mãɨrãpa irua kꞌinia bɨkꞌa oopata perã. 32 Na pꞌekꞌau eujã beedakꞌãriipa waide ũridakꞌaa eperãpa tau pꞌãriu bee pia unupida. 33 Ma eperã Tachi Akꞌõrepa pëi–e pada paara, nãgee ne–inaa oo–e pakꞌajida aji.  

































Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 9​, ​10

809

34  Mãpai

ma fariseorã kꞌĩraudachida mãikꞌaapa mãgajida: —Pɨchi tꞌoru weda pꞌekꞌau kꞌachia ooyaa bapari. Mãga bɨta, ¿taimaa jaratee kꞌinia bɨkꞌã? ajida. Maapꞌeda taawaa jëretꞌaajida. 35  Jesupa

Tau pꞌãriu pɨkꞌa pꞌanɨɨrãpa Tachi Akꞌõre kꞌawada–e

kꞌawaaji mãgɨ ́ tau pꞌãriu bada taawaa jëretꞌaadapꞌedaa. Tꞌẽepai iru ome unukꞌãri, iidiji: —¿Pɨa Eperã Akꞌõre Truadepemade ijãa bɨkꞌã? aji. 36 Ichia pꞌanauji: —Mɨmaa jarapáde aji, kꞌaita pɨa jara bɨ. Mɨa irude ijãaitꞌee. 37 Jesupa mãgaji: —Pɨa mãgɨ ́ unuda; mɨda aji, pɨ ome pedeemaa bɨ. 38 Mãpai Jesús kꞌĩrapite bedabaiji mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, mɨa ijãa bɨda aji. 39 Ma tꞌẽepai Jesupa mãgaji: —Mɨ na pꞌekꞌau eujãdee chejida aji, eperãarã akꞌɨde, kꞌawaaitꞌee wãara ijãa pꞌanɨ wa ijãada–e pꞌanɨ. Chejida aji, Tachi Akꞌõre kꞌawapiitꞌee tau pꞌãriu pɨkꞌa beerãmaa, ãchia iru kꞌawaadamerã. Ichiaba cheji akꞌɨpiitꞌee tau ɨ ̃daa pɨkꞌa beerãmaa, ãchia Tachi Akꞌõre wãara kꞌawada–e pꞌanɨ. 40 Fariseorã ũkꞌuruurãpa mãga ũridakꞌãri, iidijida: —¿Kꞌãata jara kꞌinia bɨma? ajida. ¿Tai jida Tachi Akꞌõre kꞌawada–e pꞌanɨkꞌã? ajida. 41 Jesupa pꞌanauji: —Parã mãga pꞌanadapꞌedaa paara, apidaapa parã ɨmɨateeda–e pakꞌaji. Mamĩda parãpa jarapata Tachi Akꞌõre wãara kꞌawa pꞌanɨ. Mãga jaradakꞌãri, pꞌekꞌau kꞌachia oomaa pꞌanɨ, seewa jara pꞌanɨ perã.  











10

1   Mãpai

Ovejaarã akꞌɨpari nepɨrɨda

Jesupa mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Eperãarã oveja kꞌãipatamãi tꞌĩudakꞌãri, puerta eere tꞌĩupata. Maperã eperã ma puerta eere tꞌĩu–e pɨrã, mãgɨ ́ nechɨayaa bɨ. 2 Mamĩda chi eperã puerta eere tꞌĩupari; mãgɨ ́ chi ovejaarã akꞌɨpari. 3 Puerta jɨ ̃aparipa ewapari mãgɨ ́ oveja akꞌɨpari tꞌĩumerã. Mãpai irua ichi ovejaarã aba–abaa tꞌɨ ̃pari. Ma ovejaarãpa iru pedee kꞌawapata perã, ãchi kꞌãipatamãiipa uchiadakꞌãri, iru tꞌẽe kꞌĩupꞌee wãpata. 4 Ichi ovejaarã jõmaweda uchia atakꞌãri, ãra naa wãpari mãikꞌaapa chi ovejaarã iru tꞌẽe wãpata, chipari pedee kꞌawapata perã. 5 Mamĩda awaraa eperãpa ma ovejaarã atee kꞌinia bɨ pɨrã, wãdakꞌaa mãgɨ ́ ome. Ãyaa wãpata, mãgɨ ́ pedee kꞌawadakꞌaa perã. 6 Jesupa mãga nepɨrɨji jarateeitꞌee ma fariseorãmaa. Mamĩda ãchia kꞌawada–e paji irua kꞌãata jara kꞌinia bada.  









Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



810

Juan 10

Jesupa ichideerã pia akꞌɨpari

7 Mapa

Jesupa ãchimaa waya mãgaji: —Mɨa wãarata jararu. Mɨda aji, ma puertakꞌa, ovejaarã tꞌĩupatamãi. 8 Jõmaarãpa mɨ naa jara chedapꞌedaa ãchita Tachi Akꞌõrepa pëida, nechɨayaa beerãkꞌa pꞌanajidada aji. Mapa mɨchi ovejaarã, pia jaraitꞌeera, mɨchideerãpa mãɨrã pedee ijãada–e paji. 9 Mɨda aji, puertakꞌa bɨ. Mɨa eperãarã o kꞌachiadeepa kꞌaripa atapari tꞌĩudamerã mɨchi jua ekꞌari mɨchideerã ome. Oveja akꞌɨpari pia bɨpa ichi ovejaarã akꞌɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa mɨchideerã akꞌɨpari mãikꞌaapa kꞌaripapari pia pꞌanapataadamerã. 10 ʼChi nechɨapari chepari nechɨaitꞌee aupai mãikꞌaapa peeitꞌee aupai; ichiaba ne–inaa jõma pꞌe atadariitꞌee aupai. Jõdee mɨ nama cheji eperãarã pia pꞌanapiitꞌee mãikꞌaapa ichita pꞌanapiitꞌee Tachi Akꞌõre ome. 11 ʼMɨ chi ovejaarã akꞌɨpari tꞌãri piara bɨkꞌa mãikꞌaapa eperãarã mɨ ovejaarãkꞌa. Ovejaarã akꞌɨpari tꞌãri pia bakꞌãri, chi ovejaarã pia akꞌɨpari, mãga oo bɨ kꞌaurepa piuru pɨjida. 12 Mamĩda mãga–e mimiapari jĩpꞌaa ome. Chĩara ovejaarã akꞌɨ bɨde, mãgɨpa ne–animal kꞌachia cheru unukꞌãri, mirudaipari ma ovejaarã kꞌiniakꞌaa perã. Maperãpɨ ne–animal kꞌachia bɨpa ma ovejaarã ũkꞌuru ata chepari mãikꞌaapa apemaarã awara ãyaa jĩchoopipari. 13 Ma eperã mirudaipari ma ovejaarã akꞌɨpari–e perã mãikꞌaapa ma ovejaarã ichide–e perã. 14‑15 ʼOvejaarã akꞌɨpari tꞌãri piara bɨpa ichi ovejaarã pia akꞌɨparikꞌa, mãga pɨkꞌa mɨa mɨchideerã pia akꞌɨpari. Mɨ Akꞌõrepa mɨ tꞌãri kꞌawa bɨ; ichiaba mɨa pida mɨ Akꞌõre tꞌãri kꞌawa bɨ. Mãgá ichiaba mɨa mɨchi ovejaarã tꞌãri kꞌawa bɨ mãikꞌaapa ãrapa pida mɨ tꞌãri kꞌawa pꞌanɨ. Mɨchi kꞌapꞌɨa peepiitꞌee ãra kꞌaripaitꞌee. 16 Mɨa ichiaba awaraa ovejaarã iru bɨ. Mãgɨ ́ ovejaarã nãpemaarã–e, judiorã–e perã. Mamĩda mɨa ichiaba ãra kꞌaripa kꞌinia bɨ. Ãrapa ichiaba mɨ pedee ũripataadayada aji. Mapa mɨa ãra pꞌe bɨitꞌee apemaarã mɨchideerã, judiorã mɨde ijãapataarã ome, jõmaweda akꞌɨpari apai jua ekꞌari pꞌanapataadamerã. 17 ʼMɨ Akꞌõrepa mɨ kꞌinia iru bapari mɨchi kꞌapꞌɨa peepiitꞌee perã eperãarã pari. Mamĩda waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. 18 Awaraarãpa mɨ kꞌapꞌɨa peepida–e pai. Ma kꞌãyaara mɨata ãchimaa mɨchi kꞌapꞌɨa peepiitꞌee. Mɨa mãga ooitꞌee mãikꞌaapa waya chokꞌai pꞌirabaiitꞌee, mɨ Akꞌõrepa mãga jara bairã. Iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. 19 Ma pedee ũridakꞌãri, judiorã waya kꞌĩsia awara–awaraa pꞌaneejida. 20 Ũkꞌuruurãpa mãgapachida: —¿Sãapꞌeda parãpa jã eperã pedee ũri pꞌanɨma? ajida. Iru kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bɨ mãikꞌaapa kꞌĩra kꞌawa–ee bɨ. 21 Mamĩda awaraarãpa mãgapachida: —Eperã kꞌapꞌɨade netuara merãtɨa bakꞌãri, mãga pedeekꞌaada ajida. ¿Netuarapa tau pꞌãriu beerã pia unupiikꞌã? ajida.  

























Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 10

22  Ma

811 Judiorãpa Jesús yiaraa iru pꞌanadapꞌedaa

tꞌẽepai kꞌoijara pakꞌãri, j judiorãpa fiesta oojida Jerusalén pꞌuurude. Ma fiesta oopachida kꞌirãpadaitꞌee chonaarãwedapema ewari Tachi Akꞌõre te waibɨa awara bɨdapꞌedaa iru–itꞌee. 23 Jesús mama nipaji Akꞌõre te ãukꞌidaa, Salomón Pórtico apatapꞌedaamãi. 24 Maperã judiorã poro waibɨarãpa iru wapꞌɨra ata chejida mãikꞌaapa iidijida: —¿Atꞌãri tai audú kꞌĩsiapimaa iru baitꞌeekꞌã? ajida. Pɨ Tachi Akꞌõrepa pëida, Mesías pɨrã, aweda jaráji. 25 Jesupa pꞌanauji: —Naaweda mɨa parãmaa mãga jarajida aji. Mamĩda ijãada–e paji. Mɨa oopari mɨ Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa. Oopari ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. Ma kꞌaurepata ijãadaipia bɨ mɨ Tachi Akꞌõrepa pëida. 26 Mamĩda parãpa ijãada–e pꞌanɨ, mɨchideerã–e perã. 27 Mɨchideerãpa mɨ pedee kꞌawapata mãikꞌaapa mɨa ãchi kꞌawapari. Mapa ãchi mɨ tꞌẽe nipapata. 28 Mɨa ãchi o kꞌachiadeepa kꞌaripa atapari atuanaadamerã; jĩpꞌa ichita chokꞌai pꞌanapataadamerã Tachi Akꞌõre ome. Apidaapa ãchi pꞌoyaa jãri atada–e pai mɨ juadeepa. 29 Mɨ Akꞌõrepa ãchimaa mɨde ijãapiji. Iru jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ. Maperãpɨ apidaapa ãchi pꞌoyaa jãri atada–e pai iru juadeepa. 30 Mɨ, mɨ Akꞌõre ome abapai. 31 Mãga ũridakꞌãri, ma judiorãpa mãu pꞌe atajida iru batꞌa peedaitꞌee. 32 Mamĩda Jesupa mãgaji: —Mɨ Akꞌõrepa mɨmaa oopiparida aji, ne–inaa pia chokꞌara eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. ¿Chisãgɨ ́ kꞌaurepata mɨ batꞌa pee kꞌinia pꞌanɨma aji, mãupa? 33 Ma judiorãpa pꞌanaujida: —Pɨa ne–inaa pia oo bɨ kꞌaurepa pɨ batꞌa pee kꞌiniada–eda ajida. Mãga oodaitꞌee pɨa Tachi Akꞌõre ãpɨte ikꞌachia pedeeda perã. Jaraji pɨ Tachi Akꞌõre ome aukꞌa, pɨ eperã bɨ mĩda taikꞌa. 34 Mãpai Jesupa mãgaji: —¿Parã ũraa pꞌãdade Tachi Akꞌõrepa jara bɨ–ekꞌã: ‘Mɨa jaraji parã mɨkꞌa; akꞌõre waibɨarã’?  (Sal 82.6) 35 Tachi Akꞌõre Ũraa jõkꞌaa. Maperã pꞌoyaa merada–e. Ma ũraa pꞌãdade Akꞌõrepa tꞌɨ ̃jaraji ‘akꞌõre waibɨarã mɨkꞌa’ iru pedee ũridapꞌedaarãmaa, parã chonaarãpa mãɨrã awara bɨdapꞌedaa perã iru–itꞌee. 36 Tachi Akꞌõrepa mɨ aukꞌa awara bɨji mãikꞌaapa pëiji na pꞌekꞌau eujãdee. Mãga bɨta, ¿sãga parãpa jaradai mɨa ikꞌachia pedee baji Tachi Akꞌõre ãpɨte, jarakꞌãri mɨ Tachi Akꞌõre Warra? 37 Oo–e pɨrã mɨ Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa, mãgara ijãanáatɨ. 38 Mamĩda oo bɨ pɨrã mɨ Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa, mɨa jara  































j 10.22 Ma

eujãde invierno pakꞌãri, eujã kꞌũrasaa bapari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



812

Juan 10​, ​11

́ tɨ mɨa ooda kꞌaurepa. Mãgá parãpa wãara bɨ ijãada–e pꞌanɨ mĩda, ijãa kꞌawaadai mɨ Tachi Akꞌõre ome abapai. 39 Mãga ũridakꞌãri, waya iru jita atadaitꞌee paji. Mamĩda Jesús mirudachi. 40 Maapꞌeda Jesús wãji Jordán to kꞌĩraikꞌa eeree. Mama Juanpa naaweda poro choopatamãi beeji. 41 Mama bɨde eperãarã chokꞌara irumaa wãjida mãikꞌaapa ãchi pitapai mãgapachida: —Juanpa oo–e paji ne–inaa eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa, na eperãpa ooparikꞌa. Mamĩda irua wãarata jarapachi na eperãde. 42 Maperãpɨ mama eperãarã chokꞌara Jesude ijãajida.  







11

Lázaro jai–idaada

1   Eperã,

tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Lázaro kꞌayaa baji. Ma eperã chi ɨ ̃pewẽraarã María, Marta ome Betania pꞌuurudepema paji. 2 (Tꞌẽepai mãgɨ ́ Mariapa kꞌera weeji Jesús bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ mãikꞌaapa Jesús bɨɨrɨ pꞌooji ichi pudapa.) 3 Lázaro kꞌayaa bada perã, chi ɨ ̃pewẽraarãpa jara pëijida Jesumaa: —Tachi Waibɨa, pɨ kꞌõpꞌãyo kꞌinia Lázaro kꞌayaa bɨ. 4 Jesupa mãga ũrikꞌãri, mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Ma kꞌayaapa jai–idaaru pɨjida, chokꞌai pꞌirabaiitꞌee. Iru kꞌayaa bɨ eperãarãpa kꞌawaadamerã Tachi Akꞌõre jõmaarã kꞌãyaara waibɨara bɨ mãikꞌaapa kꞌawaadamerã Tachi Akꞌõre Warrapa ne–inaa jõma ooi ichi Akꞌõrepa oopi bɨkꞌa. Mãga ookꞌãri, jarapataadaitꞌee Tachi Akꞌõre tꞌãri pia bapari eperãarã ome; chi Warra jida aukꞌa. 5 Jesupa kꞌinia pꞌe iru bapachi Marta, María mãikꞌaapa Lázaro. 6 Jesumaa jara pëijida mĩda, ichi badamãi kꞌãima omé beeji. 7 Maapꞌeda mãgaji chi kꞌõpꞌãyoorãmaa: —Waya wãdáma aji, Judea eujãdee. 8 Pꞌanaujida: —Mamĩda Tachi Jarateepari, makꞌɨara taarã–e bɨda ajida, judiorã poro waibɨarãpa pɨ mãupa peedaitꞌee pꞌanadapꞌedaa. ¿Waya jãmaa wã kꞌinia bɨkꞌã? ajida. 9 Jesupa pꞌanauji: —¿Ewari doce hora ɨ ̃daa nɨ ̃bapari–ekꞌã? aji. Eperã ãstaawa nipakꞌãri, tꞌĩutɨkꞌaa, ɨ ̃daa nɨ ̃bairã. k 10 Mamĩda eperã pꞌãrikꞌua ni pɨrã, tꞌĩutɨpari ɨ ̃daa–e bairã. l 11 Mãga jarapꞌeda, Jesupa mãgaji: —Tachi kꞌõpꞌãyo Lázaro kꞌãi bɨ. Mamĩda mɨa ɨ ̃rɨmatꞌaanaitꞌee.  



















k 11.9 Mãga jarakꞌãri, Jesupa jara kꞌinia baji atꞌãri aupa–emaa ichi pëidapa oopi bɨkꞌa, pia nipapariitꞌee. l 11.10 Jesupa jara kꞌinia baji ichia aupakꞌãri ichi pëidapa oopi bɨkꞌa, kꞌachia beerã juade baaiitꞌee. Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 11

813

12  Chi

kꞌõpꞌãyoorãpa pꞌanaujida: —Tachi Waibɨa, iru kꞌãi bɨ pɨrã, jɨpaitꞌeeda ajida. 13 Jesupa jara kꞌinia baji Lázaro jai–idaa bɨ. Mamĩda ãrapa kꞌawada–e pꞌanajida. Kꞌĩsiajida jĩpꞌa kꞌãi bɨ. 14 Mãpai Jesupa jĩpꞌa mãgaji: —Lázaro jai–idaajida aji. 15 Pia bɨ mɨ naaweda wã–e paji, ma kꞌaurepa ɨ ̃rá parãpa waapɨara ijãadaitꞌee perã Tachi Akꞌõrede. Ɨr̃ á wãdáma aji, Lazaromaa. 16 Mãpai Tomapa (ichiaba tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Me–iso) apemaarãmaa mãgaji: —Wãdáma aji, iru ome, tachi peekꞌooruta pɨjida.  







Jesude ijãapataarã chokꞌai pꞌirabaidaitꞌee jai–idaaruta pɨjida

17 Jesús

pachekꞌãri Lázaro bapatamãi, kꞌãima kꞌĩmari baji ɨadapꞌedaa. 18 Jerusalendeepa Betania pꞌuuru perá kilometro õpee baji. 19 Mamãikꞌaapa judiorã chokꞌara cheepuru pꞌanajida Marta mãikꞌaapa María kꞌõpꞌãyaadaitꞌee, ãra ɨ ̃pema jai–idaa bada perã. 20 Martapa kꞌawaakꞌãri Jesús cheru, wãji iru kꞌĩrachuude. Mamĩda María teeda beeji. 21 Jesús unukꞌãri, Martapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, pɨ cheda paara, mɨ ɨ ̃pema jai–idaa–e pakꞌajida aji. 22 Mamĩda mɨa kꞌawa bɨ atꞌãri pɨa iidiruta Tachi Akꞌõrepa ooitꞌee. 23 Jesupa mãgaji: —Pɨ ɨ ̃pema pꞌirabaiitꞌeeda aji. 24 Martapa pꞌanauji: —Mɨa kꞌawa bɨ na pꞌekꞌau eujã jõdaikꞌãri, iru chokꞌai pꞌirabaiitꞌee mãikꞌaapa ɨtꞌaa wãitꞌee. 25 Mãpai Jesupa mãgaji: —Mɨa piu beerã waya chokꞌai pꞌanapiparida aji. Chi jai–idaada Akꞌõre eujãde ichita chokꞌai bapariitꞌeeda aji, mɨde ijãa bapachi perã. 26 Ma awara chi chokꞌai bɨ jida atua–e. Ichita ɨtꞌari banaitꞌeeda aji, ijãa bapari perã. ¿Pɨa mãga ijãa bɨkꞌã? aji. 27 Martapa mãgaji: —Ijãa bɨpɨ. Pɨta Mesías, chi na pꞌekꞌau eujãdee cheitꞌee bada eperãarã kꞌaripade. Pɨta Tachi Akꞌõre Warra.  



















28  Mãga

Jesús Lázaro ɨadapꞌedaamãi jẽeda

jarapꞌeda, Marta wãji ichi ɨ ̃pewẽra Mariamaa mãikꞌaapa kꞌɨɨrɨ ikꞌaawa mãganaji: —Tachi Waibɨa nama bɨ. Pɨ tꞌɨ ̃ bɨda aji. 29 Mariapa mãga ũrikꞌãri, isapai Jesumaa wãji. 30 Jesús waide pana–e baji pꞌuurude; atꞌãri Marta ome unudamãi baji. 31 Judiorã María ome pꞌanadapꞌedaarãpa ichi isapai uchiaru unudakꞌãri, iru tꞌẽe wãjida, wãitꞌee jĩakꞌaapa jẽede Lázaro ɨadapꞌedaamãi.  





Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



814

Juan 11

32  Mamĩda

Mariapa Jesús unukꞌãri, bedabaidachi mãikꞌaapa mãgaji: —Tachi Waibɨa, pɨ nama bada paara, mɨ ɨ ̃pema jai–idaa–e pakꞌajida aji. 33 Jesupa unukꞌãri María chi che pꞌanadapꞌedaarã ome jẽe para nɨ ̃bɨ, tꞌãri pꞌua nɨ ̃beeji. 34 Mãpai iidiji: —¿Sãma ɨajidama? aji. Pꞌanaujida: —Chepáde ajida, akꞌɨde. 35 Jesús jẽedachi. 36 Mãga unudakꞌãri, judiorãpa mãgajida: —¡Akꞌɨ ́tɨ! ¡Mãgara Lázaro kꞌinia iru baji! 37 Mamĩda mãɨrã ũkꞌuruurãpa mãgajida: —Na Jesupa tau pꞌãriu beerã pia unupipari. Maperã ¿Lázaro jɨpakꞌaji– ekꞌã ajida, jai–idaanaamerã?  









38  Lázaro

Lázaro chokꞌai pꞌirabaida

piuda kꞌaurepa Jesús atꞌãri tꞌãri pꞌua nɨ ̃bɨde, panaji Lázaro ɨadapꞌedaamãi. Mãu te uria baji mãikꞌaapa chi tꞌai jɨ ̃a nɨ ̃baji mãu choma bɨpa. 39 Mapa Jesupa mãgaji: —Jã mãu ãyaa ata bɨnadapáde aji. Mãpai Marta, chi piuda ɨ ̃pewẽrapa mãgaji: —Mamĩda Tachi Waibɨa, ɨ ̃rá iru kꞌapꞌɨa mikꞌia jo nɨ ̃bɨda aji, kꞌãima kꞌĩmari bairã ɨadapꞌedaa. 40 Mãpai Jesupa mãgaji: —¿Mɨa pɨmaa jaraji–ekꞌã? aji. Ijãa bɨ pɨrã, Akꞌõrepa ne–inaa pia ooitꞌee eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 41 Mãpai chi mãu ãyaa ata bɨjida. Maapꞌeda Jesús ɨtꞌaa akꞌɨji mãikꞌaapa mãgaji: —Akꞌõre, gracias mɨa chupɨria iidida ũrida perã. 42 Kꞌawa bɨ mɨa iidipari chaa pɨa ũripari. Mamĩda na pedee jararu na eperãarãpa ũridamerã mãikꞌaapa ijãadamerã pɨa mɨ pëiji. 43 Mãga jarapꞌeda, Jesupa golpe biaji: —¡Lázaro, uchíaji jãmãikꞌaapa! 44 Mãpai chi jai–idaa bada uchiaji. Ichi kꞌapꞌɨa jõma atꞌãri pɨra baji pꞌarupa; chi jua, jĩru paara. Ichiaba ichi poro pɨra baji pꞌarupa. Mapa Jesupa mãgaji: —Iru ɨa bada pꞌaru ẽratꞌaadapáde aji.  











Jesús jita atadaitꞌee pedeeteedapꞌedaa

45  Jesupa

(Mateo 26.1‑5; Marcos 14.1‑2; Lucas 22.1‑2)

ooda unudakꞌãri, judiorã chokꞌara María ome wã pꞌanadapꞌedaarãpa irude ijãajida. 46 Mamĩda mãɨrãdepema ũkꞌuru fariseorãmaa wãjida Jesupa ooda nepɨrɨde. 47 Mapa ma fariseorã pꞌaareerã poroorã ome tꞌɨ ̃ pëijida Junta Supremadepemaarã mãikꞌaapa mãgajida:  



Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 11​, ​12

815

—¿Kꞌãata oodaitꞌeema? ajida. Jã eperãpa oomaa bɨ ne–inaa chokꞌara eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 48 Ita–aria bɨrutara, jõmaarãpa irude ijãadai. Mãgara Romadepemaarã chedayada ajida, Tachi Akꞌõre te waibɨa tꞌeetꞌaade mãikꞌaapa tachi aukꞌaarã jõtꞌaade. 49 Judío tꞌɨ ̃jarapatapꞌedaa Caifás pꞌaareerã poro waibɨa paji ma añode. Ichia mãgaji: —Parãpa maarepida kꞌawada–e pꞌanɨda aji. 50 Piara bɨ eperã aba piumerã tachi pꞌuuru pidaarã pari, tachi pꞌuuru pidaarã jõmaweda piudai kꞌãyaara. 51 Mamĩda Caifapa mãga jara–e paji ichi kꞌĩsiadoopa. Ma añode pꞌaareerã poro waibɨa pada perã, Tachi Akꞌõrepa ne–inaa pꞌasaitꞌee bada ichimaa jarapiji. Maperãpɨ ichia jaraji Jesús piutꞌee ãchi pꞌuuru pidaarã pari. 52 Mamĩda wãara ma eujãdepemaarã–itꞌee aupai piu–e paitꞌee paji. Ichiaba piutꞌee paji eperãarã jõmaarã pari, chi Tachi Akꞌõrede ijãapataadaitꞌeerã awara–awaraa eujãde pꞌanapataarã pari. 53 Caifapa mãga jarada ewatedeepa judiorã poroorãpa pedeeteepachida Jesús peedaitꞌee. 54 Maperã Jesús judiorã tꞌãide tau taawa nipakꞌaa paji naawedapemakꞌa. Mamãikꞌaapa wãji eujã pania wẽe bɨ kꞌaitꞌa, eperãarã makꞌɨara pꞌanadakꞌaa pꞌuurude. Mãgɨ ́ pꞌuuru tꞌɨ ̃jarapachida Efraín. Mama beeji chi kꞌõpꞌãyoorã ome. 55 Ma tꞌẽepai judiorã Pascua fiesta ɨ ̃rɨ pakꞌãri, eperãarã chokꞌara awara ãiipa chejida Jerusalendee Tachi Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa oodaitꞌee mãikꞌaapa pia pꞌanadaitꞌee iru kꞌĩrapite. 56 Mama pꞌanɨde ma eperãarã Jesús jɨrɨ nipapachida mãikꞌaapa Tachi Akꞌõre te waibɨade pedee para baji ãchi kꞌõpꞌãyoorã ome: —¿Kꞌãata kꞌĩsia pꞌanɨma? ajida. ¿Iru cheipaa na fiestade wa mãga–e? 57 Mamĩda fariseorãpa mãikꞌaapa pꞌaareerã poroorãpa Jesús jita atapi kꞌinia pꞌanapachida. Mapa jarajida apidaapa Jesús unuruta pɨrã, ãchimaa jara chedamerã.  



















12

Mariapa kꞌera weeda Jesús bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ 1   Ewari

(Mateo 26.6‑13; Marcos 14.3‑9)

seis falta bakꞌãri Pascua fiesta oodaitꞌee, Jesús wãji Betania pꞌuurudee, Lázaro bapatamãi. Ma Lázaro paji Jesupa chokꞌai pꞌirabaipida. 2 Mama bɨde kꞌewara Jesumaa nekꞌopijida. Martapa jedepachi. Jõdee Lázaro Jesús ome nekꞌomaa baji. 3 Mãɨmisa Mariapa aneeji kꞌera ɨ ̃pɨa nardodee ooda. Litro kꞌaudaa baji. Ma kꞌera Jesús bɨɨrɨ ɨ ̃rɨ weetꞌaaji mãikꞌaapa ichi pudapa pꞌootꞌaaji. Te jã tꞌũa jo nɨ ̃beeji kꞌerapa. 4 Mãpai Jesús kꞌõpꞌãyo, Judas Iscariote, Jesús traicionaaitꞌee badapa mãgaji: 5 —Jã kꞌera ichi kꞌinia weemaa bɨda aji. Netotꞌaakꞌaji trescientos denarios pari mãikꞌaapa chupɨria beerã kꞌaripakꞌaji.  







Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.



816

Juan 12

6  Mamĩda

Judapa mãga jara–e paji chupɨria beerã kꞌaripa kꞌinia bada perã. Ma kꞌãyaara mãga jaraji nechɨayaa bada perã. Ichia ãra pꞌaratꞌa anipapachi mãikꞌaapa aɨdepema chɨa atapachi. 7 Mãpai Jesupa mãgaji: —Ita–aria bɨ ́ji. Irua nãgɨ ́ kꞌera ɨa iru bajida aji, mɨ ɨaruta ewatepema– itꞌee. 8 Chupɨria beerã ichita paraaitꞌee parã tꞌãide. Mamĩda mɨ parã ome ichita ba–e paitꞌeeda aji.  



Judiorã poroorãpa Lázaro jɨrɨdapꞌedaa peetꞌaadaitꞌee

9 Ũridakꞌãri

Jesús Betania pꞌuurude bɨ, judiorã chokꞌara wãjida iru akꞌɨde. Ichiaba wãjida Lázaro akꞌɨde, Jesupa iru chokꞌai pꞌirabaipida perã. 10 Maperã pꞌaareerã poroorãpa pedeeteejida Lázaro ichiaba peetꞌaadaitꞌee. 11 Kꞌĩsiajida Jesupa iru pꞌirabaipida kꞌaurepa judiorã chokꞌara ãchi ũraade ijãadaamaa pꞌaneeruta Jesude ijãadaitꞌee.  



Jesús Jerusalén pꞌuurudee wãda

12  Aɨ

(Mateo 21.1‑11; Marcos 11.1‑11; Lucas 19.28‑40)

norema eperãarã chokꞌara, chi wã pꞌanadapꞌedaarãpa kꞌawaajida Jesús Jerusalendee Pascua fiesta oode cheru. 13 Mapa tꞌapꞌuru kꞌiru tꞌɨapꞌedapꞌeda, wãjida iru auteebaidaitꞌee mãikꞌaapa biapachida: —‘¡Hosana! m ¡Tachi Kꞌaripapari cheru Tachi Akꞌõre kꞌapꞌɨa pari! ¡Tachi Akꞌõrepa iru pia akꞌɨji mãikꞌaapa pëiji Israel pidaarã Rey pamerã!’  (Sal 118.25‑26) 14 Jesupa burro chakꞌe atapiji mãikꞌaapa bataudachi aɨ ɨ ̃rɨ, Akꞌõre Ũraa pꞌãdade jara bɨkꞌa: 15 ‘Sión pꞌuurudepemaarã, waweenáatɨ. ¡Akꞌɨ ́tɨ! Pãchi Rey cheru burro chakꞌe ɨ ̃rɨ.’  (Zac 9.9) 16 Chi kꞌõpꞌãyoorãpa kꞌawada–e paji ma pedee pꞌãda kꞌãata jara kꞌinia bɨ. Mamĩda Jesús ɨtꞌaa wãda tꞌẽepai kꞌirãpajida ma pedee mãikꞌaapa Jesús pꞌasada. Mãpai kꞌawaajida ma pedee pꞌãda irude jara baji. 17 Jesupa Lázaro pꞌirabaipida unudapꞌedaarãpa irua ooda jõmaarãmaa nepɨrɨpachida. 18 Mapa eperãarã chokꞌara wãjida Jesús ome unudaitꞌee. Mãgá wã kꞌinia pꞌanajida ũridapꞌedaa perã irua ne–inaa ooda eperãarãpa pꞌoyaa oodakꞌaa ãchi juadoopa. 19 Fariseorã ũkꞌuruurãpa mãga unudakꞌãri, ãchi kꞌõpꞌãyoorãmaa mãgajida: —¿Parãpa unu pꞌanɨkꞌã? ajida. ¡Iru maarepida pꞌoyaada–e pai! ¡Jõmaarãta irude ijãa wãdada! ajida.  











20  Pascua

Judio–eerãpa Jesús unu kꞌinia pꞌanadapꞌedaa

fiesta pai naaweda, eperãarã wãpachida Jerusalendee ɨtꞌaa tꞌɨ ̃de Tachi Akꞌõremaa. Ma wãdapꞌedaarã tꞌãide pꞌanajida judio–eerã, m 12.13 Hosana

jara kꞌinia bɨ Tachi O Kꞌachiadeepa Kꞌaripa Atapari.

Las Escrituras en Epena Pedee Saija de Colombia; 2010; versión de la web, © 2015, Wycliffe Bible Translators, Inc.

Juan 12

817

judiorã ũraade ijãadapꞌedaarã. 21 Mãɨrã Felipemaa wãjida. Mãgɨ ́ Felipe Betsaida pꞌuurudepema paji. Mãgɨ ́ pꞌuuru Galilea eujãde bɨ. Ma judio– eerãpa mãgajida irumaa: —Señor, taipa Jesús unu kꞌinia pꞌanɨda ajida. 22 Mãpai Felipepa nepɨrɨnaji Andreemaa. Maapꞌeda ãchi omé wãjida Jesumaa nepɨrɨde. 23 Ũrikꞌãri judio–eerãpa iru jɨrɨmaa pꞌanɨ, Jesupa mãgaji: —Ewari paruda aji, Eperã Akꞌõre Truadepema ɨtꞌaa wãitꞌee. 24 Mɨa wãarata jararu. Eperãpa trigo tau apai iru bɨta, mãgɨ ́ tau uu–e pɨrã, tau apai iru baitꞌee. Jõdee mãgɨ ́ tau uuru pɨrã, baaipꞌeda yoorode piu pɨkꞌa bɨ mĩda, madeepa trigo kꞌarra chiwidi tꞌonopari mãikꞌaapa waripꞌeda, chaupari. Mãgá tau apaideepa chokꞌara uchiadaitꞌee. 25 Na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, eperãpa jɨrɨru pɨrã ooitꞌee ichia oo kꞌiniata, ichi piukꞌãri atuaitꞌee. Mamĩda na pꞌekꞌau eujãde bɨ misa, eperãpa jɨrɨru pɨrã ooitꞌee Tachi Akꞌõrepa kꞌinia bɨkꞌa, ma kꞌaurepa ichita chokꞌai bapariitꞌee Tachi Akꞌõre ome. 26 Apidaapa oo kꞌinia bɨ